Upload
johndad
View
227
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
1/927
RECOLTES ET SEMAILLES
Réexions et témoignage sur un passé de
mathématicien
par
Alexandre GROTHENDIECK
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
2/927
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
3/927
Table des matières
Présentation des Thèmes ou PRELUDE EN QUATRE MOUVEMENTS 23
1. En Guise d’Avant-propos 27
2. Promenade à travers une oeuvre ou l’ Enfant et la Mère 312.1. La magie des choses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312.2. L’importance d’être seul . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342.3. L’aventure intérieure - ou mythe et témoignage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362.4. Le tableau de moeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372.5. Les héritiers et le bâtisseur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382.6. Point de vue et vision . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402.7. La "grande idée" - ou les arbres et la forêt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422.8. La vision - ou douze thèmes pour une harmonie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442.9. Forme et structure - ou la voie des choses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472.10. La géométrie nouvelle - ou les épousailles du nombre et de la grandeur . . . . . . . . . . . . . 482.11. L’éventail magique - ou l’innocence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502.12. La topologie - ou l’arpentage des brumes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522.13. Les topos - ou le lit à deux places . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542.14. Mutation de la notion d’espace - ou le soufe et la foi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 562.15. Tous les chevaux du roi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582.16. Les motifs - ou le coeur dans le coeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 582.17. A la découverte de la Mère - ou les deux versants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612.18. L’enfant et la Mère . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63Epilogue : les Cercles invisibles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652.19. La mort est mon berceau (ou trois marmots pour un moribond) . . . . . . . . . . . . . . . . . 652.20. Coup d’oeil chez les voisins d’en face . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662.21. "L’unique" - ou le don de solitude . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
3. U NE LETTRE 733.1. La lettre de mille pages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 733.2. Naissance de Récoltes et Semailles (une rétrospective - éclair) . . . . . . . . . . . . . . . . . 743.3. Le décès du patron - chantiers à l’abandon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 763.4. Un vent d’enterrement. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783.5. Le voyage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81
3
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
4/927
Table des matières
3.6. Le versant d’ombre - ou création et mépris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 833.7. Le respect et la fortitude . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 853.8. "Mes proches" - ou la connivence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873.9. Le dépouillement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 903.10. Quatre vagues dans un mouvement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 923.11. Mouvement et structure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
3.12. Spontanéité et rigueur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98Epilogue en Post-scriptum - ou Contexte et Préalables d’un Débat . . . . . . . . . . . . . . . . 1003.13. Le spectographe à bouteilles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1003.14. Trois pieds dans un plat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1013.15. La gangrène - ou l’esprit du temps (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1043.16. Amende honorable - ou l’esprit du temps (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
4. Introduction 1094.1. (I) Le trèe à cinq feuilles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
4.1.1. 1. Rêve et accomplissement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1094.1.2. 2. L’esprit d’un voyage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1114.1.3. 3. Boussole et bagages . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1134.1.4. 4. Un voyage à la poursuite des choses évidentes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1144.1.5. 5. Une dette bienvenue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
4.2. (II) Un acte de respect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1164.2.1. 6. L’ Enterrement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1164.2.2. 7. L’ Ordonnancement des Obsèques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1184.2.3. 8. La n d’un secret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1194.2.4. 9. La scène et les Acteurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1204.2.5. 10. Un acte de respect . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
I. Première partie : FATUITE ET RENOUVELLEMENT 123
5. Travail et découverte 1275.1. (1) l’enfant et le Bon Dieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1275.2. (2) Erreur et découverte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1285.3. (3) Les inavouables labeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1295.4. (4) Infaillibilité (des autres) et mépris (de soi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
6. Le rêve et le Rêveur 1336.1. (5) Le rêve interdit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1336.2. (6) Le Rêveur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1356.3. (7) L’héritage de Galois . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1376.4. (8) Rêve et démonstration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1386.5. (9) L’étranger bienvenu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1396.6. (10) La "Communauté mathématique" : ction et réalité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1426.7. (11) Rencontre avec Claude Chevalley, ou : liberté et bons sentiments . . . . . . . . . . . . . 143
4
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
5/927
Table des matières
6.8. (12) Le mérite et le mépris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
6.9. (13) force et épaisseur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
6.10. (14) Naissance de la crainte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
6.11. (15) Récoltes et semailles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
7. Le double visage 153
7.1. (16) Marais et premiers rangs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1537.2. (17) Terry Mirkil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
7.3. (18) Vingt ans de fatuité, ou : l’ami infatigable . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
7.4. (19) Le monde sans amour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
7.5. (20) Un monde sans conit ? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
7.6. (21) Un secret de Polichinelle bien gardé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
7.7. (22) Bourbaki, ou ma grande chance - et son revers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
7.8. (23) De Profundis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
7.9. (24) Mes adieux, ou : les étrangers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
8. Maître et élèves 1678.1. (25) L’élève et le programme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
8.2. (26) Rigueur et rigueur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
