GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12€¦ · Ekonomie/V1 5 DBE/November 2014 NSS Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief 1.3 Gee EEN term vir elk van die volgende beskrywings

Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief

PUNTE: 150 TYD: 1½ uur

Hierdie vraestel bestaan uit 12 bladsye.

EKONOMIE V1

NOVEMBER 2014

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT

GRAAD 12

GRAAD 12

Ekonomie/V1 2 DBE/November 2014 NSS


INSTRUKSIES EN INLIGTING 1. Beantwoord VIER vrae soos volg in die ANTWOORDEBOEK:

AFDELING A: VERPLIGTEND AFDELING B: Beantwoord TWEE van die drie vrae. AFDELING C: Beantwoord EEN van die twee vrae.

2. Beantwoord slegs die vereiste getal vrae. Addisionele antwoorde sal NIE

nagesien word NIE.

3. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel wat in hierdie

vraestel gebruik word.

4. Skryf die vraagnommer boaan elke antwoord neer. 5. 6.

Lees die vrae aandagtig deur. Begin ELKE vraag op 'n NUWE bladsy.

7. Laat 2–3 reëls tussen onderafdelings van vrae oop. 8. Beantwoord die vrae in volsinne en maak seker dat die formaat, inhoud en

konteks van jou antwoorde aan die kognitiewe vereistes van die vrae voldoen.

9. Gebruik slegs blou of swart ink. 10. Jy mag 'n nieprogrammeerbare sakrekenaar gebruik. 11. Skryf netjies en leesbaar.



AFDELING A (VERPLIGTEND) VRAAG 1 30 PUNTE – 15 MINUTE 1.1 Verskeie opsies word as moontlike antwoorde vir die volgende vrae gegee.

Kies die antwoord en skryf slegs die letter (A–C) langs die vraagnommer (1.1.1–1.1.8) in die ANTWOORDEBOEK neer, byvoorbeeld 1.1.9 B.

1.1.1 Die vloei van geld uit die finansiële sektor na die ekonomie word

'n … genoem.

A

B C

inspuiting uitgawe lekkasie

1.1.2 Die oordrag van eienaarskap van die publieke na die privaat sektor

staan as … bekend.

A

B C

desentralisasie nasionalisering privatisering

1.1.3 Die staat se inkomste- en bestedingberamings vir 'n driejaar-

tydperk word in die … weerspieël.

A

B C

provinsiale begroting hoofbegroting mediumtermynbestedingsraamwerk (MTBR)

1.1.4 'n Bepaalde plan van optrede wat deur 'n groep of organisasie

aanvaar word in 'n poging om beste praktyk te bevorder, staan as … bekend.

A

B C

beleid strategie inisiatief

1.1.5 Wanneer die staat tariewe gebruik om invoere te ontmoedig, word

dit … genoem.

A

B C

uitvoerbevordering beskerming monetêre beleid

1.1.6 Geografiese gebiede wat 'n breër nywerheidsontwikkelings-

mikpunt het en wat enige plek geleë kan wees om trosontwikkeling ('cluster development') te bevorder, word … genoem.

A

B C

korridors Spesiale Ekonomiese Sones ('SEZs') vervaardigingsones



1.1.7 Die totale markaanbod kan deur 'n owerheidsbeleid van …

gestimuleer word.

A

B C

produksiekoste te verminder. die doeltreffendheid van insette te beperk. die produktiwiteit van produksiefaktore te verlaag/verminder.

1.1.8 Die instelling wat bemagtiging en transformasie deur 'n kode van

goeie praktyk monitor, staan as die … bekend.

A

B C

Suid-Afrikaanse Reserwebank Nywerheidsontwikkelingskorporasie Departement van Handel en Nywerheid (8 x 2)

(16) 1.2 Kies 'n beskrywing uit KOLOM B wat by 'n item in KOLOM A pas. Skryf slegs

die letter (A–I) langs die vraagnommer (1.2.1–1.2.8) in die ANTWOORDEBOEK neer.

KOLOM A KOLOM B 1.2.1 1.2.2 1.2.3 1.2.4 1.2.5 1.2.6 1.2.7 1.2.8

Reële vloeie Resessie Publieke goedere Ruilvoet Wêreldbank Geïntegreerde vervaardiging-strategie Ontwikkelingsbank van Suider-Afrika Verbruikersprys-indeks

A B C D E F G H I

verskaf deur die staat en word deur almal in die samelewing gebruik meet veranderinge in pryse van goedere en dienste dit versterk institusionele kapasiteit en bevorder ontwikkeling die vloei van goedere en dienste bevorder ontwikkeling in die Suider-Afrika-streek die internasionale instelling wat ekonomiese herstel en ontwikkeling bevorder 'n negatiewe ekonomiese groei vir ten minste twee agtereenvolgende kwartale die vloei van inkomste en besteding die verhouding tussen uitvoer- en invoerpryse

(8 x 1) (8)



1.3 Gee EEN term vir elk van die volgende beskrywings. Skryf slegs die term

langs die vraagnommer (1.3.1–1.3.6) in die ANTWOORDEBOEK neer.

1.3.1 'n Ekonomie wat die buitelandse sektor insluit 1.3.2 Die korttermyn- en baie korttermynmark vir spaargeld en lenings 1.3.3 'n Kurwe wat die verwantskap tussen belastingkoerse en belasbare

inkomste toon

1.3.4 Die wêreldwye interaksie van ekonomieë, met handel as 'n

sleutelelement

1.3.5 Die koers waarteen banke geld by die Reserwebank leen 1.3.6 Die verwydering van onnodige regulasies wat die vrye werking van

markte beperk (6 x 1)

(6) TOTAAL AFDELING A: 30



AFDELING B Beantwoord TWEE van die drie vrae in hierdie afdeling in die ANTWOORDEBOEK. VRAAG 2: MAKRO-EKONOMIE 40 PUNTE – 20 MINUTE 2.1 Beantwoord die volgende vrae. 2.1.1 Noem TWEE metodes wat gebruik word om nasionale-inkome-

totale te bereken. (2 x 1)

(2)

2.1.2 Hoe sal die inkrimpingsfase van 'n sakesiklus die ekonomie deur middel van rentekoerse beïnvloed? (1 x 2)

(2)

2.2 Bestudeer die inligting hieronder en beantwoord die vrae wat volg.

EKONOMIESE AANWYSERS

[Aangepas uit die Internet 2013]

2.2.1 Identifiseer 'n leidende ekonomiese aanwyser uit die data hierbo. (2) 2.2.2 Definieer die term saamgestelde aanwyser. (2) 2.2.3 Wat word deur die amplitude van 'n sakesiklus gedemonstreer? (2) 2.2.4 Verduidelik die lengte van 'n sakesiklus as 'n kenmerk

onderliggend aan vooruitskatting.

