GIS GEOGRAPHIC INFORMATION SYSTEM

GIS Geographic Information System (GIS )

องคป์ระกอบของระบบสารสนเทศภมูศิาสตร ์5 อย่างคอื

▪ขอ้มูล (Data)

▪เคร ือ่งคอมพวิเตอรแ์ละ อปุกรณ ์ตา่ง ๆ (Hardware)

▪โปรแกรม (Software)

▪บุคลากร (People)

▪ขัน้ตอน (Methods)

Dataขอ้มูล (data)

ขอ้มูลเชิงบรรยาย

(Attribute Data)ขอ้มูลเชิงพ้ืนท่ี (Spatial Data)

Vector

Line Poly/Line

Polygon/Region

Raster

ขอ้มูลระบบสารสนเทศภมูศิาสตรจ์ะแบ่ง 2 ประเภทใหญ่ ๆ คอื

1.ขอ้มูลเชงิพืน้ที ่(Spatial Data)2.สว่นของขอ้มูลบรรยาย (Attribute Data) หรอื ตารางขอ้มูล (Data base)

ขอ้มูลระบบสารสนเทศภมูศิาสตรจ์ะแบ่ง 2 ประเภทใหญ่ ๆ คอื

1.ขอ้มูลเชงิพืน้ที ่(Spatial Data)

Points , Lines, Polygons

Raster Data

Raster Data (ตอ่)

ขอ้มูลตารางกรดิ หรอื ขอ้มูลราสเตอร ์(Raster data) จดัเก็บขอ้มูลเป็นลกัษณะตารางสีเ่หลีย่มจตัรุสัเล็ก ๆ (Grid or Pixel) เท่ากนัและตอ่เน่ืองกนั ซ ึง่สามารถอา้งองิค่าพกิดัทางภมูศิาสตร ์ได ้ขนาดของตารางกรดิหรอืความละเอยีด (Resolution) ในการเก็บขอ้มูลจะใหญ่หรอืเล็กขึน้อยู่กบัการจดัแบ่งจ านวนแถว และจ านวนคอลมัน ์ตวัอย่างขอ้มูลทีจ่ดัเก็บโดยใชต้ารางกรดิ เชน่ ภาพทางอากาศ (Airial photo) ภาพดาวเทยีม(Satellite Images) เป็นตน้

เปรยีบเทยีบขอ้มูลแบบ Vector และ Raster

2. รูปแบบขอ้มูลเชงิบรรยายหรอืขอ้มูลลกัษณะประจ า (Attribute data or Non-Spatial data)

ขอ้มูลเชงิบรรยาย(อรรถอธบิายหรอืขอ้มูลเชงิคุณลกัษณะ) หรอืขอ้มูลลกัษณะประจ า (Attribute data or Non-Spatial data) เป็นขอ้มูลเชงิตวัเลขหรอืเชงิคณุภาพ ซึง่บอกคณุลกัษณะของขอ้มูลเชงิพืน้ที ่ทีส่มัพนัธ ์เกีย่วขอ้งโดยตรง GIS ในปัจจบุนั นิยมใชร้ะบบการจดัการฐานขอ้มูลตา่ง ๆ ทีม่อียูท่ ัง้หลาย เชน่ dBase, FoxPro, Oracle, Microsoft Access เป็นตน้ เพือ่เช ือ่มโยงกบัฐานขอ้มูลเชงิพืน้ที ่ระบบการจดัการขอ้มูลทีก่ลา่วมานีท้ าหนา้ทีจ่ดัการและประมวลผลขอ้มูล ทีจ่ะบอกคณุลกัษณะของขอ้มูลเชงิพืน้ที ่การเช ือ่มโยงขอ้มูลเชงิพืน้ทีเ่ขา้กบัขอ้มูลลกัษณะประจ า โดยอาศยัรหสัรว่ม (Common key code) (ส านักพฒันาเทคโนโลยอีวกาศและภมูสิารสนเทศ (องคก์ารมหาชน), 2547)

ตัวอย่างข้อมูลเชิงบรรยาย

ขอ้มูลเชงิบรรยาย(อรรถอธบิายหรอืขอ้มูลเชงิคณุลกัษณะ) หรอืขอ้มูลลกัษณะประจ า (Attribute data or Non-Spatial data)

ขอ้มูลสามารถแบ่งออกได้ 2 ประเภทคอื

1. ขอ้มูลเชงิคุณภาพ (Qualitative data) เชน่ ชือ่ ค าอธบิาย รหสั ไม่แสดงความหมายทางปรมิาณและวเิคราะหท์างสถติไิม่ได ้

