) 8 ( ذمارة2010 وزي تة ئيمتياز خاوةني سةيد برايمهبةر رةوسةر سةرنومي سةيد براي ةوي شر ثيوسةري سةرنو طر جي عةبدولكةريمل جة وذة ليوسةرانستةي نو دة محةمةد مستةفا قاسمن صليوة عيسا هاوذيةست خؤشناو ثةيولنجاغي من ئي هي بة ئةنداميازي كةكؤن ئيمتي خاوةنيدرا ر بذي تي هةل ةكي يةتيكرداي سةررؤزبايى ثي استةى ؤزبايةكى طةرم ئار ثير بة دل ى كةكؤن ثرفى نوسةراناوى طؤظارى كةكؤن و ستا بةن بةبؤنةىكةيندة) ئيلنجاغىمن هي(كةماننى طؤظارةستةى نوسةراامى دة و ئةند هاوكارمان شادى و كى ثر اني ذي)حمدستان م كوي(و خاتو ةطةلوة لريةؤسةى هاوسةر طينة ناو ثر ضوت. ان بيرؤزين و ثية دةخوازيز ي رى بؤئةو دووبةروة بةختةMobile: 07501145013 kakon.koya@yahoo.co.uk www.koye.eu ازي ئيمتي خاوةني سةيد برايم، كةهبةري رةةميي سي كؤنطرةي لةة) كةكؤن( طؤظاري ئةنجام2010/6/1 شتماني، كة لة نيتي ةكي يتي ةكي يةتيكرداي سةر ئةندامي بة درا1957 ي هبةر لة سالاك رةدرا. كر بذي هةلسي لةؤري، بةكاليوةؤية لة دايك ب�و لة كني تةواوما سليند لة زانكؤيطةيا بواري راشمةرطة. بؤتة ثي1979 ي . لة سال كردووةتي ضةكدارستي بة خةباوة دةشمةرطة لة ثيثرسيم ناوضة و بةرواتر بؤتة ئةندا كردووة، د1984 كؤية لةي93 ثي تيطري ناوضة و جيي25 ثي هةمان تيث و تيثيش سةرتي دوواييندار بر جار4 ةتيداشمةرطاي ن. لة ثي خا خال كؤيةو ةكاني دةشتي و لة زؤربةي شةروة بو ي شاورآ و خؤشناوةتي و ن و دؤل خا خال ي ها شةرروة، هةي كردووة قةنديل بةشدار بةدناوي مةتي كاني بةعس لة هةلزة هي دذي ي مةكؤكة ، كة بة شةر1988 فالةكان لة ئةنسراوة كردووة. ناوسةروةتي نو شمةرطاي ثي جطة لة كارينج وسة، جيا لة وتارو طؤشة، ثي رؤذنامةنوكةي ديكي بي ة. كتي هةيثكراويبي ضا كتيةتي وية، كة لة سةر كةسايثدار ضا لة ذي دةزطايتا سةرؤكيس ة. ئي كؤيةيوةكانيسرا ناوسةري سةرنوةكانة. بة ناورين شمةرطة دي ثي طةرمييرؤزباي ثيوسةرانيستةي نو دة و بؤ تري زي سةركةوتنيواي هيكةيندة لي دةخوازين. زةنط ني يِ خر2010/3/13 ، سةيد برايمهبةر رة

govare kakon ( 8 )

Embed Size (px)

DESCRIPTION

malpare.koya :- malpareke tayebata ba share koya

Citation preview

Page 1: govare kakon ( 8 )

1تةمموزي 2010ذمارة 8

ذمارة ) 8 (تةمموزي 2010

خاوةني ئيمتيازرةهبةر سةيد برايم

سةرنووسةرثيشرةوي سةيد برايمي

جيطري سةرنووسةر ليوذة جةالل عةبدولكةريم

دةستةي نووسةرانقاسم محةمةد مستةفاهاوذين صليوة عيساثةيوةست خؤشناوهيمن ئيلنجاغي

خاوةني ئيمتيازي كةكؤن بة ئةندامي سةركردايةتي يةكيتي هةلبذيردرا

ثيرؤزبايىبةناوى طؤظارى كةكؤن و ستافى نوسةرانى كةكؤن ثر بة دل ثيرؤزبايةكى طةرم ئاراستةى هاوكارمان و ئةندامى دةستةى نوسةرانى طؤظارةكةمان)هيمن ئيلنجاغى(دةكةين بةبؤنةى ضونة ناو ثرؤسةى هاوسةر طيريةوة لةطةل خاتوو)كويستان محمد( ذيانيكى ثرشادى و

بةختةوةرى بؤئةو دووبةريزة دةخوازين و ثيرؤزيان بيت.

Mobile: [email protected]

رةهبةري سةيد برايم، كة خاوةني ئيمتيازي سييةمي كؤنطرةي لة كةكؤن(ة ( طؤظاري يةكيتي نيشتماني، كة لة 2010/6/1 ئةنجام يةكيتي سةركردايةتي ئةندامي بة درا 1957 سالي لة رةهبةر كاك هةلبذيردرا. لة بةكاليؤريسي ب��ووة، دايك لة كؤية لة تةواو سليماني زانكؤي لة راطةياند بواري ثيشمةرطة. 1979بؤتة سالي لة كردووة. لة ثيشمةرطةوة دةستي بة خةباتي ضةكدار ناوضة و بةرثرسي ئةندام بؤتة كردووة، دواتر ناوضة و جيطري تيثي 93ي كؤية لة 1984 دووايش سةرتيثي هةمان تيث و تيثي 25ي خالخاآلن. لة ثيشمةرطايةتيدا 4 جار بريندار كؤيةو دةشتي شةرةكاني زؤربةي لة و بووة و خؤشناوةتي و شاورآ دؤلي و خالخاآلن شةري هةروةها كردووة، بةشداري قةنديل دذي هيزةكاني بةعس لة هةلمةتي بةدناوي ئةنفالةكان لة 1988، كة بة شةري مةكؤكة

ناسراوة كردووة.نووسةرو ثيشمةرطايةتي كاري لة جطة ثينج طؤشة، وتارو لة جيا رؤذنامةنووسة، ديكةي كتيبيكي هةية. ضاثكراوي كتيبي و كةسايةتي سةر لة كة ضاثداية، ذير لة ناسراوةكاني كؤيةية. ئيستا سةرؤكي دةزطاي ناوي سةرنووسةر بة ديرينةكانة. ثيشمةرطة طةرمي ثيرؤزبايي نووسةراني دةستةي و بؤ زيتري سةركةوتني هيواي ليدةكةين

دةخوازين.

زةنط رةهبةر سةيد برايم، 2010/3/13 خري نير

Page 2: govare kakon ( 8 )

2

محةمةد عةلى قادر ناسراو بة عةزؤلة خؤى دايك لة لة شارى كؤية لة سالى 1937 كةسيتى بارى طويرةى بة بةآلم بووة، لة )عةزؤلة( نازناوى نوسراوة. 1939زؤر مندالى بة هاتووة ضونكة عةجوولةوة السارو سةرة رؤ بووة ئةو عةجوولة طؤرانى هةرضةندة )عةزؤلة( بؤتة بةسةرداهاتووة خؤشى و بةزم بؤ برادةرانى لة هةندى دةيانطووت لة )عةزازيل(ةوة ناوى عةزؤلة كةس (بوو، )شةيتان مةبةستيان هاتووة قادر( عةلى )محةمةد ناوى نةيدةزانى

ضونكة )عةزيزة( ناوى دةزانى وايان ة ناويان عةزيزيشيان مام عةزةو مامة بة

دةهينا!! عةزؤلة لة سةرةتاى شؤرشى ئةيلوولةوة بةشدار بووة، كارى تةتةرى كردووة، زؤر طورج و طؤل و لة رؤيشتن خيرا بووة، بة عةزؤلة هةر بردووة، هيناو نامةى زوويى لةطةل مام جةالل و بالى م. س. بووة، لة زةمانى جةالليةت لة سليمانى بووة لةطةل لةطةل هةنطينى تايةر، حاجى حةمةى رةزم و بةزم هيندةيان كةر بلةى سةعة و فةرتةنة قةوماندووة، بؤية سليمانيةكان طووتويانة، بؤ سليمانى كةمى سةر سةرى وةك سةرى سةر وة كؤية لة تا ليية؟ كيشةو لةسةر دةنيرن!! بؤ عةزؤلةمان بووة، زيندانى بةكرةجؤ لة فةرتةنة بةرثرسيكى باآل وتارى داوة طووتوويةتى: تيشك هةر بةفرينةية، شيرة دذم��ن دةتويتةوة، بدا ليى خةبات هةتاوى و بةنديخانةكة بةرثةنجةرةى لة عةزؤلةش خؤى بة يةك بووة، قسةكانى لة طويى

هاوارى كردوة درؤية بروا مةكةن!!عةزؤلة هةميشة لة نزيك ليثرسراوةكان بووة، بؤية شيوازى ميزو دانيشتن شارةزا قسة خويندةوارو هؤشيارو خؤى بوو، طويى دةيخويندةوة، هةميشة و زان دةروةستى رادةط��رت! هةوالةكان لة و دةم دةهات، ثةالريك قسةو هةموو ثةالرى دةداي��ةوة، بةرثةرضى دةست زؤر دةدا، نيشانةى لة رادةوةشاند واى قسةى ثةالرو بوو، سةرنج و زانيارى بة خؤش و سةيرى هةبوو، هةر طيروطرفت هةزار دةيطووت: هةبواية، كيشةيةك و

رةشةباى بى الم واية باى ديت، لة شؤرشى ئةيلوول بةكر ئاغاى حةويزى ئامير هيزى خؤشناوةتى بووة لة هيران، وةختى مةال خؤشناوةتى، ضؤتة بارزانى مستةفاى كؤليوةتةوة ناوضةكةى لةبارودؤخى ك��ردووة، ثرسراوةكانى لى ثرسيارى رةفتاريان ضؤنة ض دةكةن! عةزؤلة ضووة خزمةت لة مريشكى سةرة طونية يةك طووتويةتى هةلرشتووة، مستةفا مةال جةنابى بارزانى ئةوة ئيشةكانى بةكر ئاغاية لةناوضةكةدا، بؤية مةال مستةفا بةكراغاى اليبردووة، هيزى ئامير لة حةويزي عةزؤلة لة شؤرشى نوي دواى راثةرينيش هةمان هةرةشةو طورةشةى لى دةكردين بةكراغاتان بةدةردى وةلآلهى دةيطووت: بةبى عةزؤلة جةالل، مام لةالى دةبةم بارو بى سيفةت دةناسرا، خؤى دةيطووت ضؤن بى بارو بى سيفةت دةرناضم، هةموو كردووة لةطةلم ثياوةتى ضاكةو خةلك ئةو ثياوةتى ضاكةو ئى داوم، يارمةتيان هةموو خةلكةم بى نادريتةوة بؤية هةر بى

بارو بى سيفةت دةردةضم!!ديطؤلة، لةطةل بوو جةاللى عةزؤلة خؤى ديطؤلة ناوى سةالح نادر كارةباضى بوو بةآلم مام عومةر دةبابةو شةهيد عةلى عةسكةرى ناويان لينا بوو ديطؤلة، بضكؤلة ديارو جةاللية لة ديطؤلة عةزؤلةو بوو، بةيانى ثاش بوون، كؤية بةرضاوةكانى يانزدةى ئازارى سالى 1970 مةالييةكان هاواريان كؤية لة دةدا منداآلنيان هانى

دةكرد: ث����ي����ش����رةوى ك�������ورد ع����ةزؤل����ةي����ة س�������ةرؤك�������م�������ان دي����ط����ؤل����ةي����ة* * *دةرط�����اى م��زط��ةوت��ى ط�����ةورة ب��ةري��ن��ة ض����اوى ع���ةزؤل���ة ع��ةي��ن��ةن دورب��ي��ن��ة * * *س�����ي�����ن�����ى ن������ي������ة ف�����اف�����ؤن�����ة ع���������ةزؤل���������ة ض�������������اوى م����ؤن����ة

ذيانى مةى خواردنةوة عةزؤلة هةموو و طالتة طةمةو و سياسةت ث��ةالرو و

ثيشمةرطايةتى بووة. لةطةل طةلةكةمان نويى شؤرشى لة ثيشمةرطة بووينة رؤذ بةيةك عةزؤلة

لة ريكخستن ريطاى بة 1979/7/3 لة ضنارؤك بةريكةوتين بؤ طوندى خةندةكة مامةندة، بنارى بؤ)توذةلة(ى لةويش جةالل- مام ديدار يةكةم كةس يةكةم

بة و ليكردين باشى بةيانى و بينى مان عةزؤلةى طووت دوو سكرتير لةناو يةكيتى برؤي. دةبي نابى كوردستان نيشتمانى عةزؤلة طووتى : فيتنةى حةوت دةولةتان ثارةم هةندةك ناكرى، بةمن سكرتيري قسةى كرديانة ئيران!! بؤ دةرؤم بدةية لةطةل يادطاريان . ثيكةنين و خؤش بةدةر لةرادة عةزؤلة بةآلم هةبوو يةك

مام جةاللى خؤش دةويست!!عةزؤلة كةوتة مهابادو لةالى )ئيسماعيل قادر( سمة شةل طيرسايةوة، لةوى سةد نير كةوتة دواى نايةوة، رةزميان و بةزم زةنط و دؤلة رةقة! سالى 1982 لة طوندى شةو بوو، خؤش سةر عةزؤلة )ثلينطان( بةو شةوة ث.م لةثر بوو ئيشكطر عةزؤلة بوو، ثةيدا قةساب( عةباسى )فةيزولآلى دةنطى بوو خؤش سةر فوول عةزؤلةش داو طووتى: )كيى زةالم وةرة ثيشى هةر وةرة تةطبير، ئى دةتكوذم( بجولييةوة فةيزولآل دةتكوذم، بجولييةوة و ثيشى زانى سةر خؤشة لةسةرخؤ قةناعةتى ثى

هينابوو ض نةقةوما بوو!! لة دؤلة رةقة هةموو دةياناسى و ضةند بةزمى نابؤوة لةوى ، جاريك عةزؤلة ثارةى ئاكؤيةتى لة خواردنةوة، بؤ دةبرى لى نةريتيك هةية مندال ثيش ئةوةى بةسةر ثييان بكةوى دةست و قاضى دةبةستنةوة لةبةردةم ئاغا) سوار اغاى عةباساغاى ئاكؤ( سواراغاش بوو ئاكؤ عةشيرةتى سةرؤك و دةثضرينى ثةتةكة ضةقؤيةك بة بةسةرثييان مندالةكة ثارة دةداو نةختى بةو بةوتةمةنةو عةزؤلة ئةوجا دةكةوى!! قؤريةى خؤى دةست و قاضى دةبةستنةوة ئاكؤ، عةباساغاى سواراغاى ريى لةسةر سواراغاش دةبينى و لةطةل هةندى ئاغاو دةستوقاضى بووة، لةطةلدا ماقوولى ثياو باش ثارةيةكى ثيدةكةنن تير دةكةنةوة بؤ عةزؤلة ديكة جاريكى وةردةط��رى، مراد(دةنيرى خدر )نةبى خواردنةوة بوو لةسةركةثكان مالى نةبى رانية بؤ

عةزؤلة رةهبةر سةيد برايم

Page 3: govare kakon ( 8 )

3تةمموزي 2010ذمارة 8

زانكؤى كؤية بى ئامادةبوونى وةزيرة كؤيةكةى خويندنى باآل ئاهةنطى دةرضووانى طيرا

بوو ضاوةروان هةر عةزؤلة دةيخواردةوة، نةبى خدر مراد هةر نةهاتةوة، هةرضؤنيك ثةيدا خواردنةوة نةختى عةزؤلة بيت،

كردبوو خواردبوويةوة بؤية دةيطووت:ن�������ةب�������ى خ��������������دري م�����������رادى ه�������ةس�������ة ط�������اع�������د ب�����ل�����ن�����ادى

و ضارةسةرى بؤ بوو قؤر عةزؤلة وةرطرت ثارةى هيندةى نةشتةرطةرى دةكردة ثارةكةى نةدةكرد ضارةشى بوو، بةقةد دةطووت ثييان بؤية خواردنةوة، وةرطرتووة، ث��ارةت طوونت قورسايى بوو كةوت طران زؤر عةزؤلة طوونى

لةسةر شؤرش. عةزؤلة دوو ناوى لة من نابوو )كؤسار( بةرزترى، باواجى لة دةيطووت ضونكة مةال( حاجى )رةفيق مةبةستى باواجى دةزطاى بوين ثيشمةرطة ثيكةوة بووكة كارمان ديرينةكان ثيشمةرطة كاروبارى باواجى بةسةر كؤسار دةيطووت دةكرد!

دةروانى هةم ضياي باواجي!! ، بوو بابؤ( ديكةى)شيخ ناوةكةى كؤية لة مالم هاتبوو لةوةوة ناوةش ئةو بوو خؤش سةر عةزؤلة ئيوارةيةكى بوو و طووتبووم ثى قسةى هةندةى بوو، سةر كؤنةى كردبووم منيش زانيمةوة بؤ ثارةم هةندةك طووتى الم هاتة بةيانى

لةالى دةخؤمةوة دينار( )سةد بدةية جا قةديشة مةربين لةكن يان هةرمؤتة لةوى زؤر جاران دةيخواردةوة، بةريكةوت و ضوكليت و ضثس مؤتةو كورةكةشم منيش دةيخوارد، بوو بةدةستةوة كيكى ثارةكةى هةندةك نية، ثى ثارةم طووتم واز نية ثيم طووتم هةر ك��ردةوة كةم بؤ؟بؤ ئةى طووتى عةزؤلة دوايى بهينة،

شيخ بابؤ ثيتة ئةوة بايى سى سةد دينار ثى دينارت سةد بؤمن بؤ؟ دةخوا شت لةو ئيتر ثيدا ثارةم ثيكةنيم منيش نية. منيش دةطوتم ثى بابؤى شيخ دةمةوة لة نوسين هةردوو ناو)كؤسار و شيخ بابؤ(

بةكار دةهينم!!دوايى كؤضى 2009/1/1 لة عةزؤلة

كرد! خوا ليى خؤش بى.

حمةمةد عةىل قادر ناسراو بة عةزؤلة 2008 حةمامؤك

كةكؤن: رؤذى ثينجشةمة بةروارى 2010/7/1 لةياريطاى وةرزشى كؤية سعات)7(ى ئيوارة، بةئامادةبوونى خويندكارة دةرضووةكان و كةسوكارى خويندكارةكان و ضةند بةرثرسيكى حيزبى و حكومى، لةم طيرا، دةرضووانى خولى ثينجةمين ئاهةنطى كؤية زانكؤيى ئاهةنطةدا كة)591( خويندكار كةدةرضووى خولى يةكةم بوون بؤسالى دةرضوونيان بروانامةى كؤتايى خويندنى)2009-2010(لةقؤناغى كةبةشدارى خويندكار )974 ( كةلةكؤى ثيدرا، كؤية لةزانكؤى دةرضووةكانى خويندكارة كةذمارةى كردبوو، تاقيكردنةوةكانيان *كؤليذى شيوةيةية:- بةم بةشةكان كؤليذو بةثيى كؤية زانكؤى عةرةبى)14( بةشى كوردى)30(خويندكار، زمان-كؤية:بةشى فةرةنسى)5( بةشى توركى)6(خويندكار، بةشى خويندكار،

بةشى ئينطليزى)12(خويندكار، وةرطيرانى بةشى خويندكار، زمانى ئينطليزى)18(خويندكار. *كؤليذى زانستةكؤمةآليةتييةكان: جوطرافيا)29(خويندكار، بةشى ميذوو)35(خويندكار، بةشى بةشى ثةروةردةودةرونزانى-رينمايى)11(خويندكار، بةشى خويندنى بةشى ثةروةردةودةروونزانى-ثةروةردة)17(خويندكار، ياساى ياسا:بةشى *كؤليذى ئايينى)شةريعة()10(خويندكار. ئيواران)16(خويندكار. ياساى بةشى بةيانيان)22(خويندكار، بةشى تةالرسازى)22(خويندكار، ئةندازيارى:بةشى *كؤليذى بةشى جيؤتةكنيك)12(خويندكار، بةشى نةوت)29(خويندكار، كؤمثيوتةر)18(خوينكار، بةشى ثرؤطرامسازى)5(خويندكار، بةشى

سيستةمى كؤمثيوتةر)22(خوينكار، بةشى كيمياوى)7(خويندكار، بةشى شارستانى)10(خويندكار. *كؤليذى كشتوكال:بةشى ئاميرة دارستان)27(خويندكار. بةشى كشتوكاليةكان)15(خويندكار، *كؤليذى زانست: بةشى بايؤلؤجى)20(خويندكار، بةشى فيزيا)7(ماتماتيك)13( بةشى كيميا)19(خويندكار، بةشى خويندكار،

خويندكار. *كؤليذى ثةروةردةى وةرزشى)28(خويندكار. كؤليذى بةشى ميذوو)37(خويندكار، بةشى مرؤظايةتيةكان-رانية: زانستة كؤليذى فةلسةفة)32(خويندكار. بةشى جوطرافيا)42(خويندكار، عةرةبى)23( بةشى كوردى)30(خويندكار، بةشى زمان-قةآلدزة:

ئاهةنطى دةرضوونى ئةمسال لةطةل ثيويستة بطوترى خويندكار. حكومى بةرثرسى كةمترين هةبوو، جياوازى ثيشوو سالةكانى وةكو باآلكانى بةرثرسة بةتايبةتى كرد بةشداريان وحيزبى خويندنى وةزيرى تةنانةت و وةزيرةكان و وةزي��ران سةرؤكى ئامادةبووى ئةم ئاهةنطة وةزيرى ئامادةنةبوو، تاكة وةزيرى باآلش تةندروستى بوو، هةروةها جياوازيةكى تر ئةوةبوو كةساآلنى ثيشوو دةرضووةكان بةخويندكارة بةلين دةكراو دامةزراندن زؤرباسى دةردرا بؤدامةزراندنيان، كةضى ئةمسال لةبارةى دامةزراندنةوة هيض ئاراستةى ثيرؤزبايى طةرمترين كةكؤن طؤظارى نةدرا، بةلينيك

خويندكارة دةرضووةكان.دةرضووان لةريبةرى زانياريانة لةم بةشيك تيبينى:

وةرطيراوة.

Page 4: govare kakon ( 8 )

4

ǦɅǘȭ ƆǠȭǦ ĆȱǟȿǦȽدواى مانطيك كار كردن كيشة بؤ كنةو ثشكنينى سات و قةال دروستبوو

بة بؤنةى رؤذى جيهانى منداالن ديارى تايبةت

دراية 25 مندالى تايبةتمةندى كؤية

بة بؤدلخؤشيدان و منداالنةوة جيهانى رؤذى بؤنةى بة مندالة تايبةتمةندةكانى كؤية ،ثيش نيوة رؤى رؤذى 6/1 منداالنى ثةروةردةى و دةروونى رينمايى سةنتةرى لة كؤية بة ئامادةبوونى يارديدة دةرى سةرؤكى زانكؤى كؤية كار بةريوةبةرى و كؤية زانكؤى كؤليذةكانى راطرانى و و كارو بارى كؤمةاليةتى كؤية لة مةراسيميكى تايبةتدا ديارى بةخشراية 25 مندالى خاوةن ثيداويستى تايبةت

.د. مةحةمةد ناسر ليثرسراوى سةنتةرى رينمايى دةروونى ئةو 25 راطةياندين ثيى ثةروةردةيى منداالنى كؤية و نيشانكراوون دةست بةخشين ثي ديارى بؤ مندالةى منداالنةن لةو و تايبةتن ثيداويستى خاوةنى هةموويان بارى لة نةخؤشيةكانيان ضارةسةرى بؤ رؤذان��ة كة و دةكةن سةنتةرةكة هاتووضؤى جةستةيى و دةروونى سوودى زؤريشيان لة راهينان و مةشقةكانى مامؤستيانى

دةروونزانى سةنتةرةكة وةر طرتووة .

يةك ماوةى لة ئةوةى دواى دي��دةوان: كنةو تيمةكانى كردندا كار مانطى زانكؤكانى ناسى شوينةوار ثشكنينى و ئةلمانى اليثزيكى و هؤلةندى )اليدنى طشتى بةرايةتى بةريوة و سةالحةدين شوينةوارى كوردستان توانيان تا ئاستيكى ميذوويى زانيارى دةستكةوتى باش طوندى سات لةقةالى شوينةوارى و و تةقتةق بةناحيةى سةر وقةالى سات ضةندان و بهينن وةدةست كؤية قةزاى و نووس بةردة لة شوينةواى ثارضةى طؤزةكارى و مردووةكان طؤرى طلكارى بةهؤى ةوة 5/ 25 رؤذى لة ، بدؤزنةوة

اليةن لة كيشةيةكةوة هةلدانى سةر و رؤشنبيرى وةزارةت��ى ليثرسراويكى دانيشتووانى طوندةكة كارةكانى تيمةكان كةنالى داضوونى بةدوا لة وةستينراوة دانيشتووانى يشدادةركةوت كوردسات قةرةبوو داواى ئةوةى لةطةل طوندةكة بؤ كارةكانيش وةستانى بالى ئؤ ، دةكةن رؤذةدا لةو كة دةطيرنةوة ليثرسراوة ئةو سةردانى تيمةكانى كردووة و دةمة تةقي

لة نيوانيان دروستبووة .تيمةكانى ئةندامانى ويستمان هةرضةند كنةو ثشكنينش ليدوانى خؤيان هةبيت لة ئامادة بةالم ، كارةكانيان وةستانى بارةى

نةبوون هيض ليدوانيك بدةن .كاكةخان نةسرةدين بةريوة بةرى ناحيةى تةقتةق ئةوةى ثشتراستكردوة كة تا رؤذى بةباشى زؤر تيمةكة كارةكانى 5/ 25كيشة رؤذةوة لةو بةالم ، بةريوةضووة لةطةل ئاستةنط دروستبووة و طوتيشى قايمقامى كؤيةو ثاريزطاى هةوليرو زانكؤى لة رؤشنبيرى وةزارةت��ى و سةالحةدين ، طرفتةكاندان ضارةسةركردنى هةولى بؤئةوةى كنةو ثشكنينةكان بةردةوامبن و ئةنجامى زياتريش بةدةست بيت و ئةطةر لة ئةنجامى كارةكانيش دانيشتووانى طوندةكة

زيانيان ليكةوت قةرةبوو بيكرينةوة.

ضاالكيةكاني نووسينطةى هةروةزي كؤية

خيرخوازي كاري بؤ كؤية هةرةوةزي نووسينطةي كاكل: ثشتيوان لةماوةي شةش مانطي ئةمسالدا ئةو كارة خيرخوازانةيان ئةنجام داوة:

دابينكردني -2 هةذار. خيزاني 82 بؤ كؤمةككردنيدارايي -1يارمةتي مانطانة بؤ 38 خويندكاري هةذار، بة بري 75 هةزاربؤ هةر يةكةيان خيرخواز لةاليةن يارمةتية ئةم قوتابخانةكان. و زانكؤثةيمانطاكان لة عةلي شوكرةوة دابينكراوة.3- نةشتةطةري بؤ 17 منداليهةتيو و هةذار، كة لة اليةن د. سةروةر قورباني ئةنجامدراوة. 4- دابةشكردني خؤراك و طؤشت بؤ 68 مالة هةذارو دةست كورت.لة اليةن ئةم خيرخوازانةي كةيفي مامؤستا عةلي، دلشاد مامؤستا وةهاب، كةريم ئازاد خوارةوة: حاجي ئةمين، كاوة تؤفيق سالح، مةيوان جةمال سةدر. 5- كريني جل و بةرط بؤ 12 خيزاني هةذار و دةست كورت. 6- دابةشكردني ضةندين ئاميري كارةبايي و كةلةثةلي ناوماأل. 7- ناردنة دةرةوةي نةخؤشيك بؤ 8 يارمةتي برينةوةي -8 خيزان. 21 بؤ نةوت دابينكردني -8 تاران. خيزاني بآ دةرامةت.10 – دابينكردني 2.500.000 دينار بؤ نةخؤشيك

بةمةبةستي ضارةسةركردني نةخؤشييةكةي.كارخيرخوازي بؤ كؤية هةرةوةزي نووسينطةي ستافي باسة شاياني

بريين لة :د. دةوةن جةمال حةويزي، د. سةروةر قورباني، ثشتيوان كاكل، مامؤستا ثيشرةوي سةيد دلشاد عةلي، مامؤستا نةورؤز محةمةد عةلي و حاكم برايمي. ئةوانةو ئةنداماني ديكة مانطانة هاوكاري دارايي ئةو نووسينطةية

دةكةن.

Page 5: govare kakon ( 8 )

5تةمموزي 2010ذمارة 8

هةلمةتيكى خوين بةخشين لةكؤية بةريوةضوو

ليذنةيةكى تايبةت بؤ ثاراستنى دارستانء لةوةرطاكان

نارةزايى دةربرين بؤ لةسيدارةدانىثينج كوردى رؤذ هةالتى كوردستان

جيهانيةوة، تاالسيماى رؤذى بؤنةى بة بةهاوكارى كؤية تاالسيماى بنكةى نةخؤشخانةى طشتى شةهيد دكتؤر خاليد لة كؤية هةلمةتيكى خوين بةخشينى بؤ

نةخؤشةكانى تاالسيما ريكخست .قايمقامى بةريزان لةهةلمةتةكةداكة تةندروستى بةرى طشتى بةريوة و كؤية نةخؤشخانةى ب��ةرة ب��ةري��وة كؤيةو نوينةرى و دكتؤرخاليد شةهيد طشتى كؤية ريكخستنى 14ى مةلبةندى تةندروستى كارمةندانى ، بوون ئامادةيى و يةكيتى ريكخستنى ئةندامانى و بنكةى طرتن و بةندكراوةكانى ثؤليس و

تويذةكان و ضين و كؤية طواستنةوةى بؤ خوين بوتل دةي��ان بةشداريانكردو و كؤكرايةوة تاالسيما نةخؤشةكانى هةزار 150 برى رؤذيشدا لةمان هةر مانطانةى حكومةتى موضةى وةك دينار تاالسيما نةخؤشةكانى بةسةر هةريم هةمان لة و دابةشكرا كؤية سنوورى لة كؤيةلة تاالسيماى بنكةى كاتيشدا طشتى ب��ةرى بةريوة و قايمقام ري��ى تةندروستى كؤية داواكاريكيان ئاراستةى وةزارةتى تةندروستى كرد بؤ تايبةتكردنى ضارةسةر بؤ تةندروستى بنكةيةكى

بةردةوامى نةخؤشةكانى تاالسيما.

ى 3907 ذم��ارة ن��ووس��راوى بةثيى قةزاى ئاراستةى كة هةولير ثاريزطاى كؤيةى كردووة بؤ ثيكهينانى ليذنةيةكى و دارس��ت��ان ثاراستنى بؤ هاوبةش قةزاى قايمقاميةتى لةوةرطاكان، ليذنةيةكى ةوة 5/25 رؤذى كؤيةلة ثيكهاتووة كة دروستكردووة هاوبةشى و كشت بةرايةتى بةريوة نوينةرى لة كال ، بةريوة بةرايةتى طةشت و طوزار دارستان ثؤليسى بةرايةتى بةريوة ،و شارستانى بةرطرى فةرمانطةى ،

قايمقاميةتى كؤية.

نويى كوردستانى بة كؤية قايمقامى طذو ئةمسال ئةوةى بةهؤى راطةياند زؤرة ثةالشيش و ثوش ، زؤرب��وة طيا و زؤرة ئاطركةتنةوة مةترسى بؤية ، ، بكةويتةوة ئاطر هةركاتيكيش رةنطة بة ئاسانى كؤنترؤل نةكريت ، بؤية ئيمة ثاريزطاى داواكارى ثيشنيارو لةسةر ليذنةيةمان دروستكردووة و هةولير ئةو ئةكى ليذنةكةشمان هؤشيارى طشتى و بؤ ثاراستنى ذينطةيةو زوو فريا كةوتنى ليكرلينةوةشة ئاكرةكانةو كوذاندنةوةى

لة هؤكارى ئاطر كةوتنةوةكان .

نارةزايى و كردن ئيدانة مةبةستى بة 5 لةسيدارةدانى بة سةبارةت دةربرين زيندانى سياسى لة زيندانى ئةوينى تاران كة لةضةند رؤذى رابردوودا حكومةكةيان بةسةردا جيبةجيكرا كة ضواريان كوردى رؤذهةالتى كوردستان بوون ، ثاش نيوة رؤى رؤذى 12 /5 ذمارةيةك لة مامؤستاو لة رووناكبيران زانكؤو خويندكارانى

كؤبوونةوةو كؤية لة قادر حاجى ثاركى وينةى الفيتةو و دروش��م ضةندان داوا و بةرزكردةوة لةسيدارةدراوةكانيان كاريشبوون لة ريكخراوة نيودةولةتيةكان و ريكخراوةكانى مافى مرؤظ هةولبدةن بة كورد هاووالتيانى ضيتر ئةوةى بؤ تؤمةتى ضاالكى سياسى زيندانى نةكرين

و لةسيدارة نةدرين .

