Oktober 2011NIEUWSBRIEF

Mantelzorg

Uitnodiging

Prestatieveld 4: meer druk, minder middelen en nieuwe samenwerkingspartnersBenieuwd hoe andere gemeenten en/of

organisaties omgaan met actuele ontwikkelin-

gen als bezuinigingen, decentralisaties en het

toenemende beroep op mantelzorgers

en vrijwilligers? Wilt u weten hoe lokale en

regionale samenwerking op prestatieveld

4 wordt vormgegeven? En wilt u met anderen

delen wat uw gemeente doet?

Kom dan naar de inspirerende en interactieve

regiobijeenkomst van Goed voor Elkaar op

1 december 2011 in het Provinciehuis van

Arnhem.

Regiobijeenkomst 1 december, ArnhemU kunt kiezen uit vijf workshops: meer pres-

teren met beperkte middelen, creatief zijn in

tijden van grote veranderingen, gemeentelijke

regie op lokaal niveau, regionale samenwer-

kingsverbanden en de waarde van de basis-

functies. Op pagina 2 leest u meer over de

workshops.

Hartelijke groet, uw Goed voor Elkaar-team

Gelderland: Bram Harmsen, Gerrit Kapteijns,

Mariëtte Klein Kranenberg en Oulfa Rouached

Overijssel: Adrie van Nieuwenhuijzen,

Anne ten Vergert, Eline Pool en Maaike Moulijn.

Aanmelden: www.spectrum-gelderland.nl, via de kalender, tot 17 november 2011.

Platform Mantelzorg Overijssel gaat een

quickscan doen naar de kwaliteit van mantel-

zorgsteunpunten in Overijssel. Mantelzorgers

kunnen hun ervaringen en verbetersuggesties

digitaal melden bij PMO. De resultaten worden

begin volgend jaar verwacht.

De Vrijwillige Thuiszorg Overijssel voor mantel-

zorgers en vrijwilligerszorg heeft de afgelopen

periode gewerkt aan haar kwaliteitsbeleid.

Het onafhankelijke bureau Perspekt heeft hen

beloond met het PREZO gouden keurmerk

Informele Zorg. Dit keurmerk werd op

donderdag 29 september uitgereikt door

Jancor de Boer, directeur van Mezzo De Vrijwil-

Aandacht voor kwaliteit mantelzorgsteunpuntenlige Thuiszorg is de eerste organisatie

(in Nederland) die dit keurmerk kreeg

uitgereikt. De stralende directeur

Ina Hoogsteder: ‘Dit is de kroon op

ons werk. We dachten aan zilver, maar

het werd goud.’

Programma 09.30 uur: Ontvangst

10.00 uur: Welkomstwoord

10.10 uur: Terugblik en

vooruitzicht

10.30 uur: Keuze uit

5 workshops

12.00 uur: Intermezzo

12.30 uur: Gedeputeerde

Van Dijk

12.45 uur: Terugkoppeling

13.15 uur: Netwerklunch

14.00 uur: Einde

Aansluitend de laatste GIA (gemeenschappelijke integratie agenda)-bijeenkomst over diversiteit en vrijwilligerswerk. Organisatie: Elan, BZK, Prov. GLD & FORUM. Info en aanmelden: www.elanexpertise.nl.

De waarde van de basisfuncties Zitten we op de juiste koers? Enkele jaren geleden

zijn de basisfuncties ingevoerd. Wat zijn de ervarin-

gen? In hoeverre zijn de basisfuncties toereikend

en zijn ze allemaal al voldoende ingevuld?

Deze workshop gaat over de evaluatie van de

basisfuncties, ‘De Barometer’. We inventariseren

en evalueren wat gebruikers, beleidsmedewerkers

van gemeenten, mantelzorgsteunpunten en vrijwil-

ligerscentrales van de basisfuncties vinden. Wat

hebben ze er uiteindelijk aan gehad? Jan Schepers

(Mezzo): “Basisfuncties fungeren als binnenkomer.”

Wil Asma (Platform Mantelzorg Overijssel): “De

basisfuncties? Een uitdaging! Juist nu is het belang-

rijk dat mantelzorgers het volhouden.”

De workshops

Meer presteren met beperkte middelen Sturen

met minder man aan

boord! Bij een inves-

tering in welzijn staat

de maatschappelijke

impact centraal.

Maar hoe is die te meten? De beschikbare

middelen moeten zo effectief mogelijk

ingezet worden, een opdracht die in tijden

van bezuinigingen des te dringender wordt.

Eline Pool: “Bij de methodiek Social Return

On Investment draait alles om de vragen

waarom we doen wat we doen en welke

maatschappelijke effecten we ermee wil-

len bereiken. SROI scherpt aan en schept

heldere verhoudingen tussen opdrachtge-

ver en opdrachtnemer. Op 1 december ga

je zelf aan de slag met SROI en vul je een

impactmap in.”

De workshops

Regiobijeenkomst 1 december 2011

Workshop a Workshop c

Workshop eWorkshop d

Workshop b

Creativiteit in tijden van grote veranderingen De sociale koers is

bijgesteld! Er verandert heel veel voor ge-

meenten, organisaties en burgers: begelei-

ding, jeugdzorg, hulpmiddelen, Wajong WSW,

WWV... hoe kunnen gemeenten, vrijwilligers

en mantelzorgers hiermee omgaan?

