GLADYO 1

GLADYO

İTALYAN GİZLİ ÖRGÜTLENMESİ

GLADYO 2

Polis Akademisi Araştırma Merkezleri Başkanlığı bünyesinde bulunan

UTSAM, terörizm ve sınıraşan suçlarla mücadele konusunda bilimsel

araştırmalar ve analizler yaparak çözüm önerileri üretmeyi;

Ulusal ve uluslararası alanda kamu, özel sektör, sivil toplum kuruluşları,

üniversiteler ve bilimsel faaliyetlerde bulunan birimlerden oluşan

güvenlik aktörleri arasında güvenlik sinerjisinin oluşturulması ve güven

toplumunun inşasına katkıda bulunmayı hedeflemektedir.

UTSAM RAPOR NO : 6

RAPOR EDİTÖRÜ : Doç. Dr. İhsan BAL

RAPOR HAZIRLAYANLAR : Doç. Dr. Süleyman ÖZEREN

Dr. Hüseyin CİNOĞLU

Dr. Oğuzhan BAŞIBÜYÜK

Dr. Oğuzhan Ömer DEMİR

Dr. M. Alper SÖZER

RAPOR TARİHİ : 12.02.2009

Polis Akademisi Başkanlığı

Uluslararası Terörizm ve Sınıraşan Suçlar Araştırma Merkezi

Anıttepe/ANKARA 06580

Tel: (312) 412 5290-95 Fax: (312) 412 1283

GLADYO 3

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ ............................................................................................................... 4

İTALYA’DA 2. DÜNYA SAVAŞI ve POLİTİK DURUM ............................................. 5

GLADYO NEDİR? .............................................................................................. 9

GLADYO’NUN HEDEFLERİ NELERDİR? ............................................................. 12

GLADYO’NUN İDEOLOJİSİ VE YAPILANMASI .................................................... 14

GLADYO’NUN FİNANSMANI ........................................................................... 19

GLADYO’NUN EYLEMLERİ ............................................................................... 21

GLADYO’YA YÖNELİK SORUŞTURMA SÜRECİ .................................................. 26

KAMUOYUNUN GLADYO’YA BAKIŞI ................................................................ 31

GLADYO SORUŞTURMASINDA ÖNEMLİ KİŞİLER .............................................. 33

GLADYO’NUN KURULUŞ VE EYLEM KRONOLOJİSİ ........................................... 36

SONUÇ .......................................................................................................... 39

GLADYO 4

GİRİŞ

2. Dünya Savaşı sonrası Varşova Paktı ülkelerince komünist bir işgalin önüne geçmek

ve komünizmin Avrupa Devletleri’ne yayılmasını engellemek amacıyla Amerikan ve

İngiliz gizli servislerince NATO üyesi ülkelerde cephe-gerisi gizli faaliyetler planlanmış

ve birçok ülkede faaliyete geçmiştir.

Avrupa ülkelerinde farklı isimler faaliyet gösteren bu çalışmalar Fransa’da

Rüzgârların Gülü (Rose des Vents), Danimarka’da Absalon (Ortaçağ’da yaşamış bir

din adamından esinlenilmiş), İspanya’da GAL (Anti-Terör Özgürlük Örgütü),

Almanya’da Sword (Kılıç) veya Anti-Komünist Saldırı Birliği, Yunanistan’da Koyun

Postu (Sheepskin), Avusturya’da Schwert, Belçika’da SDR-8 olarak bilinen

örgütlenmelerin varlığını bu ülkelerden başka, Hollanda, Lüksemburg, Norveç,

Portekiz, İsviçre ve İsveç de kabul etmiştir.1

İtalya’da ilk olarak 1950’li yılların başlarında kurulan bu gizli yapılanma 1956 yılında

resmen Gladyo Operasyonu adıyla faaliyete geçmiştir. Önceleri daha çok komünist

sızmaları önlemek amacı gütmekte ise de 1960 ile 1980 yılları arasında, İtalyan

siyasal hareketlenmesinde komünist veya sosyalist partilerin önünü almak ve sol

hareketin kredisini kamuoyu nezdinde düşürmek amacına yönelik faaliyetler

yürütmüştür. Bu amaçlarla özellikle aşırı sağ “taşeron” terör örgütlerine yaptırılan

bombalama ve suikastler, sol terör örgütlerinin faaliyetleri olarak kamuoyuna lanse

edilmiştir. Bu suretle ülke içinde sürekli bir gerilim havası oluşturarak askeri ve silahlı

önlemlere meşruiyet kazandırılması sağlanmıştır.

Bu çalışmanın amacı; Gladyo örgütlenmesinin hedefleri, yapılanması, finans

kaynakları, eylemleri, soruşturma süreci ve bu süreçte dönemin hükümet,

parlamento, medya, kamuoyunun davaya bakış açıları hakkında ayrıntılı bilgi

sunmaktır.

1 The Economist (12/15/1990). The sword's other edge., Vol. 317, Issue 7685

GLADYO 5

İTALYA’DA 2. DÜNYA SAVAŞI ve POLİTİK DURUM

İtalya’daki Gladyo yapılanmasının kuruluşunu ve gelişimini anlamak için İtalya’nın

İkinci Dünya Savaşı sonrası politik atmosferini anlamak önemlidir. İtalya’da 2. Dünya

Savaşı sırasında ve sonrasında duyulan en önemli politik ve güvenlik kaygısını,

komünizm ve komünistlerin İtalya’ya hakim olması olmuştur. Komünizmin yayılması

tehlikesi sadece İtalya değil, o dönem Avrupa’da bulunan birçok devlet için de geçerli

olan ve gerek Amerika Birleşik Devletleri gerekse İngiltere tarafından bertaraf

edilmeye çalışılmış bir sorun olmuştur.

İtalyan Komünist Partisi ve İtalyan Sosyalist Partisi, 1946 seçimleri sonrasında

Hristiyan Demokrat Parti hükümetinde kabinede yer bulabilmiştir. Bu durum,

İtalya’daki komünizm tehdidi algılaması anlamında ilk bariz gösterge olmuştur. 1947

yılında ABD’ye davet edilen Başbakan De Gasperi, seyahatinin dönüşünü takip eden

üçüncü günde kabineyi dağıtarak solcu bakanların azınlıkta kaldığı bir hükümet

kurmuştur. Buna rağmen, ABD İtalya’ya yapılması planlanan yardımı dondurduğunu

açıklamıştır. Bundan birkaç ay sonra Başbakan Yardımcısı Lombardo, Washington’a

bir gezi yapmış, bu ziyareti yaptığı esnada Başbakan De Gasperi kabineyi tekrar

dağıtarak solcuların olmadığı bir hükümet kurmuştur. Bu gelişmeyi takip eden

aylarda daha önce dondurulduğu duyurulan yardım İtalya’ya ulaşmış ve ayrıca

İtalya’nın 1 milyar dolarlık dış borcu silinmiştir.2

Komünizm tehdidinin Avrupa ülkelerinde hükümetleri zora sokacağı hesabıyla, ABD

Başkanı Truman tarafından kurulan Ulusal Güvenlik Konseyi’nin direktifi ile silahlı

kuvvetlerin seçimle de olsa işbaşına geçecek veya hükümete girecek olan komünist

partilere karşı müttefik devletlere destek olması, bu amaçla NATO ve Anglo-

Amerikan istihbarat servisleri aracılığıyla bu ülkelerde cephe gerisi faaliyetler

yürütülmesi kararlaştırılmıştır.3

2 Douglas, Allen (2005). Italy's Black Prince: Terror War Against the Nation-State, Executive

Intelligence Review, February, 3 A.g.e. s.3

GLADYO 6

Bu zaman zarfında İtalyan Komünist ve Sosyalist

Partileri birleşerek Popüler Demokratik Cephe’yi (FDP)

kurmuş ve 1948 seçimlerine birlikte girme kararı almıştır.

Bunun üzerine, ABD makamları ve gizli servisi İtalya’da

açık ve örtülü bir psikolojik harekat ve propaganda

faaliyetine girişmiştir.

Bazı kaynaklarda “Hollywood Tarzı” ya da “Broadway

şovu” olarak da nitelendirilen bu kampanya sırasında, komünizmin ne kadar tehlikeli

olduğu ve İtalyan ekonomisin çökme tehlikesi altında olduğu fikri yaygınlaştırılmış,

Sovyet hayat tarzını kötüleyen ve Amerikan hayat tarzını özendiren radyo

programları yapılmış, toplu mektup kampanyaları, dostluk treni turları ve kilise

programları düzenlenmiş, 15 Nisan tarihi “Özgür İtalya” günü ilan edilmiştir.

Diğer yandan çok çeşitli kaynaklardan İtalyan hükümeti ve kamuoyuna yardımlar

yapılmıştır (Örneğin, 2. Dünya Savaşı gazilerine para yardımı, ekonomik işbirliği

anlaşmaları, komünizm karşıtı derneklere para yardımı, Nazilerce el kona İtalyan

rezervindeki altınların bedeli olarak 31 milyon dolar, savaşa katılan askerlere 4.3

miyon dolar maaş yardımı gibi). Bu kampanyalar sürerken Amerikan yetkililerinden

de “Eğer komünistler kazanırsa ABD’den bundan sonra yardım istenmesinin söz

konusu bile olamayacağı” yönünde uyarılar gelmiştir.4

Bu çalışmalar sağcılar lehine sonuç vermiş ve 18 Nisan 1948 seçimlerinden Hristiyan

Demokrat Parti %48 oy alarak ilk parti olmuş, Popüler Demokratik Cephe ise % 31 oy

alarak ikinci sırada yer almıştır. Böylece 1994 Haziran’ından 1947 Mayıs dönemine

kadar hükümette yer almış olan sosyalistler bu seçimin ardından kabinede yer

bulamamıştır.

4 Douglas, Allen (2005). s. 17-25

GLADYO 7

Gladyo’nun Kuruluşu ve Soruşturulması Arasındaki Dönemde Sol ve Sağ Partilerin

Aldıkları Oy Oranları5

İtalya’nın iç politikadaki seyri bu şekilde devam etmekte iken, İtalyan devleti

komünist hareketleri ve sızmaları engellemek amacıyla İtalya’nın kuzeydoğu bölgesi

ve özellikle İtalya ve Yugoslavya arasında anlaşmazlığa neden olan Venezia Giulia

bölgesinde, anti-komünist faaliyetler yürütmüştür.