8.3. (27) la bavure - ou vingt ans après . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
8.4. (28) La récolte inachevée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
8.5. (29) Le Père ennemi (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
8.6. (30) Le Père ennemi (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
8.7. (31) Le pouvoir de décourager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
8.8. (32) L’éthique du mathématicien . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
9. Récoltes 1879.1. (33) La note - ou la nouvelle éthique . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
9.2. (34) Le limon et la source . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
9.3. (35) Mes passions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191
9.4. (36) Désir et méditation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
9.5. (37) L’émerveillement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1979.6. (38) Pulsion de retour et renouvellement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
9.7. (39) Belle de nuit, belle de jour (ou : les écuries d’ Augias) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201
9.8. (40) La mathématique sportive . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202
9.9. (41) Krishnamurti, ou la libération devenue entrave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
10. L’ Enfant s’amuse 20910.1. (42) L’enfant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
10.2. (43) Le patron trouble-fête - ou la marmite à pression . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
10.3. (44) On re-renverse la vapeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
10.4. (45) Le Guru-pas-Guru - ou le cheval à trois pattes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
5
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
6/927
Table des matières
11.L’aventure solitaire 21911.1. (46) Le fruit défendu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21911.2. (47) L’aventure solitaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22111.3. (48) Don et accueil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22311.4. (49) Constat d’une division . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22411.5. (50) Le poids d’un passé . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
12.NOTES pour la première partie de "RECOLTES ET SEMAILLES" 23112.1. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Note 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23312.2. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
Note 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23412.3. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
Note 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23412.4. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234
Note 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23412.5. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
Note 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23512.6. Mes amis de Survivre et Vivre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
Note 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23512.7. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
Note 7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23612.8. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
Note 8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
12.9. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236Note 9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
12.10. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236Note 10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
12.11. Aldo Andreotti, Ionel Bucur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237Note 11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
12.12. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237Note 12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
12.13. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238Note 13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
12.14. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238Note 14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
12.15. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238Note 15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
12.16. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239Note 16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
12.17. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239Note 17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
12.18. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239Note 18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
6
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
7/927
Table des matières
12.19. Jésus et les douze apôtres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239Note 19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
12.20. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241Note 20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
12.21. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241Note 21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
12.22. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241Note 22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
12.23. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242Note 22
′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24212.24. L’ Enfant et le maître . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
Note 23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24212.25. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
Note 23′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24212.26. La peur de jouer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
Note 23” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24312.27. Les deux frères . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244
Note 23”′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24412.28. Echec d’un enseignement (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Note 23iv . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24512.29. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Note 23v . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24612.30. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
Note 24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24612.31. Consensus déontologique - et contrôle de l’information . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
Note 25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24612.32. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
Note 26 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24712.33. Le "snobisme des jeunes", ou les défenseurs de la pureté . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
Note 27 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24712.34. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
Note 28 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
12.35. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248Note 29 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
12.36. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248Note 30 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
12.37. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248Note 31 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248
12.38. Cent fers dans le feu, ou : rien ne sert de sécher! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249Note 32 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
12.39. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249Note 33 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
12.40. L’étreinte impuissante . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249
7
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
8/927
Table des matières
Note 34 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24912.41. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
