Upload
burak-soyhan
View
1.064
Download
139
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Siz bu cümleyi okurken, bir yerlerde insanlar, ülkelerindeki savaş, açlık ve yoksulluktan kaçmak için sonu zifiri bir yolculuğa çıkmaya hazırlanıyor. Ancak bu hikâye o kaçak göçmenlerle değil, onları kaçıranlardan biriyle ilgili. Adı Gazâ. Babası bir insan kaçakçısı, Gazâ da onun çırağı. Henüz 9 yaşında. Yani, hayata ve insana dair, öğrenmemesi gereken ne varsa, hepsini öğrenecek yaşta.
Citation preview
Daha
HakanGünday
Yayınhakları:©DoğanEgmontYayıncılıkveYapımcılıkTic.A.Ş.
Bueserinbütünhaklarısaklıdır.Yayınevindenyazılıizinalınmadankısmenveyatamamenalıntıyapılamaz,hiçbirşekildekopyaedilemez,çoğaltılamazveyayımlanamaz.
Dijitalyayıntarihi:Aralık2013/ISBN978-605-09-1794-9
Kapaktasarımı:GerayGençer
Kapakillüstrasyonu:EmreOrhun
Yazarfotoğrafı:SelenÖzerGünday
DoğanEgmontYayıncılıkveYapımcılıkTic.A.Ş. 19MayısCad.GoldenPlazaNo.1Kat10,34360Şişli-İSTANBUL
Tel.(212)3737700/Faks(212)3558316
www.dogankitap.com.tr/[email protected]/[email protected]
Hakan Günday, 29 Mayıs 1976’da Rodos’ta doğdu. İlköğrenimini Brüksel’de tamamladı.Ankara Tevfik Fikret Lisesi’ni bitirdikten sonra Hacettepe Üniversitesi Edebiyat FakültesiFransızca Mütercim Tercümanlık Bölümü’ne kaydoldu. Ertesi yıl Université Libre deBruxelles’inSiyasalBilimlerBölümü’negeçti.ÖğrenimineAnkaraÜniversitesiSiyasalBilgilerFakültesi’ndedevametti.İlkromanıKinyasveKayra’yla(2000)edebiyatçevrelerininilgiyleizlediği ve kendi okur kitlesini yaratan bir yazara dönüştü. Yazarın bütün kitapları DoğanKitaptarafındanyayımlanmaktadır:Zargana(2002),Piç(2003),Malafa(2005),Azil(2007),Ziyan(2009),Az(2011).
insanlıkdenilentarihteçıktıklarısokaklarabirdevlettöreniylediridirigömülenhayatlara
Dayanılmazolantekşey,hiçbirşeyindayanılmazolmamasıdır.ArthurRimbaud
SFUMATORönesansresmindekidörttemeltekniktenbiridir.Renkvetonlarınbuharlaşarakbirbirine
karışmasınıveböylecekonturlarıngörünmezolmasınısağlayan,buğulubirgölgelemeyiifadeeder.Çoğunluklaaydınlıktankaranlığageçişlerdekullanılır.
Babambirkatilolmasaydı,bendoğmayacaktım...“Sendoğmadanikiseneönce...Birteknevardı,hiçunutmam,adıSwingKöpo...Rahimdiye
biritinteknesi...Neyse,yükledikmalı...Enaz40kellevar.Biridehasta.Nasılöksürüyor,birgörsen!Bitmişherif!Kimbilirkaçyaşında,belkiyetmiş,belkiseksen...”
Babambirkatilolmasaydı,bendeolmayacaktım...“Neyinegereklansenin,dedimhatta...Kaçmak,göçmek?Gideceğinyeregitsenneolur?
Ölmeyemiçekiyorsunbukadareziyeti?Neyse...SonraRahimdedi,sendegel,dönüşteikilafederiz.Benimdeişimyokozamanlar,dahakamyonualmamışım...”
Babambirkatilolmasaydı,annembenidoğururkenölmeyecekti...“Arada,kaçağagidenlerebirelatıyorum...Hemişiöğreniyorumhemdeüçbeşyolumu
buluyorum...İyilan,dedim.Bindik,açıldıkişte...Sakız’avarmayaazkalabirfırtınaçıktı!ZatenSwingKöpo’nunkendinigötürecekhaliyok!Dahaneolduğunuanlamadan,göçtüksuya...”
Babambirkatilolmasaydı,asladokuzyaşımabasmayacakveonunlaosofrayaoturmayacaktım...
“Birbaktım,herkesbirtarafta,bağıranbağırana...Adamgelmişçölden,nebilsinyüzmeyi!Böylebirgörünüyorlar,sonrayok!Taşgibibatıyorhepsi!Boğulupgidiyorlar...BiraraRahim’igördüm,alnıkaniçinde...Vurmuşkafayıteknedebiryere...Dalgalarıbirgör,duvargibi!Üstüneüstünegeliyorinsanın!Sonrabirbaktım,Rahimdeyok...”
Babambirkatilolmasaydı,neobanabuhikâyeyianlatacaktı,nedebenonudinleyecektim...
“Yüzeceğimde,netarafagideyim,diyorum...Geceninbirkörü!Bayağıbiruğraştım...Amayok,kafayısuyunüstündetutmakbilemesele...Birdalıpbirçıkıyorum...Dedim,oğlumAhad,hayatburayakadar!Gittin,gidiyorsun...Sonrabirden,böyle,ikidalgaarasında,beyazbirşeygördüm...Üstündedebirkaraltıvar...”
Babambirkatilolmasaydı,onunbirkatilolduğunuhiçöğrenmeyecektim...“Birbaktım,ohastaherif...Haniobitikherifvardıya...Bulmuşbircansimidi,tutunmuş
gidiyor...Nasılyüzdüm,bilmiyorum...Amasonundavardımadamınyanına...Tuttumsimidi,çektimelinden...Baktıbana...Uzandıböyle...İttimbende...Boğazındantutup...Sonradabirdalgageldigötürdüzaten...”
Amababambirkatildivehepsioldu...Ogecebabamöyleağırağıranlattıkihikâyesini,dudaklarınınarasındankesikkesikçıkan
osessizliklergibikarıştıaramızakelimeleri.Hattabuyüzdenhafızamaçivilenmeyipdevidalandılar.Dönedönesaplandılaraklıma.Yadaaklımdangeriyenekaldıysaona...Şimdidüşünüyorumda,babambirkatilolmasaydıeğer,babamdaolamayacaktıbelki.Çünkübanasadecebirkatilbabalıkedebilirdi.Onudazamangösterdi...
Birdahahiçbahsetmedicinayetinden.Gerekdeyoktuzaten.Kaçkezitirafedilirkiaynıgünahaynıinsana?Birkezduysan,yeter.Sofradanyavaşçakalkıpyatağagitmekveuzansanbilegözlerinindimdikayaktakalmasıiçin...
Nedenşimdi,diyedüşündüğümühatırlıyorumogece.Nedenşimdianlattı?Kendinemiyoksabanamıanlattı?Belkidedokuzyaşındakioğlunaveripverebileceğitekhayatdersibuydu.Elindekitekhayatibilgi.Tekgerçekhayatdersi:Hayattakal!Oderstençıkardığımdersidehatırlıyorum:Amahayattanasılkaldığınıkimseyeanlatma...Kimseanlatmasınneredengeldiğini,diyeağladığımıhatırlıyorum.Kimseanlatmasınaldığınefeslerikimlerdençaldığını.Dokuzyaşındaydım.Bilemezdim...Nasılhayattakalındığınıanlatmakiçinhayattakalındığını...Sonrabirara,babamınoyaşlıadamıboğazındantutupittiğianıhayalettiğimi
hatırlıyorum.Babamdakiâdemelmasındanoadamdadavardır,diyedüşündüğümü...Veoyumrubabamınelinegelmişmidir,diyesessizcekendimesorduğumu...Babamınavucundabirizbırakmışmıdıroyaşlıadamınâdemelması?Yanağımıokşadığındabanadabulaşırmı?Sonradauyuduğumuhatırlıyorum.Sonradauyandığımı...Sonrada,banahazırladığıokahvaltıyıveotokadıveoemri.
Birdilimekmek...“Neanladındünanlattıklarımdan?”“Yasenölecekmişsinyadaoadam...”İkidilimpeynir...“Aferin...Söylebakalım...Senolsanneyapardın?”“Belkiocansimidiikinizedeyeterdi...”Birtokat...“Yehadi,bakmasuratımaöyle!Silogözlerinide...”“Pekibaba.”Biryumurta...“Benolmasamsendeyoktun,anlıyormusun?”“Evetbaba.”Üçzeytin...“İyi...Bunuhiçunutma!Şimdisöyle,senolsanneyapardın?“Bendeseningibiyapardımbaba.”Biraztereyağı...“Benbuhayattaneyaptıysam,hepsiseniniçin.”“Sağolbaba.”Biremir...“Mademartıkbuişinnasılbirhayatkavgasıolduğunuöğrendin,bugünsendebenimle
geleceksin!”“Olurbaba.”Meğerbabambirçırakarıyormuşkendine.Etide,kemiğide,iliğideonaaitbirçırak.
Kazancınıbiryabancıylapaylaşmamakiçin,suçortağıolmakistiyormuşoğluyla.“Geleceksin!”dedi,gittim.Benoyaz,karnemialıralmaz,birinsankaçakçısıoldum.Dokuz
yaşında...Pekfarkıyoktuaslında,birinsankaçakçısınınoğluolmaktan...Şimdidüşünüyorumda,belkidesarhoştuohikâyeyianlattığında.Sonradaanlataanlata
ayılınca,anlamıştıartıkçokgeçolduğunu...Belkidekötülüğüağırbasanbirvicdantopalıydıbabam,hepsibu.Belkidekendibabasıyüzündenböyleolmuştu.Odakendibabasıyüzünden...Odakendibabasıyüzünden...Odakendibabasıyüzünden...Sonuçtahepimiz,hayattakalanlarınçocuklarıdeğilmiydik?Savaşlar,depremler,kuraklıklar,katliamlar,salgınlar,işgaller,kavgalarvefelaketlerdensağçıkanlarınçocukları...Dolandırıcıların,hırsızların,katillerin,yalancıların,muhbirlerin,hainlerin,batanbirgemidenilkkaçanlarınvedebaşkalarınınellerindekicansimitlerinisöküpalanlarınçocukları...Sağkalmayıbilmişolanların...Sağkalmakiçinherşeyi,amaherşeyigözealmışolanların...Bugünhayattaysakeğer,soyağacımızdanbirileri“Yaoyaben!”dediğiiçindeğilmiydi?Belkidekötülüğünağırbasmasıbiledeğildibu.Doğalolandı...Sadecebizeçirkingeliyordu,okadar...Amadoğadaçirkinlikdiyebirşeyyoktu...Güzellikde...Gökkuşağısadecegökkuşağıydıvehiçbirdoğabilimlerikitabındaaltındangeçilebileceğineilişkinbirbilgiyoktu.
Sonuçta,benidebuhayataikicesettaşıdı:Biriyaşama,diğeriyaşatmaisteği...Birini
babam,diğeriniannemistedi...Veyaşadımbende...Başkaçaremvarmıydı?Mutlaka...Amakimbilir,belkidehayatfiziğiböyleişliyorvebiryerlerdeşöyleyazıyordur:
HayatFiziğineGiriş:Herdoğum,enazikiölümeder.Biriyaşamak,diğeriyaşatmakisteğinebağlı,ikiölüm.Ancakhayatagelenin,hayattakalmasıiçin,oölümlersayesindenefesaldığındanhabersiz
olarakyaşamasıgerekir.Aksitakdirde,sözkonusukişibirsavaştanibaretolurvehergüniçindenölüçıkar.Evet,belkibenimadımGazâ...Amahiçbirzamanintiharetmeyidüşünmedim.Sadecebirara...Hissettim.
Şimdikendimebirhikâyeanlatacağımveartıksadecebunainanacağım.Çünkünezamandönüpbaksamgeçmişe,görüyorumkiyinedeğişmiş.Yabircoğrafyaeksilmişyadabirtariheklenmiş.Hiçbirşeyyerindedurmuyorbuhayatta.Hiçbirimemnundeğilyerinden.Belkidehiçbirşeyinyeriyokaslında.Onuniçinsığmıyorlar,bıraktığınçukurlara.Halbukisırfonlariçin,boylarınıölçüpdeonagörekazmışsın.Amahiçbirhaltayaramıyor!Hepsidegözünükırpmanıbekliyor.Kaçıpgitmekiçin.Yadayerdeğiştiripsenidelirtmekiçin.Özellikledegeçmişin...
Veartıkzamanıgeldi...Hatırladığımnevarsa,hepsinibirdefadaanlatıpmühürlemenin.Çünkübuson!Birdahadönüpbakmayacağımgeçmişe.Aynadabilesuratınabakmayacağım.Anlataanlatayiyipbitireceğimonu.Sonradabirkürdanladişlerimdenkazıyıptabanlarımlaçiğneyeceğim.“Şimdi”denibaretkalmanıntekyolubu...Yoksaiçindeyaşadığımbubeden,zamanıdurdurmakiçinherşeyiyapar!Çünküherşeyinfarkında:Öleceğininde,çürüyeceğininde...Kimsöylediysebunuona,hangiorospuçocuğu,bubedenbiliyorgeberipgideceğini!Hattasırfbuyüzden,kudurmuşbirköpekgibiçenesinihayatakenetlemekiçin,aynıhatalarıbanatekrartekraryaptırıyor.Tekrartekrar!Biranlığınadaolsabeniodejavu’lerlegeçmişegötürüpzamankazanmakiçin...Amaartıkbitti!
Nezamankihikâyemianlatıpsusacağım,artıksadeceyenihatalaryapacağım!Zamanıdörtnalakoşturacakkadaryabancıhatalar!Duvarsaatlerinimıknatısatutulmuşpusulayaçevirecekkadarbilinmeyenhatalar!Dahaöncekimseninyapmadığı,adınıbileduymadığıhatalar!Kayıpbirkıtanınyadadünyadışıbirhayatınkeşfikadarmuhteşemvetanımlanamayanhatalar!Makineleryapanmakineleriyapaninsanlarıyapanmakineleriyapaninsanlarkadarolağanüstühatalar!Tanrı’nınicadıkadardevhatalar!Tanrı’dansonrakienbüyükicatolankarakterkadaröngörülemeyenhatalar!Yenidoğmuşbirbebeğinilkhatasıkadarbüyülü,doğmakkadarölümcülbirhatayapmak!Tekisteğimbu...Belkibirazdamorfinsülfat.
DoğuileBatıarasındakifark,Türkiye’dir.HangisindenhangisiniçıkarıncageriyeTürkiyekalır,bilmiyorumamaaralarındakimesafeTürkiyekadar,ondaneminim.Vebizoradayaşıyorduk.Hergünpolitikacılarıntelevizyonlaraçıkıpjeopolitikönemindensözettiğibirülkede.Önceleriçözemezdimneanlamageldiğini.Meğerjeopolitikönem,içikapkaranlıkvefarlarıfaltaşıgibiotobüslerin,sırfyolüstündediye,geceninortasındamolaverdiğikırıkdökükbirbinanınadaveparselnumaralarıylayapılançıkarhesaplarıdemekmiş.1.565kmuzunluğundakocabirBoğazKöprüsüanlamınageliyormuş.Ülkedeyaşayanlarınboğazlarınıniçindengeçendevbirköprü.ÇıplakayağıDoğu’da,ayakkabılıolanıBatı’daveüzerindenyasadışınevarsageçipgiden,yaşlıbirköprü.Kursağımızdangeçiyorduhepsi.Özellikledekaçakdenileninsanlar...Elimizdengeleniyapıyorduk...Boğazımızatakılmasınlardiye.Yutkunupgönderiyordukhepsini.Nereyegideceklerseoraya...Sınırdansınıraticaret...Duvardanduvara...Tabiidünyanıngerikalanıdaboşdurmuyorvebiranöncedoğduklarıyerdençıkıpölecekleriyerekoşmalarıiçinonlarahertürlüçaresizliğisunuyordu.Çaresizliğinbütünçeşitlerini.Herboyveendeveağırlıktaveyaştaçaresizlik...Bizdebutopraklarınenlemveboylamlarınıngereğiniyerinegetiriyorduksadece.Cehennemdenkaçanlarıcennetetaşıyorduk.Benikisinedeinanmıyordum.Amaoinsanlarherşeyeinanıyordu.Hemdeneredeysedoğuştan!Nedeolsaşöyledüşünüyorlardı:Eğersavaştansağçıkılsabileaçlıktanölünenbircehennemvarsabudünyada,elbetbircennetdevardır.Amayanılıyorlardı.Hepsidekandırılmıştı.Cehenneminvarlığıcennetinkinekanıtdeğildi!Amaonlarıanlayabiliyordum.Böyleöğrenmişlerdi.Hattasadeceonlardeğil,herkes...Bütündünyanüfusunaezberletilmişolan,varakçerçevelivegösterişlibirtablovardı.Veotabloda,iyilerkötülerlevecennetcehennemlesavaşıyordu.Oysaböylebirsavaşyoktuvehiçolmamıştı.İyiylekötününkıyametgününekadarsürecekolanölümkalımsavaşı,insanlığınyediğienbüyükkazıktı.Toplumdüzenininenkestirmedensağlanmasıveotoritenindaimaayaktakalmasıiçinatılmasıgerekmişolanbirkazık.Çünküherinsanın,aynıanda,hemiyihemdekötüolduğugerçeğikabuledilirse,hayranlıkduyuluppeşindenölümegidilenkimvarsa,yanigelmişgeçmişbütünliderlerinkimliğindelekelenmelerbaşlayacaktı.Kafalarkarışacak,düşüncelerçarpışacakvekimsekimseiçinhayatınıfedaetmeyecekti.Amaöyleolmadıvemutlakiyiylemutlakkötününsavaşıinsanlarıbirbirinekırdırmanınenbasityoluhalinegeldi.“Sizleriyiolanlarsınız!”diyenler“Gidin,benimiçingeberin!”demekistiyor,“Sizlercennetegidecekolanlarsınız!”diyenlerde“Geberttiklerinizdecehennemegidecek!”demekistiyordu.Dolayısıylacennetvecehennem,iyilikvekötülük,insandenilenvarlığıortasındanikiyeyardıvebirtarafınıdiğeriylekanlıbıçaklıhalegetiripbiraptaladönüştürdü.Böylece,geçmişinmüthiştezgâhtarları,kutsalzıtlıkteorisiyleambalajladıklarıömürboyugarantiliitaatkârlığıözgürinsanlarasatmayıbecerebildi.İtaatkâritleriitaatkâritlerekırdırmaktıbütünhikâye!Nekaranlıkışığadüşmandı,nedetersi.Vetekbirgerçekzıtlıkvardı,odasadecebiyolojidegeçerliydi:Ölüyadadiri...Yasadışıinsantaşımacılığındadadikkatedilmesigerekenteknoktabuyduaslında:Teslimalınancanlıinsansayısıyla,teslimedileninaynıolması.Yoksakimincehennemdenkaçıpcennetegittiğinidüşündüğününhiçbirönemiyoktu.Bizettaşıyorduk.Sadeceet.Hayal,düşünceyadaduygular,bunlaraldığımızparayadahildeğildi.Belkiyeterinceödeselerdi,onlarındazarargörmedentaşınmalarıylailgilenebilirdik.Hattaben,kişiselolarakbugöreviüzerimealabilirveevlerinde–yadahangideliktedoğmuşlarsaorada–kurmuşolduklarıhayallerinyolboyuncakırılmamasınısağlayabilirdim.BirkaçHollywoodfilmiizlettirmekyeterdi.Cenneteolaninançlarınısağlamtutmakiçin.Yadageçerliliğinitarihiçindedefalarcakanıtlamışklasikyöntemiizleyip,birkutsalkitapuzatmak.Amayinetarihin
yazdığıgibi,içlerindensadecebirine.Diğerlerineanlatsındiye.Nasılistiyorsaöyle...Hattabütünbunlarıbedavayabileyapabilirdimamaneyaşımnedezamanımyeterliydi.Çünküdaimayapacakbirişçıkıyordu.
“Gazâ!”“Efendimbaba?”“Git,depodanzincirlerigetir.”“Pekibaba.”“Kilitleridegetir.”“Olurbaba.”“Anahtarlarıdaunutma!”“Onlarcebimde,baba.”Yalansöylüyordum.Hepsinidekaybetmiştim.Amabununortayaçıkacağınıdatahmin
edememiştim.Hattabuyüzdenikitokatvebirtekmeyedim.Neredenbilebilirdim,babamıngerektiğindeinsanlarızincirlediğini?
“Gazâ!”“Efendimbaba?”“Gitsularıgetir,dağıt!”“Tamambaba.”“Geçensefergibiöylekellebaşıbirtanedeğil!İkikişiyebirşişevereceksin,anladınmı
beni?“Amahepşeydiyorlar,baba.”“Ne?”“Daha!”Yalansöylüyordum.Evet,onlarhep“Daha!”diyordu,çünküTürkçedebaşkakelime
bilmiyorlardıamakonusuyunyetersizgelmesideğil,benimçıkarımıneksilmesiydi.Normaldebedavaverdiğimizsuyusatmayabaşlamıştım.Tabiikibabamdangizli...Nedeolsaartık10yaşındaydım.
“Gazâ.”“Efendimbaba?”“Duydunmusende?Birimibağırdıdemin?”“Yokbaba.”“Banaöylegeldiherhalde...”“Herhalde...”Yineyalansöylüyordum.Tabiikioçığlığıduymuştum.Amaişemektenbaşkaişlerede
yaradığınıöğrendiğimbiretparçasınasahipolduğumuöğrenmeminüzerindendahaikigünbilegeçmemişti.Dolayısıylatekisteğim,biranönceişimizihalledip,odamınkilitlikapısınınardınadönmekti.Harekethalindekikamyonumuzunkasasındayirmiikiyetişkinvebirbebekvardı.Neredenbilebilirdim,oyarımkalmışçığlığın,kucağındakibebeğinöldüğünüfarkedinceağzıdiğerleritarafındancanhavliylekapanmışbirannedengeldiğini?Bilsemdefarkedermiydi?Hiçsanmıyorum,çünküartık11yaşındaydım.
İnsanticaretinintamolaraknezamanbaşladığınıbilmekmümkündeğil.Ancakböylesibirticaretinsadeceüçkişiylebilegerçekleştirilebileceğidüşünülürse,dünyanüfustarihindehayligerileregidilebilir.Yıllarönceokuduğumişeyaramazbirkitaptakitekişeyararcümleşuydu:İnsanınkullandığıilkalet,başkabirinsandır.Dolayısıylaoilkaletebirbedelbiçilipdiğerlerinepazarlanmasıiçinçokdabeklenmişolabileceğinisanmıyorum.Bunagöre,dünyaüzerindekiinsanticaretininbaşlangıcışöyletarihlenebilir:İlkfırsatta!Sonuçta,pezevenkliğidekapsadığıiçin,dünyanıneneskiikincimesleğidir.Böylesinekadimbirişkolugeleneğinisürdürdüğümüzüntabiikifarkındadeğildim.Bensadecesürekliterliyorvebabamınemirleriniyerinegetirmekiçinelimdengeleniyapıyordum.Oysataşımacılık,gerçektendeinsanticaretininbelkemiğiydi.Taşımacılıkyoksahiçbirşeyyoktu.Üsteliksürecinenriskliveenyorucuaşamasıydı.Sonrasındakaçaklarıbirdehlizesokup,günde18saatçalıştırıpsahteçantalarürettirmekveyerlerdeyatırıp,birdeüstüne,hoşunagidenisikmek,bizimkininyanındaçocukoyuncağıydı.İnsanticaretisektörününenağırkoşullardaçalışangerçekemekçileribizlerdik!Öncelikle,süreklibirbaskıaltındaydık.Malıgönderende,alıcılarda,aracılarda,hepsipeşimizdeydi.Enküçükaksamadaherkesbizdenhesapsoruyordu.Zamandaimaaleyhimizeişliyorvetersgidebilecekherşey,öncemutlakatersgitmeyecekmişgibiyapıpsonrayedikattersgidiyordu.Aslındaişleyişokadardakarmaşıkdeğildiamabütünyasadışıişlerdeolduğugibikimsekimseyegüvenmediğiiçin,bütünadımlar,camtarlasındaymışgibibinkezdüşünülüpatılıyordu.
Malaydaüçkezİransınırındangiriyor,IrakyadaSuriyetarafındanekleneceklervarsaonlarlabirleştiriliyorvebizedoğruyolaçıkıyordu.Geneldetırlagelirlerdi.Tabiikiherdefasındafarklıbirtırla.Nadirendemalparçalarabölünürvekamyonyadakamyonetyadaminibüsgibifarklıaraçlarapaylaştırılırdı.İransınırındangirişivemalınyolaçıkışınıdüzenleyen,Aruzdiyebiradamdı.MuhtemelenPKK’nın,ÖnderliğinBekasıveKürdistan’ınBölünmezBütünlüğüneAdanmışYöneticiKadroİradelerininÖzgürYaşamGiderleriniKarşılamaveDemokratikSavaşGelirleriniArtırmaKapsamındaDevrimciHalkHareketleriTarifesiÜzerindenBelliBirÜcretKarşılığındaBireyinÜlkelerArasıSerbestDolaşımınıSağlamaKoordinasyonKuruluYürütmeKonseyiUygulamaKomitesiBaşkanıgibibirşeydi.Serbestdolaşımkarşılığındatalepedilenbellibirücret,gönüldennekoparsaoydu.Gönüldahil.Yadabirböbrek,artımasraflar,herneyse...SonuçtaAruz’asorulsa,PKK’nınkaçakçılıktansorumlubakanlarındanbiriolduğunusöylerdi.Amasadeceinsankaçakçılığındansorumluydu.Uyuşturucuyadaakaryakıtyadasigarayadasilahlabaşkabakanlıklarilgileniyordu.Olmasıgerekendebuydu:Amaçlarıaçısındanfarklıolanhizmetkollarınıyönetselolarakbirbirindenayırmak.Aksitakdirdeherşeybirbirinegirervebirbirinizehirlerdi.SavaşveBarışBakanlığıkadargaripbiradıolan,Türkiye’ninKültürveTurizmBakanlığıörneğiortadaykenkimseböylesibirhatayıtekrarlamakistemiyordutabii.Biritamamenparakazanmayı,diğeridekoşulsuzdestekvekorumayıiçerenikizıtkonuaynıbakanlıktatoplanınca,kültür,mürekkebiiçindekurumuş,eşantiyonbirtükenmezkalemden;turizmde,aynıkaleminüzerindeki,yarısısilinmiş,beşyıldızlıotellogosundanibaretkalıyordu.Amakiminumurundaydı?Aruz’undeğiltabii!ŞiddetteolduğukadarticarettedeuzmanolanAruz’unturizmanlayışıtamamenfarklıydı.Öncelikle,yasadışıseyahatacentesiimparatorluğunusadecetelefonlayönetirdi.Yanitelefonyiyerek.Öyleolmalıydı,çünküsesiboğulanbirsuaygırıgibigeldiğiiçinnesöylediğinihiçanlamazvesürekli“EllerindenöperimAruzamca!”der,belkibirde,eğercanımsıkkınsa,sırfonudasiniretmekiçin“Felatnasıl?”diyesorardım.Hiçdehayallerindekioğulabenzemeyençocuğununadıgeçincekarayavurmuşbalinagibihomurdanmayabaşlar
ama,genelde,kahkahayabenzer,mamutumsubirgürültüçıkarıpsonradababamıisterdi.Bunuanlardım,çünküsusmuşolurdu.Doğrusu,babamlaaralarındaaşklanefretarasıbirşeyvardı.Saatlercetelefondakonuşabilirlerdi.Birazdazorunluluktandıgaliba.Nedeolsatelefondakonuştuklarısürecebirbirlerinekazıkatmalarımümkünolmuyordu.Atılacakkazığınkonusutabiikimalıneksilmesiyadaeksikgösterilmesiydi.Babamınkendisineteslimedilenkaçaklardanbazılarınıülkedençıkarmayıpİstanbul’agönderdiğinibiliyordum.Bunlar,birtakımtekstilüretimlerindeyadafuhuşbenzeritüketimlerdeköleolarakkullanılmaküzeresatılırdı.Sonradababam,sestonunudünyanınhâkimindendünyanınsanığınaçevirip,başımızagelmişolansahtefelaketlerivemalınnasıleksildiğiniAruz’ayanayakılaanlatırdı.Herşey,amaherşeykellebaşıhesaplandığıiçinde,Aruzenazyarımsaatgergedancaböğürür,sonradababamdandahasağlamkamyoncubulamayacağınıbildiğindenyarımağıztehditediptelefonusuratınakapardı.
Hattabirara,bütünbunlarabirönlemolarak,kaçaklarınsağtopuklarınadövmeylesayılaryazdırıpbirfotoğrafarşivitutmayabaşlamıştı.Birieksilince,hemen“Söylebananumarasını,hangisiymiş?”derdi.Budövmeişiokadarhoşunagitmiştiki,birgün,babamatelefonaçıp,“Bul12numarayı!Baksağkoluna!”demiş,topuktansonraokoldaaçılıncaortaya“Nasıdagoduk!”diyebiryazıçıkmışveAruz,yenidoğmuşbirfilgibigülmüştü.Nasıldakoymuşolan,tabiikiAruz’untuttuğufutboltakımı,koyulmuşolandababamınkiydi.Mesajdapapirüsolarakkullanılmışolankişiyse,yirmiliyaşlarındabirÖzbek’ti.Nedenbilmiyorumamaodagülmüştü.Belkidedeliydi.Aslındabencehepsideliydi.BütünoÖzbekler,Afganlar,Türkmenler,Malililer,Kırgızlar,Endonezyalılar,Burmalılar,Pakistanlılar,İranlılar,Malezyalılar,Suriyeliler,Ermeniler,Azeriler,Kürtler,Kazaklar,Türkler,hepsi...Çünküancakbirdelibütünbunlarakatlanabilirdi.Bütünbunlar,dediğim,biranlamda,bizleroluyorduk:Aruz,babam,kaçaklarıYunanistan’ageçirenteknelerinkaptanlarıHarminveDordorkardeşler,suçseviyesindekigelgitegöreartanyadaazalansilahlıadamlarvedahaadınıbilmediğim,onbinlercekilometrelikbiryoladizilmişvedünyanıninsanınıeldeneledünyayataşıyanbütünruhhastaları...ÖzellikledeHarminveDordorkardeşler.Buhayattagörüpgörebileceğimengaripadamlardıveonlarıgerçektendeseviyordum.Çünküonlarlahayat,yokgibiydi.Hiçbirkuralıolmayınca,hayatdayavaşçabuharlaşıphavayakarışıyordu.Nezaman,neahlak,nebabam,nedekorkukalıyordu.Bulunduklarıyerdekiasgarimedeniyetiderhalçöleçevirip,oçölünkumundandadevbiraynayapıpüstünerujrengikanlavedamesajlarıyazacakkadarvahşiydiler.İkisideelimdentutup,insanlığınsonaerdiğinoktayabenidefalarcagötürüpgetirmişlerdir.Ancak,aynıinsanlığınsınırınayaptığımızsonyolculukta,neyazıkkibanaeşlikedememişlerdir.
Evet,babamacımasızbiradamdıvetabiikiAruz’undabirorangutanolarakduygusaldünyasıancakplastikbiryerkürekadardı.AmaHarminveDordorkardeşlerbambaşkaydı.BirçiftArthurCravan!Toplamlarıdörtmetreveikiyüzellikiloydu.Ancakbukadareterağmen,sesleriçokküçüktü.Daimafısıltıylakonuşurlardıvebendenesöyledikleriniduyabilmekiçinparmaklarımınucundayükselmekzorundakalırdım.Daimabirbirlerinedövmeyaparlardıvebendeneçizdiklerinigörmeyeçalışırdım.Birsüresonradaanladımtabii,hepaynıcümleleriyazdıklarını:
BorntobewildRaisedtobecivilizedDeadtobefreeHeryerlerindeyazıyordu.Bacaklarında,kollarında,enselerinde,ayaklarında,ellerinde...
“Nedemekbu?”diyordum.“Karıadıhepsi!”diyorduHarmin.PekinanmadığımıgörenDordorda,“EskiTürkçeoğlum,Osmanlıca!”deyipgülüyordu.Okelimelerinneanlamageldiğiniöğrenmemiçinüçyılgeçmesigerekti.Aruz’undörtadamınınDordor’u66yerindenbıçaklayıpöldürdüğügeceninsabahındaHarminanlatmıştı.Yinefısıldayafısıldaya:
“Seninkadardıkherhalde...Gittik,gemiyekaçtık.Dünyayıgezeceğizdiye.Neyse...Birgünbirdemirledik,Avustralya’dayız!Dedik,hadikarayaçıkalım.Yok!Birtürlüolmuyor.Ulan,dedik,neoluyor?Hastagibioluyoruz,başımızdönüyor,midemizbulanıyor...Karayabasmak,deyincebetimizbenzimizatıyor...Hanidenizkorkusuoluryainsanda?Deniztutar...Bizdedekarakorkusubaşlamışmeğer...Varmılanböylehastalık,dedik.Yok,dediler.Onlardayoktuamabizdevardı,amınakoyayım!Sonradahepdenizdekaldık...Yıllargeçtiöyle.Gezemedikyanidünyayı,anlayacağın!Denizigezdik!..Hanisoruyordunya?Budövmelernedemek,diye.İştebudemek...Bütünbuhikâye...Türkçesibu.Sonrabiraragider,İngilizcesinideöğrenirsin...”
“Senneredeöğrendinpekiİngilizceyi?”diyesormuştum.“BelconnenRemand’da!”demişti.Anlamadığımıgörüncedeeklemişti:“Cezaevi...
Avustralya’da.”“Amahaniçıkmamıştınızkaraya!”diyecekolmuştumda,“Çıkamadıkzaten!”deyipkesip
atmıştı.“Altındakaldık.”Hiçbirşeyanlamamıştımsöylediklerinden.Yinebenikandırıyorsanmıştım.Farkına
varamamışım.Meğerherneysehastalığı,bulaştırıyormuşbanada.TamdaDordor’unyattığımorgunkapısınınönündekibasamaklarda...SonradavurmayagittiAruz’utabii.Amaöldüremedi.Kendisiöldü...Bendeİngilizceöğrendim.Yani...İkisinindeözgürolduğundanhaberimvarartık.Üstündedeğilbelkiamaaltındakaldıklarıkarada...
12yaşındaydımvehayatımadüzenliolarakgiripçıkanYakın-Orta-UzakAsyalılarsayesindecoğrafyabilgimbirÇingene’ninkikadargenişlemişti.Öğretmen,sınıftabeniörnekolarakgösteriyorve“İşte!”diyordu.“Bakın,arkadaşınızGazâ,boşzamanlarındadünyaharitasınıinceliyor.Sizdebirazilgilensenizhiçfenaolmayacak.Dünyabuyaşadığınızyerdenibaretdeğilçocuklar!”Sonrada,sıramıpaylaştığımEnderhariçbütünöğrencilerbanayiyecekmişgibibakıyorveoansaldıklarıöfkekokusu,sınıfıcamaçtıracakkadardolduruyordu.Bendengerçektendenefretediyorlardı.Ondanemindim.Benidövmekistiyorlardı.Amabunuyapabileceklerindendeonlaremindeğildi.Çünkübazıküçük,midebulandırıcıayrıntılarduymuşlardı.Benvehayatımveyakınveuzakçevremhakkında.Zatenbuyükselipazalanvehedefindebağdaşkurupoturmuşolduğumşiddeteğilimleriçokdasürmedi.ÇünkübirgünHarmin’leDordorbeniokuldanalmayagelipdörtmetrelikbirboygösterisiyaptı.Böylece,tarafındankuşatılmışolduğumçocuknefretibükülüpiçinekatlandıvemutlaksessizliğedönüştü.ArtıktekkonuşanEnder’di.Sadeceo,banabirşeyleranlatıyorveyanıtınıalamayacağısorularsorup,kendikendinegülüpduruyordu.Babasıjandarmaydı.Birbaşçavuş.Tanıyordum.Yadigâramca.OkulçıkışınahergeldiğindecebindenbirçikolataçıkarıpEnder’euzatır,sonrada“Bölseneoğlum,Gazâ’yadaver”derdi.Bençikolatayıağzımaatmışçiğnerkende,“Gelsenebize,bak,Salimeteyzenköfteyapmış”diyedavetederdi,bendebirikibaşımısallayıpuzaklaşırdım.Ahad’ınoğluolduğumutabiikibiliyorduama,Ahad’ınnebokolduğunubirtürlüçözemediğineemindim.Belkidebuyüzdensüreklibenieveçağırıyordu.Köftekarşılığındaağzımdanlafalmakiçin.Amabenimannemyoktuveköfteyikendimdeyapabiliyordum.Hemdeikiyıldır...
KahramanBaşçavuşYadigârAmca!Gerçektendeöyleydi.İkiyazönceçıkanormanyangınınınortasındakalanüççocuğukucaklayıpkurtarmış,sağyanağıtamamenyanmış,birdemadalyaalmıştı.HattabirgünEnderokulaomadalyayıtakıpgelmişvebabalarızeytinci,manav,terzi,turşucu,kırtasiyeci,kasap,zabıta,gardiyan,lokantacı,mefruşatçıyadaölüolandiğerçocuklardudaklarınıkaplamışolankıskançlığıkemirekemiresıyırmış,sonradahepsinidillerininucundatoplayıpyeretükürmüşlerdi.ZatenbenimlekonuştuğuiçinuzakdurduklarıEnder’idahadadışlamış–kibudışarınındadışarısıdemekti–ve47kişiliksınıftakaçakçınınoğluylajandarmanınoğlunuyalnızbırakmışlardı.AmaEnder’inbüyümesiokadardurmuştukibütünbunlarınfarkınavaramıyorvekendikendinegülmeyedevamediyordu.Benseyüzümündeğildeiçiminsivilcelenmeyebaşladığındanemindim.Çünküyavaşyavaşdaolsa,kaçaklardanmidembulanmayabaşlamıştı.
Kaynağınıbilmediklerienküçükgürültüdekorkudanbirbirlerinesarılıpmikroskopikçığlıklaratan,Parkinsonhastalığınıngizemlibirtürüneyakalanmışgibisadecegözbebeklerititreyen,suyabatmışkalemlerebenzeyenkırıkburunlarıylabirsonrakianıkoklamakiçinçırpınıpduran,süreklikonuşmalarınarağmen“Daha!”demektenbaşkabirşeybilmeyen,önceterdensararmışsonradaistenkararmışonyedikatkumaşıniçinegömülmüşolanvebutekstilmezarlarındansadecebirşeyleristemekiçinbaşlarınıçıkaranoinsanlarıgördükçe,“Siktiringidinartık!”diyordum.Hemdeyüzlerine.Nasılolsaanlamıyorlardı.Anlayandaçenesinigöğsünesaplayıpoturuyordu.
Ender“Neyapacaksınbuhaftasonu?”dediğinde,“Adamkaçıracağım,amınakoyayım!”diyeyanıtveremiyordumtabii.“Babamayardımedeceğim”dedikçede,“Keşkesendegelseydin!”deyip,hepgitmekistediğimyerlerisayıpduruyordu:Şehirdekisinema,komşukasabadakilunapark,şehirdekialışverişmerkezindekioyunsalonu,bizimkasabadakiikiinternetkafedenherhangibiri...Ender’inbirişiyoktuki!Tekişiödevyapmaktı,birde
annesininköfteleriniyemekvebirdebelkiKurankursunagitmek!Benköpekgibiçalışıyordum!Kaçaklarınsıçtıklarıtorbalarıtoplayıpdeponunarkasınabokgömüyor,toplualışverişdikkatçekeceğindenkasabanınbütünmarketlerindenikişerikişersu,üçerüçerekmeksatınalıyor,işedikleribidonlarıboşaltıyor,süreklihastalandıklarıiçineczanedeneczaneyekoşturuyor,biranbiledurmuyordum.Sırfbirilerinincanıbirülkedendiğerinegitmekistediğiiçinbenimcanımçıkıyordu!Ender’denaldığımRobinsonCrusoe’yubileokumayafırsatbulamadangerivermiştim.Aslındasırf,“Birköletüccarıvar,ıssızbiradayadüşüyor...”diyeözetlediğiiçinmeraketmiştimkitabı.Hattabunuduyduğumanderhalbendeistemiştimıssızbiradayadüşmeyi.Nedeolsabendebirköletüccarısayılırdımveikisindendebıkmıştım:Kölelerdende,tüccarlığındanda!Tekisteğim,babamdan,sıradanbirçocukgibi,sadecekarnemdekizayıflaryüzündenazarişitmekti.Kamyonunkasasınayenitaktırdığımızhavalandırmayıçalıştırmayıunuttuğumiçindeğil!Evdençıkarkenışıklarıaçıkunutmakgibibirşeydeğildi.OhavalandırmayıçalıştırmadığımiçinbirAfgan’ınboğularakölmesinenedenolmuştum.26yaşındaydıvebanakâğıttankurbağayapmıştı.Parmağımıüstünehızlabasıpçektiğimdezıplayanbirkurbağa.AdıCuma’ydı.Kurbağanındeğil,Afgan’ın.YıllarsonraöğrendimkiRobinson’undabirCuma’sıvarmış.AmaobirromankahramanıolduğuiçinCuma’dansayılmazdıelbette!Çünkünebirkamyonkasasındahavasızlıktanölübulunabilirnedeonabiryılangibidavranançocuğakâğıttankurbağahediyeedebilirdi!Tabiieğergerçekteyaşamışolsalardı,Robinson’laCuma’yadabizimhayatımızromangibigelirdi.Sorundabuyduzaten.Herkese,başkahayatlarınromangibigelmesi.Oysasadecehayattıhepsi.Anlatıncaromanolmuyordu.Belkienfazla,birotopsiraporu...Konulu...Kütüphaneleronlarladoluydu:Konuluotopsiraporlarıyla.Ciltliyadaciltsiz,hepsidesolanciltlerinhikâyesinianlatıyordu.Nedeolsa,birderibirkemiktiinsan.Yasonundakırışacakyadayoldakırılacaktı.YadaRodin’inodüşünentaşıgibiölmekiçinCumaadındabirAfganolacaktı.BirpazargünüölenbirCuma...
Vekendimiokadarkötühissettimki,sonundadayanamayıpEnderlereköfteyemeyegittim.Amahiçbirbokayaramadı.Hattaosofradaoturupoaileyiizledikçekendimidahadakötühissettim.Oysaköfteçoklezzetliydi.Birannemolsaydı,eminimodaböyleyapardı.Odasorardı,“Dahaistermisin?”diye.“Birazdaha?”Belkideozaman,“daha”lardanbukadarnefretetmezdim.Alışkanlıktanolsagerek,tavadakiköfteleriçevirmeküzereyerimdenkalktığımda,Salimegibiannemde,“Çocukişideğilo,bıraksen”derdi.Bendebirçocukgibioturupbeklerdimvesıçrayankızgınyağlarellerimiyakmaz,sonradaparmakaralarımsutoplamazdı.Herdefasındaolduğugibi...
“Dondurmavar”dedileramakalmadım.Çıkıpgittim.Yadigârhiçbirşeysormadı.Nebabamınsağlığınınedeyaptığıişlerinnasılgittiğini.Herşeydenhaberivarmışgibi,sadece“Ye”dedi.“Seninihtiyacınvar.”Haklıydıaslında.Hepimizbüyümeçağındaydık.Kaçyaşındaolursaolsun,herkes.Bütündünya.Dönedönegeçiyordukbüyümeçağından.Başımızdönedöne...Buyüzdenyiyordukveyemeliydik.Birbirimiziveherşeyi.İhtiyacımızvardı.Biranöncebüyümekiçin.Biranöncebüyüyüpdegebermekveyerimizibaşkalarınabırakmakiçin.Yenibirçağbaşlasındiye.Mümkünsebuçağabenzemeyen...Çünkübizdenbirbokolmayacağınıanlamıştık.Okadardaaptaldeğildik.Okadardadeğil...
Evdeydim.Babam,kamyonunbalatalarınıyeniletmekiçinşehirdekisanayiyegitmiştiveakşamakadardönmeyecekti.Tamdayalnızlığınmuhteşembirşeyolduğunuvebüyüyüncemutlakayalnızkalmamgerektiğinidüşünürkentelefonçaldı.KüçükmaviekrandakisayılarıgörünceAruz’unaradığınıanladım.Ezberlemiştimnumarasını.Açmakistemedim.Zatenenfazlaüçkezçaldırır,sonradasıkılıpkapatırdı.Amatelefonsusmadı.Dört,beş,altı...Evdeyoktukişte!Nedenbiranöncevazgeçip,babamıceptelefonundanaramıyordu?Yoksababamıaramış,bulamamıştıveşimdideevimiarıyordu?Amababamıntelefonudaimaelindeolurdu.Dahailkçalışındaaçardı.Yoksabaşınabirşeymigelmişti?Polismiyakalamıştıbabamı?Jandarmamı?
“Alo,Aruzamca?”“Benim,ben,Felat!”Endişedensağırolmuştum.“Ne?”“Gazâ,benFelat!”Aruz’unoğluFelat.Benimleyaşıtamahernedensebendenyaşlıydı.“Felat?İyimisin?”“İyidir,iyi.Senneyapıyorsun?”“Boşverşimdi,senanlat!Neredeydin,neoldu?”“Nebileyim,öncebirbabamdövdüişte,sonradaamcamlaragönderdi.Oradadakapattılar
birodaya.Durdumöyle...”Yıllaröncedevlettarafındanboşaltılmışolanköylerine,yinedevlettarafındanyapılanbir
açıklamaylageridönebilecekleriniöğrenenAruzvegüdümündeki260nüfusunbüyükleri,konuyutartışmakiçinbirailetoplantısıyaptıklarısırada,butersgöçünbirparçasıolmayıveyaşadıklarışehriterketmeyiaslaistemeyenFelatöncülüğündekibirkaçdeli,yaylayaçıkıpbüyükbüyükbabalarınınevleriniateşevermişti.Enküçüğüdokuz,enbüyüğüondörtyaşındaolanbuhayalperestkundakçılar,zamanındabenzerköyleri,neredeysebir“KöyYakmaYönergesi”maddelerineuyuyormuşçasına,titizlikleyakmışolanlarkadarnizamidavranamadıklarındanyangınbüyümüşvedahaakşamolmadanyakayıelevermişlerdi.Hattajandarma,kendinigarantiyealmakiçin,olayındevletinresmiyadagayrıresmihiçbirkurumuylailişkisiolmadığınıbelirtenbirtutanakhazırlayıpAruz’aimzalatmışveyangınbölgenindumanlıgeçmişindekiistisnaiyerinialmıştı.Felat’ınsesinidörtaydırduymuyordum.Şimdidekaçmaktansözediyordu.
“Kaçacağımoğlum!Siktirolupgideceğim!”“Yahusendahageçensenekaçtın!Nereyegidiyorsunyine?”Çokiyihatırlıyordum.BirBeratKandili’ydi.Tutturmuştuyinebabam,“KalkdaaraAruz
amcanı,‘Kandilinmübarekolsun’de!”diye.Bendemecburenaramıştım.Telefonubirkaçkezçaldırmamarağmenaçılmayınca“Yokbaba,cevapvermiyor”diyecekkenkarşıdanbirçocuksesigelmişti:
“Abi?”diyordu.“Senmisin?”“BenGazâ”demiştim.“Senkimsin?”diyesoruncadakapatmıştıtelefonusuratıma.“Felat’tır...Aruz’unküçükoğlan”demiştibabam.“Neyseartık,yarınararsın”deyip
çıkmıştı.Camiyegitmekiçin.“Nebileyimlan,sizinorayamıgelsemacaba?”“Neyapacaksınoğlum,bizimburada?”“İstanbul’amıgitsem?Yeğenlervarorada.Amaonlardaayrıbirsalak!”
Aynıakşam,yarımsaatsonra,budefaFelataramışveilksorusuşuolmuştu:“Abimoradamı?”“Yok”demiştim.“Kimkiseninabin?”“Ahlat...”“Yokburadaöylebiri...”Sonrasusmuştuk...“SenFelat’sın,değilmi?Aruzamcanınoğlu.”“Evet...Senkimsinpeki?”“Dedimya,Gazâ...Babamseninbabanlaçalışıyor.Onuaramıştımbende,kandiliçin...”“Babanoradamı?”“Yok,çıktı.”Ağlamayabaşlamıştı.Birden.Yıkılıpdüşergibi...“Felat?Neoldu?”“Benevdenkaçtım...”Kelimelerihıçkırıklarınakarıştığıiçinanlamamıştım.“Ne?”“Evdenkaçtım!”Eğerbiryetişkinolsaydım,oanneredeolduğunusorardımamadeğildim.“Neden?”“Nebileyim,kaçtımişte...”“Neyapacaksınpeki?”“Telefonusatacağım...Sonradagideceğimbiryere...”BabasınıntelefonununFelat’tanearadığınıanlamıştımböylece.Nereyegittiğibelirsizbir
yolparasına,yenisahibiniarıyormuş.“Budefakesinöldürür,oğlum,senibaban!”“Benzatenölmüşüm,amınakoyayım!”13yaşındabirçocuktubunusöyleyen...“Saçmalamalan,neölmesi!”Biryılöncekiotelefonkonuşmamızdansonra,geceninkaranlığındadahafazla
ilerleyemeyeceğinikendisidebildiğindenıslaksuratınıbinalarınduvarlarınasürtesürtekurutarakevinedönmüşolanFelat,ikigünsonrabuseferevtelefonundanaramıştıvekonuşmayadevametmiştik.
