Obnistionals

Ha

28

Week? Chioistencem --. - 2Be taninelidas laada - Fila a | | |

ur IT

CARE]

Hakim gaat kijken in een kerk.In het eerste filmpje gaat hij naar de grote kerk van‘s-Hertogenbosch, de Sint Jan. Het is een katholieke kerk en ook een kathedraal.

Opdrachten - Film 1 LeSsFilm 1 2DEF

Bij het beeld van Maria komenveel gelovigen bidden. Wat doen zij er nog meer?Er zijn ook kinderen die de pastoor helpen. Hoe noem je die hulpjes?Hoe heetde grote tafe! in het midden van de kerk?

Wat gebeurt er in een biechtstoel?

Wat gebeurt erbij het altaar?Als kinderen gedoopt worden, dan wordt hun naam genoemdener wordt drie keerwater over hun hoofd gegoten. Wat zegt de pastoor daarbij?Katholieken kunnen God op veelverschillende manieren eren, bijvoorbeeld door tebidden, te zingen of bloemen neerte zetten. Noem nog een paar andere manierenwaaropkatholieken God aanbidden.

8. Hetis erg moeilijk om God af te beelden,zegt de pastoor. Waarom zouhij dat vinden?9. Toch hebbenzehetin die katholieke kerk geprobeerd. Wat hebben ze helemaal boven in de koepel

van de kerk getekend?10. Wat wilde de tekenaar met deze tekening over God zeggen?11. Watis het verschil tussen een kerk en een kathedraal?

e] computeropdrachten!

SARNA

M

:Geloof.2DEF. "IX “EX EEA lett etree peleektabla dd,

Be protestantsc l'age - Fille21 Tlie <a Kee ee

Hakim gaat nu naar tweeprotestantse kerken. Er zijn wel verschillen met de katholieke

kerk, maar erzijn ook veel overeenkomsten. Katholieken en protestantenzijn allemaal

christenen en geloven in God en zijn zoon Jezus Christus.

àopdrachten - Film 2 A

Film 2 2DEF

Waarom hebben de kerken (bijna) altijd een toren?Katholieken en protestanten gelovenin ...Hoe heethet heilige boek van de christenen?Wie zijn de vader en moeder van Jezus?Waaris een preekstoel voor?

In de kerk van de katholieken is meerte zien dan in de kerk van de protestanten.

Zet de volgende woorden hieronderin dejuiste rij.Let op: sommige horenin beide kerken.altaar - preekstoel - orgel - misdienaar - avondmaalstafel - ouderling - pastoor -

dominee - Mariabeeld - bijbel - kaarsjes - biechtstoel - doopvont- paaskaars

BOB=

protestantse kerk katholieke kerk |

29

30

7. Watis het ‘Onze Vader’?

8. In een protestantse kerk zie je geen beelden of schilderijen. Waarom niet?9. Watis een ouderling?

10. Waarom hebben ze scheepjes opgehangenin de kerk in Urk?11. Als je zelf een keer echt zou mogen prekenin een kerk en je zou daariets belangrijks tegen de

mensen mogen zeggen,watzouje dan willen zeggen? Schrijf je eigen verhaal.

el com racht-] computeropdrachten!

Werkwoorden 2DL Lees deze 21 werkwoorden goed!

koken hoeden wekken

voorlezen zich ergeren aansluitengeloven snappen delenverdragen ondernemen splitsenwaarderen draven vasten

meevoeren omhelzen trouwen

beitelen aanbidden knielen

IL Welk werkwoord hoort erbij? Maak er een zin mee.Doehet zo: een boek- (schrijf op) een boek voorlezen

een andere mening - het probleem -een god - bij een geloof-in God - een lange reis -een gevangene- een koekje -

een harde steen - voor de koning-in tweeén - schapen -

I. Kies tien combinaties uit oefening II uit en maak er leuke zinnen mee.

i,le Ci

Don{4

A

misdienaren met wierook, Solomon Alexander Hart, 1884

A j

.:Geloof:A 2DEF

Werkwoorden 2EF LnL Lees deze 24 werkwoorden goed!

binnengaan stukmaken onderdompelen

voorlezen verlangen toejuichen

meewijzen samenbinden vasten

geloven terugroepen verzetten

voortkomen omhelzen zeuren

liefhebben aanbidden genezen

vereren verwijzen rondgaan

meevoeren besprenkelen wegsluipen

Il. Welk werkwoord hoort erbij? Maak er een zin mee.

Doe het zo: de kamer- (schrijf op) de Kamer binnengaan.

de koning - om een snoepje -

met de zin - een boek-

in God - een god -

je naaste - met water-

uit haat- een gevangene-

naarhuis - je geliefde -

van een ziekte - bergen werk -

lll. Kies tien combinaties uit oefening II uit en maak er leuke zinnen mee.

Hetchristendom - info

Ontstaan

Het christendom is ongeveer 2000 jaar geleden ontstaanin het Midden-Oosten.

Het verspreiddezich snel over het RomeinseRijk. Later ook overalle werelddelen, vooral

over Europa, Amerika en Australié. Men schat dat er nu ruim twee miljard christenenzijn.

Ze horen bij verschillende kerken. In Nederland horen de meeste christenen bij de rooms-

katholieke kerk of bij de protestantse kerk..

In Oost-Europa en Griekenland horen de meeste christenen bij de orthodoxe kerk.

Alle christenen geloven in Jezus Christus, de zoon van God. Met hem is het christendom

begonnen.In de Bijbel, het heilige boek voor de christenen, staan de oude verhalen over

het joodse volk en het leven van Jezus.

