giao án vât li 10

Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10

PHAÀN I : CÔ HOÏCChöông I. ÑOÄNG HOÏC CHAÁT ÑIEÅM

CHUYEÅN ÑOÄNG CÔ

Ngày dạy: 18/08/14Tiết: 1

I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : - Naém ñöôïc khaùi nieäm veà : Chaát ñieåm, chuyeån ñoäng cô, quyõ ñaïo cuûa chuyeån ñoäng.

- Neâu ñöôïc ví duï cuï theå veà : Chaát ñieåm, chuyeån ñoäng, vaät moác, moác thôøi gian.

- Phaân bieät ñöôïc heä toaï ñoä vaø heä qui chieáu, thôøi ñieåm vaø thôøi gian.2. Kyõ naêng : - Xaùc ñònh ñöôïc vò trí cuûa moät ñieåm treân moät quyõ ñaïo cong hoaëc thaúng.

- Laøm caùc baøi toaùn veà heä qui chieáu, ñoåi moác thôøi gian.II. CHUAÅN BÒ

- Moät soá ví duï thöïc teá veà caùch xaùc ñònh vò trí cuûa moät ñieåm naøo ñoù.

- Moät soá baøi toaùn veà ñoåi moác thôøi gian.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC

Hoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá

Lôùp 10a1 10a2Sæ soá

Hoaït ñoäng2 : Tìm hieåu khaùi nieäm chuyeån ñoäng cô, chaát ñieåm.Hoaït ñoäng cuûa giaùo

vieânHoaït ñoäng cuûa hoïc

sinhNoäi dung cô baûn

Ñaët caâu hoûi giuùp hs oân laïi kieán thöùc veà chuyeån ñoäng cô hoïc. Gôïi yù caùch nhaän bieát moät vaät chuyeån ñoäng. Neâu vaø phaân tích k/n chaát ñieåm. Yeâu caàu traû lôøi C1.

Giôùi thieäu khaùi nieäm quyõ ñaïo. Yeâu caàu hs laáy ví duï

Nhaéc laïi kieán thöùc cuõ veà chuyeån ñoäng cô hoïc, vaät laøm moác.

Ghi nhaän khaùi nieäm chaát ñieåm. Traû lôøi C1.

Ghi nhaän caùc khaùi nieäm Laáy ví duï veà caùc daïng

I. Chuyeån ñoäng cô – Chaát ñieåm1. Chuyeån ñoäng cô Chuyeån ñoäng cuûa moät vaät laø söï thay ñoåi vò trí cuûa vaät ñoù so vôùi caùc vaät khaùc theo thôøi gian.2. Chaát ñieåm Nhöõng vaät coù kích thöôùc raát nhoû so vôùi ñoä daøi ñöôøng ñi (hoaëc vôùi nhöõng khoaûng caùch maø ta ñeà caäp ñeán), ñöôïc coi laø chaát ñieåm. Khi moät vaät ñöôïc coi laø chaát ñieåm thì khoái löôïng cuûa vaät coi nhö taäp trung taïi chaát ñieåm ñoù.3. Quyõ ñaïo Quyõ ñaïo cuûa chuyeån ñoäng

GV: NguyÔn TÊt Thµnh Page 1 of 132

Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10quyõ ñaïo trong thöïc teá. laø ñöôøng maø chaát ñieåm

chuyeån ñoäng vaïch ra trong khoâng gian.

Hoaït ñoäng3 : Tìm hieåu caùch xaùc ñònh vò trí cuûa vaät trong khoâng gian.Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Yeâu caàu chæ ra vaät laøm moác trong hình 1.1 Neâu vaø phaân tích caùch xaùc ñònh vò trí cuûa vaät treân quyõ ñaïo. Yeâu caàu traû lôøi C2.

Giôùi thieäu heä toaï ñoä 1 truïc (gaén vôùi moät ví duï thöïc teá.

Yeâu caàu xaùc ñònh daáu cuûa x.

Giôùi thieäu heä toaï ñoä 2 truïc (gaén vôùi ví duï thöïc teá). Yeâu caàu traû lôøi C3.

Quan saùt hình 1.1 vaø chæ ra vaät laøm moác. Ghi nhaän caùch xaùc ñònh vò trí cuûa vaät treân quyõ ñaïo. Traû lôøi C2.

Ghi nhaän heä toaï ñoä 1 truïc.

Xaùc ñònh daáu cuûa x.

Ghi nhaän heä toaï ñoä 2 truïc.

Traû lôøi C3

II. Caùch xaùc ñònh vò trí cuûa vaät trong khoâng gian.1. Vaät laøm moác vaø thöôùc ño Ñeå xaùc ñònh chính xaùc vò trí cuûa vaät ta choïn moät vaät laøm moác vaø moät chieàu döông treân quyõ ñaïo roài duøng thöôùc ño chieàu daøi ñoaïn ñöôøng töø vaät laøm moác ñeán vaät.2. Heä toaï ñoäa) Heä toaï ñoä 1 truïc (söû duïng khi vaät chuyeån ñoäng treân moät ñöôøng thaúng)

Toaï ñoä cuûa vaät ôû vò trí M :

x = b) Heä toaï ñoä 2 truïc (söû duïng khi vaät chuyeån ñoäng treân moät ñöôøng cong trong moät

maët phaúng)

Toaï ñoä cuûa vaät ôû vò trí M :

x =

y =

Hoaït ñoäng 4 : Tìm hieâu caùch xaùc ñònh thôøi gian trong chuyeån ñoäng.Hoaït ñoäng cuûa

giaùo vieânHoaït ñoäng cuûa hoïc


Gôùi thieäu söï caàn thieát vaø caùch choïn moác thôøi gian khi khaûo saùt chuyeån ñoäng .

Döïa vaøo baûng 1.1 höôùng daãn hs caùch

Ghi nhaän caùch choïn moác thôøi gian.

Phaân bieät ñöôïc thôøi ñieåm vaø khoaûng thôøi gian.

III. Caùch xaùc ñònh thôøi gian trong chuyeån ñoäng .1. Moác thôøi gian vaø ñoàng hoà. Ñeå xaùc ñònh töøng thôøi ñieåm öùng vôùi töøng vò trí cuûa vaät chuyeån ñoäng ta phaûi choïn moác thôøi gian vaø ño thôøi gian troâi ñi keå töø moác thôøi gian baèng moät chieác ñoàng hoà.2. Thôøi ñieåm vaø thôøi gian. Vaät chuyeån ñoäng ñeán töøng vò


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10phaân bieät thôøi ñieåm vaø khoaûng thôøi gian. Yeâu caàu traû lôøi C4.

Traû lôøi C4. trí treân quyõ ñaïo vaøo nhöõng thôøi ñieåm nhaát ñònh coøn vaät ñi töø vò trí naøy ñeán vò trí khaùc trong nhöõng khoaûng thôøi gian nhaát ñònh.

Hoaït ñoäng 5 : Xaùc ñònh heä qui chieáuHoaït ñoäng cuûa giaùo



Giôùi thieäu heä qui chieáu Ghi nhaän khaùi nieäm heä qui chieáu.

IV. Heä qui chieáu.Moät heä qui chieáu goàm :+ Moät vaät laøm moác, moät heä toaï ñoä gaén vôùi vaät laøm moác.+ Moät moác thôøi gian vaø moät ñoàng hoà

Hoaït ñoäng 6 : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Yeâu caàu hs traû lôøi caùc caâu hoûi 1, 4 trang11 sgk Yeâu caàu soaïn caùc caâu hoûi 2, 3 vaø caùc baøi taäp trang 11 Yeâu caàu oân laïi caùc coâng thöùc tính vaän toác vaø ñöôøng ñi

Traû lôøi caùc caâu hoûi 1, 4. Veà nhaø soaïn caùc caâu hoûi vaø baøi taäp coøn laïi.




CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG ÑEÀUI. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc :

- Nêu được định nghĩa của chuyển động thẳng đều - Viết được công thức tính quãng đường đi và dạng phương trình chuyển động của chuyển động thẳng đều.

2. Kyõ naêng : - Vận dụng được công thức tính đường đi và phương trình chuyển động để giải các bài tập về chuyển động thẳng

đều.- Vẽ được đồ thị tọa độ - thời gian của chuyển động thẳng đều.- Thu thập thông tin từ đồ thị như : Xác định được vị trí và thời điểm xuất phát, vị trí và thời điểm gặp nhau ,

thờigian chuyển động…- Nhận biết được một chuyển động thẳng đều trong thực tế .

II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Đọc phần tương ứng trong SGK Vật lý 8 để xem ở THCS đã được học những gì.

- Chuẩn bị một số bài tập về chuyển động thẳng đều có đồ thị tọa độ khác nhau (kể cả đồ thị tọa độ - thời gian lúc vật dừng lại ).

- Chuẩn bị một bình chia độ đựng dầu ăn , một cốc nước nhỏ , tăm , đồng hồ đeo tay.Hoïc sinh : Ôn lại các kiến thứcvề chuyển động thẳng đều đã học ở lớp 8 và tọa độ , hệ quy chiếu.

III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC



Hoạt động 2 : Kiểm tra bài cũ : Neâu caùch xaùc ñònh vò trí cuûa moät oâtoâ treân ñöôøng quoác loä.Hoạt dộng 3 : Tạo tình huống học tập.

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Gọi 2 Hs lên quan sát TN giáo viên làm. Đặt câu hỏi:chuyển động thẳng đều (CĐTĐ) là gì? Làm thế nào để kiểm tra xem chuyển động của giọt nước có phải là CĐTĐ không ? Dẫn vào bài mới : Muốn trả lời chính xác, trước hết ta phải biết thế nào là chuyển động thẳng đều ? Nó có đặc điểm gì ?

Quan sát sự chuyển động của giọt nước nhỏ trong dầu. Trả lời câu hỏi, các hs còn lại theo dõi để nắm bắt tình huống.

Hoạt dộng 4 : Tìm hiểu khái niệm tốc độ trung bình, chuyển động thẳng đều và công thức tính đường đi của chuyển động thẳng đều.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Bieåu dieãn chuyeån ñoäng cuûa chaát ñieåm treân heä truïc toaï ñoä. Yeâu caàu hs xaùc ñònh s, t vaø tính vtb

Yeâu caàu traû lôøi C1.

Giôùi thieäu khaùi nieäm chuyeån ñoäng thaúng ñeàu.

Yeâu caàu xaùc ñònh ñöôøng ñi trong chuyeån ñoäng thaúng ñeàu khi bieát vaän toác.

Xaùc ñònh quaõng ñöôøng ñi s vaø khoaûng thôøi gian t ñeå ñi heát quaûng ñöôøng ñoù. Tính vaän toác trung bình.

Traû lôøi C1.

Ghi nhaân khaùi nieäm chuyeån ñoäng thaúng ñeàu.

Laäp coâng thöùc ñöôøng ñi.

I. Chuyeån ñoäng thaúng ñeàu1. Toác ñoä trung bình.

Vôùi : s = x2 – x1 ; t = t2 – t1 2. Chuyeån ñoäng thaúng ñeàu. Chuyeån ñoäng thaúng ñeàu laø chuyeån ñoäng coù quyõ ñaïo laø ñöôøng thaúng vaø coù toác ñoä trung bình nhö nhau treân moïi quaõng ñöôøng.3. Quaõng ñöôøng ñi trong chuyeån ñoäng thaúng ñeàu.

s = vtbt = vt Trong chuyeån ñoäng thaúng ñeàu, quaõng ñöôøng ñi ñöôïc s tæ leä thuaän vôùi thôøi gian chuyeån ñoäng t.

Hoaït ñoäng5 : Xaùc ñònh phöông trình chuyeån ñoäng thaúng ñeàu vaø tìm hieåu ñoà thò toaï ñoä – thôøi gian.Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Neâu vaø phaân tích baøi toaùn xaùc ñònh vò trí cuûa moât chaát ñieåm.

Giôùi thieäu baøi toaùn. Yeâu caàu laäp baûng (x, t) vaø veõ ñoà thò. Cho hs thaûo luaän. Nhaän xeùt keát quaû töøng nhoùm.

Laøm vieäc nhoùm xaây döïng phöông trình chuyeån ñoäng.

Laøm vieäc nhoùm ñeå veõ ñoà thò toaï ñoä – thôøi gian. Nhaän xeùt daïng ñoà thò cuûa chuyeån ñoäng thaúng ñeàu.

II. Phöông trình chuyeån ñoäng vaø ñoà thò toaï ñoä – thôøi gian.1. Phöông trình chuyeån ñoäng.

x = xo + s = xo + vt2. Ñoà thò toaï ñoä – thôøi gian cuûa chuyeån ñoäng thaúng ñeàu. a) Baûngt(h) 0 1 2 3 4 5

6x(km)

5 15 25 35 45 55 65

b) Ñoà thò

Hoạt động 6 : Vận dụng – củng cố .Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10- Hướng dẫn hs viết phương trình chuyển động của 2 chất điểm trên cùng một hệ tọa độ và cùng 1 mốc thời gian.-Yêu cầu Hs xác định thời điểm và vị trí gặp nhau của 2 chất điểm đó.- Yêu cầu Hs giải bằng đồ thị .

- Nêu được 2 cách làm.+ cho x1 = x2 , giải pt.+ dựa vào đồ thị tọa độ-thời gian.

Hoạt động 7 : Giao nhiệm vụ về nhà.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Yêu cầu hs trả lời các câu hỏi từ 1 đến 5 và làm các bài tập 6,7,8,9 trong SGK.

Traû lôøi caùc caâu hoûi vaø laøm caùc baøi taäp.


CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG BIEÁN ÑOÅI ÑEÀUI. MỤC TIÊU

1.Kiến thức : - Nắm được khái niệm vận tốc tức thời về mặt ý nghĩa của khái niệm , công thứctính,đơn vị đo .- Nêu được định nghĩa chuyển động thẳng biến đổi đều , chuyển động thẳng chậm dần đều , nhanh dần đều .- Nắm được khái niệm gia tốc về mặt ý nghĩa của khái niệm , công thức tính , đơn vị đo.Đặc điểm của gia tốc

trong chuyển động thẳng nhanh dần đều .- Viết được phương trình vận tốc, vẽ được đồ thị vận tốc – thời gian trong chuyển động thẳng nhanh dần đều .- Viết được công thức tính quãng đường đi trong chuyển động thẳng nhanh dần đều ; mối quan hệ giữa gia tốc,

vận tốc và quãng đường đi được ; phương trình chuyển động của chuyển động thẳng nhanh dần đều…- Nắm được đặc điểm của chuyển động thẳng chậm dần đều về gia tốc , vận tốc , quãng đường đi được và

phương trình chuyển động . Nêu được ý nghĩa vật lí của các đại lượng trong công thức đó .2.Kỹ năng- Bước đầu giải được bài toán đơn giản về chuyển động thẳng nhanh dần đều . Biết cách viết biểu thức vận tốc

từ đồ thị vận tốc – thời gian và ngược lại .- Giải được bài toán đơn giản về chuyển động thẳng biến đổi đều .

II. CHUẨN BỊ Giáo viên : -Một máng nghiêng dài chừng 1m.

- Một hòn bi đường kính khoảng 1cm , hoặc nhỏ hơn .- Một đồng hồ bấm dây ( hoặc đồng hồ hiện số ) . (Nếu có)

2. Học sinh : - OÂn lại kiến thức về chuyển động thẳng đều .III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC



Hoạt động 2: Kiểm tra bài cũ : Chuyển động thẳng đều là gì ? Viết công thức tính vận tốc, đường đi và phương trình chuyển động của chuyển động thẳng đều .



Hoạt động 3 : Tìm hiểu khái niệm vận tốc tức thời và chuyển động thẳng biến đổi đều.Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Đặt câu hỏi tạo tình huống như sgk Nếu hss không trực tiếp trả lời câu hỏi, thì cho hs đọc sgk. Tại sao ta phải xét quãng đường xe đi trong thời gian rất ngắn . Viết công thức tính vận tốc :

v =

Yêu cầu hs trả lời C1. Yêu cầu hs quan sát hình 3.3 và trả lời câu hỏi : Nhận xét gì về vận tốc tức thời của 2 ô tô trong hình . Giới thiệu vectơ vận tốc tức thời. Yêu cầu hs đọc sgk về khái niệm vectơ vận tốc tức thời . Yêu cầu hs đọc sgk kết luận về đặc điểm vectơ vận tốc tức thời . Yêu cầu HS trả lời câu hỏi C2. Giới thiệu chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu.

Giới thiệu chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu.

Giới thiệu chuyeån ñoäng thaúng chaäm daàn ñeàu. Lưu ý cho HS , vận tốc tức thời là vận tốc của vật tại một vị trí hoặc một thời điểm nào đó .

Suy nghĩ để trả lời câu hỏi . Đọc sgk.

Trả lời câu hỏi .

Ghi nhaän công thức : v =

.

Trả lời C1 .

Quan sát, nhận xét và trả lời .

Ghi nhaän khaùi nieäm Đọc sgk .

Đọc sgk . Trả lời C2. Ghi nhận các đặc điểm của chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu

Ghi nhaän khaùi nieäm chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu.

Ghi nhaän khaùi nieäm chuyeån ñoäng chaäm daàn ñeàu.

I. Vaän toâc töùc thôøi. Chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu.1. Ñoä lôùn cuûa vaän toác töùc thôøi. Trong khoaûng thôøi gian raát ngaén t, keå töø luùc ôû M vaät dôøi ñöôïc moät ñoaïn ñöôøng s raát ngaén thì ñaïi löôïng : v =

laø ñoä lôùn vaän toác töùc

thôøi cuûa vaät taïi M. Ñôn vò vaän toác laø m/s2. Veùc tô vaän toác töùc thôøi. Veùc tô vaän toác töùc thôøi cuûa moät vaät taïi moät ñieåm laø moät veùc tô coù goác taïi vaät chuyeån ñoäng, coù höôùng cuûa chuyeån ñoäng vaø coù ñoä daøi tæ leä vôùi ñoä lôùn cuûa vaän toác töùc thôøi theo moät tæ xích naøo ñoù.3. Chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu Chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu laø chuyeån ñoäng thaúng trong ñoù vaän toác töùc thôøi hoaëc taêng daàn ñeàu hoaëc giaûm daàn ñeàu theo thôøi gian. Vaän toác töùc thôøi taêng daàn ñeàu theo thôøi gian goïi laø chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu. Vaän toác töùc thôøi giaûm daàn ñeàu theo thôøi gian goïi laø chuyeån ñoäng chaäm daàn ñeàu.

Hoạt động 3 : Nghiên cöùu chuyển động thẳng nhanh dần đều.Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Höôùng daãn hs xaây xöïng khaùi nieäm gia toác.

Xaùc ñònh ñoä bieán thieân vaän toác, thôøi gian xaåy ra bieán thieân. Laäp tæ soá. Cho bieát

II. Chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu.1. Gia toác trong chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. a) Khaùi nieäm gia toác.



Giôùi thieäu veùc tô gia toác.

Ñöa ra moät vaøi ví duï cho hs xaùc ñònh phöông, chieàu cuûa veùc tô gia toác.

Höôùng daãn hs xaây döïng phöông trình vaän toác.

Giôùi thieäu ñoà thò vaän toác (H 3.5) Yeâu caàu traû lôøi C3.

Yeâu caàu traû lôøi C4, C5.

Höôùng daãn hs suy ra coâng thöùc 3.4 töø caùc coâng thöùc 3.2 vaø 3.3.

Höôùng daãn hs tìm phöông trình chuyeån ñoäng. Yeâu caàu traû lôøi C6.

yù nghóa.

Neâu ñònh nghóa gia toác.

Neâu ñôn vò gia toác.

Ghi nhaän khaùi nieäm veùc tô gia toác.

Xaùc ñònh phöông, chieàu cuûa veùc tô gia toác trong töøng tröôøng hôïp.

Töø bieåu thöùc gia toác suy ra coâng thöùc tính vaän toác (laáy goác thôøi gian ôû thôøi ñieåm to).

Ghi nhaän ñoà thò vaän toác. Traû lôøi C3.

Ghi nhaän coâng thöùc ñöôøng ñi.

Traû lôøi C4, C5.

Tìm coâng thöùc lieân heä giöõa v, s, a.

Laäp phöông trình chuyeån ñoäng. Traû lôøi C6.

a =

Vôùi : v = v – vo ; t = t – to

Gia toác cuûa chuyeån ñoäng laø ñaïi löôïng xaùc ñònh baèng thöông soá giöõa ñoä bieán thieân vaän toác v vaø khoaûng thôøi gian vaän toác bieán thieân t. Ñôn vò gia toác laø m/s2. b) Veùc tô gia toác. Vì vaän toác laø ñaïi löôïng veùc tô neân gia toác cuõng laø ñaïi löôïng veùc tô :

Veùc tô gia toác cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu cuøng phöông, cuøng chieàu vôùi veùc tô vaän toác.2. Vaän toác cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. a) Coâng thöùc tính vaän toác.

v = vo + at b) Ñoà thò vaän toác – thôøi gian.

3. Ñöôøng ñi cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu.

s = vot + at2

4. Coâng thöùc lieân heä giöõa a, v vaø s cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu.

v2 – vo2 = 2as

5. Phöông trình chuyeån ñoäng cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu.

x = xo + vot + at2




CHUYEÅN ÑOÄNG THAÚNG BIEÁN ÑOÅI ÑEÀUI. MỤC TIÊU

1.Kiến thức : - Nắm được khái niệm vận tốc tức thời về mặt ý nghĩa của khái niệm , công thứctính,đơn vị đo .- Nêu được định nghĩa chuyển động thẳng biến đổi đều , chuyển động thẳng chậm dần đều , nhanh dần đều .- Nắm được khái niệm gia tốc về mặt ý nghĩa của khái niệm , công thức tính , đơn vị đo.Đặc điểm của gia tốc

trong chuyển động thẳng nhanh dần đều .- Viết được phương trình vận tốc, vẽ được đồ thị vận tốc – thời gian trong chuyển động thẳng nhanh dần đều .- Viết được công thức tính quãng đường đi trong chuyển động thẳng nhanh dần đều ; mối quan hệ giữa gia tốc,

vận tốc và quãng đường đi được ; phương trình chuyển động của chuyển động thẳng nhanh dần đều…- Nắm được đặc điểm của chuyển động thẳng chậm dần đều về gia tốc , vận tốc , quãng đường đi được và

phương trình chuyển động . Nêu được ý nghĩa vật lí của các đại lượng trong công thức đó .2.Kỹ năng- Bước đầu giải được bài toán đơn giản về chuyển động thẳng nhanh dần đều . Biết cách viết biểu thức vận tốc

từ đồ thị vận tốc – thời gian và ngược lại .- Giải được bài toán đơn giản về chuyển động thẳng biến đổi đều .



II. CHUẨN BỊ Giáo viên : -Một máng nghiêng dài chừng 1m.

- Một hòn bi đường kính khoảng 1cm , hoặc nhỏ hơn .- Một đồng hồ bấm dây ( hoặc đồng hồ hiện số ) . (Nếu có)

2. Học sinh : - OÂn lại kiến thức về chuyển động thẳng đều .III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu caùc ñaëc ñieåm cuûa veùc tô vaän toác trong chuyeån ñoäng thaúng.

Hoạt động 3 : Nghiên cöùu chuyển động thẳng chaäm dần đều.Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Yeâu caàu nhaéc laïi bieåu thöùc tính gia toác. Yeâu caàu cho bieát söï khaùc nhau cuûa gia toác trong CÑTNDÑ vaø CÑTCDÑ.

Giôùi thieäu veùc tô gia toác trong chuyeån ñoäng thaúng chaäm daàn ñeàu.

Yeâu caàu cho bieát söï khaùc nhau cuûa veùc tô gia toác trong CÑTNDÑ vaø CÑTCDÑ.

Yeâu caàu nhaéc laïi coâng thöùc vaän toác cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu.

Giôùi thieäu ñoà thò vaän toác. Yeâu caàu neâu söï khaùc nhau cuûa ñoà thò vaän toác cuûa chuyeån ñoäng

Neâu bieåu thöùc tính gia toác.

Neâu ñieåm khaùc nhau.

Ghi nhaän veùc tô gia toác trong chuyeån ñoäng thaúng chaäm daàn ñeàu.

Neâu ñieåm khaùc nhau.

Neâu coâng thöùc.

Ghi nhaän ñoà thò vaän toác. Neâu söï khaùc nhau.

II. Chuyeån ñoäng thaúng chaäm daàn ñeàu.1. Gia toác cuûa chuyeån ñoäng thaúng chaäm daàn ñeàu. a) Coâng thöùc tinh gia toác.

a = =

Neáu choïn chieàu cuûa caùc vaän toác laø chieàu döông thì v < vo. Gia toác a coù giaù trò aâm, nghóa laø ngöôïc daáu vôùi vaän toác. b) Veùc tô gia toác.

Ta coù :

Vì veùc tô cuøng höôùng

nhöng ngaén hôn veùc tô neân

ngöôïc chieàu vôùi caùc veùc

tô vaø

Veùc tô gia toác cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu ngöôïc chieàu vôùi veùc tô vaän toác.2. Vaän toác cuûa chuyeån ñoäng thaúng chaäm daàn ñeàu. a) Coâng thöùc tính vaän toác.

v = vo + at Trong ñoù a ngöôïc daáu vôùi v. b) Ñoà thò vaän toác – thôøi gian.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10nhanh daàn ñeàu vaø chaäm daàn ñeàu.

Yeâu caàu nhaéc laïi coâng thöùc tính ñöôøng ñi cuûa chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu. Löu yù daáu cuûa s vaø v

Yeâu caàu nhaéc laïi phöông trình cuûa chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu.

Neâu coâng thöùc.

Ghi nhaän daáu cuûa v vaø a.

Neâu phöông trình chuyeån ñoäng.

3. Ñöôøng ñi vaø phöông trình chuyeån ñoäng cuûa chuyeån ñoäng thaúng chaäm daàn ñeàu. a) Coâng thöùc tính ñöôøng ñi

s = vot + at2

Trong ñoù a ngöôïc daáu vôùi vo. b) Phöông trình chuyeån ñoäng

x = xo + vot + at2

Trong ñoù a ngöôïc daáu vôùi vo.

Hoạt động 4 : Vận dụng – củng cố.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Yêu cầu HS trả lời câu hỏi : 1,2,10 Trong SGK Trả lời câu hỏi

Hoạt động 5 : Höôùng daãn veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Yeâu caàu veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø giaûi caùc baøi taäp coøn laïi trang 22.

Traû lôøi caùc caâu hoûi vaø giaûi caùc baøi taäp.

Ngày dạy: 08/0914Tiết: 5

BAØI TAÄPI. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Khaùi quaùt laïi caùc khaùi nieäm chuyeån ñoäng bieán ñoåi, vaän toác töùc thôøi, gia toác.

- Khaùi quaùt laïi caùc ñaëc ñieåm cuûa veùc tô gia toác trong chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu, chaäm daàn ñeàu.2. Kyõ naêng

- Traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi traéc nghieäm khaùch quan lieân quan ñeán chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10- Giaûi ñöôïc caùc baøi taäp coù lieân quan ñeán chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu.

II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân :

- Xem laïi caùc baøi taäp phaàn chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu trong sgk vaø sbt.- Chuaån bò theâm moät soá baøi taäp khaùc coù lieân quan.

Hoïc sinh :- Xem laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong phaàn chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi

ñeàu.- Giaûi caùc baøi taäp maø thaày coâ ñaõ cho veà nhaø.- Chuaån bò saün caùc caâu hoûi ñeå hoûi thaày coâ veà nhöõng vaán ñeà maø mình chöa

naém vöõng.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng2 : Kieåm tra baøi cuõ vaø heä thoáng hoaù laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc :+ Phöông trình chuyeån ñoäng cuûa vaät chuyeån ñoäng thaúng ñeàu : x = xo + vt.+ Ñaëc ñieåm cuûa veùc tô gia toác trong chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu :

- Ñieåm ñaët : Ñaët treân vaät chuyeån ñoäng.- Phöông : Cuøng phöông chuyeån ñoäng (cuøng phöông vôùi phöông cuûa veùc tô

vaän toác)- Chieàu : Cuøng chieàu chuyeån ñoäng (cuøng chieàu vôùi veùc tô vaän toác) neáu

chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu. Ngöôïc chieàu chuyeån ñoäng (ngöôïc chieàu vôùi veùc tô vaän toác) neáu chuyeån ñoäng chaäm daàn ñeàu.

- Ñoä lôùn : Khoâng thay ñoåi trong quaù trình chuyeån ñoäng.+ Caùc coâng thöùc trong chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu :

v = vo + at ; s = vot + at2 ; v2 - vo2 = 2as ; x = xo + vot + at2

Chuù yù : Chuyeån ñoäng nhanh daàn ñeàu : a cuøng daáu vôùi v vaø vo.Chuyeån ñoäng chaäm daàn ñeàu a ngöôïc daáu vôùi v vaø vo.

Hoaït ñoäng3 : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm :Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa

hoïc sinhNoäi dung cô baûn

Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn A. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D.

Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn.

Caâu 5 trang 11 : DCaâu 6 trang 11 : CCaâu 7 trang 11 : DCaâu 6 trang 15 : DCaâu 7 trang 15 : DCaâu 8 trang 15 : A Caâu 9 trang 22 : DCaâu 10 trang 22 : CCaâu 11 trang 22 : D

Hoaït ñoäng 4 : Giaûi caùc baøi taäp : Hoaït ñoäng cuûa Hoaït ñoäng cuûa hoïc Noäi dung cô baûn


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10giaùo vieân sinh

Giôùi thieäu ñoàng hoà vaø toác ñoä quay cuûa caùc kim ñoàng hoà. Yeâu caàu hs traû lôøi luùc 5h15 kim phuùt caùch kim giôø goùc (rad) ? Yeâu caàu hs traû lôøi trong 1h kim phuùt chaïy nhanh hôn kim giôø goùc ? Sau thôøi gian ít nhaát bao laâu kim phuùt ñuoåi kòp kim giôø ? Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc, toùm taét baøi toaùn. Höôùng daãn hs caùch ñoåi ñôn vò töø km/h ra m/s. Yeâu caàu giaûi baøi toaùn.

Goïi moät hoïc sinh leân baûng giaûi baøi toaùn. Theo gioûi, höôùng daãn. Yeâu caàu nhöõng hoïc sinh khaùc nhaän xeùt.

Cho hs ñoïc, toùm taét baøi toaùn. Yeâu caàu tính gia toác. Yeâu caàu giaûi thích daáu “-“

Yeâu caàu tính thôøi gian.

Xaùc ñònh goùc (rad) öùng vôùi moãi ñoä chia treân maët doàng hoà. Traû lôøi caâu hoûi.

Traû lôøi caâu hoûi.

Traû lôøi caâu hoûi.

Ñoïc, toùm taét baøi toaùn.

Ñoåi ñôn vò caùc ñaïi löôïng ñaõ cho trong baøi toaùn ra ñôn vò trong heä SI Giaûi baøi toaùn.

Giaûi baøi toaùn, theo gioûi ñeå nhaän xeùt, ñaùnh giaù baøi giaûi cuûa baïn.

Ñoïc, toùm taét baøi toaùn (ñoåi ñôn vò) Tính gia toác. Giaûi thích daáu cuûa a.

Tính thôøi gian haõm phanh.

Baøi 9 trang 11 Moãi ñoä chia treân maët ñoàng hoà (1h) öùng vôùi goùc 30O. Luùc 5h15 kim phuùt caùch kim giôø goùc (60O + 30O/4) = 67,5O

Moãi giôø kim phuùt chaïy nhanh hôn kim giôø goùc 330O. Vaäy : Thôøi gian ít nhaát ñeå kim phuùt ñuoåi kòp kim giôø laø :(67,5O)/(330O) = 0,20454545(h)Baøi 12 trang 22 a) Gia toác cuûa ñoaøn taøu :

a = = 0,185(m/s2)

b) Quaõng ñöôøng ñoaøn taøu ñi ñöôïc :

s = vot + at2 = .0,185.602 =

333(m) c) Thôøi gian ñeå taøu vaän toác 60km/h :

t = = 30(s)

Baøi 14 trang 22a) Gia toác cuûa ñoaøn taøu :

a = = -0,0925(m/s2)

b) Quaõng ñöôøng ñoaøn taøu ñi ñöôïc :

s = vot + at2

= 11,1.120 + .(-0,0925).1202 =

667(m)Baøi 14 trang 22 a) Gia toác cuûa xe :

a = = - 2,5(m/s2)

b) Thôøi gian haõm phanh :

t = = 4(s)



Ngaøy daïy: 12/09/14Tiết: 6-7

SÖÏ RÔI TÖÏ DO

I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : Trình baøy, neâu ví duï vaø phaân tích ñöôïc khaùi nieäm veà söï rôi töï do. Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät rôi töï do. Neâu ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm cuûa söï rôi töï do.2. Kyõ naêng : - Giaûi ñöôïc moät soá baøi taäp ñôn giaûn veà söï rôi töï do.

- Ñöa ra ñöôïc nhöõng yù kieán nhaän xeùt veà hieän töôïng xaûy ra trong caùc thí nghieäm veà söï rôi töï do.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Nhöõng duïng cuï thí nghieäm trong baøi coù theå thöïc hieän ñöôïc. Hoïc sinh : OÂn baøi chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu söï khaùc nhau cuûa chuyeån ñoäng thaúng vaø chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu. Neâu caùc ñaëc ñieåm cuûa veùc tô gia toác trong chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu.Hoạt dộng 3 : Tìm hieåu söï rôi trong khoâng khí.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân

Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Noäi dung cô baûn

Tieán haønh caùc thí nghieäm 1, 2, 3, 4. Yeâu caàu hs quan saùt Yeâu caàu neâu döï ñoaùn keát quaû tröôùc moãi thí nghieäm vaø nhaän xeùt sau thí nghieäm. Keát luaän veà söï rôi cuûa caùc vaät trong khoâng khí.

Nhaän xeùt sô boä veà söï rôi cuûa caùc vaät khaùc nhau trong khoâng khí. Kieåm nghieäm söï rôi cuûa caùc vaät trong khoâng khí : Cuøng khoái löôïng, khaùc hình daïng, cuøng hình daïng khaùc khoái löôïng, …. Ghi nhaän caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï rôi cuûa caùc vaät.

I. Söï rôi trong khoâng khí vaø söï rôi töï do.1. Söï rôi cuûa caùc vaät trong khoâng khí.+ Trong khoâng khí khoâng phaûi caùc vaät naëng nheï khaùc nhau thì rôi nhanh chaäm khaùc nhau.+ Yeáu toá quyeát ñònh ñeán söï rôi nhanh chaäm cuûa caùc vaät trong khoâng khí laø löïc caûn khoâng khí leân vaät vaø troïng löïc taùc duïng leân vaät.

Hoạt dộng 3 : Tìm hieåu söï rôi trong chaân khoâng.Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Moâ taû thí nghieäm oáng Niu-tôn vaø thí nghieäm cuûa

Döï ñoaùn söï rôi cuûa caùc vaät khi khoâng coù

2. Söï rôi cuûa caùc vaät trong chaân khoâng (söï rôi töï do).+ Neáu loaïi boû ñöôïc aûnh


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Ga-li-leâ Ñaët caâu hoûi. Nhaän xeùt caâu traû lôøi.

Yeâu caàu traû lôøi C2

aûnh höôûng cuûa khoâng khí. Nhaän xeùt veà caùch loaïi boû aûnh höôûng cuûa khoâng khí trong thí nghieäm cuûa Niutôn vaø Galileâ. Traû lôøi C2

höôûng cuûa khoâng khí thì moïi vaät seõ rôi nhanh nhö nhau. Söï rôi cuûa caùc vaät trong tröôøng hôïp naøy goïi laø söï rôi töï do.+ Söï rôi töï do laø söï rôi chæ döôùi taùc duïng cuûa troïng löïc.

Ngaøy daïy: 13/09/14Tiết: 7

SÖÏ RÔI TÖÏ DO

I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : Trình baøy, neâu ví duï vaø phaân tích ñöôïc khaùi nieäm veà söï rôi töï do. Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät rôi töï do. Neâu ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm cuûa söï rôi töï do.2. Kyõ naêng : - Giaûi ñöôïc moät soá baøi taäp ñôn giaûn veà söï rôi töï do.

- Ñöa ra ñöôïc nhöõng yù kieán nhaän xeùt veà hieän töôïng xaûy ra trong caùc thí nghieäm veà söï rôi töï do.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Nhöõng duïng cuï thí nghieäm trong baøi coù theå thöïc hieän ñöôïc. Hoïc sinh : OÂn baøi chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu. III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC



Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ. Ghi laïi caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu.

Haõy cho bieát söï rôi cuûa caùc vaät trong khoâng khí vaø trong chaân khoâng gioáng vaø khaùc nhau ôû nhöõng ñieåm naøo ?

Hoạt dộng 3 : Tìm hieåu caùc ñaëc ñieåm cuûa söï rôi töï do, xaây döïng caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do.




Yeâu caàu hs xem sgk. Höôùng daãn xaùc ñònh phöông thaúng ñöùng baèng daây doïi. Giôùi thieäu phöông phaùp chuïp aûnh baèng hoaït nghieäm. Gôïi yù nhaän bieát chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu.

Nhaän xeùt veà ñaëc ñieåm cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do. Tìm phöông aùn xaùc ñònh phöông chieàu cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do. Laøm vieäc nhoùm treân aûnh hoaït nghieäm ñeå ruùt ra tính chaát cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do.

II. Nghieân cöùu söï rôi töï do cuûa caùc vaät.1. Nhöõng ñaëc ñieåm cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do.+ Phöông cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do laø phöông thaúng ñöùng (phöông cuûa daây doïi).+ Chieàu cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do laø chieàu töø treân xuoáng döôùi.+ Chuyeån ñoäng rôi töï do laø chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu.2. Caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Gôïi yù aùp duïng caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu cho vaät rôi töï do.

Xaây döïng caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do khoâng coù vaän toác ban ñaàu

v = g,t ; h = ; v2 = 2gh

Hoạt dộng4 : Tìm hieåu ñoä lôùn cuûa gia toác rôi töï do.




Giôùi thieäu caùch xaùc ñònh ñoä lôùn cuûa gia toác rôi töï do baèng thöïc nghieäm. Neâu caùc keát quaû cuûa thí nghieäm.

Neâu caùch laáy gaàn ñuùng khi tính toaùn.

Ghi nhaän caùch laøm thí nghieäm ñeå sau naøy thöïc hieän trong caùc tyieát thöïc haønh. Ghi nhaän keát quaû.

Ghi nhaän vaø söû duïng caùch tính gaàn ñuùng khi laøm baøi taäp

2. Gia toác rôi töï do.+ Taïi moät nôi treân nhaát ñònh treân Traùi Ñaát vaø ôû gaàn maët ñaát, caùc vaät ñeàu rôi töï do vôùi cuøng moät gia toác g.+ ÔÛ nhöõng nôi khaùc nhau, gia toác rôi töï do seõ khaùc nhau : - ÔÛ ñòa cöïc g lôùn nhaát : g = 9,8324m/s2.- ÔÛ xích ñaïo g nhoû nhaát : g = 9,7872m/s2

+ Neáu khoâng ñoøi hoûi ñoä chính xaùc cao, ta coù theå laáy g = 9,8m/s2

hoaëc g = 10m/s2.

Hoạt dộng 5 : Cuûng coá vaø giao nhieäm vuï veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Yeâu caàu neâu caùc ñaëc ñieåm cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do. Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø.

Traû lôøi caâu hoûi. Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø.



Ngaøy daïy: 19/09/14Tieát: 8

CHUYEÅN ÑOÄNG TROØN ÑEÀU

I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu.- Vieát ñöôïc coâng thöùc tính ñoä lôùn cuûa toác ñoä daøi vaø trình baøy ñuùng ñöôïc

höôùng cuûa veùc tô vaän toác cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu.- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa, vieát ñöôïc coâng thöùc vaø neâu ñöôïc ñôn vò cuûa toác

ñoä goùc trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu.- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa, vieát ñöôïc coâng thöùc vaø neâu ñöôïc ñôn vò ño cuûa

chu kì vaø taàn soá.- Vieát ñöôïc coâng thöùc lieân heä giöõa ñöôïc toác ñoä daøi vaø toác ñoä goùc.- Neâu ñöôïc höôùng cuûa gia toác trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu vaø vieát ñöôïc coâng

thöùc cuûa gia toác höôùng taâm2. Kyõ naêng

- Chöùng minh ñöôïc caùc coâng thöùc (5.4), (5.5), (5.6) vaø (5.7) SGK cuõng nhö söï höôùng taâm cuûa veùc tô gia toác.

- Giaûi ñöôïc caùc baøi taäp ñôn giaûn veà chuyeån ñoäng troøn ñeàu.- Neâu ñöôïc moät soá vd thöïc teá veà chuyeån ñoäng troøn ñeàu.

II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Moät vaøi thí nghieäm ñôn giaûn ñeå minh hoaï chuyeån ñoäng troøn ñeàu. (nếu có)

- Phaân tieát cho baøi hoïc. Tieân lieäu thôøi gian cho moãi noäi dung. Döï kieán hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh trong vieäc chieám lónh moãi noäi dung.Hoïc sinh : OÂn laïi caùc khaùi nieäm vaän toác, gia toác ôû baøi 3.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu chuyeån ñoäng troøn, chuyeån ñoäng troøn ñeàu.Hoaït ñoäng cuûa



Tieán haønh moät soá thí nghieäm minh hoaï chuyeån ñoäng troøn.

Yeâu caàu hs nhaéc laïi k/n vaän toác trung bình ñaõ hoïc.

