Embed Size (px)
Citation preview
Petrol Fiyatlarındaki Yükselişin Ekonomi ve Piyasalar Üzerindeki Etkisi 2011 yılının Ocak ayında Tunus’da çıkan ayaklanmalar, isyanın aynı bölgedeki daha büyük
petrol üreticisi ülkelere de sıçrayabileceği endişelerine yol açarak petrol fiyatlarında sert artışlar
görülmesine neden olmuştur. İlerleyen süreçte, piyasalardaki endişeleri destekler şekilde
Tunus’daki isyan Mısır, Yemen ve ardından da önemli bir petrol üreticisi ve ihracatçısı olan
Libya’ya da sıçramıştır. Libya’daki isyan ise büyüyerek bu ülkede uzun bir süre petrol üretimi
yapılamayacağı ve petrolde uzun süreli bir arz sıkıntısı yaşanacağı endişelerine neden olmuştur.
Bunun sonucunda ham petrol fiyatları 100 dolar seviyesini test etmiş, brent petrol fiyatları ise
115 dolara kadar çıkmıştır. Bu analizimizde yaşanan gelişmeler doğrultusunda petrol
fiyatlarındaki artışın ekonomi ve piyasalar üzerindeki etkisi incelenirken, petrol fiyatlarındaki bu
yükselişten hangi ülke ekonomilerinin fayda sağlayıp hangi ülke ekonomilerinin olumsuz şekilde
etkileneceği analiz edilmiştir.
Uluslararası Ekonomide Geçtiğimiz Haftanın Önemli Gelişmeleri
ABD
Şubat ayında Chicago PMI 68.8´den 71.2´ye yükselerek, 1988´de kaydedilen 71.5 rekorunun hemen altına yükseldi.
Ocak ayında kişisel gelirler mevsimsel olarak ayarlanmış %1 yükselirken, son 1.5 yılın en büyük artışını kaydetti. Aynı dönemde tüketici harcamaları ise %0.2 arttı.
ADP verilerine göre Şubat ayında özel sektörde istihdam beklentilerin üzerinde 217 bin arttı.
Şubat ayında tarım dışı istihdam 192,000 ile beklentilerin üzerinde artarken, işsizlik oranı %8.9 ile beklenenin altında açıklandı.
Şubat ayında planlı işten çıkarmalar Ocak ayına göre keskin bir yükseliş kaydederek %32 yükseldi.
Bej Kitap’ta FED, ABD ekonomisinin 2011 yılının ilk aylarında ılımlı bir şekilde büyüdüğünü, işletmelerin maliyetlerinin arttığını ve zayıf istihdam piyasasında iyileşme görüldüğünü bildirdi.
ISM hizmet endeksi 59.7 ile beklentinin üstünde açıklandı.
İşsizlik maaşı başvuruları toplam 368 bin kişi ile 400 binlik beklentilerin altında gerçekleşti.
AVRUPA
Euro Bölgesi´nde Ocak ayında enflasyon yıllık %2.3 yükseldi.
Euro Bölgesi’nde 2011 yılının ilk ayında işsizlik oranı %9.9 olarak gerçekleşti.
Euro Bölgesi’nde ÜFE Ocak ayında 29 yılın en yüksek artışını kaydetti ve aylık bazda %1.5, yıllık bazda ise Ekim 2008’den beri görülen en yüksek artış olan %6.1 seviyesinde yükseldi.
Euro Bölgesi GSYİH rakamı 4. çeyrekte çeyreklik dönem bazında %0.3 büyüdü.
Avrupa Merkez Bankası (ECB) faiz oranlarını değiştirmedi.
Euro Bölgesi’nde perakende satışlar Ocak ayında beklentilerin üzerinde aylık %0.4 arttı.
Euro Bölgesi hizmet sektörü PMI, Şubat ayında nihai 56.8 değerini alarak beklentilerin altında yer aldı.
Avrupa Birliği’nin bankacılık regülatörleri Bölge bankalarında stres testlerinin başlaması konusunda anlaştılar. Ancak, stres testlerinde uygulanacak metodlojinin detayları hala müzakere ediliyor.
Portekiz hükümeti Çarşamba günü gerçekleşen 6 ve 12 aylık hazine bonosu ihaleleriyle sırasıyla 550 milyon ve 450 milyon euro olmak üzere 1 milyar euroluk borçlanma gerçekleştirdi.
Fitch, İspanya'nın kredi notunu olası bir indirim için negatif izlemeye aldığını açıkladı, kararın mali konsolidasyon, bankaların yeniden yapılandırılması ve zayıf ekonomik toparlanmaya ilişkin riskleri yansıttığını belirtti.
İspanya Hazinesi, 2014 ve 2016 vadeli tahvil ihaleleri ile toplam 3 milyar 798 milyon euro borçlandı.
DİĞER ÜLKELER
Çin´in imalat sanayisinde büyüme, Şubat ayında 52.2 puana gerileyerek son 6 ayın en düşük seviyesine indi. Bu gerilemede, artan global emtia maliyetleri ve para politikasının sıkılaştırılması etkili oldu.
Avustralya Merkez Bankası(RBA), faiz oranını değiştirmeyerek %4.75 olarak bıraktı.
Brezilya Merkez Bankası(BCB), faiz oranlarını 50 baz puan yükselterek, gösterge konumundaki Selic faiz oranını %11.25’ten %11.75’e çıkardı.
Brezilya, dördüncü çeyrekte yıllık bazda %5 büyüdü. 2010 yılı büyüme oranı %7.5 olan ülke böylece 1986'dan bu yanaki en yüksek performanslı büyüme oranını kaydetmiş oldu.