“GelkaçalımGazâ!Gelhadi,berabergidelim!”“Nereyegideceğiz?”“Nebileyimlan,gidelimiştebiryerlere...”“Boşveroğlum...Belkisonra...Birkaçsenesonramesela...Helebirşuokullarıbitirelim...”Hiçgünlüktutmamışikiçocukolarak,birbirimizitamolarakdinlemesekde,anlatmaya
başlamıştık.Başkakimseyeanlatamadıklarımızı...BabamınAruz’untelefonundaAhlatadıylakayıtlıolduğunu,dahaikincikonuşmamızdaöğrenmiştim.Felat’ınkısabiraraştırmasıyladaortayaçıkmıştıkiAruz,yasadışıişgörüşmeleriyaptığıkişileri,telefonunaölmüşyakınlarınınadlarıylakaydetmişti.Kendincebirgüvenlikönlemiydi.AncakbüyükoğluAhlat’ındurumubirazfarklıydı.Nekılınmışbircenazenamazıvardı,nedebirmezarı.İnsanlarınsabahgörünüpöğlenyokolduklarıbirdönemvecoğrafyada,hiçvarolmamışgibiortadankaybolmuştu.Böyleceistatistikibirveriyedönüşmüşveülkeninterörlemücadeletarihinde,kayıplarkontenjanındanyerinialmıştı.Ahlat’ınöldürülmüşolduğuaçıktıancakFelatbunu
aslakabullenememişti.Buyüzdende,evdenkaçtığıogece,çalantelefonunekranındayıllardırkayıpolduğunainandığıağabeyininadınıgörüncedonupkalmıştı.Hattaobirkaçsaniyeiçinde,Ahlat’ınhayattaolduğunainanmaktanvazgeçmemiştekkişiolarakşöylebirrüyagörmüştü:Geçmiştedefalarcagözaltınaalınıpişkencedengeçirilmişolanağabeyininbaşınadahakötübirşeygelmesindiye,Aruzonuuzaklaragönderirveaileyede“Öldü!”der.Ancaktabiikibabaveoğul,telefonladaolsa,görüşmeyedevameder.İştekanıtı:Arıyor!..DolayısıylaFelat,kutsalbirsesduyacakmışgibiaçmıştıotelefonu.Duyamayıncadaozehirliumudunuyitirmemiş,yarımsaatsonrabirdahadenemişti.Amaneyazıkki,sadecebenimlekonuşabilmişti...Dünyanınençaresizçocuklarınaenbüyükhayallerikurduran,umutdenilenodoğalfelakettennefretediyordum!
“Gazâ,biliyormusun?”“Ne?”“Babambenidağagönderecek.”“Nasıldağa?”“Bayağıdağaişte!Gerillaya!Oradaadamederlerseni,dedi.”“Hadibe!”“Oğlum,hiçgitmekistemiyorumlan...Neyapacağımlan,benorada!”Diyebileceğimhiçbirşeyyoktu.Hemdehiç!“Gazâ?”“Nevar?”“Oğlumbak,bengerillaolursam...Yabirdekarşımaçıkarsan?”“Nasılyani?”“Langitmeişteaskerefalan!”“Yahuneaskeri,dahakaçsenevar?”“Senyinedegitme...”“Delimisinoğlum,neredenbulacağızbirbirimizikocamemlekette?“Öyledemebak...Birfotoğrafınıyollabari.”Ceptelefonlarınınsadecekonuşmaya,belkibirdemesajlaşmayayaradığıyıllardı.Saat
başınakiralananinternetlenehaltedileceğipekdebilinemiyorvekameralarbilgisayarlaramonteedilemeyecekkadarbüyükgörünüyordu.Felat’laben,birbirimizinyüzünühiçgörmemiştik.
“Yokkioğlumfotoğrafım.”Gerçektendeyoktu.Evdekitekfotoğraf,anneminkiydi.“Hadiya?Benimvarbirsürüamahepsibenzinlikte...”Aruz’untekyasalişi:Benzinlik...“Felat,birsakinolya!Birdurbakalım,belkidekorkutmakiçindiyordurbaban.Yollamaz
belkide...”Kendimbileinanmıyordumbusöylediğime.ZatenFelatdaduymazdangelmiştivehâlâ
sorununasılçözebileceğimizidüşünüyordu.“Lan,neredentanıyacağımozamansenidağda?Nasıltanıyacağım?..Buldum!Birparola!
Birparolabulalım!”Gerçektendebulmuştu!Zatenhepbulurdubirşeyler.Birmucitti.Ençaresizolduğu
zamanlardabile,oköyyakmaplanıgibibazençokaptalcaolsada,daima,çıkışyolunabenzeyenbirdelikbulurveoradansüzülürdü.Enazındandenerdi...Kabuletmektenbaşkaçaremyoktu...İleridebirgünfarkındaolmadanbeniöldürebilecekolmaihtimalindenbukadar
korkanbirarkadaşımolduğuiçinkendimiiyihissediyordumaslında.“Tamam.Neolsun?”“Nebileyim,sensöyle.”“Hanibirkızvar,diyordumya?Hoşlanıyordubenden...Çiçekdiye...”Öylebirkızdanhiçbahsetmemişti.Hiçduymamıştım.Amahesapsormazamanıdeğildi.“Eee?”“BenÇiçekdiyeyim.Sende...”Bununedensöylediğimibugünbilebilmiyorum.“BendeCumadiyeyim.”Gerçektenbilmiyorum.“Cumamı?Necuması?”Nedenibuolabilirmi?“Bugüncumaya!”Hiçsanmıyorum!“İyi,olur,unutmaama...BenÇiçekdiyeceğim,senCumadiyeceksin.Hemenanlayacağız
kimolduğumuzu,vurmayacağızbirbirimizi...Tamammı?”“Tamam!”“Babamgeliyor,kapatıyorumben!”Dedivedünyamdançıktı.Otelefonunkapanmasıylabirlikte,aramızdakipamukipliğide,
hayatınçürükdişleriylekesilipkopmuşoldu.BirdahadaneFelat’lakonuştumnedeaskeregittim...Sadecebirkaçkez,kalabalıklaradoğrubakıp“Cuma!”diyebağırdım.Belki“Çiçek!”diyenbiriçıkardiye...Amaolmadı.Kimseparolamayanıtvermedi.Yalnızbirara,gazetedeşöylebirhaberokudum:
İsveçvatandaşıKürtbirgençadam,eşcinselolduğugerekçesiyle,akrabalarıtarafındanStockholm’deöldürüldü...
Nadirdeolsa,dünyanınbirtakımbölgelerindeinsanlarhâlâbaşlarınagelenolaylardandahadeğerliolduklarıiçin,ölenkişinincinselhayatınailişkinayrıntılarortayasaçılmamış,hattakimlikbilgileribileaçıklanmamıştı.Ayrıcaburayakadar,olaygayetsıradanbirhaberdi.Nedeolsaeşcinselakrabaöldürmek,bazıailelerdebiratasporuydu.Ancaksıradanolmayanşuydu:
Kurbanınvasiyetnamesinde,bedenininyakılmasınailişkinarzusununhemenaltında,akrabalarıyadaakrabalarınınazmettirdiğikişilertarafındanöldürüldüğütakdirdeadınıdabelirtmişolduğusevgilisiyleevlendirilmekistediğinibelirtenbirmaddebulunuyordu.
Eşcinsellerinevlenmesiİsveç’teyasaldı,ancakdünyanınhiçbirülkesinde,evlilikölülerinsahipolduğuhaklaradahildeğildi.Bununüzerine,vasiyetnamedeadıgeçensevgili,buevliliğigerçekleştirebilmekiçinkonuyuderhalmahkemeyetaşıdı.Böyleceölüm,insan,romantizm,hayatınanlamıvetrajedisigibikonularıntartışılacağı,dolayısıylatarihingörüpgörebileceğienShakespeare-varidavalardanbiribaşlamışoldu.
Korkaklıklarındanötürüsırtlarındataşımaktanvazgeçemedikleriiçin,kendilerigibibaşkalarıdaaltındaezilsindiye,dünyanınherköşesindehükümsürmesiadınakıvrandıklarıbirahlakanlayışınasahipolanlar,enkısazamandacephelerinioluşturdu.Ağızvedillerindenmegafonlarinşaedip,değilölüolanların,yaşayaneşcinsellerinbileaslaevlenmemesigerektiğinibağırdılar.Özelliklede,maktulünüçkıtayadağılmışisimsizakrabaları...Herhangibiraşkıbircinayetledurdurabileceğinidüşünenler,kurbanlarınıngiderayakkendilerineattığıkazığaöylesineöfkelenmişlerdikidünyanınçeşitlikaldırımlarındaçoktantütmeyebaşlamıştı
İsveçbayrakları.Salyalarınyerlerekadarsarktığıvehakaretleringöklerekadaryükseldiğibirdönemde,hiçbeklenmeyenbirsabahbeklenenkararaçıklandı:
Taraflarındanbiriölü,diğericanlıolaneşcinselçiftinevlenmesineengelteşkiledebilecekherhangibirunsurbulunamamıştı...İçindeenazyarımkiloetikkavramıbulunanveçokuzunbirgerekçeylesarmalanmışolankararınözetişuydu:
Yasalarınizinvermediğiherhangibirvarlıkla(birhayvanyadaçocukvb.)gerçekleştirilmediği,üçüncükişilerezararverilmediği(ölümöncesindesonlanmamışbirevlilikbulunmayanhallerdevb.)vetaraflarınrızasıbelgelenebildiğisürece,herkesistediğikişiyleevlenebilirdi.Ölüyadadiri...
StockholmBölgeMahkemesi’ninvermişolduğububenzersizkarar,aileleriyadaçevreleritarafındantehditedilen,çoğugöçmen,bütüneşcinsellereilhamkaynağıolduvehepside,derhal,tekmaddelikvasiyetnameleryazdırdı.Hattauygulama,ölümcülbirhastalığabulunmuşaşıhızıylaİsveçsınırlarınındışınataşıpheryereyayıldı.Kimseyegörünmedenyaşayabilmekiçinkendileriniharitadakibütünçöllereveolabildiğincederinegömmeyeçalışaneşcinsellere,İsveç’teneşadaylarıçıktı.Dünyanınherhangibiryerindeeşcinselliğinedeniyleöldürülenbirileriolduğutakdirde,İsveç’teonlarlaevlenmeyehazırgönüllükişilerlistelerioluşturuldu.Böylece,kendinitehlikedehisseden,dünyanınherülkesindeneşcinsel,gönüllülerlistesindenşansınadüşenİsveçlininadını,ÖlümdenSonraEvlilikTalebibaşlıklıformayazıpStockholm’dekivakfagönderdi.Buyenikurulmuşolanvakfınadı,BirTaneDaha!’ydı.Sadecebuadbileherşeyiözetliyordu.Hemdebağırabağıra:
“Sırfeşcinseldiyebirakrabanıöldürdünamabak,bireşcinselakrabandahaoldu!Onudamıöldüreceksin?Ozamanbireşcinselakrabandahaçıkacakortaya.Sonrabirdahavebirdahavebirtanedaha...”
Tabiikisimgeselbirtepkiydi.Amazatendünyanınbütünnefretsuçlarıdasimgetemellideğilmiydi?Kurbanlar,katilleriningözündeherneyisimgeliyorlarsa,oyüzdensaldırıyauğramıyorlarmıydı?Kişiselbirmeseledeğildinefretsuçu.Nesnelbirşiddetti.Kurbandannefretetmekiçin,onuşahsentanıyarakzamankaybetmeyegerekyoktu.Havadauçuşangenelnefrettenbirkaçdozkoklamakyeterliydi.Bunagöre,simgelerinsırtındayürütülmüş,yürütülenveyürütülecekolanbütünsavaşlardanpekdefarklıdeğildi.Oysaosimgeler,herhangibirelintersiyleitiliparadançekildiğinde,geridesadecekaynakpaylaşımınailişkinbirharitakavgasıkalacaktı.Nedeolsadünyanınbütünsavaşları,aslındabireriçsavaştı.Amademokrasiveözgürlükvedinlervemezheplervebayraklarveaklagelipgelebilecekbütünsimgeselkavramlargökyüzündeokadargüzeldalgalanıyorduki,hipnotizeoluppeşlerindenkoşmamakmümkündeğildi.Sokakaralarında,siperdiplerinde,geceninkaranlığıvedüzenlişiddetinolduğuheryerde,herşeysimgeseldi.Dökülenkanhariç.Aslındaobilesimgeseldigaliba...Nedeolsarenginibayraklaraveriyordu...Simgelerebulanmışolandünya,altınsuyunabatırılmış,boktanbiralliance’tı.Bütünosimgelerüzerindendöküldüğündenasılbirtezgâholduğuelbetortayaçıkacaktı.Çünküdaimabirtezgâhvardı.İsveç’tedeolduğugibi...
Birkaçaysonra,bütünbuuluslararasıtepkihareketibıçakgibibirhaberlekesildi.Paslıbıçakgibibirhaberle...PolitikveekonomikaçıdanmitolojiktanrılarkadargüçlüeşcinsellerdenoluşanKadifeMafyaadlıgörünmezörgütün,omeşhurkararıaldırmakiçinStockholmBölgeMahkemesiheyetinetehditverüşvetlebaskıyaptığıortayaçıktı.Herşeye,amaherşeyehükmetmediğitakdirdeveremolmaktankorkan,güçiştahısonsuzkibiryineortayaçıkmışvebirçuvalincirikurtaracağımdiyebinlercesininiçinesıçmıştı.Ogündensonrada,kısabirsüreiçinde,bütünölü-dirievlilikleriyasalolarakiptaledildi.Yinede,
içlerindenbirigeçerlikaldı:Simgeselolarak...Sonuçta,bütünbunlarıngerçekleşmesinisağlamışolan,oilkvasiyetnameninsahibi,
Roosendaalporselenindenbirvazoiçindeveonlarcakameranınönünde,yaşarkenkendisindennefretetmişbütüninsanlardanveartıkcezaevindeolankatilindenmuhteşembirtörenleintikamınıalarak,sevgilisiyleevlendi.Veancakozamanadıöğrenilebildi.Dahadoğrusu,lakabı:Blomma...İsveççedeçiçekdemekti.Çiçek...Felatmıydı?
YoksaPKK’nınörgütiçiinfazfestivallerindengeriyekalanvevadidiplerinegömülselerdeherbaharyırtıcıhayvanlartarafındanaçığaçıkarılancesetlerdenherhangibirimiydi?Eğeröyleyse,sonbirhayattakalmaumuduylaverdiğiveDevlettenÖnceBürokrasiVardıinancınauygunolarakdosyalanıpörgütarşivinekaldırılmışolanözeleştirisindebendensözetmişmiydi?Belkideitirafçılıkmüessesesindefahrimüsteşarlığakadaryükselip,İstanbul’daçek-senetkovalayanlardanbiriolmuştu...Yoksaintiharmıetmişti?Yadaçoktandünyanınücrabirköşesinekaçmışvegökrengibirdenizmiizlemekteydi?..Sanmıyorum...Eğerbuhayatdenilenhastalıktanbirazanlıyorsam,büyükihtimalleAruz’unkoltuğunaoturmuş,elindebabasınıntelefonunututuyordu.Bukadarbasit...YeniAruz,Felat’tıartıkveneparolamızıhatırlıyordunedebeni...Geçmişteyaşayanbirbenvardım.Başkadakimseyoktu.Hiçbircanlınınayakbasmadığıodehşetmüzesindetekbaşınaydım.Dehşetiçinde...Çünkübendebabamolmuştum!BirAhadolmuştum!Hattaondandabeter...
Amabiryandanda,blomma...Çiçekdemekdeğilmiydi?..Çiçek...Cuma,ozaman!Felat!Cuma!Herihtimalekarşı,Cuma!Hayatınolağanakışınarağmen!Herşeyerağmen,Cuma!BenGazâ,Felat!Cuma!Beniöldürme!Cuma!
Talaştanmidembulanır.Nezamanbirzemindetalaşgörsem,bilirimkioradakirbırakanbirhayatyaşanmıştır.Haftadaüçgünveikigecehorozdövüştürülenohangardada,ramazandakepengininaltındangeçilipgirilenveikitekatıpsuratımıburuşturmayıöğrendiğimokırıkmeyhanedede,7gün24saataçıkolanveikigeceyatıphiçuyumadığımokarakolunhücresindedetalaşvardı.
YaşamakiçinnefesnefesekaldığımızkasabanınadıKandalı’ydı.Kandağlıdenildiğigünlereyetişememiştim.Ğdebenibeklememişveçoktantarihekarışıpgitmişti.BirdağdançokdevbirkanepeyebenzeyenKandağ’ınortasındaoturan,buyüzdendekaybolmadığısürecehiçbirrüzgârınyolunundüşmediği,nedenseherkesinilçedemekteısrarettiğibirkasabaydıKandalı.Belkideilçediyerek,fonetikolarakdaolsa,kendilerinibirildeyaşıyorolmaihtimalinedahayakınhissediyorlardı.OysaKandalı,ellerimizlearalayıpiçindengeçtiğimiz,camdanbirperdeyedönüşmüşolanneminbarometreyledeğilterazilerleölçüldüğü,kasababüyüklüğündebirçukurdu.Nüfusundanfazlasınıkaldıramayanveiçindefazlabüyüyenherşeyinkuruyupgeberdiğibirsaksı.Geneldezeytinyenilen,zeytinağaçlarıdikilenvebirkaşıkzeytinyağıiçiprakıyageçilenbiryerdi.Vetalaş,heryerindeydi.Nereyebaksam,birazdanhernedöküleceksesonradansüpürmesikolayolsundiye,etrafasaçılmıştalaşlargörürdüm.Beşbelediyeotobüsünde,dörtkıraathanesinde,sayısınıkimseninönemsemediğisokaklarındavetekcaddesindetalaşvardı.Evlerinde,dükkânlarında,ayakkabıtabanlarında,çocuklarındizlerindeveheryerdetalaş.Sankigöktenyağmışgibi,bütünKandalıtalaşaltındaydı.İzimizkalmasınvedelekeyapmayalımdiyeüzerimizeyağmışgibi.Kandalı’danvebizdengeriyehiçbirşeykalmasındiye...Tabiikibizimkamyonunkasasındadavardı.Benserper,bensüpürürdüm.Bunuokadarçoksıkyapardımki,dünyanınneresinegitsemtalaşhayatımdançıkmayacakmışgibigelirdi.Belkideolmasıgerekenbuydu:Bütündünyayatalaşdökmek!Böyleceodünyanınheryerinde,bıçakla,kılıçlayadabirmermiyledökülenbağırsakları;bircopla,birsikleyadaüçparmaklatecavüzeuğrayankızlarınkanlarınıtemizlemekdahakolayolurdu.Çünkütalaşsihirliydi!Herşeyonuniçineçekilipkaybolurvetekbirsüpürgehamlesiyleuçuşurgiderdi.Talaşıntekişibuydu:Boktanbirgeçmişiemmekvedahadaboktanbirgeleceğezeminhazırlamak...
Mutlulukyuvamız,kasabanınhemençıkışında,birtarafında“Kandalı’yaHoşGeldiniz!”diğerindede“GüleGüle!”yazantabelayıbirazgeçince,sağdakiikiyüzmetreliktoprakyolunsonundaydı.Hernedensebabamasfaltdöktürmeyikesinliklereddettiğiiçin,tozabulanmışolarakgeçer,öyleçıkardıkkasabayoluna.OnuniçinbendebirtabelayapıpüzerineTOZSOKAKyazmışvesokağıngirişineçakmıştım.Hattabutabelaöylesinekabulgörmüştüki,postacıbileadresdefterinekaydetmişti.Dolayısıyla,adresimiz,TozSokak,Kandalı’ydı.Numarayoktuçünkütekevbizimkiydi.Adresimizdenbilenefretediyordum!Canlıolsaöldürürdüm!Herneyse...
Birbuçukdönümlükbirarazimizvardı.Anneminodahaçocukkenölmüşolanbabasındankalmışbirarazi.Yanibabamdışındakitekakrabam,araziydiaslında.Başkakimsemizyoktu.Babamınailesininneredeolduğunuveneyaptıklarınıysakesinliklebilmiyordum.Babamdaanlatmıyorduzaten.Tekbildiğim,onundaçokuzaklardangelmişolduğuydu.Bosna’danyadaBulgaristan’danyadaGüneyAfrika’danyadazerrekadarumurumdaolmayanherhangibiryerdenkalkıpKandalı’yagelmiş,belkideailesinibirlikteçıktıklarıyoldakaybetmişti.
Kasabahalkıortalamasındanfarklıbirgörünüşüolduğuiçinannemeilginçgelmişolmalıydı.Tenisoluktu,gözleridahadasolukmaviydivebirkedikadaryakışıklıydı.Kalıtımsalolarakbirpiçti.Dolayısıylaannemiağınadüşürmesipeksürmemişti,sonradaben
doğmuştum.Annemölüncede,boşalanağadüşmesırasıbanagelmişti.Hayatınınherhangibirdöneminde,herhangibiryasalmesleğiolmuşmuydu,bilmiyordum.Belkiodabenimgibibuişedokuzyaşındabaşlamıştı!Sonuçtatekbildiğim,arazidekievi,hangarıvehangarınaltındakidepoyuişyeriolarakkullandığıvenadirendesebze-meyvetaşımacılığıyaptığıydı.Oda,çalışıyormuşgibigörünmekiçindiherhalde...
Aruz’untırları,Kandalı’danAnadolu’nunderinliklerinedoğru,300kilometreuzaklıktakiDerçköyününgirişinegelirveyazaylarındabirhalat,kışaylarındabinhalatkalınlığındaakanDerçisuÇayı’nınyanındanilerleyipormanagirerdi.Yolbirkaçyüzmetresonrabiter,ancakkocatırçevredekikızılçamlar,karaçamlarvefıstıkçamlarınınarasınaçoktangömülmüşvegörünmezolurdu.Malınbizimkamyonageçişionbeşdakikaiçindetamdaonoktadagerçekleşirveben,kasakapılarınıaçıpkapamaktanbaşkayapacakbirişimolmadığından,çevremdekikekik,adaçayıvelavantalarınburnumayapışankokularınıiçimeçeker,dahadaçokkoksunlardiyebütünormanıyaktığımıhayalederdim.BabamCuma’yıtamdaorayagömmüştü.Lavantalarınarasına...
Osabah,havalandırmayıçalıştırmamgerekirkenbunuyapmamış,sonrasındadatamamenunutmuştum.Babamınplanınagöre,akşamadoğruCuma’yıtekneyebindirecek,sonradaDerçisu’yagidipyenibirmalteslimalacaktık.Babambanagüvenmişolmalıydıkiyolaçıkarkenkasayıkontroletmemişti.Ancaktekneninkalkacağıkoyavarıpdakasanınkapaklarınıaçtığımızda,Cumayerinecesediylekarşılaşmıştık.Bununüzerine,babambirkararvermekzorundakalmıştı.YaCuma’yıokoydabiryeregömüpmaltesliminegeçkalacaktıyadaDerçisu’yakadargötürüpişioradahalledecekti.Geçkalmamayıseçmişti.Birdebanabirdersvermeyi...BöyleceDerçisu’ya,babamınyanındayoluizleyerekdeğil,kasada,dehşetiçinde,Cuma’nıncesedinebakmamayaçalışarakgitmiştim.Saatlersürenoyolda,Cuma’nınhervirajdasarsılancesedindenolabildiğinceuzakdurmayaçalışarak...
Derçisu’yavardığımızda,babambirkunduzgibiçalışmışveçokkısabirsüredeCuma’yıgömmüştü.Buyüzden,oormanbenimiçinnekadarlanetliyse,kaçaklariçindebirokadarkutsaldı.Çünküorada,hedeflerinebiradımdahayaklaşmışolurlardı.Kamyonageçişleritamamlandığında,kısabirhesapkesmeişigerçekleşirdi;sonradao300kilometrelikyolutersyöndegiderveTozSokak’agirerdik.Kamyonuhangarasokarvekasanınkapılarınıaçardık.Hangarınköşesindekikapağıdakaldırınca,“Hadi!”derdik...Kelimeyianlamasalardaelhareketlerimizdenneyapmalarıgerektiğiniderhalkavrayankaçaklar,ancakbirinsanıngeçebileceğideliktengiripkaybolurlardı.
Babamdepoyuikiseneönceyaptırmıştı.Nakliyatınöncekivesonrakiadımlarınabağlıolarakzincirlemebiçimdedeğişengüvenlikşartlarıdoğrultusundamalınbizdekibeklemesüresininuzayabildiğinigörünce,hangarınartıkbunauygunolmadığınakararvermişti.Bununüzerine,200kilometreuzaklıktakiBarnakköyündenustalarçağırıp,“Birsudeposuistiyorum”demişti.Hattaşüphelenmesinlerdiye,şebekedendepoyaborubileçektirmişti.Hernekadaradamlar,borularınseviyedengesiaçısındandeponunevedahayakınolmasıgerektiğinisöylemişolsalarda,yevmiyeleriniverenbabamolduğuiçinçokdaısraredememişlerdi.Dökmekapakistediğinisöylediğindeyse,basitbirdemirdençokdahapahalıbirmalzemekullanılacağındansesçıkarmamışlardı.Delininbirisudeposununağzınılağımkapağıgibibirşeylekapatmakistiyorsa,buonlarınsorunudeğildielbette!
Böylece,birlağımişçisiolduğumukanıtlayankapakdatakılınca,ortayakarınlarınıiçlerineçektiklerivebirbirlerineyapıştıklarıtakdirde200kişiyialabilecekgenişlikte,cehennemeyakışacakbirgayyakuyusuçıkmıştı.Nemlibetonduvarlarındabelirentropikalharitalarla
zeminindebirikengöletlerinsürekliyervebiçimdeğiştirdiği,daimasıcakbirtabut.Haftadaenazüçkezpatladığıiçinhepdeğiştirmekzorundakaldığımbirampulünışığındançokörümcekağlarıtarafındanperdelenmişgölgesiyleaydınlananbirhücre.İnsanyıllandırdığımızbirmahzen...
Ancakkimbilirkaçbinkilometreyoldangelmişolankaçaklar,bütünbudekoruaslaönemsemezvesankihergüngelipgittikleribiryermişgibiderhalsıralanıpıslakzemineoturur,başlarınıellerininarasınaalırveobeklemehallerinegeçerlerdi.Mükemmelbekleyiciler!Günlerce,haftalarca,aylarcasıkılmadanbekleyebilirlerdi.Birkezbaşlarınıellerininarasınaaldılarmı,dünyadanbiruzaymekiğigibikoparveyenidenuyandırılanakadargaripbiruykuyadalarlardı.Tamdauykuolmayanbirkapanmahali...Oto-narkoz!
Oıslakzemineoturmayısürdürdükleritakdirdebellibirsüresonraüşütüpishalolduklarınıvebanadahadaçoktalaşişiçıkardıklarınıdeneyimlerimsonucundaöğrenmişolduğumdan,gazetekâğıtları,straforparçalarıdağıtırdım.Sonrada,tahminedilebileceknedenlerleönlerinekovalarkoyardım.Aileolanlarabirtane.Arkadaşolanlarabirtane.Tekolanlaradasorardım:“Kiminlesıçmakistiyorsun?”Anlamazdıtabii.Anlatmayaüşenirdim.Sonratamdepodanhangaraçıkanaltıbasamaklıahşapmerdiveneyöneldiğimde,mutlakaiçlerindenbiriçıkıpsorardı.Geneldebirsözcüleriolurdu.Enazındanİngilizcedörtkelimeyisıralayabilenyadaöncedenakıledip,yolculukboyuncageçeceğiülkelerindillerinde,işineyarayacakkelimeleriöğrenmişbiri.Uyanıkbiri...Nesorduğunutabiikihemenanlardım.Amaanlamazlıktangelirdim.“Nezaman?”derdi.Bildiğibütündillerde.Nezamanyoladevamedeceklerinisorardı.Bende,okonuyuboşvermesiniveesasilgilenmesigerekensorununbirkaçsaatsonrakovalarıkullanmakzorundakalacaklarındanehaltetmelerigerektiğiolduğunusöylerdim.Buuzunyanıttanhiçbirşeyanlamazvesorusunuyinelerdi.Tabiikiyineduymazdangelirveçıkıpgiderdim.Döndüğümde,elimdekarşılıklıduvarlardakiçengellerebağlayıpgermeleriiçinbirçamaşıripi,üstüneasmalarıiçindeeskibirçarşafolurduvebunlarıyinekarşımadikilmişolanosözcününelinetutuştururdum.Boyu12,eni6,yüksekliği2metreolanyenievlerinibölüp,ilkeldeolsa,kendilerinebirtuvaletinşaetmelerinisağlayacakolanmalzemeleriteslimaldığındanhabersizsözcüaptalaptalsuratımabakarken,bençoktanhangaraçıkmışvekapağıindiriyorolurdum.Nasılolsaperdeçekmeişiniçözerlerdi.Ogünekadarçözmeyenigörmemiştim.İnsanlarıçaresizbırak,içorganlarındanroketyaparlar!
Sonradurumagöre,yarımgün,bazendeikihaftaodepodakalırveyoladevamederlerdi.Bubeklemesüresinibelirleyen,DordorveHarmin’di.Teknelerindenizenezamanaçılabileceğine,SahilGüvenlik’leoynadıklarıköşekapmacanıngidişatınagörekararverirvetelefonaçıp,buluşmayeriylezamanınıaralarındakibirşifreylebabamayazdırırlardı.Vebirgece,deponunkapağıaçılır,kaçaklarkamyonkasasınagirer,bazen50,bazende200kilometrelikbiryoldansonra,Ege’ninkurtlartarafındankemirilmişgibidurankıyılarındanbirindenteknelereatlarvekaranlığakarışırlardı...
Bütünişbuydu.Dahafazladeğil...Amaosabah...Dahafazlasıdavardı...Hattaosabah,herşeyfazladandafazlaydı!Uyanışımfazlaydı.Yataktankalkışım,yürüyüşümfazla.Yüzümüyıkayışımveyineyürüyüşümfazlaydı.Mutluluğabenzeyenbirşeylekaplanmıştım.Ellerim,gözlerimvegördüklerimfazlaydı.Banahayatımıunutturanbirşeyvardıüstümde...Fazladanbirşey...Aşk.
Yirmidörtkişilikbirgrupbekliyordudepoda.Dordor’undediğigibi,kafile!İkigündüroradaydılar.Aralarındada,beniofazladanbirşeyebatırıpçıkarmışolan,dünyanınengüzel
kızı...Benimyaşlarımdaolmalıydı.Belkibiryaşbüyük.Belkideiki.Siyahsaçlarıvardı.Siyahgözleri...Nereliolduğunubilmiyordum.Amadüşünüyordumsormayı.Adını,yaşını,nelerisevdiğini,büyüyünceneolmayıdüşündüğünü...Derçisu’yunorada,tırdanbizimkamyonageçerkengördüğümandanberigözümünönündengitmiyordu.Uyuyamıyor,farkındaolmadannefesimitutuyor,sonranefesnefesekalıyorvebirzamanlarEnder’inyaptığıgibikendikendimegülüyordum.Nasılâşıkolunurbilmiyordumamaböylebirşeyolmalıydı:Soygunagidecekmişgibiplanlaryapmak...Doğruhamleler,doğruyerler,doğruanlarpeşindekoşmak...Avlanmaktanpekbirfarkıyoktuaslında.Hattadünyanınilkleopardesenligiysisiniüretenadamdaböyledüşünmüşolmalıydı.Aşk,avlanmaklailgiliydi.Yoksahangikadınbirhayvangibigörünmekisterdi?
Zamangittikçedaralıyordu.HeranDordor’laHarmin’denhabergelebilirvedünyanınengüzelkızıbirkaçsaatiçindeyokolupgidebilirdi.Babamınevdenuzaklaşmasınıbekliyordumamabirtürlügitmiyordu.Çakılıpkalmıştı!Bendebabamıumursamamayakararverdim.Büyükbirkarardı.Çokbüyük!Neyapacaksamogünyapacakveelimdenevarneyoksababamınhangaragirmeyecekolmaihtimalineyatıracaktım.Kumarbazlıkkanımdavardı.Milyondabirihtimal,benimiçinyeterliydi.Tabiikibirazda,babamınöğlenedoğruuyanmasına,ancaköğledensonrakendinegelmesine,akşamüstüufakufakiçmeyebaşlamasınavehangaryadadepoylailgiliherişibanayaptırmasınagüveniyordum.Dolayısıylaokadardakumarbazdeğildimgaliba.Zatendahaçokbirkumarfişigibihissetmişimdirkendimi.Hattaölüncekemiklerimdenkumarfişiyapılmasınıvasiyetedebilirdim.Hiçdefenaolmazdı.Enazından,doğamaaykırıolmazdı!
İkigündürtekyaptığım,dünyanınengüzelkızınınelerinmutluedebileceğinidüşünmekti.Onaverebileceğimpekbirşeyyoktutabii.Anneminbirkolyesivardı.Ucundamelekolanaltınbirkolye.Onuverebilirdim.Amaiçindebulunduğudurumdaneişineyarayacaktıki?Dahagerçekbirşeygerekiyordu.Oanaklıma,ikigündürsadecedağıttığımsandviçleriyediklerigeldi.Benhazırlıyordum.Ekmekarasıdomates-peynir.Birdesuveriyordum.Üstelikbedava!Dünyanınengüzelkızınekadardüşüncelibirinsanolduğumuanlasındiye.Farkınavarmışmıydı,bilmiyorum.Amapekdeöylegörünmüyordu.Hattayüzümebilebakmıyordu.Oysabendepodakalışımıolabildiğinceuzatmakiçinherşeyiyapıyordum.Amanedeolsa,hayatınınenkötügünlerinigeçiriyordu.Şimdilik...
Herneyse...Kararımıvermiştim.Onahediyem,tadıbütünyolculuğuboyuncadamağındakalacakvebenihatırlamasınısağlayacak,iyibiryemekolacaktı.Amaiyiyemekneydi?Benimiçinsadeceetti...Acabaodasevermiydi?Peki,birininkarnınıdoyurmak,romantikmiydi?Belkibirdedepodançıkarıpbiraznefesalmasınısağlamak...Babamdangizli.İçindebulunduğumşartlardaşövalyelikancakbukadaroluyordu.Âşıkolunanladahatehlikelineyapılır,bilmiyordum.Çünkübenimiçindahatehlikelisiyoktu.
Osabaherkendenkalkmıştım.Babamınhâlâuyuduğundaneminolduğumiçinsessizcegiyinipevdençıkmıştım.AmakapıyıkapatıpTozSokak’adoğrubaktığımanda,bütünplanımıaltüstedenbirşeygörmüştüm.Babam,toprakyolunbaşlangıcındabirsandalyeyeoturmuş,öyleceduruyordu.Aramızdakırkmetrekadarbirmesafevardıvesırtıbanadönüktü.Sankikasabayolutarafındanbiriningelmesinibekliyormuşgibiydi.Amaöylesinehareketsizdiki,biraniçinölmüşolabileceğinidüşünmüştüm.Belkidebubirdilekti,bilemiyorum.Onadoğruattığımheradımda,kasabayagitmekiçinnasılbiryalanuydurmamgerektiğinidüşünmüştüm.Arkasındansessizceyaklaşmıştımki,oturduğuyerde,çenesininneredeysegöğsünekadarindiğinigörmüştüm.Uyuyordu!Osandalyedeuyuyakalmıştı.Büyükihtimalle
sabahakadariçmiş,sonradasızmıştı.NedenTozSokak’adoğruoturduğunuanlayamamıştım.Ancakkocabahçedesarhoşolacakyerbulamayıporadaiçmesininnedeniherneyse,benikesinlikleilgilendirmiyordu!Beniilgilendiren,sızmışolmasıydı...Yanındansessizcegeçmişveyeterinceuzaklaştıktansonradakoşmayabaşlamıştım.Ancakkasabayavardığımda,neyazıkki,saatinhâlâçokerkenolduğunuanlamıştım.Bununüzerinede,önlerindevoltaataata,Kandalı’nıntekcaddesiüzerindekiüçlokantanınocaklarınıyakmasınıbeklemiştim.
Birikebapçı,diğeribalıkçıydı.Öbürüdesuluyemeksatıyordu.Nezamankiöğlenoldu,budefadaaralarındagidipgelmeyebaşladım.Hattaparamolmadığınıvebunudasöylemeyeutandığımıdüşündüğüiçin,garsonlardanbiri,“Gel,birçorbavereyim”dedi.“Yok”dedim.“Sağol!”Benimderdimbaşkaydıvebunukimseanlayamazdı.Eveyürüyerekdöneceğimiçin,soğusabilelezzetindenkaybetmeyecekbirşeylerarıyordum.Sonuçtatabiikikararveremedim.Bununüzerine,üçlokantayadagirip,hepsinedesiparişlerverdim.Hazırlanmalarınıbeklerken,caddedekikızlarıizledim.Saçlarını,giysilerini,ayakkabılarını...Birfikirversindiye...Dünyanınengüzelkızı,ocehennemgibidepodabirkazaklaoturuyordu.Birtişörtalmalıyım,diyedüşündüm.Birdükkânagirip,enazotuztişörtü,hayatımdailkkezgörüyormuşgibiinceledim.Nedeolsahayatımdailkkezbirkızatişörtalıyordum.“Kaçbeden?”diyesorduklarında,afallayıpkaldım.Veönündeanneminkolyesindekinebenzeyenbirmeleğinresmiolankırmızıtişörttenikitanealdım.İkifarklıbedende.Bütünbunlarıyaparkenokadarheyecanlanıyordumkiellerimtitriyorduvecebimdenherçıkarışımdaparalarımetrafasaçılıyordu.Birdegaliba,aptalgibisırıtıyordum...
Ancaküçlokantayıdagezip,hazırlanmışolanpaketleribirarayagetirinceanladımnekadarabartmışolduğumu.Neredeysebeşkişiyeyetecekkadaryemekalmıştım.Umursamadım.Artıktekhedefim,hiçbirisoğumadanbiranöncehangaradönebilmekti.Koşmayabaşladım.Yolda,ellerimyandığıiçinikikezduruppaketleriyerebıraktım.Birara,babamınhâlâaynıyerdeoturuyorolabileceğinidüşündüm.AmasonragüneşinAhadgibibirsarhoşubileuyandıracakkadaryükselmişolduğunudüşünerekkoşmayadevamettim.TozSokak’avardığımda,sandalyedebabamdayoktu.Gitmişlerdi...
BöyleceAhad’ayakalanmadanhangaragirebildim.Oanaklımaiçecekbirşeyalmadığımgeldi.Bütünbunlarınyanınaenazındanbirkolagerekiyordu.Evdebirşişevardı.Hangardançıktığımanbabamayakalandım.Yanında,tanımadığımbiradamvardı.Otanımadığımadamınbelindedebirsilah.İkisinedealışıktım.Yabancılaraveyabancılarınbellerindekisilahlara.Önemsemedim.Sadeceböylesiyabancılargeneldeyolaçıkmadanöncegörünmeyebaşladıklarıiçin,“Şimdideğil!Şimdigitmesinler,neolur!Birgündahakalsınlar!”diyeyalvardımiçimden.Kaçakgöçmenlereveonlarıtaşıyanlaratanrılıkedenbirgücünvarlığındanşüpheliolduğumiçin,kimeyalvardığımıbilmeden.Evinarkasındakiçardağadoğruyürürlerken,babamdönüpbağırdı:
“Neredesinsenkaçsaattir!Git,dorseyitemizle!Sonradabirtalaşat!”Kamyonunarkasındakidevkutuyadorsediyordu.Amabenkasademeyitercih
ediyordum.Dahamantıklıgeliyordu.Çünküobirkasaydı!İçineinsankoyduğumuz,içindeinsanbiriktirdiğimiz,kapılarınımutlakakilitlediğimizvesürekliboşaltıpdoldurduğumuzbirkasa...Hattabirkasaolduğufarkedilmesindiye,elimizdengeleniyapmıyormuyduk?Dışındakidev“AHADLOJİSTİK–YAŞMEYVESEBZETAŞIMACILIĞI”yazısıbununiçindeğilmiydi?Ardındakikasayıgizlemekiçinduvaraasılmışboktanbirtablogibi...
“Tamambaba!Gidiyorum!”Yalvardığımherkimyadaneysebeniduymuşolmalıydı,çünkübabamınvermişolduğu
emirsıradanvegündelikti.Yolanezamançıkılacağıhakkındabirbilgiverenemirlerdendeğil.Emirvermekiçinverilmişolanbiremir.Babamınancakbenigörünceaklınagelenemirlerindenbiri.“Nasılsınoğlum,neyapıyorsun?”demeyibilmediğiiçin,kendincekurduğubiriletişimbiçimi...
Nezamankibabamlayabancı,evinarkasınageçipgözdenkayboldular,bendebirköpekhızıylaevegirdim.Birşişekola,birbardak,birçatalvebirbıçağıtoplamamsadecesaniyelersürdü.Hemençıkıpyinebirköpekgibikoştumhangara.
Şimdiplanınikinciaşamasınageçmekgerekiyordu:Birsofrahazırlamak.Kamyonhangarınortayerindeduruyorvebabamınüzerindemarangozlukişleriniyaptığımetalmasayınereyeçekeceğimkonusundabanapekdebirseçimbırakmıyordu.Depoağzınınhemenyanındaydı.Üstündekiçekiç,tornavida,İngilizanahtarı,vidaveçivilerinhepsinitoplayıpyerekoydum.Kirdensimsiyaholmuşbirbezleüstünüsildiğimisandım.Birtaburevardıhangarda,amaneredeolduğunubulmakiçinenazondakikauğraştım.Sonradagetiripmasanınyanınakoyarken,tekayağınınaksadığınıfarkettim.Altınakatlayıpkoyacağımbirkartonbulmayıdüşündümamazamankaybetmemekiçinvazgeçtim.Dünyanınengüzelkızıotabureninüstündesallanıpdarahatsızolmasındiye,aksayanayağınınaltınakendiayağımısıkıştırabilirdim.Böyleceoyerken,benyanındaayaktadurur,hattaelimiomzunabilekoyabilirdim.Yemekleritekertekerpaketlerindençıkarıpyanyanamasayadizdim.Kolonyalımendiller,tuzvekarabiberpaketleri,peçeteler,çatal,bıçak,bardakvekolayıdakoyupikiadımgeriattım...Evet,karşımdaduranşeyebirsofradenebilirdi.Yadabanaöylegeliyordu.Benveherşey,artıkhazırdık!Kamyonunaltınasakladığımtişörtleriyemektensonraverecektim...Tatlıyerine.
Cebimdekianahtarlakapağınkilidiniaçtımvedepoyaindim.Okadarheyecanlanmıştımkikalbimalnımdaatıyorgibiydi.Benigörürgörmez,kalkabilecekhaliolanlarderhalayağafırlayıpetrafımısardı.Herzamankigibi,yolaçıkacaklarınısanmışlardı.İkielimidesallayarak,“Hayır!Hayır!No!No!”dedim.Omuzlarınaçığdüşmüşgibiçöktüler,olduklarıyere.Sonraonugördüm.Dünyanınengüzelkızını.Göğsüneçektiğidizlerininüzerinebaşınıkoymuş,kollarıyladaetrafınısarmıştı.Yanınagidenekadarbanabakmadı.Nezamankigölgemüstünükapladı,başınıkaldırdı.Bircesaretkadarnefesalıpverdimveelimiuzattım.Anlamadı.Hafifçeeğilipsağelinituttum.Başınısallamayabaşladı.Sağasoladoğru.“Korkma”dedim.Boştaolanelimle,yüzümle,bakışlarımla,sahipolduğumherşeyle...Amaanlamadı.Hattahiçbirianlamadı.Annesiolduğunutahminettiğim,hemenyanındaoturankadınbağırmayabaşladı.Bağırarakbirşeylersöylemeye...Sonraonabiradameklendi.Sonrabirkadındaha.Sonradahepsi.Amaönemsemedim.Anlarlar,diyedüşündüm.Gülümsedimhatta.Yüzlerinegülümseyerekbaktımveelimdekielibırakmadım.Sonrabirden,dünyanınengüzelkızıağlamayavekendinigeriyedoğruçekmeyebaşladı.Osıradaomuzlarımdaellerhissettim.Biziayırmayaçalışaneller.Heryerimdeydiler.Beniondançekipkoparmakistiyorlardı.Veoelibırakmakzorundakaldım.Diğerlerideomuzlarımıbıraktı.“Peki!”dedim.“Tamam...Noproblem!”Olduğumyerdedöndümvebiradımattım.Amadahafazlagidemedim.Çünküannesiolduğunudüşündüğümkadınkarşımageçmiş,duruyordu.İkihecelibirkelimesöylediveyüzümetükürdü.Sonradaönümdençekildivebensadeceyürüdüm.Beniöldürecekmişgibibakanyirmidörtçiftgözünarasındangeçipmerdivenitırmandımvehangaraçıkıpkapağıkilitledim.Yüzümdekitükürüğüelimintersiylesilipbirkaçsaniyehareketsizdurdum.Sofrayabaktım.Yemeklere...Hâlâçokhafifdeolsadumanlarıtütüyordu.Yadabenhayalgörüyordum.Tabureyeçöktüm,tekayağıaksadığıiçinneredeysedüşüyordum.Dengemi
sağlayıpdirseklerimimasayadayadım.Başımıelleriminarasınaalıpgözlerimikapadımvekimolduğumuanladım...
Tabiikiogünekadar,nasılbirişiniçinegömülmüşolduğumunfarkındaydım.Oinsanlarıngözündedaimauzakdurmalarıgerekenyaratıklardanbiriolduğumu,elbettebiliyordum.Çaresizcemuhtaçolduklarıamayanınayaklaşmayayadabirlikteyalnızkalmayaaslacesaretedemeyecekleribiryaratık...Evet,doğru,bendeonlarısevmiyordum.Hattabazenvarlıklarınabilekatlanamıyordum.Çünküodepodasadecekendileriyoktu.Farkındadeğillerdibelki,amabendeodepodaonlarlasıkışıpkalmıştım.Üstelikbenimnefretim,sadeceiçimdeydi.Kapalıdudaklarımınhemenardında.Yinedeelimdengeleniyapıyordum.Hastalanmamaları,açkalmamaları,pislikiçindeyaşamamalarıiçin...Benneyapmamgerekirseonuyapıyordum.Üsteliksadecebirçocuktum.Meğerdeğilmişim.Birazönceolanlar,ikikulağımadabağırıyorduartık:Senbirçocukdeğilsin!..Bilemezdim...Bilmiyordum...Oinsanlarıngözündebukadarçirkinolduğumubilmiyordum...Kendilerigibiyollaradökülmüşyadadökülmeyeçalışmışolanlardankimbilirkaçkezdinledikleriotecavüzhikâyelerininkahramanlarınabukadarbenzediğimdenhaberimyoktu.Bendenbukadarkorktuklarınıbilmiyordum.Bukadarkorkulacakbiriolduğumubendebilmiyordum...Üstelikbuhiçbitmeyecekti...Veartıkkarşımdasadeceikiseçenekkalmıştı:Yabuevden,buhayattanvebenimbircanavarolduğumudüşünenbuinsanlardankaçıpuzaklaragidecektim,yada...
Ayağakalktım.Yediadımatıpsağımdakiduvarınönünegeldim.Çömeldim.Dizleriminhizasındakisiyahkutununkapağınıaçtım.Karşımaçıkanbüyükkırmızıvanayı,zorlukladaolsa,sağadoğru,sonunakadarçevirdim.Böylece,orayatakıldığındanberiovanailkkezdönmüşoldu.Şebekesuyu,içindendahaöncehiçbirşeygeçmemişolanborudandepoyadoğruyolaçıktıvebuazgınyürüyüşünsesi,çokderinlerdebiryerdebirnehirakmayabaşlamışgibiduyuldu.Sonraoseseaynıderinliktengelenbirçarpmagürültüsüeklendi.Etindemireçarpmagürültüsü.Yumruklanmayabaşlamışolankapaktakiasmakilidebaktım.Yerindenbilekımıldamıyordu.Sadece,kapak,heryumruktabellibelirsiztitriyordu.Yadabenhayalgörüyordum.Ardındakimbilir,hangiyükseklikteçığlıklaratılıyoramabensadecebaşkabirdünyadangeliyormuşgibiboğukseslerduyuyordum.Sankihangarınkarnıgurulduyormuşgibi.Belkideogurultubendengeliyordu.Yenidenmasanınbaşınadöndümvetabureyeoturupağırağıryemeyebaşladım.Ağzımdangeçenhiçbirşeyintadınıalmadığımiçin,neyediğimebakmadım.Sadeceçiğnedim.Depokapağınıizleyeizleyevedepoyudolduransuyudinleyedinleye...Osıradahiçbirşeydüşünmedim.
