Guyon Kanal›ndaki Varyasyonlar›n S›kl›¤›

Z. Asl› AKTAN (*), M. As›m ÖZER (*)

ÖZET

Guyon kanal›, ya da distal ulnar tünel, el bile¤inin anterome-dialinde bulunan ve n.ulnaris ve a.ulnaris’i içeren fibroosseözbir tüneldir. Bu bölgedeki anatomik varyasyonlar el cerrahi-sinde önem tafl›maktad›r.

Bu çal›flma, 36 kadavra el bile¤i üzerinde gerçeklefltirildi.Ramus palmaris profundus a. ulnaris’in, ramus superficialisn.ulnaris ve ramus profundus n.ulnaris ile iliflkisinde varyas-yon gözlenmifltir. Ancak, Guyon kanal›nda aksesuar kaslargörülmemifl ve n.ulnaris’in aberran dallar›na nadiren rast-lanm›flt›r.

Anahtar kelimeler: Distal ulnar tünel, Guyon kanal›, ramussuperficialis nervus ulnaris, ramus profundus nervus ulnaris

SUMMARY

Incidence of Variations Involving the Anatomy of Guyon’s Canal

Guyon’s canal or distal ulnar tunnel is a fibroosseus tunnelalong the anteromedial portion of the wrist that contains theulnar nerve and artery. The frequency of anatomic variants inthis area is important for hand surgeon. This study was doneby using thirty-six cadaver wrists. The relationship of thedeep branch of the ulnar artery to the superficial and deepbranches of the ulnar nerve was found to vary. Surprisinglyaccessory muscles which are passing through guyon’s canalwas not determined in this study. In the same way, aberrantbranching of the ulnar nerve in this area was rare.

Key words: Distal ulnar tunnel, Guyon’s canal, the superficialbranch of the ulnar nerve, the deep branch of the ulnar artery

Ege Üniv. T›p Fak. Anatomi Anabilim Dal›*

KL‹N‹K ARAfiTIRMA Anatomi

Guyon kanal› ya da distal ulnar tünel olarak bilinen tü-nelden n. ulnaris ve a. ulnaris geçer (fiekil 1). Os pisi-forme’nin proksimal taraf›nda ligamentum carpi palma-re’den bafllay›p, os hamatum’da hipotenar kaslar›n ori-jin ald›¤› seviyede sonlanan 4 cm uzunlu¤unda bir tü-neldir (7). Bu tünelin 4 ayr› duvar› yoktur ve s›n›rlar›n›çok s›k de¤ifltirir. Proksimalden distale tünelin çat›s›;lig. carpi palmare, m. palmaris brevis, hipotenar böl-gedeki ya¤ ve fibröz dokudan oluflmufltur. Taban›n› isem. flexor digitorum profundus’un tendonlar›, lig. carpitransversum, lig. pisohamatum ve lig. pisometacarpaleve m. opponens digiti minimi yapar. M. flexor carpi ul-naris, os pisiforme ve m. abductor digiti minimi medialduvar›n yap›s›ndad›r. Lateral duvar, ekstrinsik fleksorkaslar›n tendonlar›, lig. carpi transversum ve os hama-tum’un çengeli taraf›ndan yap›lm›flt›r (7,9).

A. ulnaris ve bazen ayn› isimli venler sinire kanal bo-yunca efllik ederler. Kanal›n distal taraf›nda, lig. pisoha-matum seviyesinde n. ulnaris, r. profundus n. ulnaris(motor) ve r. superficialis n. ulnaris (sensitif) denen iki

dal›na ayr›l›r. Derin dal› os hamatum çengelinin medialduvar›n› izledikten sonar distale ve laterale avucun de-rinlerine ilerler. Bu gidiflte r. palmaris profundus n.ulnaris ile a. ulnaris m. flexor digiti minimi ve m. ab-ductor digiti minimi aras›nda biribirini çaprazlar (2).

