greek-language.grproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/... · Web viewΗ χρυσή πόλη-στίξη Εφαρμογή σεναρίου Παρασκευά Μαρία Δημιουργία

Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες

εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Νεοελληνική Γλώσσα

A΄ Γυμνασίου

Τίτλος:

«Η χρυσή πόλη-στίξη»

Συγγραφή: ΜΑΡΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ

Εφαρμογή: ΜΑΡΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Θεσσαλονίκη 2015

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS 296579 (κωδ. 5.175), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι .Ν. ΚΑΖΑΖΗΣΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣΥπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.5: Πιλοτική εφαρμογή σεναρίων Α΄ Γυμνασίου «Η χρυσή πόλη-στίξη»

Σελίδα 2 από 54

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π.3.2.5. Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης.ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣΥπεύθυνος υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας: Δημήτρης ΚουτσογιάννηςΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ http :// www . greeklanguage . gr Καραμαούνα 1 – Πλατεία Σκρα Τ.Κ. 55 132 Καλαμαριά, ΘεσσαλονίκηΤηλ.: 2310 459101, Φαξ: 2310 459107, e-mail: [email protected]




http://www.greeklanguage.gr/

mailto:[email protected]

Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Τίτλος Η χρυσή πόλη-στίξη

Εφαρμογή σεναρίου Παρασκευά Μαρία

Δημιουργία σεναρίουΠαρασκευά Μαρία

Διδακτικό αντικείμενοΝεοελληνική Γλώσσα

ΤάξηΑ΄ Γυμνασίου

Σχολική μονάδα4ο Γυμνάσιο Συκεών Θεσσαλονίκης

ΧρονολογίαΑπό 21-01- 2015 έως 18-02-2015

Διδακτική/θεματική ενότητα10η ενότητα: Γνωρίζω τον τόπο μου και τον πολιτισμό μου, Μέρος Γ΄: Σημεία στίξης

ΔιαθεματικόΌχι




Χρονική διάρκεια9 ώρες

ΧώροςΙ. Φυσικός χώρος:

Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο πληροφορικής.

ΙΙ. Εικονικός χώρος: Ε dmodo ή οποιοδήποτε εργαλείο Web 2.0 επιλέξει ο/η

εκπαιδευτικός, YouTube.

Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητήΤο σενάριο προϋποθέτει την εξασφάλιση του εργαστηρίου και εναλλακτικά, σε

περίπτωση εφαρμογής στην τάξη, χρειάζεται δομή κεντρικού βιντεοπροβολέα, ένας

αριθμός φορητών υπολογιστών και σύνδεση στο διαδίκτυο. Για τη συγγραφή των

κειμένων συνιστάται η προηγούμενη εξοικείωση των μαθητών με τον επεξεργαστή

κειμένου (ΠΕΚ) και ιδιαίτερα με τις λειτουργίες του που αφορούν την πολυτροπική

σημείωση (γραμματοσειρές, υπογραμμίσεις, χρώματα), όπως επίσης και η

προηγούμενη γνώση των βασικών λειτουργιών του προγράμματος παρουσίασης.

Επιπλέον, απαιτείται στοιχειωδώς, προηγούμενη εμπειρία των μαθητών στη

διαδικασία ανάρτησης/ δημοσίευσης κειμένων αλλά και στη χρήση του movie-maker.

Την εφαρμογή θα διευκόλυνε η ευχέρεια του/της εκπαιδευτικού, αλλά και η

αντίστοιχη εμπειρία των μαθητών στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και η

συνεργασία με τον καθηγητή της πληροφορικής. Από πλευράς ύλης, το σενάριο

μπορεί να διδαχθεί σε οποιαδήποτε φάση της σχολικής χρονιάς, παρά το γεγονός ότι

θεματικά συνδέεται με τη 10η ενότητα «Γνωρίζω τον τόπο μου και τον πολιτισμό

μου». Το τελευταίο, ωστόσο, αφήνεται στην επιλογή του εκπαιδευτικού που θα κρίνει

κυρίως ανάλογα με τις αναγνωστικές ταυτότητες των μαθητών του, τον βαθμό,

δηλαδή στον οποίο αυτοί έχουν αναπτύξει την ικανότητα κριτικής ανάγνωσης

κειμένων.

Εφαρμογή στην τάξη

Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη.




http://www.youtube.com/?gl=GR&hl=el

https://www.edmodo.com/?language=el

Το σενάριο στηρίζεταιΠαρασκευά Μαρία, Η χρυσή πόλη-στίξη, Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου, 2014.

Το σενάριο αντλεί

--

Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Στην πρώτη φάση του σεναρίου οι μαθητές, μετά από έναν καταιγισμό ιδεών για τη

σημασία, τη χρήση και τη λειτουργία των σημείων στίξης όπως οι ίδιοι /ες τα

προσεγγίζουν, καλούνται να αναγνώσουν κριτικά και να επεξεργαστούν κείμενα του

διαδικτύου (επιστημονικά άρθρα σε ιστολόγια, αναρτήσεις σε blog, ποιήματα,

στίχους από τραγούδια) με το ίδιο θέμα στη φάση αυτή αξιολογούν, καταγράφουν

και τελικά συγκεντρώνουν αυτή την ποικιλία απόψεων σε ένα πρόγραμμα

παρουσίασης. Απώτερος στόχος είναι να γίνει αντιληπτός ο συμβατικός χαρακτήρας

των γραμματικών κανόνων σε σχέση με τη στίξη, για τη χρήση της οποίας δεν

υπάρχει απόλυτη σαφήνεια.

Στη δεύτερη φάση προτείνονται κείμενα που συνδέονται θεματικά με τη 10η

ενότητα «Γνωρίζω τον τόπο μου και τον πολιτισμό μου» και με εστίαση, στην

περίπτωσή μας, στην εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης. Οι μαθητές

επικεντρώνονται, μέσα από μια ποικιλία κειμένων στη γέννηση, τη ζωή και το τέλος

της κοινότητας με ταυτόχρονη διερεύνηση της χρήσης και της λειτουργίας των

σημείων στίξης στη διαμόρφωση του νοήματος, παράλληλα με άλλα πολυτροπικά

σημεία των συγκεκριμένων κειμένων. Στο τέλος, καλούνται να δημιουργήσουν δικά

τους ηλεκτρονικά κείμενα – επιλέγουν μεταξύ κάποιων κειμενικών ειδών – με την

ίδια θεματική και να δικαιολογήσουν τις επιλογές τους ως προς τη χρήση των

σημείων στίξης καθώς και άλλων σημειωτικών τρόπων. Στη φάση αυτή το σενάριο

προσεγγίζει τα σημεία στίξης ως μέρος της πολυτροπικής δόμησης των κειμένων.




Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο

Βασική ιδέα του σεναρίου αποτελεί από τη μια πλευρά η προσέγγιση των σημείων

στίξης ως μέρους της πολυτροπικής παραγωγής νοήματος (Μητσώνη 2013) και από

την άλλη η ανάδειξη της υποκειμενικότητας στη χρήση τους.




Ειδικότερα, το σενάριο μελετά τα σημεία στίξης ως μεταγλωσσικές

πληροφορίες μέσα στα γραπτά κείμενα και ως σημειωτικά σχόλια πάνω στην

προφορική μορφή τους· τα σημεία στίξης, όπως και άλλοι σημειωτικοί τρόποι, μας

δίνουν πληροφορίες για την προφορική επικοινωνία που συσχετίζονται με τα

λεγόμενά του ομιλητή/τριας, τη στάση του σώματος, τις χειρονομίες, την έκφραση

του προσώπου, το χαμόγελο και την ποιότητά του, με τα παραγλωσσικά και

εξωγλωσσικά στοιχεία, δεν αποτελούν, επομένως, παρά στοιχεία της

πολυτροπικότητας ενός κειμένου (Χοντολίδου 1999).

Συχνά, ο γραπτός λόγος ως σημειωτικός τρόπος δεν επαρκεί για να αποδώσει

ολοκληρωμένα όσα έχουν αρθρωθεί προφορικά – την «έκταση και την ποικιλία των

σημασιών της ανθρώπινης φωνής, της ζωντανής προφορικής ομιλίας»

(Μπαμπινιώτης 1998).

Η στίξη δεν αποτελεί παρά άλλον ένα σημειωτικό τρόπο που σε συνδυασμό με

άλλα σημεία συμβάλλει στην ικανοποίηση των επικοινωνιακών στόχων ενός

κειμένου αν λάβουμε μάλιστα υπόψη μας τα ηλεκτρονικά κείμενα με τα οποία τα

παιδιά έρχονται σχεδόν καθημερινά σε επαφή, θα μπορούσαμε να πούμε πως και

άλλοι τρόποι ανάδειξης μεταγλωσσικών πληροφοριών, όπως για παράδειγμα το

μέγεθος ή ο τύπος μιας γραμματοσειράς, τα χρώματα, η υπογράμμιση κ.λπ.,

αποτελούν ένα είδος στίξης και στην ουσία όλοι αυτοί οι τρόποι – μαζί και τα σημεία

στίξης – συνδυάζονται στη σημειωτική δόμηση των πολυτροπικών κειμένων.




Το σενάριο στοχεύει να αναδείξει και μια άλλη πλευρά τα σημεία στίξης μέσα

από την απουσία σαφών κανόνων για την ορθότητα της χρήσης τους, αποτελούν

αφορμή να προβάλλουμε αυτό που το σχολείο συχνά παραβλέπει, την προφορική,

δηλαδή, καταβολή της γλώσσας με απώτερο στόχο την αποδέσμευση από την

παραδοσιακή και γραμματικοκεντρική, ρυθμιστική προσέγγισή της, στην οποία

εμμένει συχνά ο σχολικός γραμματισμός. Η ανάδειξη, επομένως, της αδυναμίας του

γραπτού λόγου – εδώ με την έννοια της γραφής – να αποδώσει όλες τις εκφάνσεις της

προφορικότητας υπονομεύει την κυρίαρχη τάση που θέλει τον προφορικό λόγο, στο

σχολικό περιβάλλον, να χαίρει μικρότερης εκτίμησης από τον γραπτό, άλλοτε με

εμφανή και ευθύ τρόπο και, σπανιότερα, έμμεσα (Hasan 2006). Το σενάριο εστιάζει

περισσότερο στην ασάφεια των κανόνων χρήσης της στίξης, ώστε να επιτρέψει στους

μαθητές να την προσαρμόσουν στις προσωπικές τους επικοινωνιακές ανάγκες και να

αναδείξουν τη σημειολογική διάσταση του νοήματος που προσιδιάζει στις ταυτότητές

τους.

Τέλος, το σενάριο ακολουθεί τη θεωρία του ρόμβου της γλωσσικής

εκπαίδευσης καθώς προσπαθεί να συνδυάσει επαγωγικά τις γνώσεις για τον κόσμο με

τις γνώσεις για τη γλώσσα και να αξιοποιήσει τις ανάλογες διδακτικές πρακτικές,

ώστε να αναδείξει εγγράμματες ταυτότητες που εστιάζουν στις κοινωνικές και

ιδεολογικές διαστάσεις της γλώσσας, με απώτερο στόχο τη σταδιακή ανάπτυξη του

κριτικού γραμματισμού τους. Στο συγκεκριμένο σενάριο ο στόχος αυτός

επιτυγχάνεται μεταξύ άλλων μέσα από την κριτική ανάγνωση των κειμένων που

προτείνονται (Κουτσογιάννης 2012).

Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ

Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής

Όπως αναφέρεται στο συνταγμένο σενάριο οι μαθητές αναμένεται:

Να έρθουν σε επαφή με μια πτυχή του πολυπολιτισμικού χαρακτήρα της πόλης.




Να ενημερωθούν για την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης ως μέρος του

πολιτισμού της πόλης άρα και της ταυτότητας όλων των κατοίκων της.

Να αντιληφθούν πως ο αφανισμός της έχει κοινωνικοπολιτικές ρίζες και είναι

αποτέλεσμα ρατσιστικών ιδεολογιών.

Να προσεγγίζουν τη γλώσσα ως ένα σύστημα που οι κανόνες χρήσης του

μεταβάλλονται, συχνά ανάλογα με τις ανάγκες και τις ταυτότητες των

ομιλητών/τριών (στην περίπτωσή μας με αφορμή τη χρήση και λειτουργία των

σημείων στίξης).




Γνώσεις για τη γλώσσα

Όπως αντλούμε από τη συνταγμένη μορφή του σεναρίου, οι μαθητές πιθανόν να

σκεφτούν:

Ότι η γραφή αποτελεί έναν πεπερασμένο σημειολογικό κώδικα που δεν ταυτίζεται

με το σύστημα της γλώσσας.

Ότι η στίξη αναπαριστά σημειολογικά τα χαρακτηριστικά του προφορικού λόγου

που λείπουν από τον γραπτό.

Ότι η στίξη, δηλαδή, συνδέεται με τον τρόπο που διαβάζεται φωναχτά ένα

κείμενο, δηλαδή με την ανάγνωση.

Ότι δεν υπάρχουν σαφείς ούτε απόλυτοι κανόνες για τα σημεία στίξης και ότι η

κατανομή των σημείων στίξης είναι συμβατική και συχνά εξαρτάται από

εξωγλωσσικούς παράγοντες.

Ότι το σημείο στίξης αποτελεί μεταγλωσσική πληροφορία μέσα στο κείμενο.

Ότι σημεία στίξης αποτελούν όλες οι σημειολογικές παρεμβάσεις στο κείμενο -

υπογραμμίσεις, πλάγια γράμματα κ.λπ.

Ότι το νόημα παράγεται μέσα από ποικίλους σημειωτικούς τρόπους πέρα από τη

γλώσσα.

Επιπλέον οι μαθητές θα αποπειραθούν:

Να εξασκηθούν στην ερμηνεία των σημείων στίξης.

Να ενισχύσουν τις αναγνωστικές τους πρακτικές σε σχέση με τα πολυτροπικά

κείμενα και να ενδυναμώσουν τις αναγνωστικές τους ταυτότητες.

Να δημιουργήσουν πολυτροπικά ή και μονοτροπικά κείμενα με συγκεκριμένους

επικοινωνιακούς στόχους.