Doyduğumuhissettiğiman,kolonyalımendilpaketlerindenbirinialıpyırtarakaçtım.Parmaklarımıvedudaklarımı,tamamentemizlendiklerineinananakadarsildim.Yağlanmışolanmendilikatlayıp,küçükpaketininiçinetekrarsoktumveayağımındibindekitorbayakoydum.Sigarayabaşlamakiçinçokdoğrubirandı.Kalkıpkamyonunyanınagittimveşoförtarafındakikapıyıaçtım.İçiıvırzıvırladolubüyükbircepvardıkapıda.Elimisokupbirazkarıştırdımvearadığımıbuldum.Babamın,çakmağıdaimaiçindeolanbirpaketsigarası.Birtaneçekipyaktım.Öksürdümvebirnefesdahaaldım.Paketiyerinekoyup,kapıyıkapadım.Depokapağınadoğruyürüyüp,biradımdahaattım.Kapağınüzerindedurarak,sigarayı,bitenekadariçtim.Çoğalmışolanyumruklamalarıntitreşiminiayaklarımınaltındahissettiğimisandım.Birkaçadımatıpduvardibinegeldimveçömelipsiyahdolabınkapağınıaçtım.Annemidüşündüm.Sonradababamı.Vekırmızıvanayıkapadım.Nenehirnedesesikaldı.İkisidekuruyupgitti.
Depokapağınınbaşınagidipçömeldimveasmakilidiaçıpçıkardım.Yumruklamalaroan
durdu.Yadabenöylesandım.İkielimleikikulpundantutup,doğrularakkapağıkaldırdım.Öncebirikiçığlıksızdı,sonrasessizlikoldu.Geriyedoğruikiadımatıpkapağıyavaşçayerebıraktım.Böylecebirmetreönümdeolandeponunağzıtamamenaçılmışoldu.Dönüpyürüdümvetabureyeoturdum.Amabudefa,düşecekgibiolmadım.Çünküaksayanherşeyinfarkındaydım.
Aşağıdakiinsanlarınhayallerindebircanavarvardı.Vebendeocanavarındepodakibütüninsanlığısikipatmasınıbekledim.Öncebir,sonraüç,sonraonfarklısesduydum.Konuşmasesleri.Üstüstebinenvebirbirinekarışanvebirdumangibideponunağzındançıkıphangarıntavanınadoğruyükselipkaybolansesler.Sonrabirağlamasesiduydum.Hattaiki...Birçığlık.Sonrasessizlik...
Saçlargördüm.Simsiyahsaçlar.Sonrabiryüz.Sonraomuzlar.Sonratalaşlarınarasındainceparmaklargördüm.Sonrabirdiz.Birdizdahaveişte,dünyanınengüzelkızıayakta.Karşımda...Ağlıyordu.Amagözyaşıyoktugörünürde.İçindenakıpgidiyormuşgibiydi.Derinden.Birazöncekinehirgibi.Belkidayasamkulağımıgöğsüne,gözyaşlarınınsesiniduyardım.Amayapmadım.Sofrayıgösterdim.“Ye!”dedim.“Seniniçin.”Öncebir,sonraaltıadımdahaattı.Biraniçintereddütetti,sonrahızlayemekleritoplayıp,deponunağzındaniçeriuzatmayabaşladı.Birdakikaiçinde,masadanevarsa,deponungirişindekaybolupgitti.Sonradurduvebanabaktı.Gözlerinigözlerimedikti.Titriyordu.
Banadoğruikiadımatıpelbisesinindüğmeleriniaçmayabaşladı.Budefagörebildimgözyaşlarını.Artıkiçindentaşmışveyanaklarındanakıyorlardı.Deponunağzınabaktım.Ardınakadaraçıkkapağına.Ampulyinepatlamışolmalıydı.Neışıkgeliyordunebirsesnedebaşkabiri...Sadecebirara,hıçkırığabenzerbirşeyduyuldu.Yerinaltındangelen...Birzamanlar,bebeğiölenokadınınattığıveyanındakilerinağzınıkapatmasıylayarımkalançığlıkgibitekhecelibirşey...
Ogün,yirmiüçinsan,birkaçstraforparçası,birkaçsayfadagazetekâğıdıüzerinde,hayatımdailkkezbirkadınadokundum.Omuzlarınınüzerinden,deponunaçıkağzınabakabaka,şahdamarımkesilmişgibiboşalacakkenbenigeriitti.Birerkeğinneolduğunubendeniyibiliyordu.İçimdebirikmişnevarsa,hangarınzemininedöktüm...
Ogiyindi,bengiyindim.Odepoyagirdi,benkapağıkilitledim.Sonradayerdekitalaşlarıveiçlerineçekipaldıklarınısüpürmeyebaşladım...Hiçbirizkalmadı...Ertesigün,tekneyebinerlerkendegözlerininiçinebaktım.Hepsinin.Tekerteker.Oradadabirizyoktu.Demekkianlaşmıştık.Onlarbenimbircanavarolduğumudüşünüyorduvebendebircanavaroluyordum.Üstelikiçlerindenbirinibanakurbanetmeyekararvermeleriondakikadanfazlasürmüyordu...
Dönüşte,“Depoyusubasmış!”dedibabam.“Söylemiştiadamlar”dedim.“Evedahayakınyaptır,diye.”Artıkâşıkdeğildim.Sadeceyoluizledim.Oinsanlarınbanagösterdiğiyolu.Tekyön.Dönüş
yoktu...Üzerindemelekolankırmızıtişörtleri,başkadünyalarınengüzelkızlarınısatınalmakiçinsakladım.Sonraonlaradagerekolmadığınıanladım.Öğrendimkisoleliminişaretparmağıbirnamluydu.Herhangibirinedoğrultmamyeterliydi.Eğerbirisininkarısıysa,başkabirkadınbulupgönderirlerdi.Böylece14yaşımda,şövalyelikunvanım,parçaparçaelimdenalınmışoldu.Amabuaslaöğrenilmedi,çünküoyaşakadarejderhalarvezindanlararasındabirşövalyeolarakyaşadığımdankimseninhaberiyoktu.BelkibirCuma’nınvardıamaodasayılmazdı.Çünküo,kâğıttankurbağamimarı,yaşasadabilemezdi:Nedenogün,oevden,ohayattanvebenimbircanavarolduğumudüşünenoinsanlardankaçıpuzaklara
gitmediğimi...BelkideadımFelatolmadığıiçindi.Birkorkakolduğumiçin...Peki,birkorkaktancanavarolurmuydu?Tabiiki!Hattagalibasadecekorkaklarcanavaroluyordu.Yaşayankanıtıydımbunun.Talaştanmideminbulanmasıdabuyüzdendi.Çünkübentalaştım.Tozvekıymık.Dünyayıbenimleörtseler,geriyetekbirizkalmazdı...Denedim.Kendimiokadınlarınüzerinedefalarcaserptimvehepsiniyokettim.
Korkunçbiryaratığadönüşmemsadecebeşyılsürmüştü.Babam,Aruz,DordorveHarmin’inbirtoplamıolmuştum.Hattatoplamlarınıdageçmiştim.Nedeolsahâlâbirçocuktum.14yaşındaydım.Buyüzdendebaşkalarınınacısıbenimiçinsadecebiroyunduveyaşadıklarımınhiçbirigerçekgibigörünmüyordu.Vebütünbunlarbenidahadakorkunçyapıyordu.Çocukişçiliğimibaşkabirsektördeyürütüyorolsambukadaretkilenmezdimtabii.Benimyaptığımişte,ciğerlerimidelikdeşikedecekgaripkimyasallaryadafarkındaolmadanbağımlısıhalinegeleceğimtinerbenzeriuçucumaddeleryoktu.Benhizmetsektöründeydim.Lağımkapaklıbirsektörde!Hizmetsektörününkanalizasyonunda.İçindeninsangeçenbirlağımıntıkanmamasındanvetemizliğindensorumluydum.Belkidebuyüzden,herkesgibidoğuştansahipolduğumempatiyeteneğimbunoktadabirhaltayaramıyordu.Kendimioyarıbok-yarıinsanlarınyerinekoyabilmemmümkündeğildi.Zatensözkonusuyeteneğimintamamını,babam,Aruz,DordorveHarmin’indavranışgerekçelerinianlamakiçinçoktanharcamıştım.Geriye,çevresinebirçiftmermigibibakangözlerimdenbaşkabirşeykalmamıştı.Kaçaklarınbiradları,birhayatları,içlerindeakankanlarıvebirsinirsistemleriolmasıbenikesinlikleilgilendirmiyordu.Sadeceöfkeleniyordum.Enküçüktepkileriyadaendargülümsemeleribilezehirlibirertırnakgibiyırtıyordugözbebeklerimi.Özelliklede,içteniçekurduklarıohayalleri!Çünküduyabiliyordumbenonları!Hemdegayetnetduyuyordumohayalinşaatlarını!Çokuzaklardamutluolmahayalleri!Gerçekleşmelerindeisteristemezbenimdepayımınolduğuoiğrençhayalleri!Birdefasındasormuştumbabama.“Bizdegidebilirmiyiz?”diye.Yalvarmıştımhatta.“Baba,bizidegötürsünler!”Dordor’laHarmin’inteknelerinebinipyenidendoğmakiçinbaşkakıyılaraayakbasabilirdik.“Lütfen,baba,bizdegidelim!”Bakmıştısuratıma.“Bizimişimiz”demişti.“Gidenigöndermek...Gitmekdeğil!”Bizimişimizöldürmek,ölmekdeğil,dergibi...
Bununüzerine,bende,Kandalı’dakalmanınacısıyla,kendihayallerimikurdum.Bazengerçeğebiledönüştüler.Hattadefalarcadönüştülervehepsidetamhayalettiğimgibioldu:Kendilerinehangitoprakvaatedilmişse,onaayakbasmalarınaikiadımkalaaylarcasürmüşbirişkenceolanyolculuklarınınartıksonaerdiğinidüşündüklerioanda,SahilGüvenliktarafındanyakalandıklarınıgördüm.Yatelevizyondayadagazetelerdekifotoğraflarda.Kimbilirhangigeceninhangiköründe,oSahilGüvenlikprojektörleriyledelikdeşikolmuşsuratlarınabaktıkçakendimiokadariyihissettimkikahkahalarattım!Aynıandabinavcıyayakalanmışbingözlübirtavşangibibirbirlerineyapışıpkaldıklarıoanlarıizledikçe,“Gördünüzmü!”diyordum.Hepsiboşunaydıişte!Şimdi,ilkuçakla,doğrugeldiğinizyere!Hayatınızdailkdefauçağabineceksiniz,onunladasınırdışıedileceksiniz!Siktiringidinhadi,herşeyebaştanbaşlayın!Amasonrabirdenkapanıyorduağzım.Çünküaklıma,yinebizimoradangeçeceklerigeliyordu.Amınakoyayım,diyordum!Hiçbirindenkurtuluşyok!Nedenevindeoturmuyorduhiçbiribuinsanların?Nedenkalmıyorlardışehirlerinde?Neden?..Sonradaherhangibirininkarşısınageçipbaşlıyordumbağırmaya:
“Sokağındasavaşmıvar?Ha?Evininönündeinsanlarbirbirinimiöldürüyor?Git,çık,savaşsendeozaman!Öl,yaralan,sakatkal!Açlıkmıvarsizinorada?Çocukyap,onuye!Kendiniye!Amakalkıpdadünyanınöbürucunagideceğimdiyebenimhayatımasıçma!Hemneolacakkioralaragidince!İliğinekadarsikileceksin!Başkaneolmasınıbekliyorsun?İnsanlarkollarınıaçmış,senibekliyorçünküdeğilmi!Gerizekâlı!Gideceğinyerdehiçbirdeğerinyok,anlamıyormusun?Hemdehiç!Göreceksin!Kimseseninleotobüsteyanyanaoturmakistemeyecek!Kimseseninleasansördeyalnızkalmakistemeyecek!Kimseohiçbirzamandüzeltemeyeceğinaptalaksanınlavereceğinselamlarıalmakistemeyecek!Kimse
seninlekomşuolmakistemeyecek!Kimseçocuğununseninçocuğunlaarkadaşlıketmesiniistemeyecek!Kimsesenindinineaitenufakbirşeyduymakyadagörmekistemeyecek!Kimseoyemeklerininiğrençkokularınıiçineçekmekistemeyecek!Kimseseninparakazanmanıistemeyecek!Kimseseninonlardandahamutluolmanıyadadahauzunyaşamanıistemeyecek!Kimsebirkuyruktaseninarkandaolmakistemeyecek!Kimsegittiğinyerdeoyvermeniistemeyecek!Kimseseninleyatmakistemeyecek!Kimsegözlerininiçinebakmakistemeyecek!Kimsesenibirinsanolarakgörmeyecek!Kimseadınısormakistemeyecek!İsteyenolursada,inanbana,yadelidiryadaistiyormuşgibiyapıyordur!İnsanlarsendenokadarnefretedeceklerkiyerleştiğinheryerdeemlakfiyatlarıdüşecek!Bunuanlaartık!Amahâlâcanınıveriyorsunoralaragitmekiçin!Hâlâçocuklarınıterkediyorsun!Hâlâyıllarcaöküzgibiçalışıpbizimgibilerevermekiçinparabiriktiriyorsun!Demekki...Demekkihertürlüacıyıhakediyorsun.İştebende,tambunoktadadevreyegiriyorum!Sanaöyleşeyleryaşatacağımkigidipbunubütünoorospuçocuğuarkadaşlarınaanlatacaksın!Bütünokaçakgöçdünyanızvarya!Hani‘Kim,nereye,nereden,kaçparayageçipgidiyor?’diyekulaktankulağaoynadığınızodünya!Süreklipalavralaratıpbirbirinizinağzınınsuyunuakıttığınızodünyanız!Hepsidesendenbahsedecek!Sanaolanlarıöğrenecek!Çünküsengidipanlatacaksın!Hemdeağlayaağlaya!Belkibazılarınıdaanlatamayacaksınbile!Utancından!Onlardabeyninikemirecek!Seninleöylebirkaçgüngeçireceğizkibirlikte,bundansonragöçmeyidüşünenkimvarsa,evindendışarıadımınıbileatamayacak!Yadanereyegidecekse,kuzeykutbundangeçipöylegidecek!Böylecebende...Bende...”
Bendene?Konuşmamburalardakesiliyordu...Çünküolurdaböylesidelicebirplanlabütünbuişlerisonaerdirebilirsembenimneolacağımkonusundapekbirfikrimyoktu.Tekbildiğim,durumumunbundandahakötüolamayacağıydı.Aslında,bütünbucümleler,üzerindeçalıştığımbirmetninparçalarıydı.Örneğin,yemekkokularıvedinleilgiliolanbölümleriekleyeliçokolmamıştı.Nedeolsa,okumayabaşlamıştım.Sınırlarınadahilolabilmekadınaherşeylerindenvazgeçtiklerioülkelerhakkındabilgisahibiolmakiçin,elimenegeçerseokuyordum.Uğrunagebermeyiyadaonyılboyuncakölegibiçalıştırılmayıgözealdıklarıoülkelerinnebokabenzediğinibilmemgerekiyordu!Veöğrendiğimnevarsa,konuşmamakatıyordum.Geneldeayaktabaşlardım.Ayaktakonuşmakönemliydi.Çünküonlarçoğunluklayerdeotururduveböylecearamızdaoluşanbuhizafarkı,patronunkimolduğunailişkindahabaştanbirfikirverirdi.Önemliolanbaşkabirayrıntıdaanibaşlangıçtı.Birden!Enbeklemediklerianda,durupdururkenbağırmayabaşlamak!Hattaöncesindeçocuksubirgülümsemeyleyüzlerinebakıpsonrabağırmakveiyicedonupkalmalarınısağlamak!Sonradaçömelirveyüzümüyüzlerineyaklaştırırdım.Bunuyapmayıseviyordum.Birineçokyakındanbakmayıvebirsonrakihamleyibilentekkişiolmayı.Sosyalmesafedenilen,insanlararası,saygıkaynaklıasgariboşluğatecavüzetmekmüthişbirduyguydu!Önceyüzümebakmakistemezvebakışlarınıkaçırıramasonraağzımdansaçılantükürüklerialınlarındanyadayanaklarındansilmekisterlerdi,böylecebiraniçindeolsaparmaklarınınarasındangözgözegelirdik.Veoan,benonlarıgörmezdim.Hemendibimdebirçiftgöz,birburun,birağızvebendenenazyirmiyaşbüyükbirinsanolduğunubiliramafarkınavarmazdım.Hiçbirşeygerçekgibigelmiyordu,derken,bunukastediyordum.Gerçekolanbendim.Sadeceben.Tabiibütünbunlar,oyaşlardapekdesağlıklıolmadığımınkanıtıydı.Amazatenyaptığımişte,akılsağlığıarananbirözellikdeğildi.Beşduyumunvekaslarımınçalışıyorolmasıyeterliydi.Lağımtemizliyordum!Vemademişimbuydu,ozamanlağımıntanrısıolmalıydım!Oldumda...Aslahatırlamakistemediğim,ancakunutmakiçinanlatmaktanbaşkaçareminolmadığıo
kadarçokşeyyaptımki...Üstelikbunlarıdabaşkaşeyleriaslahatırlamamakiçinyaptım...Amabugünü,dünüunutmakiçinyaşamak,hiçbirhaltayaramadı.Aksine...Unutulmasıgerekipdeunutulamayanlar,katlanakatlanaçoğaldı.Meğerönceyarınıunutmakgerekiyormuş...Herdoğanınyenibirgüneşolduğunainanacakkadarunutmak...Hergüneşiilkvesonkezgördüğüneeminolacakkadarunutmak.“Bugünkübirazdahagenişsanki!”yada“Dünkügüneşdahaovaldi,değilmi?”diyecekkadarunutmak...Hergünüilkkezyaşıyormuşgibihissedecekkadarunutmakgerekiyormuş...Vedebağırmak:“Hangidindedejavuyok,benonainanacağım!”Vedesusmak:Nerededirilişyok,benoradaolacağım...
JuanPoncedeLéonyadaJamesCookgibibirerkâşifolmalarıgerekirkendünyanınenaşağılıkişlerindenbiriniyapanDordor’laHarmin’iilkgördüğümde,babamada,içindesadeceküçükbirilmekolduğumsuçörgüsündekidiğerinsanlaradabenzemediklerinihemenanlamıştım.Üstelikdahadokuzyaşındaydım.Amaokonuşmaları,davranışlarıveanlattıklarıhikâyelerlebana,tamdaosıralaryeniyeniokumayabaşlamışolduğum,çocukromanlarındakiomaceracılarıçağrıştırırlardı.KorsanlığınNijeryaaçıklarındaaçlıktanyükgemisikemirmektenibaretolmadığıbiryüzyıldankalma,birçiftmaceracı...
Enazdörtokyanusuntuzunuyutmuş,tamdasadeceufuktarafındankuşatılmışken,hernedenseEge’yegelipbiravuçsudasıkışıpkalmışlardı.Belkidegeçerkenuğramışlarveparakazanmanınböylebiryoluolduğunudagörünce,“Yarınbırakıyoruz,buson!”diyediyeYunanistan’laTürkiyearasındayıllarınıharcamışlardı.İşeçıkmadıklarızamanlarbabamınbenibaşındansavmakistediğianlaradenkdüştüğünde,hayatımınengüzelgünlerinigeçirmişimdirDordorveHarmin’de.Evet,teknelerininadı,kaptanlarınınkiyleaynıydı.Aslındatabiikibunlarbirerlakaptı.İkiside,teknelerindençıkanbirgürültüyükelimeyedöküpkendilerineadolarakseçmişti.Dordor’dan“dor-dor”diyebirgürültüçıktığıiçinDordor’unadıDordor’du!Belkidegerçekadlarınıhiçbirzamanöğrenemediğimiçinbanaoromanlardakidenizcilergibigörünüyorlardı.
Özelliklebaharaylarında,sabahlarıgelipbenialırlar,yaDordor’ayaHarmin’ebindirir,sonradaancakhavakararıncababamateslimederlerdi.İkisideokumayıseverdi.Teknelerindedaimakitaplarolurdu.İkisidesüreklisigaraiçerdi.Tabiikioiçtiklerininsadecetütünolmadığınıoyaşlardaanlamammümkündeğildi.Sabahtanakşamakadar,esrarınokülrengidumanınıdenizinbulutrengihavasınakarıştırıpiçlerineçekervebazenhiçkonuşmaz,bazendebinhayatyaşamışkadarhikâyeanlatırlardı.Yüzmeyibanaonlaröğretti.Dalmayı,zıpkını,suyu,suyuniçini,dışını,hepsinionlardanöğrendim.Aralarındabiryaşvardı.Dordor,büyükolandı.Aileleriİstanbul’daydı.Heybeliada’da.Amahiçgörüşmezlerdi.Belkideyıllarönceevdenkaçtıklarıiçindi.Birileribirileriniaffedemediğinden...DordorkonuyuaçsaHarminkapatır,biri“Annemnasıldıracaba?”diyesorsadiğeri“Babamgibidir!”der,kestiripatardı.
JackLondonokurlardı.AmabenimokuduğumJackLondon’lardandeğil.Onlarınkibaşkaydı.JackLondon’ın,yıllarsonrakeşfettiğim,içindekibütünBeyazDiş’lerintekertekerçürüyüpdöküldüğüromanlarınıtercihederlerdi...Akşamolsunistemezdim.Havakararmasınvebenievegötürmesinler.Hepdenizdekalalım!İstediğimizyerdedemiratıp,istediğimizyerdesuyadüşelim!..İkisideevlenmemişti.Hiçbirkadınoıslakhayatıonlarlapaylaşamazdı.Yaşları30’danfazladeğildi.İkibüyüksokakçocuğu.İkibüyüksuçiçeği...Felat’tansonraikiçiçekdaha...
Sadeceonlaraanlatabildimzaten...Sadeceonlara...Dahaortadadepoyokkenvekaçaklarınhangardatutulduğuogünlerde,içlerindenbirininbananeleryaptığını...Dahadoğrusubiriyaparken,diğerlerininnasılhiçbirşeyyapmayıpizlediğini...
Sadecemasuminsanlarterketmiyordudoğduklarıtoprakları...Sadecekötüadamlardankaçanlaryoktu...Kaçankötüadamlardavardı!Kendiülkelerindearananvekimbilirgıyaplarındakaçyılamahkûmedilmişolansuçlulardageçiyorduhangarımızdan.Hırsızlar,katiller,tecavüzcülervedeçocuktecavüzcüleri...Vebenonlarladayalnızkalıyordum...
Onyaşındaydım.Suyuparaylasatmayıakılettiğimyaşta...Paraistemekiçinelimiuzattım.Elimitutupbenikendineçekti.Diğerlerigüldü.Hepsinindebiryanağışişti.Sankiağızlarındabiryumurtatutuyorlarmışgibi.Hastaolduklarınıdüşündüm.Gatmışmeğer.GatdenilenoYemenboku.Latincedeadıolanbirbok:Cathaedulis.Birçeşitamfetamin.Sabahtanakşama
kadarkendiniçiğnetencinsten...Kaçmayaçalıştım.Kurtulmaya,bağırmaya,ısırmaya,acıtmayaçalıştım.Olmadı.Yokolmayaçalıştım.Sihirlibirçocukgibi.Körvesağırolmayaçalıştım.Bananeolduğunuanlamamayaçalıştım.Olmadı...Gözlerindekırmızınehirlervardı.Pantolonumuçekipfermuarımıkapadı.Düğmemiilikleyipcebimesuyunparasınıkoydu.Başkaşeylerdüşünmeyeçalıştım.Olmadı.Ağlamaya,ağlayarakkoşmaya,babamıbulmaya,babamaherşeyianlatmayaçalıştım.Olmadı.Galibasuyuparaylasattığımiçindi.Babamöğrenirsekızardiye...Ağzımabirtutamotsoktu.Yanağındakiyumurtadeğilmiş,öğrendim.Oçiğnedivegözleridahadakızardı.Bençiğnedim,hiçbirşeyolmadı.
Yarımgünalnımdaizlerkaldı.Parmakizleri.Silinsinlerdiyebekledim.Silinmediler.Deriminaltınagömülüpalnımıniçinegirdiler.İkigünboyuncaoturmayaçalıştım.Olmadı.Sonradagizligizlikanadım...
NasıloldudaDordor’laHarmin’eanlattım,anlatabildim?Belkidenedediğiminbilefarkındadeğildim.Belkidesadecesayıkladım...İkisidedinledi.Birbirlerinebaktılarvehiçbirşeysöylemediler.Tekyaptıkları,benioakşamevegötürmemekvebabamabenimteknedekalacağımısöylemekoldu.Hattaüçgünkaldımoteknede.
Hangardakiler,gitmezamanıgeldiğinde,kamyonunkasasındançıkıp,önümdengeçegeçeveyüzümebakabakaDordor’unteknesinebindiler.SonradaDordor’laHarmin,ogeceninsabahında,herzamankigibiboşbirtekneyledöndüler.AynıgünAruzbabamıaradıvemalınYunanistan’ateslimedilmediğinisöyledi.Babamnediyeceğinibilemedi.Dordor’asorduveoşöylededi:
“Hepsiniöldürdük.Parasıneyse,vereceğiz.”Babamnediyeceğiniyinebilemedi,çünküneDordornedeHarminbununeden
yaptıklarınıanlattı.Çünküikiside,sırsaklamayıbilecekkadardenizciydi.Nedenbabamagerçeğisöylemediklerinibugünbiledüşünürüm.Hiçbirşeyinfarketmeyeceğinibildikleriiçindiherhalde.Yadakendibabalarınabilegüvenmediklerindenbenimkinehiçgüvenmiyorlardı!HaberAruz’aulaştığında,“Buson!İlkveson!”dedi.“Eğerbirdahaböylebirşeyolursa,affetmem!Göndersinlerparayı!”
DordoryoldakaybolanaltıkelleninparasınıAruz’aödedi,odayakınlarınaiadeetti.Ancaköldürülenlerdenbiri,yanibanayapılanıizleyenlerinenyaşlısı,Libya’dabiraşirettendi.PKK’nındiğerkaçakçılıkhizmetlerindedesüreklimüşterilerindenolanbiraşiret.HerzamanherkesiiknaedebileceğinidüşünenAruz,durumubaştaokadardaönemsemedivetekneninbattığınısöyledi.HattaDordor,Dordor’u,Aruz’unemriylebirhaftasonra,gerçektendebatırdı.AncakYunanistan’dakiler,LibyalılarlayürüttükleribiruyuşturucuişiyleilgiliolarakPKK’yıdevredışıbırakmakiçin,tekneninçokiyidurumdaolduğunuvebatmışolamayacağınısöyleyerekyarayıbirtırmıklakaşımaktagecikmedi.BudaAruz’uaşanvediğerkaçakçılıkişlerinekadaruzanankarmaşıkbirsorununortayaçıkmasınanedenoldu.Aruzelindengeldiğincebaskıyadayandıamabusadecedörtyılsürebildi.DiplomasininyetersizkaldığınıvekonununtehlikeliboyutlaravardığınıgörenAruz,birgeceDordor’uarayıpşöylededi:
“İkinizideseverim...Kaçyıldırişyaparız...Amabendenbukadar...Şimdi...Seçin.Hanginiz?Birinizyeter.”
Hanginiziöldüreyim,diyordu.Nedeolsabirişadamıydı.Hayattakalanlaçalışmayadevametmeyidüşünüyordu.Nasılkararverdiklerinibilmiyorum...Aslındabirfikrimvar...Aruz’unadamlarıbıçaklarıylabelirmedendörtgünönce,birgece,teknedeoturuyordukveDordor,esrarındanbirnefesçekipyıldızlarabaktı,sonradakonuştu:
“Neyapardıkeskiden,biliyormusun?Böylebirturistteknesifalangeçerkenelsallardık.
Sonradabakardık,kimkarşılıkveriyor,diye.Kaçtanesikız,diye...Bazensadeceheriflerelsallardı.Ozamandaderdikki,ulanbumesafedenbileanlıyorkarılarbirbokabenzemediğimizi...Tekmiçiftmioynardıkoelsallayanlarla...”
Belkideböylekararvermişlerdi.Kiminöleceğine...YadaDordorHarmin’eAruz’layaptığıkonuşmadanhiçsözetmemişvebütünkısaçöplerikendinesaklamıştı...Sonradaşöyledevametti:
“DiyoryaÂşıkVeysel,‘ikikapılıbirhan’diye?Ondancereyanyapıyorbuhayat!Onuniçinüşüyorumhep.Gideyimdekapatayımbirini!”
Gittiveokapıyıardındankapadı.66yerindenbıçaklanaraköldürüldüvecesedininfotoğraflarıçekilipLibya’yagönderildi.Fotoğraflar,bıçakdarbelerininsayılabileceğiaçılardançekilmişti.Siparişböyleydi.Çünküoherif,benisikilirkenizlediğindedeöldüğündede66yaşındaydı.
Birazınıbabamanlattı.BirazınıdaHarmin’dendinledim.“Kaçsaydınız!”diyecekoldum,güldüHarmin.Nesöyleyeceğimibilemedim.Hepsibenimyüzümden...Özürdileyecektim,sustum.SonraHarmindegittizaten.Kendikapısınıkapamaya.Geriyekitaplarıkaldı.Hepsinibanabıraktı.Birdebenkaldım...Birdebütünocesetler...
OnyaşındauğradığınbutecavüzseniherhangibirşekildeetkiledimiGazâ?Sendekimsin?Şakaşaka!Tabiikihayır.Eminmisin?Ayrıcabusadecebenimbaşımagelmişbirşeydeğilki!Doğruamayinede...Sanabirsırvereyim!Bunukimsebilmez...Onyaşındakibütünçocuklartecavüzeuğrar.Ciddimisin?Evet!Sonraneolurpeki?Onbiryaşındaolurlar.İyide,nedenkimsehatırlamıyorsendenbaşka?Çünküsağlıklıdaondan!Sağlıklıolanne?Tecavüz...Çocuklarıngeçirmesigerekenevrelervardırya?Sağlıklıbirgelişimiçin...
Tecavüzdeonlardanbiriişte.Onuniçinkimsehatırlamıyor...Zatenneyihatırlamıyorsan,bilkiosağlıklıdır!
Amasenhatırlıyorsun.Çünküsüreklihatırlatıyorsun,amınakoyayım!KendinikandırıyorsunGazâ.Gerçektenmi?..Tabiikikandırıyorumkendimi!Başkaçaremvarmı?Demekkiotecavüzdenetkilenmişsin.Hemdeçok.Lütfenkabulet.Peki,kabulediyorum...Amasadece,lütfen,dediğiniçin.Teşekkürederim...Nasılhissediyorsunpekişimdi?Herzamankigibi.Yani?Gatgibi!Efendim?Çiğnenmişgibi!Çiğneniyorgibi.Herançiğnenecekmişgibihissediyorumkendimi.Ozaman,yapmangerekentekbirşeyvar...
Neymişo?Kendinitükürtmek.Nasıl?Acıver.Kime?Hangiağzıniçindeysen,ona.Amaoöldü.Dordor’laHarminöldürdüonu.ÖlülerçiğneyemezGazâ.Öylebirçiğnerlerki!İnanbana,çiğneyemezler.Seniçiğneyenağızbaşka.Başkaağızyok!Var...Depo!Depomu?Saçmalama!Okiminağzıpeki?Babanın...Ahad’ınağzı.Hiçöyledüşünmemiştim.Zatendüşünmekbenimişim,Gazâ.Senindeğil.Benimişimne,ozaman?Beniöldürmek.Hepböylesöylüyorsun!Lütfen,böylesöyleme!Peki...Amasadece,lütfen,dediğiniçin.Teşekkürederim...Nasılhissediyorsunpekişimdi?Herzamankigibi.Yani?Kâğıttanbirkurbağagibi!
Kaçakgöçmentaşımacılığınınikiyüzüvardı:İlkinde,mal,yaniinsan,varacağınoktadaalıcıyateslimedilirvekaçırılmahizmetininbedelinigittiğiülkedezorunlubiçimdeçalışaraködemeyisürdürürdü.Diğerindeyse,alıcımalınkendisiydivebirdefayamahsusödediğibedelkarşılığındagideceğiyeregötürülür,sonradanehalivarsagörürdü!Ancakdünyadeğişiyor,dolayısıylailkuygulamadahaçokyaygınlaşıyordu.Yeryüzündekibölgelerarasıgelirdengesi,ayladünyaarasındakibirindehayatyok–diğerindevarendeksineyaklaşmayabaşladığından,kaçakgöçmentaşımacılığınınbiryüzü,diğerinegöre,hergünkatlanarakşişmanlıyordu.Bununbirbaşkanedenide,kendisindençokdahakârlıolanyanticaretleroluşturabilmepotansiyeliydi.Kaçakgöçmeninkaçakişçiyedönüştürülerekkaçakmalüretimindekullanılması,sürdürülebilirekonomivesürdürülebilirkötülükaçısındanolağanüstübiravantajdı.Çünkükötülüğündesürdürülebilmesiiçinbellimiktardabirçabaharcamakşarttı.Herşeyiinsandoğasındanbeklememekgerekiyordu!Herneyse...
Kaçaküretimmaliyetleri,Çin’denyapılanithalatmasraflarındanbiledüşüktü.Hattasırfbuyüzden,HerŞeyDahilturizminde,kârın,gidilenülkedeyapılacakolanalışverişlerdenbeklenmesinedeniyleulaşımın,bazıdurumlardadakonaklamanınbileneredeysebedavaolmasıgibi,yasadışıtaşımahizmetlerinindesembolikücretlerlesunulduğudurumlarçoğunluktaolmayabaşlamıştı.Kâbil’denMarsilya’yayadaİslamabad’danNapoli’yekalkanbedavaişçiservislerikıtalararasındamekikdokuyordu!Buda,bizimdepodangeçenprofillerindahadakırıkburunluolmasıanlamınageliyordu.Gittikleriülkedeözgürlükhayallerikuranlarınyerini,biryıldabirinekparasıbiriktiripailelerinegönderebilmekuğrunayıllarcazorunluolarakçalıştırılmayıgözealmışolanlardevralmıştı.Bunlarınyarısıyolculuklarınabütünbunlarınfarkındaolarakçıkıyor,diğeryarısıda,başınageleceklerdenhabersiz,dünyaüzerindekirefahtanpayınıalmayagittiğinisanıyordu.Kaçakgöçmentaşımacılığı,artıkgerçekbirköleticaretinedönüşmüştü.Sektördekullanılantekniklerebakıldığında,şiddetbirgüneşgibiöneçıkıyordu.Yinede,geçmişteolduğugibisavaşlarkazanıpköleleredinmek,pazarlarkurupaçıkartırmalardüzenlemekhayliyorucuvezamankaybettiriciolduğundan,çağdaşdünya,mucizevibiraraçolan,özgüriradeninyönlendirilmesineyoğunlaşmıştı.Hernekadargelenekselşiddetyöntemleriniuygulayanveçoğunluklafuhuşsektörünesermayesunanyapılarvarlıklarınısürdürsede,insanticaretininengeçerliaracı,iknaetmekti.Tabiikibudaşiddetinbirtürüydüamaişinsonundaortalıkokadardakirlenmişolmuyordu.
Sonuçta,depoyagiripçıkanlarıngeneldavranışlarında,bilinmezlikveyasadışılığıngetirdiğikorkununyanında,inekhayaliyleyüklü–kiortalamainekağırlığı500kiloydu–biritaatkârlıkdabelirmişti.Böylece,omuzlarıdahadaçökmüş,boyuneğmeaçılarıartmışveyoksulluk-sıkışabilmepozitifkorelasyonudoğrultusundadepodadahaazyerkaplamayabaşlamışolan,yemekiçinparaödemekorkusuylakumanyalarınıyanlarındataşıyan,birbirleriyleeskisikadarkonuşmayan,sonolarakdasüreklisinsihesaplaryapan,yeninesilbirkaçakgöçmenlersürüsüçıkmıştıortaya.Bununsonucundada,antikMısır’dakikölelerdenpekbirfarklarıkalmamıştıartık.Hepberaberzamandagerigitmeyibecermiştik!Hattaoyeninesligördüktensonra,piramitlerindünyadışıvarlıklartarafındanyapılmışolduğunaaslainanmadım.Çünküpiramitlerin,insanlartarafındandeğilamainsandanyapılmışolduğunuanlamamçoksürmedi.Özetolarak,G-8veG-20üyesidevletlerinmakroekonomipolitikalarınındadesteğiyle,ben,G-1olarak,o72metrekarelikdeponunfiravunuhalinegeldim.ÇocukfiravunTutankamon’dantekfarkım,oaptalmakyajıyapmıyorolmamdı.Birdetabiietekgiymiyordum...Birfiravunolarak,tekihtiyacım,paraydı.Piramidimiinşaettirecek
kadarbirpara!Babamdançalacakyaşagelmişhattageçmiştimbile!Amaonunhaberiolmadandepodabirdeğişiklikyapmamsözkonusudeğildi.Buyüzdende,önceAhad’ıiknaetmeliydim.Çardaktaoturmuş,telefonlakonuşuyordu.TabiikiAruz’la.Çenelerinikapamalarınısabırlabekledim.Harmin’insuaygırıavlamayagiderkensuaygırınınsırtındakiparazitlertarafındanavlanmışolduğuhaberinialalıikiayolmuştu.Böceklergibikaçaklardayazaylarındaçoğaldığıiçin,dahageçenseneyekadarnefretettiğimhaziranaylarındanbiridahagelmiştiamabuseferokulunkapanmasınaokadardaüzülmemiştim.Nedeolsa,imparatorlukpeşindeydim.
Sonundababamtelefonukapadıveherzamankigibibenigörmeyenogözleriylesuratımabakıp,“Nevar?”dedi.
“Depo”dedim.“Neolmuşdepoya?”“Birlisteçıkardım.Baksana...”Önünekoyduğumkâğıdıaldıvedahailkmaddesindedurupsordu.“Nebu?”Sakinolmalıydım.Heyecanlandığımıgörürse,herşeyianlardı.Çünkühepanlardı.Olmayan
şeyleribileanlardı.Depremkokusualanilkelhayvanlargibiydi.Oölümavigözlerininhemenardında,içdünyamaayarlıbirradarvardı.Sadecebenimahvetmekiçinüretilmişbirsilahtıbabam.Birteknolojiharikası!İnsansızhavaaracıgibibirşey!Yadaherneyse,içindeinsanolmayanbirşey!Amabendehazırlıklıydım!Benimdekendimegöretekniklerimvardı...
“Hanibusenedahaçokadamgelecek,depoyugenişletmeklazım,diyordunya?Benceonunyerinebunlarıtaktırabiliriz.Şimdi,aslındameselekalabalıkolmalarıdeğil.Çünkübirşekildesıkışıpsığıyorlar.Osorundeğil.Hemzatenbugünekadar,birdefadaenfazlayüzkişiminegeldi.Onudagayetrahatalıyordepo.Aslındasorunşu:Bunlarınsayısıartınca,günlükişlerihalletmekmümkünolmuyor.Heleöylebirdebebek,yaşlıfalanolunca,hiçbirşeyeyetişemiyorum.Biliyorsun,birdebazenbirbirlerinegiriyorlar...”
Burayakadargayetiyigidiyordum.Üstelikgerçektende,dahabirkaçayönce,ikiadımötemde,birLübnanlıbaşkabirLübnanlıyıkafasınabirtorbageçiripboğmayakalkmıştı.SonradananlaşılmıştıkiikisideBeyrut’tangelmişti.BiriŞii,diğeriSünni’ydi.ŞiiolanınmahallesindekipazarıSünniler,SünniolanınsokağındakicamiyideŞiilerhavayauçurmuştu.EnazbirUlsteerVolunteerForcemilitanıylabirIRAmilitanıkadaryanyanagelmemesigerekenbudeliler,nasılolduysagözdenkaçmışveaynıkafileyekonmuştu.Tabiikibütünbunları,Aruz’untelefondakitercümeleriyleöğrenmiştik.Ayaküstügörülenotele-mahkemesonucunda,ikisinindegideceklerisonnoktayakadarellerininbağlıkalmasınakararverilmişti.Hernereyegideceklerse,oradaboğazlayabilirlerdibirbirlerini.Zatenonlarhiçbirşeyyapmasabileçocuklarıgırtlaklaşmayadevamedecekti.Çünkümezhepsavaşlarıdamodagibiydi.Yirmiyıldabirkendinitekrarederdi.Enazından,Ortadoğu’da.Batı’dainsanlarkendilerineyakışanıgiymeyiçoktanöğrenmişolduğundan,artıksadecefosilyakıtlargibiasilrenkleriçinkandöküyorlardı.AncakAvrupaParlamentosuveBeyazSaray’dakihalılardankanlekesiçıkarmaközelliklezordu,buyüzdendesavaşıevlerinesokmuyorlardı.Amasonuçtaonlardainsandıvebütüninsanlargibi,benzerleriylesavaşmakiçincanatıyorlardı.Bununiçindebirbirlerininkulaklarına“Çıkışagel!”diyefısıldıyorveBatımedeniyetisınırlarınıartlarındabıraktıklarıanda,başkalarınınevlerindeboğuşmaktangeridurmuyorlardı.DünyanınpolitikGreenwich’iolduğunainandığıiçinsadecesaatlerindeğil,mevsimlerinbilekendisinegöreayarlanmasınıisteyenveherkestendeyarattığıbuiklimlereuygunkumaşlara
bürünmesinibekleyenİsrail’indurumutabiikifarklıydı.Çünküİsrail,simsiyahkumaşlariçinde,kendisisindençıkıpetrafaDavutyıldızlarıfırlatan,nevrotikbirçölninjasıydı.SonolarakdaTürkiye,doğusundakiaynayabakıncaşişmanolduğunu,batısındakiaynayabakıncadakemiklerininsayıldığınıdüşünen,üstünegiydiğihiçbirşeyikendineyakıştıramayan,bulimikvedepresifbirgençkızdı.Yirmiyılboyuncaboğulacakmışgibiyiyipsonrapişmanoluyor,biryirmiyıldaboğazınıkanatanakadarkusupsonrayenidenyemeyebaşlıyordu.Genellemeleryapmanındahastalıklıbireğilimolduğunubiliyordumamabirtoplum,devletinikurduğugünkendinizatengenellemişoluyordu.Genellemelerdenkaçamayacakkadarörgütlübirdünyadayaşıyorduk.Artıkçokgeçti!Çünkütoptanalınıptoptansatılmakistiyorduk.Avuçiçikadarörneğinibeğenen,bütünkumaşıalmakzorundaydı.Tekstilsektöründeolduğugibi.Dahadoğrusu,örümcekağısektöründe...Bütünbunlardandaanlaşılacağıgibiherşey,kumaşlarlailgiliydi.AdalettanrıçasıJustitia’nıngözbağındanbayraklarakadar,herşeybirkumaşmeselesiydi...HâlâçıplakkalabilmişbirkaçAmazonyerlisininyüzlerindekiohuzur,kumaşsızlıktangeliyordu.Benimyüzümdekihuzursuzlukda,kumaşlarımızınaynıolduğubabamlakonuşuyorolmamdan...
“Amameselabirkameraolsa...Koyarımmonitörühangara,oradantakipederim.Birolayoldumu,hemengiderhallederim,yadanebileyim,sanahaberveririm.Tabiikamerakoyunca,birdeışıklazım.Onuniçindeüçfloresanyeter.Bak,burayahepsininfiyatlarınıyazdım.Birdediyorum,şöyleküçükbirbölmeyaptıralım.Haniperdeçektiriyoruzya,onunyerine.Alçıpanlahallolur.Tuvaletişindendeçokkavgaçıkıyorçünkü.Yok,obanabaktı,buşunabaktı,bilmemne...Onundaölçüleriniçıkarıpfiyatınıaldım.Aslındabirtuvaletiçinbirbölme,birdeböyleayrıbirbölmeyapayım,diyorum.Orayadaduvarabirhalkakoyarız.Haniaradabirdelirenoluyorya,sokarızoraya,zincirlerizduvara,dururorada...Ustayadagerekyok,benhallederimhepsini.Birdevantilatör...Leşgibikokuyorçünkü.Onugeçtimde,sonrabirbakıyorsun,bayılıyorbiri.Sonragit,onunlauğraş,birsürüiş!Bencenekadarazeczaneişiçıksaokadariyi.Bak,ovantilatörünfiyatıdaburada.Ayaklısıvar.Üçtaneyeter.Yanimesele,hastaetmemek...Aslındabirdeşutuvaletişinebiryöntembulsam!Yanibirkanalizasyonabağlantıfalanyapabilsek...Amaçokzor.Neyseartık,onueskiusuldevamettireceğiz...Şimdibak,depoyugenişletmekiçinhemenhemenbukadarbirparayaihtiyaçvar.Amabak,bunlarıntoplamışukadar.Bencehiçokadaruğraşmayagerekyok.Bunlarıalsakyeter...Nediyorsun?”
Birşeydemiyordu.Evet,sunumumaiyihazırlanmıştımamayinedeAhad’ınneyapacağıbelliolmazdı.Hattahernekadarokuldakidurumumumurundaolmasada“Bunlarlamıuğraştın,dersçalışacağına!”deyipheranbirtanegeçirebilirdisuratıma.Amaoşimdiliksadecebakmaklayetiniyordu.Sankisuratımıhayatındailkkezgörüyormuşgibi.Belkideöyleydi.Beniilkkezgörüyordu.Baktı...Baktı...Vekonuştu:
“Aferinlan!”İçimdebirikmişbütünnefesinnekadarfazlaolduğunuanlamasındiye,burnumuniki
deliğindenayrıayrıverdim.Tabiibirdekalbimyenidenatmayabaşladı.Hattaoanbirmucizeolduveeliniomzumaattı.
“Halledebilecekmisinpekihepsini?”“Hallederim!Senhiçmeraketme.Birdahakilernezamangeliyor?”“İkihaftasonra.”Teklifimiböylesinekolaycakabuletmişolmasıbenibiraptalaçevirmişti.İştekanıtı:“İkihaftayaodepoyubencennetyaparım,cennet!”Güldü.Bendegüldüm.14yaşındakioğlununbabamesleğinebukadarhevesleilgi
duyması,hattadörtellesarılması,biryerlerindebirkaçhücreoynatmışolmalıydı.Belkidedoğduğumdanberibenimleilkkezgururduyuyordu.Tabiikibunusöylemediamatamdaöylebirandı.Benonunyerinedegururduyabilirdimkendimle.Nedeolsa,Ahadelinicebineatmışveçıkardığıdestedenbanknotlarayırmayabaşlamıştıbile.Sonrabirdendurupsordu.
“Okulnasıl?”Okadarşaşırdımkisaçmaladım.“Tatilolduyababa.”“Onubiliyoruzlan!Nasıldiyorum,geçtinmisınıfı?”“Takdiraldımbaba.”Birkaçbanknotdahaayrıldıdesteden.Galibabirödülalacaktım.Gerçektendedünya
tersinedönmeyebaşlamıştı!Heyecandanunutmuştum,sınıfbirincisiolduğumusöylemeyi.Hattabütünsekizincisınıflarınarasındaenyüksekortalamayasahipolduğumiçin,ödüldiyeelimekendiniokutanakadarpeşimibırakmayacağıanlaşılanRobinsonCrusoe’nuntutuşturulduğunusöylemeyideunutmuştum.Çoksinsibiristekle,KahramanBaşçavuşYadigârAmca’nınoğluEnder’inderslerininneredeyseokuldanatılacakkadarkötüolduğunudasöylemeyidüşünmüşamaonudabecerememiş.düşünmeklekalmıştım.
“Aferin!”dediAhad.İkincikez!Hayatımıbağışlargibi.“Kaçageçtinşimdi?”Birinsandanbukadarnefretetmekveonuntarafındanönemsenmeyibukadaristemek,
aynıandanasılmümkünolabiliyordu?Buikiistekdeaynıbedendekendilerinenasılyerbulabiliyordu?Kimbilirneacılarçekiliyorduoaniçimde?Nekavgalardönüyordu?Nasılgiriyorlardıbirbirlerine?Nasılbirsavaş?Korkunçtumutlaka.Oyüzdenbulanıyordumidem.Amaağzımıaçtığımanda,kiminkazandığıbellioldu.