Tünelin klinik önemi, n. ulnaris bas›s›na ba¤l› olarakgeliflebilir. Bunun nedenleri aras›nda da travma, lipomve a. ulnaris’in anevrizmas› say›labilir (3,7). Bu gibi du-rumlar haricinde normal anatomik varyasyonlar da bas›nöropatisine neden olabilir. Bu anatomik varyasyonlar-dan biri, kanal boyunca görülebilen m. abductor digitiminimi’nin varl›¤›d›r (6). Ayr›ca, ligamentum carpi pal-mare kal›nlaflmas›, karpal kemik anomalileri de bas›yaneden olur (3,7). Bu çal›flma, kadavralardaki Guyon ka-nal› anatomisindeki varyasyonlar› ve bunlar›n s›kl›¤›n›belirlemek için yap›lm›flt›r.

MATERYAL ve METOD

Bu çal›flma için Ege Üniversitesi T›p Fakültesi Anatomi Ana-

Göztepe T›p Dergisi 16: 154-156, 2001

154

ISSN 1300-526X

bilim Dal›’ndaki formalin ile fikse edilmifl 36 kadavra el bile-¤i kullan›ld›. Diseksiyonlar X3.5 büyütme alt›nda gerçeklefl-tirildi.

SONUÇ

36 örne¤in 26’s›nda (72.2 %) r. palmaris profundus a.ulnaris distal ulnar tünel içinde r. superficialis n. ulna-ris’in yüzeyelinden geçiyordu (fiekil 2). Di¤er 10 ör-nekte ise (27.8 %), r. palmaris profundus a. ulnaris dis-tal ulnar tünel içinde bu sinirin alt›nda ilerliyordu (fiekil3). Örneklerimizin tümünde (100 %) arter, distal ulnartünel içinde sinirin lateralindeydi (fiekil 1, 2). Gözlem-lerimiz s›ras›nda, literatürlerde sözü edilen m. abductordigiti minimi kas›na hiç rastlamad›k. N. ulnaris’e aitvaryatif bir dal da gözlemlemedik.

TARTIfiMA

Guyon kanal›n› tarif eden farkl› çal›flmalar yap›lm›flt›r(5,7,12). Cobb’un ve Carmichael’in çal›flmas›nda, Guyon

kanal› çat›s›n›n do¤rudan do¤ruya os hamatum ile ba¤-lant›s› olmad›¤› gösterilmifl ve bu daha sonra da kabuledilmifltir. Çat›, fascia antebrachii’nin distal bir uzant›s›ve retinaculum flexorum taraf›ndan oluflturulmaktad›r.Retinaculum flexorum, os hamatum’un ön ve radialyüzlerine yap›flmaktad›r. Bundan dolay›, os hamatum-’un çengeli karpal ulnar nörovasüler bofllu¤un lateralin-de de¤il dorsalindedir (5). Di¤er bir deyiflle, os hama-tum’un çengeli bu aral›¤›n radial s›n›r›n› yapmaz, ancaktaban›n›n yap›s›na kat›l›r. Bölgedeki nörovasküleryap›lar›n travmas›nda, özellikle a. ulnaris’in pozisyonuklinik aç›dan çok önemlidir (8,10).

A. ulnaris’in ve daha az olarak da n.ulnaris’in sensitifbölümünün, os hamatum çengelinin radialinde ya dapalmar taraf›nda olmas›n›n da karpal tünelle iliflkili en-doskopik cerrahi giriflimlerde klinik önemi vard›r. Bu

fiekil 1. Guyon kanal›n›n el bile¤indeki lokalizasyonu, kemiklerleolan iliflkisi (oklar kanal›n üst ve iç s›n›rlar›n› göstermektedir)(nu:nervus ulnaris, au: arteria ulnaris, ar: arteria radialis, p:ospisiforme, h:os hamatum)

fiekil 2. Guyon kanal› içinde a.ulnaris (r.profundus)’inn.ulnaris’in yüzeyelinden geçifli) (nu:nervus ulnaris, au:arteriaulnaris, g:guyon kanal›, p:os pisiforme, h: os hamatum).