2. ขอ้มูลเชงิปรมิาณ (Quantitative data) แสดงโดยใชต้วัเลข เชน่ ขอ้มูลการถอืครองทีด่นิ คุณภาพน ้า สภาวะทางเศรษฐกจิและสงัคม สามารถวเิคราะหท์างสถติไิด ้

Hardware

โปรแกรมหรอืระบบซอฟตแ์วร ์(Software)

บุคลากร (User)

กระบวนการท างานของ GIS

ขัน้ตอนการท างาน (Methods) คอื วธิกีารทีอ่งคก์รน้ัน ๆ น าเอาระบบ GIS ไปใชง้าน ซ ึง่จะแตกตา่งไปตามแตล่ะองคก์ร ฉะน้ันผูป้ฏบิตังิานตอ้งเลอืกวธิกีารในการจดัการกบัปัญหาทีเ่หมาะสมทีส่ดุส าหรบัของหน่วยงานของตนเอง ทัง้นีก็้เพือ่ประโยชนแ์ละประสทิธภิาพทีส่งูสดุของหน่วยงานน่ันเอง

1. การน าเขา้ขอ้มูล (input) กอ่นทีข่อ้มูลทางภูมศิาสตรจ์ะถกูใชง้านไดใ้นระบบสารสนเทศภูมศิาสตร ์ขอ้มูลจะตอ้งถกูแปลงใหอ้ยู่ในรปูของขอ้มูลเชงิตวัเลข (digital format) กอ่น

2. การปรบัแตง่ขอ้มูล (manipulation) ขอ้มูลทีไ่ดร้บัเขา้สูร่ะบบ บางอย่างจ าเป็นตอ้งไดร้บัการปรบัแตง่ให ้เหมาะสมกบัการใชง้าน

3. การบรหิารขอ้มูล (management) ระบบจดัการฐานขอ้มูลหรอื DBMS จะถกูน ามาใชใ้นการบรหิารขอ้มูลเพือ่การท างานทีม่ปีระสทิธภิาพในระบบ GIS DBMS ทีไ่ดร้บัการเชือ่ถอืและนิยมใชก้นัอย่างกวา้งขวางทีส่ดุคอื DBMS แบบ Relational หรอืระบบจดัการฐานขอ้มูลแบบสมัพทัธ ์(DBMS)

4. การเรยีกคน้และวเิคราะหข์อ้มูล (query and analysis) เมือ่ระบบ GIS มคีวามพรอ้มในเร ือ่งของขอ้มูลแลว้ ขัน้ตอนตอ่ไป คอื การน าขอ้มูลเหลา่น่ีมาใชใ้หเ้กดิประโยชน์

5. การน าเสนอขอ้มูล (visualization) จากการด าเนินการเรยีกคน้และวเิคราะหข์อ้มูล ผลลพัธท์ีไ่ดจ้ะอยู่ในรปูของตวัเลขหรอืตวัอกัษร ซ ึง่ยากตอ่การตคีวามหมายหรอืท าความเขา้ใจ การน าเสนอขอ้มูลทีด่ี

กระบวนการท างานของ GIS

อา้งองิ

▪ http://www.gisthai.org/about-gis.himl

▪ http://www.maceducatin.com/e-knowledge/2503106100/02.him

▪ http://www.gisthai.org/about-gis/compogis.html

▪ http://www.daco.rtaf.mi.th/wbdaoc/hews/recce....boc

▪ http://www.fisheries.go.th/it-gis/data/faqs-005.htm

▪ http://www.fisheries.go.th/it-gis/data/faqs-003.html

ค าถามทา้ยบท

▪ ลกัษณะโครงสรา้งของขอ้มูลในระบบสารสนเทศภมูศิาสตรแ์บง่เป็นกีแ่บบอะไรบา้ง

▪ ลกัษณะของขอ้มูลในระบบสารสนเทศภมูศิาสตรม์อีะไรบา้ง จงอธบิายมาพอเขา้ใจ

▪ ขอ้มูลเชงิพืน้ที ่(Spatial Data) จงอธบิายมาพอเขา้ใจ

▪ ขอ้มูลบรรยาย (Attribute Data) หรอื ตารางขอ้มูล (Data base) อธบิายมาพอเขา้ใจ

▪ กระบวนการท างานในระบบสารสนเทศภมูศิาสตรม์อีะไรบา้งจงอธบิายมาพอเขา้ใจ