Να εξασκηθούν γενικότερα στη δημιουργία γραπτών, προφορικών, υβριδικών

κειμενικών ειδών σε συγκεκριμένο επικοινωνιακό/κοινωνικό πλαίσιο.

Γραμματισμοί

Το συνταγμένο σενάριο ως προς τους γραμματισμούς ορίζει τους παρακάτω στόχους:




Κλασικός γραμματισμός

Το σενάριο στοχεύει ώστε οι μαθητές:

Να ερμηνεύουν και να αξιολογούν τη χρήση των σημείων στίξης ανάλογα με τις

ανάγκες της επικοινωνίας.

Να χρησιμοποιούν τα σημεία στίξης στον γραπτό λόγο, ώστε να ικανοποιούν τους

εκάστοτε επικοινωνιακούς και κειμενικούς στόχους.

Νέοι γραμματισμοί

Με τις νέες τεχνολογίες το σενάριο δίνει στους μαθητές τη δυνατότητα ευκολότερης

πρόσβασης σε ποικιλία ψηφιακών πόρων και πρόσβασης σε πολυτροπικά κείμενα,

καθώς επίσης διευκολύνει τη συνεργατική ανάγνωση αλλά και παραγωγή των

κειμένων τους μέσα από τα περιβάλλοντα συνεργασίας. Επιπλέον, τους εξασκεί στη

χρήση του επεξεργαστή κειμένου, στην εξοικείωση με το πρόγραμμα MovieMaker

για τη δημιουργία πολυτροπικών-πολυμεσικών κειμένων.

Κριτικός γραμματισμός

Το σενάριο δεν προσεγγίζει τη γλώσσα ως μια καθαρή μορφή ανεπηρέαστη από τις

συνθήκες κάτω από τις οποίες παράγεται το νόημα. Κατά την ίδια, επομένως, οπτική,

δεν αντιμετωπίζει τα γραμματικά φαινόμενα ως ανεξάρτητα από τις ταυτότητες των

υποκειμένων που εκφέρουν λόγο.

Διδακτικές πρακτικές

Οι διδακτικές πρακτικές χαρακτηρίζονται από την πρόθεση να καλλιεργηθεί η

κριτική και δημιουργική ικανότητα των μαθητών, ενδυναμώνουν τη συνεργατικότητα

και ενισχύουν την ομαδικότητα και την ισότιμη συμμετοχή στον σχολικό λόγο. Οι

μαθητές, με τον/την εκπαιδευτικό σε ρόλο υποστηρικτικό της μάθησης, μαθαίνουν να

αναζητούν και να συνθέτουν πληροφορίες μέσα από την παρατήρηση, τη σύγκριση

και επεξεργασία κειμενικών ειδών με κοινά χαρακτηριστικά, τον αναστοχασμό. Ο

εκπαιδευτικός προβάλλει την αμφισβήτηση ως μοχλό της μάθησης και της γνώσης,

μέσα από ζητούμενα που ευνοούν την κριτική θέαση της πραγματικότητας.




Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Η εστίαση του σεναρίου στην εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης αποτελεί μια

προσπάθεια προσαρμογής της ύλης στις μαθητικές ταυτότητες, στην προκειμένη

περίπτωση στους μαθητές που φοιτούν σε σχολεία της Θεσσαλονίκης. Επιπλέον,

αντιμετωπίζει την 10η ενότητα ως αφορμή να προβληθεί ο πολυπολιτισμικός και

πολυγλωσσικός χαρακτήρας του πολιτισμού της χώρας μας – εδώ με αφορμή την

πόλη μας. Σε σχέση με τα σημεία στίξης, το σενάριο προβάλλει την υποκειμενική

διάσταση στη χρήση και τη λειτουργία τους καθώς και τον πολυτροπικό τους

χαρακτήρα.

Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο

Το σενάριο στοχεύει να εξασκήσει τους μαθητές στην ερμηνεία και τη λειτουργία

των βασικών σημείων στίξης καθώς και βασικών τυπογραφικών και γραφολογικών

συμβάσεων, όπως προβλέπει εξάλλου και το πρόγραμμα σπουδών για τη διδασκαλία

της νεοελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο∙ παράλληλα, παροτρύνει τους μαθητές στην

αναγνώριση των σημειωτικών τρόπων -στους οποίους συμπεριλαμβάνονται και τα

σημεία στίξης- που συνιστούν το νόημα σε πολυτροπικά κείμενα.

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Το σενάριο προσεγγίζει τις νέες τεχνολογίες ως μέσα πρακτικής γραμματισμού αλλά

και ως περιβάλλοντα συνεργασίας. Με όχημα τις ΤΠΕ οι μαθητές αποκτούν

πρόσβαση σε ποικιλία κειμένων, αλλά και παράλληλα τα αξιοποιούν ως μέσα

δημιουργίας υβριδικών αλλά και πολυτροπικών κειμένων αλλά και ως περιβάλλοντα

συνεργασίας αλλά και δημοσίευσης των κειμένων τους.

Κείμενα

Άρθρα/ ποικίλα διαδικτυακά κείμενα

Τα σημεία στίξης αποκαλύπτουν τον χαρακτήρα μας [πηγή: pathfinder.gr]




http://www.pathfinder.gr/stories/3586327/%CF%84%CE%B1-%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BE%CE%B7%CF%82-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%85%CF%80%CF%84%CE%BF%CF%85%CE%BD-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%87%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84

Το κόμμα και το θαυμαστικό [πηγή: vadasicon.blogspot.gr]

Η παρένθεση και η τελεία [πηγή: vadasicon.blogspot.gr]

Ποίημα: «Σημεία στίξης», Ελένη Τομπέα, 2013 [πηγή: poihsh-

logotexnia.blogspot.gr]

Στίχοι από τραγούδι, «Το θαυμαστικό» [πηγή:stixoi.info.]

Μπαμπινιώτης Γ. 1998. Περισσότερα σημεία στίξεως. εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 18-1-

1998, [πηγή: tovima.gr.] [27-01-2015]

Κάτω τα εισαγωγικά [πηγή: neostipoukeitos.wordpress.com.]

Το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης , Γιτζάκ Μπεν-Τσβι, 1910 [πηγή: yadvashem.org]

Η χρυσή πόλη [πηγή: piramatikiskini.gr]

Οπτικοακουστικό υλικό

Απόσπασμα από το ντοκιμαντέρ, Οι E βραίοι της Θεσσαλονίκης , Σοφιανόπουλος

Δ.,1997 [πηγή: youtube]

Αποσπάσματα από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Φωνές της πόλης» , Τμήμα

Θεάτρου της ΑΣΚΤ του Α.Π.Θ, Νοέμβριος 2012-Μάρτιος 2013 [πηγή: youtube]

Τραγούδι, «περίμενέ με, Θεσσαλονίκη» , Yehuda Poliker [πηγή: youtube.]

Απόσπασμα από τη θεατρική παράσταση: «Η χρυσή πόλη», Δανάη Τανίδου-

Τάσος Αγγελόπουλος, σε συμπαραγωγή με την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης»,

2012 [πηγή: youtube]

Λεξικό κοινής νεοελληνικής [πηγή: greek-language.gr]

Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις

Α΄ φάση: 1ώρα + 2 ώρες

Τo σενάριο αναρτήθηκε από το προηγούμενο μάθημα στο Ε dmodo , οπότε και οι

μαθητές άρχισαν να προϊδεάζονται για το θέμα και το ύφος του σεναρίου. Η πρώτη

φάση ξεκίνησε με μια ώρα στο εργαστήριο και ακολουθήθηκε η αρχική πρόταση να

αναγνωστούν τα ηλεκτρονικά κείμενα της α΄ φάσης στο αυθεντικό τους πλαίσιο.

Αρχικά οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες των τεσσάρων και σε κάποιες περιπτώσεις





http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/

https://www.youtube.com/watch?v=3OksBHQlgAM


https://www.youtube.com/watch?v=_qV7T4jBFFQ

https://www.youtube.com/watch?v=wUYd4vJUc20


https://www.youtube.com/watch?v=p6z2cJL7HVA


http://www.piramatikiskini.gr/index.php/plays/details/i-xrisi-poli/

http://www.yadvashem.org/yv/en/education/languages/greek/lesson_plans/after_the_rain.asp

http://neostipoukeitos.wordpress.com/2007/12/21/%CE%BA%CE%B1%CF%84%CF%89-%CF%84%CE%B1-%CE%B5%CE%B9%CF%83%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%B1/

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=95129%20%5B27-01-2015%5D

http://www.stixoi.info/stixoi.php?info=Poems&act=details&poem_id=219202#top

http://poihsh-logotexnia.blogspot.gr/2013/02/word-chimes_11.html

http://vadasicon.blogspot.gr/2014/01/blog-post_15.html


των τριών, με κριτήριο τον αριθμό των παιδιών της τάξης και τους σταθμούς

εργασίας που διαθέτει το σχολείο, όπως αναμένεται και στο συνταγμένο σενάριο,

αλλά και τις επιθυμίες των παιδιών ως προς την επιλογή των συνεργατών τους. Το

τελευταίο ήταν σημαντικό, διότι το τμήμα παρουσίαζε κάποιες δυσκολίες στη

συνεργασία μεταξύ των μαθητών με αποτέλεσμα να καλούμαι συχνά να

διαμεσολαβήσω στις διαφορές τους και να ενδυναμώσω την ανάγκη για ομαδικότητα.

Προχωρήσαμε σε διαχωρισμό ρόλων, του αναγνώστη, του γραμματέα, του

συντονιστή και του χειριστή, με βάση και το αρχικό κείμενο του σεναρίου. Ο πρώτος

θα διαβάζει τα φύλλα εργασίας αλλά και τα κείμενα της ομάδας, θα εξηγεί και θα

συζητά με τους υπόλοιπους, ο δεύτερος θα σημειώνει και θα γράφει όσα

συζητιούνται, ο τρίτος κρατά ημερολόγιο εργασιών και συνεννοείται με τον

εκπαιδευτικό και την ολομέλεια σε κάθε φάση, ο τελευταίος, αναλαμβάνει την

αναζήτηση, τις τελικές αναρτήσεις, την ενημέρωση του Ε dmodo , ενώ όλοι

συμμετέχουν στην προφορική παρουσίαση των συμπερασμάτων τους εναλλάξ και

κατόπιν συνεννόησης και με τον/την εκπαιδευτικό. Η εναλλαγή των ρόλων στη

συνέχεια του σεναρίου αποφασιζόταν από τους μαθητές ανάλογα με τις ανάγκες της

κάθε φάσης, αλλά και τις πρακτικές συνθήκες και σε γενικές γραμμές τηρήθηκαν οι

ρόλοι. Τα φύλλα εργασίας μοιράστηκαν και τυπωμένα, ώστε να έχουν πρόσβαση σε

αυτά και όσα παιδιά δεν χρησιμοποιούσαν ιδιαίτερα τον υπολογιστή στο σπίτι,

εξάλλου και μέσα στο εργαστήριο ήταν πρακτικά χρήσιμο για όσους το προτιμούσαν

να κρατούν χειρόγραφες σημειώσεις επάνω στα φύλλα εργασίας και σε κάθε

περίπτωση είχαν μαζί τους και τα τετράδιά τους, ώστε να μην εκλαμβάνεται ως

δεσμευτική και αποκλειστική η χρήση των τεχνολογικών μέσων, αλλά να

συνδυάζεται με τις ανάγκες της εφαρμογής αλλά και τις επιλογές που διευκολύνουν

την κάθε μαθητική ταυτότητα. Στη συγκεκριμένη τάξη υπήρχαν δυο μαθήτριες οι

οποίες προτιμούσαν το χειρόγραφο, ωστόσο λίγο μετά τα μισά της σχολικής χρονιάς

αναρτούσαν και δημοσίευαν με μεγαλύτερη άνεση.





Οι μαθητές, προχώρησαν στην αφόρμηση από το φύλλο1, και μέσα από καταιγισμό

ιδεών ξεκίνησαν να καταγράφουν τις στάσεις τους απέναντι στα σημεία στίξης. Το

σενάριο απέβλεπε σε αυτήν τη φάση να αποπειραθούν οι μαθητές να αναδείξουν τη

σημειολογική πλευρά των σημείων στίξης, αλλά και από την άλλη η αδυναμία μας να

τα νοηματοδοτήσουμε αντικειμενικά. Στην πράξη, τα παιδιά έδωσαν ποικιλία

απαντήσεων, άλλα απάντησαν αυθόρμητα και πιο προσωπικά και άλλα έψαχναν να

θυμηθούν ορισμούς από τη γραμματική και σχεδόν όλοι δήλωσαν απερίφραστα πως

δεν είχαν ποτέ χρησιμοποιήσει τη διπλή παύλα. Άρχισαν να αναρτούν τις απαντήσεις

τους και παρουσίασαν ελάχιστοι, γιατί ο χρόνος εξαντλήθηκε.