(4)

Ekonomiese aanwysers is statistiek wat gebruik word om sekere aspekte van die ekonomie te meet wat met die vooruitskatting van sakesiklusse help, byvoorbeeld werkloosheidskoerse, kleinhandelverkope en advertensie-ruimte vir werkgeleenthede. Behalwe ekonomiese aanwysers is die lengte en amplitude van 'n sakesiklus ander faktore wat onderliggend is aan die vooruitskatting van sakesiklusse. Die Reserwebank stel ook saamgestelde aanwysers op wat die prestasie van die ekonomie weerspieël.



2.3 Bestudeer die tabel hieronder en beantwoord die vrae wat volg.

UITTREKSEL UIT DIE BETALINGSBALANS R MILJOEN

KAPITALEOORDRAG-REKENING

+241

FINANSIËLE REKENING Netto direkte beleggings………………………………………………….. Netto portefeuljebeleggings.................................................................. Ander beleggings………………………………………………………….. Saldo op die finansiële rekening..…………………………………….. Onaangetekende transaksies....………………………………………..

12 900 54 477

107 688

175 065 –1 801

VERANDERING IN NETTO GOUD- EN ANDER BUITELANDSE RESERWES …………………………………………………………..…..

?

[Bron: SARB Kwartaalblad, Desember 2013]

2.3.1 Watter item sal 'n Suid-Afrikaanse besigheid wat eiendom in die

Verenigde State van Amerika aankoop, insluit?

(1) 2.3.2 Definieer die term betalingsbalans. (2) 2.3.3 Wat is die doel van die item 'Onaangetekende transaksies'? (2) 2.3.4 As die saldo op die lopende rekening –R164 548 was, bereken die

waarde van die 'Verandering in Netto Goud- en ander Buitelandse Reserwes'. Toon ALLE berekeninge.

(5)

2.4 Vergelyk 'n vry swewende wisselkoersstelsel met 'n beheerde swewende

wisselkoersstelsel. (2 x 4)

(8)

2.5 Bespreek die vermenigvuldiger en die effek daarvan op nasionale inkome,

as die marginale verbruiksgeneigdheid (mvg) 0,6 is en die investering met R10 bn. styg. (4 x 2)

(8) [40]



VRAAG 3: EKONOMIESE STREWES 40 PUNTE – 20 MINUTE 3.1 Beantwoord die volgende vrae. 3.1.1 Noem enige TWEE monetêre beleidsinstrumente wat deur die

Reserwebank gebruik word. (2 x 1)

(2) 3.1.2 Hoekom is ekonomiese aanwysers belangrik vir die staat? (1 x 2) (2) 3.2 Bestudeer die uittreksel hieronder en beantwoord die vrae wat volg. KOOP SUID-AFRIKA TERUG

Hierdie veldtog is 'n inisiatief deur die Departement van Handel en Nywerheid (DHN), die Vervaardigingsirkel en Trots Suid-Afrikaans. Dit is gerig op die aankoop van Suid-Afrikaans-vervaardigde produkte. Dit vorm deel van die staat se strategie om die ekonomie te laat groei. Dis belangrik om die land se nywerheidsbasis te versterk en te diversifiseer ten einde uitvoermarkte te ontwikkel. Die Europese Unie het egter 'n verbod op die invoer van besmette sitrusvrugte vanaf Suid-Afrika geplaas.

[Aangepas uit Business Report, November 2013]

3.2.1 Watter staatsdepartement het die Koop Suid-Afrika Terug-veldtog

ingestel?

(1) 3.2.2 Wat beoog die staat om met hierdie veldtog te bereik? (1) 3.2.3 Hoe kan die staat bevoordeel word deur die diversifisering van die

land se nywerheidsbasis? (2 x 2)

(4) 3.2.4 Watter negatiewe effek kan die Europese Unie se verbod op

sitrusinvoere op plaaslike sitrusprodusente hê? (2 x 2)

(4)



3.3 Bestudeer die spotprent en uittreksel hieronder en beantwoord die vrae

wat volg.

3.3.1 Wat is die doelwit van swart ekonomiese bemagtiging? (2) 3.3.2 Voor watter uitdagings kom die SEB-beleid tans te staan? (2 x 1) (2) 3.3.3 Verduidelik die boodskap wat in die spotprent uitgebeeld word. (2) 3.3.4 Na jou mening, waarom ervaar ons steeds 'n ernstige tekort aan

swart nyweraars in die land? (2 x 2)

(4) 3.4 Bespreek kortliks die doelwitte van streeksontwikkeling. (4 x 2) (8) 3.5 Ontleed bevolkingsgroei en lewensverwagting as sosiale aanwysers verwant

aan demografie. (2 x 4)

(8) [40]

Daar's 'n SWAK

PLEK in my harnas!

Ek is 'n swart

Chinese Suid-

Afrikaner!

SEB GIERIG-

HEID

Die doel van die mees onlangse SEB-beraad was om die afgelope dekade van die SEB-stelsel te bestudeer. Maatreëls was gereed om die stelsel te verbeter, alhoewel hulle steeds etlike probleme ondervind het, soos maatskappye wat dit as 'n rookskerm gebruik om die voorgeskrewe wetlike vereistes te systap, asook die verifiëring van SEB-vlakke van maatskappye.

Daar is 'n ernstige tekort aan swart nyweraars in die land; transformasie is dus in die sektor nodig.

BERAAD OOR SWART EKONOMIESE BEMAGTIGING

[Aangepas uit Business Report, Oktober 2013]



VRAAG 4: MAKRO-EKONOMIE EN EKONOMIESE STREWES 40 PUNTE – 20 MINUTE

4.1 Beantwoord die volgende vrae. 4.1.1 Noem TWEE aanbodredes vir internasionale handel. (2 x 1) (2) 4.1.2 Wat is die hoofdoelwit van die uitgebreide openbarewerkeprogram

(UOWP)? (1 x 2)

(2) 4.2 Bestudeer die spotprent hieronder en beantwoord die vrae wat volg.

BRICS-HANDELSPROTOKOL

[Bron: Internet, Oktober 2013]

4.2.1 Definieer die term handelsprotokol. (2) 4.2.2 Verduidelik die boodskap wat deur die spotprent uitgebeeld word. (2) 4.2.3 Waarom word Suid-Afrika as die poort na Afrika beskou? (2) 4.2.4 Hoe sal Suid-Afrika voordeel trek uit sy BRICS-lidmaatskap? (4)

Poort na Afrika

BRICS-

BERAAD

Poort na Afrika

http://africartoons.com/sites/default/files/images/20130331wa_Findlay.jpg



4.3 Bestudeer die tabel hieronder en beantwoord die vrae wat volg.

NASIONALE INKOME- EN PRODUKSIEREKENINGE VAN SUID-AFRIKA

2012 R miljoen

Vergoeding van werknemers Netto bedryfsurplus Vastekapitaalverbruik

1 451 603 922 030 405 640

Bruto Waarde Toegevoeg @ Faktorkoste 2 779 273 Ander belasting op produksie Ander subsidies op produksie

56 527 15 538

(A) 2 820 262 Belasting op produkte Subsidies op produkte

338 804 20 086

Bruto Binnelandse Produk @ Markpryse (B) [Bron: SARB Kwartaalblad, Desember 2013]

4.3.1 Skryf die ontbrekende item gemerk (A) neer. (2) 4.3.2 Definieer die term bruto binnelandse produk (BBP). (2) 4.3.3 Verduidelik die item 'Vastekapitaalverbruik'. (2) 4.3.4 Bereken die 'Bruto Binnelandse Produk @ Markpryse' gemerk (B).