رؤذنامةنووساني كؤية ضلةي

ماتةميني شةهيد سةردةشت ئةنجامدةدةن

بؤنةي بة : رؤذنامةنووساني كؤية كةكؤن رؤذنامةنووس شةهيدكردني ضلةي رؤذي ئيوارةي لة عوسمان سةردةشت بة برايم سةيد باخضةي لة 2010/6/13ئامادةبووني رؤذنامةنووساني كؤية و ثؤليك لة خويندكاراني زانكؤي كؤية راوةستانيكي وتارخويندنةوة بةريوة ضوو. دواي وةستاني شةهيد ثاكي طياني بؤ ساتيك ضةند رؤذنامةنووس، شةهيداني و سةردةشت ضل مؤميان داطيرساندو كؤثلة شيعريكي ئةوجا خويندرايةوة. بيكةس شيؤكؤ جياتي لة برايمي سةيد ثيشرةوي رؤذنامةنووساني كؤية وتاريكي خويندةوة، بكرآ ثةلة كرد حكومةت لة دواي كة ودةستنيشانكردني ليكولينةوة بؤ سووربووني دادطاييكردنيان. و بكوذان كة راطةياند، كؤيةشي رؤذنامةنووساني بةردةوام دةبن لة ضاالكي، تا ئاشكراكردني خويندكاران بةناوي دوايي تاوانباران. نارةزايي خؤيان كة ثيشكةشكرا، وتاريك ليكؤلينةوة، ليذنةي سستي لة دةربري عوسمان، سةردةشت دؤسيي لةمةر هةروةها وتاري بنةمالةي شةهيد لة اليةن خويندرايةوة. سابير ئاري نووس رؤذنامة هةر لة مياني كؤرةكةدا ضةندين بروسكةي ذينامةي خ��وي��ن��دراي��ةوةو ماتةمين

شةهيديش باس كرا.شاياني باسة ئةوة ثينجةمين ضاالكي رؤذنامةنووساني كؤية دواي شةهيدكردني سةردةشت، كة بة بةياننامةيةكي نارةزايي كؤكردنةوةي بة دوايي ثيكرد، دةستي ئيمزاو وتارخويندنةوةو سازكردني كؤريكي

تايبةت لة هؤلي نةجيبةخان.دةبآ ئةوةش بطوترآ كؤري ماتةميني ذي��ارةوة رؤذنامةنووس كضة اليةن لة

بةريوة ضوو.

Page 6: govare kakon ( 8 )

6

وةزيرى عوسمان نةرمين 5/9 رؤذى بةريوة سةردانى عيراق ذينطةى و كرد كؤيةى ثةروةردةى بةرايةتى بةريوة لةطةل كؤبوونةوةيةكى دواى

ثةروةردةيى، سةرثةرشتيارانى بةرو كؤية ساوايانى باخضةى هؤلى لة تايبةتى ،لةمةراسيميكداديارى ساويانى باخضةى 12 ب��ةس��ةر

سنوورى ثةروةردةى كؤية دابةشكرد، ثيكهاتووبوون لة دياريةكانيش يارى و خويندنطا ثيداويستى لة

منداآلن.

وةزيرى ذينطةى عيراق 12 باخضةى ساوانى ثةروةردة ى كؤيةى خةالتكرد

ليستي مردووةكاني كؤية لة 2009/12/26 تا 2010/5/6هؤي مردنرؤذي مردنثيشةتةمةنناوي تةواوزكوذران2009/12/26ذنيماأل1984 شؤخان عوسمان مستةفا1ثيري2009/12/29ذنيماأل1932مامز حوسين ئةحمةد2نةخؤشي1010/1/11ذنيماأل1952بةسآ محةمةد نةجم3منداأل بةسةرضوون2010/1/20ذنيماأل1985نةورؤز جةليل كةريم4نةخؤشي2010/1/27فةرمانبةر1954ئاواز ئيسماعيل زؤراب5نةخؤشي2010/2/1ذنيماأل1935ئافتاو ئةحمةد محةمةد6نةخؤشي2010/1/6ذنيماأل1927زةينةب حةمةسديق 7نةخؤشي2010/1/6ثاسةوان1937......مةولود كةريم8نةخؤشي2010/1/10مامؤستا1946قةدرية مةعروف حةمةد9

نةخؤشي2010/10/5ذنيماأل1968نازدار ئيبراهيم ئيسماعيل10نةخؤشي2010/12/11فةرمانبةر1953كابان ئةحمةد سليمان11نةخؤشي2010/1/16خانةنشين1935حةبيب ئيبراهيم فةتاح12نةخؤشي19272010/1/26ئايشة محةمةد سالح13نةخؤشي2010/1/27ذنيمال1970ئاظان ئةمير فويزولآل14نةخؤشي2010/1/27ذنيماأل1937حةسيبة عةباس15نةخؤشي2010/1/29كاسب؟محةمةد ئةحمةد عةزيز16نةخؤشي2010/1/31ذنيماأل1919بةهيية سةعيد عةبدولآل17نةخؤشي2010/2/6بةليندةر1965 ئةسوةد جةمال كةريم18ثيري2010/2/10كاسب1936حةمةدةمين قادر عةبدولآل19رووداوي ئؤتؤمبيل2010/2/10ذنيماأل1974ناسكة عوسمان رةسول20نةخؤشي2010/2/12فةراش1956مةريةم عةلي قادر21ثيري2010/2/17ذنيماأل1937نازخان شةريف مةولود22نةخؤشي2010/2/17ذنيماأل 1933ئايشآ سمايل حةمةدةمين23نةخؤشي2010/2/20ذنيماأل1924حةبيبة حةمةدةمين24نةخؤشي2010/3/5ذنيماأل1924ستار عارف ئةحمةد25نةخؤشي2010/3/11ذنيماأل1932ئامينة كةريم ئةحمةد26نةخؤشي2010/3/11كاسب1940حةويز قادر عةزيز27نةخؤشي2010/3/13؟1934ئةحمةد عةلي مستةفا28نةخؤشي2010/3/19كاسب1933جةالل محةمةد سالح29نةخؤشي دأل2010/3/22مامؤستا1955بةهار حةمةدةمين 30نةخؤشي2010/4/6خانةنشين1937سةليم حةمةدةمين31نةخؤشي2010/4/15ذنيماأل1919مروةت حاجي سليمان 32نةخؤشي2010/4/15خانةنشين1939عوسمان قادر عةبدولآل33نةخؤشي1010/4/18ذنيماأل1940نةجيبة قادر حةمةد34ثيري2010/4/20كاسب1918ئةحمةد تؤفيق ئةحمةد35ثيري2010/5/6ذنيماأل1925هةمين جةالل ئةسعةد 36

Page 7: govare kakon ( 8 )

7تةمموزي 2010ذمارة 8

هةر لةمناليةوة حةزم كردووة بة ووردى لةهةلسوكةوتى خةلكى دةوروبةرم بروانم و تيي بطةم، ئينجا هةر لةمنالةكانى هاوتةمةنم لةخزم و كةس و برادةرو هاوثؤل و ميوانةكانمان...

هتد. من زؤر لةمةجليسى ثياوى بةتةمةن دادةنيشتم و حةزم بةئاخاوتن و سةربردةو بةهةلسوكةوت ياخود بةقسة ئينجا دةكردنةوة تقليدم زؤرجار بوو قسةوباسةكانيان دةوروبةرةكةم لةطةل شيرين بةزوبانى دةتوانم ضةندة دةبوو خؤش ثيم رةفتار و هةلسوكةوت بكةم سوثاس بؤخوا تارادةيةكى باش سةركةوتووبووم لةتةرجةمةى ئةو السايى و لي فيربونانةيان لةذيانى خؤم ض لةطةل دةوروبةر ض لةطةل هةظال و دؤست و

نزيكةكانم هةتاوةكو بؤذيانى وةزيفى و مامؤستايةتيشم ئةوةى دةمةوى سةرنجتى بؤرابكيشم خوينةرى بةريز بةشيكى زؤرى تاكةكانى ئةم كؤمةلطاية بانطةوازو )ئيدعاى(ى شتيك دةكات و هةلسوكةوتيشى شتيكى ترة ئينجا نازانم خووة كةلتوورة يان دوو رووييةو

لةزاتيةوةيةتى نموونة زؤر زؤرن با هةنديكيان بهينمةوة:مامؤستايةك لةطةل خويندكارةكانى باسى راستى و ثاكى و حةق و عةدالةت دةكات كةضى كةكار ديتةسةر نمرةى مندالةكةى خؤى فةرق و جياوازى دةكات لةطةل منداآلنى تر وة ياخود تةكليف لةمامؤستايةكى ترى رةفيقى دةكات كةنمرةى زيادو باشى بؤدابنيت )واتا يةكسةر ئةوةى بةسيفاتى باش ناوى دةبردو ثيى باش بوو ثيضةوانةكةى خراث و ناثةسند بوو هةلسوكةوتى كردو ثيشى حةآلل بوو نةك عةيب و ناراستى(. زؤرجار بينيومانةو بيستومانة لةبابةتى ئةوةى كةكةسيكى ئةم كوردستانة لةباسكردنى كةيسى تاوانيك يا بابةتيكى دادطايى بةنارةوا باسى ئةوةى كردووة تاوانباريك بكريتة بى تاوان ياخود بةندكراويك ضؤن ئازاد بكريت و سزانةدريت لةسةركاريكى ناياسى، بةآلم هةر ئةوكةسة كةخؤى ئةطاتة هةمان مةوقف هةمان الدان لةياسا خؤى هةولى ئةوة دةدات بةبى تاوان رادةيةى ئةطةر تاوانباركراو ئةوة بةغةدرو تاوانى دةزانى بةرامبةرى كراوة. ياخود هةنديك جار ئةذماربكريت هةتاوةكو دةطاتة ئةو كةسيك كةم واية راستى بلى هةردةم ناراستى دةدوى و دةكا بةالم باسى ئةوة دةكات رقى لة دووروويى و درؤزنانةو بةخوو و سيفةتيكى خراثى دةداتة قةلةم، زؤرجار بةرثرسانى ئةم والتةى ئيمة باسى ئةوة دةكةن كة رقيان لة دوو شتة وة نابيت هيض بةرثرسيك ئةم دوو شتةى ال خؤشةويست بيت ئةويش ثارةوثول كؤكردنةوة و نزيك كةوتنةوة لةئافرةتة وة بة دوودةردى كوشندةى دادةنين كةبةشيك لة بةرثرسانى ئةم هةريمةى طرتؤتةوةو ئةو كةسةى وا ئيدعاى ئةوة دةكا كةرقى لييانة و توخنيان ناكةويت يةكيك لةعةيبةكانى ئةوةية

ثى يان ئيدارةناكات.و ووالت بؤ دلسؤزبيت دةبيت ضةند مرؤظيك كةهةر بووة ئةوة باسى كؤبونةوة كؤرو و دانيشتن لةزؤر ئةوةم شاهيدى من خؤم نيشتمانةكةى و نابيت دةستدريذى بكاتة سةر مال و مولكى طشتى )ئاو، كارةبا، شةقام...هتد( كةضى )95%(ى خةلكى ئةم شارةى من تةجاوزى كردؤتة سةر كارةباو لةثشتى سعاتةكةوة سثليت و طيزةرةكةى دادةطيرسينى و بةكاريكى ئاسايى و حةالليشى دادةنى سةدان مال كاتى ئاوى راكيشاوة بة وةستاى بؤرى كونكةرةكةى ووتووة خيرى دةطات سةرةراى ثياوةتيش با ئاوةكةى ئةو لةرووى ذيرةوةى بؤريةكةوة بؤى بيت بةلكو باشترين ئاوى بؤ بضيت و جياوازيةكى هةبيت لةطةل دراوسيكانى، كة ديينة سةر باسى واسيتةو واسيتةكارى بؤ ئيش و كارةكانى خةلك لةدام و دةزطاكانى دةولةتى هةرضى من بينيومةو ناسيومة بةكاريكى خراث و بةكرداريكى قيزةون و زةرةرمةندانةى داوةتة قةلةم بةآلم دواتر خؤى طةراوة لةسةدان دةرطاى داوة بةلكو واسيتةيةك ثةيدا بكات كاريك لةوانةية خؤيشى زؤر بة )مستحق( نةزانيت بؤى، بةآلم بةلكو بؤ ئةو بكريت و مةيسةربيت هةر لةبيرى ضؤتةوة كة ئةو ضةندة باسى ئةوةى

كردووة كة دذى ئةم كارةية.ئةم ضةندين نموونةيةو دةيانى تريش دةتوانين بخةينة بةرديدةتان و بةبيرتانى بهينينةوة دلنيام خؤشتان ضةندين نموونةى ترى هاوشيوةتان لةبةر ضاوةو ئيستا لةكاتى خويندنةوةى ئةم بابةتة ديتةوة ثيش ضاوتان، طةلؤ؟ دةثرسم ئةم هةموو ذيانة )موزةيةفة( بؤضى ئةم هةموو ئيدعا كردنة بؤضى ئايا ئةمانة ياسا دةبيت بنبريان كات موئةسةساتى دةولةتى ثةروةردةوخويندن، ثؤليس و ئاسايش ضةندين سالى ترى حوكمرانى حيزبةكانى حاكم و ئؤثؤزسيؤن، ئايين دذيان بوةستيتةوة ئةوةندة دةزانم ئةوة دوو روويية خزمةتى نيشتمان و

مرؤظايةتى ناكات دياردةى خراثى كؤمةلطاكةمانن با هةموومان بةيةكةوة كاربكةين بؤ دةربازبوونمان لة ذيانى )موزةييةفة(.*راطرى ثةيمانطاى تةكنيكى كؤية.

سوثاسنامةبةناوى خؤمانةوة سوثاسى هةموو ئةو هةظاالنة دةكةم كة لةسييةمين كؤنطرةى )ى.ن.ك(دةنطيان ثى داين بؤ ئةوةى ببين بة ئةندامى ئةنجومةنى ناوةندى يةكيتى ، وة ثيرؤزباى لةسةرجةم ئةندامانى نوى ى ئةنجومةنى سةركردايةتى و هةظاالنى ئةنجومةند دةكةين، وة خؤم بة بةختةوةر دةزانم كةمتمانةى هةظاالنمان ثى دراوة هيوادارم كة هةموومان بةيةكةوة بتوانين ئةم)3(سالة بةسةركةوتووى بةرى بكةين وة يةكيتى وةك جاران بيتةوة ناو كايةى سياسى و حوكمرانى و خؤشةويستى جةماوةرةكةى بؤ بطةريتةوة، سوثاسى هةموو ئةو هةظال و ناسياو كاديرو ئةندامانة دةكةم كةلةضةند رؤذى رابردوو دواى راطةياندنى ئةنجامةكانى كؤنطرة بةنامةو تةلةفؤن بةسةريان

كردووينةوة و ثيرؤزباييان لى كردووين. لةطةل ريزى براتان

زؤربةمان حةزمان لةذيانيكى موزةييةفة؟!!

ث. ى.د. ولى محمود حمد*

7تةمموزي 2010ذمارة 8

Page 8: govare kakon ( 8 )

8

ديداري تايبةت لةطةألخالة شيخ جةنطي تالةباني

بةشي ضوارةم

قوتار دةكةم، ئةوةي طوتم خؤم دواي حاجي كونةطورط(. ( طوندي هاتينة كونة خورشيدي كيخوا ئةحمةدي طورط، ئةو كاتة حةجي نةكردبوو، هاتة الم و شلةذا بوو، ثرسي : ئةوة ضىية؟ هةروا ليت دةطةرين لةو دةشتة 250 كةسي ديش هاتوون بؤ قزلو بة دواتدا خولة تؤ خؤ ضيية ئةوة دةطةرين.

نا : و طوتم دايةوة وةآلمم نيية؟ ثيزة بآ و هاتووم ئةوة نيم خولةثيزة وةلآل ضةكم، بةس ئةوةندة هةية توورة بووم ئةو قسةي لة تايبةتي بة وةزعة لةم مندالة، كة تانةم تيدةطرآ. لة راستيدا كاتآ ثيم طوتم خؤم لة دةستان قوتار دةكةم، يان دةكوذريم برياريكي جدي دةرباز ريطاي كردةوة بيرم بؤية بوو، بيركردنةوة لةو بةآلم بدؤزمةوة. بوون دابووم سآ قةالبة بة ريطايةكي خؤآلوي

دادةهاتن كردبوويانة تةث و تؤز. بؤم هات و طوتم: ئةو خويريية ضي ليهات ئةوة سوثا هات من بآ ضةكم ئةو ضةكدارة نامةردة بزانم دةست دةكاتةوة. هةر كة وام طوت جةماعةتي ثيشمةرطة هةموو ثةرتوبآلوةيان ليكردوو كةس بة كةس بة يةكةي هةر دووسةد ضةكدار نةما. سواري كة كرد..منيش راي ريطايةك ماينةكةم بووم بة فرسةتم زاني ز تاوم وا ماينةكة . دةرضووم بؤي وةك داو ئةوان وةسفم كردبوو، لةالي نةبوو كة

بةلكو بالدار بوو. كة داب��ووم، بيركردنةوة لةو من سآ دةستيان لة كةم قوتار خؤم قةالبة بة ريطايةكي خؤآلوي دادةهاتن و هات بؤم تؤز. و تةث كردبوويانة ئةوة ليهات ضي خويريية ئةو طوتم: سوثا هات من بآ ضةكم ئةو ضةكدارة نامةردة بزانم دةست دةكاتةوة. هةر كة وام طوت جةماعةتي ثيشمةرطة هةموو ثةرتوبآلوةيان ليكردوو كةس بة كةس بة يةكةي هةر دووسةد ضةكدار نةما.

ريطايةك راي كرد!ئةوجا دووركةوتمةوة و رؤيشتم جةماعةت بة خةبةر هاتن و دايانطرتم زؤري��ان تةقةيةكي و تفةنطان بة بووم. دةرضوو تازة من بةآلم ليكردم، بوو نزيك رؤيشتم تةقتةق ب��ةرةو نيو رؤذ بووم. ل�آي جيطايةي لةو زآ بةدةم ل��ةوآوة مابوو. سعاتيكي تووشي ريطا لة طةرامةوة. قزلو بةرةو حاجي وةك هاتم، زؤر مةفرةزةيةكي ثرسيم: ل�ييان كردبوو. باسي ئةحمةد طوتم: منيش شلةذاوي؟ وا بؤ كاكة منداليكمان نةخؤشة لة تةقتةق لةسةر .نةيان دةهينم دايكي دةضم مردنة ضوومة . بووم دةرباز لةوانيش ناسيم مالةكة لة هةبوو دةرطايةكمان قزلو. لة الي كانيةكةوة بوو مالةوة ئاويان لي دةهينا لةوآ بةرةو دةرطايةكة رؤيشتم. و دآ دةنطةدةنط قةرةبالغةو بينيم

شيرخ جةنطى

Page 9: govare kakon ( 8 )

9تةمموزي 2010ذمارة 8

خةلكي زاني وام داطيرساوة. لؤكس طوندةكة هاتوون بؤ الي ماأل و مندالم، كةضي ثييان طوتم: ئةوة 200 كةسي ديكةش هاتوون لة تؤ دةطةرين. طوتم مادام واية ئةو تفةنطةماوة بؤم بهينن. بة هةمان بةلةمةي ئةو بلين رةمةزانيش بوو بيباتة شوينيكي دي، بةتانييةكيشم ضونكة بدةم، دا ماينةكةي بة بدةنآ بةمجؤرة كردبوو. زؤري ئارةقةيةكي رةق لةشي بدةم زآ ساردي ئاوي لة دةبآو ثةكي دةكةوآ. ئيدي ثةريمةوة ) طوثتةثة ( لةوبةري زآية. ئةو بةر لة ضةكداري بوو ضؤل ئةوان ضةكداري ئةواني ل�آ نةبوو. شةويك لةوآ مامةوة. بؤ بةياني بةريطاي ضةمي رةزان ضوومة بازيان. لةوآ ضوومة دآيةك دةليليشم

لةطةلم هات.ماينةكةم و ضياي ضوومة من لةطةلدا طؤثتةشم كوريكي حةشارداو بة طوت ثيم بوو، رةحمان ناوي بوو نةريمان بلي، با بيت. نةريمان دؤستي جةاللة(. مام مةبةستي بوو) مامةي كةهات نةريمان ب��وو زوو بةياني تةفةنطيكي بوو، راوك��ردن خةريكي بة كوشتبوو كةوي دوو تةقاندبوو ل�آي ثرسيم: هاتي؟ بوون. دةستيةوة منيش وةآلمم دايةوة. دوايي ئاطاداري بةآلم ليداوة، زؤريان ثيرآ كة كردم، بيسوود بووة، تفةنطةشي لة دةرزي ئةو شاخة شاردؤتةوة وا لة بن ئةو دارةية. تؤ نان و ضات مالي ليرةبة من دةضمةوة زينةكةي ماينةكةشت . دةهينم بؤ ثشتي لةسةر كورتانيكي ليدةمةوةو وابزانن هةر نةزانآ كةس با دادةنيم، و دةبين ليرة ئيوارآ تا بارة. مايني دةكةم. بةريت دواي ديم لةطةلتدا ئيوارة بةريكةوتين و طوندةكاني نيشان كاني طوندي ئةوة ديطوت ، دةدةم دآية طةورة ئةوة بازيانة، هةنجيرةي ناوةم ئةوة من طوندة. فآلن ئةوة و ضووينة دواي بووم. نةشارةزا نةديبوو، ضووينة لةوآ تؤكمةي. طوندي خوار ئةو سةري طوتي نةريمان طونديك، سؤراغي دةضم من بطرة، ووآلغانة هاتةوة كة دةك��ةم.، طوندةكة ناو عةبدولآل و سةالمةتة راطةيانم ثآي 30 كة لقةكةيةوة، خؤي بة ماوةتي جةماعةتي بة ثيوةندي ثيشمةرطةن

لةسةر ترست ئيتر كردووة، خؤتانةوة حاجي مالي دةضينة لةوآ نةماوة. ئةوانت تةسليمي ثورزامة كة شةريف، كاتة ئةو دةطةريمةوة. من و دةكةم كةضووينة هةلنةهاتبوو. رؤذ هيشتا نةريمان نةبوو، لةوآ ثياوةكة مالةكة و هؤريكيان كرد ذنةكة فسك لةطةأل نيية، ماأل لة حاجي شةريف طوتي: و كة هاتةوة ثآي بلي ئةوة فآلن كةسة. باراش ز ئاوآ ئاشي ضوويتة كابرا

دةهينيتةوة.دةستةو لة تفةنطيكم منيش دةمانضةيةك لة قةدو دووربينيكيشم بة ملدا شؤركردؤتةوة، هةروةها تفةنطيكي زياديشم لةشانة، لةطةأل ماينيكي باش. دنيا هات روناك بيتةوة، بةآلم هيشتا رؤذ هةلنةهاتبوو، كابرا هاتةوةو بةخيرهاتني كردم و طوتي ماندووي نةختيك بخةوة. لة بةآلم نايآ، خةوم طوتم منيش راستيدا دوو رؤذ بوو نةخةوتبووم. نان زةحمةت طوتم كرد، ئامادة ضايان و بدةنة جؤيةكيش مستة بةلكو نةبآ، رؤذهةآلت نانخواردن دواي ماينةكةم. دةوآ؟ ضيت طوتي: شةريف حاجي لة تةرةمار داي��ةوة: وةآلم��م منيش لة ت��ؤش طوتي ثيكةني كوآية؟ تةرةمار لة بةلي. طوتم نةخؤشةكاني؟ ليبوو. خؤماني جةماعةتي بارةطاي طوتي تةرةمار لةو الية، ئيستا لةطةلت دآيىكة مزطةوتي تةنيشت بة ديم. دا رؤيشتين، لقةكةي عةبدولآل ماوةتي ذير لة بوو، مزطةوتةكة باني لةسةر دانيشبوون، توويةك دار سيبةري لييان ثرسيم: كاكة سةالمم ليكردن و باثيرة طوتم: منيش دةضي؟ كوآ بؤ من ضةكفرؤشم، لةو ناوضةيةش شةرو طوتيان: دةفرؤشم. ضةك هةية ئاذاوة منيش ناضي. بةضةكفرؤش وةلآلهي طوتم: ئآ خؤ دزيش نيم، دواي حاجي شةريفيش ثآي راطةياندن، كة دز نيم رؤيشتين بآ. حافيزت خوا طوتيان و نزيكي تةرةمار بووينةوة، حاجي طوتي: : بوو طوند تةرةمارسآ تةرمارة. ئةوة سةعةي جووتة، سةعةي تةرةماري نةسرةدين. كيخوا تةرةماري و ناكة ئاطاداريشي كردم، كة بضمة تةرةماري ضوومة ئيتر ضووتة. سةعةي ناوةند ئةوآ و ثيوةنديم ثيوةكردن و بووم بة

دةرويشيان.كةكؤن: ئةوة سالي ضةند بوو؟

شيخ جةنطي: سالي 1968* بوو.ماويةتي

شيخ خالة قسةي طويرةي بة *راب��ردوودا ئةلقةي لة كة جةنطي، هاتبوون كاتةي ئةو ثيدا ئاماذةي بيطرن باسي ئةوة دةكا، كة عبدالرحمان ئةوساي وةزي��ران��ي سةرؤكي ب��ةزاز كة دةركردووة، بةياننامةيةكي عيراق

سالي لة ناسراوة بةزاز بةياننامةي بة 1966 بوو، بؤية دةبآ وةآلمي ثرسياري طيراوة بووةو ضةند سالي كة كةكؤن، و دواي خؤي قوتار كردووة، ئةوة دةلي زانياريةكاني بةطويرةي بةآلم ،1968

سةرةوة دةبآ 1966 بآ.بةشي لة داه��ات��ووداو ئةلقةي لة خالة لة ثرسيارةكانمان رووي ثينجةم شيخ جةنطي دةكةينةوةو دةطةريينةوة ساآلني ثيشوو تر، بؤ ئةوةي بارودؤخي ضاكتر كؤية كاتةي ئةو كؤمةآليةتي

بزانين.

شيرخ جةنطى

Page 10: govare kakon ( 8 )

10

كةلة ناسراواني شاري كؤيةشاعيرو ضاالكواني مافي مرؤظ و ذنان

نةزةند بةطى خانى

هةم شاعيرو هةم خانى بةطى نةزةند مرؤظ، مافى بوارةكانى ديارى ئافرةتيكى بةتايبةت لةبوراى مافى ذنان ئةسثى خؤى جيهانى ئاستى لةسةر ئةو ئيستا تاوداوةو ئاماذةى بؤدةكرييت ئةو خاتونيكى كؤيةيةو سنورى وآلتانى بريوةو وةك مرؤظدؤستيك ثينج خاوةنى .. كردوة تةى بةدونيا ناوى ليكؤلينةوةو ضةندين و شيعرية ديوانى مافى و مرؤظ مافى لةسةر تويذينةوةى سمينارو دةيان كردوةو ثيشكةش ذنان و ثيشكةشكردوة بوارانةدا لةم كؤرى ضةندين دكتؤرايةو بروانامةى خاوةنى ...ئ��ةو ب��ري��وة زانستى ثلةى و ئاست لةطفتوطؤيةكدا باسى ذيانى خؤي دةكات جياجياكان شوينة و جياجياكان لةبوارة وةرامى طفتتوطؤيةدا لةم بةخؤشحاليةوة

ثرسيارةكانى طؤظارى كةكؤنى دايةوة.. كةكؤن/خؤت بناسينة؟

نةزةند ن��اوم بةطيخاني: نةزةند كة خانية، عبداللةبةطى حةمةسديق لةتاثؤى نؤزدةوة لةسةدةى خانى بةطى كؤية تؤمار كراوة. لة سالى 1964 لةشارى ناوةندى و سةرةتايى بووم لةدايك كؤية هةروةها خويندوة لةكؤية ودواناوةنديم لةزانكؤى ئينطليزيم ئةدةبياتى و زمان موسل تةواوكردوة لةسالى 1987 ضومةتة مةنفاو سةرةتا لةدانيمارك و دواتر ضوومة

فةرةنساو لةوى زمانى فةرةنسيم خويندوةو دواتر لةخويندنى باآلسالى 1997 دكتؤرام لةزانكؤى سؤربؤن تةواوكرد، دواتر لةبةريتانيا نيشتةجيبووم، لةزؤر بواردا كارم كردووةة، وةكو لةمةلبةندى رؤشنبيرى كوردى و لة )بى بى سى ( ئيستا لةزانكؤيةكى بةريتانى

وةكو ليكؤلةرى باآل كاردةكةم.كةكؤن: كةلةكؤية بووى خويندن ضؤن

بوو؟ بةشةوقةوة من بةطيخاني: نةزةند تايبةتم زةوقةكى قوتابخانة دةضوومة لةقوتابخانة وةردةطرت لةبيرمة كة قوبادى ناومى طوليزارى ست الى بردمية برام رةزوو ئيمة ئةوةى بةحوكمى تؤماركرد، ئةمة مشكة رةزووباخى هةبوو باخمان بوو، كةباوكم مرد ئيمة سةرضاوةى ذيانى دةكرد باخةى ئةم سةرثةرشتى دايكم جى نيشتة ل��ةوى دةضووين هاوينان دةبووين دةرامةتى ساآلنةى خؤمان دابين بؤئةوةى شار دةهاتينةوة زستانان دةكرد، بضينة قوتابخانة، ضوونة باخضةو طةرانةوة بؤشارو ئةمانة ضيذى تايبةتيان بةمن دةدا.

كةكؤن: دةتوانى باسى ئةوكاريطةريةمان هاوينانى هةروةهاهاتووضوونى بؤبكةى؟ ئةمانة شار خويندنى زستانانيش باخضةو

ضؤن لةهزرى تؤدا تؤماركراون ؟ كاريطةرى دووشت بةطيخاني: نةزةند

ضونكة دايكم شت يةكةم كرد لةسةرمن باوكم مرد بوو، كة من تةمةنم ضوارسال ئيدى كة ضاوم كردةوة سةيرم كرد ذنيك دةبات بةريوة ماليك خيزانةو سةردارى ئةمة ذن لة هزرى من بةرز راطرت ئيستاش هةربةو روانينة كاردةكةم هةرئةمةش واى و ثيشى بيمة مرؤظيك وةكو كرد، لةمن قسةبكةم و وةكو مرؤظيك بخوينم و بيمة ئةمةش كرد ئةمانةم تةجاوزى من طؤ،

بةكاريطةرى دايكم بوو. رووةوة ل���ةم داي��ك��ت ك��ةك��ؤن:

كاريطةربوو؟نةزةند بةطيخاني: دايكم تابليى ذنيكى هةرضةندة بوو نةرمونيان و ميهرةبان باوةرى زؤر بةآلم نةخويندةواربوو ذنيكى بةليبوردةيى و بةخشندةيى هةبوو روحانى برد ئةوة بةرةو ئةمنى خؤ ناراستةو بوو طيرساوةتةوة، لةسةر منى ئيستا كة شارو نيوان هاتوضوونةى و طةشت ئةو من ئازادكرد ئةمنى مشكةى رةزوباخى رامدةكردو بةردةوام ئازادبووم لةدةرةوة لةطةل دةكةوتم درةختةكان بةسةر مةرو ئةوانةى لةبيرمة دةذيام سروشت دةدا بةرخيكيان ضةند هةبوو ماآلتيان بةخيودةكرد بؤيانمان ئيمةش بةئيمةو مةلةوانيم روبار لةناو ئةوبةرخانة لةطةل لةثشتيان خةنةم شوشت دةيانم دةكرد ئةمة دةب��ووةوة. وشكم هةتاو لةبةر دةدا كرد سةيرم دةبةخشى بةمن ئ��ازادى نيية، ئازاديان شيوةية بةم ناوشار كضانى كة من لةناو رةزوباخ و لةدةرةوة ئازادم، زؤر وةردةطرت. ذيانة شيوة لةم ضيذم و تام كة بيطومان ئةمة، وةك قوتابخانةيةك بوو

بؤم.كةدةهاتيتةوة زستانان ك��ةك��ؤن: لةباخضة كاركردن هاوينان و بؤخويندن هةرخةريكى كة نةدةكردةوة لةوة بيرت باخدارى بى ضؤن دةتوانى دريذة بةخويندن

بدةى؟بةثيضةوانةوة بةطيخاني: نةزةند ئةوذيانةى ناو سروشت و شارةزايى لةذيانى دةضينى نةماميك تؤ كاتيك و رووةك دةبيت بةرهةميك و طةشةدةكات دواتر ئةمة زيرةكيةكى زيهنى بةتؤ دةبةخشيت. ست ناسرابووم زيرةك بةقوتابيةكى من ئةو دةك��رد بةمن شانازى زؤر طوليزار

نةزةند بةطي خاني

Page 11: govare kakon ( 8 )

11تةمموزي 2010ذمارة 8

بووم سةرةتايى كةلةقوتابخانةى كاتة دةهات زاهير مامؤستا سروود لةدةرسى كة بؤمنداليك، ئةمة بؤليدةداين عودى بوو زؤرطرينط داية سةرةتايى لةقؤناغى بةحوكمى ئةوةى خةلكى شارى كؤية بووم خويندنيش زؤركاريطةربوو باواجى تيثى

لةئاستيكى تربوو.قوتابخانة لةضاالكيةكانى كةكؤن:

بةشداريت دةكرد؟لةئامادةكردنى بةطيخاني: نةزةند زياتر دةك��رد بةشداريم نةشرةكان داواى مامؤستا دةك��رد سةرثةرشتيم كةنةشرةيةك دةك��رد لةقوتابيةكان شتةكانيان قوتابيةكانيش ئامادةدةكةين، دةمبردة كؤمدةكردةوةو منيش دةهينا ديزاين ئةو ثلكم دالوةرى كاك الى فايليك لةسةر دةك��رد نةخشةكانى و ئامادةكردن نةشرة زياتر ئامادةمان دةكرد دواى نيوةى ساآلن دةبوو، هةروةها لةئينشا نيطارى ست جاريكيان بووم زيرةك زؤر منى ئينشايةكى شةهريارى خوشكى لةثؤلدا بؤقوتابيةكان خويندةوة ضونكة زؤر

ثيى جوان بوو دياريةكيشى ثيبةخشم. بؤكةى نوسينت يةكةم ك��ةك��ؤن: دةطةريتةوة؟ ضى واى ليكردى بنووسى؟ ضواردة بؤتةمةنى بةطيخاني: نةزةند خويندنةوة دةمخويندةوة سالى، ثانزة ئيمة وةكؤمةلطاى هةبوو، كاريطةرى لةسةرمةسةلةى داخراوة كؤمةلطايةكى كةطةيشتمة كاتيك ثيشى، نةضؤتة ذنان ناوةندى هاوينان نةدةضووينة سةر باخضةى باخةكةمان نةما، ئةوكاتيش ذنان لةبةردةرطا مةكتةب كةنةدةضووية دادةنيشتن مةحكوم دةبووى، كة لة مالةوة بن، منيش لة هةر دانيشم لةبةردةرطا نةمدةتوانى ذوورةوة بووم هاوين بوو طةرم بووبةردةوام تورةبووم دلطرانيةك داى دةطرتم زؤر بى تاقةت بووم يةكةم نووسينم هاتة بةرهةم، ئةم نووسينةوم وةك بةلةميك بوو هةستم كرد منى برد بؤدونياى ئازادى ئةوكاتة كة ئةدةبى ميذووى كتابى خويندةوة. دةم دةخويندةوة سجاديم عالئدين كوردى ئةو كاريطةربوو، خويندنةوةيةش ئةم دةطرت وةرم دةمخويندةوة كتابانةى لةمالى خاليدسةردؤرى يان لةكتيبخانةى بوون دراوسيمان هةبوو كتيبخانةيةكيان بوو هاوريم ئاواز وةردةطرتن لى كتابم نازانم وةردةطرت كتابم ماليان دةضوومة ئةوان كييان دةيخويندةوة، دواتر كةقوبادى برام كتابةكانى ماركسى دةهيناوة ئةوانيشم