Το επόμενο δίωρο, μια εβδομάδα μετά, η εφαρμογή συνεχίστηκε στο

εργαστήριο και αφού στα πρώτα λεπτά ολοκληρώσαμε την παρουσίαση των

αποτελεσμάτων από τον καταιγισμό ιδεών της πρώτης φοράς, προχωρήσαμε

παρακάτω. Στα πλαίσια των στόχων της φάσης αυτής που προαναφέρθηκαν,

προτείνεται μέσα από το φύλλο 2 μια ποικιλία από κείμενα του διαδικτύου στα οποία

γίνεται απόπειρα να αποδοθεί ερμηνεία στη χρήση και τη λειτουργία των σημείων

στίξης από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Διευκρινίζεται ότι οι μαθητές

επεξεργάζονται τα ίδια ερωτήματα, αλλά επιλέγουν ανά ομάδα και διαφορετικό

κείμενο προς ανάγνωση. Στο σημείο αυτό ο εκπαιδευτικός επιμένει στην ανάδειξη

των συνθηκών κάτω από τις οποίες γράφτηκαν τα κείμενα, ώστε να αναδειχθεί από τη

μια μεριά η ποικιλία απόψεων, από την άλλη μεριά ο πλούτος των ερμηνειών σε

σχέση με τη χρήση τους. Τα κείμενα μοιράστηκαν ένα για κάθε ομάδα, σε μια μόνο

περίπτωση συνέπεσε να έχουν δυο ομάδες το ίδιο κείμενο, γιατί μια δυάδα αποφάσισε

μετά από διενέξεις να δουλέψει μόνη της, ωστόσο στη περίπτωση αυτή παρότρυνα

τους συντονιστές να συνεργαστούν για να μας ανακοινώσουν από κοινού τα

συμπεράσματα τους. Επειδή κάθε ομάδα εργαζόταν πάνω σε ξεχωριστό κείμενο,

κατά την εφαρμογή συνεργαζόμουν με κάθε ομάδα ξεχωριστά, ώστε να διευκολύνω

τα παιδιά στην κατανόηση των κειμένων και να επιλύω τυχόν απορίες, με άλλους

περισσότερο και με άλλους λιγότερο, πάντως έγινε κεντρική ανάγνωση του κοινού

φύλλου εργασίας, ώστε να ξεκαθαριστούν έννοιες όπως «νομιμοποιείται ο πομπός να

γράφει ό, τι πιστεύει» ή «παρατηρείτε άλλα σημεία που να τονίζουν τα λεγόμενα του

πομπού μέσα στο κείμενο πέρα από τα γνωστά σας σημεία στίξης;» όπου, στο

τελευταίο, γίνεται αναφορά στη «στίξη»-σημειωτική δόμηση των ηλεκτρονικών

κειμένων. Στην ουσία έγινε μια από κοινού ανάγνωση του φύλλου εργασίας και

κυρίως ερμήνευαν τα ίδια τα παιδιά. Οι αναγνώσεις των κειμένων ολοκληρώθηκαν

μέσα στο δίωρο και ορισμένες ομάδες επέλεξαν το πρόγραμμα παρουσίασης, όπως το

ζητά το φύλλο εργασίας, σε άλλες περιπτώσεις επέλεξαν να κρατήσουν λίγες

σημειώσεις στον επεξεργαστή, κάποια στο τετράδιο και να παρουσιάσουν προφορικά,




κάποιοι ανάρτησαν ένα ενιαίο κείμενο που συνέταξαν στον επεξεργαστή και που

προέκυπτε από την απάντηση των ερωτημάτων. Από τις παρουσιάσεις τους

προέκυψαν προβληματισμοί τόσο για τη ρυθμιστικότητα στη χρήση των σημείων

στίξης όσο και για την κριτική ανάγνωση των κειμένων του διαδικτύου και την

διερεύνηση των συνθηκών παραγωγής ενός κειμένου. Μάλιστα συζητήσαμε ότι

ακόμη και αν ο πομπός δηλώνει ειδικός – εδώ γλωσσολόγος – δεν είναι υποχρεωτικό

να κατέχει την απόλυτη αλήθεια για το θέμα μας. Την τελευταία οπτική ενίσχυσε και

η κριτική ανάγνωση των σχετικών αποσπασμάτων από το σχολικό εγχειρίδιο και οι

μαθητές εξέφρασαν την επιφύλαξή τους και πως οι περισσότεροι θα προτιμούσαν

άλλους τρόπους: «εδώ παρουσιάζονται με φανταστικό τρόπο, που είναι πιο ευχάριστος

στον αναγνώστη», και παρακάτω «το σχολικό βιβλίο τα παρουσιάζει με ένα τρόπο

μονότονο και βαρετό». Ορισμένοι στάθηκαν, επομένως περισσότερο στον τρόπο

παρουσίασης των σημείων στίξης από διαφορετικούς πομπούς, αλλά μετά την

ολοκλήρωση των παρουσιάσεων τέθηκε ζήτημα και υποκειμενικότητας στη χρήση

τους. Από πλευράς χρόνου, η παρουσίαση των ερμηνειών που συνάντησαν

ολοκληρώθηκε στις αρχές του επόμενου δίωρου, αλλά στο μεταξύ οι εργασίες είχαν

αναρτηθεί από μέρες πριν, όπως πολύ συχνά συμβαίνει κατά τη διδασκαλία

ψηφιακών σεναρίων όπου τα παιδιά, συνεχίζουν στο σπίτι την ίδια μέρα την εργασία

που ξεκίνησαν στο εργαστήριο.

Β΄ φάση: 2ώρες + 2ώρες




Στο επόμενο δίωρο λοιπόν στον χώρο του εργαστηρίου, ολοκληρώσαμε σύντομα την

πρώτη φάση και προχωρήσαμε στην επόμενη. Το σενάριο απαιτούσε τώρα την

προβολή πολυμεσικών κειμένων και το εργαστήριο δεν υποστηριζόταν από κεντρικό

βιντεοπροβολέα, στο μεταξύ δεν έγινε και μεταφορά από αλλού γιατί δεν ήταν

διαθέσιμος. Επιπλέον δεν έφεραν όλα τα παιδιά μαζί τους ακουστικά, όπως

συνηθίζεται σε αυτές τις περιπτώσεις. Μετέφερα, λοιπόν κάποια ηχεία στο

εργαστήριο και υποστηρίξαμε τον ήχο με την βοήθεια των «τεχνικών» μου, των

μαθητών, από ένα υπολογιστή, υπήρξε, όμως σαφής δυσκολία στο συντονισμό του

ήχου από έναν υπολογιστή και της εικόνας από όλους τους υπόλοιπους. Οι μαθητές,

ωστόσο, σε τέτοιες περιπτώσεις, κυρίως όταν τους ανατίθεται υπεύθυνα να

συμβάλλουν στη λύση, κατόρθωσαν να συντονιστούν και έτσι ακούγαμε από έναν

υπολογιστή και παρακολουθούσαμε την εικόνα περίπου από τους άλλους. Ωστόσο,

την επόμενη ώρα υποστηρίξαμε και κεντρικά και κερδίσαμε κάπως τον χαμένο

χρόνο.




Η αποστολή 1 του κοινού τους φύλλου 3, που τους ζητούσε να μεταφέρουν τον

προφορικό λόγο σε γραπτό, πέτυχε μερικά εξαιτίας των συνθηκών που περιγράφηκαν

παραπάνω. Πάντως τελικά προσεγγίσαμε τη στίξη ως ίχνος του προφορικού λόγου,

και το κουβεντιάσαμε, οπότε και πλησιάσαμε αρκετά τους στόχους αυτής της

αποστολής. Στο μεταξύ οι μαθητές μεταβαίνουν στις επόμενες αποστολές οι οποίες

ολοκληρώνονται σε προσχεδιασμένο προφορικό λόγο από τις ομάδες που απαντούν

όπως και προηγουμένως (η μια παρουσιάζει, οι υπόλοιπες συμπληρώνουν και

τηρείται σειρά, ώστε να δίνεται ισότιμα ο λόγος σε όλες). Πάντως το κείμενο αρχίζει

να τους εισάγει σταδιακά στο θέμα της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης και

το ενδιαφέρον τους αυξάνει με τα κείμενα που ακολουθούν. Συζητιέται η εικόνα του

λιμανιού και στην αρχή είναι σαν να μιλούμε για μια άλλη πόλη, όμως σταδιακά

κυρίως μετά από την αποστολή 3, τα παιδιά συνειδητοποιούν πόσο κοντά μας

διαδραματίστηκε αυτή η ιστορία, πολλά από αυτά, εξάλλου, δεν γνώριζαν για το

θέμα. Η Πλατεία Ελευθερίας όπου συνέβησαν τα γεγονότα του Μαύρου Σαββάτου

βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της πόλης από το οποίο τα παιδιά περνούν συχνά. Η

εγγύτητα, λοιπόν, εξάπτει τη φαντασία και το ενδιαφέρον τους, τα σημεία στίξης

περνούν σε δεύτερο επίπεδο, φτάνουμε μάλιστα να ασχολούμαστε με αυτά

παράπλευρα και με σκοπό να εξυπηρετήσουμε άλλες ανάγκες της γλώσσας.

Το τραγούδι περίμενέ με Θεσσαλονίκη τους ενθουσιάζει και αναζητούν τους

στίχους του που τους βρίσκουν πρώτα στα αγγλικά και μετά στα εβραϊκά, οπότε το

μεταφράζουν από τα αγγλικά και επιλέγουν να αναρτήσουν και το μεταφρασμένο.

Κάπου εδώ τελειώνει ο χρόνος και οι μαθητές αναλαμβάνουν να συνεχίσουν τις

αναρτήσεις από το σπίτι.





Στο δίωρο που ακολουθεί τα παιδιά επανεπεξεργάζονται τις φωτογραφίες του

Μαύρου Σαββάτου σε συνδυασμό με το απόσπασμα από τις φωνές της πόλης και

από το θεατρικό έργο Χρυσή πόλη που παίχτηκε σχετικά πρόσφατα στην πόλη και

παρακινούνται σε συζητήσεις μεταξύ τους, σε βαθύτερη διερεύνηση του θέματος,

διαβάζουν και παρουσιάζουν, αλληλοσυμπληρώνονται και ρωτούν για τα γεγονότα.

Η αρχική αίσθηση ότι το σενάριο θα εφαρμοστεί με προβλήματα λόγω των

δυσκολιών στη συνεργασία μεταξύ τους διαψεύδεται και αρχίζουν να συλλέγουν

υλικό για το φύλλο 4 το οποίο και κατορθώνουν να ολοκληρώσουν οι περισσότεροι,

ενώ ορισμένοι το συνεχίζουν σε συνεργασία μέσω του Ε dmodo στο σπίτι

Τελική φάση: 2ώρες στο εργαστήριο – ολοκλήρωση και παρουσίαση

Οι μαθητές προχώρησαν, λοιπόν, στη σύνθεση του τελικού κειμένου, ωστόσο ως

προς την επιλογή των κειμενικών ειδών που προτείνει το φύλλο 4 δίνεται η ελευθερία

στους μαθητές να αποφασίσουν με βάση και τον βαθμό του ψηφιακού τους

γραμματισμού. Υπήρξε ποικιλία κειμενικών ειδών στην παρουσίαση των εργασιών

τους, αλλά δεν προτίμησαν το MovieMaker, γιατί τους δυσκόλευε και το έκριναν

χρονοβόρο. Πάντως η εμπειρία δείχνει πως στην Α΄ γυμνασίου η υποστήριξη του

συναδέλφου της πληροφορικής σε θέματα ψηφιακού γραμμματισμού των παιδιών

διευκολύνει την εφαρμογή των σεναρίων.







Ως προς τη στάση της/του εκπαιδευτικού απέναντι στο τραύμα που φέρει η

πόλη στη μνήμη της μέσα από την απώλεια 46.000 και πάνω Εβραίων, αυτή είναι

εμφανής μέσα από τα φύλλα εργασίας, επομένως δεν υπήρξαν περαιτέρω

παρεμβάσεις μέσα στην τάξη, παρά μόνο εκεί που οι ερωτήσεις των μαθητών το

επέβαλλαν. Αντίθετα, κατά την εφαρμογή του σεναρίου δόθηκε προτεραιότητα στις

αντιδράσεις, τις απόψεις, αλλά και στις υπόρρητες ιδεολογίες (ενδεχομένως και το

στερεότυπο του αντισιωνισμού) που διαμορφώνουν τις στάσεις για το θέμα. Σε

κάποια σημεία υπήρξε και παρότρυνση των παιδιών να συζητήσουν το θέμα με τους

γονείς τους και να μας μεταφέρουν απόψεις και πληροφορίες. Το σενάριο, επομένως

λειτούργησε ως μια ευκαιρία επαναδιαπραγμάτευσης του ζητήματος μέσα από τις

ταυτότητες των μαθητών αυτής της γενιάς, μιας σύγχρονης ανάγνωσης της ιστορίας

της πόλης εκείνη την περίοδο, θεωρήθηκε, όμως ως αυτονόητο και αδιαπραγμάτευτο

και κατά την εφαρμογή, το γεγονός της εμπλοκής και ευθύνης των ντόπιων

φιλοναζιστών συνεργατών των Γερμανών σε βάρος των Εβραίων – και όχι μόνο –

κατοίκων της πόλης.

Τα παιδιά δεν ανήρτησαν γραπτά κείμενα ως προς τα σημεία στίξης που

αξιοποίησαν, παρά μας τα εξήγησαν σύντομα και προφορικά, η κάθε ομάδα

ξεχωριστά. Πάντως όλες οι ομάδες ολοκλήρωσαν το σενάριο και παρουσίασαν τις

δραστηριότητες της τελευταίας φάσης.




Εικόνα1. ποίημα για τη στίξη




Εικόνα 2. κείμενο για τα εισαγωγικά

Εικόνα 3. κείμενο για την παρένθεση και την τελεία




Εικόνα 4: «φωνές της πόλης»: οι γυναίκες αποχαιρετούν τους άντρες της Εβραϊκής κοινότητας λίγο μετά τη μαύρη Κυριακή

Εικόνα 5. Το θαυμαστικό με βάση τα κείμενα (πέρα από τη γραμματική του σχολείου)




Εικόνα 6. Με ποια κριτήρια ερμηνεύει τα σημεία στίξης το κείμενο; (πέρα από τη γραμματική του σχολείου)

Εικόνα 7. Η σύγκριση με τη σχολική γραμματική




Εικόνα 8. Αρχικές ιδέες για τα σημεία στίξης

Εικόνα 9. περίμενέ με Θεσσαλονίκη




Εικόνα 10. τι νιώθετε;

Εικόνα 11: Από την εργασία μιας ομάδας




Εικόνα 12. Η Μαύρη Κυριακή

ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Α΄ φάση (2 ώρες)

Φύλλο Εργασίας 1

Αφόρμηση: Τι σημαίνουν για εσάς τα παρακάτω σημεία–σύμβολα; Για ποιον λόγο

θεωρείτε ότι υπάρχουν; Γράψτε από μια φράση για το καθένα. Ποια από αυτά σας

αρέσει να χρησιμοποιείτε περισσότερο όταν γράφετε και γιατί; Ποια δεν έχετε

χρησιμοποιήσει ποτέ στον γραπτό λόγο; Και για ποιους λόγους; Υπάρχει στίξη μόνο

όταν γράφετε ή και όταν μιλάτε; (διάρκεια 15 λεπτά)

Σημείο στίξης

Διπλή τελεία :

Εισαγωγικά « »

Αποσιωπητικά …




Διπλή παύλα - -

Άνω τελεία •

Παρένθεση ( )

Θαυμαστικό!

