พงษศกด นอยพยคฆวนดดา ปยะศลป

วนด นงสานนทประสบศร องถาวร

(บรรณาธการ)

Child Health Supervision

Guideline

Child Health Supervision

Guidelinein

ÃÒªÇÔ·ÂÒÅÑ¡ØÁÒÃá¾·Â�áË‹§»ÃÐà·Èä·ÂÊÁÒ¤Á¡ØÁÒÃá¾·Â�áË‹§»ÃÐà·Èä·Â

Child Health SupervisionChild Health SupervisionChild Health Supervision

Download ä´Œ·Õè www.thaipediatrics.org

www.thaipediatrics.org

1

ÊÒèҡ»Ãиҹราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย

เดกเปนอนาคตของชาต การเลยงเดกใหมคณภาพถอเปนเรองส�าคญ และเปนหนาทความรบผดชอบของ พอ แม ผปกครอง ปยา ตายาย บคคลในครอบครวรวมถงคร แพทยทวไป และกมารแพทย ราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย เลงเหนความส�าคญในเรองน จงไดจดท�าหนงสอเลมนขน เพอเปนแนวทางใหบคลากรทมหนาทเกยวกบการเลยงดเดก ไดใชเปนคมอในการดแลเดกอยางถกตองและมมาตรฐาน โดยครอบคลมตงแตเรองการสงเสรมสขภาพทงในเรอง ครอบครว การเจรญเตบโต การพฒนาการ การสรางเสรมภมคมกนโรค การดแลความปลอดภยและปองกนอบตเหต การคดกรองและปองกนปญหาทพบบอย การใหค�าแนะน�าตามชวงวย รวมถงแหลงทรพยากรและความชวยเหลอในชมชนและสงคม ซงเขยนโดยกมารแพทยเฉพาะทางในเรองนนๆ จากสถาบนตางๆ หวงเปนอยางยงวา หนงสอคมอการดแลเดกเลมนจะเปนประโยชนกบบคลากรทกฝายทเกยวของไดใชเปนแนวทางในการเลยงดใหเยาวชนของเราไดเตบโตเปนผใหญทมคณภาพในทกๆ ดานตอไป

(ศ.นพ.สมศกด โลหเลขา)ประธานราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย

นายกสมาคมกมารแพทยแหงประเทศไทย4 กรกฎาคม พ.ศ. 2557

ÊÒúÑÞ หนา

สารจากประธานราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเทศไทย 1

แนวทางการดแลสขภาพเดกไทย

• เดกวย 1-4 เดอน 3

• เดกวย 6-12 เดอน 9

• เดกวย 18 เดอน 15

• เดกวย 2 ป 19

• เดกวย 3-5 ป 24

• เดกวย 6-10 ป 30

• วยรน (11-21 ป) 37

เกณฑพฒนาการตามชวงวยของเดกปฐมวย 43

รายชอคณะอนกรรมการ 47ทบทวนระบบการดแลสขภาพเดกด พ.ศ. 2556-2557

3

ประเมนสขภาพและปญหาทวไป

• ทกทายและสอบถามปญหาหรอความกงวล ความเจบปวย การเปลยนแปลงภายในครอบครว บทบาทการท�างานและความรบผดชอบของพอแม ความตงเครยดในบาน

• สอบถามอาการตามระบบ การเจรญเตบโต พฒนาการและพฤตกรรมของเดก กจวตรประจ�าวนของเดก เชน การกนนม การนอน เปนตน

ตรวจรางกาย• สงเกตปฏสมพนธระหวางเดกกบพ อแม วธการท

พ อแมตอบสนองตอความตองการของเดก วธการจดการปญหาทเกดขน เชน เดกรองในขณะตรวจ เปนตนรวมทงสอบถามความคดเหนเกยวกบการเลยงดเดกซงอาจมความขดแยงกน

• ตรวจประเมนการเจรญเตบโต : ชงน�าหนก วดสวนสงและบนทกลงในกราฟการเจรญเตบโตวดเสนรอบศรษะและคล�ากระหมอมของเดก

เดกวย 1-4 เดอน

4

• ตรวจรางกายตามระบบ: รวมทงฟงเสยงหวใจ ตรวจตาเพอดการสะทอนแสงจากจอประสาทตา (red reflex) ตรวจสอบวาแกวตาขนหรอไม ในเดกตงแต 4 เดอนขนไปควรเรมตรวจภาวะตาเหล (strabismus) ตรวจขอสะโพกเพอคดกรองภาวะขอสะโพกหลด ตรวจทองเพอหาความผดปกต เชน กอนในชองทอง ตรวจอวยวะเพศโดยเฉพาะภาวะอณฑะไมเลอนลงถงอณฑะของเดกผชาย และ labial adhesion ในเดกผหญง

การคดกรอง

• เฝาระวงและตดตามพฒนาการ โดยการซกถามและสงเกตพฤตกรรม ดงน

เดอน เดกควรยกศรษะไดเลกนอยในทานอนคว�า กระพรบตาเมอเจอแสงจา จองและมองตามวตถ ตอบสนองตอ เสยงดง

เดอน เดกเรมชนคอได จองหนาสบตา ยม และสงเสยงออแอ

เดอน เดกควรจะคอแขง ชนคอไดด เรมพลกคว�า น�ามอมาจบกนตรงกลาง เรมควาของ หวเราะเสยงดง

5

• ประเมนการไดยนโดยการซกถามหรอใชอปกรณพเศษ ในกรณทยงไมไดตรวจตงแตแรกเกด หรอบดามารดาม ความกงวล

• คดกรองวณโรคในเดกทเปนกลมเสยง เชน มารดาหรอบคคลใกลชดเปนวณโรคในระยะตดตอ

วคซน• ทบทวนตารางการใหวคซน• ใหวคซนตามอายดงน 1 เดอน วคซนตบอกเสบบ เขมท 2 ในกรณทแมเปนพาหะ

ตบอกเสบบ 2 เดอน วคซนคอตบ ไอกรน บาดทะยก และโปลโอ

ครงท 1 วคซนตบอกเสบบครงท 2 (ถาไดรบตอนอาย 1 เดอนแลวไมตองใหอก) 4 เดอน วคซนคอตบ ไอกรน บาดทะยก และโปลโอ ครงท 2 • พจารณาใหวคซนเสรมหรอวคซนทางเลอกตามความเหมาะสม

6

แนะน�าพอแม

การเลยงด• รก ดแลใกลชด เอาใจใสเดก สงเกตและตอบสนองความ

ตองการอยางเหมาะสม สงเกตลกษณะเฉพาะตวและพนอารมณของลก โดยดจากการตน นอน กน รองไห ซงจะแตกตางกนในเดกแตละคน

• ใหนมเดกเทาทตองการ ไมใหอาหารอนนอกเหนอจากนม กรณท ใหนมแมควรใหขอมลเกยวกบระยะเวลาการดดในแตละมอ ทาทางในการใหนมทเหมาะสม การเปลยนเตานมและใหแมกนอาหารทมประโยชนใหเพยงพอและดมน�ามากๆ ในกรณทเดกกนนมผสม ควรพดถงชนดของนมทเหมาะสม การท�าความสะอาดขวดนม และแนะน�าทาทางในการใหนม

• ไมแนะน�าใหอมกลอมเดกจนหลบคามอ ควรวางเดกลงบนทนอนตงแตเดกเรมเคลมเพอสงเสรมใหเดกกลอมตวเองจนหลบได

• พดคยกบลกเพอสงเสรมพฒนาการดานภาษา• พอแมควรแบงเวลามาท�ากจกรรมกบลกทกคน และเปด

โอกาสใหพมสวนรวมในการดแลนอง • พอแมควรมเวลาเปนสวนตวบาง

7

ปองกนอบตเหตและลดความเสยง

• ชองซราวเตยงเดกหรอเปลตองหางไมเกน 6 ซม. ผนงดานศรษะและปลายเทาไมมรชองโหวเกนกวา 6 ซม. เพอปองกนไมใหล�าตวลอดตกออกมาไมควรมหมอนหรอตกตาขนาดใหญบนทนอนเดกเพราะอาจกดทบใบหนาเดกและท�าใหหายใจไมออก แนะน�าใหเดกนอนหงายหรอนอนตะแคง ไมควรนอนคว�า

• อยาทงเดกไวตามล�าพงบนเตยง โตะ โซฟา เนองจากเดกสามารถถบขาดนกบสงตางๆ จนเคลอนท ไปในทศทาง ตรงขามจงมโอกาสตกจากทสงได ถามความจ�าเปนตองวางเดกบนทสงชวขณะ เชน เพอหยบผาออม ผดแลตองเอามอขางหนงวางไวบนตวเดกเสมอ

• หามจบเดกเขยา โดยเฉพาะถาพอแมหงดหงดกบการรองไหของเดก

• การโดยสารรถยนตอยางปลอดภย ควรใชทนงนรภยส�าหรบเดกทารกโดยตดตงทนงดานหลงและหนหนาเดกไปทางดานหลงรถ อยาทงเดกไวในรถตามล�าพง

8

กอนกลบ

• เปดโอกาสใหถามสงทสงสย และทบทวนสรปเรองทพดคย หรอแนวทางแกไขปญหาท ไดในวนน

• ชนชมและใหก�าลงใจทพ อแมดแลลกอยางเหมาะสม • แจงวนนดพบครงตอไป

9

ประเมนสขภาพและปญหาทวไป

• ทกทายและสอบถามปญหาหรอความกงวล ความเจบปวย การเปลยนแปลงภายในครอบครว บทบาทการท�างานและความรบผดชอบของพอแม ความตงเครยดในบาน

• สอบถามอาการตามระบบ การเจรญเตบโต พฒนาการและพฤตกรรมของเดก กจวตรประจ�าวนของเดก เชน การกนนม การนอน เปนตน

ตรวจรางกาย

• สงเกตปฏสมพนธระหวางเดกกบพอแม สอบถามและสงเกตพนอารมณของเดก วธการทพ อแมตอบสนองตอความตองการของเดก วธการจดการปญหาทเกดขนรวมทงสอบถามความคดเหนเกยวกบการเลยงดเดกซงอาจมความขดแยงกน