31

32

Wie was Jezus?Jezusis zó belangrijk voor de christenen, dat ze de jaren zijn gaantellen vanafzijngeboorte. En dat doen we nog steeds! Jezus is dus geboren in het jaar nul in Bethlehem,in watnu Israél/Palestinais.In die tijd was dat een provincie van het grote Romeinse Rijk. Jezus was een joodseleraar, die de mensen vertelde over God en hoe je met elkaar moestleven.Veel mensen waren enthousiast over zijn woorden en daden en werden volgelingen.Maarde priesters van de tempelin Jeruzalem en ook de Romeinse heersers waren bangvoor onrust en opstand onderhet volk. Daarom lieten ze hem gevangen nemen.In hetjaar 33 is hij ter dood veroordeeld en aan een kruis opgehangen.Na zijn dood kreeg hij veel meer volgelingen. Die vertelden dat God Jezus weertot levenhad gewekt. Dit wordt de Opstanding genoemd en iederjaar met Pasen gevierd.

E2 Cu RSfs e, pra

> wen :Meve r a

Het kruis

Het kruis is het bekendste symbool van de christenen. Je ziet het op kerken engebouwen, aan de muurbij mensen thuis of in christelijke scholen en aan kettinkjes enoorbellen. Katholieken maken soms ookeenkruisteken: ze tikken met hun rechterhandeerst hun voorhoofd aan, en daarna hun borst, hunlinker- en hun rechterschouder.Daarbij zeggen ze:‘In de naam van de Vader, de Zoon, en de Heilige Geest, amen.’leder kruis verwijst naar het kruis waaraan Jezusis gestorven. Maarvoor christenenbetekent het vooral dat de dood niet het eindeis. Zij geloven in de Opstandinguit dedood. Zij geloven dat Jezus voortleeft in ieder mens.

[SA3 al

= e

a

|

fsBF ph AD

À SL Me1 yi, aa4 i Ha| 2234

Doop

Mensendie in Jezus geloven en zich bij een kerk willen aansluitenworden gedoopt. Bi de doop worden ze - In de naam van deVader, de Zoon en de Heilige Geest’ - met water besprenkeld ofondergedompeld.Het is een plechtige gebeurtenis waarbij ze alshet ware een nieuw leven beginnen: ze proberen danals christente leven. Vaak laten ouders hun kinderen al als baby dopen.

Leefregels

De Tien Woorden (meestal de ‘Tien Geboden’ genoemd)die Mozesals leefregels van

God ontving, zijn ook voor de christenen belangrijk.

De basisregelis, net als in het jodendom: ‘Houd van God, je naaste en jezelf.

Jezus legde veel nadruk op naastenliefde,zeifs als die naaste een vijand vanje is.

Weeser vooriedereen, vooral voor mensen die hulp nodig hebben.

Makkelijker gezegd dan gedaan! Christenendie echt veel voor anderen hebben betekend

worden ‘heiligen’ genoemd. Zij ziin een voorbeeld voor de christenen.

Bidden

Christenen kunnen overal bidden. Thuis, of in een kerk. Alleen, of samen

met anderen. Sommigensluiten hun ogen en vouwen hun handen.

Ze vertellen hun zorgen en problemen. Ze danken God en vragen Hem om

steun. Door het bidden voelen ze zich verbonden met God en met andere

mensen. Soms bidden ze met eigen woorden, soms met een bestaand

gebed, zoals het ‘Onze Vader’.

KerkgebouwVeel christenen komen‘s zondags bij elkaar in een kerk. Zij bidden en zingen samen ener wordt voorgelezenuit de bijbel. De leider, de pastoor of dominee, houdt een preek,waarin de Bijbelverhalen uitgelegd worden.Vaak delen ze ook brood en wijn. Het brood symboliseert het lichaam van Christus,de wijn het bloed van Christus: zo deelde Jezus zijn leven. Ze geloven dat Jezus opdat momentbij henis. Bij de katholieken heet dit de viering van ‘de eucharistie’; bij deprotestanten heetdit ‘het avondmaa’.De eerste communie is de eerste keer dat een kind meedoet aan de eucharistie.

a,A or - !

TT mo a ad. Nr À; o SY

) a | | E. /

MA F \ , re |

Poor |

[i ' a

Een kerk, twee kerken, véél kerken...In het jaar 1054 kunnende christenen het niet eens worden over de vraag wie deleidingheeft over de kerk. Doordie ruzie wordt de kerk in tweeén gesplitst.In West-Europa de katholieke kerk, met aan het hoofd de paus in Rome.In Oost-Europa de orthodoxe kerk, met aan het hoofd de patriarch van Constantinopel(nu Istanbul, in Turkije).De paus in Rome kreeg heel veel macht en gebruikte die machtniet altijd even goed.Verschillende pausen leefden toen niet christelijk en gaven het verkeerde voorbeeld.In 1517 protesteerde de monnik Maarten Luther daartegen. De christenen kunnen zelfwel bepalen wat ze geloven, meendehij, daar hebben we de paus van Romeniet voornodig. ledereen mag zelf de Bijbel lezen en weten wat waar is en wat niet waaris. Zoontstond de tweedegrote splitsing, die tussen de protestanten (volgelingen van o.a. Luther)en de rooms-katholieken. Later splitsten de protestanten zich in verschillende kerken.

Py ATARL il ee | à Pr àate

e

y t1 } ~ ee .3 Xi B&F

In de orthodoxe kerkenzie je veel‘iconen’. Een icoonis een speciaal schilderi van een heilige.

: de

Opdrachten - InfoInfo 2DEF

DARON=

arake

- als je iemand helpt, hoe voeijij je dan?

7. Wat gebeurt er bij de eucharistie en het avondmaal?

8. Kijk in de Junior Atlas op pag 41C (Europa - bevolking). Noem 4 landen waar de

meeste mensen rooms-katholiek zijn, 4 landen waar de meeste mensen oosters-

orthodox zijn en 4 landen waar de meeste mensen protestants zijn.