Ερωτηματικό ;

Κόμμα ,

Τελεία .

Φύλλο Εργασίας 2 (κοινά ζητούμενα-διαφορετικό κείμενο για κάθε ομάδα)

Ας διαβάσουμε τι σημαίνουν τα σημεία στίξης για κάποιους άλλους. Στη συνέχεια

ετοιμάστε μια με δυο καρτέλες σε πρόγραμμα παρουσίασης που να αναφέρονται στα

εξής:

Για ποιο σκοπό νομίζετε ότι γράφτηκε το κείμενο και από ποιον;

Πώς ερμηνεύει τα σημεία στίξης; Ποια κριτήρια χρησιμοποιεί;

Πιστεύετε ότι νομιμοποιείται ο πομπός να γράφει ό, τι πιστεύει για τα σημεία

στίξης; Για ποιο λόγο;

Σε τι διαφέρει από τη προσέγγιση του σχολικού σου βιβλίου ή του βιβλίου της

γραμματικής σου; Σου πρόσθεσε κάτι σε όσα γνώριζες;

Παρατηρείτε άλλα στοιχεία/σημεία που να τονίζουν τα λεγόμενα του πομπού

μέσα στο κείμενο πέρα από τα γνωστά σας σημεία στίξης;

1. «Τα σημεία στίξης αποκαλύπτουν το χαρακτήρα μας…»http :// www . pathfinder . gr / stories /3586327/% CF %84% CE % B 1-% CF %83% CE % B 7% CE % BC % CE % B 5% CE % B 9% CE % B 1-% CF %83% CF %84% CE % B 9% CE




http://www.pathfinder.gr/stories/3586327/%CF%84%CE%B1-%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BE%CE%B7%CF%82-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%85%CF%80%CF%84%CE%BF%CF%85%CE%BD-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%87%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B7%CF%81%CE%B1-%CE%BC%CE%B1%CF%82/


% BE % CE % B 7% CF %82-% CE % B 1% CF %80% CE % BF % CE % BA % CE % B 1% CE % BB % CF %85% CF %80% CF %84% CE % BF % CF %85% CE % BD -% CF %84% CE % BF % CE % BD -% CF %87% CE % B 1% CF %81% CE % B 1% CE % BA % CF %84% CE % B 7% CF %81% CE % B 1-% CE % BC % CE % B 1% CF %82/

2. «Το κόμμα και το θαυμαστικό»http://vadasicon.blogspot.gr/2014/01/blog-post_22.html

3. «Η παρένθεση και η τελεία» http://vadasicon.blogspot.gr/2014/01/blog-post_15.html

4. Ελένη Τομπέα: «Ποίημα για τα σημεία στίξης»

http :// poihsh - logotexnia . blogspot . gr /2013/02/ word - chimes _11. html

και «το θαυμαστικό»


5. «Περισσότερα σημεία στίξεως» http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=95129

το απόσπασμα:

«Μπορεί η γλώσσα του ανθρώπου να αποτελεί ένα επικοινωνιακό θαύμα (das Wunder der Sprache!), μια κατάκτηση του ανθρωπίνου είδους που επέτρεψε μόνο σ' αυτό να συγκροτεί κοινωνία η οποία και προαπαιτεί τη (γλωσσική) επι-κοινωνία. Μπορεί ο άνθρωπος μόνος από όλα τα άλλα ζώα να φιλοσοφεί, να πληροφορεί, να γνωρίζει, να κρίνει, να μιλάει για τον εαυτό του και για τον κόσμο που τον περιβάλλει. Μπορεί η γλώσσα να οδήγησε τον άνθρωπο σε μια εξαιρετική καλλιέργεια των νοητικών του ικανοτήτων και σε επιτεύγματα του πνεύματος και του πολιτισμού που δεν έχουν προηγούμενο. Μπορεί ακόμη ο άνθρωπος να πέτυχε με την επινόηση της γραφής την απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη, διάδοση και διάσωση του πολιτισμού και κυρίως να πέρασε με τη γραφή στη δημιουργία του γραπτού λόγου, ακολουθώντας μια επίπονη διανοητική πορεία από τη σύλληψη του χονδροειδούς εικονογράμματος (της




http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=95129









εικονογραφικής γραφής) έως τη λεπτή σύλληψη του φθογγογράμματος (της αλφαβητικής γραφής, που εδημιούργησαν οι Ελληνες). Εκείνο, όμως, που δεν κατάφερε στην πράξη να πετύχει ακόμη είναι να αποδώσει γραπτώς την έκταση και την ποικιλία των σημασιών που δηλώνει η ανθρώπινη φωνή, το σημασιολογικό φάσμα (δηλωτικές αποχρώσεις, συνδηλώσεις, υποδηλώσεις) της εκφώνησης του ανθρώπινου λόγου, της ζωντανής προφορικής ομιλίας. Η «σημασιολογία της φωνής» παραμένει ζητούμενο της γραπτής παράστασης κάθε γλώσσας, οι δε εγγενείς ίσως ατέλειες της γραφής δεν έχουν ξεπεραστεί σε καμία φυσική (ή τεχνητή) γλώσσα, σε κανένα υπαρκτό σύστημα γραφής. Εξηγούμαι. Με κατάλληλη κύμανση της φωνής κατά την εκφορά του προφορικού λόγου, με ό,τι στη γλωσσική επιστήμη ονομάζεται επιτονισμός (intonation), μπορεί να δηλωθεί ένα ευρύ φάσμα γλωσσικού σχολιασμού των λεγομένων που αντιπροσωπεύει τη στάση του ομιλητή απέναντι στο μήνυμα, το πώς αισθάνεται λέγοντας αυτό ή εκείνο. Με την κύμανση της φωνής του και ανάλογη εκφώνηση εκφράζει ο ομιλητής τη βεβαιότητα, την αταλάντευτη πίστη, την πεποίθησή του ή, αντίθετα, την επιφύλαξη, τον δισταγμό, την αβεβαιότητα, την αμηχανία, την απορία ή και την έκπληξή του. Με την κύμανση της φωνής, δηλαδή με τον επιτονισμό, θα εκφράσει την αποδοχή, την επιδοκιμασία, την εκτίμηση και τον θαυμασμό του αλλά και την αποδοκιμασία, την απόρριψη, την επιτίμηση, την αποστροφή και την αηδία του ακόμη. Επιτονικά, με ανάλογο ύψος και χροιά, η φωνή του θα εκφράσει ομοίως τον θυμό, την οργή, την αγανάκτηση, το μίσος, την απειλή ή και την εχθρική του στάση, όπως με τον ίδιο μηχανισμό αλλά με διαφορετική κύμανση της φωνής θα εκφράσει την εύνοια, τη συμπάθεια, τη στοργή, την κατανόηση, τη συμπόνια, τη φιλική γενικά στάση του και το ενδιαφέρον για τον συνομιλητή του. Με τον επιτονισμό εκφράζει την πικρία, την αμφισβήτηση, τη διαμαρτυρία του, που μπορεί να πάρει και χαρακτήρα ειρωνείας, σκώμματος, σαρκασμού ή και επίθεσης με υβριστική ή προσβλητική χροιά. Γενικότερα, κάθε θετικό ή αρνητικό συναίσθημα, όλη η βιωματική εμπειρία του ανθρώπου και όλη η γκάμα των δυνατών στάσεων και τρόπων σχολιασμού των λεγομένων «φωνείται», παίρνει τη μορφή εκ-φωνουμένου λόγου με ένα ευρύτατο φάσμα κυμάνσεων της φωνής.»

6. «Κάτω τα εισαγωγικά»








Β΄ φάση: 2 ώρες στην τάξη ή στο εργαστήριο + 2 ώρες στο εργαστήριο

Φύλλο Εργασίας 3 (κοινό για όλες τις ομάδες) (2ώρες)

Ας διαβάσουμε κι ας γράψουμε κείμενα για τον τόπο μας και τον πολιτισμό μας:

«Γνωρίζω τον τόπο μου και τον πολιτισμό μου» αξιοποιώντας ό,τι μάθαμε για τη στίξη.

Αποστολή 1η: Παρακολουθήστε το απόσπασμα από 2: 48΄ μέχρι 3: 30΄ στο εξής

βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=p6z2cJL7HVA και προσπαθήστε να

μεταφέρετε σε γραπτό λόγο αυτά που ακούσατε.

Ποια σημεία στίξης χρησιμοποιήσατε; Συνέπεσαν οι γνώμες σας;

Τι θέλατε να αποδώσετε γραπτά; Για ποιους λόγους;

Υπερισχύουν κάποια σημεία στίξης απέναντι σε κάποια άλλα; Γιατί;

Ποιοι μιλούν στο video που βλέπουμε;

Σε ποια περίοδο αναφέρονται; Πώς περιγράφεται εκείνη η εποχή; Τι την

σταμάτησε;

Αν σου ζητούσαν να περιγράψεις αυτό που είδες μόνο με στίξη και χωρίς

λόγια, ποια σημεία θα χρησιμοποιούσες;

Παρακολουθήστε ολόκληρο το video στο σπίτι αν έχετε χρόνο.





Αποστολή 2η: Κάθε Σάββατο στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης…

Από τον ιστότοπο

http://www.yadvashem.org/yv/en/education/languages/greek/lesson_plans/

after_the_rain.asp διαβάστε:

Λιμάνι της Θεσσαλονίκης

Το κείμενο αυτό γράφτηκε από τον Γιτζάκ Μπεν-Τσβι το 1910:

«Όποιος δεν έχει δει τη Θεσσαλονίκη το Σαμπάτ δεν έχει δει τη δύναμη των ανθρώπων

του Ισραήλ στη Διασπορά. Από το βράδυ της Παρασκευής, πριν βασιλέψει ο ήλιος, κάθε

κίνηση έχει σταματήσει στο λιμάνι. Σα να έχει δοθεί σύνθημα, όλοι οι εβραίοι ναυτικοί

-που τα πλοία και οι βάρκες τους γεμίζουν τα νερά του λιμανιού- αρχίζουν να

κωπηλατούν προς τη στεριά, να μαζεύουν τα πανιά, τα κουπιά και τα δίχτυα τους.

Σαμπάτ! Τα πλοία που έρχονται από την Ευρώπη πρέπει να προσαρμόσουν την πορεία

τους ανάλογα με την εβραϊκή ημέρα ανάπαυσης, και να φροντίσουν ώστε ούτε η άφιξη

ούτε η αναχώρησή τους να μην συμπέσουν με το Σαμπάτ.

Μαζί με τους ναυτικούς και οι ψαράδες πηγαίνουν σπίτια τους για την ημέρα της

ανάπαυσης. Οι αχθοφόροι, οι αμαξάδες και οι εργάτες της στεριάς, όλοι τους

Ισραηλίτες, βιάζονται να πάνε σπίτι κι ολόκληρο το λιμάνι ετοιμάζεται για το Σαμπάτ.»

Ποια εικόνα του λιμανιού μας μεταφέρει το κείμενο; Τι συμβαίνει και

αδειάζει το λιμάνι;

Μικρή εργασία για το σπίτι

Γράψε σύντομα:

Ποια η σημασία των κομμάτων στο κείμενο;

Ποια προβλήματα θα προκαλούσε η απουσία τους;

Ποια η σημασία των εισαγωγικών στο κείμενο;






Της άνω και κάτω τελείας;

Πως αλλιώς θα μπορούσαν να αποδοθούν; Ξαναγράψε το κείμενο και βάλε τη

δική σου στίξη. Τι αλλάζει;

Αποστολή 3η: «Φωνές της πόλης»: το Μαύρο Σάββατο

Παρακολουθήστε το βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=wUYd4vJUc20 από

3:34΄μέχρι 4:00΄:

Τι σημαίνει αντισημιτική εκδήλωση;

Δες στο λεξικό:

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllid

es/

Τι έγινε εκείνη την Κυριακή του ‘42;

Γιατί αγκαλιάζονται οι δυο γυναίκες;

Ακούστε το τραγούδι «περίμενέ με Θεσσαλονίκη»:


Αναρτήστε την παρακάτω φωτογραφία στο Εdmodo μαζί με το τραγούδι και

γράψτε στον επεξεργαστή ένα συνοδευτικό κείμενο με όποιον τίτλο θέλετε

εσείς. Μπορείτε να επιλέξετε όποια σημεία στίξης επιθυμείτε. Ξαναδιαβάστε

το κείμενό σας.

Παρατηρείτε άλλα στοιχεία/σημεία στο κείμενό σας που να τονίζουν όσα

γράφετε μέσα στο κείμενο πέρα από τα γνωστά σας σημεία στίξης; Ποια είναι

αυτά;

Στη συνέχεια να εξηγήσετε στην ολομέλεια τις επιλογές σας.








Αποστολή 4η: η χρυσή πόλη

Παρακολούθησε το βίντεο: https://www.youtube.com/watch?v=3OksBHQlgAM

και διάβασε συμπληρωματικά:


Ποιες ιστορίες θέλει να μας αφηγηθεί η θεατρική ομάδα; Αφηγήσου σύντομα και

προφορικά.