• ตรวจประเมนการเจรญเตบโต : ชงน�าหนก วดสวนสงและบนทกลงในกราฟการเจรญเตบโต วดเสนรอบศรษะและคล�ากระหมอมของเดก

เดกวย 6-12 เดอน

เปลยนแปลงภายในครอบครว บทบาทความกงวล ความเจบปวย การความกงวล ความเจบปวย การความกงวล ความเจบปวย การความกงวล ความเจบปวย การความกงวล ความเจบปวย การ

10

• ตรวจรางกายตามระบบ: รวมทงฟงเสยงหวใจ ตรวจตาเพอดการสะทอนแสงจากจอประสาทตา (red reflex) ตรวจภาวะตาเหล (strabismus) ตรวจขอสะโพกเพอคดกรองภาวะขอสะโพกหลด ตรวจทองเพอหาความผดปกต เชน กอนในชองทอง ตรวจอวยวะเพศโดยเฉพาะภาวะอณฑะ ไมเลอนลงถงอณฑะของเดกผ ชายและตรวจ labial adhesion ในเดกผหญง

การคดกรอง

• เฝาระวงและตดตามพฒนาการ โดยการซกถามและสงเกตพฤตกรรม ดงน

เดอน เดกควรนงเองไดชวคร ใชมอหยบของ และเปลยนมอถอของได หนหาเสยงเรยกชอ สงเสยงทมเสยงพยญชนะ เชน ปะ มะ เปนตน รจกคนแปลกหนา

เดอน สามารถเกาะยนได ใชนวหยบของชนเลกได เขาใจสหนาทาทาง ท�าตามสงงายๆ ทมทาทางประกอบได เปลง

เสยงพยญชนะไดหลายเสยงแตยงไมมความหมาย เชน ปาปาปา จะจะจะ เปนตนเลนจะเอได เดอนยนเองไดชวคร เดนเอง หรอเดนโดยจงมอเดยว หยบของใสถวยหรอกลองได พดค�าท

11

มความหมายไดอยางนอย 1 ค�า เรยกพอ/แมได เลยนแบบทาทาง โบกมอลา สวสด ชวยยกแขนขาในเวลาทแตงตวให

• คดกรองพฒนาการดวยเครองมอมาตรฐานทอาย 9 เดอน• ประเมนการไดยนโดยการซกถามหรอใชอปกรณพเศษใน

กรณทยงไมไดตรวจตงแตแรกเกด หรอพอแมมความกงวล• ระดบฮมาโทครต เพอคดกรองภาวะซดจากการขาดเหลก

อยางนอย 1 ครงในชวงอาย 6-12 เดอน

วคซน

• ทบทวนตารางการใหวคซน• ใหวคซนตามอายดงน เดอนวคซนคอตบ ไอกรน บาดทะยก โปลโอ และวคซน

ตบอกเสบบครงท 3 - เดอน วคซนหด คางทม หดเยอรมน ครงท 1 • พจารณาใหวคซนเสรมหรอวคซนทางเลอกตามความเหมาะสม

แนะน�าพอแม

การเ ยงด

• รก ดแลใกลชด เอาใจใสตอตวเดก สงเกตและตอบสนองความตองการอยางเหมาะสม

12

• ควรจบใหเดกไดเหนสงตางๆ รอบตว เลนและพดคยกบเดกบอยๆ และอานหนงสอนทานทมรปภาพใหเดกฟงเพอ สงเสรมพฒนาการดานภาษา ใหเดกคลานหรอเดนบอยๆ โดยจดสภาพแวดลอมใหเหมาะสม ปลอดภย

• ไมใหดโทรทศนหรอใชสอผานจออเลกทรอนกสทกประเภท • ท�ากจกรรมกบลกทกคน และเปดโอกาสใหพมสวนรวมใน

การดแลนอง• พอแมควรมเวลาเปนสวนตวบาง

การ งเ รม ขน ยทด

• ใหนมแมอยางตอเนอง กรณท ใหกนนมผสม ควรอธบายชนดของนมและปรมาณทเหมาะสม วธการท�าความสะอาดขวดนม ควรใหอาหารตามวย ดงน อาย 6 เดอนควรไดรบ 1 มอ 9 เดอนควรไดรบ 2 มอ และ 12 เดอนควรไดรบ 3 มอ อาหารดงกลาวควรเปนอาหารทมธาตเหลกเพยงพอหรอพจารณาใหธาตเหลก

• เดกวยนสามารถนอนตดตอกนไดนานขน ควรลดนมในเวลากลางคน

• ฝกใหเดกท�ากจวตรประจ�าวนใหเปนเวลา เชน การกนอาหาร เขานอน เปนตน

13

• ดแลสขภาพฟน โดยใชผาสะอาดชบน�าเชดฟนและกระพงแกม วนละ 2 ครง ใหฟลออไรดเสรมถาอยในพนทมฟลออไรด ในน�าดมต�าและไมไดรบฟลออไรดจากแหลงอน พจารณาสงตอบคลากรทางทนตกรรมตงแตอาย 1 ปขนไป

ปองกนอบตเหตและลดความเสยง

• ระวงการพลดตกจากทสงและการกระแทก ไมควรใชรถหดเดนแบบทมลกลอเพราะมความเสยงตอการเกดอบตเหตทเปนอนตราย

• เลอกของเลนทเหมาะกบเดก ไมควรใหเดกเลนของเลนขนาดเลกทสามารถอมเขาปากได หรอมชนสวนทอาจหลดหรอแตกเปนชนเลก เพราะเดกอาจส�าลกลงไปในทางเดนหายใจ

• อยาอมเดกในขณะทถอของรอน และควรเกบสายไฟของกาน�ารอนไวไกลมอเดก อยาวางของรอนบนพน ระวงอนตรายจากไฟดด โดยตดตงปลกสงจากพนอยางนอย 1.5 เมตร หรอใชอปกรณ ปดปลกไฟ

• ไมปลอยใหเดกนงเลนน�าตามล�าพงแมเพยงชวขณะ• การโดยสารรถยนตอยางปลอดภย ควรใชทนงนรภยส�าหรบ

เดกทารก โดยตดตงทนงดานหลงและหนหนาไปดานหลงรถ อยาทงเดกไวในรถตามล�าพง

14

กอนกลบ

• เปดโอกาสใหถามสงทสงสย และทบทวนสรปเรองทพดคย หรอแนวทางแกไขปญหาท ไดในวนน

• ชนชมและใหก�าลงใจทพ อแมดแลลกอยางเหมาะสม • แจงวนนดพบครงตอไป

15

ประเมนสขภาพและปญหาทวไป• ทกทายและสอบถามปญหาหรอความกงวล

ในชวงทผ านมา • วยนเรมมความเปนตวของตวเอง ประเมนวาเดกมพฤตกรรม

เปลยนแปลงอยางไร วธการสอสารของเดกในสถานการณตางๆ และพอแมตอบสนองตอพฤตกรรมเหลานอยางไร

• สอบถามอาการตามระบบ การเจรญเตบโตพฒนาการและพฤตกรรมของเดก การเปลยนแปลงภายในครอบครว ความตงเครยดในบาน

ตรวจรางกาย• สงเกตปฏสมพนธระหวางเดกกบพอแม สงเกตวธการทพอ

แมดแลเดกรวมทงทาท น�าเสยงทพ อแมใช • ประเมนการเจรญเตบโต: ชงน�าหนก วดสวนสง วดเสนรอบ

ศรษะ และบนทกลงในกราฟการเจรญเตบโต• ตรวจรางกายตามระบบ โดยเฉพาะอยางยงเรอง ฟนผ

ทายน ทาเดน

เดกวย 18 เดอน

16

การคดกรอง• เฝาระวงและตดตามพฒนาการ โดยซกถามรวมกบสงเกต

พฤตกรรม วยนควรพดเปนค�าเดยวมความหมาย อยางนอย 3-6 ค�า ท�าตามค�าสงงายๆ ท ไมมทาทางประกอบได ชอวยวะในรางกายได 1 สวน เดนเกาะราวขนบนไดได หรอเดกบางคนอาจวงได จบดนสอขดเสนยงๆ ได ถอดกางเกงไดเอง

• ประเมนการไดยน จากพฒนาการดานภาษาและการสอสาร • คดกรองความเสยงตอการสมผสโรควณโรค สารตะกว และ

ภาวะไขมนในเลอดสง โดยการซกประวต

วคซน• ทบทวนตารางการใหวคซน• ใหวคซนตามอายดงน - เดอน วคซนไขสมองอกเสบเจอ 2 เขมหางกน

4 สปดาห

17

เดอน วคซนคอตบ ไอกรน บาดทะยก โปลโอ ครงท 4• พจารณาใหวคซนเสรมหรอวคซนทางเลอกตามความเหมาะสม

แนะน�าพอแมการเลยงด• รกและเอาใจใส ตอบสนองพอเหมาะตอตวเดก• สงเสรมพฒนาการทกดาน • สรางกฎกตกาใหเหมาะสมตามวยสงเสรมทกษะส�าคญและสขนสยทด• แนะน�าเรองอาหารเหมาะกบวย: อาหาร 5 หมเปนอาหาร

หลก 3 มอ รวมกบดมนมรสจดเปนอาหารเสรม มอละ 6-8 ออนซ วนละ 2-3 มอ ดมนมจากแกวหรอกลอง ไมใชขวดนมเปนภาชนะ

• นอนหลบพกผอนใหเพยงพอ ประมาณ 10-12 ชม ตอวน.• สขภาพชองปาก ใหแปรงฟนทกวนอยางนอยวนละ 2 ครง

แนะน�าพบบคลากรทางทนตกรรมทกป• ฝกระเบยบวนยในการใชชวต โดยก�าหนดเวลากนอาหาร

นอน เลน ใหเปนเวลา • ฝกใหเดกมสวนรวมในการชวยเหลอตนเอง เชน กนอาหาร

อาบน�า นงกระโถน แตงตว เมอเดกท�าได ควรชนชม การลงโทษควรใชวธเพกเฉยหรอตดสทธ หลกเลยงการต

18

ปองกนอบตเหตและลดความเสยง• เดกควรอยในสายตาของผเลยงด จดบานและบรเวณรอบ

บานเพอปองกนการพลดตกหกลม การชนกระแทก จมน�า ถกสารพษ สตวกด ความรอนลวก อนตรายจากไฟฟา และการถกรถชน