9. Welke verdeling van christenen vondin 1054 plaats?

40. Welke verdeling van christenen vond vanaf 1517 plaats?

11. In protestant zit het woord protest. Waartegen protesteerdende protestanten?

12. Een belangrijk verschil tussen protestanten en katholiekenis dat bij protestanten de macht van

onderop komt enbij katholieken van bovenaf georganiseerdis.

De eerste democratische landen met vrije verkiezingen vooralle inwoners waren landen waar

protestanten veel invloed hadden, zoals Zwitserland, Engeland, Nederland, de Verenigde Staten en

de Scandinavische landen. Kun je uitleggen waarom?

ej<=

computeropdarachten!

li

Hoeveeljaar is het geleden dat Jezus is geboren?

Schrijf kort op wie Jezus was.

Wie lieten Jezus gevangen nemen en waarom?

Watis de belangrijkste leefregel van de christenen?

Wat wordt er bedoeld met fe naaste”? Bedenk een voorbeeld van ‘naastenliefde’.

Bespreek met je buur/klasgenoot:

- wanneerwasjij goed voor iemand die hulp nodig had?

35

36

Hetlaatste avondmaal. Jezus zit in het midden. Leonardo da Vinci

Opdrachten - Extra twfo MeyExtra Info 2DEF

1. Lees de zwarte kopjes. Wat weetje al over deze feesten?Praat erover metje buur.

2. Lees de tekst. Let op wanneerin het jaar de feesten zijn.

_Christelijke feesten - Extra Info _Kerstmis

leder jaar vieren de christenen op 25 decemberde geboorte van Jezus Christus.in de kerk luisteren ze dan naar het kerstverhaal en zingen ze samenkerstliederen.De kerken en de huizen zijn dan versierd met een kerstboom,veel kaarsen en vaak eenkerststal. Als voorbereiding op dit feest begint vier weken eerder de advent. Elke weekwordt er een kaars meer op de adventskrans aangestoken. Zo leven de mensen toe naarhet kerstfeest.

PasenPasen wordtaltijd in het voorjaar gevierd, tussen 22 maart en 25 april.De christenen gedenken de dood en opstanding van Jezus. Ze vieren dat de docdniethet laatste woord heeft. Ze geloven dat de liefde (en dat is God) sterker is dan de dood.De week voor Pasen heet de Goede Week. In deze week worden de laatste dagen vanJezus herdacht:- hoe hij op een ezeltje Jeruzalem binnenging en de mensen hem toejuichten en

met palmbladeren wuifden als bij een nieuwe koning (Palmzondag);- hoe hij voorde laatste keer metzijn leerlingen het avondmaalat en daarna

verraden werden gevangen genomen(Witte Donderdag);- hoe hij werd verhoord en veroordeeld en aan het kruis werd geslagen (Goede Vrijdag).

De zondag daarna is het Pasen, want opdie dag ligt Jezus niet meerin zijn grat:Hij is opgestaan uit de dood. Ze juichen en danken God en zingen ‘Halleluja’.Een grote paaskaars wordt aangestoken als teken van nieuw leven:

het licht is sterker dan de duisternis, de liefde sterker dan de dood.De periode van 40 dagen vóór Pasen wordt de vastentijd of lijdenstijd genoema.Vroegervastten christenen werkelijk 40 dagen, maar dat is ongewoon geworden.

x oF | ‘ SV Lo — aan :

Palmpasen: Jezus wordt toegejuicht.

Hemelvaart40 dagen na Pasenis het Hemelvaartsdag.Christenen gedenken dan dat Jezus naar de hemelis gegaan,terug naarzijn Vader.

Deleerlingen van Jezusblijven alleen achter. Ze wachten tot het Pinksteren wordt.

Pinksteren

50 dagen na Pasenis het Pinksteren. Dan vieren christenen de komst van de Heilige

Geest. Die Geest van God is merkbaar daar waarliefde overheerst.

Mariafeesten

De katholieken vieren ook enkele Mariafeesten. Maria Boodschap

wordt op 25 maart gevierd. Het is de dag dat de engelbij Maria komten zegt: ‘Wees gegroet, Maria, vol van genade.’De engel komt aankondigen dat Maria een kindzal krijgen.Negen maandenlater wordt Jezus geboren: dan is het 25 december,Kerstmis. Op 15 augustus wordt gevierd dat Maria door Godin dehemel werd opgenomen.

Geloof

2DEF

37

38

GodChristenen geloven dat er één God is, de Schepper van hemel en aarde. Een God die

vol liefde is en die als een goede vader voor de mensenwilzijn. Jezus heeft dat aan zijnleerlingen geleerd. Voor Jezus was God zo gewoon en zo dichtbij, dat hij hem vader,pappa, noemde ('Abba' in het Hebreeuws).

Niemand heeft God ooit gezien. Maar christenen zeggen:‘Als je wilt weten wie Godis,

kijk dan naar Jezus. Want Jezus leek op God.’

Voor veel mensenis Jezus een bijzondere manof een profeet. Maar voor christenen is hij

méér. Zij noemen hem de Redder, de Verlosser, de Zoon van God.

In Jezus zien ze Godzelf, die op aarde gekomen is om de mensen te redden.

En nog steeds, zeggen christenen, is God op aarde, maar nu ‘in de geest’, in het hart van

de mensen. Overal waarliefde sterker is dan macht en eigenbelang, daaris de geest van

God aanwezig. Ze noemen dat ‘de Heilige Geest’.

De BijbelDe Bijbel, het heilige boek van de christenen, bestaat uit twee delen.