Fitch, Libya’nın yabancı ve yerel para cinsinden uzun vadeli kredi notunu BBB’den BB seviyesine indirdi. Fitch, Libya’nın kredi notlarını negatif izlemede tutmaya devam ettiğini de vurguladı. Fitch ayrıca, Libya’nın yerel para cinsinden kısa vadeli notunu F3’den B seviyesine, ülke tavanı notunu ise BBB’den BB seviyesine indirdi.
Fitch, Tunus´un BBB olan yabancı para cinsinden uzun vadeli kredi notunu BBB‐ ve A‐ olan yerel para cinsinden uzun vadeli notunu BBB seviyesine indirdi. Kredi notlarının görünümü ise ´negatif´ olarak belirlendi.
Fitch, Bahreyn'in notunu A'dan A‐'ye indirdi, görünüm ise negatif olarak belirlendi.
VakıfBank
Vakıfbank
Ekonomik
Araştırmalar
Ankara, TÜRKİYE
Haftalık Uluslararası Ekonomi Raporu
7‐14 Mart 2011
2011 yılın
sıçrayabil
piyasalar
ihracatçıs
yapılama
ham pet
analizimiz
incelenirk
olumsuz ş
oranında
neden o
civarında
düşüş gö
sonucu p
arzında y
ise petro
doğurmu
seviyesin
petrol ise
0
20
40
60
80
100
120
140
160
Kaynak: Bl
Grafik‐1
Kay
Grafik
Pet
nın Ocak ayınd
leceği endişel
rdaki endişele
sı olan Libya
ayacağı ve pe
trol fiyatları 1
izde yaşanan
ken, petrol fiy
şekilde etkilen
artış gösterm
lmuştur. Bölg
bir artış yaş
rülmüştür. 19
etrol tüketim
yeniden düşüş
ol ihracatçısı
ş ve böylece
de seyreden h
e 115 dolar ile
Petrol Fiyatla
Pe
loomberg
Körfez Kri
33.3
3.2
3.1
39.2
Ülkelerin D
ynak: IEA 2009 veris
k‐2
trol Fiyatları
da Tunus’ta ç
lerine yol açar
ri destekler şe
’ya da sıçram
trolde uzun s
100 dolar se
gelişmeler do
yatlarındaki bu
neceği analiz e
miştir. 1990 y
gede üretimin
amıştır. Körfe
994 yılından s
inin artması e
ş görülmüş ve
olan Libya’da
e petrol fiyatl
ham petrol fiy
2008 yılı Ağu
arındaki Yükse
etrol (dolar/var
izi I
12.9
11.8
8.3
5.45
43.8
Dünya Petrol Üre
si
ındaki Yükse
çıkan ayaklanm
rak petrol fiya
ekilde Tunus’t
mıştır. Libya’d
üreli bir arz s
eviyesini test
oğrultusunda
u yükselişten
edilmiştir.
ılında yaşanan
n azalması ve
ez savaşını ta
sonra yaşanan
etkili olmuştur
e bunun sonuc
a çıkan ayakla
larında sert y
yatları 98 dola
ustos ayından
elişin Ekonom
ril)
Irak İşgali
Mısıve Liisyan
etimdeki Payı (%
Rusya
Suudi Arab
ABD
İran
Çin
Kanada
Meksika
Venezuella
Kuveyt
Birleşik Ara
Diğer ülk.
elişin Ekonom
malar, isyanın
atlarında sert
taki isyan Mıs
daki isyan ise
sıkıntısı yaşan
etmiş, brent
petrol fiyatla
hangi ülke ek
İ
1
y
A
r
g
ü
v
o
i
a
s
d
n Körfez Krizi
e belirsizliğin
akip eden yılla
n fiyat artışlar
r. 2003 yılında
cunda petrol f
anmalar petr
yükselişler gö
ar seviyesine
beri görülen e
mi Üzerindeki
r‐Tunusibya'daki nlar
)
bistan
a
ap Emir.
mi ve Piyasa
n aynı bölgede
artışlar görül
sır, Yemen ve
e büyüyerek
nacağı endişel
t petrol fiyat
arındaki artışı
konomilerinin
kinci Dünya
1979‐81, 1990
yönlü petrol
Arap‐İsrail sav
resesyon önc
göstermiştir.
ülkelerine kar
ve fiyatı artır
olmuştur. İkin
le başlamışt
azalırken, dev
sefer de Irak
dönemde pe
de, bu döne
n artması son
arda ise petro
rında ise ABD
a ise Irak’a ask
fiyatlarında %
rol arzında sı
örülmüştür. O
kadar yükselip
en yüksek sev
Etkisi
Ne
B
Kay
lar Üzerinde
eki daha büyü
mesine neden
ardından da
bu ülkede uz
lerine neden
tları ise 115
ın ekonomi v
fayda sağlay
Savaşı’ndan
0 ve 2003 yıl
şoku yaşanm
vaşı sonucu
cesi döneme
Bu artışta
rşı Arap düny
mak için petr
ci petrol krizi
ır. Devrim e
vrimin ardınd
k’ın İran’ı işga
etrol fiyatları
mde petrol fi
nucu petrol f
ol fiyatlarında
ve Asya ekon
keri müdahale
%36’lık bir artı
kıntıların orta
Ortadoğu isya
p 100 dolar se
viyeye ulaşmış
et Petrol İhracaÜlkeler
Suudi Arabista
Rusya
İran
Birleşik Arap Em
Nijerya
Angola
Norveç
Kuveyt
Irak
Venezuella
ynak: IEA 2009 veris
eki Etkisi
ük petrol üreti
n olmuştur. İle
önemli bir pe
zun bir süre
olmuştur. Bun
dolara kada
e piyasalar ü
ıp hangi ülke
sonraki döne
lları olmak üz
mıştır. 1973 y
petrol fiyatla
göre %367
İsrail’i des
yasının ambar
rol üretimini
ise 1979 yılın
esnasında İra
dan artan pet
al etmesiyle
ı 1978 yılın
iyatlarında aş
fiyatları bu d
a 1994 yılına
nomilerindeki
enin yapılmas
ş yaşanmıştır
aya çıkabilece
nlarından önc
eviyesini test
ştır.