• แนะน�าใหเรมสอนใหเดกวยนรจกหลกเลยงการเขาใกลแหลงน�าและจดอนตรายอนๆ

• ไมใหเดกดโทรทศนหรอใชสอผานจออเลกทรอนกสทกประเภท• การโดยสารรถยนตอยางปลอดภย ควรใชทนงนรภยส�าหรบ

เดกทารก โดยตดตงทนงดานหลงและหนหนาไปดานหลงรถ อยาทงเดกไวในรถตามล�าพง

กอนกลบ• เปดโอกาสใหถามสงทสงสย• ชนชมและใหก�าลงใจพอแมทฝกฝนลกในทางทเหมาะสม • ทบทวนสรปเรองทพดคยหรอแนวทางแกไขปญหาท ไดใน

วนน• แจงวนนดพบครงตอไปทอาย 2 ป

19

เดกวย 2 »‚ประเมนสขภาพและปญหาทวไป

• ทกทายและสอบถามปญหาหรอความกงวล ความเจบปวย การเปลยนแปลงภายในครอบครว ความตงเครยดในบานในชวงทผ านมา

• วยนเปนวยซกซน สอบถามเรองอบตเหต การเจรญเตบโตพฒนาการและพฤตกรรม โดยเฉพาะดานการสอสาร การชวยเหลอตนเองในกจวตรประจ�าวน

ตรวจรางกาย• สงเกตปฏสมพนธระหวางเดกกบพอแม สงเกตวธการท

พ อแมดแลเดกรวมทงทาท น�าเสยงทพ อแมใช • ประเมนการเจรญเตบโต: ชงน�าหนก วดสวนสง วดเสนรอบ

ศรษะ และบนทกลงในกราฟการเจรญเตบโต• ตรวจรางกายตามระบบ เนนเรองฟนผ เหงอกอกเสบ

ประเมนตาเหล ตาเข และดบาดแผลหรอรอยฟกช�าตามตวเพอประเมนความปลอดภยในการเลยงด

• ตดตามพฒนาการโดยการซกถามและสงเกตพฤตกรรม

20

วยนชอบเลนเลยนแบบผใหญ เลนสมมตงายๆ พดค�าเดยวอยางนอย 50 ค�า เรมพดเปนวล 2 ค�าตดกน ท�าตาม ค�าสง 2 ขนตอนได วาดเสนตรงแนวนอน เปดหนงสอได ทละหนา เดนขนและลงบนไดไดทละขน และวงคลอง

การคดกรอง• ประเมนการไดยนโดยดจากพฒนาการดานการพดและการ

สอสาร • ซกประวตเพอคดกรองความเสยงตอการสมผสโรควณโรค

สารตะกว และภาวะไขมนในเลอดสง

วคซน• ทบทวนตารางการใหวคซน • ใหวคซนไขสมองอกเสบเจอ ครงท 3 (1 ปหลงจากไดรบชดแรก) • พจารณาใหวคซนเสรมหรอวคซนทางเลอก

ตามความเหมาะสม

21

แนะน�าพอแมการเลยงด• รกและเอาใจใส โดยไมตามใจ • เขาใจอารมณและพฤตกรรมเพราะเดกจะมความเปนตวของ

ตวเองเพมขน แตพดสอสารท�าไดไมด จงท�าใหเดกหงดหงดงาย แสดงพฤตกรรมไมเหมาะสม เชน กรดรอง/ดนกบพนเมอไมไดดงใจ

• สรางกฎเกณฑกตกาใหเหมาะสมตามวย • สงเสรมพฒนาการทกดาน โดยเฉพาะทางดานภาษา ผาน

การเลนและการอานนทานรปภาพ

สงเสรมทกษะส�าคญ• ฝกใหเดกชวยเหลอตนเอง โดยใหท�าสงตางๆ ดวยตวเอง

เพมขน เชน ขบถายโดยนงกระโถน กนขาว ถอดกางเกง โดยสรางแรงจงใจ ไมบบบงคบ และชมเชยเมอเดกท�าไดแมวาจะไมเรยบรอยในชวงแรก

• การฝกระเบยบวนยในการใชชวต โดยก�าหนดเวลากนอาหาร นอน เลน ใหเปนเวลา เมอเดกท�าได ควรชนชม การลงโทษควรใชวธเพกเฉยหรอตดสทธ และหลกเลยงการต

22

สงเสรมสขนสยทด• กนอาหาร 5 หมเปนอาหารหลก 3 มอ รวมกบดมนมรสจด

เปนอาหารเสรม มอละ 6-8 ออนซ วนละ 2-3 มอ ดมนมจากแกวหรอกลอง ไมใชขวดนมเปนภาชนะ

• นอนหลบพกผอนใหเพยงพอ ประมาณ 10-12 ชม. ตอวน• สงเสรมใหออกก�าลงกายกลางแจง• ฝกใหแปรงฟนเองดวยยาสฟนทกวนโดยวธ “สครบ” และ

ผปกครองแปรงซ�า และสงพบบคลากรทางทนตกรรมทกป

ปองกนอบตเหตและลดความเสยง• การใชสอผานจออเลกทรอนกสทกชนด รวมแลวไมเกน 1-2

ชวโมงตอวน ควรเลอกรายการใหเหมาะกบเดก และนงด รวมกน เพอใหมปฏสมพนธ พดคย ชแนะ ระหวางผเลยงดกบเดก

• ผเลยงดควรดแลใกลชด จดบานและบรเวณรอบบานใหปลอดภย เชน ตวางของตองวางมนคง ไมลมงายเมอเดกโหนหรอปนปาย ตรวจสอบความมนคง

23

ของประตรวบาน เกบสารมพษใหพนสายตา หากเดกกนสารพษ ใหตดตอศนยพษวทยาหมายเลข 0 2201 1083, 0 2246 8282

• แนะน�าใหเรมสอนใหเดกวยนรจกหลกเลยงการเขาใกลแหลงน�าและจดอนตรายอนๆ ไมใหเลนกบสนขจรจด และลกสนขแรกเกดทมแมอยดวย ไมใหรงแกสตว

• แนะน�าการใชหมวกนรภยและทนงนรภย เมอตองโดยสารยานพาหนะ

กอนกลบ• เปดโอกาสใหถามสงทสงสย• ชนชมและใหก�าลงใจพอแมทฝกฝนลกในทางทเหมาะสม • ทบทวนสรปเรองทพดคยหรอแนวทางแกไขปญหาท ไดใน

วนน• แจงวนนดพบครงตอไปทอาย 3 ป

24

ประเมนสขภาพและปญหาทวไป• ทกทายและสอบถามปญหาหรอความกงวล ความเจบปวย

การเปลยนแปลงภายในครอบครว ความตงเครยดในบานในชวงทผ านมา

• สอบถามอาการตามระบบ การเปลยนแปลงภายในครอบครว ความตงเครยดในบาน

• สอบถามการเจรญเตบโต พฒนาการและพฤตกรรม โดยเฉพาะดานการสอสาร การชวยเหลอตนเอง และกจวตรประจ�าวน

ตรวจรางกาย• สงเกตปฏสมพนธระหวางเดกกบพอแม สงเกตวธการท

พ อแมดแลเดกรวมทงทาท น�าเสยงทพ อแมใช

เดกวย 3-5 ป

25

• ตรวจประเมน: การเจรญเตบโดยการประเมนสดสวนของน�าหนกตอสวนสง ชงน�าหนก วดสวนสงและบนทกลงในกราฟการเจรญเตบโต วดความดนโลหต

• ตรวจรางกายตามระบบ โดยเฉพาะอยางยงเรอง ฟนผ แผนคราบฟน สของฟน และสขภาพเหงอก เหงอกอกเสบ

การคดกรอง• เฝาระวงและตดตามพฒนาการ โดยการซกถาม และสงเกต

พฤตกรรม: 3 ป ชวยตวเองในกจวตรประจ�าวนไดด และชอบเลนสมมต

เลนรวมกบผอน บอกชอตวเองและเพศของตนเอง บอกความตองการได เดนขนบนไดสลบเทา ขจกรยาน วาดรปวงกลมตามแบบ

4 ป พดไดชด บอกชอ-นามสกลของตนเอง รจกส 4 ส วาดรปสเหลยมจตรสได แตงตวไดเอง คงสมาธในการฟงนทานไดด รจกรอคอย เลนสมมตได

• ตรวจวดสายตาโดยใช picture tests (1 ครงในชวงอาย 3-6 ป)• ประเมนการไดยนโดยดจากพฒนาการการพดและการสอภาษา

รวมทงการสงเกตความชดของค�าพดของเดก (1 ครงในชวงอาย 3-6 ป)

26

• ตรวจดฟนผ แผนคราบฟน สของฟน และสขภาพเหงอก เชน เหงอกอกเสบ

• ตรวจคดกรองภาวะซดโดยวดระดบฮโมโกลบนหรอ ฮมาโทครต (1 ครงในชวงอาย 3-6 ป)

• ซกประวตเพอคดกรองความเสยงตอการสมผสโรควณโรค สารตะกว และภาวะไขมนในเลอดสง

วคซน• ทบทวนตารางการใหวคซน • ใหวคซนตามอายดงน วคซนคอตบ ไอกรน บาดทะยก โปลโอ ครงท 5 (1 ครงในชวงอาย 4-6 ป) วคซนโรคหด คางทม หดเยอรมน ครงท 2 (1 ครงในชวงอาย 4-6 ป)• พจารณาใหวคซนเสรมหรอวคซนทางเลอกตามความ

เหมาะสม

แนะน�าพอแมการเลยงด

• รก ใกลชดและไมตามใจ เปนแบบอยางทด

27

ใหลก สอสารเชงบวก ไมพดค�าหยาบคาย ใจเยนรอคอย ควบคมอารมณไดเวลาไมพอใจ สงเสรมพฒนาการทกดาน

• สงเสรมใหเดกเปนตวของตวเอง เชน ชวยตวเอง มสวนรวมในการคด เลอก และตดสนใจในบางเรอง ใหเรยนรโดยใชวธลองผดลองถก เดกจะภาคภม ใจเมอท�าไดส�าเรจ