Note 35 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25012.42. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250
Note 36 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25012.43. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
Note 37 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25112.44. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
Note 38 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25112.45. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
Note 39 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25112.46. La visite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
Note 40 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25112.47. Krishnamurti, ou la libération devenue entrave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
Note 41 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25212.48. L’arrachement salutaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
Note 42 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25312.49. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
Note 43 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25412.50. ∅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
Note 44 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
II. Deuxième partie : L’ENTERREMENT (I) ou la robe de l’Empereur deChine 255
13.A) HERITAGE ET HERITIER 25913.1. I L’élève posthume . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260
13.1.1. Echec d’un enseignement (2) - ou création et fatuité . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260Note 44
′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26013.1.2. Un sentiment d’injustice et d’impuissance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261
Note 44” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261Note 45 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
13.2. II Les orphelins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26213.2.1. Mes orphelins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
Note 46 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262Note 461 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267Note 462 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268Note 463 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 268Note 464 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269Note 465 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269Note 466 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270Note 467 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270Note 468 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
8
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
9/927
Table des matières
Note 469 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27013.2.2. Refus d’un héritage - ou prix d’une contradiction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271
Note 47 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271Note 471 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273Note 472 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274Note 473 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
13.3. III La Mode - ou la Vie des Hommes illustres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27413.3.1. L’instinct et la mode - ou la loi du plus fort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
Note 48 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274Note 481 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276Note 482 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276
13.3.2. L’inconnu de service et le théorème du bon Dieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276Note 48
′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27613.3.3. Poids en conserve et douze ans de secret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
Note 49 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27713.3.4. On n’arrête pas le progrès ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
Note 50 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
14. B) PIERRE ET LES MOTIFS 28114.1. IV Les motifs (enterrement d’une naissance) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
14.1.1. Souvenir d’un rêve - ou la naissance des motifs. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282Note 51 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282
Note 511 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28614.1.2. L’enterrement - ou le Nouveau Père . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287
Note 52 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287Note 53 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288Note 54 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288Note 55 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
14.1.3. Prélude à un massacre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289Note 56 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289Note 57 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290Note 58 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
14.1.4. La nouvelle éthique (2) - ou la foire d’empoigne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290Note 59 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290
14.1.5. Appropriation et mépris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291Note ! 59
′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29114.2. V Mon ami Pierre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
14.2.1. L’enfant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292Note 60 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
14.2.2. L’enterrement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295Note 61 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
14.2.3. L’évènement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297Note 62 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297
14.2.4. L’éviction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298
9
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
10/927
Table des matières
Note 63 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298Note 631 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300
14.2.5. L’ascension . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301Note 63
′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30114.2.6. L’ambiguïté . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
Note 63” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 302
14.2.7. Le compère . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304Note 63”
′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30414.2.8. L’investiture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
Note 64 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30514.2.9. Le noeud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
Note 65 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30514.2.10. Deux tournants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307
Note 66 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30714.2.11. La table rase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
Note 67 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308Note 671 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
14.2.12. L’être à part . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312Note 67
′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31214.2.13. Le feu vert . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314
Note 68 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31414.2.14. Le renversement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316
Note ! 68′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31614.2.15. La quadrature du cercle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
Note 69 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31714.2.16. Les obsèques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
