giáo trình thực hành vô cơ

H2 kh«CuO

H×nh 3

Bµi 1 : Hydro, halogen, oxy, lu huúnh

1. §iÒu chÕ hydro vµ sù ch¸yCho Ýt h¹t kÏm vµo mét èng nghiÖm vµ thªm vµo ®ã kho¶ng 10 giät dung dÞch HCl ®Æc. §Ëy ngay èng nghiÖm b»ng nót cã èng dÉn khÝ ®îc vuèt nhän ë ®Çu (h.1). §îi mét l¸t cho kh«ng khÝ ë trong èng bÞ ®Èy ra hÕt. §èt khÝ tho¸t ra. H¬i níc sÏ ®äng l¹i trªn thµnh phÔu ®Æt trªn ngän löa. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.2. Hçn hîp næ ChuÈn bÞ mét hçn hîp hai thÓ tÝch hydro vµ mét thÓ tÝch oxy trong mét èng nghiÖm (h.2). BÞt èng nghiÖm chøa hçn hîp b»ng ngãn tay çi vµ ghÐ miÖng èng vµo ngän löa: hçn hîp sÏ næ. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.3. Khö CuO b»ng H2

Cho CuO vµo mét èng tuýp vµ cho qua èng ®ã dßng khÝ H2 kh«. Sau khi biÕt lµ kh«ng khÝ bÞ ®Èy ra hÕt, ®un CuO b»ng ®Ìn cån (h.3). §ång mµu ®á ®îc t¹o thµnh trong èng vµ h¬i níc ngng tô ë ®Çu vuèt nhän. ViÕt ph-¬ng tr×nh ph¶n øng.

4. So s¸nh chÊt khö cña hydr« ph©n tö vµ hydr« míi sinhHai èng nghiÖm, mçi èng chøa hçn hîp 4 giät H2SO4 4N vµ 2 3 giät KMnO4

0,05 M. + Cho 1 2 h¹t kÏm vµo èng 1. + Cho dßng khÝ H2 tinh khiÕt léi qua èng 2.Quan s¸t, gi¶i thÝch vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.5. TÝnh chÊt «xy ho¸ cña Cl2, Br2 vµ I2 (X2 ®éc)

L¾c níc Clo víi dung dÞch KBr. Thªm vµo Ýt giät C6H6 vµ l¾c m¹nh . Quan s¸t, gi¶i thÝch vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh díi d¹ng ph©n tö vµ ion.Lµm gièng thÝ nghiÖm trªn, nhng thay níc Clo vµ KBr b»ng níc Br«m vµ KI.

6. TÝnh chÊt «xi ho¸ cña KClO3 vµ KIO3

Thªm 2 giät dung dÞch KI 0,1M vµo èng nghiÖm chøa 2 giät dung dÞch KIO3

0,1M. L¾c, quan s¸t. TiÕp tôc thªm vµi giät H2SO4 2N. Ghi hiÖn tîng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

1

HCl ®ÆcZn h¹t

H×nh

H2

H×nh 2

Lµm gièng thÝ nghiÖm trªn nhng thay dung dÞch KIO3 b»ng dung dÞch KClO3 0,1M.7. TÝnh chÊt cña H2O2

TÝnh bÒn: Thªm mét Ýt MnO2 vµo èng nghiÖm chøa 4 giät dung dÞch H2O2 10%. Quan s¸t oxy tho¸t ra. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.TÝnh chÊt «xy ho¸: Thªm dung dÞch KI 0,1M vµo èng nghiÖm chøa hçn hîp dung dÞch H2O210% vµ H2SO4. L¾c, ghi hiÖn tîng quan s¸t thÊy vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng díi d¹ng ph©n tö vµ ion.TÝnh chÊt khö: Lµm gièng thÝ nghiÖm trªn, nhng thay dung dÞch KI b»ng dung dÞch KMnO4 0,05M.

8. TÝnh chÊt khö cña S (-II) vµ tÝnh chÊt «xi ho¸ cña S (IV) Thªm vµi giät dung dÞch Na2S 0,1M vµo èng nghiÖm chøa hçn hîp Na2SO3

0,1M vµ H2SO4 2N. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

9.TÝnh chÊt khö cña S (IV) Thªm dung dÞch Na2SO3 0,1M vµo èng nghiÖm chøa hçn hîp KMnO4 0,05M

vµ H2SO4 2N cho tíi khi mÊt mµu cña dung dÞch. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

10. TÝnh bÒn cña H2S2O3 AxÝt ho¸ dung dÞch Na2S2O3 0,1M. Quan s¸t sù h×nh thµnh lu huúnh.

ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng ( cÇn röa ngay èng nghiÖm chøa kÕt tña lu huúnh).