Het eerste deel is het heilige boek van de joden, de Tenach. Het bevat de verhalen over

Mozesen deuittocht uit Egypte, allerlei regels en wetten, verhalen over de koningen ende profeten, gedichten en wijze spreuken.De christenen noemendit eerste deel van hunbijbel ‘Het Oude Testament’.Vanaf ongeveer25 jaar na Jezus’ dood, begonnende volgelingen van Jezus hun

herinneringen aan hem opte schrijven. Dat boek staat nu bekendals ‘Het NieuweTestament’. Het is het tweede deel van de Bijbel.

Hierin staan de verhalen over Jezus (het Evangelie) en de brieven vanleerlingen van

Jezus, de apostelen. ~

MATE

(==EL D ANE

s AL

Sl

LENS2 | Ci

Free

\ 2 KanSy

me,ry jty !

kruisiging, Matthias Grünewald

opiate30dar = :

vervolg Opdrachten - Extra twfo LS

3.

coOND

11.12.

13.

14.

Neem het schema overen vul het in. Kijk in de tekst.

y .

feest wanneerin het jaar? wat wordt er gevierd?

Kerstmis 25 december De geboorte van Jezus.

Pasen

Zet deze zinnen in de goede volgorde:

Jezus wordt toegezwaaid met palmtakken.

Jezus hangt aan hetkruis.Jezuszit aan tafel.

Jezus is opgestaan.

Jezus wordt in een graf gelegd.Jezus wordt gevangen genomen.Jezusrijdt op een ezeltje.

. Jezussterft.

Voor Kerstmis en Pasenis er eentijd om je voorte bereiden op hetfeest.

Hoe heetdie tijd van voorbereiding voor Kerstmis? En hoe heet die voor Pasen?

Wat is eerder: Hemelvaart of Pinksteren? Hoeveel dagenzitten ertussen?

Hoeveel dagenzitten tussen Pasen en Pinksteren?

En tussen Pasen en Hemelvaart?

“Jezuslijkt op God”. Wat bedoelen christenen daarmee?

Hoeveel goden hebben de christenen?

De bijbel bestaatuit twee delen. Hoe noemen we die delen en watstaater in?

Kijk naar het schilderij met de kruisiging dat Matthias Griinewald in 1510 heeft geschilderd.

Welke letters staan er op het bordje aan het kruis?

Hetis een afkorting. Het zijn de beginletters van vier Latijnse woorden. Welke woorden en wat

betekenen ze? Zoek het antwoord opinternet of in een boek of encyclopedie.

Het christendom kent verschillende kerkenofrichtingen. Welke kerken zijn erin jouw stad

of streek? Je kunt het vaak vinden in de plaatselijke krant, in een telefoonboek,of in een

gemeentegids. Schrijf de namen van enkele kerken op en noem de stroming waarze bij horen.

Pasen wordt niet op een vaste dag gehouden, zoals Kerstmis. Probeer na te gaan waarom datzo is.

serpeoup

e:1] computeropdrachten!

Geloof2DEFitoo

39

(De geboorte vanJezus - Gedicht

Wlkerta 6 le oaperiittarWittsitaetell rete lopasfi Gear diana)

la tetes cfrererie Ath Hopdsft etesteritéget:

(Dis. ccrafaged! aztofd UVeyentyy vatedbeote:

UReli (Choysi cate. cael syst mediallloya$iiiAUVIALION

Ae interiorValió

teCafe óleoetejós eje aWerbtcfteilts. sletétere saz cereye. ait ‘ A(Dre Gynéco tai ceterierdel)Mstëli ileyder ¿plotiso etsyNaa

Eas ewyaateyey MMpdaji(Olite

Az ape vert Monpéllein cevestéfeieWIEN sis. ale: caltovaniits- Neosettorey”

AY] Midori AJA dior cspegalo

Ws Quiltersdisella

NEurls gal

Echaletoi 7?

Val,UNAAa)al

AOSNNAOSnearal

Metejoró ate Mlipa=ió voit lâtefi Ojsiteti soft hyMorlicatór falls. lo «tte0Le COITO

(He clioA, tetaMerry de

CEHCedar UE MALT eels secvelantsta teres

(Bie UM]pdció feitoojoeta)Weed afk ceisye lerera stored Vitara

juriste flereate tejo ANclaisdlGaláncedoa eetCATTIMlsitsteye Vértrllaió de. viojèje eydoss cateréfr

LÉCESTOUECSTOCCRUETOORRETIST TITLES

(Distsléntecogstele ôfe Mjpdsre Weseatay ovstste 16te$t OrsfterésISOCOA

Ae doisnaiaie AR lar ©

Cearadelay Hlevierafers te vofelerètesaté)

DevErie lljor¿letalVisto: Es Alte Bétera Econread,

(tetesiódle italiapal! siete. MepastiMelli¿nerió DdrrHsygiitoASCCOUMEICOeemLIGETICOCaCr

(Peete alle Ustertezólaso dfareratuts, Uaelvatarer de. janió

($9eralei

afstoloreysds opera afeyasts. “Syeteals vpsye 'Sloyardarepnch:

| Geloof

2DEF

Opdrachten - Gedicht LEEPs

Gedicht 2DEF

1.

7.8

Werk in tweetallen. Maak van ¡edere zin een andere zin die hetzelfde betekent.

Doe het zo: Maria is in verwachting. - (schrijf op) Maria is zwanger.We aanbidden de nieuwe koning.

Hij wil de nieuwe koning vermoorden!Een ster gaat voor hen uit.

Koning Herodesis woedend.Ze gaan in Nazareth wonen.

Waaris Jezus geboren?Wie warenerbij zijn geboorte?Wie kwamen hem bezoeken?