atçısı Net P
an
mir.
si
icisi ülkelere d
erleyen süreçt
etrol üreticisi v
petrol üretim
nun sonucund
ar çıkmıştır. B
üzerindeki etk
ekonomilerin
emde 1973‐7
zere 4 tane a
yılında yaşana
rı 1974 yılınd
oranında art
stekleyen Ba
rgo uygulama
kısmaları etk
da İran devrim
an’daki üreti
trol üretimi b
azalmış ve b
a göre %15
ırı bir yükseliş
dönemde %13
kadar yenide
i güçlü büyüm
sı sonucu petr
. Son dönemd
eği endişeleri
ce 80‐88 dol
ederken, Bre
Petrol İthalatçısÜlkeler
ABD
Japonya
Çin
Hindistan
Kore
Almanya
İtalya
Fransa
İspanya
Hollanda
2
de
te,
ve
mi
da
Bu
isi
nin
74,
arz
an
da
tış
atı
ası
kili
mi
m
bu
bu
56
şe
31
en
me
rol
de
ni
ar
nt
sı
3
Bilindiği gibi, ekonomilerin temel girdilerinden olan petrol fiyatlarının artışı, petrol ithalatçısı ülkeler için girdi
maliyetlerinin artmasına ve buna bağlı olarak da enflasyon artışına ve büyümenin yavaşlamasına yol açmaktadır.
Petrol fiyatlarındaki yükselişin devam etmesi durumunda, ABD, Japonya ve Çin gibi net petrol ithalatçısı ülkelerde
orta vadede enflasyon artışıyla beraber satın alma gücünün azalması, ekonomik yavaşlama yaşanması durumunda da
yatırımcıların bu ülkelere ilgisini yitirmesi kaçınılmaz olacaktır. Petrol üreticisi ülkelerde ise tam tersi bir durum söz
konusu olup, bu ülkeler artan petrol fiyatları ile gelirlerini artırabilmektedir. Bu noktada net petrol ihracatçısı
konumunda olan Suudi Arabistan, Rusya gibi ülkeler sağlayacakları gelir artışı ile en avantajlı ülkeler konumunda
bulunmaktadır.
Global ekonomik toparlanmayla beraber kriz döneminde
gerileyen enerji tüketiminin GSYİH içindeki payının
yeniden artmaya başladığı bir ortamda, petrol
fiyatlarının yüksek düzeyde seyretmesi, özellikle enerji
tüketiminin GSYİH içindeki payının yüksek olduğu
ekonomileri, artan maliyet kanalıyla olumsuz
etkileyecektir. Yandaki grafikte gelişmekte olan ülkelerde
(GOÜ) enerji tüketiminin payının %7‐%8 seviyesinde olup
OECD ülkelerinin üzerinde seyrettiği görülmektedir.
Yaşanan son global krizin ardından halen gevşek para
politikalarına devam eden gelişmiş ülkelerdeki enerji
sektörünün yüksek seviyeleri de dikkati çekmektedir. Her
iki ülke grubu açısından enerji fiyatları artışı, orta vadede
petrol talebinin azalması sonucu üretimin azalmasına ve
ekonomik toparlanmalarının yeniden hız kesmesine yol
açabilecektir.
Hızla yükselen petrol fiyatlarının petrol ithal eden ekonomiler açısından yüksek bir ek maliyet yaratarak bu ülkelerde
enflasyon artışına yol açması da kaçınılmaz olacaktır. Özellikle global krizin ardından gelişmiş ülkelere göre daha hızlı
bir toparlanma süreci yaşayan GOÜ’lerde girdi fiyatlarındaki artış kaynaklı maliyeti tüketiciye yansıtma olasılığının
daha yüksek olması nedeniyle, enflasyonist baskıların petrol fiyatlarındaki sert artışla beraber güçleneceğini
söylemek mümkündür. Enflasyon açısından en riskli ülkeler enflasyon sepetinde enerji payının yüksek olduğu ülkeler
olurken, Macaristan ve Türkiye en riskli ülkeler olarak sıralanabilir.
10.8
3.92.7
6.5 5.8
10.5
7.5 7.6
‐15
‐10
‐5
0
5
10
15
Enflasyon Sepetinde Enerjinin Payı (%)
2009 2010
Grafik‐4
Kaynak: OECD
0
2
4
6
8
10
Enerji Tüketiminin GSYİH İçindeki Payı (%)
Kaynak: Dünya Bankası 2007 verileri
Grafik‐3
‐4
‐2
0
2
4
6
8
10
12
14
16TÜFE (y‐y,%)
2008 2009 2010Grafik‐5
Kaynak: OECD
4
Petrol Fiyatlarındaki Yükselişin Piyasalar Üzerindeki Etkisi
Petrol fiyatlarındaki artışın önümüzdeki dönemde
ekonomik gelişmeleri etkileyebileceği beklentileri,
iktisadi büyüme ve sermaye piyasaları arasındaki ilişki
nedeniyle petrol fiyatlarındaki yükselişin hisse senedi
piyasaları ile tahvil‐bono piyasaları üzerinde de etkili
olabileceği beklentilerinin doğmasına neden olmuştur.