Φύλλο Εργασίας 4

Τελική αποστολή: (2ώρες στο εργαστήριο)Βήμα 1ο: Επιλέξτε ένα από τα παρακάτω κειμενικά είδη:

άρθρο -κείμενο για την ιστοσελίδα του σχολείου video στο movie-maker πρόγραμμα παρουσίασης για την τάξη που θα δημοσιευθεί και στην

ιστοσελίδα του σχολείου.Βήμα 2ο Βασιστείτε στους άξονες:

Από πότε υπήρχε εβραϊκή κοινότητα στην πόλη; Πώς βρέθηκαν εδώ; Μπορείς να μας μεταφέρεις εικόνες από την

καθημερινότητά τους; Κάτω από ποιες συνθήκες αφανίστηκαν; Ποιοι να ευθύνονται; Υπάρχουν τα ίχνη τους στην πόλη; Ποια είναι η στάση σας απέναντι σ’ αυτό που έγινε; Πώς αισθάνεστε; Τι

πιστεύετε; Οτιδήποτε άλλο νομίζετε…

Βήμα 3ο:




Συγκεντρώστε πληροφορίες -στοιχεία –φωτογραφίες – μουσική, γενικότερα

υλικό από τις προηγούμενες αποστολές.

Συμπληρωματικά ζητήστε βοήθεια για άλλες πηγές.

Λάβετε υπόψη τα συμπεράσματά σας από τη χρήση, τη λειτουργία και την

ερμηνεία των σημείων στίξης και προχωρήστε στη σύνθεση του τελικού σας

κειμένου.

Συμπληρωματικά : Ποια σημεία στίξης αξιοποιήσατε στο κείμενό σας; Σε μια –δυο

παραγράφους γράψτε μας για τη γραμματική του κειμένου σας ως προς τα σημεία

στίξης: ποια χρησιμοποιήσατε και πως τα δικαιολογήσατε με βάση τον σκοπό του

κειμένου, τον αποδέκτη, τις προθέσεις σας. Αναρτήστε το κείμενο στο Εdmodo.




Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ

Το σενάριο ως προς το β΄ μέρος του, θεματικά δηλαδή, προτείνεται να προσαρμοστεί

και σε τοπικές εκδοχές της ιστορίας ή του πολυπολιτισμικού χαρακτήρα της

κοινότητας στην οποία εφαρμόζεται. Επομένως, είναι δυνατό να αλλάξουν τα κείμενα

που επιλέχθηκαν αρχικά για το β΄ μέρος, με στόχο να προσαρμοστούν στις

ταυτότητες των μαθητών αλλά και των εκπαιδευτικών της τάξης στην οποία θα

εφαρμοστεί. Επιπλέον, είναι δυνατόν να προσαρμοστεί και σε οποιαδήποτε άλλη

ενότητα της ύλης, εφόσον ο/η εκπαιδευτικός επιλέξει να διδάξει τη στίξη σε μια άλλη

φάση της σχολικής χρονιάς.

Η. ΚΡΙΤΙΚΗ

Εφόσον ο εκπαιδευτικός απαιτεί μια πιο γραμματικοκεντρική θεώρηση του θέματος,

προτείνεται να αξιοποιηθεί η σχολική γραμματική παράλληλα από τους μαθητές, σε

κάθε φάση της εφαρμογής του α΄ μέρους του σεναρίου, ώστε να εμπεδωθούν

καλύτερα και οι κανόνες χρήσης των σημείων στίξης με βάση αυτήν· εξάλλου, η

πρόταση που προβάλλει το συγκεκριμένο σενάριο συνδέεται με την εκπαιδευτική

ταυτότητα της συντάκτριας και δεν αποκλείει συνδυασμό με πιο παραδοσιακές

προσεγγίσεις. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η διδασκαλία των γραμματικών φαινομένων

οφείλει να αναδεικνύει τον λειτουργικό και κοινωνικό, διαρκώς μεταβαλλόμενο

χαρακτήρα της χρήσης της γλώσσας, επομένως να προβάλλει περισσότερο την

ερμηνευτική περιγραφική διάσταση της σχολικής γραμματικής και όχι τον ρυθμιστικό

της χαρακτήρα, όλα αυτά πάντα μέσα από μια κριτική ανάγνωση της τελευταίας. Στη

συγκεκριμένη εφαρμογή η γραμματική και οι κανόνες του σχολικού εγχειριδίου για

τη στίξη αξιοποιήθηκαν κυρίως συγκριτικά με τα προτεινόμενα κείμενα του

σεναρίου.




Θ. BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Hasan, R. 2006. Γραμματισμός, καθημερινή ομιλία και κοινωνία, στο

Χαραλαμπόπουλος, Α. (επιμ.) Γραμματισμός, κοινωνία και εκπαίδευση. Πέντε

μελέτες. Θεσσαλονίκη: Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών.

Κουτσογιάννης Δ. 2012. Ο ρόμβος της γλωσσικής εκπαίδευσης. Στο Μελέτες για την

ελληνική γλώσσα. Πρακτικά της 32ης συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας Α.Π.Θ.

Θεσσαλονίκη: ΙΝΣ.

Μπαμπινιώτης Γ. 1998. Περισσότερα σημεία στίξεως. εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 18-1-1998

http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=95129 [27-01-2015]

Mητσώνη, Φ. 2013. Mπροστά στο μέλλον. Σημεία στίξης. Διδακτικό σενάριο για τη

Νεοελληνική Γλώσσα (Γ΄ Γυμνασίου) στο πλαίσιο της Πράξης «Δημιουργία

πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και

δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας

στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» του Επιχειρησιακού Προγράμματος

«Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση». Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας.

Xοντολίδου, Ε. 1999. Εισαγωγή στην έννοια της πολυτροπικότητας. Γλωσσικός

υπολογιστής 1, 115 – 118.




http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=95129

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Στο παράρτημα περιέχονται ολόκληρα τα κείμενα που προτείνονται στο σενάριο, για

διευκόλυνση του αναγνώστη/της αναγνώστριας αλλά και για την περίπτωση που

λόγω του μεταβαλλόμενου χαρακτήρα του διαδικτύου, καταλήξουν ανενεργοί

κάποιοι από τους προτεινόμενους διαδικτυακούς τόπους.

Τα σημεία στίξης αποκαλύπτουν το χαρακτήρα μας [πηγή: pathfinder.gr]

Πολλοί μελετητές έχουν ανακαλύψει πως, πέρα από την λεκτική επικοινωνία και την γλώσσα του σώματος, ο τρόπος και η συχνότητα με την οποία χρησιμοποιούμε τα σημεία στίξης φανερώνουν στοιχεία της προσωπικότητάς μας. Έχετε παρατηρήσει πως πολλά από τα μηνύματα που στέλνουμε ή διαβάζουμε δεν περιορίζονται σε μία απλή τελεία; Γιατί;

Πολλά μηνύματα χαρακτηρίζονται περισσότερο από τα σημεία στίξης τους, παρά για το περιεχόμενό τους. “Τι ήθελε να πει, χρησιμοποιώντας αυτό το θαυμαστικό;”, “Γιατί έβαλε τόσα αποσιωπητικά μετά από αυτή την λέξη;”, είναι συχνές απορίες συνομιλητών μίας γραπτής συζήτησης. Πέρα από τα μηνύματα που θέλει να περάσει κάθε προσεκτικά επιλεγμένο σημείο στίξης, γνωρίζατε ότι η προτίμησή κάποιου συγκεκριμένου σημείου από μέρους μας, μπορεί να “πει” πολλά για τον χαρακτήρα μας;

Τα σημεία στίξης, που έχει αποδειχθεί, ότι επιλέγονται περισσότερο σε μία γραπτή συνομιλία, είναι η τελεία, το θαυμαστικό, τα αποσιωπητικά, το ερωτηματικό, ο αστερίσκος και η παύλα. Τα αποσιωπητικά μάλιστα, φαίνεται πως έχουν διχάσει ως προς την ερμηνεία τους, καθώς τελευταία αντικαθίστανται συχνά, από δύο τελείες, ή και σε περισσότερες από τρεις. Η χρήση τους παραπέμπει πιο εύκολα σε κάποιου είδους υπονοούμενο.

Η τελεία σηματοδοτεί ως γνωστόν, το τέλος μιας πρότασης. Οι πολλές τελείες σε ένα κείμενο σκιαγραφούν ένα άτομο που εστιάζει στην λεπτομέρεια και είναι απόλυτο. Το άτομο αυτό έχει πολύ καλή μνήμη, καλή αντίληψη των πραγμάτων που συμβαίνουν γύρω του και ο τελικός στόχος φαίνεται να είναι η τελειότητα. Συχνά μειονεκτήματα, η έντονη επικριτική του διάθεση και η άρνηση να αποδεχτεί διαφορετικές απόψεις.

Το θαυμαστικό, σύμφωνα με την γραμματική του χρήση, δίνει έμφαση και δηλώνει την έννοια του επείγοντος στα γραφόμενά μας. Συχνά, δηλώνει συναίσθημα ή την αποδοκιμασία και την αρνητική στάση εκείνου που γράφει το μήνυμα. Η πολλή χρήση του δείχνει ότι το άτομο έχει έναν δυναμικό χαρακτήρα ικανό να επηρεάσει την γνώμη των άλλων. Μπορεί ωστόσο να αντιδρά γρήγορα και αποφασιστικά, αλλά πολλές φορές, δεν είναι ιδιαίτερα προσεκτικό στις αντιδράσεις του.

Τα αποσιωπητικά αποτελούν ένα σημείο στίξης που χρησιμοποιείται πολύ στην καθημερινότητα και συχνά, παρερμηνεύεται. Ο ρόλος τους είναι πολλαπλός. Εκφράζουν




http://www.pathfinder.gr/stories/3586327/%CF%84%CE%B1-%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BE%CE%B7%CF%82-%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%85%CF%80%CF%84%CE%BF%CF%85%CE%BD-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%87%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%84

προβληματισμό, χρησιμοποιούνται για να αφήσουν κάποιο υπονοούμενο, αλλά λειτουργούν και ως παύση σε ένα στοιχείο του μηνύματος στο οποίο πρέπει να δοθεί έμφαση. Το άτομο που τα χρησιμοποιεί είναι τολμηρό, με πολλή φαντασία και επιλέγει να μην ολοκληρώνει σχεδόν ποτέ, τον σύνθετο τρόπο σκέψης του, εξάπτοντας παράλληλα και την φαντασία του συνομιλητή, σχετικά με το ποια θα μπορούσε να είναι η πιθανή συνέχεια του μηνύματος.

Το ερωτηματικό είναι λογικό να υποδηλώνει μία ερώτηση, να εκφράζει προβληματισμούς, αλλά αν συνηθίζουμε να κάνουμε πολλές ερωτήσεις, τότε μάλλον ανήκουμε στην κατηγορία των “σκεπτικιστών”. Αναλύουμε τα πάντα και αναρωτιόμαστε τι σημαίνουν μέχρι και τα πιο απλά πράγματα. Ο τρόπος που εκφράζουμε τις σκέψεις μας, ακολουθώντας αυτή την οδό, υποστηρίζεται ότι είναι συγκροτημένος, ενώ την ίδια στιγμή μας χαρακτηρίζουν η αναποφασιστικότητα και η αδυναμία λήψης αποφάσεων.

Ο αστερίσκος είναι ένα σημείο στίξης που κανονικά προσδίδει ιδιαίτερη προσοχή σε μία λέξη. Όταν ένα άτομο χρησιμοποιεί πολλούς αστερίσκους, μάλλον είναι πολύ συναισθηματικό και καταφέρνει να εκφράσει τα συναισθήματά του εύκολα. Διαθέτει έξυπνες ιδέες, ονειροπολεί συχνά, έχει έντονη διαίσθηση, αλλά κυριαρχείται από πολλές συναισθηματικές μεταπτώσεις.

Εάν το αγαπημένο μας σημείο στίξης είναι η παύλα, που δίνει ροή στο νόημα και την σύνδεση των λέξεων, τότε μάλλον η πρώτη προτεραιότητα είναι η συνεχής σύνδεση με το περιβάλλον και τους γύρω μας. Από σχετικές μελέτες διαπιστώθηκε ότι νοιαζόμαστε για τους άλλους, ενώ προσπαθούμε να γεφυρώσουμε το χάσμα με ηρεμία και διάλογο. Πολλές φορές, όμως προκύπτει πως καταπιέζουμε τα συναισθήματά μας και οι άλλοι μας εκμεταλλεύονται.

Ο έρωτας και τα σημεία στίξης

Μήπως τα σημεία στίξης και η υπερβολική τους χρήση σήμερα, οδηγεί σε παρανοήσεις σχετικά με το τι θέλουν να πουν οι γύρω μας; Έχει διαπιστωθεί πως όταν “έχουμε πεταλούδες στο στομάχι”, κοινώς όταν είμαστε ερωτευμένοι, ο γραπτός λόγος πλημμυρίζει από υπονοούμενα, θαυμασμό, έκπληξη και διάχυτες απορίες με σκοπό την επιβεβαίωση. Μία σχέση ξεκινά με θαυμαστικά και πολλά αποσιωπητικά, ενώ το τέλος προμηνύεται συχνά, από την κατάχρηση της τελείας ή της άνω τελείας. Η αποκωδικοποίηση όμως, ενός μηνύματος, που στηρίζεται στην ερμηνεία των σημείων στίξης παρερμηνεύεται συχνά, στο μυαλό μας.

Εάν, ακόμη και λίγες λέξεις δεν συνοδεύονται από τέσσερα, ή και πέντε θαυμαστικά, τότε τα πράγματα υποτίθεται πως δεν είναι πολύ ενθαρρυντικά για τον ερωτευμένο που διαβάζει το μήνυμα. Εάν τα αποσιωπητικά χρησιμοποιούνται κατά κόρον, τότε δίνεται η εντύπωση πως όσα θέλουν να ειπωθούν, επισκιάζονται από αυτό το αόριστο σημείο στίξης. Με την τελεία γινόμαστε πολύ ψυχροί, χωρίς να δείχνουμε διάθεση για περαιτέρω συζήτηση. Γιατί τόση ανάλυση συμβόλων και όχι περιεχομένου; Μήπως η υπερβολική χρήση των σημείων στίξης από την νέα γενιά, παράγει εξίσου υπερβολικά συμπεράσματα για κάτι που δεν υφίσταται;




Αν τα σημεία στίξης είχαν προσωπικότητες...