Maaike Moulijn: “Er moeten nieuwe manieren

van zorg en participatie worden gevonden.

Dit vergt een andere overheidsrol en veel

creativiteit. Op 1 december gaan we samen

brainstormen. Bijvoorbeeld: wat kunnen

familieleden, buren,

verenigingen en

werkgevers beteke-

nen? Deze workshop

is alleen bedoeld

voor creatieve en

veranderingsgezinde

mensen!”

Gemeentelijke regie op lokaal niveau De wind is uit de zeilen, de kapitein

aan zet! Hoe organiseren gemeenten de samen-

werking tussen instanties op prestatieveld 4?

Hoe wordt de regierol vormgegeven?

Mariëtte Klein Kra-

nenberg: “Door het

wegbezuinigen van

centrale overheidsmid-

delen en het overhe-

velen van taken naar

gemeenten krijgen

gemeenten meer verantwoordelijkheden, maar

ze krijgen niet alle instrumenten in handen. Ac-

toren hebben hun eigen rol en positie. Dat geldt

voor instellingen, maar dat geldt ook voor bur-

gers en groepen burgers. Burgers krijgen meer

verantwoordelijkheid en ontplooien zelf initia-

tieven. Dat vraagt om regie. In deze workshop

bespreken we de regierol van de gemeente, met

voorbeelden, tips en best practices.”

Regionale samenwerkingsverbanden Meerdere

kapiteins aan dek! Er is steeds meer behoefte én druk om regionaal

samen te werken op prestatieveld 4. Maar samenwerking betekent

ook het deels opgeven van eigen autonomie. Dat is in de praktijk

geen gemakkelijke opgave. Is regionale samenwerking wel of niet

te verkiezen?

Gerrit Kapteijns: “Op welke overwegingen zijn samenwerkingsver-

banden gebaseerd, wie neemt initiatief en brengt partijen samen?

Wat bepaalt het succes? In de workshop

bespreken we onder andere het samen-

werkingsverband

‘Infrastructuur Vrijwilligersondersteuning

Regio Rivierenland’ en horen graag van

deelnemers hoe zij samenwerkingsver-

banden hebben opgezet en ingevuld.”

Door de vergrijzing neemt het aantal

zorgvragers in razend tempo toe. Het beroep op

mantelzorgers stuit daarmee steeds meer op

grenzen. Als een mantelzorger overbelast raakt,

komen mantelzorger en hulpvrager beiden in

grote problemen. Is een mantelzorger eenmaal

zover dat hij aangeeft hulp nodig te hebben,

dan is daar vaak al heel wat aan voorafgegaan.

Meestal moeten die activiteiten die iemand

voor zijn eigen ontspanning doet als eerste wij-

ken. Zo verliest een mantelzorger zijn contacten

in de buurt, met zijn vrienden en bij bijvoor-

beeld de sportvereniging of het zangkoor.

Boven op het slinken van het sociale netwerk

komt het probleem dat de mantelzorger geen

tijd meer overhoudt om nieuwe energie op

te doen. Dat maakt de kans op overbelasting

alleen maar groter. Een beroep op professionele

zorg kan worden voorkomen door in een vroeg

stadium de hulp in te roepen van het sociale

netwerk rondom de mantelzorger. Sportvereni-

gingen en hobbyclubs maken deel uit van dat

sociale netwerk.

Samen met TV Enschede, Bloemencorsogroep

Veur Mekare?! uit Lichtenvoorde, Voetbalver-

eniging RVW uit Renkum en Vrouwen van Nu

uit Heerde ontwikkelen Spectrum en Arcon een

verenigingskoffertje. Dit koffertje moet ver-

enigingen stimuleren om meer oog te hebben

voor mantelzorgers en hen zo binnen boord te

houden. Zomaar wat ideeën voor de inhoud van

het koffertje: een checklist ‘mantelzorgvriende-

lijke vereniging’, een kennisquiz, fi lmpjes, een

enquête, cartoons, kaartjes, een vlag… Samen

met een pr-bureau gaan we aan de slag om uit

alle ideeën een aantrekkelijk en effectief kof-

fertje te vullen. In het eerste kwartaal van 2012

gaan we samen met een aantal mantelzorg-

consulenten het koffertje bij 16 verenigingen

testen. Na de testperiode wordt het koffertje

in deelnemende Overijsselse en Gelderse

gemeenten tijdens een door de gemeente ge-

organiseerde verenigingsavond kosteloos onder

alle verenigingen verspreid.

Deelnemende gemeenten geven aan dat zij

met het koffertje in handen straks meer mo-

gelijkheden zien om (groepen) mantelzorgers

tijdig te bereiken met het bestaande lokale

aanbod voor ondersteuning aan mantelzorg-

sters. Opvallend is dat een groot deel van de

gemeenten aangeeft dat dit project goed past

binnen de kanteling van de Wmo. Carry de Vries

van de gemeente Oost-Gelre voegt daaraan

toe: “Wij zien veel kansen met het koffertje en

we nemen dit als gemeente nu al mee in de

afspraken die we voor 2012 gaan maken met

het steunpunt mantelzorg. Onze consulent kan

dan vanaf de zomer van 2012 met verenigingen

aan de slag!”