Tabloda tarihsel olarak yaşanan petrol şokları ve bu
şokların S&P500 endeksi ile ABD 10 yıllık Hazine tahvil
getirisi üzerindeki etkisi incelenmiştir. Dört resesyon
dönemi boyunca hisse senedi ve tahvil bono
piyasalarının kırılgan olduğunu söylemek mümkünken,
hisse senedi piyasaları en sert tepkiyi ilk resesyon
döneminde vermiş, bu süre zarfında S&P500 endeksi
%17 oranında, Dow Jones endeksi ise %14 oranında
gerilemiştir. Diğer yandan 2003 yılında Irak’ın işgaliyle
yaşanan resesyonla birlikte petrol fiyatları diğer
resesyon dönemlerine göre daha az artış kaydetmiştir.
Son dönemde geniş petrol yataklarına sahip olan Libya’da isyanın derinleşmesiyle birlikte Ocak 2011’den bu yana
petrol fiyatları yaklaşık %5 oranında değer kazanırken endekslerde sınırlı düşüşler yaşandığı görülmektedir. Petrol
fiyatlarındaki yükselişin henüz sınırlı kalmasında GOÜ faiz artırım kararları ile ekonomideki ısınmanın ve enflasyonun
önüne geçmeye çalışmaları etkili olmaktadır.
Petrol fiyatları ile GOÜ’lerin hisse senedi piyasaları incelendiğinde ise, bu resesyon dönemlerinde GOÜ MSCI endeksi
1990 yılından itibaren sırasıyla %17 ve %7 oranında değer kaybederken, Ortadoğu kaynaklı endişeler sonucunda
petrol fiyatlarının sert bir biçimde yükselmesi ile GOÜ MSCI endeksi 2011 yılının başından itibaren yaklaşık %3.5
oranında değer kaybetmiştir.
Sonuç olarak petrol fiyatlarındaki artışın piyasalar üzerindeki negatif yönlü etkisi göz ardı edilemezken, şu an için
hisse senedi piyasasındaki düşüşleri sınırlayıcı etkiler bulunduğunu söylemek mümkündür. GOÜ’lerin faiz artırım
kararı bu sınırlamada önemli bir etken olurken, petrol fiyatlarındaki yukarı yönlü hareketten yine en çok bu ülkelerin
etkilendiğini hesaba katarsak, bu yükselişlerin devam etmesi halinde GOÜ’lerde yaşanan politika belirsizliklerinin de
etkisiyle hisse senedi piyasalarının önümüzdeki dönemde daha sert satışlarla karşılaşması olası görünmektedir.
Petrol fiyatlarındaki yükselişten hangi ülke ekonomileri fayda sağlayıp hangi ülke ekonomileri olumsuz
etkilenecek ?
Yükselen petrol fiyatları, gelirleri GOÜ’lere göre çok daha yavaş iyileşen batı ülkelerinde tüketimi baskılarken
GOÜ’lerin faiz artırım kararları petrol fiyatlarının yükselişini sınırlandırmaktadır. Petrol fiyatlarındaki yükseliş gerek
üretici sektörlerde maliyet kanalıyla şirket gelirlerini azaltıcı yönde etki ederken, gerekse de tüketici kesiminin
harcanabilir gelirleri içinde petrol harcamalarının payını artırmak yoluyla gelirleri olumsuz etkilemektedir.
Bu noktada birçok ekonomi de petrol fiyatlarındaki yükselişten olumsuz etkilenirken, bazı ülkeler de bu durumdan
olumlu etkilenebilmektedir. Net enerji ithalatçısı ülke durumunda olan Çin, Japonya, Almanya, Hindistan, Kore,
Endonezya, Brezilya ve Türkiye gibi ülkeler bu durumdan olumsuz etkilenirken, Körfez Arap Ülkeleri ve Rusya gibi net
petrol ihracatçısı ülke konumunda olan ülkeler petrol fiyatlarındaki bu yükselişten olumlu etkilenmektedir.
Ayrıca OECD ve özellikle gelirleri görece çok daha yavaş iyileşen çevre Euro Bölgesi ülkelerinden İrlanda, Portekiz,
Yunanistan ve İspanya olumsuz etkilenecek ülkeler olarak sıralanırken, yüksek cari açık ve kamu açığı ile mücadele
eden Euro Bölgesi ülkelerinin içinde bulunduğu durum yüksek petrol fiyatları ile birleşince söz konusu bu ülkelerde
Petrol Şokları Boyunca Hisse Senedi ve Bono Piyasalarının
Hareketi
Petrol
Fiyatları
S&P 500 ABD 10 Yıllık
Tahvil Getirisi
Ocak 73 2.48 116 %6.5
Ocak 74 11.58 96 %7
% Değişim +%367 ‐%17 +50 bp
Ocak 79 12.91 100 %9.1
Mart 80 30.10 102 %12.8
% Değişim +%133 +%2 +370 bp
Temmuz 90 17.07 358 %8.4
Ekim 90 39.51 306 %8.8
% Değişim +%131 ‐%15 +40 bp
Aralık 2002 26.89 936 %4.2
Mart 2003 36.60 841 %3.7
% Değişim +%36 ‐%10 ‐50 bp
Kaynak: Reuters, Bloomberg, BP
5
2011 yılının zayıf bir ekonomik görünüm sergilemeye devam etmesi oldukça olası görünmektedir. Petrol
fiyatlarındaki yükseliş petrol tüketen ülkelerden petrol üreten ülkelere doğru bir servet transferine neden
olmaktadır. Bu nedenle Euro Bölgesi’nin, petrol üreticisi olan ülkelere yaptıkları ihracatın son 10 yılda büyük bir artış
göstermesi ve Euro Bölgesi ülkelerinin petrol üreticisi olan ülkelerle yaptıkları ticarette neredeyse net ihracatçı
konumunda olma eğiliminde olduğu göz önüne alındığında, petrol üreticisi ülkelerin artan gelirleri dolayısıyla daha
fazla tüketmeleri net ihracatı artırıcı etki yaparak büyümeye olumlu katkı yapması ya da en azından petrol
fiyatlarındaki yükselişin ekonomiye verdiği zararı azaltıcı etki yapması muhtemel görünmektedir. Bu nedenle aslında
çevre Euro Bölgesi ülkeleri (peripheral Europe) olarak adlandırılan ülkeler hariç diğer Euro Bölgesi ülkelerinin petrol
fiyatlarındaki bu yükselişten sanıldığı kadar çok etkilenmemesi de mümkün olabilecektir.