دةخويندةوة. كةكؤن: ئةو نووسينةت ماوة كةيةكةم

جارنوسيت؟شتةكانى بةداخةوة بةطيخاني: نةزةند بةيةكيك دابووم فةوتا هةمووى ئيرةم

بيانثاريزيت لةدواى ئةنفال خستبووية ذير طل تياضوون و هةموونوسينةكانم فةوتان، رؤمانسيانةى نوسينيكى نووسينم يةكةم

زؤر سادةبوو ئاماذةبوو لةنةبوونى ئازادى.دةركةوتى كةى جار يةكةم كةكؤن:

لةسةرشانؤ؟ثؤلى كاتيك بةطيخاني: ن��ةزةن��د لةضاالكيةكى بووم ئامادةييى ثينجى كؤية ئامادةيي لة دةركةوتم قوتابخانة دواتر خويندنةوة بةشيعر كرد دةستم من ضونكة بوو، دروست بؤ كيشةم زؤر بؤئةوكاتة دةمنوسى نةتةوةثةرستانة بؤى نيطار ست بوو، حةساس زؤر بؤمن هاتوون بةعسيةكان كةدواتر باسكردم بكةن، مندا لةطةل تةحقيق بؤئةوةى بةآلم مامؤستاكان ثاريزطاريان ليكردبووم، ساويلكانة زؤر 1981،1982 لةساآلنى طةنج دةركةوتم طشتى لةمناسةبةيةكى ليرةدا هةروةها بووم، طةرم خوين بووم ثيويستة باسى ئةوةبكةم كةلة ثؤلى ثينج، ليك جيادةكرينةوة ئةدةبى و زانستى كة من ضومة ئةدةبى ست فةوزيةكمان هةبوو زيرةكترين دةيطوت ثيدةطوتين كيمياى تةلةبةم ضوويتة ئةدةبى، ئةوسالة خويندكارة كورةكان كةضوونة ئةدةبى ذمارةيان ثينج هينايانن بؤنةكردنةوة تايبةتيان ثؤلى بوو ثؤلى بؤية كردن تيكةليان ئيمة لةطةل بةآلم تيكةلبووين ئيمة وشةش ثينج كة بةيةكةوةبووين ثؤل لة هةر بةداخةوة دةرةوةو دةضوونة ئةوان دادةهات فرسة و دانيشتن مةجالى جيادةبوونةوة لةئيمة هةر جياكردنةوةكة نةبوو، قسةكردنمان

هةبوو هةرضةندة هاوكالسيش بووين. قوتابخانة لةدةرةوةى ئةوكاتة كةكؤن: وةكو شاعيريك داوةتكراوى يان بةشداريت

كردوة؟نةزةند بةطيخاني: نةخير،هةرطيز، قةد داوةت شاعيريك وةك ذنيك وةك من

نةكراوم،بةداخةوة!لةوى زانكؤ، ضوويتة كاتيك كةكؤن:

ضيت كردوة؟باسى ثيويسة بةطيخاني: نةزةند زانكؤ بضمة ل��ةوةى بةر من ئةوةبكةم بووم ئامادةيى شةشى ثؤلى كاتيك 1982 سالى لة كرا خؤنيشاندانيك بوو باش بووين كض حةوت طيرام من نةطوازراينةوة بؤشوينيكى تر يان شاريكى هةلناطرى خوا ماينةوة كؤية رلة هة تر لةئازادكردنى هةبوو دةورى قاسماغاش ئيمة، لةو كضانة سي ضواريكيان مةسيحى بوون، سانيةى وةستا كةريمى بوو كضيكى ثةخشان ن��اوى شةوطيرى هى تربوو هةموومان لةخؤنيشاندانةكة بوو، كانةبى بةنيوضاوانمان بةحةربةخةتيكيان طيران بووين كاتى خوين طةرم ئةو داهينا،ئيمة

خويندنيان كردبووة عةرةبى ئةمة يةكيك بوو لةهؤكارةكان هةروةها سةركوتكردن و

نةبوونى ئازاديش هؤكاربوون.كرد خؤنيشاندانةكةتان ضؤن كةكؤن:

خؤتان بؤئامادةكردبوو؟خؤنيشاندانةكة بةطيخاني: نةزةند كوردستان سةرانسةرى لة كة ئةوكاتةبوو خؤنيشاندان دةستى ثيكردبوو جموجؤلةكة لة كة ئامادةيى ناوقوتابخانةكانى كةوتبوة خؤرسكانة كرا خؤنيشاندانةكة كؤيةش لةالى سةرجادةو ضووينة و ئامادةبووين

فولكة حاجى قادر طيرام.تافولكةضوون لةقوتابخانةوة كةكؤن:

بةخؤنيشاندان؟ كة رؤذةى ئةو بةطيخاني: نةزةند نةضوو خؤنيشاندانةكة بضمة بةتةمابووم فولكة ضوومة لةمالةوة قوتابخانة بوومة

مالمان لةطةرةكى بايزاغا بوو.كةكؤن: ضةند طيران؟ ئازاردان هةبوو؟

هةفتةيةك ضةند بةطيخاني: نةزةند طيراين ئازاردانيش هةبوو زياتر بةشةقازيلة حةربةيةكيشيان وة دةدان لييان طرينط ئةوةى داهينابوو، بةنيوضاوانمان

بوونةطوازراينةوة بؤشاريكى تر.كةكؤن: ئةوكاتة تةنزيمى بوون؟

نةزةند بةطيخاني: بةلى تةنزيمى بووين، ئيمة سةربازى ونين.

كةكؤن: دواتر كةضوويتة زانكؤ، كيشةت بؤدروست نةبوو؟

لةموسل كاتيك بةطيخاني: نةزةند بةشداريم كرا خؤنيشاندان بووم لةزانكؤ ئازادنة بوو لةسةر فشارم ب��ةردةوام كرد بؤمن تر دونيايةكى لةزانكؤ بةآلم بووم، بووم ئينطليزى و عةرةبى فيرى رةخسا هةبوو باشمان مامؤستاى هةنديك فةزاى هاتبوون فةرةنساوة لةبةريتانياو ترى ئاستيكى طةياندة منى زانكؤ كةركوكى برادةرى كؤمةليك رؤشنبيرى زياتر هةبوو ترم شارةكاني و سليمانى و بوومةوة، هؤشيار رؤشنبيريةوة لةرووى لةموفاوةزاتى نائوميدبووم زؤر هةروةها و حوكمةت نيوان شؤرش 1984ى سالى لةوكاتةوة من ضاالكى سياسيم وةستا ئةو كات دةم طوت ئيمة خؤمان بةخت دةكةين مةترسيةوة دةخةينة خؤمان ذيانى و لةطةل ضؤن ثينةكراوة وةثرسيشمان حوكمةت دانيشتون و موفاوةزات دةكةن، دةمانطوت ضؤن ئةمةدةبيت؟ ئةو كاتة ئيمة دةك��ردةوة، بيرمان ئاوا بووين طروثيك مناقةشةمان بةيةكةوة زؤر طروثة ئةم دةكرد بيروراى سياسيمان ئالوطؤردةكردو

كتابمان لةيةكتر وةدةطرت.

ماويةتي

Page 12: govare kakon ( 8 )

12

حوسين حاجي قادر - ئاري

سالي 1952 ثؤلي سييةمي ناوةندي بووم قوتابخانةكةمان بةريوةبةري كؤية. لة يادي بوو سابير( شةفيق ( مامؤستا ثؤلةكةش لة قوتابيانةي ئةو بةخير. حاجي جوسيني ( بوون: ئةوانة بوون ئةحمةد، تؤفيق مةغديد، سمكؤ قادال، قادر، جةودةت محةمةد، جةالل حةمةد عةبدولرةزاق سةدرةدين، عةبدولكةريم بيمار، عةبدولرةزاق تاهير ضةلةبي، سمكؤ خدر، عومةر محةمةد، فاروق محةمةد، ياسين، قادر جةمال كةريم، عةبدولآل سةعيد، حةمة سةالح تاهير، جةمال سةالح يةعدي، بةكر سةعدي، فوئاد زةكي عةبدولخالق شةفيق، جةواد هةناري، عةلي، خاليد دلير، كةمال سديق، عومةر محةمةد سادق، سديق رةسول، حةمةد عةمان و بةط حةمةد حةسةن سادق، بةتةمةن قوتابي دوو هةروةها حةننا. طةورة، كة )5-6( ساآلنلة ئيمة طةورةتر دواي بةجيهيشتبوو قوتابخانةيان بوون. طةرابوونةوة ئةوانيش ) عةبدولرةزاق باقي شةعب( بة ناسراو تةيب حيسامةدين و بوون. لة ناو قوتابيةكان كاك حيسامةدين مان بة برا طةورة دانابوو..) طةرانةوةكةي خويندنةكة س���ةرةراي حيسامةدين تةرازووي تاي راستكردنةوةي مةبةستي تيدا ثارتي بة اليةنطيري سةر قوتابياني تةرازووكة تاي كاتة ئةو ضونكة بوو، قوتابياني يةكيتي ( قوتابياني الي بة طشتي( سةر بة ضةثةكاندا السةنط بوو. سالي كوردستانيش قوتابياني يةكيتي

1952 دامةزرا.سيشةمة) رؤذيكي نيوةرؤي دواي بوو( ضةند ئةو كات خويندن دوو دةوام قوتابيةكي ثؤلي سييةم كةوتينة طفتوطؤ سةيرانيك ضوارشةممة رؤذي ئةوةي بؤ بوو ئ��ةوة بكةين. س��از هةرمؤتة بؤ كاك كاتةش لةو دا. لةسةر دا بريارمان ثرس قوتابخانةو طةيشتة حيسامةدين و راي ثيكرا، ئةويش بيرؤكةكةي ثةسند كردو ضووينة ثيش دةرطاي ثؤلةكة و بة سةيران سبةينآ كرد: هاوارمان يةكجار لة هةرمؤتة. ئينجا قوتابياني ثؤلي يةكةم بة هةموو دةرةوةو هاتنة دووةميش و

كرد: سبةينآ سةيرانة هاوارمان يةكجار سابيري شةفيق مامؤستا هةرمؤتة. لة بةريوةبةر لة ذوورةكةي خؤي هاتة دةرةوةو بضينة كة كرد، قوتابيةكي ضةند داواي ئيدارة. ئةوانيش ضوون و مةبةستةكةيان سةيرانة، باشة طوتي: ئةويش تيطةياند، رةزامةندي زوو سبةينآ ثيويستة بةآلم هةوليرةوة لة مةعاريف( )موديري وةربطرين. قوتابيةكان ئةو قسةيان بيست لة سةيرانة كردةوة: هاواريان دووبارة و هةرمؤتة. ئينجاقوتابيةكان بوونة تاقم تاقم بؤ كريني ثارة كؤكردنةوة بة و دةستكرا خواردن و شتوومةكي ثيويست. تاقمةكةي روون خورماو و ياثراخ بريارماندا) ئيمة و بكةين دروست بةروون( ئةستووكة و طوتيان دةبآ خواردنةكة لة مالي )حوسين قادر( داية) ئةلفية( بؤمان دروست بكات. ئةوةبوو ضوومةوة مالي و دايكم ئامادةيي خؤي نيشانداو لةطةأل دوو قوتابي ضووينة كيلؤ ضةند و ياثراغ كةرةستةي ( بازار خورما و طؤشت و برنج و روونمان كري دةبآ دايكم طوتي و مالي هينامانةوة و مالة كضيكي ضةند ئاطاداري بضيت بين ئةوةي بؤ بكةيت، جيرانةكةمان بدةن. يارمةتيم و بكةن ضاك خورماكة مةنجةليكي شةوآ بؤ و هاتن ئةوانيش طةورة ثاثراغثيضرايةوةو تةشتيك خورما دواي كرا. ئامادة بةهيلكة رووني سةر و بةر ئاطردراية بةيانيش بانطداني مةال

مةنجةلة ثاثراغ و كوآل.وةستا دوك��ان��ي ض��ووم��ة ئينجا ئةستووكة هةندآ نانةوا موستةفاي قوتابيةك ثينةضوو هينا.. زؤري بةروونم دةرطاكةمان ثيش هينا ئيستريكي تيريكي بةسةردا شؤرببؤوة ، سةماوةريك ناوي خستة ثيويستمان شتوومةكي و مةنجةلة و بووم ئيسترةكة سواري و ياثراغمان لةبةردةم دانام و ليخورة بةرةو بةرامبةر كة جةرديس(، )مام طردي شوينةكةي )ئيستا بوو قوتابخانةكةمان باغضةي طشتىية(. كة ضووين ذمارةيةكي زؤري قوتابيان شتوومةكةكانيان لةسةر . دانابوو ثشتيطردةكة دةورو و طردةكة ئامادة قوتابيةكان ثينةضووهةموو زؤري بوون و ضاوةنواري مامؤستاي بةريوةبةرمان دةكرد، كة لة دايةري ) ثؤست بطةريتةوةو

لةطةأل مودير تةلةفؤن قسةي بة بزانين مةعاريفي هةولير كردووةو ضي ثيطوتووة. هاتةوةو شةفيق مامؤستا ماوةييك ثاش هاتة دواي و خؤي ذوورةك��ةي ضووة نزيك ل�يآي قوتابيةكان دةرةوةو بوونةوة، ئةويش لةسةرةخؤ طوتي: قوتابية خؤشةويستةكان بة داخةوة ثيتان دةليم، كة موديري مةعاريف رةزامةندي نةبوو لة سةر سةيرانةكةي ئةمرؤ، ضونكة ثيويستة رةسمي كيتابي بة ثيشةكي رؤذ ضةند ليدةكةم داواتان بؤية بكةن، ئاطادارمان شتوومةكةكانتان هةمووتان ئيستا هةلبطرن و برؤنة طؤرةثاني قوتابخانةكة، يان لة ذوورةكان سةيراني خؤتان بكةن. يةكجار بة هةموومان قوتابيةكان بةآلم هاوارمان كرد: سةيرانة، سةيرانة، سةيران لةطةأل شةفيق مامؤستا هةرمؤتةية( لة مامؤستاكان ضوونة ذوورةوةو لة دةرةوةش لة سةيران سةيرانة، ( بوو هاوار هاوار كؤبونةوةو قوتابيةكان هةرمؤتةية(. برياردرا، كة برؤينة هةرمؤتة، بةآلم ثيش بةرز بة دةنطيكي رؤيشتن كاك حيسام طوتي: مامؤستا شةفيق و مامؤستايان ئيمة هةرمؤتة لة سةيرانةكة كة دا، بريارمان بكةين و ئيستا وا دةرؤين، ئيوةش كةيفي و ذوورآ ضوونة مامؤستاكان خؤتانة. مامؤستا دةرةوةو هاتنة ثاشماوةيةك شةفيق طوتي: مةرؤن ئيمةش لةطةلتان هاوار و ضةثلةليدان بة بوو ئينجا ديين.

سةيران لة هةرمؤتة.ئةوانة كة ثيشكةوتن، مامؤستاكان بةريوةبةر/ سابيري شةفيق ( ب��وون:

سةيرانةكةي هةرمؤتة

Page 13: govare kakon ( 8 )

13تةمموزي 2010ذمارة 8

نةجم، حاجي خةليل مامؤستايان عةبدولرةحمان غ��ةف��وور، ج��ةم��ال عةلي، سةيد عةبدولرةحمان محيدين، عةبدولرةحمان عةبدولآل، فةتحولآل ضةند و دةباس عةبدولوةهاب ئةمين، مامؤستايةكي ديش(. قوتابيةكان كةوتينة دوايان، منيش سواري ئيسترةكة بووم و دانا. خؤم لةبةردةمي ياثراغم مةنجةلي ثاشدان سيتاقان، طةيشتينة سيةرةتا بةرةو ريطاي سةلكي كافري، بةآلم كةم ضونكة ثيدابدات، بةردي هةبوو قوتابي و باب ئةوة شويني دةيانطوت، زؤربةيان باثيرانة، كة بةرطريان لة شارةكة كردووة. و ذيكةلة قوتابي بووين رةت لةوآ كة قسةخؤش و حيكايةتخوان و دةنطخؤش بة كةريم( سؤفي عةبدولالي )كاكة ثيكرد دةستي خؤشةكةي دةنطة )شيرنآ لةيالنآ لةيالني شيرنآ بابضينة يةكجار بة قوتابيةكان هةموو سةيرانى(

بؤيان دةطيرايةوة.نشيويك بة خوار ضوونة كاتي لة مةنجةلة لؤقةو كةوتة من ئيسترةكةي ئاوة لة هةندآ ب��وو، السةنط ياثراغ بةآلم ، رذا دا القم بةسةر طةرمةكةي نةمان برادةر دوو و خؤم بوو هةرضونآ و بكةويت ياثراغ مةنجةلة هيشت قوتابيةك هات سةري ئيسترةكةي راكيشا هةرمؤتة... طةيشتينة سةالمةتي بة تا دار ذير لة تاقمةي هةر قوتابيةكان رووبارةكة قةراغ لة هةنارةكان زةيتوون لة زؤر ئاويكي كاتي ئةو ( بوون دابةش تؤثزاواوة بةرةو رووباري هةرمؤتة دةهاتة كرايةوةو ئاطر الوة ضةند لة خ��وارآ(.

سةماوةر جؤش درا و رايةخ راخرا.و طؤراني شايي كؤري ثاشماوةييك ياري سيبازي تةندوورة سورآ و طوريس دةست دي ياري هةندآ و كيشةكي قوتابيةك ضةند نيوةرؤ ثيش ثيكرا. كردو هةرمؤتةمان كةنيسةي سةرداني ليكرا. ثيشوازيمان قةشة مامة اليةن لة الييك ضةند لة و هات نيوةرؤ كاتي تاألكران بة مةنجةلةكان و راخرا سفرة و ك��ران دةع��وةت مامؤستاكانيش و ضا دواندين. دةي��ان خؤش قسةي بة خورايةوةو ديسان سةفي شايي شيخاني و سآثآي لة ضةند الوة ريكخرا، تا دواي ئامادةكردن خؤ فيكةي ئينجا . عةسر كةوتنة قوتابيةكان ليدراو طةرانةوة بؤ ثيشكةوتن مامؤستاكان كؤكردنةوة. خؤ

عةبة كاكة ديسان دوايان. لة ئيمةش و دةستي ثيكردةوةو ئةو جارةيان ) شيرنآ لةطةأل سةيرانآ( لة هاتينةوة لةيالنآ ضةند طؤرانيةكي خؤش. تا طةيشتينةوة لةوآ و قوتابخانةكةمان بةردةطاي بةرةو كؤمةلةو هةر و ليكرد بآلوةمان

زؤر رؤذيكي رؤذةش ئةو خؤيان. مالي خؤش بوو لة ذياني قوتابيةكان.

مامؤستا ئةرشيفي لة وينةكان ئةم نووسةري قادرة حاجي حوسيني

بابةتة

عةبدولرةزاق : دةناسريرنةوة ئةوانةي راوةستاوةكان راست: بؤ لة ضةثةوة هةرمؤتة 1952/4/16 بيمار، مسكؤ مةغديد، عةوبدولرةمحان رةسول، فاتيح فةحتولرآل، ئيسحاق جةرجيس، سادق مةعروف،

دلرشاد تؤفيق، دوا كةسي راوةستاوةكان لة ضةثةوة حوسير حاجي قادر

هةرمؤتة: 4/16/ 1952 لة ضةثةوة بؤ راست: راوةستاوةكان : عةبدولرةزاق بيمار، مسكؤ مةغديد، جةالل حةمةد، دلرشاد تؤفيق

فاتيح قادر، حاجي حوسير رةسول، عةبدولرةمحان جةرجيش، ئيسحاق دانيشتووةكان: فةحتولرآل.

Page 14: govare kakon ( 8 )

14

فازيل شةورؤ -كؤية-

خويرييةكةي طةلةطورطة بةعس: تكريت، ويستي 7 /7 /1963 بكاتة رؤذي مةرطةسات وكؤض كةوتن و خةفةكردني شاريك، ن��ةوةي داطيرساوي روح��ي خولقاندني لة ميذوو، بةدريذايي كة خؤرثةرست هةر راثةرينيكدا، هةموو قافلةضي وثيش لةسةردةست وطيان بةخوينة ضةنط بةعسيية ئةو ب��ووة لة بوون طةلحؤ هيندة بيدةرثييانة، واياندةزاني وناحةرامزاييدا، طةمذةيي كةسةبةو ئةهلي تيرةبارانكردني بة شارةكةي دووطيانة، ذني جوتيارو دةكةن زراوضوو و جوجولةترسين كؤ، كة وانيشاندةدا خؤيان يان .نةياندةزاني ئةم كةرثووضيكي خرةبةردو هةر نازانن، وثؤثي لق ثلينطيكةو شارة كةللة سةري هةر دار هةنارو دارزةيتون و شةكرةباوييكي قذو ثرضي خةزال و خاتووزينيكة. رةفتارانة، شةيتان بةعسيية ئةو بةمةش نةوةستان، نامةردانة لة رؤذي 30 / 7 / 1963 رةقي زةردةباوي هةزارسالةي وثيروكةنةفتي منال بةسةر خؤيان، ئةم خيرلةخؤنةديوي دي��دةو ستةم ئةو ب��اران��د. دا ئاطرتيبةربووة ش��ارة ترؤثك وكةثكة نةياندةزاني حةياضووانة هيالنةو وباواجي، هةيبةسولتان شاخي بيضوة بازو هةلؤيانن، هةر جينةزةرطةي لة باليانةو فرةفري رةووشار بازو هةلؤية، طةل ساييةي روحي )حاجي(دا، طزنط و مةردايةتي وبزةي دوا رؤذ، بةسةر خةلكي ضةثةل كة ئاي دةبةشنةوة. دا شارودي بةعسيية ئةو بوون دةسترةش وطةمذةو

ضاوشؤرانة!!!مزطةوت نةطريا، نةترسا، شةقام شار جةليزادة( )منيرةكاني نةبرد، كرنوشي مات نة بوون. بةرةبةياني 7 / 7 / 1964، ثيش مةالبانط دانان، كوروبراوئاموزاكاني وحةننا قاوةضي محةمةدي سولةيماني مستةفاو ئةحمةد رةفيق توماو يوسف سةرديوارةكاني هةظالةكانيان..... ئيستاكة ك��ة - كؤية ك��ؤن��ةس��ةراي مةيداني نيوان لة بالةخانةودوكانن تالةباني تةكيةيي قادرو حاجي فولكةي - رةش داثؤشي بة ضةند الفيتةيكي ثر لة الفيتةيكيان ئاطر. نوورو حةرفي لة 7-30ي )شةهيداني : نووسرابوو سةري وتؤلةسينةرةون. نةمرن 1963 / 7/

عسيية بة رؤذة، (.ئةو ! دةضن كؤي بؤ بة بةياني نؤي سعات ترسنؤكةكان، قادر حاجي فولكةي بةرةو دةبابةيكةوة هاتن و بة دةستي لةرزؤكةوة الفيتةكانيان كاردانةوةيك سةريان بي هيض ليكردوةو

شؤركردو هةآلتن.ئةو سةردةمة شار، بؤ ميذوو سروودي دوا رؤذي دةطووتةوة: لة بةرةبةباني رؤذي نةمران- رؤذي سالة - 1965 / 7 /7زؤر الفيتةيكي خؤبةختكةريك، ضةند طةورةيان بة رايةلةي تةلي كارةباي نيوان دةرطاي سةراي كؤن وديواري سةرةوةي دوكانةكةي حةمةدي عةوآل جةيدي- كة ئيستا- ترةفيكةكةي ضراي سةر دةكاتة

هةلواسي بوو.خةلك وخواي شارةكة بؤ سةيركردني ببوونةوة. كؤببوونةوة خر الفيتةية ئةم دةستييان ضلؤن نةيدةزاني ك��ةس ضؤن بةرزوبلندةو رايةلة ئةم طةيشتؤتة ئةم كارةيان ئةنجام داوة. ئةو رؤذة كةس بةحالي بةعسييةكان نةبي، وايان سةرلي كردو دةي��ان هةرضةندي ب��وو، شيواو الفيتة ئةم ضؤن نةياندةزاني برد، دةيان داطرنة خوارةوة، تا تةلةكةي كارةبايان نة ثضراند هيضيان بؤ نةكرا. حةرفةكاني ئةم الفيتةية بة رةنطيكي سووري ئةرخةواني 7-30ي/ )شةهيداني ب��ووي: نووسي

1963/7 بة خويني سوور ئازادي بةدةست بؤ دةيطيرمةوة ميذوو دةهينن.(–بؤ لي بوو خؤم لةوي راوةستا بووم و طؤيم ثؤليسيك دةيطووت : ئةم الفيتةية فيعلي

شوعييةكانة- * * *

بؤ ي��ة، 2009/11/21 كة ئيمرؤ ثؤلة دوو ئةم نةمري و شكؤمةندي 30 وة 1963/7/7 رؤذان��ي شةهيدةي /1963/7ي شاري كؤية، كاريكي هونةري تابلؤيةكي لة بريتيية كة دراوة، ئةنجام مةرمةر بؤ هةر شةهيديك،، وينةو زانياري بةردة ئةم . كراوة تؤمار سةر لة ئةوي هةرةسةرةوةي بةشي لة مةرمةرانةش كة ضةسثيندراون دينطةضةمةتؤيانة ئةو شةهيدةكاني لي بةسترابؤونةوة طوللةباران كؤيي. قادري حاجي شةقامي لة كران بيرؤكةي ئةم كارةيش لة سالي 1992 لة اليةن كاك قادر بةشدار-تويذةرو وةرطير كةنالي كوردستان طةلي تةلةظزيؤني لة 2009 سالي لة ثيكراوةو كؤية،ئاماذةي كؤية- قائمقامي كوردوعومةر- خاتوو

جيبةجي كردوة.دةبوايا ئ��اوردان��ةوةك��ة هةرضةندة من ب��دراب��وواي��ة، ئةنجام زؤرزووت����ر مةبةستي بة و ليدةكةم دةستخؤشييان و جوانكاريكي سةردةمانةي تؤكمةكردن ئةم كارة هو نةرية، وا) حةوت( ثيشنياري بةرثرسياراني ضاوي بةر دةخةمة خؤم

شارةكةم. و كوردي بةزماني تابلؤيك يةكةم: عةرةبي وئينطليزي بة ديواري سةرسةري ئاماذة تيدا هةلبواسريت، شةهيدةكان تاوانانة بي سيظلة ئةم ليرةدا ( بكريت ثشتيني خؤيان بة دادطايي كردن بةبي جؤرة ئةم كران(. بةسترانةوةوطوللةباران تةماشاضييكي كؤ نة ثويستة، زانياريية بي ئاطا، وا تيبطات كة ئةمانة كةسانيكي شةروثيكداداني لة و بووين ثيشمةرطة شاخدا شةهيد كراون. )قةبارةي تابلؤكة لة دةووري 50 سمنتيمةتر بة 3 مةتربيت.( هةر س��ةرس��ةري ل��ة دووةم:

تابلؤي شةهيداني)7-30ي/1963/7(و ضةند ثيشنياريك

Page 15: govare kakon ( 8 )

15تةمموزي 2010ذمارة 8

كوردستان ئ��اآلي��ةك��ي شةهيديك يةك بؤرييةكي لوولة بضةقيندريت.) ئينجي 50 سمنتيمةتري لةنيو دينطةطة بة طؤشةي 45 ثلة دةضةقيندريت و داري كؤن ئاآلكة كة دةئاخنريت. تي ئاآلكةي

بوو يان درا ئاآليةكي نؤ دادةندريت.( سييةم: لة بةر ذيرثيي هةر دينطةيك ) ناوةندي مام )قةبارة ئينجانةيكي طؤل لةسةر بةرديكي مةرمةر دادةنريت وطولي سال ورؤذانة، دةرويندريت تيدا سووري دوانزةي مانط، ئةم ئينجانةطوآلنة خزمةت دةكرين و ئاودةدرين. )بةرثرسان،كةساني

شياو بؤ ئةم كارة دادةنين.( عالمةي-) –واتة سايني ضوارةم: الي لة ) قةدةغةية ئوتؤمبيل وةستاني كؤمةلة ئةم شوستةي وضةثي راست وةستاني دةبي دةضةقيندريت. شةهيدة لة رؤذ دريذايي بة ئؤتؤمبيليك هةموو بيت. قةدةغة نةزةرطةية ئةم ب��ةردةم

ئةم كارة ثؤليسي هاتووضوو )فةرمانطةي ئةنجام دةدا.(

وخشاكي خؤل سةبةتةي ثينجةم: طويرةي بة شوينة لةم ناياب و جوان بي وخاويني ثاك دادندريت. ثيويست فةرامؤش نابي جيطةية ئةم ح��ةدي كردني مةرمةروشتايطةر خؤ بكريت. ئةم بةشة شؤستةية، كاريكي شارستانيه. ديواري شوستةكةو بلؤكي كردني بؤية ئةو شياو رةنطيكي بة دوكانانة ريزة ئةو شيوةيك هيض بة نابي دلطيردةكا. ناوة رةنطي بة دةبي بكرين، بؤية دينطةكان بمينينةوة.تابلؤي خؤيان سروشتي شيوازو يةك جوانترة دوكانةكانيش

قةبارةو يةك شيوة فؤنتي نوسين بيت.

كة دةزان���م، بةباشي ش��ةش��ةم: بةريوةبةرايةتي ثةروةردةي كؤية ثةيظيك كارةساتةكة شةهيدانةو ئةم دةربارةي بةسةر قوتابخانةكاندا دابةش بكات وهاني ماموستاياني تايبةتي بة ماموستايان- طةل لة بدات بنةرةتيةكان- قؤتابخانة خويندكارةكانيان سالي جاريك سةرداني ئةم مةزارة بكةن. )خوينكارةكان لة سةر شةهيدةكانةوة تةنيشت لة شؤستة، شةرم بي ماموستاكةشيان، و رادةوستن بؤ وباباتةكةيان دةوةستي بةرامباريان

راظة دةكات.(. رؤذطاريكي لة ط��ةر ح��ةوت��ةم: يان تيكدرا شةقامة ئةم داه��ات��وودا، ئةم يةكة يةكة دةبي ئةو كرا، فراوان لي دينطة ضةمةنتؤيانةي شةهيدةكانيان رايانطويزنةوة زانستانة، بةسترابوونةوة، بؤشياو ترين جيطا لة شةقامةكةي حاجي بشكين بهيلن ئةوةي بةبي كؤيي قادر بةسةرثةرشتي ئةمةيش بن، بريندار يان دلسؤزو كةساني لة دةستةيك كردني شارةزاو هونةرمةندو هةر وةها كةسوكاري

شةهيدةكان دةبي لة كؤية. من ثيشنياريانةي ئةم كة تيبيني: ئةم طومان، بي دةك��ري، جيبةجي موحةجةرة ئاسنينةي كة ئيستاكة لةثيش

دةمي شوستةكة هةية ال دةضي.دوا وشةم: لة بةرثرسة دلسؤزةكاني دةستةونةزةر كة رادةبينم، شارةكةم و بوةستن خزمةتا لة شةهيدةكانيان بؤ خوا ئةوان، ناوونيشاني راطرتني بةرز بؤ

ياوةربي، دريخي نةكةن. تاهير ،1963/7/7 رؤذي ))ل��ة شةكرضي ئاميرليواي 14ي سوثاي عيراق،

شاري خةلكي سظيلي هاوآلتي شةش شةهيدةكان: كرد. طوللةباران كؤيةي حةننا ق��اوةض��ي، محةمةد سوليمان ئاغا، ئةحمةد حةمةدةمين تؤما، يوسف يوسف حنا عبدولكةريم، شةفيق حةمةد حويزي عةبدولوةهاب محةمةد وة ئؤمةر بوون. شةكرضي جةالد، دواي 23 رؤذي تري هاوآلتي ثينض مانط، هةمان لة ئةم شةهيدانةش: رةحيم تيرةباران كرد. مستةفا، ئةحمةد رةفيق عةلي، كويخا براكةي و ئيبراهيم شةريف حوسين حةسةن شةريف ئيبراهيم وكورةكةي مام حةسةن كة ناوي عومةر حةسةن شةريف

بوو.((

Page 16: govare kakon ( 8 )

16

ثيشرةوي سةيد برايمي

ثيشووةوة سةدةي سييةكاني كؤتايي لة سةردةمةي ئةو روناكبيري كؤمةليك تيكؤشاني و خةبات مةيداني هاتنة كؤية سياسي، بةمةش كؤية بةرهةميكي ديكةي دا كوردايةتي و كوردةواري و ذياني سياسي. هونةر و ئةدةب بواري لة ثيشتر ضونكة هةميشة لة ثيشةوة بووة. ئةو كؤمةلة طةنجة، كة زؤربةي زؤريان طةر هةموويان نةليم يان خويندكاري زانكؤ بوون، يان دةرضووي زنكؤ و ثةيمانطا باآلكان بوون. بؤ ئةو كاتةش ئةو رؤشنبيري خةسلةتي خويندةوارية ئاستة طةورةي دةبةخشي. زؤربةي ئةوانة بة تين و طوريكةوة سةرقالي سياسةت و كوردايةتي بوون، كة سةرنجي، نةك هةركوردي باشوور، بة راكيشا، ديكةشي ضارضةكاني بةلكو ئةوانة ثيشةنطي ئيران. تايبةتي كوردةكاني شؤرشطيري شاعيري بوو رةئوف يونس نيشتماني سروودي خاوةني و كوردستان

كوردستان) ئةي رةقيب(.ئةو دي��اري سةركردةيةكي دل��دار سةركردانة بووة، كة كومةلةي داركةريان، كة دوايي بووة بة حزبي هيوا. لة مبارةيةوةنوري ئةو دةنووسآ: بيرةوةريةكاني لة شاويش كؤمةلةي دامةزرينةراني لة بووة يةكيك داركةر لةطةأل يونس رةئوف دلدار- خةلكي لة ديكةش هةنديكي هةروةها بوو، كؤية لة مانطي سالي 1938. هةروةها دةنووسآ: نيساني 1939 داكؤبةنةوةيةكي فراوان كرا، كؤية بةغداو و كةركوك لة ئةنداماني كة كةركوك. هؤتيلي لة هاتبوون سليماني و شاياني طوتنة دلداري شاعيرو سيتسةتمةدار بؤ ة دارك��ةر( ( ناوي ثيشنيازي خاوةني لة عةبدولسةمةد، موسا وةك ريكخراوةكة، دةستةي خؤشي دةطيريتةوة، بيرةوةكاني دامةزرينةر بووة. نابآ ئةوةشمان لة بير بضآ، حةمة ( بة ناسراوة حةويز محةمةد كة رةش(ي كؤية يةكيك بووة لة سةركردةكاني ئةوساي ئةو كؤمةلةية. ئةو كؤمةلةية بووة بة كؤية سةركردانةي ئةو هةمان هيوا حزبي رؤلي طرنطيان تيدا هةبووة. هةرضةند رةفيق حيلمي، كة بةتةمةن لة هةمووان طةورةتر ئةوةي بةر لة بةآلم سةرؤك، بة كرا بوو لة زؤري حةزي راسترةوانةو بيركردنةوةي بووبيتة دلدار هةية قسة دةكرد، دةسةآلت

سةرؤكي ئةو حزبة.دروست 1944 لة شؤرش حزبي كاتآ كوردستاني بةشيكي راستيدا لة كة بوو، حزبي شيوعي عيراقي بوو، بةآلم كوردةكان دةكرد. خؤيان حزبي كاري سةربةخؤيانة عةبدوالو عةلي دا سةركردةكاني ناو لة عةبدولكةريم تؤفيق و سةمةد محةمةد ناسراو

بة سةمةد مةنجةأل خةلكي كؤية بوون.