Welke cadeautjes kreeg hij?Neem eenlos blaadje. Schrijf de vragen van opdracht 2 op. Bedenk er nog tweevragen bij. Neem de vragen mee naarhuis en stel ze aan je ouders.Werk in tweetallen. Welke woordenvindje bij koning Herodes passen?Bespreek met elkaar waarom je deze woorden bij hem vindt passen.

wreed, verbaasd, angstig, onzeker, vredelievend, nieuwsgierig, dromerig,

verlegen, dominant, onverschrokken, heldhaftig, laf, dapper.Zet de woordenin volgorde van jong naar oud: de bejaarde, de volwassene,de baby, de kleuter, de puber, de peuter, de dreumes.Als een baby geboren wordt, stuur je een geboortekaartje met een gelukwens.

Bedenkeen leuke gelukwens voor een nieuw geborenkind.Maak zoveel mogelijk woorden metdeletters van het woord wierook.Zoek 3/6 uitdrukkingen met ster en schrijf de betekenis erachter.

aog79pagTD

Werkwoorden 2DIV. Maak er een goede vraagzin van in de verledentijd.

Wie (voorlezen) uit de Bijbel gisteren?Waarom (verdragen) die volkeren elkaar vroeger zo slecht?Wie (beitelen) de tien gebodenin de twee stenen?Waarom (zich ergeren) die ongelovige aan de rabbijn?Wie (geloven) er in God?Hoelang (vasten) christenen vroeger?Waarom (delen)jullie je water niet met elkaar?Wanneer(trouwen) het echtpaar in de kerk?Wie (omhelzen)je tante gisteren?Hoelaat (wekken)je vaderjealtijd?r

rparpeoss

Mop:

Een manliep over de markt en daar zag hij een mand metheel jonge puppy's. Boven die mandhing een bordje met: ‘Lieve katholieke puppy's te koop!”Een weeklater komt de man weerover die markt en ziet hij diezelfde puppy's liggen, maar nuhangt er een bordje boven met:‘Lieve protestantse puppy's te koop!!’Hij vraagt aan de verkoper waarom de puppies protestants gewordenzijn.De verkoper: ‘Ja, de aogjes zijn open gegaan.’

41

Werkwoorden 2EFIV. Maak er een goede vraagzin van in de verledentijd.

Waarom (meewijzen)jij als je voorleest?Wat(voortkomen)uit onbegrip tussen geloven?Hoe (vereren) een gelovige zijn God?Waarom (stukmaken)jullie het heilige beeld?Hoeveel bladzijden uit de Bijbel (voorlezen) de priester afgelopen zondag?Wie (rondsluipen) eergisteren doorde tuin van het klooster?Waarmee (besprenkelen) de pastoor de baby?Waarnaar(verwijzen) de heilige teksten die je gevonden hebt?Hoe lang (onderdompelen)depriester het kind?Wie werd er door de ouder(terugroepen)?r

rrerpenup

|pe liefde -ExtraGediont —

Voor Jezus was de liefde van God en tussen mensen het belangrijkste wateris.

Zijn volgeling Paulus heeft daar in een brief aan christenen in Korinthié, in Griekenland,over geschreven. Hier lees je een stukje daaruit.

Al sprakik alle talen van mensen en van engelen,

maarhadik deliefde niet,

ik was slechts een rinkelendebel. E o

Al wist ik alles wat er te weten valt, Si

en al had ik het geloof dat bergen verzette, àmaar had ik de liefde niet, o pos!dan wasik niets. A A

O A0Al zou ik alles wat ik heb, geven aan de armen, EZ Es —AÁ€en algafik mijn lichaam om te worden verbrand, | 7maarhadik deliefde niet,het zou mij niet helpen.

Paulus schrijft een brief.

Deliefde is geduldig,

deliefde is ruimhartig,zij kwetst niemandzij wordt niet verbitterd,

zij wordt niet kwaad,zij is niet blij over onrecht,

maarzij is blij met de waarheid.Alies bedekt zij, alles gelooft zij, alles hoopt zij, alles verdraagtzij.

Uiteindelijk gaat het om geloof, hoop enliefde, y

maar de meeste van dezeis deliefde. |

st

Opdrachten - Extra aedicht

Extra Gedicht 2DEF

Watvindjij van dit gedicht?

Pon>

Is voorjou liefde ook belangrijk in je leven?

Watis liefde voor jou? Maak een woordweb met‘liefde is...

Veel uitdrukkingen komenuit de Bijbel. Zo ook deze.

Links zie je de uitdrukkingen staan. Rechts staat de betekenis.

Doehet zo: a - 9.

a. lemand op handendragen.

b. In zak en aszitten.

c. Inde put zitten.

d. Door het oog van de naald kruipen.

e. Niet met twee maten meten.

f. Het is een lust voor het 009.

g. Muggenziften.

h. Zijn handen in onschuld wassen.

i. Een teken aan de wand.

j. Zijn tier aan de wilgen hangen.

k. De geestis gewillig maar het viees

is zwak.

|. Waar het hart vol vanis, loopt de

mond van over.

m. Wie het zwaard opneemt, zal door

het zwaard ondergaan.

1234.5.678.910.11.

A | Je

:Geloof:

DEF

Heel erg bedroefdzijn (2 x !!).

Doe aisof je onschuldig bent.

Je praat over watje belangrijk vindt.

Zeuren overkleine dingen.

Je wil wel, maarhet lukt je niet.

Het loopt nèt goedaf.Hij stopt ermee.Het ziet er prachtig uit.

Heelblij zijn met iemand.leder evenveel geven.

Een waarschuwing

12. Wie geweld gebruikt, zal door

geweld overspoeld worden.

5. in het gedichtstaat: ‘Deliefde is geduldig, de liefde is ruimhartig.’

Schrijf in je eigen woorden op wat dit betekent.

6. Zoek het verhaal achter én uitdrukking op. Lees nog eens de uitdrukkingen bij opdracht 4. Zoek... °

“pe Laatstedagenvanjezus -verhaalJezus vertelt in zijn leven veel verhalen en geneestzieken.