Halihazırda yüksek işsizlikle mücadele eden ABD ekonomisinin şu an içinde bulunduğu durum göz önüne alındığında,
petrol fiyatlarındaki yükselişten net petrol ithalatçısı ülke konumunda olan ABD’nin de olumsuz etkilenmesi
beklenirken, petrol fiyatlarındaki bu yükselişin ABD ekonomisinin uyguladığı politikaların etkilerini de sınırlandırması
olası görünmektedir. Ancak ABD ekonomisinin diğer ülkelerle kıyaslandığında çok daha az kırılganlığa sahip olduğu
görülmektedir. Bunun en önemli nedenleri arasında ABD ekonomisinde yıllar itibariyle enerji sektörünün GSYİH
içindeki payının 1980’li yıllardan itibaren %11’lerden %5.4’lere kadar gerilemesi önemli bir faktör olmaktadır.
Ancak tabii ki her ülkenin kendi iç dinamiklerine,
enerji sektörünün GSYİH içindeki paylarına ve
ülkelerin enerjiye bağımlılığına bağlı olarak petrol
fiyatlarındaki yükselişi tolere edebileceği fiyat
sınırları da farklılıklar göstermektedir.
Piyasalarda ABD ekonomisinin petrol
fiyatlarındaki yükselişi 140‐150 dolara kadar
tolere edebileceği yönünde söylemler
bulunurken, bu petrol fiyatlarındaki olası
yükselişleri tolere edebilme sınırı Euro Bölgesi,
Japonya, Brezilya, Hindistan, G.Kore ve Çin’de
120‐130 dolar seviyelerine düşmekte, Türkiye’de
ise bu seviye 100 dolara kadar gerilemektedir.
Buradan da anlaşılacağı üzere ABD ekonomisinin en az kırılganlığa sahip ülke konumunda bulunduğu dikkati
çekerken, Türkiye’nin bu sınırın en düşük olduğu ülkelerden biri olduğu görülürken, ülkenin yüksek cari açığı ve yurt
içi talebin yüksek olmasından dolayı artan enflasyon endişeleri tolerans seviyesindeki bu düşük seviyenin en temel
nedeni olmaktadır.
Sonuç olarak son dönemde petrol ihracatçısı ülkelerde yaşanan siyasi istikrarsızlıklara bağlı olarak petrol fiyatlarında
yaşanan hızlı artış ve en büyük üretici olan Ortadoğu ülkelerinde devam eden belirsizlik ortamının, dünyada zaten ön
plana çıkmış olan enflasyon tedirginliğini bir miktar daha arttırdığı görülmektedir. Varil başına 100 doların üzerine
çıkan petrol fiyatlarının önümüzdeki günlerdeki seyri, hatta fiyatların 120 dolara kadar çıkma olasılığı, enflasyon ve
durgunluğun aynı anda yaşandığı ‘stagflasyon’ riskinin oluşabileceği yönündeki kaygıları giderek artırmaktadır. Faiz
artırımlarına başlayan GOÜ’lerin aksine halen daha çıkış stratejisine geçemeyen gelişmiş ülkelerde enflasyonist
kaygılara ek olarak büyüme endişelerini de tetiklemektedir.
‐15
‐10
‐5
0
5
10
15 Cari Denge/GSYİH (%)
Portekiz Türkiye ABD G.AfrikaBrezilya Hindistan Japonya Rusya
Grafik‐6
Kaynak: Bloomberg
6
Açıklanacak Veriler (07‐14 Mart 2011)
Ekonomi Gündemi Önceki Beklenti
07.03.2011
‐‐ ‐‐ ‐‐
08.03.2011 Fransa Dış Ticaret Dengesi (Ocak) ‐5.1 mlyr ‐5.1 mlyr
Almanya Sanayi Siparişleri (Ocak) ‐%3.4 %2.4
Japonya Öncül Göstergeler Endeksi (Ocak) %0.8 ‐‐
Cari işlemler dengesi (Ocak) 30.5 mlyr ‐46.7 milyr
09.03.2011 ABD Haftalık Mortgage Verileri 445.1 ‐‐
Almanya Sanayi Üretimi (Ocak) ‐%1.5 %1.8
Japonya Makine Siparişleri (Ocak) %1.7 %2.5
10.03.2011 ABD Dış Ticaret Dengesi ‐40.6 mlyr ‐41 mlyr
Haftalık İşsizlik Başvuruları 368 bin 380 bin
Almanya Dış Ticaret Dengesi (Ocak) 14 mlyr 13.2 mlyr
İtalya Sanayi Üretimi (Ocak) %5.4 %5.2
İngiltere BOE Toplantısı ve faiz kararı (Mart) %0.5 %0.5
Japonya Büyüme Oranı (4.Çeyrek) ‐%0.3 ‐%0.3
11.03.2011 ABD Perakende Satışlar (Şubat) %0.3 %1
İtalya Büyüme Oranı (4.Çeyrek) %0.1 %0.1
İngiltere Çekirdek ÜFE (Şubat) %0.7 %0.4
‐5
‐4
‐3
‐2
‐1
0
1
2
3
4
5
6
06.2006
01.2007
08.2007
03.2008
10.2008
05.2009
12.2009
07.2010
02.2011
Öncül Göstergeler Endeksi (6 aylık % Değ.)