• สรางกฎเกณฑกตกาใหเหมาะสมตามวย และจดระเบยบวนยในกจวตรประจ�าวน

• เนนการคดด ท�าด คอ ชวยตวเองและชวยคนในบาน พดดานดเชงบวก

• ใหเวลาฝกฝนเดกใหเกดความสามารถหลายดาน เชน ใหรบผดชอบ ท�างานบาน จดกระเปา เปนตน อยาเนนดานการเรยนเพยงอยางเดยว ควรชนชมเมอเดกท�าได การลงโทษควรใชวธเพกเฉยหรอตดสทธ และหลกเลยงการต

สงเสรมทกษะส�าคญ• สงเสรมการอานหนงสอนทาน ท�ากจกรรมวาดรป เลนรวม

กบคนอน และออกก�าลงกายกลางแจง • เรมฝกควบคมความโกรธเบองตน ชวยใหเดกเลาเรองทท�าให

ไมพอใจ โกรธ เสยใจ หงดหงด ด ใจ และการปรบตวใหอยรวมกนกบพนอง เพอนๆ ไดอยางสนต

28

• ฝกใหชวยเหลองานบานงายๆ เชน เกบของเลน ของใช ใหรบผดชอบตนเอง

• ฝกระเบยบวนยในกจวตรประจ�าวน เชน ก�าหนดเวลากน นอน เลน ใหเปนเวลา

• สงเสรมใหพนองเลนดวยกน ชวยเหลอกนและกน ปรบตวเขาหากน

สงเสรมสขนสยทด• อาหาร 5 หมเปนอาหารหลก 3 มอ รวมกบดมนมรสจดเปน

อาหารเสรม หลกเลยงอาหารรสหวาน แปรงฟนดวยยาสฟนวนละ 2 ครงและผปกครองแปรงซ�า และสงพบบคลากรทางทนตกรรมทกป

• นอนหลบพกผอนใหเพยงพอ ประมาณ 8-10 ชม. ตอวน• ฝกใหขบถายเปนเวลา โดยชวยตวเองใหมากทสด • เนนการออกก�าลงกายกลางแจง

ปองกนอบตเหตและลดความเสยง• การใชสอผานจออเลกทรอนกสทกชนดรวมแลวไมเกน 1-2

ชวโมงตอวน ควรเลอกรายการใหเหมาะกบเดกและนงดรวมกน เพอใหมปฏสมพนธ พดคย ชแนะ ระหวางผเลยงดกบเดก

29

• ใหผเลยงดควรดแลใกลชด จดบานและบรเวณรอบบานเพอปองกนอนตราย จากการพลดตกหกลม การชนกระแทก การจมน�า สารพษ สตวกด ความรอนลวกและอนตรายจากไฟฟา เกบสงของอนตราย เชน ปน สารเคม ยา ในทปลอดภยใหพนสายตาและมอเดก

• หามเดกขามถนนโดยล�าพง สอนใหหลกเลยงการเขาใกลแหลงน�าและจดอนตรายอนๆ ฝกสอนทกษะการลอยตวและวายน�าระยะสน

• สอนใหระวงภยจากคนแปลกหนาและวธการแกไขสถานการณงายๆ

• แนะน�าการใชหมวกนรภยและทนงนรภยเมอตองโดยสารยานพาหนะ

กอนกลบ• เปดโอกาสใหถามสงทสงสย และทบทวนสรปเรองทพดคย

หรอแนวทางแกไขปญหาท ไดในวนน• ชนชมเดกทแสดงความสามารถได และใหก�าลงใจพอแมท

ฝกฝนลกในทางทเหมาะสม• แจงวนนดพบครงตอไป ทอาย 6 ป

30

เดกวย 6-10 »‚

ประเมนสขภาพและปญหาทวไป• ทกทายและสอบถามปญหาหรอความกงวลทม ในชวงทผาน

มา • ทบทวนความเจบปวยทผ านมา การเขาเรยนระดบประถม

ศกษา การด�าเนนชวต เพอน ปฏสมพนธกบพอแม คร • สอบถามอาการตามระบบ การเจรญเตบโตและพฒนาการ

ตามวย ความเครยด การเปลยนแปลงภายในครอบครว• ประเมนพฤตกรรม การใหความรวมมอ ความรบผดชอบตอ

ตนเอง ครอบครว และท โรงเรยน

31

ตรวจรางกาย การวดและประเมนผล • สงเกตปฏสมพนธระหวางเดกกบพอแม หรอผเลยงด• ชงน�าหนก วดสวนสง ประเมนสดสวนของน�าหนกตอสวน

สง วดความดนโลหต ลงขอมลในตาราง growth chart• ตรวจรางกายตามระบบ ดรองรอยการถกท�าราย รอยด�า

ดานหลงคอในกรณอวน • ตรวจสขภาพชองปาก ฟน และการสบกนของฟน• ประเมนการเปลยนแปลงทางรางกายเขาสวยหนมสาว • ประเมนพฤตกรรม ความรบผดชอบตอตนเอง ครอบครว

การเรยนและความสมพนธกบเพอนท โรงเรยน

การคดกรอง• ตรวจสายตาโดยใชเครองมอ เชน Snellen test หรอ

E-chart ถาการมองเหนทอยตงแต 20/40 หรอ 6/12 ขนไปอยางนอยหนงขาง ควรสงตอจกษแพทย

(1 ครงทชวงอาย 3-6 ป และตดตามทอาย 8 ปและ 10 ป)• ตรวจการไดยนโดยการซกถามและใชเทคนค การตรวจอย างง ายโดยใช นวหวแม มอและนวช

ถกนเบาๆ หางจากรหประมาณ 1 นว ตรวจหทละขาง ถ าข างใดไม ได ยนเสยงให สงสยว าหข างนนม

32

ความผดปกต สาเหตทพบบอยคอ ขหอดตนและหชนกลางอกเสบ

(1 ครงทชวงอาย 3 -6 ป) • ตรวจคาความเขมขนเลอด เพอคด

กรองภาวะซด ถาคาฮมาโทครต Hct < 35 % หรอ ฮโมโกลบน: Hb < 11.5 g/dl เดกควรไดรบการรกษาหรอสงตอ (1 ครงทชวงอาย 3 -6 ป) และตดตามเปนระยะในเดกทมความเสยง เชน น�าหนกตวต�า กวาเกณฑ

• วดระดบตะกว หรอไขมนในเลอด หรอทดสอบวณโรค ในกรณทมขอบงช

วคซน• ทบทวนตารางการใหวคซน • ใหวคซนตามอายดงน วคซน คอตบ ไอกรน บาดทะยก โปลโอครงท 5

(1 ครงในชวงอาย 4-6 ป) หด หดเยอรมน คางทม ครงท 2 (1 ครงในชวงอาย 4-6 ป)• พจารณาใหวคซนเสรมหรอวคซนทางเลอกตามความ

เหมาะสม

33

แนะน�าพอแมการเลยงด

• รก เอาใจใสตอตวเดก ตอบสนองพอเหมาะ ไมตามใจ ตดตามการปรบตวท โรงเรยน

• ปรบกฎเกณฑกตกาใหเหมาะสมตามวยและใหใกลเคยงโรงเรยน

• ใหชวยตนเองและผอน ใหท�างานบาน เพมความสามารถ ในการแกปญหา

• ฝกใหเดกคดด พดดดานบวก ท�าด โดยสงเสรมใหเดกเปนตวของตวเองมากขน

สงเสรมทกษะส�าคญ• ฝกความรบผดชอบตอตนเอง ของใช ใหชวยงานบานและรบ

ผดชอบงานท โรงเรยน• ฝกเรองความอดทน อดกลน การตรงเวลา รกการอาน

หนงสอ• ใหเผชญสภาพแวดลอมหลายแบบเพอใหเดกปรบตวและเพมความสามารถในการแกปญหา

สงเสรมสขนสยทด• อาหารใหครบ 5 หม หลกเลยงอาหารหวาน เคม

และไขมนสง

34

• นอนหลบพกผ อนใหเพยงพอ ประมาณ 8-10 ชม. ตอวน

• ออกก�าลงกายสม�าเสมอทกวนหรอมกจกรรมทออกแรงอยางนอย 30 นาทตอวน

• สนบสนน ชวยเหลอดานการเรยน ใหแบงเวลาเรยนใหเหมาะสม แนะวธจดการความเครยด

• แปรงฟนและใชไหมขดฟน พบบคลากรทางทนตกรรมปละ 1-2 ครง

โรงเรยนและการเรยน• ตดตามการบาน สงเสรมทกษะดานการอาน เขยนหนงสอ

และการคดค�านวณ สรางนสยชอบคนควาหาความรจดหาทสงบใหเดกไดท�าการบานและทบทวนแบบเรยน

• พจารณาแผนการเรยนรเฉพาะบคคลในรายทมปญหาความพการ

• ฝกใหเลนเปนหลายดาน เปดโอกาสไดเลนกฬากบเพอน สงเสรมการคบเพอนหลายกลม

• สงเสรมการปรบตวในหลายสถานการณ พฒนาความสามารถรอบดาน การท�ากจกรรมทงในและนอกหลกสตร

• ปลกฝงการมจตสาธารณะ ชวยเหลอผอน

35

ปองกนอบตเหตและลดความเสยง• การใชสอผานจออเลกทรอนกสทกชนดรวม

แลวไมเกน 1-2 ชวโมงตอวน โดยเลอกรายการใหเหมาะสมกบวย นงดรวมกบเดกและมการพดคยชแนะ ควรใชเวลาสวนใหญท�ากจกรรมอนๆ รวมกบเดก

• สอนทกษะความปลอดภยทางน�า โดยใหรจกหลกเลยงแหลงน�าทมความเสยง ฝกลอยตวและวายน�าระยะสน ใชชชพเมอตองเดนทางทางน�า ชวยเหลอผจมน�าโดยการตะโกน

• ฝกใหขจกรยานเมออายมากกวา 5 ป อยางถกวธและปลอดภย (ขจกรยานรมทาง ขบไมสวนทาง ท�าตามกฎจราจร) และไมใหเดกโดยสาร นง หรอยนดานหลงรถกระบะ เดกทอายนอยกวา 9 ป ตองใชทนงเสรมใหสงพอทจะใชเขมขดนรภย