Aan het eind van zijn leven is hij vaak samen metzijn twaalf leerlingen.

Ze worden ook wel discipelen of apostelen genoemd.

Eénvandie discipelen is Petrus.

Jezus zit aan tafel met zijn twaalf leerlingen.

Ze vieren Pesach, het joodse Paasfeest.

Het laatste avondmaal van Jezus begint.

Jezus pakt het brood, breekt het, deelt het uit en zegt:

‘Neem eneet, dit is mijn lichaam.’

Daarna neemthij een beker met wijn, laat die rondgaan en zegt:

‘Dit is mijn bloed, het bloed van het verbond.'

Na eentijdje sluipt Judas weg.

Hij gaat naar de hogepriesiers en vertelt waar Jezus straks heen gaat.

‘Daar kunnenjullie hem pakken,’ zegt hij.

‘Maar dan is het donker! Hoe weten we dan wie hetis?’ vragenZe.

Dan spreekt Judas met hen een teken af.

43

44

Als het donkeris, gaan ze naar buiten, naar de Olijfberg.Jezus is bedroefd: ‘Jullie zullen me in de steek laten.‘Neel’ zeggen ze allemaal, ‘echt niet. Nooit!’Petrus antwoordt: ‘Ookals iedereen u in de steek laat, ik nooit!’Jezus:‘Al in deze nacht, nog voordat de haankraait, zul je drie keer zeggendatje mijniet kent, Petrus.’Petrus:‘Zelfs al moestik met u sterven, dan nog zouik zoiets niet doen!’Ze lopenin het donker naar Getsemané.Jezus: ‘Ik voel me zeer bedroefd. Blijven jullie wakker?’De twaalf leerlingen beloven wakkerte blijven.Hij gaat iets verder om te bidden: “Vader,ik wil niet dood. Maar als het niet anders kan,laat het dan gebeuren.Ik leg mijn leven in uw handen.’Jezus loopt terug naar de leerlingen enziet dat ze niet waken, zoals hij gevraagd heeft.Ze slapen.‘Is het teveel gevraagd om voor mij te waken?’ vraagt Jezus.Deleerlingen schrikken wakker en beloven dat het niet meer zal gebeuren.Nog tweemaal gaat Jezus bidden, maar ook dan lukt het de discipelen niet om te waken.Weerslapen ze. Jezus zegt dan: ‘De geest is gewillig, maar het vlees is zwak.’

oy |amer haa, wt t.

: A » ~ >e > 4,ao DA . Ca~ - e a« : !. . +«e 7 a -+ t ‘e . . o mn: + elite we 1a a ne

; > A > EE Ai

PT PenDT MT ee neAN Te a, t >+ So

x7 AR mou ( { 2 DBD OF f Ne ~

\ 7 x NS À . { A ™~x | a | \

Mowe i! NE . £ -NA Î a QU ps oa

a l; | , LOA

po a-— TT ~

Jezus wordt gevangen genomen.

Geloof- 2DEF.

Dan komt Judas aan met een troep mannen, met fakkels en zwaarden. Le

Judas gaat naar Jezus toe en geeft hem een kus.

Dat is het teken! De mannen grijpen Jezus.

Een van deleerlingen trekt zijn zwaard om Jezus te bevrijden, maar Jezus zegt:

‘Doe dat zwaard weg. Wie het zwaard opneemt, zal door het zwaard omkomen.’

Dan vluchten alle leerlingen weg en wordt Jezus meegenomen.

Ze brengen Jezus naar de hogepriester.

Daar wordt hij ondervraagd, maar Jezus geeft geen antwoord.

Tenslotte vraagt de hogepriester: ‘Bent u de zoon van God?’

‘U zegt het,’ zegt Jezus.

Meteen schreeuwen mensen:‘Horenjullie dat, hij beledigt God! Hij verdient de doodstraf!’

Enkele mensen zien Petrus staan, wijzen naar hem, lopen op hem af en zeggen:

‘Jij hoort toch ook bij die Jezus, die zegt dat hij een zoon van Godis?’

Petrus: ‘Ik weet niet waar je het over hebt.’

Petrus wil weglopen, maar anderen houden hem vast en sissen:

‘Ji hoort toch ook bij die Jezus, die God beledigt?"’

Petrus: ‘Ik ken hem niet!’

Weer anderen komen eraan en schreeuwen tegen Petrus: ‘Jij hoort ookbij die Jezus,

ik heb je bij hem gezien!’

Petrus: ‘Klets niet! Ik ken die Jezus helemaalniet!’

Dan kraait de haan...

Petrus herinnert zich ineens de woorden van Jezus:

‘Nog voordat de haan kraait, zulje drie keer zeggen dat je mij niet kent.’

Petrus gaat weg en huilt bittere tranen...

In Extra Verhaal gaatdit verhaal verder.

Opdrachten - Vernaal LS,

Verhaal 2DEF

De twaalf leerlingen van Jezus worden cok weld... of a... genocemd.

Watis het teken waarmee Jezus verraden wordt?

Welke beloftes komt Petrus niet na?

Waarom huilt Petrus, nadat hij de haan hoorde kraaien?

Welk feest wordttiidens het laatste avondmaalgevierd?

Tijdens het avondmaalis het brood het symboolvoorhet...

De wijn is het symboolvoor... :

Voorspel hoe het verhaal verder gaat.

Lees deze zin: Daarna neemthij een beker met wijn. Daarna is een tijdwoord.

Werk in tweetallen en maak eenlijstje mettijdwoorden uit de tekst.

10. Watlees je in het verhaal over Jezus, Judas en Petrus.

Schrijf van elk persoon twee/drie dingen op. Zet er ook bij watjij van hem vindt.