Note 70 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31814.2.17. Le tombeau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
Note 71 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32014.3. VI Le retour des choses - ou l’ Accord Unanime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
14.3.1. Un pied dans le manège . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322Note 72 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322
14.3.2. Le retour des choses (ou un pied dans le plat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324Note 73 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324
14.3.3. L’accord Unanime . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327Note 74 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
15. C) LE BEAU MONDE 33115.1. VII Le Colloque - ou faisceaux de Mebkhout et Perversité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
15.1.1. L’ Iniquité ou le sens d’un retour . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332Note 75 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332
15.1.2. Le colloque . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335Note 75
′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33515.1.3. Le prestidigitateur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336
10
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
11/927
Table des matières
Note ! 75” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33615.1.4. La perversité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337
Note 76 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33715.1.5. Pouce ! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
Note 77 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33915.1.6. La robe de l’empereur de Chine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
Note 77′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34015.1.7. Rencontres d’outre-tombe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341
Note 78 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341Note 781 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343
15.1.8. La victime - ou les deux silences . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344Note 78
′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344Note 78
′
1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348Note 78
′
2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34815.1.9. Le Patron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
Note ! 78” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34915.1.10. Mes amis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
Note 79 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34915.1.11. Le pavé et le beau monde (ou : vessies et lanternes.. . ) . . . . . . . . . . . . . . . . . 350
Note 80 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35015.2. VIlI L’ Elève - alias le Patron . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
15.2.1. Thèse à crédit et assurance tous risques . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351Note 81 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351
Note 811 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354Note 812 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355Note 813 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
15.2.2. Les bonnes références . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357Note 82 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357
15.2.3. La plaisanterie ou les "complexes poids" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359Note 83 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359
15.3. IX Mes élèves . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36115.3.1. Le silence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361
Note 84 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361Note 841 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
15.3.2. La solidarité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365Note 85 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
Note 851 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368Note 852 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369
15.3.3. La mystication . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369Note ! 85
′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36915.3.4. Le défunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370
Note 86 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37015.3.5. Le massacre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373
11
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
12/927
Table des matières
Note 87 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373Note 871 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376Note 872 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 380note 873 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381Note 874 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382
15.3.6. La dépouille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383
Note 88 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38315.3.7. . . . et le corps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
Note 89 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38515.3.8. L’héritier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386
Note 90 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38615.3.9. Les cohéritiers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390
Note 91 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390Note 911 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393Note 912 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394Note 913 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394Note 914 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
15.3.10.. . . et la tronçonneuse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395Note 92 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
16. D) LES ENTERRES 39716.1. X Le Fourgon Funèbre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397
16.1.1. Cercueil 1 - ou les D -Modules reconnaissants . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397Note 93 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397
16.1.2. Cercueil 2 - ou les découpes tronçonnées . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399Note 94 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399
16.1.3. Cercueil 3 - ou les jacobiennes un peu trop relatives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401Note 95 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
Note 951 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40416.1.4. Cercueil 4 - ou les topos sans eurs ni couronnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405
Note 96 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40516.1.5. Le Fossoyeur - ou la Congrégation toute entière . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
Note 97 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
III. Troisième partie : L’ENTERREMENT (II) ou la Clef du Yin et du Yang 413
17. Le défunt (toujours pas décédé. . . ) 41517.1. L’incident - ou le corps et l’esprit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415
Note 98 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41517.2. Le piège -ou facilité et épuisement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420
Note 99 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42017.3. Un adieu à Claude Chevalley . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422
Note 97 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422
12
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
13/927
Table des matières
17.4. La surface et la profondeur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424Note 101 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 424
