HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ

TIP FAKÜLTESİ

GÖZ HASTALIKLARI

DÖNEM V GÖZ HASTALIKLARI STAJI

STAJ REHBERİ

Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi

Dönem V Göz Hastalıkları Stajı Eğitim Programı

Sevgili Öğrenciler,

Göz Hastalıkları Stajı’na hoş geldiniz. Bu stajın diğer stajlardan farklı özellikleri ve ayrı

bir yeri vardır. Bu stajda göz ile ilgili pek çok bilgi edineceksiniz. Staj boyunca hem çocuklar ve

aileleri hem de erişkinler ile birlikte olacaksınız. Stajınız üç haftalık bir dönemden oluşmaktadır.

Staja başladığınızda, bir hafta poliklinikte, bir hafta serviste ve bir hafta ameliyathanede eğitim

alacak ve gözlem yapacaksınız. Bir hafta boyunca her gün, ameliyathanede iki farklı ameliyat

odasında birbirinden farklı çok sayıda göz ameliyatı izleme şansını bulacaksınız.

Göz ve göz hastalıkları, tıp fakültesi mezuniyetinden sonra pratisyen hekimlerin ve

farklı uzmanlıklara sahip hekimlerin kendisini genellikle yabancı hissettiği, çok fazla müdahil

olmak istemediği bir alan olarak görülmektedir. Bu staj boyunca, tanısını koyup müdahale

edebileceğiniz sık görülen temel göz hastalıkları ile ilgili dersler verilecek ve bir göz hekimine

sevkin gerektiği özellikli durumlar ile ilgili bilgiler aktarılacaktır. Bu staj, hem çocukluk dönemi

hem de erişkinlik dönemine ait göz hastalıkları ile ilgilidir. Göz ve hastalıkları, tek bir sistem

veya organ olarak ele alınmamalı, bir bütün olarak değerlendirilmeli, gözün merkezi sinir

sisteminin bir parçası olduğu ve pek çok sistemik ve özellikle nörolojik hastalığın gözde çok

önemli belirti ve bulgular verdiği ve hatta bazen tanının ilk olarak göz bulguları üzerinden

konulduğu ve ilk bulguların gözde ortaya çıkabildiği unutulmamalıdır. Bu staj boyunca bu

bütüncül yaklaşım ilkesini benimsemeniz beklenmektedir.

Bu kitapçıkta sunulan amaç ve öğrenme hedeflerine ulaşmak için teorik derslerin yanı

sıra, staj süresince tüm uygulamalara aktif olarak katılmak ve bu eğitim sürecinden en üst

düzeyde yararlanabilmek için gerektiğinde kişisel çaba harcamak ile yükümlüsünüz.

Ameliyathane eğitimi, bu stajın özellikli parçalarından birisidir. Bu eğitim sırasında, hasta

mahremiyetine ve ameliyathanenin sterilite başta olmak üzere sizlere öğretilecek olan temel

ve kendine has kurallarına dikkat etmeniz beklenmektedir.

İyi bir hasta hekim ilişkisi kurmak birincil amaçlarımızdan olmalıdır. Gerek bu konuda

deneyiminizi artırmak gerekse stajın amaç ve öğrenim hedeflerine ulaşabilmek için staj

süresince hastalar ile birebir ilişki içinde olmak ve Göz Hastalıkları Anabilim Dalı’nın öğretim

üyeleri ve araştırma görevlileri ile birlikte çalışmak esastır.

2

Hepinize verimli ve başarılı bir staj geçirmenizi dileriz. Bu başarının gerçekleşmesinde

Anabilim Dalı’ndaki tüm öğretim üyeleri, başasistanlar ve asistanlar her zaman size destek

olmaya hazırdırlar.

Göz Hastalıkları Anabilim Dalı

3

İÇİNDEKİLER

Göz Hastalıkları Stajı ................................................................................................................... 1

Göz Hastalıkları Stajının Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Programı İçindeki Yeri .............. 4

Göz Hastalıkları Stajı Amacı ve Program Yeterlikleri .................................................................. 5

Görevler ...................................................................................................................................... 6

Temel Hekimlik Becerileri ........................................................................................................... 8

İzlenmesi gerekenler ......................................................................................................... 8

Yapılması gerekenler ....................................................................................................... 10

Profesyonel Değer ve Tutumlar ............................................................................................... 11

Staj Programı ............................................................................................................................ 12

Dönem V Göz Hastalıkları Staj Programı ......................................................................... 12

Staj Programındaki Derslerde ve Uygulamalarda Öğrenme-Öğretme Yöntemleri .................. 12

Öğrenme Ortamları .................................................................................................................. 14

Staja Devamlılık ........................................................................................................................ 15

Ölçme ve Değerlendirme ......................................................................................................... 15

Stajın Değerlendirilmesi .................................................................................................. 16

Önerilen Kaynak Yayınlar ......................................................................................................... 16

4

TABLOLAR

Tablo 1. Semptom/Durumlarda Hedeflenen Düzeyler .............................................................. 5

Tablo 2. Öğrenme (Performans) Düzeyleri ................................................................................ 7

Tablo 3. Göz Hastalıkları Stajı Temel Hekimlik Becerileri ve Öğrenme Düzeyleri - 1 ................. 7

Tablo 4. Göz Hastalıkları Stajı Temel Hekimlik Becerileri ve Öğrenme Düzeyleri - 2 ................. 9

Tablo 5. Beceriler için Öğrenme Düzeyleri ............................................................................... 10

Tablo 6. Kuramsal Ders Listesi ................................................................................................. 16

1

Göz Hastalıkları Stajı

Tıp eğitimi programı içinde göz hastalıkları ile ilgili dersler Dönem III’te Nörolojik

Bilimler, Psikiyatri ve Kas İskelet Sistemi Hastalıkları Ders Kurulu içerisinde sonra ise ayrı bir

staj olarak Dönem V zorunlu Göz Hastalıkları Stajı içerisinde anlatılmaktadır.