11. TÝnh khö cña ion S2O32-

Cho thªm Ýt níc Clo (hoÆc níc Br«m) vµo dung dÞch Na2S2O3 0,1M. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

Lµm gièng thÝ nghiÖm trªn nhng thay níc Clo b»ng níc I«t.12. TÝnh h¸o níc cña H2SO4 ®Æc Nhá Ýt giät H2SO4 ®Æc lªn miÕng giÊy. §îi mét l¸t, quan s¸t hiÖn tîng vµ

gi¶i thÝch. (Cã thÓ h¬ qua miÕng giÊy trªn ngän löa).

bµi 2

A. Nhãm VA1.§iÒu chÕ N2

§un nhÑ èng nghiÖm ®ùng hçn hîp çc dung dÞch b·o hoµ NH4Cl vµ NaNO2. §a mét mÈu than khan vµo miÖng èng nghiÖm. Ghi vµ gi¶i thÝch çc hiÖn tîng quan s¸t thÊy. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng díi d¹ng ph©n tö vµ ion.

2NH3

H×nh 4

2.NH3 vµ ®é tan cña nã trong níc.§un nhÑ dung dÞch NH3 ®Æc thu khÝ bay ra vµo b×nh cÇu kh« b»ng çch ®Èy kh«ng khÝ ra khái b×nh cÇu dèc ngîc (h.4). §Ëy kÝn b×nh cÇu b»ng nót cã èng dÉn khÝ ®îc vuèt nhän mét ®Çu. Nhóng ®Çu b×nh cÇu vµo mét chËu níc cã chøa Ýt giät dung dÞch phenolphtalein (h.5). §îi Ýt phót, níc trong chËu sÏ phun vµo b×nh cÇu lµm níc cã mµu hång.Gi÷ dung dÞch trong b×nh cÇu cho thÝ nghiÖm sau.

3.Sù chuyÓn dÞch c©n b»ng trong dung dÞch NH3

ChuÈn bÞ 3 èng nghiÖm, mçi èng ®ùng 2ml dung dÞch NH3 thu ®îc ë thÝ nghiÖm 2:

Thªm vµo èng thø nhÊt dung dÞch HCl 0,1M cho tíi khi mÊt mµu.§un nãng èng thø hai. So s¸nh mµu trong èng nµy víi èng thø ba.Gi¶i thÝch çc hiÖn tîng quan s¸t thÊy.

4.TÝnh chÊt khö vµ «xi ho¸ cña ion NitritThªm dung dÞch NaNO2 0,1M vµo èng nghiÖm chøa hçn hîp dung dÞch KMnO4 0,05M vµ H2SO4 2N cho tíi khi mÊt mµu. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng díi d¹ng ph©n tö vµ ion. Chøng minh tÝnh chÊt «xy ho¸ cña NaNO2 b»ng çch thay dung dÞch KMnO4 b»ng dung dÞch KI 0,1M.

5.Sù thuû ph©n cña çc Photphat§o pH cña çc dung dÞch sau: Na3PO4 0,1M; Na2HPO4 0,1M vµ NaH2PO4

0,1M. Gi¶i thÝch çc kÕt qu¶ thu ®îc vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng thuû ph©n.

6.Sù thuû ph©n cña çc ion Sb3+ vµ Bi3+

Thªm níc vµo èng nghiÖm chøa mét giät dung dÞch SbCl3 0,1M cho tíi khi xuÊt hiÖn kÕt tña. ViÕt ph¶n øng thuû ph©n.Lµm gièng thÝ nghiÖm trªn nhng thay dung dÞch SbCl3 0,1M b»ng dung dÞch Bi(NO3)2 0,1M.