17.5. Eloge de l’écriture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427Note 102 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427
17.6. L’enfant et la mer - ou foi et doute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429Note 103 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 429
18. XII La Cérémonie Funèbre 43318.1. L’ Eloge Funèbre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
18.1.1. (1) Les compliments . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436Note 104 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436
18.1.2. (2) La force et l’auréole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440Note 105 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440
18.2. LA CLEF DU YIN ET DU YANG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44518.2.1. (1) Le muscle et la tripe (yang enterre yin (1)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445
Note 106 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445Note 1061 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448
18.2.2. (2) Histoire d’une vie : un cycle en trois mouvements . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44918.2.2.1. (a) L’innocence (les épousailles du yin et du yang) . . . . . . . . . . . . . . 449
Note 107 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44918.2.2.2. (b) Le Superpère (yang enterre yin (2)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452
Note 108 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452Note 1081 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454Note 1082 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
18.2.2.3. (c) Les retrouvailles (le réveil du yin(1)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455Note 109 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455
18.2.2.4. (d) L’acceptation (le réveil du yin (2)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459Note 110 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459
18.2.3. Le couple . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46218.2.3.1. (a) La dynamique des choses (l’harmonie yin-yang) . . . . . . . . . . . . . 462
Note 111 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46218.2.3.2. (b) Les époux ennemis (yang enterre yin (3)) . . . . . . . . . . . . . . . . . 464
Note 111′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46418.2.3.3. (c) La moitié et le tout - ou la fêlure . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467
Note 112 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46718.2.3.4. (d) Connaissance archétype et conditionnement . . . . . . . . . . . . . . . 471
Note 112′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47118.2.4. Notre Mère la Mort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
18.2.4.1. (a) L’ Acte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472Note 113 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472
18.2.4.2. La Bienaimée . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475Note 114 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475
18.2.4.3. Le messager . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477Note 114
′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477
13
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
14/927
Table des matières
18.2.4.4. (d) Angela - ou l’adieu et l’au-revoir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481Note 115 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481
18.2.5. Refus et acceptation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48318.2.5.1. (a) Le paradis perdu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483
Note 116 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48318.2.5.2. (b) Le cycle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486
Note 116′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48618.2.5.3. (c) Les conjoints - ou l’énigme du "Mal" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489
Note 117 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48918.2.5.4. Yang joue les yin - ou le rôle du Maître . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491
Note 118 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49118.2.6. La mathématique yin et yang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494
18.2.6.1. (a) Le plus « macho » des arts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494Note 119 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494
18.2.6.2. (b) La belle inconnue . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496Note 120 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496
18.2.6.3. (c) Désir et rigueur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497Note 121 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497
18.2.6.4. (d) La mer qui monte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498Note 122 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498
18.2.6.5. (e) Les neufs mois et la mer qui monte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503Note 123 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503
18.2.6.6. (f) Les Obsèques du Yin (yang enterre yin (4)) . . . . . . . . . . . . . . . . 506
Note 124 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50618.2.6.7. (g) Supermaman ou Superpapa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509
Note 125 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50918.2.7. Le renversement du yin et du yang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510
18.2.7.1. (a) Le renversement (1) - ou l’épouse véhémente . . . . . . . . . . . . . . . 510Note 126 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510
18.2.7.2. Rétrospective (1) ou les trois volets d’un tableau . . . . . . . . . . . . . . . 513Note 127 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513
18.2.7.3. Rétrospective (2) ou le noeud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516
Note 127′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51618.2.7.4. (d) Les parents - ou le coeur du conit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517
Note 128 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517Note 1281 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 522
18.2.7.5. (e) Le Père ennemi (3) - ou yang enterre yang . . . . . . . . . . . . . . . . 524Note 129 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 524
18.2.7.6. (f) La èche et la vague . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525Note 130 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525
18.2.7.7. (g) Le mystère du conit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527Note 131 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527
18.2.7.8. (h) Le renversement (2) - ou la révolte ambigüe . . . . . . . . . . . . . . . 531
14
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
15/927
Table des matières
Note 132 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53118.2.8. Maîtres et Serviteur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534
18.2.8.1. (a) Patte de velours - ou les sourires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534Note 133 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 534
18.2.8.2. (b) Frères et époux - ou la double signature . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536Note 134 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 536
Note 1341 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54018.2.8.3. (c) Yin le Serviteur, et les nouveaux maîtres . . . . . . . . . . . . . . . . . 541
Note 135 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54118.2.8.4. (d) Yin le Serviteur (2), et la générosité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546
Note 136 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 546Note 1361 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549