Dönem III sırasında Göz Hastalıkları ile ilgili dersler;

1. Papil Ödemi ve Papillit

2. Normal Fundus

3. Görme Yolları ve Lezyonları

4. Pupilla

5. Paralitik Şaşılıklar başlıkları altında yer almaktadır.

Stajyerlerin, Göz Hastalıkları Stajı’nda anlatılan derslere ek olarak, Dönem III’te

anlatılmış derslere hakim olmaları ayrıca göz anatomisi ve fizyolojisi ile ilgili temel bilgilere

sahip olması beklenmektedir. Dönem V Göz Hastalıkları Stajı sırasında verilen teorik bilgilerin

ışığında hasta başında gözlem ve uygulama yapılmakta aynı zamanda göz ile ilgili ameliyatlar

izlenebilmektedir.

Göz Hastalıkları Anabilim Dalında 14 öğretim üyesi ile alana özel araştırma, eğitim ve

hasta hizmeti yürütülmektedir. Göz Hastalıkları stajı 3 (üç) hafta sürmektedir:

1. Staj başlangıcında genel bilgilendirme Bölüm 42 Göz Hastalıkları Servisi’nde görevli

servis doktoru ve/veya Dönem 5 Staj sorumlusu öğretim üyesi tarafından yapılmaktadır. Tüm

staj süresince genel kılık-kıyafet kurallarına uyulmalıdır.

2. Staj boyunca, her gün sabah saat 08:30 (özel durumlarda daha erken) öğrencilerin

serviste hazır olmaları ve ilgili çalışma bölgelerinde işlemler bitene kadar çalışma alanlarını terk

etmemeleri gerekmektedir.

3. Öğrencilerin tüm klinik çalışmalara ve tüm Dönem V derslerine katılması

beklenmektedir. Derslerde ve gün içerisinde herhangi bir zamanda yoklama alınabilir.

4. Güncel ders programı, staj başlangıcında servis doktoru tarafından iletilmektedir.

Ancak, yoğun ameliyat programı, acil durumlar ve kongreler-toplantılar-izinler nedeniyle

değişiklikler olması durumunda bilgilendirme ayrıca yapılmaktadır.

2

5. Her staj grubu üçe ayrılmaktadır. Her grup, dönüşümlü olarak pazartesi saat 13:30’da

TEBAD simülatör eğitimine gitmektedir.

Poliklinik grubu:

- Günün sorumlu asistanını servis doktorundan öğrendikten sonra yanına gitmeli

ve onun yönlendirmesiyle her muayene odasında bir asistan ile birlikte

çalışmalıdır. Poliklinikte 7 numaralı oda, kırmızı göz gibi acillerin ilk

değerlendirmesinin yapıldığı bölümdür. Geri kalan odalarda poliklinikteki

randevulu hastalar görülmektedir.

- Salı ve Cuma sabahları şaşılık vizitine katılmalıdır. Şaşılık vizitine mazeret

nedeniyle katılamama durumunda Şaşılık Birimi’nde birim hemşiresi ile birlikte

şaşılık muayenesi izlemelidir. Şaşılık viziti Şaşılık Birimi’nde gerçekleştirilmektedir.

- Haftanın geri kalan günlerinde sırası ile listelenen vizitlere öğrencilerin katılması

beklenmektedir: Pazartesi öğleden önce ve Perşembe öğleden sonra – Glokom

(Yer: Poliklinik), Çarşamba – Retina (Yer: Retina Birimi), Cuma – Oküler Onkoloji

(Yer: Poliklinik).

Ameliyat grubu:

- Her gün 8:30’da 18-19 no’lu ameliyat odalarında ameliyathanenin genel

kurallarına uygun giyinmiş halde bulunmalıdır. Her ameliyat gününde

görülebilecek olası cerrahiler tabloda belirtilmiştir (GAAM: Genel anestezi altında

muayene).

Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma

Ameliyat - Şaşılık

- Konjenital Katarakt

- GAAM

- Botulinum Enjeksiyonu

- Katarakt cerrahisi

- Tümör cerrahisi

- GAAM

- Orbita, kapak, konjunktiva ve göziçi tümör cerrahisi ve retinoblastom muayenesi

- Retina cerrahisi

- İntravitreal enjeksiyon

- Katarakt cerrahisi

- Katarakt cerrahisi

- Kornea nakli

- GAAM

- Korneal çapraz bağlama uygulaması

- Retina cerrahisi

- Katarakt cerrahisi

- Kapak-Tümör cerrahisi

- GAAM

- Retina cerrahisi

- Katarakt cerrahisi

- Kornea nakli

- Kornea çapraz bağlama uygulaması

- GAAM

- İntravitreal enjeksiyon

Servis grubu:

3

- Servisteki genel işleyişi izledikten sonra, servisin uygun olması durumunda servis

doktoru insiyatifi ile öğrenciler poliklinik ekibine katılabilirler.