Toon ALLE berekeninge.

(4) 4.4 Bespreek die ekonomiese aanwysers wat op produktiwiteit betrekking het.

(2 x 4)

(8) 4.5 Beredeneer hoe vryhandel eerder as beskerming lande sal bevoordeel.

(2 x 4)

(8) [40]

TOTAAL AFDELING B: 80


Kopiereg voorbehou

AFDELING C Beantwoord slegs EEN van die twee vrae in hierdie afdeling in die ANTWOORDEBOEK.

STRUKTUUR VAN DIE OPSTEL: PUNTETOEKENNING: Inleiding Maks. 2 Liggaam: Hoofgedeelte: Bespreek in besonderhede/In-diepte bespreking/ Ondersoek/Bespreek krities/Ontleed (Analiseer)/Vergelyk/Evalueer/ Onderskei/Verduidelik/Assesseer/Debatteer Addisionele gedeelte: Gee eie mening/Bespreek krities/Evalueer/ Evalueer krities/Teken 'n grafiek en verduidelik/Gebruik die gegewe grafiek en verduidelik/Voltooi die gegewe grafiek/Bereken/Lei af/Vergelyk/Verduidelik/Onderskei/Interpreteer/Debatteer kortliks

Maks. 26

Maks. 10

Gevolgtrekking Maks. 2 TOTAAL 40 VRAAG 5: MAKRO-EKONOMIE 40 PUNTE – 35 MINUTE Die staat poog voortdurend om spesifieke doelwitte te bereik om die nasie se lewenstandaard te verbeter. • Bespreek die makro-ekonomiese doelwitte van die staat in die Suid-Afrikaanse

ekonomie. • Na jou mening, tot watter mate het die Suid-Afrikaanse regering al hierdie doelwitte

bereik?

(26) (10) [40]

VRAAG 6: EKONOMIESE STREWES 40 PUNTE – 35 MINUTE Sedert 1994 het die Suid-Afrikaanse regering verskillende strategieë ontwikkel om die ekonomie te verander.

• Bespreek die volgende Suid-Afrikaanse groei- en ontwikkelingstrategieë in detail: → Nasionale Vaardigheidsontwikkelingstrategie (NVOS) → Die Nuwe Groeipad (NGP) → Nasionale Ontwikkelingsplan (NOP)

• Evalueer die strategieë wat in Suid-Afrika gebruik word.

(26) (10) [40]

TOTAAL AFDELING C:

GROOTTOTAAL: 40

150

Kopiereg voorbehou Blaai asseblief om

PUNTE: 150

Hierdie memorandum bestaan uit 18 bladsye.

EKONOMIE V1

NOVEMBER 2014

MEMORANDUM

NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT

1 GRAAD 12

GRAAD 12

Ekonomie/V1 2 DBE/November 2014 NSS – Memorandum


AFDELING A (VERPLIGTEND) VRAAG 1 1.1 MEERVOUDIGEKEUSE-VRAE: 1.1.1 A

1.1.2 C 1.1.3 C 1.1.4 A 1.1.5 B 1.1.6 B 1.1.7 A 1.1.8 C

inspuiting 33 privatisering 33 mediumtermynbestedingsraamwerk (MTBR) 33 beleid 33 beskerming 33 Spesiale Ekonomiese Sones (SEZ's) 33 produksiekoste te verminder 33 Departement van Handel en Nywerheid 33 (8 x 2)

(16)

1.2 PASITEMS 1.2.1 D

1.2.2 G 1.2.3 A 1.2.4 I 1.2.5 F 1.2.6 C 1.2.7 E 1.2.8 B

die vloei van goedere en dienste 3 'n negatiewe ekonomiese groei vir ten minste twee agtereenvolgende kwartale 3 verskaf deur die staat en deur almal in die samelewing gebruik 3 die verhouding tussen uitvoer- en invoerpryse.3 die internasionale instelling wat ekonomiese herstel en ontwikkeling bevorder 3 dit versterk institusionele kapasiteit en ondersteun ontwikkeling 3 bevorder ontwikkeling in die Suidelike Afrika streek 3 meet die veranderinge in pryse van goedere en dienste 3 (8 x 1)

(8)

1.3 GEE EEN TERM 1.3.1

1.3.2 1.3.3 1.3.4 1.3.5 1.3.6

Oop ekonomie / viersektorekonomie 3 Geldmark 3 Laffer-kurwe 3 Globalisering / vryehandel / internasionale handel / buitelandse handel 3 Repokoers / terugkoopkoers 3 Deregulering 3 (6 x 1)

(6)

TOTAAL AFDELING A: 30



AFDELING B Beantwoord TWEE van die drie vrae in hierdie afdeling in die ANTWOORDEBOEK. VRAAG 2: MAKRO-EKONOMIE 2.1 Beantwoord die vrae: 2.1.1 Noem TWEE metodes wat gebruik word om die nasionale inkome totale

te bereken • Produksiemetode / Waarde Toegevoeg / BBP (P) 3 • Inkomemetode / BBP (I) 3 • Bestedingsmetode / BBP (E) 3 (Enige 2 x 1)

(2)

2.1.2 Hoe sal die inkrimpingsfase van 'n sakesiklus die ekonomie deur middel

van rentekoerse beïnvloed? In ŉ later stadium van afswaai, rentekoerse sal daal: 3 wat meer mense sal toelaat om geld te leen wat die ekonomie sal stimuleer 3 In ŉ vroeë stadium van afswaai, rentekoerse sal styg: 3 wat sal veroorsaak dat minder mense geld leen wat die ekonomie sal rem 3 Enige relevante antwoord. (Maks 2)

(2)

2.2 Bestudeer die inligting en beantwoord die vrae wat volg. 2.2.1 Identifiseer 'n leidende ekonomiese aanwyser uit die data hierbo.