O dönemde İtalyan partizanlar bölgede Yugoslav

hâkimiyetini kırmak ve engellemek için gizli bir

örgütlenmeye giderek yaklaşık 1.200 kişilik bir grup

kurmuş, 1946 yılında Osoppo olarak isimlendirilen

grup bizzat ordu tarafından yönetilmeye

başlanmıştır. İlerleyen yıllarda bu grup,

güçlendirilmiş, 1950 yılında paramiliter bir yapıya

bürünerek toplamda 6.500 kişiyi örgütleyebilecek

hale gelmiştir. Yapının adı daha sonra “O” kod adı

ile devam ettirilmiş ve 1956 yılına kadar aktif

kalmıştır.6

5 (*) 1948 yılında sosyalist ve komünist parti seçime birlikte girmiştir. Komünist partinin oy oranlarının en çok arttığı dönemlerde 1972-76 dönemi- bombalama eylemler ve suikastler artmıştır. 6

Leopoldo, Nuti (2007). The Italian Stay-Behind network- the origins of Operation Gladio, The Journal of Strategic Studies, Vol 30, No. 6, 955-980.

0

10

20

30

40

50

60

Komünist Parti

Sosyalist Parti

Hristiyan Demokrat Parti

http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Image:Italy-Regions-Friuli_Venezia-Giulia-220px.png

GLADYO 8

İtalya’nın kuzeydoğusunda konuşlandırılan bu örgütlenme aktif durumda iken,

ülkede başka gizli yapılanmalara da gidilmiştir. Bunlardan en belirgin olanı 2. Dünya

Savaşı sırasında Komünistlere karşı faşist İtalyan ordusunda özel görev üstlenen X-

Mas adlı örgüttür. Kaynaklar, CIA’in bu örgütle 1945 yılında yakından ilgilendiğini

aktarmaktadır. CIA, onların nasıl çalıştığı, komünist gruplar arasına nasıl sızdıkları,

taktiklerin ve anti-gerilla operasyonlarının nasıl yapıldığı konusunda X-Mas

üyelerinden destek istemiştir. İlerleyen yıllarda X-Mas üyeleri Amerika’da çeşitli

birifingler vermişlerdir.7

Örgütün lideri olan faşist Burghose, savaş sırasında Nazilerle işbirliği yapmaktan

dolayı 12 yıl ceza almış olmasına rağmen 1946 yılında iki yıl hapis cezasını çektikten

sonra serbest bırakılmıştır. Kendisi daha sonra İtalyan Sosyal Hareketi (MSI)’nin

başına geçmiştir. MSI, çoğunluğu ulusal ve uluslar arası faşistlerin yer aldığı bir parti

olarak öne çıkmıştır. Burghose’nin “evrensel faşizm” planı tüm Avrupa’nın ulus

devletlerden kurulması ve ancak NATO etrafında Avrupa birleşmesini

öngörmekteydi.

Bu çalışmaların yürütüldüğü 1944-45 yıllarında Anglo-American istihbarat servisleri

İtalyan gizli servisi ile İtalyan askeri polisini -Carabinieri- kurulmasına yardımcı

olmuştur.8 Aynı tarihlerde İngiliz servisi aracılığıyla, monarşistler, aristokratlar ve

Mussolini taraftarlarının yer aldığı P2 mason locası kurulmuştur. Allen Douglas, 1945

tarihli bir rapora dayanarak P2 locasının İngiliz makamlarının isteği, politik ve

ekonomik desteğiyle kurulduğunu iddia etmektedir.9

Özellikle 1956 ve 1957’de İtalyan Devlet kadrolarına hakim olan Amerikancı

yaklaşım, başka komünist dalgaların ülkeyi etkilememesini sağlayacak kalıcı bir yapı

oturtmaya çalışmıştır.10 Varşova Paktı ülkeleri tarafından Avrupa ülkelerine

yönelecek herhangi bir müdahale veya işgal hareketine karşı NATO üyesi ülkelerin bir

araya gelmesi ile oluşturulan “Cephe Gerisi Ağı”, İngiliz ve Amerikan istihbarat

örgütlerinin öncülüğünde uzun yıllar boyunca planlanmış ve yönetilmiştir.

7 Douglas, Allen (2005). s. 4

8 Douglas, Allen (2005). s. 5

9 A.g.e. s. 6

10 Leopoldo, Nuti (2007). s. 969

GLADYO 9

GLADYO NEDİR?

İtalyanca kılıç anlamına gelen Gladyo, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Varşova Paktı

ülkelerinin Batı Avrupa ülkelerine olası saldırıları karşısında geliştirilen gizli orduların

İtalya ayağının adıdır. Gladyo ordularının genel adı ise “Gladyo Operasyonu”dur.

1947’de Ulusal Güvenlik Yasası ile kurulan CIA’in ilk başkanı Allen Dulles’in Gladyo

Operasyonu’nun ilk mimarı olduğu iddia edilmektedir. Gladyo 1948’de, NATO

kurulmadan Müttefik Ülkeler arasında oluşturulan Batı Birliği’nin Gizli Komitesi

(Clandestine Committee of the Western Union - CCWU) bünyesinde geliştirilmeye

başlanmıştır. 1949’da NATO kurulmuş ve CCWU, NATO

ile ortak hareket etmeye başlamıştır. 1951’de tamamen

NATO’ya entegre edilerek Gizli Planlama Komitesi

(Clandestine Planning Committee - CPC) adı verilen bir

daireye dönüştürülmüştür. CPC, Fransa’da bulunan

Avrupa Müttefikler Yüksek Merkezi (Supreme

Headquarters Allied Powers Europe - SHAPE) tarafından

kumanda edilen bir yapıdır. Araştırmacı Ganser’e11

göre, CPC’ye paralel olarak, Müttefik Gizli Komitesi

(Allied Clandestine Committee - ACC) diye bir birim

daha kurulmuştur. 1957’de kurulan ACC, NATO’nun

Müttefikler Yüksek Avrupa Komutanı’na (Supreme

Allied Commander in Europe - SACEUR) bağlı olarak faaliyetlerini yürütmüştür.12

ACC’nin görevi, Gladyo şebekelerinin yönetmeliklerini hazırlamak ve gizli

faaliyetlerini yürütebilme kapasitelerini arttırmaktır. Bu amaçla, Amerika ve

İngiltere’de üsler kurulmuştur. Almanya, Belçika, Danimarka, Fransa, İspanya, İtalya,

Hollanda, Lüksemburg, Norveç, Portekiz, Yunanistan ve Türkiye’de de Gladyo tipi

yapılanmaların şebekeleşme faaliyetlerinde ACC etkili olmuştur. Stratejik planlama işi

ABD ve İngiltere’de yapılan bu gizli orduların gelişmesinde İngiliz SIS ve MI6 ile

Amerikan CIA istihbarat örgütlerinin büyük etkisinin olduğu ve mali kaynak

sağlayıcısının da CIA olduğu iddia edilmektedir.

11

Ganser, Daniele (2004). Nato’s Secret Armies: Operation Gladio and Terrorism in Western Europe. Routledge 12

William Scobie, Observer, 18/11/90

http://tr.wikipedia.org/wiki/Resim:Gladio.jpg

GLADYO 10

İtalya’da Gladyo’nun kurulması öncesinde özellikle İngiliz İstihbarat servisi ile işbirliği

yaparak “herhangi bir düşman işgaline karşı istihbarat ve operasyonel yapılanmaya”

gitmeyi ilk defa teklif eden

dönemin Askeri İstihbarat (SIFAR)

Başkanı General Umberto Broccoli

olmuştur. Umberto, yedi askeri

personelinin İngiltere’ye giderek

özel eğitimden geçirilmesini ve bu

kişilerin kurulacak gizli bir

yapılanmada görev almasını

dönemin Savunma Bakanı Paolo

Emilio Taviani’ye teklif etmiştir.

Birkaç yıl aradan sonra Hava Kuvvetleri Albayı Felice

Santini’nin genel koordinatörlüğünde “istihbarat,

cephe-gerisi, propaganda, iletişim, şifreli yazışma ve

kaçış” adları altında toplam 6 birimden oluşan bir

yapılanma onaylanmıştır. Bu altı birimden sorumlu

olanlara kendi yerel ajanlarını işe alma yetkisi

tanınmıştır. Yapının 1953 yılında operasyonel hale

gelmesi planlanmıştır.13

Bu çalışmalar 1956 yılına kadar sürmüş ve SIFAR

Başkanı General Giovanni De Lorenzo’nun onayıyla

yabancı istihbarat birimi altında bir eğitim birimi kurulmasına karar verilmiştir. 1

Ekim 1956’da adı Gladyo olacak birimin resmi kuruluşu gerçekleşmiştir.

13

Leopoldo, Nuti (2007). The Italian Stay-Behind network- the origins of Operation Gladio, The Journal of Strategic Studies, Vol 30, No. 6, s.963.

GLADYO 11

Buna göre iki ana birim ve görevleri şu şekilde belirlenmiştir14:

Gladio adı 1956’da Amerikan ve İtalyan gizli servislerinin yapmış olduğu bir

toplantıda ilk defa gizli yapı olarak resmi olarak kayıtlara geçmiştir. İlerleyen

zamanlarda bu yapılar genişletilmiş ve 1964 - 1971 yılları arasında NATO ve diğer

müttefik devletlerdeki cephe gerisindeki gizli yapılarla işbirliğini sağlayacak bir irtibat

birimi de kurulmuştur.15

İtalyan Gladyosu, bugün ortaya çıkarılmış şekliyle devletin en tepesindeki

siyasetçilerden tetikçilere, finansörlerden televizyon yıldızlarına, vatansever

askerlerden fanatik katillere varıncaya kadar, farklı ve normal şartlar altında

birbiriyle bağlantısız olacağı düşünülecek çok sayıda üyenin oluşturduğu bir şebeke

olarak nitelendirilebilir.16

14

A.g.e. s.965 15

A.g.e. s.966 16

Sezin Öney-Sinan Gökçen, TARAF, Gladyo Dersleri, 28-31/07/2008

• Stella Alpina ve Stella Marina adlı kara ve deniz gerilla birimlerinin desteklenmesini sağlar

Genel Yapılanma

• İstihbarat, iletişim, cephe gerisi faaliyetler, kaçış ve propaganda faaliyetlerini koordine eder

Daimi Sekreterya

GLADYO 12

GLADYO’NUN HEDEFLERİ NELERDİR?