Wilt u ook aan de slag met Mantelzorgend

verenigingsleven, bijvoorbeeld door een ver-

enigingsavond te organiseren? Of wilt u meer

informatie? Neem dan contact op met Maaike

Moulijn van Arcon (mmoulijn@arcon.nl) of

Judith Taen van Spectrum (j.taen@spectrum-

gelderland.nl).

Veranderingen in de zorgDe komende jaren verandert er

veel in de zorg voor kwetsbare

burgers. De AWBZ (langdurige

zorg), WWB (bijstand), WsW

(sociale werkplaats), Wajong

(arbeidsongeschiktheidsregeling)

en het stelsel van passend onder-

wijs gaan op de kop. Maatwerk,

zelfredzaamheid, betrokkenheid

van familie en vrienden, betere

afstemming, decentralisatie

naar gemeenten en bezuini-

gingen staan centraal. Al deze

veranderingen hebben ook grote

gevolgen voor (het beroep op)

mantelzorgers. Wilt u meer we-

ten over de veranderingen en de

gevolgen voor mantelzorgersen

vrijwilligerszorg? Bekijk dan de

nieuwste factsheets (veranderin-

gen in de zorg, beperking PGB,

decentralisatie van begeleiding

en IQ-maatregel) op:

www.arcon.nl/atlas.

Mantelzorgend verenigingsleven

ColofonArcon

Azelosestraat 25

7622 NC Borne

T: 074 242 65 20

E: info@arcon.nl

I: www.arcon.nl

Spectrum

Arnhemsestraatweg 19

6881 NB Velp

T: 026 384 62 00

E: info@spectrum-gelderland.nl

I: www.spectrum-gelderland.nl

Eindredactie: Marten Schulp

Vormgeving: www.zwietart.nl

Meer informatie:

Maaike Moulijn,

mmoulijn@arcon.nl

Bram Harmsen, b.harmsen@

spectrum-gelderland.nl

Recente publicaties

Cahier nr. 3 Ondersteuning aan GGZ-mantelzorgersGGZ-mantelzorgers zijn een onderbelichte

doelgroep. Dit cahier vraagt aandacht voor de

onzichtbaarheid van deze mantelzorgers en

belicht hun specifi eke situatie, de risico’s die ze

lopen en vooral het ontbreken van een gericht

ondersteuningsaanbod. Ook staan er praktische

aanbevelingen in om tot goede ondersteuning

van deze doelgroep te komen. Het boekje

wordt afgesloten met een beschrijving van de

meest voorkomende psychische stoornissen,

statistisch materiaal en een lijst met bronnen

(publicaties, relevante instellingen en web-

sites). Het cahier is te downloaden op

www.spectrum-gelderland.nl

Burgerinitiatieven voor voorzieningen in kleine dorpenBurgers realiseren steeds vaker gezamenlijk

voorzieningen die zij nodig vinden om zo lang

mogelijk zelfstandig in hun woonplaats te

blijven wonen. Deze burgerinitiatieven komen

vaak voor in kleine dorpen. Daar verdwijnen

regelmatig voorzieningen. De SEV en Movisie

hebben, ter inspiratie, initiatieven in vier dor-

pen beschreven. De brochure is te downloaden

op www.movisie.nl

Goede voorbeelden mantelzorg-ondersteuning per basisfunctieIn deze inspirerende notitie wordt per basis-

functie ingegaan op goede voorbeelden uit

het hele land. De notitie is te downloaden op

www.pjpartners.nl

Toolkit Mantelzorg voor de huisartspraktijkEen huisartspraktijk van 2.500 patiënten telt

maar liefst 500 mantelzorgers. Oftewel: 1 op de

5 patiënten is mantelzorger. Hoewel mantel-

zorgondersteuning geen specifi eke huisartsge-

neeskundige zorg is, kunnen huisartsen en hun

medewerkers door hun vertrouwensfunctie een

zinvolle bijdrage leveren in de signalering en

preventie van overbelaste mantelzorgers. Met

de praktische Toolkit Mantelzorg van de Lande-

lijke Huisartsen Vereniging hebben huisartsen

de middelen in handen om te herkennen wie

mantelzorgers zijn, of zij ondersteuning nodig

hebben en waar deze ondersteuning te vinden

is. De toolkit is te downloaden op www.lhv.nl

Mediant FamiliekrantMediant Geestelijke gezondheidszorg organi-

seert tussen 10 oktober (dag van de Psychische

Gezondheid) en 10 november (dag van de

Mantelzorg) onder het motto “We doen het

gewoon samen” de Familiemaand. Tijdens de

Familiemaand wordt speciale aandacht gegeven

aan familie, vrienden, buren en collega’s van

iemand met psychische klachten. Voor meer

informatie kunt u contact opnemen met Patricia

Bron, Meldpunt Familie Mediant,

www.mediant.nl