Advertensiespasie vir werk 33 (1 x 2)

(2)

2.2.2 Definieer die term saamgestelde aanwyser.

Dit is 'n opsomming van verskeie aanwysers van dieselfde soort na 'n enkele indeks 33 Die drie saamgestelde aanwysers word dikwels gebruik om ‘n enkele saamgestelde aanwyser te bereken om ‘n land se ekonomiese prestasie te meet 33 ‘n Saamgestelde aanwyser meet meer as een aspek bv. Mededingendheid, e-handel of die stand van die omgewing, wat nie deur ‘n enkele aanwyser uitgebeeld kan word nie 33 Die ideaal is dat ‘n saamgestelde aanwyser gebaseer moet word op ‘n teoretiese raamwerk wat individuele aanwyruimte laat vir individuele aanwysers om gekies, gekombineer en geweeg te word op ‘n wyse wat verskillende vlakke van die ekonomie meet 33 Enige ander korrekte definisie. (1 x 2)

(2)

2.2.3 Wat word deur die amplitude van 'n sakesiklus gedemonstreer?

• Dit demonstreer die mag van onderliggende kragte.33 • Dit demonstreer die omvang van verandering.33 • 'n Groot amplitude toon die krag of intensiteit van die onderliggende

kragte.33 • Hoe groter die amplitude hoe meer ekstreem is die veranderinge wat

mag voorkom/dit toon hoe diep en hoog die resessie verloop. • Die amplitude demonstreer die afstand van die pieke en trôe gemeet

vanaf die tendenslyn 33 • Dit toon die effek van ekonomiese aktiwiteit



Aanvaar ŉ grafiese voorstelling (maksimum 2 punte) Enige ander relevante antwoord. (1 x 2)

(2)

2.2.4 Verduidelik die lengte van 'n sakesiklus as 'n kenmerk onderliggend aan

vooruitskatting. • Word gemeet van piek na piek of van trog na trog/dis die tyd wat gebruik

word om deur 'n voltooide siklus te beweeg 33 • Bv. As die lengte 10 jaar is, kan dit voorspel word dat dit 10 jaar sal neem

vir die ekonomie om deur 'n ander volledige siklus te beweeg 33 • Siklusse kan verbyskiet 33 • Hoe langer die siklus hoe sterker die siklus / korter siklusse is swak 33 • Die sterkte van die onderliggende kragte

Enige relevante antwoord (2 x 2)

(4)

2.3 Bestudeer die tabel en beantwoord die vrae wat volg. 2.3.1 Watter item sal 'n Suid-Afrikaanse besigheid wat eiendom in die

Verenigde State van Amerika aankoop insluit? Netto direkte belegging 3

(1)

2.3.2 Definieer die term betalingsbalans.

'n Opgawe van alle finansiële transaksies 3 tussen een land en ander lande (en die res van die wêreld) oor 'n spesifieke periode bv. Een jaar Enige ander relevante definisie (1 x 2)

(2)

2.3.3 Wat is die doel met die item onaangetekende transaksies?

Aanteken van die effek van foute / weglatings / en tydverskille. 33 Verkeerde verduideliking (om die betalingsbalans te balanseer) moet nie as korrek aanvaar word nie. Enige ander korrekte verduideliking. (1 x 2)

(2)

2.3.4 As die saldo op die lopende rekening -R164 548 was, bereken die

waarde van Verandering in Netto Goud- en ander Buitelandse Reserwes. Toon ALLE berekeninge. Saldo op die lopende rekening -164 548 3 + Kapitaaloordrag rekening 241 3 + Saldo op die finansiële rekening 175 065 3 + Onaangetekende transaksies - 1 801 3 Verandering in netto goud-en ander buitelandse resrewes

8 957 3

Minus 1 vir enige vreemde/verkeerde item (dubbeltelling)

(5)



2.4 Vergelyk 'n vry swewende wisselkoersstelsel met 'n beheerde

swewende wisselkoersstelsel • Vry swewende wisselkoersstelsel:

− Vry swewende wisselkoers kan gedefinieer word as ‘n wisselkoers wat deur die markkragte van vraag en aanbod bepaal word.

− Hierdie stelsel werk outomaties 33 As invoere styg, sal die vraag na buitelandse valuta toeneem. Die geldeenheid depresieer as gevolg van die werking van markkragte 33

− Depresiasie veroorsaak dat 'n land se invoere duurder word en uitvoere goedkoper 33

− Invoere daal en uitvoere styg, en die geldeenheid appresieer as gevolg van die werking van markkragte / wisselkoers fluktuasies soos mark toestande verander.

− Suid-Afrika het ŉ vry swewende wisselkoers stelsel. 33 − Onewewigtighede word outomaties reggestel (2 x 2) (4)

• Beheerde swewende wisselkoersstelsel: − 'n Stelsel waar sentrale banke inmeng in die wisselkoersmark om die

geldeenheid te stabiliseer 33 − Sentrale banke gebruik hul reserwes om die wisselkoerse te

beïnvloed 33 − Bv. As die waarde van die geldeenheid daal/depresieer sal die

sentrale bank die geldeenheid op die mark verkoop om die vraag en prys / wisselkoers te verhoog 33

− Oor die langtermyn sal geldeenhede hul ewewigsvlakke vind 33 Enige ander relevante feit. (2 x 2) (4)

(8)

2.5 Bespreek die vermenigvuldiger en die effek daarvan op nasionale

inkome, as die marginale verbruiksgeneigdheid (mvg) 0,6 is en die investering met R10 bn styg. • Def: 'n Relatiewe klein belegging skep 'n proporsioneel groter toename in

nasionale inkome.33 • Formule: Vermenigvuldiger = 1/1-mpc 33 OF 1/mps = 1/1-0.6 = 1/0.4 = 2.533 = 2.5 • Die vermenigvuldigereffek = 2.5 x R10bn = R25bn 33 (maks 4) • Wanneer daar dus 'n investering van R10 gemaak word sal daar 'n

styging van R25 bv. in die nasionale inkome wees 33 • Indien die kandidaat ŉ grafiese voorstelling maak om die effek te illustreer

moet die grafiek die volgende toon: verandering in investering van R10bn en die verandering in inkome van R25bn

• Aanvaar ook die kandidaat se verduideliking wat gebaseer is op een persoon se besteding raak ‘n ander persoon se inkomste. (4 x 2)

Aanvaar 'n alternatiewe formule.

(8) [40]

OF y = 0.6y+10 y – 0.6y = 10 0.4y = 10 y = 10 0.4 = 25 (maks 4)



VRAAG 3: EKONOMIESE STREWES 3.1 Beantwoord die vrae. 3.1.1 Noem enige TWEE monetêre beleidsinstrumente wat deur die

Reserwebank gebruik word.