- Servis grubunda iken her öğrencinin en az bir yatan hastayı hazırlayıp; hastanın

tanı, tedavi ve takibine hakim olması beklenmektedir.

Tüm öğrenciler, her Perşembe saat 09:00-12:00 arasında olan Akademik Eğitim

Programı’na katılmak zorundadır.

4

Göz Hastalıkları Stajının Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Programı İçindeki Yeri

6 Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları +

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Seçmeli

(1 Ay + 1 Ay)

İç Hastalıkları +

İç Hastalıkları Seçmeli

(1 Ay + 1 Ay)

Kadın Hastalıkları ve Doğum

(1 Ay)

Acil Tıp (2 Ay)

Psikiyatri (1 Ay)

Genel Cerrahi (1 Ay)

Kırsal Hekimlik +

Kırsal Hekimlik Seçmeli

(1 Ay + 1 Ay)

Seçmeli (1 Ay)

5 Nöroloji Ruh Sağlığı ve

Hastalıkları

Ortopedi KBB GÖZ Sosyal Pediatri

Deri ve Zührevi

Hastalıkları

Üroloji Beyin Cerrahi

Çocuk ve

Ergen Ruh

Sağlığı

FTR Radyoloji +

Nükleer Tıp

Plastik Cerrahi

Çocuk Cerrahisi

Seçmeli

4 İç Hastalıkları Genel Cerrahi / Anesteziyoloji Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Kadın Hastalıkları ve Doğum/ Üroloji

Seçmeli- İç Hastalıkları Seçmeli: Genel Cerrahi Seçmeli: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Seçmeli: Kadın Hastalıkları ve Doğum/ Üroloji

3 Neoplazi ve Hematopoetik

Sistem Hastalıkları Ders Kurulu

Enfeksiyon Hastalıkları Ders Kurulu

Endokrinoloji ve

Metabolizma Hastalıkları Ders Kurulu

Gastrointestinal Sistem

Hastalıkları Ders Kurulu

Dolaşım ve Solunum Sistemi

Hastalıkları Ders Kurulu

Ürogenital Sistem Hastalıkları Ders

Kurulu

NÖROLOJİK BİLİMLER, PSİKİYATRİ VE KAS

İSKELET SİSTEMİ HASTALIKLARI DERS

KURULU

Halk Sağlığı, Tıp Tarihi ve Etik, Adli Tıp,

Biyoistatistik Ders Kurulu

Seçmeli Dersler I. Yarıyıl Seçmeli Dersler II. Yarıyıl

2 Doku-İskelet ve Periferik Sinir Sistemi

Ders Kurulu

Dolaşım, Kan ve Solunum Sistemleri

Ders Kurulu

Gastrointestinal Sistem ve

Metabolizma Ders Kurulu

Sinir Sistemi Ders Kurulu Endokrin ve Ürogenital Sistem Ders Kurulu

Hastalıkların Biyolojik Temeli Ders Kurulu

Seçmeli Dersler I. Yarıyıl Seçmeli Dersler II. Yarıyıl

1 Hücre Bilimleri-I Ders Kurulu Hücre Bilimleri-II Ders Kurulu Hücre Bilimleri-III Ders Kurulu Hücre Bilimleri-IV Ders Kurulu

Seçmeli Dersler I. Yarıyıl Seçmeli Dersler II. Yarıyıl

5

Göz Hastalıkları Stajı Amacı ve Program Yeterlikleri

Stajın amacı:

Göz hastalıkları stajını tamamlayan öğrenciler;

1. Doğumdan başlayıp 18 yaş sonuna kadar tüm çocuk ve ergenlerde ve erişkinlerde

sık görülen göz hastalıklarını temel düzeyde değerlendirebilir,

2. Sık görülen göz hastalıkları ve nedenlerini açıklayabilir,

3. Göz sağlığının korunmasına yönelik uygulamaları ve çocukluk döneminde erken tanı

konulmasına yönelik taranan hastalıkları açıklayabilir

4. Çocukluk-ergenlik-erişkinlik döneminde göz hastalıkları uzmanına sevk gerektiren

hastalıkları/durumları tanımlayabilir,

5. Hastalar ve yakınlarından iletişim ilkelerini uygulayarak tıbbi öykü alabilir.

6. Çocuk ve erişkinde göz muayenesi yapabilir.

7. Göz semptomları ile başvuran hastalara uygulanan temel tanısal test bulgularını

değerlendirebilir,

8. Sık görülen göz hastalıklarının ayırıcı tanısını kanıta dayalı tıp uygulamaları ile

yapabilir,

9. Sık görülen göz hastalıklarında tedavi seçeneklerini açıklayabilir,

10. Tanı, tedavi ya da korunma amaçlı tıbbi girişimleri uygulayabilir,

11. Göz hastalıkları araştırmalarına dayalı bilgi ve teknolojik gelişmeleri

değerlendirebilir,

12. Mesleki çalışmalarında mesleki değerler, etik ilkeler ve yasal düzenlemeler

çerçevesinde sorumluluklarını yerine getirir,

13. Tıbbi bakım süreçlerinde meslektaşları ve diğer sağlık çalışanları ile ekip çalışması

gözlemler ve katılır.

Açıklamalı [p1]: Bu yeterlik kapsamı da çok geniş değil mi? Staja özgün hale getirilebilir.