7.TÝnh chÊt «xi ho¸ cña NaBiO3

L¾c hçn hîp NaBiO3 r¾n, HNO3 2N vµ mét giät dung dÞch Mn2+ (MnSO4

0,1M hoÆc Mn(NO3)2) cho tíi khi xuÊt hiÖn mµu cña ion MnO4- . ViÕt çc

ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

B. çc nhãm IVA, IIIA,IIA,vµ IA

1. §iÒu chÕ CO2 vµ sù chuyÓn dÞch c©n b»ng trong dung dÞch CO2

3

N íc + Ýt giät

phenolphtalein

H×nh 5

§iÒu chÕ: Ph¬ng ph¸p th«ng dông nhÊt lµ cho dung dÞch HCl ®Æc t¸c dông víi ®¸ v«i. ThÝ nghiÖm nµy ®îc thùc hiÖn nhê b×nh kÝp. Cho luång khÝ CO2 léi qua níc cÊt chøa mét mÈu giÊy quú tÝm trong kho¶ng hai phót. Ghi vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng quan s¸t thÊy. ViÕt çc c©n b»ng tån t¹i trong dung dÞch. Chia dung dÞch thu ®îc ra ba èng nghiÖm vµ cho vµo mçi èng mét mÈu giÊy quú tÝm: - Thªm vµo èng thø nhÊt Ýt giät dung dÞch NaOH 2N cho tíi khi xuÊt hiÖn mµu xanh cña giÊy quú. Gi¶i thÝch vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.- §un èng thø hai ®Õn s«i vµ so s¸nh mµu cña giÊy quú trong èng nµy víÝ mµu giÊy quú trong èng thø ba.Gi¶i thÝch vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

2. §é hoµ tan cña Cacbonat vµ Hydrocacbonat Sôc mét luång khÝ CO2 vµo dung dÞch Ca(OH)2. Quan s¸t sù t¹o thµnh kÕt tña vµ sau ®ã hoµ tan kÕt tña. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

3. TÝnh chÊt khö cña Sn(II)Cho vµo èng nghiÖm mét hçn hîp KMnO4 0,05M vµ H2SO4 2N, sau ®ã cho vµo tiÕp dung dÞch SnCl2 0,1M cho tíi khi mÊt mµu. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng. §iÒu chÕ dung dÞch Na2[Sn(OH)4] b»ng t¸c dông cña xót d víi dung dÞch SnCl2 0,1M cho tíi khi kÕt tña t¹o thµnh bÞ hoµ tan. Thªm tõng giät dung dÞch Bi(NO3)3 vµo. Ghi çc hiÖn tîng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

4

4. T¸c dông cña Na, K, vµ Ca víi nícDïng kÐo c¾t mét mÈu nhá Na vµ th¶ vµo chËu níc ®· thªm Ýt giät dung dÞch phenolphtalein. Ghi çc hiÖn tîng quan s¸t thÊy vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng.Lµm gièng thÝ nghiÖm trªn nhng thay Na b»ng K, vµ Ca.

5. T¸c dông cña Mg víi níc- Thªm 1 4ml níc nguyªn chÊt vµ Ýt dung dÞch phenolphtalein vµo èng nghiÖm chøa Ýt bét Mg. Quan s¸t. §un s«i níc trong èng. Ghi çc hiÖn tîng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.- Sau ®ã thªm vµo Ýt giät dung dÞch NH4Cl ®Æc. Quan s¸t, gi¶i thÝch vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

6. T¸c dông cña Al víi níc§¸nh s¹ch mét miÕng Al råi nhóng vµo níc. Al cã ph¶n øng víi níc kh«ng? LÊy Al ra khái níc vµ nhóng vµo dung dÞch Hg2+ (hçn hèng ho¸ kim lo¹i) trong vµi gi©y, sau ®ã l¹i nhóng nã vµo níc. Ghi vµ gi¶i thÝch hiÖn tîng quan s¸t thÊy vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

7. T¸c dông cña Al víi «xyAl cã t¸c dông víi «xy kh«ng? Gi¶i thÝch. Hçn hèng ho¸ mét miÕng Al, sau ®ã ®Ó ngoµi kh«ng khÝ. Ghi çc hiÖn tîng quan s¸t thÊy vµ viÕt ph¶n øng.