)1946 )16ئابي دامةزرا ثارتيش كاتآ لة يةكطرتني ضةندين ريكخراو و هةنديكي و رزطاري حزبي زؤربةي و شؤرش حزبي ضةندين كةسايةتي كورد يةكةم كؤبونةوةي دامةزراندني لة مالي سةعيد فةهيمي كؤيي بوو لة بةغدا. دواي ئةوةي ليذنةي ناوةندي يةك و ئةندام 15 كة هةلبذيردرا، حزب يةدةط. لةو 15 سةركردة ثينجيان كؤيي

بوون ) كاكة زياد جيطري دووةمي بارزاني، مةعروف، حةمةدةمين عةبدولآل، عةلي خؤشناو مستةفا و تؤفيق عةبدولكةريم تيكؤشةر بوو كؤيي هةر يةدةطةكةش بوو، كةواتة سةركردةكاني مةنجةأل سةمةد ئةوةي دواي بوون. كؤيي %40 لة ثارتي ثينج لة هةلبذيردرا سياسي مةكتةبي كؤيي دوويان سياسي مةكتةبي ئةندامي

عةبدولكةريم و عةبدولآل عةلي ( بوون تؤفيق(، كة ئةويش هةر دةكاتة لة %40.

كرد، طةشةي ثارتي ئ��ةوةي دواي طةشةكردنةكةي هؤكاري زيتر كؤيةكان بوون. بة هاتني مام جةالل و عومةر دةبابة زيادي كؤيةكان سةركردة ذمارةي ريذةو كرد. جطة لةو سةركردانة بة دةيان كاديري ثيشكةوتوو، سةدان كاديري ناسراو و تيكؤشةر

كؤية شاري سةركردة

عةبدولكةريم تؤفيق باباندلردار

د. خاليد سةعيدعةلي عةبدولرآل

16

Page 17: govare kakon ( 8 )

17تةمموزي 2010ذمارة 8

ثارتيان ئؤرطانةكاني ضاالك ئةندامي و هةلشاخاند، كة ناوةكانيان ئةوةندة زؤرن لةم ووتارة كورتةدا بةداخةوة بةداواي ليبوردنةوة

، ناكرآ ناوي هةموويان بنووسين.مةال عةوال ) مةال ماتؤر( لة بيرةوةركاني دةآل دةطيريتةوةو ثةنجاكان لة خؤيدا هةرضةند لقي ثارتي ديمةكراتي كوردستان زؤربةي ئةوةي لةبةر بةآلم بوو، هةولير لة بةرثرس و ئةنداماني لق و ئةنداماني مةكتةبي سياسي خةلكي كؤية بوون، بؤية بؤ هةموو

كاريك هةر سةرداني كؤيةمان دةكرد.

ثيشتر ناو حزبي شيوعي عيراقيش، لة كؤييةكان كؤمؤنيستة تةحرور( ) حزبي لة حةشريان دةكرد بة جةماوةرو سةركردةوة، ئةندامي ( رةسول فاتيح بة ئاماذة ناكرآ طةر نةكةين، حشع( مةركةزي ليذنةي ثةندة كوردييةكةش ثيرةو بكةين، كة دةآل: خةلكي كوآي؟ دةآل هيشتا ذنم نةهيناوة؟ كةريم مامؤستا طةورة تيكؤشةري كةواتة

ئةحمةد، كة تا ئيستاش لة كؤية نيشتةجآية ئةندامي هةوليرة خةلكي رةضةلةك بة و مةكتةبي حشع و سكرتيري حوبي شيوعي سيرواني ئةبو هةروةها بووة. كوردستان

شةقآلوةيي.ناو كةوتة جيابوونةوة كاتآ ،1964 لة زؤر كؤييان سياسي مةكتةبي بالي ثارتي، بوو: ) مام جةالل، عومةر دةبابة، خاليد دلير، كةمال محيدين، حةمةي حاجي تايةر(. لة دامةزراندني يةكيتي نيشتماني كوردستانيش 1975 دةستةي دامةزرينةران دوويان كؤيي

بوون: )مام جةالل، د. فوئاد مةعسوم، دوايكوردستان بزووتنةوةي سؤسياليستي لة 1976 دامةزرا شةهيدان عومةر دةبابة و د. خاليد سةعيد سةركردةي بوون. هةر لة 1979 جطة لة مام جةالل و د. فوئاد و عومةر دةبابة سةركردة كؤييةكان زيادي كرد، وةك ) مامؤستا عةلي حةويز، مامؤستا نازم، عةلي د. ، تالةباني، ثيشةوا د. سالح، شيخ حةمة

كؤسرةت كاك 1985 لة مةعسوم. خدر لة حةويزي. شيردل ضةتؤ، مامؤستا و كؤنطرةي سيهةميشدا رةهبةري سةيد برايم هاتنة كؤسرةت شاآلو عوسمان، نةرمين و

ريزي سةركردةكاني كورد. ويراي ثيرؤزباييمان ل�ييان ، شانازييان سةركةوتنيان داواي و دةكةين ثيوة بةبيريان ه��ةم ب��ةآلم دةخ��وازي��ن، بؤ دةهينينةوة، لة هةمان كاتيشدا ئاطاداريان دةكةينةوة، كة لةمةودوا بة ثةرؤش بن و بة هاناي شارةكةيانةوة بين، ضونكة غةدريكي

طةورةية شاريكي وةك كؤية خاوةني ئةو هةموو سةكردة بآ، كةضي لة شار نةضآ. ئةركيكي كؤييانةو خؤيانةي خؤيانة ، وةك شارةكةي بؤ دي شارةكاني سةركردةي خؤيان كار دةكةن، ئةوهاش ئاوري جيدي لة كردنيك نكؤلي هةر بدةنةوة. كؤية لة كؤياتي خؤيان ، لة قسةوقسةلؤكي كؤيان،

كة ضةند بةناوبانطة!!

مام جةالل

فاتح رةسولر

كؤسرةت رةسولر

د. فوئاد مةعصوم

كاكة زياد

عومةر دةبابة

17تةمموزي 2010ذمارة 8

Page 18: govare kakon ( 8 )

18

ريطا دةطرآ جنيوش دةدالة ناويك، سور عةبدولآل كوريكي ناوةندي شةقامي ناو بازار ئؤتؤمبيلةكةي هاتوضؤ قةيرانيكي بةمةش رادةطرآ، دروست دةبآ، كاتآ ئةفسةريكي هاتؤضؤ بة كابرا بكا، ضؤل ريطا ليدةكا داواي ديارة ثآية. نةخؤشي ئةوةي بيانووي نةخؤشخانة لةناو بازارة!! داوا رةوايةكةي ثؤليس جيبةجآ ناكا، ئةويش ذمارةكةي بؤ سةرثيضكاري ثسولةيةكي و دةطرآ دةنووسآ، ئيدي ئةوة دةبيتة دةمةقالي و كابرا جنيو بة ئةفسةرةكةو هاتؤضؤ دةدا، شةقام ضاوةروانة ئؤتؤمبيليش دةيان بة دادطا طةيشتؤتة مةسةلةكة بآ. ضؤل لةسةر داواي هاتؤضؤ ئةفسةري ضونكة هيوايةي كةس بةو كردووة. تؤمار كابرا با نةكرآ. سولح نةكاو بؤ شةفاعةتي

دادطا برياري خؤي لةسةر بدا! كاك دةلين وةك طوتنة شاياني بةرهةمةو د. الي كوريكي عةبدولآل قادرة، حاكم الي ديكةشي يةكيكي

كةواتة ساحيب قودرةت و قووةتة!!

ئؤتؤمبيلي ذمارة 92497 هةولير وا دةزانآ كؤية لةندةنة

نةببوو، ئاوا تةواوي بة رؤذ هيشتا سايدي دوو سةر لة بوو، روناك دنيا 92497 ذمارة ئؤتؤمبيلي هةرمؤتة، هةر سايدةكة ثيضةوانةي بة هةولير ثيكردبوو، زوو زووش فول ضواريةكةي اليتي ل�آ دا، وةك بآلي خؤم ل�آ الدةن بةريتانياية لة وادةزانآ كاكم خةتةرم. لةوةداية، سةيرةكة ليخورآ. ضةث بة سةرثيضيةي ئةو ناوبراو و بيت طةر رووداوي��ك تووشي خةلكي نةكردباو نةداباو مةترسي لة خؤشي نةكردبا رؤيشتبا، خؤي ئاسايي سايدي لةسةر

هةر ضةند دلؤثيك بةنزيني زيتر سةرف ناوة لةو هاتؤضؤ ثؤليسي طةر دةكرد. ئةو خةلكيش هةندآ ب��رادةر نةبآ، كارةيان ال ثةسند نيية، وةك هةواأل بؤ ثؤليسي بزانين دةبا دةنيرن. كةكؤني

هاتوضؤ ضي دةكا؟

تؤ بلىي وابآ؟ماأل دوو بؤ ئاو كةكؤن طةرةكي لة ئاويان تانكةر بة رؤذانة رانةكيشرابوو، مافي نةدةكةوت. ثةكيان و دةهات بؤ خؤيانة و ئةوة سةير نيية، سةيرةكة لةوة كةكؤن طةرةكي خةلكي وةك داية، و هات بةليندةريك رؤذي��ك دةلين، ثيويستيان كاريان مةكينةي كريكارو بة دةست ليهيناو خوايان ناوي بوو ثآ تيكداو ئاوةرؤيان ئاو و كرد ضالكردن طوزةرة بة ئاو طةورةتر بؤريةكي طواية تيثةر دةبآ و ئاويان باشتر دةبآ. ئيمةش دلخؤش بووين. ضال تةواو بوو، بؤرةيةكي شةش ئينجي، طةر زيتر نةبآ راياكيشا تا و ئةندازيار كاكي مالي بةردةم طةيشتة لةوآ تةواو بوو. كريكار و وةستا رؤيشتن. ئاوةرؤيان نة كردةوة، ثر ضالةكانيان نة خراثتريش، هةمووي لة ضاككردةوة، بؤ كؤنةكةيان نةبةستن، بؤ نوييان ئاوي كرد، داوايان هةرضةند بةستةوة. خؤيان بةآلم بكةنةوة، ثر ضالةكة نةبآ هيض بيسوود بوو. كابراي بةليندةر دةيفةرموو: بةرنامةدا لة راكيشانة ئةو ئةسلةن نةبووة، بة تايبةت كراوة. بؤ ئةم مةبةستة كؤية ئاوي بةريوةبةري بة ثيوةنديمان كاك ئةمير كرد، لة وةآلمدا طوتي: هيض بةلكو رانةكيشراوة، تايبةت بة ئاويك بة رؤذ، دوا كاري بؤ كردووة ئةوةمان ثرؤذةي تةواوبووني دواي بؤ تايبةتي

ئاوي بؤطد.

خوا هةلينةطرآ 117 داري بايي شةش مليؤن نيو دينار ووشك

بوونشةقامي ناوةراستةكةي دوورط��ة دوو سايدي هةرمؤتة بة حساب شويني بنةكةي ل��ةوةي جطة دارة، ضاندني زؤر كونةكةشي زارك��ي كؤنكريتة بضووكة. دةتواندرا ثيش ضيمةنتؤكردني ئةو شوينانة ضيمةنتؤ نةكرآ و طةورةتر بآ. سةرباري ئةوةش بة حساب و كتابي بةكار دلؤثةيان سيستةمي شارةواني هيناوة بؤ ئاوداني دارةكان، بةآلم داماوانة مةبةستة ئةم بؤ حةوزيكيان هةرضةن دروست كردووة بؤ ئةوةي ئةو سيستةمي دلؤثينة كاري خؤي بكا، كةضي داماوانة نا. يان دةكا كار نةكردؤتةوة تاقيان سةد بةآلم ليطةراون، خوا بةتةماي بةآلم كرا، مةسرةفةكة ناكا. كار مخابن دواي ليوةربطيرآ. كةلكي بيئةوةي ئةوةي دارةكانيان ضاند، كة هةريةكةيان ووشك هةنديكي تيضووة، هةزاري 55بووة، ئةطةري ئةوةش هةية ئةواني ديش ووشك دار 85 نيية زؤر بن. ووشك ئةوةندة شوينةكان زاركي ضونكة بووة!! دةبآ، ثر ئاويك ثةرداخة بة بضووكة تؤكمةيي و قايمي بؤ برادةرينة دوايي دةي ك��راوة! ضيمةنتؤ بةردو بنةكةي سةير لةوةش دةك��ا!!! غةلةت مةالش خةلكانيكي دارةكان ضاندني دواي تر دزي!!! داريان نؤ و هةشت نزم نةفس لة شةقامي كؤية ئاطاداري شارةواني بؤ بةرةو زانكؤ 32 دار ووشك دوو سايدي ناكةن!! ئاويان تير دةلين خةلك بوون، كؤي وشكبووني دارةكاني هةردوو سايد 117 دارة، نرخةكةشي دةكاتة نزيكةي لة وةي دينار. نيو و مليؤن شةش

ثاشاطةردانييةي!!

سةيرة لة كؤية

وا هةية، خؤي تايبةتمةندي كؤية لة ثةنديكة ئةوة كؤية، لة سةيرة نالين خؤرايي بة هةرطيز هةموو لة سةمةرةيةدا سةيرو لةو يةكةمين بووين. ئالوودةي طرتبآ، ثيوة خوومان ثيدةضآ كيتابي و حساب و وةردةطرآ ثيوة سزاي كةسيش نة دةطرآ، بةري نةكةسيش كوردستاندا.

لةطةلدا دةكرآ. دة ئةطةر وانيية، بخوينةوة بزانة ضي روو دةدا لة كؤية؟!!

Page 19: govare kakon ( 8 )

19تةمموزي 2010ذمارة 8

بة جةالل مام ثةنجاكاندا ناوةراستي لة لة بةشداريكردن و ريكخراوةيي كاريكي فيتيظالي الواني جيهاني سةرداني سؤظيةتي بووة، كورت سةردانةكة بةآلم ك��ردووة، ئةو طةر بووة. بةدواوة سياسي ئامانجيكي يةكةمين كةسي كؤية ثآي دانابيتة خاكي روسيا، ئةوة بيطومان سةيد ئةحمةدي سةيد كة بووة، كؤيي يةكةم بةرزنجي سةعيدي بؤ نزيكةي دةساأل لة ماوةيةكي دوورودريذ كؤتايي 1959 تا كؤتايي 1968 بةمةبةستي يةكيتي و ئيستا رووسياي ضؤتة خويندن

سؤظيةتي جاران. سةيد ئةحمةد بةرزنجي لة سالي 1938 بووة. دايك لة كؤية بايزاغاي طةرةكي لة بةناوي خوشكيكي لةطةأل بووة جومك فاتيمة ناوي كة دايكيان . خةجاوة( (كردووة. دوايي كؤضي بةسةريانةوة بووة، ذوذشكةى خزماني الي لة خوشكةكةي لةالي كؤية لة ئةويش و كؤسرةت بناري دايةن بةخيو كراون. دووايش لةالي زر دايك. لة كاريطةري دايك سؤزي نةبووني ديارة سةر كةسايةتي و رةوتي ذياني كردووة، تا ئةو رادةيةي زوو هةست بة ثيويستي بة ثشت بةطةريان بكاو خؤي تواناكاني بة بةستن دوا نةخشةي كاتيشدا هةمان لة بهينآ، كاركردن ريطاي لة و خؤي بةدةستي رؤذ تةمةني برادةرةكاني بكا. دابين و بكيشآ سةيد باشي خةسلةتي دوو باسي خؤي دريذي ثشوو يةكةميان: دةكةن. ئةحمةد ثشت دووةميان: ئارامييةكةي. و هيمني و

بةستن بة تواناو كارامةيي خؤي.لة سالي 1945 ضؤتة خويندن و خويندني سةرةتايي لة 1951 تةواو كردووة، دواييش ئامادةيي لة كاتآ ئامادةيي. و ناوةندي وةرطرتووةو قوتابخانةي حانوتي ب��ووة، خويندنيشي لة بير نةكردووة. دواي ئامادةيي كردوة. تةواوي سةربازي خزمةتي ضؤتة اليةنطرو بؤتة ثةنجاكانةوة ناوةراستي لة ضونكة شيوعي. حزبي ئةندامي دواييش بة دا كاري كردووةو خؤي تافي الويتي لة خيو كردووة، هةستي بة خةم و ملمالنآي ضينايةتي كردووة، بة تايبةتي لةو سةردةمي و ضةث بيري دي��اري ناوةنديكي كؤية تايبةتي تريش طةرةكي بة بووة، كؤمؤنيزم

بايزاغا، كة بة طةرةكي مؤسكؤ وةسف دةكرا. برايم( سةيد ( كاكي سةيرة ليرةدا ئةوةي لةو كاتانةدا كاديريكي بةرضاوي ثارتي بووةو ئةندامي ليذنةي ناوضةي كؤية بووة، ثارتيش

بيرو هةلويستةكاني نةتةوةيي بوون. هةوأل سةربازي دواي ئةحمةد سةيدة تةموز 14 دواي بخوينآ، دةرةوة لة دةدا لة تايبةتي بة دةرةخسآ، زيتر بارةكة وآلتاني سؤسياليست. هةرضةند ئةو شيوعي بوو، بةآلم زةمالةيةكي خويندن بة ثارة دابين زانكؤي دةضيتة 1959 ثايزي لة و دةكا هاوكاري لة شاري لينينطراد ) بيتةرسبؤرط(

لةويش دةخوينى. ثزيشكي كؤليذي لة ريكخراوي لة دا زانكؤ خويندني كاتي لة سةر كة عيراق، قوتابياني طشتي يةكيتي كؤمةلةي لة هةروةها بوو، شيوعيةكان بة لة دةرةوةي وآلت خويندكاراني كوردستان

بةشداري ضاالكيةكان دةكات. لة 1969 ديتةوة عيراق و وةك ثزيشك ثيناضآ زؤري بةآلم دادةمةزرآ، موسل لة دةضيتة دةرةوة. هؤيةكةي بة كاكي طوتبوو، هةلناكاو بةعسيةكان لةطةأل ضيتر كة ليدةكردن. خراثتري دوارؤذي ضاوةرآي و سعودية دواي فةرةنسا دةضيتة سةرةتا نيشتةجآ لوبنان لة كؤتايشدا لة جةزائير،

دةبآ. خوا يةكيتي دامةزراندني كاتي لة ليدةكا داواي د. كةمال خؤشناو ليخؤشبوو ببيتة يةكيتي، ئةويش يةكسةر دةلي: كين سةركردةكاني؟ كاتآ بؤي باس دةكا، كة مام جةالل و عومةر دةبابةو د. فوئاد مةعسوم و ئةو دةل��ي خؤشحالييةوة بة دي. ئةواني سةردةكةوآ، شؤرشةكةي ريكخراوةو قسةي و ليهاتوون سةركردةي ضونكة خؤشمان زؤريشيان كؤيين. وةك د. كةمال

دةيطوت هاوكاري و يارمةتيشي داون.بةداخةوة لة 1986 لة بةيروت دةكوذرآ فةلةستيني، ريكخراويكي الي��ةن لة ثزيشك وةك ئةحمةد د.سةيد ضونكة )فةتح(ي ريكخراوي نةخؤشخانةكاني لة

فةلةستيني كاري دةكرد.

يةكةم كؤيي لة رووسياد. سةيد ئةحمةد حاجي سةيد سةعيدي بةرزنجي

د. سةيد ئةمحةد بةرزجني

1960 بةغدا - د.سةيد ئةمحةد و د.كةمال خؤشناو - كؤليرذي كشتوكالر

19تةمموزي 2010ذمارة 8

Page 20: govare kakon ( 8 )

20

بةشى ضوارةم

سالى 1925 عبدالرحمان سعيد كة قوتابى كؤليجى حقوق بوو لةبةغدا مامؤستا )على شةوقى( دؤستى كؤيى قادرى حاجى كةشيعرةكانى راسثاردبوو بؤكؤبكاتةوةو تاكو ضاثيان بكات )مامؤستا علي(يش جةميل ئاغاى )وةهاب ضوةالى مةبةستة بؤئةم لةزمانى ئاغاى حةويزى( كةئةديبيكى شارةزابوو )سمايل ضوةالى هةروةها ، فارسيدا و كوردى ئةويش حةويزى( ئاغاى ئةحمةد مةال ئاغاى ئةديبيكى شارةزاو زانابوو لةكوردى و فارسيدا ، ئةو دووزاتة زؤر لةشيعرةكاني حاجى قادريان لةبةربوو ضاكيان مةكتةبةيةكى هةريةكةيان هةروةها و ليوةرطرتن هةمووى على مامؤستا هةبوو نوسينيةوة هةروةها مامؤستا على شةوقى ضوةالى كةلةمامؤستا أمين( ئةسعةد )مةال مامؤستا بةتةمةن و كؤنةكانى كؤية بوو لةثيشدا سولتةى هةبوو لةدوايدا بؤماوةى دووسال كرا بةمامؤستاى مةكتةب ، ئينجا خؤى خانةنشين كرد . مامؤستا زمانى لة هةبو باالى دةستيكى ئةسعةد مةال كوردى و فارسيدا كتيبخانةيةكى باشيشى هةبوو مامؤستا لةضابوو حةزيشى زؤر هةبوو زؤريشى لةطةلى ريككةوتب و هةرشيعريكى بؤبخوينيتةوة بةم جؤرة مامؤستا على مامؤستا بداتى ضايةكى دادةناو لةمةكتةب يان لةمال ئةسعةدى مةال شيعرى ئةويش بؤتيةكردوو ضاى ب��ةردةوام دووسي لةماوةى . تابينوسيتةوة بؤدةخويندةوة ؤرى ذمارةيةكى شةوقى على مامؤستا مانطدا كؤكردةوةو كؤيى قادرى حاجى لةشيعرةكانى ناردى بؤ ) عبدالرحمان سعيد ( لةبةغداد ، ئةويش لة بةغداد بةناوى كؤمةليك شعرى حاجى قادرى بةكوردساندا و طةياند بةضا ديوانةكةى كؤيى بالوى كردةوة. باوكم« شيخ نورالدين » كةوانةى هةلةكانى ، ئةوتين ثي كوردى خويندنةوةوى بؤ ماناكانى دةكردينةوةو بؤراست ديوانةكةى ليكدةداينةوة . بةراستى ئةم ديوانة كاريطةريةكى طةورةى هةبوو لةبةهيزكردنى طيانى كوردايةتى سالى . نةتةوايةتيدا بيرى بالوكردنةوةى و قوتب ئةحمةد عةبدولخاليق « مامؤستا 1926» كةلةبنةمالةيةكى ناسراوى كةركوك بوو ، بوو بةمامؤستا لةكؤيةو تاسالى 1928 مايةوة بةراستى مامؤستايةكى زانست ثةروةر و كةم وينةبوو وةزؤر لةطةل خؤى و دةدا قوتابيان لةطةل هةولى وانةكان ماندوو دةكرد بؤية هةردةرسيكى وتبوايةوة بةهاران ثاشنيوةروانى دةبوو سةركةوتو تييدا موراجةعةى ثيسكة( )شاخة دةهاتة لةطةلمان وانةكانى ثيدةكردينةوة من خؤم هةروةها هةموو قوتابيةكانى تر زؤر سودمان لةو مامؤستاية بينى ئيستاش دةطوتين ثيى ئةو ئينطليزيةى ئةو و لةبيرم ماوة هةروةها لةقؤناغى ناوةنديم خولةكانى لةسالى ليوةردةطرتن سودم زؤر ث��ةروةردةدا 1925 مامؤستا ) رةمزى رةحيم ( بؤجارى دووةم

سةركةوت مامؤستايةكى .. طويزرايةوة بؤكؤي لةسةر شيعرةكانى بةتوانابوو شاعيريكى و روداوةكانى كوردستانى باكورو ئيعدام كردنى شيخ سة عيدو شيخ قادرو دكتور فوادو ها وة لةكانى بال روذانةدا و ئة لة طوظارةكانى كاريطةربوو زور وكرانة وة .سالى 1925 ماموستا )مستةفا شوقى( دةرضواند بةغداد لة )ثةيذة( ناوى بة طوظاريكى كورد و وايةتي نةتة شيعرى زور طوظارةدا .لةم بآلودةكرانةوة روةران��ة ثة نيشتيمان ثةروةريو هةبوو كؤية قوتابيانى لةسةر كاريطةريان كةزؤر لةوانة قةسيدة بةناوبانطةكةى )مةالحةسةن قازيى مةزلومى ديدةى ستةم كوردى ئةى هةلةبجة( بةدبةختى مةعصومةى ميللةتى وةى سياضار هةموو خةلكى ئيوة لةخةوان تاكةى طرفتار و مةحرةم مةزحةكةى دةكةنة خؤتان هؤشيار ئةغيار تاكةى دةبى هةرمةست بن و خةلقى هةموو بيدار عالةم هةموو مةشغولى تةالس و دةست و بردة هةر ميللةتة بؤخؤى خةريكى زةرد و خوردة هةركةس لةبؤخؤى حاكمى خؤية و وةكو مةردة مةحرومى هةموو حةق و حقوكيك ميللةتى كوردة بةس طرفتار و ثةريشان و سوك زةدةو ماتةم بةزمائيلى بن يةك يةكخستنى و تةالن تالبى مةشغولى بن يةك كوشتنى و يةك فةوتانى جوملةى تا بن يةك ريكخستنى و يةك برايى هةروةها خونخوار دوذمنى لةدةستى بن رةها ث��ةروةرى كورد شاعيرى قةسيدةيةكى ضند كةركوكى ))مةال عبدولخالقى ئةسيرى(( تيدا بوو: وةسييةت بى ئةطةر مردم وةرة سةرقةبرةكةم قالة بلى ئاواتةكةت ثيك هات هةلسة بيرةدةر خالة . بةراستى ئةم شيعرانة جؤشيكى طةرميان خستبوة

نا دلى قوتابيانى كؤيةوة . ))مستةفا بوو ديار كةلةناوماندا لةوقوتابيانةى طؤرى خؤى ناوى دوايى كة بوو عبدالكريم(( باوكى مستةفا بؤ )مستةفا خؤشناو( كاتى خؤى بةمندالى نةكرابوو بةخيو ثى لةبةرئةوةى كةورة مزكةوتى لةبةردةركاى كؤيةو هينابوية

واحيدأغاى حاجى اغ��اى كةريم فرئدرابوو حةويزى( بةويدادةروات و زطى ثيدةسوتيو هةلى مالى خؤى وةكو كورةكةى دةطريتةوةو دةيبات بؤهيض بةراستى دةكات بةخيوى )بةكر( خؤى شتيك لةطةل بكر أغاى كورى فةرقى نةدةكرد دايكى بةكر أغاش بةيةكضاو سةيرى هةردووكيانى دةكرد هةروةها كةريم ئاغا هةردووكيانى ثيكةوة ناردة مةكتةب من و بكر أغا و مستةفا خؤشناو و رةفيقى تاير ضةلةبى نافيعى مةال سةبوع و عمرى حاجى بكرى و رشيد عبداهلل و رةفعةت مةال محمدأمين و حةسةن سعيد سالى )27- 1928( ثيكةوة ثؤلى شةشمان تةواو كرد يادطارى لةوكاتة ناوى لةوكاتة ميذوومان مامؤستاى ماوة لةبيرم )مةال حةويز صالح قوض أغا( بوو زؤر بةجوانى بابةتى ميذووى ثيدةوتين كاتى هاتة سةرباسى) ناثليؤن ثؤناثارت( شؤرشى فةرةنسا هةموومان روومان لة مستةفا خؤشناوكرد و وتمان انشااهلل دةبية ناثليؤ نواند شانؤيمان نمايشيكى جاريكيان مة لةبير حةسةنى مةال قةسيدةكةى خؤشناو مستةفا بةخويندنةوةو خويندةوةو هةلةبجةيى قازى دا لةكؤتاييةكةى بةقوتابيان دا واى حةماسيكى ( دةكرد هاوارمان هةموو و ريزان بةضةثل بوو ناثليؤن ( ئيتر لةورؤذةوة هةر ثيمان دةوت ناثليؤن ئةورؤذانةم يادطارى ثيدةهات كةيفى خؤشى لةبير ماون يادطارييةكانى رؤذانى جةذن بوو ثاش و لةمةال نويذ ئامادةبوانى هةموو جةذن نويذى شيخ و كاسث كاران و بازرطانان و خةلكى شارى لةخزمةتى مةالى طةورة دةضوونة سةراى كؤية و قام قايم أغاى جةميل بؤسةردانى حكومةت دواى هةركةسة طةرايةوة مالى خؤي مةال طةور دادةنيشت خؤى لةمالى جةذن يةكةمى رؤذى سةردانى دةهاتنة بةدةستة دةستة خةلك و كؤيةش جووى و مةسيحى برايانى هةروةها بةقةشة و مالومةوة دةهاتنة الى بؤثيرؤزباى كردن مةالى طةورةش زؤر ريزى ليدةنان و لةسةرةوةى لةطةل خؤشى قسةى و دادةن��ان مةجليسى باسة سالى 1924 جةنابى مةال دةكردن شايانى كؤية بوبةنوينةرى زادة جةلى ئةفةندى محمد المجليس ( عيراق دامةزرينةرانى لةئةنجومةنى التأسيسي( شيخ نورالدينى براى جيطةى طرتةوةو بو بة وةكيلى قازى ثاش شةش مانط جاريكى تر طةرايةوة شوينى خؤى لةم ماوةيةدا شيخ نور دةرسى كؤية لةقوتابخانةى دووسةعات الدين دةوتةوة ئةمجا دةضووة سةراى حكومةت ئةركى دةوامى بوونى تةواو دواى بةجيدةهينا قازيةتى بةموستةعيدةكانى دةرسى لةعةسراندا دادطا مزطةوتى طةورة دةوتةوة هةروةها رؤذانى هةينى ثيش نويذى دةكرد و لةمانطى رةمةزاندا وةعزي دادةدا جةنبى مةالى طةورة لةو ماوةى نوينةربوو تؤمارةكانى لةئةنجومةنى دامةزرينةران هةروةك ئةنجومةنيش ثيشانى دةدةن زؤر بةجدى داواى

مافى طةلى كوردى دةكرد

لة بيرةوةريةكانى خواليخؤشبوومامؤستا عبدولمةجيد شيخ نورةدين جةلى زادة

م. مةجيد شيرخ نوري

Page 21: govare kakon ( 8 )

21تةمموزي 2010ذمارة 8

طولة شيعر لة طولدانى كؤيةكؤسار كؤيى

)شةمال سائيب(ناسراو ئةحمةد( جةالل )شةمال نةمر و مةزن هونةرمةندى بة )شةمال سائيب( لة سالى 1931 لةشارى سليمانى لةدايك و جوانةكان هونةرة ئامؤذطةى ضؤتة 1946 لةسالى بووة، سالى 1955-1956 كؤليجى ئةدةبياتى تةواو كردووة ، دوايى ضؤتة ئةمريكا لة زانستطةى )ئينديانا( ماجستيرى وةرطرتووة )شةمال طةورة هونةرمةندى مؤسيقا ميذوو و لةئةدةبيات سائيب( داهينةرو ريز ثةرو ثيشكةوتوو بوو، لةسالى 1948 لة بآلوكردؤتةوة نووسينى يةكةم )12( طةالويذ ذمارة طؤظارى بةناوى )مؤسيقا(، سالى 1948 يةكةم طؤرانى طووتوة، )موذدة بيستةران طويى لة ديارو طؤرانيةكانى طةرايةوة( سال بى بةهارة، ئازيز لةيلى، )هةرى طؤرانى هةروةك دةزرنطينةوة توخوا وةرة، هيوا بؤ، هاوار سةد هاوار، وةرة وةرة بؤ بؤ هاتى بوو زوليخا ئةليم، ثيت و بلى ثيم هةبواية( دنيام )خؤزطة سفةت حوورى، دةمةكةت بينةو دةستت البة، بؤ منت ناوى، ئيمة جوانين شوانة، هؤ شوانة شينا، ئاسمانى لةذير طيانة، جوانين، بولبول مذدة بةهارة، لةيارةوة، سةراب، بارزانى، ئيمةى ئةو رؤذةى، رؤلةى، سةربازين، ئيمة بابة هةستة، ئاشتيخواز، سرودى زانكؤى سليمانى، ئةو هونةرمةندة روناكبيرو كةساسة طؤرستانى كردووة،لة دوايى كؤضى 1986/11/18 لةرؤذى لة كوري دوو سثيردراوة، بةخاك سليمانى شارى سةيواني و مةزن هونةرمةندة ئةو )تيشكؤ(، و )ذيمؤ( بةجيماوة ثاش نةمرة، نووسةرو ئاوازدانةرو شيعرى دارشتووة، شيعريكى لةسةر نازدارانى كؤية هةية بةناوى )بؤ تؤية دل( لة شيعرو ئاوازو وتنى