• แนะน�าการใชหมวกนรภยเมอโดยสารรถจกรยานยนต และใชทนงนรภยหรอเขมขด (> 9 ป) เมอโดยสารรถยนต

• ไมปลอยใหเดกอยกบคนแปลกหนาตามล�าพง และสอนเดกใหไมรบของหรอไปกบคนแปลกหนา ใหอยในบรเวณทปลอดภยทถกก�าหนดไว

• หลกเลยงการมเพศสมพนธ โดยสอนเดกทเรมเปนหนมเปนสาวใหหลกเลยงการคบหากบผใหญหรอ

เพอนตางเพศทบอกให เดกพดโกหก เรองความสมพนธตอพอแม หรอผปกครอง

36

• สอนใหเดกปองกนตวและบอก เมอมผอนมากระท�าหรอปฏบตโดยมชอบตอรางกาย

• แนะน�าเรองโทษของ เหลา บหร และสารเสพตด

กอนกลบ• เปดโอกาสใหถามสงทสงสย• ชนชมความสามารถของเดกในระหวางการประเมน• ชนชมและใหก�าลงใจพอแมทฝกฝนลกในทางทเหมาะสม• ทบทวนสรปเรองทพดคยหรอแนวทางแกไขปญหาท ไดใน

วนน• แจงวนนดพบครงตอไปทอาย 8 ปและ 10 ป

37

วยรน 3 ชวงไดแก วยรนตอนตน (11-14 ป) ตอนกลาง (15-17 ป) และตอนปลาย (18-21 ป) สามารถใหการดแลสขภาพคลายๆ กน จงขอกลาวโดยรวมดงน

ประเมนสขภาพและปญหาทวไป• ทกทายและสอบถามปญหาหรอความกงวลในชวงทผ านมา• ทบทวนความเจบปวยทผ านมา การเรยน การด�าเนนชวต

เพอน ปฏสมพนธกบพอแม คร • สอบถามอาการตามระบบ การเจรญเตบโตและพฒนาการ

ตามวย ความเครยด การเปลยนแปลงของรางกาย อารมณ ความคด จตใจ และการเปลยนแปลงในครอบครว

ประเมนความเสยง• ซกถามวยรนตามล�าพง เกยวกบความสมพนธภายในบาน

การกนอาหาร การเรยนหรอการงาน กจกรรมและเพอน

วยรน (11-21 ป)

38

การใชยาหรอสารเสพตด พฤตกรรมทางเพศ อารมณและความรสกเศรา ความรสกอยากท�ารายตวเอง ความรนแรงและความปลอดภย รวมทงประเมนความรนแรงของปญหาทพบ

(HEEADSSS: Home, Eating/Education/Employment, Activity and friends, Drugs, Sexuality, Suicidal ideation/mood, Safety and violence)

ตรวจรางกาย• ชงน�าหนก วดสวนสง วดความดน ค�านวณคา

ดชนมวลกาย (BMI) ลงขอมลในตาราง growth chart

• ตรวจรางกายตามระบบ ดรองรอย สว รอยสก รอยเจาะ รองรอยการถกท�าราย รอยด�าดานหลงคอในกรณอวน

• กระดกสนหลง : ดการโคงงอของสนหลง (scoliosis) โดยใช Adam’s Forward bending test

• ดการเปลยนแปลงทางรางกายเขาสวยหนมสาว • ตรวจหนาอก ดการเปลยนแปลงของเตานมทงหญงชาย • อวยวะเพศ

ตรวจรางกายตามระบบ ดรองรอย สว รอยสก

39

หญง : ดลกษณะขนหวหนาว (SMR) อาการบงชวาตดเชอ, ตรวจภายใน กรณมตกขาว หรอเลอดออกผดปรกต เปนตน

ชาย : ดขนาดของอณฑะและขนหวหนาว (SMR) อาการบงชวาตดเชอ ภาวะไสเลอน ถงน�า กอน เสนเลอดขอด เปนตน

การคดกรอง• ตรวจสายตาโดยใชเครองมอ เชน การใช Snellen chart

ถาการมองเหนตงแต 20/40 หรอ 6/12 ขนไปอยางนอย หนงขางควรสงพบจกษแพทย

• ตรวจการไดยนโดยการซกถามและใชเทคนคการตรวจอยางงายโดยใชนวหวแมมอและนวชถกนเบาๆ หางจากรหประมาณ 1 นว ตรวจหทละขาง (1 ครงทชวงอาย 11-21 ป)

• ตรวจคาความเขมขนเลอด เพอคดกรองภาวะซด ในวยรนหญงทมประจ�าเดอนหรอขาดอาหาร หรอรบประทานมงสวรต ถาคาฮมาโทครต Hct < 35 % หรอ ฮโมโกลบน: Hb < 11.5 g/dl ควรไดรบการรกษา หรอสงตอ

(1 ครงทชวงอาย 11 -21 ป) • วดระดบตะกว หรอไขมนในเลอด หรอทดสอบวณโรค ใน

กรณทมขอบงช• ตรวจหาโรคตดเชอทางเพศสมพนธ ในกรณทมขอบงช

40

วคซน• ทบทวนตารางการใหวคซน • ใหวคซนตามอายดงน อาย 11 ป ฉดวคซน คอตบ บาดทะยก และใหซ�าทก 10 ป• พจารณาใหวคซนเสรมหรอวคซนทางเลอกตามความเหมาะสม

ค�าแนะน�าการเลยงด

• ท�าความเขาใจพฒนาการของวยรน ทมการเปลยนแปลงทกดาน รบฟง เขาใจความคด ความรสก สงเสรมใหแสดงความคดเหนของตนเอง รวมทงอธบายให วยรนเขาใจสงทเกดขนกบตวเอง

• เปนแบบอยางทด เปนทปรกษาและชแนะวยรนไดเหมาะสม ปลกฝงการมจตสาธารณะ

• ปรบกตกาในบานใหเหมาะสมกบวยรน มอบงานทเหมาะสมใหรบผดชอบ

• สนบสนนเรองเรยนและการท�ากจกรรมตางๆ ยามวาง เพอใหมประสบการณ

• สงเสรมใหเปนตวของตวเอง แตพรอมขดขวางถาวยรนท�าพฤตกรรมเสยงหรอไมเหมาะสม

41

สงเสรมสขนสยทด• นอนหลบพกผอนใหเพยงพอ ประมาณ 8-10 ชม.ตอวน• อาหารใหครบ 5 หม ไดแคลเซยม 1,000-1,300 มก. ตอวน

รวมทงไดพลงงานทพอเพยงตอวนส�าหรบวยรนหญง 1,600-1,800 กโลแคลอร วยรนชาย 1,800-2,200 กโลแคลอร

• ออกก�าลงกายสม�าเสมอทกวนหรอมกจกรรมทออกแรง อยางนอย 1 ชม.ตอวน ใชเวลากบสออเลกทรอนกส หรอคอมพวเตอรไมควรเกน 2 ชม.ตอวน

• สนบสนน ชวยเหลอดานการเรยน ใหแบงเวลาเรยนใหเหมาะสม แนะวธจดการความเครยด

• แปรงฟนและใชไหมขดฟน พบบคลากรทางทนตกรรม ปละ 1-2 ครง

แนวทางลดความเสยง• ใหความรเรองเพศศกษา สอนใหงดหรอหลกเลยงการม

เพศสมพนธ ส�าหรบผทมความเสยงเรองเพศใหแนะน�าวธปองกนการตงครรภและการตดเชอทางเพศสมพนธ

• งดหรอหลกเลยงการสบบหร ดมแอลกอฮอลและใชสารเสพตดทกชนด กรณท ใชอยแนะน�าใหลดการใชและปองกนภาวะแทรกซอนทอาจเกดขนได

• หลกเลยงสถานการณอนตรายตอการถกท�าราย

42

หรอถกลวงละเมด ฝกการปฏเสธและการแกปญหาเฉพาะหนาในสถานการณทเสยงสง ไมใชความรนแรงเพอแกปญหา