• Rentekoerse / repokoers 3 • Opemarktransaksies 3 • Morele oorreding 3 • Kontantreserwe vereistes 3 • Wisselkoersbeleid (Enige 2 x 1)

(2)

3.1.2 Hoekom is ekonomiese aanwysers belangrik vir die staat?

• Die staat gebruik dit vir begroting (en beplanning) doeleindes 33 • Ekonomiese aanwysers word gebruik in die strategiese

beleidsbeplanning en -ontwikkeling 33 • Dit word gebruik om huidige ekonomiese toestande te assesseer 33

Aanvaar enige ander relevante antwoord (1 x 2)

(2)

3.2 Bestudeer die uittreksel en beantwoord die vrae wat volg. 3.2.1 Watter staatsdepartement het die Koop Suid-Afrika Terug-veldtog

ingestel? Departement van Handel en Nywerheid 3

(1)

3.2.2 Wat beoog die staat om met hierdie veldtog te bereik?

• Versterk en diversifiseer die land se nywerheidsbasis 3 • Verhoog kompeterende toegevoegde waarde uitvoere na die res van die

kontinent 3 • 'n Groeiende ekonomie 3 • Ontwikkeling van die tradisionele uitvoermark 3 • Bevorder die aankope van Suid-Afrikaans vervaardigde produkte 3

(1)

3.2.3 Hoe kan die owerheid bevoordeel word deur die diversifisering van die

land se nywerheidsbasis? • Produksie van 'n groter verskeidenheid goedere en dienste sal die staat

se inkomste verhoog 33 • Verbeter infrastruktuur lewering 33 • Die owerheid sal in staat wees om sy mikpunte van groei, indiensneming

en prysstabiliteit te verwesenlik 33 Enige ander relevante positiewe effek 33 (2 x 2)

(4)



3.2.4 Watter negatiewe effek kan die Europese Unie se verbod op

sitrusinvoere op plaaslike sitrusprodusente hê?

• Verlies van produksie 33 • Afdanking van werkers / werkloosheid 33 • Verlaging in inkomste / verkope daal 3 • Afskaling van besigheidsaktiwiteite 33 • Toename in armoede Enige ander relevante negatiewe effek (2 x 2)

(4)

3.3 Bestudeer die spotprent en beantwoord die vrae wat volg. 3.3.1 Wat is die doelwit van Swart Ekonomiese Bemagtiging?

• Ongelykhede van die verlede word aangespreek 33 • Bemagtig swart mense 33

Enige ander relevante antwoord (1 x 2)

(2)

3.3.2 Voor watter uitdagings kom die SEB-beleid tans te staan?

• Bevestig die SEB-vlakke van maatskappye 3 • Wanvoorstelling / front voorhou / korrupsie / nepotisme 3 • Steeds 'n tekort aan swart nyweraars 3


(2)

3.3.3 Verduidelik die boodskap wat in die spotprent uitgebeeld word.

• Sommige individue misbruik die voordele van SEB vir hul eie gewin 33 • Voor demokrasie was Chinese geklassifiseer as ‘Asiate’; na demokrasie

was Chinese geklassifiseer as ‘swart ' 33 Enige ander relevante boodskap (1 x 2)

(2)

3.3.4 Na jou mening, waarom ervaar ons steeds 'n ernstige tekort aan swart

nyweraars in die land. • Gebrek aan kapitaal 33 • Gebrek aan opleiding en afronding van meer swart nyweraars 33 • Toegang tot kapitaal 33 • Gebrek of blootstelling en bewustheid van geleenthede 33


(4)

3.4 Bespreek kortliks die doelwitte van streeksontwikkeling

• Dit verwys na beleide wat gerig is om stygende ekonomiese lewenstandaarde van spesifieke gebiede of streke 33

• Beperk die effek van ekonomiese sentralisering, verminder die oneweredige ontwikkeling van ekonomiese aktiwiteite 33

• Bevorder die voordeel van groter streeksontwikkeling deur die gebruik van arbeid, ander natuurlike hulpbronne en infrastruktuur in agtergeblewe gebiede 33

• Stimuleer ontwikkeling in arm landelike gebiede ter voorkoming van die ontstaan van nuwe onewewigtighede 33

• Implementeer en koördineer implementering van nasionale en streeks nywerheidsbeleide. 33 Enige ander relevante doelwit (Enige 4 x 2)

(8)



3.5 Ontleed bevolkingsgroei en lewensverwagting as sosiale aanwysers

verwant aan demografie

Bevolkingsgroei: • Dit word bepaal deur die geboortekoers, sterftekoers en migrasie van mense 33 • Suid-Afrika se bevolkingsyfers groei tot 50.5 miljoen in 2011 33 • Daar word beraam dat dit sal groei tot 55 miljoen by 2021 33 • Die groeikoers verlangsaam tot 1.19% in 2011 (vanaf 2.3% in 1990) 33

(2 x 2) (4) Lewensverwagting: • Dit druk die aantal jare wat 'n nuutgebore baba sal leef uit as die huidige

patrone van mortaliteit dieselfde bly deur 'n persoon se lewe 33 In Suid-Afrika het lewensverwagting van 62 jaar in 1991 tot 47 jaar in

2005 33 • Sedertdien het dit gestyg tot 52 jaar in 2011 33 Aanvaar huidige data (2 x 2) (4)

(8) [40]



VRAAG 4: MAKRO-EKONOMIE EN EKONOMIESE STREWES 4.1 Beantwoord die vrae. 4.1.1 Noem TWEE aanbodredes vir internasionale handel

• Natuurlike hulpbronne 3 • Klimaatstoestande 3 • Arbeidsbronne 3 • Tegnologiese hulpbronne 3 • Spesialisering 3 • Kapitaal 3

Aanvaar enige ander relevante rede (Enige 2 x 1)

(2)

4.1.2 Wat is hoofdoelwit van die Uitgebreide Publieke Werke Program

(UPWP)? Skep indiensneming deur arbeidsintensiewe metodes te gebruik / Verhoog vaardighede van mense wat hulle kan gebruik om werk te vind 33 (1 x 2)

(2)

4.2 Bestudeer die spotprent en beantwoord die vrae wat volg 4.2.1 Definieer die term handelsprotokol.

'n Ooreenkoms (riglyne en reels vir handel) tussen lande wat handel oor hoe om met mekaar handel te dryf 33

(2)

4.2.2 Verduidelik die boodskap wat deur die spotprent uitgebeeld word.

Die ander lede van BRICS gebruik Suid-Afrika om die hulpbronne van Afrika uit te buit 33 Enige ander relevante boodskap (1 x 2)

(2)

4.2.3 Waarom word Suid-Afrika as die poort na Afrika beskou?

• Suid-Afrika het 'n ontwikkelde infrastruktuur 33 • Suid-Afrika is polities stabiel 33 • Finansiële- en ekonomiese stabiliteit 33 • Die grootste / tweede grootste ekonomie in Sub-Sahara Afrika 33 • Investering in Suid-Afrika gee vir ander lande toegang tot markte in

Afrika. Enige ander relevante antwoord. (Enige 1 x 2)

(2)

4.2.4 Hoe sal Suid-Afrika voordeel trek uit sy BRICS-lidmaatskap?

• Om sy nasionale belange uit te brei 33 • Bevorder sy streeksintegrasie-program en verwante kontinentale

infrastruktuur programme 33 • As vennoot vir sleutelspelers in die Suide, oor sake verwant aan

wêreldwye bestuur en hervorming 33 • Suid-Afrika se lidmaatskap by hierdie liggaam het BRICS se geografiese

en interkontinentale trefkrag uitgebrei, ingeslote sy wêreldwye verteenwoordiging en inklusiwiteit 33 Enige ander relevante antwoord. (Enige 2 x 2)

(4)