Öncül Göstergeler Endeksi
ABD EKONOMİK GÖSTERGELERİ
EKONOMİK AKTİVİTE GÖSTERGELERİ
‐8
‐6
‐4
‐2
0
2
4
6
8
10
09.1990
09.1991
09.1992
09.1993
09.1994
09.1995
09.1996
09.1997
09.1998
09.1999
09.2000
09.2001
09.2002
09.2003
09.2004
09.2005
09.2006
09.2007
09.2008
09.2009
09.2010
ABD Büyüme
2,6
2,7
2,8
2,9
3
3,1
3,2
3,3
3,4
3,5
3,6
2011‐1Ç 2011‐2Ç 2011‐3Ç 2011‐4Ç 2012‐1Ç
ABD Büyüme Beklentisi (%, ç/ç)
ABD Büyüme Beklentisi
‐8
‐6
‐4
‐2
0
2
4
6
8
30
35
40
45
50
55
60
65
06.2002
12.2002
06.2003
12.2003
06.2004
12.2004
06.2005
12.2005
06.2006
12.2006
06.2007
12.2007
06.2008
12.2008
06.2009
12.2009
06.2010
12.2010
ISM İmalat Endeksi GSYİH (%, ç/ç, Sağ Eksen)
ISM İmalat ve Büyüme
‐8
‐6
‐4
‐2
0
2
4
6
8
30
35
40
45
50
55
60
65
06.2002
04.2003
02.2004
12.2004
10.2005
08.2006
06.2007
04.2008
02.2009
12.2009
10.2010ISM Hizmetler Endeksi GSYİH (%, ç/ç, sağ eksen)
ISM Hizmetler ve Büyüme
‐50
‐40
‐30
‐20
‐10
0
10
20
30
40
06.2005
11.2005
04.2006
09.2006
02.2007
07.2007
12.2007
05.2008
10.2008
03.2009
08.2009
01.2010
06.2010
11.2010
Empire State İmalat Endeksi
Philly FED İmalat Endeksi
Bölgesel Aktivite Endeksleri
2,5
2,6
2,7
2,8
2,9
3
3,1
3,2
3,3
3,4
3,5
0
1
2
3
4
5
6
12.2006 12.2007 12.2008 12.2009 12.2010
Michigan 1 yillik Enf. Endeksi
Michigan 5 yillik Enf. Endeksi (Sag Eksen)
Michigan Enflasyon Beklentisi
‐1
‐0,5
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
12.2006
07.2007
02.2008
09.2008
04.2009
11.2009
06.2010
01.2011
5 Yıllık Başabaş (Breakeven) Enflasyon Beklentisi
Piyasa Enflasyon Beklentisi
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
‐3
‐2
‐1
0
1
2
3
4
5
6
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
01.2006 01.2007 01.2008 01.2009 01.2010 01.2011
Çekirdek Enflasyon (Gida ve Enerji Disi) (%, y/y)
TÜFE (%, y/y)
TÜFE ve Çekirdek Enflasyon
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
01.2006
08.2006
03.2007
10.2007
05.2008
12.2008
07.2009
02.2010
09.2010
ÜFE (yıllık ‐%)
ÜFE (yıllık ‐ %)
ÜFE
0
20
40
60
80
100
120
140
160
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
12.2007 12.2008 12.2009 12.2010
Benzin Fiyatlari (Dolar)
Ham Petrol Fiyatlari (Dolar, Sag Eksen)
Petrol ve Petrol Ürünleri Enflasyonu
‐2
‐1
0
1
2
3
4
5
6
7
01.2007 01.2008 01.2009 01.2010 01.2011
Gıda Fiyatları (%, y/y)
Gıda Enflasyonu
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
‐90
‐80
‐70
‐60
‐50
‐40
‐30
‐20
‐10
0
12.2006 12.2007 12.2008 12.2009 12.2010
Dis Ticaret Dengesi Dis Ticaret Dengesi (Petrol Hariç)
ABD Dis Ticaret Dengesi
‐100
‐50
0
50
100
150
10.2006 10.2007 10.2008 10.2009 10.2010
ABD Net Menkul Kiymet Yatirimi (Milyar $)
ABD Menkul Kiymetlerine Net Yabanci Yatirimi
‐15
‐10
‐5
0
5
10
01.2007 01.2008 01.2009 01.2010 01.2011
Perakende Satislar (%, y/y)
Perakende Satislar (Oto Hariç, %, y/y)
Perakende Satislar (Gaz Hariç, %, y/y)
Perakende Satislar
‐3
‐2
‐1
0
1
2
3
4
5
6
12.2008 12.2009 12.2010
ICSC Magaza Zinciri Satislari (%, y/y)
Haftalik Perakende Satis Verileri
‐3
‐2
‐1
0
1
2
3
4
5
03.2002 03.2004 03.2006 03.2008 03.2010
Reel Tüketim Harcamalari (%, y/y)
Tüketim Harcamalari
50
55
60
65
70
75
80
85
90
95
100
12.2006 12.2007 12.2008 12.2009 12.2010
Michigan Ünv. Tüketici Güven Endeksi
Michigan Tüketici Güven Endeksi
KONUT PİYASASI GÖSTERGELERİ
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
12.2006 12.2007 12.2008 12.2009 12.2010
Yeni Konut Arzi (mlyn adet)
Yeni Konut Arzi (mlyn adet)
Yeni Konut Arzi
5
5,5
6
6,5
7
7,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
12.2006
06.2007
12.2007
06.2008
12.2008
06.2009
12.2009
06.2010
12.2010
Mortgage Faiz (Sabit Faizli)