6

Görevler

Bu staj sonunda stajyerlerin aşağıda belirtilen semptom/durumlarda belirlenmiş olan

düzeyde yeterlik kazanması beklenmektedir:

Bu staj sonunda stajyerlerin aşağıda belirtilen semptom/durumlarda klinik akıl yürütme

süreçlerini ve hasta yönetimini gerçekleştirecek düzeyde bilgi kazanmaları ve bu durumları

gerçek hastalarda gözlemeleri beklenmektedir:

Tablo 1. Semptom/Durumlarda Hedeflenen Düzeyler

Görev Düzey

Glokom tanımının ve sınıflamasının belirtilmesi ÖnT, T

Göz hastalıkları taramasında normal göz muayenesi bulgularının tanımlanması ÖnT, T, K

Glokom hastalarının tanı ve takibinde kullanılan muayene yöntemlerinin kavranması

ÖnT

Primer açık açılı glokomun tanımının, semptomlarının ve muayene bulgularını tanımlanması

ÖnT

Oküler hipertansiyon ve normotansif glokom kavramlarının belirtilmesi ÖnT

Primer açık açılı glokom tedavisinde kullanılan ilaçların etki mekanizmalarına göre sayılması ve kontrendikasyonları ile temel yan etkilerinin belirtilmesi

ÖnT

Primer açık açılı glokomda cerrahi tedavi endikasyonlarının ve güncel glokom ameliyatlarının isimlerinin öğrenilmesi ve amaçlarının kavranması

ÖnT

Sistemik hastalıklar ve göz ilişkisinin bilinmesi ÖnT, T

Yenidoğanın metabolik hastalıklarının göz bulgularının bilinmesi ÖnT, T

Kollajen doku hastalıklarının göz bulgularının bilinmesi ÖnT, T

Endokrin bozuklukların göz bulgularının bilinmesi ÖnT, T

Diyabetik retinopatinin öneminin ve bulgularının bilinmesi ÖnT, T, K

Lökokori ÖnT, T

Retinoblastom ÖnT

Uvea melanomu ÖnT

Konjonktivanın iyi huylu tümörleri ÖnT, T

Konjonktivanın kötü huylu tümörleri ÖnT, T

Orbita tümörleri ÖnT, T

Göz Kapağının iyi huylu tümörleri ÖnT, T

Göz Kapağının kötü huylu tümörleri ÖnT, T

Üveit ÖnT, T

Behçet Hastalığı göz bulguları ÖnT, T

Üveit yapan sistemik hastalıklar ÖnT, T

Açıklamalı [p2]:

Açıklamalı [p3]: Burada UÇEP çekirdek hastalık/klinik tablolar ile semptom ve durumlar listesinden seçilecek semptom ve hastalıklar için öğrenme düzeylerinin tanımlanması bekleniyor. Boyalı yerlerdeki ifadeler öğrenme hedefi/kazanım şeklinde yazılmış. Bunlar önemli ve program yeterlikleri bunları kapsamıyorsa, program yeterlikleri bu doğrultuda gözden geçirilebilir.

7

Endoftalmi ÖnT, T, K

Normal korneanın klinik açıdan yapısının ve fonksiyonlarının tanımlanması ÖnT, T

Korneanın yapısal farklılıklarının fonksiyonu üzerine etkilerinin tanımlanması ÖnT, T,

Korneal patolojilerin semptom ve bulguları A, ÖnT, T

Bakteriyel Keratitler A, ÖnT, T, K

Herpetik Keratit A, ÖnT, T, K

Fungal Keratitler A, ÖnT, T, K

Protozoal Keratitler A, ÖnT, T, K

Keratitlerin ayırıcı tanısı ÖnT, T

Korneal opasitelerin ayırıcı tanısı ÖnT, T

Kornea travmalarına yaklaşım A, ÖnT, T, K

Kuru göz ÖnT, T, K

Korneayı etkileyen sistemik ve oküler patolojiler ÖnT, T

Çocukluk döneminde göz hastalıkları taraması ÖnT, T, K

Göz hastalıkları taramasında normal göz muayenesi bulgularının tanımlanması ÖnT, T, K

Göz tembelliği ÖnT, T, K

Şaşılık ÖnT, T

Konjenital katarakt ÖnT, T

Anormal baş pozisyonu ayırıcı tanısı ÖnT, T

Prematüre retinopatisi ÖnT, T

Görme azlığı ÖnT,T

Çift görme ÖnT, T

Göz hareketlerinde kısıtlılık ÖnT, T

Kraniyal sinir felci ÖnT, T

Akut görme kaybı ÖnT

Kırma kusurları ve tedavi seçenekleri ÖnT

Katarakt ÖnT

Kırmızı göze yaklaşım ÖnT, T, K

Kırmızı gözü olan hastada müdahale edilebilecek durumların öğrenilmesi A, ÖnT, TT, K

Hangi kırmızı gözlü hastanın acilen sevkedilmesi gerektiğinin bilinmesi ÖnT, T, K

Kırmızı gözlü hastanın ayırıcı tanısı ÖnT, T, K

Keratit ÖnT, T, K

Akut glokom krizi ÖnT, T

Konjonktivit tanı ve tedavisi A, ÖnT, TT

Sklerit ÖnT, T

Üveit ve olası etyolojisi ÖnT, T

Kontakt lense bağlı komplikasyonlar A, ÖnT, T, K

Açıklamalı [p4]: Bu ve aşağıdaki üç madde öğrenme hedefi, sadece kırmızı göz yazıp, öğrenme düzeylerinin belirtilmesi yeterli