18.2.9. La griffe dans le velours . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55218.2.9.1. (a) Patte de velours - ou les sourires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 552
Note 137 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55218.2.9.2. (b) Le renversement (4) - ou le cirque conjugal . . . . . . . . . . . . . . . . 556
Note 138 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55618.2.9.3. (c) La violence ingénue - ou la passation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 558
Note 139 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55818.2.9.4. (d) L’esclave et le pantin - ou les vannes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 560
Note 140 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56018.2.10. La violence - ou les jeux et l’aiguillon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563
18.2.10.1.(a) La violence du juste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 563
Note 141 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56318.2.10.2.(b) La mécanique et la liberté . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 566
Note 142 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56618.2.10.3.(c) L’avidité - ou la mauvaise affaire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 568
Note 143 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56818.2.10.4.(d) Les deux connaissances ou la peur de connaître . . . . . . . . . . . . . . 570
Note 144 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57018.2.10.5.(e) Le nerf secret . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573
Note 145 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 573
18.2.10.6.(f) Passion et fringale - ou l’escalade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 574Note 146 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 575
18.2.10.7.(g) Papa-gâteau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576Note 147 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 576
18.2.10.8.Le nerf dans le nerf - ou le nain et le géant . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578Note 148 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 578
18.2.11. L’autre Soi-même . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58118.2.11.1.(a) Rancune en sursis - ou le retour des choses (2) . . . . . . . . . . . . . . 581
Note 149 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58118.2.11.2.(b) Innocence et conit - ou la pierre d’achoppement . . . . . . . . . . . . . 585
Note 150 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 585
15
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
16/927
Table des matières
18.2.11.3.(c) La circonstance providentielle - ou l’ Apothéose . . . . . . . . . . . . . 587Note 151 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 587
18.2.11.4.(d) Le désaveu (1) - ou le rappel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591Note 152 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591Note 153 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596
18.2.11.5.(f) La mise en scène - ou "la seconde nature" . . . . . . . . . . . . . . . . . 599
Note 154 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59918.2.11.6.(g)Un autre soi-même - ou identication et conit . . . . . . . . . . . . . . 603
Note 155 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60318.2.11.7.(h) Le frère ennemi - ou la passation (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605
Note 156 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605Note 1561 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610
18.2.12. Conit et découverte - ou l’énigme du Mal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61118.2.12.1.(a) Sans haine et sans merci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 611
Note 157 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61118.2.12.2.(b) Compréhension et renouvellement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 613
Note 158 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61318.2.12.3.(c) La cause de la violence sans cause . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 616
Note 159 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61618.2.12.4.(d) Nichidatsu Fujii Guruji - ou le soleil et ses planètes . . . . . . . . . . . 619
Note 160 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61918.2.12.5.(e) La prière et le conit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625
Note 161 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62518.2.12.6.(f) Conviction et connaissance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 628
Note 162 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62818.2.12.7.(g) Le fer le plus brûlant - ou le tournant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630
Note 162′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63018.2.12.8.(h) La chaîne sans n - ou la passation (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631
Note 162” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 631
IV. Troisième partie : L’ENTERREMENT (III) ou les Quatre Opérations 63318.3. Les derniers devoirs (ou la visite) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635
18.3.1. (1) Le devoir accompli - ou l’instant de vérité . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635Note 163 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 635
18.3.2. (2) Les points sur les i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644Note 164 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644
I Motifs (volume "Lecture Notes 900"). . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644II Cohomologie étale ("SGA 4 1/2" SGA 5, SGA 7, Riemann-Roch discret).647III Philosophie de Mebkhout (Colloque de Luminy juin 1981, article sur
les "faisceaux pervers" de Beilinson, Bernstein, Deligne). . 651IV Formalisme de dualité en cohomologie, catégories dérivées ("La bonne
référence", "Etat 0" des catégories dérivées). . . . . . . . . 651V L’ Eloge Funèbre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 652
16
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
17/927
Table des matières
Note 1641 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65318.4. La danse macabre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654
18.4.1. (1) Requiem pour un vague squelette . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654Note 165 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 654
Note 1651 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 657Note 1652 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 658
18.4.2. (2) La profession de foi - ou le vrai dans le faux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659Note 166 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 659
18.4.3. (3) La mélodie au tombeau - ou la sufsance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662Note 167 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 662
18.5. LES QUATRE OPERATIONS (sur une dépouille) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66618.5.1. (0) Le détective - ou la vie en rose . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 666
Note 167′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66618.5.1.1. Les quatre opérations - ou "mise en ordre" d’une enquête . . . . . . . . . . 668
Note 167” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66818.5.2. (1) Le magot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669
18.5.2.1. a. Le silence ("Motifs") . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669a1. Le contexte "Motifs" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 669
Note 168(i) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670a2. Enterrement. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671
Note 168(ii ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671a3. . . . et exhumation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672