• สงเสรมการปฏบตตามกฏจราจร สวมหมวกนรภยหรอคาดเขมขดนรภยทกครงทขบข

กอนกลบ• เปดโอกาสใหถามสงทสงสย• ทบทวนสรปเรองทพดคยหรอแนวทางแกไขปญหาท ไดใน

วนน• แจงวนนดพบครงตอไป • ใหเบอรโทรศพทตดตอแกวยรนกรณมปญหาหรอขอสงสย

43

อาย นาการ

1 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

ยกคางจากทนอนชวครในทานอนควา

มองตามวต ได งกงกลางลาตว

จองหนา

รองไห

ตอบสนองตอเสยงทไดยนโดยการสะดงหรอเบงตามอง

2 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

ชนคอ 4 อง าในทานอนควา

มองตามวต ไดขาม านกงกลางลาตว

ยมและสบตา

สงเสยงในลาคอเชน อ อา

ตอบสนองตอเสยงทไดยนโดยการกระพรบตา หรอเงยบเพอ งเสยงทไดยน

4 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

ทานอนควาอกพนพน พยงลาตวดวยแขนทอนลาง ทานงชนคอไดด พลกควาหรอ

พลกหงาย

มองตามวต จากดานหนงของลาตวไป งอกดานหนง (180 อง า) ไขวควา

ของใกลตว

ตนเตนดใจอยางชดเจนเมอเหนนมแมหรอขวดนม

สงเสยง อ อา โตตอบเมอมคนคยดวย หวเราะ

หนหาเสยง

เก พ นาการของเดกป มวย (0-6 ป) น จดทาขนโดยค ะกรรมการ กอบรมและ

สอบ อนสาขาพ นาการและพ ตกรรม รวมกบชมรมพ นาการและพ ตกรรมเดกแหงประเท ไทย าน

ความเหนชอบของค ะกรรมการบรหารราชวทยาลยกมารแพทยแหงประเท ไทย พ 2 เพอใชเปน

เก อางองเบองตนสาหรบเดกทวไปวาเดกสามาร ทาอะไรไดในแตละชวงวย ซงอาจมทก ะบางอยาง

ทเดกปกตจานวนหนงทาไดเรวหรอชากวาเก นเลกนอย เก พ นาการของเดกป มวยชดนจงไมใช

เครองมอทใชในการวนจฉยปญหาดานพ นาการของเดก

มาตร าน ราชวทยา ยกมารแ ทยแหงประเทศไทย ศ 2557

เก นาการตามชวงวย องเดกป มวยเก นาการตามชวงวย องเดกป มวย

44

อาย นาการ

6 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

ดงขนนง ร ะไมหอย พลกควาและพลกหงาย ทานอนควายกอกและทองสวนบนพยง

ลาตวดวย ามอ นงไดโดยใชมอยนพน

หยบของดวย ามอ

หวเราะเมอ กเอา าคลม ร ะออก เรมตดแม

เลนหรอเลยนเสยง ไดแก เลยนเสยงจปาก เดาะลน สงเสยงทใชอวยวะในปาก เพอให

เกดเสยงพยญชนะ ไดแก ปาปา ดาดา

หนหาเสยงเรยกชอ

-8 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

นงทรงตวไดเองโดยไมตองชวยพยง

มองตามของตก เปลยนมอ อของ ใชมอ อกอนไมขางละกอน

สนกกบการเลนเมอเอา าคลม ร ะออก

ทาเสยงพยางคเดยวเชน จะ หมา

มองตามสงท เลยงดช

-10 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

ลกนงจากทานอน, คลาน เหนยวตวขนยน, เกาะยน

ใชนวชและนวหวแมมอหยบของ

เลนจะเอ, โบกมอบาย-บาย

เลยนเสยงพดคย เรยก พอ และ แม แตยงไมเฉพาะเจาะจง

เรมทาตามคาสงงาย ได เชน โบกมอบายบาย หยดการกระทาเมอไดยนคาวา ไม

11-12 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

ยนไดเองชวครหรอตงไข จงเดน

ปลอยของเมอขอ

เลยนแบบทาทาง

สงเสยงทเปนเสยงรม ปากแบบมเสยงสงเสยงตา เรมเรยกชอคนใกลชดทคนเคย

เรยก พอ และ แม แบบเฉพาะเจาะจงได

เรมเขาใจความหมายของคาพยางคเดยว ตอบสนองตอคา ามงาย ได เชน แมอย

ไหน ลกบอลอยไหน เดกอาจมองไปในท ทางของของทอย

13-1 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

เดนไดเอง

หยบจบดนสอขดเขยน

ใชทาทางหรอชบอกความตองการ เรมชหรอทาทาแสดงบอก งสงทตนเองสนใจ

พดคาทมความหมายได 1-3 คา ซงเปนคาทเพมเตมจากคาทใชเรยกคนคนเคยหรอ

สตวเลยงในบาน

เมอบอกใหไปหยบของทคนเคยจากอกหอง เดกเขาใจและทาได เชน ลกบอลอยไหนนะ

ไปเอารองเทา เปนตน

45

อาย นาการ

16-18 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

เกาะราวหรอจงมอเดนขนบนได นงบนเกาอเลกไดมนคง

ตอสงของในแนวตงได 2-3 ชน ขดเสนยง ไปมา

รจกป เส หยบอาหารปอนตวเองได

พดคาทมความหมายเพอแสดงความตองการไดหลายคา, มคาพดรวมโดยเฉลย 10-20 คา

ชอวยวะไดอยางนอย 3 สวน (ไดแก ตา จมก ปาก) เขาใจความหมายของคาประมา

0 คา รจกชอสตว สงของ

1 -24 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

เตะบอล วง เดนขนบนไดโดยกาวเทาตาม

ตอสงของในแนวตงได -6 ชน เรมเปดหนาหนงสอไดทละหนา

ใชชอนตกอาหารกนได

พดไดประมา 0 คา เรมพดคาทมความหมายสองคาตดกน เชน กนขาว แมอม

ชไปยงสงของหรอรป าพตามทบอกไดอยางหลากหลาย ชอวยวะไดอยางนอย 6 สวน

2 -30 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

กระโดดสองเทา เดนเขยงเทา

ขดเสนตรงในแนวตงหรอแนวนอน ขดเขยนเปนเสนวน

เลนเลยนแบบและเลนสมมตงาย

พดเปนวล 2-3 คา หรอเปนประโยคสน มจานวนคา พทรวมประมา 200 คา

ทาตามคาสงสองขนตอนได สามาร ตดตาม งเรองเลาสน ได

31-36 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

ยนขาเดยว 2-3 วนาท, ขจกรยาน 3 ลอ ขนบนไดเองสลบเทา ลงบนไดโดยกาวเทาตาม

ตอสงของในแนวตงได 8 ชนหรอมากกวา เลยนแบบการวาดรปวงกลม

เลนสมมตทซบซอนขน เลนกบเดกอน

เรมเลาเรองได งเขาใจแตอาจไมทงหมด บอกเวลาตองการขบ าย บอกชอตนเอง

เพ หรออาย พอได

รจกสอยางนอย 1-2 ส เขาใจคากรยาทแสดงการกระทา ไดแก หมากาลงวง เดกกาลง

กน เขาใจคาค พท ไดแก รอน เยน เหนอย เขาใจคาบพบทงาย ไดแก บน ใน

3 -48 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

กระโดดขาเดยว ลงบนไดสลบเทา

วาดรปวงกลมตามแบบ วาดเสนสองเสนตดกนตามแบบ ( ) ตอแทงไม 3 ชนเปนสะพาน

เลนเกมทมกตกางาย กบคนอนได รจกรอคอย ใสกางเกง และใสเสอยดสวมหวเองได

พดเลาเรองเปนประโยคยาว ใหคนอนเขาใจได บอกสไดหลายส นบของทละชนได

อยาง กตองเรยงตามลาดบของการนบ ประมา -10 ชน

เขาใจประโยคคา ามทซบซอนมากขน ไดแก อยางไร ทาไม เขาใจคาสง 3 ขนตอน

เขาใจจานวน หนง และ หลาย ไดแก หยบของ 1 ชน หรอหลาย ชนได กตอง

เขาใจคาบพบทเพมเตม ไดแก ดานหนา ดานขาง ใต

46

อาย นาการ

4 -60 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

กระโดดสลบเทา กระโดดขาเดยว กระโดดขามสงกดขวางเตย เดนตอเทาเปนเสนตรง

(tandem gait)

วาดรปสเหลยมตามแบบ วาดรปคนทมอวยวะ 3 สวนหรอมากกวา เรมใชกรรไกร

ตดกระดา

แตงตวและแปรง นเองไดโดยไมตองชวย

คาพดชดเจน งเขาใจทงหมด รจก ามความหมายของคาหรอวลทไมเขาใจ เรมรจก

ามคา าม อยางไร หรอ ทาไม ได บอกชอพยญชนะไทยทพบบอยบางตวได

ไดแก ก ไก ง ง รองเพลงสน หรอทองอาขยานทไดยนบอย ได รจกจานวนนบ

1- บอกไดอยาง กตองหลงจากนบวามของรวมทงหมด 4 ชน หรอ ชน

เขาใจคา าม เมอไร เรมเขาใจซาย-ขวา เขาใจขนาดเลก-ใหญ ยาว-สน

61- 2 เดอน (GM)

(FM)

(PS)

EL:

RL:

เดนบนสนเทา เดนตอเทา อยหลง รบลกบอลโดยใชสองมอ กระโดดไกล 120 เซนตเมตร

วาดรปสามเหลยม วาดรปคนทมอวยวะ 6 สวนหรอมากกวา เลยนแบบการเขยนพยญชนะ

งาย บางตวได

แตงตว และเตรยมอาหารงาย ไดเองโดยไมตองมคนชวย

อ บายความหมายของคาในชวตประจาวนได ไดแก ลกบอล บาน บอกความแตกตาง

ของสงของ 2 สงได รจกจานวนนบ 1-10 บอกจานวนนบรวมทงหมดไดอยาง กตอง

บอกชอของตวพยญชนะไทยสวนใหญได กตอง แมไมมรป าพประกอบ ไดแก บอกได

วา ก ชอ ก ไก

เขาใจเรองขาขนของเดก เขาใจลาดบของเหตการ ไดแก เรองในอดต ปจจบน

เขาใจวาตวพยญชนะไทยแตละตวมเสยง ไดแก ตว ก มเสยง กอ (หรอเกอะ) ตว ท

และ มเสยงเดยวกน คอ ทอ (หรอเทอะ) เขาใจสญลก ตวเลขวามคาเปน

จานวนตาง ในชวง 1-10

หมายเหต M t , M f ne t , P pe nal al

R e ept ve lan ua e, E e p e ve lan ua e

กจกรรม

ชวงอาย

วยทารก ป มวย วยเรยน วยรน

-7 วน 1 เดอน 2 เดอน 4 เดอน 6 เดอน 9 เดอน 12 เดอน 18 เดอน 2 ป ป 4 ป 6 ป 8 ป 1 ป 11-14 ป 15-17 ป 18-21 ป

ประวต สม า 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

การตรวจรางกาย 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

นาการ

ตดตามเ าระวง นาการ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

ตรวจคดกรองพ นาการ (devel p ental een n ) 1*

ประเมนป หาทางจตใจ สงคม แ ะ ตกรรม 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

การวดแ ะประเมน

ชงนาหนก 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

วดสวนสง 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1 1

1 1 1 1 1 1 1

วดเสนรอบ ร ะ 1 1 1 1 1 1 1 1 1

นาหนกตวเมอเทยบกบความสง ดชนมวลกาย ( MI)

ความดนโลหต 1 1 1 1 1 1

การคดกรอง

วดสายตาโดยใชเครองมอ 1 1 1 1 1 1

การไดยน - ดวยเครองมอพเ (ทาเมอมความพรอมของอปกร ) 1

- โดยการซก ามและใชเทคนคการตรวจอยางงาย 1 1 1 1 1 1 1

ตรวจเลอดคดกรองทารกแรกเกด 1

ตรวจระดบฮโมโกลบน ฮมาโตครต 1 1 2A

ตรวจคดกรองโรค

- ว โรค 2 2 2 2 2

- ตะกว 2 2 2

- ไขมนในเลอด 2 2 2

- โรคตดตอทางเพ สมพน 2 2 2 2

วคซนปองกนโรค 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

การใหคาปรก าแนะนา สงเสรมส า

การเ ยงดเดกตามวยแ ะสงเสรม นาการ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