“Dokuza...Lise1’e.”Ağzımınhâkimiyetinielegeçirememişolanvekörbirinkârsavaşındanmağlupçıkan
tarafınnefreti,dahadaçoğalmakiçinsiperineçekildi.Duyabiliyordumayakseslerini.Çıkacakyerarayacaktıkendine.Veilkfırsattaçıkacaktı.Yaelimdenbirkazaolupçıkacakyadabinküfürolupağzımdansavrulacaktı.YaAhad’adenkgelecekyadadenkdüştüğümherhangibirine...Nedeolsabütünnefretleraynıyeredökülürdü:Yarına.Bekleyebilirdi.Bekleyecekti.Bendeonunlabekleyecektim.Nedeolsagerçekbirkorkaktım.Venefret,korkaklarınintikamıydı.Uzmanıydım!İnsanıngözlerikararır,koltuğunagömülürvegeberenekadarnefretederdi.Amaöncedekendisigeberirdi.Beyintümöründen!İntikamtümörü!Misketkadarbirtümör!Fazlaintikamhayalikurmaktan...Havadakalmışintikamlar...Havadakalıphavayakarışmışintikamlar.Hepsinideçekiyordukiçimize!Becerebilsek,gözeneklerimizdenbileçekerdik!Arkadanedilenküfürlerdenibaretkalmışintikamlarladolubirhava...Birazdaoksijen.Öldürmeyecekkadar.Ölmedebirişeyara,diye...Tabiikiinsanhayatıkutsaldıamasadeceherhangibirişeyaradığısürece.Dolayısıylayaradığıişindeğeriherneyse,hayatınkideokadardı.Yanibiriçıkıpdaodeğerikarşılayabilecekolsa,ohayatadagerekkalmazvearadançıkarılabilirdi.Matematiktiherşey.Hattasadecebirçıkarmaişlemi.Nefretimibudünyadançıkarıncageriyenekaldığınıbulabilsem,bitecektibütünhikâye.Çünküsonrasısadecegündelikhayattı...Belkibirazdamorfinsülfat.
“Liseyegeçecekkadarbüyüdünmülansen?”“Bilmem...”“Okızınüstüneyatacakkadarbüyümüşsünama!”Nedemişti?Tamolarakduyamamıştım!“Hadi,hadi,kızarma!Birşeydemiyorumamadikkatet,hastalıkfalanolur...”
Hâlâduyamıyordum!“Tamamlan!Demedikbirşey!Mademöylebirbokyiyeceksin,kilitlehangarınkapısını!”Bunuduymuştum.Oda,lafınıniçindebiremirolduğundan.Alışkanlıktan.“Kilitlerim...”Güldü...Nekadarınıgörmüştü?Sonunakadarizlemişmiydi?Şimdilikdüşünmemeliydim.
Sonra!Gülmeliydim.Oneyapıyorsabendeonuyapmalıydım.Güldüm.Yadaonabenzerbirşey...
“Kızmıyorsundeğilmibana,seniosınavasokmadımdiye?”Muhtemelenülkenineniyiliselerindenbirindebursluokumamısağlayacakolansınavdan
bahsediyordu.Girmiştimsınavaamahaberiyoktu.Sonuçlaraçıklanıncaneyapacağımıdabenbilmiyordum.Ahad’ıterketmekmümkünmüydü?Terkedilebilirmiydi?
“Yokbaba,olurmu?”“Yadigâr’ınoğluneyaptı,geçtimisınıfı?Endermiydi,neydi?”Veiştebusoru!Busoruylaherşeyiunuttum!Meğerbukadarbasitmiş!Nebenidünyanın
engüzelkızıylasevişirkengörmüşolmasınedebaşkabirşeykaldıaklımda!Hepsiyokoldu!İnanamıyordum!Sankibeniduymuşvesormuştu!ÖylebiriştahlaanlattımkiEnder’innekadaraptalolduğunu,ağzımdandökülensalyalarlistemiyazdığımkâğıdıburuşturdu!Gerçektende,Ahad’danhiçbirfarkımyoktu.Enazonunkadarhiçbirşeyiumursamıyordum.Sadecegerçeğikabullenmembirazzamanalıyordu,hepsibu.İnsanın,yalnızcaiçinedoğduğudünyayadeğil,kendinealışmasıiçindebirsüregerekiyordu.
Sonradaparayıalıpgittim...İlkotobüsebinipherhangibiryerekaçacakkadardı.Amaelimdemalzemelerledöndüm.Ellerimdolu,aklımboştu.Sonratersiolduvedepodakırkyıllıkbirelektrikçigibiçalışmayabaşladım.Okadaruğraştımamaelektrikçarpmadı.Anladımkielektrikbenim.Birköpeğimolsa,adınıTeslakoyardım.Yadatersi...
İkihaftaboyuncadepodayatıpkalktımvesonundaavmevsimininkapılarıbütünihtişamıylaönümdeaçıldı.Karıncaçiftliğimhazırdı.Veöylebiryerekurulmuştukitamdakarıncalarıngeçtiğiyolunüzerindeydi:İpekYolu...Birkumaşmeselesi!
Tamdakendimibirdepoinsanıntanrılığınaterfiettirmeyiplanladığımogününsabahında,karşımaYadigârçıktı.Kasabadanalışverişyapmış,elimdeerzaktorbalarıylaevedönüyordum.Aslındatamolarakkarşımaçıkmadı.Üzerinde,büyükbeyazharflerleJandarmayazanmaviarabasıylayanımdadurupcamınıaçtı.YanmışyanağıdiğertaraftakaldığındandurduğumyerdensonderecesağlıklıgörünenYadigâr,torbalarabakıpkonuştu.
“Hayırdır?Misafirmivar?”Tekayağımınüzerinde,hiçdezorlanmadanyapabileceğimşeylerinarasında,tabiikiyalan
söylemekdevardı.“Birköyde,yoksulbirailevarmışda.Onlariçin.Babam,dedi,gitbirşeyleral...Bende
bunlarıaldımişte.Şimdigötüreceğiz.”“İyidüşünmüşsünüz”dediYadigâr.Sonradasustu.AmaYadigâr’ıngaripbirhuyuvardı.
Birşeysöyler,sonradadururveinsanınsuratınabakardı.Azkonuşanveçokbakanbiradamolarak,tedirginetmeşampiyonugibibirşeydi.Yadabanaöylegeliyordu.Nedeolsasaklamasıgerekenbirhayatıolanbendim.Nedemekistiyordu?Yalanımıiyidüşünmüştük?Neyiiyidüşünmüştük?Bukadarmıydı?Sohbetimizbitmişmiydi?Yürümeyedevamedebilirmiydim?Oaniçinaslındabanaumutverentekşey,arabanınmotorununhâlâçalışıyorolmasıydı.Birmotorsesininbanabukadargüçverdiğibiranıdahasonrahiçyaşamamışımdırherhalde.Tam,“Ender’eselamsöyleyin”deyipilkadımımıatacaktımki“Hangiköydenmiş?”diyesordu.
“BilmiyorumYadigâramca”dedim.“Söylemiştibabamamaunuttumşimdi.”Tamdayanıtımınyeterliolduğunudüşündüğümoanda,tekumutkaynağımtekhamlede
kurudu.Yadigârkontağıkapatıpmotorudurdurdu.Demekkikonuşmayadevamedecektik.“Kaymakamlığasöyleyelimde,belkibirmaaşfalanbağlarlar.”“Olur”dedim.“Benöğreneyim,sizesöylerim.”Nedeolsa,yoksullukhepimiziçinkolmesafesindeydi.Hattadirsekmesafesinde.Yoksul
ailebulalımdiyeşöylebiruzansak,kolumuzutamgeremedenbirineçarpardık.GerektiğindebirtanebulupdayayabilirdikYadigâr’ınburnuna.Amaşimdilikçarpantekşey,kalbimdi.Göğüskafesimekapatılmışyabanibirhayvangibiydi.Torbalarağırdıamayerebırakmakistemiyordum.Motorsesitarafındanterkedildiktensonra,cılızdaolsa,elimdekalansonkozoydu.Torbalarıbırakmak,sohbetisürdürmeyikabulettiğimedairbirişaretolacaktı.Enazındanbenöyledüşünüyordum.Kendimcealdığımbuçocukçaönlem,ikielimdedoluolduğuiçin,alnımdabirikenterlerisilmemiengelliyordu.ArtıkYadigârdaterlerebakıyordu.Hattasadecebellibirterdamlasınıizliyordu.İkikaşımınarasındansüzülüpburnumadoğruyolalmışolanı.Nezamankiburnumunucunakadarinipsallanmayabaşladı,Yadigârdakonuştu.
“Sıcak!”“BengideyimYadigâramca,babambekler.”“Gel,bırakayımseni.”“Sağolun,hemenşurasızaten.”Kapıyıaçıparabadanindi.Kaçacakbiryerimyoktu.“Ver”deyiptorbalarıelimdenaldıvearkakapıyıaçıpikisinidekoltuğakoydu.Ne
yapacağımıbilemediğimiçindonupkalmıştım.Azkonuşupçokbakmasırasıbanagelmişti.Yadigârkoltuğunageçipkapısınıkapadıvebanadönüp“Hadi”dedi.
Nebirzeplindenüzerimeipmerdivenatılacakvebenonatutupgöğeyükselecektimnedetekıslığımla,herneredeyseyanımakoşupgelecekbiratımvardı.Okuduğumoonlarcamaceraromanınınhepsidepalavraydı!Gerçekolanbirbenvardım!Aslındabirdepremdeyeterdi!
Şöylebirkaçköyüyıkıpüçbeşkişiyiöldürecekbirdeprem!Amaodaolmadıvebendenbaşkakimsesarsılmadı.Oda,arabanınönündengeçipYadigâr’ınyanınaotururkenkapıyıbirazhızlıçektiğimiçin...
Budefa,tekgördüğüm,olmayanyanağıydı.Birinsannekadarhızlıdüşünebilir?Düşüncehızınedir?Hiçbirfikrimyoktuamaherşeyihesaplamayaçalışıyordum.Birazilerleyecek,sonraTozSokak’agirecekveevevaracaktık.Belkidedurmakiçinyavaşladığıandaarabadanatlayıp“Baba!Baba!Bizgeldik!”diyebağırmalıydım.Belkidebayılmanumarasıyapmalıydım.BelkideEnder’insigarayabaşladığınısöylemeliydim!Tambütünbunlarıdüşünüyordumki,Yadigâr’ındireksiyonuolabildiğinceçevirdiğinigördüm.Olduğumuzyerdedöndükvearabanınburnukasabayıgösterdi.Evintamaksiyönünü.Yüzünebaktımamaoartıkbenimleilgilenmiyordu.
“Yadigâramca,ev...”diyecekoldum,“Birişimvar,öncebironuhalledelim”dedi.Rahatlamıştım.Göğüskafesimdekihayvan,birazdaolsaevcilleşmişti.İşiherneyseonu
hallederken,bendebiryolunubulupbelkibabamabirtelefonaçabilirdim.Herhangibirdükkânagiriparayabilirdim.Kasabayagirdikveçarşıdangeçmeyebaşladık.Yavaşlamasınıbekliyordum.Amayavaşlamadı.Bundansonragidebileceğitekyer,kasabanındiğerçıkışındakiJandarma’ydı.Odaöyleyaptıvekarakolbinasınınönünegelipdurdu.Kontağıkapatıpöncebiryarımdakikayüzümebaktı,sonrada“Gel”deyiparabadanindi.Kendimiarabayakilitleyipölenekadariçindekalamayacağımagöre,bendeinmekzorundakaldım.
Biraniçin,Yadigârönündengeçerken,nöbetçiaskerinnasılhazırolageçipselamverdiğinigördüm.Yadigâr’danokadarkorkuyorolmalıydıki,gözleriniondanayıramıyordu.Binanınönündekibeşbasamağıçıkıpkapıdangirerkendönüpbaktığımdahâlâbiziizliyordu.Keşkebakmasaydım!Çünküoeringözlerindekikorkubenimkineeklenmişvegöğüskafesiminduvarlarıyenidenyumruklanmayabaşlamıştı.Tekyapabildiğim,Yadigâr’ıtakipetmekti.İkiadımönümdeydi.Sankiherkesbanabakıyormuşgibihissediyordum.Önlerindengeçtiğimizkelepçelioadamveikiyanındakiaskerlerveherkes.
Birkoridorgeçipbirmerdiveneyöneldik.Basamaklarıindikveyenidenbirkoridorageldik.Kısabirkoridor.Sonundaikidemirkapıvardı.SoldakininönündeduranYadigâr,cebindençıkardığıanahtarlıktançektiğibiranahtarlakapısınıaçtı.Önümdedurduğuiçin,içerideneolduğunugöremiyordum.Yadigârdöndüvebanabaktı.“Gir”dedi.Omzumdantutupiçerisoktuveancakozamangörebildimkapınınardındaneolduğunu.Hiçbirşeyyoktu.Çünkübirhücreydi.İkiadımatıpdurmuştum.Yadigâr’ınelihâlâomzumdaydı.Başımıçeviripoomzumunüzerindenyüzünebaktım.“Buradabirbeklebakalımsen”dedi.Nediyeceğimiokadarbilemedimkidünyanınenaptalsorusunusordum:“Buradamı?”
“Benişimihalledeyim,geliralırımseni.Sonradagötürürümeve,olurmu?”Oan“İmdat!”diyebağırsambirişeyararmıydı?Yoksasadeceadıİmdatolanbirdeligelip
beniöldürürmüydü?Okadarsaçmabiranyaşıyordumkiherşeyolabilirdi...Hiçbirşeydiyemedim.Yadigârikihamleyaptı.Birindehücredençıktı,diğerindedekapıyıkapadı.Sonradabiranahtarsesiduydum.Kilidegirdiğigibidönenvedöndüğügibideçekilipalınanbiranahtar...
Nedenbilmiyorum,ilkyaptığım,başımıeğmekoldu.Talaşlarıdaişteozamangördüm.Ayaklarımınetrafında...Birtalaşbataklığıdaha...İçinegömülüpboğulacakmışımgibigeldi.Belkideöyleolsa,dahaiyiolurdu.AmabenDordor’laHarmin’inaksine,daimakaradaveüstündekalabiliyordum.Birtürlübatmıyordum.Enazından,ozamanlaröyledüşünüyordum...Amaşimdibunlarınhiçbirönemiyoktu.Gerçektendebirhücredeydim.Üsteliknedenorada
olduğumudakesinliklebilmiyordum.Tabiikiyakalandığımızıdüşünüyordum.Tabiikibütünsuçağımızınçözüldüğündenveyıllarcahapislerdeçürüyeceğimizdenemindim!Oysabenimtekisteğim,dışarıdaçürümekti!Hücredesadecemetalbirbankvardı.Birdeduvarlardabirkaçyazı,birazdabirbirinegirmişresimler.Birpenceresibileyoktu.Oanfarketmiştimtepemdekiampulü.Bizimdepodakinebenziyordu.DikkatetmemiştimamademekkiYadigârkapıyıaçtıktansonrayakmıştıışığı.Belkidehepaçıktı.Bütünhayatımızmahvolmuştuvebendurmuşampulebakıyordum.“Tamam!”dedim.“Tamam,sakinol!”Vekendimisakinleştirmeyeçalıştım.Bunudayürüyerekyapmayaçalıştım.Hemhücreniniçindeduvarlaradokunadokunadönüyor,hemdesürekliolarakkendimeyaşımıhatırlatıyordum.“Kimsanabirşeyyapacak?”diyordum.“Ayrıcadiyelimkiçıktınmahkemeye,nekadarcezaverirlerki?18yaşındabiledeğilsin!”Sonraadımlarımhızlanıyorduveaslındageberenekadarhapistekalacağımakesinlikleeminoluyordum.Hattabirdetecavüzdencezaalacaktım!Hiçbirşeygizlikalmayacakveodaortayaçıkacaktı!Üsteliktecavüzbiledeğildi!Sadeceşartlargereğibirinsanbanakendiniadamıştı.Yadabaşkalarıonubanaadamıştı,herneyse.Amakimdinlerdibeni?Veenkötüsüensongeldi:Toplukatliamateşebbüs!Ovanayıaçtığımiçin!“Evet”dedim.“Boğacaktınherifleri!”diyecekler!“Hepsiniöldürecektin!”Sırfdoğduğumiçinbilebeniyıllarcahapsedeceklermişgibigeliyordu!Onoktadansonradahafazlakorkamayacağımiçinisteristemeznabzımyavaşlamayabaşlamıştı.Adımlarımdaöyle.Hattanekadarhızlıyürürsemyürüyeyimhücredençıkamayacağımagöre,bankaoturmakendoğrusuydu.Gidipoturdum.Amabudefadaayakuçlarımınüzerindedizlerimikaldırıpindirmeyebaşladım.İkidizimdeyeridelmekisteyenikimatkapgibiinipkalkıyordu.Sonraonlardayavaşladıvedurdular.Geriyesadecebenvenabzımkaldık.
İşteoan,“Siktiret!”dedim.“Siktiret!İyioldu!Senkaçamadınamabak,kurtuluyorsunişte!”Evet,kafatasımıniçindekirüzgârınyönüdeğişmeyebaşlamıştı.Yelkenlerinişişirenlerartıkbaşkadüşüncelerdi.Buaslındabirmucizeydi!Bütünbuolanlar!Aslındahepolmasınıistediğimşeygerçekleşmişti.Babamdanveomidebulandırıcıkaçaklardansonsuzadekkurtulacaktım.Birdahahiçbirininyüzünügörmeyecektim.Bumüthişbirşeydi!Zeplindenüzerimeinipbenigökyüzüneçıkaracakolanipmerdivenbuydu!Tamhayalettiğimgibideğildiamaeğerkurtulacaksam,buhücresayesindekurtulacaktım.Sonrabirara,uyurgezerolabileceğimgeldiaklıma.Acaba,çaresizceyakalanmamızıistediğimiçin,birgecekalkıpEnderlerinevinegitmişveYadigâr’aherşeyianlatmışmıydım?Hayır,hayır,çokromanokuyordum!Neysene!Nasılyakalandığımızumurumdabiledeğildi.Önemliolan,yakalanmışolmamızınbeniyapacağımokorkunçşeylerdenkurtarmışolmasıydı!Gerçektendeilahibirmüdahaleydibu!EğerYadigâryolumaçıkmamışolsaveevevarabilseydim...Nelerdüşünmüştüm!Nelerplanlamıştım!Bütünohazırlıklar!Bütünokarıncaçiftliğihayalleri!Oinsanlaraneleryapacaktım!Nasılbukadardelirmişolabilirdim!Nasıl?Gerçektendekurtulmuştum!KahramanBaşçavuşYadigârAmca,aslındagerçekbirkahramandı!Benibendenkorumuşvehayatımıngerikalanınıkendimdeniğrenerekgeçirmemeengelolmuştu!İstediğikadarkalabilirdimbuhücrede!Nekadaristiyorsa,okadar.Sonradamahkemeyeçıkar,herşeyianlatırdım.Ahad’ınbeninasılzorladığınıveherşeyi!Hattatehditettiğinisöylerdim.Mutlakainanırlardı.Benidövdüğünüsöylerdim.Evet,gayetmantıklıydı.Üstelikyalandadeğildi.Tamam,eskisikadarvurmuyorduamayinedeheranvuracakmışgibibakıyordu.Keşkebuaralarşöylesağlambirdövmüşolsaydı!Sağımdasolumdabirkaçmorlukfalanolsa,nekadarişeyarardı!Yadanebileyim,birsigarayanığı!Onuhiçyapmamıştıamagazetelerdeçocuklarınaböyleşeyleryapaninsanlarınhaberlerini,kimbilirkaçkez
okumuştum.Veişteosihirlianiçinde,aklımacebimdekisigarapaketiyleçakmakgeldi.Heyecandantamamenunutmuştum.Hâlâbirtiryakiolamadığımdanheryarımsaattebir,birtaneyakmakgibibiralışkanlığımolmadığıiçin,aklımagelmemişti.Şöylebirkaçyanık!Kollarımda,bacaklarımda...Müthişolurdu!Ahadinkârettikçebanainanırdıhâkim!“Sigarasöndürüyorüstümdehâkimamca”derdim.Yoksa,hâkimbeymidemeliydim?Yadanebileyim,filmlerdekigibi,sayınyargıç?Hayır,amcadahaiyiydi.Kesinlikle!“Niyeyapıyor,bilmiyorum,hâkimamca.Üstelikokadardakültablamızvar!”
Gülüyordumartık.Çünküherşeyçözülmüştü.Herşeyaçıklığakavuşmuştuvekonukapanmıştı.BendeenazFelatkadarmucittim!Keşkeonaulaşıpbubuluşumuanlatabilmeminbiryoluolsaydı!BenceDordor’laHarmindegururduyardıbenimle!Onlarbabalarınınevindenkaçmıştı,bendebabamınhapistedahauzunkalmasınısağlayacaktım.Budainsanınbabasındankaçmasınınbaşkabiryoludeğilmiydi?
“Herşeyizorlayaptırdı,hâkimamca!Babamıseviyorumaslında.Amabanahep,oinsanlarakötüdavranacaksın,diyeemirlerverdi.Hattabirkeresindezorlabirkızla...Çokutanıyorum...Seyrettibirdebizi!Vanayıdaaçtırdı!Boğduracaktıbanahepsini.Bendurdurdum.‘Yapmababa,yazık’dedim.Kollarımabaksanıza!Gündebirpaketiçer,yarısınıbendesöndürürdü.Üstelikbirsürüdekültablamızvardı!”
Mükemmel!Tekkelimeylemükemmel!“Okulumasorun,heptakdiralırımben.Herdönemtakdiralırım!Lisegirişsınavındanda
çokyüksekbirpuanbekliyorum.Belkideilkyüzegirerim!Hiçbelliolmaz.İzinverirseniz,kazanacağımokulakaydımıyaptırayım.Sonradaoradagideryatılıokurum!Bacaklarımdadavaryanıkizleri.Göstereyimmi?”
“Yokoğlum,gerekyok,anlaşıldı”derdihâkim.“Seninbabanbirinsandeğil,anlaşıldı.Tabiiyavrum,nereyegitmekistiyorsan,git!Amaönceşuyanıklarınıtedaviettirmemizlazım!”
“Teşekkürederim,hâkimamca”derdim.“Yanıklarönemlideğil,alışkınımben!”dediğimandadamahkemesalonundakimvarsa,ağlamayabaşlar,hattabelkidekalkıpcesaretimdendolayıbenialkışlarlardı.Şeytanınevindensağçıkmışbirmelekolurdumgözlerinde...Zatenöyledeğilmiydim?
Artıkhücrebanakorkunçgörünmüyordu.Kendikendimesırıtıyordum.Hattakalkıpduvarlardakiyazılarıinceleyecekkadariyihissediyordumkendimi.Sigarayanıklarınınacelesiyoktu.Birazsonradahalletsemolurdu.Banktankalkıp,sankidenizkenarındaymışımgibi,ellerimiceplerimesokupağırağıradımlaratmayabaşladım.Duvarlarabakabaka.İlkyaklaştığımduvardabirbirinekarışmışşekillervardı.Tamolarakneolduklarınıanlayamamıştım.Amasonrabirazdahadikkatlibakıpçizgileritakipedince,birsiklekarşıkarşıyaolduğumuanladım.İşteoan,hücreninbüyüsükendiniyenidengösterdivemelekliğiminenüstmertebesineerişmemisağlayacakolanocümlelerbirvahiykonfetisigibi,başımınüzerindendökülmeyebaşladı.
“Sonolarakdahâkimamca...Nasılsöyleyeceğimibilemiyorumama...10yaşındaydım...Birgünbabam...”
“Ağlamayavrum...Sakinol...Anlatşimdi.Evet,baban?”“Babambanaçokkötüşeyleryaptı...”“Nasılkötüşeyler?”“Öncedokunmayabaşladı.Sonrapantolonumuçıkarıpbenisoydu...Sonradaşeyimi...
tuttu.Okşamayabaşladı...Yüzünesürdü...Öptü...”İştebunoktadansonra,omahkemedenyürüyerekdeğil,ancakkanatlanarakçıkardım!
Devamınıanlatmamabilegerekkalmazdı.Amayakanıtisterlerse?Nasılkanıtlayabilirdimkibütünbunları?Dörtyılolmuştu.Tamam,oLibyalınınparmakizlerialnımınhemenardındaduruyordu...Amaonlarıdabendenbaşkakimseningörmesimümkündeğildi.Başkahiçbirizdeyoktuüzerimde.Tabiikendimebirşeylersokupbirazkanatmammümkünolabilseydi...Ozamanişte...“Hattadünyineyaptı!”diyebilirdim.
NeyapıyorsunGazâ?Hayatımıkurtarmayaçalışıyorum,amınakoyayım!Böylemikurtaracaksınhayatını?Sanane!İyidüşün,böylemikurtaracaksınkendini?Gel,senkurtarozaman!Beniöldürmeseydin,gelirdimtabii.Kesinsenidesorarlar!Nediyeceğimozaman?Neredenbilsinlerbeni?Pekiyabulurlarsa?Cesedimimi?Saçmalama.Babanınbeninasılgömdüğünühatırlamıyormusun?Kim
bulacakbenioormanda?Güzelkokuyoramadeğilmiolavantalar?Kusurabakma,birburnumolmadığıiçin...Neyapacağımpekiben?Nasılçıkacağımbubokuniçinden?Çokküfrediyorsun...Benceşimdilikyapabileceğinbirşeyyok.Onuniçinsakinolve
oturupbekle.BelkigerçektendeYadigâr’ınbirişivardırvehalledipgelecektirsenialmaya.
Cuma...Efendim?Özürdilerim.Üzmekendini.Beniyiyim.Lavantalardagüzelkokuyor,buarada.Annemigördünmühiç?Hayır.Bende...Biliyormusun?Neyi?Benidoğuracağıgeceevdenkaçmış.Sonradabizimkasabadakimezarlığagitmiş.Neden?Ahad’dankurtulmakiçin.Neilgisivar?Benidoğurup,sonradagömecekmiş...Mezarlığa...Sonradakaçıpgidecekmiş.Kimanlattıbunusana?Babam...Sonandabulmuşannemi.Benigömmedenönce...Annemçokkan
kaybediyormuş...Sonradaölmüş.BabansanayalansöylemişGazâ.Böylebirşeyingerçekolabileceğinekesinlikle
inanmıyorum.Hayatınboyuncakendinionaborçluhissetdiyeuydurduğubirhikâyebu.
Bencede.Kesinlikleinanma.İnanmıyorumzaten...
Sakınüzerindedesigarasöndürmeyekalkma.Bunusakınyapma.Hiçbirişeyaramaz.
AmayaptımbileCuma...Bak.Atosigarayıhemen!Atonuelinden!Bencebütünçocuklarımezardadoğuruphemengömmeklazım.Hiçyorulmamışolurlar.Gazâ,mahvettinkolunu!Yapmaartık,bırak!Sonradahepsicennetegider.Seningibi.KurankursundaEnder’edemişlerki,sonana
kadartövbeedebilirmişsin.Hemdeneyapmışolursanol!BelkideAllahkabuledermiş.Gazâ,dinlebeni!Bırakosigarayı!Amaşimdi,mesela,biriniöldürsen,otövbeedemeyecek.Vaktiolmayacakki!Bilmiyor
olacak,öleceğini.Yadanebileyim,herşeyçokhızlıolacak.Belkitövbeedecekti,değilmi?BelkideAllahkabuledecekti?Keşkebiridebeniöldürse...Amaşöyleçokaniolsa!Sırtımdanvursabiri!Tövbeetmeyefırsatımolmasa...Cennetegitsem...Çünküşimditövbeetsem,birişeyaramaz,biliyorum...Onuniçin,benancakbiritövbeetmehakkımıelimdenalırsagidebilirimcennete.Anlıyormusun?Okadardaaptaldeğilim.Okadardadeğil!Benimdekendimegöretekniklerimvar...Hemkendindedin,seninburnunyokki,nasılalacaksınolavantalarınkokusunu!Ayrıcasenindecennetegideceğinihiçsanmıyorumaslında!Çünkübananededin?Git,oinsanlaraacıver,dedin!Odepo,babanınağzı,dedin!
Gazâ!Nevar!Onlarıbensöylemedim.Kimsöyledipeki?Sence?Benmisöyledim?Öylemi?Kendikendinekonuşuyorsun,Gazâ.Demek,kendikendimekonuşuyorum...Bak,nehalegeldikollarım!Niyehiçacımıyorlar!
Niyehiçbirşeyhissetmiyorum?Nedenhiçbiribenimdeğilmişgibi?Söyle!Demekkibaşkabirininbukollar,değilmi?
PekiGazâ,kabul...Okollarbaşkabirinin.Kimin?Annenin...Anneninkollarıonlar.Senigömmekiçinaçtığıçukurudaokollarla
kazmıştı...Tamammı?Mutlumusun?İstediğinoldu.Öğrendingerçeği.Nasılhissediyorsunpekişimdi?
Herzamankigibi.Yani?Anneminmeleklikolyesigibi.Efendim?Boynunaasılmışveannemiboğuyormuşgibihissediyorum.Ciddimisin?Sana,altındanbirmelekolduğumusöylüyorum,tabiikiciddiyim!Pekinedenböylehissediyorsun?Çünkübenannemiintikamalmakiçinöldürmedim.Hayattakalmakiçinöldürdüm.Obeni
doğardoğmazgömmekistedi.Amabenöylebirdoğdumkibütünkanınıdöktüm!Negaripdeğilmi?Öldürmeyidüşündüğübebeğinidoğurmayaçalışırkenölmüşolması...Tabii,beniöldürebilmesiiçinbirşekildekarnındançıkmamgerekiyordu.Yanibiranlığınadaolsa
yaşamamgerekiyordu.Belkidesadeceoanistediyaşamamı.Biranöncedoğmamıisterken,yaşamamıistiyorduaslında.Farkındabiledeğildibelkide.Amaöylebiristedikibeniiçindençıkarmayı!İçindençıkıphayatakavuşmamı!Veistediğioldu.Bebeğiniöldürmekiçinyaşatmaisteğininenazındanyarısıgerçekoldu.Yaşadım...Eğerdoğarkendeokadarkanınıakıtıpcanınıalmasaydım,oyinebiryolunubulur,benimutlakaöldürürdü.Belkidedahabiraylıkbileolmadan,oLübnanlınınyaptığıgibi,birtorbaylabeniboğardı.“Yaoyaben!”dedim,anlıyormusunCuma?Yaoyaben!Babamgibi!Bütünohayattakalanlargibi!Mutlakaseninailendedevardıröylebiri.Hattaonunsayesindedoğmuşsundur.Herkimse,birzamanlarbiryerde,“Yaoyaben!”dediğiiçin...Üzülme...Cennettesin,biliyorum...Aslındabendegidebilirdimcenneteamaolmadıişte!Annembenibebekkengömebilseydi!Dahahiçgünahımyokken!Direktcennetegömmüşgibiolurdu,değilmi?Neyseartık...Mademölüncecennetegidemeyeceğim,bendecennetegider,oradaölürüm!Gelhadi,birazdaanneminbacaklarınıyakalım!
İkigece.Tamikigecegeçirdimohücrede.Hiçuyumadan.Dörtkezkapısıaçıldı.Dörtkezçıkacağımısandım.Herbirindeayağafırlayıpkapıyakoştum.Depodakikaçaklargibi...Dörtkezyanıldım,çünkütekyaptıklarıönümebirtabakyemekkoymakoldu.Herdefasındafarklıbirasker...Sorularsormayaçalıştım.Konuşmaya,bağırmaya,ağlamayaçalıştım.Amahiçbiridinlemedi.Depodakibengibi...Sonrademirkapıbeşincikezaçıldıamabudefayerimdenbilekımıldamadım.Sadecebaşımıkaldırdım.KarşımdaYadigârvardı.Birdebabam...
“Hadi”dediYadigâr.“Eve...”Kalktımveyanlarındangeçipyürüdüm.Merdiveniçıktım.Koridorugeçtim.Binadan
çıktımvebabamınbanayetişmesinibeklemedenkoşmayabaşladım.Ağlıyordumvedurmayaniyetimyoktu.Koşabildiğimkadarkoşacaktım.Çarşıdangeçerken,Ahad,kamyonuylayanımayanaştıve“Bin”dedi.Durdum.Önce,kamyonunaçıkcamındansarkanbabamınkolunaveyüzüne,sonradaüzerindedonupkaldığımkaldırımabaktım.Nefesnefese...Yerdekitalaşlarıgörünce,koşacakbiryerolmadığınıanladımvekamyonabindim.
Dönüşyolundahiçkonuşmadık...Sadecebirara,babamabaktım.Nedüşüneceğimibilemediğimiçinyüzlerimizinnekadarbenzediğinidüşünmekleyetindim.Belkideokadarbenzemiyorduk,bilemiyorum.Amaodabenimgibiuykusuzgörünüyordu.Odaterlemişti.Kimbilir,benohücredeykennelerolmuştu?Nelerhissetmişti?Belkidebenimiçingerçektenendişelenmişti.Belkionudabaşkabirhücreyeatmışlardı...Başımızagelenherneyse,ancakevdekonuşulabilecekkadarbüyükbirfelaketolmalı,diyedüşünereksustum.Babamlabirliktesustuk.Sonradaevegirdikvesordum:
“Baba...Yakalandıkmı?”Güldü.Biryandandabuzdolabınıaçmış,kendinebiraalıyordu.“Neyakalanmasılan...”Amabengülmüyordum.Hayatımdailkkez,babamabağırdım.Ondadatekdiyebildiğimşu
oldu:“Baba!”Vurgunyemişgibidurupbaktıvegülümsemesidudaklarınınarasınaağırağırgömüldü.
Biranınkapağınıaçıpmutfakmasasınınüstüneattı.Sonradaşişeyibaşınadikti.Elinintersiyleağzınısildivekonuştu.
“Korkacakbirşeyyok...Sadece,oYadigârdenilenorospuçocuğudahaçokparaistiyor...Anladınmı?”
Anlamamıştım.“Neparasıistiyor?”Uzaklarabakmakiçinbaşınıçevirdiamaduvarlaryüzündentekgörebildiğiyakınlar
olduğuiçinbakışlarınıbendebitiripbirnefesaldı.Sonradaaynınefesi“Oturbakalım”derkengeriverdi...Masanınikiyanındaikisandalyevardı.Başkakimsemizolmadığıiçinbizeyetiyordu.Yakınımdaolanıçekipoturdum.Odakarşımageçti...Birasındanbiryudumdahaalıpelindekişişeyebakabakakonuştu.
“Köfteyemeyegitmişsin.”“Nezaman?Nereye?”“Yadigârlara...”“Yadigârlaramı?Nebileyim...Doğrudur...İkiseneöncefalandıherhalde.”“Güzelmiydi?”“Köftelermi?Hatırlamıyorumki...”“Salimegüzelkadınama...Belkibirazdahazayıfolsa...Nasıldıpekievleri?”Bakışlarıhâlâ,ikieliyletuttuğuşişedeydi.Veoradabirşişegörmediğibelliydi.Başkabir
şeygörüyordu.Benimgöremediğimbirşey.YüzyıllarönceRimbaud’nunyazdığıvebenimdeyıllarsonraokuduğumodizedekigibi:Vebazen,gördümben,insanın,gördüğünüsandığıoşeyi.
“Evdiişte...Normalbirev...”“Mesela...Eşyalarınasıldı?Televizyonları...Koltukları...”Negörüyordubabamoşişede?“İyiydiherhalde...Hatırlıyorumtelevizyonu...Hanibüyükekranolanlarvarya?Hatta
Ender’inPlayStation’ınıbağlayıpoynamıştık.”“Nasılgörünüyorlardı?Mutlularmıydı?”Nedensoruyordubütünbunları?Kiminumurundaydı?“Galiba...Evet.”“İşteomutluluğunparasınıbenveriyorum.Oevdegördüğünherbirbokunparasıbenden
çıkıyor!”Aklımhâlâhücredeolduğuveoradakaldığıiçinanlayamıyordum.Korkmuşbirçocuktan
başkabirşeydeğildim.“Neden?”“ÇünkübizyakalanalıçokoluyorGazâ...Yıllaroluyor...Buişibukadarrahatnasılyapıyoruz
sence?Hiçdüşündünmü?”Jandarmakarakolununaltkatındakinezarethaneninkapısıaçıldı.Veaklımohücreden
çıktığıgibikafatasımagiripsaplandı.Böylecedüşüncehızınınmatematikselkarşılığınıvebabamınnedenbahsettiğinianlamışoldum.
“Rüşvetmiveriyorsun?”“Sanaotakdirinasılverdilerlan?”Tamam,peki...Yadigâr,rüşvetininartırılmasıiçinbenirehinalmıştı.Anlayabiliyordum.
Üstelikbunu,bütünoaskerleringözlerininönünde,İlçeJandarmaKomutanlığınınnezarethanesinikişiselzindanıgibikullanarakyapmıştı.Anlayabiliyordum.DemekkiKahramanBaşçavuşYadigârAmca,sadecebirkarakolkomutanıdeğil,aynızamanda,şirinkasabamızaelbirliğiylekurulmuşveoperatörlüğünübizimyaptığımızbirsuçmakinesiningarantibelgesiydi.Anlayabiliyordum.Ayrıcakimsekahramandeğildi.Anlayabiliyordum.Amanedenohücredeikigecekaldığımıbirtürlüanlayamıyordum.
“Peki,nedenparayıhemenveripçıkarmadınbeni?”Masayaoturduğumuzdanberibaşınıilkkezkaldırıpgözlerinişişedenayırdıveyüzüme
baktı.“Ticaretinilkkuralı...”“Neymişo?”“Pazarlık...Pazarlıkyaptık...”Bunubeklemiyordumtabii!Dolayısıylahayatımdaikincikezbabamabağırdım:“İkigündürbenorada,obizimdepogibiyerde,uyumadan,öyleduruyorum!Sendiyorsun,
pazarlıkyaptık!”Kendisesiminyüksekliğindenveolabileceklerdenkorktuğumiçinderhalbiryalanadoğru
kırdımdilimi:“Birdesenidüşündümokadar!Nerededir,dedim!Babamıdaattılarmıiçeri,dedim!”İççekergibigüldü.Birasındanbiryudumalıpşişeyimasayakoyduğuandakonuştu.“NiyeGazâ?Niyebenidüşündün?Sensadecekendinidüşün,oğlum.Benisiktiret!”Yinebenimgöremediğimoşeyigörüyorolmalıydı.Amabendeartıksıkılmaya
başlamıştım.Bütünogöremediklerimdenvedaimakaranlıktakalanolmaktan.Sonkez
çabaladım.Sonbirkez.“Olurmuöyleşey!Nedemek,düşünme!Senbabamsınbenim!”Gözleriminiçinebakabaka,öncebirbüstgibidurdu,sonraobüstçatladıveiçinden
gülümseyenbirAhadçıktı.Hiçbirşeysöylemeden,sadecegülümseyenvebanaaslainanmıyormuşgibibaşınısallayanbirAhad...Babamdannefretediyordum.SırfoYadigârdenilenherifedahaazparavermekiçinohücredeikigünboyuncakalmamagözyummuştu.Tamikicehennemgünü!Kesinlikleumurundadeğildim!
“Baba,bengirdimsınava.Büyükihtimalledeİstanbul’dabirokulkazanacağım.Buyazınsonundadagidiyorum...”
Sesimokadartitremiştikisonhecelerağzımdantamçıkamamış,masayadüşüpkırılmıştı.Aslındabirazdaaramızdakiomasayagüvenmiştim.Enufakhamlesindegeriçekilebilirvekaçabilirdim.Amaohiçbirşeyyapmadı.Sadeceyüzümebakıpgülümsemeyedevametti.
“Biliyorum...Geçengünsizinokulunmüdürüaradı.Osöyledi.Oğlunuzçokakıllı,dedi.Çokzeki.Bizokulyönetimiolarakelimizdengeleniyapacağız,dedi.Sizdelütfeneğitiminedikkatederseniz...Gazâ’yıçokgüzelbirgelecekbekliyor,dedi.Büyükadamolacak!”
Bütünbunlarısöylerken,enfazlaikikezgözkırpmışımdır.Bildiğimherşeyinyerinibilmediğimşeylerinalmasıokadarsürmüştü.Yenibirdünyadaydımartık.Yenibirgezegende.Veburadadayerçekimivardı.Onubiliyordumçünkühâlâoturduğumyerdenyükselmişdeğildim.Amaoksijenvarmıydı?Nefesalabilirmiydim?Denedim.
“Haberinvarmıydıyani?”“Evet.”Birdahadenedim.“Gidebilirmiyimpeki?İzinveriyormusun?”“Tabiikigideceksin...Sadecebuyazdabanayardımet,sonradagitokuluna,adamgibi
oku.”Kesinliklenefesalabiliyordum.Hattaöylebiroksijenvardıkibaşımdönmüştü.Üstelikbu
yenigezegende,galibababamıseviyordum.“Nedenistemedinpekisınavagirmemi?”“Anlamakiçin.”“Neyi?”“Banabenzeyipbenzemediğini...Çünkübenolsam,babamıhayattadinlemezdim.Nederse
desin,umurumdaolmazdı...Senindeolmadı.Değilmi?”Belkideherşeyhücredekaldığımsüreiçindeolmuştu.Benoradakendimiçeyrekpaket
sigaraylayakarken,üzerindeyaşadığımdünyayıaltımdançekipalmışlarveyerinebiryenisinikoymuşlardı.Belkidedünyadenilendevsofranınörtüsününbirucunayenibirörtütutturmuşlarvebüyükbirhızlaçekmişlerdi.Yadadünya,biraniçin,fazlahızlıdönmüştü.Böylece,üzerindekihiçbirşeyidüşürmeden,sofranınörtüsünüyenisiyledeğiştirmekmümkünolabilmişti.Belkidehepimiz,dünyanınyeniörtüsününüzerindeduruyorvebudefaonukirletmeyeceğimizeyeminlerediyorduk...
Oan,nedüşüneceğimionyılarasambulamazdım.Sadecebabamabakıyordum.Saçlarına,alnına,kaşlarınavegözlerine...Amagözgözegelemedik.Çünküobileğimebakıyordu.Masanınüzerindekisağbileğime.Uzunkollugömleğimdentaşmışveaçığaçıkmışyanıkizlerimdenbirinebakıyordu.Sutoplamışbiryara.Hiçdeiyigörünmüyordu.Biliyordum.Çünkübirbuçukgündür,savaşyerineçevirdiğimderiminyenidendoğmakiçinverdiğimücadeleyianbeanizlemiştim...
Sorarsanediyeceğimidüşünmeliydim.Bununiçindebirazöncesöylediklerinibirkenaraitipaklımdayeraçmamgerekiyordu.Birdetabii,masanınüzerindençekipalmamgerekenbirkolvardı.Birsağkol.Tamçekiyordumkibabamelinieliminüstünekoydu.Oangözgözegeldik.Gülümsüyordu.Bendegülümsedim...Ensonnezamanelimituttuğunuhatırlamıyordum.Kasabanıntekcaddesinde,karşıdankarşıyageçerkenbelki.Yıllarönce...Okadarzamansonrayenidenelimitutmasınınnedenideaynıolabilirdi.Benikarşıyageçirmekiçin.Başkabirhayata...
Gözlerininiçinebakarakvegülümseyerek,tamdabirliktegeçeceğimizkarşıdakihayatıdüşündüğümoan,bileğimdebirvolkanpatladı.Lavlarıdağıldıklarıheryeridağladıveacıdenilenozırhsaniyeleriçindebütünvücudumukapladı.Nebirnefesalabildim,nedebağırmakiçindudaklarımıaralayabildim.Babamsolelininbaşparmağıylayaramaöylebirbastırıyordukibudefasutoplayangözlerimoldu.Görüşüsislenmişikisubaloncuğu.Derhalpatladılarvegözyaşlarımikiyanağımdayololdu.Yapabileceğimtekşeyidenedimvesolelimlebabamınbileğinitutupçekmeyeçalıştım.Amayerindenbilekımıldatamadım.Sandalyedenkalkıpkendimigeriçekmeyeçalıştımamaodaolmadı,çünküAhaddiğerelinidesoleliminüstünekoyarakkonuyukapattı.Böyleceoanbiziuzaktangörenlere,başkabirresimolduk.Olduğumuzdanfarklıçıktığımızbirfotoğraf.Duygudaninşaedilmişbirbaba-oğulsahnesi.Birevinmutfağında,karşılıklıoturmuş,birbirinebakanveelleribirmasanınüstündebirleşmişolanbirbabaveoğul.Aralarındakisevgibiryerekaçıpgitmesindiyeüstünedörtelkoymuşbirbabaveoğul...Dünyayıdadefalarcauzaktangörmüştüm.Belgesellerde.Kapkaranlıkbiruzayboşluğununiçinde,masmavi,yemyeşil,bembeyazbirküre!Kesinlikleanlaşılmıyorduüzerindeçocuksikildiği!Nesavaşlardabirbirinintopuklarınınedebarışlardabirbirinindillerinikoparanlargörünüyorduomesafeden.Neatılançığlıklarnedesöylenenyalanlarduyuluyordu.Sessizlikvehuzuriçinde,ağırağırdönenbirküre.Önemliolanhangiaçıdanbaktığın,derler.Palavra!Önemliolan,hangimesafedenbaktığın!Ben,mesela,oan,hayataveherşeyebirmikroskoplabakıyordumvehepsidekorkunçgörünüyordu.Birvirüssürüsü!Mikroskopikyılanlarveejderhalar!Kıvranan,kıvrılan,saplanacaketarayanbirmikropordusu!Belkiağzımıaçabilsemkalınbirçığlıkatabilirdim.Bütüngözeneklerimiveağzımıkaplamışolanacıdabirçığlıkkadardelikaçıpbirazdaolsanefesalabilirdim.Amaben,dahaçok,dişleribirbirinekenetlenmişvedonmaküzereolanbirçocukgibiydim.Tekyapabildiğim,birsaçteliinceliğindehırlamaktı.Dişleriminarasınaancakosığıyordu.Osıradagökgürledi:
“Gebertirimseni!Nereyegidiyormuşsunlansen!Kimibırakıpdagidiyormuşsun!Benseniniçinnelerekatlandım,haberinvarmı?Senibüyütmekiçin!Sanabakmakiçinneleryaptımben!Niyebuevdebirkadınyok,biliyormusun?Niyehiçevlenmedim?Anangömüyordulan,seni!Diridirigömüyorduhemde!Kimsesenincanınıbirdahayakmasın,kimsesanabirdahadokunamasındiyebuevebirkadınbilesokmadımben!Şimdidekalkmış,bana,bengideceğim,diyorsun!Seninağzınıburnunukırarım!Buradaseniböyle,hayvangibisevenbirbabavarken,hiçbiryeregidemezsin!”
Gerçektendeilk100’egirdim.HattaTürkiye43’üncüsüoldum.Başarımınonlarlahiçbirilgisininolmadığınıçokiyibilmelerinerağmen,bütünöğretmenlerimkendileriylegururlanarakbenitebriketti.İnsanlıkyarışındakoşununçoktanbitmişolduğunufarkedemeyecekkadargerikalmışkasabamızınilerigelenleri,eğitimhayatımıeniyibiçimdesürdürebilmemiçinaralarındaparatoplayıp,paylarınadüşenfedakârlığıgöstereceklerinedairsözlerverdiler.Vekaymakambana,ikisiçalışmayandörtdüğmelibirkolsaatihediyeetti.