خؤيةتى ئةوةش دةقةكةيةتى:

بؤتؤية دل كؤرس: بؤتؤية دل بؤتؤية

كيذؤلةى شارى كؤية طؤرانيبيذ: مالةكةشم

كؤرس: بؤتؤية طؤرانيبيذ: ضاوةكةشم

كؤرس: بؤتؤية طؤرانيبيذ: بى تؤ ثيشةم رؤ رؤية

ياريكم هةية وةكو مانطى تابانة حةز ناكةم كةس بيبينى ضونكة دلم ثةريشانة

هاوار كؤرس: ضةندة جوانة

طؤرانيبيذ: بووكى....كؤرس: كوردوستانة

طؤرانيبيذ: ياريكم هةية جوانة وةكو ئةستيرةى ئاسمانةحةز ناكةم كةس بيبينى ضونكة دلم ثةريشانة

هاواركؤرس: ضةندة جوانة

طؤرانيبيذ: بووكىكؤرس: كوردوستانة

شةمالر سلئيب

Page 22: govare kakon ( 8 )

22

ريزي ،1955 كؤية ساواياني باخضةي مةعروف، فةحتي وان شير يةكةم: غةفوري، ئاغا حةمةدةمني ئةمحةد ئاشيت سواراغا، عةبدوملةجيد، دانا نةناسراو، دووةم: ريزي عةزيز. عيزةت، جةالل بةيان نةناسراو، ، نةناسراو نةناسراو، نةناسراو، عةدنان ئيسماعيل حاجي سابي. ريزي سةعيد، سةيفةدينحةمة سيريةم: كامةران مةولود، نةناسراو، نةناسراو، نةناسراو. نةناسراو، حةبيب، ئاراز ريزي ضوارةم: سةرباغ حةمة سةعيد، ريزي نةناسراو نةناسراو، نةناسراو،

ثيرنجةم هةموويان نةناسراون. لة ئةرشيفي ) دانا عةبدولمةجيد(

وينة ديرينةكانى كؤية

ريرطاي هةيبة سولرتان 1954/9/10 ضياي هةيبةسولرتاننامق عةبدولرةمحان يةكةم لة ضةث، مسكؤ مةغديد سيريةم لة ضةثةوة، جةالل حةمةد بةط، حاجي براي كاك عةزيز لة

ناوةراست. ئةو ويرنةية لةطةأل كريركاراني ضاككردني ريرطاي هةيبةسولرتان طياوة.لة ئةرشيفي )مامؤستا حوسيني حاجي قادر(

Page 23: govare kakon ( 8 )

23تةمموزي 2010ذمارة 8

نةورؤزي 1973 مامؤستا سةردار، / مامؤستا زاهي، وريا ئةمحةد، مندالرةكة نةناسراوة، ئازاد قادر، روقيا عةبدولرآل )طؤراني بيرذ(، مةال ئةنوةر، عةبدولرآل ئيسماعيل، ئاشيت ئيسماعيل و حمةمةدي مسايالغاي

) لة ئةرشيفي ئازاد فةتحولآل(

مةال قادر بةيتوشي، عةزيز ئاغا حةويرزي، عبدالوهاب حاجي جةمال، حمسن ئاغا حةويرزي 1969/8/15 )لة ئةرشيفي ئازاد فةتحولآل(

Page 24: govare kakon ( 8 )

24

جةواد حةمةد بةط سالح

لةرؤذى2010/4/20 لةهؤلى سةرؤكايةتى زانكؤى كؤية، سةنديكاى رؤذنامةنووسانى كوردى بةشى بةهاوكارى ردستان كو كؤليذى زمانى زانكؤى كؤية، سميناريكى تايبةتيان بةبؤنةى رؤذى رؤذنامةنووسى بابةتو كةتيايداضةندين س���ازدرا، هةر خويندرانةوة، زانستى تويذينةوةى لةمييانى سمينارةكةشدا خةآلت بةسةر و لةرؤذنامةنووس بةرضاو ذمارةيةكى بةناو رؤذنامةنووسان دابةشكرا، من ليرةدا ئامادةبوان ناليم، ضونكة زياتر لةمةندة بةكى ثيدةكرد دةركيان بةئاشكرا تاكار طةيشتة نارةواية، رةوايةو بةكيش لةدةستنيشانكراوةكان يةكى ئةوةى خاوةن ريزو بة خةالت، وةرطرتنى بؤ مةولود( محمود هةلويست)كامةران نارةزاى دةربريت و خةآلتةكة رةتبكاتةوة. هؤى بووة كارة ئةم ئةمانةش ويراوى رؤذنامةنووسى كؤمةلى فةرامؤشكردنى ديرين و خاوةن ئةزموون لةزيندو ومردوو نةكران خةآلت هةر نةك بةشيوازيك هةر سةرزارةكيش ناويان نةهاتة ناوناوان. تاكيكى وةك خؤمدا لةئاستى منيش باكطراوةنديكم بانطيشكراو، و ئامادةبوو ساردم ئاهيكى ك��ردووة، ب��ؤراب��ردوو شةكةتى ماندوو ريبوارانى بؤ هةلكيشا بوارى رؤذنامةنووسى و خزمةت طوزارانى كؤيى و ض ئةوانةى لةدةرةوة خزمةتيان شةهيدانى بؤ هةروةها ثيطةياندووة، شؤكو لةئاستيان ورؤذنامة قةلةم بوارى ثسثؤرو مخابن! دايطرتم. شةرمةزارى رؤذنامةنووسى ريشسثيانى و ضاوساغ ناوشارةكةمان هةترى ضاويان لةسيبةرى باآليان طوزةرى نةكردبوو، لى ضيبكةم، ئةطةر تؤزقاليك دةسةآلتم هةبواية بوارى فةرامؤشكردنى ئةم زاتانةم نةدةداو خؤلة رابردووى طةشى ميشم نةدةكردة سةر ئةطةر خؤ كوردستان، و شارةكةمان نةشمتوانيباية ديارييان ثيشكةش بكةم، يادةوةريم كايةوةو ئةهيناية ناويانم دةكردن و رةحمةتى خواشم بؤ شةهيدو بةريزان، دةك��رد، رةوان��ة مردووةكان

ديرينةكان، رؤذنامةنووسة سةروةران، داهينةران، فةرامؤشكراوان، ئةى ئةوانةى بةرةوتى خزمةتان هةمةجؤر بةشيوازى و بةطشتى كردووة كوردى رؤذنامةى رؤذنامةنووسى كؤية بةتايبةتى، جاكؤيى بووبن يان غةيرة كؤيى، شةهيدانى ريطايى قةلةم و رؤذنامة، بةشةرمةزارييةوة ناوتان دةبم و ثيناسةيةكى كورتان بؤدةكةم و ئاسودة ئاستاندا لة ويذدانم تؤزقاليك

دةكةم: حةويزى:- فةهيم سةعيد *مامؤستا داهينةرى لةسالى)1923(يةكةم رؤذنامةى منداآلن بووة، بةهؤيةوة عيراق لةهةمبةرى رؤذنامةى منداالنةوة بووةتة دووةم ووآلتى عةرةبى لةدواى مسيرةوة،

كة كرمانجيشدا زارى لةطؤظارى لةرةواندز سةرى هةلداوة)1932-1925(

تادووماهى ذمارةيةوة لةيةكةم هةر ئةم ك��اراى ثةيامنيريكى نووسةرو طؤظارةبووة، عةرةب شانازى ثيوةدةكات تيزى ماستةرو لةباسى قوتابييانيان و دكتؤرايان هانايان بؤبردووةو بؤى دةبةن، رؤذنامةنووسانيش سثى ريش ئيمةى

نايناسين و ئاورى لى نادةينةوة. باوكى قودسى:- حيلمى *مةحمود لةسةرةتاى محمدقودسيية، شةهيد ئةفسةر وةك جيهان دووةمى جةنطى

لةقودس ط��ي��راو ب��ةدي��ل ل��ةش��ةردا )1942( لةسالى بةسةركرا، دةست

بة ئةفسةرى ثلةى لةكؤية ئازادكراو سةربازكردنى)زابت تجنيد(ى ثيسثيردرا، طؤظارو و ث��ةرت��ووك ف��ةردة ضةند كؤيةو هيناية خؤى لةطةل رؤذنامةى ئةيبةخشية جياوازى بةرامبةرو بةبى سياسةتمةداران، روناكبيرو خوينةرو بووة كةس يةكةم ئةمانةيش وي��راى فؤتؤى شانى بةكؤية طةياندووةو ضةندان

وينةى ديكؤمينتى بؤ بةجيهيشتوين. مةحمود حيلمي قودسي

نهؤمى لة بةرتانيةكان *نوسينطةى دووةمى خانى قادر ياسينى:- سةنتةريكى جةنطى لةدواى بوو رووناكبيرى كاراى

دةنطى طؤظارى جيهانيدا، دووةم��ى طؤظاريكى ليدابةشدةكرا، تازةى طيتى تريش بةناوى) التلميز العراقى( بؤدةهات شيوةكارى، بةهونةرى بوو كةتايبةت لةكؤية شيوةكارى هونةرى بنةماى ومامؤستاى قوتابى طةلى دامةزراند، بةريطاى شيوةكارى هونةرى خولياى جابير لةمانة:مامؤستا كرد، زانستى مةعروف، مامؤستاحمدامين ثيرداود، مامؤستاسابيرعةبدوآل جةراح، هونةرمةند

خاليدتةهاو ضةندانى تر. لةسالى بةرزةنجى: *سةييدئةنوةر

ئةطةر لةرؤذى رؤذنامةنووسى كورديدالةكؤية بؤم بلواباية....؟!

مةمحود قودسي طيو موكرياني سةيد برايم بةرزجني

Page 25: govare kakon ( 8 )

25تةمموزي 2010ذمارة 8

)1948(و ساآلنى دوايى لةنيوبازارى كؤية بةرامبةر دوكانةكةى كاك جةالل جؤبارى هةبووة، كتيبخانة)مةكتةبة(ى ئيمرؤ، رؤذنامةى وطؤظارو ثةرتووك جؤرةها هةمةجؤرى تيدابووة، كتيب و طؤظارةكان بيانى و عةرةبى و ك��وردى بةزمانى طونجاودةيفرؤشتن، بةنرخيكى بوون، بؤهةذاروكةمدةراماتةكان بةشيوةى كاتى بى بةرامبةر ثيى دةدان، ئةم مةكتةبةية

تايبةتبوو بةضةثةكان. *مةكتةبةى زاهير حةمةد: هاوكاتبوو سةيدئةنوةر، مةكتةبةكةى لةطةل ئيستيالكى كةوتبووة مةكتةبةكةى ك��ؤي��ة) ع��ةل��وة(ب��ةرام��ب��ةر دةرط��اى مزطةوتى طةورة، ئةمةى ئةم مةكتةبةى لةمةكتةبةكةى سةيدئةنوةر جيادةكردةوة ئةوةبوو كةكاك زاهير ئةم جؤرة كتيب و طؤظارو رؤذنامانةى دةهينا كةبيروباوةرو هةروةها خؤوة، دةطرتة نةتةوايةتيان

مؤركيكى ثارتايةتى ثيوة دياربوو. لةضلةكان موكريانى: *طيوى

هةبووة، ثايةدارى كاميرايةكى سندوقى وينةى دةهاتةكؤية، رؤذ دوو هةفتةى شةوانة دةط��رت، فةرمى موعامةالتى مةحموداغا خانى دووةم��ى لةنهؤمى كةدةهاتة كةرةتةى هةر دةمايةوة، لةطؤظارورؤذنامةى كيسةيةك كؤية خؤى لةطةل هةمةجؤرةى ونويى كؤن دةيبةخشيية بةرامبةر بةبى دةهينا،

روناكبيرو سياسةت مةداران. شاعيرو *س��ةي��دب��راي��م)ب��رذاو(:- ثةيامنيرى سياسةتمةدار، رووناكبيرو

طؤظارى)نزار(بوو.هةنارى:- ئةحمةد زةكى *مامؤستا ثرؤذةى ثةنجاكانةوة ناوةندى لةدواى دةرك��ردن��ى ط��ؤظ��ارورؤذن��ام��ةى ال ثيش دةسةالتدارانى وةلى طةآللةبوو، شؤرشى دواى تةممووزو شؤرشى تةممووز ريطريان ليكردو بواريان ثينةدا لةهةمبةر بيت، بةرجةستة خةونةكةى هةستا كاردانةوةيةك وةك كارةدا ئةم سةرجةم بةرطكردنى بةكؤكردنةوةو ونوييةكانى ك��ؤن ط��ؤظ��ارورؤذن��ام��ة وي��راى كؤية، طشتى كتيبخانةى لةنوسةرة ب��وو يةكيك ئةمانةيش

بةتواناكانى طؤظارى هةولير. *ك��ت��ي��ب��خ��ان��ة)م��ةك��ت��ةب��ة(ى دلزار:شاعيرو ئةحمةد جةمهوورى طةورةى سياسةتمةدارى رووناكبيرو لةدواى ناودار، رؤذنامةنوسى كوردو حاجى لةشةقامى تةممووز شؤرشى جةمهوورى مةكتةبةى ئيمرؤ قادرى كاراى سةنتةريكى ضةشنى كردةوة،

لةثةرتووك ليوانليوبوو كاتةبوو، ئةم وطؤظارو رؤذنامةى هةمةجؤرة، هةميشة مؤنجةى دةهات لةئةديب وروناكبيرانى كوردستان ترى شارةكانى كؤيةو خواستنةوة، بةشيوازى وع��ي��راق، طؤظارى و ثةرتووك بةرامبةر بةبى ب��ةزؤرى رؤذنامةكانى ئةبةخشى، ئيتيحادولشعب، لةئازادى، بريتيبوون

صوت االحرار. *كتيبخانةى كوردستانى تيكؤشةر ضةشنى ئةمةشيان سةربةست: عةزيز

مةكتةبةكةى ئةحمةد دلزار بوو، ئةمةى مةكتةبةكةى جيادةكردنةوة ليكى ثيوةبوو شيوعى حيزبى مؤركى دلزار هى سةربةست عةزيز هى ب��ةآلم ئةم رؤذن��ام��ةى ديارترين ثارتى،

مةكتةبةية)خةبات(بوو.رؤذنامة بةشير طؤرطيس *شةهيد ض��واردةى شؤرشى ل��ةدواى ف��رؤش: بوو ي��ةك��ى ت��ةم��م��ووزى)1958( كاراوكاريطةرةكان، لةرؤذنامةفرؤشة تائيستاش دةنطة زوآللةكةى لةطويضكان صوت االحرار، صوت دةزرينطيتةوة: الشعب، صوت الحزب الشيوعى العراقى، هةروةها بةرامبةر رؤذنامةكانى ئازادى و ئةم هةربةهؤكارى ئيتحادولشةعبيش، شةستةكان لةبةرايى ثيرؤزةى ثيشة تاوانى رةش��ى دةستى لةكةركوك طةيشتى و تيرؤريان كردو ضووة ريزى

شةهيدانةوة.ب��آلوك��راوةو ب��ةط��رةز: *حةمة دةفرؤشت بةثارتى تايبةت ئةدةبياتى

)1958 تةممووزى) شؤرشى لةدواى زوآللةكةى و ثرجؤش بةدةنطة دا، شةقام بازارى كؤيةى دةوروذاند، بةدةم ئةوةية خةبات، ه��اوارةوة:)خ��ةب��ات، اللةاكبر، كورد، ميللةتى ثيشرةوى كوردستان، ديموكراتى ثارتى دةنطى بخوينةرةوة، خؤت زطماكى زمانى ثارتى دةنطى اللةاكبر، و اكبر اللة

ديموكراتى كوردستان. ماويةتي

ئةمحةد دلرزار حةمة بةطرةز شةهيد زاهي حةمةد تةها عةزيز سةربةست

Page 26: govare kakon ( 8 )

26

عةبدولموئمين دةشتي*

ثيشةكي: بةشي يةكةم

ئاشكراية كؤية يةكيكة لة شارة ديرينةكاني ناو كؤنينةكاني ثاشماوة وة كوردستان، راستيية. ئةو بؤ بةلطةن باشترين شار، نيوان لة ستراتيجية شوينيكي خاوةني كوردستاني و رؤذه��ةآلت كوردستاني رؤذئاواو، خاليكي بةردةباز و ثةيوةستيي كوردستانة، سةرةكيةكاني شارة نيوان لةطةل ئةوةش جيطةي داخة لة سيماي طةورة الدييكي بة ئيستايدا، طشتي ديمةني هةرضةندة شار، نةك دةضيت واتة شاخي جواني سروشتي دةوروبةري، باواجي و، و سةربةرزي هةيبةت سولتان سيما لةو بةشيك شارةكة، تؤثؤطرافي ناو دواكةوتووةي داثؤشيوةو شارةكةي لة ضنطي جوانيي سروشت توند راطرتووة، لة الييكي تر زانكؤي كؤية، لة دايكبوون و طةراندؤتةوة، شارة ئةم بؤ نويي ذيانيكي شارة ب��ةم نويي تةوذميكي طةشةو

بةخشيوة. جةخت دةمةويت ئةندازياريك وةك ئةو بكةم، كة هةموو راستيية ئةو لةسةر شاري لة بزيوانةي رووة و كةموكورتي ئةوا دةيبنين، نةمر حاجي خؤشةويستي هةمان كةموكورتي و سيماي دواكةوتوو، كةم كوردستانيش تري شارةكاني لة جيطةي خؤيةتي بؤية دةبينين، زؤر يان ئةم هؤييكي ضةند بؤ خيرا ئاماذةيةكي بارة دواكةوتنةي شاري كؤيةو شارةكانمان بكةين، كة يارمةتيمان دةدةن بؤ طةيشتن لةم من كؤنفرانسةمان، ئةو مةرامي بة كورتة باسةدا، ئةو ضةند هؤيةي خوارةوة

دةستنيشان دةكةم:سياسةتي دوذمنكارانةي رذيمة يةك لة دوا يةكةكاني بةغدا، دذي هةموو طةالني عيراق بة طشتي و خةلكي كوردستان بة و شار ويرانكردني لة خؤي كة تايبةتي، ديهاتةكانمان و ثشتطوي خستني ئاوةداني

وآلتةكةمان دةبينيتةوة. 1- دوا كةوتوويي و ريبازي ناوةنديتي

لة نةخشةسازي شارةكاني )تسينتراليزم( ئةندازياراني كة طشتي، بة عيراق لة بةغداوة وةزارةتي نةخشةسازي عيراق بةبي دادةنا شارانةيان ئةو ماستةرثالني ئيستاش نزيكةوة. لة ئةمة وانةكردني ثاشماوةي ئةو هةلةكاريية ماوةو كاريطةري

لةسةر برةوي شارةكان كردووةو دةكات.نا و ن��اوةن��دي نةخشةسازي -2ئيستا تا واتة شارةكان، بؤ ديموكراتيانة و كؤآلن نةخشةسازي بؤ باو بة نةبووة طةرةكيك سةرنج و بيروباوةري دانيشتواني ئةم جيطةية وةربطرن، وةك لة ياساي وآلتة ثيشكةوتووةكاندا هةية. يان نةبووة بة باو ثرؤذةيةك يان بيناييك دروستكردني راطةياندندا لة سياسةت اليةنيكي وةك و راطةياندن نةشتةري بةر بكةويتة ريطة دةسةآلتداران زؤرجاريش ديالؤط. دةستثيشكةري كة دةدةن خؤيان بة بكةن لة بريارة نةخشةسازييةكان و رؤلي

ئةندازياران ثةراويز دةكةن.خةلكي نةداري و هةذاري باري -3خؤمان، حكومةتةكةي و كوردستان و فةرامؤشكاري فاكتةري س��ةرةراي

طةندةلي ئيداري و طةندةلي ئايديا.بؤ خؤشةويستي هةستي نةبووني -4طةرةك شار لة اليةن دانيشتوان، ئةوةي كة بدات، ئيستا خةلكي سةرنجي ورد ئةوة كؤيةش دةطريتةوة، خةلك لة ثشتي بة حةوشةكةيانةوة دةرطاي ئاستانةي مالي خؤيان نازانن، كة ئةوةش بةرةنجامي ميذوو و كارةساتي 80 سالي رابردوومانة. كة لة سياسةتي ضةوت و دذ بة مرؤظايةتي رذيمة يةك لة دوا يةكةكاني بةغدا خؤي

دةنوينيت.هةرةمةكي خيراو نةخشةداناني -5خراثيان وة ثرؤذةكان، بؤ سةرثييي و لة زؤرينةيان كة ضؤنايةتيةوة، رووي لة وةرطرتنيان لة دواي زؤر كةم ماوةيةكي كةمو كورتي و عةيبيان لي ثةيدا دةبيت. ئةويش سةبارةت بة نةبووني ديسثلينيكي

ياسايي لة بيناسازيدا.6- نةبووني ياساييكي بيناي ريكوثيك، و نةخشةسازان و ئ��ةن��دازي��اران كة بيت، بةند ثيوة خانووي مؤلةتنامةي

واي كردووة شيوةي خانووةكان و تةرزي كاريطةر هؤييكي بة دةبن تةالرسازي خراثكردني و ناشيرنكردن بؤ الييك لة تر الييكي لة شارةكة، و سيماي ديمةن بؤ خراثبووني باري ئويكؤلؤطي )ذييار( و

ئةتمؤسفيري شارةكة. ئويكؤلؤطي يان ژینگه زانی، بة داخةوة شار لة و بةطشتي كوردي ئةدةبياتي لة وةك هيشتان تايبةتي بة تةالرسازي و دةنا نةطرتووة، خؤي جيطةي ثيويستة باري ئويكؤلؤطي طةورةترين اليةني هةر شاريكة، ئةوةش بووةتة هؤي هاتنة ئاراي لة نويكان لة خانووة نةطونجاو نةخشةي شاري كؤيةو و شارةكاني تري كوردستان. بؤ ئويكؤلؤطي شارةكة، وة دةبن بة هؤي الوازكردني باري ئويكؤلؤطي بة طشتي. بؤ باخضةي رووبةري كةمكردنةوةي نموونة نةوت وزةي خةرجكردني ثتر مالةكان، بؤ زستان لة و هاوين لة سووتةمةني، و لة هةمووي فينككردن. طةرمكردنةوةو مرؤظ ذياني و دان ئويكؤلؤطي زياني اليةنانة ئةو ثيويستة دةكةن، ناخؤش و بمانةوي ضونكة وةربطيرين، هةند بة نةمانةوي شار مؤزاييكيكة لة خانووةكاني وزة بضيت، لةياد ئةوةمان ناشبيت ناوي، طةورة كيشةيةكي رؤذدا دوا ئيستاو لة كوردستان. خةلكي لةبةردةم دةبيت ئةوجا زؤر سووتاندني نةوت لة خانووةكان راستةوخؤ زيان دةطةيةنيتة تةندروستي، ئالوودة هةوا و دةوربةر كاتدا هةمان لة

ضةند سةرنجيكي طشتيبؤ كيشةكاني شاري كؤيةو ريطاي ضارةسةري

Page 27: govare kakon ( 8 )

27تةمموزي 2010ذمارة 8

دةكات.ضةند ثيشنياريك بؤ باشتركردني

بارودؤخي ناوشار:خانووةكانمان »ئيمة دةليت: زاناييك ئيمة خانووةكانيش و دةكةين دروست دروست دةكةن« ثيويستة هةلومةرجةكاني خانوودروستكردن و ياساكاني تا دةكريت زوو لةاليةن ثةرلةماني كوردستان بكريت لةسةر كاري و سياسي كةرةسةي بة زؤرب��ةي ب��ارودؤخ��ي ضونكة بكريت، بة س��ةب��ارةت كوردستان، شارةكاني تةالرسازي ضةوت و نةخةشةسازي ضةوت بؤ خانوو و جادةو مةيدانةكان، وايكردووة كة ديمةنيكي زؤر ناشيرن و دذ بة مرؤظ بليين ئاراوة، بة شيوةيةك دةتوانين بيتة نائاسايي باري هؤيةكاني لة يةكيك هةلضوون هةميشة و شارةكان خةلكي و خانوو شيوةي تؤسةنييان، ت��وورةو و

طةرةك و دةوروبةرة. كؤية، ش��اري هةنووكةيي ب��اري بؤ ئيستاوة، لة ورد نةخشيةكي بة ثيويستة بؤ بنريت، تايبةت هةنطاوي هةندي ئةوةي شارةكة بةرةو باشتري طؤرانكاري ثيشنياري من ئةمةش بؤ بيت: بةسةردا

ئةم خاآلنةي خوارةوة دةكةم:بة شؤستةكان يةكسانكردني *داناني شؤستةكان رووث��ي��وك��ردن��ي شؤستةكان، بؤ ناوةندي بةرزايةتييكي

و بةرزي هةموو ئةو كةمكردنةوةي يان نزمية ناشيرنةي لة شؤستةكان دةبينريت. هةروةها دؤزينةوةي مؤديليكي ثيكهاتةيي هاوضةرخ و طونجاو بؤ هةموو شؤستةكان سةر بيناكؤنةكاني رووي نوذةنكردنةوةي جادة سةرةكييةكان. دةكريت شارةواني بؤ ئةمة هةلومةرج دياري بكات و كؤمةكي خانووةكان خاوةن ثيشكةشي تايبةت

بكات، بؤ ثيادةكردني ئةم كارة.شار ناو درةختةكاني سةرثةرشتي *هؤي بة ليثرسينةوة، و بةردةوامي بة ريطاي درةختةكان ضلي شؤربوونةوةي ثيادة بؤ شؤستةكان لة زؤر بةكارهيناني

طيراوة.بؤ ضةوت نةخشةسازي هؤي بة *اليةني طرنط دوو ئاواييةكان و طةرةك و سةوز رووبةري واتة كراوة، فةرامؤش دةكةم ثيشنيار من منداآلن. ياريطةي بلؤكيكي ضةند طةرةكيك ه��ةر لة بةسةر دةستي شارةواني لةاليةن خانوو بكردريتةوة خاوةنةكانيان لة و دابطيريت شويني لة وة بكريت، ئيستمالك واتة رووبةري و منداآلن ياريطةي بلؤكانة ئةو ئةو ئ��ةوةي بؤ دروستبكريت، كةسك طةرةكةكاندا ناو لة ثاشاطةردانييةي هاتؤتة ئارا، كةمبكريتةوة، ئيستا زؤرينةي جادةو لةناو كؤية مندالي و زارؤك تايبةت بة دةك��ةن، ياري طةرةكةكان

ميللييةكان. ديرينة * طةرةكة ناو لة ثيويستة دةزطايةكي تايبةت لة شارةواني سةرثةرشتي و ب��ةردةوام ضاوديري بؤ

ياريطةي منداآلن سازبكريت.بة ثةيوةندي طرنطة زؤر تر خاليكي لة هةقة هةية، خةلك طشتي ذياني كة بكةين، ليوة باسي ئاوا كؤنفرانسيكي ئونؤمبيل هاتوضؤي باري بة ثةيوةندي خوارةوة خاآلنةي لةم خؤيي كة هةية،

دةبينيتةوة:كةس زؤر طشتي زانياري ثيي بة *باكي بةبي زؤر دةخواتةوةو ئةلكهول ئوتؤمبيل لي دةخوريت، ثيويستة ياساكاني توندي بة هةية، بةمةوة ثةيوةندي كة ديسيثليني و بكريت لةسةر جةختي ئةمةش بؤ وةربطيريت، توند ياسايي دةسترؤيشتوو ياسايي كةسايةتييةكي

بدريت بة ثؤليسي هاتوضؤ.* ئةوةي لة شاري كؤية هاتوضؤ بكات، رؤذانة الو و زارؤكي كةمتةمةني دةكةويتة بةرضاو كة بة بةرضاوي هةيتةي هاتؤضؤ، ، ئوتؤمبيل لي دةخورن، وةك ئةوةي ياسا

لةم شارةدا نةبيت. ماويةتي

سةرؤكي تةالرسازي لة *ماستةر

كؤليجي ت���ةالرس���ازي ب��ةش��ي ئةندازياري بوو لة زانكؤي كؤية

Page 28: govare kakon ( 8 )

28

ناوي تةواوي سةيد ئةحمةد مةال سةعيدي 1929 سالي لة ية. بةرزنجي عةبدولآلي لة بووة. دايك لة سةرطةلو طوندي لة بة دةهينآ كضيك دا طةنجيتي تةمةني بةآلم دةبآ، كضيكيان و بةدرية( ( ناوي دةمرآ كضةكةي كورتدا تةمةنيكي لة كضة مردني ديارة نازاندرآ. هؤيةكةي ئةوةي بؤ هؤكاريك دةبيتة مندالةكةي ئةنجاميشدا لة بضآ. تيك باري دةرووني ئةو طويرةي بة دةدا. تةآلق ذنةكةي دةستمان كاكل ثشتيوان لة زانياريانةي سةيد خزماني لة ديارة ئةويش كةوتووة، ئةحمةد وةريطرتووة، دةبآ لة تافي الويتيدا بةشداري شةري فةلةستيني كردبآ، وةك سةربازيك لة سوثاي عيراق، كة بة مةزةندة دةبآ لة دواي شةري دووةمي جيهانيةوة بآ. ئةطةري ئةوةش هةية سالي 1948بآ، كة سالي شكست و نيطبةتي و ئاوارة بووني فةلةستينيةكان دةذميردآ لة ئةنجاميشدا دةولةتي ئيسرائيل دامةزرا. ضونكة ئةو كاتة بووة. سال 19 ئةحمةد سةيد تةمةني ثيدةضآ سةيدة ئةحمةد دواي طةرانةوةي

لة شةري فةلةستين ذني هينا بآ.

طوندي هاتوونةتة 1960 سالي لة بة سةر كة كؤية، زآي دةم ساتوقةآلي ناحيةي تةقتةقة. رةطةزنامةو ثيناسنامةي هاتوضؤي ساتةوة لةو هةر تةقتةقة. هي يةكجاري بة دواي��ي ك��ردووة. كؤيةي شيتيك وةك بووة، كؤية نيشتةجآي بووة، دوو كةم ئةحمةد سةيد ناسراوة. دا طونجاويش ساتي و كات لة بةآلم ذنان لة رقي كردووة. نةستةقي قسةي كضةكةي مردني هؤي ثيدةضآ وا بووة. ذنان لة بؤية بآ، ذنةكةي كةمتةرخةمي ثارضة هةميشة لييانة. رقي بووة ئالؤز هيشتا بووة. ياوةر دريذووكةي ئاسنيكي ئ��ازادي طةرةكي لة و م��اوة ذياندا لة نيشتةجآية. خؤشةويستة لة الي خةلكي ةكةن. خزمةتي دةدةنو يارمةتي و كؤية زؤر حةز بة كؤية دةكا. خزماني، كة ئيستا لة ضةمضةمالن ثييان خؤشة بيتةوة اليان، رؤذة، ضةند سةردانيكي لة جطة بةآلم كؤية. دةطةريتةوة و ناطرآ ئؤقرة ئيدي جاران لة ناو كؤية زؤر دةبيندرا و هاتوضؤي ئيستا بةآلم دةكرد، بازاري ناو ضايخانةو

هاتوضؤي زؤر كةمبؤتةوة.

دووبراي و خوشكيك ئةحمةد سةيد كةريم شيخ و بةهيية ( ناوي بة هةبووة و شيخ عةبدولآل، كة هةرسيكيان ضوونةتة برازاشي لة تةكيةي رةحمةتي خودا. دوو ضةمضةماأل بة ناوي شيخ سةليم كةريم و

شيخ محةمةد كةريم لة ذياندا ماوون.

ش������ي������ت������ةك������ان������م������انسةيدة ئةحمةد

شةوضةرةي كؤييانشيتةي ئةحمةدة سةيد خارة هةموومان شويندا و كات زؤر لة ناوبراو دةناسين. ئاسايي و بآ طرفتة، بةآلم ناو بةناو دةيطرآ. ناسراوة بةشيت هةرضةند ئةحمةد سةيد هةلويستي زؤرةو نةستةقي قسةي بةآلم لة رووداوةك��ان. لةمةر هةية عةنتيكةي كاتي طونجاو دا دةربريني سةيرو سةمةرةي شاردا ناو لة كة جارانيش زؤربةي هةية. دةسوورايةوة ثارضة ئاسنيكي دريذي ثآ بوو. رقيشي زؤر لة ذنان بوو، بة تايبةتي كة جلي ثشتيوان كاك وةك دةكةن، بةر لة سوور باشي دؤستايةتي و ثيدةكا ئاماذةي كاكل لةطةليدا هةية. بؤية ذنان بة تةواوي ل�آي تؤقي بوون. هةوأل دةدةين لةمةودوا هةندآ

قسةو باسي بآلوبكةينةوة:هةشتاكان، سةرةتايي لة جاريكيان كؤتةلي نزيك لة هةبوو ضايخانةيةك

شةهيداني دينطة، ئيستا بؤتة كوطاي طةنم عيسا شاكر مالي كؤن شوينة ئةو ئارد. و طةرةكي نزيك ضايخانةكة ضونكة بوو. لةوآ ديانةكان زؤربةي بؤية بوو، ديانان و ماستاو ئةوةي ضاو بةسةر دةبرد. كاتيان يساردي دةخواردةوة. ئةوانةي ياري دؤمينة ديان ضوار رؤذيكيان دةكرد. ئةزنيفيان و سةر لة ب��وون ك��ردن ئةزنيف خةريكي خواردنةوةي ضا و ساردي. نووسةر كآ بوو؟ بة مةقامبيذة ئيستا كة بوو، مةربين كاك طةمةي دةضرآ. مةقام عةرةبي و كوردي ووردة ثيدةكا، دةست سةرةخؤ لة ئةزنيف ووردةش طةرم دادآ و حةماسي تيدةكةوآ. ثيشبركآ توند دةبآ زوو زووش بة كلداني خةمشة مةربين دةكرآ: مةربين هاواري مةتول�آ. مةربين عةسرة مةتول�آ. مةربين ثينج مةربين واتة مةتول�آ. خةمشاسةر

بنووسة. مةربين دة بنووسة. مةربين ثانزدة بنووسة. طةمةكة ئةوةندة طةرم بوو جطة لة ناو طةمةكة و هاواري مةربين لة تيروانين بة هيض شيوةيةك ئاطايان لة دةوري ثشتي ضايخانةكة لةناو نةياندةزاني نةبوو. خؤيان كآ ل�آيةو ض دةكرآ. لةم هات و هاوارةي ئةحمةدة سةيدة ثر لة مةتول�آ مةربين لة تةنيشتيان دانيشتووة شيتة كة دةميكة و ضاوديريان دةكاو طوآي لة قسةكانيانةو ئةوانيش ئاطادار نين، هةلدةستآ سةر ثآ و مستيك دةدا لة ميزةكة هةر ثولة ئةزنيفة بة اليةكدا دةضآ يةك بةخؤشي بة توورةييةوة هاوار دةكا: سةطبابينة هةر دةليم مةر بين،

ئةوة بؤ جاريكي نالين بزن بين!كاتآ سةر هةلدةبرن دةزانن ئةوة سةيد لة ئاسنةكةيةوة، ثارضة بة خؤي ئةحمةدة

ترسان هةريةكة بةاليةكدا غار دةدا!!