11. Ditzijn uitdrukkingen uit de Bijbel.

OONAARWN>

a. Zijn kruis dragen.

b. Wie wind zaait, zal storm oogsten.

Cc. Dat is een Judasstreek.

d. Zijn handen in onschuld wassen.

Schrijf van elke uitdrukking in eigen woorden de betekenis op.

45

46

12. De leerlingen van Jezus werden wel discipelen of apostelen genoemd.a. Leerlingen van een basisschool noem je...b. Leerlingen van een middelbare school noem je...Cc. Leerlingen van een universiteit noem je...d. Leerlingen van een hogeschool noem je ...

13. Zoek de betekenis van een judaskus op in het woordenboek.14. Hoe heten de leden van deze verengingen?

a. Een rugbyclub - rugbyersb Eenvolleybalclub -C. Een turnclub -d. Eenroeivereniging -e Een zangkoor-f Eentennisvereniging -

Werkwoorden 2DV. Schrijf telkens de verledentijd op van de werkwoorden.

Doe het zo: koken- ik kookte

Werkwoorden 2EFV. Schrijf telkens de verledentijd en het voltooid deelwoord Op van de werkwoorden.

Doehet zo: binnengaan- ik ging binnen - ik was binnengegaan

De Laatste dagen vanjezus (vervolg) - Extra vernaal oDe volgende morgen brengen ze Jezus naarhet paleis van Pilatus.Voorhet paleis staan honderden woedende mensen die gehoord hebben dat JezusGod beledigd heeft. In die tijd werden de ergste misdadigers met spijkers aan een kruisgeslagen en zo vermoord.‘Sla hem aanhetkruis!’, roepen de mensen.MaarPilatus vindt dat Jezus onschuldig is en wil hem vrijlaten.Dan roepen de mensen nog harder: ‘Kruisig hem!’Pilatus haalt er een beruchte misdadiger bij. Hij heet Barabas.Pilatus gelooft nooit dat de mensen Barabas vrij willen laten en vraagt daarom:‘Wie laat ik vrij, Jezus of Barabas?’De mensenbrullen: ‘Barabas!!’Pilatus: ‘Wat heeft Jezus dan voor kwaads gedaan?’De mensen:‘Hij moet gekruisigd worden! Hij moet gekruisigd worden!’Pilatus wast zijn handen en zegt: ‘Ik was mijn handen in onschuld. Ik ben onschuldig aande dood van Jezus.’Pilatus laat Jezus meenemen door zijn soldaten.

De soldaten brengen Jezus naar de heuvel Golgota.Jezus moetzelf zijn kruis omhoog dragen.Voorbijgangers lachen hem uit.Soldaten rukken zijn kleren van hem af, vlechten een kroon van doornentakken, drukkendie op zijn hoofd en zeggen spottend: ‘Wees gegroet, koning der joden!’Ze spugenin zijn gezicht en slaan hem.Daarna worden Jezus en twee moordenaars aan het kruis geslagen.Terwijl Jezus aan het kruis hangt, roepen mensen:‘Als je echt de zoon van God bent,kom dan vandat kruis af! Als je dat doet, dan geloven wij je.’

Getaof©2DEF|

ne

Jezus draagt zijn kruis.

Hetis drie uur, vrijdagmiddag.Plotseling wordt het donker.Jezus roept met luide stem: ‘Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten?’

De aarde beeft, de rotsen scheuren, de soldaten worden bang.

Nogmaals roept Jezus tot God... en sterft. |

Het wordt avond en de sabbat begint zo. |

Snel halen een paar vrienden Jezus van hetkruisaf.Ze leggen hem in een rotsgraf en rollen een zware steen voor de ingang.

Op de morgen na de sabbat, gaan een paar vrouwen naar het graf.

Ze willen het lichaam van Jezus zalven.

Daarom nemenze olie en kruiden mee.Bij het graf schrikken ze: de steen is weggerold!

Ze kijken in het graf, het graf is leeg!Wel zien ze een jongeman, helemaalin hetwit.Hij zegt: ‘Schrik niet. Juilie zoeken Jezus, die gekruisigd is?Hij is niet hier. Hij is uit de dood opgestaan!Vertel dat aan zijn teerlingen.’

47

48

deTETE

hetlege graf, Fra Angelico

Opdrachten - Extra Verhaal Les

Extra Verhaal 2DEF

Na

DAA

D

Ging het verhaal verder zoals je dacht? Watis het belangrijkste verschil?Werkin tweetallen. Schrijf kort op hoe dit verhaal verloopt. Gebruik vier of meertiidwoorden. Kiesuit: eerst - toen - daarna - vervolgens- tot slot - dan.Voorhet paleis van Pilatus staan woedende mensen. Waarom zijn ze boos?

Wat is een beruchte misdadiger?

Vindjij dat Pilatus schuldig is aan de dood van Jezus?Bedenkzelf een beruchte misdadiger. Schrijf op:. wat zijn naam is

. hoehij/zij eruit ziet

. waarhij woont

. welke slechte eigenschappenhij heeft

. wat voor misdaden hij heeft begaanGeef de beschrijving aan een klasgenoot. Die maakt er een verhaaltje van.

Zo ja, omschrijf waarom. Zo nee, probeerer achter te komen hoe het kwam dat de mensen zokwaad op Jezus werden.

Zo nee, probeer er achter te komen waarom Judas dat deed en hoe het met hem afliep.