HükümetKonağı’ndakimakamodasındagerçekleşmişolanoanınfotoğrafı,Kandalı’danDünyayaadlı,haftalıkyerelgazeteninbirincisayfasında,kırmızı-beyazbirçerçeveiçindeyayımlandı.Habereayrılanyer,Kandalı’nındüşmanişgalindenkurtuluşununheryıldönümündeAtatürk’ünKandalı’daçekilmiştekfotoğrafınınaynısayfadakapladığıalandansadecebirazküçüktü.Atatürk’ün,çevresindekiKandalılılarlakonuştuğuofotoğrafınneredeçekildiğinibiliyordum.Merkeze30kmmesafedeolanNaznurKöyü’nüngirişiydi.Tamda,GazânMübarekOlsunKandalıbaşlıklı,benimleilgilihaberyüzünden,sayfadakendineancakkibritkutusukadarbiryerbulabilmişolanhaberingeçtiğiköy.BirzamanlarAtatürk’ündurduğuoköyyolunda,mevsimlikişçileritaşıyanrömorkundevrilmesisonucu,5kişiölmüş,16kişideyaralanmıştı.Gerçektende,heryıl,aynımevsimdeKandalı’darenkrenkişçileraçardı.Dolayısıylaikihaberarasındakibudeğerfarkınınnedeni,ölenlerikimsenintanımamasıydı.TohumlarıçokuzaklardaatılmışolsadaKandalı’daaçıprömorklardasolanveömürleriüçayolanbuişçileritanıyanlarbaşkayerlerdeyaşıyorveonlarKandalı’danDünyayaadlıgazeteyiokumuyorlardı.Bunagöre,işçileritarlasındaçalıştırançiftçihariç,herhangibirKandalılınınilgisiniçekmeyenbuölüveyaralıların,kırmızı-beyazçerçevenindışındakalmışolmasıgayetdoğaldı.SadeceKandalıdevlethastanesindekidoktorlar,hemşirelervehastabakıcılariçin,konu,elbette,birazsinirbozucuydu.Nedeolsa,Kürtçedenilenanlamadıklarıbirdildekendilerinebirşeylersöylemeyeçalışanoinsanlarınsuratlarınaboşboşbakmakhaylisıkıcıydı.Üstelikmevsimlikişçiler,kendileriyleaynımevsimdeaçanbütünçiçeklerinaksineiğrençkokuyorlardı.Doğardoğmazçürümeyebaşlamışgibi.Aslındahepimizöyleydikamaonlarınömürlerisadeceüçayolduğuiçin,gözlegörülüpburunlakoklanacakkadarhızlıçürüyorlardı.
Sonuçolarak,gazeteninveKandalı’nınbütünilgisi,benimdeiçindebulunduğumfotoğraftatoplanmıştı.Kaymakamınarkasındagülümseyerekduran,Yadigâr’dı.Fotoğraftapekbelliolmuyorduamaaslındaonabakıyordum.Odasolumdakiilçeemniyetmüdürünebakıyordu.Odailçejandarmakomutanıolanyüzbaşıyabakıyordu.Odasağındakibelediyebaşkanınabakıyordu.Odakesinlikleoradaolmakistemeyenbabamabakıyordu.Babamdabirçocukhırsızıolarakgördüğüiçin,boğazınıkesecekmişgibikaymakamabakıyordu.Ofotoğraftakimsebanabakmıyordu.Çünkükaymakamdabanauzattığısaatebakıyordu.Saatinkadranındaüçüçeyrekgeçiyorvehemyelkovanıhemdeakrebi,köşededuranyaşlıodacıyıgösteriponabakıyordu.Odacıolduğunubabamdanöğrendiğimadamıngözleridefotoğraftakapalıçıkmıştı.Dolayısıylabütünbubakışlarzinciri,okırışıkgözkapaklarındasonbuluyordu.Müthişbirfotoğraftı!Müthişbirsahne!Yıllarsonraresminibirkitaptagördüğüm,DaVinci’ninofreskindekisahneylebenzerliğininfarkındadeğildimtabiiozamanlar...
SonAkşamYemeği...Son!İsa,hayatınınsonyemeğiniosofradayediğiiçindeğil.Osofradaanayemekİsaolduğuiçinson.Hattailkveson!İsa’nınilkvesonlokmasıdaoakşamçiğnenipyutulduğuiçin.GeriyetekbirİsabilekalmasınvebunadayanamayanTanrıkendinigöstersin,diye...AmayemekboyuncaTanrınegörüldünededuyuldu.Karınlarıtokamaruhlarıaç,12havari,önlerindekikemikleritaslarakoyupköpeklerinmerhametinebıraktılaramayinedeTanrıortayaçıkmadı.Tamda,altınyumurtlayantavuğuboşunakestiklerinidüşündüklerioandabirsesduydular.VeTanrıkonuştu:
“İnsanvarmı?”Havarilerokadarheyecanlandıkiöncebirbirlerinebakıpsonradahepbirağızdan,“Evet!”
diyebağırdılar.“Peki,insanainananvarmı?”diyesorduTanrı.
Nediyeceklerinibilemedilervegözleri,İsa’nınkemikleriniezeezeyiyenhayvanlarakaydı.“Köpekler!”diyehaykırdılar.BununüzerinebirsessizlikolduveTanrıyenidenkonuştu:“Mademinsanainanansadeceköpeklerkaldı...Ozaman,aralarındankuduzolup
aydınlananlardaçıkacaktır.”Sözünübitirdiğiandaağızlarıdalgadalgaköpürenköpekler,koşarakkaçtıvegeriye,
sadece,küçükbirtasta,İsa’nınkafatasıylaüçkemiğikaldı...Bütünbuolanlaraölümünetanıklıketmişolanosofradakiler,gerçeğikimseöğrenmesindiye,“Başkabirgerçekanlatacağız!”dediler.SadeceYahuda“Hayır!”dedi.“Böylebiryalandabenimyerimyok!”Veİsa’dangeriyekalansontasıalıpsofrayıterketti.Yahuda,pişmanlıkdenilenbataklıktagömülegömüleilerlerken,geriyekalan11havaridederhalbirhikâyehayalettiler.Buhikâyede,neİsa’yıyediklerinedeTanrı’danduyduklarıyerbulacaktı.Aksinebuhikâyedeİsa,“Bubenimetim,bubenimkanım”gibisonderecedavetkârbircümlekurmuşolacak,ancakkimseonuyiyipiçmeyecekti.Enönemliside,buhikâyedekihain,Yahudaolacaktı.Sofradankalktığıgibiİsa’yıSanhedrinMeclisi’neihbaretmeyegidenbirhain!Böyleceİsaçarmıhagerilecekvekimseonun,oakşamhavarileritarafındançiğneneçiğneneyendiğinibilmeyecekti.Ayrıcabuhikâyede,inandırıcılıkaçısındangerekliolanayrıntılardaolacaktı.Yahuda’nınihanetikarşılığındaaldığıgümüşdinarmiktarıgibi:30!Yahuda’nıngerçeklerianlatmasındankorkanhavariler,kurduklarımasaldaanlaşıpdağıldılarvearalarındabaşkabirgerçekdedikleriyalanı,önlerinegeleneanlattılar.OysaYahuda’nıntekkelimeedecekhaliyoktu.Nezamanağzınıaçsa,içinepişmanlıkgiriyordu.Zatenanlatsadakiminanırdı?11’ekarşı1!Hiçşansıyoktu.Nehakkındasöylenmeyebaşlamışolanyalanlaranedeyaşadığıgerçekleredayanabildi.Gördüğüilkdilekağacınınönündedurupelindekitasıgölgesinegömdü.Sonradaağacınenkalındalınaastıkendini...Veağacındibinebirköpekgeldi.Toprağıkazmayabaşladıvekemiklereulaştığıandakudurdu.Sonrabirköpekdahavebirköpekdahakudurdu.Bunugörenköylüler,dahaderinbirçukurkazıptasıiçineattılarveüstünütaşlarlakapladılar.Amaağızlarınıtutamadıklarıiçin,yaklaşanıkudurtanveİsa’yıçarmıhagerdirenYahuda’nınlanetlitasını,fısıldayarakdaolsaanlattılar.Asırlariçinde,kulaktankulağailerledikçe,hikâyebirheykelgibitıraşlandı.Kimyaşadığıköyünlanetlibirtaslabirlikteanılmasınıisterdiki?Dolayısıylailkunutulan,tasıngömüldüğüyeroldu.SonraYahudaçıkıpgittitekrarlanancümlelerden.Nedeolsa,adınıanmakbilegünahtı.Geriyesadeceİsa’yaaitbirtaskaldı.Vebuharlaşmasırası,tasıniçindekikafatasıylakemikleregeldi.Teknikbirnedendenötürü:“Birtasvarmış!”diyehikâyeyebaşlamak,“Birtasıniçindebirkafatasıveüçkemikvarmış!”demektendahakolaydı.Hikâyeninyayılmasıda,kolayhatırlanabilmesinebağlıydı.Sonolarakda,lanetkelimesi,masalıdinleyençocuklarıkorkuttuğuiçin,kutsaloldu!Hatta,otas,zamaniçinde,kâseyededönüştü,kadehede.Nedeolsa,gömenlerçoktanölmüştüveetraftaanlatılanlarıyalanlayacakkimseyoktu.Böylece,birneslinkurtulmakiçinçukuraatıpüstünetaşyığdığışeyielegeçirmeküzere,başkanesiller,savaşlarçıkarıpadınaHaçlıSeferleridedi...Hâlâonunpeşindeherkes.Obirtaskemiğin.Farkındaolmasalarda,İsa’dangeriyenekaldıysa,onudakemiripTanrı’nınsesiniduymanınpeşindehepsi...Oysanediyecektikiyenidenkonuşsa?Sorularınınyanıtlarıdeğişmişmiydi,bukadarzamandansonra?İnsanainanan,sadeceköpeklerdeğilmiydihâlâ?SırfTanrı’nınsestonunuöğrenmekiçin,kutsalkâsepeşindekoşmanınbiranlamıvarmıydı?Birkafatasıveüçkemikpeşinde!HükümetKonağı’ndançıkarken,bendendegeriyeenfazlaokadarkalmıştıişte!Birkafatası,üçkemikveboşluk,okadar.HiçledoldurulmuşbirGazâyadaGazâ’ylakaplanmışbirhiç...
Tabiikiönümdeaçılmışböylesinebirkapıveardımdandabeniitmeyehazırmışgibigörünenbütünbirkasabahalkıvarken,oeşiktengeçiphakettiğimeğitimialmamgerekirdi.AmaöyleyapmadımveKandalıdenilensolucandeliğindebinyıllıkbirağaçgibikaldım.Oysaokulmüdürününpuanımıaçıklamasıyla,durumumkasabatarafındanelealınmışvegelişmelerAhad’ınkontrolündenderhalçıkmıştı.Yanikaçabilirdim...Amayapamadım.Sırfbabambenisevdiğinisöylediğiiçin...Bileğimdekiyaranınüstünebasabasa!Ahadbeniseviyorsa,benkendimisevmesemdeolurdu...Ahad’ıterkedemedim...Belkidehiçgitmekistememiştim.Gidipdeodepodanuzaklaşmak...Sadecegidebileceğimihtimaliyleoyalamıştımkendimi...Çünküaslında,babam,benvedepo,Teslis’inkendisiydik!GerçekTeslisbizdik!Babamveben,sekizayaklıbirböcektik.Vedeponunıslakduvarlarında,düşekalkayürüyorduk.Doğuştanaynıdilikonuşuyorduk.Sadecedepoyuanlatmayayarayanbudili,bizdenbaşkakimseanlamıyordu.DiğerinsanlaryaratılmışyadaGüneşsistemindekiherhangibirbeyazdeliktenyeryüzünepüskürtülmüşolabilirdiamabizbaşkaydık.Dünyaüzerinde,evrimlehayatbulmuşolantekcanlılarbizdik.Sadecebiz!Vedepo,evrimdi!Diğerinsanlaraynıruhunfarklıihtimalleriyken,bizaynıihtimalinbaşı,ortasıvesonuyduk!Nefestutularakgidilenbiryerdeyaşıyorduk.Evrenindışında.Depoda...Annelerimizdünyayabizimleateşetmişti.Birermermigibidoğmuştukveönümüzekimçıkarsa,karnınıdelmekiçindepodauçuşuyorduk.Menzilimiz,ömürlerimizdi.BizimadımızHikâye’ydi.İkiadamvebirdepoylailgiliydik.AmaKandalı’danDünyayagazetesibuhikâyeninvazgeçişbölümünühaberyapacakkadarönemsemedi.Dahadoğrusu,özellikleönemsemedi.Çünküeğitimimekatkısunacağınadairsözvermişolanlarınbaşında,gazeteninsahibigeliyordu.Dolayısıyla,konuyubirazkurcalasamasrafçıkarabilirdim!AyrıcaKandalıhafızası,unutmasıyladeğilamayanlışhatırlamasıylameşhurdu!Çokgeçmeden,benimİstanbul’agitmişolduğumainandılarvehepöylehatırladılar.Sokaktagörüncede,İstanbul’aokumayagitmişoçocuğabenzettiler...Bendedepomadöndümvebirduvarına,mekanizmasıylaoynadığımiçinsaniyeçubuğuher150salisedebiratan,beyazkadranlı,büyükbirsaatastım.Zamanıbirbuçukkezyavaşlatanbirsaat.Çünkükaçaklarınbileklerindebasılacakyarayoktu.Onlarınbileklerindesaatlervardı.Veosaatleri,kamyondanindikleriandatopluyordum.Telefonlarıolmazdı.Soyulmaktankorktuklarıiçin,bingizliceplikumaşlarasarınırveonlardadasadeceazmiktardaparataşırlardı.Paraylailgilenmiyordum.Benimişimzamanlaydı.Obeyazkadranda,geçmekbilmeyendakikalarabaktıkçabaşlarınıduvarlaravurmalarıylailgileniyordum.Ancakozamananlayabilirlerdi,Ahad’ıntekparmağıylabanaverdiğiacıyı.Madembenkendimionlarınyerinekoyamıyordum...Ozamantersinideneyecektik.Sadecetersinideğil,herşeyideneyecektik...Banainsanıöğreteceklerdi.Bendeonlarlaacımıpaylaşacaktım.Madembabambenisevdiğinisöylemişti...Ozaman,tekkurtuluşumuzbuydu.Birdetabii,hepbirliktekendimiziöldürebilirvekonuyukapatabilirdik.Bütünokaçaklarveben.Amaonlar,hangidindeintiharyoksa,onainanıyorlardı!Oküçükhesaplarınınfarkındaydım.Okadardaaptaldeğildim.Okadardadeğil!Belkide...Belkidekaymakamınverdiğiosaatikolumatakıpİstanbul’agidenilkotobüseatlamadığımiçin...Okadarvebukadarveşukadaraptaldım!Çünküokolsaatiyerine,üzerimdesüreklitaşıdığımtekşey,Cuma’nınkâğıttankurbağasıydı.Üstelikartık,sırtınabasıncazıplamıyordubile.Tekyaptığı,Cuma’nınsesinitaklitedipbenimlekonuşmaktı.Yadabenhayalgörüyordumvekonuşan,Cuma’nınkatlayakatlayabirkurbağayaçevirdiğikâğıttakiresimdi.Kendiçizdiğibirresim.Birdağresmi.Yadabirtepe.Yadabirkayalık.Düzbirduvargibiolanyamacındaikioyuk.Veikioyuğuniçindeikiheykel.Çevrelerindede,başkakayalıklarvebaşkakaranlıkoyuklar.Mağaragirişlerinebenzeyensiyahnoktalar.Oüçkelimelik
Türkçesiyle,“Ben,ev!”demişti.Hiçbirşeyanlamamıştım.Deliolduğunusanmıştım.Üstelikheykellerinbüyüklüğünükollarınıaçaaçagösterdikçebenimledalgageçtiğineeminolmuştum.KayalıklaraoyulmuşdevheykellerveyinebirkayalıktakionlarcadeliktenbirindeyaşayanbirCuma!Anlattıklarınınhiçbirineinanmadığımıgörüpgülmüşvekâğıdıkatlamayabaşlamıştı...Neredenbilebilirdimki?..AfganistandiyebirülkeninHazaracatdiyebirbölgesindeBamiyandiyebirvadiolduğunuveinsanların,Budistkeşişlertarafından1.500yılöncekayalıklaraoyulmuşmağaralardayaşadığınıneredenbilebilirdim?Hatta6.yüzyıldanberi,hersabah,yinekayalıklaraoyulmuş,biri53,diğeri35metreboyundaolanikiBudaheykelinebakarakuyandıklarınıneredenbilebilirdim?Büyükolanın,Buda’nın,boşluğunvücudagelmişhalinitemsiledenVairocanaolduğunu,bununda,heykelinduruşuna,yanimudra’sınabakılarakanlaşılabildiğinineredenbilebilirdim?AyrıcaBuda’nınSakyahanedanındangeldiğini,dolayısıylaküçükolanheykelinadınındaSakyamuniolduğununeredenbilebilirdim?Vekimbilebilirdi,benimlekiminkonuştuğunu?Kurbağamı,yoksaikiBuda’danbirimi?..Kimbilebilirdi?Nezamanoresimdekiikidevebaksam,aklımaDordor’laHarmin’ingeldiğini...Benbilefarkındadeğildimaslında...Nedenoresmebakıncaonlarıdüşündüğümübilmiyordum.Belkide,ikiyanımdanyükselmişveoçocuklukhayatımıtaşımışikisütunolduklarıiçindi.Birzamanlar,hayatüstümeyıkılmasındiyeikiyanımdadurduklarıiçin...Belkidebaşkabirnedenidahavardı,onlarıdüşünmemin...
“Biliyormusun?”demiştiHarmin.Teknedeoturuyorduk.Güneşdoğdudoğacakgibiydivegökyüzürenktenrengegiripbiralçalıpbiryükseliyordu.
“Kısırdöngüaslayokolmaz.Sadecegenişler,sonradakendiniunutturur.Niye?Çünküdöngüdediğin,bildiğindaire.Üstündetamturatmakokadaruzunsürerki,aynınoktadanikincikezgeçtiğinianlayamazsınbile.Hattabazen,kısırdöngüöylebirgenişlerkibaşladığınyeredönmeyeömrünbileyetmez.İnsanda,körbiratgibikoştururüstünde.Düzgittiğinizanneder.İlerlediğini.Hattailerlerkenöldüğünüdüşünüpsonnefesinibilehuzurlaverir!Amakörolmakşart,tabii!Yoksaanlarsınaynıyerdedönüpdolaştığını.Onuniçinyaşlılarıngözleribozulur,anlıyormusun?Aynıyerdentekrargeçtiklerinianlamasınlardiye.Kısırdöngüyekarşıdoğalbirsavunmadıraslında,körleşme.Mekanikbirtepkidiryani!Hayatınkendisigibi...Hattabuyüzdenhayatdabukadarsıkıcı!Çünkühayatdasadecebirtepki.Şimdi,bakşuçevrene!Herşeyhayatındüşmanı!Yediğin,içtiğin,nebileyim,aldığınhernefes,herşey!Hayatdaişte,bunakarşıbirtepkidenibaret!Tabiienbaştadaölümekarşı!Okuldaöğretmişlerdir.Nedirbilimintemeli?Etkivetepki,değilmi?Nedemek,biliyormusun?Doğadakiinatlaşmademek!Herşeybirinatmeselesi.Özellikledeyaşamak.İştebuyüzdendehayat,maçınkendisinişerefgolüsayan,inatçıbirasalaklartakımınıizlemekkadarsıkıcı.Dolayısıylabirumutyadabiramacagerekyok,hayattakalmakiçin.Öleceğinibilmekyeter.Hayattasınçünkütehlikedesin.Hayattasınçünkühersaniyeölüyorsun.Okadar.Hayatınınanlamıiştebu:Ölümkorkusu!Anlıyormusunbeni?”
Anlamamıştım.NasılçözebilirdimkiHarmin’innedemekistediğini?13yaşındaydım.Belkide12.
“Dolayısıyla,eğergerçekbirhayatyaşamakistiyorsan,gerçektendebiramacınolsunistiyorsan,önceölümkorkusunuatacaksınüstünden!Doğardoğmazelinetutuşturduklarıoölümkorkusudenilen,hayatın,oyanındabedavadanverdiklerianlamıvarya,işteönceonufırlatıpatacaksın!Ancakozaman,özgürolursun!Ancakozaman,gidipdehayatınıngerçekanlamınıbulursun!Şimdibanabirsözver.”
“Peki”demiştim.
“Ölümdenaslakorkmayacaksın.Çünküokorkuvarya,budünyadaseniköredecektekşeyo!”
“Söz”demiştim.“Korkmam.”Gülmüştü.Sonradabirsigaradahasarmıştıkendine.“Pekinasılkorkmayacağınıbiliyormusun?”“Yok”demiştim.Bileğindekidövmeyigöstermişti:Deadtobefree.Amaİngilizcebilmiyordum.Henüz.“Hayatölümedahil,Gazâ.Birişebaşlamak,bitirmeninyarısı,derlerya.Doğmakdaöyle
işte.Ölmeninyarısı.Bunukabulet,yeter.İnan,demiyorum.Çünküinanacakbirşeyyokbunda.Bildiğin,doğa!Gör,yeter...Zatenbirölüolduğunugörvekabulet.Gerisigelir.”
“Yasen?”diyesormuştum.“Senkorkmuyormusunölmekten?”“Benmi?Benkarayabileçıkmaktankorkan,aptalıntekiyim.Tekyaptığım,iştebuteknede,
öyleceoturupdurmak!Lotusçiçeklerinibilirmisin?Nilüferlerebenzerler.İşteonlargibiduruyorumbusuyunüstünde.Dordordaöyle...Odaduruyor...Başkadabirhaltettiğimizyok.”
Cuma’nınyaptığıoresimdekiheykellereherbakışımdaaklımaDordor’laHarmin’ingelmesinin,sadeceikidevolmalarıylailgisiyoktu.Birdelotusçiçeklerivardı...Yıllarsonraöğrendim.Lotusçiçeklerinin,suyunüstündeveBuda’nınelindenedendurduğunu...Renklerinegöredeğişenanlamlarının,bilgeliktenyolaçıkıpaydınlanmadangeçtiğinivezihinselduruluktadinleniphuzuratırmandığınıöğrendim.Hayatınherderinliğinedalıpçıkmakiçinnefeslerininasıltuttuklarınıvetabiikiaralarındakurbağalarındolaştığınıöğrendim.Islakkâğıtlardanyapılmışgibidurankurbağaların...Birazuzunsürdühepsiniöğrenmem.Nedeolsa,anlayaanlayagidiyordum.Anlayaanlayagidincedeyoluzuyordu,tabii.Amaacelemyoktu.Gittiğimyerekimsegeçkalmıyordu.İstesedekalamıyordu.Çünkünereyegideceğinibileniçingeçkalmakyoktu.Zatensözkonusuolan,geçkalınabilenyadaerkengidilebilenbiryerse,yolaçıkmayabiledeğmezdi.ŞimdiyanımdaHarminolsa,“Sadeceölmektenkorkanlarrandevualır”derdi.“Sadeceonlar,randevuylagidilenamaçlarasahiptir.4yılsonramutlakamezunolur,6yılsonrabirişegirmezsedelirir,10yılsonrabiryolunubulupevalır,50yılsonradaenfazlaonfarklıölümdenbiriylehayatıterkederler!”Harminbiryanımdaysa,diğeryanımdadaDordorolacağından,odabağıraçağıraeklerdi:
“Randevuylamıgeldindünyaya,amınakoyayım!Nerandevusu!Negeçkalması!Neerkeni!Varsabiryolun,yürü!Yoksadaotur,öyledur!Bilirmisinlotusçiçeğini?”
“Harminanlatmıştı,Dordor!”desem,öncebirsuratımabakarsonradaesrarındanbirnefesçekipkonuşurdu:
“Birdebendendinle!..Bak,bendemerakettimşimdi!Kimbilir,nasılanlatacağım?”
33kişilikkafilenin,deponunfarklınoktalarınadağılıp,kendileriniyerebırakışlarınıizledim.Sırtlarınıduvarlarasürtesürteçömelipoturdular.Sadecebiriayaktakaldı.Kimbilirhangideliklerdengeçerkenkırılmışgözlükçerçevesiniortasındanbantlamışolan,gençbiradamdı.Gözgözegeldik.Birzamanlarbenimdeokuldasözistemekiçinyaptığımgibiişaretparmağınıkaldırıpkonuştu.
“BenbiliyorTürkçe.”“Bende”dedim.Güldü.Bengülmedim.Sordum:“Nevar?”“Nezamangidecekbiz?”Enazındancümleyebenzerbirşeykurabiliyordu.“Adınnesenin?”“Rastin.”“HepinizAfganistan’danmısınız?”“Evet.Amabaşkabaşka.Tacikvar,Peştunvar...”“Senhepsiyleanlaşabiliyorsun,değilmi?”“Evet.”“Ozaman,senbenimtercümanımolacaksın.”“Tamam...Söyle.”“Şimdideğil.Şimdilikbukadar.Sonragelirimben.”“Nezamangidecek?”“BilmiyorumRastin.”“Seninisim?”“Gazâ.”Güldüvekonuştu.“Gazâ?Senmücahit?”Eliniuzattı.Tokalaşacaktıkherhalde.Yerindibinde!Deneyebilirdim.Bendeuzattımelimi
vesankisıradanbirgünde,sıradanbirnedenletanışıyormuşgibitokalaştık.Hatta,alışkanlıktanolsagerek,“Memnunoldum”bilededim.Yinegüldü.
“Ölümyok,memnundeğil.”“Ne?”“Mücahitölür,ozamanmemnun.”Gidecektimamaelimibırakmıyordu.Uzunuzuntokalaşaninsanlarıhiçanlamıyordum.
Hayatlarıboyuncatutmayıbeklemişgibibirtürlübırakmazlardı,elegeçirdiklerieli.Ayrıcabukarşımdakiadam,yorgunluktanölüyorolmasıgerekirken,hâlâgözleriminiçinebakıpgülereksöylediğişeyinkomikolduğunabeniiknaetmeyeçalışıyordu.Tamelimiçekipgidecektimkisordu.
“Sen,talebe?”“Evet.”Yalansöylüyordum.“Bendetalebe.KâbilÜniversite.Hukuk.”Bütünkemiklerinihissettiğimzayıfparmaklarınıgevşettiğiandaçektimelimi.Birazhızlı
çekmiştim.Elihavadakalmıştı.Amaumurumdaolmadı.Nasılolsa,bizdenarkadaşolmazdı.“Kovavereceğimşimdi.Dağıtırsın.”“Kova?”“Tuvaletyok,kovavar,anladınmı?”
Yüzününheryerinikaplayanogülümsemesitekhamledesilindi.Tamdasıradanbirsosyalleşmeiçindeolduğunainanmışken,konunun,aniden,bağırsaklarınaveiçindebulunduğudurumunboktanlığınagelmesi,insanlıkonurundabirkovakadardelikaçmıştı.Anlayabiliyordumartıkböyleşeyleri.Hâlâutanabilenlerincanlarınınnasılyandığınıhissedebiliyordum.15yıldırKandalı’dançıkamamıştımamaenazüçkıtadaninsanayağımakadargelmişti.Ayağımakadargelipayağımabasıpgidenlerdeolmuştubuarada,amaartıkhepsinitanıyordum.Kaçakların,yabancısıolduğumbirtürükalmamıştı.BuRastinde,büyükihtimalle,politiknedenlerleülkesiniterkedenlerdenbiriydi.Çünküözellikleonlarıngözlüklerikırıkolurdu.Karşılarınaçıkmışherpolisbiryolunubulupogözlüklerikırabildiğiiçin!Dahafazlakitapokumasınlar,diye.AmaRastintoparladıkendini.
“Anladım,kova!Sennumunetopluyor,testiçin!”deyipgüldüyine.Yanıtvermedim.Sadecebaşımısallayıpçıktım...Deponunkapağınıkilitleyipmasamın
başınageçtim.Hangardakimetalmasa,benimofisimdiartık.Babamınmarangozlukişlerigeridekalmıştı.Üzerindeduranmonitördendepoyuizliyorvekafilelerhakkındanotlaralıyordum.Hatta,yanındayazıcısıylabirliktebirbilgisayarımbilevardı.Hafızasındadayüzlercedosya.Odosyalarıniçindede,depodangeçmişyüzlerceinsanhakkındabilgiler...Öncelikle,kafileleri,depodakalışsürelerinegöreayırmıştım:2,7,14ve14GündenFazlaolarakdörtanagrupvardı.Çünküdavranışlarınıntemeldeğişkeni,depodageçirdiklerisüreydi.Yanidepoömürleri...2günle5günarasındabelirginbirfarklılıkgöstermiyorlardı.Ama7günüdoldurduklarında,bir7gündahadepodakalacaklarınıdüşünmeyebaşladıklarındantepkileridehızladeğişiyordu.Bunundışında,kafiledekierkekvekadınsayısıdaönemliydi.ErkekÇoğunluk,KadınÇoğunlukveEşitadındaüçaltdosyamdahavardı.Kadınlarınsayıcaüstünolduğukafilelerdahasabırlıvezorlaşanşartlarakarşıolağanüstüdirençliydi.Erkeklerinçoğunluktaolduğukafilelerdeyse,sikmekistediğimkadınınbanasunulmaoranı,şaşırtıcıbiçimde,dahayüksekti.Ayrıca,kafiledekiinsansayısıda,kilitbirunsurdu.Bununiçinde,5,15,30ve30’danFazlaadındadörtdosyamvardı.5kişilikbirgrubundirencinikırmakyadabirbirinedüşürmeksonderecezordu.Ama30kişiyi,dahadepoyagireliüçsaatbileolmamışken,içlerindenbirinilinçedecekhalegetirmekmümkündü.Yada30kişidenfazlaolanbirkalabalıkistediğimkadınıtereddütsüzbanagönderirken,5kişilikbirgrup,bunuyapmamakiçin,ölümübilegözealabiliyordu.Vebütünbunlarlaberaber,Milliyetler,EtnikKökenler,YaşOrtalamaları,EğitimDüzeyleri,Meslekler,TüketilenYemekMiktarı,SusuzluğaDayanıklılıkveaklahayalegelebilecek,insanadair,ölçülebilirnetürözellikvarsa,adlarınaaçılmışdosyalarımvardı.Çünküçokönemlibirşeyesahiptimartık:Zamana.Okulubırakmıştım.Eğitimhayatımı,babamınkollarıvekendiellerimleboğmuştum.Aslındagayetiyiolmuştu.Çünkübaşkabirokulabaşlamıştım.Bütünderslerindeinsanlığınişlendiğibirokula.Üstelikistediğimkadarkitapdaokuyabiliyordum.Amaartıkmaceraromanlarıylailgilenmiyordum.Şehirdekikitapçılaragittiğimde,kimseninyanaşmadığıraflarayöneliyorvekimseninkapağınıaçmadığıkitaplarıkarıştırıyordum.Dordor’laHarmin’inkaranlıkkitaplarındageçenheryazaradınınpeşinde,babamınverdiği,harçlıktanmaaşaterfietmişolanparaylakoşturuyor,bulduğumunboynunabirvampirgibidişlerimigeçirip,neyazmışsaemiyordum.Tabiikibaşkalarıda,okitaplaragizlenmiş,insanailişkinteorikbilgileriokuyordu.Amakimseninayaklarınınaltında,benimgibi,birinsandolusulaboratuvaryoktu.Kalabalıkiçindekibiryetişkininartansıcaklıkkarşısındakiolasıtepkilerininbirincihamurkâğıttasıralanmasıyla,bunundeneyiniyapıpizlemekarasındabüyükfarkvardı.Gerçeklikkadarbirfark!
15yaşındaydımvenevicdanımvardı,nedebirarkadaşım.Ender,babasınınyediğirüşvetlerdenkendisinedüşenpaylaşehirdekiözelokulakaydedildiğihafta,sınıfındakilerdenharaçtopladığıiçindisiplineverilmişti.Biraysonra,derssırasında,nedensizcebirsigarayakıp,küçükdeolsayangınçıkarmış,üçaysonrada,biröğretmeneyumrukattığıiçinokuldanatılmıştı.Aradasırada,kasabanıntekcaddesinde,kendisigibiKandalı’yaköksalmışkaktüsçocuklarla,voltaatarkengörüyordum.ArtıkEnder,kendikendinedegülmüyordu.Aslındahiçgülmüyordu.Yabirkavgadanyeniçıkmışyadabirkavgayayenigirecekmişgibikaşlarıdaimagözlerinieziyor,dudakkenarısigarasıyla,KandalıMafyasıgibibirçizgifilmdekendinebaşrolarıyordu.ÜstelikneilginçtirkibabamlayaptığıbirkonuşmadaYadigâr’ınşöylesöylediğiniduymuştum:
“Neyapıyorsam,oğlumiçin!”Bucümleyibiryerlerdenhatırlıyordum!..AmaYadigârciddiydi.Evet,belki,kendisi,
yasadışıolannevarsa,omzundakirütbelerekadar,içinebatmıştıamaaslındatekisteği,Ender’in,büyüyünce,kimseninastıolmayacağıbirhayatkurmasıydı.Bununiçinde,zamanındakendisindenesirgenmişolan,oiyieğitimdenilenantibiyotiğe,oğlununmutlakakavuşmasınıistiyordu.HernekadarEnder’inmidesi,böylesibirkavuşmanınhayaliylebilebulanıyorolsada!..Yadigârdabirhayalperestti.ÇünküEnder’easlalayıkgörmediğiastsubaylık,sadeceordudayoktu.Devletbaşkanlarıbilebazenbirerastsubaydı.Hattaonlar,emirleriniüstlerindendeğil,teorideaynırütbedeoldukları,başkaülkelerindevletbaşkanlarındanalırdı.Sonuçta,Yadigâr’ın,vicdangözyaşlarınabulanmış,oğluylailgilibütünıslakrüyalarınarağmen,Ender’intekkariyerplanıKandalıMafyasınınbirparçasıolmakgibigörünüyordu.AmaEnder’inbilmediğideşuydu:KandalıMafyası,kendibabasıydı.BirdeAhadveben...Belkibaşkalarıdavardıamaşimdilikonlarlailgilenmiyordum.Sadece,kasabanıntekcaddesindekarşılaştığımızda,Ender’ebellibelirsizbirselamveriyorvesıraarkadaşımkenhiçbirşeyinfarkınavaramayanoküçükçocuğunbirsiyahgömlekliyenasıldönüşebilmişolduğunudüşünüyordum.Hattaonunbudönüşümübanayenibiraraştırmakonusuiçinilhamkaynağıbileolmuştu.Ender’in,durupdururkensiyahlarabürünüp,elindekitespihi,karşısındakiningözünü,imamesiyleçıkaracakmışgibisallamayabaşlamasınıntekaçıklaması,güçarayışıydı.İçinegirdiğiherortamda,gücünteksahibiolmak.Şiddetiçağrıştırdıkçakorkuyaymakvekorkuyaydıkçagüçlüolmak.Böylece,birkezoaradığıgücekavuştumu,heryalnızkalışında,kendisindegörmektennefretettiğiveokuldaykendışlanmasınanedenolduğunudüşündüğü,kusurlarıyokolupgidecekti.Bunuda,Ender’iartıkliderleriolarakkabuledecekolandiğerçocuklaryapacaktı.LiderEnderGüneş’inDünyaetrafındadöndüğünüsöylesebilekimseaksiniiddiaetmeyecekti.Çünkübirbaşkasınıngüçtekelinikabullenmeninilkşartıinkârdı.Kişinin,kendisinivegerçekleriinkârı.Özellikledeliderinineksikliklerinininkârı.Dolayısıyla,Ender’inbirsalakolaraksaygıgörmesininveyüzünekarşıbirsalakolduğusöylenmedenyaşayabilmesinintekyolu,böceksiçevresindekitekotoriteolmasınabağlıydı.Evet,konubukadarbasitti.Amaburadabitmiyordu.Çünkübütünbunlar,dahagenişbirkonuylailgiliydi:İnsanıniçindekiyönetmeisteğiyle.Diğerinsanlarüzerindehükümsürmeyadaherhangiboyuttakiherhangibirotoriteyedönüşmeisteğiyleilgili...Neden,bazıinsanlardabuistekgölgesindenbilehafifken,diğerlerindebindamarçatlatacakkadarağırdı?Nasıloluyorduda,bazıinsanlargerikalanherkesiyönetmediklerisürecekendilerinizavallıbirorospuçocuğugibihissediyorlardı?Otoriterlikbirvirüsmüydü?Ortayaçıkmasıiçin,toplumunbağışıklıksistemininçökmesimigerekiyordu?Yöneticilik,bağımlılıkyaparmıydı?Eğeröyleyse,buuyuşturucununtorbacısı
kimdi,gramıkaçagidiyorduveaynıetkiyiyakalayabilmekiçinherdefasındadozunuartırmakşartmıydı?Sonolarakda,insandenenoyuncak,nedenkendinibudenliönemsiyorveönemsenmekiçinkarayavurmuşbalıkgibiçırpınıyordu?Muhtemelen,bütünbusorularınyanıtlarınınzemininde,Harmin’insözünüettiği,ölümkorkusuyatıyordu.Yanihayatınsahteanlamı!Tabiieğerortadabirölümkorkusuvarsa,elbetölümsüzlükisteğideoluyordu.İşte,otoriteolmakdabuisteğikarşılıyordu.Belkiinsanıgerçekbirölümsüzedönüştüremiyorancakenazındanöyleymişgibihissetmesinisağlıyordu.Vehayatlarınıölümkorkusuüzerineinşaedenbütünzavallılar,ölümsüzlükiksiribulunanakadar,ölümsüzlükhissiyleidareetmekzorundaydı.Zatenidareetmekdeotoriteninuzmanlıkalanıydı...
Gerçektendeüzerindedüşünülmesinivedeneyleryapılmasını,fazlasıylahakedenbirkonuydu.Nedeolsa,Enderlerheryerdeydi.İkiliilişkilerdenmilyonlukpolitikilişkilerekadar,heryerde.Karşılarınaçıkacakenküçükfırsatınpeşindeydihepside.Gücügüçsüzkenyakalayıpelegeçirmekiçin,hayatlarıboyuncapusudabeklemişvebelkideopusudaölüpgidecekolangizlitiranlarınyanlarındangeçipgidiyordukhergün.Hattaenyakınımızdabileolabilirlerdi.Ailemizde,dostlarımızınarasında,heryerde.Kimbilebilirdikimindiktatörolduğunu?Sokakta,yalnızbaşınayürürkenbelliolmuyorduki!Yadabirdepodaoturmuşvebaşınıellerininarasınaalmışken...
Rastin’indeiçindebulunduğu33kişilikkafile,tamdabütünbunlarıdüşündüğümbirzamandagirmiştihayatıma.Aslındabirazdaistisnaiolarakgirmişti.Çünküaylardanşubattı.Ülkelerindenkaçmakiçinyazıbekleyemediklerinegörehayliaceleleriolmalıydı.Enazından,fiyatlarınbirazdaolsadüştüğübaharıbekleyebilirlerdi.Yasalturizmpiyasasınınaksine,yasadışıyolculuklardayükseksezon,sonbaharvekışaylarıydı.Nedeolsa,aşılmayıbekleyendağlarınboylarıkaryüzündenuzamış,ölümegidenbütünyollardabuzlanıpkısalmışolurdu.Ancakbütünbunlarıgörmezdengelipyolaçıktıklarınagöre,birbildiklerivardı.Hattabuöylebirbilgiolmalıydıkidiğerbütünbildikleriniunutturmuştu.
Babamdörtgünlüğüneşehregitmişti.Aruz’unadamlarıylabuluşmaya.Dordor’laHarmin’inyerinegeçmişolankaptanlarhakkındakonuşacaklardı.İşeyaramazheriflerdi.Süreklisorunçıkarıyorlardı.Aslındanormaldi.Egedenilenakvaryum,yıllarcasırtındataşıdığı,DordorveHarmingibiikisuçiçeğinibirdahazorgörürdü!Herneyse...
Dolayısıyladepodakilerveben,dörtgünlüğünebaşbaşakalmıştık.Üsteliktekneleredeenazikihaftadanöncebinmeyeceklerdi.Babamdanduymuştum.Demekki,elimdeenaz15günlükbirmalzemevardı.Dünyanınenbilimselçalışmasınıbaşlatabilirdimartık!Birbaşlığıolmasıgerekiyordu.BilgisayardabirdosyaaçtımveadınıGücünGücükoydum.
Aslındaprojemgayetbasitti.Depoyubirülkegibidüşünecektim.Kafilede,halkolacaktı.Yaşamkoşullarıüzerindeoynayacak,belkiiçlerindenbazılarınaayrıcalıklartanıyacakvegeneltepkiyiölçecektim.Bunabenzeryüzlercebilgisayaroyunuvardı,biliyordum.Amabaşkaçocuklarınooyunlarıoynamayadevametmesininnedeni,hiçbirininelininaltındabirdepoinsanolmamasıydı.Oçocuklardabunubilmiyordu...
Öncelikle,birliderleriolmasıgerekiyordu.Deponunüstündekihayatta,yanigerçekolanda,bunubelirlemeninçeşitliyollarıvardı.Örneğin,fizikselaçıdanaralarındakiengüçlükişiliderolabilirdi.Bununiçinde,birbirlerininkanınıakıtmaları,belkideöldürmelerigerekirdi–kibabammalıneksilmesiniaffetmeyeceğindenbuyöntemiunutabilirdim...Yadahangisienzenginse,yöneticioolurdu.Ancakböylebiryoldaizleyemiyordum,çünkübuncayıldansonra,yanlarındataşıdıklarımiktarlarınçokazvehemenhemenaynıolduğunuçoktanöğrenmiştim...Böylecegeriye,belkideenilginçolanyöntemkalıyordu:Lideriseçimle
belirlemek.Demokrasi!Enmantıklısıbuydu.Sonuçta,toplumlaliderilişkisi,aynıkafestekapalıkalmışbirinsanlabirhayvanındurumundanpekfarklıdeğildi.Diktatörlüktekafesinkapısıbirdenaçılırveiçeriaçbiraslanatılırdı.Amademokrasi,insanınnetürbirhayvanlakafesekapatılacağınıseçmeözgürlüğüydü.Etoburmu?Otoburmu?Omnivormu?Tekmigezer?Sürühalindemiavlanır?Neslitükenmekteolanbirtürmüdür?Evcilleşebilirmi?Vebunlarabenzersorularınyanıtlarıgözönündebulundurularakbirseçimyapılabiliyordu.Tabiiyinedeortadabirkafes,birhayvanvekilitlibirkapıvardıamayapacakbirşeyyoktu.Dünyanıngerçeklerişimdilikbudüzeydeydi!Ayrıca,diktatörlüktehayvanölenekadarkafestekalırken,demokrasideancakbirsonrakiseçimekadarhükümsürebiliyordu.İnsanda,bedenindekidişizlerinisayıpkaçkiloetininyadaparmağınıneksildiğiniölçebiliyor,bunagöredekafeshayatınıaynıhayvanlasürdürüpsürdürmeyeceğinekararverebiliyordu...
Evet,depodakiler,liderleriniseçmehakkınasahipolacaktı.Hattabelkidedepohalkı,demokrasiyi,gerçekhayattakilerdençokdahafazlahakediyordu.Nedeolsadepogerçekbirkafestiveoinsanlar,etraflarınısarmışduvarların,sırtlarınıyaslayacakkadarfarkındaydı.Amagerçekhayattakilerinhiçbirşeydenhaberiyoktu.Özellikledebirkafesteyaşadıklarından!Haritalarabaktıklarındasadeceçizgilergörüyorlardı.Kırmızısınırçizgileri.Hatta,birkafesolduğunufarkedemediklerikafeslerininsınırlarınaokadarâşıklardıkibukırmızıçizgilerikorumakiçinölür,dirilir,sonradayenidenölebilirlerdi.Vatandaşlıkbağıylakendileriniboyunlarındandemirlerineastıklarıokafesikorumak,bironurmeselesiydi.Belkidehaklılardı.Nedeolsa,insanoğlununonurmeselesihalinegetirebileceğipekbirşeyidekalmamıştı.Örneğin,dürüstlüğüonurmeselesihalinegetirmesiiçinartıkçokgeçti.Çünkübiyolojikgerçeklerbirgündedeğişseveinsanyalansöylediğianda,beyinkanamasındanölse,dünyaöyleboşalırdıkidinozorlarayenidenyeraçılırdı!Yadaörneğin,kaynaklarınadilpaylaşımıgibibirkavramıdaonurmeselesiyapamazdı.Asla,ortayaçıkıp,“Yabudünyadatekbiraçbilekalmayacakyadakendimiöldürürüm!Böylesineşerefsizbirhayatadayanamam!”diyemezdi.Heleçocuklarlailgilihiçbirşeyionurmeselesiyapamazdı.“Baktım,çocukçalıştırıyor,bendeçektimvurdumpatronu,hâkimbey!Bizimoralardanamusmeselesidir!”demişyadadiyebilecekherhangibirivarmıydıbudünyada?Yada,vurulankişininçocukçalıştırıyorolmasınıağırtahriktensayıp,katilincezasındaindirimöngörecekherhangibirkanun?..Dolayısıyla,onurmeselelerininbilegerçekçibirtarafıolmasıgerekiyordu.Örneğin,kadınlarvebekâretleriyleilgiliolmasıçokdahamantıklıydı!İştebu,gerçekçibironurmeselesiydi!Yadabirkandavası!Yadainandığıdinintartışılması!Yadaahlakınıneleştirilmesi!Yadaiçindeyaşadığıkafesinsınırlarıylaoynanması!Bunlarçokdahamantıklıkonulardıvesürdürülebilirekonomiyezerrekadarzararlarıyoktu.Dolayısıyla,insanlıktarihidenilenveiçindebirikmekteolanmetangazıylaüçüncüdünyasavaşınınilkpatlamasınıngerçekleşeceğiçöplük,artıkonurmeselesiyapılamayacakkonularladoluydu.Hernekadar,dünyaharitasındakisınırçizgileriaklıbaşındabirdünyadışıvarlığasondereceklostrofobikgelecekolsadayapılabilecekbirşeyyoktu.Evet,osınırlarüçkişilikbirasansörkadarklostrofobiktiamainsanındabirasansördeolduğunuunutabilmesininyollarıvardı.Biraşağı,biryukarıgitmekgibi.Osınırlarahapsolmuşinsanlardazamanlarınıböylegeçiriyorduzaten.Vatandenilenodaracıkasansörlerdebiraşağı,biryukarıgidipgelerek.Veherkattaaçılankapılarınarasından,başkaasansörleriniçleriniizleyerek...Depodakilerindurumudahadakötüydütabii.Onlar,daima-1’deydivehiçbiryeregittikleriyoktu.
Monitördenizliyordum.Birbirleriylekonuşmadan,öyleceoturuyorlardı.SadeceRastin,hâlâayaktaydıvebirheykelgibiduruyordu.Nereyebaktığınıçözmeyeçalışıyordumkibaşını
kaldırdıvegözgözegeldik.Depodakialtıkameradanenyakınolanınabakıpelsalladı.Sonradagidip,boşbulduğubiryereoturdu.Cebindenbirkâğıtvekalemçıkardı.Yazmayabaşladı.
Banabenziyor,değilmi?Bilmem.Bencebenziyor...Baksana,odabenimgibibirşeylerkaralayıpduruyor.Demekki
herbeşyıldabir,budepodanbirCumageçiyor.Olabilir...Cuma?Efendim?Senniyekaçıyordun?Boşver.Öldüreceklerdiseni,değilmi?Boşver,dedim.Devletmiöldürecekti?Devletbirkelimedir,Gazâ.İnsanlaröldürür.Öldürülecektinama,değilmi?Ölümdenkaçmakiçinçıktığımyoldaöldüğümüdüşünmekistiyorsun.Sırfkendini
dahaçoküzmekiçin.Dahadapişmanolmakiçin.10yaşındaydınGazâ!Dahaküçücükbirçocuktun.Düşünmeartıkbunları.
Düşünmüyorumzaten,hissediyorum...Buinsanlarlaoynadığınoyunlarısevmiyorum.Biliyorum.Yapmaozaman...Nekadaryorgunolduklarınabirbaksana.Kimbilir,nekadar
korkuyorlar...KimsebendendahayorgunvekorkakolamazCuma!Kimse!Öylemi?Bencebirdeannenidüşün!Kendiçocuğunuöldürecekkadarkorktunmu
senhiç?Eğerbunubanabirdahahatırlatırsan,giderşuvanayıaçarımvebuinsanlarınhepsi
boğulupgeberir!Uçurtmanınkuyruğunasimitparçalarıbağlayıpgökyüzündekikuşlarıbeslemeye
çalıştığıngünlerihatırlıyorumda...Neredennereye...Değilmi?Onuhatırlayamazsın,Cuma.O,seniöldürmedenönceydi.Şimdisusdaseyret!..Seyretde,o
kelimedediğindevletcümleiçindenasılkullanılıyormuş,öğren!
“Gazâ!Gidiyorbiz?”“Hayır,Rastin,dahahaberbekliyoruz.Amaesasbaşkabirkonuvar.Birsözcüseçmeniz
gerekiyor.”“Sözcü?”“Evet,birliderinizinolmasılazım.”“Neden?”“Çünküyolunbundansonrasıiçinbirtakımkararlaralmanızgerekecek.Kalabalıkbir
grupsunuz.Kimsesizetekerteker,neistediğinizisormaz.Onuniçin,aranızda,güvendiğinizbiriniseçinkisizinadınızaokonuşsun.Yanipazarlıklarıoyapsın,anlıyormusun?”
“AmaTürkiyegeldik.Problemyok.”“Biliyorum,zatenbundansonrasıproblem!Asılyolculukoteknelerebinincebaşlayacak.
Neyse,senbilirsin...Bensiziniçinsöylüyorum.GideceğinizyerekadarkarşınızaçıkacakinsanlarbizimgibiolmayacakRastin.Tehlikenedemek,biliyormusun?”