سةيد ئةمحةدة شيرت

Page 29: govare kakon ( 8 )

29تةمموزي 2010ذمارة 8

ثالر بةوينةوة

ئةمة ريرنيشاندةرة يان رير بزركةرة، ريرطاى دةشتى كؤية؟؟!!

سبحانةاللة ئةم ثاركة هةرلةسةرةتاوة دارةكانى ووشك بوو؟!!

موذدة موذدة ثاركى هاموون كرا بةسايلؤى هاموون؟؟!

شةقامى ثةميانطا نزيك ياريطاى كؤية كراوةتة طوفةك؟؟!

ئا:بةندى

29تةمموزي 2010ذمارة 8

Page 30: govare kakon ( 8 )

30

سةيرة. .بةالتةوة بخوينيتةوة ديرةكة سةر ئةطةر رؤذنامةنووس وابيت! تياية؟؟!!دةبيت نامؤى ووشةى لةخؤرا .توانج نانوسيت ووشةيةك هيض لةخؤيةوة لةكةس نادات هةموو كةسيكى الثيرؤزة جا طةورةبيت وةيا بضووك بي تةمةن و كارو ثيشةش . هةموو شتيكى

لةالبةنرخة بةتايبةت ئةطةر شوينيك يا جيطايةك هةبيت دلى جةماوةر خؤشبكات. بةدةست خؤيان .........ئةمة نيطةران دةبيت نامؤ دةبينيت كةضى هيندةش شتى ضةند باسةدا لةم مردن، تاكو كردووة ضةكةرةى ئةوان لةدلى روحيانةتيكة نية شتيك دةوروذينم كة زؤر خةلكيش باسى ئةم شتانةيان كردوةو ثرسياريان كردوةو

دةيانةوى بزانن ئةم شتانة ضين و ئةم كارانةى كؤية ضؤن دةكرين.شوينيكى لةوةش هةيةوجطة كؤنى ميذوويةكى كؤية: طةورةى مزطةوتى ثيرؤزةو بةمالى خودا ناوى دةبردريت. قودسيةتيكى تريشى هةية ئةويش شوينى خويندنطا بووة هةر لةدير زةمانةوة دةيان زانايى بةناو بانط لةمزطةوتةكانا دةستى قةلةميان طرتووةو بوون بةثرؤفيسؤرلةزؤر بواردا و.... جطةلةمانةش بؤتة كةلةتوريكى

ثيرؤز لةشارى كؤية لةباو باثيرانمانةوة بؤمان جى ماوة بةشانازيةوة باسى دةكةين.دةبينين شارةوانى كؤية شتيكى لةبةر دةرطاى مزطةوتى طةورة داناوة مةطةر ثيدةدةم. باشيشى زؤر ئةم شتة ضية؟ خةالتى دةكةم خةآلتيكى بزانيت كةسى جوانكارى و طؤران ئةمةشيوةى بطؤريت مزطةوت سيماى مةبةستيش ئةطةر نية. ئةطةر مةبةستيشيان سةرفكردن و بةباكردنى بودجةى كؤية بيت ئةوا كةس لةوان طةورةتر نيةو جةماوةرى كؤيةش ضاوى نةبةستراوةتةوة وةياشارى ضى ناو بةوان خؤمان ضيتر با و نةكةين باوباثيرانمان باسى باضيتريش طوناهيشة بنيم. هةلنةكيشين ببينن و حوكم مةدةن لةخؤرا، تكاى خوا لةشارةوانى دةكةم هةرضى زووة باالى بةريت دةنا رؤذيك دةست دةدةمة ضةكوشى بةرشكين ووردو خاشى بة ثيويستى مزطةوتة ئةم دةم كةبةر بكةنةوة لةوة بير ثيويستة ئةوان دةكةم، كةس بكةيى دروست كرديك نةك ئؤتؤمبيليكة وةستانى ثرسةيةكة فراوانية

نةزانيت ضية؟ ثريشى بيت لةزبل و خؤل و خاشاك...نيوان دووسايدى ئازادى مورتكى خؤرسكى ووالتمانى لةمابةينى دوو سايدةكة زةيانة بةبى شارةوانى. لةاليةن سنؤبةريك نةمامة ضةند لةطةل ضيندرابوو ثارةيةكى كردوو داخ منيان وةك كةسى ضةندين جةرطى بةبةرشؤفةريانداو باشيان لى سةرفكرد... ياالكؤية و لةدوايدا سةبيان كرد .هةرلةو ماوةيةشداو ضينة مةسةرفيكى تريان لى كرد .ئةوجارةى لةباتى مورتكى خؤمالى .مورتكيكى بيانيان لي روواند .ئةرى دةثرسم مانايى ضى بوو بؤ واكرا ئايا دةبيت جةماوةرى كؤية لةالى ئةوان ضؤن ضلؤنى هةلى سةنطينن .هةر ئةوةندة دةلين )ئةو شةعبة هيضى قابيل

نية!!!!!!(.

سةرف كةو ...بةباكة ... يالال كؤية !!!!

دكتؤر رزطار

ثرؤذةكانى كؤية... نؤذةنكردنةوة، بى

سوودهيوا عبدة تةها

رذيمى فةرمانى بة حةفتاكانةوة ساآلنى لة كؤية بؤبكرى ثرؤذةى قةدةغةبوو بةعس لةناوضووى تيكؤشةرو ئةدةب ئةم شارة توانيان دذايةتى هةتا دؤست و خنجيالنةيان كرد تا كار طةيشتة ئةوةى نيازةى بةو بةشارةدى كرديانةوة لةهةشتاكان كة بكةن خاثوورى دوايى و بكةنةوة بضوكتريشى و شيواشؤك نةوتى مةسةلةى لةبةر زياتريش ثاشة رؤذة ئابووريةكةى، كةس بؤى نةبوو تةنانةت بينا مؤلةتى و بكات دروس��ت )كؤليت(يكيش بةعس رةشى الثةرةى ئةوةى دواى قةدةغةبوو، هةلدرايةوةو ميذووى كوردستان لة رذيمةكةى و لة بوو كةبريتى كرايةوة ثرشةنطدار الثةرةيةكى دلمانم ئيتر ئاوةدانكردنةوة، و رزطارى و راثةرين تيماركردنى بةرةو ووآلت ئيتر كة خؤشبوو بةوة دةطريتةبةر ريطا ئاوةدانكردنةوة و زامةكان سووتان مال و كوشتن و كارةسات هةموو ئةو ثاداشت بةخزمةتكردن دةرب��ةدةري��ةم��ان و و بةشةهيدةكانى دةداتةوةو هةموو كةس شانازى دةكات مالويرانيةكان و طرتن و ثيشمةرطايةتى بؤ خؤشطوزةرانى لةكوردستان هةية ئةو سامانةى لةكؤية راستة وةردةطيرى، لي سودى خةلك ضةند ثرؤذةيةك بةئةنجام طةيشت لةوانة )زانكؤ ، سةنتةرى تيشك...( بةآلم ئةوةى جيى داخة ئةوةية نابى يا هةندى ثرؤذة دةست ثى دةكرى و تةواو تةواو دةبى و لةطةل وةرطرتنى يان دواى وةرطرتنى ، دةكرى بؤ )نؤذةنكردنةوة(ى كةم ماوةيةكى بة جيطاى دةبيتة دةكرى ثرؤذة بؤلةشوينان باشة ئةوانيش تؤبليى جيهان، هةموو سةرسورمانى نؤذةنكردنةوةيان بؤبكرى، ثرؤذةمان هةبووة لة )25 م2( دروست كراوة كةضى ساليك خؤى نةطرتووةو هةرمؤتةو ريطاى دةرض��ووة، بؤ نؤذةنكردنةوةى دووسايدى ثشتى دةرويش خدر هيشتا هةر نؤذةن كردنةوةيان بؤدةكرى تةنانةت هةندى ئيش كرا لة طوندةكانى دةوروبةرى كؤية سودى يةك رؤذيشى لى وةرنةطيرا هةروةك ئةو هةموو )حةوز و كؤل (

ى ئاو خواردنةوةى بؤ ماآلت دروست كرا ثارةيةكى زؤر و بى سوود، باشة ئةو هةموو ثارة زؤرة ئةطةر شتى بكرى خةرج و دابندرى بؤ ثرؤذةى بةثالن لةثيشتر وةك طةياندنى ئاوى )زى( ى بضووك بؤ ئةو طوندانة تا لةضؤلكردن بثاريزرين باشتر نةبوو ، هةقى خؤيةتى لةمةوال ثرؤذةكانمان بة شيوةيةكى ريكتر و بةويذدانانةتر ئةنجام بدرى بؤئةوةى زياتر و دةوروبةرى شارةكةو خةلكى بؤ هةبى سوودى ضيتر ثارةمان بى سوود لة كيس نةضى، بؤهةردةبى

بليين )سةيرة لةكؤية(.

30

Page 31: govare kakon ( 8 )

31تةمموزي 2010ذمارة 8

ئيلؤنة ظايسمان دةنووسي:

حةميد سالي 1997 لةباكوري عيراقةوة، واتة لة بةشي كوردستانةكةي ئةم وآلتة هاتؤتة بةفرين، خاتو هاوسةري واتة لة سالي1997، سال، بةدوو ئةو هاتني دواي ئةلمانيا. ئةويش هات بؤ ئيرة. حةميد خؤي و هاوسةري، لة كوردستان وةك ثيشة مامؤستا بوون . كة بارودؤخي سياسي ئةم وآلتة بةردةوام بةرةو خراثي دةضو،حةميدو هاوسةري ئازاديدا ذيانيكي ليرة لة ئاشتي و بؤ ئةوةي ئةلمانيا بؤ برياريان دا بضن خاتو بةفرين، سالةو حةوت تةمةني ثاظيل بوون . ليرة لة دايك مندالةكانيان سي ثيكةوةبنين. نوي )ئارينة( يةتةمةني ضوةر لةقوتابخانةي سةرةتايية. دوو كضةكانيشيان، كةيةكيكيان لةباخضةي ساوايانن. سةرجةم تةمةني دوو سالةو يةو تريان كة)ئاريا( ئةوةي سالةو ئةنداماني ئةم خانةوادةية ئةلمانن و بي جياوازن لةطةل هاوآلتياني ئةلمانياو بي ئةوةي

رةضةلةكي خؤيان لةبير بكةن.نيشتةجييةو »ميرنجكيتس« لةطةرةكي ةوة ) 2005( سالي لة خانةوادةية ئةم بةشداريان منالةكان باوكي و دايك دةكةن. ئاسؤدةيي و بةخؤشي هةست ليرة كردوة. »فرانتس« رؤذنامةي نوسيني لةكاري هةروةها طةرةكةكةو لةكؤبونةوةكاني

لةطةل منالةكانيشيان بةشدارن لة ضاالكيةكاني منداآلن. ئاساييشة، كة ئةمانة بةشداري لة جةذني ساآلنةي لةدايك بوني مةسيح »كريسمة س«و جةذني زيندوبونةوةي عيسي

سي رؤذ ثاش هةلواسيني دةكةن . منالةكان بةتايبةتي حةز لة خواردنةكاني جةذني لةدايك بوني مةسيح »كريسمةس » دةكةن و بة دلشاديةوةش بةشداري دةكةن لةئيشي دةستكردا . هةلبةتة بايةخيش بةشدارن ئيمةن، كةدراوسةي ئةماني دةدةن. نةتةوةييةكانيش جةذنة كورديية بة لةنيواندا برادةرايةتيمان دؤستانةو ثةيوةنديةكي ئيمة ذيانمان. كردني لةخؤشي و بةتام كوردية خواردةمةنية دةدةين. يةكتر يارمةتي و يةكترين ثالثشتي هةيةو بةلةزةتةكانيان بةدلخؤشيةوة دابةش دةكةن و بةبؤنةي جةذنةكان دةعوةتي ئيمةش دةكةن. بةم جؤرة توانيم زانياري دةربارةي كةلتوري ووآلتة دورو بيانيةكان كؤبكةمةوة. ثيشوازيةكي دؤستانةيان كردم. ئةنداماني خانةوادةكة بليم، كة سةرجةم ثيويستيشة حةميد نوسينطةيةكي طةشتي ئاسماني بضوك لة » كؤتبوسةتووةر« لةبةرلين كردةوة. ئةو كاتةي منالةكان لةباخضةي ساوايانن يا لةقوتابخانةن بةفرين يارمةتي هاوسةري لةنوسينطةكة دةدا. هةردوكيان دةلين لةوي، واتة لة نوسينطةكة دةتواندري زؤر باش كار بكري. بةآلم بةهيض جؤري حةز ناكةن لةدةوروبةري ئةوي نيشتةجيبن. حة ميد و بةفرين هةردوكيان كاريان زؤر زةحمةتة. تا ئيستاش ثيويستيان بةيارمةتي زمانةواني هةرضةندة ناكري سكاآليةك جؤرة هيض بةآلم . فةرمانطةو دةزطاكان لة دةبيت مامةلة لةطةل كاربةدةستان طةلي جار ثيويست بةماندوبونيكي زؤر دةكات. حةميدو بطةيةنن بةئةنجام كارةكانيان ئةوةي بؤ بؤيان بروخسي كات ئوميدةوارن هاوسةري

بةثشت بةخؤ بةستن بؤ ئةوةي بةراستي ئازادو سةربةست بن.

ناونيشانيكي راشكاو

نووسيني: زينة ثؤلس يوسفوةرطيراني: هاوذين سليوة

بؤ هةميشة خؤشم دةوآيدةوآي، خؤشم هةر وات��ا دةوآي ؤشم

ثالثشتت دةبم سةخترين ساتةكاندا..خؤشم دةوآي... من تؤم دةوآ هةرضؤنيك و دي كةسيكي بة بتكةم نامةوآ بيت. ضاوةرآي كامليت ليناكةم.. تؤش ضاوةرواني

ئةوة لة من ناكةي..ضاالكة هةر ئةوينت واتا دةوآي، خؤشم و هيالكةتي و بارودؤخ خراثترين لة طةر سةرليشيواوي دابم، نةك تةنها هةر لة كاتي

ذيانيكي ئاسوودة داعةشقت بم.نهينيةكانت قوآليي لة تا وا خؤشم دةوآي ئةوة بةرامبةر لة ليناكةم طلةييت دةطةم.

تؤش طلةييم ليناكةي..ملمالني س��ن��ووري تا دةوآي خؤشم ثاريزطاري لةو شتانة دةكةم، كة لة نيوانماندا

داية.خؤشم دةوآي زؤرم خؤش دةوآي دلنيا بة ليدةكةمةوةو بيرت . من ناكةم شةرمةزارت هةميشة و تامةزرؤتم دةبينم، ثيوة خةونت ثيويسيم ثيتة. خؤزطةم واية هةمان هةست

لة الي تؤش هةبيت.خؤشم دةوآي هةتا هةتاية...

رؤذنامةي )فرانتس(ي طةرةكي خيزانيكي كؤيي لةبةرلين

بةسةر دةكاتةوة

Page 32: govare kakon ( 8 )

32

ديدةوانى يةعقوب

ه����ةروةك م��ي��ذووى ئ���اذةل���دارى لةكوردستاندا زؤر كؤنةو ذيانى بةشيكى زؤرى دانيشتووانى كوردستان بةند بووة طؤشت، شيردارو ئاذةلى راطرتنى بة بةخيو ريطةكانى شيوةش بةهةمان كردنى ئاذةل لةكوردستان دا زؤربوون و باوة وا ئةطةرضى بوون، جؤراو جؤريش لةوةرزى زستان زياتر سوود لةثاوانةكان و ئاليكى كاو جؤ وةرطيراوة بة بةخيوكردنى ئ���اذةل، ب��ةالم ب��ةس��وود وةورط��رت��ن كوردستان دةولةمةندى لةسروشتى تيركردنى بؤ تريش طيراوةتةبةر ريطاى لة وةرطرتن سوود بةتايبةتى ئ��اذةل، لةطةل لةئيستاشدا ثاوانةكان. دارى ئةوةى لةاليةك ذمارةى طوندنيشينةكان كةمبووةو ئاذةلدارةكانيش ذمارةيان رووةو اليةكيتريش لة و دةضي كةمتربوون ئاليكى ليكدارى كارطةكةكان ثةيدابووة، طوندةشاخاويةكان ل��ة هيشتاش و ث��اوان دارة لة سوود وضياييةكاندا ب��ؤوةرزى وةردةط��ي��ري ليرةوارةكان

زستان.كام بؤ و بؤضى و ضؤن ، *دي

وةرزى سال دروستدةكري؟ شاخاويةكانى ناوضة لة لةزؤريك شوينانةى لةو و دابةطشتى كوردستان ئاقارةكانيان بة بوونى ليرةوارى سروشتى دةولةمةندة بةتايبةتى، كؤمةلة لق و ثؤو سةرضلى دارى بةروو مازوو دةبينين كة تايبةت بةجؤريكى و طومةز لةشيوةى تا ئةستوورةو ذيرةوةيان و دروستكراون بؤ سةرووبضيت باريكتر دةبيتةوة و رووى قةدة لةناوةوةيةو طةالكان و لق سةرة براوةكانيان لة دةرةوةية و بةشيوةى قةد ئةمةش دانراون، يةكةوة بةسةر بةقةد ئةودييانة ضروو، ديى دةطوتري ثيى لةلق و ثؤى دارى طةآلدارى بةروو مازوو دروستدةكرين، دواى ئةوةى لق و ضلةكان دةطوازرينةوة بةبار دةبرينةوة، بةداس سةرةتا ئاوايةكان، وقةراغ ناوطوند بؤ بناغةكةى بةشيوةيةكى بازنةيى دادةنري، ريز لةدواى ريز و بةقات قات دواتريش

بةثيى ثيويستى خاوةن ئاذةلةكة ضرووى ثةنجا هةنديجار و زياترى دةخريتةسةر بةبةرزى و دةخريتةسةريةك دار بارة ضوار مةتر دييةك دروستدةكري، ئةوةى ئاذةالنة خ��اوةن ئةو سةرنجة مايةى هيندة لةدروستكردنى ئةو دييانة شارةزاو طؤرة لةو دييةكان ئةطةرضى كارامةن، ثؤشيكيان باربن هيض و دروستدةكرين نية، بةالم بةشيوةيةكى واى دا دةمةزرينن وةرزةكانى بارانةى بةفرو ئةو هةموو كة ثايز و زستان و بةهار ناوةوةى دييةكان طةآلكان و سةرةضل واتا تةرناكات، هةر بةوشكى دةميننةوة ، ئةو دييانة لة يةك كاتدا دوو سووديان بؤ دانيشتوانى يةكةميان سوودى هةية، طوندةكان دروستكردنى سةرةكى كةمةبةستى دييةكانة ئةوةية كاتيك بةفر دةشت و دةر و لةوةرطاكان دا دةثؤشي، دةستدةكري هةلوةشاندنةوةى ب��ةري��ةك لة بة و ئاذةلةكان بة دةدري��ت و دييةكان هةلوةشاندنةوةكةش و ثيكردن دةست دييةكانة، دامةزراندنى ثيضةوانةى بة ضونكة لةدامةزرانداندا لةخوارةوة دةستى هةلوةشاندنيدا لة ب��ةالم ثيدةكري، ل��ةس��ةرةوة بؤ خ���واري ي��ة. س��وودى ئاذةلةكان ئةوةى دواى ئةوةية دووةم طةآلكان دةخؤن، ئينجا لقةدارو ضلةكان

ثةل ثةل ئةوانيش ثاشان دةميننةوة، كةلكيان بؤسوتاندن و دةكرين وورد بضووكى و طةورةيةى دةطيري. ليوةر واتاخاوةن ثيويستة، بةثيى دييةكان زياتربي، ئاذةليان ضةندسةر ئاذةلةكان هيندةش هةولى طةورةكردنى دييةكان

دةدةن.توندو بةشيوةيةكى هيندة ئةودييانة كاريان باران بةفرو دادةمةزرين تؤل تيناكات و ناو ضل و لقةكانيان تةرنابي و هةنديجار ئةودييانة ماوةى ضةند ساليك ئينجا ثيويست كاتى تا دةميننةوةو

دةدرين بة ئاذةلةكان.*جياوازى لةنيوان ديى ضرو و

قؤرى ثوش دا.لة ضرو ديى شيوةى هةربةهةمان جؤريكيتر كورستاندا ناوضةى هةنديك ئةويش دةبينين، سروشتى لةئاليكى لةثووش ب��ةالم دي��ي��ة، هاوشيوةى دروستكراوة واتا دي لةلق و سةرةضلى لةثؤش وق��ؤرى دروس��ت��دةك��ري دار نيوانيان لة جياوازيكيتر دروستدةكري، دي طوتمان وةط ئةوةية قؤرى و دي دواى ئةوةى طةآلكانى دةدريت بةئاذةل، بؤسوتان و دةكرين قةد لقةدارةكانيشى بةكاردين، بةالم قؤرى هيضى نامينتةوةو

ثوشةكةى دةدريت بةئاذةل.

دي دروستكردن ئاليكيكى سروشتى بؤ وةرزى بةفرانبارسوود وةرطرتن لةسروشت و نةريتى ثشت بةخؤبةستن

Page 33: govare kakon ( 8 )

33تةمموزي 2010ذمارة 8

بةردة باز، ئةو طابةردةى بةهؤى تايبةتمةنديةكانى رؤضؤتة ناو ئةفسانةى كوردية

و بةرزايةكدا لةسةر هةوليرو رؤذهةالتى باكوورى ى كم لة25 بةدوورى تةنيا 10 مةتر لةجادةى هةولير/ كؤية طابةرديكى ثيكهاتةى زؤرى ناوبانطى بةردة ئةو وايكردووةو ئةوةى هةية، ) )تةموخةشاخ هةبي ،ضةند تايبةتمةندييكة ، كة رةنطة لة بةردةكانى ترى هاوشيوةى

ئةو بةردة دانةبن .*هؤكاريك بؤ بةئةفسانة بوونى بةردةباز.

تيكةالوى ئةفسانةببيت ئةوبةردة بؤ ئةوةى طةليك هؤكار هةن ناو ئةو هةر و دةربكات بانط ناو تريش بةديكى هةر لة لةزياتر و

بانطةش وايكردووة كة ئيمة ئةو راثؤرتةى لة باروةوة بنووسين:تيرةكةى كة بةردة ئةو لةوانة نيويكة مةترو بةرزى مةترو سي ثانى بة و شةقبووة ،لةناوةراستدا ئ��ةوةش ، داوة درزى 10س��م وايكردووة كة بؤضوونيك دروستبي ثال ئةفسانةبدريتة ضيرؤكيكى و ، بةردةكة شةقبوونى هؤكارى بةدةست طوايا ئةوةية ئةويش ئيسالم ثالةوانيكى شمشيرى و ئيسالم لةشكرى هاتنى لةكاتى درزةش ئ��ةو ه��ةر ، شةقبووة

وايكردووة بةردةكة بة بةردة باز بناسري و بانط دةربكات ، هؤكارى ئةو ناو نانةش بؤئةوة دةطريتةوة بةردةكة بؤتة دوولةت ،واتا لةشيوةى ئةو بةردانةى بؤ ثةرينةو لة رووبار دادةنران واية . بةدةر لةوةش نةك نراوة ناو بةردة ئةو بةناوى ناوضةكة تةواوى بةلكو ، بةردةكة هةر

بةردةباز .نيشتمانى يةكيتى ثيشمةرطةى كةرتيكى هةشتاشدا لةساالنى كوردستان لة تيثى 86 ى دةشتى هةولير بةناوى كةرتى 4ى بةردةباز هيض ئةوةية بةردة ئةو تايبةتمةنديةكانى لة يةكيكيتر . نرابوو ناو وئةوةش شاخةدانية بةردة ئةو نزيك لة هاوشيوةى ترى بةرديكى ضؤنيةتى ثرسيارى واي��ك��ردووة الى بةردة ئةو شوينةى هاتنةئةو

الى خةلك دروست بيت ؟.تايبةتمةنديانة ئ��ةو ه��ةم��وو بةردةكة ،هاووالتيان وايانكردووة زؤر و خةلكانى هةبي ديارى ناويكى سةردانى خوازى مراز مةزارى وةك سةوز ئاالى هةلكردنى بة و بكةن وبؤيةكردنى بةردةكة بة رةنطى سةوزو و خوازى مراز بةردى ثيداخشدانى

دوعا و ثارانةوة سةردانى بكةن .

يةكيكة كةو كةبالندةى ئةوةشدا لةطةل لة كة ضيايانةى بالندة دةيةهاجؤر لةو كوردستان دا هةن ، بةالم بةبةراورد لةطةل ناودارترينيانةو كةو تردا بالندةيةكى هةر ذمارةى خوليادارانى كةويش لةخوليادارانى ئةوانيش زياترة، تر بالندةكانى هةموو دابةش دةبن بةسةر كةو بازةكانى:راوكةرى

كةو ، راطرتنى كةو، شةرة كةو. لةشارى كؤية ذمارةيةكى زؤر لة كةوباز ئةو بنةمالةى هةنديك تةنانةت هةيةو دةناسرينةوةو كةوباز بةناسناوى شارة يةكيكيش لةشاعيرة ناودارو شةهيدةكانى ناسناوى ) )حةويزهيرانى سنوورةكة بةجؤريك هةلبذاردبوو، بؤخؤى كةوبازى ضياكاندا جطة لةكؤية هةية كةوبوونى لةكؤية كةو مالةكانيشيدا زؤربةى لةنيو

رادةطيري و بةخيو دةكري.*زؤرى كةو بازةكانيش لة رؤذى

شةرةكةودا بةديار دةكةويت.ضونكة تا ئيستاش شةرةكةو يةكيكة لةو خوليايانةى زؤريك لةدانيشتوانى ئةوشارة تةنيا كةويش شةرة ليدةكةن، حةزى لةوةرزة ساردةكاندا دةكري و واتا لةبةشى كؤتاى وةرزى زستان و بةشى سةرةتاى

)دارةى( دةكري. شةرةكةو بةهار وةرزى كةويش بريتية لة كؤبوونةوةى كةوبازةكان و هينانى كةوةكانيان و قةفةزى كةوةكانيان بةشيوةيةكى قةفةزةكانيان ريزكردنى و بازنةيى و وةستانى تةماشاكارةكان لةثشت شةرةكةويش قةفةزةكانةوة.دةستثيكردنى نير،كاتيك دووك���ةوى ب��ةردان��ى ب��ة ،راستةخؤ دةدري��ن بةر لةقةفةزةكاندا دؤرانى بريارى و شةركردن دةكةونة كة ئةوكاتةدةبيت، لةكةوةكان يةكيكيش شةركردن طؤرةثانى لةكةوةكان يةكيك بةجي دةهيلي و هةولى راكردن لةشةرى كةوى بةرانبةردةدات. هةرضةند كةوةكان هيندة زؤرتربيت، شةركردنيان ماوةى نرخةوة ل��ةرووى و ناودةردةكةن زياتر ماوةى دريذترين و دةكةون بةقيمةت سةعاتة. يةك كةويش دوو نيوان شةرى كة لةكوردستان كةويش جؤرةكانى ناويان و دةناسرينةوة بةرةنطاكانيان سثى ، سثات لة: بريتين دادةن��ري، بؤ زياترة زؤر شةرةكةو خوليادارانى ،رةش. بؤبينينى هةرياريكيتر لةخوليادارى شةرةكةو ثارة خةرج دةكةن و شارةو شار دةطةرين و كاتيك خةريكى ئامادةكردنى

سليمانيان هاوآلتيةكى ئةوراثؤرتةبووين كؤية هاتبووة شةرةكةو كةبؤبينينى دى ئاكري و دهؤك بؤشارةكانى ثيشتريش بؤبينينى هةر هةريرضووبوو و هةولير و كةو كة هةمووئةوانةش ديارة شةرةكةو. ضونكة بكةن، شةرةكةو ناتووان رادةطرن ترو لةكةوةكانى جياية شةرةكةو كةوى

راهينانى زؤرى ثيويستة.*راوض��ى خ��اوةن وي��ذدان لة راوةكةو ريساكانى رةضاوى كؤية

دةكةن.داو بة كةو كردنى راو هةرضةندة كاريكى ئاسان نيةو كاتى زؤريشى دةوي، بؤ كؤية كةوبازةكانى لة هةنديك بةالم ثاريزطارى ذينطةيى و قرنةبوونى كةوةكان زؤر بة ويذدانانة راوى كةو دةكةن ولةكاتى هيلكةدانان و بضووكدا ماكةو راو ناكةن و ئةطةر بشكةويتةوة داوةكةوة ئازادى دةكةن و زؤر جاريش بؤ نةبرانةوةى بالندةى كةو راو كةرانى كةو ضةندان كةو هةنديك لة ئازاد دةكةن. ئةوةى كة داواكارى راوكةران كة ئةوةية كؤية لة كةوة خوليادارانى و بةلكو نية بةخؤيان تايبةت ريكخراويكى داواكارن كةريكخراويكيان بؤ دابمةزرينن.

شةرةكةو ئةو خوليايةى كةلةميذوودا تا ئيستا لةكؤية بوونى هةية

Page 34: govare kakon ( 8 )

34

كةكؤن: لة رؤذي ضوارشةممةي ريكةوتي ئاوةدانكردنةوةي كؤمةلةي 2010/6/30كؤية، لة ذير دروشمي ) بةرةو طةراندنةوةي زيندووكردنةوةي و شارستاني سيماي ك��ل��ت��وري ك��ؤي��ة. ك��اردةك��ةي��ن بؤ كؤية( طةشةثيداني و ئاوةدانكردنةوة ئامادةبووني بة دووةم��ي كؤنفرانسي قايمقامي كؤية و ذمارةيةك لة بةرثرساني و ئةندام لة 90 لة زيتر كؤيةو ئيداري ئةنجامدا. ميوانان لة زؤريش ذمارةيةكي سةرةتا كؤنفرانس بة وتاري بةخيرهاتن و وةستان بة ضةند ضركة ساتيك بؤ طياني شةهيدان دةستي ثيكرد، ئةوجا قايمقامي كؤية شيخ ضاثوك وتاريكي بةم بؤنةيةوة ثيشكةش كرد. لة وتارةكةيدا ئاماذةي بة لة ناحكومييةكان كرد ريكخراوة طرنطي هيواي و ضاالكيدا و ريكخراوةيي بواري سةركةوتني بؤ كؤمةلة و كؤنفرانسةكةي قايمقاميةتي ئيدارةي ئامادةيي خواست، كؤمةلة لة ثشتيواني و هاوكاري بؤ

دةربري.

سةيد ثيشرةوي كؤمةلة سةرؤكي كؤمةلةي طشتي راث��ؤرت��ي برايمي ضاالكيةكاني باسي كة كرد، ثيشكةش نيوان كؤنفرانسي يةكةم و دووةم كرد، لة خزمةتطوزاريانةي كارة ئةو كاتدا هةمان داوة، ئةنجامي كؤمةلة كة روو، خستة باس ثرؤذانةشي ثيشنيازو ئةو هةروةها ثيشكةشي كة ك��رد، ثيوةندارةكان اليةنة مةبةستي بة ك��ردووة كؤية. طةشةثيداني فةتحولآل تؤفيق راثؤرتي دارايي ثيشكةش كرد، كة بة رووني و زوآللي داه��ات بة ئ��ام��اذةي خةرج ضؤنيةتي و

كردني دا.ئ���ةوةي دواي كارطيري دةستةي سآ هةلوةشايةوة ئةندام وةك دةستةي ب���ةري���وةب���ةري ك���ؤن���ف���ران���س خالي هةلبذيردران. دواي س��ةرةك��ي هةلسةنطاندن ئةوة كردني ثةسند و بوون. راثؤرتةكان ئةندامان دواييش ثيشنيازو كؤمةآل

بيروبؤضونيان خستة روو، كة سةرجةميان طةشةسةندني شارةكةو خزمةتي بؤ

كؤمةلةكة بوو.بة هةلبذاردن ثرؤسةي كؤتاييدا لة ئامادة بوون و سةرثةرشتي حاكم هيمداد نوينةري دادطاي كؤيةى دةستي ثيكرد. كؤمةليك ئازادانة هةوايةكي و كةش لة ئةندام، كة 13 كةس بوون خؤيان كانديد كرد بؤ دةستةي كارطيري، كة بة طويرةي و ئةندام ثينج لة بريتيية ناوخؤ ثيرةوي دوو يةدةط. تةنها ئةنداماني خاوةن كارتي كؤمةلة بةشداري هةلبذاردنيان كرد. لة دةرضوون: خوارةوة ئةمانةي دا ئةنجام ، دةنط( 63 برايمي) سةيد ثيشرةوةي ( ئاكؤ عةبدولآل ) 55 دةنط(، حةماغا 39 دةنط(، ئاالن عبدالواحد )31 دةنط(، دوو دةنط( 29( موهةنديس محةمةدي ( حةويز يةدةط: سةرؤك بة ئةنداميش

28 دةنط( و رزطار سابير )79 دةنط(.ئةنجامي ك��ردن��ي ئاشكرا دواي هةلبذاردن حاكم هيمداد رايطةياند، كة تا ماوةي رؤذي ديكة هةر كةسيك نارةزايي دواي كاتةوة، بةرز دادطا لة دةعوا هةية هةلبذاردنةكة بة دان رؤذةك��ة سآ كارتي لةطةأل ئةنجامةكانيشي دةكرآ. دةنطدان لة دادطا لة ئةرشيف دادةندرآ. دواي هةلبذاردن ئةندامان و ميوانةكان بؤ كؤمةلة خواني داوةتي ئيوارة نانخواردني

بوون.راطةياندن هؤيةكاني ئاماذةية جآي

كؤمةلةي ئاوةدانكردنةوةي كؤيةدووةم كؤنفرانسي خؤي سةركةوتووانة ئةنجام دا

Page 35: govare kakon ( 8 )

35تةمموزي 2010ذمارة 8

كؤنفرانسةكة رةسمي و رآ لة كؤية لة ئامادة ببوون.