โ ชนาการแ ะการออกกา งกาย 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

การดแ ส า ชองปากแ ะ น 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

- สงตอบคลากรทางทนตกรรม 1

การปองกนอบตเหต 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

สารเสพตด อนามยเจรญพน พ ตกรรมเสยงอน 1 1 1 1 1 1

หมายเหต 1 แนะนาใหทา 2 ควรทา 2 ควรทาในเดก ห ง 2B ควรทาใน ทมความเสยง แนะนา าไมม อจากด ทาอยางนอย 1 ครงในชวงอายดงก าว

1* 1*

กาหนดการดแ ส า เดกไทย โดยราชวทยา ยกมารแ ทยแหงประเทศไทย ศ 2557

(Re ended u del ne f P event ve Ped at Healt a e T e R al lle e f Ped at an f T a land, 2014)

กาหนดการดแ ส า เดกไทย โดยราชวทยา ยกมารแ ทยแหงประเทศไทย ศ 2557

(Re ended u del ne f P event ve Ped at Healt a e T e R al lle e f Ped at an f T a land, 2014)

HPV 3 เขมท

0,1-2, 6 เดอน

วคซนจำเปนทตองใหกบเดกทกคน

11-12 ป

11-12 ป

วคซน

วคซน

อาย

อาย

แรกเกด 1 เดอน 2 เดอน

2 เดอน

4 เดอน

4 เดอน

6 เดอน

6 เดอน

9 เดอน

9 เดอน

12 เดอน

12 เดอน

18 เดอน

18 เดอน

2 ป

2 ป

2 ป 4-6 ป

4-6 ป

JE3

บซจ1 (BCG) BCG

ตบอกเสบบ2 (HBV) HBV1 (HBV2)

คอตบ-บาดทะยก -

ไอกรนชนดทงเซลล3 (DTwP)

DTwP-HB1 DTwP-HB2 DTwP-HB3 DTwP

กระตน 1

DTwP

กระตน 2

Td และ

ทก 10 ป

โปลโอชนดกน4 (OPV) OPV1 OPV2 OPV3 OPV กระตน 1 OPV กระตน 2

หด-หดเยอรมน-คางทม5

(MMR)

MMR1 MMR2

ไขสมองอกเสบเจอ6 (JE) JE1, JE2 หางกน 4 สปดาห

วคซนอ�นๆ ทอาจเสรม หรอทดแทน

คอตบ-บาดทะยก-ไอกรน

ชนดไรเซลล3 (DTaP, Tdap)

DTaP1 DTaP2 DTaP3 DTaP กระตน 1Tdap หรอ

DTaP กระตน 2

Tdap ตอไป

Td ทก 10 ป

โปลโอชนดฉด4 (IPV) IPV1 IPV2 IPV3 IPV4 IPV5

ฮบ6 (Hib) Hib4Hib1 Hib2 Hib3

ไขสมองอกเสบเจอ7 (Live JE) Live JE 1, 2

ตบอกเสบเอ8 (HAV)

VZV1

(หรอ MMRV1)

VZV2

(หรอ MMRV2)

อสกอ ใส9 (VZV) หรอวคซนรวมหด-

หดเยอรมน-คางทม-อสกอ ใส (MMRV)

ไขหวดใหญ10 (Influenza) Influenza ใหปละครงชวงอาย 6 เดอน - 18 ป (เนนในอาย 6-24 เดอน) ในปแรกฉด 2 เขมหางกน 4 สปดาห

นวโมคอคคสชนดคอนจเกต11 (PCV) PCV4(PCV3)PCV2PCV1

โรตา12 (Rota) Rota1 Rota2

Rota3

(เฉพาะ pentavalent)

เอชพว13 (HPV)

แนะนำโดย สมาคมโรคตดเชอในเดกแหงประเทศไทย 2557แนะนำโดย สมาคมโรคตดเชอในเดกแหงประเทศไทย 2557

ตารางการใหวคซนในเดกไทยปกตตารางการใหวคซนในเดกไทยปกต

HAV ให 2 ครง หางกน 6-12 ป

1

2/

ค�ำอธบำยค�ำอธบำย1. บซจ 1) ฉด0.1มล.ในชนผวหนงทไหลซาย 2) ถาไมมแผลเปนเกดขนและไมมหลกฐานวาเคยไดรบวคซนบซจมากอนใหฉดไดทนท 3) ถาเคยไดรบวคซนบซจมากอนไมตองฉดซ�าแมไมมแผลเปน

2. ตบอกเสบบ 1) เดกทกคนตองไดรบอยางนอย3ครงถาไมมขอหามและเขมสดทายตองอายมากกวาหรอเทากบ6เดอน 2) ทารกทคลอดจากมารดาทมHBsAgเปนลบหรอไมทราบใหฉดวคซนจ�านวน3ครงเมอแรกเกดอาย1-2เดอน

และอาย6เดอน 3) ทารกทคลออดจากมารดาทมHBsAg เปนบวก (โดยเฉพาะถาHBsAg เปนบวกดวย)พจารณาใหHBIG0.5มล.

ภายใน12ชม.หลงคลอดและใหวคซนครงท1พรอมๆกนคนละต�าแหนงกบHBIGวคซนครงท2ใหเมออาย 1-2เดอนและครงท3เมออาย6เดอน

4) ถามารดามHBsAgเปนบวกแตไมมHBIGควรใหวคซนครงท1ภายใน12ชม.หลงคลอดครงท2และ3ใหเมอ อาย1เดอนและ6เดอนตามล�าดบ

5) กรณทมาทราบภายหลงวามารดามHBsAgเปนบวกควรพจารณาใหHBIGถาทารกไดรบวคซนมาแลวไมเกน7วน 6) ตามแผนการสรางเสรมภมคมกนโรคของกระทรวงสาธารณสขใชวคซนรวมทมคอตบ-บาดทะยก-ไอกรน-ตบอกเสบบ

(DTB-HB)ทอาย2,4และ6เดอนแตถามารดามHBsAgเปนบวกและทารกไมไดHBIGควรใหวคซนตบอกเสบบ แบบเดยวเพมตอนอาย1เดอนดวย(รวมเปน5ครง)

7) เดกทไมเคยไดรบวคซนตบอกเสบบมากอนเดกอายนอยกวา11ปสามารถฉดวคซนไดในเดอนท0,1,6ตามล�าดบ สวนเดกอาย11-15ปอาจฉดเพยง2ครงในเดอนท0และเดอนท4-6ใหใชวคซนขนาด1.0มล.เทาผใหญ

8) เดกทคลอดจากมารดาทมHBsAgเปนบวกอาจพจารณาตรวจHBsAgและanti-HBsเมออายประมาณ9-18เดอน

3. คอตบ-บาดทะยก-ไอกรน 1) สามารถใชชนดไรเซลล(DTaP)แทนชนดทงเซลล(DTwP)ไดทกครง 2) หากใชDTaPควรใชชนดเดยวกนทงสามครงเมออาย2,4,6เดอนถาไมสามารถหาชนดเดยวกนไดใหใชชนดใดแทนกได 3) ส�าหรบเขมกระตนท18เดอนอาจใชDTwPหรอDTaPชนดใดกได 4) เมออาย4-6ปอาจใชDTwP,DTaPหรอTdapกได 5) เดกอาย 11-12 ป ควรไดรบการฉด Td หรอ Tdap ไมวาจะเคยไดรบ Tdap เมออาย 4-6 ป มากอนหรอไม

หลงจากนนควรฉดกระตนดวยTdทก10ป 6) ส�าหรบการฉดกระตนTdทก10ปในผใหญควรพจารณาใชTdapแทนTdหนงครง

4. โปลโอ 1) สามารถใชชนดฉด(ปจจบนอยในรปของวคซนรวมกบคอตบบาดทะยกไอกรน)แทนชนดกนไดทกครง 2) หากใชชนดกนสลบกบชนดฉดตองให5ครงตามOPV 3) การใหวคซนโปลโอมากกวาทก�าหนด ไมมขอเสย และสามารถรบ OPV เพมในชวงทมการรณรงคหยอดวคซน

เพอกวาดลางโปลโอได

5. หด-หดเยอรมน-คางทม 1) ใหวคซนครงแรกเมออาย9-12เดอนขนไปและครงท2เมออาย4-6ปควรพจารณาใหฉดเรว(อาย9เดอน)ใน

พนททยงมรายงานผปวยโรคหดจ�านวนมากในเดกอายต�ากวา1ป 2) การฉดเขมท2อาจใหไดตงแตอาย2½ปตามแผนปฏบตงานของกระทรวงสาธารณสข 3) กรณทมการระบาดหรอสมผสโรคอาจฉดเขมท2เรวขนกอนอาย4ปไดโดยตองหางจากเขมแรกอยางนอย3เดอน 4) กรณทตองการวคซนหด-หดเยอรมน-คางทมและอสกอใสในเวลาเดยวกนสามารถใชวคซนรวมหด-หดเยอรมน-

คางทม-อสกอใส (MMRV)แทนการฉดแบบแยกเขมไดทกครงในเดกอายตงแต 1-12ปการใชวคซนรวมMMRVท อาย 4-6ป แทนการฉดวคซนแบบแยกเขมพบมอาการขางเคยงไมแตกตางกนการใชวคซนรวมMMRV ในเดกอาย 12-23 เดอน มโอกาสเกดการชกจากไขไดมากกวาการฉดแบบแยกเขม กรณทเคยไดวคซน MMR หรอ VZVมากอนแนะน�าใหฉดวคซนรวมMMRVหางจากวคซนMMRครงกอนอยางนอย1เดอนและหางจากวคซน VZVครงกอนอยางนอย3เดอน

6. ฮบ 1) ปจจบนมวคซน2ชนดคอconjugateกบPRP-TและHbOCในเดกไทยแนะน�าให3ครงเมออาย2,4และ6เดอน 2) การฉดเขมกระตนทอาย12-18เดอนอาจไมจ�าเปนตองฉดในเดกแขงแรงควรฉดในผทมความเสยง 3) ไมจ�าเปนตองฉดวคซนฮบในเดกปกตทอาย2ปขนไป 4) หากเรมฉดชาใหพจารณาฉดตามตาราง