Gladyo özellikle 1960-80 arasında İtalya’da meydana gelen, çoğunluğu sağ-terör

grupları tarafından gerçekleştirilmiş, ancak sol gruplarca işlenmiş görünen-gösterilen

ve birçok insanın ölümüyle sonuçlanan saldırılara ve bombalamalara destek

vermiştir. P2 locası ve sağ görüşlü generaller ve işadamları sol terör örgütlerince gizlice

desteklenen bu tür eylemlerin hedefi İtalyan Komünist Partisi’nin (genelde komünizm

ve sosyalizmin) önünü kesmek ve komünizm tehlikesi oluşması halinde olası bir askeri

darbeye zemin hazırlamak olmuştur.17

Faili Meçhul Terörist Katliamlarını

Araştırma Komisyonu Başkanı Senatör

Giovanni Pellegrini’nin İtalyan

Parlamentosu’na sunduğu bir rapora göre “…

Saldırılar, bombalamalar ve askeri

operasyonlar İtalyan devletine bağlı kişilerce

organize edilmiş veya teşvik edilmiş veya

desteklenmiştir; ayrıca bu kişilerin ABD

istihbarat birimleriyle olan ilişkisi de tespit

edilmiştir.”18

Gladyo’nun ortaya çıkmasına neden olan 1972 Petaeno bombalama olayı

başlangıçta Red Brigades adlı sol terör örgütü tarafından üstlenilmiş, ancak 1984’de

tekrar açılan soruşturmada olayın sorumlusunun aslında sağ görüşlü terör örgütü

Ordino Nuovo (Yeni Düzen) olduğu ve bunun İtalyan gizli örgütü Gladyo ile bağlantılı

olduğu anlaşılmıştır. Olay sonrasında polis incelemesinin yapılmadığı, araştırma

raporlarının sahte olduğu, sonraları bir kilise arazisine gömülü olarak bulunan bir

cephanelikteki malzemelerin de Petaeno bombalamasındakilerle aynı olduğu ortaya

çıkmış ve olayın sol siyaseti bastırmak amacıyla bizzat Gladyo tarafından

desteklendiği ortaya çıkmıştır.19

Gladyo’yu ortaya çıkaran Savcı Felice Casson’a göre Gladyo, temel stratejisinin dışına

çıkarak gerilim stratejisi (strategy of tension) ile kaos ortamı meydana getirerek

17

Willan, Philip (1991). Puppetmasters: The Political Use of Terrorism in Italy. London: Constable and Company. 375 pages 18 Italyan Senatosu Gladyo and Saldırılar Raporu (2000), Alıntı: Philip Willan: US 'supported anti-left terror in Italy'. British daily The Guardian, June 24, 2000 19

Ganser, Daniele (2005), s.3-4

GLADYO 13

ülkenin siyasi gidişatı üzerinde ciddi etkiler yapacak suikastlar ile terör saldırıları ve

darbe girişimi gibi faaliyetlerde bulunmuştur.20 Örneğin, Gladyo 1964 yılında De

Lorenzo öncülüğünde başarısız bir darbe denemesi yapmış, benzer bir girişim

Piazza Fontana olaylarının hemen ardından 1970 yılında Tora Tora Operasyonu adı

altında planlanmıştır.21

Gladio’nun saklı amacının aşırı şiddet içeren terörist eylemler yaparak, panik ve

huzursuzluk meydana getirmek ve bu şekilde doğrudan sol gruplara askeri ve silahlı

müdahale yapılmasını sağlamak olarak özetleyen Hoffman’a göre22:

“Gladyo’nun temel odaklanması olası bir Sovyet işgalini

önlemek olsa da, faşist kökenleri ve şiddet içeren tarihi göz

önüne alındığında aslında iç politikada olabilecek herhangi bir

değişimi engelleyen ve bunu terör yöntemleri kullanarak

gerçekleştiren bir politik enstrüman olagelmiştir.”

Gladyo’nun yönlendirmesi ile yapılan müdahaleler insan haklarının ve vatandaşlık

haklarının ciddi biçimde zarar görmesine ve politik hakları düzenleyen bazı

kampanyaların ve yasaların engellenmesine neden olmuş, terörle mücadele yasaları

adı altında hapse girmesine veya ülkeden sürgün edilmeleri ile sonuçlanmıştır.23

1960’dan 1987’e kadar geçen süre zarfında Gladyo tarafından desteklenen veya

planlanan terörist saldırılarda toplam 491 kişi ölmüş ve 1181 kişi yaralanmıştır.24

20

Ganser, Daniele (2005), s.12 21

Willan, Philip (1991). S.91-102 22

Hoffman, David (1998) Strategy of tension, Chapter 14 in, the Oklahoma City bombing and the Politics of Terror 23

A.g.e. Bölüm 14, s 3 24

Willan, Philip (1991). s.15; Douglas, Allen (2005), s.17

http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Oklahoma-City-bombing

GLADYO 14

GLADYO’NUN İDEOLOJİSİ VE YAPILANMASI

Gladyo Operasyonunun gizli ordularının temel stratejisi;

komünist blokla herhangi bir savaş durumunda ordunun

yanında paramiliter bir direniş başlatacak cephe gerisi (stay-

behind) bir güç olarak hazır bulunmaktır. Bu amaçla

gerektiğinde kullanmak üzere toprağın altına silahlar

gömülmüş, sabotaj ve propaganda faaliyetleri planlanmış ve

kaçış için rotalar belirlenmiştir.

Gladyo, Soğuk Savaş sırasında kendisine İtalya’da sol hareketleri durdurmak amacıyla

bir gerilim stratejisinin uygulanması sayesinde daha çok muhafazakar ve tepkisel

olarak sosyal ve politik bir eğilim hedefi belirlemiştir.25

“Gladyo Operasyonu” yapılanmalarının baş katılımcıları NATO üyesi devletlerin

orduları ve istihbarat servisleridir. Bu yapılanmalar gizli olduğundan ülke içerisindeki

devlet erklerinin hukuki ve demokratik denetime tabi olmamışlardır. Bu

yapılanmalar, kimi ülkelerde kendilerine biçilen temel görevi ifa etmek için hazır

beklerken, kimi ülkelerde de kendi vatandaşlarına veya yakın ülke vatandaşlarına

karşı suikastlar ve terörist eylemler gibi çeşitli faaliyetlerde bulunmuşlardır.

1963 yılında İtalyan ve ABD servislerince hazırlanan bir raporda beş ortak hedef

üzerinde anlaşmaya varıldığı görülmektedir26:

1- Gladyo’nun faaliyetlerine terörist sızmaların önlenmesi yönünde devam

etmesi,

2- İtalyan üslerinin sınır ötesinde de faaliyet yapacak hale gelmesi (özellikle

Kuzey Afrika’da),

3- Aynı amaçla İtalyan eğiticilerin de yurtdışında görevlendirilmesi,

4- Eğiticilerin yetiştirilmesi,

5- İtalyan Gladyo üyesi kişilerin ülke içinde propaganda faaliyetleri yürütmesi

(Bunun CIA tarafından maddi ve ekipman yönünden desteklenmesi).

25

Ganser, Daniele (2005) The Secret Side of International Relations: An approach to NATO’s stay-behind armies in Western Europe. To be published on Steton Hall Journal of Diplomacy and International Relations, s.12 26

Leopoldo, Nuti (2007). The Italian Stay-Behind network- the origins of Operation Gladio, The Journal of Strategic Studies, Vol 30, No. 6, s.974

GLADYO 15

Gladyo’nun 1956 Yılında Oluşturulan “Komünizmle Mücadele Amaçlı” Yapılanması

İtalyan Gladyosu’nda 622 çekirdek eleman örgüte dâhil edilmiş ve bu elemanlar

Amerikan ve İngiliz istihbarat servislerince eğitilmiştir. Gladyonun çekirdek üyelere

bağlı yaklaşık 15.000 civarında elemana, 139 adet yer altı silah deposuna sahip

olduğu tespit edilmiştir. Örgüt birbirinden bağımsız 40 adet hücre yapılanması

şeklinde organize olmuştur. Her hücrede 2 veya 3 kişi bulunması ve haberleşmeleri

sağlayacak bir operatör bulunması sağlanmıştır. Hücrelerden altısı istihbarat

toplamak, on tanesi cephe gerisi sabotaj, altısı iletişim, altısı kaçışları ayarlamak ve

on ikisi de propaganda için yapılandırılmıştır. Bu hücrelerden 31 tanesi 1961 yılı

itibariyle aktif hale gelmiştir.27

Zaman içinde Gladyo’nun komünizmle mücadele amacının ötesinde gerilim stratejisi

yoluyla ülkede her türlü muhalefete karşı bir yapılanmaya gitmesi sonucunda eski

yapıda değişiklikler olmuştur.

27

Leopoldo, Nuti (2007). s.970

Gladyo

Daimi Sekreterya

İstihbarat

(6 Hücre)

Cephe-Gerisi

(10 Hücre)

Propaganda

(12 Hücre)

Kaçış

(6 Hücre)

İletişim

(6 Hücre)

Genel Yapılanma

Destek Uniteleri

Stella Marina (Deniz gerillası)

Stella Alpina (Kara gerillası)

GLADYO 16

Buna göre; üç ayrı operasyonel yapılanmaya gidilmiştir28:

1- Süper Servis: Gladyo’nun CIA ve NATO'ya bağlı gizli

servislerle ilişkilini sağlayan ünitedir. Süper Servis'in

İtalya'daki "gerilim stratejisi"nin mimarı olduğu ve İtalyan

Askeri İstihbarat Servisi’ne bağlı R ofisi’nde kurulu olduğu

iddia edilmektedir.

2- Cephe gerisi; Silahlı kuvvetlere bağlı düzenli askeri

birliklerden oluşmuştur.

3- Paralel Ağ (Rete Paralele): Bu ağın içinde Ordine

Nuovo (Yeni Düzen) ve Avanguardia Nazionale (Ulusal

Öncü) gibi darbe girişimlerine katılmış faşist örgütler ile

NATO ile ilişkisi yıllar sonra tespit edilen Kızıl Tugaylar

(Red Brigades) örgütü yer almaktadır.