Engels - English

the day

afcerSaturday

_ i E,

bo | 4 j

{ dl 5ma abi

1

ay

1‘| organ

Le

Catholic Protestant Christmas Easter

1. What is what?Zoekde juiste vertaling:

preekstoel - Pasen- heilig - dopen - orgel- katholiek - zondag - Christus - kerk -

Kerstmis - bidden- Bijbel- kruis - heilig - hemel- geboorte - protestant |

Moppen:Een bedelaar kwam bij de dominee en moest twee uren wachten voordathij in de spreekkamer

werd binnengelaten, omdat eenrijke man op bezoek was. De dominee gaf de arme mangeld en

wilde meteen weer afscheid nemen. Bedelaar. ‘Metdie rijke man praat u twee uur. Mij zet una

twee minuten ai buiten.’ Dominee:‘Van u wist ik na twee minuten al dat u kwam bedelen.Bij die

ander had ik daar twee uur voor nodig.’

Een zendeling loopt door de jungle in Afrika.

Plots heeft hij in de gaten dat hij wordt achtervalgd door een hongerige leeuw.

Als de leeuw zich opmaakt om de zendeling opte eten, knielt de zendeling en bidt: ‘Heer ik ben

hier toch voor u. Bescherm mij en geef de leeuw Uw gedachten. Amen.’

Terwijl de zendeling vroom met zijn ogen dichtblijft zitten, hoort hij achter zich: ‘Here zegen deze

spijze, Amen!’

49

50

Sunday morningJosh: Hi Mary, where are you going with that Bible?Mary: Hey Josh! How are you? | am going to church.Josh: Of course,it's Sunday! What church are you going to?Mary: We are goingto that Protestant Church over there.Josh: | thought you were a Catholic. Do you go to church every week?Mary: No, | don’t always go, but today mylittle sister will be baptised.| also like to

go to church at Christmas and Easter.Josh: That's when you rememberthebirth and death of Christ, isn’t it?Mary: Exactly.Josh: Tell me all about the service tomorrow!Mary: | will. Bye Josh!Josh: Bye bye!

Guess what!Dit spel doe je met één of meer klasgenoten. Neem een Word of the Weekingedachten. Probeerdit woord zo goed mogelijk in het Engels te beschrijven. Wiehet woordhet eerstin het Engels weet te zeggen, beschrijft een volgend woord.Doe het eerst met en dan zonder het boek erbij.

Translate into DutchMaryis a Protestant, but she doesn’t go to church every Sunday. The churchisnearby. Inside there are nostatues of Holy Mary or Christ on the cross. When thesun shines through the coloured glass window,it looksa bit like heaven, she thinks.There is a big organ and the pulpit is high enoughfor everybody to see the minister. MarylikesChristmas most. That is when people rememberthe birth of Christ.

~~ etyYrifE 2AA

Dit schilderij staat bekendals: ‘Het gebed zonder eind.’

Nicolaes Maes, 1656

*Geloof.:

3 2DEF .-_ He's got the wholeworld inHis hands - Ligd van de week f] PreH the wh A iw His hands ~ Lied àHe's got the whole worid in His hands [Repeat 4x]

He's got the wind andthe rain in His hands. [Repeat 3x]He’s got the whole world in His hands

He’s got the sun and the moonin His hands. [Repeat 3x]

He's got the whole world in His hands

He's gotthelittle bitty baby in His Hands. [Repeat 3xj

He's got the whole world in His hands

He's got you and mebrotherin His hands. [Repeat 3x]

He's got the whole world in His hands

He's got everybody here in His hands. [Repeat 3x]

He's got the whole world in His hands

de kruisdraging, Jeroen Bosch, 1510

51

52

Weeele noite“eteISSO):metryEEE MERE

Be mosiage : Fil SPC

PPPaa he RRRReee eean

In dezefilm bezoekt Hakim een moskee, de kerk van de moslims.

Moskeeén hebben meestal één of meer minaretten (smalle ronde torens)

naast de moskeestaan.

Inde moskee zijn geen stoelen of banken. Meestalzijn er wel vloerkleden,

“waarop de gelovigen knielen.

In de moskée.mogen geen beeldenof schilderijen voorkomen. Welis er een kanselof

preekstoel, waarop de voorganger(bijvoorbeeld een imam) op vrijdagen preekt.

TAR

a li i | ah by 00 atfi ES o : 1 or . 11 ( a |:

: 7 | | y . ca ae

2) LE. at il | BoteA ek pps i G

as Te4r.vo ET

Opdrachten - Film EFilm 3DEF

1. Hetheilige boek van de moslims heetde ...

2. De belangrijkste profeet voor de moslimsis...

3. Wat kun je aan de buitenkant van een moskee allemaal zien?

4. Welke moskeeligt het dichtstbij jullie in de buurt? Hoe ziet die eruit?5. Hoe weten moslims dat hettijd is om te bidden?6. Voordatje gaat bidden moetje jezelf wassen.

oN

11.12.

Het gaat er niet alleen om je buitenkant schoon te maken. Ookje ‘binnenkantkan

vies worden door verkeerde dingen te zeggen, te denken of te doen. Voorbeelden:

stelen, liegen, schelden, uitlachen of geweld gebruiken, zoals schoppenof slaan.

Tijdens het bidden vraag je aan Allah ofhij je fouten wil vergeven.Schrijf enkele verkeerde dingen opdie jij deed.

Vergelijk jouwlijstje met je buur en bespreek watje deed.

In de gebedsruimte van de moskeeis altijd eennis.

a. Welke richting geeft deze nis aan?

b. Waaromis die nis ook handig voor de imam?

Naast de gebedsruimte is er (meestal) cok een klaslokaal in een moskee. Waarom?

Islam betekentletterlijk ‘overgave’ of ‘onderwerping’ (aan Allah). Hoe kanje dat in

het gebed van moslims zien?Watdoet een imam allemaal?

Eenprofeet wijst mensen er onder andere op wat ze fout doen en roept ze op om het goedete

doen. Kunje iemanduit onzetijd noemen die je profeet zou kunnen noemen? Beschrijf ook waarom.

e

computeropdrachten! ZS