Γνωρίζατε ότι για κάθε σημείο στίξης υπάρχει και μία προσωπικότητα; Η ανάλυση κάποιων χαρακτηριστικών της προσωπικότητάς μας, με βάση τα σημεία στίξης που προτιμάμε, θα μπορούσε να γίνει πιο εύκολα, δίνοντας στα ίδια τα σημεία στίξης, ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Ας δούμε λοιπόν, τι θα πρέσβευε το καθένα σε έναν πραγματικό κόσμο, με βάση τα στοιχεία ενός ενδιαφέροντος άρθρου.

“Η τελεία ποτέ δεν θέλει να ξεκινήσει μία διαφωνία, αλλά μόνο να την τερματίσει.

Το κόμμα τρελαίνεται να διακόπτει, κατά την διάρκεια του λόγου ενός ομιλητή.

Η παύλα παρεμβάλλεται, εισχωρώντας δικές της σκέψεις.Το θαυμαστικό θα κάνει τον εαυτό του να ακουστεί, πάση θυσία, ανεξάρτητα από τις συνθήκες.Το αγγλικό ερωτηματικό επιδιώκει να κάνει άβολες ερωτήσεις.Το ελληνικό ερωτηματικό λατρεύει να φέρνει κοντά, ανθρώπους με παρόμοιες ιδέες.Τα αποσιωπητικά συχνά, θέλουν να στρέψουν την συζήτηση προς άλλη κατεύθυνση, ανοίγοντας άλλο θέμα.Η άνω και κάτω τελεία θέλει πάντα να καλωσορίζει νέες ιδέες.Τα εισαγωγικά αντιγράφουν τα λόγια των άλλων.Οι παρενθέσεις λατρεύουν να βγάζουν ένα θέμα έξω από μία συζήτηση”.

Το κόμμα και το θαυμαστικό [πηγή: vadasicon.blogspot.gr]

Σημεία Στίξης: Το Κόμμα, και το θαυμαστικό!

Το Κόμμα,αυτό που έκαψε και έκοψε το αρτιγέννητο τότε και θνησιγέννητο φυσικά ελληνικό κράτος, που το χώρισε και το τεμάχισε, που για την ακρίβεια το δίχασε και το κατακερμάτισε. Στις περιπτώσεις αυτές το κόμμα πάντα άφηνε περιθώρια. Δεν ήτανε σαν την τελεία, τουτέστιν, σταματώ εδώ και κάνω εκ νέου αρχή. Τα κόμματα σ’ αυτόν τον τόπο ποτέ δεν πάνε παρακάτω. Επαναλαμβάνονται. Έχουνε σκαλώσει εδώ και 40 χρόνια στην ίδια πολιτική: της διαίρεσης ανάμεσα σε σημαντικές κύριες προτάσεις και σε εξαρτημένες προτάσεις πάντα από άλλους, πάντα από ανθρώπους εξουσίας. Στο κόμμα και εν γένει στα κόμματα ξέρουμε ότι οι στάσεις είναι μικρές, οι αναπνοές κοφτές και γενικά η πορεία του λόγου έχει ένα crescendo που πολλές φορές δε σε αφήνει και πολύ να σκεφτείς, παρά σου επιτρέπει μόνο να μιλάς, ασταμάτητα, ακατάπαυστα. Οι δήθεν παύσεις που επιβάλλουν τα κόμματα είναι μια απάτη στους ωτακουστές. Στην πραγματικότητα -στην περίπτωση του «κόμματος»- πάντα ο ομιλών χρησιμοποιεί ή ασύνδετο σχήμα τοποθετώντας πολλές προτάσεις στη σειρά παρατακτικά, όπως στα παραμύθια, δλδ μας «παραμυθιάζει» ή χρησιμοποιεί τη διαδοχική υπόταξη, εγκιβωτίζοντας τη μία δευτερεύουσα μέσα στην άλλη, οπότε οι ακροατές χάνουν τη σειρά, αλλά μένουν στον απλό εντυπωσιασμό που προκάλεσε ο ομιλητής (συνήθως βουλευτής) με τη χρήση του κόμματος (ή το κόμμα με τη «χρήση» του





ομιλητή/βουλευτή για να προπαγανδίσει τα θέλω του?) και να οδηγήσει το κοινό βοσκηματωδώς στην κάλπη. Εάν ο ακροατής μάθει τη χρήση του «κόμματος» τότε είναι σίγουρο πως θα βάλει τελεία σε όλο αυτό που γίνεται και θα πάψει να θαυμάζει θαυματοποιούς!

Το θαυμαστικό!Θαυμάζει συνήθως! Αλλά και απειλεί! Προστάζει ενίοτε! Σαρκάζεται επίσης! Ειρωνεύεται και δείχνει να εκπλήσσεται! Αλίμονο! Το θαυμαστικό είναι από μόνο του σημείο αυτάρεσκο! Θαυμάζει και θαυμάζεται! Κυρίως αυτοθαυμάζεται! Είναι...πώς να το πω?...Ωραιοπαθές! Έχει έναν ναρκισσισμό! Βέέέέβαια!!! Και με το παραπάνω μάλιστα! Τα πολλά θαυμαστικά (!!!) προκαλούν και θλίψη! Διότι όταν θαυμάζεις κάτι, θέλεις μόνο να σε γοητεύει! Όχι να σε απογοητεύει! Κι όμως! Πολλές φορές τυχαίνει αυτό το ίδιο που εν αρχή σε γοητεύει μετά από λίγο να σε απογοητεύει! Και από κει που ανοίγεις τα μάτια διάπλατα όλο θαυμασμό, μετά από λίγο να τα συνοφρυώνεις και να εκφράζεις μία πικρία και μια αποστροφή! Δύσκολα να κρατηθεί το αντικείμενο του πόθου σου στην κορυφή! Το βλέπεις να κατρακυλάει, ενίοτε να γκρεμοτσακίζεται, όπως το θαυμαστικό, που εάν το προσέξεις καλά θα δεις μια ευθεία γραμμή κάθετη με μύτη οξεία προς τα κάτω να κυνηγάει να τρυπήσει μία απροστάτευτη τελεία! Σαν να πέφτουν από την ταράτσα ενός ουρανοξύστη! Σαν να κεντράρει το σημείο, σαν να θέλει να το πυροβολήσει! Σαν τη στέκα στο μπιλιάρδο με τις μπάλες! Διχάζεται το θαυμαστικό! Αυτή του η εσωστρέφεια να προσπαθεί η παύλα να εκτοπίσει το σημείο! Αυτοκαταστροφικό! Και εν πάση περιπτώσει, δεν υπάρχει κανένας λόγος μονίμως να θαυμάζεις! Να περιμένεις, να εκπλήσσεσαι και να προσδοκάς! Αυταπάτες! Και απάτες! Απατεωνιές! Να! Γι’ αυτό τους ταχυδακτυλουργούς τους λέγανε θαυματοποιούς! Να βγάζεις κουνελάκια μέσα από καπέλα! Και μετά τι? Σκέφτηκες ποτέ ότι ο παλιάτσος που σε έκανε να γελάσεις, να θαυμάσεις και να απορήσεις, στα παρασκήνια έβγαζε μια μελαγχολία μοναδική?! Και φυσικά μοναχική! Όχι?! Απορώ πώς όχι!Το θαυμαστικό δε συνδέεται μόνο με τα θαύματα. Έχει σχέση και με τις απορίες! Κάτι ξέρανε οι αρχαίοι που λέγανε «θαυμάζω» αντί για «απορώ»! Λες γι’ αυτό πολλές φορές το θαυμαστικό να πάει αγκαζέ με το ερωτηματικό!?

Η παρένθεση και η τελεία [πηγή: vadasicon.blogspot.gr]

Σημεία Στίξης: (Η Παρένθεση) και η Τελεία.

(Η παρένθεση)(Παρεξηγημένο σημείο. Περικλείει, λέει, τα μη απαραίτητα. Εκείνα που δεν είναι και τόσο σημαντικά, δεν είναι τόσο απαραίτητα για το νόημα. Όσα περιττεύουν. Ή περισσεύουν? Εμένα πάντως οι παρενθέσεις δε μου φαίνονται και τόσο «αποθηκευτικοί χώροι» όπως τις θέλουν οι γραμματικές και οι γλωσσολόγοι αυτού του πλανήτη. Μία παρένθεση πρώτα από όλα είναι πιο όμορφη από τις αγκύλες. Έχει στρογγυλέψει τις γωνίες της και δεν είναι τόσο άγρια. Είναι πιο αγαπησιάρα. Αυτά που κλείνει μέσα της η παρένθεση μπορεί να πει κανείς ότι τα αγκαλιάζει και μάλιστα με μία θαλπωρή σαν τη μητρική αγκαλιά. Οι παρενθέσεις, παρεξηγημένα στοιχεία, αν και τόσο βοηθητικά! Έχουνε στοιχεία διευκρινιστικά. Αυτά που





δεν καταλαβαίνεις από το κυρίως κείμενο, η παρένθεση σου τα κάνει πιο λιανά. Τα προσδιορίζει. Είναι τόσο καλή μαζί μας η παρένθεση! Αλλά κρατάει λίγο. Πάντα οι παρενθέσεις κρατάνε λίγο. Αλλιώς δεν είναι παρενθέσεις. Είναι αγκύλες, με κοφτερές γωνίες ή άγκιστρα. Οι παρενθέσεις πρέπει να κρατάνε λίγο. Τόσο, όσο... Μετά κουράζουν. Άσε που κινδυνεύουν να γίνουν φλύαρες. Μπορούν να αρχίσουν να κλέβουν και να καρπώνονται στοιχεία από το κυρίως κείμενο. Και τότε σοβαρεύουν. Τότε οι παρενθέσεις δεν έχουν μέσα τους περιττά πράγματα, αλλά κύρια και σοβαρά. Έχουν το σημαντικό, το απαραίτητο, το χωρίς αυτό δεν μπορώ να καταλάβω, να νιώσω, να ζήσω. Και ενδεχομένως, εάν το περιεχόμενο μιας παρένθεσης είναι τόσο δυνατό, τόσο μεγάλο που αρχίζει και γίνεται απαραίτητο, τότε ίσως ο γράφων ξεχάσει να την κλείσει...ή... δεν μπορέσει......και τότε μία ανοιχτή παρένθεση θα είναι λειψή. Μία ανοιχτή παρένθεση είναι σαν ανοιχτή πληγή. Θα αρχίσουν να ανακατεύονται τα κυρίως κείμενα με άλλα παρακείμενα και δευτερεύοντα. Θα αρχίσουν τα δεύτερα να παρεισφρέουν στα πρώτα, όπως τα μικρόβια στο τραύμα. Θα μπερδεύεται το σημαντικό με το ασήμαντο, το πρωτεύον με το δευτερεύον, το ουσιαστικό με το ανούσιο και κυρίως το εφήμερο και το παροδικό (όπως αυτό που κλείνουν μέσα τους οι παρενθέσεις της ζωής μας) με το μόνιμο, το σταθερό και το ουσιαστικό που έχει ο βίος μας ολάκερος. Όχι. Δεν πρέπει. Οι παρενθέσεις στη ζωή μας, όπως ανοίγουν, οφείλουν σύντομα να κλείνουν. Πριν γίνουν κυρίως κείμενα και μπερδέψουμε τα αβγά με τα πασχάλια). Τελεία.

Η Τελεία.Η τελεία είναι το θηλυκό του «Τέλειος». Είναι η κυρία του κυρίου. Είναι αυτή που φτάνει στο τέλος, δλδ στον σκοπό. Όταν βάζεις τελεία δεν έχεις δικαίωμα επιστροφής στα όσα είπες. Δεν θα συνεχίσεις ποτέ με μία εξαρτημένη πρόταση που προσδιορίζει άλλη πρόταση πριν από την τελεία. Δεν στέκει! Πώς το λένε?! Έβαλες τελεία κύριε? Τελείωσες. Πας παρακάτω! Ολοκλήρωσες το νόημά σου, είπες όσα είχες να πεις. Τέλος! Δεν σε θέλουμε άλλο εδώ. Να πας αλλού! Τι ξαναγυρίζεις και συνεχίζεις και μουρμουρίζεις και ξαναλές τα ίδια και τα ίδια και γίνεσαι γραφικός και κουραστικός και επαναλαμβάνεσαι? Στην τελεία καταρχήν σταματάμε. ΣΤΟΠ! Ως εδώ και μη παρέκει. Μαχαίρι. Πας παρακάτω και να μη σε ξαναδούμε πια εδώ. Μη μας φλομώνεις με φρούδες ελπίδες. Μάθε να παραδέχεσαι ρητά ότι τελείωσες. Εάν θες όμως να συνεχίσεις, πες κάτι καινούργιο αυτήν τη φορά που να μην αναγκάζει τον άλλον να νομίζει πως έχεις βάλει κόμμα,

Ποίημα «Σημεία στίξης», Ελένη Τομπέα, 2013 [πηγή: poihsh-

logotexnia.blogspot.gr]

Σημεία στίξης - Ελένη Τομπέα (Word Chimes)

Στο κόμμα, σταματώ...Παίρνω ανάσεςΣυλλογιέμαι το πριν και σχεδιάζω το μετά





Παντρεύω το παρελθόν με το μέλλον Στην τελεία, πεθαίνω...Μέσα σε μια στιγμήσταματώ να υπάρχωμόνο και μόνο για να γεννηθώ ξανάΣτο θαυμαστικό, φωνάζω....Μ'ακούν οι γραμμές μουΑναπηδούν τα γράμματαΣκορπώ ευτυχία απο την μια άκρη μου στην άλλη

Στο ερωτηματικό, περιμένω...Αγωνιώ για την απάντησηπου πότε έρχεται, πότε όχικαι εγώ πάντα περιμένω...

Στίχοι από τραγούδι, «το θαυμαστικό» [πηγή: stixoi.info.]