8. Sù thuû ph©n cña muèi Al3+

§o pH cña dung dÞch Al2(SO4)3 0,1M. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng thuû ph©n cña Al3+.Thªm dung dÞch Na2CO3 0,1M vµo dung dÞch Al2(SO4)3. Ghi vµ gi¶i thÝch çc hiÖn tîng quan s¸t thÊy. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

bµi 3. cr«m vµ mangan

1. Cr(OH)3 lìng tÝnh.§iÒu chÕ kÕt tña Cr(OH)3. Chøng minh tÝnh chÊt lìng tÝnh cña Cr3+ b»ng

thÝ nghiÖm. Ghi hiÖn tîng vµ viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng. 2. Sù thñy ph©n cña muèi Cr(III)

Thªm 1ml dung dÞch Na2CO3 0,1M vµo èng nghiÖm chøa 1ml dung dÞch Cr2(SO4)3. Ghi vµ gi¶i thÝch çc hiÖn tîng quan s¸t ®îc. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.3. TÝnh chÊt khö cña Cromit

KÕt tña Cr(OH)3 b»ng dung dÞch NaOH 2N, sau ®ã thªm xót ®Ó hoµ tan kÕt tña. Thªm dung dÞch H2O210% cho ®Õn khi kÕt tña xuÊt hiÖn dung dÞch mµu vµng. Ghi hiÖn tîng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

4. C©n b»ng gi÷a Cromat vµ DicromatThªm H2SO4 2N vµo dung dÞch K2CrO4. Ghi hiÖn tîng x¶y ra. Thªm NaOH vµo dung dÞch thu ®îc cho ®Õn khi chuyÓn sang mµu vµng.ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

5

5. TÝnh chÊt «xy ho¸ cña Cr(VI)Thªm dung dÞch NaNO2 0,1N vµo hçn hîp K2Cr2O7 0,1M vµ H2SO4 2N cho tíi khi chuyÓn mµu. Ghi hiÖn tîng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

6. TÝnh chÊt khö cña Mn(OH)2

KÕt tña Mn(OH)2 b»ng dung dÞch NaOH. Quan s¸t sù biÕn ®æi mµu cña Mn(OH)2 trong kh«ng khÝ. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

7. §iÒu chÕ K2MnO4 vµ tÝnh chÊt ho¸ häcCho mét hçn hîp r¾n KOH, KClO3 (hoÆc KNO3) vµ MnO2 vµo mét chÐn nung b»ng sø. §un nãng ch¶y hçn hîp. §Ó nguéi råi hoµ tan hçn hîp thu ®îc b»ng mét Ýt níc.LÊy mét lîng nhá dung dÞch ®· ®iÒu chÕ ®îc vµ thªm tõng giät H2SO4

lo·ng cho tíi khi ®æi mµu. Cho mét luång khÝ CO2 qua èng nghiÖm chøa mét lîng dung dÞch K2MnO4 cho tíi khi xuÊt hiÖn dung dÞch mµu tÝm.Thªm níc Clo vµo èng thø ba chøa dung dÞch K2MnO4.

8. Mn2O7 vµ tÝnh chÊt ho¸ häcThªm Ýt giät dung dÞch H2SO4 ®Æc vµo mét mÆt kÝnh ®ång hå chøa tinh thÓ KMnO4. Trén nhÑ nhµng b»ng ®òa thñy tinh, Mn2O7 ®îc t¹o thµnh. Mét mÈu b«ng thªm cån sÏ bèc ch¸y khi tiÕp xóc víi Mn2O7. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

9. TÝnh chÊt «xi ho¸ cña KMnO4

Cho vµo èng nghiÖm dung dÞch KMnO4 0,05M, thªm vµo Ýt giät H2SO42N (ph¶n øng trong m«i trêng axit) vµ sau ®ã thªm tõng giät dung dÞch NaNO2. Quan s¸t sù mÊt mµu dung dÞch KMnO4. ViÕt çc ph¬ng tr×nh d¹ng ph©n tö vµ ion cña ph¶n øng.Lµm gièng thÝ nghiÖm trªn nhng thay ®æi H2SO4 b»ng NaOH ®Æc.Lµm thÝ nghiÖm trªn trong m«i trêng trung tÝnh.

10. T¸c dông cña MnO4- víi Mn2+. Thªm dung dÞch MnSO4 vµo dung dÞch KMnO4. §îi mét l¸t, quan s¸t hiÖn tîng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

Bµi 4

a. s¾t, coban, niken

1. TÝnh chÊt khö cña çc hydroxit Fe(II), Co(II), Ni(II)Cho mét Ýt NaOH lo·ng vµo dung dÞch muèi Fe2+(muèi Morh). Quan s¸t mµu kÕt tña t¹o thµnh vµ sù biÕn ®æi mµu cña dung dÞch trong kh«ng khÝ. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng. Lµm gièng thÝ nghiÖm trªn nhng thay dung dÞch Fe2+ b»ng dung dÞch Co2+. Ghi mµu kÕt tña. §un nhÑ vµ quan s¸t sù chuyÓn mµu.Lµm gièng thÝ nghiÖm trªn, nhng thay dung dÞch Co2+ b»ng dung dÞch Ni2+..