Süper Servis ile Paralel Ağ (yönetim ile terör örgütleri) arasında bağlantıyı kuran

yapının Anello (Halka) adını taşıyan bir ünite olduğu, gizli servisler tarafından

yürürlüğe konan "gerilim stratejisinde" pek çok kirli işin "Halka" tarafından

yürütüldüğü anlaşılmıştır. Malum Servis olarak bilinen yapı içinde iş adamları,

sanayiciler, emekli askerler, din adamları, özel dedektiflerin de yer aldığı tespit

edilmiştir.

28 Taşkın, Yasemin, Yeni Aktüel, 2007, Başbakandan Sicilya Mafya Babalarına: Gladio Operasyonu, 161. Sayı

GLADYO 17

1960’lı Yıllarda Yeniden Yapılandırılan Gladyo’nun Örgütlenme Şeması

Savcı Casson verdiği bir mülakatta mağaralarda, mezarlıklarda veya kiliselerde

bulunan silah depolarına ilişkin şu yorumu yapmıştır:

“İtalya'nın askeri istihbarat servisi SİSMİ'nin arşivlerine

girdiğimde, ülkenin çeşitli yerlerinde bulunan sığınak

kayıtlarına rastladım. Bunların "Sığınak 1", "Sığınak 2" gibi

adları vardı. Kayıtlarda, sığınaklardaki patlayıcı ve silahların

dökümü de mevcuttu. Sığınaklardaki silahlar ve patlayıcılar

hem doğu hem de batı ülkeleri kökenliydi. Özellikle Trieste

yakınlarında bulduğumuz sığınak çok büyüktü… Sığınaktaki

silahlar alınıp kullanılmış, sonra yerine başka tür silahlar

konulmuş. Normalde her bir sığınağın örgüt içinde bir

sorumlusu vardı, ama bu sorumlular hep askeri istihbarat

içindeki şefe bağlıydı.”29

29

Kılıç, Ecevit, Sabah, 28 Nisan 2008

Süper Servis

NATO ve gizli servislerle ilişki kuran üst yapı

Halka (Anello)

Süper servis ve Parale ağ bağını kuran ünite

Paralel Ağ (Rete Paralele)

Ordine Nuovo ve Avangarda Nazionale gibi terörist

örgütler

Askeri Birlikler

Eyleme hazır cephe gerisi askerler

GLADYO 18

Gladyo, 1974 tarihinde P2 (Propaganda

Due) isimli mason locası başkanı Licio Gelli

tarafından yönetilmeye başlanmıştır.

Kabinedeki 4 bakanı, bütün istihbarat

şeflerini, 48 milletvekilini, 160 askeri

personeli, 50 üst düzeyli jandarma

personeli, 11 üst düzey polis, 14 hakim, 70

sanayici ve işadamı, 1 siyasi parti başkanı,

belediye başkanları, hastane müdürleri,

banka müdürleri, avukatlar, noterler,

gazeteciler ve sanatçıları içinde barındıran

locanın başkanı Gelli, İtalyan generaller ve

CIA yetkilileri elçilikte bir araya gelerek

operasyonlar için gerekli maddi kaynakları sağlamıştır.30

30

William Scobie, Observer, 18/11/90

http://en.wikipedia.org/wiki/Propaganda_Duehttp://en.wikipedia.org/wiki/Propaganda_Duehttp://en.wikipedia.org/wiki/Propaganda_Due

GLADYO 19

GLADYO’NUN FİNANSMANI

Gladyo’nun faaliyetlerinin finansmanı ilk kurulduğu yıllarda geniş ölçüde ABD ve İngiliz

istihbarat servislerince sağlanmış ve daha sonraki yıllarda yine geniş ölçüde CIA

tarafından sağlanmaya devam etmiştir. Bir araştırmaya göre, Amerika Birleşik

Devletlerince Gladyo yapılanmasının hazırlığı amacıyla 1948-1953 yılları arasında 4

milyar dolar harcama yapılmıştır.31

1959 yılı itibariyle SIFAR tarafından hazırlanan resmi raporlara göre, Gladyo için

harcanan miktar, donanım, kurulum ve personel giderleri de dahil olmak üzere 1,5

trilyon İtalyan liretini geçmiştir. Yıllık olarak yaklaşık 225 milyon Liret harcanan

operasyon için CIA tarafında yapılan katkının 1957-1967 yılları arasında 451 milyon lireti

geçtiği vurgulanmaktadır. 1968 ve 1972 yılları arasında ise 62,5 milyon liret katkı

sağlandığı belirtilmektedir. 32

Gladyo’nun kurulduğu ilk 10 yılda CIA’in operasyonel malzemelerin alımı için 287 milyon

liret harcadığı ve diğer yıllarda bu yardımın azalarak devam ettiği de belirtilmektedir.

Gladyo Operasyonu için ABD tarafında yapılan tüm masrafların 1.3 milyar liret olduğu

tahmin edilmektedir.33 1970-1972 yılları arasında CIA’in bazı İtalyan politikacıları

etkilemek amacıyla 10 milyon dolar para aktardığı iddia edilmektedir. 34

Amerikan finans kaynaklarının İtalya’ya akışını düzenleyen P2

Mason Locası’nın başkanı olan ve 1970’lerde Gladyo’nun başına

geçen Gelli’ye göre35:

“Gladyatörlere iyi para ödenirdi, ABD bu ağın sağlıklı çalışması

için çok para harcadı. Amerikalıların onlara ödediği para

mükemmel bir maaştı. Şayet Gladyatörlerden birisi ölürse, geride

kalanların ailelerine iyi bakılacağına dair söz verilmişti”

Örneğin, Gladyo operasyonu tarafından kullanılan taşeron örgütlerden aşırı sağcı Ordino

Nuovo’nun lideri olan yazar Pino Rauti’ye düzenli olarak Roma’da bulunan ABD

31

Douglas, Allen (2005), s.11 32

Leopoldo, Nuti (2007). The Italian Stay-Behind network- the origins of Operation Gladio, The Journal of Strategic Studies, Vol 30, No. 6, s.971 33

A.g.e. s. 972 34

Willan, Philip (1991). Puppetmasters: The Political Use of Terrorism in Italy. London: Constable and Company. 375 pages 35

Ganser, Daniele (2004). s.75

http://aftermathnews.files.wordpress.com/2007/08/ordo_ab_chao.jpg

GLADYO 20

büyükelçiliğinde çalışan bir basın görevlisi tarafından ödeme yapıldığı da İtalyan

Parlamentosu raporlarına yansımıştır.36

Bu ilişkiyi doğrulayanlardan birisi de Eski Savunma Bakanı Paulo Taviani olmuştur.

Taviani, 1990 yılındaki soruşturma sırasında Savcı Casson’a İtalyan gizli servisinin

Roma’daki Amerikan Büyükelçiliği’ndeki CIA ajanlarınca yönetildiğini ve finanse

edildiğini anlatmıştır.37

P2 locasının kuruluşunu araştıran Douglas’a göre ise P2, İngiliz makamlarının isteği,

politik ve ekonomik desteğiyle kurulmuş, ancak İngiliz makamlarınca kendilerine ödeme

yapılması suçlamasıyla karşı karşıya kalmayacak şekilde yapılandırılmıştır.38

36

Italyan Senatosu Gladyo and saldırılar raporu (2000), Alıntı: Philip Willan: US 'supported anti-left terror in Italy'. British daily The Guardian, June 24, 2000 37

William Scobie, Observer, 18/11/90 38

Douglas, Allen (2005), s.12

GLADYO 21

GLADYO’NUN EYLEMLERİ

Gladyo’nun 1956 ve 1982 yılları arasında düzenlediği, planladığı, bizzat yönettiği,

azmettirdiği veya desteklediği olaylar birbiriyle ilişkileri bakımından üç kategoride

değerlendirilebilir:

Aşağıda Gladyo tarafından planlanan veya desteklenen başlıca eylemler hakkında

bilgiler verilmiştir:

1964 Solo Operasyonu

1964 yılında Başbakan Aldo Moro, sosyalistleri de hükümete almak amacıyla bir dizi

girişimde bulunmuştur. Bu girişimi engellemek isteyen Gladyo, Cumhurbaşkanı

Antonio Segni nezdinde girişimde bulunmuş ve sosyalistlerin hükümete girmeleri

halinde İtalya’da ciddi bir ekonomik buhran olacağı konusunda onu ikna etmişlerdir.

Bunun üzerine Cumhurbaşkanı o dönem askeri istihbarat başkanı olan General

Giovanni de Lorenzo’yu çağırarak herhangi bir olağanüstü durumda yakalanacak

kişilerin listesinin (sosyalistlerin) hazırlanmasını emretmiştir. Başlatılan ve Borghose

tarafından desteklenen darbe girişimi başarısızlıkla sonuçlanmıştır.39

39

Douglas, Allen (2005), s. 15

Bombalama Eylemleri

Suikastler

Darbe Girişimleri

GLADYO 22

12 Aralık 1969 Piazza Fontana Katliamı

16 kişinin ölümü ve 88 kişinin yaralanmasıyla

sonuçlanan bombalama olayının faillerinin

komünistler olduğu iddiası üzerine anarşist

liderlerden Giuseppe Pinelli polis işkencesi

sonucu katliamı üstlenmek

zorunda kalmıştır. General

Giandelio Maletti, yıllar

sonra 1990’da mahkemede

verdiği ifadede bu katliamın

arkasında ABD istihbarat servisi CIA’in emirleri doğrultusunda derin

kontrgerilla örgütlenmesi ve sağcı kesimden kimseler olduğunu

itiraf etmiştir. Olayın faillerinin ise Franco Freda ve Giovanni

Ventura adlı aşırı sağcı militanlar olduğu ortaya çıkmıştır.