“Evet.”“Ozaman,şöylesöyleyeyim:Çoktehlikevar!”VeyüzümeikisoruişaretinoktasıolmuşgözleriylebakanRastin’ibırakıpdepodançıktım.
Masamınbaşınageçtiğimdediğerleriylekonuşmayabaşlamıştıbile.Tehlikekelimesinikullanmam,doğrubirseçimdi.Enazbilgiyleinsanlarıhareketegeçirmenineniyiyolu,kendilerinigizemlibirtehlikeninbeklediğineiknaetmekti.MuhtemelenRastinsöylediklerimdenbirşeyanlamamışamayinededurumunciddiolduğunudüşünmüştü.Kafiledeyaşlıbiradamvardı.33kişininenyaşlısıgibigörünüyordu.Çoğunluklayüzleronadoğruçevrilmişti.Nedeolsa,dünyanınaşiretlerebulanmışbirbölgesindengeliyorvebirinsanınbilgeliğini,yüzündekikırışıklarlaölçmeninendoğruyololduğunainanıyorlardı.Oysabütüngüntarlalardaçalıştıklarıiçinenseleritimsahderisigibiolmuş,bendenküçükçocuklartanıyordum.Kırışıksahibiolmanınhiçbiranlamıyoktu.Yaşlanmak,yaşamahastalığınınsonevresigibibirşeydi.Çoğunluklaakılsağlığınınyitirildiğiveyerinihayattaaradığınıaslabulamayacağındaneminolmanıngetirdiğihuysuzluğunaldığıbirevre.Yaşlılar,kazıklandıklarınıntamolarakbilincinevarmışveartıkherşeyiçinçokgeçolduğunufarketmişolaninsanlardı.Onlarınyöneteceğibirtoplum,ancakonlarlabirlikte,süreklişikâyetederekveacılariçindeölürdü.
YaşlıAfgan,oturduğuyerden,ağırağırkonuşuyorveherkesonudinliyordu.SonrabirdenRastin,kameralardanbirinebakıpbeniçağırmakiçinellerinisallamayabaşladı.Oysakonuşsadaduyardım.Amakameralarınsesaldığınıbilemezditabii.Hattaönümdeduranmikrofonuaçıpkonuşunca,sesimindepodakihoparlördençıktığınıdabilemezdi.Buyüzdende,Rastinvediğerleridurduklarıyerdezıplayacakkadarşaşırdılar.Çünkübirazdabağırmıştım“Nevar?”derken...Rastin,düzeneğiderhalçözmüşvebirdenemeyapmıştı.
“Gazâ?Beniduyuyor?”“Evet,Rastin...Seçtinizmibirini?”“Anlamıyorgrup.Nedentehlikevar?”“Bunusadeceseçtiğinizkişiyesöyleyebilirim.Tabiibirdesenbileceksin.Çünküsen
tercümeedeceksin.Diğerlerinikorkutmayalımboşuna,değilmi?”Rastin,söylediklerimietrafındakilereilettiğiandadepodabirdalgalanmaoldu.Hepsibir
ağızdankonuşmayabaşladı.Birbirlerinineduyuyornedeanlayabiliyorlardı.Görebiliyordum.Peştucabilmeyegerekyoktu,çaresizlikvekorkuyutanımakiçin.Özellikledeortada,hepsiningeleceğiniilgilendiren,karanlıkbirsırvarken,paniğinzehirlibirgazgibidepoyudoldurması
sadecebirkaçsaniyesürmüştü.Tabiikibuiçindebulunduklarışartlardankaynaklanıyordu.Okadaryasadışıveakıldışıbirdurumdaydılarki,hayatınıev,işveokularasındageçirenbirhalktançokdahahızlıtepkiveriyorlardı.Nedeolsa,geldikleriyerlegidecekleriyerarasındasıkıştıklarıbiryolculuktaydılar.Kaybetmeyigözealdıklarıherşeyiarkalarındabırakmışlardıvegeriyesadecebedenlerikalmıştı.Tekdeğerlivarlıkları,kendileriydi.Budurumdada,nebilinenahlakdeğerlerinedemantıklıkarardüzeneklerigeçerliydi.Birinsanıntekisteği,nepahasınaolursaolsun,birnoktadandiğerinevarmakolunca,psikolojikvetoplumsalbütünkuramlarçöküyordu.Örneğin,korkuları,sıradanbirülkeninsıradanhalkınıngündelikgelecekkaygısınınbinkatıydı.Buda,herhamleminkarşılığınıderhalalmamısağlıyordu.Geçenyıl,henüzbiröğrenciyken,okulşampiyonuolduğumiçinşehirdekihızlısatrançturnuvasınagönderilmiştim.Herbirhamleiçinsadeceüçsaniyemizvardı.Finalekadarçıkmıştım.Karşımabirözelokulöğrencisioturmuşveoyunboyuncadönüpdönüpbabasınabakmıştı.Adamdaenazoğlukadarheyecanlıydı.Nedenbilmiyorum,çocuğunyenmesineizinverdim.Sonradaadamgelipoğlunasarıldı.Belkisırfosarılmayıgörmekiçindir...Herneyse...Dolayısıyla,depodakilerinohızlıtepkilerisayesindeyineüçsaniyelikhamlelerpeşindeydim.Veoanakadardikkatimiçekmemiş,kucağındayedi-sekizyaşlarındabirçocukolan,kırklıyaşlardakibirkadın,olabildiğincebağırarakherkesisusturdu.SonradaRastin’igösteripbirşeylersöyledi.Büyükihtimalle,onunkonuşmasınıistiyordu.Rastindeöyleyaptıvebeşdakikakadarkonuştu.Sonradasusupyaşlıadamıgösterdi.Bununüzerine,deponunfarklınoktalarından,sayabildiğimkadarıyla10elkalktı.Seçimbaşlamıştı!
Yaşlıadamınyanındaoturanveaynıkovayasıçmayıkabulettikleriiçinoğluolduğunutahminettiğimortayaşlardakiadam,ellerisaydı.SonradaRastin’ebirşeylersöyledi.Rastindekendinigösteripuzunbircümlekurduvesustu.Bununüzerinedepoda21elkalktı.Depodakitekçocuğunoyvermeyaşıhenüzgelmediğiiçin,annesionunkalkanelinivurupindirmişti.Yaşlıadamikiseçimdedesadeceönünebakıphareketsizkalmıştı;amaRastinkendisiiçinelkaldırmaktabirsakıncagörmemişti.Birinsanınkendineoyvermesinihepçirkinbulmuşumdur.Dünyanınençirkinikişeyindenbiridir.Diğeride,kriketoynayanbirHintlidir.
“Gazâ!Senduyuyor?”Rastinkamerayadoğrusesleniyordu.Tam,“Evet,Rastin”diyecektimkiyaşlıadamın
yanındakiAfgan,birdenayağakalkıpbağırmayabaşladı.Artıkoğluolduğunaemindim!Kimebağırdığınıanlamakpekzordeğildi.Tabiiki,birazöncekalkan21elinsahiplerinebağırıyordu.Hattabirarahızınıalamayıp,Rastin’esaldırmakistediamaarayabaşkalarıgirdi.Ancakyaşlıadamındiğertaraftarlarıdaayaklanmıştı.Tabiiki,birazöncesinekadarsıradaninsanlarolanamaartıkRastin’inkitlesinedönüşmüşolanlardadoğrulmuştu.Birkaçsaniyeiçindedepoda,kiminkimitartakladığıbelliolmayan,garipbirkavgaçıkmıştı.Gariptiçünküseçimingerçekbirkonusubileyoktu.Hattaseçilenkişinintamolarakneişeyarayacağınıbilebilmiyorlardı.Ortada,neiçinseçtiklerinibilmedikleribirivardı.Amadestekledikleriadayseçilmediğiiçin,obirinekarşı,durupdururkenöfkeduymayabaşlamışolanbaşkalarıdavardı.Demokrasininilkevreleriniyaşıyorlardı.Seçimeinanıyor,ancakkendiadaylarıkazanmadığısürecesonucunagüvenmiyorlardı.Sonundayineokırklıyaşlardakikadın,kucağındakiçocuğuüstündenatıp,ikigöğsübirbirindenayrılıyormuşgibiattığıağıtçığlığıyladevreyegiripdepodakibütünkulakzarlarınıdeldivebiranlığınadaolsaortalıksakinleşti.Kadınınşöylebirözelliğivardı.Önceşoketkisiyapanbirçığlıkatıyor,sonradaağlamayabaşlıyordu.Ağlarkensesikısılıyorveyerineotururkendegeriyesadecehıçkırıklarıkalıyordu.
Yeterinceişlevselbirteknikti.Nedeolsakutsalbiraksesuarıvardı:Çocuk.Yerindenkalkarkenitipuzaklaştırdığı,yenidenotururkendekolundanyakalayıpkendineçektiği,sonradadeviripgöğsünebastırdığıbirçocuk.Amaobütünbunlarolurken,sağeliniağzındanhiççıkarmıyorvesadeceannesiniizliyordu.İçidoldurulmuşbirhayvangibiydi.Belkideçocuktaklidiyapanbircüceydi.Belkideçocuktaklidiyapmayanvekadınınkocasıolanbircüceydi,bilemiyorum.Durduğumyerdenpekdeanlaşılmıyordu...Benayrıntılarlailgilenmiyordum.Altıyabölünmüşekranımdakialtıkameradanizlediğimgörüntülerdebeniilgilendirentekşey,yarımsaatöncesinekadarsahipolduklarıhuzurun,politikatarafındansikilipatılmışolmasıydı.Nedeolsapolitika,insanbedeninegirenyabancıbirmaddegibiydi.Platinbirçubukkadaryapaydı.Toplumdakiişbölümünündoğalolarakgelişmesininönündekienbüyükengeldi.İnsandoğasınaaykırıydı.Amazateninsandadoğayaaykırıydı.Dolayısıylayapılabilecekpekbirşeyyoktu.
Rastin,seçimsonucunayapılanitirazlarınsessizliğekarıştığınıgörünce,karşısındakikamerayabaktı.OlupbitenleryaşlıadamınumurundadeğildiamaçevresindekilerinbakışlarındanRastin’iaffetmeyecekleribelliydi.HattaRastin,birtürlükamerayaüçsaniyedenfazlabakamadığıiçinkonuşmayabaşlayamıyor,anibirsaldırıdankorktuğuiçinkarşıcepheninkümelendiğitarafatedirginbakışlaratıpduruyordu.Sonunda,muhalefetin,ağıziçindekihızlımırıltılarvesallananbaşlardüzeyindekaldığınıgörüncerahatlayıpkonuştu.
“TamamGazâ.Ben,lider...Söyle...Tehlikene?”“ŞimdiRastin,buanlatacaklarımıyanındakileresakınsöyleme.Öncesanadurumu
açıklayayım,birçözümbulalım,sonrabakarız.Tamammı?“Tamam.”“SizleriYunanistan’ageçirecekolanlar,dahaçokparaistiyormuş.Çünküdenizdedaha
fazlakontrolvarmış,anlıyormusun?Riskdahaçok,onuniçinde,paradahaçok!”“Amabiz,paraveriyor,Kâbil’de.Dediler,tamam.”“Biliyorum.Amadahafazlaödemeyapmanızgerekecekmiş.”“HayırGazâ.Yokpara.”Sürekliadımısöylemesinesinirolmayabaşlamıştım.Neden,bilmiyorum.“Kimsedeparaolmadığınaeminmisin?”“Emin!Bize,dediler,paraalmayolda.Dahaiyi.”“Pekiozaman,şöyleyapabilirsiniz.Şuan33kişisiniz.Adambaşı,8.000dolarödediniz,
değilmi?Şimdi,hepinizden2.000dahaistiyorlar.Yanitoplamda10.000vermenizgerekiyor.Budurumda,arada66.000dolarlıkbiraçıkvar.Hadi,o6.000’ipazarlıktahalledersinizamageriyekalanda6kişilikbirpara.Yanişuanakadarödediğinizpara,yenihesabagöre,sadece27kişiyeyetiyor.Yaniyola27kişidevamedecek.Onuniçin,herşeydenönce,buradakalacakolano6kişiyiseçmenizlazım.Aslındaseninseçmenlazım.Çünkübütünbunlarışimdioradaanlatırsan,kesinolayçıkar.Amasenbanakimlerinkalacağınısöylersen,sizgiderkenonlarabirsonrakitekneylegideceklerinisöyleriz,sonradaAfganistan’agerigöndeririz.Anladınmısöylediklerimi?”
Rastin’innedediğimiçokiyianladığınaemindim.KâbilÜniversitesi’ndeTürkDiliveEdebiyatıbölümüolduğunu,depodangeçipgitmişbirçokAfganöğrencidenbiliyordum.Hangibölümdenolurlarsaolsunlar,geneldeTürkçedersineşöylebirgiripçıkmışolurlardı.Enazından,birkaçkelimedeolsabilirlerdi.AmaRastin’inTürkçesi,hepsindeniyiydi.BelkideTürkiye’yedahaöncegelmiş,hattayaşamıştıbile.Ancakbubenimilgialanımagirmiyordu.Kendigeçmişimdenbaşkakimseninkiilgimiçekmiyordu.15yaşındaydımvetabiikidünya
sadecebenimetrafımdadönüyordu.Hemdebirsinekgibi!Veeğerdönmeyedevamediyorsa,budaonuavucumlaezipöldürmediğimiçindi!
“Anlamıyorben!Gazâ?”Rastin,Türkçeyidörtsaniyeiçindeunutmuşgibigörünmeyeçalışıyoramadeponungüçlü
ışığındaparlayanalnındakibirikmişterler,bunupekdebeceremediğinisöylüyordu.“6kişiseçeceksin.OnlarburadakalacaksonradaAfganistan’agerigidecekler.Yada
66.000dolarödeyeceksiniz.Anladınmışimdi?”“Evet”dediRastin.Amaneredeyseağlayacaktı.“Adambaşı2.000veremezmisiniz?”“Hayır,hayır,çokpara.Kimseparayok.Başkayololmaz?”“Aslındabelki...Belkişöyledeyapılabilir.Buadamlarınnasılçalıştıklarınıbiliyorum.
Bunlarböbrekdealıyor.Onlarındatanesi20.000’efalangeliyor.Yanisenşimdi3kişiseçsen,buişi3böbrekledehalledebilirsiniz.”
Rastin’induyduklarıylabüyüyengözleri,neredeysegözlüğününkırıkçerçevesindentaşacakkadargenişlemişti.
“Birdakika!Birdakika!Böbrekne?”“Nedemek,bilmiyormusun?Birsözlüğebakıpİngilizcesinifalansöyleyeyimmi?”“Biliyor,biliyor,böbrek!AmaGazâ!Hayır!”“Peki,ozaman,aklımagelensonçözümşu:İkikadınveradamlara,sizdeyolunuzadevam
edin.Amaşugençolanlarvarya,onlarıvermenlazım.Çocuğuolanıdeğil.”Rastin’inbayılmasıanmeselesiydi.“Mümkünyok!Mümkünyok!Hayır!”“Ozamangidipsöylüyorumbabama.Hepinizgerigidiyorsunuz.Tamammı?”“Gazâ!Gazâ!”“EfendimRastin?”“Benverir.Birböbrekyeter?”Bunugerçektensöylemişmiydi?Böylebirfedakârlıkyapacakmıydı?Üstelik,üçtebiri
kendisiniparçalamakisteyenbirgrupinsaniçin!Üçsaniyeiçindebirhamleyapmamgerekiyordu.Duyduğumcümleylebirlikte,satrançtahtası,anidenhavalanıphangarınçatısıkadarbüyümüşvebaşımaçökmüştü.Amaölmemiştim!
“Tamam!Birböbreksenden.Amaikitanedahalazım.”AnikahramanlıkgösterisiylenefesnefesekalmışolanRastin,depodakilerindebakışları
altındakalmıştı.Konuştuğumuzkonununkendileriniçokyakındanilgilendirdiğininfarkındaolarak,havadauçuşancümlelerimizdentanıdıkkelimelerbulmakiçinkulaklarınıolabildiğincekabartmışlardı.Amahiçbirşeyanlayamıyorlardı,buyüzdendesabırlarıköpükgibitükeniyordu.Yaşlıadamınoğludahafazladayanamadıvekonuşmayabaşladı.Nedediğimisoruyordumutlaka.AmaRastin,“Birdakikabekle,sonraanlatacağım!”benzeribirşeylersöylüyorolmalıydı.Zatenbabasıdeponunlideriseçilmediğiiçinbütünsoyununaşağılanmışolduğunudüşünenadamsaderhalbiryanıtistiyordu.Derhal!Aradığıgerçeği,benonaverecektim.Peştucaolmayacaktı.
“Rastin,benidinle!”Rastin,artıkyanınagelmişvekulağınındibinde,çenesiniuzatauzatasöylenenadamıtek
eliylegöğsündeniterekbellibirmesafedetutmayaçalışıyor,biryandanda“SöyleGazâ!”diyordu.
“Şimdikapağıaçacağım.Biranahtaratacağım.Arkadakibölmede,duvarda,kilitlibirhalka
var.Halkayıanahtarlaaç,sonradaadamınbileğinegeçiripkapat.”AdamıkendindenuzaktutmayaçalışanRastin,yinehepbirağızdanyükselmişolansesleri
bastırmakiçin,bağırarak“Lazımdeğil!”dedi.“Senbilirsin...”Depoülkesiiçinözelyaptırdığımhücreyeilktutukluyugöndermehamlemboşagitmişti.
Rastin,hemadamahemdeçevresindekilerebakarak,şimdilik,herkesinsakinolmasıgerektiğiniveönemlibirkonunungörüşüldüğünüsöylüyorolmalıydı.Amayaşlıadamınoğlu,sankibirhikâyeyiezberdenanlatıyormuşgibinefesalmadankonuşuyordu.Hiçduraksamadan.Ancakbirden,Rastinöylebirşeysöyledikiadamiçindesonkelimesikalmışolanaçıkağzıylasusupdondu.Rastinbirkaçkısacümledahakurduvedepotamamendurdu!Böbrekişinianlatıyorolmalıydı.66.000dolarlıkaçığı!Benolsam,bukadarbiledayanmaz,derhalanlatırdım.AmaRastin’deliderlikkumaşıvardı.Krizyönetimindenanlıyordu!Nezamankisustu,adamdasessizcegidipbabasınınyanınaoturdu.VeRastin,gözgözegeldiğiilkkamerayabakıp“Tamam!”dedi.“Problemyok.”
“Anlattınmıherşeyi?”“Hayır.”“Nasılsustupekioadam?”“Çocukbabaöldü,dedim.Çocukdeli,dedim!Bizburadahapis!Bençocuklakonuşmak,bizi
kurtarmak,dedim.Anladı?”İşte,bunubeklemiyordum.Rastin,sadecebirliderdeğil,ayrıcagerçekbiravukattı!Mezun
olmuşmuydu,bilmiyordumamabirdiplomayakesinlikleihtiyacıyoktu.Çünkübabamınöldüğüvekendilerininde,kilitlibirdepoda,delibirçocuğunmerhametinekaldıklarıhikâyesini,obirkaçsaniyeiçindeuydurmak,bütünRomaHukukuüzerinetezyazmaktanzordu!
“Gazâ?”“Efendim?”“Kapıyıaçma!”“Tamam!”“Senkapıyıaçar,onlaratak!“TamamRastin.”“Şimdisöyle...”“Ne?”“Birmelodi!”“Ne?”“Şarkı!Şarkı!“Şarkımı?”“Sendeli!Deliolmakiçin!”Güldüm.Karşımdakiduvardabirtakvimvardı.ÜzerindedeMehmetÂkifErsoy’unon
kıtası.İstiklâlMarşıdabirşarkıydısonuçta!Söylemeyebaşladım.Oan,önümdekiekrandagördüğümonlarcayüzbanadöndü.Yaşlıadamdahil,32insankameralarabaktıvebenkendimigerçektendebirdeligibihissettim.Hattabirdeliolduğuma,enazonlarkadarinandım.AralarındabunainanmayansadeceRastinvardı.Onuniçindebaşınıkaldırıpkamerayabakmayantekkişioydu.Zemindekitalaşlarınüzerindesolayağınıbirileribirgerisürterek,diğerböbreklerinkimlerdenalınacağınıdüşünüyorolmalıydı.Marşınikincikıtasınıdasöyleyipbitirdiğimde,Rastinbirşeymırıldandı.Kısabircümleydi.Belkidetekkelime.Ve
hepsibenialkışlamayabaşladı!Gerçektende,birdemokrasideydikartık!Lideryalanlarsöyleyerekyönettiğinisanıyor,halkuyduğubütünkanunlarınkendiiyiliğiiçinkonduğunainanıyor,ülkedekitekyayınorganıolanradyonunspikerideherşeyigörüyor,ancakdelitaklidiyapıyordu!
Ogün,Rastin’lebirdahakonuşmadım.Sadeceizledim.Deponunfarklıköşelerinekümelenmişküçükgruplarınyanlarınatekertekergidipbirşeyleranlattı.Sonradabirarakalkıpkameralardanbirineyaklaştıvedörtkez“Gazâ?”dedi.Amayanıtvermedim.Başınıeğipuzaklaştı.Yüklendiğisorumlulukaltındaöylesineeziliyordukiboşbulduğuilkyereçöküpuyudu.Yadakimserahatsızetmesindiyeuyuyormuşgibiyaptı.Diğerleriyse,mahsurkaldıklarınıdüşündüklerideliktennasılkaçabileceklerinidüşünüyorolmalıydı.Kadınlarağlıyordu.Yaşlıadamveçevresisessizceönlerinebakıyor,diğerleridebazenyükselenbazendealçalantartışmalariçindekendileriniboğuyordu.Depodakitekçocuksa,İstiklâlMarşı’nınaklındakalanmelodisinimırıldanıyordu.
Ertesigün,ilkişim,hangaragiripmasamınbaşınageçmekvemikrofonuaçmakoldu.“Rastin!”UzunzamandırsesimiduymakiçinsabırsızlananRastin,oturduğuyerdenderhalkalkıp
“Evet?”dedi.Diğerleride,kaderlerinielindetutançocuğaşiringörünmekiçinkameralarabakıpgülümsemeyebaşladı.
“Şimdişöyleyapacağız:Babam,adamlarlakonuştu.Tekböbrekdeyetermiş.Yaniikikişidahaayarlamanagerekkalmadı.Durumhalloldu.Ameliyatıneredeyapacaklar,bilmiyorumamaherhaldeYunanistan’dabiryerdeyaparlar.Benceartıkanlatabilirsindiğerlerinede.Yalansöylediğimianlatırsın.Babamınöldüğünüsöyleyipsenikandırdığımı...Şimdiben,birazdahakonuşup,dünanlattıklarımıanlatıyormuşgibiyapayım,sendeyeniöğreniyormuşgibiyap,bu66.000meselesini...Tamammı?Bendevamediyorumböylekonuşmaya...Amasendebirşeylersor.”
AmakonuşmuyorduRastin.Sadecekamerayabakıyordu.Gözlüğününsağcamındabirçatlakvardı.Dahaöncegörmemiştim.Belkidegeceolmuştu.Cam,gözlerindekiyorgunluğadayanamayıpçatlamıştı.Yadaöncekigünkükavgalardanbirindeolmuştu.TambunlarıdüşünüyordumkiRastindönüpgitti.Vekalktığıyereoturdu.GününilkdalgasıdepoyuyinesarstıveinsanlarRastin’inüzerinedöküldü.TamdaetrafınısarmışvedünyanınenuyumsuzkorosuolarakikikulağınaişkenceediyorlardıkiRastin,oanakadarhiçduymadığımbirsestonuylabağırdı.Neyaptığınıanlayamıyordum.Sadecebendeğil,diğerlerideanlayamıyordu.Rastinöylebirbağırmıştıkibütünokorkunçkonsertekperdedesonaermişti.SonradaRastingözlerinikapadıvebaşınıellerininarasınaaldı.Çevresindekilerdeağırağırçekilipyerlerinedöndü.Hâlâanlayamıyordumneyapmayaçalıştığını.
“Rastin!”diyeseslendimamabaşınıkaldırıpbakmadı.Ogün,akşamakadar,defalarcakonuşmayaçalışmamarağmenRastinyanıtvermedi.Hatta
diğerlerikumanyalarınıaçıpyemekleriniyerken,okendisineikramedilenhiçbirşeyikabuletmedi.Sadeceetrafınıizledi.Etrafındakioinsanları.Yiyen,konuşan,voltaatan,namazkılaninsanları.Gidecekleriyerevarsınlardiye,tekböbreğiniverecekti.Karınlarınıdoyurmakiçinağızlarınaattıklarıherneyse,Rastinkendiböbreğiniçiğnediklerinidüşünüyordubelkide...Değermi,diyetartıyorolmalıydıiçinden.Lider,halkınabakıpşunusoruyordu:Buinsanlariçindeğermi?
Rastin’insessizkaldığınıvedeliçocuklapazarlıkkonusundapekdebirişeyaramadığınıgörendiğerleri,tekertekerkameralarınönünegeçipuzunuzunkonuşmayaveağlamayabaşladılar.Birbölümüdedeponunkapağınızorlamayabaşlamıştı.AmasevgiliAhad,bugünleringeleceğinigörmüşolmalıydıkiorayabirkapakdeğil,birkasakapısıtaktırmıştı!Hiçşanslarıyoktu.Özellikledeçocuğunukamerayasallayasallayabağırankadının!Kimbilirbananelerdiyordu?Beniiknaetmekiçin...Birara,kapağıaçmazsamçocuğunboynunukıracağını
söylemeyeçalıştığınıbilesandım!Amayanılmışım.Büyükihtimalle,boynundantutupsarstığıçocuğunnekadarzayıfvehastaolduğunuanlatmayaçalışıyordu.Öyleolmalıydıçünküçocuğu,neredeysetekeliylekaldırıpikigöğsününarasınagömdüğügibiuzaklaşmıştıkameradan.Kişiyeözeltelevizyonkanalımdayalvarmalarbelgeselindensonratehditlerdiyebirdizibaşladı.Yaşlıadamınoğlubukonudagerçektendebaşarılıydı.Öylesinekendindengeçiyordukigerçektendehayatınınsonunakadarbirdepodakapalıkalmasıgerektiğinidüşünmeyebaşlamıştım.Öncelikleyüzününheryanıtitriyordu.Özellikledebağırırken.Kaşları,yanakları,sakalı,heryeri.Olabildiğinceyakındangörmemiistediğiiçinburnumakadarsokmayaçalıştığıyumruklarıkameranınaltındayokolupgerigeliyordu.Büyükihtimalle,duvarıyumrukluyordu.Amabuöfkenöbetigösterisidebirişeyaramadığıiçinbabasınınyanınagidipeliniyaşlıadamınomzunaatıyor,birsürede,oturduğuyerdenbağırıyordu.Kamerayayaklaşmayantekikişi,Rastin’di.Benimlekonuşmayanbirovardı.Benimgörevimseizlemekti.Dolayısıyla,hiçbirşeyedahilolmakistemiyordum.SadeceRastin’inhareketegeçmesinibekliyordum...
Akşamadoğru,garipbirşeyolduveRastin,yanındakiadamdan,elindeki,konserveyiistedi.Ancakadamvermeyireddetti.BununüzerineRastinde,tekhamlede,kutuyuelindensöküpaldı.Bunuokadarhızlıvekendindeneminyaptıkiadamhiçbirşeydiyemedi.Tekyaptığı,ayağakalkıpRastin’inyanındanuzaklaşmakoldu.KonserveyiyiyipbitirenRastin,budefadadiğeryanındakikadınınelindekisuşişesiniçekipaldı.Kadın,hiçoralıolmadanşişeyikafasınadikmişolanRastin’e,sonradaçevresindekilerebaktı.Onlarda,“Boşver”anlamında,hareketleryaptılar.ŞişeyitamamenboşaltmışolanRastin,elinintersiyleağzınısilip,oturduğuyerden,tamkarşısındakikamerayabakarakbağırdı:
“Gazâ!Senorada?”“Evet!”“Sen?Buışıklar.Söndürür?”“Buradansöndürebiliyormuyum,onumusoruyorsun?”“Evet.”“Söndüreyimmi?”“Hayır.”VeRastinayağakalkıpçevresindekilerebirşeysöyledi.Tavandakifloresanları
gösteriyordu.Sonrakamerayadönüp“Söndür!Yak!”dedi.Bendeayağakalkıpdeponunolduğutarafayürüdümveduvardakiışıkdüğmesinikapatıp
açtım.Rastin’innehaltetmeyeçalıştığınıbilmiyordum.Amaenazındanzamangeçiyordu...Masamadöndüğümde,insanlarınyüzlerindegülümsemelerolduğunugördüm.Rastin’in
omuzlarınadostçavuruyorvesankionutebrikediyorlardı.Veoananladım!İnsanlarabenikontroledebildiğinigösteriyordu.Benimleiletişimkurabildiğini...Hattaodepodabenimleiletişimkurabilentekkişiolduğunukanıtlıyordu.Güldüm.Mikrofonauzanıp,“Başkabirşeydeyapmamıistermisin?”diyesordum.“Yok”dedi.“Banakonuş.”
“Konuşayımmı?Nediyeyim?”“Konuş.”“Tamam...NeredeöğrendinTürkçeyi?”“KâbilÜniversite.Ben,İstanbulÜniversitegelecekti.MasterDegreeiçin.Anladı?”“Nedenolmadıpeki?”“Kader!”“Gayetiyikonuşuyorsunama!”
“Teşekkür.”Yaşlıadamınoğlununyanınagidipadamıkaldırdıvebana“Bak”dedi.“BakıyorumRastin.”Sonrayineaynıçevredenbaşkabiradamıkaldırdıveikisinedebirşeylersöyledi.Önce
adamlarbaşlarınısallayıp,yerlerineoturmakistediler.Amabudefadaneredeysebütündepo,aynıandaadamlarabağırarakbirşeylersöylemeyebaşladı.Bununüzerine,ikiside,öncebirbirlerinesonradakameralarabakarak,üzerlerindekigömlekleriçıkarmayabaşladılar.OsıradaRastin,“Gazâ,seniçin!”diyebağırdı.Veüstleriartıkçıplakolanikiadam,güreşmeyebaşladı...Evet,anlaşılmıştı!Rastin,benikonuşturarak,adamlarıngüreşmesiniistemekgibigaripbiremirverdiğimisöylemiş,onlarda,depodançıkmakiçinherşeyiyapacaklarından,böylesinebirsaçmalığagirişmekiçinçokdatereddütetmemişlerdi.Tabii,birazöncekitoplumbaskısınısaymazsak!Peki,amaRastinbununedenyapıyordu?Aslında,busorunundayanıtınıgalibaçözmüştüm.ÇünküRastindebaşkabirsorununyanıtınıçözmüştü.Buinsanlariçindeğermi,sorusunaverdiğiyanıtşuydu:Değmez!Ama,kendisibaştaolmaküzere,aralarındabirdeçocukolan,33kişiyihayallerinetaşıyacakböbreğidevermeyikabuletmiştibirkere!Şimdi,intikamzamanıydı!Dahadoğrusu,gidecekolanböbreğininboşluğunuşimdidendoldurmazamanı...
İkiadamdabirbirleriniparçalayacakmışgibigüreşiyor,Rastindeifadesitarafındanterkedilmişbiryüzleonlarıizliyordu.Sankiikiköpekdövüştürüyordu.Yerindibindebirbiriniısıranamadişlerineyağveterdenbaşkabirşeygelmeyenikiköpek...Diğerleride,birazgüreşenlere,birazdakameralarabakıp,kendilerinitokatlıyormuşgibialkışlıyorvetezahüratediyordu.
Bununnekadariğrençolduğununfarkındamısın?Hı?Şuinsanlarabak!Nehaldeler,birbak!Komikdeğilmisence?Nekomiği!Nekadarçirkinbirşeybu,görmüyormusun?Benbirşeyyapmadımki!HepsinioRastinyapıyor.Adamabirböbreğininalınacağınısöyledin.Evetama,gitdeinsanlarıgüreştir,demedim.Ayrıcaartıkçokgeç.Rastinonlaragerçeği
anlatanakadarhiçbirşeyyapamam.Öldürürbuheriflerbeni.Ozamansöyledeanlatsın!Bumuseninülkekurmakdediğinşey?Galibatamdabu,biliyormusun?Çünkübütünmesele,ellerinihiçbirzamankirletmemek...Aferinsana!İnsanların,içindebulunduklarışartlarısömürüponlarıbuhalesokmak
çokbüyükbirbaşarı,bravo!Cuma!Nevar?Ohavalandırmayıçalıştırmadımyahani?..Unutmamıştımaslında.Canımistememişti.
Evdençıkıpdahangarakadaryürümekgözümdebüyümüştü.Aslındasırfbabamainat!..“Kasadabirkişikaldı”demişti.“Sabaherkendenkalkda,githavalandırmayıaç!”Uyandımtabii.Sabah,erkenden...Amayataktankalkmadım.Öyleceduruptavanabaktım.Obembeyaztavana.VeCuma,inanbana,hiçbirşeyotavandandahaiğrençolamaz!Neşuinsanlarınbirbirlerineyaptıkları,nedebenimonlarayaptıklarım!Hiçbirşeyotavandandahaiğrençdeğil.
İğrençolmayanbirşeyvaramaGazâ!
Neymişo?Rastin’inböbreğinivermeyikabuletmişolması!Neolmuşyani?Sadece,biraniçin,kendiniiyibirinsansandı,okadar.Bendesanmıştım,
birzamanlar...Büyütülecekbirşeydeğil.
Depodakiüçüncügünlerinde,Rastindengesinitamamenkaybettivesözdebenimağzımdançıkanemirlerinşiddetinibirandayükseltti.Tesadüfenseçtiğivekameralardanbirininkarşısınaoturttuğuikikişiden,birbirlerinitokatlamalarınıistedi.Birsüreizlediktensonra,oyunaüçüncübirinidahiletti.Birkaçdakikasonrada12kişidahaekledi.Böylece15kişilikbirhalkaoluştuvesoldansağa,birbirlerinisıraylatokatlamayabaşladılar...
Tabiikiaralarındanböylesineaptalcabirşeyiyapmakistemeyenlerçıktı,ancakRastin’inuyarmasınagerekkalmadı.Herdefasında,diğerleri,derhalmüdahaleedip,oisyankârlarınyerineistenilenhareketiyapmayıkabuledenbirilerinikoydular.Halkadançıkarılanlar,biranlamda,halktandadışlanıyorduaslında.Üzerlerinedüşentoplumsalgöreviyerinegetirmedikleriiçinkimseonlarlakonuşmuyoryadayemeğinipaylaşmıyordu.Onlardabirköşeyegidipöfkeiçindeoturuyor,ancakbirsüresonra,kendileriyerinetokatlanmayabaşlamışolanlarınkızaranyanaklarınıgördükçedahafazladayanamayıpeskiyerlerinialmakiçinyalvarmayabaşlıyorlardı.Budefada,onlarınyerinetokatyemeyebaşlamışolanlar,konuyubirfedakârlıkyarışınaçekipyerlerindenkalkmamaktaısrarediyordu.
“Rastin!”Tamdahalkanınortasındadurmuş,yanaktanyanağataşınantokatlarıizliyordukiadını
duyduğuandakafasınıkaldırdı.“Ne?”“Bunudahanekadaryapacaksın?”“Nezamangidiyorbiz?”“Bilmiyorum,dahahabergelmedi...”Aslındasormayacaktımamasordum:“Rastin,buinsanlariçinbirfedakârlıkyapıyorsundiye,onlarıcezalandırmanmı
gerekiyor?”Hiçbeklemedenyanıtvermedi.Sormamıbekliyormuşgibi.“Hayır.Benböbrekveriyor.Kendimiçin.Onlariçin.Gitmekiçin.Problemyok.Benonlara
bunuyapıyor.Çünkübenevdenayrılıyor.Onlaryüzünden.Anladı?BenAfganistangidiyor.Afganlaryüzünden.Afganlar,bunlar.Ev,cehennem.Ben,Kâbil,hepbunlariçinmücadele.Savaş!Bunlariçin!Amaboşuna!Nasılder,kalabalık?People?Afganistan,insan,kalabalık?”
“Halkmı?”“Evet,benhephalkiçinmücadele.Amanezamanbenhapis,halkyok!Çokarkadaşöldü.
Hapis.Sordun,nedenİstanbulÜniversiteolmadı.Çünkübenhapis!Anladı?Hephalkiçin!Bunlariçin!Amanezamanihtiyaçvar,halkyok!Üzülme,buküçükcezaonlariçin.Benarkadaşlaröldü.Anladı?”
Galibaanlıyordum.Yinedeanlamadığımbirnoktavardı.“Amaarkadaşlarınıöldürüpsenihapseatanlarbuinsanlardeğilherhalde,değilmi?”“Dahakötü!”dediRastin.“Bunlarsustular!”Oarada,halkadanbiritokatatmaktatereddütettivebunugörenRastin,yanınagidip
eğilerekkulağınındibindebağırdı.Havadakalmışolanoelde,ineceğiyanağakonduvetokatzinciri,kaldığıyerdendevametti.Bende,nasılbirarıkovanınaburnumusoktuğumuanlamışoldum.Sahipolduğuherşeyihalkıiçinvermeyehazırolanbirüniversiteöğrencisini,ülkesindenkaçmasınanedenolacakkadarçaresizbırakmasuçundancezalandırılaninsanlarıizledim.Rastin’learkadaşlarıhapisleregiripcanlarınıverirken,gündelikhayatlarınısürdürmeveolanbitenigörmeyipduymamasuçlarındancezalandırılaninsanlarıizledim.SonradaRastin’i,tamolarakaslaalamayacağıintikamıylayalnızbırakıpmasamdankalktım.Ointikamı
aslaalamayacaktı,çünkükimseona,“Gitdebizimiçinhapsegiryadageber!”dememişti.Rastin’inatladığınoktadabuydu.Kahramanlara,görevlerini,halkdeğil,kendileriverirdi.Dolayısıylakahramanlarınhalktanhesapsormahakkıyoktu.Kahramanlar,cesurveaptalinsanlardı.Halksakorkakvekurnazdı.Anlaşmalarımümkündeğildi.AncakRastin,halktanhesapsormayakalktığınagöre,okadardaaptaldeğildi.O,gerçekbirliderdi.Gerektiğikadarkahraman,gerektiğikadarhalktan.Budaonu,cesurvekurnazyapıyordu–kientehlikeliinsantürüoydu.
ÜçüncügününakşamındaRastin,32kişiyidedeponunağzındanenuzaknoktayataşıyıpbanakapağıaçtırdıveiçleridolukovalarıuzatıpboşlarınıaldı.Halkını,silahlıolduğumainandırmıştı.Güyaelimdebirtabancavardı.Amabu,hazırladığımsandviçlerialıpdepodakileredağıtmasınaengelolmamıştı.Yemekleritükendiğiiçin,tamzamanındagelensandviçleriöpüpalınlarınakoydular.SonolarakdaRastin’denşöylebirhaberaldılar:Yukarıdakideliçocuğu,babasınınarkadaşlarıylailetişimegeçmesiiçiniknaetmişti!Buda,yakındayolaçıkacaklarıanlamınageliyordu.VebuhaberlebirlikteRastin,deponuntekkelimeyletanrısıoldu.Yaşlıadam,oğluveçevresindekiler,geçmiştekibütünanlaşmazlıklarıunutmuş,Rastin’inenbüyükdestekçilerihalinegelmişlerdi.Herkesonatapıyordu.Hattabirara,diğerleriuyurken,tuvaletiçinyaptırdığımbölmede,gençkadınlardanbirininRastin’inönündedizçöktüğünüvepantolonunuindiripağzınıaçtığınıgördüm.Benkadınabakıyordum,Rastindekameraya.Gülüyordu...Birsonrakigünde,kafiledekibaşkabirkadınındörtaylıkhamileolduğunuöğrendik.Oda,doğacakolançocuğuerkekolursa,adınıRastinkoyacağınıaçıkladı.Peki,Rastintanrıysa,benneoluyordum?Tanrınıntanrısıdiyebirrütbevarmıydıteolojide?
Bütünbugelişmelersonucunda,Rastindedeğişiyordu.Sankioilkgünlerdekiöfkesikalmamıştı.Halkıylakurduğuiletişimdahamekanikbirhalegelmişvebenikullanarakyaptığıişkencelerseyrekleşmişti.Sadece,birsabah,hernedense,içlerindenbirinikemerlekırbaçlattı.Belkideotoritesinihatırlatmakiçindi.Gücünkiminelindeolduğunuhatırlatmakiçin.Gerçektendedepodaküçükbirülkekurulmuştuartık.Yaşayan,hareketedenveçalışanbirülke.Rastin,halkınaçeşitliödevlerveriyordu.Öncelikledepoyutemizletiyordu.Gündeenazüçkez.Sonrasporyaptırıyordu.Hersabahveherakşam.Ençokterleyeninbendenaldığıbirkovasuylayıkanmasınaizinveriyordu.Sahipolduğutekkitaptanyüksekseslebölümlerokuyorveortayaattığıkonularıtartıştırıyordu.HertartışmadansonraküçükdeolsakavgalarçıkıyorveRastinbirkenaraçekilipgülümseyerekizliyordu.Depohalkımuhtemelenönemsizkonulariçinbirbiriniyerken,Rastinbudefabaşkabirkadını,tuvaletegötürüp,diliyleneleryapmasıgerektiğinitarifediyordu.Aslındayaptığışey,şiddetinkaynağınıdeğiştirmekti.Şiddetartıkdirektolarakdeliçocuktandeğil,halkınkendisindengeliphalkagidiyordu.Bununiçinde,Rastin,onlarıbirbirinedüşürmeninbiryolunumutlakabuluyordu.Özellikle,ışıkveısıyıkullanıyordu.Güyabenimverdiğimbiremirdoğrultusunda,“Yafloresanlaraçıkkalacakyadavantilatörler!”deyip,seçimionlarabırakıyor,sonradaaradançekiliyordu.Böylece,bütüngeceKuranokumakisteyenlerlesıcaktandelirmeküzereolanlarbirbirinegiriyordu.AncakaslaTacikyadaPeştunayrımıyapmıyordu.Çünküonlararasındagelişebilecekolanbirkavganın,eniyiihtimalle,biryadaikicinayetlesonlanabileceğinibiliyordu.Dolayısıyla,etnikkonularagirmiyor,ortaksorunlarüzerindeyoğunlaşıp,cephelerioluşturanbireylerinherdefasındadeğiştiğiçatışmalaryaratıyordu.Örneğin,ışıkveısıkonusundakiuygulamayıyemekvesuiçinyapıyor,biriarttıkçadiğerininazalacağını,ancaktabiikiseçiminyinehalktaolduğunubelirtiyordu.Böylecehalkda,herşeyinkendisinesorulduğuduygusunakapılıyorve
Rastin’denzerrekadarşüpheetmiyordu.Dahaçoksuvedahaçokyemekisteyenlerolarakikiyeayrılıp,sadecebirbirleriyleuğraşıyorlardı.AslındaRastin’inyaptığıtekşey,yönetiminsorgulanmasınıengelleyen,sıradanbirtekniğiuygulamaktı.Dışarıdakihayattadabenzerbirtekniklemilyarlarcainsanyönetiliyordu.Onlaradasorularsoruluyordu.Seçimleryapmalarıisteniyorvedoldurmalarıiçinanketleryadaformlaruzatılıyordu.“Şuanneredeolmakisterdin?”deniyordu.Yada“Geçmişhayatındakimdin?”Yada“Şehrinengüzelkadınıkim?”Yada“Diyetminormalmi?”yada“Etiniznasılpişsin?”diyesoruluyordu.Ancaktabiiomilyarlarcainsanda,depodakilergibifarkınavaramıyordu.Oysa“Nasılpişsin?”diyesorulanoet,kendileriydi!“Sizinasılpişirelim?”diyesoruluyorduoinsanlara.Amabugerçeğigöremedikleriiçinde,seçmeyetkisinieldeetmişolmanıngururuylaarkalarınayaslanıp,“İyipişsin!”diyorlardı.Tabiibazılarıda“Kanlıolsun!”diyordu.Vedediklerigibideoluyordu.Kanlı...
AncakRastin,butekniğinyanında,siyasetbilimindebuluşsayılabilecekbaşkabiryöntemideuygulamayabaşlamıştı.Birzamanlarenbüyükdüşmanıolan,yaşlıadamınoğlu,artıkbaşyardımcısıydı.Rastin,bendenaldığınısöylediğiemirlerionunkulağınafısıldıyor,odakendiyardımcısınasöylüyordu.Böyleceemirlerkulaktankulağailerlerken,Rastinkimseyledoğrudanmuhatapolmuyordu.Buyollada,depodakihiyerarşi,piramidaldeğil,ancakspiralbiryapıyakavuşuyordu.
Öncelikle,merkezdeRastinvardı.Hemensağındadabaşyardımcısı.Onunsağındadabaşyardımcınınyardımcısı,sonradaonunyardımcısıoturuyorvezincirbuşekildeilerliyordu.Rastin’denbaşlayanvegenişleyerekdönen,daireselbirçizgiüzerinde,emirler,kulaktankulağailetiliyordu.Spiralinendıştakihalkasınınucundabazendepodakitekçocuk,bazende,neredeyseoçocukkadarzayıf,ortayaşlardabiradamoluyordu...Kadınlartabiikispiraledahildeğildi,çünküonlarhiçbirşeyedahildeğildi.Çocuğunçığlıkşampiyonuannesibile,kocabirhiçti.Ancakkonuonlarıilgilendirdiğitakdirde,spiralindıştakiucundançıkanemir,birazileridekümelenmişolankadınlarailetiliyordu.
Aslında,depohalkınındemokratikbirseçimlebaşlamışolanpolitikmacerasının,birkaçgüniçindebirdiktatörlüğedönüştüğüortadaydı.Ancakbu,sıradanbirdiktatörlüğünpiramidalyönetimşemasınındaötesindeydi.Herbirey,kendisindendahagüçlüolantekkişiyebağlıydı.Enüsttekiyanimerkezdekideliderdi.Oturuşveyaşayışlarıspiralbiçimindeolduğuiçinyüzyüzebakıyor,ancakaralarındakiiletişimisadeceikiyanlarındaki,birüstvebiraltgüçbasamağındabulunanlarlakuruyorlardı.Oysapiramidalhiyerarşide,aynıdüzeydeeşitlenmişkişilerdenoluşmuşgüçsınıflarıbulunurdu.Bazenbinkişilik,bazendeüçkişiliksınıflar.Amaspiralhiyerarşide,herbireyayrıbirsınıftı.Belkidebuyapıyabaşkabiradvermekgerekiyordu.Ultradiktatörlük,gibi.Çünküherbirey,altındakikişiyegörebirdiktatördü.Çocukyadaozayıfadamhariç,herkesfarklıdüzeylerdebirdiktatördü.Oysahepsideaynıspiralinyaniçizgininbirparçasıydı.Dolayısıyla,aralarındaherhangibirhiyerarşiyokmuşgibigörünüyordu.BelkideRastin,buspiraloturuşdüzeninibuyüzdensürdürüyordu.Çünküböylece,halk,birultradiktatörlükteolduğununfarkınavarmıyordu.Nedeolsaliderleriyle,neredeyseyüzyüzeveaynıdüzlemdeydiler.Yaniliderleri,halktanbirigibiydi!Ayrıcauzaktanbakıldığında,toplubiçimdeoturan,birbirinesonderecebağlıvearalarındaherhangibirhiyerarşininizinerastlanmayanbirgrupgibigörünüyorlardı.Örneğin,Rastinbendenbirtabureistemişolsa,herşeyfarklıolurdu.Herkesyerdeyken,Rastinotaburedeotururvearadakiotuzsantimlikfarksayesindediktatörlük,çıplakgözlegörülürhalegelebilirdi.Amaonunyerine,Rastin,tamamenkendibuluşuolanspiralhiyerarşideısrar
etmişvekimsebilmesede,buyepyeniyönetimşemasını,siyasetbilimine,enazhaftadadörtsaatişlenebilecekbirdersolaraksokmuştu.Tabiikiherdüzeneğinolduğugibi,bunundasakıncalarıvardı.Örneğin,spiralindışhalkalarındangelentalepleriniçerikleri,merkezeulaşanakadarbozuluyoryadadeğişiyordu.Yadamerkezdençıkanbiremir,spiralinsonunaulaştığındabambaşkabirhalebürünüyordu.Amasonuçta,birultradiktatörlüktenbahsediyorduk.Liderinemirlerivehalkıntaleplerinde,kulaktankulağaaktarımyüzündenböylesisapmalarolmasısonderecedoğalvekabuledilebilirdi.Hattababamlaaramızdakiiletişimdüzeyiylekarşılaştırıldığındadepodakibilgialışverişineredeysetelepatiydi!Buarada,tabiikiAhaddaçoktandönmüşvegelirgelmezdesormuştu:
“Varmıbiryaramazlık?”“Yok”demiştim.Nediyebilirdimki?Nasılolsaanlamazdı.Yadanasılolsa,anlatamazdım...Depoadındakiülkeninonikincigününükutladığımızosabah,monitörümünkarşısına
geçtiğimde,kadınların,birköşedetoplanıpyüzleriniduvaradönmüşvegözlerinikapatmışolduklarınıgördüm.Nelerolduğunuanlamamçoksürmedi.Çünküdeponundiğerbirköşesinde,geneldespiralinkuyrukluğunuüstlenenzayıfadamçırılçıplakbirhalde,onlarcaelveayaktarafındandövülmekteydi.Bütünbunlaröylesinehızlıoluyordukineyapacağımıbilemedim.Rastin’ebaktım.Osadeceizliyordu.Herzamankigibi.Birkaçdefa“Durartık!”diyebağırdımamabenidinlemedi.Duymuyormuşgibiydi.Amabendemalıneksilmesiniistemiyordum.İzlemekteolduğumşey,insanlarınbirbirinikırbaçladığıyadatokatladığıyadanefeslerikesilenekadarşınavçektiklerigösterilerdenbirideğildi.Adamıikiduvarlazemininbirleştiğiköşeyesıkıştırmışvetamdaonoktayagömmeyeçalışıyormuşgibitekmeliyorlardı.Hemenbiryolunubulupbunudurdurmalıydım.İlkaklımagelen,deponunelektriğinikesmekoldu.VeRastinancakozamankendinegelip“TamamGazâ!”diyebağırdı.“Bitti!”