كؤمةلةي كة بطوترآ، دةبآ ئةوةي كؤتايي 2003 لة كؤية ئاوةدانكردنةوةي بؤ دةطةريتةوة بيرؤكةكةي دام��ةزراوة حاكم و حةماغا و سةالح شيخ بةريزان لةطةأل مامةلةمةيان ئةنجامي لة سالح، ئةوةي دواي ،CMOC ريكخراوي ثةيدا كاركردنيان شيوةي لة شارةزاييان كار بوون ئةوة خوازياري ئةوان كرد. لةطةأل ريكخراوي ثيشةيي و ديموكراتي رينمايي خؤطرتني لة بؤ بؤية بكةن. كاركردني ئةوان بيرؤكةي دامةزراندنةكة توانيان كةم بةماوةيةكي كايةوة. هاتة ضةندين كؤيبؤنةوة ساز بكةن و دةستةي بكا ئامادة كؤمةلة كارنامةي دامةزرينةر ناوخؤ وةزراتةتي لة كاركردن مؤلةتي و 15 لة بين. بةكار دةست و وةربطرين لة يةكةم كؤنفرانسي 2004 تةموزي ضوو. بةريوة ضنارؤك هةواري هاوينة و سةرؤك بة برايمي سةيد ثيشرةوةي نوري مامؤستا و سالح حاكم حةماغاو و موهةنديس ئاراسي عةبدولآلو ئاكؤ و سةرؤك حةويز وةك دةستةي كارطيري

هةلبذيردران.كارو ضاالكيةكاني كؤمةلة:

هونةري سةنتةري ث��رؤذةي -1كؤية 2- ثرؤذةي دروستكردني بارةطاي بنكةي ئةدةبي طةالويذ لة سالي 2004. 3- دابينكردني كةل و ثةل بؤ ئاطركوذينةوةي مزطةوتي نؤذةنكردنةوةي -4 كؤية. -5 ضوارباخ. طةرةكي لة سديق حاجي لة هةموويان طرينطتر ثرؤذةي طةرةكي كة هةيبةسولتان، بناري لة طةشتياري خانوو 161 دروستكردني لة بوو بريتي ثرؤذةية، ئةم . 200م2 رووبةري لةسةر بوو، ث��رؤذة هةرزانترين ل��ةوةي جطة شارةكةو بة دا جوانيشي سيمايةكي وا ثيمان كردةوة. ئاوةدان ل�آ ئاقاريكي وةك ريكخراويكي هيض ئيستا تا نيية� لةمجؤرة ثرؤذةيةكي توانيبيتي ئيمة توانيمان هةر نةك ئيمة بدا. ئةنجام خانووةكان تةواو بكةين، بةلكو بة هاوكاري ئاو شارةواني و كؤية ئاوةدانكردنةوةي ئةمريكي ريكخراويكي و كؤية كارةباي دةستةي راستةوخؤي بةشداري بة و خزمةتطوزاريةكاني توانيمان كارطير كردن تةخت و كارةبا ئاو، ئاوةرؤ، وةك ئةنجام شةقامةكاني ضةوريذكردني و

كاتآ نةوةستاين، بةوةندة هةر بدةين. ثرؤذةي دا هةولمان تيداكةوت ئاوةداني ثاركيك و خويندنطايةك دروستكردني بودجةي نةبووني داخ��ةوة بة بدةين. سةرنةخست، هةولةكانماني ثيويست بة خويندنطا نةبووني لةبةر بؤيةش هةر لة داواكارين نةبؤتةوة. ئاوةدان تةواوي خويندنطاية ئةو مشووري بةبرثرسان بخؤن.6- هينانةوةي روفات و دروستكردني مةزاريك بؤ شاعيري طةورةي طةلةكةمان دلدار لةسةر بودجةي تايبةتي كؤمةلة.7- بةرةو ناوي بة كؤنفرانسيك سازكردني ثاالسي ئوتيل لة كؤية ئاوةدانكردنةوةي و زانكؤ سةرؤكايةتي هاوكاري بة كؤية كؤية. ثةخشي ليكؤلينةوةو سةنتةري 8- ثرؤذةي نؤذةنكردنةوةي حةوزي ئاوي

ثرؤذةمان ثيشنيازو دةيان بة كؤية.9- كردووة، ثيوةندارةكان اليةنة ثيشكةش ليذنةيةكي داناني ثيشنيازي نمونة: بؤ ثيشنيازي نةخشةسازي. بة تايبةت و جوانكردن و ريكخستن ثيناو لة هاتوضؤي قةيراني كةمكردنةوةي ثرؤذةي ناوبازار، طشتي شةقامي لةسةر منداآلني بؤ ياري شويني دابينكردني دريذايي بة دارضاندن، هةلمةتي شار. شةمووي رؤذي لة رةزان سةر شةقامي طةشتياري ثرؤذةي .12/18 ريكةوتي ببيتة ئةوةي بؤ سولتان هةيبةت بناري ئامادةكردني -10 جوان. سةيرانطايةكي هاموون ثاركي لة منداآلن بؤ ئاهةنطيك بة بةشداري هونةرمةند سةالح محةمةد )

مام عةوال(.

حمةمةد عومةر، رزطار سابي، حةماغا، حاكم ثيرشرةو، ئاكؤ عةبدولرآل، ئاالن واحيد

Page 36: govare kakon ( 8 )

36

ضاوثيكةوتن: رةوةز مولود

ديارى هونةرمةنديكى رةزا محيدين شارى كؤيةية بةتايبةتى لة بوارى شانؤ و سينةما و كليث و بوارى تةلةفزيؤنى لة كارةكانى و بة سةليقةية ئةو زؤر ،جى كارةكانى دلسؤزى بة هةميشة لي ئاشقيكى وةك و دةكات بةجى

ديت .مةراسيمى دواى ئ��ي��وارةي��ةك كردنةوةى مةزارى مةقام بيذى ناسراوى شارةكةمان ) مامة سيوة( طفتوطؤكردن هاتيكى بةسةر ضةند طيرانةوةى و

خؤش ضةند ثرسياريكمان ليكرد :تقليدية ثرسيارة و بالة كةكؤن: دةست ثيبكةين محيدين رةزا كيية؟

محيدين: من سالى 1969 لة كؤية كؤية لة ئيستاش و ب��ووم لةدايك دةذيم و ذنم هيناوة و ضوار كورم هةية بة ناوةكانى )ئارى ، ئاريز، ئارش ، ئارا( كةكؤن: كةى بؤيةكةم جار بةشدارى

كارى هونةريت كرد ؟يةكةم بؤ 1983 سالى محيدين: مؤسيقاى تيثى لة كؤرس وةك جار سالى لة و كرد بةشداريم باواجى

1986 دةستم بةكارى شانؤيى كرد لة ئامادةى بازرطانى.

شانؤ ئاستى بةراشكاوى كةكؤن: لةكؤية ضؤن دةبينى؟ طةر لة دواوةية

هؤكارةكةى ضية ؟ نةك ئيستا شانؤ ئاستى محيدين: جيهان هةموو لة كوردستان لة هةر كةمبونةوةى بةهؤى داية قةيران لة بةهةمان كوردستانيش شانؤ بينةرى

شيوة ، و شانؤ طشتى بةشيوةيةكى طوريةى و طةرم ئةو شانؤ هؤلةكانى بةهةمان كؤيةش نةماوة جارانى شانؤ بوارى لة هةية سستيةك شيوة ئاستى هونةرى ئاستى وةك ب��ةالم جاران لة باشترة ئيستا كؤية شانؤى لةبوارةكة طةنج كؤمةليك ئيستا ،دةرضووى هةموويان كة دةكةن كار ثةيمانطاى هونةرة جوانةكانن ، ئاستى تر .هؤكاريكى باشة زؤر هونةريان شانؤ سستى سةر كردؤتة كارى كة كةمتةر خةمى وةزارةتى رؤشنبيرى و وةك شانؤية هونةرى بةريوةبةرايةتى )1995( سالى دواجار ئاطادارم من ئاستى لةسةر سازكرا فيستيظاليك تاوةكو ساوة لةو شانؤ بؤ كوردستان ترى شانؤى فيستيظاليكى ئيستا هيض كوردستان ئاستى لةسةر نةكراوة يان دةربكةون تواناكان ئ��ةوةى بؤ شانؤى هونةرى ئاستى ى بركى كى تاوةكو ل��ةوةش جطة ، ببيت ثةيدا لة زياتر كة ثةروةردة وةزارةتى ئيستا جوانةكانى هونةرة ثةيمانطاى شةش ساالنة نةكردؤتةوة لةوة بيرى هةية فيستيظاليكى ض شانؤيى يان بةشةكانى ترى هونةر ساز بكات بؤ ئةوةى ببيتة بوارةكانى ثيشخستنى بؤ طروتينيك شانؤ و مؤسيقا و شيوةكارى .... ئةمانةوة

واى ئيدارى ترى هؤكارى كؤمةليك كردووة شانؤ لة ثاشةكشة دا بيت نةك

لة ثيشكةوتن.زؤرب��ةى ية ضى ه��ؤى كةكؤن: لة بؤ ثةرتةوازةن؟ كؤية شانؤكارانى

تيثكدا كؤنا كرينةوة ؟بةراى كؤية شانؤكارانى محيدين: من ثةرتةوازةنين، وائيمة لةتيثى شانؤى هةية ئةنداممان )20( لة زياتر كؤية نةكراوة كاريك بليين دةكرى بةالم دةركةون تيايدا بةيةكةوة هةمويان طةورةش وا كاريكى وة كاربكةن و كاستى زؤر لةكار دا هةم ئيدارةى باش و هةم ئيمكانياتى زؤرى دةوى لة ئيستا زؤر زةحمةتة تؤ بتوانى كاريكى شانؤى ئةنجام بدةيت و زياتر لة )20( ئةكتةر بةشداربن تييدا، ضونكة هةم هؤلةكةت مادييةكة ئيمكانياتة هةم كؤية لة ئةطةر بكةيت كارة ئةم تؤ نية ئةوة هونةرمةندةكانى هةموو دلنيام من نا كار بةيةكةوة هةية ئامادةييان كؤية بكةن و طويش لة يةكتر بطرن ، دواتر هةموومان نية باش ثيم هةرطيز من لةيةك تيث كؤبينةوة ، با تيثى جياواز

و راى جياواز ئيشى جياواز هةبى .شانؤى تيثى ئةندامى تؤ كةكؤن: تيثةكةت ئاستى دا ئيستا لة كؤيةيى

ضؤن هةلدةسةنطينى؟ شانؤى تيثى ئاستى محيدين: خؤى بينايةى باشة زؤر ئيستا كؤية هةية كةميك نةسريةى خؤى هةية و ئةندامى كارا و ضاالكى هةية بةتايبةتى دةكةن ئيش باشن زؤر طةنجةكان ئيدارةى من بةراى واية هةق بةالم بؤ ريطا زياتر تيث سةرؤكى و تيث ثشتيوانيان بكةن خؤش طةنجةكان بكةن كة من بةش بةحالى خؤم هةموو بةردةوام و دابووم خزمةتيان لة كات

محيدين رةزا حةمة النئةو هونةرمةندةى )شانؤ

و سينةما(ى لةيةك كاتدا تيكةل بةيةك كردووة

Page 37: govare kakon ( 8 )

37تةمموزي 2010ذمارة 8

هاوكاريان دةبم ...شانؤ بونى س���ةرةراى كةكؤن: ضةند وةبونى و كؤية لة زؤر كاريكى ثةيمانطةى شانؤى بةشى و تيثيك هونةرة جوانةكان بةالم ساالنة لة يةك دوو شانؤطةرى زياتر نمايش ناكريت ؟ محيدين: ئةمة راستة بةالم ثيمواية باسى ثيشو ثرسيارةكانى وةالمى لة كةم بؤ ئيش كة ك��ردوة ئ��ةوةم��ان دةكريت ، راستة ئيش كةمتر دةكريت بةالم ئاستى ئيشةكانى ئيستا باشترة .

لة بؤشانؤ ية ثرؤذةت ضي كةكؤن: كؤية ؟

محيدين: لة ئيستا دا هيض ثرؤذةيةكم نية بؤ شانؤ .

تؤ ، سينةما سةر بابيينة كةكؤن: كورتة بة الوان فيستيظالى يةكةم لة فيلميك بةشدار بووى و خةالتيكيشت باسيكى دةكريت هينا دةس��ت بة فيلمةكةو فيستيظالةكةمان بؤ بكةى ؟

محيدين: بةلى ئةمة سالى )2001( كرا ساز فيستيظالة ئةم سليمانى لة حاجى و بةريزتان لةطةل ئيمةش كرد كاريكمان برادةرانة ئةو و فازيل كرد بةشداريمان )بةختيار( بةناوى ئةكتةرمان وةرطرت باشترين خةالتى بؤ هةردوو منالى ئةو ساو طةنجى ئيستا كاكة )هونةر و ديدةوان( جطة لةوةش فيستيظالمان باشترين فيلمى خةالتى بةدرخان سينةماى ناوةندى لةاليةن ب��ةش��دارى ل���ةوةش جطة . ث��ي��درا ئةظين كؤمثانياى يةكةمى فيستظالى كرد فيلمى نيشاندانى وةرزى و فيلم ئةو بؤ بوو باش كاريكى هةلةبجة لة

ساكة.فيلمت ضةند ئيستاكة تا كةكؤن: ضةند بةشدارى وة هيناوة؟ بةرهةم

فيلمت كردوة؟ محيدين: تا ئيستا )5( ثينج كورتة فيلمى )3(سى و داوة ئةنجام فيلمم بةشدارى لة جطة كردوة ديكؤمنتيم زياتر لة )10(دة كورتة فيلمى تر وةك ياريدةدةرى دةرهينةر و مؤنتاذ كردن

..سينةما ك��ارى لةكؤية كةكؤن: شارةكانى ضاو لة دةبينريت كةم بؤضى هؤكارةكةى كوردستان، ترى

دةطةرينيتةوة؟

تاكو كؤية لة بةداخةوة محيدين: دامةزراوةيةك يا فةرمانطةيةك ئيستا كة ئيمةش )سينةما( بةناوى نية ثةنابةرينة دةبيت دةكةين ئةوكارانة بةر هةولير يان سليمانى يان وةزارةت ، رةنطة ئةمة هؤكاريكى بيت ، دواتريش رووى لة سينةما ك��ارى و سينةما داراييةوة زياتر لة كارى ترى ثيويستى بابليين كاريكى ضونكة ثارةية بة )جماعية( كاستى زؤرى دةويت وةبوارى زؤرة هةر لة سينارسيت و دةرهينةر و هيتر موسيقى و مؤنتير و كاميرامان وةكةمى ثيويستة زؤرى كؤمةليكى و ترة هؤكاريكى بوارانةش لةم شارةزا كوردستان لة هونةرةش ئةو دواتر ،بوارةكانى ناو كةوتؤتة تازة و نوييية هةر بؤية كوردستان لة هونةر ترى وةك سينةما كارى كوردستانيش لة ثيويست نةكراوة بةالم بةراى من زياتر لة هةموو هونةرةكانى تر توانيويةتى لة دةرةوة خؤى بسةثينى و دةيان خةالت و ريزلينان بة دةست بهينيت كة ئةمة كردنة لةسةر هةلويستة شايستةى لةاليةن بةرثرسان و كار بةدةستان بؤ

ئةوةى طرنطى زياترى ثى بدريت .تةلةفزيؤنى سةر بابيينة كةكؤن: كؤية ، بثرسين ضى ثيبةخشيت و ضى

ليسةندوى؟ محيدين : تةلةفزيؤن تاكة ثالثشتى زؤر وةكمارةكةشم و كارةكانم بؤ منة كاتى بةى زؤر راستة دةويت خؤش بووة ريطرم كةم زؤر بةالم طرتووم منيش كارةكانى ضونكة كارةكانم لة

ثةيوةندى بةتةلةفزيؤنةوة هةية .ضةند تؤ ئاطادارين وةكو : كةكؤن طؤرانيةك ضةند بؤ جوانت كليثيكى كارانةمان ئةو باسيكى طةر ، كردووة

بؤ بكةى؟من هةرضةندة راستة محيدين: بةالم نية كليث لةكارى حةزم زؤر زؤريش ريكةوتوة كليث دروست بكةم من تةنها كليث بؤ ئةو طؤرانية دةكةم كةخؤم حةزم لييةتى يان بليين لةطةل خؤم دةطونجى بةالم هةندى جاريش برادةرايةتى واى كردوة كليث بؤ طؤرانى ، كليث دةتوانى طؤرانى بكةم بيذيك هةية كة لةوةى بدات ثيشان جوانتر طؤرانى دةتوانى وانةشةوة بةبيضة وة

من كليثانةى ئةو ، بكات ناشيرين بن درامى زياتر حةزدةكةم دةيانكةم وينة هةر نةك بطيريتةوة ضيرؤكيك كليثةكانم لة يةكيك وة بيت ليكدان خةالت ئةوةى بؤ كرا نيشان دةست وةرزش وةزارةتى لةاليةن وةربطريت قادر بةقودرةتى بةالم ئةوسا الوانى و طؤريان ريزلينانةكة ثيش رؤذي��ك هةية تر شتيكى ، تر يةكيكى بؤ لةكليثةكانم ئةو ووردة هةناسانةى كة بيانكةم ئةمةوى فيلم بة ناكرين بؤم بةكليث بؤ ئةوةى خؤم ليى رزطار بم .

بة كؤتايى ل��ةوةى بةر كةكؤن: ثرسيارةكانمان بهينين ، تؤ بة كةسيكى ، ناسراوى باز نوكتة و خؤش قسة كردووة كارت كة سالةى هةموو لةو حةتمةن شتيكى خؤشت بينيوة بؤمان

بطيريتةوة؟ زؤرن خؤش نوكتةى محيدين: سالى لةوانة يةكيك ئيش لةسةر دةكرد كاميرامان هةطبةى 1993لة باسى كاريكاتيرةكان لة يةكيك بةردةوام برادةر دةكرد كةيةكيان دوو ئيمةش دةكات هةلة خؤشى بةسةر لة كاستى هةطبةى كاميرا دوو برامان ئةو دلير مامؤستا بؤية بوو لةطةل دةورةى دا بةوان ، مةوعيدمان سةعات سيى ثاش نيوةرؤبوو لة بةردةم يانةى هةموو ئيمةش ، كؤية فةرمانبةرانى لةوى ئامادة بوين برا بضوكةكة لةنادى ديتةدةر و برا طةورةكة دةيبينى خؤى برا لة زللةيةكى و دةكات تورة لى سةرخؤشةكةية كة دةدات بضوكةكة دةستمان ئيمةش بوو وا دةورةك��ة هةر طةورةكة برا وينةطرتن بة كرد دةمانطوت ئيمةش دةبؤوة نزيك ليى كةضى ليدة زللةى تورةبة كاكة دةى ئةو هةر دوور دةكةوتةوة مامؤستا دلير تورةبة ليى لييدة ناليم ووتى تورةبوو برا طةورةكةش طوتى كاكة ض لييدةم ليى تورةبم ئةوة فول سةر خؤشة تومةز تيرى بوو ئيمة ضوو برادةرة ثيش ئةو

خواردبؤوة . كةكؤن : لة كؤتايى ضى بة كةكؤن

دةلييت ؟ بيت خؤش دةستتان : محيدين

كاريكى باش دةكةن با هةبى ....

Page 38: govare kakon ( 8 )

38

ɁǿǦȹɀȽ ɂ ĆȱǟȿǦȽ

لة 2010/4/13 رؤذى -1ئامادةبونى بة خان نةجيبة هؤلى زؤر ميوانيكى و ه��ون��ةرم��ةن��دان وهونةرى رؤشنبيرى بةريوةبةرايةتى كؤية ثيشةنطايةكى تايبةتى بؤ شيوةكار )هاوكار فرياد يوسف( كردةوة ، سةرةتا )شيخ بةريز اليةن لة ثيشةنطاكة ، كرايةوة كؤية قائيمقامى ضاثوك( هاوكار فرياد لة ثيشةنطاكةيدا نزيكةى ضل بؤ ثةنجا كارى خؤى نمايشكرد كة طوزارشت بوون لة ناخى هونةرمةند و جوانى و هةذارى و سروشت جوانى

ئافرةت .هونةرمةندى ي���ادى ل��ة -2 )سامان شارةكةمان جوانةمةرطى )2010/4/20( رؤذى لة تاهير( هونةرى و رؤشنبيرى بةريوةبةرايةتى ئةو بةيادكردنةوةى هةلسا كؤية هونةرمةندة ، سةرةتا سةعات )10،30( سةر لةبةيانى لة بةردةم بارةطاى تيثى مؤسيقاى باواجى كؤية بؤ دانانى تاجة جوانةمةرط مةزارى سةر لة طولينة كةس و هونةرمةندان و ئامادةبوان بةريكةوتن سامان كاكة ك��ارى و وتةى طولينة تاجة دانانى باش و هونةرى و رؤشنبيرى بةريوةبةرايةتى ) مولود )رةوةز الي��ةن لة كؤية هونةرى و رؤشنبيرى بةريوةبةرى تيثى وتةى ثاشان كؤية خويندرايةوة لةاليةن كؤية باواجى مؤسيقاى ئيسماعيل( )ئ���ارةزوو هونةرمةند

خويندرايةوة ثاشان هاوريى هونةرمةند ) ئيسماعيل قادر ( ثةخشانة شعريكى ثيشكةش بة طيانى ثاكى كاكة سامان لةاليةن مؤم ئةى طؤرانى ، كرد هونةرة ثةيمانطاى خويندكارانى بةشةر جعفةر شةهيد جوانةكانى ثةرشتى مامؤستا سةفين ثيشكةشكرا براى تاهير( )هاورى لةاليةن دواتر ،كاكة سامان وتةى بنةمالةى خويندةوة لةاليةن مةراسيمةكة باسة شايانى ،)ثشتيوان كؤية تةلةفزيؤنى بيذةرى سةعات دواتر ضوو، بةريوة صديق( بةئامادةبونى نيوةرؤ ثاش )3.30(ى كاكة وكارى كةس و هونةرمةندان سامان لةاليةن دايك و كضةكةى كاكة فؤتؤطرافى ثيشةنطاى ثةتى سامان وينةى كارةكانى جوانةمةرط كرايةوة لة وة لةخؤطرتبوو وينةى 30 كة سةعات )4(ى ئيوارة فيلمى )ئاهةنطى و سيناريؤ لة كة مةزن( مامؤستاى نمايشكرا بوو سامان كاكة دةرهينانى كةلة سالى )1992( بةرهةمى هينابوو سةعات 2010/6/9 رؤذى -3 .ضاوديرى لةذير بةيانى )10.30(ى حةويزى( شةمال )دكتؤر بةريز رؤشنبيرى طشتى ب��ةري��وةب��ةرى بةئامادةبونى ، هةولير هونةرى و قائيمقامى بةريز و هونةرمةندان جيطرى قادر سةليم كاك و كؤية و رؤشنبيرى طشتى بةريوةبةرايةتى هةرمؤتة خزمانى و هةولير هونةرى

مةقام مةزارى كردنةوةى مةراسيمى بةريوةضوو )سيوة( شارةكةمان بيذى هةرمؤتة قةشةى لةاليةن ،سةرةتا مةزارةكة كرايةوة ثاشان )رةوةز مولود( هونةرى و رؤشنبيرى بةريوةبةرى وتةى ، ثيشكةشكرد وتةيةكى كؤية و رؤشنبيرى طشتى بةريوةبةرايةتى هونةرى هةولير لةاليةن كاك )سةليم قائيمقامى ثاشان خويندرايةوة قادر( مامؤستا ثيشكةشكرد وتةيةكى كؤية )محمةد دارياس( كورتة باسيكى لةسةر سيوة باسكرد ثاشان مامؤستا )هاوذين كةسوكارى بةناوى وتةيةكى صليوة( ثيشكةشكرد هةرمؤتةوة خزمانى لةاليةن مةراسيمةكة باسة ،شايانى )هاوكار كؤية تةلةفزيؤنى ثةيامنيرى

رةندى خانى ( بةريوةضوو . يادى لة 2010/6/21 رؤذى -4مؤزيك جيهانى ج��ةذن��ى رؤذى هونةرى و رؤشنبيرى بةريوةبةرايةتى لة بةيانى )10.30( سةعات كؤية كؤية هاتوضؤى بةريوةبةرايةتى هؤلى بؤ ريزلينان لةو خزمةتةى كة ثؤليسى هاتوضؤ ثيشكةشى دةكةن ئاهةنطيكى مؤسيقيان سازكرد بة بةشدارى هةردوو حةكيم )ئيدريس الو هونةرمةندى ) سةالم )هونةر و عود بةئاميرى ))رةوةز هونةرمةند و ناى ئاميرى بة هةشت كة طيتار ئاميرى بة مولود( كورديان ميلؤدى مؤزيكى ثارضة

ثيشكةشكرد.

ضاالكيةكاني بةريوةبةرايةتى رؤشنبيرى و هونةرى كؤية

38

Page 39: govare kakon ( 8 )

39تةمموزي 2010ذمارة 8

لةذير ضاوديرى : ثةيمانطة راطةياندنى حكومةتى ث��ةروةردةى وةزيرى بةريز ثةيمانطةى كوردستان هةريمى هونةرةجوانةكانى شةهيد جةعفر / كؤية كة سازدا خؤى فيستيظالى ضوارةمين

دوو رؤذى خاياند.و فيستيظال رؤذى لةيةكةم / 5 ريكةوتى بةيانى ى 10 سةعات 5 / 2010 بةئامادةبوونى بةريز ] ابرايم طشتى بةريوةبةرى ] اسماعيل بايز ثةيمانطاكان و مةشق كردن و نوينةرى

وةزيرى ثةروةردة. قائيمقامى ] عومةر ضاثوك [ ] قادر حمد رةنج [ مامؤستا و كؤية ذمارةيةكى ث��ةروةردةو بةريوةبةرى بةرضاو لةبةرثرسانى حكومى و حزبى و

هونةرمةندان برطةكانى دةستى ثيكرد.ضوارةمى فيستيظالى لةسةرةتاى جوانةكاندا ه��ون��ةرة ثةيمانطاى بةرهةمةكانى بةشى شيوةكارى كرايةوة كة ثيكهاتبوون لة كارةكانى وينةكيشان ثةيكةرسازى و طرافيك و و سيراميك ثةيمانطاكة خويندكارانى بةرهةمى كة

بوون.هةر لة كارةكانى فيستيظال ثيشانطاى تايبةت بؤ خويندكارى قؤناغى ثينجةمى ] عبدالحميد س��ةروةر [ شيوةكارى ساالنةى بةرهةمةكانى كة كرايةوة

كاركردنى خؤى نمايش كردبوو.بةرهةمةكانى ئامادةبووان دوات��ر بةسةر طرافيكيان بةشى خويندكارانى كارةكانى ل��ةب��ةردةوام��ى . ك��ردةوة فيستيظالى ضوارةمى ثةيمانطةى هونةرة جوانةكانى شةهيد جةعفةر / كؤية بةشى خؤيان كارةكانى ثةيمانطة مؤسيقاى بةريوةبةرى لةسةرةتادا . كرد نمايش رفيق مامؤستا ] حميد بةريز ثةيمانطة بةخيرهاتنى ووتةيةكيدا لة ] صالح ئامادةبووانى كردوو تيشكى خستة سةر و فيستيظالةكة كارةكانى و ثةيمانطاكة مامؤستاو سةرجةم لة خؤشى دةست خويندكاران و فةرمانبةرانى ثةيمانطاكةى كرد كة ئةو ماوةية هةريةكة بةجؤريك

ئةركةكانى خؤيان جيبةجيكرد .ثةروةردةى وةزيرى ووتةى دواتر كوردستان هةريمى حكومةتى لة ] دزةيى محسن سةفين [ بةريز اسماعيل بايز ابراهيم بةريز] اليةن ثةيمانطاكان طشتى بةريوةبةرى ]خ��وي��ن��دراي��ةوة. ك��ردن مةشق و وةزارةتى ستراتيذى لةوووتةكةيدا روون كردةوة و رايطةياند كة هةميشة طرنطى تةواو دةدةريت بة بوارى هونةر و بةشةكانى بؤ لةمةو دوا ئةم طرنطية زؤر زياتر دةبيت . دواتر ووتةى بةريز مامؤستا ] سفين عبدالرزاق عبدالقادر [ سةرؤكى بةشى مؤزيك لة ثةيمانطا ثةرشتى بةسةر خ��وي��ن��دراي��ةوةو و خويندكارانى بةشةكة مامؤستايانى ثةيمانطةى م��وزي��ك��ى ب��ةش��ى / جةعفةر شةهيد هونةرةجوانةكانى ثيشكةش بةرهةمةكانى خؤيان كؤية بريتى بوون ئامادةبووان كرد، كة بة اليةن لة كة بةرهةم هةشت لة مامؤستا موزيك بةشى مامؤستايانى دةرباز جالل – عبدالخالق ] سةنطار ئةحمةد سةردار – فرياد هيمن –كرابوو ئامادة ] عبدالرزاق سفين –موزيكى ثارضة و طؤرانى ضةندين كرد ثيشكةش جيهانيان و خؤمالى بوو. ئامادةبووان خؤشحالى جيى كة

بةشى نمايشةكانى هاتنى بةكؤتايى رؤذى يةكةم كارةكانى ، موزيك

فيستيظال كؤتايى هات .فيستيظالى ضوارةمين دريذةى لة 2010 / 5 / 6 رؤذى ثةيمانطة فيستيظال دريذةى بةكارةكانى خؤى هةر بؤ شيوةكارى هؤلةكانى . دا سيراميك و وينةكيشان بةشى ضوار لةبةردةم طرافيك و ثةيكةرسازى و

ميوانةكان و ئامادةبووان كراوة بوو .نيوةرؤ دواتر سةعات 11 ى ثيش بةشى شانؤى ثةيمانطا بة ئامادة بوونى قائيماقمى ] عومةر ضاثوك [ بةريز قةزاى كؤية و كؤمةليك لة هونةرمةندان دةستكرا بة نمايشكردنى شانؤيى ] من يةكيكم لة ئيوة [ كة لةدةقى شانؤيى خؤشةويستى وةرطيرابوو لة نووسينى ] دارا خاليد ديكؤنى [ و ئامادةكردن و دةرهينانى مامؤستا ] سةردار ئةكرةم [ مامؤستايان بةرجةستةكردنى و ]ئوميد رةزا و شةمال زاهير [ ثيشكةش لة كؤمةليك كة كرا. ئامادةبووان بة شانؤ بةشى خويندكارانى مامؤستاو و موزيك هاوكارى ئةم كارة شانؤيية

بوون.شانؤيية ئةم هاتنى بةكؤتايى كؤتايى بةسةركةوتوويى فيستيظال

بةكارةكانى خؤى هينا .

فيستيظالى ضوارةمى ثةيمانطة 5 – 6 / 5 / 2010

39تةمموزي 2010ذمارة 8

Page 40: govare kakon ( 8 )

40

ضاوثيكةوتن: ذووان عادل

شارى وةرزشكارانةى لةو يةكيك ضةند باشةوة زؤر بةئاستيكى كة كؤية كؤية يانةى باسكةى تيثى لة ساليكة وةك ئةو عةبدوال(ية )هةردةم دةبينريت وةرزشكاريك و شيوةكاريك توانيويةتى لة ئاستى و سةربكةويت بوارةكةدا هةردوو جطة وةرزشكارة ئةم بدات ثيشان باش يارى هةمان تريشى دووب��راى لةخؤى ئةنجام دةدةن و ئةمةش هؤكاريك بوة بؤ ياريزان ئةم بوارة هةلبذيريت و تيايدا ثيش لةطةل ئيستا عةبدوال هةردةم بكةويت بةردةوامة كؤية يانةى باسكةى تيثى هيواداريشة و كردن يارى و لةمةشق تيثةكةيان بطاتة ئاستى باشتر و ئةنجامى بةرضاو تر بةدةست بهينيت لةم ديدارةى

كةكؤنيشدا ئاوا بؤمان دوا : ك��ةك��ؤن: س��ةرةت��ا دةك��ري��ت خؤت

بةخوينةرانى طؤظارةكةمان بناسينة؟هةردةم : ناوم هةردةم عةبدوال مولودة بوم لةدايك كؤية لةشارى 1985 سالى ثةيمانطاى شيوةكارى بةشى دةرضوى لة جةعفةرم شةهيد جوانةكانى هونةرة

كؤية .: سةرةتاى دةست ثى كردنى كةكؤن

وةرزش الى تؤ دةطةريتةوة بؤ كةى ؟ هةردةم : سةرةتاى دةست ثى كردنى كاتةى ئةو بؤ دةطةريتةوة وةرزش��م ناوةندى قؤناغى لة بوم خويندكار كة ضاالكى لة و دةدا ئةنجام بالةم يارى

قوتابخانةكان دا بةشداريم دةكرد .ريزى ضويتة ضةند سالى : كةكؤن

باسكةى يانةى كؤية ؟

دةستم )1999(وة لةسالى : هةردةم وةرزشى يانةى لة كرد باسكة بةيارى

كؤية .كةكؤن: تا ئيستا بؤ هيض يانةيةكى تر ياريت كردووة ياخود هةر لة يانةى كؤية

ماويت؟ ثى دةست لةسةرةتاى هةر هةردةم: يانةى لة هةر باسكة يارى بؤ كردنةوة كؤية بوم و ئيستاش هةر لةم يانةية وةكو لةيارى بةردةوامم سةرةكى ياريزانيكى

كردن . كة كامانةن ئةنجامانة ئةو كةكؤن: خؤت و وةك ياخود تيثةكةى لةطةل

بةدةستت هيناون؟

خةالتى )2008( لةسالى ه��ةردةم: يارى باسكةم وةرطرت لةاليةن وةزارةتى وةرزش و الوان لةسةر ئاستى كوردستان.