Ventura’nın askeri istihbarattan Albay Guido Giannettinni ile yakın

temasta olduğu ve kendisinin Faşist İtalyan Sosyal Hareketi’nin destekçilerinden

olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca, bu bombalama eylemlerinin sıkıyönetim ilan edilmesini

sağlamak için yapıldığı da öne sürülmüştür.40

7 Aralık 1970 Golpe Borghose Darbe Girişimi (Tora Tora Operasyonu)

İkinci Dünya Savaşı’nda orduya bağlı olarak kurulan X-Mas adlı faşist grubun lideri

olan Junio Valerio Borghose tarafından öncülük edildiği için bu adı alan darbe

girişimi (yapılan bu operasyona Tora Tora adı verilmiştir), uluslararası terörist

Stefano Delle Chiaie ve P2 locası başkanı Gelli tarafından desteklenmiş, ayrıca 187

üst düzeyli komutan ve yüzlerce faşist militan bu girişimde yer almıştır.41

Darbe girişiminde, İtalyan Cumhurbaşkanı Giuseppe Saragat’ın öldürülmesi, İtalyan

polis biriminin şefi Angelo Vicari’nin öldürülmesi, İçişleri ve Savunma Bakanlıkları ile

İtalyan Televizyonu (RAI)’nin ele geçirilmesi, İtalyan Komünist Partisi’nin kalesi

konumunda olan Sesto San Giovanni bölgesinin kontrol altına alınması planlanmıştır.

Ancak, hükümetin darbeden haberdar olması ve Borghose’nin durdurulması

sonucunda darbe başarısız olmuştur.

40 http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/12/newsid_3953000/3953999.stm 41 Douglas, Allen (2005). s. 7

http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/12/newsid_3953000/3953999.stm

GLADYO 23

Borghose hakkında Allen Douglas tarafından

yapılan tanımlama bu anlamda çok ilginçtir: “Onun

kariyeri, Uluslar arası finans kaynakları, geçmişten

gelen bir aristokrat ailenin üyesi olması, Katolik

kilisenin faşistleri destekleyen unsurları, Hitler-

Mussolini döneminin önde gelen liderlerinden

olması, Anglo-American istihbarat servisleriyle

özellikle NATO üyeleriyle teması, terörizm ve çarpıcı

suikastlerin su yüzüne çıkmasında herhangi bir

kimseye fikir verecek şekildedir. Bunların hepsi

modern bir ulus devletin kurulmasına karşı verilen

bir savaş için bir araya gelmiş gibidir.”42

Bu darbe girişimine katılan birçok asker tutuklanmış ve Borghose için yakalama emri

çıkartılmıştır. Ancak İspanya’ya kaçan Borghose 1974 yılında burada ölmüştür.

31 Mayıs 1972 Petaeno Bombalaması

İtalya’nın Petaeno şehrinde kırsal kesimde bir arabaya yerleştirilen bombanın

patlaması sonucu 3 Carribinieri (jandarma) hayatını kaybetmiştir. Olaydan iki gün

sonra Red Brigade (Kızıl Tugaylar) adlı sol örgüt olayı üstlenmiş olmasına rağmen,

1984 yılında başlatılan soruşturmada patlamanın sorumlusunun sağ görüşlü Ordino

Nuovo ve Nouvo’nun sorumlusunun da Vincenzo Vinciguerra olduğu ve bu kişinin

Gladyo ile temas içinde olduğu anlaşılmıştır. Vincenzo daha sonra mahkemede

itirafçı olmayı kabul etmiş, 1970 ve 1980’lerde yapılan saldırıların ve bombalama

eylemlerinin Gladyo ile bağlantılarını deşifre etmiştir.

42

Douglas, Allen (2005). s.2

GLADYO 24

1974 Brescia Anti-faşist Gösterileri

Anti-faşist gösterilere tepki amacıyla Brescia şehrinde düzenlenen bir mitingde

göstericilerin üzerine açılan ateş sonucunda 8 kişi ölmüş, 102 kişi de yaralanmıştır.

1974 Piazza della Loggia Bombalaması – Italicus Express treninin bombalanması

Roma-Münih seferini yapan İtalicus isimli

bir trende patlatılan bomba sonucunda 12

kişi ölmüş, 48 kişi de yaralanmıştır. Olayın

Ordine Nuovo adlı faşist örgüt tarafından

düzenlendiği ve sorumlusunun da P2 locası

üyesi olan ve 1969 ve 1974 yılları arasında

askeri istihbarat biriminin başında olan

Vito Miceli olduğu anlaşılmıştır. Devlet

aleyhine komplo hazırlamak suçundan

yargılanan Miceli NATO’nun cephe gerisi gizli ordularının varlığını doğrulamıştır.

9 Mayıs 1978 Aldo Moro’nun Rehin Alınması ve Öldürülmesi

Eski Başbakanlardan Aldo Moro gizli bir silahlı birlik tarafından rehin alınmış, 55 gün

sonra arabasının bagajında ölü olarak bulunmuştur. Aldo Moro’nun Komünist

Partisini de içeren bir koalisyon kurma çabasında olduğu bilinmekte olup Moro`nun

kaçırıldığı gün, İtalya parlamentosunda Hristiyan Demokratlar’ın Komünist Parti ile

işbirliğini öngören kritik bir oylama cereyan etmekteydi. Aldo Moro aleyhinde

"komünistlerle iş çeviren" kişi propagandası yapılmış, diğer yandan Gladyo

marifetiyle Kızıl Tugaylar`ın Moro`yu kaçırması sağlanmıştır.43 Aldo Moro’nun

öldürülmesi olayı hakkında Gelli’nin 1976-81 döneminde sekreterliğini yapmış olan Nara

Lazzerini, Moro’nun öldürüldüğü gün Gelli’nin odasına gelen iki kişinin “işin büyük kısmı

tamam, şimdi tepkileri görelim” dedikleri, Gelli’nin yardımcısından çıkan dokümanlardan

öğrenilmiştir.44

43

Willan, Philip (09/05/2003) Moro's ghost haunts political life, the Guardian 44

Willan, Philip (1991). s.228

http://www.tumgazeteler.com/haberleri/hristiyan-demokratlar/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/komunist-parti/

GLADYO 25

1980 Bologna Katliamı

Bir tren istasyonunda bir bavulun içine yerleştirilen 18 kg. bombanın patlaması

sonucunda 113 kişi ölmüş ve

200 kişi yaralanmıştır. Uzun

yıllar soruşturması süren olayın

faillerinin Delfo Zorzi, Carlo

Maria Maggi, and Carlo Rognoni

olduğu belirlenmiş, ancak 2004

yılında dava temyizden

dönmüştür.45 Eski İtalyan

İstihbarat Servisi’nin başı

General Giandelio Maletti,

dava sürecinde yapılan bombalama eylemlerinin İtalya’daki sol kesimin güçlenmesini

istemeyen Amerika tarafından desteklendiğini açıklamıştır.

1982 General Carlo Alberto Dalla Chiesa’nın Öldürülmesi

General Alberto Dalla 1982

yılında Mafya liderleri

Salvatore Riina’nın

suikastçilerinden Pino Greco

tarafından arabasında

vurularak öldürülmüştür. Dalla,

Kızıl Tugaylar soruşturmasının yanı sıra, Aldo Moro ile ilgili soruşturmayı yürütmüş ve

Aldo Moro’nun Gladio mektuplarını ele geçirmiştir.

45

http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/2/newsid_4532000/4532091.stm

http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/2/newsid_4532000/4532091.stm

GLADYO 26

GLADYO’YA YÖNELİK SORUŞTURMA SÜRECİ

1972 yılında bir İtalyan köyü olan Petaeno da üç Carabinieri’nin (jandarma)

arabalarına yerleştirilen bombanın patlatılmasıyla öldürülmesi sonucunda polis

kendisine gelen bir ihbarı da değerlendirmeye alarak işin Kızıl Tugaylar tarafından

yapıldığına hükmetmiş ve olayla ilgili olarak 200 komünist tutuklanmıştır. Bu olay

İtalya’da siyasi dengeleri alt üst etmiştir. O dönemde Amerika Vietnam savaşına

girdiği için tüm dünyada olduğu gibi İtalya’da da Amerikan karşıtı gösteriler

düzenlenmektedir. Bu gösteriler sivil itaatsizlik türünden içinde şiddet barındırmayan

gösteriler olmakla birlikte, komünistlerin neden olduğu bir patlama onların

kamuoyunda yalnız kalmasına ve seçimlerden mağlup ayrılmasına neden olmuştur. 46

Örgüt üyeleri, konuya ilişkin davada zaman aşımı

nedeniyle beraat etmişlerdir. 1984’de Savcı Felice

Casson, Petaeno davasını yeniden açarak, olayda

kullanılan patlayıcıların Kızıl Tugaylar örgütünce de

kullanıldığını gösteren raporun sahte olduğunu ve

polisin olay sonrasında delil incelemesi yapmadığını

ortaya çıkarmıştır. Raporu veren Marco Morin’in sağcı

kimliğiyle tanındığı, İkinci

Dünya Savaşı’ndan sonra

komünistlerle mücadele

için kurulmuş Ordine Nuovo adlı organizasyona üye

olduğu tespit edilmiştir. Savcı yaptığı araştırmayla

olayda kullanılan bombaların NATO tarafından da

kullanılan C4 olduğunu ortaya çıkarmıştır.47

1972 yılının Şubat ayında Trieste bölgesinde bölge halkı

tarafından bir liseye ait arazide bulunan silah ve cephane deposunun ortaya

çıkarılması, İtalyan İstihbarat Servisince engellenmiştir.

Savcı Casson, Petaeno ve Trieste olaylarının ilişkili olduğunu ve olayda sağcı Ordine

Nuovo ve Askeri İstihbarat Servisi bağlantısının olduğunu ortaya çıkarmıştır.48

Casson bu süreci şu şekilde özetlemektedir:

46

Ganser, Daniele (2004). s.3 47

Hoffman, David (1998) 48

Ganser, Daniele (2004). s.5

GLADYO 27

“Göreve başladığımda dosyanın bir sonucu yoktu ve dosya

bana devredildi. Bir de, ‘Bugüne kadar bir sonuç çıkmadı,

bundan sonra da çıkmaz. Sen kapatırsın dosyayı’ dediler. Ama

ben kapatmadım, dosyayı yeniden açtım. Olayın sol gruplarla

değil, doğrudan faşist gruplarla ilgili olduğunu tespit ettim.