6

Ghi mµu kÕt tña. Thªm Ýt giät níc Clo(hoÆc níc Br«m). Quan s¸t hiÖn t-îng.Gi÷ c¶ ba kÕt tña cho thÝ nghiÖm sau.

2. TÝnh «xy ho¸ cña çc hydroxit Fe(III), Co(III), Ni(III)Thªm 1 2ml HCl ®Æc vµo çc kÕt tña thu ®îc ë trªn. Quan s¸t hiÖn t-îng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

3. TÝnh chÊt khö cña ion Fe2+

Thªm dung dÞch Fe2+ vµo èng nghiÖm chøa hçn hîp KMnO4 0,05M vµ H2SO42N, cho tíi khi mÊt mµu cña KMnO4.ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng. Çc ion Co2+ vµ Ni2+ cã ph¶n øng víi KMnO4 trong m«i trêng axit kh«ng?

4. TÝnh chÊt «xy ho¸ cña Fe3+

Thªm dung dÞch KI 0,05M vµo èng nghiÖm chøa hçn hîp Fe3+ vµ H2SO42N . Quan s¸t hiÖn tîng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

b. çc nhãm ib vµ iib1. Cu(OH)2

§iÒu chÕ kÕt tña Cu(OH)2 b»ng çc dung dÞch Cu2+ vµ OH-. Chia kÕt tña thu ®îc ra 4 èng nghiÖm:§un nãng èng thø nhÊt.Thªm NaOH ®Æc vµo èng thø hai.Thªm axit HCl 2N vµo èng thø ba.Thªm dung dÞch NH3 vµo èng thø t.Ghi çc hiÖn tîng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

2. Ag2OThªm dung dÞch NaOH 2N vµo èng nghiÖm chøa dung dÞch AgNO3 0,1M. Chia lµm 3 èng nghiÖm:Thªm NaOH ®Æc vµo èng thø nhÊt.Thªm axit HNO3 2N vµo èng thø hai. Thªm dung dÞch NH3 vµo èng thø ba.Ghi çc hiÖn tîng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

3. [Ag(NH3)2]Cl§iÒu chÕ kÕt tña AgCl b»ng dung dÞch AgNO3 vµ NaCl. Thªm dung dÞch NH3 vµo AgCl thu ®îc cho ®Õn khi hoµ tan kÕt tña. Sau ®ã thªm dung dÞch HNO3 cho tíi khi xuÊt hiÖn l¹i kÕt tña. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

4. TÝnh «xi ho¸ cña Cu2+

Thªm dung dÞch lo·ng KI vµo dung dÞch CuSO4 lo·ng. Ghi çc hiÖn tîng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

5. Zn(OH)2, Cd(OH)2 vµ HgO§iÒu chÕ çc kÕt tña Zn(OH)2vµ Cd(OH)2 b»ng çc dung dÞch M2+ vµ NaOH. Chia mçi kÕt tña ra ba èng nghiÖm:Thªm vµo èng thø nhÊt HCl 2N.Thªm vµo èng thø hai dung dÞch NaOH.Thªm dung dÞch NH3 vµo èng thø ba.Ghi hiÖn tîng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

7

§iÒu chÕ çc kÕt tña HgO b»ng çch dïng çc dung dÞch Hg2+ vµ NaOH. HgO cã lìng tÝnh kh«ng? Chøng minh b»ng thÝ nghiÖm.

6. TÝnh «xy ho¸ cña ion Hg2+ Thªm tõng giät SnCl2 0,1M vµo èng nghiÖm chøa dung dÞch HgCl2 0,1M. Ghi çc hiÖn tîng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

7. TÝnh chÊt cña ion Hg22+

Thªm dung dÞch NaOH 2N vµo èng nghiÖm chøa dung dÞch Hg2(NO3)20,1M. Ghi hiÖn tîng vµ viÕt çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng.Lµm gièng thÝ nghiÖm trªn nhng thay dung dÞch NaOH b»ng dung dÞch Na2S 0,1M.

8

Documents

giáo trình thực hành vô cơ