4.3 Bestudeer die tabel en beantwoord die vrae wat volg. 4.3.1 Skryf die ontbrekende item gemerk (A) neer.

Bruto waarde toegevoeg / BBP teen basiese pryse 33 (1 x 2)

(2)

4.3.2 Definieer die term Bruto Binnelandse Produk (BBP)

Die totale waarde van alle finale goedere en dienste 3 wat binne die grense van die land geproduseer is oor 'n spesifieke periode bv. 'n jaar 3 (1 x 2)

(2)

4.3.3 Verduidelik die item Vaste kapitaalverbruik.

Koste by die gebruik van kapitaal bv. masjinerie/toerusting gebruik in produksie / waardevermindering by die gebruik van vaste bates bv. toerusting /masjinerie 33 Enige ander korrekte verduideliking (1 x 2)

(2)

4.3.4 Bereken Bruto Binnelandse Produk @ Markpryse gemerk B. Toon alle

berekeninge. Bruto waarde toegevoeg @ Basiese Pryse 2 820 2623 + Belasting op produkte 338 8043 - Subsidies op produkte 20 0863 Bruto Binnelandse Produk @ Mark Pryse 3 138 9803

Minus 1 vir enige vreemde/verkeerde item (dubbeltelling) (4 x 1)

(4)

4.4 Bespreek die ekonomiese aanwysers wat op produktiwiteit betrekking

het.

• Arbeidsproduktiwiteit 33 - Om arbeidsproduktiwiteit te meet, moet reële BBP gedeel word deur

die aantal werkers in diens vir 'n aantal jare om 'n indekssyfer vir elke jaar te bereken 33

- Veranderinge in die indeks dui op veranderinge in arbeidsproduk-tiwiteit 33

- Produktiwiteit is die verhouding tussen uitset en inset van hulpbronne in die ekonomie 33 (2 x 2) (4)

• Kapitaal produktiwiteit

− Verwys na ŉ verandering in uitset in verhouding tot die toename in die kapitale investering. (2 x 2) (4)

• Multifaktor produktiwiteit 33

• Vergoeding per werker 33 - As arbeidsproduktiwiteit minder styg as lone, sal inflasiedruk

voorkom en die sakesiklus sal ongunstig draai bv. werkloosheid mag styg 33

- Die verwantskap tussen produktiwiteit en lone is noodsaaklik vir



werkgewers en werkers en is dus belangrike aanwysers 33

- Vir werkers is dit verwant aan verbeterde lewenstandaarde vir dié wat in diens bly 33

Enige ander relevante feit (2 x 2) (4)

(8)

4.5 Redeneer hoe vryhandel eerder as beskerming lande sal bevoordeel.

• Onder vryhandel sal ekonomieë van skaal bestaan te danke aan

stygende handel en laer eenheidskoste 33 terwyl 'n daling in handel en hoër eenheidskoste by beskerming mag lei tot disekonomieë van skaal 33

• Onder vryhandel sal lande bevoordeel word uit die vergelykende voordeur te danke aan spesialisasie 33 terwyl beskerming die vermoë van ander lande om by plaaslike markte betrokke te raak, verminder 33

• Vryhandel bevorder innovering deur mededinging 33 Beskerming beperk mededinging en verminder dus innovering 33

• Vryhandel help om 'n groter verskeidenheid behoeftes te bevredig deur die keuse van verbruikers te vergroot 33 terwyl beskerming die keuse van verbruikers beperk; wat die welsyn van die werker sal verswak 33 Aanvaar indien in tabelvorm Enige ander relevante argument. (Enige 2 x 4)

TOTAAL AFDELING B:

(8) [40] 80



AFDELING C Beantwoord slegs EEN van die twee vrae in hierdie afdeling in die ANTWOORDEBOEK.

STRUKTUUR VAN DIE OPSTEL: PUNTETOEKENNING: Inleiding Maks. 2 Liggaam: Hoofgedeelte: Bespreek in besonderhede/In-diepte bespreking/ Ondersoek/Bespreek krities/Ontleed (Analiseer)/Vergelyk/Evalueer/ Onderskei/Verduidelik/Assesseer/Debatteer Addisionele gedeelte: Gee eie mening/Bespreek krities/Evalueer/ Evalueer krities/Teken 'n grafiek en verduidelik/ Gebruik die gegewe grafiek en verduidelik/Voltooi die gegewe grafiek/Bereken/Lei af/Vergelyk/Verduidelik/Onderskei/ Interpreteer/Debatteer kortliks

Maks. 26

Maks. 10

Gevolgtrekking Maks. 2 TOTAAL 40 VRAAG 5: MAKRO-EKONOMIE 40 PUNTE – 35 MINUTE Die staat poog voortdurend om spesifieke doelwitte te bereik om die nasie se lewenstandaard te verbeter. • Bespreek die makro-ekonomiese doelwitte van die staat in die Suid-Afrikaanse

ekonomie. (26) • Na jou mening, tot watter mate het die Suid-Afrikaanse regering al hierdie

doelwitte bereik? (10)

[40]

INLEIDING: Die owerheid voorsien goedere en dienste wat ondervoorsien word deur die mark en speel dus 'n groot rol in die aanpassing van ekonomiese aktiwiteit deur die ekonomie te lei en te vorm33 (Maks.2) Aanvaar enige ander relevante inleiding. INHOUD: HOOFDEEL Doelwitte: • Ekonomiese groei 3

− Verwys na 'n styging in die produksie van goedere en dienste 33 − Gemeet in terme van Reële BBP 33 − Vir ekonomiese groei om plaas te vind, moet die ekonomiese groeikoers hoër

wees as die bevolkingsgroei 33 − Groei en ontwikkeling in 'n land bevoordeel sy landsburgers omdat dit dikwels

lei tot 'n hoër lewenstandaard 33 − Formule gebruik:

∆ Reële BBP = Reële BBP huidige jaar - Reële BBP vorige jaar x 100 Reële BBP vorige jaar



• Volle indiensneming 3

− Wanneer alle mense wat wil werk en werk soek in staat is om werk te vind 33 − Hoë vlakke van indiensneming is die mees belangrike ekonomiese doelwit van

die owerheid 33 − Die werkloosheidskoers het gestyg oor die laaste paar jaar 33 − Gestremde mense het benadeelde status in Suid-Afrika − Vir indiensneming om toe te nee, produksie moet toeneem − Formule: Indiensnemingskoers = aantal mense indiensgeneem x 100

Totale EAB 1 − Informele sektor aktiwiteite moet bevorder word omdat dit 'n area is waar

indiensneming styg 33

• Wisselkoersstabiliteit 3

− Die ekonomie moet doeltreffend bestuur word en 'n funksionele fiskale- en monetêre beleid moet gebruik word om die wisselkoers relatief stabiel te hou 33

− Depresiasie en appresiasie van die geldeenheid skep onsekerhede vir produsente en handelaars en moet beperk word 33

− SARB verander die wisselkoers van beheerde swewing na vryswewing 33

• Prysstabiliteit 3

− Stabiele pryse veroorsaak beter resultate in terme van werkskepping en ekonomiese groei 33