Ayrıca öldürülen jandarmaların görev yaptığı teşkilatın üst

düzey yetkililerinin de olayla bağlantıları vardı.”49

Savcı Casson BBC’ye verdiği röportajda bu saldırıların Gladyo tipi yapılanmaların

faaliyet gösterdiği diğer ülkelerde de uygulanan gerilim stratejisi (strategy of

tension) kapsamında ülkeyi istikrarsızlaştırma politikasıyla paralel olarak yapıldığını

vurgulamıştır.50

Petaeno olaylarının faili olarak tutuklanan itirafçı

Vinciguerra’nın mahkemede söyledikleri, yapılanma

hakkında geniş bilgiler içermektedir. Müebbet hapisle

cezalandırılan Vinciguerra ifadesinde şunları

söylemiştir:

“Halka, masum insanlara, çocuklara, hiçbir politik bağlantısı

olmayan insanlara saldırmak zorundasın. Sebebi çok basit:

Onlar halkı devletten daha fazla güvenlik tedbiri istemeye

zorlamalıydılar. Bu tüm patlamaların ve katliamların

yapılmasındaki ana nedendi.”

Süreç bu şekilde işlerken, bir taraftan da İtalyan askerî gizli servisinin başında olan

Amiral Fulvio Martini, çeşitli bahanelerle Senato’nun talep ettiği belgeleri teslim

etmemiş, soruşturmanın aksaması için zorluklar çıkarmıştır. Araştırmacı

Leopoldo’nun resmi belgeleri incelemesinde, Gladyo’nun kuruluşu sırasında

dönemin Cumhurbaşkanı, Başbakanı, ve Başbakan Yardımcısı ile Dışişleri Bakanı’nın

bilgilendirildiği, ancak alınan karar gereği Gladyo’nun varlığından parlamento dahil

hiç kimsenin bilgilendirilmediği ortaya çıkmıştır.51

Savcı Casson 1990 yılında en yüksek makamlardan izin almak suretiyle, İtalyan Gizli

Servisi’nin arşivlerini 1971 yılından başlayarak taramıştır. Başbakan tarafından

49 Kılıç, Ecevit (2008). İtalyan Gladiosu'nu çözen savcı: En etkili Gladio sizde. Sabah, 04/28/2008 50

Hoffman, David (1998) 51

Leopoldo, Nuti (2007) s. 967

GLADYO 28

onaylanan bu araştırmada bulduğu belgelerle Savcı Casson ilk defa Gladyo kod adlı

Kontragerilla’nın İtalya’daki varlığını kanıtlamıştır. Casson ayrıca belgelerde

Gladyo’nun NATO’yla, Amerika’yla, İtalya’daki sağcı teröristlerle ve Avrupa’da diğer

ülkelerde faaliyet gösteren kontra-gerilla yapılarla bağlantılarını da tespit etmiştir.52

Casson’un konuyu Meclis Komisyonu’na

aktarması üzerine Komisyon, Başbakan Giulio

Andreotti’den açıklama istemiş, Andreotti de

kontra-gerilla yapılanmasını açıklamak

zorunda kalmış ve örgütün hala aktif

olduğunu itiraf etmiştir. Bu raporda örgütün

ismi üç defa değişen İtalyan Askeri

İstihbaratında (sırasıyla SIFAR, SID ve SISMI)

CIA ile ortaklaşa kurulduğu, 139 ayrı yerde

saklı silah depoları olduğu, P2 Locası

Başkanı Gelli'nin tam tepesinde yer aldığı bir

piramit biçiminde yapılandığı kayda

geçirilmiştir.53

Andreotti’nin açıklamaları üzerine, Avrupa Parlamentosu, 22 Kasım 1990 tarihinde

Gladyo’yu konu alan bir tüzük kabul etmiştir. 54 Tüzükte, özellikle bu gizli faaliyetleri

yürüten askeri servislerin terörizm ve ağır suçlara karışmış olabileceklerine referans

yapılarak, tüm Avrupa Birliği üyesi ülkelerden gizli askeri veya yarı askeri yapıların

derhal sonlandırılması ve bu tür yapılanmaların tam listesinin hazırlanarak

parlamentoya bildirmesi istenmiştir.

1994’de İtalyan Meclis Komisyonu, 370

sayfalık bir rapor hazırlamıştır. Bu rapor

kısa bir süre sonra basına sızmış, La

Stampa gazetesi, rapor hakkında “siyasi

kavgada alet olarak kullanılmak üzere

gizli bir ordu kurulması ve bu ordunun

yıllarca perde arkasından bir savaş

yürütmesine göz yumulması hiçbir

52

Ganser, Daniele (2004). 53

Ganser, Daniele (2005). 54

The European Parliament resolution concerning Gladio, 22 November 1990

GLADYO 29

mantıkla açıklanamaz” yorumunu yapmıştır.

1995’te sosyalist Giovanni Pelegrini başkanlığında yeni bir Senato Araştırma

Komisyonu kurulmuştur. Bu komisyon Haziran 2000’e kadar çalışmaya devam etmiş,

bu tarihte Senato’ya 326 sayfalık yeni bir rapor sunulmuştur. Bu son raporda,

Gladyo’nun; CIA, İtalyan Askerî Gizli Servisi ve İtalyan sağcı teröristlerle birlikte, iç

düşmanlara karşı bir savaş yürüttüğü kaydedilmiştir. Komite’nin hazırladığı raporda

“İtalyan tarihine damga vuran katliamlar, bombalamalar, suikastlar ve askerî

operasyonların, İtalyan devletinin içindeki isimler tarafından ve kimi zaman da

Amerikan istihbaratıyla bağlantılı bazı şahısların desteğiyle veya bilgisi dahilinde

gerçekleştirilmiştir” saptamasını yapmıştır.55

İtalya'daki Gladyo soruşturmasında mahkemeye kadar geçen hazırlık süresi üç yıl,

dava süreci ise yedi yıl sürmüştür. Bu süreçte, eski başbakan ve dönemin

Cumhurbaşkanı Francesco Cossiga, Gladyo’nun eskiden bir üyesi olduğunu, bundan

da gurur ve mutluluk duyduğunu açıklamıştır. Bu açıklama üzerine, Cossiga’nın

dokunulmazlığının kaldırılarak “vatana ihanetten” yargılanması çağrısında

bulunulmuş, Senato’ya ifade vermeyi reddeden Cossiga, 1992’de döneminin

bitmesine üç ay kala istifa etmiştir.56

Başta İtalya Cumhurbaşkanı Cossiga tarafından

da ifade edildiği üzere aslında soğuk savaş

döneminde olası bir Sovyet işgalini

göğüslemek amacıyla kurulan örgütün kısa

süre içinde İtalya’da iç politikaya müdahale

aracına dönüştüğü, özellikle sol çizgideki

sendikaları, toplumsal ve siyasi oluşumları,

sosyalistleri ve komünistleri fişlemekle meşgul olduğu, ilerici diye nitelenebilecek

düşüncelere sahip olan herkesi kontrol altında tuttukları, kimi Katolik papazlar,

Katolik cemiyetler dâhil örgüt tarafından takibata alındığı, kısa sürede İtalya’daki

anayasal düzene gizlice şekil vermeye kalkışan, iç politikaya müdahale eden bir

örgüt olduğu ortaya çıkmıştır.57

55 Sezin Öney-Sinan Gökçen, Taraf, Gladyo Dersleri, 28-31/07/2008 56 The Economist (12/15/1990). The sword's other edge., Vol. 317, Issue 7685 57 The Economist (30/11/1990) Italy's axeman, Vol. 321, Issue 7735

GLADYO 30

Soruşturmanın bu denli başarılı sonuçları olmakla birlikte, gizli orduların

komutanlarının hepsinin isimleri ve yaptıkları operasyonların tarih ve içerikleri,

mali yapılanmaları tam olarak bilinmemektedir. Casson’a göre “durum çok fazla

değişmedi. Onlar (Gladyo için çalışanlar) önce de işbirliği yapmadılar, hala da olmuyorlar.

Kanunlar değişti tamam, ama insanlar ve yapıda bir değişiklik olmadı”58

58

Willan, Philip (1991). s.14

GLADYO 31

KAMUOYUNUN GLADYO’YA BAKIŞI

Soruşturmaya İtalya’nın üst düzey siyasetçileri, bürokratları, medyası ve iş

dünyasından olumlu ve olumsuz tepkiler gelmiştir. Örneğin, dönemin İtalya

Başbakanı, örgütü inkâr etmemekle birlikte bu örgütlenmelerin bütün Avrupa’da

yaygın olduğunu ifade etmiş, eski İtalyan Cumhurbaşkanı ise yakalanan çete liderleri

için “Onlar kahramandır. Ceza yaftasını değil, şeref madalyasını hak etmişlerdir.”

ifadelerini kullanmıştır.59 Casson, bu aşamada karşılaştığı zorlukları şu şekilde

özetlemiştir:

“Elimizdeki bulgular ışığında soruşturmayı daha da derinleştirme

yoluna gittik. Dönemin İtalya Başbakanı Giulio Andereotti ile muhtelif

yazışmalarım ve yüz yüze görüşmelerim oldu. Kendisi, benim artık

ortaya çıkarmış olduğum gerçekle yüz yüze gelince, hükümet

tarafından, benim askeri istihbarat servisi arşivlerini incelemem ve

gerekli belgeleri derlemem için bana özel izin verildi. Askeri istihbarat

servisi arşivine gittiğimde, orada soruşturmaya yararlı olabilecek pek

çok belgeye ulaştım. Ne var ki arşivde, hassas ve kimi karanlık

olaylara ilişkin pek çok belge yok edilmiş durumdaydı. Özellikle, aşırı

sağa mensup olup Gladyo için çalışan kişilere ilişkin şahsi dosyaların

tümü yok edilmişti.”

“O süreçte (Cumhurbaşkanı) Cossiga, Andreotti ve ben başta olmak

üzere, aramızda sık sık şiddetli polemikler de söz konusu olmuştu.

Cossiga, sorgu hakimi olarak beni tümüyle karşısına almıştı. Ama yargı

olarak biz, tüm bunlara aldırmayıp işi sonuna kadar götürdük. Olaya,

o dönemde meclis bünyesinde oluşturulan bir araştırma komisyonu,

ayrıca yine meclis bünyesindeki gizli servisleri denetleme komisyonu

tarafından da el atıldı. Sonuçta, hem hukuki süreç, hem de meclis

araştırma komisyonu, Gladyo denilen bu gizli örgütün mevcudiyetini

ortaya çıkardı. Meclis araştırma komisyonu raporunda, Gladyo adlı

örgütün Anayasa’ya ters bir yapılanma olduğu açıkça belirtildi.” 60

Soruşturmanın başında ortaya çıkan ilk tabloda etkili gazeteler “Birkaç tetikçinin

oluşturduğu bu grup mu derin devlet?” yorumları ile ortaya çıkartılan yapıyı

59

The Economist (30/11/1990) Italy's axeman, Vol. 321, Issue 7735 60

“Gladyo’yu çökerten senatör NTV’ye konuştu. İtalyan Senatör Casson, Ergenekon soruşturmasında yargıya büyük iş düştüğünü söyledi.”, www.ntvmsnbc.com, 25 Nisan 2008

http://www.ntvmsnbc.com/

GLADYO 32

küçümseyen yayınlar yapmışlardır. Hatta P2 üyesi bir gazeteci çıkardığı dergiyi

bütünüyle Gladyo’nun kullanımına açmıştır.