Το Θαυμαστικό

Ήταν ένα θαυμαστικόπου θαύμαζ΄ ένα θάματο κρατούσε μυστικόγιατ΄ είχε κάνει τάμα

Τ΄ αγάπαγε τόσο πολύστο πλάι του καθόταντου έδινε μια συμβουλήκαθώς αυτό φοβόταν

Το θαύμα ήτανε μικρό άπειρο και θλιμμένο τραγούδαγε σκοπό πικρόαπ΄ όλους ξεχασμένο

Το δυνατό θαυμαστικό





του ΄λεγε πάντ΄ αστείαξάφνου με τρόπο μαγικόχάθηκε η τελεία

Κυλήσαν έτσι οι νυχτιέςοι μέρες και οι μήνεςαλλάξαν χίλιες εποχέςκρατήθηκαν οι μνήμες

Αγκαλιασμένοι και οι δυοθαυμαστικό και θαύμαπαίζουνε τη χαρά γιογιόκαι τα περνάνε χάρμα

Μπαμπινιώτης Γ. 1998. Περισσότερα σημεία στίξεως. εφημ. ΤΟ ΒΗΜΑ, 18-

1-1998, [πηγή: tovima.gr.] [27-01-2015]

«Μπορεί η γλώσσα του ανθρώπου να αποτελεί ένα επικοινωνιακό θαύμα (das Wunder der Sprache!), μια κατάκτηση του ανθρωπίνου είδους που επέτρεψε μόνο σ' αυτό να συγκροτεί κοινωνία η οποία και προαπαιτεί τη (γλωσσική) επι-κοινωνία. Μπορεί ο άνθρωπος μόνος από όλα τα άλλα ζώα να φιλοσοφεί, να πληροφορεί, να γνωρίζει, να κρίνει, να μιλάει για τον εαυτό του και για τον κόσμο που τον περιβάλλει. Μπορεί η γλώσσα να οδήγησε τον άνθρωπο σε μια εξαιρετική καλλιέργεια των νοητικών του ικανοτήτων και σε επιτεύγματα του πνεύματος και του πολιτισμού που δεν έχουν προηγούμενο. Μπορεί ακόμη ο άνθρωπος να πέτυχε με την επινόηση της γραφής την απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη, διάδοση και διάσωση του πολιτισμού και κυρίως να πέρασε με τη γραφή στη δημιουργία του γραπτού λόγου, ακολουθώντας μια επίπονη διανοητική πορεία από τη σύλληψη του χονδροειδούς εικονογράμματος (της εικονογραφικής γραφής) έως τη λεπτή σύλληψη του φθογγογράμματος (της αλφαβητικής γραφής, που εδημιούργησαν οι Ελληνες). Εκείνο, όμως, που δεν κατάφερε στην πράξη να πετύχει ακόμη είναι να αποδώσει γραπτώς την έκταση και την ποικιλία των σημασιών που δηλώνει η ανθρώπινη φωνή, το σημασιολογικό φάσμα (δηλωτικές αποχρώσεις, συνδηλώσεις, υποδηλώσεις) της εκφώνησης του ανθρώπινου λόγου, της ζωντανής προφορικής ομιλίας. Η «σημασιολογία της φωνής» παραμένει ζητούμενο της γραπτής παράστασης κάθε γλώσσας, οι δε εγγενείς ίσως ατέλειες της γραφής δεν έχουν ξεπεραστεί σε καμία φυσική (ή τεχνητή) γλώσσα, σε κανένα υπαρκτό σύστημα γραφής.




http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=95129%20%5B27-01-2015%5D

Εξηγούμαι. Με κατάλληλη κύμανση της φωνής κατά την εκφορά του προφορικού λόγου, με ό,τι στη γλωσσική επιστήμη ονομάζεται επιτονισμός (intonation), μπορεί να δηλωθεί ένα ευρύ φάσμα γλωσσικού σχολιασμού των λεγομένων που αντιπροσωπεύει τη στάση του ομιλητή απέναντι στο μήνυμα, το πώς αισθάνεται λέγοντας αυτό ή εκείνο. Με την κύμανση της φωνής του και ανάλογη εκφώνηση εκφράζει ο ομιλητής τη βεβαιότητα, την αταλάντευτη πίστη, την πεποίθησή του ή, αντίθετα, την επιφύλαξη, τον δισταγμό, την αβεβαιότητα, την αμηχανία, την απορία ή και την έκπληξή του. Με την κύμανση της φωνής, δηλαδή με τον επιτονισμό, θα εκφράσει την αποδοχή, την επιδοκιμασία, την εκτίμηση και τον θαυμασμό του αλλά και την αποδοκιμασία, την απόρριψη, την επιτίμηση, την αποστροφή και την αηδία του ακόμη. Επιτονικά, με ανάλογο ύψος και χροιά, η φωνή του θα εκφράσει ομοίως τον θυμό, την οργή, την αγανάκτηση, το μίσος, την απειλή ή και την εχθρική του στάση, όπως με τον ίδιο μηχανισμό αλλά με διαφορετική κύμανση της φωνής θα εκφράσει την εύνοια, τη συμπάθεια, τη στοργή, την κατανόηση, τη συμπόνια, τη φιλική γενικά στάση του και το ενδιαφέρον για τον συνομιλητή του. Με τον επιτονισμό εκφράζει την πικρία, την αμφισβήτηση, τη διαμαρτυρία του, που μπορεί να πάρει και χαρακτήρα ειρωνείας, σκώμματος, σαρκασμού ή και επίθεσης με υβριστική ή προσβλητική χροιά. Γενικότερα, κάθε θετικό ή αρνητικό συναίσθημα, όλη η βιωματική εμπειρία του ανθρώπου και όλη η γκάμα των δυνατών στάσεων και τρόπων σχολιασμού των λεγομένων «φωνείται», παίρνει τη μορφή εκ-φωνουμένου λόγου με ένα ευρύτατο φάσμα κυμάνσεων της φωνής.»

Κάτω τα εισαγωγικά ! [πηγή:neostipoukeitos.wordpress.com.]

Δεκεμβρίου 21, 2007 από Νέος Τιπούκειτος

Οι κανόνες που ρυθμίζουν τη χρήση των σημείων στίξης, κυρίως του κόμματος και της άνω τελείας, δεν είναι πάντοτε σαφείς· αρκετά συχνά μάλιστα φέρνουν σε αμηχανία ακόμη και έμπειρους γραφιάδες. Για τη χρήση των εισαγωγικών όμως οι κανόνες είναι απλούστατοι: τα χρησιμοποιούμε για να δηλώσουμε ότι το κείμενο που περικλείεται ανάμεσά τους είναι κατά λέξη παράθεμα. Κατ’ επέκταση, χρησιμοποιούμε εισαγωγικά και στις περιπτώσεις όπου θέλουμε να δώσουμε ειρωνική χροιά στα γραφόμενά μας: υποδηλώνουμε με τον τρόπο αυτόν ότι το εντός εισαγωγικών κείμενο απλώς το παραθέτουμε κατά λέξη, έτσι όπως ειπώθηκε ή γράφτηκε από κάποιον άλλο. Δεν το προσυπογράφουμε, δεν το εγκρίνουμε· αντιθέτως μάλιστα σαρκάζουμε την αφέλεια ή την άγνοια ή την υποκρισία του συντάκτη του. Έτσι, για παράδειγμα, γράφουμε ότι ο Μαγγίνας έχτισε «αναψυκτήριο» στο Κορωπί ή ότι ο Ζουράρις είναι «καθηγητής» (άγνωστο σε ποιο πανεπιστήμιο) ή ότι στις 21 Απριλίου του ’67 έγινε




https://neostipoukeitos.wordpress.com/author/neostipoukeitos/


«επανάσταση». Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, τα εισαγωγικά υποκρύπτουν δυσπιστία, ειρωνεία, σαρκασμό.

Εδώ και πολλά χρόνια, έχω την εντύπωση ότι για πολλούς γραφιάδες, κυρίως μάλιστα για τους επάρατους και κατά τεκμήριο αστοιχείωτους δημοσιογράφους, τα εισαγωγικά είναι κάτι σαν μαϊντανός: τα βάζουν όπου τους καπνίσει, κι αν πέσει και λίγο παραπάνω, δε χάλασε ο κόσμος. Συμπαθάτε με, αλλά είμαι αναγκασμένος να δώσω μερικά κραυγαλέα παραδείγματα, όλα αντλημένα από τις καθημερινές εφημερίδες:

1) Στη νέα ταινία του Μ.Π. … που «βγαίνει» μεθαύριο Πέμπτη στις κινηματογραφικές αίθουσες.

2) Ο ηθοποιός προσκόμισε συμβόλαιο που έχει με τηλεοπτικό σταθμό … το οποίο προβλέπει ρήτρα 100.000 ευρώ σε περίπτωση που «εγκαταλείψει» το σίριαλ στο οποίο συμμετέχει.

3) Μπορεί να παρηγορηθεί, τελικά, με το γεγονός ότι δεν υποχρεώνεται να κάνει «ουρά».

4) Ωστόσο, θα πρέπει να εκτιμήσουμε ότι διαρκούντος του 2007 σημειώθηκαν και κάποιες «δονήσεις» που κίνησαν κάπως τα λιμνάζοντα νερά της τελευταίας τριετίας. […] Εν πάση περιπτώσει, ο Δεκέμβριος του 2007 άφησε κάποια ευχάριστα «αποτυπώματα» στο πέρασμά του…

Ας πάρουμε τα παραδείγματα με τη σειρά. Στο υπ’ αρ. 1, τα εισαγωγικά δείχνουν, μάλλον, ότι ο συντάκτης δεν νιώθει και πολύ άνετα που χρησιμοποιεί καθομιλούμενη έκφραση, και μάλιστα σε εφημερίδα περιωπής. Καταδέχεται, ωστόσο, να κάνει μια παραχώρηση στους χυδαϊστές και να πει «η ταινία βγαίνει μεθαύριο στους κινηματογράφους», φροντίζοντας όμως να δηλώσει, με τα ευγλωττότατα εισαγωγικά, ότι συνειδητοποιεί πλήρως πως εκείνο το «βγαίνει» δεν είναι του επιπέδου του, αλλά και πώς αλλιώς να το πεις, βρε αδερφέ.

Το υπ’ αρ. 2 παράδειγμα είναι κάπως διαφορετικό. Ο συντάκτης θεωρεί, προφανώς, ότι εγκαταλείπει κανείς μονάχα τον τόπο του ατυχήματος ή τον/την σύντροφο της ζωής του, ποτέ όμως το σίριαλ στο οποίο συμμετέχει. Με άλλα λόγια, οποιαδήποτε χρήση τού εγκαταλείπω που, χωρίς να είναι ακριβώς μεταφορική, ξεφεύγει κάπως από την κυριολεξία είναι, για τον «καλό δημοσιογράφο» (απαραίτητα εδώ τα εισαγωγικά!), κατακριτέα ή αδόκιμη ή δεν ξέρω ‘γω τι άλλο. Τα εισαγωγικά χρησιμοποιούνται λοιπόν εδώ σαν είδος απολογίας: «συμπαθάτε με, πατριώτες, το ξέρω ότι το εγκαταλείπω δεν είναι το σωστό ρήμα, αλλά αυτή τη στιγμή δεν μου ‘ρχεται και τίποτα καλύτερο, οπότε κοτσάρω το εγκαταλείπω φαρδύ πλατύ, αλλά βάζω και τα εισαγωγικά, για να το παίξω υπεράνω.»

Παρόμοια είναι η περίπτωση του υπ’ αρ. 3 παραδείγματος. Ο συντάκτης του είναι γνωστός μυγιάγγιχτος, που αφρίζει και ξαφρίζει άπαξ της εβδομάδος με τα ανήκουστα που παρατηρεί στους δρόμους της Αθήνας: κοριτσάκια που δεν σηκώνονται στο λεωφορείο για να καθήσει η




ηλικιωμένη κυρία, προσκοπάκια που δεν περνάνε τις γιαγιάδες στο απέναντι πεζοδρόμιο, αναίσθητοι περαστικοί που δεν ρίπτουν τον οβολόν τους στο ντενεκεδάκι του ζητιάνου, και άλλα τέτοια σπαραξικάρδια. Δεν είναι να απορεί λοιπόν κανείς που ο εν λόγω σιχαίνεται να χρησιμοποιήσει την κοινότατη έκφραση κάνω ουρά δίχως να κοτσάρει και τα εισαγωγικούλια του, έτσι για να ειδοποιήσει την εκλεκτή πελατεία του ότι δεν καταδέχεται να κατρακυλήσει, έστω και προς στιγμή, στη χυδαία γλώσσα της πλέμπας χωρίς την προστατευτική ασπίδα των εισαγωγικών.

Τέλος, το τέταρτο παράδειγμα είναι, αυτό που λένε, όλα τα λεφτά. Πρόκειται για εξόφθαλμη περίπτωση μεταφοράς: μιλάμε κυριολεκτικά για σεισμικές δονήσεις, αλλά μεταφορικά για πολιτικές δονήσεις που προκαλούνται από πρωτοβουλίες, παρεμβάσεις και ό,τι άλλο. Το ίδιο ισχύει και για τα αποτυπώματα: τα κυριολεκτικά είναι αυτά που αφήνουν οι πατούσες στην άμμο ή οι διαρρήκτες στις κλειδαριές· τα μεταφορικά είναι αυτά που άφησε η διπλωματική δραστηριότητα κατά το 2007. Οι μεταφορές, κατά τα φαινόμενα, προκαλούν τρόμο στον αγαθό και άπραγο δημοσιογράφο, ο οποίος εικάζουμε ότι είχε κάνει κοπάνα την ημέρα που ο δάσκαλος εξηγούσε τι θα πει μεταφορά. Έτσι, βολεύτηκε με την εύκολη λύση: έσπευσε να αναζητήσει καταφύγιο στη θαλπωρή και την ασφάλεια των εισαγωγικών. Δεν είμαι μέσα στο κεφάλι του καλού συντάκτη, αλλά υποθέτω ότι θέλησε με τον τρόπο αυτό να δηλώσει ότι οι πολιτικές δονήσεις που σημειώθηκαν το 2007 δεν είναι απ’ αυτές που μετριούνται σε βαθμούς Ρίχτερ, και ότι τα αποτυπώματα που άφησε το 2007 στην πολιτική ζωή δεν είναι ορατά «διά γυμνού οφθαλμού» (εμ, άχτι το ‘χα να βάλω και γω εισαγωγικά!). Το ότι ο άριστος δημοσιογράφος κατάφερε να συνδυάσει την πλημμελή χρήση των εισαγωγικών με την περιδιαγραμμάτου γενική απόλυτη (διαρκούντος του 2007) δεν πρέπει, βέβαια, να μας εκπλήσσει: και τα δύο είναι εκφάνσεις της ίδιας συμπλεγματικής, αφ’ υψηλού, αλλά τραγικά ελλειμματικής σχέσης των ελλήνων δημοσιογραφούντων με την ίδια τους τη γλώσσα, με το εργαλείο που τους δίνει να φάνε, στο κάτω κάτω.