8

Tablo 2. Öğrenme (Performans) Düzeyleri

A Acil durumu tanımlayarak acil tedavisini yapabilmeli, gerektiğinde uzmana yönlendirebilmeli

ÖnT Ön tanı koyarak gerekli ön işlemleri yapıp uzmana yönlendirebilmeli

T Tanı koyabilmeli ve tedavi hakkında bilgi sahibi olmalı, gerekli ön işlemleri yaparak, uzmana yönlendirebilmeli

TT Tanı koyabilmeli, tedavi edebilmeli

İ Birinci basamak şartlarında uzun süreli takip (izlem) ve kontrolünü yapabilmeli

K Korunma önlemlerini (birincil, ikincil ve üçüncül korunmadan uygun olan/olanları) uygulayabilmeli

Temel Hekimlik Becerileri

Bu staj boyunca stajyerlerden beklenen temel hekimlik becerileri ve düzeyleri aşağıda

belirtilmiştir.

İzlenmesi gerekenler

Bu staj süresince aşağıda ayrıntıları belirtilen uygulamaları izlemeniz beklenmektedir.

Tablo 3. Göz Hastalıkları Stajı Temel Hekimlik Becerileri ve Öğrenme Düzeyleri - 1

Beceriler Düzey İzlenmesi beklenen en az beceri sayısı

Görme keskinliği değerlendirmesi (Çocuk) 1 1

Görme keskinliği değerlendirmesi (Erişkin) 2-3 1

Kırma kusuru muayenesi-gözlük reçetesi verilmesi 1 1

Kırmızı yansıma testi 2-3 1

Direkt oftalmoskopi 1 1

İndirekt oftalmoskopi 1 1

Biyomikroskopik muayene 1 1

Şaşılık muayenesi 1 1

Konjenital katarakt ameliyatı 1 1

Katarakt ameliyatı 1 1

Genel anestezi altında muayene 1 1

9

Görsel Uyarılmış Potansiyeller (VEP) uygulaması 1 1

Prematüre retinopatisi muayenesi 1 1

Lökokori ile başvuran çocuk hastanın ele alınması, tanıya yönlendirilmesi için geçen basamaklar

2 1

Göz kayması şikayeti ile ilk kez başvuran çocuk hastanın ele alınması, tanıya yönlendirilmesi için geçen basamaklar

2 1

İntraoküler kitle şüphesi ile yönlendirilmiş çocuk veya erişkin hastanın ele alınması, tanıya yardımcı istenecek tetkiklerin belirlenmesi

1 1

Orbitada yer kaplayan lezyonların çocuk ve erişkinde ele alınması, tanısal işlemler

1 1

Konjonktiva lezyonlarına yaklaşım ve ayırıcı tanı, tanı için izlenen aşamalar

1 1

Göz kapağı lezyonlarına yaklaşım ve ayırıcı tanı, tanı için izlenen aşamalar

1 1

Oküler Onkoloji biriminde izlenen çocuk hastanın tanıya göre takip protokolünün düzenlenmesi, uygulanması ve izlenmesi

1 1

Oküler Onkoloji biriminde izlenen erişkin hastanın tanıya göre takip protokolünün düzenlenmesi, uygulanması ve izlenmesi

1 1

Fundus floresein anjiografi 1 1

Optik koherens tomografi 1 1

İntravitreal enjeksiyon 1 2-3

Vitreus tap 1 1

Korneadan yabancı cisim çıkartılması 1 1

Korneal sütürasyon 1 1

Keratoplasti ameliyatı 1 1

Korneal Topografi Muayenesi 1 1

Schirmer testi 2-3 1

Ön segment yapılarının muayenesi 2-3 1

Kırmızı göz ayırıcı tanısı 1 1

Konjonktivit tanı ve tedavisi 1 1

Keratit tanısı 1 1

Sklerit, episklerit ayırıcı tanısı 1 1

Akut glokom krizi tanısı ve acil tedavisi 1 1

Kontakt lens kullanımı ve komplikasyonları 1 1

Kırmızı gözden korunma 1 1

10

Yapılması gerekenler

Tablo 4. Göz Hastalıkları Stajı Temel Hekimlik Becerileri ve Öğrenme Düzeyleri - 2

Beceriler Düzey Yapılması beklenen en az beceri sayısı

Hasta ve/veya yakınlarından öykü alma 4 6

Kırmızı yansıma testi yapma 3 6

Kırmızı yansıma testini etkin bir şekilde kullanabilme, normal durumlar ile ayırt edebilme

4 2

Direkt oftalmoskopi 1 6

Biyomikroskopik genel muayene 1 1

Göz hareketleri muayenesi 2-3 6

Genel şaşılık muayenesi 1-2-3 6

Lökokori ile başvuran çocuk hastadan öykü alma, aile hikayesini sorgulama ve doğru yönlendirme

4 1

Göz kayması şikayeti ile ilk kez başvuran çocuk hastadan öykü alma, ayırıcı tanıları belirleme ve doğru yönlendirme

4 1

İntraoküler kitle şüphesi ile yönlendirilmiş çocuk veya erişkin hastadan öykü alma, olası ayırıcı tanıları saptama ve doğru yönlendirme

