24/09/53

1

GIS ระบบสารสนเทศภมศาสตร

GIS = Geograpic Information System(ระบบสารสนเทศทางภมศาสตร) เปนสงทเกยวของกบแผนท เปนสงทเกยวของกบขอมล เปนสงทเกยวของกบระบบคอมพวเตอร

ความหมายของ “GIS”

Geographic Information Systems - GISเปนเครองมอทใชระบบคอมพวเตอรชวยในการเกบขอมลในฐานขอมลการเปลยนแปลง และแกไขการวเคราะหการแสดงผล

ความหมายของ “GIS”GIS Concept

24/09/53

2

REALWORLD

การจดสรรทดนและผงเมอง 1120

1121 1124

1123200

GIS Stores Data as Layers

แผนทและภมประเทศอทกวทยาการคมนาคม ขนสง

- -

อาคาร สงกอสรางระบบสาธารณปโภค

What Is GIS?ค านยามของ GIS = ระบบสารสนเทศภมศาสตร

“เครองมอระบบคอมพวเตอรทสามารถแสดงรายละเอยดในรปแบบหลากหลายขององคประกอบภมประเทศเชอมโยงกบฐานขอมล เพอใชประโยชนในการวเคราะหความสมพนธดานตางๆทเปนอยหรอ

เกดขนในภมศาสตรทอยแวดลอมทกชวต”

ลกษณะของขอมลในระบบ GIS

1. ขอมลเชงคณลกษณะ (Non-spatial Data / Attribute Data)2. ขอมลเชงพนท (Spatial Data / Graphic Data)

รวบรวมขอมล น าเขาขอมล

ขอมลเชงคณลกษณะขอมลเชงพนท

รปแบบการน าเสนอของ GIS

Feature Examples Graphic Data Attribute Data

จด (point) - เสา- หมอแปลง- สวทช

- ความสงของเสา- Rating KVA- สถานะของสวทช

เสน (line) - ถนน- สายไฟฟา

- ประเภทถนน- ขนาดของสายไฟ

พนท (polygon) - เขตอ าเภอ- แหลงน า

- จ านวนประชากร- ประเภทของแหลงน า

24/09/53

3

GIS DATA

Graphic

Attribute

Geographic Information System

ระบบสารสนเทศทใชในการ

จดเกบ จดการ วเคราะห แสดงผลขอมลทางภมศาสตร

What can GIS do for you?

Making Maps

Components of a GIS

24/09/53

4

หนวยน าเขาขอมลหนวยประมวลผลกลางหนวยความจ าส ารองหนวยแสดงผลหนวยตดตอสอสาร

Digitizer :Input device

Disk Storage

GPS :Input device

Ink-Jet printer :Output device

Computer

Networking :หนวยตดตอสอสาร

ฮารดแวร (Hardware)

เปนอปกรณตางๆทใชกบโปรแกรม GIS อปกรณนรวมถงอปกรณทใชในการน าเขา การประมวลผล และการแสดงผลขอมล และผลตผลลพธของการท างาน เชนComputerDigitizer, ScannerPlotter, Printer

Hardware

นอกจากนยงมอปกรณตอพวงอนๆ หรอทอาจจะตองใชประกอบกนในการจดการรวบรวมฐานขอมลภมศาสตร เชน วศวกรรมโยธา

Hardware

GPS กลองวดมม/กลองวดระดบ

24/09/53

5

Software

ArcFM 8

1. การปอนขอมลและการตรวจสอบขอมล (Data Input and Verification)2. การจดเกบขอมลและการจดการฐานขอมล (Data Storage and

Database Management)3. การค านวณและการวเคราะหขอมล (Data Manipulation and

Analysis)4. การรายงานผลขอมล (Data Output and Presentation)5. การโตตอบกบผใช (User Interface)

คณสมบตของGIS Software

People หรอ บคลากร

เปนองคประกอบทส าคญทสดของ GIS เนองจากถาขาดบคลากรกจะไมมการพฒนาโปรแกรม อปกรณ หรอขอมลทมคณภาพ

“ไมมบคลากร ไมม GIS”

People

เจาหนาทบนทกขอมล (Data Entry Operator) เจาหนาทควบคมเครองคอมพวเตอร (Computer Operator) เจาหนาทพฒนาโปรแกรมประยกต (Application Programmer) เจาหนาทพฒนาโปรแกรมระบบ (System Programmer) เจาหนาทวเคราะหและออกแบบระบบงาน (System Analyst and

Designer) วศวกรระบบ (System Engineer) เจาหนาทจดการฐานขอมล (Database Administration)ผบรหารหนวยประมวลผลขอมลดวยคอมพวเตอร (EDP Manager)

บคลกรทางคอมพวเตอร (People)

24/09/53

6

GIS Data Format

Vector Data คอขอมลทประกอบดวยจดพกดทางแนวราบ (X,Y) และ/หรอ แนวดง (Z) หรอ Cartesian Coordinate System