Note 168(iii ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 672
a4. La pré-exhumation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673Note 168(iv) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673
18.5.2.2. Les manoeuvres ("Cohomologie étale") . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674b1. Le contexte "Conjectures de Weil" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674
Note 169(i) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 674b2. Les quatre manoeuvres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 678
Note 169(ii ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 678b3. Episodes d’une escalade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 682
Note 169(iii ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 682
b4. L’impudence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686Note 169(iv) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 686
b5. Le magot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687Note (169(v)) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 687b6. L’éviction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689
Note 1691 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 689b7. Les bons samaritains . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 692
Note 1692 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693b8. Le cheval de Troie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 693
Note 1693 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694b9. "La" conjecture . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 696
17
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
18/927
Table des matières
Note 1694 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 696b10 . La Formule . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697(a) Les vraies maths. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697
Note 1695 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 697(b). . . et le non-sense. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702
Note 1696 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 702
(c) Le patrimoine - ou magouille et création . . . . . . . . . . . . . . . . 709Note 1696bis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 709
(d) Les double-sens - ou l’art de l’arnaque . . . . . . . . . . . . . . . . . 710Note 1697 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 710
(e) Les prestidigitateurs - ou la formule envolée . . . . . . . . . . . . . . 715Note 1698 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715
(f) Les félicitations ou le nouveau style . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721Note 1699 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 721
18.5.3. (2) Le partage ("Dualité - Cristaux") . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72418.5.3.1. a. La part du dernier - ou les oreilles sourdes . . . . . . . . . . . . . . . . . 724
Note 170(i) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 724Note 170(i)bis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 725
18.5.3.2. b. Gloire à gogo - ou l’ambiguïté . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727Note 170(ii ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 727
18.5.3.3. c.Les joyaux . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732Note 170(iii ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 732
18.5.4. (3) L’ APOTHEOSE ("Coefcients de De Rham et D -Modules") . . . . . . . . . . . 734
18.5.4.1. a.L’ancêtre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734Note 171(i) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 734
18.5.4.2. b. L’oeuvre. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740Note 171(ii ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 740
18.5.4.3. c.. . . et l’aubaine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746Note 171(iii ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 746
18.5.4.4. d. Le jour de gloire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 748Note 171(iv) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 748a1. Les détails inutiles . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750
Note 171(v) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750(a) Des paquets de mille pages. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 750(b) Des machines à rien faire. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 751(c) Des choses qui ressemblent à rien. . . - ou le dessèchement . . . . . 753
a2. Les questions saugrenues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756Note 171(vi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 756
a3. Libertés . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759Note 171(vii ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 759
a4. . . . et entrave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 762Note 171(viii ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 762
b1. Les cinq photos (cristaux et D -Modules) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 764
18
8/19/2019 GROTHENDIECK, Recoltes Et Semailles
19/927
Table des matières
Note 171(ix) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 764(a) L’album "coefcients de De Rham" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 765(b) La formule du bon Dieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 773(c) La cinquième photo (en "pro") . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 776(d) Cristaux et co-cristaux - pleinement dèles ? . . . . . . . . . . . . . . 780(e) L’ubiquité du bon Dieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 785
b2. Trois jalons - ou l’innocence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 786Note 171(x) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 786
b3. Le rôle de maître (2) - ou les fossoyeurs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 792Note 171(xi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 792
b4. Les pages mortes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794Note 171(xii ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 794
c1. Eclosion d’une vision ou l’intrus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795Note 1711 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 795
c2. La mafa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 803Note 1712 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 803
(a) des ombres au tableau (de famille) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 803(b) Premiers ennuis - ou les caïds d’outre-Pacique . . . . . . . . . . 805(c) Les prix d’entrée ou un jeune homme d’avenir . . . . . . . . . . . 808(c1) Les mémoires défaillantes - ou la Nouvelle Histoire . . . . . . . . 812(d) La Répétition Générale (avant Apothéose) . . . . . . . . . . . . . 815(e) Marché de dupes - ou le théâtre de marionnettes . . . . . . . . . . 818(f) Le délé des acteurs - ou la mafa . . . . . . . . . . . . . . . . . . 820
c3. Racines et solitude . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 821Note 1713 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 821
c4. Carte blanche pour le pillage - ou les Hautes Oeuvres . . . . . . . . . . . . 823Note 1714 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823
Epilogue outre-tombe - ou la mise à sac . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 828Note 171
′
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82818.5.5. Le seuil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 837
Note 172 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83718.5.6. (5) L’album de famille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841
Note 173 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841a. Un défunt bien entouré . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841b. Des têtes nouvelles - ou les vocalises . . . . . . . . . . . . . . . . . . 843c.