Mortgage Faiz (Değişken Faizli, Sağ Eksen)
İpotekli Konut Kredisi Faizleri
2,5
3
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
70
75
80
85
90
95
100
105
110
115
10.2006 10.2007 10.2008 10.2009 10.2010
Bekleyen Konut Satislari Endeksi
Ikinci El Konut Satislari (Milyon, Sag Eksen)
Konut Satislari
‐25
‐20
‐15
‐10
‐5
0
5
10
15
20
01.2006 01.2007 01.2008 01.2009 01.2010 01.2011
Case Shiller Konut Fiyat Endeksi
Case Shiller Konut Fiyat Endeksi
Konut Fiyatlari
İŞGÜCÜ PİYASASI GÖSTERGELERİ
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
12.2006 07.2007 02.2008 09.2008 04.2009 11.2009 06.2010 01.2011
Ortalama Saatlik Ücret (%, y/y)
Ortalama Saatlik Ücret
‐900
‐700
‐500
‐300
‐100
100
300
500
10.2006 05.2007 12.2007 07.2008 02.2009 09.2009 04.2010 11.2010
Tarım Dışı İstihdam Aylık Değişim (Bin Kişi)
Tarım Dışı İstihdam
250
300
350
400
450
500
550
600
650
700
05.2008 10.2008 03.2009 08.2009 01.2010 06.2010 11.2010
Haftalık İşsizlik Başvuruları (Bin)
Haftalık İşsizlik Başvuruları (4 Haf. H.O.)
İşsizlik Başvuruları
3
4
5
6
7
8
9
10
11
10.2006 08.2007 06.2008 04.2009 02.2010 12.2010
İşsizlik Oranı (%)
İşsizlik Oranı
EURO BÖLGESİ
AKTİVİTE GÖSTERGELERİ
‐4
‐3
‐2
‐1
0
1
2
3
12.06
03.07
06.07
09.07
12.07
03.08
06.08
09.08
12.08
03.09
06.09
09.09
12.09
03.10
06.10
09.10
12.10
03.11
Euro Bölgesi(ç/ç) Almanya(ç/ç) Fransa(ç/ç)
Büyüme (Çeyreklik)
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
2011‐1Ç 2011‐2Ç 2011‐3Ç 2011‐4ÇEuro Bölgesi Almanya İngiltere
% Büyüme Tahminleri
‐25
‐20
‐15
‐10
‐5
0
5
10
‐40
‐35
‐30
‐25
‐20
‐15
‐10
‐5
0
5
10
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Euro Bölgesi Sanayi Güveni (2 ay ileri)
Sanayi Üretim Endeksi (% ‐ 3ay Ort/3 ay Ort, sağ eksen)
Sanayi Üretimi ve Güven Endeksi
35
40
45
50
55
60
65
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010Euro Bölgesi İngiltere
Fransa Almanya
Hizmetler PMI
30
35
40
45
50
55
60
65
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Euro Bölgesi İngiltere
Almanya Fransa
İmalat Sanayi PMI
DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ
ENFLASYON GÖSTERGELERİ
0,5
1
1,5
2
2,5
3
‐1,5
‐0,5
0,5
1,5
2,5
3,5
4,5
Euro Bölgesi TÜFE (% ‐ y/y)
Çekirdek Enflasyon (% ‐ y/y, sağ eksen)
TÜFE ve Çekirdek Enflasyonu
‐12
‐7
‐2
3
8
13
18
‐7
‐6
‐5
‐4
‐3
‐2
‐1
0
1
2
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Fransa Dış Ticaret Dengesi (milyar euro,sol eksen)
Euro Bölgesi Dış Ticaret Dengesi (milyar euro)
Almanya Dış Ticaret Dengesi (milyar euro)
Dış Ticaret Dengesi
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
‐10
‐8
‐6
‐4
‐2
0
2
4
6
8
10
Euro Bölgesi ÜFE (y/y)
Çekirdek Enflasyon (y/y, Sağ Eksen)
ÜFEve Çekirdek Enflasyonu
‐30
‐20
‐10
0
10
20
30
‐40
‐30
‐20
‐10
0
10
20
30
40
Euro Bölgesi İthalat (%‐y/y)
Euro Bölgesi İhracat (%‐y/y,Sağ Eksen)
İthalat‐İhracat
‐2
‐1
0
1
2
3
4
5
6
01.02.2004
01.07.2004
01.12.2004
01.05.2005
01.10.2005
01.03.2006
01.08.2006
01.01.2007
01.06.2007
01.11.2007
01.04.2008
01.09.2008
01.02.2009
01.07.2009
01.12.2009
01.05.2010
01.10.2010
01.03.2011
İspanya TÜFE(y/y) İtalya TÜFE(y/y)
Almanya TÜFE(y/y) Fransa TÜFE(y/y)
Ülkeler Bazında TÜFE
İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ
TÜKETİM GÖSTERGELERİ
7
7,5
8
8,5
9
9,5
10
10,5
İşsizlik Oranı (%)
İşsizlik Oranı
35
40
45
50
55
60
65
‐2,5
‐2
‐1,5
‐1
‐0,5
0
0,5
1
1,5
2
2,5
2007 2008 2009 2010 2011
Bileşik PMI (sol eksen)
Euro Bölgesi İstihdam (% ‐ y/y)
İstihdam ve PMI
‐2,5
‐2
‐1,5
‐1
‐0,5
0
0,5
1
1,5
2
2006Ç2
2006Ç3
2006Ç4
2007Ç1
2007Ç2
2007Ç3
2007Ç4
2008Ç1
2008Ç2
2008Ç3
2008Ç4
2009Ç1
2009Ç2
2009Ç3
2009Ç4
2010Ç1
2010Ç2