Elektriğiyenidenaçtığımda,zayıfadamı,yerde,kendikanınınortasındanefesalmayaçalışırkengördümveRastin’e“Bununedenyaptın?”diyebağırdım.Amaosakindi.
“Bendeğil!”dediveçevresindekilerigösterdi.“Onlaryaptı!”“Senbirşeydemedenonlarhiçbirşeyyapmaz!”Öncebaşınıyavaşçabirkaçkezsalladı,sonra“Yaparlar”dedi.“Yaparlar...”Sonrada,birazöncekiouçuşantekmeveyumruklarınsahiplerine,hernefesalışında
titreyenadamıdoğrultupüzerindekikanlarıtemizlemeleriiçinemirverdi.Onlarda,kırılmışbirmakineyitoplayıpkaldırıyorlarmışgibiağırağır,emriyerinegetirdiler.
“Anlat!”diyebağırdımRastin’e.“Neoldu?”Önce“Hiç”dedi,sonradaanlattıohiçi...Herşey,zayıfadamın,deponunkapağınıbir
dahakiaçışımda,aradansıyrılıpbenietkisizhalegetirebileceğiniiddiaetmesiylebaşlamıştı.“Çocuğuhallederim,silahıelindenalırım,sonradabuişkencebiter!”demişti.Ancakdiğerleri,böylesibirhareketinçokriskliolduğunu,herşeyinRastin’inkontrolündeilerlediğini,yakındabirileriningelipkendilerinialacağınıveyoladevamedeceklerinisöylemişti.Bununüzerinedezayıfadam,onlarıkorkaklıklasuçlamıştı.Birultradiktatörlükteaslayapılmamasıgerekenbirşeyiyapıp,halkıkorkaklıklasuçlayıncadahakettiğicezayıgörmüştü!
Söyleyebileceğimpekbirşeyyoktu.Sadecebaktım.İnsanlarıizledim.Giydiripbirçuvalgibikenarabıraktıklarıadamı,yüzlerinidönüpgözleriniaçınca,gördüklerikarşısındaaslaşaşırmayankadınları,deponunmerkezineoturanRastin’iveetrafındaoluşanspiraliizledim.Sonrayineozayıfadamabaktım.Galibaodabanabaktı.Yadahayalgörüyordum.Çünküartıkgerçeğedahafazlabakmakistemiyordum.Depoülkesihakkındayazmaktaolduğummakaleninçıktısınıalıpbilgisayarıkapadım.Ekrankarardıveultradiktatörlükyerindibinde
kaldı...Sonrakiikigünü,elimebirkalemalıp,makaleüzerindedüzeltmeleryaparakgeçirdim.
Belkidesırfhangaragitmemekiçin...Amaüçüncügün,isteristemez,monitörüyenidenaçtığımda,ilkgördüğüm,zayıfadamınhareketsizbedenioldu.Ceketiyleyüzünüörtmüşlervegörebilmemiçin,birkameranınkarşısınayatırmışlardı.Tammikrofonuaçıp“Uyuyormu?”diyesormaküzereilkheceyiağzımdançıkarmıştımki,Rastin’inkırıkgözlüklüyüzüönümdekiekranınaltıdabirinikapladıvekonuştu:
“Ölü!”Birsaniyeiçin,“Eminmisin?”diyesormakistedim.Birsaniyesonradavazgeçtim.
“Siktir!”demeyidüşündümamaonudademedim.Türkiye43’üncüsüolduğumusöylemekyadaanneminbenidoğardoğmazgömmekistemişolmasındanbahsetmekistedim.Onlardaolmadı.Hattabirara,“Felatnerede?”diyesormakbileistedim.Ohiçolmadı.Bütünbuolmayanşeylerinsonucundadasessizkaldımvekalkıpdepokapağınınyanınagittim.Dizleriminüstüneçöktümvecebimdekianahtarlakilidiniaçtım.Dünyanınengüzelkızıyerinedepodanzayıfbiradamçıktı.Üstelikbuçıkışı,tamdadiğerlerinetarifettiğigibioldu!Cesediniikikarışkadararaladığımkapağınaltındansıyırarakçektimvebabamıçağırmayagittim.Biraiçiyordu.
“Nevar?”dedi.Dünyaüzerindeolupbitenhiçbirşeyingerçekadınıbilmediğimiçin“Birşeyoldu”dedim.
“Gel!”Kalktıvehangaradoğruyürümeyebaşladı.Biradımönümdeydi.Bensolundaydımve
sallanansolelinebakıyordum.Birzamanlar,kasabanıntekcaddesininkaldırımındabiroyunoynardım.Önümdeyürüyenkadınlarabiradımkadaryaklaşıp,sallananellerinisikimeçarptırmayaçalışırdım.Hiçdezordeğildi.Hattaokadardoğalbirçarpışmaolurduki,özürdileyenlerkadınlarolurdu.Bende,obiranlıktemasınheyecanıyla,“Önemlideğil!”deyipyürümeyedevamederdim.Bahçedengeçerkenbabamınelineçarptırmakistediğimşeyse,sağelimdi.Belkideellerimizçarpışırvebirbirinetutunurdu.Hattahangaraelelegirerdik.Benkimolursamolayım,neolursamolayım,elimibırakmazveöylecetutardı.Amahiçbiriolmadı.
Hangaraattığıilkadımda,yüzündemosmordudaklarındanbaşkahiçbirşeyeyerkalmamışolanadamıgördüveküfretti.Önceayağınındibindeki,cesedesonradabana!Nedeolsa,malıgözetlemegörevibenimdi.Üstelikdeponunherköşesinekameralarkoymafikridebenimdi!Demekkiteksuçlubendim.Okadarmasrafıboşunayaptırmıştım!BirdenaklımaDordorgeldi:
“Parasıneyse,veririm!”dedim.VeAhadda,ancakozamansustu.Birkaçnefesalıpverdivebaşınıkaşıdı.Belkidemaaşımınekadarbirsüreiçinkesmesigerektiğinihesaplıyordu.Kaşımasırasıbirhaftalıksakalınıtaşıyanboynunagelmiştikibirdendurdu.Hesabıbitmişolmalıydı.Martayınagirmiştik.Sesibuyüzdensoğuktu.Bircanavarolduğuiçindeğil.
“Git,göm!”deyipçardaktarafınıgösterdi.Zayıfadamıgömmemikisaatsürdü.Birsaatçukuruaçmakiçin,birsaatdekapamakiçin.
YıllaröncebabamdaCuma’yıböylegömmüştü.Hatta“Yabirigelirse?”diyesormuştumda“Bizburadaölüdeğil,çukurgömüyoruz,korkma!”demişti.Meğergerçektendeöyleymiş.İkisaatlikbirişmiş,çukurkazıpkapamak.Çukurgömmek.Eğerkonuölügömmekolsaydı,yanibiraniçinbilegömdüğümünbirinsanolduğunudüşünseydim,herhaldeasırlarsürerdi.Helebirdebenimyüzümdenölmüşbirinsansa,toprağınaltınagirecekolan...Belkibabamda,aynınedenleokadarsakinkalabilmişti,Cuma’yıgömerken.Doğrudankendisiöldürmediğiiçin.
Ölümününgerçeksorumlusuolduğuhalde,öldürenkişikendisiolmadığıiçin...Benimgibi.Zayıfadamıöldürenbendeğildim.Hernekadarölümündentamamensorumluolsamda,neonudövenlerdenbiriydimnededövülmesinisessizceizlemiştim.Rastin’i,yükseklisansyapacağıİstanbulÜniversitesiyerinehapsegönderenherneyse,bendeoydum:Kader!Ben,kaderdim!Oinsanlarınhayatşartlarınıntoplamıydım.Veotoplamınsonucusıfırdı.Hepimiziiçinealacakkadarbüyük,devbirsıfır!Satürn’ünkuşağıkadarbüyükbirsıfır!Buyüzdendeozayıfadamınsesinihayatınınsonunakadarduyacakolanbendeğildim.Rastin’di!OnundabirCuma’sıolmuştuartık.NekadarölürseokadardirilenvedünyanınbütünıssızadalarınıRastin’edaredecekolanbirzayıfadam.Çünküonuöldürenekadardövenlersağırdı!Kulakzarlarıvevicdanlarıçoktandelinmişti.Zayıfadamınsesi,bütünosağırkulaklaraçarpıpsekecekveeryadageç,Rastin’inzihninegidenyolubulacaktı.Bütünbunlarıbiliyordum,çünküCuma’yınasılöldürdüğümühatırlıyordum.Sırfbabamakızdığımiçinyatağımdankalkmamışvegidipdeohavalandırmayıçalıştırmamıştım.Rastin’indebendenbirfarkıyoktu.Sırfhalkındannefretettiğiiçin,zayıfadamınöldüresiyedövülmesinemüdahaleetmemişti.Bütünhalkını,tekbirhamledekucaklayıp,dibiolmayanbirsuçlulukkuyusunaatmakiçin.AmaRastinyanılmıştı.Çünküodepoda,kendisindenbaşka,kimseniniçindesuçlulukduygusunayeryoktu.Eğerolsaydı,birzamanlar,Rastinvearkadaşlarıonlariçinhapsegiripcanlarınıverirken,sessizkalmazlardı.Sesebenzeyenbirşeyçıkaramasalarbile,yinedeağızlarınıaçarvekelepçelibirRastin’insürüklendiğiosokaklarakusarlardı!Enazındanbunuyapabilirlerdi.AmaAfganistan’dangelenbirtoplukusmaeylemihaberihatırlamıyordum.DemekkizayıfadamınölüsesisadeceRastin’inpeşindengidecekti.Çünkügidecekbaşkayeriyoktu.Sonuçta,hayaletlerherşeyibiliyordu.Kiminettenbirduvar,kimininsanolduğununfarkındaydılar.Buyüzdendebazılarınıniçindengeçipgidiyor,bazılarınındakulaklarına,bildikleriherşeyifısıldıyorlardı.
Çardaktaoturmuş,düşünüyordum.Zayıfadamıgömdüğümnoktayabakıyorvebirailesivarmıdır,diyesoruyordumkendime.Hernekadaryanıtınıbilsemde!Çünküöylebiryerdençıkıpgelmiştikienaz9kardeşi,6çocuğu,3torunuve46yeğeniolmalıydı.Dolayısıyla,annesiylebabasınınartıkyaşamıyorolduğunuvarsaymakpekdebirişeyaramıyordu.İnsanlarındestelercedoğupdüzinelerceöldüğübirtopraktabüyümüştü.Vetekisteği,her
insanınyalnızbaşınadoğupyalnızbaşınaöldüğübirtoprağagitmekti.Ancakyolculuğu,Kandalı’dasonaermişti.VeKandalı’dainsanlar,doğardoğmazgömülürdü.Enazındanbenimgibiler...Bazılarıdaölüdoğardı.Zayıfadamgibiler...Depodenilenrahimdenölüsüçıkmışveçıktığıgibidegömülüpgitmişti.
“Gazâ!”Başımıçevirdiğimde,çardağaadımatanbabamıgördüm.“Konuştunmu,baba?”“Hallettik,tamamdır.Parasınıvereceğiz,konukapanacak.”Nedememgerekiyordu?Tabiikiteşekküretmeliydim!Tabiiki!“Sağolbaba.”“Birşeydeğilde...İkietti,oğlum!SenneistiyorsunbuAfganlardan?”deyipgüldü.Yanlış
duymamıştım.Tamdaböylesöylemişti:Cuma’ylabirlikteikioldu!Nedediğininfarkındabiledeğildi.Orospuçocuğu!Tekyapmamgereken,uzanıpayağımındibindekiküreğialmaktı.Sonradatekhamlededoğrulupyüzünüdağıtmak!Benidurduracakhiçbirşeyvehiçkimseyoktu!Küreğeuzanıyordumkikulaklarımuğuldamayabaşladı.
YapmaGazâ!Bırak...Yapma.Cuma?Yapma!Babamı,oan,obahçede,oçardağınaltında,hâlâüzerindeölütoprağıolanokürekle
öldürebilirdim.Amayapmadım.Onunyerine,sadeceyüzünebaktım.Depodakikameralardanekranımakadargelengörüntülerebaktığımgibi.Hiçbirşeyhissetmeden.ÇünküAhaddaoradaydı.Yerinaltındanevarsa,orada.Cesetyiyenbütünböceklerinarasında.ZayıfadamılinçedenbütünAfganlarlabirlikte.HattaRastin’le!Kadınlarınıbanagöndermişkimvarsa,hepsiyle!Baktımyüzüne.Anlasındiye.Yerinnekadardibindeolduğunu!Amaöylebirihtimalyoktutabii.Osadecesırıtıyordu.Hernedense,öfkesigeçmişti.BelkideAruz’daniyibirhaberalmıştı.Amainsan,Aruz’dannasıliyihaberalabilirdiki?MüjdecibirAzrailvarmıydı?
“Yarın,sabahtanDerç’egidiyoruz.Malgelecek.200kelle!Hadiyineiyisin!Maaşındankesmeyegerekkalmadı.Ulan,nebereketlikışmışbe!”
Anlaşılmıştı!200kellesilipsüpürmüştüherşeyi.Nezayıfadamkalmıştınedebahçedekicesedi.Üzerimiziörtmeye,tam200kelletalaşgelecekti.Mutluolmalıydık,değilmi?
“Asmasuratını,hadi!Olmuşbirkere!Siktiret!”Tamgidiyordukidurdu.“Bak,nediyeceğim!Gecegidiyorbunlar.”Bunlar,derken,zayıfadamıgömdüğümyerigöstermişsonradadevamınıgetirmişti.“Çıkıyoruzyola.Engeç11’de,sokhepsinidorseye.Yarımgibideçıkarız.”“Peki,baba”dedim.Sonradaçevirdimbaşımı.Parmağıylagösterdiğiyeredahafazla
bakmamakiçin...Demek,Rastinlerinyolaçıkmazamanıgelmişti...Peki,amanasılolacaktı?Tırdankamyona
geçerkenyadakasadandepoyainerkenmutlakayüzünügörmüşlerdibabamın.Gecedekamyondaniniptekneleregeçerkenyenidengörecekvekesinhatırlayacaklardı.Bukonudayapabileceğimhiçbirşeyyoktu.Aslındadahaönemlisi,benigörünceneyapacaklardı?Deponunkapağınıaçıpdaönümdentekertekergeçipkasayabinerken...Günlerdirhayatlarınıbircehennemeçevirmişolandeliçocuğunyanından,hiçbirşeyolmamışgibigeçipgitmelerimümkünmüydü?YaRastin?Sonundaböbreğinivereceğibiryolculuğaçıkmakisteyecekmiydi?Belkideevdenkaçmanıntamsırasıydı!Herşeyiolduğugibibırakıpsiktirolup
gitmenintamzamanı!Amayapamadımtabii...Onunyerine,hangaragidipmonitörlemikrofonuaçtım.Birsüreliğinedepoülkesiniizledim.Herzamankigibioturmuşvekendiaralarındatartışandepohalkınıvehiçbirşeyiumursamadanelindekikitabıkarıştıranliderleriniizledim.
“Rastin!Bugecegidiyorsunuz!”Buhaberialmakiçinikihaftadanfazlabeklemişti.Ancakhiçdeheyecanlanmışgibi
görünmüyordu.Tekyaptığı,elindekikitabıkapatıp,oturduğuyerden,karşısındakikamerayabakmakoldu.
“Rastin,gidiyorsunuz!Akşam10’dakapağıaçacağım.Sonradakamyonageçeceksiniz.Yarımgibideyolaçıkacaksınız.”
Rastin,birrefleksolarak,başını,duvardakisaateçevirdi.“Onabakma,obozuk.”“Benbiliyor!”“Efendim?”“Saatçokyavaş!Bozuk!”Demekanlamıştı...Herneyse,hiçbirönemiyoktu.“Senyalansöylüyor!”“NediyorsunRastin?”“Sengerçekdeli!”“Rastinsaçmalama,gidiyorsunuz,diyorum.Nasılyapacağızşimdi?Babamıgörecekler.
Ölmediğinianlayacaklar!”“Sen,dedi,saatdoğru.Amayanlış.Senyalansöylüyor!”Nedensaattenbahsediyorduşimdi?Evet,depodakilerinkolsaatlerinitoplamışveonlarıo
duvarsaatiyleyalnızbırakmıştımamakiminumurundaydı?“Tamam,peki,yalansöyledim!Kabul!Saatbozuk!Oldumu?Neyapacağızşimdi,onu
söyle!”“Akşamgel.Kapakaç.”“Nediyeceksinpekiyanındakilere?”“Böbrek!”“Ne?”“Benböbrekvermiyor,diyecek.Okadar.Çünküsenyalancı.”“Neredençıktışimdi?”“Bendüşünüyor...Adamlarböbrekistiyor,organistiyor.Buradaadamölüyor,kimse
gelmiyor.Senhabervermiyor!Yanikimseböbrekistemiyor.Kimse2.000dolaristemiyor.Senyalancı!Neden?NedenGazâ?..Söyleme,boşver...Çünkübendeyalancı,Gazâ.Ben,sendenkötü.Çünküistedim,adamölsün.İstedim,bunlaronuöldürsün.Onunböbrekalıyorsiz.Benimböbrekkalıyor...Amakimsegelmedi...Anladı?Amasırolsunbu.Sen,ben,aradasır!Kimsesöyleme.Bendesenisöylemem.”
Veağlamayabaşladım.Birden!Depodakiler,öncebirbirlerinesonradasankibenigörebileceklermişgibikameralarabaktı.Hıçkırıklarımbirduvardandiğerineyankılanıyorolmalıydı.Ağlamamladolmuşbirdepo!Birkrizgibibaşlamıştıherşey.Kalpkrizigibi!Amaağladıkçakrizgeçti.Hattakendimidışarıdanizlemeyebilebaşladım.AğlayanGazâ’yıizleyenGazâ!Dolayısıyla,belkiistesem,sakinleşebilirdim.Amabudefada,ağlamamsonaererse,konuşmakzorundakalacağımıbildiğimiçinduramadım.ÇünküRastin’ebiryanıtvermemgerekiyordu.Amaoyanıtıneredebulacağımıbilmiyordum.İçimbomboştu.Hiçbirşeyin
yanıtıyoktubende.Amahiçbirşeyin!Belkibirazzorlasam,zayıfadamınölümündençokgeçhaberimolduğuiçinböbreğininalınmasınınmümkünolmadığınıyadabunabenzertekniknedenlersıralayabilirdim.Hattatıbbiolarakgerçektendehaklıçıkardım.Amaartıkyalansöyleyerekhaklıçıkmaktanbıkmıştım!Söyleyecektekbiryalanımbilekalmamıştı.Olanlarıdasöyleyecekgücümyoktu.AmagörünenokiRastinbendengüçlüydü.Zayıfadamınölmesinegözyumduğunuitirafedecekkadargüçlüvekendiböbreğialınmasındiyebaşkabirininölmesiniisteyecekkadarzayıf...Söylenecekhiçbirşeyyoktu...Rastindebende,bitmiştik!Depo,sonumuzolmuştu.
“Tamam!”dediRastin.“Tamam...Akşamgel.Kapakaç.Sonragit.Bizgirerkamyon.Sengelir.Babamühimdeğil.Kimsebakmaz...”
İkiheceçıkabildidudaklarımınarasından.“Peki...”TamkalkıpgidecektimkiyineduydumRastin’i.“BanabirşeysöyleGazâ!”“Ne?”Ağzındabiriktirdiğioüçsoruyuyüzümefırlattı.Aramızdakioncabetonarağmenbunu
denedi.“Adamlarparaistemiyor,değilmi?Benimböbrekkalıyor?Ben,doğrutahmin?”Ağzımıaçtımama...Yeminediyorum,benkonuşmadım:“Hayır,Rastin.Yunanistan’agidince,alacaklarböbreğini!Kusurabakma!”“Yalancı!”diyebağırdı.“Nedenağlıyorsenozaman?”Budefakonuşanbendim.Tambirkonuşmadeğildiamasesbenimdi.“Korkma,sönmezbuşafaklardayüzenalsancak...”Vebiribanaeşliketmeyebaşladı:Depodakiçocuk!Alkışlıyor,gülüyorvebazenmırıldanıp
bazendebağırıyordu.Sonrabaşkabirikatıldıkoromuza:Rastinadındabirlider.Amaonunağzındanhepaynıkelimeçıkıyordu:
“Yalancı!”Tekkelimeyledeçokuzuncümlelerkurulabileceğini,sestelleriburnundançıkacakkadar
bağırarakkanıtladı:“Yalancı!Yalancı!Yalancı!”Hattaokızgınlıkla,elinegeçendemirkovayısavurupkameralardanbirinibilekırdı.
Kendiniöylesinekaybetmiştiki,kovanındoluolabileceğiaklınınucundanbilegeçmemişti.Oysadeponuntekçocuğudahayeniüzerindenkalkmıştı.Amazatenartıkçokgeçti.Çünkübokfıskiyesiçoktançalışmışveinsanlarladuvarları,çığlıkkadarbirsüredetarayıplekelemişti.ArtıkyüzleregidenbütünellerkirlenipdedönüyoramaRastin,birsaniyeönceüzerlerineneyağdığınıçözemiyordu.Olduğuyerde,nefesnefese,birsağa,birsoladönüyor,yinedebirkovagerçeğigöremiyordu.Oysaherşey,burnunundibindeydi.Gözlükcamlarındakikahverenginoktalarda!Üçnefesalıpkendinegelse,aradığınıelbetbulurdu,çünküzatennereyebaksaonugörüyordu:Bok...
Çocukdabendebütünbunlarıumursamadık.VeİstiklâlMarşı’ylaaçtığımdepoülkesiniİstiklâlMarşı’ylakapattık.
Kamyonunfarlarıikitarafındaağaçlarınsıralandığıdaryoluaydınlatıyorduvegeceniniçindeilerliyorduk.Yaydığımızışıkyolabiryelpazegibiaçılmışasfaltısüpürüyordu.Karanlıkağaçgövdeleribirbirinekarışırken,bellerinekadarkireçlenmişolanlar,bembeyazhayaletlergibi,birgörünüpbirkayboluyordu.Bazendeohayaletler,biziyakalayıpdurdurmakistermişgibielleriniuzatıyordu.Duyabiliyordum.Dallarınkamyonasürtünüpçıkardığısesler,birdalgagibiüzerimizdengeçiyor,sonradasessizliğekarışıyordu.Ancakodallarınhiçbiri,bizitutupyolumuzdandöndürecekkadargüçlüdeğildi.Enkalınınıbilebirkibritçöpügibikırıpardımızdabırakıyorveoyapraksızellerinarasındankayıpgidiyorduk.Sonnefesinimartavermişolanormandabizdenbaşkahayatyoktu.Elbettenisantarafındandiriltilecekti,ancakogünekadar,ormandevbircesetti.Vehercesediniçindenbirsolucangeçerdi.İşteoda,üzerindegittiğimizyoldu.Kıvrılakıvrılailerliyorvesırtındabizitaşıyordu.İkigözündenalevlersaçanvebaktığıheryeriyakayakailerleyenbircanavarıniçindeydik.Değişenhervitesteöylesinekükrüyordukiradyoyubileduyamıyorduk.Buyüzdenbabam,birsigarayakıpradyoyukapattı.Sonradadönüpsordu.
“Sigaraiçiyormusun?”Oan,içimdekibinses,aynıanda“Evet!”diyebağırdıamahiçbirinidinlemedim.“Nesigarası,baba?Hayır.”Dahaosabah,babamıngözlerininönündebahçemizebircesetgömmüştüm.Ancakaynı
gözlerinönündesigaraiçmemmümkündeğildi.Bundaaranacakbirmantıkyoktu.Çünküocesetlebirliktemantığıdagömmüştüm.Hernekadaröleliyıllarolsada...
“Yakbirtane,yak!”deyippaketiuzattı.Yüzünebaktım.Gülümsüyordu.Birtuzakmıydı?Paketeuzandığımandakamyonukenaraçekip,ouzattığımelikıracakmıydı?Tereddütettiğimigörüncekonuştu.
“Biliyorumiçtiğini.Al,yak.”Herşeyibiliyordu!Hepbiliyordu!İşibuydu:Benibilmek.Benitakipetmek!Daima
peşimdeolmak!Tekişi,hakkımdaistihbarattoplamakolanbirgizliservisinadıydı,AHAD.Gizlibirörgüt!Kesinlikle!Aslındabuparanoyakteoriminokadardatemelsizolmadığını,yıllarsonra,birazgülümseyerek,birazdadalgınlaşaraköğrendim.Okuduğumtarihkitabında,20.yüzyılınbaşlarındaOsmanlıordusununbugünküIrakveSuriyetopraklarındagörevyapanArapsubaylarının,gördükleribağımsızlıkrüyalarınarenkvermekadına,birarayagelipkurduklarıgizlibirörgüttensözediliyordu.Amaçları,üniformasınıtaşıdıklarıOsmanlıordusuylailgiliaskerisırlarıİngilizlereyetiştiripArapdevriminibaşlatmakolanbusubaylarınkurduğuistihbaratörgütününadı,El-Ahad’dı!Demekkibabamıntekişininbenigözetlemekolduğunudüşündüğümgece,okadardadelideğilmişim.Okadardadeğil!
Vepakettenbirsigaraçekipyaktım.Önceelimbiraztitrediamasonratoparlandım.Babamınyaptığıgibiçakmağıiçinekoyduğumpaketigeriverecektimki“Sendekalsın”dedi.“Üstümdebirpaketvarzaten”demedimtabii.Alıpkoydumcebime.Sigarayıdudaklarımınarasınagötürmekiçin,herdefasındababamıbekledim.Aynıandadumanıiçimizeçekipaynıandageriverdik.Aynıandacamlarımızıaçıpaynıandafırlattıkizmaritleri.Sonradayoldakihayaletleriizledim.Kasadakihayaletleridüşünedüşüne...
Hiçdekorktuğumgibiolmamıştı.Akşam,saattam10’dahangaragiripöncekasanınkapılarınısonradadeponunkapağınıaçmıştım.ElimdekialtıkolsaatinidepoağzınınyanınabırakmışveRastin’indediğigibihangardançıkıp,aralıkbıraktığımkapınınardınasaklanmıştım.Böylece,hiçbirinegörünmeden,deponunağzındantekertekerçıkışlarını,sahiplerininsaatlerineyenidenkavuşmalarınıvekamyonkasasınaikişerikişergirişlerini
izleyebilmiştim.Herhangibiraksilikolmamasıiçinsaymıştımhatta!31kaçakkasayagirmişvesonakalanRastindedurupçevresinebakmıştı.Ogözlerinbeniaradığındanemindim.Amakimseyleyüzleşecekhalimyoktu.Yinede,Rastin’iduymakzorundakalmıştım.Çünkübağırmıştı:“Yalancı!”Amabudefa,kelime,ağzındanbirazdatereddütleçıkmıştı.Hernekadarböbreğinivereceğineinanmasada,birtürlüeminolamıyordu.Çünküoda,enazbenimkadar,inanmakistemediğimiznevarsahepsinindegerçekolduğunubiliyordu.Örneğin,birzamanlaruğrunasavaştığıhalkınınkendisiniterkedeceğineinanmakistememişti,ancakgerçekleşenbuolmuştu.Bende,annemtarafındandiridirigömülebilecekolmamainanmakistememiştimamaodagerçekti.Dolayısıyla,cehennemingerçekolmaihtimalinin,cennetingerçekolmaihtimalindenkaçkatyüksekolduğununfarkındaydık.Buyüzdende,Rastin,başınıöneeğipayaklarınınaltındakitalaşatükürmek,gözlüklerinidüzeltmekvekasayaatlayıpkapılarınıçekmekiçinçokdabeklememişti.Oysabilmediğibirşeyvardı.Belkidehayatındailkkez,endişeleriyersizçıkacakveböbreğiyerindekalacaktı.Buda,Rastin’everebileceğimtekarmağandı.AslındaRastindediğerlerinebenzerbirarmağanvermişti.Günlerboyunca,oinsanlarıdepodahapiskaldıklarınainandırmış,sonradasahtekurtuluşlarınıilanetmişti.Sonuçta,içindebulunduğumuzşartlarokadarboktandıkielimizdengelentekşey,cehennemigösteriparafarazıetmekti.Kendimiziveçevremizi...
Şimdide,geriye,tekneninyanaşacağıkıyıyavarmakvebirkaçdakikaiçinde,32kişiyikasadanindiripogüverteyegeçirmekkalmıştı.Babamıdahakamyondaninmedendurdurup“Benhallederim”demeyidüşünüyordum.Tamolarakşöylesöyleyecektim:“Çıkmaşimdibusoğukta,benhalleder,gelirim!”Öncebir“Olmazöyleşey”diyecek,sonradamalıneksilmesinedeniylesuçlulukhissettiğimidüşünüp,hatamıtelafietmeçabamabirşansverecekti.Enazındanbenöyleumuyordum.Aslındagaliba,okadardaumurumdadeğildi.Kasadantekneyegeçerkenbabamıgörüphatırlayanbiriçıksada,nasılolsa,oanınheyecanıylahiçbirşeyyapamazdı.Otekneleregeçişleridefalarcaizlemiştim.OayakbastıklarıteknekendileriniMars’agötürecekmişgibiheyecanlanırlardı.Belkidebiranlamda,yapacaklarıoyolculukgerçektendeuzayaçıkmaklaeşdeğerdioinsanlariçin.Yinede,benimgözümde,insandançok,uzayagönderilenmaymunlarabenziyorlardı.Evet,belkiatmosferigeçipuzayaçıkmayıbaşaracaklardıamadaimamaymunolarakkalacaklardı!Herneyse,sonuçta,tansiyonlarınınlunaparktrenigibiinipçıktığıobirkaçdakikaiçinde,yanihayatlarınınenönemlianlarındanbirinde,babamınyakasınayapışıp“Hanisenölmüştün!”diyecekbirileriolabileceğinisanmıyordum.SonrasındaysaRastin,biryolunubulup,benimtarafımdankandırılmışolduğunupekâlâanlatabilirdi.İnsanlaranasılyalansöyleyebildiğinigayetyakındangörmefırsatımolmuştu.Okonudabirölükadarsoğukkanlıydı.Hattaöylesinebaşarılıbiryalancıydıki,babamıgörüpdehatırlayacakolanokişiyi,birkaçcümlede,birhayaletgördüğüneinandırabilirdi.
Dolayısıyla,bütünbunlarbirsorundeğildi.Küçükdeolsa,sorunabenzeyenbaşkabirşeyvardı:Kaptanıntelefondababamatarifettiğibuluşmayerinedahaöncehiçgitmemiştik.Ogünekadarhiçmalteslimatıyapmadığımızbirbölgedeydi.Anladığımkadarıylaküçükbirkoydu.Ormanınbitipdeağaçlarınseyrekleşmeyebaşladığı,sonrasındadakayalarındenizesaplandığıküçükbirkoy.Enazından,babamınkrokisindeöylegörünüyordu.Hervirajdansonra,direksiyonayasladığıkâğıdabakıyorvekamyonudoğruipinüzerindeyürüttüğündeneminolmayaçalışıyordu.
Saat,sabahınikisiydivedışarıdakikaranlığadahafazlabakmamakiçingözlerimikapatacaktımkiyağmurbaşladı.Sonrakibirkaçdakikadadamlalarıizledim.Önümdekicama
sinekgibiçarpıpparçalanandamlaları.Veindirdimgözkapaklarımı.Öncekamyonunkükremesiyokoldu,sonradagerçekhayat...Geriyebirrüyaveannemkaldı.Hayatımdailkkez,rüyamdaannemigördüm.Üzerindemorçiçeklerolanyeşilbirelbiseyle,tanımadığımbirkumsaldavehamileydi.Arkasındakocabirdenizveküçükbulutlarvardı.Sağelindeayakkabıları,dimdikdurmuş,banabakıyordu.Bacaklarıbitişiktiveçıplakayaklarıbileklerinekadarkumagömülmüştü.Sadecekumdayetişen,morçiçeklibirağaçgibiydi.Soleliyle,rüzgârındağıttığı,uzunsiyahsaçlarınıtoplamayaçalışıyorvegalibagülümsüyordu.Rüyamdaannemiböylegörüyordum.Çünküevdekiotekfotoğraftaannemböylegörünüyordu.Mutluolupolmadığınıanlayabilirmiyim,diye,gözlerinebaktım.Sadecegözlerine.Amahiçbirişeyaramadı.Fotoğrafınçekildiğioanhernehissediyorsa,hiçbirduygusubedenindentaşmamıştı.Tekyaptığı,durmak,hamileolmakveobjektifebakmaktı.Fotoğrafıbabamçekmişolmalıydı.Sabahınerkenbirsaatinde,güneşiardınaalmışvemuhtemelenfarkındaolmadan,kadrajakendigölgesinidesokmuştu.Annemekadaruzananbirgölgeydibabam.Sankiogölgeninbittiğiyerdeannem,kumlarıniçindençıkıpyükselmişgibiydi.Rüyadaydım.Belkidesorsamsöylerdi.Ofotoğrafıniçindehayatbulurvebenimlekonuşurdu.
“Nedenanne?Nedenbeniöldürmekistedin?Lütfensöyle...”Bekledim...Amanedudaklarıkıpırdadınedearalarındanbirsesçıktı.Sonragözlerim
gölgeyekaydıvebabamıdüşündüm.Bufotoğrafınedensakladığınıanlamayaçalıştım.Oğlunuöldürmeyeçalışmışolankadınınfotoğrafınedenhâlâbaşucundakikomodininçekmecesindeduruyordu?Uyanmalıyım,dedim.Biranönceuyanıpbunusormalıyım.Vegözlerimaçıldı...
Yağmurhızlanmışveormandançıkmıştık.Biryanımızuçurum,biryanımızkayalıktı.Kandağ’atırmanıyorduk.Ağırağır...Çokuzaklardakibirköyünbellibelirsizışıklarınıgördümvebaşımıçeviripsordum.
“Nedenanneminfotoğrafınısaklıyorsun?”Silecekler,incecikbedenleriylemekikçekenikidopinglimaratoncugibidoğrulupyatıyor,
babamsagözleriniyoldanayırmıyordu.“Nedenbaba?”Birsaniyeiçindönüpbanabaktı,sonrayineyolaçevirdiyüzünüve“Hatıra!”dedi.“Hatıramı?Nehatırası!Annembeniöldürecekti!Sonradaseniterkedipgidecekti!Böyle
birkadınınhatırasıiçinmisaklıyorsunofotoğrafı?”Arkatekerleklerinneredeyseboşluğasavrulacağıdarvirajıgeçenekadarkonuşmadı.Ne
zamankiyolyenidenuzunbiryokuşolupönümüzeserildi,babamınsesiniduydum.“Neredençıktılan,şimdi?Neredengeldiaklına?”“Rüyamdan!”diyebilirdimamademedim.Onunyerine,uykusunuatmışzihnimin
üzerindekipusundağılmasıylabirliktegörmeyebaşladıklarımısöyledim.“İnsanbaşkabirininfotoğrafınıniyesaklar?Hâlâonudüşündüğüiçin,herhalde.Değilmi?
Hattahâlâonusevdiğiiçin...Sendeonuniçinsaklıyorsunofotoğrafı.Hattaannemiokadarçokseviyorsunkibaşkakimseyisevemedin.Onuniçindehiçevlenmedin.Değilmi?”
VeAhadgüldü!Nediyeceğinibilemediğiiçingülenbiraptalabenziyordu.Konuşmakzorundakalmamakiçinölenekadargülecekmişgibi!Amainsan,kendikendine,enfazlanekadarsırıtabilirdiki?Odadahafazladayanamadıtabii.
“Saçmalama!”Evet...Ahad’ıanlamıştım.Herşeyianlamıştım...Annemrüyamdabenimlekonuşmamış
amaherşeyianlatmıştıaslında.Bütünoduruşuveogözlerivekumasaplanmışoayaklarıyla.Hiçbirşeyanlatmayarakanlatmıştıbütünhikâyeyi.Ofotoğrafçekilirkenvebanahamileyken,
annemhiçbirşeyhissetmemişti.Oyüzden,tekbirduygukırıntısıbileyoktuyüzünde.Yadaellerinde...Annembirağaçtıofotoğrafta.Birkumtanesiydi.Babamınardındakalangüneşti.Kocabirdenizdi...Annem,hiçbirşeyhissetmeyendoğaydı.İstesedebabamısevemezdi.İstesedebenikucağınaalıp“Oğlum!”diyemezdi.
“Ozamansöyle!”dedimbabama.“Söyle!Neyaptınannemede,sendenkaçmakistedi?Bukadarkötüneyapmışolabilirsin?Düşünsene,sendenokadarnefretetmişki,benibilegebertmekistemiş!”
Vuracaktı,biliyordum.Soleliyledireksiyonututacak,sağelinintersiyledesuratımabirtanegeçirecekti.Bekliyordum.Amaolmadı.Hiçbirşeyyapmadı.Hattaodaöylesöyledi.
“Hiçbirşeyyapmadım!Annenehiçbirşeyyapmadım.”“Ozaman,neden?Nedenkurtulmakistedibizden?Niyegidipdeomezarlıktabeni
doğurmayaçalıştı?Boşanabilirdide!Değilmi?Sendenboşanırdı,sonradabenisanabırakırgiderdi!Yadanebileyim,benidealırdıbelkiyanına!Amaniyegidipdeöylebirşeyyaptı?”
Sileceklerartıkyağmurungerisindekalıyordu.Yağmurhızlandıkçababamyavaşlıyoramayinedeilerlemeyedevamediyordu.VeAhadbağırdı:
“Söyledizaten!Söyledi!Boşanalım,dedi!Bebeğineyapacaksın,dedim.Aldıracağım,dedi!Neden,dedim?Çünkügitmekistiyorum,dedi!Gidipbaşkayerlerigörmekistiyorum,dedi!Heryerigörmekistiyorum,herşeyibilmekistiyorum,dedi!Hanisendeöylediyordunya?Hattaonuniçingittin,girdinosınava!Anladınmışimdi?”
Belkideilkkezbabambenimlegerçektenkonuşuyordu.YadahayalgörüyordumveAhad,aslındakendisiylekonuşuyordu.Kelimelerağzındanöylebirboşanıyordukimatkapgibiyağanyağmurdanönce,onlarbiziboğacaktı.Yinedeşansımıdenedim.Belkiaradabenideduyardiye.
“Senneyaptınpeki?Hiçbiryeregitmiyorsun,dedin,değilmi?Kalacaksın,dedin!Zorla!”Veaklımadepogeldi.Veaklıma,depodakiohücrebölmesigeldi.Veaklıma,obölmeye
çaktığımdemirhalkageldi.Veaklıma,insanlarıohalkayazincirlemeyidüşündüğümgeldi!Vesonolarak,aklıma,benimaklımagelenin,babamındaaklınagelmişolabileceğigeldi!
“Öyleyaptın,değilmi?Zorlatuttunkadını!Zincirledinbiryere,oradaöylekaldı,değilmi?Sonradakaçtıbirgece!Sendedüştünpeşine!Zincirledin,değilmi?Birhayvangibizincirevurdunkarını!Birköpekgibibağladınannemi!Değilmi?”
Dönüpbanabaktıvehiçbirşeysöylemedi.Sadecehızlandı.Hemdebanabakabaka!Galibagülümsüyordu...Fotoğraftakiannemgibi...
“Yolabak!”diyebağırdım.“Yolabak!”Amaosadecebanabaktı.Vebabaoğul,gözgöze,birboşluğadüştük.Uçurumkadarbirboşluk...Kandağkadarbir
boşluk...Hiçbirzamaneminolamadım.Amahiçbirzaman!Birkazamıydı,yoksaintiharmı?
CANGIANTERönesansresmindekidörttemeltekniktenbiridir.Gölgelendirmesırasındabirrengin
dahaaçıkyadadahakoyutonunagidilemediğiyadagidilmesinintercihedilmediğidurumlardafarklıbirrengegeçişiifadeeder.Anibirrenkdeğişimidir.
Önceyüzümuyandı.Yanaklarım,gözkapaklarım,şakaklarımvealnımaçarpanküçükdamlalarhissettim.Sonrakulaklarımdöndühayata.Onlardayağmurunsesineuyanmışvegözleriminaçılmasınıbekliyordu.Amagözlerimdenönceağzımaçıldı.İçindesıkışıpkalmışbirçığlıkvarsa,çıkıpgitsindiye.Ancakdudaklarımınarasından,sadecesıcakbirsessizlikdöküldü.Osıcaklıkda,büyükolasılıklakandı.Bendençok,düştüğütoprağıısıtıyorolmalıydıkiyattığımyerdetitremeyebaşladım.Vesarsılasarsılaaçıldıgözlerim.Görecekbirşeybulabilmekiçinyuvalarındadöndüler.İlkgördükleri,karanlıkolduveönceonaalıştılar.Görünmeyeniniçindengörüneniseçipkaranlığaanlamverdilervegözleriminönünde,taştanbiryüzeybelirdi.Birkayaparçası.Birmağaranınalçaktavanıgibiüzerimdeduruyordu.Eğerhâlâbirelimvarsa,uzanıpdokunabilirdim.Denedim.Sağkolumugördüm.Ucundada,hâlâbeşparmaktaşıyanbirel.Ağırağıryükseldivedurdu.Böyleceoıslaktavanın,kolmesafemdeolduğunuanladım.
Başımıhenüzoynatmamıştımamazamanıgelmişti.Solaktım.Öncesolyanağımıtoprağayatırdımvegeceyigördüm.Dışarıyı,ağaçları,çalılarıvedüştükleriyerdenyüzümesıçrayanyağmurdamlalarını...Sonrasağaçevirdimbaşımıvekarşımayineonlarçıktı.Budefasolkolumukaldırıparkayadoğruuzattımveelim,enaztavankadarıslakolan,taştanbirduvaradeğdi.Parmaklarımı,ogirintiveçıkıntılarıhissedehissede,duvarınüzerindegezdirdim.Yenidengörüşaçımagirdiğinde,oduvarınbağlıolduğuveüzerimdedurantavandaydıelim...Birmağaradadeğildim.İkiyanıaçıkbirçıkıntınınaltındaydım.Taştanbirtenteninaltında...
Avuçlarım,üzerindeyattığımçamuruhissedebiliyordu.Toprağınüzerinde,sırtüstüuzanmıştım.Bellikidüşecekbiryerkalmamıştı.Dünyanınzeminindeydimveherşeyinfarkındaydım.Kamyonunboşluktaasılıkaldığıoanakadarolupbitmişherşeyhâlâgözümünönündeydi.Babamınbanabakışıvebenimdeona“Yolabak!”diyebağırışım...Amagerisinihatırlamıyordum.Umurumdadadeğildi.Tekistediğim,sadecekendimidüşünmekti.Kendimiveiçindebulunduğumanı.Kimbilirhangiağaçlaravetaşlaraçarpaçarpadüşmüşveokayanındibinekadargelmiştim?Kimbilirneredennereyesavrulmuştumdaoçıkıntınınaltınayuvarlanmıştım?
İkidirseğiminüzerinde,sırtımıtopraktanayırıpbaşımıkaldırdımvehayatımdailkkezayaklarımıgördüğümesevindim.Hattaosevinçle,acıyabileceklerinidüşünmeden,ikisinidehareketettirdim.Yarımmetreüzerimdekikayaparçası,dizlerimekadaruzanıyor,sonrasındadanevarsa,yağmurdanıslanıyordu.Gecevegölgeler,üçyanımıçevirmişbanabakıyordu.Yüzümveheryerim,sankibütünderimrendelenmişgibisızlıyorduama,büyükbiracıhissetmiyordum.Kalkabilirdim.Enazından,doğrulupoturabilirdim.
Avuçlarımıyerebastırıpdizlerimikendimedoğruçektim.Başımıtaştantavanaçarpmamakiçineğdimvesırtımıarkamdakiduvarayasladım.Kayanınyüzeyindekisivriçıkıntılarmutlakasırtımabatıyorduamabenhissetmiyordum.Okaranlıkta,ellerimin,gömleğimvepantolonumunrenkleriöylesinekoyulaşmıştıkineyinkan,neyinçamurolduğunuayırtedemiyordum.Sadeceellerimi,yüzüme,karnıma,omuzlarımagötürüyorvebedenimdekihasarherneyse,dokunarakanlayabileceğimidüşünüyordum.Kendimitutatuta,birkırıkarıyordum.Kırıkbirkemikyadakopmuşbirparça...Amaherşeyyerindeymişgibiduruyordu.Annemnasıldoğurduysaöyle...Parmak,dirsek,burun,kulakvegözsayıları,olmasıgerektiğigibiydi.Amadişlerimdenemindeğildim.Sesimdenanlayabilirimdiyedüşündüm.Zatentamda,kendikendinekonuşmanınzamanıydı.Hâlâbirsesimolupolmadığınıanlamanınzamanı...
“Yaşıyorsun”dedimvegöğsümebirşeydöküldü.Önceçenemeyapışmış,sonrada
göğsümekadaruzanmışolan,salyavekandanörülmüşbiripolmalıydı.Sinekkovarmışgibikestimelimleoıslakipi.Sonradaçevremebaktım.Belkibabamıgörürüm,diye.Benimleaynıyoluizlemişveyakınlardabiryerdeyatıyorolabilirdi.Amagörünürdekimseyoktu.Kalkıpyürümelivebiranönce,herneredeyse,onubulmalıydım.Çünküeğerbabamı,belkidebütünhamileliğisüresince,annemizincirevurduğuiçinöldüreceksem,bunuşimdivederhalyapmalıydım.Bazıgecelervardır...Talaşgibigeceler...Hertürlüsuçuiçineçekiphertürlüsuçluyusabahamasumçıkarangeceler...İşte,bendeböylebirgecedeydim.İnsanınbabasınıöldürüpkurtulabileceğibirgecede!Obirağacındibindecançekişirken,ben,elimdebüyükbirtaşlayanıbaşındadururvegerisiniyerçekiminebırakabilirdim.Birzamanlariçindekendisiniterketmekisteyenkadınıtutsaketmedüşüncesinindolaştığındanartıkeminolduğum,okafatasınıezervekonuyukapatırdım.Üstelikböylecebirmezartaşıbileolurdu.“Nasılöldü?”diyesorulduğunda,“Mezartaşıbaşınadüştü!”diyebilirdim.Amaöncekendimegelmemgerekiyordu.Birazdahatoparlanmam...