อายทเรมฉด เดอนทของการฉดPRP-T,HbOC

2-6เดอน 0,2,4ฉดกระตนอาย12-18เดอน

7-11เดอน 0,2ฉดกระตนอาย12-18เดอน

12-24เดอน เขมเดยว

>24เดอนเฉพาะผทเสยง* 0.2

*ผทเสยงตอโรคฮบเชนผทมภมคมกนบกพรองไมมมามหรอมามท�างานผดปกต

7. ไขสมองอกเสบเจอ 1) วคซนชนดเชอไมมชวต(inactivatedvaccine)ปจจบนม2ชนดคอmouse-brainderivedvaccine(MBV)ซงอยใน

แผนฯของกระทรวงสาธารณสขและสายพนธP3เพาะเลยงในverocell(JEVAC®)ทงสองชนดฉด3ครงเรมเมอ อาย9-18เดอนเขมตอมาอก4สปดาหและ1ปตามล�าดบส�าหรบMBVอาจพจารณาใหฉดกระตนอกหนงครง หางจากเขม3อยางนอย4-5ป

2) วคซนชนดเชอมชวต(liveJE)ใชสายพนธSA14-14-2ใหฉด2ครงม2ชนดคอCD-JEVAX®เรมฉดทอาย9-12เดอน และเขมท2อก3-12เดอนตอมาอกชนดคอChimericJE (IMOJEV®) เรมฉดทอาย12เดอนและเขมท2อก 12-24เดอนตอมาสามารถใชวคซนชนดliveJEแทนชนดMBVไดทงในการฉดชดแรกและการฉดกระตน

3) ยงไมมขอมลการใชliveJEตางชนดทดแทนกน 4) ในกรณทเคยไดรบMBVมากอนและตองการฉดตอดวยliveJEvaccineใหพจารณาฉดตามตาราง

ประวตการฉดวคซนMBVในอดต ขอแนะน�าในการฉดวคซนlive-attenuatedJE

1เขม ฉด2เขมหางกน3-24เดอน(แลวแตชนดของวคซน)

2-3เขม ฉด1เขมหางจากเขมสดทาย1ป

>4เขม ไมจ�าเปนตองฉดอก

8. ตบอกเสบเอ 1) ม2ชนดคอformalininactivatedvaccineและvirosomevaccine 2) ฉดไดตงแตอาย1ปขนไปฉด2เขมหางกน6-12เดอนใชตางชนดไดในการฉดแตละครง

9. อสกอใส 1) ฉดไดตงแตอาย1ปขนไปแนะน�าใหฉดเขมแรกอาย12-18เดอน 2) พจารณาใหฉดเขมท 2 เมออาย 4-6 ป อาจฉดเขมท 2 กอนอาย 4 ปไดในกรณทมการระบาด โดยตองหางจาก

เขมแรกอยางนอย3เดอน 3) พจารณาใหฉดวคซนนแกเดกทกคนทมอายมากกวา1ปทยงไมเคยเปนอสกอใส 4) ถาอายมากกวา13ปใหฉดสองเขมหางกนอยางนอย1เดอน

10. ไขหวดใหญ 1) พจารณาใหฉดในเดกอาย6 เดอนขนไปถง18ป โดยเฉพาะเดกอายนอยกวา2ปและเดกทมความเสยงทจะเปน

โรครายแรง เชน เดกทเปนโรคปอดเรอรง (รวมหอบหด) โรคหวใจ โรคอวนทม BMI > 35 ภมคมกนบกพรองและ โรคเรอรงเปนตน

2) ถาอายนอยกวา 9 ป การฉดครงแรกตองฉดสองเขมหางกน 1 เดอน กรณทปแรกไดฉดไปเพยงครงเดยว ปถดมา ใหฉดสองครงจากนนจงสามารถฉดปละครงได

3) ในเดกอายนอยกวา3ปใหลดขนาดลงครงหนง(0.25มล.)

11. นวโคคอคคส ชนดคอนจเกต 1) ควรใหในผทมความเสยงตอโรคนชนดรกราน(invasivedisease)หรอรนแรง(severe)ดงตารางและในเดกแขงแรง

ปกตทอายนอยกวา5ปทประสงคจะปองกนโรค 2) ปจจบนมวคซนชนด10สายพนธ(PCV10)และ13สายพนธ(PCV13)ให3ครงเมออาย2,4และ6เดอนและ

ใหฉดกระตนทอาย12-15เดอนโดยหางจากเขมสดทายอยางนอย2เดอนหากเรมฉดชาใหฉดตามตาราง 3) เดกอายต�ากวา 5 ป กรณทไดวคซน PCV7 ครบแลว 4 ครง พจารณาใหฉด PCV13 อก 1 ครง หางจาก PCV7

เขมสดทายอยางนอย8สปดาหเพอสรางภมคมกนตอสายพนธทเพมเตมขน

อายทเรมฉด จ�านวนครงทฉด การฉดกระตน

2-6เดอน PCV3ครงหางกน6-8สปดาห PCV1ครงอาย12-15เดอน

7-11เดอน PCV2ครงหางกน6-8สปดาห PCV1ครงอาย12-15เดอน

12-23เดอน PCV2ครงหางกน6-8สปดาห ไมตองฉด

เดกปกต2-5ป PCV10ให2ครงPCV13ให1ครง ไมตองฉด

เดกเสยง*

-อาย2-6ป PCV13ให2ครงหางกน8สปดาห ฉดกระตนดวยPS-231เขม

-อาย>6-18ป PCV13ให1ครง หางจากPCVเขมสดทาย8สปดาห

(PVC=PneumococcalconjugatevaccinePS-23=23-Valentpneumococcalpolysaccharidevaccine) -* เดกเสยงคอเดกทมโอกาสเปนโรคตดเชอนวโมคอคคสอยางรนแรงมากกวาเดกปกตไดแกเดกทเปนโรคภมคมกนบกพรอง

จากสาเหตตางๆภาวะไมมมามธารสซเมยโรคเรอรงของอวยวะตางๆเชนโรคปอดโรคหวใจโรคไตเบาหวานและ โรคทเสยงตอเยอหมสมองอกเสบเชนCSFleek,cochlearimplantation

- ส�าหรบเดกทอยในสถานเลยงเดกกลางวนไมจดในกลมเสยงแตอาจพจารราใหวคซนได -* ในเดกกลมเสยงทงหมด ควรไดรบวคซน PCV13 ดงตาราง และเดกกลมเสยงทมอายตงแต 2 ป ขนไป ควรใหฉด

วคซน PS-23 ดวยเสมอ ไมวาจะสามารถฉด PCV ไดหรอไมกตาม และหากเปนเดกเสยงประเภทภมคมกน บกพรองภาวะไมมมามหรอธารสซเมยควรฉดPS-23ซ�าอก1ครงหางจากครงแรก5ปการฉดPCVกอนแลว ตามดวยPS-23จะใหผลการสรางภมคมกนทดกวาการฉดPS-23เพยงอยางเดยวหรอฉดPS-23แลวตามดวยPCV

- ในเดกปกตอาจพจารณาใหฉดแบบ2+1(รวมเปนการฉด3ครง)คอฉดเมออาย2,4และ12-15เดอน

12. โรตา 1) ชนดmonovalentใหกน2ครงเมออายประมาณ2และ4เดอน 2) ชนดpentavalentใหกน3ครงเมออายประมาณ2,4และ6เดอน 3) วคซนทงสองชนดสามารถเรมใหครงแรกได เมออาย6-15สปดาหและครงสดทายอายไมเกน8เดอนแตละครง

หางกนไมนอยกวา4สปดาห 4) ควรใชวคซนชนดเดยวกนจนครบหากจ�าเปนตองใชวคซนตางชนดกนในแตละครงตองใหวคซนทงหมด3ครง 5) สามารถใหวคซนโรตารวมกบวคซนโปลโอชนดกนได 6)หามใชวคซนนในผทมภมคมกนบกพรองseverecombinedimmunedeficiency(SCID)และในเดกทมประวตล�าไส

กลนกน

13. เอชพว 1) ม2ชนดคอชนด2สายพนธ(bivalentมสายพนธ16,18)และชนด4สายพนธ(quadrivalentมสายพนธ6,11,16,18) 2) แนะน�าใหฉดในผหญงอาย9-26ป(เนนใหฉดในชวงอาย11-12ป)โดยฉด3เขมในเดอนท0,1-2,และ6 3) ประสทธภาพของวคซนจะสงหากฉดในผทไมเคยมเพศสมพนธมากอน 4) การฉดในผทมอายมากกวา26ปอาจพจารณาใหไดเปนกรณๆไป 5) การฉดในเดกผชายพจารณาใหฉดเฉพาะชนด4สายพนธในชวงอาย9-26ปเนนใหในชวงอาย11-12ปและใน

กลมชายรกชายอาย9-26ป

Table2.indd 1 7/10/57 BE 6:34 PM

47

รายชอคณะอนกรรมการทบทวนระบบการดแลสขภาพเดกด พ.ศ. 2556-2557

รศ.พญ.ประสบศร องถาวร ประธานพญ.วนด นงสานนท รองประธานศ.คลนก พญ.วนดดา ปยะศลป เลขานการพญ.จรยา ทะรกษา กรรมการรศ.พญ.จนทฑตา พฤกษานานนท กรรมการพญ.สช รา ฉตรเพรดพราย กรรมการพญ.อสราภา ชนสวรรณ กรรมการพญ.นยนา ณศะนนท กรรมการรศ.นพ.อดศกด ผลตผลการพมพ กรรมการนพ.วระศกด ชลไชยะ กรรมการนพ.พงษศกด นอยพยคฆ กรรมการพญ.อดศรสดา เฟองฟ กรรมการพญ.พฎ โรจนมหามงคล กรรมการพญ.บญยง มานะบรบรณ กรรมการพญ.สธาทพย เอมเปรมศลป กรรมการ

48 Download ä´Œ·Õè www.thaipediatrics.org

www.thaipediatrics.org