Phaùt bieåu ñònh nghóa chuyeån ñoäng troøn, chuyeån ñoäng troøn ñeàu.

Nhaéc laïi ñònh nghóa.

Ñònh nghóa toác ñoä

I. Ñònh nghóa.1. Chuyeån ñoäng troøn. Chuyeån ñoäng troøn laø chuyeån ñoäng coù quyõ ñaïo laø moät ñöôøng troøn.2. Toác ñoä trung bình trong chuyeån ñoäng troøn. Toác ñoä trung bình cuûa chuyeån ñoäng troøn laø ñaïi löôïng ño baèng thöông soá giöõa ñoä daøi cung troøn


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Cho hs ñònh nghóa toác ñoä trung bình trong chuyeån ñoäng troøn.

Giôùi thieäu chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Yeâu caàu traû lôøi C1

trung bình cuûa chuyeån ñoäng troøn.

Ghi nhaän khaùi nieäm.

Traû lôøi C1.

maø vaät ñi ñöôïc vaø thôøi gian ñi heát cung troøn ñoù.

vtb =

3. Chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Chuyeån ñoäng troøn ñeàu laø chuyeån ñoäng coù quyõ ñaïo troøn vaø coù toác ñoä trung bình treân moïi cung troøn laø nhö nhau.

Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu caùc ñaïi löôïng cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu.




Veõ hình 5.3 Moâ taû chuyeån ñoäng cuûa chaát ñieåm treân cung MM’ trong thôøi gian t raát ngaén. Neâu ñaëc ñieåm cuûa ñoä lôùn vaän toác daøi trong CÑTÑ. Yeâu caàu traû lôøi C2. Höôùng daãn söû duïng coâng thöùc veùc tô vaän toác töùc thôøi.

Xaùc ñònh ñoä lôùn vaän toác cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu taïi ñieåm M treân quyõ ñaïo. Veõ hình 5,3 Traû lôøi C2.

II. Toác ñoä daøi vaø toác ñoä goùc.1. Toác ñoä daøi.

v =

Trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu toác ñoä daøi cuûa vaät coù ñoä lôùn khoâng ñoåi.2. Veùc tô vaän toác trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu.

=

Veùc tô vaän toác trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu luoân coù phöông tieáp tuyeán vôùi ñöôøng troøn quyõ ñaïo. Trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu veùc tô vaän toác coù phöông luoân luoân thay ñoåi.

Hoạt dộng 4 : Cuûng coá vaø giao nhieäm vuï veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Yeâu caàu neâu ñònh nghóa caùc ñaïi löôïng cuûa CÑTÑ. Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Yeâu caàu hs chaån bò baøi sau.

Traû lôøi caâu hoûi. Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi nhöõng chuaån bò cho baøi sau.




CHUYEÅN ÑOÄNG TROØN ÑEÀU


- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu.- Vieát ñöôïc coâng thöùc tính ñoä lôùn cuûa toác ñoä daøi vaø trình baøy ñuùng ñöôïc

höôùng cuûa veùc tô vaän toác cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu.- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa, vieát ñöôïc coâng thöùc vaø neâu ñöôïc ñôn vò cuûa toác

ñoä goùc trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu.- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa, vieát ñöôïc coâng thöùc vaø neâu ñöôïc ñôn vò ño cuûa

chu kì vaø taàn soá.- Vieát ñöôïc coâng thöùc lieân heä giöõa ñöôïc toác ñoä daøi vaø toác ñoä goùc.- Neâu ñöôïc höôùng cuûa gia toác trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu vaø vieát ñöôïc coâng

thöùc cuûa gia toác höôùng taâm2. Kyõ naêng

- Chöùng minh ñöôïc caùc coâng thöùc (5.4), (5.5), (5.6) vaø (5.7) SGK cuõng nhö söï höôùng taâm cuûa veùc tô gia toác.

- Giaûi ñöôïc caùc baøi taäp ñôn giaûn veà chuyeån ñoäng troøn ñeàu.- Neâu ñöôïc moät soá vd thöïc teá veà chuyeån ñoäng troøn ñeàu.

II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Moät vaøi thí nghieäm ñôn giaûn ñeå minh hoaï chuyeån ñoäng troøn ñeàu. (nếu có)

- Phaân tieát cho baøi hoïc. Tieân lieäu thôøi gian cho moãi noäi dung. Döï kieán hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh trong vieäc chieám lónh moãi noäi dung.Hoïc sinh : OÂn laïi caùc khaùi nieäm vaän toác, gia toác ôû baøi 3.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng2 : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñònh nghóa chuyeån ñoäng troøn ñeàu vaø vectô vaän toác.Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu caùc ñaïi löôïng cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu.




II. Toác ñoä daøi vaø toác ñoä



Veõ hình 5.4 Neâu vaø phhaân tích ñaïi löôïng toác ñoä goùc. Yeâu caàu traû lôøi C3. Yeâu caàu nhaän xeùt toác ñoä goùc cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu.

Neâu ñôn vò toác ñoä goùc.

Ñònh nghóa chu kì. Yeâu caàu traû lôøi C4. Yeâu caàu neâu ñôn vò chu kì.

Ñònh nghóa taàn soá. Yeâu caàu traû lôøi C5. Yeâu caàu neâu ñôn vò taàn soá. Yeâu caàu neâu moái lieân heä giöõa chu kì vaø taàn soá.



Traû lôøi C3. Neâu ñaëc ñieåm toác ñoä goùc cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu.

Ghi nhaän ñôn vò toác ñoä goùc.

Ghi nhaän ñònh nghóa chu kì. Traû lôøi C4. Neâu ñôn vò chu kì

Ghi nhaän ñònh nghóa taàn soá. Traû lôøi C5. Neâu ñôn vò taàn soá. Neâu moái lieân heä giöõa T vaø f.

Traû lôøi C6.

goùc.3. Taàn soá goùc, chu kì, taàn soá. a) Toác ñoä goùc. Toác ñoä goùc cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu laø ñaïi löôïng ño baèng goùc maø baùn kính quay queùt ñöôïc trong moät ñôn vò thôøi gian.

Toác ñoä goùc cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu laø moät ñaïi löôïng khoâng ñoåi. Ñôn vò toác ñoä goùc laø rad/s. b) Chu kì. Chu kì T cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu laø thôøi gian ñeå vaät ñi ñöôïc moät voøng. Lieân heä giöõa toác ñoä goùc vaø chu kì :

T =

Ñôn vò chu kì laø giaây (s). c) Taàn soá. Taàn soá f cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu laø soá voøng maø vaät ñi ñöôïc trong 1 giaây. Lieân heä giöõa chu kì vaø taàn

soá : f =

Ñôn vò taàn soá laø voøng treân giaây (voøng/s) hoaëc heùc (Hz). d) Lieân heä giöõa toác ñoä daøi vaø toác ñoä goùc.

v = r

Hoaït ñoäng 4 : Tìm hieåu gia toác höôùng taâm cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu.Hoaït ñoäng cuûa



GV: neâu khaùi nieäm vaø bieåu thöùc, giaûi thích höôùng cuûa gia toác höôùng taâm

HS ghi nhaän

II. Gia toác höôùng taâm.1. Höôùng cuûa veùc tô gia toác trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu, tuy vaän toác coù ñoä lôùn khoâng ñoåi, nhöng coù höôùng luoân thay ñoåi, neân chuyeån ñoäng naøy coù gia toác. Gia toác trong chuyeån ñoäng troøn ñeàu luoân höôùng vaøo taâm cuûa quyõ ñaïo neân goïi laø gia toác höôùng taâm.2. Ñoä lôùn cuûa gia toác höôùng taâm.

aht =


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Hoạt dộng 5 : Vaän duïng, cuûng coá.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Gôïi yù : Ñoä lôùn cuûa vaän toác daøi cuûa moät ñieåm treân vaønh baùnh xe baèng ñoä lôùn vaän toác chuyeån ñoäng troøn ñeàu cuûa xe.

Laøm caùc baøi taäp : 8, 10, 12 sgk.

Hoạt dộng 6 : Giao nhieäm vuï veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Yeâu caàu hs chaån bò baøi sau.

Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi nhöõng chuaån bò cho baøi sau.


TÍNH TÖÔNG ÑOÁI CUÛA CHUYEÅN ÑOÄNG.COÂNG THÖÙC COÄNG VAÄN TOÁC


- Traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi theá naøo laø tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng.- Trong nhöõng tröôøng hôïp cuï theå, chæ ra ñöôïc ñaâu laø heä quy chieáu ñöùng yeân,

ñaâu laø heä quy chieáu chuyeån ñoäng.- Vieát ñöôïc ñuùng coâng thöùc coäng vaän toác cho töøng tröôøng hôïp cuï theå cuûa

caùc chuyeån ñoäng cuøng phöông.2. Kyõ naêng : - Giaûi ñöôïc moät soá baøi toaùn coäng vaän toác cuøng phöông

- Giaûi thích ñöôïc moät soá hieän töôïng lieân quan ñeán tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Ñoïc laïi SGK vaät lí 8 xem HS ñaõ ñöôïc hoïc nhöõng gì veà tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoâng.

- Tieân lieäu thôøi gian daønh cho moãi noäi dung vaø döï kieán caùc hoaït ñoäng töông öùng cuûa HS.

Hoïc sinh : OÂn laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ ñöôïc hoïc veà tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng.

III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng2 : Tìm hieåu tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Hoaït ñoäng cuûa



Neâu vaø phaân tích veà tính töông ñoái cuûa quyõ ñaïo.

Moâ taû moät vaøi ví duï veà tính töông ñoái cuûa vaän toác. Neâu vaø phaân tích veà tính töông ñoái cuûa vaän toác.

Quan saùt hình 6.1 vaø traû lôøi C1 Laáy theâm ví duï minh hoaï.

Laáy ví duï veà tính töông ñoái cuûa vaän toác.

I. Tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng.1. Tính töông ñoái cuûa quyõ ñaïo. Hình daïng quyõ ñaïo cuûa chuyeån ñoäng trong caùc heä qui chieáu khaùc nhau thì khaùc nhau – quyõ ñaïo coù tính töông ñoái2. Tính töông ñoái cuûa vaän toác. Vaän toác cuûa vaät chuyeån ñoäng ñoái vôùi caùc heä qui chieáu khaùc nhau thì khaùc nhau. Vaän toác coù tính töông ñoái

Hoaït ñoäng 3 : Phaân bieät heä qui chieáu ñöùng yeân vaø heä qui chieáu chuyeån ñoäng.




Yeâu caàu nhaéc laïi khaùi nieäm heä qui chieáu. Phaân tích chuyeån ñoäng cuûa hai heä qui chieáu ñoái vôùi maët ñaát.

Nhaéc laïi khaùi nieäm heä qui chieáu. Quan saùt hình 6.2 vaø ruùt ra nhaän xeùt veà hai heä qui chieáu coù trong hình.

II. Coâng thöùc coäng vaän toác.1. Heä qui chieáu ñöùng yeân vaø heä qui chieáu chuyeån ñoäng. Heä qui chieáu gaén vôùi vaät ñöùng yeân goïi laø heä qui chieáu ñöùng yeân. Heä qui chieáu gaén vôùi vaät vaät chuyeån ñoäng goïi laø heä qui chieáu chuyeån ñoäng.

Hoaït ñoäng 4 : Xaây döïng coâng thöùc coäng vaän toác.




Giôùi thieäu coâng thöùc coäng vaän toác.

Tröôøng hôïp caùc vaän toác cuøng phöông, cuøng chieàu :

v1,3 = v1,2 + v2,3

Tröôøng hôïp caùc vaän toác cuøng phöông, ngöôïc chieàu :

|v1,3| = |v1,2 - v2,3|

Ghi nhaän coâng thöùc.

AÙp duïng coâng thöùc trong nhöõng tröôøng hôïp cuï theå.

2. Coâng thöùc coäng vaän toác. Neáu moät vaät (1) chuyeån ñoäng

vôùi vaän toác trong heä qui

chieáu thöù nhaát (2), heä qui chieáu thöù nhaát laïi chuyeån ñoäng vôùi

vaän toác trong heä qui chieáu

thöù hai (3) thì trong heä qui chieáu thöù hai vaät chuyeån ñoäng vôùi

vaän toác ñöôïc tính theo coâng

thöùc : = +

Hoạt dộng 5 : Cuûng coá vaø giao nhieäm vuï veà nhaø.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hs traû lôøi caùc caâu hoûi 1, 2, 3 trang 37 Cho caâu hoûi, baøi taäp vaø nhöõng chuaån bò cho baøi sau.

Traû lôøi caùc caâu hoûi. Ghi nhöõng yeâu caàu cuûa thaày coâ.



Ngaøy daïy: 29/09/14TiÕt: 11

BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : - Naém ñöôïc tính töông ñoái cuûa quyõ ñaïo, tính töông ñoái cuûa vaän toác.

- Naém ñöôïc coâng thöùc coâng vaän toác.2. Kyõ naêng : - Vaän duïng tính töông ñoái cuûa quyõ ñaïo, cuûa vaän toác ñeå giaûi thích moät soá hieän töôïng.

- Söû duïng ñöôïc coâng thöùc coäng vaän toác ñeå giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn coù lieân quan.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Xem laïi caùc caâu hoûi vaø caùc baøi taäp trong saùch gk vaø trong saùch baøi taäp.

- Chuaån bò theâm moät vaøi caâu hoûi vaø baøi taäp phaàn tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng.Hoïc sinh : - Traû lôøi caùc caâu hoûi vaø giaûi caùc baøi taäp maø thaày coâ ñaõ ra veà nhaø.

- Chuaån bò caùc caâu hoûi caàn hoûi thaày coâ veà nhöõng phaàn chöa hieåu.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá

Lôùp 10a1 10a2


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Sæ soá

Hoaït ñoäng 2 : Toùm taét kieán thöùc :

+ Caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do : v = g,t ; h = gt2 ; v2 = 2gh

+ Caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu : = = 2f ; v = = 2fr =

r ; aht =

+ Coâng thöùc coäng vaän toác : = +

Hoaït ñoäng 3 : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm :Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Noäi dung cô

baûn Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B.

Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn.

Caâu 7 trang 27 : DCaâu 8 trang 27 : DCaâu 9 trang 27 : B Caâu 4 trang 37 : DCaâu 5 trang 38 : CCaâu 6 trang 38 : BCaâu 8 trang 34 : CCaâu 9 trang 34 : CCaâu 10 trang 34 : B

Hoaït ñoäng 4 : Giaûi caùc baøi taäp : Hoaït ñoäng cuûa giaùo

vieânHoaït ñoäng cuûa


Goïi h laø ñoä cao töø ñoù vaät rôi xuoáng, t laø thôøi gian rôi. Yeâu caàu xaùc ñònh h theo t. Yeâu caàu xaùc ñònh quaûng ñöôøng rôi trong (t – 1) giaây. Yeâu caàu laäp phöông trình ñeå tính t sau ñoù tính h.

Yeâu caàu tính vaän toác goùc vaø vaän toác daøi cuûa kim phuùt.

Vieát coâng thöùc tính h theo t. Vieát coâng thöùc tính quaûng ñöôøng rôi tröôùc giaây cuoái. Laäp phöông trình ñeå tính t töø ñoù tính ra h.

Tính vaän toác goùc vaø vaän toác daøi cuûa kim phuùt.

Ttính vaän toác goùc

Baøi 12 trang 27 Quaõng ñöôøng rôi trong giaây cuoái :

h = gt2 – g(t – 1)2

Hay : 15 = 5t2 – 5(t – 1)2

Giaûi ra ta coù : t = 2s. Ñoä cao töø ñoù vaät rôi xuoáng :

h = gt2 = .10.22 = 20(m)

Baøi 13 trang 34 Kim phuùt : p =

= 0,00174 (rad/s)

vp = rp = 0,00174.0,1 = 0,000174 (m/s)



Yeâu caàu tính vaän toác goùc vaø vaän toác daøi cuûa kim giôø.

Yeâu caàu xaùc ñònh vaät, heä qui chieáu 1 vaø heä qui chieáu 2. Yeâu caàu choïn chieàu döông vaø xaùc ñònh trò ñaïi soá vaän toác cuûa vaät so vôùi heä qui chieáu 1 vaø heä qui chieáu 1 so vôùi heä qui chieáu 2. Tính vaän toác cuûa vaät so vôùi heä qui chieáu 2.

vaø vaän toác daøi cuûa kim giôø.

Tính vaän toác cuûa oâtoâ B so vôùi oâtoâ A. Tính vaän toác cuûa oâtoâ A so vôùi oâtoâ B.

Kim giôø : h =

= 0,000145 (rad/s)

vh = rh = 0,000145.0,08 = 0,0000116 (m/s)Baøi 7 trang 38 Choïn chieàu döông laø chieàu chuyeån ñoäng cuûa oâtoâ B ta coù : Vaän toác cuûa oâ toâ B so vôùi oâ toâ A :vB,A = vB,Ñ – vÑA = 60 – 40 = 20 (km/h) Vaän toác cuûa oâtoâ A so vôùi oâtoâ B :

vA,B = vA,Ñ – vÑ,B = 40 – 60 = - 20 (km/h)

Hoaït ñoäng 5 : Củng cố và nhắc nhiệm vụ về nhàHoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

- xem lại các bài tập đã làm - chuaån bò cho baøi sau.

Ghi nhöõng yeâu caàu cuûa thaày coâ.

Ngaøy daïy: 03/10/14Tieát : 12

SAI SOÁ CUÛA PHEÙP ÑO CAÙC ÑAÏI LÖÔÏNG VAÄT LYÙ

I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa veà pheùp ño caùc ñaïi löôïng vaät lí. Phaân bieät pheùp ño tröïc tieáp vaø pheùp ño giaùn tieáp.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 102. Kyõ naêng : Naém ñöôïc caùc khaùi nieäm cô baûn veà sai soá cuûa pheùp ño caùc ñaïi löôïng vaät lí vaø caùch xaùc ñònh sai soá cuûa pheùp ño : Phaùt bieåu ñöôïc theá naøo laø sai soá cuûa pheùp ño caùc ñaïi löôïng vaät lí.

Naém ñöôïc hai loaïi sai soá: sai soá ngaãu nhieân, sai soá heä thoáng (chæ xeùtsai soá duïng cuï).

Caùch xaùc ñònh sai soá duïng cuï, sai soá ngaãu nhieân.Tính sai soá cuûa pheùp ño tröïc tieáp.Tính sai soá pheùp ño giaùn tieáp.Bieát caùch vieát ñuùng keát quaû pheùp ño, vôùi soá caùc chöõ soá coù nghóa

caàn thieát.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Moät soá duïng cuï ño nhö thöôùc, nhieät keá.

- Baøi toaùn tính sai soá ñeå HS vaän duïng.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng2 : Tìm hieåu caùc ñaïi löôïng cuûa pheùp ñoHoaït ñoäng cuûa giaùo



Yeâu caàu hs trình baøy caùc khaùi nieäm.

Höôùng daãn phaùep ño tröïc tieáp vaø giaùn tieáp.

Giôùi thieäu heä ñôn vò SI. Giôùi thieäu caùc ñôn vò cô baûn trong heä SI. Yeâu caàu hs traû lôøi moät soá ñôn vò daãn suaát trong heä SI.

Tìm hieåu vaø ghi nhôù caùc khaùi nieäm : Pheùp ño, duïng cuï ño. Laáy ví duï veà pheùp ño tröïc tieáp, giaùn tieáp, so saùnh.

Ghi nhaän heä ñôn vò SI vaø vaø caùc ñôn vò cô baûn trong heä SI.

Neâu ñôn vò cuûa vaän toác, gia toác, dieän tích, theå tích trong heä SI.

I. Pheùp ño caùc ñaïi löôïng vaät lí – Heä ñôn vò SI.1. Pheùp ño caùc ñaïi löôïng vaät lí. Pheùp ño moät ñaïi löôïng vaät lí laø pheùp so saùnh noù vôùi ñaïi löôïng cuøng loaïi ñöôïc qui öôùc laøm ñôn vò. + Coâng cuï ñeå so saùnh goïi laø duïng cuï ño. + Ño tröïc tieáp : So saùnh tröïc tieáp qua duïng cuï. + Ño giaùn tieáp : Ño moät soá ñaïi löôïng tröïc tieáp roài suy ra ñaïi löôïng caàn ño thoâng qua coâng thöùc.2. Ñôn vò ño. Heä ñôn vò ño thoâng duïng hieän nay laø heä SI. Heä SI qui ñònh 7 ñôn vò cô baûn : Ñoä daøi : meùt (m) ; thôøi gian : giaây (s) ; khoái löôïng : kiloâgam (kg) ; nhieät ñoä : kenvin (K) ; cöoøng ñoä doøng ñieän : ampe (A) ; cöôøng ñoä saùng : canñeâla (Cd) ; löôïng chaát : mol (mol).

Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu vaø xaùc ñònh sai soá cuûa pheùp ñoHoaït ñoäng cuûa giaùo



Yeâu caàu traû lôøi C1. Giôùi thieäu sai soá duïng cuï vaø sai soá heä

Quan saùt hình 7.1 vaø 7.2 vaø traû lôøi C1.

II. Sai soá cuûa pheùp ño.1. Sai soá heä thoáng. Laø söï sai leäch do phaàn leû khoâng ñoïc ñöôïc chính xaùc treân duïng cuï (goïi laø sai soá duïng cuï


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10thoáng.

Giôùi thieäu veà sai soá ngaãu nhieân.

Giôùi thieäu caùch tính giaù trò gaàn ñuùng nhaát vôùi giaù trò thöïc cuûa moät pheùp ño moät ñaïi löôïng.

Giôùi thieäu sai soá tuyeät ñoái vaø sai soá ngaãu nhieân.

Giôùi thieäu caùch tính sai soá tuyeät ñoái cuûa pheùp ño.

Giôùi thieäu caùch vieát keát quaû ño.

Giôùi thieäu sai soá tæ ñoái.

Giôùi thieäu qui taéc tính sai soá cuûa toång vaø tích. Ñöa ra baøi toaùn xaùc ñònh sai soá cuûa pheùp ño giaùn tieáp moät ñaïi löôïng.

Phaân bieät sai soá duïng cuï vaø sai soá ngaãu nhieân.

Xaùc ñònh giaù trò trung bình cuûa ñaïi löôïng A trong n laàn ño

Tính sai soá tuyeät ñoùi cuûa moãi laàn ño.

Tính sai soá ngaãu nhieân cuûa cuûa pheùp ño.

Tính sai soá tuyeät ñoái cuûa pheùp ño.

Vieát keát quaû ño moät ñaïi löôïng.

Tính sai soá tæ ñoái cuûa pheùp ño

Xaùc ñònh sai soá cuûa pheùp ño giaùn tieáp.

A’) hoaëc ñieåm 0 ban ñaàu bò leäch. Sai soá duïng cuï A’ thöôøng laáy baèng nöõa hoaëc moät ñoä chia treân duïng cuï.2. Sai soá ngaãu nhieân. Laø söï sai leäch do haïn cheá veà khaû naêng giaùc quan cuûa con ngöôøi do chòu taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá ngaãu nhieân beân ngoaøi.3. Giaù trò trung bình.

4. Caùch xaùc ñònh sai soá cuûa pheùp ño. Sai soá tuyeät ñoái cuûa moãi laàn ño : A1 = ; A1 = ; … . Sai soá tuyeät ñoái trung bình cuûa n laàn ño :

Sai soá tuyeät ñoái cuûa pheùp ño laø toång sai soá tuyeät ñoái trung bình vaø sai soá duïng cuï :

5. Caùch vieát keát quaû ño.A =

6. Sai soá tæ ñoái.

7. Caùch xaùc ñònh sai soá cuûa pheùp ño giaùn tieáp. Sai soá tuyeät ñoái cuûa moät toång hay hieäu thì baèng toång caùc sai soá tuyeät ñoái cuûa caùc soá haïng. Sai soá tæ ñoái cuûa moät tích hay thöông thì baèng toång caùc sai soá tæ ñoái cuûa caùc thöøa soá. Neáu trong coâng thöùc vaät lí xaùc ñònh caùc ñaïi löôïng ño giaùn tieáp coù chöùa caùc haèng soá thì haèng soá phaûi laáy ñeán phaàn

thaäp phaân leû nhoû hôn ttoång

caùc sai soá coù maët trong cuøng coâng thöùc tính. Neáu coâng thöùc xaùc ñònh ñaïi löôïng ño giaùn tieáp töông ñoái phöùc taïp vaø caùc duïng cuï ño tröïc tieáp coù ñoä chính xaùc töông ñoái cao thì coù theå boû qua sai


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10soá duïng cuï.

Hoạt dộng 4 : Cuûng coá vaø Giao nhieäm vuï veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Cho hs traû lôøi caùc caâu hoûi 1 trang 44 Cho caâu hoûi, baøi taäp vaø nhöõng chuaån bò cho baøi sau.

Traû lôøi caâu hoûi. Ghi nhöõng yeâu caàu cuûa thaày coâ.


Thöïc haønh : KHAÛO SAÙT CHUYEÅN ÑOÄNG RÔI TÖÏ DO.XAÙC ÑÒNH GIA TOÁC RÔI TÖÏ DO


- Naém ñöôïc tính naêng vaø nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa ñoàng hoà ño thôøi gian hieän soá söû duïng coâng taéc ñoùng ngaét vaø coång quang ñieän.

- Veõ ñöôïc ñoà thò moâ taû söï thay ñoåi vaän toác rôi cuûa vaät theo thôøi gian t vaø quaõng ñöôøng ñi s theo t2. Töø ñoù ruùt ra keát luaän veà tính chaát cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do laø chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu.2. Kyõ naêng

- Reøn luyeän kó naêng thöïc haønh: thao taùc kheùo leùo ñeå ño ñöôïc chính xaùc quaõng ñöôøng s vaø thôøi gian rôi töï do cuûa vaät treân nhöõng quaõng ñöôøng s khaùc nhau.

- Tính g vaø sai soá cuûa pheùp ño g. II. CHUAÅN BÒ Cho moãi nhoùm HS:

- Ñoàng hoà ño thôøi gian hieän soá.- Hoäp coâng taéc ñoùng ngaét ñieän moät chieàu caáp cho nam chaâm ñieän vaø boä

ñeám thôøi gian.- Nam chaâm ñieän N- Coång quang ñieän E.- Truï hoaëc vieân bi (baèng theùp) laøm vaät rôi töï do.- Quaû doïi.- Giaù ñôõ thaúng ñöùng coù vít ñieàu chænh thaêng baèng.- Hoäp ñöïng caùt khoâ.- Giaáy keû oâ li ñeå veõ ñoà thò- Keû saün baûng ghi soá lieäu theo maãu trong baøi 8 SGK



Hoaït ñoäng2 (10 phuùt) : Hoaøn chænh cô sôû lí thuyeát cuûa baøi thöïc haønh.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Gôïi yù Chuyeån ñoäng rôi töï do laø chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu coù vaän toác ban ñaàu baèng 0 vaø coù gia toác g.

Xaùc ñònh quan heä giöõ quaõng ñöôøng ñi ñöôïc vaø khoaûng thôøi gian cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do.

Hoaït ñoäng3 (15 phuùt) : Tìm hieåu boä duïng cuï.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Giôùi thieäu caùc duïng cuï. Giôùi thieäu caùc cheá ñoä laøm vieäc cuûa

Tìm hieåu boä duïng cuï. Tìm hieåu cheá ñoä laøm vieäc cuûa ñoàng


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10ñoàng hoà hieän soá. hoà hieän soá söû duïng trong baøi thöïc

haønh.Hoaït ñoäng4 (20 phuùt) : Xaùc ñònh phöông aùn thí nghieäm.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Hoaøn chænh phöông aùn thí nghieäm chung.

Moãi nhoùm hoïc sinh trình baøy phöông aùn thí nghieäm cuûa nhoùm mình. Caùc nhoùm khaùc boå sung.


Thöïc haønh : KHAÛO SAÙT CHUYEÅN ÑOÄNG RÔI TÖÏ DO.XAÙC ÑÒNH GIA TOÁC RÔI TÖÏ DO


- Naém ñöôïc tính naêng vaø nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa ñoàng hoà ño thôøi gian hieän soá söû duïng coâng taéc ñoùng ngaét vaø coång quang ñieän.

- Veõ ñöôïc ñoà thò moâ taû söï thay ñoåi vaän toác rôi cuûa vaät theo thôøi gian t vaø quaõng ñöôøng ñi s theo t2. Töø ñoù ruùt ra keát luaän veà tính chaát cuûa chuyeån ñoäng rôi töï do laø chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu.2. Kyõ naêng

- Reøn luyeän kó naêng thöïc haønh: thao taùc kheùo leùo ñeå ño ñöôïc chính xaùc quaõng ñöôøng s vaø thôøi gian rôi töï do cuûa vaät treân nhöõng quaõng ñöôøng s khaùc nhau.

- Tính g vaø sai soá cuûa pheùp ño g. II. CHUAÅN BÒ Cho moãi nhoùm HS:

- Ñoàng hoà ño thôøi gian hieän soá.- Hoäp coâng taéc ñoùng ngaét ñieän moät chieàu caáp cho nam chaâm ñieän vaø boä

ñeám thôøi gian.- Nam chaâm ñieän N- Coång quang ñieän E.- Truï hoaëc vieân bi (baèng theùp) laøm vaät rôi töï do.- Quaû doïi.- Giaù ñôõ thaúng ñöùng coù vít ñieàu chænh thaêng baèng.- Hoäp ñöïng caùt khoâ.- Giaáy keû oâ li ñeå veõ ñoà thò- Keû saün baûng ghi soá lieäu theo maãu trong baøi 8 SGK




Hoaït ñoäng 2 (20 phuùt) : Tieán haønh thí nghieäm.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Giuùp ñôû caùc nhoùm.

Ño thôøi gian rôi töông öùng vôùi caùc quaõng ñöôøng khaùc nhau. Ghi keát quaû thí nghieäm vaøo baûng 8.1

Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Xöõ lí keát quaû.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Höôùng daãn : Ñoà thò laø ñöôøng thaúng thì hai ñaïi löôïng laø tæ leä thuaän. Coù theå xaùc ñònh : g = 2tan vôùi laø goùc nghieâng cuûa ñoà thò.

Hoaøn thaønh baûng 8.1 Veõ ñoà thò s theo t2 vaø v theo t Nhaän xeùt daïng ñoà thò thu ñöôïc vaø xaùc ñònh gia toác rôi töï do. Tính sai soá cuûa pheùp ño vaø ghi keát quaû. Hoaøn thaønh baùo caùo thöïc haønh.

Hoạt dộng 4 (5 phút ) : Cuûng coá vaø Giao nhieäm vuï veà nhaø.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hs traû lôøi caùc caâu hoûi 1, 3 trang 50 Cho caâu hoûi, baøi taäp vaø nhöõng chuaån bò cho baøi sau.

Traû lôøi caùc caâu hoûi. Ghi nhöõng yeâu caàu cuûa thaày coâ.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Ngày dạy: 13/10/14Tiết: 15

KIEÅM TRA 1 TIEÁT

I. MUÏC TIEÂU : Kieåm tra keát quaû giaûng daïy vaø hoïc taäp phaàn ñoäng hoïc chaát ñieåm töø ñoù boå sung kòp thôøi nhöõng thieáu soùt, yeáu ñieåm.

II. CHUAÅN BÒ1. GIAÙO VIEÂN.

- Ma traän ñeà;

Möùc ñoä nhaän bieát Nhaän bieát

Thoâng hieåu

Vaän duïng

Toång

Noäi dung kieán thöùc TN TL TN TL TN TLChuyeån ñoäng cô 0Chuyeån ñoäng thaúng ñeàu 0Chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu 3 3Rôi töï do 2 2Chuyeån ñoäng troøn ñeàu 2 2Tính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng 1 1

Toång 7

- Ra ñeà kieåm tra töï luaän chöông 1, coù 2 maõ ñeà- Phoâ toâ ñeà kieåm tra

2. HOÏC SINH.- OÂân taäp laïi kieán thöùc chöông 1

II. HOAÏT ÑOÄNG1. GIAÙO VIEÂN.

- OÂn ñònh lôùp, kieåm tra só soá


- Phaùt ñeà kieåm tra ñuùng thôøi gian, giaùm saùt hs laøm baøi kieåm tra- Thu baøi ñuùng thôøi gian

2. HOÏC SINH- Laøm baøi kieåm tra ñuùng quy ñònh cuûa giaùo vieân- Nghieâm tuùc trong kieåm tra

II. ÑEÀ RA :

Caâu 01. Moät vieân vi saét rôi töï do töø ñoä cao 40 m. Laáy g = 10 m/s2. a. Xaùc ñònh vaän toác cuûa vieân bi ngay tröôùc khi chaïm ñaát ø? 0,75ñb. Thôøi gian rôi cuûa vieân bi ngay tröôùc khi chaïm ñaát ø? 0,75ñ

Caâu 02. Thuyeàn chuyeån ñoäng ngöôïc doøng thaúng ñeàu vôùi vaän toác 16km/h so vôùi doøng nöôùc. Nöôùc chaûy vôùi vaän toác 3 km/h so vôùi bôø soâng. Vaän toác cuûa thuyeàn so vôùi bôø soâng laø ? 2ñ

Caâu 03. Moät baùnh xe ñaïp coù baùn kính 0,3m, xe chuyeån ñoäng vôùi vaän toác 36km/h.a. Tính toác ñoä daøi cuûa moät ñieåm naèm treân vaønh baùnh xe ñoái vôùi ngöôøi

ngoài treân xe? 1ñb. Toác ñoä goùc cuûa moät ñieåm naèm treân vaønh baùnh xe ñoái vôùi ngöôøi ngoài

treân xe? 1 ñ


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Caâu 04. Moät ñoaøn taøu ñang chuyeån ñoäng vôùi vaän toác 36 km/h thì taêng toác

chuyeån ñoäng thaúng nhanh daàn ñeàu. Sau khi ñi ñöôïc quaõng ñöôøng 200m taøu ñaït vaän toác 72km/h.a) Tính gia toác cuûa taøu. 1,5ñb) Thôøi gian taøu taêng toác. 1,5 ñc) Tính quaõng ñöôøng taøu ñi ñöôïc töø ñaàu giaây thöù 2 ñeán cuoái giaây thöù 3 keå

töø khi taêng toác. 1,5 ñ



Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Chương II.

ĐỘNG LỰC HỌC CHẤT ĐIỂM

TOÅNG HÔÏP VAØ PHAÂN TÍCH LÖÏC.ÑIEÀU KIEÄN CAÂN BAÈNG CUÛA CHAÁT ÑIEÅM

I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : - Phaùt bieåu ñöôïc: ñònh nghóa löïc, ñònh nghóa pheùp toång hôïp löïc vaø pheùp phaân tích löïc.

- Naém ñöôïc quy taéc hình bình haønh.- Hieåu ñöôïc ñieàu kieän caân baèng cuûa moät chaát ñieåm.

2. Kyõ naêng : Vaän duïng ñöôïc quy taéc hình bình haønh ñeå tìm hôïp löïc cuûa hai löïc ñoàng quy hoaëc ñeå phaân tích moät löïc thaønh hai löïc ñoàng quy.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Thí nghieäm hình 9.4 SGKHoïc sinh : OÂn taäp caùc coâng thöùc löôïng giaùc ñaõ hoïcIII. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng2 : OÂn taäp khaùi nieäm löïc vaø caân baèng löïc.Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Neâu vaø phaân tích ñònh nghóa löïc vaø caùch bieåu dieãn moät löïc.

Neâu vaø phaân tích ñieàu caân baèng cuûa caùc löïc.

Neâu vaø phaân tích ñieàu kieän caân baèng cuûa hai löïc.

Giôùi thieäu ñôn vò löïc

Traû lôøi C1 Ghi nhaän khaùi nieäm löïc.

Ghi nhaän söï caân baèng cuûa caùc löïc.

Traû lôøi C2.

I. Löïc. Caân baèng löïc. Löïc laø ñaïi löôïng veùc tô ñaëc tröng cho taùc duïng cuûa vaät naøy leân vaät khaùc maø keát quaû laø gaây ra gia toác cho vaät hoaëc laøm cho vaät bieán daïng. Caùc löïc caân baèng laø caùc löïc khi taùc duïng ñoàng thôøi vaøo moät vaät thì khoâng gaây ra gia toác cho vaät. Hai löïc caân baèng laø hai löïc cuøng taùc duïng leân moät vaät, cuøng giaù, cuøng ñoä lôùn vaø ngöôïc chieàu. Ñôn vò cuûa löïc laø niutôn (N).

Hoaït ñoäng3 : Tìm hieåu qui taéc toång hôïp löïc.Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Thöïc hieän thí nghieäm. Veõ hình 9.6 Yeâu caàu hs traû lôøi C3 Giôùi thieäu khaùi nieäm toång hôïp löïc.

Giôùi thieäu qui taéc hình bình haønh.

Quan saùt thí nghieäm. Veõ hình 9.6 Traû lôøi C3. Ghi nhaän khaùi nieäm.

Ghi nhaän qui taéc.

II. Toång hôïp löïc.1. Thí nghieäm. Thöïc hieän thí nghieäm theo hình 9.52. Ñònh nghóa. Toång hôïp löïc laø thay theá caùc löïc taùc duïng ñoàng thôøi vaøo cuøng moät vaät baèng moät löïc coù taùc duïng gioáng heät caùc löïc aáy. Löïc thay theá naøy goïi laø hôïp


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Cho ví duï ñeå hs tìm löïc toång hôïp. Veõ hình 9.7

Aùp duïng qui taéc cho moät soá tröôøng hôïp thaày coâ yeâu caàu. Veõ hình 9.7

löïc.3. Qui taéc hình bình haønh. Neáu hai löïc ñoàng qui laøm thaønh hai caïnh cuûa moät hình bình haønh, thì ñöôøng cheùo keå töø ñieåm ñoàng qui bieåu dieãn hôïp löïc cuûa chuùng.

Hoaït ñoäng4 : Tìm hieåu ñieàu kieän caân baèng cuûa chaát ñieåm.Hoaït ñoäng cuûa

giaùo vieânHoaït ñoäng cuûa


Giôùi thieäu ñieàu kieän caân baèng cuûa chaát ñieåm.

Ghi nhaän ñieàu kieän caân baèng cuûa chaát ñieåm

III. Ñieàu kieän caân baèng cuûa chaát ñieåm. Muoán cho moät chaát ñieåm ñöùng caân baèng thì hôïp löïc cuûa caùc löïc taùc duïng leân noù phaûi baèng khoâng.

Hoaït ñoäng5 : Tìm hieåu qui taéc phaân tích löïc.Hoaït ñoäng cuûa



Ñaët vaán ñeà giaûi thích laïi söï caân baèng cuûa voøng nhaãn O trong thí nghieäm. Neâu vaø phaân tích khaùi nieäm phaân tích löïc, löïc thaønh phaàn.

Giôùi thieäu caùch söû duïng qui thaéc hình bình haønh ñeå thöïc hieän pheùp phaân tích löïc. Cho vaøi ví duï cuï theå ñeå hs aùp duïng.

Giaûi thích söï caân baèng cuûa voøng O.

Ghi nghaän pheùp phaân tích löïc.

Ghi nhaän phöông phaùp phaân tích löïc.

AÙp duïng qui taéc ñeå phaân tích löïc trong moät soá tröôøng hôïp.

IV. Phaân tích löïc.1. Ñònh nghóa. Phaân tích löïc laø thay theá moät löïc baèng hai hay nhieàu löïc coù taùc duïng gioáng heät nhö löïc ñoù. Caùc löïc thay theá goïi laø caùc löïc thaønh phaàn.2. Phaân tích moät löïc thaønh hai löïc thaønh phaàn treân hai phöông cho tröôùc.

Hoạt dộng 6 : Vaän duïng, cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Xeùt hai tröôøng hôïp khi hai löïc thaønh phaàn cuøng phöông, cuøng chieàu hoaëc cuøng phöông, ngöôïc chieàu. Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Yeâu caàu hs chaån bò baøi sau.

Xaùc ñònh khoaûng giaù trò coù theå cuûa hôïp löïc khi bieát ñoä lôùn cuûa caùc löïc thaønh phaàn. Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi nhöõng chuaån bò cho baøi sau.




BA ÑÒNH LUAÄT NIUTÔN I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Phaùt bieåu ñöôïc: Ñònh nghóa quaùn tính, ba ñònh luaät Niuton, ñònh nghóa khoái löôïng vaø neâu ñöôïc tính chaát cuûa khoái löôïng.

- Vieát ñöôïc coâng thöùc cuûa ñònh luaät II, ñònh luaät III Newton vaø cuûa troïng löïc.- Neâu ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm cuûa caëp “löïc vaø phaûn löïc”.

2. Kyõ naêng- Vaän duïng ñöôïc ñònh luaät I Newton vaø khaùi nieäm quaùn tính ñeå giaûi thích moät

soá hieän töôïng vaät lí ñôn giaûn vaø ñeå giaûi caùc baøi taäp trong baøi.- Chæ ra ñöôïc ñieåm ñaët cuûa caëp “löïc vaø phaûn löïc”. Phaân bieät caëp löïc naøy

vôùi caëp löïc caân baèng - Vaän duïng phoái hôïp ñònh luaät II vaø III Newton ñeå giaûi caùc baøi taäp trong baøi.

II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Giaùo vieân: Chuaån bò theâm moät soá vd minh hoïa ba ñònh luaät.Hoïc sinh :

- OÂn laïi kieán thöùc ñaõ ñöôïc hoïc veà löïc, caân baèng löïc vaø quaùn tính.- OÂn laïi quy taéc toång hôïp hai löïc ñoàng quy.



Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu ñònh luaät I Newton.Hoaït ñoäng cuûa



Trình baøy thí nghieäm Galileâ. Trình baøy döï ñoaùn cuûa Galileâ.

Neâu vaø phaân tích ñònh luaät I Newton.

Neâu khaùi nieäm quaùn tính. Yeâu caàu hs traû lôøi C1.

Nhaän xeùt veà quaõng ñöôøng hoøn bi laên ñöôïc treân maùng nghieâng 2 khi thay ñoåi ñoä nghieâng cuûa maùng naøy.

Ñoïc sgk, tìm hieåu ñònh luaät I.

Ghi nhaän khaùi nieäm. Vaän duïng khaùi nieäm quaùn tính ñeå traû lôøi C1.

I. Ñònh luaät I Newton.1. Thí ngiheäm lòch söû cuûa Galileâ.

(sgk)2. Ñònh luaät I Newton. Neáu moät vaät khoâng chòu taùc duïng cuûa löïc naøo hoaëc chòu taùc duïng cuûa caùc löïc coù hôïp löïc baèng khoâng. Thì vaät ñang ñöùng yeân seõ tieáp tuïc ñöùng yeân, ñang chuyeån ñoäng seõ tieáp tuïc chuyeån ñoäng thaúng ñeàu.3. Quaùn tính. Quaùn tính laø tính chaát cuûa moïi vaät coù xu höôùng baûo toaøn vaän toác cuûa veà höôùng vaø ñoä lôùn.

Hoaït ñoäng3 : Tìm hieåu ñònh luaät II Newton.





Neâu vaø phaân tích ñònh luaät II Newton.

Cho ví duï veà tröôøng hôïp vaät chòu taùc duïng cuûa nhieàu löïc.

Neâu vaø phaân tích ñònh nghóa khoái löôïng döïa treân möùc quaùn tính.

Neâu vaø giaûi thích caùc tính chaát cuûa khoái löôïng.

Ghi nhaän ñònh luaät II.

Vieát bieåu thöùc ñònh luaät II cho tröôøng hôïp coù nhieàu löïc taùc duïng leân vaät.

Ghi nhaän khaùi nieäm. Traû lôøi C2, C3.

Nhaän xeùt veà caùc tính chaát cuûa khoái löôïng.

II. Ñònh luaät II Newton.1. Ñònh luaät . Gia toác cuûa moät vaät cuøng höôùng vôùi löïc taùc duïng leân vaät. Ñoä lôùn cuûa gia toác tæ leä vôùi ñoä lôùn cuûa löïc vaø tæ leä nghòch vôùi khoái löôïng cuûa vaät.

hay

Trong tröôøng hôïp vaät chòu

nhieàu löïc taùc duïng thì

laø hôïp löïc cuûa caùc löïc ñoù :

2. Khoái löôïng vaø möùc quaùn tính. a) Ñònh nghóa. Khoái löôïng laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho möùc quaùn tính cuûa vaät. b) Tính chaát cuûa khoái löôïng. + Khoái löôïng laø moät ñaïi löôïng voâ höôùng, döông vaø khoâng ñoåi ñoái vôùi moãi vaät. + Khoái löôïng coù tính chaát coäng.

Hoaït ñoäng 4 : Giao nhieäm vuï veà nhaøHoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Yeâu caàu hs chuaån bò baøi sau.

Ghi caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi nhöõng chuaån bò cho baøi sau.




BA ÑÒNH LUAÄT NIUTÔN I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Phaùt bieåu ñöôïc: Ñònh nghóa quaùn tính, ba ñònh luaät Niuton, ñònh nghóa khoái löôïng vaø neâu ñöôïc tính chaát cuûa khoái löôïng.

- Vieát ñöôïc coâng thöùc cuûa ñònh luaät II, ñònh luaät III Newton vaø cuûa troïng löïc.- Neâu ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm cuûa caëp “löïc vaø phaûn löïc”.

2. Kyõ naêng- Vaän duïng ñöôïc ñònh luaät I Newton vaø khaùi nieäm quaùn tính ñeå giaûi thích moät

soá hieän töôïng vaät lí ñôn giaûn vaø ñeå giaûi caùc baøi taäp trong baøi.- Chæ ra ñöôïc ñieåm ñaët cuûa caëp “löïc vaø phaûn löïc”. Phaân bieät caëp löïc naøy

vôùi caëp löïc caân baèng - Vaän duïng phoái hôïp ñònh luaät II vaø III Newton ñeå giaûi caùc baøi taäp trong baøi.

II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Giaùo vieân: Chuaån bò theâm moät soá vd minh hoïa ba ñònh luaät.Hoïc sinh :

- OÂn laïi kieán thöùc ñaõ ñöôïc hoïc veà löïc, caân baèng löïc vaø quaùn tính.- OÂn laïi quy taéc toång hôïp hai löïc ñoàng quy.



Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ :Phaùt bieåu ñònh luaät I Newton, neâu khaùi nieäm quaùn tính. Giaûi thích taïi sao khi

ñoaøn taøu ñang chaïy neáu döøng laïi ñoät ngoät thì haønh khaùch bò ngaõ veà phía tröôùc, neáu ñoät ngoät reõ traùi thì haønh khaùch bò ngaõ veà phía phaûi.

Phaùt bieåu, vieát vieåu thöùc cuûa ñònh luaät II Newton. Neâu ñònh nghóa vaø tính chaát cuûa khoái löôïng. Hoaït ñoäng3 : Tìm hieåu ñònh luaät II Newton.




Giôùi thieäu khaùi nieäm troïng löïc. Giôùi thieäu khaùi nieäm troïng taâm.

Giôùi thieäu khaùi nieäm troïng löôïng. Yeâu caàu hs phaân bieät troïng löïc vaø troïng löôïng.




Neâu söï khaùc nhau cuûa troïng löïc vaø troïng löôïng.

II. Ñònh luaät II Newton.3. Troïng löïc. Troïng löôïng. a) Troïng löïc. Troïng löïc laø löïc cuûa Traùi Ñaát taùc duïng vaøo vaät, gaây ra cho chuùng gia toác rôi töï do. Troïng löïc ñöôïc kí hieäu laø . Troïng löïc taùc duïng leân vaät ñaët taïi troïng taâm cuûa vaät. b) Troïng löôïng. Ñoä lôùn cuûa troïng löïc taùc duïng leân moät vaät goïi laø troïng löôïng



Suy ra töø baøi toaùn vaät rôi töï do.

Xaùc ñònh coâng thöùc tính troïng löïc.

cuûa vaät, kí hieäu laø P. Troïng löôïng cuûa vaät ñöôïc ño baèng löïc keá. c) Coâng thöùc cuûa troïng löïc.

Hoaït ñoäng4 : Tìm hieåu ñònh luaät III NewtonHoaït ñoäng cuûa



Giôùi thieäu 3 ví duï sgk. Nhaán maïnh tính chaát hai chieàu cuûa söï töông taùc.

Neâu vaø phaân tích ñònh luaät III.

Yeâu caàu hs vieát bieåu thöùc cuûa ñònh luaät.

Neâu khaùi nieäm löïc taùc duïng vaø phaûn löïc.

Neâu caùc ñaëc ñieåm cuûa löïc vaø phaûn löïc. Yeâu caàu hs cho ví duï minh hoaï töøng ñaëc ñieåm.

Phaân tích ví duï veà caëp löïc vaø phaûn löïc ma saùt.

Quan saùt hình 10.1, 10.2, 10.3 vaø 10.4, nhaän xeùt veà löïc töông taùc giöõa hai vaät.

Ghi nhaän ñònh luaät.

Vieát bieåu thöùc ñònh luaät.


Ghi nhaän caùc ñaëc ñieåm.

Cho ví duï minh hoaï cho töøng ñaëc ñieåm. Phaân bieät caëp löïc vaø phaûn löïc vôùi caëp löïc caân baèng, Traû lôøi C5.

III. Ñònh luaät III Newton.1. Söï töông taùc giöõa caùc vaät. Khi moät vaät taùc duïng leân vaät khaùc moät löïc thì vaät ñoù cuõng bò vaät kia taùc duïng ngöôïc trôû laïi moät löïc. Ta noùi giöõa 2 vaät coù söï töông taùc.2. Ñònh luaät. Trong moïi tröôøng hôïp, khi vaät A taùc duïng leân vaät B moät löïc, thì vaät B cuõng taùc duïng laïi vaät A moät löïc. Hai löïc naøy coù cuøng giaù, cuøng ñoä lôùn nhöng ngöôïc chieàu.

3. Löïc vaø phaûn löïc. Moät trong hai löïc töông taùc giöõa hai vaät goïi laø löïc taùc duïng coøn löïc kia goïi laø phaûn löïc. Ñaëc ñieåm cuûa löïc vaø phaûn löïc : + Löïc vaø phaûn löïc luoân luoân xuaát hieän (hoaëc maát ñi) ñoàng thôøi. + Löïc vaø phaûn löïc coù cuøng giaù, cuøng ñoä lôùn nhöng ngöôïc chieàu. Hai löïc coù ñaëc ñieåm nhö vaäy goïi laø hai löïc tröïc ñoái. + Löïc vaø phaûn löïc khoâng caân baèng nhau vì chuùng ñaët vaøo hai vaät khaùc nhau.

Hoaït ñoäng 5 : Vaän duïng, Cuûng coá.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Yeâu caàu hs giaûi taïi lôùp caùc baøi taäp 11, 12 trang 62. Höôùng daãn hs aùp duïng ñònh luaät II vaø III ñeå giaûi.

Giaûi caùc baøi taäp 11, 12 trang 62 sgk.

Hoaït ñoäng 6 : Giao nhieäm vuï veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Yeâu caàu hs chuaån bò baøi sau.

Ghi caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi nhöõng chuaån bò cho baøi sau.




LÖÏC HAÁP DAÃN. ÑÒNH LUAÄT VAÏN VAÄT HAÁP DAÃN I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc :

- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät vaïn vaät haáp daãn vaø vieát ñöôïc coâng thöùc cuûa löïc haáp daãn.

- Neâu ñöôïc ñònh nghóa troïng taâm cuûa moät vaät.2. Kyõ naêng :

- Giaûi thích ñöôïc moät caùch ñònh tính söï rôi töï do vaø chuyeån ñoäng cuûa caùc haønh tinh, veä tinh baèng löïc haáp daãn.- Vaän duïng ñöôïc coâng thöùc cuûa löïc haáp daãn ñeå giaûi caùc baøi taäp ñôn giaûn nhö ôû trong baøi hoïc.

II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Tranh mieâu taû chuyeån ñoäng cuûa traùi ñaát xung quanh maët trôøi vaø cuûa maët trôøi xung quanh traùi ñaát. Hoïc sinh : OÂn laïi kieán thöùc veà söï rôi töï do vaø troïng löïc.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng2 : Tìm hieåu löïc haáp daãn.Hoaït ñoäng cuûa



Giôùi thieäu veà löïc haáp daãn. Yeâu caàu hs quan saùt moâ phoûng chuyeån ñoäng cuûa cuûa TÑ quanh MT vaø nhaän xeùt veà ñaëc ñieåm cuûa löïc haáp daãn. Giôùi thieäu taùc duïng cuûa löïc haáp daãn.

Ghi nhaän löïc haáp daãn. Quan saùt moâ hình, nhaän xeùt. Neâu taùc duïng cuûa löïc haáp daãn.

Ghi nhaän taùc duïng töø xa cuûa löïc haáp daãn.

I. Löïc haáp daãn. Moïi vaät trong vuõ truï ñeàu huùt nhau vôùi moät löïc, goïi laø löïc haáp daãn. Löïc haáp daãn giöõa Maët Trôøi vaø caùc haønh tinh giöõ cho caùc haønh tinh chuyeån ñoäng quanh Maët Trôøi. Löïc haáp daãn laø löïc taùc duïng töø xa, qua khoaûng khoâng gian giöõa caùc vaät.

Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu ñònh luaät vaïn vaät haáp daãn.





Neâu vaø phaân tích ñònh luaät vaïn vaät haáp daãn. Môû roäng phaïm vi aùp duïng ñònh luaät vaïn vaät haáp daãn cho caùc vaät khaùc chaát ñieåm.

Yeâu caàu hs bieåu löïc haáp daãn


Vieát bieåu thöùc ñònh luaät.

Bieåu dieãn löïc haáp daãn.

II. Ñònh luaät vaïn vaät haáp daãn.1. Ñònh luaät : Löïc haáp daãn giöõa hai chaát ñieåm baát kì tæ leä thuaän vôùi tích hai khoái löôïng cuûa chuùng vaø tæ leä nghòch vôùi bình phöông khoaûng caùch giöõa chuùng.2. Heä thöùc :

; G = 6,67Nm/kg2

Hoaït ñoäng 4 : Xeùt troïng löïc laø tröôøng hôïp rieâng cuûa löïc haáp daãn.Hoaït ñoäng cuûa



Yeâu caàu hs nhaéc laïi troïng löïc. Yeâu caàu hs vieát bieåu thöùc cuûa troïng löïc khi noù laø löïc haáp daãn vaø khi noù gaây ra gia toác rôi töï do töø ñoù ruùt ra bieåu thöùc tính gia toác rôi töï do.

Yeâu caàu hs vieát bieåu thöùc cuûa troïng löïc trong tröôøng hôïp vaät ôû gaàn maët ñaát : h << R

Nhaéc laïi khaùi nieäm. Vieát bieåu thöùc cuûa troïng löïc trong caùc tröôøng hôïp.

Ruùt ra bieåu thöùc tính gia toác rôi töï do. Vieát bieåu thöùc cuûa troïng löïc vaø gia toác rôi töï do khi vaät ôû gaàn maët ñaát (h << R)

III. Troïng löïc laø tröôøng hôïp rieâng cuûa löïc haáp daãn. Troïng löïc taùc duïng leân moät vaät laø löïc haáp daãn giöõa Traùi Ñaát vaø vaät ñoù. Troïng löïc ñaët vaøo moät ñieåm ñaëc bieät cuûa vaät, goïi laø troïng taâm cuûa vaät. Ñoä lôùn cuûa troïng löïc (troïng löôïng) :

P = G

Gia toác rôi töï do : g =

Neáu ôû gaàn maët ñaát (h << R) :

P = ; g =

Hoaït ñoäng 5 : Vaän duïng, Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Cho hs laøm caùc baøi taäp 5, 7 trang trang 70 sgk. Ra baøi taäp veà nhaø höôùng daãn chuaån bò baøi sau.

Laøm caùc baøi taäp 5, 7 sgk. Ñoïc phaàn “Em coù bieát”. Ghi caâu hoûi, baøi taäp veà nhaø vaø nhöõng chuaãn bò cho baøi sau.




LÖÏC ÑAØN HOÀI CUÛA LOØ XO. ÑÒNH LUAÄT HUC

I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : - Neâu ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm veà ñieåm ñaët vaø höôùng löïc ñaøn hoài cuûa loø xo.

- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät Huùc vaø vieát ñöôïc coâng thöùc tính ñoä lôùn löïc ñaøn hoài cuûa loø xo.

- Neâu ñöôïc caùc ñaëc ñieåm veà höôùng cuûa löïc caêng daây vaø löïc phaùp tuyeán.2. Kyõ naêng: - Bieãu dieãn ñöôïc löïc ñaøn hoài cuûa loø xo khi bò daõn hoaëc bò neùn.

- Söû duïng ñöôïc löïc keá ñeå ño löïc, bieát xem xeùt giôùi haïn ño cuûa duïng cuï tröôùc khi söû duïng.

- Vaän duïng ñöôïc ñònh luaät Huùc ñeå giaûi caùc baøi taäp trong baøi.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Moät vaøi loø xo, caùc quaû caân coù troïng löôïng nhö nhau, thöôùc ño. Moät vaøi loaïi löïc keá.Hoïc sinh : OÂn laïi kieán thöùc veà löïc ñaøn hoài cuûa loø xo ôû THCS.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 : Xaùc ñònh höôùng vaø ñieåm ñaët cuûa löïc ñaøn hoài cuûa loø xo.Hoaït ñoäng cuûa



I. H öôùng vaø ñieåm ñaët cuûa löïc ñaøn hoài cuûa loø xo.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Laøm thí nghieäm bieán daïng moät soá loø xo ñeå hs quan saùt. Chæ roû löïc taùc duïng vaøo loø xo gaây ra bieán daïng, löïc ñaøn hoài cuûa loø coù xu höôùng choáng laïi söï bieán daïng ñoù.

Quan saùt thí nghieäm. Bieåu dieãn löïc ñaøn hoài cuûa loø xo khi bò neùn vaø daõn.

Traû lôøi C1.

+ Löïc ñaøn hoài xuaát hieän ôû hai ñaàu cuûa loø xo vaø taùc duïng vaøo vaät tieáp xuùc (hay gaén) vôùi loø xo, laøm noù bieán daïng.+ Höôùng cuûa moãi löïc ñaøn hoài ôû moãi ñaàu cuûa loø xo ngöôïc vôùi höôùng cuûa ngoaïi löïc gaây bieán daïng.

Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu ñònh luaät Huùc.Hoaït ñoäng cuûa



Cho hs laøm thí nghieäm : Treo 1 quaû caân vaøo loø xo. Treo theâm laàn löôït 1, 2, 3 quaû caân vaøo loø xo.

Keùo loø xo vôùi löïc vöôït quaù giôùi haïn ñaøn hoài. Giôùi thieäu giôùi haïn ñaøn hoài.

Neâu vaø phaân tích ñònh luaät.

Cho hs giaûi thích ñoä cöùng.

Giôùi thieäu löïc caêng cuûa daây treo.

Giôùi thieäu löïc phaùp tuyeán ôû maët tieáp xuùc.

Hoaït ñoäng theo nhoùm : Ño chieàu daøi töï nhieân cuûa loø xo. Treo 1 quaû caân vaøo loø xo. Traû lôøi C2. Ño chieàu daøi cuûa loø xo khi treo 1, 2, 3 roài 4 quaû caân. Ghi keát quaû vaøo baûng. Traû lôøi C3. Nhaän xeùt keát quaû thí nghieäm.

Ghi nhaän giôùi haïn ñaøn hoài.

Ruùt ra keát luaän veà moái quan heä giöõa löïc ñaøn hoài cuûa loø xo vaø ñoä daõn. Giaûi thích ñoä cöùng cuûa loø xo.

Bieåu dieãn löïc caêng cuûa daây.

Bieåu dieãn löïc phaùp tuyeán ôû maët tieáp xuùc bò bieán daïng.

II. Ñoä cuûa löïc ñaøn hoài cuûa loø xo.1. Thí nghieäm.+ Treo quaû caân coù troïng löôïng P vaøo loø xo thì loø xo giaõn ra. ÔÛ vò trí caân baèng ta coù :

F = P = mg+ Treo tieáp 1, 2 quaû caân vaøo loø xo. ÔÛ moãi laàn, ta chieàu daøi l cuûa loø xo khi coù taûi roài tính ñoä giaõn l = l – lo. Ta coù keát quaû :F = P (N)

0 1 2 3 4

l (m) 0,30

0,32

0,34

0,36

0,38

l (m) 0 0,02

0,04

0.06

0,08

2. Giôùi haïn ñaøn hoài cuûa loø xo. Moãi loø xo hay moãi vaät ñaøn hoài coù moät giôùi haïn ñaøn hoài nhaát ñònh.3. Ñònh luaät Huùc (Hookes). Trong giôùi haïn ñaøn hoài, ñoä lôùn cuûa löïc ñaøn hoài cuûa loø xo tæ leä thuaän vôùi ñoä bieán daïng cuûa loø xo.

Fñh = k.| l | k goïi laø ñoä cöùng (hay heä soá ñaøn hoài) cuûa loø xo, coù ñôn vò laø N/m.4. Chuù yù.+ Ñoái vôùi daây cao su hay daây theùp, löïc ñaøn hoài chæ xuaát hieän khi bò ngoaïi löïc keùo daõn. Vì theá löïc ñaøn hoài trong tröôøng hôïp naøy goïi laø löïc caêng.+ Ñoái vôùi maët tieáp xuùc bò bieán daïn khi bò eùp vaøo nhau thì löïc ñaøn hoài coù phöông vuoâng goùc vôùi maët tieáp xuùc.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Hoaït ñoäng 4 : Vaän duïng, Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Giôùi thieäu löïc keá. Giôùi thieäu caùch ño löïc, khoái löôïng. Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Yeâu caàu hs chuaån bò baøi sau.

Tìm hieåu löïc keá. Ño löïc vaø khoái löôïng baèng löïc keá. Ghi caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi nhöõng chuaån bò cho baøi sau.


LÖÏC MA SAÙT I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Neâu ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm cuûa löïc ma saùt tröôït.- Vieát ñöôïc coâng thöùc cuûa löïc ma saùt tröôït.- Neâu ñöôïc moät soá caùch laøm giaûm hoaëc taêng ma saùt.

2. Kyõ naêng- Vaän duïng ñöôïc coâng thöùc cuûa löïc ma saùt tröôït ñeå giaûi caùc baøi taäp töông töï

nhö ôû baøi hoïc.- Böôùc ñaàu ñeà xuaát giaû thuyeát hôïp lí vaø ñöa ra ñöôïc phöông aùn thí nghieäm ñeå

kieåm tra giaû thuyeát.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Chuaån bò duïng cuï thí nghieäm goàm: khoái hình hoäp chöõ nhaät( baèng goã, nhöïa…) coù moät maét khoeùt caùc loã ñeå ñöïng quaû caân, moät soá quaû caân, moät löïc keá, vaø moät maùng tröôït.Hoïc sinh : OÂn laïi nhöõng kieán thöùc veà löïc ma saùt ñaõ hoïc ôû lôùp 8.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá




Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu löïc ma saùt tröôïtHoaït ñoäng cuûa



Cho hoïc sinh hoaït ñoäng nhoùm.


Tieán haønh thí nghieäm kieåm tra caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán löïc ma saùt tröôït.

Giôùi thieäu heä soá ma saùt tröôït. Giôùi thieäu baûng heä soá ma saùt tröôït cuûa moät soá caëp vaät lieäu. Neâu bieåu thöùc heä soá ma saùt tröôt.

Chæ ra höôùng cuûa löïc ma saùt tröôït. Thaûo luaän, tìm caùch ño ñoä lôùn cuûa löïc ma saùt tröôït. Thaûo luaän nhoùm, traû lôøi C1.

Ghi nhaän keát quaû thí nghieäm vaø ruùt ra keát luaän.

Ghi nhaän caùch xaùc ñònh heä soá ma saùt tröôït.

Ghi bieåu thöùc.

I. Löïc ma saùt tröôït.1. Caùch xaùc ñònh ñoä lôùn cuûa ma saùt tröôït. Moùc löïc keá vaøo vaät roài keùo theo phöông ngang cho vaät tröôït gaàn nhö thaúng ñeàu. Khi ñoù, löïc keá chæ ñoä lôùn cuûa löïc ma saùt tröôït taùc duïng vaøo vaät.2. Ñaëc ñieåm cuûa ñoä lôùn cuûa ma saùt tröôït.+ Khoâng phuï thuoäc vaøo dieän tích tieáp xuùc vaø toác ñoä cuûa vaät.+ Tæ leä vôùi ñoä lôùn cuûa aùp löïc.+ Phuï thuoäc vaøo vaät lieäu vaø tình traïng cuûa hai maët tieáp xuùc.3. Heä soá ma saùt tröôït.

t =

Heä soá ma saùt tröôït t phuï thuoäc vaøo vaät lieäu vaø tình traïng cuûa hai maët tieáp xuùc.4. Coâng thöùc cuûa löïc ma saùt tröôït.

Fmst = t.N

Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu löïc ma saùt laên.Hoaït ñoäng cuûa



Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh veà xem theâm

Hoïc sinh ghi nhôù hd

Hoaït ñoäng 4 : Tìm hieåu löïc ma saùt nghó Hoaït ñoäng cuûa



Giaùo vieân höôùng daãn hoïc sinh veà tìm hieåu theâm

HS ghi nhôù hd

Hoaït ñoäng 5 : Vaän duïng, Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaøHoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Cho hs giaûi baøi taäp ví duï Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Yeâu caàu hs chuaån bò baøi sau.

Giaûi baøi taäp ví duï. Ghi caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi nhöõng chuaån bò cho baøi sau.




LÖÏC HÖÔÙNG TAÂM I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa vaø vieát ñöôïc coâng thöùc cuûa löïc höôùng taâm.2. Kyõ naêng

- Giaûi thích ñöôïc löïc höôùng taâm giöõ cho moät vaät chuyeån ñoäng troøn ñeàu.- Xaùc ñònh ñöôïc löïc höôùng taâm giöõ cho vaät chuyeån ñoäng troøn ñeàu trong moät

soá tröôøng hôïp ñôn giaûn.II. CHUAÅN BÒ

Giaùo vieân : Moät soá hình veõ moâ taû taùc duïng cuûa löïc höôùng taâm.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Hoïc sinh : OÂn laïi nhöõng kieán thöùc veà chuyeån ñoäng troøn ñeàu vaø gia toác höôùng taâm III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ : Vieát bieåu thöùc cuûa ñònh luaät II Newton, bieåu thöùc tính ñoä lôùn cuûa gia toác höôùng taâm. Giaûi thích vaø neâu ñôn vò caùc ñaïi löôïng trong bieåu thöùc.Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu veà löïc höôùng taâm.




Neâu vaø phaân tích ñònh nghóa löïc höôùng taâm.

Yeâu caàu hs vieát bieåu thöùc ñònh luaät II cho chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Cho hoïc sinh tìm caùc ví duï veà chuyeån ñoäng troøn ñeàu, qua töøng ví duï, phaân tích ñeå tìm ra löïc höôùng taâm.

Ñöa ra theâm ví duï ñeå hs phaân tích.


Vieát bieåu thöùc.

Tìm caùc ví duï chuyeån ñoäng troøn ñeàu. Xaùc ñònh löïc hay hôïp löïc trong töøng ví duï ñoùng vai troø löïc höôùng taâm.

Tìm löïc höôùng taâm trong ví duï thaày coâ cho.

I. Löïc höôùng taâm.1. Ñònh nghóa. Löïc (hay hôïp löïc cuûa caùc löïc) taùc duïng vaøo moät vaät chuyeån ñoäng troøn ñeàu vaø gaây ra cho vaät gia toác höôùng taâm goïi laø löïc höôùng taâm.2. Coâng thöùc.

Fht = maht = = m2r

3. Ví duï.+ Löïc haáp daãn giöõa Traùi Ñaát vaø veä tinh nhaân taïo ñoùng vai troø löïc höôùng taâm, giöõ cho veä tinh nhaân taïo chuyeån ñoäng troøn ñeàu quanh Traùi Ñaát.+ Ñaët moät vaät treân baøn quay, löïc ma saùt nghó ñoùng vai troø löïc höôùng taâm giöõ cho vaät chuyeån ñoäng troøn.+ Ñöôøng oâtoâ vaø ñöôøng saét ôû nhöõng ñoaïn cong phaûi laøm nghieân veà phía taâm cong ñeå hôïp löïc giöõa troïng löïc vaø phaûn löïc cuûa maët ñöôøng taïo ra löïc höôùng taâm giöõ cho xe, taøu chuyeån ñoäng deã daøng treân quyõ ñaïo.

Hoaït ñoäng 4 : Tìm hieåu chuyeån ñoäng li taâm.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc


GV höôùng daãn hs veà nhaø tìm hieåu theâm

Hoaït ñoäng5 : Vaän duïng, Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaøHoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Cho hs giaûi baøi taäp 5. Cho hs ñoïc theâm phaàn : Em coù bieát ? Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Yeâu caàu hs chuaån bò baøi sau.

Giaûi baøi taäp 5. Ñoïc theâm phaàn : Em coù bieát ? Ghi caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi nhöõng chuaån bò cho baøi sau.



BAØI TAÄP Ngaøy daïy: 10/11/14Tieát: 23

I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : Naém vöõng caùc kieán thöùc lieân quan ñeán löïc höôùng taâm.2. Kyõ naêng : Traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi vaø giaûi ñöôïc caùc baøi taäp coù lieân quan ñeán löïc höôùng taâm.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Xem laïi caùc caâu hoûi vaø caùc baøi taäp trong saùch gk vaø trong saùch baøi taäp.

- Chuaån bò theâm moät vaøi caâu hoûi vaø baøi taäp khaùc.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Hoïc sinh : - Traû lôøi caùc caâu hoûi vaø giaûi caùc baøi taäp maø thaày coâ ñaõ ra veà nhaø.

- Chuaån bò caùc caâu hoûi caàn hoûi thaày coâ veà nhöõng phaàn chöa roû.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng2 : Kieåm tra baøi cuõ, toùm taét kieán thöùc : Neâu ñònh nghóa vaø caùc ñaëc ñieåm cuûa löïc höôùng taâm.

+ Troïng löïc : ; troïng löôïng : p = mg

+ Löïc haáp haãn : vôùi : G = 6,67Nm/kg2

+ Troïng löôïng, gia toác rôi töï do : Ph = G ; gh = . ÔÛ gaàn maët ñaát : P =

; g =

+ Löïc ñaøn hoài : Fñh = k.| l |+ Löïc ma saùt : Fms = N. Treân maët phaúng ngang : Fms = mg. Treân maët phaúng

nghieâng : Fms = mgcos.

+ Löïc höôùng taâm : Fht = maht = = m2r

Hoaït ñoäng 3 (10 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm.Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn A. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C.

Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn.

Caâu 4 trang 69 : BCaâu 5 trang 70 : CCaâu 3 trang 74 : CCaâu 4 trang 74 : DCaâu 5 trang 74 : ACaâu 4 trang 78 : DCaâu 6 trang 78 : CCaâu 7 trang 78 : C

Hoaït ñoäng 4 : Giaûi caùc baøi taäp töï luaän.Hoaït ñoäng cuûa



Yeâu caàu hs vieát bieåu thöùc tính gia toác rôi töï do treân maët ñaát vaø ôû ñoä cao h.

Vieát bieåu thöùc tính gia toác rôi töï do : Treân maët ñaát.

ÔÛ ñoä cao h. Suy ra coâng thöùc tính

Baøi 11.4 Gia toác rôi töï do :

Treân maët ñaát : g =

ÔÛ ñoä cao h : gh =



Yeâu caàu hs laäp bieåu thöùc ñeå töø ñoù ruùt ra gia toác ôû ñoä cao h.

Yeâu caàu thay soá ñeå tính gia toác ôû caùc ñoä cao theo yeâu caàu baøi ra.

Yeâu caàu hs vieát bieåu thöùc cuûa ñònh luaät Huùc. Yeâu caàu hs tính ñoä cöùng cuûa loø xo. Yeâu caàu tính troïng löôïng.

Yeâu caàu hs cho bieát löïc höôùng taâm ôû ñaây laø löïc naøo. Cho hs vieát bieåu thöùc cuûa löïc haáp daãn, bieåu thöùc cuûa löïc höôùng taâm töø ñoù suy ra vaän toác daøi cuûa veä tinh. Yeâu caàu hs vieát bieåu thöùc tính gia toác rôi töï do ôû saùt maët ñaát, töø ñoù suy ra 1 veá gioáng bieåu thöùc tính vaän toác. Yeâu caàu hs suy ra vaø thay soá ñeå tính vaän toác daøi cuûa veä tinh.

Yeâu caàu hs vieát bieåu thöùc lieân heä giöõa vaän toác daøi vaø chu kì, töø ñoù suy ra vaø tính chu kì.

Yeâu caàu hs vieát bieåu thöùc vaø tính löïc höôùng taâm. Cho hs bieát ñoù cuõng chính laø ñoä lôùn cuûa

gia toác rôi töï do ôû ñoä cao h theo g, R vaø h.

Thay soá tính gia toác ôû caùc ñoä cao theo baøi ra.

Vieát bieåu thöùc.

Suy ra ñoä cöùng.

Tính troïng löôïng.

Xaùc ñònh löïc höôùng taâm.

Vieát caùc bieåu thöùc cuûa caùc löïc Suy ra bieåu thöùc tính vaän toác.

Vieát bieåu thöùc tính gia toác rôi töï do ôû saùt maët ñaát.

Suy ra ñeå tính vaän toác daøi cuûa veä tinh.

Vieát bieåu thöùc lieân heä giöõa vaän toác daøi vaø chu kì. Suy ra vaø tính chu kì.

Vieát bieåu thöùc vaø tính löïc höôùng taâm.

=> gh = g. . Do ñoù :

ÔÛ ñoä cao 3200m :

gh1 = 9,8. = 9,79 (m/s2)

ÔÛ ñoä cao 3200m :

gh2 = 9,8. = 4,35 (m/s2)

Baøi 6 trang 74a) Ñoä cöùng cuûa loø xo : Ta coù : F = k.l

k = = 200(N/m)

b) Troïng löôïng cuûa vaät : Ta coù : P = F = k.l’ = 200.0,08 = 8(N)

Baøi 6 trang 83a) Toác ñoä daøi cuûa veä tinh :

Ta coù : Fhd = Fht hay

v2 = (1)

Maët khaùc, ôû saùt maët ñaát : g

=

=> (2)

Töø (1) vaø (2) suy ra :

v = = 56.102

(m/s)b) Chu kì quay cuûa veä tinh :

Ta coù : v =

=> T = =

14354 (s)c) Löïc haáp daãn : Fhd = Fht =

= 1470 (N)


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10löïc haáp daãn.

Tieát 24 : BAØI TOAÙN VEÀ CHUYEÅN ÑOÄNG NEÙM NGANG

Ngày dạy: 14/11/14

I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc :

- Dieãn ñaït ñöôïc caùc khaùi nieäm: phaân t ích chuyeån ñoäng, chuyeån ñoäng thaønh phaàn, chuyeån ñoäng toång hôïp.

- Vieát ñöôïc caùc phöông trình cuûa hai chuyeån ñoäng thaønh phaàn cuûa chuyeån ñoäng neùm ngang 2. Kyõ naêng :

- Choïn heä toïa ñoä thích hôïp nhaát cho vieäc phaân tích chuyeån ñoäng neùm ngang thaønh hai chuyeån ñoäng thaønh phaàn.

- Aùp duïng ñònh luaät II Newton ñeå laäp caùc phöông trình cho hai chuyeån ñoäng thaønh phaàn cuûa chuyeån ñoäng cuûa vaät neùm ngang.

- Toång hôïp 2 chuyeån ñoäng thaønh phaàn ñeå ñöôïc chuyeån ñoäng toång hôïp (chuyeån ñoäng thöïc).

- Veõ ñöôïc (moät caùch ñònh tính) quyõ ñaïo parabol cuûa moät vaät bò neùm ngang.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Thí nghieäm kieåm chöùng hình 15.2 SGKHoïc sinh : Caùc coâng thöùc cuûa chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu vaø cuûa söï rôi töï do.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ : Vieát caùc pt chuyeån ñoäng cuûa chuyeån ñoäng thaúng ñeàu vaø rôi töï do.Hoaït ñoäng 3 : Khaûo saùt chuyeån ñoäng cuûa vaät neùm ngang.




Neâu baøi toaùn. Ñaùnh giaù nhaän xeùt cuûa hs. Cho hs choïn truïc toaï ñoä vaø goùc thôøi gian.

Phaân tích chuyeån ñoäng.

Nhaän xeùt sô boä chuyeån ñoäng.

Choï truïc toaï ñoä vaø goùc thôøi gian.

Nhaän xeùt chuyeån ñoäng cuûa vaät treân caùc phöông Ox vaø Oy.

I. Khaûo saùt chuyeån ñoäng cuûa vaät neùm ngang.1. Choïn heä truïc toaï ñoä vaø goác thôøi gian. Choïn heä truïc toaï ñoä Ñeà-caùc xOy, truïc Ox höôùng theo veùc tô

vaän toác , truïc Oy höôùng theo

veùc tô troïng löïc Choïn goác thôøi gian luùc baét ñaàu neùm.2. Phaân tích chuyeån ñoäng neùm ngang.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Yeâu caàu hs cho bieát gia toác, vaän toác vaø phöông trình toaï ñoä cuûa vaät treân phöông Ox.

Yeâu caàu hs cho bieát gia toác, vaän toác vaø phöông trình toaï ñoä cuûa vaät treân phöông Oy.

Xaùc ñònh ax, vx vaø x

Xaùc ñònh ay, vx vaø x

Chuyeån ñoäng cuûa caùc hình chieáu Mx vaø My treân caùc truïc Ox vaø Oy goïi laø caùc chuyeån ñoäng thaønh phaàn cuûa vaät M.+ Treân truïc Ox ta coù :

ax = 0 ; vx = vo ; x = vot

+ Treân truïc Oy ta coù :

ay = g ; vy = gt ; y = gt2

Hoaït ñoäng 4 : Xaùc ñònh chuyeån ñoäng cuûa vaät neùm ngang.Hoaït ñoäng cuûa



Gôïi yù ñeå hs vieát phöông trình quyõ ñaïo. Gôïi yù ñeå hs vieát phöông trình vaän toác.

Daãn daét ñeå hs xaùc ñònh thôøi gian chuyeån ñoäng.

Daãn daét ñeå hs xaùc ñònh taàm neùm xa. Yeâu caàu traû lôøi C2

Vieát phöông trình quyõ ñaïo.

Vieát phöông trình vaän toác.

Xaùc ñònh thôøi gian chuyeån ñoäng.

Xaùc ñònh taàm neùm xa.

Traû lôøi C2

II. Xaùc ñònh chuyeån ñoäng cuûa vaät.1. Daïng cuûa quyõ ñaïo vaø vaän toác cuûa vaät.

Phöông trình quyõ ñaïo : y =

Phöông trình vaän toác : v =

2. Thôøi gian chuyeån ñoäng.

t =

3. Taàm neùm xa.

L = xmax = vot = vo

Hoaït ñoäng 5 : Thí nghieäm kieåm chöùng.Hoaït ñoäng cuûa



Laøm thí nghieäm (neáu khoâng thöïc hieän ñöôïc thì moâ taû thí nghieäm)

Quan saùt thí nghieäm hoaëc ñoïc saùch giaùo khoa. Traû lôøi C3.

III. Thí nghieäm kieåm chöùng. Sau khi buùa ñaäp vaøo thanh theùp, bi A chuyeån ñoäng neùm ngang coøn bi B rôi töï do. Caû hai ñeàu chaïm ñaát cuøng moät luùc.

Hoaït ñoäng 6 : Giao nhieäm vuï veà nhaøHoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Yeâu caàu ñoïc phaàn : Em coù bieát ? Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Yeâu caàu hs chuaån bò baøi sau.

Ñoïc phaàn : Em coù bieát ? Ghi caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi nhöõng chuaån bò cho baøi sau.



Thöïc haønh : ÑO HEÄ SOÁ MA SAÙT



Chöùng minh ñöôïc caùc coâng thöùc (16.2) trong SGK, töø ñoù neâu ñöôïc phöông aùn thöïc nghieäm ño heä soá ma saùt tröôïc trong phöông phaùp ñoäng löïc hoïc( giaùn tieáp qua gia toác a vaø goác nghieâng .2. Kyõ naêng

- Laép raùp ñöôïc thí nghieäm theo phöông aùn ñaõ choïn, bieát caùch söû duïng ñoàng hoà ño thôøi gian hieäu soá ñieàu khieån baèng nam chaâm ñieän coù coâng taéc vaø coång quang ñieän ñeå ño chính xaõ khoûang thôøi gian chuyeån ñoäng cuûa vaät.

- Tính vaø vieát ñuùng keát quaû pheùp ño, vôùi soá caùc chöõ soá coù nghóa caàn thieát.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Cho moãi hoïc sinh

- Maët phaúng nghieâng coù thöôùc ño goùc vaø quaû doïi.- Nam chaâm ñieän coù hoäp coâng taéc ñoùng ngaét.- Thöôùc keû vuoâng ñeå xaõ ñònh vò trí ban ñaàu cuûa vaät.- Truï kim loïai ñöôøng kính 3 cm, cao 3cm.- Ñoàng hoà ño thôøi gian hieäu soá, chính xaùc 0,001s.- Coång quang ñieän E.- Thöôùc thaúng 1000 mm.

Hoïc sinh :- OÂn taäp laïi baøi cuõ.- Giaáy keû oâ, baùo caùo thí nghieäm…



Hoaït ñoäng 2 : Xaây döïng cô sôû lí thuyeát.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho moät vaät tröôt treân maët phaúng nghieâng roài yeâu caàu hs xaùc ñònh caùc

Xaùc ñònh caùc löïc taùc duïng leân vaät khi vaät tröôït treân maët phaúng nghieâng.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10löïc taùc duïng leân vaät Höôùng daãn hoïc sinh aùp duïng ñònh luaät II Newton cho vaät ñeå tìm gia toác cuûa vaät. Höôùng daãn hs chöùng minh coâng thöùc.

Vieát bieåu thöùc ñònh luaät II Newton. Suy ra bieåu thöùc gia toác. Chöùng minh coâng thöùc tính heä soá ma saùt tröôït.

Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu boä duïng cuï.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Phaùt caùc boä duïng cuï cho caùc nhoùm. Giôùi thieäu caùc thieát bò coù trong boä duïng cuï. Höôùng daãn caùch thay ñoåi ñoä nghieâng vaø ñieàu chænh thaêng baèng cho maùng nghieâng

Tìm hieåu caùc thieát bò coù trong boä duïng cuï cuûa nhoùm. Tìm hieåu cheá ñoä hoaït ñoäng cuûa ñoàng hoà hieän soá. Laép thöû vaø ñieàu chænh maùng nghieâng.