− SARB se inflasieteiken is 3%–6% en hulle is suksesvol om inflasie binne hierdie teikens te hou 33

− Rentekoerse gebaseer op die repokoers is die vernaamste instrumente gebruik in die stabiliseringsbeleid 33

− Die stabiele begrotingstekort het 'n stabiliserende uitwerking op die inflasie-koers 33

• Ekonomiese gelykheid / Ekonomiese billikheid 3

− Herverspreiding van inkomste en welvaart is belangrik 33 − Suid-Afrika gebruik 'n progressiewe inkomstebelastingstelsel – belasting op

winste, belasting op welvaart, kapitaalwinsbelasting en belasting op verbruik, word gebruik om gratis dienste te finansier 33

− Gratis sosiale dienste is basiese onderwys; primêre gesondheid en om basiese ekonomiese dienste te finansier 33

− Bg. kontanttoelaes vir armes bv. kindertoelaes en kontanttoelaes aan kwesbare mense, bv. ongeskiktheidstoelaes 33

− Progressiewe belasting impliseer dat hoër inkomste verdieners 'n groter deel van hul inkomste aan belasting betaal33

• Betalingsbalans ewewig 3 - Die surplus of tekort op die handelsbalans moet geminimeer word deur invoere

te beperk en uitvoere te bevorder 33 - Dit kan gedoen word deur ‘n buitelandse handelsbeleid wat fokus op

uitvoerbevordering, invoervervanging en beskerming 33 - Binnelandse nywerhede, met spesiale fokus op die sekondêre sektor, moet ook

ontwikkel word 33 (Maks. 26



INHOUD: ADDISIONELE DEEL

• Leerderresponse kan positief of negatief wees • Volg die argument en kyk of die kandidaat genoeg bewyse gelewer het om sy/haar

argument te ondersteun

Ekonomiese groei: − SA teiken 'n 4–5% ekonomiese groei. Voorheen het SA 'n 5% groeikoers

gehad 33 − Onlangs het die groeikoers stelselmatig afgeneem 33 − Huidiglik is die ekonomiese groeikoers 1.4% 33

Volle indiensneming: − In vergelyking met ander lande is werkloosheid baie hoog − (uitgebreid: meer as 30%) 33 huidiglik 25.5% werkloosheid in SA vir die

ouderdomsgroep 24-34 jaar huidige syfers oorskry 36.3% 33 − Pogings deur SA owerheid om hierdie syfers te verlaag sluit die GEAR strategie,

fokus op klein sakeondernemings en Publieke Werke Programme in. 33

Wisselkoersstabiliteit / Betalingsbalans stabiliteit: − SA funksioneer nou op 'n vryswewende wisselkoersstelsel in lyn met

internasionale rigpunte ('benchmarks') 3 − Ongelukkig het ons geldeenheid sy waarde verloor met 'n algemene neiging van

depresiasie oor die laaste paar jaar 33

Prysstabiliteit: − Oor die laaste paar jare was Suid-Afrika in staat om binne die inflasieteiken van

3 – 6% te bly 33 − Die huidige styging in die repokoers het stremming op die inflasiekoers

geplaas 33

Ekonomiese gelykheid: − Ekonomiese gelykheid het verbeter (SEB, regstellende aksie, geslagsgelykheid)

wat gelei het tot 'n verbeterde ekonomiese gelykheid 33 Betalingsbalans ewewig:

- Die tekort op die handelsbalans toon ‘n baie groter toename in invoere in vergelyking met die toename in uitvoere 33

(Enige 5 x 2) (Maks.10)



SLOT: Terwyl die staat sekere suksesse behaal het om aan hierdie doelwitte te voldoen, is sekere doelwitte prysgegee soos 'n gebrek aan rekenpligtigheid, korrupsie, begrotings, nepotisme en onbevoegdheid 33 Enige relevante slot. (Maks. 2)

[40]

VRAAG 6: EKONOMIESE STREWES 40 PUNTE – 35 MINUTE Sedert 1994 het die Suid-Afrikaanse regering verskillende strategieë ontwikkel om die ekonomie te verander. • Bespreek die volgende Suid-Afrikaanse groei- en ontwikkelingstrategieë in

detail: → Nasionale Vaardigheidsontwikkelingstrategie (NVOS) → Die Nuwe Groeipad (NGP) → Nasionale Ontwikkelingsplan (NOP) (26)

• Evalueer die strategieë wat in Suid-Afrika gebruik word. (10)

[40]

INLEIDING Omtrent 30% van die Suid-Afrikaanse bevolking is absoluut arm – daarom is armoede 'n ernstige beleidsaangeleentheid vir die owerheid. 33 Enige relevante definisie. (Maks. 2) INHOUD: HOOFDEEL NASIONALE VAARDIGHEIDSONTWIKKELING STRATEGIE (NVOS) - Hierdie beleid verskaf die raamwerk vir vaardigheidsontwikkeling in die werksplek

33 - JIPSA is 'n kort- en mediumtermyn meganisme om die doelwitte van NVOS na te

jaag; - om die verkryging van noodsaaklike vaardighede vir versnelde en gedeelde groei

as prioriteite te stel 33 Drie fases van implementering:

- Dit fokus op produktiewe landsburgers 33 - Fokus op gelykheid, kwaliteit opleiding en vaardigheidsontwikkeling in die

werksplek 33 - Fokus op institusionele leer 33 DIE NUWE GROEIPAD - Dis gerig op verhoogde groei skepping van werksgeleenthede en groter

gelykheid 33 - Dit was aangekondig in Oktober 2010 en die hooffokus was die skepping van

5 miljoen werksgeleenthede oor die volgende 10 jaar 33

Sleutelareas waar werk geskep is:

- Infrastruktuuruitbreiding met belegging in vyf sleutel areas rakende fisiese en sosiale infrastruktuur, naamlik energie, vervoer, kommunikasie, water en behuising 33



- Die landbouwaarde-ketting deur die hoë koste van kunsmis en ander insette aan

te spreek en deur prosessering en uitvoerbemarking te bevorder 33 - Die mynbou waardeketting deur stygende minerale ontginning, verbeterde

infrastruktuur en vaardigheidsontwikkeling en ondersteuning van bevoordeling by die finale vervaardiging van verbruiks- en kapitaalgoedere waarby minerale geprosesseer word na 'n hoër waarde-produk plaaslik; eerder as uitvoere van grondstof-minerale om oorsee te verwerk – meer werk kan dus geskep word wat welvaart skep 33

- Die groen ekonomie deur uitbreiding van konstruksie en produksie of tegnologie vir

sonenergie, windenergie en bio-brandstowwe 33 - Vervaardigingsektore deur innovering, sterk vaardigheidsontwikkeling

verminderde insetkoste en toenemende navorsing en ontwikkelingsinvestering33 - Toerisme en sekere hoë vlak dienste 33 NASIONALE ONTWIKKELINGSPLAN (NOP) - Gerig op bekamping van armoede 33 en minder ongelykheid teen 2030 33