Το συμπέρασμα, νομίζω, βγαίνει από μόνο του (όχι, προς θεού, «βγαίνει» από μόνο του!): η κατάχρηση των εισαγωγικών –η χρησιμοποίησή τους δηλαδή για σκοπούς διαφορετικούς από εκείνους που περιγράψαμε στην πρώτη παράγραφο— καταντάει συχνότατα ορθογραφικός ακκισμός, σαν κι αυτούς που περιέγραφα σε παλιότερα ποστάκια. Ας το επαναλάβω ακόμα μια φορά, για να το εμπεδώσουνε κι οι πιο μη μου άπτου σουσουδιστές: τα εισαγωγικά δεν είναι για να υπογραμμίζουμε ότι καταδεχόμαστε, κατά παραχώρηση, να μεταχειριστούμε καθομιλούμενες εκφράσεις (κάνω ουρά, η ταινία βγαίνει στους κινηματογράφους), αλλά για να ειδοποιούμε τον αναγνώστη ότι το εντός εισαγωγικών κείμενο είτε είναι αυτολεξεί παράθεμα είτε χρησιμοποιείται ειρωνικά.

Επειδή όμως ξέρω πως εγώ τα λέω, εγώ τ᾽ ακούω, κι επειδή υποψιάζομαι πως οι αδικιωρισμένοι οι δημοσιογράφοι θα συνεχίσουνε να βάζουν εισαγωγικά όπου τους βουληθεί, κι επειδή στον ελληνικό καθημερινό και περιοδικό τύπο ισχύει το μπάτε σκύλοι




http://tipoukeitos.blogspot.com/2007/10/blog-post_19.html

http://tipoukeitos.blogspot.com/2007/10/blog-post.html

αλέστε, προτείνω ένα πιο ριζικό μέτρο: πλήρη κατάργηση των εισαγωγικών και απαγόρευση της χρησιμοποίησής τους επί ποινή θανάτου! Για τα παραθέματα μπορούμε μια χαρά να χρησιμοποιούμε πλάγια στοιχεία, ενώ για να δώσουμε ειρωνική χροιά στα λεγόμενά μας μπορούμε κάλλιστα να ρυθμίσουμε ανάλογα το ύφος μας — δεν είναι δα ανάγκη να του τα δίνουμε όλα έτοιμα του αναγνώστη!

Προσκαλώ λοιπόν όλους τους συμπλογκεράδες σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας ενάντια στον φασισμό των εισαγωγικών μεθαύριο στην Πλατεία Συντάγματος. Ελάτε να «ενώσουμε» τις φωνές μας, μήπως και «πάρουν πρέφα» επιτέλους οι δημοσιογράφοι ότι «έφτασε ο κόμπος στο χτένι» κι ότι δεν πρέπει να «το παρατραβήξουν» άλλο, γιατί «πίσω έχει η αγκόρτσα την ουρά».

Η Χρυσή πόλη Δανάη Τανίδου, 2011

Μια νέα γυναίκα, η Ραχήλ, υποχρεώνεται τον 15ο αιώνα να παντρευτεί τον αδελφό του χαμένου άντρα της, όπως ορίζει ο νόμος. Μία άλλη, η Μύριαμ, τον 17ο αιώνα, συναντάει και ακολουθεί έναν ψευδο-μεσσία, ενώ μία τρίτη, η Σάρα, ζει από πρώτο χέρι τη μεγάλη πυρκαγιά της πόλης. Είκοσι πέντε χρόνια αργότερα, μια τέταρτη, η Χάνα, οδηγείται μαζί με πολλές άλλες στον σιδηροδρομικό σταθμό… Όλες ζουν στη Θεσσαλονίκη και όλες αναζητούν τη Χρυσή Πόλη «που κάνει την καρδιά σου να χτυπάει δυνατά».

Έχοντας σε πρώτο πλάνο προσωπικές ιστορίες γυναικών, μια ομάδα αφηγητών διατρέχει τους αιώνες και ζωντανεύει, με όσα μέσα διαθέτει, στιγμές από τη διαδρομή της ισραηλιτικής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, από την άφιξη με καράβι το 1492, ως τη μοιραία αναχώρηση με τραίνο το 1943… Το ατομικό μπλέκεται με το ομαδικό, η Ιστορία με το παραμύθι και το θέατρο με το παιχνίδι, σε μια παράσταση που μας συστήνει ξανά την απλότητα της θεατρικής γλώσσας και μας προτείνει μια διαφορετική αφήγηση για το παρελθόν της πόλης.

Διανομή

Παίζουν οι ηθοποιοί: Γιώργος Γιόκοτος, Άννα Ευθυμίου, Στάθης Μαυρόπουλος, Μαριέττα Σπηλιοπούλου, Έφη Σταμούλη, Λιάνα Ταουσιάνη.

Ακορντεόν: Γιώργος Λόλας

Συντελεστές

Σκηνοθεσία: Τάσος Αγγελόπουλος





Σκηνικά-Κοστούμια: Μαργαρίτα ΔεληαγγέλουΚινησιολογική επιμέλεια: Κώστας ΚατσαμάκηςΜουσική επιμέλεια: Κώστας ΒόμβολοςΜουσική διδασκαλία: Χρύσα ΤουμανίδουΦωτισμοί: Μαρία ΛαζαρίδουΒοηθός σκηνοθέτη: Θέμης ΘεοχάρογλουΟργάνωση παραγωγής: Βασίλης Τζαφέρης

Η ομάδα Παπαλάνγκι

Η θεατρική ομάδα Παπαλάνγκι συγκροτήθηκε από αποφοίτους του Τμήματος Θεάτρου του ΑΠΘ και της Δραματικής Σχολής του ΚΘΒΕ, με συντονιστή τον Τάσο Αγγελόπουλο. Η πρώτη της εμφάνιση έγινε τον Ιανουάριο του 2011, στο θέατρο «Φούρνος» της Αθήνας, με το έργο της Μιλένας Μπογκάβατς Αγαπητέ μπαμπά, παράσταση που παρουσιάστηκε και στις Προτάσεις-2011.Ιστορική διαδρομή

Η Χρυσή πόλη είναι εμπνευσμένη από την ιστορία των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, αλλά δεν είναι ένα ιστορικό έργο. Πρόκειται για μια ποιητική σύλληψη, οι διαδοχικές ιστορίες απλών γυναικών που παρακολουθούμε περιλαμβάνουν υπαινικτικές αναφορές στην Ιστορία, αλλά δεν την αναπαριστούν. Ωστόσο, είναι ίσως χρήσιμο για τον θεατή να ενημερωθεί για μερικά βασικά σημεία αυτής της ιστορικής διαδρομής.1492 Με διάταγμα των καθολικών βασιλέων Φερδινάνδου και Ισαβέλλας, 15.000-20.000 εβραίοι εκδιώκονται από την Ισπανία.Αποχωρώντας κατά κύματα και σε συνθήκες πανικού, οι Σεραφαδίμ, όπως ονομάζονται από το βιβλικό όνομα της Ισπανίας, αναζητούν μια καινούργια εστία. Ο Σουλτάνος τους καλεί να εγκατασταθούν στη Θεσσαλονίκη, μια πόλη ερημωμένη μετά την κατάληψή της από τους Οθωμανούς το 1430.

16ος αι. Στους Εβραίους από την Ισπανία που εγκαθίστανται στη Θεσσαλονίκη, προστίθενται και άλλοι, από την Σικελία, την Πορτογαλία και τη Βόρεια Αφρική.Οι Εβραίοι θα επικρατήσουν δημογραφικά στην πόλη, θα καταλάβουν τις συνοικίες από την Εγνατία ως την παραλία και από τον Βαρδάρη ως τη Διαγώνιο (αφήνοντας στους Τούρκους την Άνω Πόλη και στους Έλληνες την περιοχή γύρω από τον Άγιο Μηνά και το Ιπποδρόμιο) και θα ασχοληθούν με κάθε δραστηριότητα. To1520 θα ιδρύσουν και το πρώτο τυπογραφείο της πόλης.




Η πόλη θα αναδειχθεί όχι μόνο σε εμπορικό κέντρο, αλλά και σε κέντρο ιερών εβραϊκών σπουδών, σε τέτοιο βαθμό ώστε να ονομαστεί «Μητέρα του Ισραήλ». Ένα από τα θέματα που απασχολούν, τουλάχιστον στην αρχή, τους πρόσφυγες Εβραίους, είναι το levirat, η υποχρέωση του μωσαϊκού νόμου να παντρεύονται οι χήρες τον αδελφό του άντρα τους. Οι χιλιάδες γυναίκες που έφτασαν εδώ χωρίς τους άντρες τους οφείλουν να αποδείξουν ότι όλα τα άρρενα μέλη της οικογένειάς τους έχουν αποβιώσει, ώστε να μπορούν να ξαναπαντρευτούν.

17ος αι. Πολλές πυρκαγιές και επιδημίες θα χτυπήσουν την πόλη. Τις ζοφερές οικονομικές συνθήκες ακολουθεί η άνθηση του μυστικισμού και του μεσσιανισμού. Καθοριστικό γεγονός θα είναι η εμφάνιση του ψευδομεσσία Σαμπετάι Σεβή (1655). Ο Σεβή, θα προκαλέσει σκάνδαλο προφέροντας το όνομα του Θεού (πράξη απαγορευμένη στους Εβραίους) και θα φαντασιωθεί την πτώση του σουλτάνου και μια νέα αυτοκρατορία. Σύντομα όμως, προκειμένου να σώσει τη ζωή του, θα ασπαστεί τον μωαμεθανισμό (αίρεση των Ντονμέδων).19ος αι. Στις αρχές του 19ου αιώνα η οθωμανική διοίκηση θα προσπαθήσει να εκσυγχρονιστεί, παρέχοντας και εμπορικά προνόμια στους υπηκόους των ευρωπαϊκών κρατών, ενώ και η ίδια η πόλη θα εκσυγχρονιστεί: τραμ, ηλεκτροφωτισμός, σιδηροδρομική σύνδεση, νέο λιμάνι. Από το 1873 οι ραβινικές σχολές έχουν δώσει τη θέση τους στα σχολεία της Alliance Israélite Universelle. Παράλληλα, οι ισχυρές εβραϊκές οικογένειες επωφελούνται από την νέα οικονομική κατάσταση: είναι η εποχή της οικοδόμησης των Μύλων Αλλατίνι (1854). Το 1864 στη Θεσσαλονίκη κυκλοφορεί η πρώτη εβραϊκή εφημερίδαEl Lunar.Προς το τέλος του αιώνα, οι εβραίοι κάτοικοι της πόλης ελέγχουν το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου και εξασκούν όλα τα επαγγέλματα.

Το 1908, θα ιδρυθεί στη Θεσσαλονίκη από τον Αβραάμ Μπεναρόγια και εβραίους εργάτες το πρώτο συνδικαλιστικό σωματείο σε ελληνικό τόπο, η Φεντερασιόν.

1912 Με την απελευθέρωση της πόλης, η ισραηλιτική κοινότητα αριθμεί περίπου 61.000 άτομα, ενώ οι Έλληνες είναι περίπου 40.000.1917 Η μεγάλη πυρκαγιά που καταστρέφει όλη την πόλη πλήττει κυρίως τις εβραϊκές συνοικίες, επιχειρήσεις και ιδρύματα. Οι Εβραίοι θα αρχίσουν να μεταναστεύουν σε άλλες χώρες, ιδίως στη γη του Ισραήλ. Η μετανάστευση θα ενταθεί στον Μεσοπόλεμο καθώς πληθαίνουν οι επιθέσεις από αντισημιτικά στοιχεία – όπως ο εμπρησμός του συνοικισμού Κάμπελ (1931). Παρόλα αυτά, το 1940 ο εβραϊκός πληθυσμός της πόλης αριθμεί περίπου 50 χιλιάδες. Οι Εβραίοι θα εκπληρώσουν πλήρως τις υποχρεώσεις τους προς την πατρίδα στον Πόλεμο, ενώ η κοινότητα θα πληρώσει βαρύ τίμημα: 513 νεκροί στρατιώτες και πάνω από 3.700 τραυματίες.




1941 Η ναζιστική κατοχή θα εγκαινιάσει τους διωγμούς των Εβραίων από τις πρώτες μέρες. Στις 11 Ιουλίου του 1942 οι άρρενες Εβραίοι από 18 έως 45 ετών θα υποχρεωθούν να συγκεντρωθούν στην Πλατεία Ελευθερίας όπου θα υποστούν εξευτελισμούς και βασανισμούς. Στο τέλος του 1942 θα καταστραφεί το εβραϊκό νεκροταφείο (όπου η σημερινή Πανεπιστημιούπολη) και θα κατασχεθούν όλες οι εβραϊκές επιχειρήσεις.1943 Από τον Φεβρουάριο του 1943 οι Εβραίοι υποχρεώνονται να φορούν το κίτρινο άστρο και να κατοικούν σε ειδικές συνοικίες (γκέτο). Στις 15 Μαρτίου 1943 αναχωρεί ο πρώτος συρμός από τον σιδηροδρομικό σταθμό Θεσσαλονίκης με προορισμό το Άουσβιτς-Μπιρκενάου. Έως τον Αύγουστο του 1943 θα αναχωρήσουν άλλες 18 αποστολές. Από τις 50 χιλιάδες άτομα, λιγότεροι από χίλιοι θα κατορθώσουν να επιστρέψουν ζωντανοί από την Πολωνία.




Documents

greek-language.grproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/... · Web viewΗ χρυσή πόλη-στίξη Εφαρμογή σεναρίου Παρασκευά Μαρία Δημιουργία