Hoaït ñoäng 4 : Hoaøn chænh phöông aùn thí nghieäm.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Gôïi yù bieåu thöùc tính heä soá ma saùt tröôït. Höôùng daãn söû duïng thöôùc ño goùc vaø quaû doïi coù saün hoaëc ño caùc kích thöôùc cuûa maët phaúng nghieâng. Nhaän xeùt vaø hoaøn chænh phöông aùn thí nghieäm cuûa caùc nhoùm.

Nhaän bieát caùc ñaïi löôïng caàn ño trong thí nghieäm. Tìm phöông phaùp ño goùc nghieâng cuûa maët phaúng nghieâng. Ñaïi dieän moät nhoùm trình baøy phöông aùn ño gia toác. Caùc nhoùm khaùc nhaän xeùt.



Thöïc haønh : ÑO HEÄ SOÁ MA SAÙT



Chöùng minh ñöôïc caùc coâng thöùc (16.2) trong SGK, töø ñoù neâu ñöôïc phöông aùn thöïc nghieäm ño heä soá ma saùt tröôïc trong phöông phaùp ñoäng löïc hoïc( giaùn tieáp qua gia toác a vaø goác nghieâng .2. Kyõ naêng

- Laép raùp ñöôïc thí nghieäm theo phöông aùn ñaõ choïn, bieát caùch söû duïng ñoàng hoà ño thôøi gian hieäu soá ñieàu khieån baèng nam chaâm ñieän coù coâng taéc vaø coång quang ñieän ñeå ño chính xaõ khoûang thôøi gian chuyeån ñoäng cuûa vaät.

- Tính vaø vieát ñuùng keát quaû pheùp ño, vôùi soá caùc chöõ soá coù nghóa caàn thieát.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Cho moãi hoïc sinh

- Maët phaúng nghieâng coù thöôùc ño goùc vaø quaû doïi.- Nam chaâm ñieän coù hoäp coâng taéc ñoùng ngaét.- Thöôùc keû vuoâng ñeå xaõ ñònh vò trí ban ñaàu cuûa vaät.- Truï kim loïai ñöôøng kính 3 cm, cao 3cm.- Ñoàng hoà ño thôøi gian hieäu soá, chính xaùc 0,001s.- Coång quang ñieän E.- Thöôùc thaúng 1000 mm.

Hoïc sinh :- OÂn taäp laïi baøi cuõ.- Giaáy keû oâ, baùo caùo thí nghieäm…



Hoaït ñoäng 2 : Tieán haønh thí nghieäm.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Höôùng daãn caùc nhoùm laøm thí nghieäm. Theo doõi hoïc sinh.

Tieán haønh laøm thí nghieäm theo nhoùm. Ghi keát quaû vaøo baûng 16.1

Hoaït ñoäng 3 : Xöõ lí keát quaûHoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Nhaéc laïi caùch tính sai soá vaø vieát keát Hoaøn thaønh baûng 16.1


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10quaû. Yeâu caàu traû lôøi caâu hoûi 2 trang 87.

Tính sai soá cuûa pheùp ño vaø vieát keát quaû. Chæ roû loaïi sai soá ñaõ boû qua trong khi laáy keát quaû.


Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Neâu nhöõng yeâu caàu caàn chuaån bò cho baøi sau.

Ghi caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi nhöõng yeâu caàu chuaån bò cho baøi sau.

Chöông III. CAÂN BAÈNG VAØ CHUYEÅN ÑOÄNG CUÛA VAÄT RAÉN

CAÂN BAÈNG CUÛA MOÄT VAÄT CHÒU TAÙC DUÏNGCUÛA HAI LÖÏC VAØ CUÛA BA LÖÏC KHOÂNG SONG SONG



- Neâu ñöôïc ñònh nghóa cuûa vaät raén vaø giaù cuûa löïc.- Phaùt bieåu ñöôïc quy taéc toång hôïp hai löïc coù giaù ñoàng quy.- Phaùt bieåu ñöôïc ñieàu kieän caân baèng cuûa moät vaät chòu taùc duïng cuûa hai löïc

vaø cuûa ba löïc khoâng song song.2. Kyõ naêng

- Xaùc ñònh ñöôïc troïng taâm cuûa moät vaät moûng, phaúng baèng phöông phaùp thöïc nghieäm.

- Vaän duïng ñöôïc ñieàu kieän caân baèng vaø quy taéc toång hôïp hai löïc coù giaù ñoàng quy ñeå giaûi caùc baøi taäp.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân :

- Caùc thí nghieäm Hình 17.1, Hình 17.2, Hình 17.3 vaø Hình 17,5 SGK.- Caùc taám moûng, phaúng (baèng nhoâm, nhöïa cöùng…) theo hình 17,4 SGK.

Hoïc sinh : OÂn laïi: quy taéc hình bình haønh, ñieàu kieän caân baèng cuûa moät chaát ñieåm.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC



Hoaït ñoäng 2 : Xaùc ñònh ñieàu kieän caân baèng cuûa moät vaät chòu taùc duïng cuûa hai löïc. Xaùc ñònh troïng taâm cuûa caùc vaät phaüng, moûng.Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Giôùi thieäu vaät raén. Cho hs so saùnh vaät So saùnh vaät raén vaø

I. Caân baèng cuûa moät vaät chòu taùc duïng cuûa hai löïc.1. Thí nghieäm.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10raén vaø chaát ñieåm. Boá trí thí nghieäm hình 17.1 Löu yù khaùi nieäm giaù cuûa löïc.

Cho hs laát moät vaøi ví duï vaät chòu taùc duïng cuûa hai löïc nhöng vaån ôû traïng thaùi caân baèng. Phaân tích vaø ruùt ra keát luaän.

Laøm thí nghieäm bieåu dieãn xaùc ñònh troïng taâm cuûa moät vaøi vaät.

Yeâu caàu hs thöïc hieän vaø traû lôøi C2. Ñöa ra keát luaän.

chaát ñieåm. Quan saùt thí nghieäm vaø traû lôøi C1

Tìm ví duï. Chæ ra hai löïc taùc duïng. Ruùt ra keát luaän veà ñieàu kieän caân baèng cuûa vaät chòu taùc duïng cuûa hai löïc.

Quan saùt thí nghieäm roài ruùt ra keát luaän.

Thöïc hieän thí nghieäm hình 17.3 vaø traû lôøi C3. Veõ caùc hình trong hình 17.4

Vaät ñöùng yeân neáu hai troïng löôïng P1 vaø P2 baèng nhau vaø neáu hai daây buoäc vaät naèm treân moät ñöôøng thaúng.2. Ñieàu kieän caân baèng. Muoán cho moät vaät chòu taùc duïng cuûa hai löïc ôû traïng thaùi caân baèng thì hai löïc ñoù phaûi cuøng giaù, cuøng ñoä lôùn vaø ngöôïc chieàu.

3. Xaùc ñònh troïng taâm cuûa moät vaät phaüng, moûng baèng thöïc nghieäm. Buoäc daây laàn löôït vaøo hai ñieåm khaùc nhau treân vaät roài laàn löôït treo leân. Khi vaät ñöùng yeân, veõ ñöôøng keùo daøi cuûa daây treo. Giao ñieåm cuûa hai ñöôøng keùo daøi naøy laø troïng taâm cuûa vaät. Kí hieäu troïng taâm laø G. Troïng taâm G cuûa caùc vaät phaúng, moûng vaø coù daïng hình hoïc ñoái xöùng naèm ôû taâm ñoái xöùng cuûa vaät.

Hoaït ñoäng 3 : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Cho hoïc sinh xaùc ñònh troïng taâm cuûa vaøi vaät phaüng, moûng coù hình daïng khaùc nhau. Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Neâu nhöõng yeâu caàu caàn chuaån bò cho baøi sau.

Xaùc ñònh troïng taâm cuûa caùc vaät.




CAÂN BAÈNG CUÛA MOÄT VAÄT CHÒU TAÙC DUÏNGCUÛA HAI LÖÏC VAØ CUÛA BA LÖÏC KHOÂNG SONG SONG



- Neâu ñöôïc ñònh nghóa cuûa vaät raén vaø giaù cuûa löïc.- Phaùt bieåu ñöôïc quy taéc toång hôïp hai löïc coù giaù ñoàng quy.- Phaùt bieåu ñöôïc ñieàu kieän caân baèng cuûa moät vaät chòu taùc duïng cuûa hai löïc

vaø cuûa ba löïc khoâng song song.2. Kyõ naêng

- Xaùc ñònh ñöôïc troïng taâm cuûa moät vaät moûng, phaúng baèng phöông phaùp thöïc nghieäm.

- Vaän duïng ñöôïc ñieàu kieän caân baèng vaø quy taéc toång hôïp hai löïc coù giaù ñoàng quy ñeå giaûi caùc baøi taäp.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân :

- Caùc thí nghieäm Hình 17.1, Hình 17.2, Hình 17.3 vaø Hình 17,5 SGK.- Caùc taám moûng, phaúng (baèng nhoâm, nhöïa cöùng…) theo hình 17,4 SGK.

Hoïc sinh : OÂn laïi: quy taéc hình bình haønh, ñieàu kieän caân baèng cuûa moät chaát ñieåm.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC



Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñieàu kieän caân baèng cuûa moät vaät chòu taùc duïng cuûa hai löïc vaø caùch xaùc ñònh troïng taâm cuûa caùc vaät phaúng, moûng.Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu qui taéc hôïp löïc cuûa hai löïc ñoàng qui vaø ñieàu kieän caân baèng cuûa vaät chòu taùc duïng cuûa ba löïc khoâng song song.




II. Caân baèng cuûa moät vaät chòu taùc duïng cuûa ba löïc khoâng song song.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Boá trí thí nghieäm hình 17.5. Xaùc ñònh giaù cuûa hai löïc caêng. Xaùc ñònh giaù cuûa troïng löïc. Yeâu caàu hs nhaän xeùt veà giaù cuûa 3 löïc.

Neâu qui taéc tìm hôïp löïc cuûa hai löïc ñoàng qui. Ñöa ra moät vaø ví duï cho hs tìm hôïp löïc.

Töø thí nghieäm cho hoïc sinh nhaän xeùt veà ba löïc taùc duïng vaøo vaät raén caân baèng. Keát luaän veà ñieàu kieän caân baèng.

Quan saùt thí nghieäm vaø traû lôøi C3.

Nhaän xeùt veà giaù cuûa ba löïc.


Vaän duïng qui taéc ñeå tìm hôïp löïc trong caùc ví duï.

Nhaân xeùt veà ba löïc trong thí nghieäm.

Ruùt ra keát luaän.

1. Thí nghieäm. Duøng hai löïc keá treo moät vaät vaø ñeå vaät ôû traïng thaùi ñöùng yeân. Duøng daây doïi ñi qua troïng taâm ñeå cuï theå hoaù giaù cuûa troïng löïc. Ta thaáy : Giaù cuûa ba löïc cuøng naèm trong moät maët phaüng vaø ñoàng qui taïi moät ñieåm.2. Qui taéc hôïp löïc hai löïc coù giaù ñoàng qui. Muoán toång hôïp hai löïc coù giaù ñoàng qui taùc duïng leân moät vaät raén, tröôùc heát ta phaûi tröôït hai veùc tô löïc ñoù treân giaù cuûa chuùng ñeán ñieåm ñoàng qui, roài aùp duïng qui taéc hình bình haønh ñeå tìm hôïp löïc.3. Ñieàu kieän caân baèng cuûa moät vaät chòu taùc duïng cuûa ba löïc khoâng song song. Muoán cho moät vaät chòu taùc duïng cuûa ba löïc khoâng song song ôû traïng thaùi caân baèng thì : + Ba löïc ñoù phaûi ñoàng phaüng vaø ñoàng qui. + Hôïp löïc cuûa hai löïc phaûi caân baèng vôùi löïc thöù ba.


Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc chuû yeáu ñaõ hoïc trong baøi. Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Neâu nhöõng yeâu caàu caàn chuaån bò cho baøi sau.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi.




CAÂN BAÈNG CUÛA MOÄT VAÄTCOÙ TRUÏC QUAY COÁ ÑÒNH. MOÂ MEN LÖÏC

Ngaøy soaïn: 30/11/14Ngaøy daïy: 01/12/14Tieát: 29


- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa vaø vieát ñöôïc coâng thöùc cuûa momen löïc.- Phaùt bieåu ñöôïc quy taéc momen löïc.

2. Kyõ naêng- Vaän duïng ñöôïc khaùi nieäm momen löïc vaø quy taéc momen löïc ñeå giaûi thiasch

moät soá hieän töôïng vaät lyù thöôøng gaëp trong ñôøi soáng vaø trong kyõ thuaajtcuxng nhö ñeå giaûi quyeát caùc baøi taajp töông töï nhö ôû trong baøi.

- Vaân duïng ñöôïc phöông phaùp thöïc nghieâm ôû möùc ñoä ñôn giaûn.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Thí nghieäm theo Hình 18.1 SGK.Hoïc sinh : OÂn taäp veà ñoøn baåy ( lôùp 6).



Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ Neâu quy taéc tìm hôïp löïc cuûa hai löïc ñoàng qui vaø ñieàu kieän caân baèng cuûa moät vaät chòu taùc duïng cuûa ba löïc khoâng song song.

Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu taùc duïng laøm quay vaät cuûa löïc vaø khaùi nieäm moâmen löïc.Hoaït ñoäng cuûa



I. Caân baèng cuûa moät vaät coù truïc quay coá ñònh.



Boá trí thí nghieäm hình 18.1 Laàn löôït ngöøng taùc duïng cuûa töøng löïc ñeå hoïc sinh nhaän bieát taùc duïng laøm quay vaät cuûa moãi löïc.

Cho hs nhaän xeùt veà ñoä lôùn cuûa caùc löïc vaø khoaûng caùch töø giaù cuûa caùc löïc ñeán truïc quay. Neâu vaø phaân tích khaùi nieäm vaø bieåu thöùc moâmen löïc.

Quan saùt thí nghieäm, nhaän xeùt veà phöông cuûa hai löïc taùc duïng leân vaät. Giaûi thích söï caân baèng cuûa vaät baèng taùc duïng laøm quay cuûa hai löïc.

Nhaän xeùt veà ñoä lôùn cuûa hai löïc trong thí nghieäm. Nhaän xeùt veà khoaûng caùch töø giaù cuûa caùc löïc ñeán truïc quay. Ghi nhaän khaùi nieäm.

Moâmen löïc.1. Thí nghieäm.

Neáu khoâng coù löïc thì löïc

laøm cho ñóa quay theo chieàu kim ñoàng hoà. Ngöôïc laïi neáu khoâng

coù löïc thì löïc laøm cho ñóa

quay ngöôïc chieàu kim ñoàng hoà. Ñóa ñöùng yeân vì taùc duïng laøm

quay cuûa löïc caân baèng vôùi

taùc duïng laøm quay cuûa löïc .

2. Moâmen löïc Moâmen löïc ñoái vôùi moät truïc quay laø laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho taùc duïng laøm quay cuûa löïc vaø ñöôïc ño baèng tích cuûa löïc vôùi caùnh tay ñoøn cuûa noù.

M = F.d

Hoaït ñoäng 4 : Ñieàu kieän caân baèng cuûa moät vaät coù truïc quay coá ñònhHoaït ñoäng cuûa



Cho hs nhaän xeùt taùc duïng laøm quay vaät cuûa moãi löïc trong thí nghieäm 18.1

Phaùt bieåu qui taéc moâmen löïc.

Môû roäng caùc tröôøng hôïp coù theå aùp duïng qui taéc. Neâu caâu hoûi C1.

Nhaän xeùt veà taùc duïng laøm quay vaät cuûa caùc löïc trong thí nghieäm.


Ghi nhaän tröôøng hôïp môû roäng.

Traû lôøi C1.

II. Ñieàu kieän caân baèng cuûa moät vaät coù truïc quay coá ñònh.1. Quy taéc. Muoán cho moät vaät coù truïc quay coá ñònh ôû traïng thaùi caân baèng, thì toång caùc moâmen löïc coù xu höôùng laøm vaät quay theo chieàu kim ñoàng hoà phaûi baèng toång caùc moâmen löïc coù xu höôùng laøm vaät quay theo chieàu ngöôïc laïi.2. Chuù yù. Qui taéc moâmen coøn ñöôïc aùp duïng cho caû tröôøng hôïp moät vaät khoâng coù truïc quay coá ñònh neáu nhö trong moät tình huoáng cuï theå naøo ñoù ôû vaät xuaát hieän truïc quay.







QUI TAÉC HÔÏP LÖÏC SONG SONG CUØNG CHIEÀU


I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : Phaùt bieåu ñöôïc quy taéc hôïp löïc song song cuøng chieàu vaø ñieàu kieän caân baèng cuûa moät vaät chòu taùc ñoäng cuûa ba löïc song song.2. Kyõ naêng : Vaän duïng ñöôïc quy taéc vaø caùc ñieàu kieän caân baèng treân ñaây ñeå giaûi quyeát caùc baøi taäp töông töï nhö ôû trong baøi. Vaän duïng ñöôïc phöông phaùp thöïc nghieäm ôû möùc ñoä ñôn giaûn.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Caùc thí nghieäm theo Hình 19.1 SGKHoïc sinh : OÂn laïi vaà pheùp chia trong vaø chia ngoaøi khoaûng caùch giöõa hai ñieåm.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu caùch thay theá hai löïc song song cuøng chieàu baèng moät löïc maø taùc duïng cuûa noù cuõng gioáng haäet nhö hai löïc kia.




Yeâu caàu hs töï ñoïc thí nghieäm

I. Thí nghieäm



Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu qui taéc hôïp löïc cuûa hai löïc song song cuøng chieàu.Hoaït ñoäng cuûa



Yeâu caàu hs nhaän xeùt veà ñaëc ñieåm cuûa moät löïc maø coù theå thay theá cho hai löïc song song cuøng chieàu trong thí nghieäm. Neâu vaø phaân tích qui taéc toång hôïp hai löïc song song cuøng chieàu. Veõ hình 19.3.

Phaân tích troïng löïc cuûa moät vaät goàm nhieàu phaàn. Giôùi thieäu troïng taâm cuûa nhöõng vaät ñoàng chaát coù daïng hình hoïc ñoái xöùng.

Giôùi thieäu caùch phaân tích moät löïc thaønh hai löïc song song cuøng chieàu vôùi noù.

Nhaän xeùt keát quaû thí nghieäm.


Veõ hình 19.3.

Nhaän xeùt veà troïng taâm cuûa vaät

Ghi nhaän caùch xaùc ñònh troïng taâm cuûa nhöõng vaät ñoàng chaát coù daïng hình hoïc ñoái xöùng. Traû lôøi C3. Ghi nhaän caùch phaân tích moät löïc thaønh hai löïc song song.

II. Qui taéc toång hôïp hai löïc song song cuøng chieàu.1. Qui taéc.a) Hôïp löïc cuûa hai löïc song song cuøng chieàu laø moät löïc song song, cuøng chieàu vaø coù ñoä lôùn baèng toång caùc ñoä lôùn cuûa hai löïc aáy.b) Giaù cuûa hôïp löïc chia khoaûng caùch giöõa hai giaù cuûa hai löïc song song thaønh nhöõng ñoaïn tæ leä nghòch vôùi ñoä lôùn cuûa hai löïc aáy.

F = F1 + F2 ; (chia trong)

2. Chuù yù.a) Qui taéc toång hôïp hai löïc song song cuøng chieàu guùp ta hieåu theâm veà troïng taâm cuûa vaät. Ñoái vôùi nhöõng vaät ñoàng chaát vaø coù daïng hình hoïc ñoái xöùng thì troïng taâm naèm ôû taâm ñoái xöùng cuûa vaät.b) Coù nhieàu khi ta phaûi phaân tích

moät löïc thaønh hai löïc vaø

song song vaø cuøng chieàu vôùi löïc . Ñaây laø pheùp laøm ngöôïc laïi

vôùi toång hôïp löïc.

Hoaït ñoäng 4 : Tìm hieåu ñieàu kieän caân baèng cuûa moät vaät chòu taùc duïng cuûa ba löïc song song.Hoaït ñoäng cuûa



Trôû laïi thí nghieäm ban ñaàu cho hs nhaän xeùt caùc löïc taùc duïng leân thöôùc khi thöôùc caân baèng töø ñoù yeâu caàu traû lôøi C4.

Quan saùt, nhaän xeùt.

Traû lôøi C4.

III. Caân baèng cuûa moät vaät chòu taùc duïng cuûa ba löïc song song. Muoán cho moät vaät chòu taùc duïng cuûa ba löïc song song ôû traïng thaùi caân baèng thì hôïp löïc cuûa hai löïc song song cuøng chieàu phaûi cuøng giaù, cuøng ñoä lôùn nhöng ngöôïc chieàu vôùi löïc thöù ba.




Ghi caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Ghi nhöõng yeâu caàu chuaån bò cho baøi


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10sau.

CAÙC DAÏNG CAÂN BAÈNG. CAÂN BAÈNG CUÛA MOÄT VAÄT COÙ MAËT CHAÂN ÑEÁ



- Phaân bieät ñöôïc ba daïng caân baèng.- Phaùt bieåu ñöôïc ñieàu kieän caân baèng cuûa moät vaät coù maët chaân ñeá.

2. Kyõ naêng- Nhaän bieát ñöôïc daïng caân baèng laø beàn hay khoâng beàn.- Xaùc ñònh ñöôïc maët chaân ñeá cuûa moät vaät ñaët treân moät maët phaúng ñôõ.- Vaän duïng ñöôïc ñieàu kieän caân baèng cuûa moät vaät coù chaân ñeá.- Bieát caùch laøm taêng möùc vöõng vaøng cuûa caân baèng.

II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Chuaån bò caùc thí nghieäm theo caùc Hình 20.1, 20.2, 20.3, 20.4 vaø 20.6 SGK.Hoïc sinh : OÂn laïi kieán thöùc vaø momen löïc.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soáGV: NguyÔn TÊt Thµnh Page 63 of 132



Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu caân baèng cuûa vaät coù moät ñieåm töïa hay moät truïc quay.Hoaït ñoäng cuûa



Boá trí caùc thí nghieäm hình 20.2, 20.3, 20.4. Laøm thí nghieäm cho hs quan saùt.

Neâu vaø phaân tích caùc daïng caân baèng.

Cho hs tìm nguyeân nhaân gaây neân caùc daïng caân baèng khaùc nhau. Gôïi yù cho hs so saùnh vò trí trong taâm ôû vò trí caân baèng so vôùi caùc vò trí laân caän.

Quan saùt vaät raén ñöôïc ñaët ôû caùc ñieàu kieän khaùc nhau, ruùt ra ñaëc ñieåm caân baèng cuûa vaät trong moãi tröôøng hôïp.

Ghi nhaän caùc daïng caân baèng.

Tìm nguyeân nhaân gaây ra caùc daïng caân baèng khaùc nhau :

So saùnh vò trí troïng taâm ôû vò trí caân baèng so vôùi caùc vò trí laân caän trong töøng tröôøng hôïp.

I. Caùc daïng caân baèng. Xeùt söï caân baèng cuûa caùc vaät coù moät ñieåm töïa hay moät truïc quay coá ñònh. Vaät seõ ôû traïng thaùi caân baèng khi troïng löïc taùc duïng leân vaät coù giaù ñi qua ñieåm töïa hoaëc truïc quay.1. Coù ba daïng caân baèng laø caân baèng beàn, caân baèng khoâng beàn vaø caân baèng phieám ñònh. Khi keùo vaät ra khoûi vò trí caân baèng moät chuùt maø troïng löïc cuûa vaät coù xu höôùng :+ Keùo noù trôû veà vò trí caân baèng, thì ñoù laø vò trí caân baèng beàn.+ Keùo noù ra xa vò trí caân baèng thì ñoù laø vò trí caân baèng khoâng beàn.+ Giöõ noù ñöùng yeân ôû vò trí môùi thì ñoù laø vò trí caân baèng phieám ñònh.2. Nguyeân nhaân gaây ra caùc daïng caân baèng khaùc nhau ñoù laø vò trí troïng taâm cuûa vaät.+ Tröôøng hôïp caân baèng khoâng beàn, troïng taâm ôû vò trí cao nhaát so vôùi caùc vò trí laân caän.+ Tröôøng hôïp caân baèng beàn, troïng taâm ôû vò trí thaáp nhaát so vôùi caùc vò trí laân caän.+ Tröôøng hôïp caân baèng phieám ñònh, troïng taâm khoâng thay ñoåi hoaëc ôû moät ñoä cao khoâng ñoåi.

Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu caân baèng cuûa vaät coù maët chaân ñeá.Hoaït ñoäng cuûa



Giôùi thieäu khaùi nieäm maët chaân ñeá.

Ghi nhaän khaùi nieäm maët chaân ñeá trong töøng tröôøng hôïp.

Quan saùt hình 20.6 vaø traû lôøi C1.

II. Caân baèng cuûa moät vaät coù maët chaân ñeá.1. Maët chaân ñeá. Khi vaät tieáp xuùc vôùi maët phaúng ñôû chuùng baèng caû moät maët ñaùy thì maët chaân ñeá laø maët ñaùy cuûa vaät. Khi vaät tieáp xuùc vôùi maët phaüng ñôû chæ ôû moät soá dieän


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Neâu vaø phaân tích ñieàu kieän caân baèng cuûa vaät coù maët chaân ñeá. Laáy moät soá ví duï veà caùc vaät coù maët chaân ñeá khaùc nhau. Gôïi yù caùc yeáu toá aûnh höôûng tôùi möùc vöõng vaøng cuûa caân baèng. Nhaän xeùt caùc caâu traû lôøi.

Nhaän xeùt söï caân baèng cuûa vaät coù maët chaân ñeá. Ghi nhaän ñieàu kieän caân baèng. Vaän duïng ñeå xaùc ñònh daïng caân baèng trong töøng ví duï. Nhaän xeùt veà möùc ñoä vöõng vaøng cuûa caùc vò trí caân baèng trong hình 20.6. Laáy caùc ví duï veà caùch laøm taêng möùc vöõng vaøng cuûa caân baèng.

tích rôøi nhau thì maët chaân ñeá laø hình ña giaùc loài nhoû nhaát bao boïc taát caû caùc dieän tích tieáp xuùc ñoù.2. Ñieàu kieän caân baèng. Ñieàu kieän caân baèng cuûa moät vaät coù maët chaân ñeá laø gí cuûa troïng löïc phaûi xuyeân qua maët chaân ñeá.3. Möùc vöõng vaøng cuûa söï caân baèng. Möùc vöõng vaøng cuûa söï caân baèng ñöôïc xaùc ñònh bôûi ñoä cao cuûa troïng taâm vaø dieän tích cuûa maët chaân ñeá. Troïng taâm cuûa vaät caøng cao vaø maët chaân ñeá caøng nhoû thì vaät caøng deã bò laät ñoå vaø ngöôïc laïi.

Hoaït ñoäng4 : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc chuû yeáu. Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Ghi caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø.

CHUYEÅN ÑOÄNG TÒNH TIEÁN CUÛA VAÄT RAÉN. CHUYEÅN ÑOÄNG QUAY CUÛA VAÄT RAÉN QUANH MOÄT TRUÏC COÁ ÑÒNH



- Phaùt bieâu ñöôïc ñònh nghóa cuûa chuyeån ñoäng tònh tieán vaø neâu ñöôïc ví duï minh hoïa.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10- Vieát ñöôïc coâng thöùc ñònh luaät II Newton cho chuyeån doäng tònh tieán.- Neâu ñöôïc taùc duïng cuûa momen löïc ñoái vôùi moät vaät raén quay quanh moät truïc.- Neâu ñöôïc caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán momen quaùn tính cuûa vaät.

2. Kyõ naêng- Aùp duïng döôïc ñònh luaät II Newton cho chuyeån ñoäng tònh tieán.- Aùp duïng ñöôïc khaùi nieäm momen quaùn tính ñeå giaûi thích söï thay ñoái chuyeån

doäng quay cuûa caùc vaät.- Bieát caùch ño thôøi gian chuyeån ñoäng vaø trình baøy keát luaän.

II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Thí nghieäm theo Hình 21.4 SGK.Hoïc sinh : OÂn taäp ñònh luaät II Newton, Vaän toác goùc vaø momen löïc.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu caùc ñieåm gioáng vaø khaùc nhau cuûa caùc traïng thaùi caân baèng beàn, khoâng

beàn vaø phieám ñònh. Ñeå taêng möùc vöõng vaøng cuûa söï caân baèng ta phaûi laøm theá naøo ? cho ví duï.

Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu chuyeån ñoäng tònh tieán cuûa vaät raén.Hoaït ñoäng cuûa



Giôùi thieäu chuyeån ñoäng tònh tieán cuûa vaät raén. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C1.

Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà gia toác cuûa caùc ñieåm khaùc nhau treân vaät chuyeån ñoäng tònh tieán. Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu thöùc xaùc ñònh gia toác cuûa chuyeån ñoäng tònh tieán(ÑL II).

Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi caùch giaûi caùc baøi toaùn ñoäng löïc hoïc coù lieân quan ñeán ñònh luaät II Newton.

Traû lôøi C1. Tìm theâm vaøi ví duï veà chuyeån ñoäng tònh tieán.

Nhaän xeùt veà gia toác cuûa caùc ñieåm khaùc nhau treân vaät.

Vieát phöông trình cuûa ñònh luaät II Newton, giaûi thích caùc ñaïi löôïng.

Neâu phöông phaùp giaûi.

I. Chuyeån ñoäng tònh tieán cuûa moät vaät raén.1. Ñònh nghóa. Chuyeån ñoäng tònh tieán cuûa moät vaät raén laø chuyeån ñoäng trong ñoù ñöôøng noái hai ñieåm baát kyø cuûa vaät luoân luoân song song vôùi chính noù.2. Gia toác cuûa vaät chuyeån ñoäng tònh tieán. Trong chuyeån ñoäng tònh tieán, taát caû caùc ñieåm cuûa vaät ñeàu chuyeån ñoäng nhö nhau. Nghóa laø ñeàu coù cuøng moät gia toác. Gia toác cuûa vaät chuyeån ñoäng tònh tieán xaùc ñònh theo ñònh luaät II Newton :

hay

Trong ñoù laø hôïp

löïc cuûa caùc löïc taùc duïng vaøo vaät coøn m laø khoái löôïng cuûa vaät. Khi vaät chuyeån ñoäng tònh tieán thaúng, ta neân choïn heä truïc toaï ñoä Ñeà-caùc coù truïc Ox cuøng höôùng vôùi chuyeån ñoäng vaø truïc Oy vuoâng goùc vôùi vôùi höôùng chuyeån ñoäng roài chieáu phöông



trình veùc tô leân hai truïc toaï ñoä ñoù ñeå coù phöông trình ñaïi soá. Ox : F1x + F2x + … + Fnx = ma Oy : F1y + F2y + … + Fny = 0

Hoaït ñoäng 4 : Luyeän taäp.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Höôùng daãn hoïc sinh giaûi baøi taäp 6 trang 115

Giaûi baøi taäp 6 trang 115

CHUYEÅN ÑOÄNG TÒNH TIEÁN CUÛA VAÄT RAÉN. CHUYEÅN ÑOÄNG QUAY CUÛA VAÄT RAÉN QUANH MOÄT TRUÏC COÁ ÑÒNH



- Phaùt bieâu ñöôïc ñònh nghóa cuûa chuyeån ñoäng tònh tieán vaø neâu ñöôïc ví duï minh hoïa.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10- Vieát ñöôïc coâng thöùc ñònh luaät II Newton cho chuyeån doäng tònh tieán.- Neâu ñöôïc taùc duïng cuûa momen löïc ñoái vôùi moät vaät raén quay quanh moät truïc.- Neâu ñöôïc caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán momen quaùn tính cuûa vaät.

2. Kyõ naêng- Aùp duïng döôïc ñònh luaät II Newton cho chuyeån ñoäng tònh tieán.- Aùp duïng ñöôïc khaùi nieäm momen quaùn tính ñeå giaûi thích söï thay ñoái chuyeån

doäng quay cuûa caùc vaät.- Bieát caùch ño thôøi gian chuyeån ñoäng vaø trình baøy keát luaän.

II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Thí nghieäm theo Hình 21.4 SGK.Hoïc sinh : OÂn taäp ñònh luaät II Newton, Vaän toác goùc vaø momen löïc.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu caùch giaûi baøi toaùn tìm gia toác cuûa vaät raén chuyeån ñoäng tònh tieán.

Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu chuyeån ñoäng quay cuûa vaät raén quanh moät truïc coá ñònh.Hoaït ñoäng cuûa



Gôùi thieäu chuyeån ñoäng quay cuûa vaät raén quanh moät truïc coá ñònh.

Boá trí thí nghieäm hình 21.4. Thöïc hieän thí nghieäm, yeâu caàu traû lôøi C2. Thöïc hieän thí nghieäm vôùi P1 P2

yeâu vaàu hoïc sinh quan saùt vaø nhaän xeùt.

Höôùng daãn cho hoïc sinh giaûi thích. Nhaän xeùt caùc caâu traû lôøi.

Cho hoïc sinh ruùt ra keát luaän. Nhaän xeùt

Nhaän xeùt veà toác ñoä goùc cuûa caùc ñieåm treân vaät.

Quan saùt thí nghieäm, traû lôøi C2

Quan saùt thí nghieäm, nhaän xeùt veà chuyeån ñoäng cuûa caùc vaät vaø cuûa roøng roïc.

So saùnh moâmen cuûa hai löïc caêng daây taùc duïng leân roøng roïc.

Ruùt ra keát luaän veà taùc duïng cuûa moâmen löïc leân vaät coù truïc quay coá ñònh.

II. Chuyeån ñoäng quay cuûa vaät raén quanh moät truïc coá ñònh.1. Ñaëc ñieåm cuûa chuyeån ñoäng quay. Toác ñoä goùc. a) Khi vaät raén quay quanh moät truïc coá ñònh thì moïi ñieåm cuûa vaät coù cuøng moät toác ñoä goùc goïi laø toác ñoä goùc cuûa vaät. b) Neáu vaät quay ñeàu thì = const. Vaät quay nhanh daàn thì taêng daàn. Vaät quay chaäm daàn thì giaûm daàn.2. Taùc duïng cuûa moâmen löïc ñoái vôùi moät vaät quay quay quanh moät truïc. a) Thí nghieäm.+ Neáu P1 = P2 thì khi thaû tay ra hai vaät vaø roøng roïc ñöùng yeân.+ Neáu P1 P2 thì khi thaû tay ra hai vaät chuyeån ñoäng nhanh daàn, coøn roøng roïc thì quay nhanh daàn. b) Giaûi thích. Vì hai vaät coù troïng löôïng khaùc nhau neân hai nhaùnh daây taùc duïng vaøo roøng roïc hai löïc caêng khaùc nhau neân toång ñaïi soá cuûa hai moâmen löïc taùc duïng vaøo roøng roïc khaùc khoâng laøm cho roøng roïc quay nhanh daàn. c) Keát luaän. Moâmen löïc taùc duïng vaøo moät vaät quay quanh moät truïc coá ñònh


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10vaø guùt laïi keát luaän ñoù.

laøm thay ñoåi toác ñoä goùc cuûa vaät.3. Möùc quaùn tính trong chuyeån ñoäng quay.





NGAÃU LÖÏC Ngaøy soaïn: 18/12/14Ngaøy daïy: 19/12/14Tieát: 34I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa ngaãu löïc. Vieát ñöôïc coâng thöùc tính momen cuûa ngaãu löïc. 2. Kyõ naêng

- Vaän duïng khaùi nieäm ngaãu löïc ñeå giaûi thích moät soá hieän töôïng vaät lyù thöôøng gaëp trong ñôøi soáng vaø kó thuaät.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10- Vaïân duïng ñöôïc coâng thöùc tính momen cuûa ngaãu löïc ñeå laøm nhöõng baøi

taäp trong baøi.- Neâu ñöôïc moät soá ví duï öùng duïng ngaãu löïc trong thöïc teá vaø trong kyõ

thuaät.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Moät soá duïng cuï nhö qua-nô-vit, voøi nöôùc, côø leâ oáng.v…Hoïc sinh : OÂn taäp veà momen löïc.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ : Moâmen löïc coù taùc duïng nhö theá naøo ñoái vôùi moät vaät quay quanh moät truïc coá ñònh ? Möùc quaùn tính cuûa moät vaät quay quanh moät truïc phuï thuoäc vaøo nhöõng yeáu toá naøo ?

Hoaït ñoäng 3 : Nhaän bieát khaùi nieäm ngaãu löïc.Hoaït ñoäng cuûa



Yeâu caàu hoïc sinh tìm hôïp löïc cuûa ngaãu löïc. Nhaän xeùt caâu traû lôøi.

Giôùi thieäu khaùi nieäm.

Yeâu caàu hoïc sinh tìm moät soá thí duï veà ngaãu löïc. Nhaän xeùt caùc caâu traû lôøi.

Tìm hôïp löïc cuûa hai löïc song song, ngöôïc chieàu, cuøng ñoä lôùn, khoâng cuøng giaù taùc duïng vaøo moät vaät. Ghi nhaän khaùi nieäm.

Tìm caùc ví duï veà ngaãu löïc khaùc vôùi caùc ví duï trong saùch giaùo khoa.

I. Ngaãu löïc laø gì ?1. Ñònh nghóa. Heä hai löïc song song, ngöôïc chieàu, coù ñoä lôùn baèng nhau vaø cuøng taùc duïng vaøo moät vaät goïi laø ngaãu löïc.2. Ví duï. Duøng tay vaën voøi nöôùc ta ñaõ taùc duïng vaøo voøi moät ngaãu löïc. Khi oâtoâ saép qua ñoaïn ñöôøng ngoaët, ngöôøi laùi xe taùc duïng moät ngaãu löïc vaøo tay laùi.

Hoaït ñoäng 4 : Tìm hieåu taùc duïng cuûa ngaãu löïc ñoái vôùi vaät raén.Hoaït ñoäng cuûa



Moâ phoûng vaø giôùi thieäu veà taùc duïng cuûa ngaãu löïc vôùi vaät raén khoâng coù truïc quay coá ñònh. Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà xu höôùng chuyeån ñoäng li taâm cuûa caùc phaàn ngöôïc



Quan saùt vaø nhaän

II. Taùc duïng cuûa ngaãu löïc ñoái vôùi moät vaät raén.1. Tröôøng hôïp vaät khoâng coù truïc quay coá ñònh. Döôùi taùc duïng cuûa ngaãu löïc vaät seõ quay quanh truïc ñi qua troïng taâm vaø vuoâng goùc vôùi maët phaüng chöùa ngaãu löïc. Xu höôùng chuyeån ñoäng li taâm cuûa caùc phaàn cuûa vaät ôû ngöôïc phía ñoái vôùi troïng taâm trieät tieâu nhau neân troïng


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10phía so vôùi troïng taâm cuûa vaät. Moâ phoûng vaø giôùi thieäu veà taùc duïng cuûa ngaãu löïc vôùi vaät raén coù truïc quay coá ñònh.

Giôùi thieäu veà öùng duïng thöïc teá khi cheá taïo caùc boä phaän quay.

Yeâu caàu hoïc sinh tính moâmen cuûa töøng löïc ñoái vôùi truïc quay. Yeâu caàu tính moâmen cuûa ngaãu löïc. Yeâu caàu tính moâmen cuûa ngaãu löïc ñoái vôùi caùc truïc quay khaùc nhau ñeå traû lôøi C1.

xeùt veà chuyeån ñoäng cuûa troïng taâm ñoái vôùi truïc quay.

Ghi nhaän nhöõng ñieàu caàn löu yù khi cheá taïo caùc boä phaän quay cuûa maùy moùc.

Tính moâmen cuûa töøng löïc.

Tính moâmen cuûa ngaãu löïc.

Tính moâmen cuûa ngaãu löïc ñoái vôùi 2 truïc quay khaùc nhau.

taâm ñöùng yeân. Truïc quay ñi qua troïng taâm khoâng chòu löïc taùc duïng.2. Tröôøng hôïp vaät coù truïc quay coá ñònh. Döôùi taùc duïng cuûa ngaãu löïc vaät seõ quay quanh truïc coá ñònh ñoù. Neáu truïc quay khoâng ñi qua troïng taâm thì troïng taâm seõ chuyeån ñoäng troøn xung quanh truïc quay. Khi aáy vaät coù xu höôùng chuyeån ñoäng li taâm neân taùc duïng löïc vaøo truïc quay. Khi cheá taïo caùc boä phaän quay cuûa maùy moùc phaûi phaûi laøm cho truïc quay ñi qua troïng taâm cuûa noù.3. Moâmen cuûa ngaãu löïc. Ñoái côùi caùc truïc quay vuoâng goùc vôùi maët phaüng chöùa ngaãu löïc thì moâmen cuûa ngaãu löïc khoâng phuï thuoäc vaøo vò trí truïc quay vaø luoân luoân coù giaù trò : M = F.d Trong ñoù F laø ñoä lôùn cuûa moãi löïc, coøn d khoaûng caùch giöõa hai giaù cuûa ngaãu löïc vaø ñöôïc goïi laø caùnh tay ñoøn cuûa ngaãu löïc.


Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc chuû yeáu ñaõ hoïc trong baøi. Oân taäp chuaån bò tuaàn sau kieåm tra hoïc kì. Xem laïi caùc daïng baøi taäp ñaõ laøm


Ghi nhöõng yeâu caàu chuaån bò cho baøi sau.



KIEÅM TRA HOÏC KYØ I

Ngày soạn : 20/12/14Ngày dạy: 22/12/14 (kiểm tra chung theo lịch trường)Tiết: 37

I. MUÏC TIEÂU : Kieåm tra keát quaû giaûng daïy vaø hoïc taäp học kì I töø ñoù boå sung kòp thôøi nhöõng thieáu soùt, yeáu ñieåm.