Euro Bölgesi Özel Tüketim Almanya Özel Tüketim
Fransa Özel Tüketim
Özel Tüketim
‐2
0
2
4
6
8
10
12
‐5
0
5
10
15
20
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Reel Sektör Kredileri (% ‐ y/y)
Hanehalkı Kredileri (% ‐ y/y, Sağ Eksen)
Krediler
‐2
0
2
4
6
8
10
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Tüketici Kredileri ( % ‐ y/y)
Tüketici Kredileri
‐2
‐1,5
‐1
‐0,5
0
0,5
1
1,5
2
04Ç2
04Ç4
05Ç2
05Ç4
06Ç2
06Ç4
07Ç2
07Ç4
08Ç2
08Ç4
09Ç2
09Ç4
10Ç2
10Ç4
Euro Bölgesi Perakende Satışlar (% ‐ ç/ç)
Özel Tüketim (% ‐ ç/ç)
Perakende Satışlar ve Özel Tüketim
‐1,5
‐1
‐0,5
0
0,5
1
1,5
2
2,5
‐40
‐35
‐30
‐25
‐20
‐15
‐10
‐5
0
5
1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010
Tüketici Güveni Özel Tüketim (% ‐ y/y, Sağ Eksen)
Tüketici Güven Endeksi ve Özel Tüketim
‐4
‐3
‐2
‐1
0
1
2
3
4
2005Ç2
2005Ç3
2005Ç4
2006Ç1
2006Ç2
2006Ç3
2006Ç4
2007Ç1
2007Ç2
2007Ç3
2007Ç4
2008Ç1
2008Ç2
2008Ç3
2008Ç4
2009Ç1
2009Ç2
2009Ç3
2009Ç4
2010Ç1
2010Ç2
2010Ç3
2010Ç4
Euro Bölgesi Perakende Satışları (%, ç/ç)
Almanya Perakende Satışları (%, ç/ç)
Fransa Perakende Satışları (%, ç/ç)
Perakende Satışlar
LİKİDİTE GÖSTERGELERİ
‐50
0
50
100
150
200
250
300
350
400
22.06.2007
22.10.2007
22.02.2008
22.06.2008
22.10.2008
22.02.2009
22.06.2009
22.10.2009
22.02.2010
22.06.2010
22.10.2010
22.02.2011
bps
USD Spread GBP Spread
Euro Spread AUD Spread
LIBOR ve OIS Spreadleri
0
1
2
3
4
5
6
7
22.06.2007
22.10.2007
22.02.2008
22.06.2008
22.10.2008
22.02.2009
22.06.2009
22.10.2009
22.02.2010
22.06.2010
22.10.2010
22.02.2011
%
FED Faiz Oranı 3 ay USD Libor
3 ay Haz. Bon. Getirisi 3 ay ABCP Getirisi
3 ay USD OIS
ABD Kısa Vadeli Faiz Oranları
0
1
2
3
4
5
6
29.06.2007
29.10.2007
29.02.2008
29.06.2008
29.10.2008
01.03.2009
01.07.2009
01.11.2009
01.03.2010
01.07.2010
01.11.2010
01.03.2011
%
ECB Faiz Oranı 3 ay Euro Libor
3 ay Göst. Haz. Bon. Getirisi 3 ay Euro OIS
Euro Bölgesi Kısa Vadeli Faiz Oranları
0
1
2
3
4
5
6
7
8
03.08.2007
03.12.2007
03.04.2008
03.08.2008
03.12.2008
03.04.2009
03.08.2009
03.12.2009
03.04.2010
03.08.2010
03.12.2010
%
BoE Faiz Oranı 3 ay GBP Libor
3 ay Göst. Haz. Bon. Getirisi 3 ay GBP OIS
İngiltere Kısa Vadeli Faiz Oranları
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar [email protected]
Vakıfbank Ekonomik Araştırmalar
Serkan Özcan Baş Ekonomist [email protected] 0312‐455 70 87
Cem Eroğlu Kıdemli Ekonomist [email protected] 0312‐455 84 80
Nazan Kılıç Ekonomist [email protected] 0312‐455 84 89
Bilge Özalp Türkarslan Ekonomist [email protected] 0312‐455 84 88
Ümit Ünsal Ekonomist ümit.ü[email protected] 0312‐455 84 18
Seda Meyveci Ekonomist [email protected] 0312‐455 84 85
Emine Özgü Özen Araştırmacı [email protected] 0312‐455 84 87
Naime Doğan Araştırmacı [email protected] 0312‐455 84 86
Fatma Özlem Kanbur Araştırmacı [email protected] 0312‐455 84 82
Elif Artman Araştırmacı [email protected] 0312‐455 84 90
Senem Güder Araştırmacı [email protected] 0312‐455 84 76
Halide Pelin Kaptan Araştırmacı [email protected] 0312‐455 84 83
Bu rapor Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kaynaklardan sağlanan bilgiler kullanılarak hazırlanmıştır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu bilgi ve verilerin doğruluğu hakkında herhangi bir garanti vermemekte ve bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. Bu rapor sadece bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir konuda yatırım önerisi olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye Vakıflar Bankası T.A.O. bu raporda yer alan bilgilerde daha önceden bilgilendirme yapmaksızın kısmen veya tamamen değişiklik yapma hakkına sahiptir.