Z.A. Aktan ve ark., Guyon Kanal›ndaki Varyasyonlar›n S›kl›¤›

155

uygulamalar karpal tünelin ulnar taraf›nda genellikle oshamatum’un çengeline yak›n olarak n. medianus koru-narak gerçeklefltirilir (1). Karpal tünelin ulnar s›n›r› ospisiforme’den os hamatum çengeline do¤ru aç› yapar(4). Ulnar nörovasküler yap›lar os pisiforme ile os ha-matum çengeli aras›nda bir bofllukta olsayd› cerrahigiriflimler s›ras›nda tamamen korunmufl olurlard›. Bi-zim çal›flmam›zda, r. palmaris profundus a. ulnaris,pisohamat tünel içinde r. profundus n. ulnaris’in radi-alindeydi.

Gross ve Gelberman, a. ulnaris ve n. ulnaris iliflkisiniincelemifllerdir. A. ulnaris’in hem r. palmaris superfi-cialis’inin hem de r. palmaris profundus’unun efllik et-tikleri ayn› isimli sinirlere göre daha yüzeyel ve radialolduklar›n› göstermifllerdir (7). Dodds, Hale ve Jacksonbu iliflkinin varyasyonlar›n› saptad›lar. Onlar›n çal›flma-s›nda, olgular›n ço¤unlu¤unda (62.1 %) r. palmaris pro-fundus a. ulnaris, Guyon kanal› içinde r. superficialis n.ulnaris’in yüzeyelinden geçmekteydi (6). Bizim çal›fl-mam›zda, arterle sinir aras›ndaki bu tip iliflki daha dayüksek oranda saptand› (72.2 %).

Guyon kanal› içinde arterle sinir aras›ndaki bu farkl›iliflkilerin bilinmesinin n. ulnaris bas›lar›n›n de¤erlendi-rilmesinde ve bölgeye uygulanan giriflimlerin baflar›s›n-da yararl› olaca¤› görüflündeyiz.

KAYNAKLAR

1. Agee JM, McCarroll Jr HR, Tortosa RD: Endoscopic release ofthe carpal tunnel: a randomized prospective multicenter study. J HandSurg, 17A:987-995, 1992.2. Blair WF, Percival KJ, Morecraft R: Distribution pattern of thedeep branch of the ulnar nerve in the hypothenar eminence, ClinicalOrthopaedics and Related Research, 229:294-301, 1988.3. Carlson CS, Clark GL: False aneurysm of ulnar artery inGuyon’s canal, J Hand Surg (Am) 8:223-224, 1983.4. Cobb TK, Dalley BK, Posteraro RH: Anatomy of the flexor reti-naculum. J Hand Surg 18A:91-99, 1993.5. Cobb TK, Carmichael SW, Cooney WP: Guyon’s canal revisit-ed: An anatomic study of the carpal ulnar neurovascular space, TheJournal of Hand Surgery, 21A(5):861-869, 1996.6. Dodds GA, Hale Douglas, Jackson T: Incidence of anatomicvariants in Guyon’s canal, The Journal of Hand Surgery, 15(2):352-355, 1990.7. Gross MS, Gelberman RH: The anatomy of the distal ulnar tun-nel, Clinical Orthopedics and Related Research 196:238-247, 1985.8. Howard FM: Ulnar nerve palsy in wrist fractures. J Bone JointSurg 43:1197-1201, 1961.9. Kleinert HE, Hayes JE: The ulnar tunnel syndrome. Plast andRecons Surgery 47(1):21-24, 1971.10. Shea JD, McClain EJ: Ulnar nerve compression syndromes atand below the wrist. J Bone Joint Surg 51A:1095-1103, 1969.11. Vergese G: Peripheral Nerve Compressions of the upper extremi-ty. Orthopedic Clinics of North America 27(2):325-327, 1996.12. Zeiss J, Jakab E, Khimji T: The ulnar tunnel at the wrist(Guyon’s canal): normal MR anatomy and variants, AJR 158:1081-1085, 1992.

fiekil 3. Guyon kanal› içinde a.ulnaris (r.profundus)’inn.ulnaris’in alt›ndan geçifli) (nu:nervus ulnaris, au:arteriaulnaris, g:guyon kanal›, p:os pisiforme).

Göztepe T›p Dergisi 16: 154-156, 2001

156