II. CHUAÅN BÒ3. GIAÙO VIEÂN.

- Ma traän ñeà; TL

Möùc ñoä nhaän bieát Nhaän bieát

Thoâng hieåu

Vaän duïng

Toång

Noäi dung kieán thöùcC1 Chuyeån ñoäng cô

Chuyeån ñoäng thaúng ñeàuChuyeån ñoäng thaúng bieán ñoåi ñeàu

1 1

Rôi töï do 2 2Chuyeån ñoäng troøn ñeàuTính töông ñoái cuûa chuyeån ñoäng 1 1

C2 Toång hôïp vaø phaân tích löïcBa ñònh luaät Niutôn 1 1 2

Löïc haáp daãnLöïc ñaøn hoài. Ñònh luaät Huùc

Löïc ma saùt 1 1 2Löïc höôùng taâm

Baøi toaùn chuyeån ñoäng neùm ngang

C3 Caân baèng cuûa moät vaät chòu taùc duïng cuûa hai löïc vaø ba löïc

khoâng song songCaän baèng cuûa moät vaät coù truïc

quay coá ñònhQuy taéc hôïp löïc song song cuøng

chieàuCaùc daïng caân baèng

Chuyeån ñoäng tònh tieán cuûa vaät raén

1 1

Ngaãu löïcToång 9

- Ra ñeà kieåm tra töï luaän coù 2 maõ ñeà- Phoâ toâ ñeà kieåm tra (trường )

4. HOÏC SINH.- OÂân taäp laïi kieán thöùc chöông 1, 2, 3

II. HOAÏT ÑOÄNG3. GIAÙO VIEÂN.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10- OÂn ñònh lôùp, kieåm tra só soá


- Phaùt ñeà kieåm tra ñuùng thôøi gian, giaùm saùt hs laøm baøi kieåm tra- Thu baøi ñuùng thôøi gian

4. HOÏC SINH- Laøm baøi kieåm tra ñuùng quy ñònh cuûa giaùo vieân- Nghieâm tuùc trong kieåm tra

II. ÑEÀ RA :

Caâu 01. Buộc dây vào quai một cái xô nhỏ đựng nước rồi cầm một đầu dây quay xô trong mặt

phẳng thẳng đứng. Vì sao khi quay đủ nhanh thì ở vị trí xô lộn ngược nước vẫn không rớt ra khỏi xô?

1ñ

Caâu 02. Những yếu tố ảnh hưởng đến độ lớn lực ma sát trượt? 1ñ

Caâu 03. Moät vaät coù khoái löôïng 100kg ñöôïc thaû rôi töï do töø ñoä cao

45m so vôùi maët ñaát. Laáy . 1,5ñ

a) Hoûi vaän toác cuûa vaät ngay tröôùc khi chaïm ñaát laø bao

nhieâu?

b) Thôøi gian ñeå vaät rôi chaïm ñaát?

Caâu 04.á Moät chieác thuyeàn xuoâi theo doøng nöôùc. Bieát raèng vaän

toác cuûa thuyeàn so vôùi nöôùc laø 15 km/h vaø vaän toác cuûa

nöôùc so vôùi bôø soâng laø 6 km/h. Hoûi vaän toác cuûa thuyeàn so

vôùi bôø laø bao nhieâu? 1,5ñ

Caâu 05. Moät vaät naëng coù khoái löôïng baèng 8 kg ñöôïc keùo tröôït

treân maët phaúng ngang bôûi löïc keùo F = 72 N nhö (hình veû).

Bieát giöõa vaät vaø maët phaúng ngang coù ma saùt vôùi heä soá

. Gia toác rôi töï do g = 10 m/s2. 5,0 ñ

a) Xaùc ñònh löïc taùc duïng leân vaät, veõ hình?

b) Tính ñoä lôùn löïc ma saùt ?

c) Tính gia toác cuûa vaät ?

d) Quaûng ñöôøng maø vaät ñi ñöôïc sau 2 giaây vaø vaän toác cuûa

vaät luùc ñoù laø bao nhieâu?


F

Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10(Hoïc sinh khoâng ñöôïc söû duïng moïi taøi lieäu lieân quan)

BAØI TAÄP



- Caùc daïng caân baèng, caân baèng cuûa moät vaät coù maët chaân ñeá.- Chuyeån ñoäng tònh tieán vaø chuyeån ñoäng quay cuûa vaät raén. Ngaåu löïc.

2. Kyõ naêng- Traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi traéc ngieäm veà söï caân baèng, chuyeån ñoäng tònh

tieán, chuyeån ñoäng quay cuûa vaät raén.- Giaûi ñöôïc caùc baøi taäp veà chuyeån ñoäng tònh tieán, chuyeån ñoäng quay cuûa vaät

raén.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Xem laïi caùc caâu hoûi vaø caùc baøi taäp trong saùch gk vaø trong saùch baøi taäp.

- Chuaån bò theâm moät vaøi caâu hoûi vaø baøi taäp khaùc.Hoïc sinh : - Traû lôøi caùc caâu hoûi vaø giaûi caùc baøi taäp maø thaày coâ ñaõ ra veà nhaø.



Hoaït ñoäng 2 : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm khaùch quan.Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C.

Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn.

Caâu 7 trang 100 : CCaâu 8 trang 100 : DCaâu 4 trang 106 : BCaâu 8 trang 115 : CCaâu 9 trang 115 : DCaâu 10 trang 115 : C

Hoaït ñoäng 2 : Giaûi caùc baøi taäp.Hoaït ñoäng cuûa



Veõ hình, xaùc ñònh caùc löïc taùc duïng leân vaät.

Baøi 17.1 Vaät chòu taùc duïng cuûa ba löïc : Troïng löïc , phaûn löïc vuoâng

goùc cuûa maët phaúng nghieâng



Cho hs veõ hình, xaùc ñònh caùc löïc taùc duïng leân vaät, vieát ñieàu kieän caân baèng, duøng pheùp chieáu haëc quy taéc moâ men ñeå tìm caùc löïc. Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh caùc löïc taùc duïng leân vaät. Veõ hình, bieåu dieãn caùc löïc taùc duïng. Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu thöùc ñònh luaät II Newton.Choïn heä truïc toaï ñoä, yeâu caàu hoïc sinh chieáu leân caùc truïc.

Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính gia toác cuûa vaät.

Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính vaân toác cuûa vaät.

Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính ñöôøng ñi cuûa vaät.

Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh caùc löïc taùc duïng leân vaät. Veõ hình, bieåu dieãn caùc löïc taùc duïng. Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu thöùc ñònh luaät II Newton.Choïn heä truïc toaï ñoä, yeâu caàu hoïc sinh chieáu leân caùc truïc.

Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính löïc F khi vaät chuyeån ñoäng coù gia toác.

Vieát ñieàu kieän caân baèng. Choïn heä toaï ñoä, chieáu leân caùc truïc toaï ñoä töø ñoù tính caùc löïc.

Xaùc ñònh caùc löïc taùc duïng leân vaät.

Vieát bieåu thöùc ñònh luaät II.

Vieát caùc phöông trình coù ñöôïc khi chieáu leân töøng truïc.

Tính gia toác cuûa vaät.

Tính vaän toác cuûa vaät.

Tính quaõng ñöôøng vaät ñi ñöôïc.

Xaùc ñònh caùc löïc taùc duïng leân vaät.

Vieát bieåu thöùc ñònh luaät II.

Vieát caùc phöông trình coù ñöôïc khi chieáu leân töøng truïc.

Tính löïc F ñeå vaät chuyeån ñoäng vôùi gia toác 1,25m/s2

Tính löïc F ñeå vaät chuyeån ñoäng thaúng ñeàu (a = 0).

vaø löïc caêng cuûa daây.

Ñieàu kieän caân baèng : + +

= 0 Treân truïc Ox ta coù : Psin - T = 0

T = Psin = 5.10.0,5 = 25(N) Treân truïc Oy ta coù : - Pcos + N = 0

N = Pcos = 5.10.0,87 = 43,5(N)

Baøi 5 trang 114. Vaät chòu taùc duïng caùc löïc : ,

, ,

Theo ñònh luaät II Newton ta coù :

m = + + +

Chieáu leân caùc truïc Ox vaø Oy ta coù : ma = F – Fms = F – N (1) 0 = - P + N => N = P = mg (2) a) Gia toác cuûa vaät : Töø (1) vaø (2) suy ra :

a= =2,5(

m/s2) b) Vaän toác cuûa vaät cuoái giaây thöù 3 : Ta coù : v = vo + at = 0 + 2,5.3 = 7,5 (m/s) c) Ñoaïn ñöôøng maø vaät ñi ñöôïc trong 3 giaây :

Ta coù s = vot + at2 = .2,5.33 =

11,25 (m)Baøi 6 trang 115.Vaät chòu taùc duïng caùc löïc : ,

, ,

Theo ñònh luaät II Newton ta coù :

m = + + +

Chieáu leân caùc truïc Ox vaø Oy ta coù : ma = F.cos – Fms = F.cos – N (1) 0 = F.sin - P + N => N = P – F.sin = mg - F.sin (2) a) Ñeå vaät chuyeån ñoäng vôùi gia toác 1,25m/s2 : Töø (1) vaø (2) suy ra :

F =

= 17 (N)



Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính löïc F khi vaät chuyeån ñoäng.

Yeâu caàu hoïc sinh vieát coâng thöùc tính moâmen cuûa ngaãu löïc vaø aùp duïng ñeå tính trong töøng tröôøng hôïp.

Tính moâmen cuûa ngaãu löïc khi thanh naèm ôû vò trí thaúng ñöùng.

Tính moâmen cuûa ngaãu löïc khi thanh ñaõ quay ñi moät goùc so vôùi phöông thaúng ñöùng.

b) Ñeå vaät chuyeån ñoäng thaúng ñeàu (a = 0) : Töø (1) vaø (2) suy ra :

F = =

12(N)Baøi 6 trang 118. a) Moâmen cuûa ngaãu löïc khi thanh ñang ôû vò trí thaúng ñöùng :

M = FA.d = 1.0,045 = 0,045 (Nm) b) Moâmen cuûa ngaãu löïc khi thanh ñaõ quay ñi moät goùc so vôùi phöông thaúng ñöùng : M = FA.d.cos = 1.0,045.0,87 = 0,039 (Nm)


Neâu caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø. Neâu nhöõng yeâu caàu caàn chuaån bò cho baøi sau.


Chöông IV. CAÙC ÑÒNH LUAÄT BAÛO TOAØNÑOÄNG LÖÔÏNG. ÑÒNH LUAÄT BAÛO TOAØN ÑOÄNG LÖÔÏNG



- Ñònh nghóa ñöôïc xung löôïng cuûa löïc; neâu ñöôïc baûn chaát ( tính chaát vectô) vaø ñôn vò xung löôïng cuûa löïc.

- Ñònh nghóa ñöôïc ñoäng löôïng, neâu ñöôïc baûn chaát( tính chaát vectô) vaø ñôn vò ño ñoäng löôïng.

- Töø ñònh luaät Newton suy ra ñònh lyù bieán thieân ñoäng löôïng.- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa heä coâ laäp- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät baûo toøan ñoäng löôïng.

2. Kyõ naêng : - Vaân duïng ñöôïc ñònh luaät baûo toøan ñoäng löôïng ñeå giaûi quyeát va chaïm meàm.

- Giaûi thích baèng nguyeân taéc chuyeån ñoäng baèng phaûn löïc.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Ñeäm khí.

- Caùc xe nhoû chuyeån ñoäng treân ñeäm khí.- Caùc loø xo( xoaén, daøi).- Daây buoäc.- Ñoàng hoà hieän soá.

Hoïc sinh : OÂn laïi caùc ñònh luaät Newton.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá




Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu khaùi nieäm xung löôïng cuûa löïc vaø ñoäng löôïng.Hoaït ñoäng cuûa



Yeâu caàu hoïc sinh tìm ví duï veà vaät chòu taùc duïng löïc trong thôøi gian ngaén.

Yeâu caàu hoïc sinh neâu ra keát luaän qua caùc ví duï.

Neâu vaø phaân tích khaùi nieäm xung löôïng cuûa löïc.

Neâu ñieàu löu yù veà löïc trong ñònh nghóa xung löôïng cuûa löïc. Yeâu caày hoïc sinh neâu ñôn vò cuûa xung löôïng cuûa löïc.

Neâu baøi toaùn xaùc ñònh taùc duïng cuûa xung löôïng cuûa löïc. Yeâu caàu hs neâu ñ/n gia toác.

Giôùi thieäu khaùi nieäm ñoäng löôïng. Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñònh nghóa vaø ñôn vò ñoäng löôïng. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát höôùng cuûa veùc tô ñoäng löôïng. Yeâu caàu hs traû lôøi C1, C2.

Höôùng daãn ñeå hoïc sinh xaây döïng phöông trình 23.3a.

Yeâu cauøu hoïc sinh

Tìm ví duï vaø nhaän xeùt veà löïc taùc duïngh vaø thôøi gian taùc duïng cuûa löïc trong töøng ví duï.

Ñöa ra keát luaän qua caùc ví duï ñaõ neâu.


Ghi nhaän ñieàu kieän. Neâu ñôn vò.

Vieát bieåu thöùc ñònh luaät II. Nhaéc laïi bieåu thöùc ñ/n

Neâu ñònh nghóa ñoäng löôïng. Neâu ñôn vò ñoäng löôïng.

Neâu höôùng cuûa veùc tô ñoäng löôïng. Traû lôøi C1 vaø C2

Xaây döïng phöông trình 23.3a.

Phaùt bieåu yù nghóa caùc ñaïi löôïng trong phöông trình 23.3a.

I. Ñoäng löôïng.1. Xung löôïng cuûa löïc. a) Ví duï.+ Caàu thuû ñaù maïnh vaøo quaû boùng, quaû boùng ñang ñöùng yeân seõ bay ñi.+ Hoøn bi-a ñang chuyeån ñoäng nhanh, chaïm vaøo thaønh baøn ñoåi höôùng. Nhö vaäy thaáy löïc coù ñoä lôùn ñaùng keå taùc duïng leân moät vaät trong khoaûng thôøi gian ngaén, coù theå gaây ra bieán ñoåi ñaùng keå traïng thaùi chuyeån ñoäng cuûa vaät. b) Xung löôïng cuûa löïc. Khi moät löïc taùc duïng leân moät vaät trong khoaûng thôøi gian t thì tích t ñöôïc ñònh nghóa laø

xung löôïng cuûa löïc trong khoaûng thôøi gian t aáy. ÔÛ ñònh nghóa naøy, ta giaû thieát löïc khoâng ñoåi trong thôøi gian aáy. Ñôn vò cuûa xung löôïng cuûa löïc laø N.s2. Ñoäng löôïng. a) Taùc duïng cuûa xung löôïng cuûa löïc. Theo ñònh luaät II Newton ta coù :

m = hay m =

Suy ra m - m = t

b) Ñoäng löôïng. Ñoäng löôïng cuûa moät vaät laø moät veùc tô cuøng höôùng vôùi vaän toác vaø ñöôïc xaùc ñònh bôûi coâng thöùc = m Ñôn vò ñoäng löôïng laø kgm/s c) Moái lieân heä giöõa ñoäng löôïng vaø xung löôïng cuûa löïc.

Ta coù : - = t

hay = t Ñoä bieán thieân ñoäng löôïng cuûa moät vaät trong khoaûng thôøi gian naøo ñoù baèng xung löôïng cuûa


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10neâu yù nghóa cuûa caùc ñaïi löôïngtrong phöông trình 23.3a.

Höôùng daãn hoïc sinh laøm baøi taäp thí duï. Yeâu caàu hoïc sinh neâu yù nghia caûu caùch phaït bieåu khaùc cuûa ñònh luaät II Newton.

Vaän duïng laøm baøi taäp ví duï.

Neâu yù nghóa cuûa caùch phaùt bieåu khaùc cuûa ñònh luaät II.

toång caùc löïc taùc duïng leân vaät trong khoaûng thôøi gian ñoù. Phaùt bieåu naøy ñöôïc xem nhö laø moät caùch dieãn ñaït cuûa ñònh luaät II Newton. YÙ nghóa : Löïc taùc duïng ñuû maïnh trong moät khoaûng thôøi gian thì coù theå gaây ra bieán thieân ñoäng löôïng cuûa vaät.

Hoaït ñoäng 3 : Cuûng coá, daën doø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét laïi caùc kieán thöùc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi caùc baøi taäp 8, 9 trang 127.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoùc trong baøi. Giaûi caùc baøi taäp 8, 9 trang 127.

ÑOÄNG LÖÔÏNGÑÒNH LUAÄT BAÛO TOAØN ÑOÄNG LÖÔÏNG



- Ñònh nghóa ñöôïc xung löôïng cuûa löïc; neâu ñöôïc baûn chaát ( tính chaát vectô) vaø ñôn vò xung löôïng cuûa löïc.

- Ñònh nghóa ñöôïc ñoäng löôïng, neâu ñöôïc baûn chaát( tính chaát vectô) vaø ñôn vò ño ñoäng löôïng.

- Töø ñònh luaät Newton suy ra ñònh lyù bieán thieân ñoäng löôïng.- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa heä coâ laäp- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät baûo toøan ñoäng löôïng.

2. Kyõ naêng : - Vaân duïng ñöôïc ñònh luaät baûo toøan ñoäng löôïng ñeå giaûi quyeát va chaïm meàm.

- Giaûi thích baèng nguyeân taéc chuyeån ñoäng baèng phaûn löïc.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Ñeäm khí.

- Caùc xe nhoû chuyeån ñoäng treân ñeäm khí.- Caùc loø xo( xoaén, daøi).- Daây buoäc.- Ñoàng hoà hieän soá.( nếu có)


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Hoïc sinh : OÂn laïi caùc ñònh luaät Newton.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñònh nghóa vaø yù nghóa cuûa ñoäng löôïng.Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu ñònh luaät baûo toaøn ñoäng löôïng.




Neâu vaø phaân tích khaùi nieäm veà heä coâ laäp.

Neâu vaø phaân tích baøi toaùn heä coâ laäp hai vaät. Höôùng daãn hoïc sinh xaây döïng ñònh luaät.

Höôùng daãn hoïc sinh giaûi baøi toaùn va chaïm meàm. Cho moät baøi toaùn cuï theå.

Giaûi thích cho hoïc sinh roû taïi sao laïi goïi laø va chaïm meàm.

Giôùi thieäu moät soá töôøng hôïp chuyeån ñoäng baèng phaûn löïc. Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tìm vaän toác cuûa teân löûa.

Cho hoïc sinh giaûi baøi toaùn cuï theå.

Ghi nhaän khaùi nieäm heä coâ laäp.

Xaây döïng vaø phaùt bieåu ñònh luaät.

Giaûi baøi toaùn va chaïm meàm.

Giaûi baøi toaùn cuï theå thaày coâ ñaõ cho.

Ghi nhaän hieän töôïng va chaïm meàm.

Tìm theâm ví duï veà chuyeån ñoäng baèng phaûn löïc. Tính vaän toác teân löûa.

Giaûi baøi toaùn thaày coâ cho.

II. Ñònh luaät baûo toaøn ñoäng löôïng.1. Heä coâ laäp (heä kín). Moät heä nhieàu vaät ñöôïc goïi laø coâ laäp khi khoâng coù ngoaïi löïc taùc duïng leân heä hoaëc neáu coù thì caùc ngoaïi löïc aáy caân baèng nhau.2. Ñònh luaät baûo toaøn ñoäng löôïng cuûa heä coâ laäp. Ñoäng löôïng cuûa moät heä coá laäp laø khoâng ñoåi.

+ + … + = khoâng ñoåi

3. Va chaïm meàm. Xeùt moät vaät khoái löôïng m1, chuyeån ñoäng treân moät maët

phaúng ngang vôùi vaân toác ñeán

va chaïm vaøo moät vaät coù khoái löôïng m2 ñang ñöùng yeân. Sau va chaïm hai vaät nhaáp laøm moät vaø cuøng chuyeån ñoäng vôùi vaän toác

Theo ñònh luaät baûo toaøn ñoäng löôïng ta coù :

m1 = (m1 + m2)

suy ra =

Va chaïm cuûa hai vaät nhö vaäy goïi laø va chaïm meàm.3. Chuyeån ñoäng baèng phaûn löïc. Moät quaû teân löûa coù khoái löôïng M chöùa moät khoái khí khoái löôïng m. Khi phoùng teân löûa khoái khí m phuït ra phía sau vôùi vaän toác thì teân khoái löôïng M

chuyeån ñoäng vôùi vaän toác Theo ñònh luaät baûo toaøn ñoäng löôïng ta coù :



m + M = 0 => = -


Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét laïi caùc kieán thöùc trong baøi. Cho hoïc sinh ñoïc theâm phaàn em coù bieát ? Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp töø 23.1 ñeán 23.8 saùch baøi taäp. Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc tröôùc baøi coâng vaø coâng suaát.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Ñoïc phaàn em coù bieát. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø vaø caùc yeâu caàu chuaån bò cho baøi sau.

COÂNG VAØ COÂNG SUAÁTNgaøy soaïn: 15/01/15Ngaøy daïy: 16/01/15Tieát: 39 I. MUÏC TIEÂU Kieán thöùc :

- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa coâng cuûa moät löïc. Bieát caùch tính coâng cuûa moät löïc trong tröôøng hôïp ñôn giaûn (löïc khoâng ñôûi, chuyeån dôøi thaúng).

- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa vaø yù nghóa cuûa coâng suaát.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Ñoïc phaàn töông öùng trong SGK Vaät lyù 8Hoïc sinh : - Khaùi nieäm coâng ôû lôùp 8 THCS.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10- Vaán ñeà veà phaân tích löïc.




Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ: Phaùt bieåu, vieát bieåu thöùc ñònh luaät baûo toaøn ñoäng löôïng. Neâu hieän töôïng va chaïm meàm vaø chuyeån ñoäng baèng phaûn löïc.Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu khaùi nieäm coâng.




Neâu caâu hoûi vaø nhaän xeùt caâu traû lôøi.

Nhaéc laïi ñaày ñuû khaùi nieäm coâng ñaõ trình baøy ôû THCS.

Neâu vaø phaân tích baøi toaùn tính coâng trong tröôøng hôïp toång quaùt. Giôùi thieäu coâng thöùc tính coâng toång quaùt.

Höôùng daãn ñeå hoïc sinh bieän luaän trong töøng tröôøng hôïp.

Yeâu caàu hs traû lôøi C2

Yeâu caàu hs neâu ñôn vò coâng.

Löu yù veà ñieàu kieän ñeå söû duïng bieåu thöùc tính coâng.

Nhaéc laïi khaùi nieäm vaø coâng thöùc tính coâng.

Laáy ví duï veà löïc sinh coâng.

Phaân tích löïc taùc duïng leân vaät thaønh hai löïc thaønh phaàn.

Ghi nhaän bieåu thöùc.

Bieän luaän giaù trò cuûa coâng trong töøng tröôøng hôïp.

Traû lôøi C2.

Neâu ñôn vò coâng.

Ghi nhaän ñieàu kieän

I. Coâng.1. Khaùi nieäm veà coâng. a) Moät löïc sinh coâng khi noù taùc duïng leân moät vaät vaø ñieåm ñaët cuûa löïc chuyeån dôøi. b) Khi ñieåm ñaët cuûa löïc chuyeån dôøi moät ñoaïn s theo höôùng cuûa löïc thì coâng do löïc sinh ra laø : A = Fs2. Ñònh nghóa coâng trong tröôøng hôïp toång quaùt.

Neáu löïc khoâng ñoåi taùc duïng leân moät vaät vaø ñieåm ñaët cuûa löïc ñoù chuyeån dôøi moät ñoaïn s theo höôùng hôïp vôùi höôùng cuûa löïc goùc thì coâng cuûa löïc ñöôïc tính theo coâng thöùc :

A = Fscos3. Bieän luaän. a) Khi laø goùc nhoïn cos > 0, suy ra A > 0 ; khi ñoù A goïi laø coâng phaùt ñoäng. b) Khi = 90o, cos = 0, suy ra A = 0 ; khi ñoù löïc khoâng sinh coâng. c) Khi laø goùc tuø thì cos < 0, suy ra A < 0 ; khi ñoù A goïi laø coâng caûn.4.Ñôn vò coâng. Ñôn vò coâng laø jun (kí hieäu laø J) : 1J = 1Nm5. Chuù yù. Caùc coâng thöùc tính coâng chæ ñuùng khi ñieåm ñaët cuûa löïc chuyeån dôøi thaúng vaø löïc khoâng ñoåi trong quaù trình chuyeån ñoäng.

Hoaït ñoäng 4 : Cuûng coá, daën doø.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét laïi caùc Toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10kieán thöùc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi caùc baøi taäp 4, 6 trang 132, 133.

trong baøi. Giaûi caùc baøi taäp 4, 6 sgk.

COÂNG VAØ COÂNG SUAÁTNgaøy soaïn: 15/01/15Ngaøy daïy: 16/01/15Tieát: 40 I. MUÏC TIEÂU Kieán thöùc :

- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa coâng cuûa moät löïc. Bieát caùch tính coâng cuûa moät löïc trong tröôøng hôïp ñôn giaûn (löïc khoâng ñôûi, chuyeån dôøi thaúng).

- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa vaø yù nghóa cuûa coâng suaát.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Ñoïc phaàn töông öùng trong SGK Vaät lyù 8Hoïc sinh : - Khaùi nieäm coâng ôû lôùp 8 THCS.

- Vaán ñeà veà phaân tích löïc.GV: NguyÔn TÊt Thµnh Page 82 of 132

Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC



Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ : Phaùt bieåu ñònh nghóa coâng, ñôn vò coâng vaø yù nghóa cuûa coâng aâm.Hoaït ñoäng 3 : Tìm hieåu khaùi nieäm coâng suaát.




Cho hoïc sinh ñoïc saùch giaùo khoa.

Neâu caâu hoûi C3.

Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñôn vò coâng suaát.

Giôùi thieäu ñôn vò thöïc haønh cuûa coâng.

Giôùi thieäu khaùi nieäm môû roäng cuûa coâng suaát.

Ñoïc sgk vaø trình baøy veà khaùi nieäm coâng suaát.

Traû lôøi C3.

Neâu ñôn vò coâng suaát.

Ghi nhaän ñôn vò thöïc haønh cuûa coâng. Ñoåi ra ñôn vò chuaån.

Ghi nhaän khaùi nieäm môû roäng cuûa coâng suaát.

II. Coâng suaát.1. Khaùi nieäm coâng suaát. Coâng suaát laø ñaïi löôïng ño baèng coâng sinh ra trong moät ñôn vò thôøi gian.

P =

2. Ñôn vò coâng suaát. Ñôn vò coâng suaát laø jun/giaây, ñöôïc ñaët teân laø oaùt, kí hieäu W.

1W =

Ngoaøi ra ta coøn moät ñôn vò thöïc haønh cuûa coâng laø oaùt giôø (W.h) :

1W.h = 3600J ; 1kW.h = 3600kJ3. Khaùi nieäm coâng suaát cuõng ñöôïc môû roäng cho caùc nguoàn phaùt naêng löôïng khoâng phaûi döôùi daïng cô hoïc nhö loø nung, nhaø maùy ñieän, ñaøi phaùt soùng, … .


Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét laïi caùc kieán thöùc trong baøi. Cho hoïc sinh ñoïc phaàn em coù bieát ? Yeâu caàu hs veà nhaø giaûi caùc baøi taäp 24.1 ñeán 24.8.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Ñoïc phaàn em coù bieát. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.

BAØI TAÄP

Ngaøy soaïn: 22/01/15Ngaøy soaïn: 23/01/15Tieát: 41


- Ñoäng löôïng, moái lieân heä giöõa ñoä bieán thieân ñoäng löôïng vaø xung löôïng cuûa löïc, ñònh luaät baûo toaøn ñoäng löôïng.

- Coâng, coâng suaát.2. Kyõ naêng


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10- Traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi, giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn lieân quan ñeán ñoäng löôïng

vaø ñònh luaät baûo toaøn ñoäng löôïng.- Traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi, giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn lieân quan ñeán coâng vaø

coâng suaát.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Xem laïi caùc caâu hoûi vaø caùc baøi taäp trong saùch gk vaø trong saùch baøi taäp.


- Chuaån bò caùc caâu hoûi caàn hoûi thaày coâ veà nhöõng phaàn chöa roû.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC



Hoaït ñoäng 2 : Kieåm tra baøi cuõ vaø heä thoáng hoaù laïi nhöõng kieán thöùcñaõ hoïc.Ñònh nghóa ñoäng löôïng, moái lieân heä giöõa ñoä bieán thieân ñoäng löôïng vaø xung

löôïng cuûa löïc, ñònh luaät BTÑLÑònh nghóa vaø ñôn vò cuûa coâng, coâng suaát.

Hoaït ñoäng 3 : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm.Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn . Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn . Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn . Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn . Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn . Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn .

Giaûi thích löïa choïn B. Giaûi thích löïa choïn D. Giaûi thích löïa choïn C. Giaûi thích löïa choïn A. Giaûi thích löïa choïn C. Giaûi thích löïa choïn B.

Caâu 5 trang 126 : BCaâu 6 trang 126 : DCaâu 7 trang 127 : CCaâu 3 trang 132 : ACaâu 4 trang 132 : CCaâu 5 trang 132 : B

Hoaït ñoäng 4 : Giaûi caùc baøi taäp.Hoaït ñoäng cuûa



Yeâu caàu hoïc sinh tính ñoäng löôïng cuûa töøng xe roài so saùnh chuùng.

Yeâu caàu hoïc sinh tính ñoäng löôïng cuûa maùy bay.

Yeâu caàu hoïc sinh

Tính ñoäng löôïng xe A.

Tính ñoäng löôïng xe B.

So saùnh ñoäng löôïng hai xe.

Tính ñoäng löôïng cuûa maùy bay.

Tính coâng cuûa löïc keùo.

Baøi 8 trang 127 Ñoäng löôïng cuûa xe A :

pA = mA.vA = 1000.16,667 = 16667 (kgm/s).

Ñoäng löôïng cuûa xe B :PB = mB.vB = 2000.8,333 = 16667

(kgm/s). Nhö vaäy ñoäng löôïng cuûa hai xe baèng nhau.Baøi 9 trang 127 Ñoäng löôïng cuûa maùy bay : p = m.v=160000.241,667 = 38,7.106 (kgm/s).


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10tính coâng cuûa löïc keùo.

Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh löïc toái thieåu maø caàn caåu taùc duïng leân vaät.

Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng.

Yeâu caàu hoïc sinh tính thôøi gian ñeå caàn caåu naâng vaät leân.

Xaùc ñònh löïc toái thieåu caàn caåu taùc duïng leân vaät ñeå naâng ñöôïc vaät leân.

Tính coâng cuûa caàn caåu.

Tính thôøi gian naâng.

Baøi 6 trang 133 Coâng cuûa löïc keùo :A = F.s.cos = 150.20.0,87 = 2610 (J)Baøi 7 trang 133 Ñeå ñöa vaät naëng leân cao theo phöông thaúng ñöùng thì caàn caåu phaûi taùc duïng leân vaät moät löïc höôùng thaúng ñöùng leân coù ñoä lôùn toái thieåu baèng troïng löôïng cuûa vaät neân coâng toái thieåu laø :A = Fh = Ph = mgh = 1000.10.30 =

3.105 (J) Thôøi gian toái thieåu ñeå thöïc hieän coâng ñoù laø :

t = = 20 (s)

Hoaït ñoäng 4 : Cuûng coá giao nhieäm vuï veà nhaø.- Xem laïi caùc daïng baøi taäp, laøm theâm caùc baøi taäp SBT- Ñoïc tröôùc baøi ñoäng naêng.

ÑOÄNG NAÊNG


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Ngaøy soaïn: 23/01/15Ngaøy daïy: 24/01/15Tieát: 42


- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa vaø vieát bieåu thöùc cuûa ñoäng naêng (cuûa moät chaát ñieåm hay moät vaät raén chuyeån ñoäng tònh tieán).

- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät bieán thieân ñoäng naêng ñeå giaûi caùc baøi toaùn töông töï nhö caùc baøi baøi toaùn trong SGK.

- Neâu ñöôïc nhieàu ví duï veà nhöõng vaät coù ñoäng naêng sinh coâng.2. Kyõ naêng

- Vaän duïng ñöôïc ñònh luaät bieán thieân ñoäng naêng ñeå giaûi caùc baøi toaùn töông töï nhö caùc baøi toaùn trong SGK.

- Neâu ñöôïc nhieàu ví duï veà nhöõng vaät coù ñoäng naêng sinh coâng.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Chuaån bò ví duï thöïc teá veà nhöõng vaät coù ñoäng naêng sinh coâng.Hoïc sinh : - OÂn laïi phaàn ñoäng naêng ñaõ hoïc ôû lôùp 8 THCS.

- OÂn laïi bieåu thöùc coâng cuûa moät löïc.- OÂn laïi caùc coâng thöùc veà chuyeån ñoäng thaúng bieán ñoái ñeàu.




Hoaït ñoäng 2 : Tìm hieåu khaùi nieäm ñoäng naêng.Hoaït ñoäng cuûa



Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm naêng löôïng. Yeâu caàu hs traû lôøi C1

Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm ñoäng naêng. Yeâu caàu hs traû lôøi C2

Nhaéc laïi khaùi nieäm naêng löôïng ñaõ hoïc ôû THCS. Traû lôøi C1.

Nhaéc laïi khaùi nieäm ñoäng naêng ñaõ hoïc ôû THCS. Traû lôøi C2.

I. Khaùi nieäm ñoäng naêng.1. Naêng löôïng. Moïi vaät xung quanh chuùng ta ñeàu mang naêng löôïng. Khi töông taùc vôùi caùc vaät khaùc thì giöõa chuùng coù theå trao ñoåi naêng löôïng. Söï trao ñoåi naêng löôïng coù theå dieãn ra döôùi nhöõng daïng khaùc nhau : Thöïc hieän coâng, tuyeàn nhieät, phaùt ra caùc tia mang naêng löôïng, …2. Ñoäng naêng. Ñoäng naêng laø daïng naêng löôïng maø vaät coù ñöôïc do noù ñang chuyeån ñoäng. Khi moät vaät coù ñoäng naêng thì vaät ñoù coù theå taùc duïng löïc leân vaät khaùc vaø löïc naøy thöïc hieän coâng.

Hoaït ñoäng 3 : Xaây döïng coâng thöùc tính ñoäng naêng.Hoaït ñoäng cuûa



Neâu baøi toaùn vaät II. Coâng thöùc tính ñoäng naêng.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10chuyeån ñoäng döôùi taùc duïng cuûa löïc khoâng ñoåi. Yeâu caàu hoïc sinh tính gia toác cuûa vaät theo hai caùch : Ñoäng hoïc vaø ñoäng löïc hoïc. Höôùng daãn hoïc sinh xaây döïng phöông trình 25.1

Höôùng daãn hoïc sinh xaây döïng phöông trình 25.2.

Giôùi thieäu khaùi nieäm ñoäng naêng.

Yeâu caàu hoïc sinh neâu ñònh nghóa ñaày ñuû khaùi nieäm ñoäng naêng.

Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C3

Tính gia toác cuûa vaät theo hai caùch : Ñoäng hoïc vaø ñoäng löïc hoïc. Xaây döïng phöông trình 25.1.

Xaây döïng phöông trình 25.2.

Ghi nhaän khaùi nieäm ñoäng naêng.

Neâu ñònh nghóa ñoäng naêng.

Traû lôøi C3.

1. Xeùt vaät khoái löôïng m döôùi taùc duïng cuûa moät löïc khoâng ñoåi vaø vaät chuyeån ñoäng doïc theo giaù cuûa löïc. Giaû söû sau khi ñi ñöôïc quaõng ñöôøng s vaän toác cuûa vaät bieán thieân töø giaù trò

ñeán giaù trò . Ta coù : a =

(1) vaø v22 – v1

2 = 2as (2). Töø (1) vaø (2) suy ra :

mv22 - mv1

2 = F.s = A

2. Tröôøng hôïp vaät baét ñaàu töø traïng thaùi nghó (v1 = 0), döôùi taùc duïng cuûa löïc , ñaït tôùi traïng thaùi coù vaän toác v2 = v thì ta coù :

mv2 = A

Ñaïi löôïng mv2 bieåu thò naêng

löôïng maø vaät thu ñöôïc trong quaù trình sinh coâng cuûa löïc vaø ñöôïc goïi laø ñoäng naêng cuûa vaät. Ñoäng naêng laø daïng naêng löôïng cuûa moät vaät coù ñöôïc do noù ñang chuyeån ñoäng vaø ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc :

Wñ = mv2

Ñôn vò cuûa ñoäng naêng laø jun (J).

Hoaït ñoäng 4 : Tìm hieåu moái lieân heä giöõa coâng cuûa ngoaïi löïc vaø ñoä bieán thieân ñoäng naêng.Hoaït ñoäng cuûa



Yeâu caàu hoïc sinh tìm moái lieân heä giöõa coâng cuûa löïc taùc duïng vaø ñoä bieán thieân ñoäng naêng. Yeâu caàu hoïc sinh tìm heä quaû.

Tìm moái lieân heä giöõa coâng cuûa löïc taùc duïng vaø ñoä bieán thieân ñoäng naêng.

Tìm heä quaû khi naøo thì ñoäng naêng taêng, khi naøo thì ñoäng naêng giaûm,

III. Coâng cuûa löïc taùc duïng vaø ñoä bieán thieân ñoäng naêng.

Ta coù : A = mv22 - mv1

2 = Wñ2 –

Wñ1

Coâng cuûa ngoaïi löïc taùc duïng leân vaät baèng ñoä bieán thieân ñoäng naêng cuûa vaät. Heä quaû : Khi ngoaïi löïc taùc duïng leân vaät sinh coâng döông thì ñoäng naêng taêng. Ngöôïc laïi khi ngoaïi löïc taùc duïng leân vaät sinh coâng aâm thì ñoäng naêng giaûm.

Hoaït ñoäng 5 : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Höôùng daãn hoïc sinh laøm baøi taäp thí duï. Yeâu caàu hs veà nhaø giaûi caùc baøi taäp 25.1 ñeán 25.9.

Laøm baøi taäp thí duï. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.

THEÁ NAÊNG


I. MUÏC TIEÂUKieán thöùc : - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa troïng tröôøng, troïng tröôøng ñeàu.

- Vieát ñöôïc bieåu thöùc troïng löïc cuûa moät vaät.- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa vaø vieát ñöôïc bieåu thöùc cuûa theá naêng

troïng tröôøng (hay theá naêng haáp daãn). Ñònh nghóa ñöôïc khaùi nieäm moác theá naêng.- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa vaø vieát ñöôïc bieåu thöùc cuûa theá naêng

ñaøn hoài.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Caùc ví duï thöïc teá ñeå minh hoaï : Vaät coù theá naêng coù theå sinh coâng.Hoïc sinh : OÂn laïi nhöõng kieán thöùc sau : - Khaùi nieäm theá naêng ñaõ hoïc ôû lôùp 8 THCS

- Caùc khaùi nieäm veà troïng löïc vaø troïng tröôøng.- Bieåu thöùc tính coâng cuûa moät löïc.




Hoaït ñoäng 2 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñònh nghóa ñoäng naêng, ñôn vò ñoäng naêng vaø moái lieân heä giöõa ñoä bieán thieân ñoäng naêng vaø coâng cuûa ngoaïi löïc taùc duïng leân vaät.Hoaït ñoäng 3 (35 phuùt) : Tìm hieåu khaùi nieäm troïng tröôøng vaø theá naêng troïng tröôøng.




Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi ñaëc ñieåm cuûa troïng löïc. Giôùi thieäu khaùi nieäm troïng tröôøng vaø troïng tröôøng ñeàu. Yeâu caàu hs traû lôøi

Neâu ñaëc ñieåm cuûa troïng löïc.

Ghi nhaän khaùi nieäm troïng tröôøng vaø troïng tröôøng ñeàu. Traû lôøi C1.

I. Theá naêng troïng tröôøng.1. Troïng tröôøng. Xung quanh Traùi Ñaát toàn taïi moät troïng tröôøng. Bieåu hieän cuûa troïng tröôøng laø söï xuaát hieän troïng löïc taùc duïng leân vaät khoái löôïng m ñaët taïi moät vò trí baát kì trong khoaûng khoâng gian coù troïng tröôøng. Trong moät khoaûng khoâng gian


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10C1.

Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà khaû naêng sinh coâng cuûa vaät ôû doä cao z so vôùi maët ñaát. Giôùi thieäu khaùi nieäm theá naêng troïng tröôøng. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C2. Yeâu caàu hoïc sinh tính coâng cuûa troïng löïc khi vaät rôi töø ñoä cao z xuoáng maët ñaát. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C3. Giôùi thieäu moác theá naêng.

Nhaän xeùt khaû naêng sinh coâng cuûa vaät ôû ñoä cao z so vôùi maët ñaát. Ghi nhaän khaùi nieäm theá naêng troïng tröôøng. Traû lôøi C2. Tính coâng cuûa troïng löïc.

Traû lôøi C3. Ghi nhaän moác theá naêng.

khoâng roäng neáu gia toác troïng tröôøng taïi moïi ñieåm coù phöông song song, cuøng chieàu, cuøng ñoä lôùn thì ta noùi trong khoaûng khoâng gian ñoù troïng tröôøng laø ñeàu.2. Theá naêng troïng tröôøng. Theá naêng troïng tröôøng cuûa moät vaät laø daïng naêng löôïng töông taùc giöõa Traùi Ñaát vaø vaät ; noù phuï thuoäc vaøo vò trí cuûa vaät trong troïng tröôøng. Neáu choïn moác theá naêng taïi maët ñaát thì coâng thöùc tính theá naêng troïng tröôøng cuûa moät vaät coù khoái löôïng m ñaët taïi ñoä cao z laø :

Wt = mgz3. Lieân heä giöõa ñoä bieán thieân theá naêng vaø coâng cuûa troïng löïc.

Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Veà nhaø giaûi caùc baøi taäp 25.5, 25.6 vaø 25.7 saùch baøi taäp.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.



THEÁ NAÊNG


I. MUÏC TIEÂUKieán thöùc : - Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa troïng tröôøng, troïng tröôøng ñeàu.

- Vieát ñöôïc bieåu thöùc troïng löïc cuûa moät vaät.- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa vaø vieát ñöôïc bieåu thöùc cuûa theá naêng

troïng tröôøng (hay theá naêng haáp daãn). Ñònh nghóa ñöôïc khaùi nieäm moác theá naêng.- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa vaø vieát ñöôïc bieåu thöùc cuûa theá naêng

ñaøn hoài.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Caùc ví duï thöïc teá ñeå minh hoaï : Vaät coù theá naêng coù theå sinh coâng.Hoïc sinh : OÂn laïi nhöõng kieán thöùc sau : - Khaùi nieäm theá naêng ñaõ hoïc ôû lôùp 8 THCS

- Caùc khaùi nieäm veà troïng löïc vaø troïng tröôøng.- Bieåu thöùc tính coâng cuûa moät löïc.




Hoaït ñoäng 2 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñònh nghóa vaø yù nghóa cuûa theá naêng troïng tröôøng.Hoaït ñoäng 3 (25 phuùt) : Tìm hieåu theá naêng ñaøn hoài.




Neâu khaùi nieäm theá naêng ñaøn hoài.

Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh löïc ñaøn


Xaùc ñònh löïc ñaøn hoài cuûa loø xo.

II. Theá naêng ñaøn hoài.1. Coâng cuûa löïc ñaøn hoài. Khi moät vaät bò bieán daïng thì noù coù theå sinh coâng. Luùc ñoù vaät coù moät daïng naêng löôïng goïi laø theá naêng ñaøn hoài. Xeùt moät loø xo coù ñoä cöùng k, moät ñaàu gaén vaøo moät vaät,


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10hoài.

Giôùi thieäu coâng thöùc tính coâng cuûa löïc ñaøn hoài. Giôùi thieâïu caùch tìm coâng thöùc tính coâng cuûa löïc ñaøn hoài.

Giôùi thieäu theá naêng ñaøn hoài.

Giôùi thieäu coâng thöùc tính theá naêng ñaøn hoài cuûa moät loø xo bò bieán daïng.

Ghi nhaän coâng thöùc tính coâng cuûa löïc ñaøn hoài. Ñoïc sgk.

Ghi nhaän theá naêng ñaøn hoài.

Ghi nhaän coâng thöùc tính theá naêng ñaøn hoài cuûa loø xo bò bieán daïng.

ñaàu kia giöõ coá ñònh. Khi loø xo bò bieán daïng vôùi ñoä bieán daïng laø l = l – lo, thì löïc ñaøn hoài laø = - k . Khi ñöa loø xo töø traïng thaùi bieán daïng veà traïng thaùi khoâng bieán daïng thì coâng cuûa löïc ñaøn hoài ñöôïc xaùc ñònh baèng coâng thöùc :

A = k(l)2

2. Theá naêng ñaøn hoài. Theá naêng ñaøn hoài laø daïng naêng löôïng cuûa moät vaät chòu taùc duïng cuûa löïc ñaøn hoài. Theá naêng ñaøn hoài cuûa moät loø xo coù ñoä cöùng k ôû troïng thaùi coù bieán daïng l laø :

Wt = k(l)2

Hoaït ñoäng 4 (15 phuùt) : Cuûng coá, luyeän taäp, giao nhieäm vuï veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. Giaûi taïi lôùp caùc baøi taäp 2, 3, 4, 6. Veà nhaø giaû caùc baøi taäp 25.9 vaø 25.10 saùch baøi taäp.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc.

Giaûi caùc baøi taäp 2, 3, 4, 6. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.



CÔ NAÊNGNgaøy soaïn: 05/02/15Ngaøy daïy: 06.02/15Tieát: 45I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Vieát ñöôïc bieåu thöùc tính cô naêng cuûa moät vaät chuyeån ñoäng trong troïng tröôøng.

- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät baûo toaøn cô naêng cuûa moät vaät chuyeån ñoäng trong troïng tröôøng.

- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät baûo toaøn cô naêng cuûa moät vaät chuyeån ñoäng döôùi taùc duïng löïc ñaøn hoài cuûa loø xo.2. Kyõ naêng

- Thieát laäp ñöôïc coâng thöùc tính cô naêng cuûa moät vaät chuyeån ñoäng trong troïng tröôøng.

- Vaän duïng ñöôïc ñònh luaät baûo toaøn cô naêng cuûa moät vaät chuyeån ñoäng trong troïng tröôøng ñeå giaûi moät soá baøi toaùn ñôn giaûn.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Moät soá thieát bò tröïc quan (con laéc ñôn, con laéc loø xo, sô ñoà nhaø maùy thuyû ñieänHoïc sinh : OÂn laïi caùc baøi : Ñoäng naêng, theá naêng.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu ñònh nghóa vaø yù nghóa cuûa theá naêng ñaøn hoài.Hoaït ñoäng 3 ( phuùt) : Tìm hieåu cô naêng cuûa vaät chuyeån ñoäng trong troïng tröôøng.




Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm cô naêng ñaõ hoïc ôû THCS. Giôùi thieäu khaùi nieäm cô naêng troïng tröôøng.

Nhaéc laïi khaùi nieäm cô naêng.

Ghi nhaän khaùi nieäm cô naêng troïng tröôøng.

I. Cô naêng cuûa vaät chuyeån ñoäng trong troïng tröôøng.1. Ñònh nghóa. Cô naêng cuûa vaät chuyeån ñoäng döôùi taùc duïng cuûa troïng löïc baèng toång ñoäng naêng vaø theá naêng cuûa vaät :

W = Wñ + Wt = mv2 + mgz

2. Söï baûo toaøn cô naêng cuûa



Trình baøy baøi toaùn vaät chuyeån ñoäng trong troïng tröôøng töø vò trí M ñeán N. Daãn daét ñeå tìm ra bieåu thöùc cuûa ñònh luaät baûo toaøn cô naêng. Giôùi thieäu ñònh luaät baûo toaøn vô naêng.

Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tìm heä quaû.

Tính coâng cuûa troïng löïc theo ñoä bieán thieân ñoäng naêng vaø ñoä bieán thieân theá naêng troïng tröôøng.


Nhaän xeùt veà söï moái lieân heä giöõa söï bieán thieân theá naêng vaø söï bieán thieân ñoäng naêng cuûa vaät chuyeån ñoäng maø chæ chòu taùc duïng cuûa troïng löïc.

vaät chuyeån ñoäng chæ döôùi taùc duïng cuûa troïng löïc. Xeùt moät vaät chæ chòu taùc duïng cuûa troïng löïc chuyeån ñoäng trong trong tröôøng töø M ñeán N. Ta coù coâng cuûa troïng löïc :

A = WtN – WtM = WñN – WñM

=> WtN + WñN = WtM + WñM

Hay WN = WM = haèng soá Vaäy : Khi moät vaät chuyeån ñoäng trong troïng tröôøng chæ chòu taùc duïng cuûa troïng löïc thì cô naêng cuûa vaät laø moät ñaïi löôïng baûo toaøn.

W = mv2 + mgz = haèng soá

Hay : mv12 + mgz1 = mv2

2 +

mgz2 = …3. Heä quaû. Trong quaù trình chuyeån ñoäng cuûa moät vaät trong troïng tröôøng :+ Neáu ñoäng naêng giaûm thì theá naêng taêng vaø ngöôïc laïi (ñoäng naêng vaø theá naêng chuyeån hoaù laãn nhau)+ Taïi vò trí naøo ñoäng naêng cöïc ñaïi thì theá naêng cöïc tieåu vaø ngöôïc laïi.

Hoaït ñoäng 4 ( phuùt) : Tìm hieåu cô naêng cuûa vaät chòu taùc duïng cuûa löïc ñaøn hoài.Hoaït ñoäng cuûa



Töông töï cô naêng cuûa vaät chuyeån ñoäng döôùi taùc duïng cuûa troïng löïc cho hoïc sinh ñònh nghóa cô naêng ñaøn hoài.

Giôùi thieäu ñònh luaät baûo toaøn cô naêng khi vaät chuyeån ñoäng chæ döôùi taùc duïng cuûa löïc ñaøn hoài cuûa loø xo.

Ñònh nghóa cô naêng ñaøn hoài.

Ghi nhaän noäi dung vaø bieåu thöùc cuûa ñònh luaät.

II. Cô naêng cuûa vaät chòu taùc duïng cuûa löïc ñaøn hoài.1. Ñònh nghóa. Cô naêng cuûa vaät chuyeån ñoäng döôùi taùc duïng cuûa löïc ñaøn hoài baèng toång ñoäng naêng vaø theá naêng ñaøn hoài cuûa vaät :

W = mv2 + k(l)2

2. Söï baûo toaøn cô naêng cuûa vaät chuyeån ñoäng chæ döôùi taùc duïng cuûa löïc ñaøn hoài. Khi moät vaät chæ chòu taùc duïng cuûa löïc ñaøn hoài gaây bôûi söï bieán daïng cuûa moät loø xo ñaøn hoài thì cô naêng cuûa vaät laø moät ñaïi löôïng baûo toaøn :

W = mv2 + k(l)2 = haèng soá

Hay :



Giôùi thieäu ñieàu kieän ñeå aùp duïng ñònh luaät baûo toaøn cô naêng. Giôùi thieäu moái lieân heä giöõa coâng cuûa caùc löïc vaø ñoä bieán thieân cô naêng.

Ghi nhaän ñieàu kieän ñeå söû duïng ñònh luaät baûo toaøn cô naêng.

Söû duïng moái lieân heä naøy ñeå giaûi caùc baøi taäp.

mv12+ k(l1)2= mv2

2+ k(l2)2 = …

Chuù yù : Ñònh luaät baûo toaøn cô naêng chæ ñuùng khi vaät chuyeån ñoäng chæ chòu taùc duïng cuûa troïng löïc vaø löïc ñaøn hoài. Neáu vaät coøn chòu taùc duïng theâm caùc löïc khaùc thì coâng cuûa caùc löïc khaùc naøy ñuùng baèng ñoä bieán thieân cô naêng.


Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp töø 26.6 ñeán 26.10 saùch baøi taäp.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.

BAØI TAÄP Ngaøy soaïn: 06/02/15Ngaøy daïy: 07/02/15Tieát: 46I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : - Naém vöõng caùc kieán thöùc veà ñoäng naêng, theá naêng, cô naêng.

- Naém vöõng ñieàu kieän ñeå aùp duïng ñònh luaät baûo toaøn cô naêng.2. Kyõ naêng

- Traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi coù lieân quan ñeán ñoäng naêng, theá naêng, cô naêng vaø ñònh luaät baûo toaøn cô naêng.

- Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn coù lieân quan ñeán söï bieán thieân ñoäng naêng, theá naêng vaø söï baûo toaøn cô naêng.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Xem laïi caùc caâu hoûi vaø caùc baøi taäp trong saùch gk vaø trong saùch baøi taäp.




Hoaït ñoäng2 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø heä thoáng hoaù laïi nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc.



Ñoäng naêng : Wñ = mv2 ; Theá naêng troïng tröôøng : Wt = mgz ; Theá naêng ñaøn

hoài : Wt = k(l)2

Moái lieân heä giöõa ñoä bieán thieân ñoäng naêng vaø coâng cuûa ngoaïi löïc : A = mv22

- mv12 = Wñ2 – Wñ1

Ñònh luaät baûo toaøn cô naêng ñoái vôùi vaät chæ chòu taùc duïng cuûa troïng löïc :

mv12 + mgz1 = mv2

2 + mgz2 = …

Ñònh luaät baûo toaøn cô naêng ñoái vôùi vaät chæ chòu taùc duïng cuûa löïc ñaøn hoài :

mv12+ k(l1)2= mv2

2+ k(l2)2




Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn A. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn A. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C.

Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn.

Caâu 3 trang 136 : BCaâu 4 trang 136 : CCaâu 5 trang 136 : DCaâu 6 trang 136 : BCaâu 2 trang 141 : BCaâu 3 trang 141 : ACaâu 4 trang 141 : ACaâu 5 trang 144 : CCaâu 7 trang 145 : DCaâu 8 trang 145 : C

Hoaït ñoäng 4 (20 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp.Hoaït ñoäng cuûa giaùo



Cho hoïc sinh neâu moái lieân heä giöõa ñoä bieán thieân ñoäng naêng vaø coâng. Höôùng daãn hoïc sinh tính v2.

Vieát bieåu thöùc ñònh lí veà ñoäng naêng. Laäp luaän, suy rañeå tính v2.

Vieát bieåu thöùc tính theá naêng ñaøn hoài cuûa heä.

Baøi 8 trang 136

Ta coù : A = mv22 - mv1

2

Vì : A = F.s.cos 0o = F.s vaø v1 = 0

Do ñoù : F.s = mv22 =>

v2 = = 7,1

(m/s)Baøi 6 trang 141 Theá naêng ñaøn hoài cuûa


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Cho hoïc sinh vieát bieåu thöùc tính theá naêng ñaøn hoài.

Cho hoïc sinh thay soá ñeå tính theá naêng ñaøn hoài cuûa heä.

Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích taïi sao theá naêng naøy khoâng phuï thuoäc vaøo khoái löôïng.

Yeâu caàu hoïc sinh choïn moác theá naêng.

Cho hoïc sinh xaùc ñònh cô naêng vò trí ñaàu vaø vò trí cuoái. Cho hoïc sinh laäp luaän, thay soá ñeå tính coâng cuûa löïc caûn.

Thay soá, tính toaùn.

Cho bieát theá naêng naøy coù phuï thuoäc khoái löôïng hay khoâng ? Taïi sao ?

Choïn moác theá naêng.

Xaùc ñònh cô naêng vò trí ñaàu. Xaùc ñònh cô naêng vò trí cuoái. Tính coâng cuûa löïc caûn.

heä :

Wt = k(l)2

= .200.(-0,02)2 = 0.04 (J)

Theá naêng naøy khoâng phuï thuoäc vaøo khoái löôïng cuûa vaät vì trong bieåu thöùc cuûa theá naêng ñaøn hoài khoâng chöùa khoái löôïng.Baøi 26.7 Choïn goác theá naêng taïi maët ñaát. Vì coù löïc caûn cuûa khoâng khí neân cô naêng khoâng ñöôïc baûo toaøn maø :A = W2 – W1

= mv22+ mgz2 – ( mv1

2+

mgz1)

= 0,05.202- .0,05.182-

0,05.10.20 = - 8,1 (J)

PHAÀN HAI : NHIEÄT HOÏCGV: NguyÔn TÊt Thµnh Page 96 of 132


Chöông V. CHAÁT KHÍCAÁU TAÏO CHAÁT. THUYEÁT ÑOÄNG HOÏC PHAÂN TÖÛ

Ngaøy soaïn: 12/02/15Ngaøy daïy: 13/02/15Tieát: 47I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Hieåu ñöôïc caùc noäi dung veà caáu taïo chaát ñaõ hoïc ôû lôùp 8.- Neâu ñöôïc noäi dung cô baûn veà thuyeát ñoäng hoïc phaân töû chaát khí.- Neâu ñöôïc ñònh nghóa cuûa khí lí töôûng.

2. Kyõ naêngVaän duïng ñöôïc caùc ñaëc ñieåm veà khoaûng caùch giöõa caùc phaân töû, veà chuyeån

ñoäng phaân töû, töông taùc phaân töû, ñeå giaûi thích caùc ñaëc ñieåm veà theå tích vaø hình daïng cuûa vaät chaát ôû theå khí, theå loûng, theå raén.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân :

- Duïng cuï ñeå laøm thí nghieäm ôû hình 28.4 SGK.- Moâ hình moâ taû söï toàn taïi cuûa löïc huùt vaø löïc ñaåy phaân töû vaø hình 28.4 SGK.

Hoïc sinh : OÂn laïi kiwns thöùc ñaõ hoïc veà caáu taïo chaát ñaõ hoïc ôû THCSIII. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 (5 phuùt) : Ñaët vaán ñeà : Vaät chaát thoâng thöôøng toàn taïi döôùi nhöõng traïng thaùi naøo ? Nhöõng traïng thaùi ñoù coù nhöõng ñaëc ñieåm gì ñeå ta phaân bieät ? Giöõa chuùng coù moái lieân heä hay bieán ñoåi qua laïi gì khoâng ?

Ñoù laø nhöõng vaán ñeà maø ta nghieân cöùu trong phaàn NHIEÄT HOÏC.Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Tìm hieåu caáu taïo chaát.




Yeâu caàu hoïc sinh neâu nhöõng ñaëc ñieåm veà caáu taïo chaát ñaõ hoïc ôû lôùp 8. Yeâu caàu hoïc sinh laáy ví duï minh hoaï veà caùc ñaëc ñieåm ñoù.

Ñaët vaán ñeà : Taïi sao caùc vaät vaãn giöõ ñöôïc hình daïng vaø kích thöôùc duø caùc phaân töû caáu taïo neân vaät luoân chuyeån ñoäng. Giôùi thieäu veà löïc töông taùc phaân töû.

Neâu vaø phaân tích

Neâu caùc ñaëc ñieåm veà caáu taïo chaát.

Laáy ví duï minh hoaï cho töøng ñaëc ñieåm.

Thaûo luaän ñeå tìm caùch giaûi quyeát vaán ñeà do thaày coâ ñaët ra.

Traû lôøi C1. Traû lôøi C2.

Neâu caùc ñaëc ñieåm veà theå tích vaø hình daïng cuûa vaät chaát ôû theå khí, theå loûng vaø theå raén. Giaûi thích caùc ñaëc

I. Caáu taïo chaát.1. Nhöõng ñieàu ñaõ hoïc veà caáu taïo chaát.+ Caùc chaát ñöôïc caáu taïo töø caùc haït rieâng bieät laø phaân töû.+ Caùc phaân töû chuyeån ñoäng khoâng ngöøng.+ Caùc phaân töû chuyeån ñoäng caøng nhanh thì nhieät ñoä cuûa vaät caøng cao.2. Löïc töông taùc phaân töû.+ Giöõa caùc phaân töû caáu taïo neân vaät coù löïc huùt vaø löïc ñaåy.+ Khi khoaûng caùch giöõa caùc phaân töû nhoû thì löïc ñaåy maïnh hôn löïc huùt, khi khoaûng caùch giöõa caùc phaân töû lôùn thì löïc huùt maïnh hôn löïc ñaåy. Khi khoaûng caùch giöõa caùc phaân töû raát lôùn thì löïc töông taùc khoâng ñaùng keå.3. Caùc theå raén, loûng, khí.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10caùc ñaëc ñieåm veà khoaûng caùch phaân töû, chuyeån ñoäng nhieät vaø töông taùc phaân töû cuûa caùc traïng thaùi caáu taïo chaát.

ñieåm treân. Vaät chaát ñöôïc toàn taïi döôùi caùc theå khí, theå loûng vaø theå raén.+ ÔÛ theå khí, löïc töông taùc giöõa caùc phaân töû raát yeáu neân caùc phaân töû chuyeån ñoäng hoaøn toaøn hoãn loaïn. Chaát khí khoâng coù hình daïng vaø theå tích rieâng.+ ÔÛ theå raén, löïc töông taùc giöõa caùc phaân töû raát maïnh neân giöõ ñöôïc caùc phaân töû ôû caùc vò trí caân baèng xaùc ñònh, laøm cho chuùng chæ coù theå dao ñoäng xung quanh caùc vò trí naøy. Caùc vaät raén coù theå tích vaø hình daïng rieâng xaùc ñònh.+ ÔÛ theå loûng, löïc töông taùc giöõa caùc phaân töû lôùn hôn ôû theå khí nhöng nhoû hôn ôû theå raén, neân caùc phaân töû dao ñoâng xung quang vò trí caân baèng coù theå di chuyeån ñöôïc. Chaát loûng coù theå tích rieâng xaùc ñònh nhöng khoâng coù hình daïng rieâng maø coù hình daïng cuûa phaàn bình chöùa noù.

Hoaït ñoäng 4 (15 phuùt) : Tìm hieåu thuyeát ñoäng hoïc phaân töû chaát khí.Hoaït ñoäng cuûa



Nhaän xeùt noäi dung hoïc sinh trình baøy.

Gôïi yù ñeå hoïc sinh giaûi thích.

Neâu vaø phaân tích khaùi nieäm khí lí töôûng.

Ñoïc sgk, tìm hieåu caùc noäi dung cô baûn cuûa thuyeát ñoäng hoïc phaân töû chaát khí.

Giaûi thích vì sao chaát khí gaây aùp suaát leân thaønh bình.

Nhaän xeùt veà nhöõng yeáu toá boû qua khi xeùt baøi toùn veà khí lí töôûng.

II. Thuyeát ñoäng hoïc phaân töû chaát khí.1. Noäi dung cô baûn cuûa thuyeát ñoäng hoïc phaân töû chaát khí.+ Chaát khí ñöôïc caáu taïo töø caùc phaân töû coù kích thöôùc raát nhoû so vôùi khoaûng caùch giöõa chuùng.+ Caùc phaân töû khí chuyeån ñoäng hoãn loaïn khoâng ngöøng ; chuyeån ñoäng naøy caøng nhanh thì nhieät ñoä cuûa chaát khí caøng cao.+ Khi chuyeån ñoäng hoãn loaïn caùc phaân töû khí va chaïm vaøo nhau vaø va chaïm vaøo thaønh bình gaây aùp suaát leân thaønh bình.2. Khí lí töôûng. Chaát khí trong ñoù caùc phaân töû ñöôïc coi laø caùc chaát ñieåm vaø chæ töông taùc khi va chaïm goïi laø khí lí töôûng.

Hoaït ñoäng 5 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc

sinh Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét laïi nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Giôùi thieäu traïng thaùi vaät chaát ñaëc bieät : Plasma. Yeâu caàu hoïc sinh vaà nhaø traû laôøi caùc caâu hoûi vaø laøm caùc baøi taäp trang 154, 155.

Ghi nhaän traïng thaùi plasma. Chi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø.

QUAÙ TRÌNH ÑAÚNG NHIEÄTÑÒNH LUAÄT BOÂI-LÔ – MA-RI-OÂT

Ngaøy soaïn: 26/02/15Ngaøy daïy: 27/02/15Tieát: 48I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Nhaän bieát ñöôïc caùc khaùi nieäm traïng thaùi vaø quaù trình.- Neâu ñöôïc ñònh nghóa quaù trình ñaüng nhieät.- Phaùt bieåu vaø neâu ñöôïc bieåu thöùc cuûa ñònh luaât Boâilô – Ma rioât.- Nhaän bieát ñöôïc daïng cuûa ñöôøng ñaüng nhieät trong heä toaï ñoä p – V.

2. Kyõ naêng- Vaän duïng phöông phaùp xöõ lí caùc soá lieäu thu ñöôïc baèng thí nghieäm vaøo vieäc

xaùc ñònh moái lieân heä giöõa p vaø V trong quaù trình ñaüng nhieät.- Vaän duïng ñöôïc ñònh luaät Boâilô – Marioât ñeå giaûi caùc baøi taäp trong baøi vaø

caùc baøi taäp töông töï.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Thí nghieäm ôû hình 29.1 vaø 29.2 sgk.

- Baûng keát quaû thí nghieäm sgk.Hoïc sinh : Moãi hoïc sinh moät tôø giaáy keû oâ li khoå 15x15cm III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 (5 phuùt) : Neâu noäi dung cô baûn cuûa thuyeát ñoäng hoïc phaân töû.Hoaït ñoäng 3 (10 phuùt) : Tìm hieåu traïng thaùi vaø quaù trình bieán ñoåi traïng thaùi.




Giôùi thieäu veà caùc thoâng soá traïng thaùi chaát khí.

Cho hoïc sinh ñoïc sgk tìm hieåu khaùi nieäm. Nhaän xeùt keát quaû.

Neâu kí hieäu, ñôn vò cuûa caùc thoâng soá traïng thaùi.

Ñoïc sgk tìm hieåu caùc khaùi nieäm : Quaù trình bieán ñoåi traïng thaùi vaø caùc ñaüng quaù

I. T raïng thaùi vaø quaù trình bieán ñoåi traïng thaùi. Traïng thaùi cuûa moät löôïng khí ñöôïc xaùc ñònh baèng theå tích V, aùp suaát p vaø nhieät ñoä tuyeät ñoái T. ÔÛ moãi traïng thaùi chaát khí coù caùc giaù trò p, V vaø T nhaát ñònh goïi laø caùc thoâng soá traïng thaùi. Giöõa caùc thoâng soá traïng thaùi cuûa moät löôïng khí coù nhöõng moái lieân heä xaùc ñònh. Löôïng khí coù theå chuyeån töø


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10trình. traïng thaùi naøy sang traïng thaùi

khaùc baèng caùc quaù trình bieán ñoåi traïng thaùi. Nhöõng quaù trình trong ñoù chæ coù hai thoâng soá bieán ñoåi coøn moät thoâng soá khoâng ñoåi goïi laø ñaüng quaù trình.

Hoaït ñoäng 4 (5 phuùt) : Tìm hieåu quaù trình ñaúng nhieät.Hoaït ñoäng cuûa



Giôùi thieäu quaù trình ñaüng nhieät. Cho hs tìm ví duï thöïc teá.


Tìm ví duï thöïc teá.

II. Quaù trình ñaúng nhieät. Quaù trình bieán ñoåi traïng thaùi trong ñoù nhieät ñoä ñöôïc giöõ khoâng ñoåi goïi laø quaù trình ñaúng nhieät.

Hoaït ñoäng 5 (15 phuùt) : Tìm hieåu ñònh luaät Boâi-lô – Ma-ri-oât.Hoaït ñoäng cuûa



Neâu ví duï thöïc teá ñeå ñaët vaán ñeà.

Trình baøy thí nghieäm.

Cho hoïc sinh thaûo luaän nhoùm ñeå thöïc hieän C1.


Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà moái lieân heä giöõa theå tích vaø aùp suaát cuûa moät löôïng khí khi nhieät ñoä khoâng ñoåi. Giôùi thieäu ñònh luaät.

Nhaän xeùt moái lieân heä giöõa theå tích vaø aùp suaát trong ví duï maø thaày coâ ñöa ra.

Quan saùt thí nghieäm.

Thaûo luaän nhoùm ñeå thöïc hieän C1.


Nhaän xeùt veà moái lieân heä giöõa aùp suaát vaø theå tích cuûa moät khoái löôïng khí khi nhieät ñoä khoâng ñoåi. Ghi nhaän ñònh luaät. Vieát bieåu thöùc cuûa ñònh luaät.

III. Ñ ònh luaät Boâi-lô – Ma-ri- oât.1. Ñaët vaán ñeà. Khi nhieät ñoä khoâng ñoåi, neáu theå tích cuûa moät löôïng khí giaûm thì aùp suaát cuûa noù taêng. Nhöng aùp suaát coù taêng tæ leä nghòch vôùi theå tích hay khoâng ? Ñeå traû lôøi caâu hoûi naøy ta phaûi döïa vaøo thí nghieäm.2. Thí nghieäm. Thay ñoåi theå tích cuûa moät löôïng khí, ño aùp suaát öùng vôùi moãi theå tích ta coù keát quaû :

Theå tích V

(10-6 m3)

AÙp suaát p

(105 Pa)

pV(Nm)

20 1,00 210 2,00 240 0,50 230 0,67 2

3. Ñònh luaät Boâi-lô – Ma-ri-oât. Trong quaù trình ñaüng nhieät cuûa moät khoái löôïng khí xaùc ñònh, aùp suaát tæ leä nghòch vôùi theå tích.

p hay pV = haèng soá

Hoaëc p1V1 = p2V2 = …Hoaït ñoäng 6 (7 phuùt) : Tìm hieåu veà ñöôøng ñaúng nhieät.




Giôùi theäu ñöôøng ñaüng nhieät.

Veõ hình 29.3.


Neâu daïng ñöôøng

IV. Ñöôøng ñaúng nhieät. Ñöôøng bieåu dieãn söï bieán thieân cuûa aùp suaát theo theå tích khi nhieät ñoä khoâng ñoåi goïi laø ñöôøng ñaúng nhieät. Daïng ñöôøng ñaüng nhieät :


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà daïng ñöôøng ñaüng nhieät.

Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà caùc ñöôøng ñaêbfx nhieät öùng vôùi caùc nhieät ñoä khaùc nhau.

ñaüng nhieät.

Nhaän xeùt veà caùc ñöôøng ñaüng nhieät öùng vôùi caùc nhieät ñoä khaùc nhau.

Trong heä toaï ñoä p, V ñöôøng ñaüng nhieät laø ñöôøng hypebol. ÖÙng vôùi caùc nhieät ñoä khaùc nhau cuûa cuøng moät löôïng khí coù caùc ñöôøng ñaüng nhieät khaùc nhau. Ñöôøng ñaüng nhieät ôû treân öùng vôùi nhieät ñoä cao hôn.


Toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø laøm caùc baøi taäp trang 159.

Ghi nhaän nhöõng kieán thöùc cô baûn. Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø.

QUAÙ TRÌNH ÑAÚNG TÍCHÑÒNH LUAÄT SAÙC-LÔ

Ngaøy soaïn: 27/02/15Ngaøy daïy: 28/02/15Tieát: 49I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc :

- Neâu ñöôïc ñònh nghóa quaù trình ñaúng tích.- Phaùt bieåu vaø neâu ñöôïc bieåu thöùc veà moái quan heä giöõa P vaø T trong quaù

trình ñaúng tích.- Nhaän bieát ñöôïc daïng ñöôøng ñaúng tích trong heä toïa ñoä (p, T).- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät Saùc-lô.

2. Kyõ naêng :- Xöû lí ñöôïc caùc soá lieäu ghi trong baûng keát quaû thí nghieäm ñeå ruùt ra keát luaän

veà moái quan heä giöõa P vaø T trong quaù trình ñaúng tích.- Vaän duïng ñöôïc ñònh luaät Sac-lô ñeå giaûi caùc baøi taäp trong baøi vaø caùc baøi

taäp töông töïII. CHUAÅN BÒGiaùo vieân :

- Thí nghieäm veõ ôû hình 30.1 vaø 30.2 SGK.- Baûng “keát quaû thí nghieäm”, SGK.

Hoïc sinh :- Giaáy keû oâli 15 x 15 cm- OÂn laïi veà nhieät ñoä tuyeät ñoái.



Hoaït ñoäng 2 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Phaùt bieåu, vieát bieåu thöùc cuûa ñònh luaät Boâi-lô – Ma-ri-oât.Hoaït ñoäng 3 (5 phuùt) : Tìm hieåu quaù trình ñaüng tích.





Yeâu caàu hoïc sinh neâu quaù trình ñaüng tích.

Töông töï quaù trình ñaüng nhieät cho bieát theá naøo laø quaù trình ñaüng tích.

I. Quaù trình ñaüng tích. Quaù trình ñaüng tích laø quaù trình bieán ñoåi traïng thaùi khi theå tích khoâng ñoåi.

Hoaït ñoäng 4 (15 phuùt) : Tìm hieåu ñònh luaät Saùc-lô.Hoaït ñoäng cuûa



Trình baøy thí nghieäm.


Cho hoïc sinh nhaän xeùt veà moái lieân heä giöõa aùp suaát vaø nhieät ñoä tuyeät ñoái cuûa moät khoái löôïng khí khi theå tích khoâng ñoåi. Giôùi thieäu ñònh luaät.



Qua keát quaû tìm ñöôïc khi thöïc hieän C1, neâu moái lieân heä giöõa aùp suaát vaø nhieät ñoä tuyeät ñoái cuûa moät khoái löôïng khí khi theå tích khoâng ñoåi. Ghi nhaän ñònh luaät.

II. Ñònh luaät Saùc –lô.1. Thí nghieäm. Ño nhieät ñoä cuûa moät löôïng khí nhaát ñònh ôû caùc aùp suaát khaùc nhau khi theå tích khoâng ñoåi ta ñöôïc keát quaû :

p (105Pa)

T (oK) ( )

1,2 298 402,71,3 323 402,51,4 348 402,31,5 373 402,1

2. Ñònh luaät Saùc-lô. Trong quaù trình ñaüng tích cuûa moät löôïng khí nhaát ñònh, aùp suaát tæ leä thuaän vôùi nhieät ñoä tuyeät ñoái.

= haèng soá hay = = …

Hoaït ñoäng 5 (15 phuùt) : Tìm hieåu ñöôøng ñaüng tích.Hoaït ñoäng cuûa



Giôùi thieäu ñöôøng ñaüng tích.

Yeâu caàu hs sinh thöïc hieän C2 Yeâu caàu hoïc sinh neâu daïng ñöôøng ñaüng tích.

Giôùi thieäu caùc ñöôøng ñaüng tích öùng vôùi caùc theå tích khaùc nhau. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C3.

Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà caùc


Thöïc hieän C2. Neâu daïng ñöôøng ñaüng tích.

Veõ hình 30.3.

Traû lôøi C3.

Nhaän xeùt veà caùc ñöôøng ñaüng tích öùng vôùi caùc theå tích khaùc nhau cuûa moät löôïng khí.

III. Ñöôøng ñaüng tích. Ñöôøng bieåu dieãn söï bieán thieân cuûa aùp suaát cuûa moät löôïng khí theo nhieät ñoä khi theå tích khoâng ñoåi goïi laø ñöôøng ñaüng tích. Daïng ñöôøng ñaüng tích :

Trong heä toaï ñoä OpT ñöôøng ñaüng tích laø ñöôøng thaúng keùo daøi ñi qua goùc toaï ñoä. ÖÙng vôùi caùc theå tích khaùc nhau cuûa cuøng moät khoái löôïng khí ta coù nhöõng ñöôøng ñaüng tích


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10ñöôøng ñaüng tích vôùi theå tích khaùc nhau cuûa moät löôïng khí.

khaùc nhau. Ñöôøng ôû treân öùng vôùi theå tích nhoû hôn.

Hoaït ñoäng 6 (5 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø. Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø giaûi caùc baøi taäp trang 162

Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø.

PHÖÔNG TRÌNH TRAÏNG THAÙI CUÛA KHÍ LÍ TÖÔÛNGNgaøy soaïn: 05/03/15Ngaøy daïy: 06/03/15Tieát: 50I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : - Neâu ñöôïc ñònh nghóa quaù trình ñaúng aùp, vieát ñöôïc bieåu thöùc lieân heä giöõa theå tích vaø nhieät ñoä tuyeät ñoái trong quaù trình ñaúng aùp vaø nhaän ñöôïc daïng ñöôøng ñaúng aùp (p, T) vaø (p, t).

- Hieåu yù nghóa vaät lí cuûa “ñoä khoâng tuyeät ñoái”.2. Kyõ naêng: - Töø caùc phöông trình cuûa ñònh luaät Boâi lô-Marioát vaø ñònh luaät Saclô xaây döïng ñöôïc phöông trình Clapeâroân vaø töø bieåu thöùc cuûa phöông trình naøy vieát ñöôïc bieåu thöùc ñaëc tröng cho caùc ñaúng quaù trình.

- Vaän duïng ñöôïc phöông trình Clapeâroân ñeå giaûi ñöôïc caùc baøi taäp ra trong baøi vaø baøi taäp töông töï.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Tranh, sô ñoà moâ taû söï bieán ñoåi traïng thaùi.Hoïc sinh : OÂn laïi caùc baøi 29 vaø 30.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC




Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Hoaït ñoäng 2 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Vieát bieåu thöùc cuûa caùc ñònh luaät Boâilô – Marioât vaø ñònh luaät Saùclô. Neâu daïng ñöôøng ñaüng nhieät vaø ñaüng tích treân heä truïc toaï ñoä OpV.Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Tìm hieåu khí thöïc vaø khí lí töôûng.




Neâu caâu hoûi vaø nhaän xeùt hoïc sinh traû lôøi.

Neâu vaø phaân tích giôùi haïn aùp duïng caùc ñònh luaät chaát khí.

Ñoïc sgk vaø traû lôøi : Khí toàn taïi trong thöïc teá coù tuaân theo caùc ñònh luaät Boâilô – Marioât vaø ñònh luaät Saùclô hay khoâng. Traû lôøi caâu hoûi : Taïi sao vaãn coù theå aùp duïng caùc ñònh luaät chaát khí cho khí thöïc.

I. Khí thöïc vaø khí lí töôûng. Caùc chaát khí thöïc chæ tuaân theo gaàn ñuùng caùc ñònh luaät Boâilô – Marioât vaø ñònh luaät Saùclô. Giaù trò cuûa tích pV vaø

thöông thay ñoåi theo baûn chaát,

nhieät ñoä vaø aùp suaát cuûa chaát khí. Chæ coù khí lí töôûng laø tuaân theo ñuùng caùc ñònh luaät veà chaát khí ñaõ hoïc. Söï khaùc bieät giöõa khí thöïc vaø khí lí töôûng khoâng lôùn ôû nhieät ñoä vaø aùp suaát thoâng thöôøng

Hoaït ñoäng 4 (25 phuùt) : Xaây döïng phöông trình traïng thaùi cuûa khí lí töôûng.Hoaït ñoäng cuûa



Neâu vaø phaân tích caùc quaù trình bieán ñoåi traïng thaùi baát kì cuûa moät löôïng khí. Veõ hình 31.3. Höôùng daãn ñeå hoïc sinh xaây döïng phöông trình traïng thaùi.

Cho hoïc sinh bieát haèng soá trong phöông trình traïng thaùi phuï thuoäc vaøo khoái löôïng khí.

Xeùt quan heä giöõa caùc thoâng soá cuûa hai traïng thaùi ñaàu vaø cuoái.

Xaây döïng bieåu thöùc quan heä giöõa caùc thoâng soá traïng thaùi trong caùc ñaüng quaù trình vaø ruùt ra phöông trình traïng thaùi.

Ghi nhaän moái lieân heä giöõa haèng soá trong phöông trình traïng thaùi vôùi khoái löôïng khí.

II. Phöông trình traïng thaùi cuûa khí lí töôûng. Xeùt moät löôïng khí chuyeån töø traïng thaùi 1 (p1, V1, T1) sang traïng thaùi 2 (p2, V2, T2) qua traïng thaùi trung gian 1’ (p’, V2, T1) :

Ta coù : hay =

haèng soá Ñoä lôùn cuûa haèng soá naøy phuï thuoäc vaøo khoái löôïng khí. Phöông trình treân do nhaø vaät lí ngöôøi Phaùp Clapaâyroân ñöa ra vaøo naêm 1834 goïi laø phöông trình traïng thaùi cuûa khí lí töôûng hay phöông trình Clapaâyroân.



PHÖÔNG TRÌNH TRAÏNG THAÙI CUÛA KHÍ LÍ TÖÔÛNGNgaøy soaïn: 13/03/15Ngaøy daïy: 14/03/15Tieát: 51I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : - Neâu ñöôïc ñònh nghóa quaù trình ñaúng aùp, vieát ñöôïc bieåu thöùc lieân heä giöõa theå tích vaø nhieät ñoä tuyeät ñoái trong quaù trình ñaúng aùp vaø nhaän ñöôïc daïng ñöôøng ñaúng aùp (p, T) vaø (p, t).

- Hieåu yù nghóa vaät lí cuûa “ñoä khoâng tuyeät ñoái”.2. Kyõ naêng: - Töø caùc phöông trình cuûa ñònh luaät Boâi lô-Marioát vaø ñònh luaät Saclô xaây döïng ñöôïc phöông trình Clapeâroân vaø töø bieåu thöùc cuûa phöông trình naøy vieát ñöôïc bieåu thöùc ñaëc tröng cho caùc ñaúng quaù trình.

- Vaän duïng ñöôïc phöông trình Clapeâroân ñeå giaûi ñöôïc caùc baøi taäp ra trong baøi vaø baøi taäp töông töï.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Tranh, sô ñoà moâ taû söï bieán ñoåi traïng thaùi.Hoïc sinh : OÂn laïi caùc baøi 29 vaø 30.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏC




Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Hoaït ñoäng 2 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Cho bieát khí thöïc vaø khí lí töôûng khaùc nhau ôû nhöõng ñieåm naøo ? Vieát phöông trình traïng thaùi cuûa khí lí töôûng.Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Tìm hieåu quaù trình ñaüng aùp.




Yeâu caàu hoïc sinh neâu khaùi nieäm quaù trình ñaüng nhieät.

Höôùng daãn ñeå hoïc sinh xaây döïng phöông trình ñaüng aùp.

Yeâu caàu hoïc sinh ruùt ra keát luaän. Giôùi thieäu ñònh luaät Gay-luyt-xaéc.

Yeâu caàu hoïc sinh neâu khaùi nieäm ñöôøng ñaüng aùp.

Yeâu caàu hoïc sinh veõ ñöôøng ñaüng aùp.

Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà daïng ñöôøng ñaüng aùp. Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà caùc ñöôøng ñaüng aùp öùng vôùi caùc aùp suaát khacs nhau.

Töông töï quaù trình ñaüng nhieät, ñaüng tích cho bieát theá naøo laø quaù trình ñaüng aùp.

Xaây döïng phöông trình ñaüng aùp.

Ruùt ra keát luaän.

Neâu khaùi nieäm ñöôøng ñaüng aùp.

Veõ ñöôøng ñaüng aùp.