ขอมลแสดงต าแหนง (Spatial data) ของระบบสารสนเทศภมศาสตรแบงไดเปน 2 ประเภทคอ Vector และ Raster

Data

X1,y1,(z1)

a

b

X1,y1,(z1)X2,y2,(z2)

X3,y3,(z3)

a

b

c

d

X3,y3,(z3)

X1,y1,(z1) X4,y4,(z4)

X2,y2,(z2)

Z

X

Y

รปแบบขอมล(Data Model)

โครงสรางแบบเวคเตอร (Vector Structure)ขอมลเปนจด

Point Feature ต ำแหนงพกดทไมมขนำดและทศทำง

โครงสรางแบบเวคเตอร (Vector Structure)

ขอมลเปนเสน

ลกษณะการปอนขอมลรปแบบเสนทใช Chain และ Node

24/09/53

7

ล าน าเหนเปนแนวเสนบนแผนทมาตราสวนใหญ เมอแผนทมมาตราสวนเลกลง อาจเหนความกวางของล าน าเปนรปหลายเหลยม (Polygon)

Line Feature มระยะและทศทำงระหวำงจดเรมตน ไปยงจดแนวทำง (Vector) และจดสนสด แตไมมควำมกวำง

Data

a bPolygon Feature มระยะและทศทำงระหวำงจดเรมตน จดแนวทำง (Vector) และจดสนสด ทประกอบกนเปนรปหลำยเหลยมมขนำดพนท (Area) และเสนรอบรป (Perimeter)

บรเวณปาไมมขนาดทสามารถแสดงเปนรปหลายเหลยม (Polygon Feature) ไดบนแผนทระดบจงหวด

Data

a

b

c

d

Raster Data เปนขอมลทอยบนพกดรปตารางแถวนอนและแถวตง-ความสามารถแสดงรายละเอยดของขอมลขนอยกบขนาดของเซลล ณ จดพกดทประกอบขนเปนฐานขอมลแสดงต าแหนงชดนน - Raster Data มขอไดเปรยบในการใชทรพยากรระบบคอมพวเตอรทมประสทธภาพดกวา ชวยใหสามารถท าการวเคราะหไดรวดเรว -Raster Data อาจแปรรปมาจากขอมล Vector หรอแปรจาก Raster ไปเปน Vector แตเหนไดวาจะมความคลาดเคลอนเกดขนระหวางการแปรรปขอมล

Image เปน Raster Data ประเภทหนง ซงมคาระบสของแตละพกดเซลล เมอไดรบการแปลความหมาย (Interpretation) จากกระบวนการวเคราะหดวยคอมพวเตอร ความหมายจากคาสเหลานสามารถน าไปสรางคณสมบตเชงอธบาย (Attribute) ส าหรบชนขอมลได

24/09/53

8

1. ระบบการประมวลผลแฟมขอมล

ระบบจดการฐานขอมล (DBMS)

แฟมขอมลจงหวด แฟมขอมลอ าเภอ

ต าบลแฟมส ามะโนประชากร

โปรแกรมทะเบยนราษฎร

แฟมขอมลจงหวด แฟมขอมลอ าเภอ

ต าบลแฟมส ามะโนประชากร

โปรแกรมตรวจสอบชายไทยวยเกณฑทหาร

ระบบจดการฐานขอมล (DBMS)

2. ระบบการประมวลผลฐานขอมล

โปรแกรมทะเบยนราษฎร

โปรแกรมตรวจสอบชายไทยวยเกณฑทหาร

DBMS แฟมขอมลจงหวด แฟมขอมลอ าเภอ ต าบลแฟมส ามะโนประชากร

คณสมบตของขอมลในฐานขอมล

1. มความถกตอง ทนสมย สมเหตสมผล2. มความซ าซอนของขอมลนอยทสด3. มการแบงกนใชงานขอมล

ขอดการประมวลผลขอมลในฐานขอมล

เกบรวมกน&ใชรวมกนได

ลดความซ าซอนของขอมล

ลดความขดแยงกนของขอมล

ควบคมความคงสภาพขอมล

การจดการขอมลท าไดงาย

ความเปนอสระระหวางโปรแกรมประยกตและขอมล

มผควบคมระบบเพยงคนเดยว

24/09/53

9

ขอเสยการประมวลผลขอมลในฐานขอมล

การใชงานฐานขอมลเสยคาใชจายสง การสญเสยขอมล

ทอาจเกดขนได

ปญหาของการพฒนา GISขาดขอมลทไมสามารถน ามาใชงานไดทนทขาดการรวมมอกนระหวางหนวยงานในการใหขอมลไมมการก าหนดมาตรฐานขอมลทจะสามารถน ามาใชรวมกนไดขาดความรและไมเหนประโยชนของการน าเอา GIS มาใชงานขาดแคลนบคลากรคาใชจายในการจดเกบขอมลคอนขางสงขาดการสนบสนนจากผบรหารของหนวยงาน