Avrupa toplumunun Gladyo’ya yaklaşımı ise oldukça sert olmuştur. Avrupa

Parlamentosu, 1990’da Gladyo yapılanmasını tartışmaya başlamıştır. Sadece

İtalya’da değil, tüm Avrupa ülkelerindeki yapılanmanın deşifre edilmesi yönünde

görüş birliği sağlanmıştır. Avrupa Parlamentosu çoğunluğunun görüşleri ile 22 Kasım

1990’da Gladyo yapılanmalarını şiddetle kınama kararı alınmıştır.

Gladyo’nun başı olan Cilio Gelli’ye ait örgüt listesi, otomobilinin bagajından çıkan

suikast silâhları ve değişik yerlerde zulalı cephanelikler ortaya çıktığında; kamuoyu ve

medyanın tepkisi değişmiştir. Savcı Casson soruşturma boyunca en çok merkez

soldan ve medyadan destek gördüğünü belirtmiştir:

“Merkez sol çok destekledi. Çünkü onlara göre İtalya'nın

karanlık bir dönemi vardı ve bu dönemde olup bitenler açığa

çıkartılmalıydı. Geçmişle hesaplaşmak gerekliydi… O süreçte

bana medya yardımcı oldu. Medyadan çok destek aldım. Basın

açıkça ‘Savcı Casson bu işte sonuna kadar gitmelidir’ diye

desteğini deklare etti. O desteği alınca daha da

cesaretlendim”61

Kamuoyu, listede defalarca yönetime gelmiş politikacıların ve medya patronlarının

olmasını şaşkınlıkla karşılamıştır. Bunun yanında, ülkelerinin 'Gladyo' etkisi altında

yaşadığı yaklaşık 30 yıl içerisinde en az beş kez darbe girişiminde bulunulduğunu

öğrenmiş ve Gladyo’nun yargılanması yönünde tavır sergilemiştir.

Aynı günlerde, Komünist Parti lideri Achille Occhetto başkanlığında Roma’nın

merkezinde bir yürüyüş düzenlenmiş ve yürüyüşe katılan 400.000 civarında insan

‘Gerçeği İstiyoruz’ sloganını kullanmışlardır. Yürüyüşte bazı göstericiler gladyatör

elbiseleri giymiş ve hükümetin karanlık konuları aydınlatması çağrısında

bulunmuşlardır.62

61

Kılıç, Ecevit, Sabah, 28 Nisan 2008 62

Ganser, Daniele (2005).

GLADYO 33

GLADYO SORUŞTURMASINDA ÖNEMLİ KİŞİLER

Savcı Felice Casson: 31 yaşında iken 1984 yılında başlattığı soruşturma ile

Gladyo oluşumunun ortaya çıkmasına neden olan sorgu hakimidir. Yürüttüğü

soruşturma boyunca Başbakan, Cumhurbaşkanı ve medya tarafından sürekli

eleştirilmiştir. Ancak soruşturmanın sonuna kadar giderek olayların ortaya

çıkmasını sağlamıştır.

Giulio Andreotti: Gladyo’da ortaya çıkan en önemli figürlerden olan

Andreotti, 7 dönem başbakanlık yapmıştır. Andreotti, devlet kademesinin bu

örgütten haberdar olduğunu “Gelmiş geçmiş bütün başbakanlar örgütün

varlığından haberdar edilmiştir” diyerek itiraf etmiştir. Andreotti’nin 1990

yılında Parlamento’da komisyona sunduğu 10 sayfalık gizli rapor, daha sonra

basına sızmış ve kamuoyunda Gladyo bilinir hale gelmiştir. 1979 yılında

politik skandalları ortaya çıkaran bir politika dergisinin editörünün mafya

tarafından öldürülmesi olayının azmettiricisi olduğu belirlenmiş, 83 yaşında

iken 24 yıl hapis cezasına çarptırılmış, ancak 75 yaşından büyük olduğu için

hapiste yatmamıştır.

Licio Gelli: Anti-komünist derneklerin bir araya gelerek oluşturduğu P2

mason locasının başkanıdır. İki defa okuldan atılan ve 13 yaşında okulla ilişkisi

kalmayan Gelli, sonraki yıllarda faşist orduya katılmış, 2. Dünya Savaşı’nda da

ABD’ye kaçmış ve ardından Henry Kissinger tarafından 1969 yılında

İtalya’daki komünist karşıtı hareketleri yönetmekle görevlendirilmiştir.

Gelli’ye 400 üst düzeyli bürokrat ve NATO görevlisini locaya kaydetmesi

görevi verilmiştir. 1981 yılında villasında yapılan aramada P2 locasına kayıtlı

olan kişileri gösteren ve Gladyo’da görevli olanların yer aldığı gizli belgeler

ortaya çıkmıştır.63

Francesco Cossiga: İtalyan Cumhurbaşkanı. Gladyo’nun eskiden bir üyesi

olduğunu, bundan da gurur ve mutluluk duyduğunu açıklamıştır. Bu

63

Ganser, Daniele (2004). Nato’s Secret Armies: Operation Gladio and Terrorism in Western Europe. Routledge, s.74-75

GLADYO 34

açıklaması üzerine, Cossiga’nın dokunulmazlığının kaldırılarak “vatana

ihanetten” yargılanması çağrısında bulunulmuş, Senato’ya ifade vermeyi

reddeden Cossiga, 1992’de döneminin bitmesine üç ay kala istifa etmek

zorunda kalmıştır.

Aldo Moro: 1964 yılında Başbakan iken sosyalistlerin de hükümete katılması

için girişimler de yapmış olan Moro, 1978 yılında Kızıl Tugaylar tarafından

kaçırılarak öldürülmüştür. Cesedi tarihte gladyatörlerin savaştığı Roma

stadyumlarından birinin yanına bırakılmış halde bulunmuştur. Olayın daha

sonra Gladyo tarafından azmettirildiği anlaşılmıştır.

Umberto Broccoli: İngiliz İstihbarat servisi ile işbirliği yaparak “herhangi bir

düşman işgaline karşı istihbarat ve operasyonel yapılanmaya” gitmeyi ilk defa

teklif eden dönemin Askeri İstihbarat (SIFAR) Başkanı, general. Umberto, 7

askeri personelin İngiltere’ye giderek özel eğitimden geçirilmesini ve bu

kişilerin kurulacak gizli bir yapılanmada görev almasını teklif etmiştir.

Felice Santini: Hava Kuvvetleri Albayı. Onun genel koordinatörlüğünde

“istihbarat, cephe-gerisi, propaganda, iletişim, şifreli yazışma ve kaçış”

adları altında toplam 6 birimden oluşan bir yapılanmaya gidilmesi

onaylanmıştır.

Giovanni De Lorenzo: 1956 yılında SIFAR (Askeri İstihbarat Birimi) Başkanı,

general. Onun onayıyla yabancı istihbarat birimi altında bir eğitim birimi

kurulmasına karar verilmiştir.

Golpe Borghose: Aristokrat bir aileden gelen Borghose, 2. Dünya Savaşı’nda

orduya bağlı X-Mas adlı örgütte yer almış, ardından Nazilerle işbirliği

yapmaktan dolayı 12 yıl ceza almıştır. Buna rağmen, 1946 yılında iki yıl hapis

cezasını çektikten sonra serbest bırakılmıştır. Kendisi daha sonra İtalyan Sosyal

Hareketi (MSI)’nin başına geçmiştir. 1963 yılında Sicilyalı bir P2 üyesi tarafında

kurulan Banco di Credito Commerciale e Industriale’nin başına geçmiştir.

Borghose, Gladyo yapılanmasının kurulmasında aktif rol almış, üç defa darbe

girişiminde rol almış ve daha sonra İspanya’ya kaçmıştır. 1974’de orada

ölmüştür.

GLADYO 35

Giovanni Pellegrini: Faili Meçhul Terörist Katliamlarını Araştırma Komisyonu

Başkanı olarak görev yapmıştır. Adı daha sonra Terörism Komisyonu olan

birim 1994-2001 yılları arasında görev yapmıştır. Pellegerini, P2 locası ve

Gladyo konusundaki araştırmalarını bir rapor halinde Parlamentoya

sunmuştur.

Paolo Emilio Taviani: Gladyo’nun kurulduğu dönemin Savunma Bakanı.

Yapılanmayı ilk defa Cumhurbaşkanı, Başbakan, Başbakan Yardımcısı ve

dışişleri Bakanı ile paylaşan kişi.

Vincenzo Vinciguerra: Petanae olaylarının faili, aşırı sağcı. Vinciguerra

mahkemede Gladyo yapılanması hakkında geniş bilgiler vermiştir. Mahkeme

tarafında müebbet hapisle cezalandırılmıştır.

Marco Morin: 1972 bombalama olayında sahte rapor düzenleyen uzman.

Morin’in aşırı sağcı örgüte mensup olduğu daha sonra ortaya çıkmıştır.

Franco Freda ve Giovanni Ventura: 1969 Piazza Fontana katliamını

gerçekleştiren kişiler.

Fulvio Martini: Gladyo soruşturması sırasında İtalyan askeri gizli servisinin

başında olan amiral. Çeşitli bahanelerle Senato’nun talep ettiği belgeleri

teslim etmemiş, soruşturmanın aksaması için zorluklar çıkarmıştır.

Giovanni Pelegrini: 1994 yılında Senato Araştırma Komisyonu’nu kuran

senatör. Bu komisyon Haziran 2000’e kadar çalışmaya devam etmiş, bu

tarihte Senato’ya 326 sayfalık yeni bir rapor sunulmuştur.

Achille Occhetto: İtalyan Komunist Partisi’nin 1990lardaki lideri. Gladyo

soruşturması sırasında Roma’da düzenlenen 400.000 kişilik gösteriyi

düzenleyen kişi.