Neâu daïng ñöôøng ñaüng aùp.

nhaän xeùt veà caùc ñöôøng ñaüng aùp öùng vôùi caùc aùp suaát khacs nhau.

III. Quaù trình ñaüng aùp.1. Quaù trình ñaüng aùp. Quaù trình ñaüng aùp laø quaù trình bieán ñoåi traïng thaùi khi aùp suaát khoâng ñoåi.2. Lieân heä giöõa theå tích vaø nhieät ñoä tuyeät ñoái trong quaù trình ñaüng aùp.

Töø phöông trình , ta

thaáy khi p1 = p2 thì => =

haèng soá. Trong quaù trình ñaüng aùp cuûa moät löôïng khí nhaát ñònh, theå tích tæ leä thuaän vôùi nhieät ñoä tuyeät ñoái.3. Ñöôøng ñaüng aùp. Ñöôøng bieåu dieãn söï bieán thieân cuûa theå tích theo nhieät ñoä khi aùp suaát khoâng ñoåi goïi laø ñöôøng ñaüng aùp. Daïng ñöôøng ñaüng aùp :

Trong heä toaï ñoä OVT ñöôøng ñaüng tích laø ñöôøng thaúng keùo daøi ñi qua goùc toaï ñoä. ÖÙng vôùi caùc theå tích khaùc nhau cuûa cuøng moät löôïng khí ta coù nhöõng ñöôøng ñaüng aùp khaùc nhau. Ñöôøng ôû treân coù aùp suaát nhoû hôn.

Hoaït ñoäng 4 (10 phuùt) : Tìm hieåu ñoä khoâng tuyeät ñoái.Hoaït ñoäng cuûa



Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà aùp suaát vaø theå tích khi T = 0 vaø T < 0.

Giôùi thieäu veà ñoä khoâng tuyeät ñoái vaø

Nhaän xeùt veà aùp suaát vaø theå tích khi T = 0 vaø T < 0.

Ghi nhaän ñoä khoâng tuyeät ñoái vaø nhieät

IV. Ñoä khoâng tuyeät ñoái. Töø caùc ñöôøng ñaüng tích vaø ñaüng aùp trong caùc heä truïc toaï ñoä OpT vaø OVT ta thaáy khi T = 0oK thì p = 0 vaø V = 0. Hôn nöõa ôû nhieät ñoä döôùi 0oK thì aùp suaát vaø theå tích seõ soù giaù trò aâm. Ñoù laø ñieàu khoâng theå thöïc hieän ñöôïc.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10nhieät ñoä tuyeät ñoái. ñoä tuyeät ñoái.

Do ñoù, Ken-vin ñaõ ñöa ra moät nhieät giai baét ñaàu baèng nhieät ñoä 0oK vaø 0oK goïi laø ñoä khoâng tuyeät ñoái. Nhieät ñoä thaáp nhaát maø cong ngöôøi thöïc hieän ñöôïc trong phoøng thí nghieäm hieän nay laø 10-9 oK.


Cho hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn trong baøi. Höôùng daãn ñeå hoïc sinh giaûi caùc baøi taäp 4, 5, 6 trang 165, 166 saùch giaùo khoa. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taáp cuoái chöông 5 saùch baøi taäp.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. Giaûi caùc baøi taäp theo söï höôùng daãn cuûa thaày coâ.

Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.

BAØI TAÄP Ngaøy soaïn: 14/03/15Ngaøy daïy: 15/03/15Tieát: 52I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Caáu taïo chaát vaø thuyeát ñoäng hoïc phaân töû chaát khí.- Phöông trình traïng thaùi cuûa khí lí töôûng vaø caùc ñaüng quaù trình.

2. Kyõ naêng- Traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi traéc nghieäm coù lieân quan ñeán caáu taïo chaát, ñeán

phöông trình traïng thaùi cuûa khí lí töôûng vaø caùc ñaüng quaù trình.- Giaûi ñöôïc caùc baøi taäp lieân quan ñeán phöông trình traïng thaùi cuûa khí lí töôûng

vaø caùc ñaüng quaù trình.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Xem laïi caùc caâu hoûi vaø caùc baøi taäp trong saùch gk vaø trong saùch baøi taäp.


- Chuaån bò caùc caâu hoûi caàn hoûi thaày coâ veà nhöõng phaàn chöa roû.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng2 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø heä thoáng hoaù laïi nhöõng kieán thöùcñaõ hoïc.

+ Caáu taïo chaát vaø thuyeát ñoäng hoïc phaân töû khí.

+ Phöông trình traïng thaùi :

+ Caùc ñaüng quaù trình : Ñaüng nhieät : T1 = T2 p1V1 = p2V2

Ñaéng tích : V1 = V2 Ñaüng aùp : p1 = p2




Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn A. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn A. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn A. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn A.

Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn.

Caâu 5 trang 154 : CCaâu 6 trang 154 : CCaâu 7 trang 155 : DCaâu 5 trang 159 : BCaâu 6 trang 159 : CCaâu 7 trang 159 : ACaâu V.2 : ACaâu V.3 : CCaâu V.4 : DCaâu V.5 : A




Yeâu caàu hoïc sinh vieát phöông trình ñaüng nhieät töø ñoù suy ra vaø tính aùp suaát luùc sau.

Vieát phöông trình ñaüng nhieät töø ñoù suy ra vaø tính aùp suaát luùc sau.

Baøi 8 trang 159 Vì nhieät ñoä cuûa khoái khí khoâng ñoåi neân ta coù : p1V1 = p2V2

=> p2 =

= 3.105 (Pa)Baøi 8 trang 162 Vì theå tích cuûa khoái khí khoâng ñoåi neân ta coù :



Yeâu caàu hoïc sinh vieát phöông trình ñaüng tích töø ñoù suy ra vaø tính aùp suaát luùc sau.

Yeâu caàu hoïc sinh tính aùp suaát treân ñænh nuùi.

Yeâu caàu hoïc sinh vieát phöông trình traïng thaùi.

Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tìm bieåu thöùc tính theå tích theo khoái löôïng vaø khoái löôïng rieâng. Yeâu caàu hoïc sinh thay vaøo, suy ra vaø tính khoái löôïng rieâng cuûa khoâng khí treân ñænh nuùi.

Vieát phöông trình ñaüng tích töø ñoù suy ra vaø tính aùp suaát luùc sau.

Tính aùp suaát khí treân ñænh nuùi.

Vieát phöông trình traïng thaùi.

Vieát vieåu thöùc tính theå tích theo khoái löôïng vaø khoái löôïng rieâng.

Thay vaøo phöông trình traïng thaùi, suy ra vaø tính khoái löôïng rieâng cuûa khoâng khí treân ñænh nuùi.

=> p2 =

= 5,42 (bar)Baøi 8 trang 166 AÙp suaát khoâng khí treân ñænh nuùi laø : p1 = po

– 314 = 760 – 314 = 446 (mmHg) Theo phöông trình traïn thaùi :

Thay Vo = ; V =

Ta coù :

=> 1 = =

= 0,75 (kg/m3)

KIEÅM TRA 1 TIEÁTNgaøy soaïn: 20/03/15Ngaøy daïy: 21/03/15


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Tieát: 53I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Caùc ñònh luaät baûo toaøn : Ñoäng löôïng. Ñoäng naêng. Theá naêng. Cô naêng. Ñònh luaät baûo toaøn ñoâng löôïng. Ñònh luaät baûo toaøn cô naêng. Ñònh lí doäng naêng.

- Chaát khí : Thuyeát ñoäng hoïc phaân töû. Phöông trình traïng thaùi. Caùc quaù trình bieán ñoåi traïng thaùi.2. Kyõ naêng

- Traû lôøi caùc caâu hoûi traéc nghieäm khaùch quan.- Giaûi ñöôïc caùc baøi taäp coù lieân quan ñeán caùc ñònh luaät baûo toaøn vaø quaù

trình bieán ñoåi traïng thaùi cuûa chaát khí.II. ÑEÀ RA :

Caâu 1 (3 ñieåm) : Moät vaät naëng coù khoái löôïng 5kg ñöôïc thaû rôi töï do töø ñoä cao 60m so vôùi maët ñaát. Choïn goùc theá naêng taïi maët ñaát, laáy g = 10 â.

a. Tính theá naêng cuûa vaät ôû ñoä cao 60m.b. Tính vaän toác cuûa vaät ngay tröôùc khi chaïm ñaát.c. Xaùc ñònh ñoä cao cuûa vaät maø taïi ñoù ñoäng naêng lôùn gaáp 5 theá

naêng.Caâu 2 (3 ñieåm) : Moät khoái khí ñaët trong bình kín coù theå tích 400 , ôû nhieät ñoä

vaø aùp suaát . Ngöôøi ta thöïc hieän quaù trình neùn khí laøm theå tích giaûm xuoáng coøn 20 vaø aùp suaát taêng leân . Hoûi nhieät ñoä khí trong bình luùc naøy laø bao nhieâu?Caâu 2 (2 ñieåm) : Trong moät bình kín chöùa khí lí töôûng coù aùp suaát 60 bar ôû nhieät ñoä . Ngöôøi ta thöïc hieän quaù trình ñaúng tích laøm aùp suaát giaûm xuoáng coøn 15 bar. Hoûi nhieät ñoä khí trong bình laø bao nhieâu?Caâu 2 (2 ñieåm) : Haõy xaùc ñònh caùc quaù trình treân ñoà thò, veõ bieåu dieãn laïi treân heä truïc (P,T)

Chöông VI.CÔ SÔÛ CUÛA NHIEÄT ÑOÄNG LÖÏC HOÏC

NOÄI NAÊNG VAØ SÖÏ BIEÁN ÑOÅI NOÄI NAÊNGNgaøy soaïn: 21/03/15


1 2

4 3

V

P

0

1

3 2

Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Ngaøy daïy: 22/03/15Tieát: 54I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh nghóa noäi naêng trong nhieät ñoäng löïc hoïc.- Chöùng minh ñöôïc noäi naêng cuûa moät vaät phuï thuoäc nhieät ñoä vaø theå tích.- Neâu ñöôïc caùc vd cuï theå veà thöïc hieän coâng vaø truyeàn nhieät.- Vieát ñöôïc coâng thöùc tính nhieät löôïng vaät thu vaøo hay toûa ra, neâu ñöôïc teân

vaø ñôn vò caùc ñaïi löôïng coù maët trong coâng thöùc.2. Kyõ naêng

- Giaûi thích moät caùch ñònh tính moät soá hieän töôïng ñôn giaûn veà thay ñoåi noäi naêng.

- Vaän duïng ñöôïc coâng thöùc tính nhieät löôïng ñeå giaûi caùc baøi taäp ra trong baøi vaø caùc baøi taäp töông töï.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Thí nghieäm ôû hình 32.1a vaø 32.1c SGK.Hoïc sinh : OÂn laïi caùc baøi 22, 23, 24, 25, 26 trong SGK vaät lí 8.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1: OÅn ñònh lôùp, kieåm dieän sæ soá


Hoaït ñoäng 2 (5 phuùt) : Giôùi thieäu chöông : Nhieät ñoäng löïc hoïc nghieân cöùu caùc hieän töôïng nhieät veà maët naêng löôïng vaø bieán ñoåi naêng löôïng :

+ Noäi naêng vaø söï bieán ñoåi noäi naêng.+ Nguyeân lí I nhieät ñoäng löïc hoïc.+ Nguyeân lí II nhieät ñoäng löïc hoïc.

Hoaït ñoäng 3 (10 phuùt) : Tìm hieåu veà noäi naêng vaø söï bieán ñoåi noäi naêng,Hoaït ñoäng cuûa



Giôùi thieäu khaùi nieäm noäi naêng. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C1. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C2.

Giôùi thieäu ñoä bieán thieân noäi naêng. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát khi naøo thì noäi naêng cuûa vaät bieán thieân.



Ghi nhaän ñoä bieán thieân noäi naêng. Thaûo luaän nhoùm ñeå traû lôøi caâu hoûi.

I. Noäi naêng.1. Noäi naêng laø gì ? Noäi naêng cuûa vaät laø toång ñoäng naêng vaø theá naêng cuûa caùc phaân töû caáu taïo neân vaät. Noäi naêng cuûa moät vaät phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä vaø theå tích cuûa vaät : U = f(T, V)2. Ñoä bieán thieân noäi naêng. Trong nhieät ñoäng löïc hoïc ngöôøi ta khoâng quan taâm ñeán noäi naêng cuûa vaät maø quan taâm ñeán ñoä bieán thieân noäi naêng U cuûa vaät, nghóa laø phaàn noäi naêng taêng theâm hay giaûm bôùt ñi trong moät quaù trình.

Hoaït ñoäng 4 (20 phuùt) : Tìm hieåu caùc caùch laøm thay doåi noäi naêng.Hoaït ñoäng cuûa



Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùc caùch laøm bieán ñoåi noäi naêng.

Thaûo luaän nhoùm ñeå tìm ra caùc caùch laøm bieán ñoåi noäi naêng.

II. Caùc caùch laøm thay ñoåi noäi naêng.1. Thöïc hieän coâng. Khi thöïc hieän coâng leân heä hoaëc cho heä thöùc hieän coâng thì


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Giôùi thieäu söï thöïc hieän coâng ñeå laøm bieán ñoåi noäi naêng vaø ñaëc ñieåm cuûa söï thöïc hieän coâng.

Yeâu caàu hoïc sinh moâ taû quaù trình truyeàn nhieät.

Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C3. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C4.

Neâu caùch laøm bieán ñoåi noäi naêng baèng quaù trình truyeàn nhieät vaø ñaëc ñieåm cuûa noù.

Neâu ñònh nghóa vaø kí hieäu nhieät löôïng.

Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi coâng thöùc tính nhieät löôïng ñaõ hoïc ôû THCS.

Ghi nhaän söï thöïc hieän coâng vaø ñaëc ñieåm cuûa noù.

Moâ taû quaù trình truyeàn nhieät.


Ghi nhaän quaù trình truyeàn nhieät vaø ñaëc ñieåm cuûa noù.


Neâu coâng thöùc thính nhieät löôïng vaø giaûi thích caùc ñaïi löôïng trong coâng thöùc ñoù.

coù theå laøm thay ñoåi noäi naêng cuûa heä. Trong quaù trình thöïc hieän coâng thì coù söï bieán ñoåi qua laïi giöõa noäi naêng vaø daïng naêng löôïng khaùc.2. Truyeàn nhieät.a) Quaù trình truyeàn nhieät. Khi cho moät heä tieáp xuùc vôùi moät vaät khaùc hoaëc moät heä khaùc maø nhieät ñoä cuûa chuùng khaùc nhau thì nhieät ñoä heä thay ñoåi vaø noäi naêng cuûa heä thay ñoåi. Quaù trình laøm thay ñoåi noäi naêng khoâng coù söï thöïc hieän coâng goïi laø quaù trình truyeàn nhieät. Trong quaù trình truyeàn nhieät khoâng coù söï chuyeån hoaù naêng löôïng töø daïng naøy sang daïng khaùc maø chæ coù söï truyeàn noäi naêng töø vaät naøy sang vaät khaùc.b) Nhieät löôïng. Soá ño ñoä bieán thieân noäi naêng trong quaù trình truyeàn nhieät laø nhieät löôïng.

U = Q Nhieät löôïng maø moät löôïng chaát raén hoaëc loûng thu vaøo hay toaû ra khi nhieät ñoä thay ñoåi ñöôïc tính theo coâng thöùc :

Q = mctHoaït ñoäng 5 (10 phuùt) : Cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø laøm caùc baøi taäp trang 173. Cho hoïc sinh ñoïc taïi lôùp phaàn : Em coù bieát.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi.

Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.

Ñoïc phaàn : Hieäu öùng nhaø kính.



Tieát 56 - 57 : CAÙC NGUYEÂN LÍ CUÛA NHIEÄT ÑOÄNG LÖÏC HOÏC I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Phaùt bieåu vaø vieát ñöôïc coâng thöùc cuûa nguyeân lí thöù nhaát cuûa nhieät ñoäng löïc hoïc (NÑLH), neâu ñöôïc teân, ñôn vò vaø quy öôùc veà daáu cuûa caùc ñaïi löôïng trong coâng thöùc.

- Phaùt bieåu ñöôïc nguyeân lí thöù hai cuûa NÑLH.2. Kyõ naêng

- Vaän duïng ñöôïc nguyeân lí thöù hai cuûa NÑLH vaøo caùc ñaúng quaù trình cuûa khí lí töôûng ñeå vieát vaø neâu yù nghóa vaät lí cuûa bieåu thöùc cuûa nguyeân lí naøy cho töøng quaù trình.

- Vaän duïng ñöôïc nguyeân lí thöù nhaát cuûa NÑLH ñeå giaûi caùc baøi taäp ra trong baøi hoïc vaø caùc baøi taäp töông töï.

- Neâu ñöôïc vd veà quaù trình khoâng thuaän nghòch.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Tranh moâ taû chaát khí thöïc hieän coâng.Hoïc sinh : OÂn laïi baøi “Söï baõo toaøn naêng löôïng trong caùc hieän töôïng cô vaø nhieät” (baøi 27,vaät lí 8).III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCTieát 1.Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Noäi naêng cuûa moät vaät hoaëc moät heä laø gì ? Neâu caùc caùch laøm bieán ñoåi noäi naêng. Caùc caùch naøy gioáng vaø khaùc nhau ôû nhöõng ñieåm naøo ?Hoaït ñoäng 2 (25 phuùt) : Tìm hieåu nguyeân lí I nhieät ñoäng löïc hoïc.




Neâu vaø phaân tích nguyeân lí I nhieät ñoäng löïc hoïc. Neâu vaø phaân tích qui öôùc daáu cuûa A vaø Q trong bieåu thöùc nguyeân lí I. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C1. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C2. Cho hoïc sinh ñoïc baøi toaùn thí duï. Höôùng daãn cho hoïc sinh giaûi baøi toaùn. Höôùng daãn hoïc sinh thaûo luaän nhoùm ñeå ruùt ra ñaëc ñieåm cuûa caùc ñaüng quaù trình.

Ghi nhaän nguyeân lí.

Ghi nhaän qui öôùc daáu trong bieåu thöùc cuûa nguyeân lí I.

Traû lôøi C1. Traû lôøi C2. Ñoïc baøi toaùn.

Giaûi baøi toaùn.

Thaûo luaän nhoùm ñeå tìm ñaëc ñieåm cuûa quaù trình ñaüng nhieät.

Thaûo luaän nhoùm ñeå tìm ñaëc ñieåm cuûa quaù trình ñaüng aùp.

I. Nguyeân lí I nhieät ñoäng löïc hoïc.1. Phaùt bieåu nguyeân lí. Ñoä bieán thieân noïi naêng cuûa moät vaät baèng toång coâng vaø nhieät löôïng maø vaät nhaän ñöôïc.

U = A + Q Qui öôùc daáu :U> 0: noäi naêng taêng; U< 0: noäi naêng giaûm.A> 0: heä nhaän coâng; A< 0: heä thöïc hieän coâng.Q> 0: heä nhaän nhieät; Q< 0: heä truyeàn nhieät.2. Vaän duïng. Xeùt moät khoái khí lí töôûng chuyeån töø traïng thaùi 1 (p1, v1, T1) sang traïng thaùi 2 (p2, V2, T2):+ Vôùi quaù trình ñaüng nhieät (Q = 0), ta coù :

U = A Ñoä bieán thieân noäi naêng baèng



Thaûo luaän nhoùm ñeå tìm ñaëc ñieåm cuûa quaù trình ñaüng tích.

coâng maø heä nhaän ñöôïc. Quaù trình ñaüng nhieät laø quaù trình thöïc hieän coâng.+ Vôùi quaù trình ñaüng aùp (A 0; Q 0), ta coù:

U = A + Q Ñoä bieán thieân noäi naêng baèng toång coâng vaø nhieät löôïng maø heä nhaän ñöôïc.+ Vôùi quaù trình ñaüng tích (A = 0), ta coù :

U = Q Ñoä bieán thieân noäi naêng baèng nhieät löôïng maø heä nhaän ñöôïc. Quaù trình ñaüng tích laø quaù trình tuyeàn nhieät.

Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Vaän duïng, cuûng coá, giao nhieäm vuï veà nhaø.Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân Hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh

Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn cuûa baøi. Höôùng daãn ñeå hoïc sinh giaûi baøi taäp ví duï sgk. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi caùc baøi taäp 4, 5 trang 180. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø giaûi caùc baøi taäp coøn laïi.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn trong baøi. Giaûi baøi taäp thí duï. Giaûi caùc baøi taäp 4, 5 trang 180. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.

Tieát 2.Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Phaùt bieåu nguyeân lí I nhieät ñoäng löïc hoïc. Neâu caùc quy öôùc daáu cho caùc ñaïi löôïng trong bieåu thöùc cuûa nguyeân lí.Hoaït ñoäng 2 (35 phuùt) : Tìm hieåu nguyeân lí II nhieät ñoäng löïc hoïc.




Moâ taû thí nghieän hình 33.3. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát theá naøo laø quaù trình thuaän nghòch.

Cho ví duï veà quaù trình khoâng thuaän nghòch. Yeâu caàu hoïc sinh cho bieát theá naøo laø quaù trình khoâng thuaän nghòch.

Giôùi thieäu vaø phaân tích caùch phaùt bieåu cuûa Clau-di-uùt.

Ñoïc saùch giaùo khoa. Neâu quaù trình thuaän nghòch.

Ñoïc saùch giaùo khoa.

Qua caùc ví duï, cho bieát theá naøo laø quaù trình khoâng thuaän nghòch.

Ghi nhaän nguyeân lí II theo Clau-di-uùt. Traû lôøi C3. Ghi nhaän nguyeân lí II theo Caùc-noâ. Traû lôøi C4

II. Nguyeân lí II nhieät ñoäng löïc hoïc.1. Quaù trình thuaän nghòch vaø khoâng thuaän nghòch.a) Quaù trình thuaän nghòch. Quaù trình thuaän nghòch laø quaù trình vaät töï trôû veà traïng thaùi ban ñaàu maø khoâng caàn ñeán söï can thieäp cuûa vaät khaùc.b) Quaù trình khoâng thuaän nghòch. Quaù trình khoâng thuaän nghòch laø quaù trình chæ coù theå xaûy ra theo moät chieàu xaùc ñònh, khoâng theå töï xaûy ra theo chieàu ngöôïc laïi. Muoán xaûy ra theo chieàu ngöôïc laïi phaûi caàn ñeán söï can thieäp cuûa vaät khaùc.2. Nguyeân lí II nhieät doäng löïc hoïc.a) Caùch phaùt bieåu cuûa Clau-di-uùt. Nhieät khoâng theå töï truyeàn töø moät vaät sang moät vaät noùng


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Giôùi thieäu vaø phaân tích caùch phaùt bieåu cuûa Caùc-noâ.

Veõ hình 33.4.

Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc saùch giaùo khoa ñeå neâu nguyeân taéc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa ñoäng cô nhieät.

Neâu vaø phaân tích coâng thöùc tính hieäu suaát cuûa ñoäng cô nhieät.

Ñoïc saùch giaùo khoa. Giaûi thích nguyeân taéc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa ñoäng cô nhieät.

Ghi nhaän hieäu suaát cuûa ñoäng cô nhieät. Giaûi thích vì sao hieäu suaát cuûa ñoäng coù nhieät luoân nhoû hôn 1.

hôn.b) Caùch phaùt bieåu cuûa Caùc-noâ. Ñoäng cô nhieät khoâng theå chuyeån hoaù taát caû nhieät löôïng nhaän ñöôïc thaønh coâng cô hoïc.

3. Vaän duïng. Nguyeân lí II nhieät ñoäng löïc hoïc coù theå duøng ñeå giaûi thích nhieàu hieän töôïng trong ñôøi soáng vaø kæ thuaät. Nguyeân taéc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa ñoäng cô nhieät : Moãi ñoäng cô nhieät ñeàu phaûi coù ba boä phaän cô baûn laø :+ Nguoàn noùng ñeå cung caáp nhieät löôïng (Q1).+ Boä phaän phaùt ñoäng goàm vaät trung gian nhaän nhieät sinh coâng (A) goïi laø taùc nhaân vaø caùc thieát bò phaùt ñoäng.+ Nguoàn laïnh ñeå thu nhieät löôïng do taùc nhaân toaû ra (Q2). Hieäu suaát cuûa ñoäng cô nhieät :

H = < 1


Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn cuûa baøi. Yeâu caàu hoïc sinh giaûi caùc baøi taäp töø 33.2 ñeán 33.5 vaø 33.7 ñeán 33.9.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc cô baûn ñaõ hoïc trong baøi. Ghi caùc baøi taäp veà nhaø.

IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY

Tieát 58 : BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Noäi naêng vaø söï bieán ñoåi noäi naêng. Söï thöïc hieän coâng vaø truyeàn nhieät.- Caùc nguyeân lí I vaø II nhieät ñoäng löïc hoïc.

2. Kyõ naêng- Traû lôøi ñöôïc caùc caâu hoûi traéc nghieäm coù lieân quan ñeán nhöõng kieán thöùc

neâu treân.- Giaûi ñöôïc caùc baøi taäp lieân quan ñeán söï truyeàn nhieät vaø nguyeân lí I.

II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Xem laïi caùc caâu hoûi vaø caùc baøi taäp trong saùch gk vaø trong saùch baøi taäp.


- Chuaån bò caùc caâu hoûi caàn hoûi thaày coâ veà nhöõng phaàn chöa roû.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø heä thoáng hoaù laïi nhöõng kieán thöùcñaõ hoïc.

+ Noäi naêng vaø caùc caùch laøm bieán ñoåi noäi naêng.+ Nguyeân lí I nhieät ñoäng löïc hoïc : U = A + Q. Qui öôùc daáu.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm.




Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn A. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D.

Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn.

Caâu 4 trang 173 : BCaâu 5 trang 173 : CCaâu 6 trang 173 : BCaâu 33.2 : DCaâu 33.3 : ACaâu 33.4 : CCaâu 33.5 : D




Cho hoïc sinh ñoïc baøi toaùn. Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh caùc vaät naøo toaû nhieät, caùc vaät naøo thu nhieät. Höôùng daãn hoïc sinh laäp phöông trình ñeå giaûi baøi toaùn.

Cho hoïc sinh ñoïc baøi toaùn. Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính ñoä bieán thieân noäi naêng cuûa khoái khí

Cho hoïc sinh ñoïc baøi toaùn. Höôùng daãn ñeå hoïc sinh tính ñoä bieán thieân noäi naêng cuûa khoái khí.

Ñoïc baøi toaùn. Xaùc dònh vaät toaû nhieät, vaät thu nhieät.

Laäp phöông trình vaø giaûi.

Xaùc ñònh coâng khoái khí thöïc hieän ñöôïc.Xaùc ñònh ñoä bieán thieân noäi naêng

Xaùc ñònh ñoä lôùn coâng khoái khí thöïc hieän ñöôïc. Vieát bieåu thöùc nguyeân lí I vaø xaùc ñònh ñoä bieán thieân noäi naêng.

Baøi 7 trang173 Khi coù söï caân baèng nhieät, nhieät löôïng maø mieáng saét toaû ra baèng nhieät löôïng bình nhoâm vaø nöôùc thu vaøo. Do ñoù ta coù :cs.ms(t2 – t) = cN.mN(t – t1) + cn.mn(t – t1)

=> t = =

25oCBaøi 8 trang 180 Ñoä bieán thieân noäi naêng cuûa khí :

U = A + Q = - p. V + Q- 8.106.0,5 + 6.106 = 2.106 (J)

Baøi 33.9 Ñoä lôùn cuûa coâng chaát khí thöïc hieän ñöôïc ñeå thaéng löïc ma saùt : A = F.l Vì khí nhaän nhieät löôïng vaø thöïc hieän coâng neân : U = A + Q = - F.l + Q = -20.0,05 + 1,5 = 0,5 (J)


Chöông VII. CHAÁT RAÉN VAØ CHAÁT LOÛNG. SÖÏ CHUYEÅN THEÅTieát 59 : CHAÁT RAÉN KEÁT TINH. CHAÁT RAÉN VOÂ ÑÒNH HÌNH


- Phaân bieät ñöôïc chaát raén keát tinh vaø chaát raén voâ ñònh hình döïc treân caáu truùc vi moâ vaø nhöõng tính chaát vó moâ cuûa chuùng.

- Phaân bieät ñöôïc chaát raén ñôn tinh theå vaø chaát raén ña tinh theå döïc treân tính dò höôùng vaø tính ñaúng höôùng.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10- Neâu ñöôïc nhöõng yeáu toá aûnh höôûng ñeán caùc tính chaát cuûa caùc chaát raén

döïc treân caáy truùc tinh theå, kích thöôùc tinyhh theå, kích thöôùc tinh theå vaø caùch saép xeáp tinh theå.

- Neâu ñöôïc nhöõng öùng duïng cuûa caùc chaát raén keát tinh vaø chaát raén voâ ñònh hình trong saûn xuaát vaø ñôøi soáng.2. Kyõ naêng: So saùnh chaát raén, chaát loûng vaø chaát khí…II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân :

- Tranh aûnh hoaëc moâ hình tinh theå muoái aên, kim cöông, than chì…- Baûng phaân loïai caùc chaát raén vaø so saùnh nhöõng ñaëc ñieåm cuûa chuùng.

Hoïc sinh : OÂn laïi nhöõng kieán thöùc veà caáu taïo chaát.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng 1 (25 phuùt) : Tìm hieåu veà chaát raén keát tinh.




Giôùi thieäu veà caáu truùc tinh theå cuûa moät soá loaïi chaát raén. Neâu vaø phaân tích khaùi nieäm caáu truùc tinh theå vaø quaù trình hình thaønh tinh theå.

Giôùi thieäu kích thöôùc tinh theå.

Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc sgk ñeå ruùt ra caùc ñaëc tính cô baûn cuûa chaát raén keát tinh. Yeâu caàu hoïc sinh tìm ví duï minh hoaï cho moãi ñaëc tính.

Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C2.

Giôùi thieäu caùc öùng duïng cuûa chaát ñôn tinh theå vaø chaát ña tinh theå. Yeâu caàu hoïc sinh tìm ví duï minh hoaï.

Quan saùt vaø nhaän xeùt veà caáu truùc cuûa caùc vaät raén. Ghi nhaän khaùi nieäm. Traû lôøi C1.

Ghi nhaän söï phuï thuoäc cuûa kích thöôùc tinh theå cuûa moät chaát vaøo toác ñoä keát tinh.

Neâu caùc ñaëc tính cuûa chaát raén keát tinh.

Tìm ví duï minh hoaï cho töøng ñaëc tính.

Traû lôøi C2.

Ghi nhaän caùc öùng duïng.

Tìm caùc ví duï minh hoaï.

I. Chaát raén keát tinh.1. Caáu truùc tinh theå. Caáu truùc tinh theå laø caáu truùc taïo bôûi caùc haït lieân keát chaët cheû vôùi nhau baèng nhöõng löïc töông taùc vaø vaø saép xeáp theo moät traät töï hình hoïc khoâng gian xaùc ñònh goïi laø maïng tinh theå, trong ñoù moãi haït luoân dao ñoäng nhieät quanh vò trí caân baèng cuûa noù. Chaát raén coù caáu truùc tinh theå goïi laø chaát raén keát tinh. Kích thöôùc tinh theå cuûa moät chaát tuyø thuoäc quaù trình hình thaønh tinh theå dieãn bieán nhanh hay chaäm : Toác ñoä keát tinh caøng nhoû, tinh theå coù kích thöôùc caøng lôùn.2. Caùc ñaëc tính cuûa chaát raén keát tinh.+ Caùc chaát raén keát tinh ñöôïc caáu taïo töø cuøng moät loaïi haït, nhöng caáu truùc tinh theå khoâng gioáng nhau thì nhöõng tính chaát vaät lí cuûa chuùng cuõng raát khaùc nhau.+ Moãi chaát raén keát tinh öùng vôùi moãi caáu truùc tinh theå coù moät nhieät ñoä noùng chaûy xaùc ñònh khoâng doåi ôû moãi aùp suaát cho tröôùc.+ Chaát raén keát tinh coù theå laø chaát ñôn tinh theå hoaëc chaát ña tinh theå. Chaát ñôn tinh theå coù tính dò höôùng, coøn chaát ña tinh theå coù tính ñaüng höôùng.3. ÖÙng duïng cuûa caùc chaát raén keát tinh. Caùc ñôn tinh theå silic vaø giemani


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10ñöôïc duøng laøm caùc linh kieän baùn daãn. Kim cöông ñöôïc duøng laøm muõi khoan, dao caùt kính. Kim loaïi vaø hôïp kim ñöôïc duøng phoå bieán trong caùc ngaønh coâng ngheä khaùc nhau.

Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Tìm hieåu chaát raén voâ ñònh hình.Hoaït ñoäng cuûa



Giôùi thieäu moät soá chaát raén voâ ñònh hình.

Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C3. Yeâu caàu hoïc sinh neâu caùc ñaëc tính cuûa chaát raén voâ ñònh hình.

Giôùi thieäu caùc öùng duïng cuûa chaát raén voâ ñònh hình. Yeâu caàu hoïc sinh tìm ví duï minh hoaï.

Neâu khaùi nieäm chaát raén voâ ñònh hình.

Traû lôøi C3. Neâu caùc ñaëc tính cuûa chaát raén voâ ñònh hình.


Tìm caùc ví duï minh hoaï.

II. Chaát raén voâ ñònh hình. Chaát raén voâ ñònh hình laø caùc chaát khoâng coù caáu truùc tinh theå vaø do ñoù khoâng coù daïng hình hoïc xaùc ñònh. Caùc chaát raén voâ ñònh hình coù tính ñaüng höôùng vaø khoâng coù nhieät ñoä noùng chaûy xaùc ñònh. Khi bò nung noùng, chuùng meàm daàn vaø chuyeån sang theå loûng. Moät soá chaát raén nhö ñöôøng, löu huyønh, … coù theå toàn taïi ôû daïng tinh theå hoaëc voâ ñònh hình. Caùc chaát voâ ñònh hình nhö thuyû tinh, caùc loaïi nhöïa, cao su, … ñöôïc duøng phoå bieán trong nhieàu ngaønh coâng ngheä khaùc nhau.


Yeâu caàu hoïc sinh toùm nhöõng kieán thöùc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp trang 186, 187.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø.


Tieát 60 : BIEÁN DAÏNG CUÛA VAÄT RAÉN I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Neâu ñöôïc nguyeân nhaân gaây bieán daïng cô cuûa chaát raén. Phaân bieät ñöôïc hai loïai bieán daïng: bieán daïng ñaøn hoài vaø bieán daïng khoâng ñaøn hoài (hay bieán daïng daïng deûo) cuûa caùc vaät raén döïa treân tính chaát baûo toaøn ( giöõ nguyeân) hình daïng vaø kích thöôùc cuûa chuùng.

- Phaân bieät ñöôïc caùc kieåu bieán daïng keùo vaø neùn cuûa vaät raén döïa treân ñaëc ñieåm (ñieåm ñaët, phöông, chieàu) taùc duïng cuûa ngoïai löïc gaây neân bieán daïng.

- Phaùt bieåu ñöôïc ñònh luaät Huùc.- Ñònh nghóa ñöôïc giôùi haïn beàn vaø heä soá an toøan cuûa vaät raén.

2. Kyõ naêng- Vaän duïng ñöôïc ñinh luaät huùc ñeå giaûi caùc baøi taäp ñaõ cho trong baøi.- Neâu ñöôïc yù nghóa thöïc tieãn cuûa caùc ñaïi löôïng: giôùi haïn beàn vaø heä soá an

toøan cuûa vaät raén.II. CHUAÅN BÒ


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Giaùo vieân : Hình aûnh caùc kieåu bieán daïng keùo, neùn, caét , xoaén vaø uoán cuûa vaät raén.Hoïc sinh : - Moät laù theùp moûng, moät thanh tre hoaëc thanh nöùa, moät daây cao su, moät sôïi daây chì…

- Moät oáng kim loïai ( nhoâm, saét, ñoàng…) moät oáng tre, oáng saäy hoaëc oáng nöùa, moät oáng nhöïa.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu söï khaùc nhau cuûa chaát raén keát tinh vaø chaát raén voâ ñònh hình.Hoaït ñoäng 2 ( phuùt) : Tìm hieåu bieán daïng ñaøn hoài.




Tieán haønh moâ phoûng thí nghieäm hình 35.1.

Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C1. Neâu vaø phaân tích ñoä bieán daïng tæ ñoái.

Neâu vaø phaân tích khaùi nieäm bieán daïng cô cuûa vaät raén. Cho hoïc sinh laøm thí nghieäm vôùi loø xo vaø traû lôøi C2.

Neâu vaø phaân tích moät soá kieåu bieán daïng cô cuûa vaät raén. Neâu khaùi nieäm bieán daïng deûo vaø giôùi haïn ñaøn hoài. Yeâu caàu hoïc sinh neâu moät vaøi ví duï veà bieán daïng deûo.

Nhaän xeùt veà söï thay ñoåi kích thöôùc cuûa vaät raén trong thí nghieäm. Traû lôøi C1. Ghi nhaän khaùi nieäm.


Laøm thí nghieäm vôùi loø xo vaø traû lôøi C2.

Ghi nhaän caùc kieåu bieán daïng.

Ghi nhaän caùc khaùi nieäm.

Neâu ví duï veà bieán daïng deûo.

I. Bieán daïng ñaøn hoài.1. Thí nghieäm. Keùo thaät maïnh moät thanh theùp ta thaáy thanh theùp bò daõn ra, ñoàng thôøi tieát dieän ôû phaàn giöõa thanh theùp hôi bò co nhoû laïi. Ñoä bieán daïng tæ ñoái cuûa thanh raén :

= =

Söï thay ñoåi kích thöôùc vaø hình daïng cuûa vaät raén do taùc duïng cuûa ngoaïi löïc goïi laø bieán daïng cô. Neáu vaät raén laáy laïi ñöôïc kích thöôùc vaø hình daïng ban ñaàu khi ngoaïi löïc ngöøng taùc duïng, thì bieán daïng cuûa vaät raén laø bieán daïng ñaøn hoài vaø vaät raén coù tính ñaøn hoài.2. Giôùi haïn ñaøn hoài. Khi vaät raén chòu taùc duïng cuûa löïc quaù lôùn thì noù bò bieán daïng maïnh, khoâng theå laáy laïi kích thöôùc vaø hình daïng ban ñaàu. Tröôøng hôïp naøy vaät raén bò maát tính ñaøn hoài vaø bieán daïng ñoù laø bieán daïng deûo Giôùi haïn trong ñoù vaät raén coøn giöõ ñöôïc tính ñaøn hoài cuûa noù goïi laø giôùi haïn ñaøn hoài.

Hoaït ñoäng 3 ( phuùt) : Tìm hieåu ñònh luaät Huùc.Hoaït ñoäng cuûa



Cho hoïc sinh ñoïc sgk vaø traû lôøi C3. Yeâu caàu hoïc sinh vieát bieåu thöùc 35.2 vaø xaùc ñònh ñôn vò cuûa öùng suaát löïc.

Neâu vaø phhaân tích

Traû lôøi C3.

Vieát bieåu thöùc öùng suaát löïc vaø xaùc ñònh ñôn vò cuûa caùc ñaïi löôïng.


II. Ñònh luaät Huùc.1. ÖÙng suaát.

Thöông soá : (Pa) = goïi laø

öùng suaát löïc taùc duïng vaøo thanh raén.2. Ñònh luaät Huùc veà bieán daïng cô cuûa vaät raén.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10ñònh luaät Huùc cho bieán daïng ñaøn hoài cuûa thanh raén bò keùo hay neùn.

Giôùi thieäu ñoä lôùn cuûa löïc ñaøn hoài. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C4. Giôùi thieäu caùc khaùi nieäm suaát ñaøn hoài vaø ñoä cöùng cuûa vaät ñaøn hoài.

Yeâu caàu hoïc sinh xaùc ñònh ñôn vò cuûa töøng ñaïi löôïng.


Traû lôøi C4. Ghi nhaän caùc khaùi nieäm.

Xaùc ñònh ñôn vò cuûa caùc ñaïi löôïng.

Trong giôùi haïn ñaøn hoài, ñoä bieán daïng tæ ñoái cuûa vaät raén hình truï ñoàng chaát tæ leä thuaän vôùi öùng suaát taùc duïng vaøo vaät ñoù.

= = .

Vôùi laø heä soá tæ leä phuï thuoäc chaát lieäu cuûa vaät raén.3. Löïc ñaøn hoài. Ñoä lôùn cuûa löïc ñaøn hoài trong vaät raén tæ leä thuaän vôùi ñoä bieán daïng cuûa vaät raén.

Fñh = k.|l| = E. |l|

Trong ñoù E = goïi laø suaát ñaøn

hoài hay suaát Young ñaëc tröng cho tính ñaøn hoài cuûa vaät raén, k laø ñoä cöùng phuï thuoäc vaøo vaø kích thöôùc cuûa vaät ñoù. Ñôn vò ño cuûa E laø Pa, cuûa k laø N/m.


Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc trong baøi. Cho hoïc sinh ñoïc taïi lôùp phaàn : Em coù bieát ? Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø giaûi caùc baøi taäp trang 191, 192.

Toùm taét nhöõng kieán thöùc ñaõ hoïc trong baøi. Ñoïc ñeå bieát ñöôïc caùc kieåu bieán daïng cuûa vaät raén. Ghi caùc caâu hoûi vaø baøi taäp veà nhaø.


Tieát 61 : SÖÏ NÔÛ VÌ NHIEÄT CUÛA CHAÁT RAÉN I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc: - Moâ taû ñöôïc caùc duïng cuï vaø phöông phaùp tieán haønh thí nghieäm ñeå xaõ ñònh ñoä nôû daøi cuûa vaät raén.