Doelwitte is: - Verminder armoede 33 - Ekonomiese groei/groei 'n inklusiewe ekonomie – bou vermoëns 33 - Ekonomiese transformasie/vergroot die vermoë van die staat en leiers om saam te

werk in die oplos van komplekse probleme 33 - Werkskepping/verminder werkloosheid 33 tot 14 % in 2020 en 6% in 2030 33 Die proses in die implementering van die plan sluit die volgende in: - Die NOP en sy voorstelle moet geïmplementeer word in die regte volgorde oor die

volgende 17 jaar wat die begrotingstoedeling gedurende hierdie tydperk sal vorm 33 - Die owerheid het alreeds begin met 'n proses om die langtermyn planne van

departemente met dié van die NOP te laat ooreenstem; en om areas te identifiseer waar beleidsverandering vereis word vir foutlose implementering 33

- Die owerheid wil ook betrokke raak by alle sektore om te verstaan hoe hulle bydra tot die implementeringsproses 33

- Die President en Vise-President sal die plan van aksie lei tesame met die Kabinet op nasionale vlak, en regdeur die land sal Premiers en Burgemeesters aktiewe leiding neem saam met hul kantore om die implementering op provinsiale- en plaaslike vlak te dryf 33

- Die plan identifiseer die taak om kwaliteit publieke dienste te verbeter as krities in die bereiking van transformasie 33

- Beplanning en implementering behoort te getuig van bewyse gebaseer op monitering en evaluering 33

Kritieke aksies:

- Om armoede en ongelykheid te verminder en om indiensname en investering te verhoog.

- ŉ Strategie om armoede en die impak daarvan te versag deur werksgeleenthede meer toeganklik te maak, die maatskaplike toelaag te versterk, verbetering van openbare vervoer en die verhoging in landelike inkomste.

- Stappe deur die staat om openbare dienste te professionaliseer, en om korrupsie te veroordeel.



- Om privaat investering in arbeidsintensiewe gebiede aan te moedig,

mededingendheid en uitvoere met aanpassings om die risiko om jong werkers te huur te verminder.

- - ŉ Onderwys aanspreeklikheidsketting met lyne van aanspreeklikheid van die staat

tot in die klaskamer. - Die infasering van ŉ nasionale gesondheidsversekering met die fokus om

openbare gesondheidsfasiliteite te verbeter en om meer mense as professionele gesonheidskundiges op te lei.

- Openbare infrastruktuur investering van 10% van die BBP wat deur tariewe

openbare-private vennootskappe, belasting en lenings gefinansier word, wat op vervoer, energie en water.

- Intervensie om omgewingsvolhoubaarheid te verseker . - Nuwe ruimtelike norme en standaarde – stedelike verdigting, verbeter vervoer, om

werk te verkry in die omgewing waar mense bly, die opgradering van die informele gemeenskappe en die behuisingsgaping te herstel.

- Verminder misdaad deur die kriminele regverdigheid te versterk en gemeenskappe te verbeter. (Maks.26)

INHOUD: ADDISIONELE DEEL Evalueer die benadering van groeistrategieë gebruik in Suid-Afrika: Positiewe uitkomste van strategieë: - Suid-Afrika se openbare finansies word gestabiliseer, met publieke skuld in

verhouding tot BBP verlaag tot 32 %. Wêreldbank stel 'n koers van 60 % voor

- Die inflasiekoers verlaag tot 'n stabiele gemiddelde van tussen 3–6% - Die land se internasionale reserwes styg en ondersteun 'n stabiele wisselkoers - Suid-Afrika het 'n swewende buitelandse wisselkoersstelsel met min owerheids-

inmenging wat voldoen aan die internasionale rigpunt in hierdie verband - Infrastruktuur ontwikkeling gedryf deur die publieke sektor het betekenisvolle groei

in die bruto vaste kapitaalvorming meegebring - Suid-Afrika is 74ste gelys in die 2011 Indeks van Ekonomiese Vryheid met 'n telling

van 62.7 in terme van ekonomiese vryheid 3 Negatiewe uitkomste van strategieë: - Ekonomiese groei van Suid-Afrika toon 'n dramatiese afplatting (huidiglik onder 2%)

- Die vaardigheidsontwikkeling stelsel as geheel het nog nie sy doelwitte bereik nie

en die ekonomie bly gerem deur hierdie gebrek aan vaardighede - Baie werksgeleenthede raak verlore in vervaardiging en landbousektore –

werkloosheid hou aan styg tussen 23% tot 27% - Suid-Afrika sukkel om buitelandse direkte investering te trek te wyte aan loonvlakke

relatief tot werkersproduktiwiteit wat aansienlik hoër is as in dié van ander lande

OF KAN OP DIE VOLGENDE MANIER AANGEBIED WORD:


Kopiereg voorbehou

- Sedert 1994, is verskeie planne geïmplementeer om groei en ontwikkeling in Suid

Afrika te bevorder: Dit sluit die volgende in: GEAR: 1996 – 2001:

- Is gebaseer op die strategiese visie soos uiteengesit in die HOP. 33 - Dit het die staat verbind tot spesifieke makro ekonomiese doelwitte. 33

Gaan voort om diens te lewering aan die armes asook die uitbreiding van dienste. 33

- Verbeter infrastruktuur om sodoende dienslewering te verbeter. 33 - Stabiliseer inflasie deur monetêre beleid. 33 - Verminder die nasionale begrotingstekort deur ŉ meer effektiewe fiskale beleid.

33 ASGISA: 2006

- Dit is verbind om werkloosheid teen 2014 te halveer. 33 - Verbeter ekonomiese ontwikkeling 33 - Oorkom beperkinge op ekonomiese groei. 33

JIPSA:

- Dit is ŉ vaardigheid bemagtiging arm van AsgiSA 33 - Die inisiatief was in 2006 van stapel gestuur om die kroniese probleem areas nl.

Werkloosheid en die tekort aan vaardighede aan te spreek. 33

EPWP: - Dit is ŉ landwye owerheidsintervensie inisiatief om werksgeleenthede te skep

deur te fokus op arbeidsintensiewe metodes, en om mense vaardighede wat hul kan gebruik wanneer hul betrokkenheid by EPWP afgehandel is. 33

Enige ander relevante feit. (Maks.10)

GEVOLGTREKKING Dit is debatteerbaar of die nuwe strategieë wat geïmplementeer word suksesvol sal wees om die verskillende ekonomiese doelwitte aan te spreek, omdat vorige beleide onsuksesvol was om hul teikens te bereik bv. Asgisa 33 Enige ander relevante hoër orde slot. (Maks. 2)

[40]

TOTAAL AFDELING C:

GROOTTOTAAL: 40

150

Documents

GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12€¦ · Ekonomie/V1 5 DBE/November 2014 NSS Kopiereg voorbehou Blaai om asseblief 1.3 Gee EEN term vir elk van die volgende beskrywings