4 1

Orbitada yer kaplayan lezyondan şüphelenilmesi gereken olguları saptayabilme, yaşa göre doğru ayırıcı tanı ile yönlendirebilme

4 1

Konjonktiva lezyonlarının klinik olarak ayırıcı tanısını yapabilme, doğru yönlendirme

4 1

Göz kapağı lezyonlarının makroskopik olarak ayırıcı tanısını yapabilme, doğru yönlendirme

4 1

Oküler Onkoloji biriminde takipli olan çocuk hastanın izlem vizitine katılma

4 1

Oküler Onkoloji biriminde takipli olan erişkin hastanın izlem vizitine katılma

4 1

MR, BT, OCT ve fluoresein anjiyografi gibi yaygın kullanılan tetkik yöntemlerinde temel bilgilere sahip olma

3 1

Işık reaksiyonu muayenesi 3-4 4

Işık (Pen-light) ile kornea muayenesi 4 6

Biyomikroskop ile kornea muayenesi 1-2 6

Korneal hassasiyet muayenesi 4 1

Korneal epitel bütünlüğünün floresein ile muayenesi 2-3 6

Açıklamalı [p5]: Düzey ile uygulaması sayısı uyumlu mu?

Açıklamalı [p6]: Hangi düzey ise onu belirtelim

Açıklamalı [p7]: Bu ve altındaki maddelerin öğrenme düzeyleri 4. En az bir uygulama ile bu öğrenme düzeyine ulaşılabilir mi?

Açıklamalı [p8]: Bu ve üstündeki madde beceri değil, oküler hastalığı olan çocuğu takip etme beceri mi kastediliyor.

11

Göz yaşı kırılma zamanı muayenesi 3 6

Kırmızı gözlü hastadan anamnez alınması 4 2

Kırmızı gözlü hastada ön segment muayenesi 2 2

Kornea cerrahisi 1 2

Tablo 5. Beceriler için Öğrenme Düzeyleri

Öğrenme Düzeyi Açıklama

1 Uygulamanın nasıl yapıldığını bilir ve sonuçlarını hasta ve/veya yakınlarına açıklar.

2 Acil bir durumda kılavuz / yönergeye uygun biçimde uygulamayı yapar.

3 Karmaşık olmayan, sık görülen, durumlarda / olgularda uygulamayı* yapar.

4 Karmaşık durumlar / olgular da dahil uygulamayı* yapar.

Profesyonel Değer ve Tutumlar

Bu staj süresince profesyonel değer ve tutumlara uygun davranış sergilemeniz

beklenmektedir. Bu bağlamda aşağıda belirtilen ilkelere tüm çalışmalar sırasında uyulmalıdır.

1. Hastalara bütünsel ve duyarlı yaklaşım yapma

2. Hastalar, toplum, beraber çalıştığı yardımcı sağlık personeli, idari personel ve diğer

meslektaşları ekip ile etkili iletişim kurma

3. Etik ilkelere göre davranma

4. Kanıta dayalı tıp uygulamalarını benimseme

5. Hastaların tanı ve tedavisinde akılcı yaklaşım yapma

6. Her işlem için aydınlatılmış onam alma

7. Hasta ve yakınlarını bilgilendirme ve izlemde işbirliğini benimseme

8. Hasta yönlendirme ve sevk işlemlerini gereken iletişimleri kurarak yapmayı

benimseme

9. Hastane enfeksiyonlarını önlemede üzerine düşen sorumlulukları bilme ve

uygulama

10. Sürekli tıp eğitiminin önemini kavrama

12

Staj Programı

Staj programı genel hatları ile aşağıdaki tabloda verilmiştir. Her stajın başında güncel

program staj grubuna dağıtılacaktır.

Dönem V Göz Hastalıkları Staj Programı

Öğrenciler staj başlangıcında A, B ve C olmak üzere üç gruba ayrılmaktadırlar.

1. hafta 2. hafta 3. hafta

Grup A Poliklinik Ameliyathane Servis

Grup B Ameliyathane Servis Poliklinik

Grup C Servis Poliklinik Ameliyathane

Staj Programındaki Derslerde ve Uygulamalarda Öğrenme-Öğretme Yöntemleri

Göz Hastalıkları staj programında dersler ve uygulamalar, servis çalışmaları, hasta başı

eğitimleri, ameliyathane eğitimi, öğretim üyeleri ve yardımcıları (asistanlar ve başasistanlar

dahil) ile danışma ve tartışmalar, Göz Hastalıkları Anabilim Dalı’nın düzenli toplantıları ile

öğrenme olanakları sağlanmaktadır. Stajda uygulanan öğretme yöntemleri aşağıda kısaca

açıklanmıştır.

1. Anlatım: Staj yeterliklerine ulaşmak için gerekli bilgilerin derlenmesi ve öğrenciler

tarafından kavranabilmesi amacı ile kuramsal bilginin paylaşıldığı, tartışıldığı

derslerdir. Stajda yer alan zorunlu dersler aşağıda tablo olarak verilmiştir.

Güncelprogramahttp://www.tip.hacettepe.edu.tr/ekler/pdf/mezuniyet/goz2018.

pdf bağlantısından erişilebilir.

2. Olgu Tartışması: Belirli hasta gruplarına veya başvuru yakınmalarına yaklaşım,

tanı, ayırıcı tanı ve tedavi ilkeleri, bir veya birden fazla olgu sunumu eşliğinde

öğrencilerle tartışılmaktadır. Bu olgu tartışmaları olanaklı olduğu ölçüde gerçek

hasta durumları ile hasta başında yapılmaktadır. Bunun karşılanamaması

durumunda küçük gruplarda olgu tartışmaları yapılmaktadır.