- Döïa vaøo Baûng 36.1 ghi keát quaû ño ñoä daõn daøi cuûa thanh raén thay ñoåi theo nhieät ñoä t, tính ñöôïc giaù trò trung bình cuûa heä soá neùn daøi . Töø ñoù suy ra coâng thöùc nôû daøi.

- Phaùt bieåu ñöôïc quy luaät veà söï nôû daøi vaø söï nôû khoái cuûa vaät raén. Ñoàng thôøi neâu ñöôïc yù nghóa vaät lyù vaø ñôn vò ño cuûa heä soá nôû daøi vaø heä soá nôû khoái.2. Kyõ naêng : Vaän duïng thöïc tieãn cuûa vieäc tính toaùn ñoä nôû daøi vaø ñoä nôû khoái cuûa vaät raén trong ñôøi soáng vaø kyõ thuaät..II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Boä duïng cuï thí nghieäm duøng ño ñoä nôû daøi cuûa vaät raén.Hoïc sinh : Ghi saün ra giaáy caùc soá lieäu trong Baûng 36.1. Maùy tím boû tuùi.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Phaùt bieåu vaø vieát bieåu thöùc ñònh luaät Huùc veà bieán daïng cô cuûa vaät raén. Vieát bieåu thöùc tính ñoä lôùn cuûa löïc ñaøn hoài, giaûi tích vaø neâu ñôn vò cuûa caùc ñaïi löôïng trong ñoù.Hoaït ñoäng 2 (25 phuùt) : Tìm hieåu söï nôû daøi cuûa vaät raén.





Giôùi thieäu thí nghieäm hình 36.2.

Yeâu caàu hoïc sinh tính giaù trò cuûa trong baûng 36.1.

Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt veà caùc giaù trò cuûa tìm ñöôïc neáu laáy sai soá 5%.

Neâu quaù trình laøm thí nghieäm vôùi caùc thanh coù chieàu daøi ban ñaàu khaùc nhau vaø chaát lieäu khaùc nhau.

Yeâu caàu hoïc sinh neâu khaùi nieäm söï nôû daøi vì nhieät. Giôùi thieäu ñoä nôû daøi cuûa caùc vaät raén hình truï ñoàng chaát. Yeâu caàu hoïc sinh suy ra bieåu thöùc tính vaø traû lôøi C2. Cho hoïc sinh ñoïc baûng heä soá nôû daøi cuûa moät soá chaát. Cho hoïc sinh giaûi baøi taäp ví duï sgk.

Neâu phöông aùn thí nghieäm.

Xöõ lí soá lieäu trong baûng 36.1.

Nhaän xeùt veà qua nhieàu laàn laøm thí nghieäm.

Ghi nhaän caùc keát quaû thí nghieäm.

Neâu khaùi nieäm.

Ghi nhaän ñoä nôû daøi vaø heä soá nôû daøi. Suy ra bieåu thöùc tính vaø traû lôøi C2. Ñoïc baûng heä soá nôû daøi cuûa moät soá chaát. Giaûi baøi taäp ví duï sgk.

I. Söï nôû daøi.1. Thí nghieäm. Thay ñoåi nhieät ñoä trong bình. Ño l = l – lo vaø t = t – to ta ñöôïc baûng keát quaû : Nhieät ñoä ban ñaàu : to = 30oC Ñoä daøi ban ñaàu : lo = 500mm

t (oC) l (mm) =

30 0,25 16,7.10-6

40 0,33 16,5.10-6

50 0,41 16,4.10-6

60 0,49 16,3.10-6

70 0,58 16,8.10-6

Vôùi sai soá 5% ta thaáy coù giaù trò khoâng ñoåi. Nhö vaäy ta coù

theå vieát : l = lo(t – to) hoaëc =

t. Laøm thí nghieäm vôùi caùc vaät raén coù ñoä daøi vaø chaát lieäu khaùc nhau ta cuõng thu ñöôïc keát quaû töông töï nhöng coù giaù trò thay ñoåi phuï thuoäc vaøo chaát lieäu cuûa vaät raén.2. Keát luaän. Söï taêng ñoä daøi cuûa vaät raén khi nhieät ñoä taêng goïi laø söï nôû daøi vì nhieät. Ñoä nôû daøi l cuûa vaät raén hình truï ñoàng chaát tæ leä vôùi ñoä taêng nhieät ñoä t vaø ñoä daøi ban ñaàu lo cuûa vaät ñoù.

l = l – lo = lot Vôùi laø heä soá nôû daøi cuûa vaät raén, coù ñôn vò laø K-1. Giaù trò cuûa phuï thuoäc vaøo chaát lieäu cuûa vaät raén.

Hoaït ñoäng 3 (5 phuùt) : Tìm hieåu söï nôû khoái.Hoaït ñoäng cuûa



Giôùi thieäu söï nôû khoái. Cho hoïc sinh neâu khaùi nieäm söï nôû khoái. Giôùi thieäu coâng

Neâu khaùi nieäm söï nôû khoái.

Ghi nhaän coâng thöùc xaùc ñònh ñoä nôû khoái

II. Söï nôû khoái. Söï taêng theå tích cuûa vaät raén khi nhieät ñoä taêng goïi laø söï nôû khoái. Ñoä nôû khoái cuûa vaät raén ñoàng chaát ñaüng höôùng ñöôïc


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10thöùc xaùc ñònh ñoä nôû khoái vaø heä soá nôû khoái.

vaø heä soá nôû khoái. xaùc ñònh theo coâng thöùc :V = V – Vo = lot

Vôùi laø heä soá nôû khoái, 3 vaø cuõng coùù ñôn vò laø K-1.

Hoaït ñoäng 5 (5 phuùt) : Tìm hieåu öùng duïng cuûa söï nôû vì nhieät.Hoaït ñoäng cuûa



Cho hoïc sinh tìm caùc ví duï öùng duïng cuûa söï nôû vì nhieät. Giôùi thieäu caùc öùng duïng cuûa söï nôû vì nhieät.

Tìm caùc ví duï trong thöïc teá veø söï öùng duïng söï nôû vì nhieät. Ghi nhaän caùc öùng duïng.

III. ÖÙng duïng. Phaûi tính toaùn ñeå khaéc phuïc taùc duïng coù haïi cuûa söï nôû vì nhieät. Lôïi duïng söï nôû vì nhieät ñeå loàng gheùp ñai saét vaøo caùc baùnh xe, ñeå cheá taïo caùc baêng keùp duøng laøm rôle ñoùng ngaét ñieän töï ñoäng, …


Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc trong baøi. Y/c hs veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø caùc bt trang 197.


IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏYTieát 62 - 63 : CAÙC HIEÄN TÖÔÏNG BEÀ MAËT CUÛA CHAÁT LOÛNG

I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : - Moâ taû ñöôïc thí nghieäm veà hieän töôïng caêng beà maët; Noùi roõ ñöôïc phöông, chieàu vaø ñoä lôùn cuûa löïc caêng beà maët. Neâu ñöôïc yù nghóa vaø ñôn vò ño cuûa heä soá caêng beà maët.

- Moâ taû ñöôïc thí nghieäm veà hieän töôïng dính öôùt vaø hieän töôïng khoâng dính öôùt; moâ taû ñöôïc söï taïo thaønh maët khum cuûa beà maët chaát loûng ôû saùt thaønh bình chöùa noù trong tröôøng hôïp dính öôùt vaø khoâng dính öôùt.

- Moâ taû ñöôïc thí nghieäm veà hieän töôïng mao daãn.2. Kyõ naêng : - Vaän duïng ñöôïc coâng thöùc tính löïc caêng beà maët ñeå giaûi caùc baøi taäp.

- Vaän duïng ñöôïc coâng thöùc tính ñoä cheânh cuûa möùc chaát loûng beân trong oáng mao daãn so vôùi beà maët chaát loûng beân ngoaøi oáng ñeå giaûi caùc baøi taäp ñaõ cho trong baøi.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Boä duïng cuï thi nghieäm chöùng minh caùc hieän töôïng beà maët cuûa chaát loûng, hieän töôïng caêng beà maët, hieän töôïng dính öôùt vaø hieän töôïng khoâng dính öôùt, hieän töôïng mao daãn.Hoïc sinh : - OÂn laïi noäi dung veà löïc töông taùc phaân töû vaø caùc traïng thaùi caáu taïo chaát.

- Maùy tính boû tuùi.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCTieát 1 Hoaït ñoäng 1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Cho hai hoïc sinh leân baûng giaûi hai baøi taäp 7 vaø 8 trang 197.Hoaït ñoäng 2 (25 phuùt) : Tìm hieåu hieän töôïng caêng beà maët cuûa chaát loûng.




Tieán haønh thí nghieäm hình 37.2.


I. Hieän töôïng caêng beà maët cuûa chaát loûng.1. Thí nghieäm. Choïc thuûng maøng xaø phoøng


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Cho hoïc sinh thaûo luaän.

Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C1.

Neâu vaø phaân tích veà löïc caêng maët ngoaøi chaát loûng : Phöông, chieàu vaø coâng thöùc tính ñoä lôùn.

Giôùi thieäu veà heä soá caêng maët ngoaøi.

Yeâu caàu hoïc sinh tìm moät soá ví duï coù öùng duïng löïc caêng maët ngoaøi. Nhaän xeùt vaø neâu theâm caùc öùng duïng maø hoïc sinh chöa tìm ñöôïc.

Thaûo luaän ñeå giaûi thích hieän töôïng. Traû lôøi C1.

Ghi nhaän veà löïc caêng maët ngoaøi.

Ghi nhaän heä soá caêng maët ngoaøi.

Tìm caùc ví duï öùng duïng löïc caêng maët ngaøi trong thöïc teá.

Ghi nhaän caùc öùng duïng cuûa löïc caêng maët ngoaøi.

beân trong voøng daây chæ ta thaáy voøng daây chæ ñöôïc caêng troøn. Hieän töôïng cho thaáy treân beà maët maøng xaø phoøng ñaõ coù caùc löïc naèm tieáp tuyeán vôùi beà maët maøng vaø keùo noù caêng ñeàu theo moïi phöông vuoâng goùc vôùi voøng daây chæ. Nhöõng löïc keùo caêng beà maët chaát loûng goïi laø löïc caêng beà maët chaát loûng.2. Löïc caêng beà maët. Löïc caêng beà maët taùc duïng leân moät ñoaïn ñöôøng nhoû baát kì treân beà maët chaát loûng luoân luoân coù phöông vuoâng goùc vôùi ñoaïn ñöôøng naøy vaø tieáp tuyeán vôùi beà maët chaát loûng, coù chieàu laøm giaûm dieän tích beà maët cuûa chaát loûng vaø coù ñoä lôùn tæ leä thuaän vôùi ñoä daøi cuûa ñoaïn ñöôøng ñoù : f = l. Vôùi laø heä soá caêng maët ngoaøi, coù ñôn vò laø N/m. Heä soá phuï thuoäc vaøo baûn chaát vaø nhieät ñoä cuûa chaát loûng : giaûm khi nhieät ñoä taêng.3. ÖÙng duïng. Nhôø coù löïc caêng maët ngoaøi neân nöôùc möa khoâng theå loït qua caùc loå nhoû giöõa caùc sôïi vaûi caêng treân oâ duø hoaëc treân caùc mui baït oâtoâ. Hoaø tan xaø phoøng vaøo nöôùc seõ laøm giaûm ñaùng keå löïc caêng maët ngoaøi cuûa nöôùc, neân nöôùc xaø phoøng deã thaám vaøo caùc sôïi vaûi khi giaët ñeå laøm saïch caùc sôïi vaûi, …

Hoaït ñoäng 3 (10 phuùt) : Vaän duïng ñeå xaùc ñònh löïc caêng maët ngoaøi vaø heä soá caêng maët ngoaøi.Hoaït ñoäng cuûa



Cho hoïc sinh tìm löïc caêng maët ngoaøi taùc duïng leân voøng daây. Giaûi thích lí do phaûi nhaân ñoâi löïc caêng.

Höôùng daãn hoïc sinh xaùc ñònh caùc löïc taùc duïng leân voøng nhoâm khi baét ñaàu naâng ñöôïc voøng nhoâm

Xaùc ñònh löïc caêng taùc duïng leân voøng daây.

Ghi nhaän löïc caêng taùc duïng leân voøng daây.

Xaùc ñònh caùc löïc taùc duïng leân voøng nhoâm. Suy ra löïc caêng maët

Löïc caêng maët ngoaøi taùc duïng leân voøng chæ trong thí nghieäm 37.2 : Fc = .2d Vôùi d laø ñöôøng kính cuûa voøng daây, d laø chu vi cuûa voøng daây. Vì maøng xaø phoøng coù hai maët treân vaø döôùi phaûi nhaân ñoâi. Xaùc ñònh heä soá caêng maët ngoaøi baèng thí nghieäm : Soá chæ cuûa löïc keá khi baét ñaàu naâng ñöôïc voøng nhoâm leân : F = Fc + P => Fc = F – P.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10leân. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C2.

ngoaøi.

Traû lôøi C2. Maø Fc = (D + d) => =

Tieát 2Hoaït ñoäng 1 (20 phuùt) : Tìm hieåu hieän töôïng dính öôùt vaø khoâng dính öôùt.




Tieán haønh thí nghieäm hình 37.4, yeâu caàu hoïc sinh quan saùt. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C3. Cho hoïc sinh quan saùt maët chaát loûng ôû gaàn thaønh bình.

Yeâu caàu hoïc sinh giaûi thích.

Giôùi thieäu phöông phaùp “tuyeån noãi”

Nhaän xeùt gioït nöôùc trong caùc thí nghieäm.

Traû lôøi C3. Quan saùt vaø nhaän xeùt.

Giaûi thích beà maët cuûa chaát loûng ôû saùt bình chöùa trong töøng tröôøng hôïp.

Ghi nhaän phöông phaùp laøm giaøu quaëng.

II. Hieän töôïng dính öôùt vaø khoâng dính öôùt.1. Thí nghieäm. Gioït nöôùc nhoû leân baûn thuyû tinh seõ bò lan roäng ra thaønh moät hình daïng baát kyø, vì nöôùc dính öôùt thuyû tinh. Gioït nöôùc nhoû leân baûn thuyû tinh phuû moät lôùp nilon seõ vo troøn laïi vaø bò deït xuoáng do taùc duïng cuûa troïng löïc, vì nöôùc khoâng dính öôùt vôùi nilon. Beà maët chaát loûng ôû saùt thaønh bình chöùa noù coù daïng maët khum loûm khi thaønh bình bò dính öôùt vaø coù daïng maët khum loài khi thaønh bình khoâng bò dính öôùt. 2. ÖÙng duïng. Hieän töôïng maët vaät raén bò dính öôùt chaát loûng ñöôïc öùng duïng ñeå laøm giaøu quaëng theo phöông phaùp “tuyeån noåi”.

Hoaït ñoäng 2 (20 phuùt) : Tìm hieåu hieän töôïng mao daãn.Hoaït ñoäng cuûa



Höôùng daãn hoïc sinh laøm thí nghieäm. Yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt caùc keát quaû thí nghieäm. Nhaän xeùt vaø toång hôïp caùc keát quaû thí nghieäm.

Keát luaän veà hieän töôïng.

Tieán haønh laøm thí nghieäm theo töøng nhoùm. Neâu caùc keát quaû.

Ghi nhaän ñaày ñuû caùc keát quaû.

Ghi nhaän hieän töôïng mao daãn.

III. Hieän töôïng mao daãn.1. Thí nghieäm. Nhuùng caùc oáng thuyû tinh coù ñöôøng kính trong nhoû vaøo trong chaát loûng ta thaáy :+ Neáu thaønh oáng bò dính öôùt, möùc chaát loûng beân trong oáng seõ daâng cao hôn beà maët chaát loûng ôû ngoaøi oáng vaø beà maët chaát loûng trong oáng coù daïng maët khum loûm.+ Neáu thaønh oáng khoâng bò dính öôùt, möùc chaát loûng beân trong oáng seõ haï thaáp hôn beà maët chaát loûng ôû ngoaøi oáng vaø beà maët chaát loûng trong oáng coù daïng maët khum loài.+ Neáu coù ñöôøng kính trong caøng nhoû, thì möùc ñoä daâng cao hoaëc haï thaáp cuûa möùc chaát loûng beân trong oáng so vôùi beà maët chaát loûng ôû beân ngoaøi oáng



Cho hoïc sinh tìm caùc öùng duïng. Nhaän xeùt caùc caâu traû lôøi cuûa hoïc sinh.

Tìm caùc öùng duïng.


caøng lôùn. Hieän töôïng möùc chaát loûng ôû beân trong caùc oáng coù ñöôøng kính nhoû luoân daâng cao hôn, hoaëc haï thaáp hôn so vôùi beà maët chaát loûng ôû beân ngoaøi oáng goïi laø hieän töôïng mao daãn. Caùc oáng trong ñoù xaåy ra hieän töôïng mao daãn goïi laø oáng mao daãn. Heä soá caêng maët ngoaøi caøng lôùn, ñöôøng kính trong cuûa oáng caøng nhoû möùc cheânh leäch chaát loûng trong oáng vaø ngoaøi oáng caøng lôùn.2. ÖÙng duïng. Caùc oáng mao daãn trong boä reå vaø thaân caây daãn nöôùc hoaø tan khoaùng chaát leân nuoâi caây. Daàu hoaû coù theå ngaám theo caùc sôïi nhoû trong baác ñeøn ñeán ngoïn baác ñeå chaùy.


Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc trong baøi. Y/c h/s veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø caùc bt trang 202, 203.



Tieát 64 - 65 : SÖÏ CHUYEÅN THEÅ CUÛA CAÙC CHAÁT I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : - Ñònh nghóa vaø neâu ñöôïc caùc ñaëc ñieåm cuûa söï noùng chaûy vaø söï ñoâng ñaëc. Vieát ñöôïc coâng thöùc nhieät noùng chaûy cuûa vaät raén ñeå giaûi caùc baøi taäp ñaõ chot rong baøi.

- Neâu ñöôïc ñònh nghóa cuûa söï bay hôi vaø söï ngöng tuï.- Phaân bieät ñöôïc hôi khoâ vaø hôi baõo hoøa.- Ñònh nghóa vaø neâu ñöôïc ñaëc ñieåm cuûa söï soâi.

2. Kyõ naêng : - Aùp duïng ñöôïc coâng thöùc tính nhieät noùng chaûy cuûa vaät raén ñeå giaûi caùc baøi taäp ñaõ cho trong baøi.

- Giaûi thích ñöôïc nguyeân nhaân cuûa traïng thaùi hôi baõo hoøa döïa treân quaù trình caân baèng ñoäng giöõa bay hôi vaø ngöng tuï.

- Giaûi thích ñöôïc nguyeân nhaân cuûa caùc quaù trình naøy döïc treân chuyeån ñoäng cuûa caùc phaân töû.

- AÙp duïng ñöôïc coâng thöùc tính nhieät hoùa hôi cuûa chaát loûng ñeå giaûi caùc baøi taäp ñaõ cho trong baøi.

- Neâu ñöôïc nhöõng öùng duïng lieân quan ñeán caùc qua trình noùng chaûy- ñoâng ñaëc, bay hôi- ngöng tuï vaø quaù trình soâi trong ñôøi soáng.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Boä thí nghieäm xaùc ñònh nhieät ñoä noùng chaûy vaø ñoâng ñaëc cuûa thieác (duøng nhieät keá caëp nhieät), hoaëc cuûa baêng phieán hay cuûa nöôùc ñaù (duøng nhieät keá daàu).

- Boä thí nghieäm chöùng minh söï bay hôi vaø ngöng tuï.- Boä thí nghieäm xaùc ñònh nhieät ñoä cuûa hôi nöôùc soâi.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10Hoïc sinh : OÂn laïi caùc baøi “Söï noùng vaø ñoâng ñaëc”, “ Söï bay hôi vaø ngöng tuï”, “Söï soâi” trong SGK Vaät lí 6.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCTieát 1Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu hieän töôïng dính öôùt vaø hieän töôïng khoâng dính öôùt.Hoaït ñoäng 2 (25 phuùt) : Tìm hieåu söï noùng chaûy.




Cho hoïc sinh nhaéc laïi khaùi nieäm noùng chaûy ñaõ hoïc ôû THCS. Moâ taû thí nghieäm nung noùng chaûy thieác.

Cho hs ñoïc sgk vaø ruùt ra caùc ñaëc ñieåm cuûa söï noùng chaûy. Laáy ví duï töông öùng vôùi moãi ñaëc ñieåm.

Giôùi thieäu nhieät noùng chaûy. Cho hoïc sinh neâu caùc yeáu toá coù theå aûnh höôûng ñeán nhieät noùng chaûy. Giôùi thieäu nhieät noùng chaûy rieâng.

Cho hoïc sinh neâu öùng duïng cuûa söï noùng chaûy.

Nhaéc laïi khaùi nieäm noùng chaûy.

Nghe, quan saùt ñoà thò 38.1 vaø traû lôøi C1.

Neâu caùc ñaëc ñieåm cuûa söï noùng chaûy.

Ghi nhaän khaùi nieäm. Neâu caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán ñoä lôùn nhieät noùng chaûy.


Neâu caùc öùng duïng cuûa söï noùng chaûy.

I. Söï noùng chaûy. Quaù trình chuyeån töø theå raén sang theå loûng goïi laø söï noùng chaûy.1. Thí nghieäm. Khaûo saùt quaù trình noùng chaûy vaø ñoâng ñaëc cuûa caùc chaát raén ta thaáy : Moãi chaát raén keát tinh coù moät nhieät ñoä noùng chaûy xaùc ñònh ôû moãi aùp suaát cho tröôùc. Caùc chaát raén voâ ñònh hình khoâng coù nhieät ñoä noùng chaûy xaùc ñònh. Ña soá caùc chaát raén, theå tích cuûa chuùng seõ taêng khi noùng chaûy vaø giaûm khi ñoâng ñaëc. Nhieät ñoä noùng chaûy cuûa chaát raén thay ñoåi phuï thuoäc vaøo aùp suaát beân ngoaøi.2. Nhieät noùng chaûy. Nhieät löôïng Q caàn cung caáp cho chaát raén trong quaù trình noùng chaûy goïi laø nhieät noùng chaûy : Q = m. Vôùi laø nhieät noùng chaûy rieâng phuï thuoäc vaøo baûn chaát cuûa chaát raén noùng chaûy, coù ñôn vò laø J/kg.3. ÖÙng duïng. Nung chaûy kim loaïi ñeå ñuùc caùc chi tieát maùy, ñuùc töôïng, chuoâng, luyeän gang theùp.

Hoaït ñoäng 3 (15 phuùt) : Tìm hieåu veà söï bay hôi vaø söï ngöng tuï.Hoaït ñoäng cuûa



Neâu caâu hoûi giuùp hoïc sinh oân taäp. Cho hoïc sinh thaûo luaän nhoùm ñeå giaûi thích söï bay hôi vaø söï ngöng tuï. Cho hoïc sinh traû lôøi C2.

Nhôù laïi khaùi nieäm veà söï bay hôi vaø söï ngöng tuï. Giaûi thích söï bay hôi vaø söï ngöng tuï.


II. Söï bay hôi. 1. Thí nghieäm. Ñoå moät lôùp nöôùc moûng leân maët ñóa nhoâm. Thoåi nheï leân beà maët lôùp nöôùc hoaëc hô noùng ñóa nhoâm, ta thaáy lôùp nöôùc daàn daàn bieán maát. Nöôùc ñaõ boác thaønh hôi bay vaøo khoâng khí. Ñaët baûn thuyû tinh gaàn mieäng


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Cho hoïc sinh traû lôøi C3.

Neâu vaø phaân tích caùc ñaëc ñieåm cuûa söï bay hôi vaø söï ngöng tuï.

Ghi nhaän caùc ñaëc ñieåm.

coác nöôùc noùng, ta thaáy treân maët baûn thuyû tinh xuaát hieän caùc gioït nöôùc. Hôi nöôùc töø coác nöôùc ñaõ bay leân ñoïng thaønh nöôùc. Laøm thí nghieäm vôùi nhieàu chaát loûng khaùc ta cuõng thaáy hieän töôïng xaûy ra töông töï. Quaù trình chuyeån töø theå loûng sang theå khí ôû beà maët chaát loûng goïi laø söï bay hôi. Quaù trình ngöôïc laïi töø theå khí sang theå loûng goïi laø söï ngöng tuï. Söï bay hôi xaûy ra ôû nhieät ñoä baát kì vaø luoân keøm theo söï ngöng tuï.

Tieát 2Hoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu vaø giaûi thích söï bay hôi vaø söï ngöng tuï.Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Tìm hieåu veà hôi khoâ vaø hôi baûo hoaø.




Laøm thí nghieäm 38.4.

Cho hoïc sinh thaûo luaän nhoùm ñeå giaûi thích hieän töôïng. Cho hoïc sinh nhaän xeùt veà löôïng hôi trong 2 tröôøng hôïp.

Neâu ñaëc ñieåm cuûa aùp suaát hôi baûo hoaø. Yeâu caàu hoïc sinh traû lôøi C4.

Cho hoïc sinh neâu caùc öùng duïng cuûa söï bay hôi. Nhaän xeùt caùc caâu traû lôøi cuûa hoïc sinh.


Giaûi thích hieän töôïng.

Nhaän xeùt veà löôïng hôi trong 2 tröôøng hôïp.

Ghi nhaän caùc ñaëc ñieåm cuûa aùp suaát hôi baûo hoaø. Traû lôøi C4.

Neáu caùc öùng duïng cuûa söï bay hôi.

2. Hôi khoâ vaø hôi baûo hoaø. Xeùt khoâng gian treân maët thoaùng beân trong bình chaát loûng ñaäy kín : Khi toác ñoä bay hôp lôùn hôn toác ñoä ngöng tuï, aùp suaát hôi taêng daàn vaø hôi treân beà maët chaát loûng laø hôi khoâ. Khi toác ñoä bay hôi baèng toác ñoä ngöng tuï, hôi ôû phía treân maët chaát loûng laø hôi baûo hoaø coù aùp suaát ñaït giaù trò cöïc ñaïi goïi laø aùp suaát hôi baûo hoaø. AÙp suaát hôi baûo hoaø khoâng phuï thuoäc theå tích vaø khoâng tuaân theo ñònh luaät Boâi-lô – Ma-ri-oât, noù chæ phuï thuoäc vaøo baûn chaát vaø nhieät ñoä cuûa chaát loûng.3. ÖÙng duïng. Söï bay hôi nöôùc töø bieån, soâng, hoà, … taïo thaønh maây, söông muø, möa, laøm cho khí haäu ñieàu hoaø vaø caây coái phaùt trieån. Söï bay hôi cuûa nöôùc bieån ñöôïc söû duïng trong ngaønh saûn xuaát muoái. Söï bay hôi cuûa amoâniac, freâoân, … ñöôïc söû duïng trong kæ thuaät laøm laïnh.

Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Tìm hieåu söï soâi.Hoaït ñoäng cuûa



III. Söï soâi.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10 Neâu caâu hoûi ñeå hoïc sinh oân taäp. Cho hoïc sinh phaân bieät söï soâi vaø söï bay hôi.

Neâu caùc ñaëc ñieåm cuûa söï soâi.

Neâu vaø phaân tích khaùi nieäm vaø coâng thöùc tính nhieät hoaù hôi. Cho hoïc sinh nhaän xeùt caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán nhieät hoaù hôi.

Nhôù laïi khaùi nieäm söï soâi.

Neâu söï khaùc nhau cuûa söï soâi vaø söï bay hôi.

Ghi nhaän caùc ñaëc ñieåm cuûa söï soâi.

Ghi nhaän khaùi nieäm vaø coâng thöùc tính nhieät hoaù hôi.

Nhaän xeùt caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán nhieät hoaù hôi.

Söï chuyeån töø theå loûng sang theå khí xaûy ra ôû caû beân trong vaø treân beà maët chaát loûng goïi laø söï soâi.1. Thí nghieäm. Laøm thí nghieäm vôùi caùc chaát loûng khaùc nhau ta nhaän thaáy : Döôùi aùp suaát chuaån, moãi chaát loûng soâi ôû moät nhieät ñoä xaùc ñònh vaø khoâng thay ñoåi. Nhieät ñoä soâi cuûa chaát loûng phuï thuoäc vaøo aùp suaát chaát khí ôû phía treân maët chaát loûng. AÙp suaát chaát khí caøng lôùn, nhieät ñoä soâi cuûa chaát loûng caøng cao.2. Nhieät hoaù hôi. Nhieät löôïng Q caàn cung caáp cho khoái chaát loûng trong khi soâi goïi laø nhieät hoaù hôi cuûa khoái chaát loûng ôû nhieät ñoä soâi : Q = Lm. Vôùi L laø nhieät hoaù hôi rieâng phuï thuoäc vaøo baûn chaát cuûa chaát loûng bay hôi, coù ñôn vò laø J/kg.


Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø caùc baøi taäp trang 209 vaø 210.



Tieát 66 : ÑOÄ AÅM CUÛA KHOÂNG KHÍI. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : - Ñònh nghóa ñöôïc ñoä aåm tuyeät ñoái vaø ñoä aåm cöïc ñaïi.

- Ñònh nghóa ñöôïc ñoä aåm tæ ñoái.- Phaân bieät ñöôïc söï khaùc nhau giuõa caùc ñoä aåm noùi treân vaø neâu

ñöôïc yù nghóa cuûa chuùng.2. Kyõ naêng : - Quan saùt caùc hieän töôïng töï nhieân veà ñoä aåm.

- So saùnh caùc khaùi nieäm.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : Caùc loïai aåm keá : AÅm keá toùc, aåm keá khoâ öôùt, aåm keá ñieåm söông.Hoïc sinh : OÂn laïi traïng thaùi hôi khoâ vôùi traïng thaùi hôi baõo hoøa.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng 1 (5 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ : Neâu caùc ñieåm gioáng vaø khaùc nhau giöõa söï bay hôi vaø söï soâi.Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Tìm hieåu ñoä aåm tuyeät ñoái vaø ñoä aåm cöïc ñaïi.





Giôùi thieäu khaùi nieäm, kí hieäu vaø ñôn vò cuûa ñoä aåm tuyeät ñoái.

Giôùi thieäu khaùi nieäm, kí hieäu vaø ñôn vò cuûa ñoä aåm cöïc ñaïi.

Cho hoïc sinh traû lôøi C1.



Traû lôøi C1.

I. Ñoä aåm tuyeät ñoái vaø ñoä aåm cöïc ñaïi.1. Ñoä aåm tuyeät ñoái. Ñoä aåm tuyeät ñoái a cuûa khoâng khí laø ñaïi löôïng ñöôïc ño baèng khoái löôïng hôi nöôùc tính ra gam chöùa trong 1m3 khoâng khí. Ñôn vò cuûa ñoä aåm tuyeät ñoái laø g/m3.2. Ñoä aåm cöïc ñaïi. Ñoä aåm cöïc ñaïi A laø ñoä aåm tuyeät ñoái cuûa khoâng khí chöùa hôi nöôùc baûo hoaø. Giaù trò cuûa ñoä aåm cöïc ñaïi A taêng theo nhieät ñoä. Ñôn vò cuûa ñoä aåm cöïc ñaïi laø g/m3.

Hoaït ñoäng 3 (10 phuùt) : Tìm hieåu ñoä aåm tæ ñoái.Hoaït ñoäng cuûa



Giôùi thieäu khaùi nieäm, kí hieäu vaø ñôn vò cuûa ñoä aåm tæ ñoái.

Cho hoïc sinh traû ôøi C2.

Giôùi thieäu caùc loaïi aåm keá. Cho hoïc sinh phaàn em coù bieát veà caùc loaïi aåm keá.


Traû lôøi C2.

Ghi nhaän caùch ño ñoä aåm. Ñoïc phaàn caùc loaïi aåm keá.

II. Ñoä aåm tæ ñoái. Ñoä aåm tæ ñoái f cuûa khoâng khí laø ñaïi löôïng ño baèng tæ soá phaàn traêm giöõa ñoä aåm tuyeät ñoái a vaø ñoä aåm cöïc ñaïi A cuûa khoâng khí ôû cuøng nhieät ñoä :

f = .100%

hoaëc tính gaàn ñuùng baèng tæ soá phaàn traêm giöõa aùp suaát rieâng phaàn p cuûa hôi nöôùc vaø aùp suaát pbh cuûa hôi nöôùc baûo hoaø trong khoâng khí ôû cuøng moät nhieät ñoä.

f = .100%

Khoâng khí caøng aåm thì ñoä aåm tæ ñoái cuûa noù caøng cao. Coù theå ño ñoä aåm cuûa khoâng khí baèng caùc aåm keá : Aåm keá toùc, aåm keá khoâ – öôùt, aåm keá ñieåm söông.

Hoaït ñoäng 2 (10 phuùt) : Tìm hieåu aûnh höôûng cuûa ñoä aåm khoâng khí vaø caùch choáng aåm.Hoaït ñoäng cuûa



Cho hoïc sinh neáu caùc aûnh höôûng cuûa ñoä aåm khoâng khí.

Nhaän xeùt caùc caâu traû lôøi vaø heä thoáng

Neâu caùc aûnh höôûng cuûa ñoä aåm khoâng khí.

Ghi nhaän caùc aûnh höôûng cuûa ñoä aåm

III. AÛnh höôûng cuûa ñoä aåm khoâng khí. Ñoä aåm tæ ñoái cuûa khoâng khí caøng nhoû, söï bay hôi qua lôùp da caøng nhanh, thaân ngöôøi caøng deã bò laïnh. Ñoä aåm tæ ñoái cao hôn 80% taïo


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10ñaày ñuû caùc aûnh höôûng cuûa ñoä aåm khoâng khí. Cho hoïc sinh neáu caùc bieän phaùp choáng aåm.

khoâng khí.

Neâu caùc bieän phaùp choáng aåm.

ñieàu kieän cho caây coái phaùt trieån, nhöng laïi laïi deã laøm aåm moác, hö hoûng caùc maùy moùc, duïng cuï, … Ñeå choáng aåm, ngöôøi ta phaûi thöïc hieän nhieàu bieän phaùp nhö duøng chaát huùt aåm, saáy noùng, thoâng gioù, …


Yeâu caàu hoïc sinh toùm taét nhöõng kieán thöùc trong baøi. Yeâu caàu hoïc sinh veà nhaø traû lôøi caùc caâu hoûi vaø caùc baøi taäp trang 213 vaø 214.



Tieát 67 : BAØI TAÄP I. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc

- Naém vöõng söï chuyeån theå cuûa caùc chaát, nhieät noùng chaûy, nhieät hoaù hôi.- Naém vöõng caùc khaùi nieäm lieân quan ñeán ñoä aåm khoâng khí.

2. Kyõ naêng: - Traû lôøi ñöôùc caùc caâu hoûi lieân quan ñeán söï chuyeå theå cuûa caùc chaát vaø ñoä aåm khoâng khí.

- Giaûi ñöôïc caùc baøi taäp veà nhieät noùng chaûy, nhieät hoaù hôi, ñoä aåm khoâng khí.II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân : - Xem laïi caùc caâu hoûi vaø caùc baøi taäp trong saùch gk vaø trong saùch baøi taäp.


- Chuaån bò caùc caâu hoûi caàn hoûi thaày coâ veà nhöõng phaàn chöa roû.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng1 (10 phuùt) : Kieåm tra baøi cuõ vaø heä thoáng hoaù laïi nhöõng kieán thöùcñaõ hoïc.Hoaït ñoäng 2 (15 phuùt) : Giaûi caùc caâu hoûi traéc nghieäm.




Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn B. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn D. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn A. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn C.

Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Giaûi thích löïa choïn. Yeâu caàu hs traû lôøi taïi sao choïn A.

Caâu 7 trang 210 : DCaâu 8 trang 210 : BCaâu 9 trang 210 : CCaâu 10 trang 210 : DCaâu 4 trang 213 : CCaâu 5 trang 214 : ACaâu 6 trang 214 :C

Hoaït ñoäng 3 (20 phuùt) : Giaûi caùc baøi taäp.Hoaït ñoäng cuûa giaùo Hoaït ñoäng cuûa hoïc Noäi dung cô baûn


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10vieân sinh

Yeâu caàu hoïc sinh tính nhieät löôïng caàn cung caáp ñeå hoaù loûng nöôùc ñaù thaønh nöôùc. Yeâu caàu hoïc sinh tính nhieät löôïng caàn cung caáp ñeå taêng nhieät ñoä cuûa nöôùc. Cho hoïc sinh tính nhieät löôïng toång coäng.

Vieát coâng thöùc vaø tính nhieät noùng chaûy.

Vieát coâng thöùc vaø tính nhieät löôïng nöôùc nhaän ñeå taêng nhieät ñoä.

Tính nhieät löôïng toång coäng.

Baøi 14 trang 210 Nhieät löôïng caàn cung caáp ñeå hoaù loûng hoaøn toaøn nöôùc ñaù :

Q1 = m = 3,4.105.4 = 13,6.105 (J)

Nhieät löôïng caàn cung caáp ñeå chuyeån nöôùc töø 0oC leân 20oC :

Q2 = cmt = 4180.4.20 = 334400 (J)

Nhieät löôïng toång coäng :Q = Q1 + Q2 = 13,6.105 + 3,344.105

= 16,944.105 (J)IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY

Tieát 68 - 69 : Thöïc haønh : ÑO HEÄ SOÁ CAÊNG BEÀ MAËT CUÛA CHAÁT LOÛNGI. MUÏC TIEÂU1. Kieán thöùc : Caùch ño ñöôïc löïc caêng beà maët cuûa nöôùc taùc duïng leân moät chieác voøng kim loïai nhuùng chaïm vaøo maët nöôùc, töø ñoù xaùc ñònh heä soá caêng beà maët cuûa nöôùc ôû nhieät ñoä phoøng.2. Kyõ naêng

- Bieát caùch söû duïng thöôùc ñeå ño ñoä daøi chu vi voøng troøn.- Bieát caùch duøng löïc keá nhaïy (thang ño 0,1 N), thao taùc kheùo leùo ñeå ño ñöôïc chính xaùc giaù trò löïc caêng taùc duïng vaøo voøng .- Tính heä soá caêng beà maët vaø xaùc ñònh sai soâ cuûa pheùp ño.

II. CHUAÅN BÒGiaùo vieân :

Cho moãi nhoùm HS :- Löïc keá 0,1 N coù ñoä chính xaùc 0,001N.- Voøng kim loaïi ( hoaëc voøng nhöïa) coù daây treo.- Coác nhöïa ñöïng chaát loûng ( nöôùc saïch).- Giaù treo coù cô caáu naâng haï coác ñöïng chaát loûng.- Thöôùc caëp 0-150/0,05mm.- Giaáy lau ( meàm).- Keû saün baûng ghi soá lieäu theo maãu trong baøi 40 SGK Vaät lí 10.

Hoïc sinh : Baùo caùo thí nghieäm, maùy tính caù nhaân.III. TIEÁN TRÌNH DAÏY – HOÏCHoaït ñoäng 1 ( phuùt) : Hoaøn chænh cô sôû lí thuyeát cuûa pheùp ño.

Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung-Moâ taû thí nghieäm hình 40.2.-HD: Xaùc ñònh caùc löïc taùc duïng leân chieác voøng.-HD: Ñöôøng giôùi haïn maët thoaùng laø chu vi trong vaø ngoaøi cuûa voøng.

-Xaùc ñònh ñoä lôùn löïc caêng beà maët töø soá chæ cuûa löïc keá vaø troïng löôïng cuûa voøng nhaãn.-Vieát bieåu thöùc tính heä soá caêng maët ngoaøi cuûa chaát loûng.

Hoaït ñoäng 2 ( phuùt) : Hoaøn chænh phöông aùn thí nghieäm.Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung

-HD: Phöông aùn töø bieåu thöùc tính heä soá caêng maët ngoaøi vöøa thieát laäp.

-Thaûo luaän ruùt ra caùc ñaïi löôïng caàn xaùc ñònh.-Xaây döïng phöông aùn xaùc ñònh caùc ñaïi löôïng.


Trêng THPT NguyÔn BØnh Khiªm Gi¸o ¸n VËt LÝ 10-Nhaän xeùt vaø hoaøn chænh phöông aùn.

Hoaït ñoäng 3 ( phuùt) : Tìm hieåu caùc duïng cuï ño.Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung

-Giôùi thieäu caùch söû duïng thöôùc keïp

-Quan saùt vaø tìm hieåu hoaït ñoäng cuûa caùc duïng cuï coù saün.

Hoaït ñoäng 4 ( phuùt) : Tieán haønh thí nghieämHoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung

-Höôùng daãn caùc nhoùm-Theo doõi HS laøm thí nghieäm

-Tieán haønh thí nghieäm theo nhoùm.-Ghi keát quaû vaø baûng 40.1 vaø 40.2

Hoaït ñoäng 5 ( phuùt) : Xöû lí soá lieäu.Hoaït ñoäng cuûa GV Hoaït ñoäng cuûa HS Noäi dung

-HD: Nhaéc laïi caùch tính sai soá cuûa pheùp ño tröïc tieáp vaø giaùn tieáp.-Nhaän xeùt keát quaû.

-Hoaøn thaønh baûng 40.1 vaø 40.2-Tính sai soá cuûa caùc pheùp ño tröïc tieáp löïc caêng vaø ñöôøng kính.-Tính sai soá vaø vieát keát quaû ño heä soá caêng maët ngoaøi.

IV. RUÙT KINH NGHIEÄM TIEÁT DAÏY :


Documents

giao án vât li 10