هيض باسكة لةيارى جطة كةكؤن: ياريةكى ترت ئةنجام داوة ؟

هةردةم: بةر لةوةى دةست بكةم بةيارى باسكة يارى يارى بالةم ئةنجام داوة بةالم

ئيستا تةنها يارى باسكة دةكةم .كةكؤن: ئاستى ئيستاى يارى باسكة لة

كوردستان و كؤية ضؤن دةبينى ؟ يارى طشتى بةشيوةيةكى هةردةم: طةشةكردنيكى كوردستان لة باسكة باشى بةخؤوة بينيوة لة ضاو ساالنى ثيشوو توانيويةتى كؤيةش وةرزش��ى وةيانةى بدات يارية بةم بايةخ باش ئاستيكى تا

بةتايبةتى لة ئيستا دا .كةكؤن: ثيشنيارت ضية بؤ بةرةو ثيش

بردنى يارى باسكة ؟ بةرةوثيش بؤ من ثيشنيارى هةردةم: دةست كة ئةوةية باسكة يارى بردنى بكريت بة دروست كردنى باسكة لة سةر هةروةها و طةنجان و مناالن ئاستى هينانى راهينةرى بةتوانا و ليهاتوو وة دابين ثيداويستى و مةشق شوينيكى كردنى

بةوةرزشيةكانى ئةم يارية .كةكؤن: ثيشنيارت ضى ية بؤ تيثةكةت

؟هةردةم: طومانى تيدانية كةيارى باسكة ياريةكى بة كؤمةلة و ثيويستى بة هيز و بطات ياريزان ئةوةى بؤ باشة توانايةكى ثيويستى ئاستةش ئةم بةرز ئاستيكى بة بةردةوامة و زؤر راهينانى و مةشق بة كة ئةوةية تيثةكةم بؤ ثيشنيارم بؤية

بةبةردةوامى مةشق و راهينان بكةن .كةكؤن: دوا وتةت ضى ية و ضيت ماوة

بيليت؟ يةوة ثيداويستى روى لة ه��ةردةم: يارى باسكة ثيويستى بة هؤليكى تايبةت كردنى دابين هةروةها و هةية خؤى بة سةرجةم ثيداويستيةكانى يارية ، هةروةها و ئاسن يارى و بةمةلةكردن ثيويستى بةرزكردنةوةى ليها توى جةستةيى هةية كةئةمانة هةمووى دةبنة هؤى بةرةو ثيش سةرجةم هيوادارم ياريزان ئاستى بردنى بكرى دابين بتوانرى ثيداويستيانة ئةم زؤر سوثاسى طؤظارةكةتان دةكةم بؤ ئةم

بةسةر كردنةوةية .

ǦɅǘȭ Ǧȱ ȇȁǿǥȿ

وةرزشكار ) هةردةم عةبدوال( و عةشقيك بؤ يارى باسكة

هةردةم عةبدولرآل

40

Page 41: govare kakon ( 8 )

41تةمموزي 2010ذمارة 8

ذووان عادل

بيرؤكةى : جيهانى جامى ميذووى *جيهانى جامى ثالةوانيةتى ريكخستنى بؤ تؤثى ثى بؤ )رؤبير جؤران(ى فةرةنسى )1904( لةسالى جؤران ، دةطةريتةوة يةكيةتى دامةزرينةرانى لة بووة يةكيك لةسالى ، دةول��ةت��ى نيو ثيى تؤثى ريميى جؤل دةستى لةسةر )1929(ثاريزةرى فةرةنسى بيرؤكةكة بووة راستى يةكيةتى كؤبوونةوةى كاتى لة ئةويش نيودةولةتى لةشارى بةرشلؤنةى ئيسثانى، سالى لة درا بريار كؤبوونةوةدا لةو هةر جامى ثالةوانيةتى يةكةمين )1930(بضيت بةريوة ئؤرطواى لةوالتى جيهانى جؤل )خةالتى نرا ناو ثالةوانيةتيةكة ثالةوانيةتى )1970( تاكو ناوة ئةو ريمى( ناونرا ثاشان ، بوو بةردةوام مةكسيك لة دةولةتى نيو ثيى تؤثى يةكيةتى جامى

يان جامى فيفا .يةكةمين ب��ؤ ئ��ورط��واى *ب��ؤض��ى : كرا تةرخان جيهان جامى ثيشبركيى هةلبذاردةى ئورطواى لة ساالنى )1924-

ئؤلؤمثيادى دوو زيرينى خةالتى )1928زؤر هةلبذاردةيةكى و هينا بةدةست ياريطايةكى لةوة جطة ، هةبوو بةهيزى 90 جيطةى هةبوو نويى دةولةتيى نيو هةزار كةسىى تيدا دةبؤوة ، ئةم هؤكارانة دةستنيشانكردنة، ئةو بؤ بوون سةرةكى مايةى بووة ئؤرطواى دةستنيشانكردنى زؤربةى بؤية ، ئةوروثا والتانى توورةيى والتانى ئةوروثا بةشدارييان لةو ثالةوانيةتة ئينطلتةرة كرد واى بريارة ئةم ، نةكرد نيودةولةتى يةكيةتى ئةنداميةتى لة ضوار دةستثيكردندا رؤذى بكشيتةوة،لة ئةوانيش بةشدارييان كرد ئةوروثى والتى )فةرةنسا ، رؤمانيا، بةلذيكا ، يوكسالفيا ( .*جامةكانى ثالةوانيةتى جيهان: 1- جامى )جؤل ريمى( : دريذيةكةى )30( سانتيمةترة و كيشى )4( كيلؤ طرامة هونةرمةندى الفلؤرى( )ئيلى ديزاينى لة دروست )18( عةيار لةزيرى و بةناوبانطة ناوى ناز بةدةستهينانى بةهؤى كراوة هةتا تا بةرازيل ، جار )3( بؤ مؤنديال

جامةكةى ثى بةخشرا . سلظيؤ : )فيفا( جيهانى جامى -2ئيتالى جامةكةى كاوابيكاى هونةرمةندى دروست كردووة دريذى )36( سانتيمةترة

و كيشى )5( كيلؤطرامة و لة زيرى عةيار )18(

دروستكراوة . جامى بة سةبارةت زانياريك *ضةند

جيهانى تؤثى ثي )مؤنديال( : والتى لة مؤنديال يارى يةكةم -1 ئورطواى سالى )1930( ئةنجام دراو والتى

ئورطواى توانى جامةكة بباتةوة .كةتا والتة تاكة بةرازيل ووالتى -2 مؤنديالةكاندا لةسةرجةم ئيستا وةكو 19 دةكاتة 2010 تا كردووة بةشدارى

جار .ئامارى باشترين تيثى 3- لة ئةنجامى -1930 سالى لة مؤنديالدا بوى بةشدار و ئيتاليا و ئةلمانيا و بةرازيل 2006

ئةرجةنتين بة باشترين تيث دةست نيشان كراون.

4- بةهؤى هةلطرسانى شةرى جيهانى ( سالى مؤنديالى ياريةكانى دووةم��ةوة

1942 و 1946( ئةنجام نةدراوة . كة تيثن تاكة ئيتاليا و بةرازيل -5 يةكدا بةدواى مؤنديال دوو يانة توانيو و 1934( سالى ئيتاليا بةرنةوة جامةكة

1938( ، بةرازيل لة سالى )1958 و 1962( .

جار يةك تةنها عيراق ووالت��ى -6بكات مؤنديال بةشدارى توانيويةتى مةكسيك ى )1986( مؤنديالى ئةويش

بوو . 7- ئةلمانيا تاكة تيثة كة توانيويةتى لة جامى جيهانى ثلةى دووةم ضوار جار

تؤثى ثى دا بةدةست بهينيت .يةكةم توانى كة ياريزان يةكةم -8 )لؤسيان بكات مار تؤ مؤنديال كؤلى لؤرانى( فةرةنسى بوو لة مؤنديالى ئورطواى . كرد تؤمارى مةكسيك تيثى بةرامبةر ، ميذوو ) ثى )تؤثى ضاوة سةر *

سةرهةلدان ، داهينان

جامى جيهانى لة ساىلر )2006-1930(

41ئاياري 2010ذمارة 7

طؤل دووةم ثالةوان شوين سال ز70ئةرذةنتينئؤرطواىئؤرطواى 1193068ضيكؤسلؤظاكيائيتاليائيتاليا2193484هةنطاريا ئيتاليافةرةنسا3193888بةرازيل ئؤرطواىبةرازيل 41950127هةنطاريائةلمانياسويسرا 51954125سويدبةرازيلسويد 6195885ضيكؤسلؤظاكيابةرازيلضيلى 7196289ئةلمانيائينطلتةرةئينطلتةرة8196695ئيتاليابةرازيلمةكسيك 9197097هؤلةندائةلمانيائةلمانيا 101974102هؤلةندائةرذةنتينئةرذةنتين 111978146ئةلمانيائيتاليائيسثانيا 121982132ئةلمانيائةرذةنتينمةكسيك 131986116ئةرذةنتينئةلمانيائيتاليا 141990141ئيتاليابةرازيلئةمريكا 151994171بةرازيلفةرةنسافةرةنسا 161998161ئةلمانيابةرازيلكؤريا و ذاثؤن 172002148فةرةنسائيتاليائةلمانيا 182006

جامى جيهانى )مؤنديال(

Page 42: govare kakon ( 8 )

42

ئاماريكي ترسناكسالي ثار لةكؤية )106( مردوون لة )82%( بةهؤي نةخؤشييةوة بووة

لة تاقيكردنةوةي كؤليذي ئيشقلة نيوان 5 هةزار خويندكاري عيراقي 50 يان دةرضوون، 16 يان خةلكي قةزاي كؤية بوون

يةكةمي سةرجةم عيراقيش خويندكاريكي ثةروةردةي كؤية بوو

كةكؤن: لة نمونةيي ئيشقي ك��ؤل��ي��ذي ري���ك���ةوت���ي2010/4/20 س��ةردان��ي بؤ كرد ثةروةردةيان بةريوةبةرايةتي ثيشبركآي لة بةىشداريكردنمان قؤناغي)9-6( خويندكاراني بؤ زانستي قةتابخانةيةك لة هةر كة بنةرةتي، ي )6( خويندكار( ئامادة بن بؤ ثيشبركيكة. لة 2010/5/1 لة 18 ثاريزطا و 3 شار ثيكرد. دةستي تاقيكردنةوةية ئةم ثرسيار )60( تاقيكردنةوةكة سةرجةم بوو لة وانةكاني ئينطليزي، فيزيا، كيميا، ذم��ارةي بيركاري. و زيندةوةرزاني بةشداربوواني تاقيكردنةوةكة لةسةرجةم بوون. كؤية عيراق)5( هةزار خويندكار يةكةمجار بوو بةشداري ثيشبركآيةكي ثينج لةو و ئةنجامدا لة بكا. لةم جؤرة لةو دةرضوون. خويندكار 50 هةزارة ثةنجا خويندكارة 16 خويندكاريان هي

طوتنة شاياني بوون. كؤية ثةروةردةي لةو 16 خويندكارة كؤييةش خويندكاري لة ئؤمةر ئةحمةد هامون )9( ثؤلي دواناوةندي ضرؤ يةكةمي هةموو عيراق ثؤلي جةبار محةمةد هةروةها بوو، لة كةريم سانا و محةمةد نور و )6(كة بوو.، عيراق سةرجةم يةكةمةكاني لة هةمان ثيبةخشرا، بةخايان خةآلتي بآ ئةوانةي ئيشق كؤليذي كالتيشدا

بةرامبةر لة كؤليذةكةيان وةرطرت.لةطةأل هاوكات ديكةوة اليةكي لة هةلسةنطاندني تاقيكردنةوةية، ئةم كة ئةنجامدرا، عيراق قوتابخانةكاني ضوار لةو دةض��وون، قوتابخانة ضوار ضرؤي خويندنطاي قوتابخانةيةش بةريوةبةري بوو. كؤية لة دواناوةندي سةمةد ش��ي��الن خويندنطايةكة قوتابخانةي ضاكترين خةآلتي حةويز

ثيبةخشرا.

لة ئامارةي ئةو طويرةي بة كةكؤن: سالي طرتووة، وةرمان كؤيةوة ئاسايشي كؤضي كةس 106 كؤية لة ث��ار)2009( ذمارةكاني لة كؤن كة كردووة، دواييان كردةوة. بآلوي ليستيك بة سالةدا ئةو دواي ثيوةنديكردنمان بة خزماني هةرمؤتة كةس سآ 1009 سالي لة دةرك��ةوت كردووةو دواييان كؤضي ديانةكانيش لة ئةو نةكردوون. ناونوسي كؤية ئاسايشي مةربين ئازاد (: لة بريتين كةسة سآ شةماس طورضيلة، وةستاني بة )1962( 2009/3/7 لة )1917 ( كةريم عيسا مردووة هؤيةكةي ثيري، زةكية طؤرطيس نةخؤشي 2009/7/21 لة )1951(كؤية لة مردووان ذمارةي بةمجؤرة دأل

كةس. 106 دةطاتة 2009 سالي لة خوينةراني ئاطاداري ئةوةي بؤ كةكؤن، بداتآ لةمبارةيةوة زانياريان بكاو بةريز ئةنجامدا ئاماري ليكؤلينةوةيةكي كاري لةو كؤضكردووةكان. ثؤلينكردني بؤ بوون. ميينة 51 نيرو 55 ذمارةيةدا تةمةنيان لة نيوان ) 3 سالي تا 92سالي( تيكراي ليكؤلينةوةكة طويرةي بة بوون. تةمةني مرؤظي كورد لة كؤية)65.6( سالة. بةآلم طةر نيرو مآ جيا بكةينةوة، تةماشا تةمةنيان و دةذين زيتر ذنان دةكةين، ثياوان كةضي )71.7(س���األ، دةطاتة

)59.9( ساأل دةذين. دةطةريتةوة زؤربةي كؤضكردن هؤي دةكا ) %70( نزيكةي كة نةخؤشي، بؤ

ذمارةيةكي ئةمةش ديارة كةس. )75(نةخؤشي كة دةكا، بةوة ئاماذة ترسناكة، خؤيةتي، جيطاي بؤية كؤية. لة بةربآلوة تةندروستي طشتي بةريوةبةرايةتي كة بكا، سةر لة جيدي ليكؤلينةوةي كؤية نةخؤشيانة ئةو ضارةسةركردني هةولي لةوانة كةس )10( ئاماذةية جيطاي بدا. ك��ردووة.)2( كؤضيان دأل وةستاني بة كةس )1( شيرثةنجة. بة كةسيش وةستاني طورضيلة. ئةواني : )7( كةس بة سوتان، كة هةموويان ميينةن !! )1( كةس )3( كوشتن. بة كةس )2( تةقينةوة. بة كةس بة رووداوي ئؤتؤمبيل. شاياني باسة )17( كةسيش بة هؤي ثيريةوة ضوونةتة

رةحمةتي خودا.

لة 2009 لة كؤية 1894

منداأل لةدايك بوون

بة 2009 ثاردا سال لة كةكؤن: نةخؤشخانةي ئاماريكي طويرةي شةهيد دكتؤر خاليد 1894 منداأل لةدايك بوون، لةوانة 1016 كورن، 26 لةمانةش جطة كضن. 878بوون، لةدايك بة مردووي منداأل كة 10 كور و 16 كضن. هةر ئةو زؤرترين كة بةدةردةخا، ئامارة لة مانطي لة دايك بوون ذمارةي كانووني دووةمدا بووة 227 منداأل دواي لة 114كض( كور، 113 (كة ، دآ ئةيلول مانطي ئ��ةوة 186 مندالة ) 89 كور، 97 كض( ، كة كةمترين ذمارةش لة مانطي كانووني يةكةمدا بووة 109 ) 63

كور ، 46 كض(. يةك تةنها طوتنة شاياني دايك لة بووة كور كة ، منداأل رؤذيك ضةند دواي بةآلم بووة،

مردووة.

Page 43: govare kakon ( 8 )

43تةمموزي 2010ذمارة 8

بةريز وةزيرى خويندن بـاال و تويذينةوةى زانستىسةردانى ثةيمانطاى تةكنيكى كؤيةى كرد

ليذنةى ئابوورى بةردةوامن لةغةرامةكردنى دوكاندارو فرؤشيارة سةرثيضيكارةكانى كؤية

خوليكى تؤثى ثى لةثةيمانطاى تةكنيكى كرايةوة

خويندكاران ثةيمانطاو وةرزش��ى يةكةى بةسةرثةرشتى بؤ كرايةوة كؤية تةكنيكى لةثةيمانطاى ثى تؤثى خوليكى خويندكاران و مامؤستايان بؤ 2010-2009 خويندنى سالى و زانستى )9(بةشى كة خةياند نيوى و مانط يةك خولةكة ثيك لة )25(تيث تيدا كرد كة بةشداريان مامؤستايان تيثى كار- )كارطيرى بةشى هةردوو كؤتايى لةئةنجامى هاتبوو دووةم( نةخؤشيةكان-قؤناغى )شيكارى دووةم(و قؤناغى نةخؤشيةكان( )شيكارى بةشى لةئةنجامدا كؤتايى طةيشتنة

سةركةوت بةسةر بةشى)كارطيرى كار(بةئةنجامى )4*1(دوايى خةالت دابةش كرا بةسةر سةركةوتوانى ثلةى يةكةم و دووةم خةالتةكان مامؤستايان ثةيمانطاو راطرى بةريز لةاليةن كة

دابةش كران.

لة مانطيكدا 170 رووداوي ئاطركةوتنةوة تؤمار كراوة لة

سنوري كؤيةكةكؤن: بة طويرةي زانياريةكاني بنكةي ئاطركوذينةوةي كؤية رووداني كؤية 170 قةزاي سنوري لة 2010/6/30 تا 6/1 لة ئاطركةوتنةوة رووي داوة: 71 دؤنم طةنم و جؤ سووتاوة. 732 دار هةنارو هةنجيرو بةرو و دارةكاني سووتان. زياني هاوآلتيان

لة ئةنجامي ئةو سوتانانة بة 24مليؤن دينار خةمليندراوة.ئاميرةكاني بةكارهيناني ئةنجامي لة ئاماذةية جيطاي ئاطركوذينةوة، ضةندين ئاميروي ئؤتؤمبيل ثارضةكاني زيانيان ثيطةيشتووة، كة زيانةكاني بة 3مليؤن 600 هةزار دينار دياري سووكي بة ئاطركوذينةوةش كارمةندي ضوار هةروةها كراوة.

سوتان كاري تيكردوون.

ليذنةى ئابوور كةتايبةتة بةبةدواداضوون و سزادانى سةرثيضى كةران لةدوكاندار و فرؤشطاو فرؤشيارو كة كؤية خزمةتطوزاريةكانى شوينة ناوضةو شةش نوينةر ى فةرمانطةو بةريوةبةرايةتيةكانى شيوةية بةم كةليذنةكة ئةندامن تيايدا كؤية بةريوةبةرايةتى نوينةرى ه��ات��ووة: ثيك ئاسايشى ن��وي��ن��ةرى ك��ؤي��ة، تةندروستى كؤية، ئاسايشى نوينةرى هةولير، رؤذهةآلتى تةندروستى نوينةرى كؤية، شارةوانى نوينةرى بةريوةبةرايةتى نوينةرى ، ئاذةل سامانى و كشتوكالى كؤية. ئةم ليذنةية رؤذانة دةردةضن و شوينةثةيوةنديدارةكان بةسةر دةكةنةوة رينمايى تيبينيةكانى لةدةفتةرى خؤيان مةرجةكانى و و دةنووسن خزمةتطوزاريانة شوينة ئةوناوضةو يان هةرشوينيك ئةطةر رادةطةيةنن، ثييان فرؤشياريك يان دوكانداريك سةرثيضى بكات و بريارةكان كردنى لةجيبةجى تةرخةمبيت كةم

دةكةنةوة بةرز خؤيان راثؤرتى ليذنةكة ئةوا راثؤرتةكة ئةوانيش رؤذه��ةآلت بؤئاسايشى تةندروستى تةندروستى كؤية، بؤ بةرزدةكةنةوة كؤيةش اليةنى برياردةرو جيبةجيكةرة بةرامبةر ئابوورية ليذنة ئةم سةرثيضيكةر، اليةنى بة ضونكة واية ون سةربازى وةك كارةكانيان دارةكان مةبةست شوينة بةبةردةوامى ئةوان ب��ةردةوام لةبةدواداضوونى بةسةردةكةنةوةو بةسةرداطرتنى دةست و كردن بؤرينوينى دان هةروةها و بةسةرضوو خؤراكى و كةلوثةل كةئةوانةى فرؤشيارةكان و دوكاندار سزادانى ثابةندى نرخةكان نابن و هةروةها لةرووى ثاك تةندروستى رينمايةكانى ثابةندى خاوينيةوة و فرؤشيارةكان دوكاندارو لة بةشيك ديارة نابن، وةكو كؤية خزمةتطوزاريةكانى ناوضة و بةهؤى ساردةمةنييةكان خواردنطةو طازينؤو رووب��ةرووى ثابةندنةبوون و كةمتةرخةميان

كةكؤن طؤظارى ئةوةى دواى دةبنةوة، سزادان ثةيوةنديدارةكان بةاليةنة كرد ثةيوةندى زانيارى بؤثيدانى ئابوورى ليذنةى بةتايبةتى كة فرؤشيارانةى فرؤشطاو و ئةودوكان لةسةر بدةن، ليدوانييك هيض ئامادةنةبوون سزادراون هةرضةندة خةلكى ثيويستة بزانن و ئاطادارى ئةم جؤرة كارانةبن سةرثيضى كةران بناسن بؤئةوةى جاريكى تر ئةم جؤرة كارانة ئةنجام نةدةن بةآلم هةول و بةدواداضونةكانمان بؤناسينى سزادراوان بى ئةنجام بوو كةمترين زانيارى كة بةدةستمان ضاوديرى لةهؤبةى تةنها كة ئةوةبوو كةوت كارو كةلة راطةياندين ثييان كؤية تةندروستى -2010/1/1 لةماوةى خؤيان ضاالكيةكانى

خزمةتطوزاريان )20(شوينى 2010/6/20تريان شوينى )50( هةروةها داخستووةو بةسةر)20( دةستيان هةروةها غةرامةكردووةو

تةن لةمةوادى بةسةرضوو داطرتووة.

ثةيمانطا بةسةركردنةوةى بةمةبةستى لةنزيكةوة ئاطاداربوون لة ئيش و كارو ثيداويستى يةكانى ثةيمانطا شانديكى وةزارةتى خويندنى يان تةكنيكى كؤية ثةيمانطاى باال سةردانى لة هاتبوو ثيك شاندةكة باسة شايانى كرد، عالءالدين( دالوةر )دكتؤر ثرؤظسيؤر بةريز

ثرؤظسيؤر)دكتؤر باالو خويندنى وةزي��رى كريم صالح ( راويذكارى وةزير بؤ كارو بارى زانستى، هةردوو سةرؤكى دةستةى خويندنى تةكنيكى سليمانى و هةولير ضةند ئةنداميكى شاندةكة دةك��رد. وةفدةكةيان ياوةرى تر كارمةندانى ثةيمانطاو ئةنجومةنى لةاليةن

ليكراو طةرميان ثيشوازيةكى ثةيمانطاوة لةكؤبونةوةكةدا داواكاريةكانى ثةيمانطا خراية بةردةستى بةريز وةزير ئةويش بريارى دا كة توانا داواكاريةكان جيبةجي دةكات و بةثيى دواتريش سةرجةم بةش و هؤل و تاقيطةكانى

ثةيمانطايان بةسةر كردةوة.

Page 44: govare kakon ( 8 )

44

* ئةرآ مام مؤتك لة ثرؤذةي ئاوي كليسة ض خةبةر؟مام مؤتك: كةسي مامي ئةو هاوينةش كؤية بة ديمةكاري دةمينيتةوة، لةوانةية لةطةأل بةهاري داهاتوو كؤية بةراو بكرآ، بةمةرجآ طةر ئيدارة

كؤنةكةي سليماني ليبطةرآ!!!* مام مؤتك كام طةرةكي كؤية ئاوي باشة؟مام مؤتك: ئةو طةرةكانةي مةنسوولي لينة!!

* دةبينم بةسةر دوو سايدي جادةي هةرمؤتة دةرؤيي و سةران دةلةقينآ، مةسةلة ضيية؟

مام مؤتك: سةرم سورماوة لة كاري حكومةت، هير بوويم لة كاري مقاول!!! براكةم شيتي ئةوناع ئةوناعة!

* جاران ثينةدؤز زؤر بوون لة كؤية، وةستاي ضاكيان تيدا هةبوو..مام مؤتك : كةسي مامي حكومةت جيكاي ئةواني طرتؤتةوة لة بةختي

ئيمةش بؤتة خراثترين ثينةضي!!* دةركةت بة قورطيرآ خؤ قسةكةم تةواو نةكردبوو..

مام مؤتك : خانة خراث دةزانم دةتةوآ ضي بآلي ئةوة نيية جادةكان بة سةقةتي ثينة دةكةن.. ضيمةنتؤي لة قؤرتةكان دةكةن و ئاوي ثيدا ناكةن. بةقير سواخي دةدةن و دةيكةن بة تاسة، قؤنة قير لة نزيك شوينةكاني

فرآ دةدةن!!* مام مؤتك حكومةت بؤ شوينة طةشتيارو سةيرانطاكان ئاودةست و

ئاوي دانا كةضي هةموويان خراث كرد؟ئيشي بلين و بطرن رةخنة تا دةكةن، خراثي ئةوانةي مؤتك: مام حكومةت ئةوها خراثة. هةنديك هةن دةلين سةيران حةرامة جيطاي خؤ

رازاندنةوةو نةزةرة!!* ئةرآ مام مؤتك ئةوة بؤ كوردستاني نوآ وينةي هونةرمةند سيوة لة

مةراسيمي نؤذةنكردنةوةي طؤرةكةي بآلونةكردةوة؟بوو باشتر ثيان زؤر نوآ كوردستاني جةماعةتي قوربان مؤتك: مام وينةيةكي زةبةالحي ) ئةليسا( بآلوبكةنةوة. ئآ بآ قةزابي ئةدي )ئةليسا( جوانتر و رووت تر نيية؟!! سةرو فةسالي مامة سيوة لة كوآ و هي ئةليسا

لةكوآ. بةخوا خراث نةزةري!!* مام مؤتك دةلين دزي عةنتيكة ثةيدا بووة لة كؤية، دةبآ ضييان دزي

بآ؟مام مؤتك: شتيكي وانيية، هةر تةنها لؤريةك بوو بيست سي بؤري ثرؤذةي ئاوي كليسةيان دزي بوو. شوكر نة ثؤليس نووستووة نة جةماعةتي ئاوي كؤية. دز طيراوة. خوا بكةم سزا بدرين ئامؤزاو بن عاميان ل�آ ثةيدا نةبآ

شةفاعةتي بؤ بكةن.* مام مؤتك بيستوومة تونيلةكةي هةيبةسولتان زيندوو بؤتةوة، تؤ بآلي

وابآ، شةرت بآ وابآ خيريك دةكةم.بيتةوة، زيندوو مردوو دنيايآ لة سةر نةمبيستووة ئيستا تا مؤتك: مام بةآلم عيلم وا ثيشكةوتووة دةلين خةريكة دةست لةكاري خودا دةدةن، ثيري بة طةنجي تؤ ئينشاهلل نايبنم، من دةكةنةوة. زيندوو مردووان

دةيبيني!* مام مؤتك ئةو برة ثارةي ئةو ساأل بؤ كؤية سةرف كراوة ضةندة؟

مام مؤتك: لة حكومةت بة زياد بآ زؤرة، دةلين سآ مليارو نيو دينارة . طةر بة مشور سةرف بكرآ ثارةكة باشة عةيبي نيية. بةشي ثينةكردني

شارةكة دةكا. شوكر بن، با ئةو ساليش شار هةر ثينة بكرآ.ئةو كراوة خةرج مليار 80 سؤران قةزاي بؤ ثار سالي دةلين ئةدي *

ساليش داواي زياتريان كردووة؟مام مؤتك: بة ضاوي خؤم لة رؤذنامةكان خويندمةوة، كابرايةكي عةنتيكةي

دووشاو لة ثاشاي قاتة!

ئةستيرةي بةختي شار

زؤرجاران قسة وةك بةرد واية، مةبةست رةقي نيية، مةبةست نةطرآ خؤي جيطاي رةخنةكانت قسةو طةر سةنطيةتي. لة

نةيكةي باشة، ضونكة لة ئةنجامدا هةر تؤ زةرةر مةند دةبى.

لة ليخوري، طةنجي حسابي بة هةر نةكةي ثيري بة طالتة جياتي خؤهةلكيشان و كةش و فش باشترة مةست و مةندوور

بيت.

راهاتووي هةرضةند نةهاتووة، بؤ خؤشت هةواليكي دةميكة خؤشةت هةوالة ئةو بةمزووانة بةآلم نيية، طرنط بةالتةوة و

ثيدةطا، كة تا رادةيةك ريرةوي ذيانت دةطؤرآ.

ئةو بةهارة خؤشةت لة دةست داو كةلكت ليوةرنةطرت. فرسةت من بكةيت. بيركردنةوةت رةفتارو لة طؤرانكاري هةندآ بوو ناليم فرسةتباز بة، بةآلم ذيان فرسةتة، فرسةتيش، نة بة ئاساني،

نة هةموو دةمآ ئامادة دةبآ و دةست دةكةوآ.

لةطةأل دانيشتوون، زؤر ريك و ثيك و تةبان، لةيةك دةطةن و لةيةكتر حالي دةبن، بةآلم يةك قسة، تةنها يةك قسة بارةكةي السةنط كرد، جا بزانة لةناو ئةو جؤرة دانوستانة ثر خؤشةويستي

و ئةويندا، ثةيظيكي نةريتي ضةند كاريطةري هةية.

ثيضك ضارة بة ئةذمارة، هيض ثيويست ناكا كلك و سةلكي بؤ بكةي. لة ووردةكارييةكان طةرآ. قسة لةسةر ئةسلي مةبةست ريك نيية نيازت دةنا ثيضةوانةوة بة بكة. ذمارةكان راستي و

بكةوي.

هاوسةرت ببيتة و بطةي نازدارة و ناسك كضة بةو ئةوةي بؤ بكةي: ثيرةوي يةك لةدواي يةك ثيويستة هةية، قؤناغ سآ بةآلم سيكس. ئةوجا ئيرؤتيك دووميان ئةوين، يةكةميان ثيبكةي. دةست سيكسةوة لة بكةي بري قؤناغ خةريكي تؤ

ئةنجامي خراثة!

هاوسةرةكةت رقي دنيايي لة مؤني و قسةي ناخؤشة، خؤشت بهيني بةدةستي مؤني بة دةتةوآ ئةوةي دةزاني. ئةوة ضاك دةتواني بة دوو قسةي خؤشيش بيتة دي. ذني ضاك بة زؤربةي

ثياوان ماكي منداليان تيداية بؤية تير نازي بكة.

ثةند ب��ةآلم باشة، خؤت كارايي و توانا بة بةستن ثشت بة ئامؤذطارية لة طويطرتن هةية. خؤي بايةخي وةرطرتنيش وةستايانة هةموويان واية. بةرد نةقشي وةك سوودةكانيش

كؤكةوة سةركةوتوو دةبي.

رووداويكي لةناكاو ذيانت دةشلةذينآ. هةندآ لة دةورو ثشتت كاريطةري دةكرآ ثيت تا بكةن، خراثتري دةدةن هةوأل بؤ ض��ارةي هيمنيش بة وةرط��رة، خؤي وةك رووداوةك��ة،

بدؤزةوة.

ماأل ناو لة تؤش بة سةنطة، لة جيطاي خؤي بةرد دةآل كورد و مندالي خؤت بة سةنطي، كة ناو مالت ريك بوو ، دةرةوةش نرخ و بةهاي تؤ دةزانن. لة خؤت تيك مةدة بة ثيضةوانةكةي

سةرطةردان دةبي.

بة برادةر بآلي: دؤراندي ئةوةي دواي هاوكارةكةت بة ناكرآ طيانيكي وةرزشانة وةري بطرة، كةضي كة بؤخؤت دؤراي ثيت

ئةسيتةم بآ قسةي خؤت ثةسند نةكةي.

سةتل1/21تا 2/19

نةهةنط2/20تا 3/20

كاور3/21تا 4/20

جمك 5/22تا 6/21

طاجووت4/41 تا5/21

قرذاأل 6/22تا 7/23

شير7/24تا 8/23

كض7/24تا 9/23

تةرازوو 9/24 تا 10/23

دووثشك0/24 1تا 11/22

بةران تا 12/ 22

1/21

كةوانتا 11/23

12/21

بةزمي مام مؤتكمام مؤتك وةك دةزانن لة سةردةمي خؤي قسة زان و راويذكارو بة تةطبير بوو، هيضي لـآ عاسآ نةدةبوو، دةبا بزانين مام مؤتكي )كاك( ضؤن وةآلمي خةم و نيطةرانيةكانمان دةداتةوة. ئةم طؤشةية تايبةتة بة ثرسيارةكانتان بؤمان بنووسن، تا مام مؤتك بة قسة نةستةق و

وةآلمة عةنتيكةكاني شةرعمان بؤ بكا.