Açıklamalı [p9]: Poliklinik, servis ve ameliyathane için ayrı ayrı haftalık program şablonu (saatler ve etkinlik başlıklarını içeren) verilmesi

13

3. Probleme Dayalı Öğrenme: Öğrencilerin aktif katılımıyla kendilerine sunulan

vakayı semptomdan tanıya ve tedaviye gidecek şekilde değerlendirilerek

çözümlemesi beklenir.

4. Klinikte Bağımsız Öğrenme: Öğrencilerin kendilerine sunulan öğrenme

ortamlarında (kütüphane, bilgisayar, beceri lab, vb.) veya yataklı servis, poliklinik,

girişim odaları, ameliyathane gibi klinik ortamlarda öğrenme fırsatlarını yeterince

kullanabilmeleri için haftalık programda bağımsız öğrenme saatleri ayrılmıştır.

Öğrencinin bu saatleri, ulaşması gereken yeterlikler doğrultusunda teorik hazırlık

yapması, hasta dosyasından klinik bilgiler edinmesi, gözetim altında fizik muayene

yapması, anamnez alma ya da çeşitli girişimleri izlemesi ya da gerçekleştirmesi gibi

etkinlikler için kullanması beklenmektedir.

5. Uygulamalı Eğitim: Staj döneminde yataklı servis ve poliklinik ortamlarında

gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, spesifik hasta gruplarına veya temel yakınmalara

yaklaşım, tanı, ayırıcı tanı ve tedavi ilkeleri, spesifik tetkik ve tedavi yöntemleri,

klinik uygulamalar, hasta görüşmelerinin yapıldığı ve eğitici ile birlikte tartışıldığı

oturumlardır.

6. Beceri Laboratuvarında Eğitimi: Öğrencinin etik kurallar nedeni ile gerçek hasta

üzerinde değil manken, maket ya da akranı üzerinde, gerçek klinik malzeme

kullanarak eğitici gözetimi altında işlem uygulama fırsatı bulduğu oturumlardır.

Öğrenilecek beceriye ait işlem basamakları önce öğrenim rehberini gözden

geçirilerek ya da işlemle ilgili film izlenerek işlem hakkında bilgi sunulur. Eğiticinin

işlemi göstermesinin ardından her öğrenci en az bir kez uygulama yaparak

beceride yeterlik kazanır.

7. Gerçek Klinik Ortamda Beceri Eğitimi: Öğrencinin önceki yıllarda eğitim

laboratuvarlarında manken, maket ya da simüle hasta üzerinde öğrendiği

becerileri bu kez gerçek hasta ya da gerçek materyal üzerinde denemesine fırsat

verilerek beceride ustalık kazanması amaçlanmaktadır. Gerçek klinik ortamda özel

bir zaman ayrılarak gruplar halinde öğrencilerin uygulama yapması biçiminde

eğitim yapılabildiği gibi, öğrencilerin bağımsız çalışma saatlerinde gözetmen

eşliğinde bağımsız uygulama yapması ve uygulamanın ardından gözetmen ile

tartışması biçiminde sürdürülmektedir.

Açıklamalı [p10]: Programda gösterilmesi

Açıklamalı [p11]: Programda hangi beceri eğitimlerinde kullanıldığının açıklanması

14

8. Staj boyunca her Perşembe saat 09:00-12:00 arasında olan Akademik

Toplantılarda; ilk saat bir öğretim üyesi tarafından anlatılan teorik derse, ikinci saat

dönüşümlü olarak makale sunumu veya olgu sunumuna, son saat ise konuk

konuşmacı/panel/tez sunumu veya araştırma görevlisi seminerine ayrılmıştır.

a) Klinikopatolojik tartışmalar: Olgu sunumlarında, kritik olgular üzerinden

ayırıcı tanı süreci, hasta yönetimi tartışılmaktadır. Olgu sunumları, olguya göre

klinikopatolojik ve mültidisipliner tartışmaların yapıldığı ve diğer bölümlerin

de katıldığı oturumlar halinde olabilmektedir.

b) Vaka Toplantıları: Kritik olgular üzerinden ayırıcı tanı süreci, hasta yönetimi

öğretim elemanları tarafından yapılan multidisipliner tartışmaların dinlendiği

oturumlardır. Öğrenciler dilerlerse tartışmaya aktif olarak katılabilir.

9. Göreve Dayalı Öğrenme (Task Based): Klinik çalışmaları öğrencilere bu rehberlerle

belirlenmiş ve düzeyleri belirlenen görevler üzerinden yürütülmekte ve

değerlendirilmektedir.

Öğrenme Ortamları

Öğrenme ortamları her staj grubu için hazırlanan staj programından takip edilir.

1. Bölüm 42 Dershanesi: Kuramsal ders ve tartışmalar Göz Hastalıkları Servisi’nin

hemen dışındaki 2.kat Bölüm 42 dershanesinde yapılır.

2. Öğretim Üyeleri Odaları: Öğretim üyeleri ile ders, serviste, odalarında veya öğretim

üyesinin bildirdiği yerlerde yapılır.

3. Uygulamalı Dersler: Öğretim üyeleri ile serviste, poliklinikte veya öğretim üyesinin

bildirdiği yerlerde yapılır.