Vito Miceli: Italicus treninin bombalanması olayının sorumlusu olduğu ortaya

çıkmış ve devlete karşı komplo kurmak suçundan yargılanmıştır. Miceli, 1969-

74 yılları arasında askeri istihbarat biriminin başında bulunmuştur ve aynı

zamanda P2 locasının üyesi olduğu ortaya çıkmıştır.

GLADYO 36

GLADYO’NUN KURULUŞ VE EYLEM KRONOLOJİSİ

1945 Amerikan ve İngiliz istihbarat servisleri İtalya’da bir yapılanma için savaş

sonrası aktif faşist İtalyanları P2 locası ve X-Mas örgütleri altında bir araya

getirmeye başlamıştır.

1946 Sosyalist ve komünist partilerden bazı milletvekilleri seçim sonrası

kabineye girmiştir.

1947 Başbakan De … kabineyi feshederek sosyalistleri elimine etmiş ve

dondurulan Amerikan yardımının gelmesini sağlamıştır.

1948 Sosyalist ve komünist partiler birleşerek Popüler Demokratik Cephe

adında yeni bir partiyle seçime girme kararı almıştır.

1948 28 Nisan’da yapılan seçimleri ABD’nin yoğun psikolojik harekat ve

propagandasının sonucunda Hıristiyan Demokrat Parti %48.5 çoğunlukla

kazanmıştır.

1955-1958 CIA, İtalyan İstihbarat Servisi’ni kontrolü altına almıştır. Eski

Savunma Bakanı Paulo Taviani, 1990 yılındaki soruşturma sırasında Savcı

Casson’a, İtalyan gizli Servisinin Roma’daki Amerikan Büyükelçiliği’ndeki CIA

ajanlarınca yönetildiğini ve finanse edildiğini anlatmıştır.64

1956 General Giovanni de Lorenzo, Başkan Granchi Askeri İstihbarat Servisi

(SIFAR) ın başına getirilmiştir.

1956 General Giovanni de Lorenzo, Kasım 1956’da hükümetine haber

vermeden ABD ile birlikte komünizmle mücadele temelinde, Gladyo kod adlı

bir plan taslağı hazırlamıştır. Plana göre casusluk ve savaş tekniklerinde

uzman 1.000 kişi eğitilecek ve bunun için Sardinya’da gizli bir eğitim kampı

kurulacaktır. Bu kapsamda, Kuzey İtalya’da 139 gizli cephanelik

oluşturulmuştur.65

1956 Gladyo ismi ilk defa resmi olarak kayıtlara geçirilmiştir.

64

William Scobie, Observer, 18/11/90 65

Wolfgang Achtner, Sunday Independent, 11/11/90

GLADYO 37

1964 Gladyo, General Giovanni de Lorenzo sosyalist bir bakanın görevinden

ayrılması konusunda baskı oluşturmak için Operation Solo isimli darbe

girişimini yürütmüştür.

1969 İtalya’da 16 kişinin öldürüldüğü ve 80 kişinin yaralandığı Piazza

Fontana katliamı gerçekleştirilmiştir. O yıllarda katliamın faili olarak

komünistler gösterilmiştir. General Giandelio Maletti, 1990’da mahkemede

verdiği ifadede bu katliamın arkasında ABD istihbarat servisi CIA’in emirleri

doğrultusunda derin Kontragerilla örgütlenmesi ve sağcı kesimden kimseler

olduğu iddiasında bulunmuştur. Ayrıca, bu bombalama eylemlerinin

sıkıyönetim ilan edilmesini sağlamak için yapıldığı da öne sürülmüştür.

1972 Kırsal kesimde jandarma tarafından kullanılan bir arabaya yerleştirilen

bomba patlamış ve 3 jandarma ölmüştür. Patlamanın sorumlusu olarak sol

kesim gösterilmesine rağmen daha sonra yapılan araştırmalar sonucunda

failin sağcı Vincenzo Vinciguerra olduğu ve bu kişinin Gladyo ile temas içinde

olduğu anlaşılmıştır.

1974 Brescia anti-faşist gösterileri esnasında yapılan bir katliamda 8 kişi

ölmüş, 102 kişi de yaralanmıştır.

1974 Roma-Münih seferini yapan İtalicus isimli bir trende patlatılan bomba

sonucunda 12 kişi ölmüş, 48 kişi de yaralanmıştır.

1974 Askeri istihbarat başkanı General Vito Miceli devlete karşı huzur bozucu

komplolar kurmak suçundan tutuklanmış ve mahkeme sürecinde NATO’nun

Kontra-gerilla yapılanmasını ifşa etmiştir.

1978 Eski Başbakanlardan Aldo Moro gizli bir silahlı birlik tarafından rehin

alınmış, 55 gün sonra arabasının bagajında ölü olarak bulunmuştur. Aldo

Moro’nun Komünist Partisini de içeren bir koalisyon kurma çabasında olduğu

bilinmekte olup Moro`nun kaçırıldığı gün, İtalya Parlamentosu’nda Hıristiyan

Demokratlar’ın Komünist Parti ile işbirliğini öngören kritik bir oylama cereyan

etmekteydi. Aldo Moro "komünistlerle iş çeviren" kişi olarak propagandası

yapılmış, diğer yandan Gladyo marifetiyle Kızıl Tugaylar`ın Moro`yu kaçırması

sağlanmıştır.

http://www.tumgazeteler.com/haberleri/hristiyan-demokratlar/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/hristiyan-demokratlar/http://www.tumgazeteler.com/haberleri/komunist-parti/

GLADYO 38

1974-1979 İtalya’da gölge iktidar olarak faaliyet gösteren kabinedeki 4

bakanı, bütün istihbarat şeflerini, 48 milletvekilini, 160 askeri personeli, iş

adamını ve sanatçıyı içinde barındıran P2 (Propaganda Due) isimli mason

loca, Gladyo ile loca başkanı Licio Gelli vasıtasıyla irtibata geçmiştir. Gelli,

İtalyan generaller ve CIA yetkilileri elçilikte bir araya gelerek operasyonlar

için gerekli maddi kaynakları sağlamıştır. Aktarılan paralar soruşturma

sürecinde delil olarak kullanılmıştır.66

1980 Bologna Tren İstasyonu’nda 5 kişinin öldüğü ve 200’den fazla kişinin

yaralanmasına yol açan bir bombalama eylemi düzenlenmiştir.

1982 General Alberto Dalla 1982 yılında mafya liderleri Salvatore Riina’nın

suikastçilerinden Pino Greco tarafından arabasında vurularak öldürülmüştür.

Greco’nun Gladyo ile bağı tespit edilmiştir.

1984 Soruşturma sonunda tutuklanan Vincenzo, İtalyan kontra-gerillası

Gladyo’nun yapılan cinayetlerden sorumlu olduğunu itiraf etmiştir.

Mahkeme Vincenzo’yu aşırı sağcı bir terörist olarak ömür boyu hapis

cezasıyla cezalandırılmıştır.

2001 Eski İtalyan İstihbarat Servisi’nin başı General Giandelio Maletti, dava

sürecinde yapılan bombalama eylemlerinin İtalya’daki sol kesimin

güçlenmesini istemeyen Amerika tarafından desteklendiğini açıklamıştır.

2004 Eski Başbakan Andreotti, politik skandalları ortaya çıkaran bir derginin

editörünün öldürülmesi olayını azmettirmekten 24 yıl hapis cezasına

çarptırılmıştır.

66

William Scobie, Observer, 18/11/90

http://en.wikipedia.org/wiki/Propaganda_Due

GLADYO 39

SONUÇ

Gladyo Operasyonu olarak adlandırılan ve İtalyan, Amerikan ve İngiliz gizli servislerince

planlanan ve yürütülen faaliyetlerin 1984 yılında başlatılan bir soruşturma sonucunda

ortaya çıkması, 1950 ile 1980 yılları arasında İtalya’da meydana gelen siyasal ve sosyal

olayların anlaşılmasında önemli rol oynamıştır. Özellikle 1960 ile 1980 arasında meydana

gelen bombalama, çeşitli saldırılar ve adam kaçırma olaylarının çoğunda Gladyo

örgütünün planlayıcı veya destekleyici konumda olduğu soruşturma sürecinde

anlaşılmıştır.

Aslında komünizm tehlikesini yok etmekle görevli olan bu yapı, sonraları asıl görevinin

çerçevesinden çıkarak İtalyan siyasal hareketlerini yönlendirmek ve gerilim stratejisi

kullanarak ülke içinde kaos ve huzursuzluk ortamı oluşturmayı başarmış ve bu yolla anti-

demokratik birçok uygulamanın kolaylıkla faaliyete geçmesini sağlamıştır. Bu soruşturma

sonucunda ortaya çıkan sonuçlar ve alınabilecek dersler şu şekilde özetlenebilir:

Gladyo davası İtalyan demokrasisinde önemli bir köşe taşı olmuştur.

Gladyo davasının etkileri sadece İtalya ile sınırlı kalmamış, Avrupa

Parlamentosu Gladyo benzeri oluşumların tespiti ve sonlandırılması için tüm

üye devletlere hitabeden bir tüzüğü kabul etmiştir.

Gladyo tarafından yürütülen faaliyetlerin Amerikan ve İngiliz gizli

servislerince çeşitli yönlerden desteklendiği ortaya çıkmıştır.

Gladyo üyesi olduğu öğrenilen ve anti-komünist faaliyetleri ile ön plana çıkan

bir mason locasının Gladyo’daki rolü; eski politikacılar, medya temsilcileri,

işadamları, görevli asker ve polisler ile daha birçok kişinin bu locanın üyesi

olduğunun ortaya çıkması kamuoyunda infiale neden olmuştur.

Daha önce sol örgütlere mal edilen bombalama ve saldırı olaylarını aslında

Gladyo tarafından desteklenen aşırı sağcı kişi ve örgütlerce yapıldığının

ortaya çıkması, Gladyo’nun anti-demokratik faaliyetlerinin kamuoyu

nezdinde daha iyi anlaşılmasını sağlamıştır.

GLADYO 40

Polis Akademisi, Araştırma Merkezleri Başkanlığı Anıttepe/ANKARA 06580 TÜRKİYE

Tel: + 90 312 412 5290-95 * 412 5169 * Faks: + 90 312 412 12 83