4. Hasta Servisi: Bölüm 42 servisi.

5. Ameliyathane: Genel ameliyathane katı olan A katında 18 ve 19 no’lu ameliyathane

odaları Göz Hastalıkları Anabilim Dalı’na aittir. Ameliyathanede teorik, pratik ve

uygulamalı eğitim verilebilmektedir.

Açıklamalı [p12]: Programda nasıl kullanıldığının açıklanması

15

Staja Devamlılık

Stajlar sırasında kuramsal dersler, hasta başı eğitimi, pratik çalışmalar ve toplantılara-

ameliyatlara katılım devam zorunludur. Staj günü bir bütündür ve günlük programın bir

bölümünde bulunmayan öğrenci özel durumlar dışında tüm gün yok sayılacaktır. Staj

günlerinin %20'sinden fazla devamsızlığı olan öğrencilerin ilgili stajı tekrarlaması gereklidir.

Ölçme ve Değerlendirme

Staj sonu ölçme değerlendirme yöntemleri ve bunların staj geçme notuna katkısı şu

şekildedir:

1. Sözlü sınav (%70): Öğretim üye-si/leri tarafından tüm staj boyunca öğrenilen

teorik ve uygulamalı dersleri kapsayan öğrenim hedeflerine uygun sözlü sınav

yapılır.

2. Ameliyathane çalışmalarının değerlendirilmesi (%10): Ameliyathane eğitiminde

izlenilen ameliyat ile ilgili ayrıntılı teorik ve pratik bilginin sunulması istenir. Ayrıca,

aşağıdaki formun ameliyathane rotasyonu sırasında öğrenci tarafından

doldurulması ve onaylatılması gerekmektedir.

İzlenen Ameliyat-Tarih İşlemi Gözlemleyen Asistan Dr.

(Adı-Soyadı/İmza)

3. Poliklinik-Servis çalışmalarının değerlendirilmesi (%10): Poliklinik-servis

çalışmaları sırasında görülen hastalar ile ilgili klinik-pratik bilgilerin sunulması

istenir.

4. Uygulamalı eğitim (%10): Verilen işlem formlarındaki işlemlerin tamamlanması ve

bu işlemler ile ilgili teorik-pratik bilgilerin sunulması istenir. Ayrıca, aşağıdaki

formun öğrenci tarafından doldurulması ve onaylatılması gerekmektedir.

16

İşlem İşlemi Gözlemleyen Asistan Dr.

(Adı-Soyadı/İmza)

Şaşılık Muayenesi İzleme

Kırmızı Yansıma Testi Yapma

Direkt Oftalmoskopi

Stajın Değerlendirilmesi

Her stajın sonunda öğrencilerden staj ile ilgili geribildirim alınıp, staj yöneticileri ile

paylaşılmaktadır.

Önerilen Kaynak Yayınlar

1. Kanski JJ, Bowling B. Clinical Ophthalmology: A Systematic Approach, 7th ed, Elsevier,

Philadelphia, 2011.

3. Wright KW, Strube YNJ. Pediatric ophthalmology and strabismus, 3rd ed, Oxford

University Press, New York, 2012.

4. Taylor D, Hoyt GS. Pediatric ophthalmology and strabismus, 3rd ed, Elsevier Saunders,

Philadelphia, 2005.

5. Sanaç AŞ, Şener EC. Şaşılık ve tedavisi, 2. Baskı, Pelin Ofset ve Tipo Matbaacılık, Ankara,

2001.

6. Aydın O’Dwyer P, Aydın Akoca Y. Temel Göz Hastalıkları, 3. Baskı, Güneş Tıp Kitabevleri,

Ankara, 2015.

7. Diğer...

17

Tablo 6. Kuramsal Ders Listesi

Göz Hastalıkları Staj Programı Öğretim Üyesi

Glokom Prof. Dr. Murat İRKEÇ

Sistemik Hastalıklar ve Göz I-II Prof. Dr. Bora ELDEM

Göz Tümörleri I-II Prof. Dr. Hayyam KIRATLI

Üveitler ve Behçet Hastalığı Prof. Dr. Sibel KADAYIFÇILAR

Kornea Hastalıkları Doç. Dr. Ali Bülent ÇANKAYA

Çocukluk Çağı Göz Hastalıklarına Yaklaşım ve Şaşılık Doç. Dr. Hande TAYLAN ŞEKEROĞLU

Kırmızı Göz ve Konjonktivitler Doç. Dr. Sibel KOCABEYOĞLU

Katarakt ve Refraksiyon Kusurları Yard. Doç. Dr. Kadriye ERKAN TURAN

Göz Kapağı, Lakrimal Sistem ve Orbita Hastalıkları Prof. Dr. Yonca ARAT

Nörooftalmolojik Aciller Prof. Dr. Güliz Fatma YAVAŞ

İLETİŞİM

DÖNEM V GÖZ HASTALIKLARI STAJI YÖNETİCİSİ

Dr. İrem Koç

Göz Hastalıkları AD

E-posta: irem.koc@hacettepe.edu.tr

Tel: 0 (312) 305 31 33

H.Ü. TIP FAKÜLTESİ GÖZ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI

ANABİLİM DALI BAŞKANI

Prof. Dr. Bora ELDEM

Göz Hastalıkları AD Sekreterliği

Tel: 0 (312) 305 31 33