İkikolumubirdenkaldırıpikiyanımadoğruuzattım.Üzerimdekikayaparçasınındışınataşmışikiavucumlabirazyağmurtopladım.Sonradaavuçlarımdakiosuyla,yüzümdekikanveçamurutemizlemeyeçalıştım.Nekadarbecerebildim,bilmiyorumamaenazındankendimidahaiyihissediyordum.Artıkhazırdım.Kayaparçasınınaltındançıkıpayağakalkabilirdim.Tambaşımıeğipönedoğruuzanmıştımkiayaklarımındibinebirşeydüştü.Büyükbirşey.İnsankadarbirşey!Öyleaniolmuştukidonupkalmıştım.Tuttuğumnefeshâlâiçimdeydikibirinsandahadüştü!Aynıyere,hemenönüme.Biröncekininüstüne.Tekyapabildiğim,ayaklarımıçekmekolmuştu.Onlarıdaotaşçıkıntınınaltınasokmuşveöylecekalakalmıştım.Saniyeleriçindebirinsandahadüştü.Beklediğimyere,yanihemenönümedeğilamasolumadüştüğüiçinirkilmiştimvebirrefleksolarakkaldırdığımbaşımkayayaçarpmıştı.Tamdasolumdakioinsanınbanadoğruuzanmışveneredeysedeğecekolanelinedehşetiçindebakarken,biridahadüştü.Budefa,sağıma!Vebirtanedaha!Sonrabirtanedaha!Gökteninsanyağıyordu!Hiçbirşeyanlayamıyordum.Derhaloradançıkıpkoşmakistiyoramacesaretedemiyordum.Düşecekolanbirsonrakiinsanınaltındakalmakistemiyordum.Neredendüştüklerihakkındahiçbirfikrimyoktu.Amaherneresiyse,çokyüksekolmalıydı.Çünkübirmeteorgibisaplanıyorlardıçamura.Gökyüzündekidevbirtabancaylayeryüzüneateşediliyormuşgibiydi!Hattasankiotabancabenivurmayaçalışıyordu.Üzerimeomermi-insanlarıgönderdikçe,sağımı,solumudelikdeşikediyordu.Toprağaçarptıklarındaöylebirsesçıkıyorduki,herdefasındakalbimebiryumrukyiyordum!Herdüşenlebirliktebenimdekemiklerimkırılıyorvekulaklarımkanlatıkanıyordu.Bağırmıyor,kıvranmıyor,kalkmayaçalışmıyorlardı.Zatenölülerdivesadeceüstümedüşüyorlardı.Bazendederindengelenbirsesduyuyoramakimsenindüştüğünügörmüyordum.Onlardataştantavanımınüzerinedüşüyorolmalılardı.Diğerleride,birsağıma,birsoluma,birönüme!..Netarafımadüşerlerseaksiyönekaçıyoramaüzerimdekikayaparçasınındışınaçıkamadığımiçinbirkaçsantimdenfazlahareketedemiyordum.Dizlerimigöğsümeçekmiş,kollarımıikiyanımdatoplamıştımveolabildiğinceküçülmeyeçalışıyordum.Eller,ayaklarveyüzlergörüyordum.Bazılarıbanadokunuyor,bazılarıda,enfazlabirmetreuzağımda,bezbebeklergibiyatıyordu.Bacaklarınındizdenaşağısı,arkayadeğildeyanlaradoğrukıvrılıyoryadakollarısırtlarınınaltındakaybolupgidiyordu.İplerikopmuşkuklalargibibiçimsizceyığılıyorlardı.Kimolduklarınıbiliyordum.KasadakiAfganlardı.Sankihepsidebirbinanınçatısınaçıkmış,kendilerinisıraylaboşluğabırakıyordu.Anlayamıyordum!Neredenvenedendüşüyorlardı?Nasıloluyorduda,ölümeuçarken
yakalanmışkuşlargibiüzerimeyağıyorlardı?Aklımvegözlerimbütünbusorularlakararmışken,onlardüşmeyedevamediyordu.Altaltaveüstüsteveyanyanabirikiyorlardıvekollarıylabacaklarıbirbirinekarışıyordu.Çamurdanmışgibidurantekbiryığınadönüşüpbüyüyorlardı.İkiyağmurbirdenyağıyorvebirbirinekarışıyordu.İnsanetisuylaçarpışıpçamuroluyordu.Dörtnefestenfazlaalamadığımokısacıksüreiçinde,etrafımdaettenbirduvaryükseldi.Baktığımheryerikaplayanbirduvar!Vegözleriminönünde,onlarcaceset,geceylearamagirip,beniokayaparçasınınaltınahapsetti.Üçduvarıinsan,zeminitoprakvegerikalanıdataşolanbirhücredeydimartık.Birtoplumezarınendibinde...
Oinsanenkazınınaltındasıkışıpkaldığımda15yaşındaydım.Geçdeolsa,anneministediğiolmuştu.Diridirigömülmüştüm.
Sadecetitriyordum.Vetitredikçede,kulaklarımadeğenincetüylerhissediyordum.Kimbilirkiminsaçlarıyadasakallarıyadakirpikleriyadakaşlarıydı?Karanlıktı.Hiçbirşeygöremiyordum.Amahepsideoradaydı.Heryerimde!Onlaradokunmaktanokadarkorkuyordumkihareketbileedemiyordum.Amaonlarbanadokunuyordu.Omuzlarımettenikiduvarınarasınasıkışmış,öyleceduruyordum.İkielim,bitişikduranikidiziminüstündeydi.Başkahiçbirşeyedokunmamakiçindizlerimeyapışmışolanavuçlarımınterlediğinihissedebiliyordum.Ayaklarımısantimsantimuzatmayabaşladım.Dizlerimbirazaçılmıştıkionlaradeğdim.Oinsanlara.Önümde,bacaklarımıtamamenuzatabileceğimbirboşlukbileyoktu.Ellerimhâlâdizlerimdeydiveyapabileceğimtekşeyiyaptım.Çığlıkattım.“Baba!”diyebağırdım.“Rastin!”diyebağırdım.Amasesimhiçbiryeregitmedi.Mağaramıniçindedolaşıpdurdu.Dolaştıkçadabirkulağımdangiripdiğerindençıktı.Yasağırolacaktımyadasesimkısılacaktı.İlkpeseden,sestellerimoldu.Telefonumyoktu.Olsada,insanetiniaşabilirmiydi,bilmiyorum.Üzerimdesadecekâğıttanbirkurbağa,ikipaketsigaraveikitaneçakmakvardı.Ençokişeyaramaihtimaliolanlardaonlardı.Amacesetlerigörmektenokadarkorkuyordumkioçakmaklardanbiriniaslayakamazdım.Ancakorada,oşekildedahafazladakalamazdım.Birbirinegeçmişobedenleredokunmayamecburdum.Enazındanayaklarımlaitmeyeçalışabilirdim.Küçücükbiryolbileaçsam,kurtulabileceğimidüşünüyordum.Veellerimidizlerimdenayırmadan,ikiayağımlaaynıanda,tekmeleratmayabaşladım.Tamolaraknereyevurduğumubilebilmiyordumamadizlerimikaldırıpindiriyorvetabanlarımherneyeçarpıyorsa,onuitmeyeçalışıyordum.Amabirişeyaramıyordu.Sadece,yerindenkımıldamayan,yumuşakbirduvaratekrarvetekrarvuruyordum.Belkibirazöneeğilsemveellerimikullansambaşkaşeylerdeyapabilirdim.Ancakikiomzumdadaöylebirbaskıvardıkiöneeğildiğimtakdirde,sahipolduğumalanıkaybedeceğimdenemindim.İkiyanımdakiokilolarcaet,gövdeminboşalttığıyeriderhaldoldururveben,dahadasıkışmışolurdum.Yinede,ellerimikullanmayakararverdim.Derinbirnefesalıpavuçlarımıdizlerimdenayırdım.Omuzlarımısabittutmayaçalışarak,ellerimi,ikiyanımdakiduvarlarayasladım.Sağelimebirkumaşgeldi.Solelimsegittiğigibidöndü.Çünküdörtparmağımbiralna,başparmağımdabirgözçukurunadenkgelmişti.Solelimiçindebirkumaşbulmalıydım.Amaavucumunereyeyaslasam,yabirburunyadabirağızgeliyorduelime.Enkötüsüdeağızdı,çünküparmaklarım,dudaklarınarasındangeçipbirçiftdişevebirazdadişetinedeğmişti.Çaresizce,başladığımilknoktaya,yanialnadöndüm.Başparmağımı,gözçukurundanolabildiğinceuzaktutmayaçalışarak,avucumuoalnayasladımvebütüngücümleittim.Amahiçbirşeyolmadı.Alnınıtuttuğumkafa,yerindenbilekımıldamıyordu.Bendesoldanvazgeçipsağelimeyüklendim.Kumaşınaltındakikaburgakemiklerinitanetanehissedebiliyordum.Yapabildiğimkadarittimamasağımdakiduvarda,enazsolumdakikadarsağlamdı.Ancakvazgeçmedim.Defalarcadenedim.Denedikçedekorkumunyerinipanikalmayabaşladı.Paniklebirlikte,neyedokunduğumuönemsemezhalegeldim.İkielimedenegelirse,itmeyebaşladım.Hattasolelim,yenidenoağzagiripçıktı.Buaradaayaklarımla,karşımdakiduvaravurmayadadevamediyordum.Debelenenbirsolucangibiydim.Oturduğumyerdentekmeatmayaveitmeye,nefesnefesekalanakadardevamettim.Amahiçbirişeyaramadı!Hemdehiçbirişe...Ağlamayada,işteozamanbaşladım.Gözyaşlarıiçindevenefesnefese,bağırabağıraağlıyordum.Hayatımboyuncapekdeağlamamış,amaobirhaftaiçinde,ikincikezhıçkırıklaraboğulmuştum.Tabiikiiçindebulunduğumdurum,Rastin’insöylediğimyalanıfarketmesindenkatbekatkorkunçtu.Dolayısıyla,ağlamamdaöyleydi.Katbekatfazla!Ağzımıyırtacakkadaraçıyorveçoktançatlamışsesimle,garipbirhayvangibiuluyordum.Nasılolsa,
kimsegörmüyordu.Etrafımdaonlarcainsanvardıamahiçbirininde,nekadarçirkinağladığımıgörmesineimkânyoktu.Öylebirağlıyordumkiyummaktangözlerimacıyordu.Ağlamayaannesininrahmindebaşlamışbirbebekgibiydim.Annesininrahmindençıkamayacağınıbildiğiiçinağlayanbirbebekgibi.İlknefesinialmakiçindeğil,sonnefesinivermekiçinağlayanbirbebek...
Birkaçdakikasonra,yavaşlayanbirtrengibiağırağırdurduağlamam.Gözyaşlarıminceldivesonundatamamenkurudular.Artıkbirölügibiydim.Ellerimyineikidiziminüzerinde,hareketsizceoturanbircesettim.Bendeonlardanbiriydim.Çevremisaranoinsanlargibi.Tekfarkım,hâlânefesalıpveriyorolmamdı.Bütünbunlarbirhesaphatasıgibiydi.Herkesinölüolmasıgerekenbircesetleryığınındakitekcanlıolarakkalmambirhataolmalıydı.Amaodaracıkboşlukta,bendenbaşkahatayapabilecekbiriyoktu.Varsada,artıkyaşamıyordu.Dolayısıylahepsibenimhatamdı.Herşey...Vebuhatanındüzeltilmesigerekiyordu...Kimseninbenibulamayacağındanemindim.Geçtiğimizoyol,belkideyıllardırkullanılmıyordu.Vebiziokayalıkkoydabekleyenkaptanınzerrekadarumurundadeğildik!Oda,bizde,Afganlardayasadışıydık.Varlığımızbileyasadışıydı!Peşimizedüşüpbiziarayacağınıhiçsanmıyordum.Aslaböylebirriskialmazdı.Oan,aklımaYadigârgeldi.Resmisuçortağımız!Belkiobiliyordur,dedim.Hangiyoldangeçeceğimizivemalıteslimetmekiçinnereyegideceğimizi...Amasonraonundaumurundaolmayacağınıdüşündüm.Jandarmanındevriyegüzergâhındançokuzaklarda,bizitesadüfenbulması,pekdeinandırıcıolmazdı.Kendinitehlikeyeatmasıiçinhiçbirnedenyoktu.Dolayısıylakimsegelipbenikurtarmayacaktı.Kimseortayaçıkıpbuhatayıdüzeltmeyecekti.Bunusadecebenyapabilirdim.İntihar,aklımagelenbirdüşüncedeğildiartık.Bütünbedenimeaynıandasaplananbinbıçakgibibirduyguydu.Nefretgibiydi!İntiharıdüşünmeyipdehissettiğiman,iştebuydu.Altıncıhissim,intihardı!Madem,etrafımdakiherkesölüydü,bendeölecektim!Hattaçakmaklarımbirişeyarayacaktıvekendimiyakaraköldürecektim.Hepimiziateşeverecektim.Önceetrafımdakileritutuşturacak,sonradabenyanacaktım.Okadaraptaldımkibunuyapabileceğimeinandım.Okadaraptaldımkibunudenemekiçincebimdekipaketibileçekipaldım.Amaokadarkorkaktımkihiçbirşeyyapamadım.Ölümdendeğilamayanmaktankorkuyordum.Ayrıcaocılızalevveheryerimdekioıslaklıklahangiyangınıçıkaracaktım?Elimdekioçakmakla,öylecedonupkaldım...Vebedeniminyerinebirsigarayakmakdahamantıklıgeldi.Amaçakmağınalevioküçücükdeliğiaydınlattığındaartıkherşeyiçinçokgeçti.Işıktanveışığınsayesindegörebileceklerimdennekadarkorktuğumu,biranlığınadaolsaunutmuşveboşbulunupyakmıştımçakmağı.Amanealevini,dudaklarımdakisigaranınucunagötürebildimnedehareketedebildim.Çünküoçakmağınışığında,cehennemigördüm.Üstelikocehennemdekitekateş,benimelimdeydi.Demekkişeytanbendimveorasıbenimevimdi.Amaeviminduvarlarınadahafazlabakamadımveçakmağıkusaraksöndürdüm.Ellerimleçenemdennetoplayabilirsemtopladım.Vetamdapantolonumasürterekavuçlarımıkurutmayaçalışırken,oanakadarfarketmediğim12küçük,fosforlunoktayıgördüm.Biryelkovan,birakrepvebirsaniyeçubuğuylabirliktebileğimdeparlıyorlardı.Kaymakamınhediyesiolansaatinkadranında,3’üçeyrekgeçiyordu.Kandalı’danDünyayagazetesindekiofotoğraftakigibi.Amabudefa,geceydi.Hemdedünyanınenkaranlıkgecesi.Çünkücehennemdekimseyanmıyorvetekbiralevbileyükselmiyordu.Oysadünyayıaydınlatan,güneşdeğil,oydu:Cehennemateşi...Belkibirazdamorfinsülfat.
Saatibileğimdençıkarmış,ikielimletutuyordum.Dirseklerimidizlerimeyaslamışvehiçhareketetmedenduruyordum.Tamikisaattir,saniyeçubuğunundönüşünüizliyordum.Yadabütünbunlaraoto-hipnozdeniyorduvebenbilmiyordum.Çakmakışığındagördüğümocehennemisaniyeçubuğununfosforundaunutmayaçalışıyordum.5’içeyrekgeçe,birşeyoldu.
“Daha...Daha...Daha...Daha...”Kimkonuşuyordu?Kiminsesiydibu?Neredengeliyordu?“Daha...Daha...Daha...”Yoksahayalmigörüyordum?Amahayır,osesigerçektendeduyuyordum.Uzaktan
geliyorduveçokboğuktuamaduyabiliyordum.Bağırdım.“Buradayım!Burada!Buradayım!Duyuyormusunbeni?”Susupbekledim.“Daha!”Herkimse,banacevapveriyordu.Amanedensürekliaynışeyisöylüyor,diyedüşündüğüm
andasorumlayanıtı,hızlandırılmışikiparçacıkgibiçarpıştızihnimde.TabiikiTürkçesiokadarolduğuiçin!Dahakadar!KasadakioAfganlardanbiriolduğuiçin!Pekineredeydi?KeşkesorabilseydimamaPeştucabilmiyordum.Yıllariçinde,depodanPeştucakonuşanbelkideyüzlerceinsangeçipgitmiştiamanesöyledikleriniaslaumursamamıştım.Tekbirkelimebileyoktuaklımda.KulaklarımPeştucabinlercekelimeduymuşamahiçbirinibiriktirmemişti.Heryerdeveherzaman,inatçıbirkelebekavcısıgibiçalışankulakdolgunluğudüzeneğim,odepodakılınıbilekıpırdatmamıştı.ÇünküPeştucanıngerçekhayattahiçbirişeyaramayacağındanemindi!Oysagerçekhayat,insanalgısınındışınadüşenherşeydi!Öğreniyordum...Veduyuyordum:
“Daha...Daha...”Sesintamolarakhangiyöndengeldiğiniçözemiyordum.Sankibinparçayabölünüpher
yerdenüzerimegeliyorgibiydi.Etrafımdakicesetlerinarasındakalmışbinlercedeliktengeçipbanakadarulaşıyordu.Neredengeldiğinibilmiyordumamahepaynıyükseklikteydi.Dahadoğrusuaynıalçaklıkta,çünküoses,banaancakkısılakısılagelebiliyordu.Sankicesetlerdenbirikarnındankonuşuyordu!Demekkisesinsahibiylearamızdakiuzaklıkhiçdeğişmiyordu.“Buradayım!”diyebağırıyordum.“Buradayım!”Sonradasusupbekliyordumveoda,“Daha!”diyordu.Okadar.Bütüniletişimimizbuydu.Bukonuşmayıdefalarcatekrarladık.Okadartekrarladıkkizamaniçindetekbircümleyedönüştüve“Dahaburadayım!”oldu.Hattasaatde,sabahın6’sıoldu.Amahâlâetrafımdakibedenlerdeenküçükbirhareketbilegöremiyordum.Eğerkazadansağçıkmışvekarşısındakicesetyığınınabakıpbeninasılkurtaracağınıdüşünenbirideğilse,diğerihtimaliaklımagetirmekbileistemiyordum.Çünküoihtimalde,sesinsahibi,aynıbenimgibi,enkazınherhangibiryerindesıkışıpkalmışbirioluyordu.Vebirsüresonra,bununböyleolduğunainanmakzorundakaldım.İstemeyeistemeyeinandığımiçinbirazuzunsürmüştü...Odainanmakistememişolmalıydıkiyüzlercekezbağırmıştı.“Daha!”diye.Kimbilirhangikapanakısılmışvebenimonayardımetmemibeklemişti.45dakikaboyuncabirbirimizden,boşunayardımdilenmiştik.Üstelikobendendahaçokçabalamış,çünkübunu,obildiğitekkelimeyle,Türkçeyapmayaçalışmıştı.
Buarada,cehennemiminduvarlarınıgörünceağzımdançıkmışolanlarçoktankurumuşlardıveçakmağıbirdahayakmamayayeminetmiştim.Amadünyanınöylebiryerindevehayatımınöylebiranındaydımkibirsaniyeönceettiğimyeminibirsaniyesonrasikipatabileceğiminfarkındaydım.Neikibüklümoturduğumotaşınaltındabiromurgam,ne
deyeminlerimebirsadakatimkalmıştı!Hattasadeceyeminlerimedeğil,kimseyesadakatimyoktu!Okadaryoktuki,sadecebabamınölmüşolabileceğinidüşünerekrahatlatabiliyordumkendimi.Enazındangeberdigitti,diyedüşünüyordum.Sonrabirdenaklıma,ölmemişolabileceğigeliyordu.Belkiodabiryerlerdeyaralanmış,yatıyordu.Amabudüşünceyikafamısallayıpaklımdanatıyorve“Hayır,hayır!Ahadgeberdi!YokartıkAhad!”diyebağırıyordum.Karşılığındada“Daha!”diyebircevapgeliyordu.Budefada,“Anlaartık!Bendeseningibikaldımbusiktiğiminyerinde!Bağırmaboşuna!”diyesesleniyordum.Amaoyine“Daha!”diyordu...Hangisiydiacaba?Depodakilerinhangisi?İçlerindenhangisi,Türkiye’dengeçeceğinibildiğiiçinosihirlikelimeyiöğrenipdegelmişti?Dahaçoksu,dahaçokyemek,dahaçokhava,dahaçokşu,dahaçokbuveherşeydendahaçokistemekiçinokelimeyi,dahayolculuğaçıkmadanbirilerinesorupdaöğrenmişolankimdiacaba?Başkabirkafileolsamutlakabilirdim.AmabudefaaramızaRastindiyebirigirmişti.Herzamankigibi,açlıktanölençocukifadesiyleyüzümebakıp“Daha!”diyedilenmelerinegerekkalmamış,onunyerine,Rastin’e,kendidillerindeyalvarmışlardı...
Sesokadarderindengeliyordukikadınmıyoksaerkekmiolduğunubileanlayamıyordum.Belkide,birlikteİstiklâlMarşısöylediğimizoçocuktu!Yaprakkadarbedeniyle,dörtcesetarasındahayattakalmışvesesiniduyurmayaçalışıyordu...“Kimsekim!”dedim.“Banane!Nefarkederki?Nasılolsagelipbenikurtaramayacak!”Amaoböyledüşünmüyorve“Daha!”demeyedevamediyordu.Bende,başkahiçbirşeyleilgilenmemekveyaşadığımbuolağanüstühayalkırıklığınıunutmakiçinyenidensaniyeçubuğunuizlemeyebaşladım.Vesağadoğruheratışında,güneşinbirazdandoğacağınıveelbetbirilerininkamyonuyadaüzerimdekiinsanyığınınıgörüpbanayardımedeceğinidüşündüm.Dakikada60vesaatte3.600kezdüşündümbunu.Tespihçekergibibaktımosaniyeçubuğuna...
Saat7olmuştu.Güneşindoğduğundanemindimvekimsebenikurtarmayagelmiyordu.Üstelikhâlâkaranlıktaydım.Ölülerışıkgeçirmiyordu.Birbirlerineöylebirsarılmışlardıkiaralarındanhiçbirşeysızmıyordu.Sadeceyağmursuyuveoksijen.Nekadarsusamışolursamolayım,üzerimedüşensudamlalarınıavucumdatoplayıpiçmeyecektim.Cesetlerdensüzülüp,üzerimdekikayaparçasınınkenarlarından,bacaklarımadamladamladüşenosudaniğreniyordum.Kimbilirhangiyollardangeçiyorduvekimbilirosuyanelerkarışıyordu?Kimlerinkanları,kimlerinsalyaları?Midemiokadarbulandırıyordukionadokunmamakiçinelleriminyerinisüreklideğiştiriyordum.Amaoksijenöyledeğildi.Ondankaçamıyordum.Dudaklarımımühürlesemdegiriyorduiçime.Beniocehennemdehayattatutmakiçinönüneçıkanbütünengelleriaşıyorvebiryolunubulup,burundeliklerimesaplanıyordu.Kimseningelmeyeceğinidüşündüğümveyenidenintiharıhissettiğimoyervezamanda,beniyaşatarakgebertiyordu!Orospuçocuğuoksijendennefretediyordum.Peşimibırakmayıpbeniodeliktebilebulduğuiçin!Belkidebirlanetti!Nereyegidersemgideyimoksijendenkurtulamayacaktım!Lanetlenmiştim!DeponunçocukfiravunuTutankamonsonundalanetlenmişti!Nedeolsa,artıkbirpiramidimvardı!Gerçektende,üzerimde,insanetindenyapılmışbirpiramityükseliyordu.Hattaonlarcainsanbupiramidiinşaetmekuğrunaölmüştü.Oysaölmesigerekenlerinbaşındabengeliyordum!Çünkübubenimpiramidimdi!Üsteliktamdaolmasıgerektiğigibi,gömülmüştümaltına.Amabütünoölümlerinüstümesaldığıbirlanetyüzündenhayattakalmıştım.Kendipiramidimeolanetlebirliktegömülmüştüm.Oksijenöylebirlanettikionuiçimeçekmeyemecburdum.Veöylebirlanettiki,içimeherçektiğimde,kendimezarındacanlıkalanbirfiravundum.
Saat8’egeldiğindedahafazladayanamadım.İçimdebirikmişveçıkmakiçinkasıklarımızorlayannekadaridrarvarsa,hepsinidebıraktım.Pantolonumveoturduğumyerısınmayabaşladı.Biraniçin,osoğukta,kendimiiyihissettim.Hattaoncazamankendimiboşunatuttuğumudüşünüpsinirlendim.Oinsantuzağındançıktığımdanasılgörüneceğiminneönemivardıki?Üzerimekusmuşyadaişemişyadasıçmışolmamınneönemivardı?Amatabii,sonuçtasadecebeşsaattiroradaydım.Medenialışkanlıklarıterketmekiçinyeterlideğildi.Belkibirkaçsaatsonra...Şöylebir10yada15saatsonra,gerçekbiryeraltıhayvanınadönüşebilirvekendipisliğimiyemeyebaşlayabilirdim.Amabeşsaattehiçbirşeyolmuyordu.İnsan,enfazlaüstüneişiyor,sonradabununutançvericiolduğunudüşünüyor,ensonundada“Siktiret!Kimanlayacakki?”diyordu.Aslında,herşeyumutlailgiliydi.Yenideninsanlarınarasınakarışacağımoanın,çokyakındageleceğineinanmak,benimedenitutuyordu.İntiharduygum,hernekadargörmesemde,yükselmekteolduğunubildiğimgüneşlebirliktebuharlaşıpgitmişti.Birilerininbenibulduğuveüzerimdekicesetlerikaldırıpkurtardığıorüyayıyenidengörmeyebaşlamıştım.Odelikte,karamsarlıkveiyimserliköylesinehızlıyerdeğiştiriyordukiduygularımdahabirineyetişemeden,diğerizihnimikaplamışoluyordu.Örneğin,içindebulunduğumanda,beniveherşeyiyöneten,kurtuluşdüşüncesiydi.Sıraondaydıvebelkikaranlıktaydımamaaklımınheryeriniaydınlatmıştı.Dünyanındibinebatmışolsamdayaşamakistiyordum.Nefesalmakiçinağzımıyırtmam,burundeliklerimibirerkraterkadaraçmamgereksedeyaşamakistiyordum.Artıkoksijenbirlanetdeğil,süpergüçleriolanbirkahramandı!İnsanetiduvarınıgeçipbanakadargelebilenbirsüperkahraman!Hayattakalmakistiyordum!Hattaöylebiristiyordumki,“Herkesgeberenekadar!”diyebağırıyordum.“Varsabudünyanınbirkepengi,onubenindireceğim!”Yaklaşıkyarımsaattirduymadığımsesde“Daha!”deyipbenionaylıyordu.“Yaşayacağım!”diyordumvekarşılığındabir“Daha!”geliyordu.Gülüyordum.Bitecektibütünbunlar!Geçipgidecekti!Buradançıktığımdaokuladönecektim!Herşeydeğişecekti.Ahadölmüşolacaktı.Hayatayenidenbaşlayacaktım.Daha15yaşındaydım.Hiçbirşeyiçingeçdeğildi.Anneminkarnında15yılkalıp,öyleçıkmışolduğumuvarsayabilirveyepyenibirGazâolabilirdim!Yaptığımhiçbirhatayıtekrarlamazdım.Oanakadaryaşadıklarım,denemesürüşügibibirşeydi!Denemehayatıgibibirşey!İçinedüşebileceğimtuzaklarıveyapabileceğimhatalarıgörüp,gerçekhayatbaşladığındatedbirlerimialabilmemiçinbanasunulmuşbirprovaydı.Kafatasımbirvolkanoluppatlamıştıveheryanımaiyimserliklavlarıdökülüyordu.Sıcaktıamayanmıyordum.İyimserlikleısınıyordum.Kafatasımöylebirpatlamıştıkisaçlarımınarasındabirçiçekgibiaçılmıştı.Birkraltacınabenziyordu.Alnımınvekulaklarımınüzerindeyükselen,kemiktenyapılmışbirtaç!Tacımınortasındadakadifedenbirbeyin!Kimseninhaberiyoktuamadünyanınkralıydım.Tekyapmamgereken,oturupbeklemekvebenikurtaracakolanınkulağınafısıldayıpkrallığımıilanetmekti!Biranöncedoğmakistiyordum.Yeniden!Birsoytarıolarakgömülmüştümamabirkralolarakdoğacaktım.Sadecesabırlıolmamgerekiyordu.Vetabiikihayattakalmam!Bununiçindesuiçmemgerekiyordu.Neolursaolsun,üzerimedamladamladüşenocesetsuyunuiçmeliydim.Elimiuzatmamyeterliydi.Uzattımveaçtımavucumu.İlkdamladüştüve13saniyesonraikincisigeldi.Avucumdakiçukuru,diğerelimdekisaatebakabaka,2dakikave29saniyededoldurdum.Sonradaağzımagötürüp,suyunyarısınıçeneme,yarısınıdadudaklarımdaniçeridöktüm.Amayutkunduğumanda,dörtbiryanızarfkapaklarıgibiaçılmışolan,kafatasımındörtparçasıkapanıpbirbirinebağlandıvetacımkayboldu.Çünküaklıma,bahçeyegömdüğümzayıfadamınyüzügelmişti.Çünküdövülüpdebirköşeyeatıldıktansonrakimseonasuvermemişveadamdaelini
zorluklakaldırıpyanındakiduvarauzatmıştı.Depodakinemyüzündenduvardaoluşmuşsuyollarındanbirinikesipönceparmaklarınısonradadudaklarınııslatmıştı.Avucumuaçıpdayağmurdamlasıtopladığımdabirbirimizeokadarbenzemiştikki,ogörüntüsününgözümünönünegelmesipekdesürmemişti.Amazihnimdekiperdeyesadeceozayıfyüzügelmemiş,yanında,öldüktensonrakiifadesinidegetirmişti.Onunyanındada,etrafımısaranbütünölüyüzleriüzerimeyürümüşvehepsibirden,krallığımıelimdençekipalmıştı.İyimserliğinsıcaklığıbirandageçipgitmişveyerini,heryanımabatan,dikenlibirmartsoğuğunabırakmıştı.Titriyordum.Dişleriminbirbirinevurmasınıengellemekiçinelimleçenemitutuyordum.Amaelimdetitriyordu.Hemkorkudanhemdesoğuktan.Çünküeğer,biranönce,birilerigelipbenioçukurdançıkarmazsa,bütünoyüzlerinçürümesinetanıkolacağımıbiliyordum.Sırtımıyasladığımveüzerimiörten,sayesindehayattakaldığımokayaparçasıhariç,etrafımdakiherşey,eryadageççürüyecekti.Bütündünyam,çürükiçindekalacaktı.Kimbilirhangiböceklerbirorduolup,Kandağ’ınyamacındaonlarıbekleyendevpastayıyemekiçin,şimdidenyürümeyebaşlamıştı?Belkidetoprağıniçindençıkıyorlardı.Tamdaoturduğumyerden!Bacaklarımınarasındangeçipgidecekveönlerine,ölüolanneçıkarsakemireceklerdi.Neyapacaktımozaman?Bende,hayattakalmakiçinonlarımıyiyecektim?İnsanınöldüktensonraçürümesihakkındahiçbirşeybilmiyordum.Benimuzmanlığımbaşkaydı.Çürümeninbaşkabirtürüyleilgiliydi.Birbakıştatanıdığımçürüme,toprağınüstündeolandı.İnsanhâlânefesalıpverirken,kalbindeyadabeynindeküflenmeylebaşlayanoçürümeyibiliyordumben.Hayattarafındanensemdentutulupsokulupçıkarıldığımderslerde,ancakokonuyakadargelebilmiştik.Dahafazlasınıbilmiyordum.Üstelikişlediğimizsonders,ölügömmekti.Bendeorayakadarbiliyordum.Gömmeyivehayatadevametmeyi.Sonrasıyoktu.Sonrasıkocabirsırdı.Amaherkesiçinöyledeğilmiydi?Kiminumurundaydı,annesinin,babasının,sevgilisinin,kardeşinin,gömüldüktensonrabaşınanelergeldiği?Kiminumurundaydı,yaşarkenâşıkolunmuşhattatapılmışbütünobedenlerin,toprağınaltındaneleredönüştüğü?Benvedünyanınbütünsıradaninsanları,bizsadece,gömmeyekadarolanbölümübiliyorduk.Belkibirazda,“Sonradaböceklergelipyiyor”diyorduk.Herkesyakılmalıydıaslında!Olmasıgerekenbuydu!Enazından,ozamanbilirdik,öldüktensonraneolduğunu.“Külolupsavruluyorinsan”derdikvekimseaksiniiddiaetmezdi.Amatoprağınaltı,enazüstükadarkarmaşıktı.Enazüstükadardevbirsırdı.Nefretediyordumdoğadan!Herşeyinherşeyiyemesinden!Bütündöngünün,herşeyinherşeyiyiyereksürüpgitmesindennefretediyordum.Başkatürlüolamazmıydı?Başkabirseçenekyokmuydu?Bumuydu,omuhteşemvemükemmeldoğa,dedikleri?Budoğayıyaratanherneyseyadakimse,nasılbirsadisttiki“Öylebirdüzenkuracağımkisırfyaşamakiçinherkesbirbirinigebertecek!”diyebilmişti.Birbiriniyiyenohayvanlar,herşeyiyiyenoinsanlar,bütüncesetleriyiyenoböcekler,oböcekleriyiyenbaşkaböcekler...“Hepsinindeamınakoyayım!”diyebağırıyordum.“Budoğayıhayaledeninde,bütünbuetyiyipkaniçmesahnelerinemucizedeyip,hepsiiçinşükredenlerindetaamınakoyayım!”Okadarsinirlenmiştimkiyanımdakâğıtkalemolsaderhalbirdilekçeyazardım.Madem,bütünodinleryazıyadökülüpkitapolmuştu,demekkikullanılmasıgerekeniletişimtekniğibuydu.Bendebirşikâyetmektubuyazıpatacaktımhavaya,yadaAllahyadaTanrıyadaşuyadabu,herneredeyse,oraya!MademKuran,“Oku!”diyebaşlıyordu,bendeomektubunbaşına“Sendebunuoku!”diyeyazacaktım!“Heleşudeliktenbirçıkayım,hepsiniyapacağım!”diyorveyanıtolarak,sürekliosesiduyuyordum:“Daha!”Amabudefa,dahaçok,soruyorgibiydi:“Daha?”Bende,“Dahasıyok!Bukadar,amınakoyayım!”deyipağlıyordum.Birde,saatebakıyordum.
Uyuşmuştum.Heryerimuyuşmuştu.Bacaklarım,kollarım,bütünkaslarım,hattadilimvedudaklarımbileuyuşmuştu.Saat,yine3’üçeyrekgeçiyorduvetam12saattir,orada,öyleceoturuyordum.Solomzumadayanmışolanşeyin,birininbaşıolduğundanemindim.Hattaherkimse,bundansaatlerönce,itmeyeçalışırken,elimekaburgakemiklerigelmişti.Belkideo,başkabiriningövdesiydi,bilemiyordum.Sağomzumdaysa,muhtemelençenesidizlerineyapışmışbirivardı.Enazından,öylesanıyordum.Hemensonrasındada,parmaklarımınkaranlıktagiripçıktığıağzınaitolduğuoyüzvardı.Yüzüngerikalanınınneredeolduğunuysakesinliklebilmiyordum.Çünküartık,çakmağınalevindebirkaçsaniyeliğinegördüğümosahneyihatırlayamıyordum.Aslındaelimdekiosaatolmasa,pekazşeyihatırlıyorolurdum.Herşeybirbirinekarışıyordu.Öncelikle,kaza,yıllarönceolmuşgibiydi.Amacesetlerdensüzülenyağmursuyunuiçtiğiman,sankibirkaçdakikaönceydi.Galibadeliriyordumvebununolmasındançokkorkuyordum.Dolayısıylakurtulmakbanayetmiyordu.Birde,delirmedenkurtulmamgerekiyordu.Hayatımıngerikalanınıbirdeliolarakgeçirmektenokadarkorkuyordumkidahabirkaçsaatönceküfrettiğimveadınıbildiğimbütünilahigüçlere,delirmedenönceölebilmekiçinduaediyordum.Tekistediğimbuydu:Delirmedenönceölmek.Amahiçbirçabam,olaylarısırasıylahatırlamamısağlamıyordu.Nesaniyeçubuğunuaralıksıztakipetmemnedesaniyeleriyükseksesle,hattabağıraraksaymam.Birsüresonra,mutlakakarıştırmayabaşlıyordum.5’tensonra17,diyoryadaizlediğimsaniyeçubuğunabakarakdalıpgidiyorveyenidenkendimegeldiğimde,nekadarzamangeçmişolduğunubiranlığınaçözemiyorvepaniğekapılıyordum.Sonranefesimitutupgözlerimikapatıyorvekadranında3’üçeyrekgeçenbirsaatinzihnimdebelirmesinibekliyordum.3’üçeyrekgeçenbirsaatkadranıbenimiçinherşeyinbaşlangıcıydı.Birmilattı.Tarihinhareketsaatigibibirşeydi.Eğeronukaybedersem,herşeyhavayauçardı.Havayauçupbirbirinegirerdiveodeliktegeçirdiğimsüreyiaslahesaplayamazdım.Hesaplayamadığımiçindemutlakadelirirdim.Çünküoradazamanyoktu.Varsabile,benanlayamazdım.Çünkübunuanlamakiçingidilmesigerekenokullarvardı.Sırfbircesedeşöylebirbakarak,nekadarsüreönceöldüğünütahminedebileninsanlarıngittiğiokullar...Benimsesadecebirbaşlangıçsaatimvardı,okadar.Obenimgeçmişimvesahipolduğumherşeydi.Onuunutursam,mahvolurdum.Boşluktanboşluğauçuşanbirkumtanesindenibaretkalırdım.Eğerbirkumtanesiolacaksamda,busadecebirkumsaatindeolmalıydı.Dolayısıyla,3’üçeyrekgeçenokadranızihnimeolabildiğincekazımayaçalışıyorvekapalıgözleriminardındabelirenekadarnefesimitutuyordum.Kalbimhızlansada,zorlansamda,okadranıgörenekadarnefesimibırakmıyordum.Buhembenisakinleştiriyor,hemdeosaatihatırlamamayarıyordu.Sakinleştiriyordu,çünkünefesimitutuncadünyaylahertürlüilişkiminkesildiğinidüşünüyordum.Yaniaramızdabiralışverişkalmıyordu.Bedenimhâlâoradaduruyorduvebenobedeniniçindeoturuyoroluyordumama,biranlamdadabuharlaşıyordum.Buharlaşıpyokoluyorvekendimiherşeydenmuafhissediyordum.Paniknöbetlerimiçinçözümümbuydu.Amayinede3’üçeyrekgeçenokadranı,herhangibiryereyazmanınbiryolunubulmalıydım.Hattaelimdekikadranda,her12saattebir,3’üçeyrekgeçeceğiiçin,onlarıdaişaretlemeliydim.Her12saattebir,bellibiryereçentikatmalıydım.Tabiibütünbunlarıdüşünmek,benidahadaderinbirpaniğesürüklüyordu.Çünkübütünbuhazırlıklar,hemenogünkurtulamayacağımıkabullenmemanlamınageliyordu.Bendeyenidennefesimitutupbirkezdahaüzerimegelenopaniğindurupbendenuzaklaşmasınıbekliyordum.Enkötüsüde,işaretlerikoyabilmemiçinçakmağıyenidenyakmamgerekiyordu.Ayrıca,nereyevenasılyazacaktımbütünosayıları?Çamurayazsam,silinebilirlerdi.Sankibirşeygörecekmişgibi
çevremebakmayabaşlamıştım.Tabiikihiçbirşeygörememiştimamabaşımıkaldırdığımdaaklımabirçözümgelmişti.Çakmakalevininisiyle,üzerimdekikayayabirşeyleryazabilirdim.Amaozamanda,çakmağıngazınıfazlaharcamışolurdum.Birseçimyapmamgerekiyordu.Yaolmasıgerekendendahaönceçakmaksızkalacaktımyadabirangelecek,zamanailişkinherşeyiunuttuğumiçindelirecektim.Aslındabirkararvermek,okadardazordeğildi.Nasılolsa,korkudançakmağıyakamıyordum.Üstelikbirçakmağımdahavardı.Babamınverdiğipakettekiçakmak.Demekkikararverilmişti.Tarihvesaat,hemenüstümdekikayayaisleyazılacaktı.Amabuseferde,alevlebirliktebelirecekolanlarınasılgörmezdengelebileceğimidüşünmeyebaşlamıştım.Birinsan,cehenneminasılgörmezdengelebilirdiki?Varmıydıbiryolu?Tabiikivardı!Dünyaüzerindekibütünotopsiuzmanlarınıdüşünmek!Tamdaoan,ben,üstüstebinmişoncacesedigörmektenkorkarken,aslatitremeyenellerleparçaladıklarıbedenlerevegözlerininönündekiokanlıgösteriyesonderecesoğukgözlerlebakabilen,kimbilirkaçkişivardı?Onlaryapabiliyorsa,bendeyapabilirdim.Enazından,çakmağıyakıpocesetlerleilgilenmedenkendiişimleuğraşabilirdim.Başımıkaldırırvesadecekayayabakardım.Sonuçta,bendahil,hepimizettik.Başkabirgezegeninkasaplarındakiloylabilesatılıyorolabilirdik!İlkatlayışınıyapanbirparaşütçügibi,anibirkararlabıraktımkendimigeleceğe.Başımıkaldırıpçakmağıyaktım.Evet,onlarıhissedebiliyordumvegözlerimocesetlerinoradaolduğunubiliyorduamabeninatlakayayabakıyordum.Ancakelimdekiçakmağı,birislekesigörebilmekumuduylaaynınoktayatutsamdaherhangibirrenkdeğişimiolmuyorduyadabengöremiyordum.Kayaıslaktı.Belkideonuniçinbirişeyaramıyordu.Elimyandığıiçindahafazladayanamadımveçakmağısöndürecektimki,kendimehâkimolamayarak,biraniçin,başımıeğipönümebaktımvebirçiftgöğüsgördüm.Birkadınıngöğüsleri...Sonradabaşparmağımı,çakmağınpedalındançektim.Yinekaranlıktaydımamagözümünönündeogöğüslervardı.Kadınınboynuvebaşı,başkabirbedeninikibacağıarkasındakalmıştıvegörünmüyordu.Belindenaşağısıda,yinebaşkasınaaitbirçiftbacağınüzerinde,geriyedoğrugidiyorvekaranlığıniçindegözdenkayboluyordu.Korsangemilerininönündekiahşapkadınheykellerigibiileriveyukarıdoğruuzanmıştı.Sırtı,geriyedoğrubiryaygibigerilmişti.Buyüzdende,göğüslerivekaburgasıolabildiğinceöneçıkmıştı.Tekgörebildiğim,boynundanaşağısıyla,hafifşişkindurankarnınınarasıydı.Kadınıngerisiyoktu.Üzerindekigömlek,düğmelerikoptuğuiçintamamenaçılıpikiyanasarkmıştıvegöğüsleri,beyazbirsutyeninetrafındantaşıyordu.Sadecebirsaniyeiçingördüğümoherşeydenöylesinetahrikolmuştumkiçakmağıyenidenyakıpuzunuzunizlemek,hattabiryolunubulupogöğüsleredokunmakistiyordum.Amaellerimleulaşamayacağımbiryerdeydiler.Bunuyapmakiçin,önedoğruuzanmamgerekirdi.Buda,ikiyanımdakibütünoetkütlesininanidendüşüp,arkamdakikayaylasırtımınarasınıdoldurmasıanlamınagelirdi.Belkideayakkabılarımıçıkarıpayakparmaklarımladokunabilirdim.Yada,ikiomzumayaslanmışolanlarınbenaradançekilincedüşmeihtimalleriniboşverip,tekbirhamledeuzanabilirdim.Ayrıca,enfazlanekaybederdim?Belkiotuzsantimlikbirboşluk.Üsteliksağımdakicesedinpekdehareketedebileceğinisanmıyordum.Nedeolsakayaylabaşkacesetlerinarasına,hiçkemiğiyokmuşgibikatlanaraksıkışmışbirhaldeduruyordu.Amasolumdakicesedin,enazındanbaşınındüşeceğindenemindim.Gözümöylesinedönmüştükihiçbirşeyiumursamadımveçakmağıyakıp,sadeceamasadeceogöğüslerebakmayabaşladım.Hemensolundabiryüzvardı.Asla,amaaslaonabakmamayaçalışıyordum.Veyaptım!Önedoğruuzanıpikiparmağımısutyeninortasındakişeridesoktumveçekipyukarıdoğrukaldırdım.İkigöğüsde,aralanansutyeninaltındansıyrılıportayaçıktı.Sutyende,
göğüslerinüzerinde,kadınıngözdenkaybolanboynunayakınbiryere,kayıpdurdu.Busıradada,arkamdabirdepremoldu!Solumdakiceset,sadecebaşıyladeğilamabütüngövdesiylearkamadüştüvekayaylaaramdakiboşluğudoldurdu.Artıkdizlerimneredeyseüzerlerinedirseklerimikoyabileceğimkadarbanayakındı.Otuzsantimdeğil,enazyarımmetrelikbiralankaybetmiştim!Bacaklarımıaslabundanfazlauzatamayacaktım.Biraniçin,arkamadüşencesedinüzerineoturabileceğimivebacaklarımiçinyerkazanabileceğimidüşündüm.Amaozamanda,bunatepemdekikayaizinvermezdi.Yeterinceyüksekdeğildi.Peki,bütünbunlarneuğrunaydı?Şimdiöğrenecektim!Önceçakmağıbıraktım,sonradapantolonumundüğmesiniaçtım.Öyleaceleediyordumkiellerimtitriyordu,fermuarımıaçamıyordum.Sonunda,karşımdakicesedeayaklarımı,arkamdakigövdeyedesırtımıyaslayıp,kendimibiranlığınahavayakaldırdımvefermuarımıaçıppantolonumusıyırabildim.Sonradaokaranlıkta,birelimle,yeriniezberlediğimgöğüsleri,diğerelimlede,külotumuniçinden,kendimiokşamayabaşladım.Hepsideçoksoğuktu.Ellerimdendahasoğuk.Vehiçbirşeyolmuyordu.Neiçimdekikanbirikmesigerekenyerdetoplanıyordu,nededokunduğumogöğüslerinbirazöncebenitahrikedenoetparçalarıolduklarınınfarkınavarabiliyordum.Hiçbirşeygerçekgibideğildi!Amahiçbirşey!Neoradabulunmam,nebircesedingöğüsleriniokşamam,nedekendimeyaptıklarım!Buyüzdende,gözlerimyaşarayaşara,olmayacakbirşeyiçinuğraşıyordum.Herşeygitmişti.Bütünisteğimöylebirkaradeliğegiripkaybolmuştukiardındahiçbirizyoktu.Bulupçıkarmamaslamümkündeğildi.Kendimi,obuzgibitoprağınüzerindeotururkenveaslakatılaşmayacakbirçamuruyoğururkenbulmuştum.Birçiftölügöğsükoparırcasınasıkıpbırakıyor,okşuyorvehiçbirşeyhissetmiyordum.Amabucansızlığateslimolmakgibibirniyetimyoktu.Herşeyyeterinceölüydü,amabendeğildim!Zorlukladaolsa,başımıeğipayaklarımıaltımaaldımvedizleriminüzerindeogöğüsleretutunupuzandım.Alnımı,üzerindensolelimiçektiğimgöğseyasladım.Vebütünyüzümü,ağırağır,ogöğsünüzerindegezdirdim.Kaşlarım,gözlerim,elmacıkkemiklerim,burnumveyanaklarım.Yüzümünheryeri,birmermerkadarsoğukvesertolanogöğsedeğsin,istedim.Sonradaomermerininceyeşildamarlarınınbuluştuğunuhayalettiğimyeriöptüm.Dudaklarımaralandıveikiuçbirleşti.Diliminucu,ogöğüsucununüstündeveçevresindegezdi.Bütünbunlarıokadaryavaşyapıyordumkisankiherbirhamlem,saatlersürüyordu.Veemmeyebaşladım.Gözlerimkapalıvedizleriminüzerindeydim.Birelimdiğergöğse,birelimdekendimetutunmuştu.İkidudağımvedilimlenasılemiyorsamogöğsünucunu,beşparmağımlaöyledokunuyordumkendime.Nedahahızlınedahayavaş.Yumruğum,birbıçakbileyliyormuşgibibirileribirgerigidiyorveiçindebirsıcaklıkbüyüyordu.Büyüdükçedeyumruğumasığmıyorduveparmaklarımaralanıyordu.Dünyanınengüzelkızınıdüşünüyordum.Vediğerlerini...Neredeolduğumuvekimolduğumutamamenunutmuştum.Gözlerimisımsıkıyummuş,oanıngelmesinibekliyordum.Herşeyinbiteceğioangelecekveacıiçindekibedenimlezihniminheryanınaöylebirzevkyayılacaktıkihiçbirşeyinönemikalmayacaktı.Acıvezevköylebireşitlenecektikihayataralarınabiripgibigerilecekvebenbircambazolup,üstündetaklalaratacaktım.Hissediyordum.Bardağıtaşıracakolansondamlanın,yuvarlanayuvarlanaiçimdenasıldolaştığınıhissedebiliyordum.Kasıklarımdanbirnehirakacaktıbirazdan,biliyordum.Tamnefesimitutmuşvebirsaniyesonrakapılarıaçılacakolanbütünhücrelerimleoanıkarşılamayahazırlanmıştımkiağzımacıbirsıvıyladoldu!Yapışyapışveyoğunveacıbirsıvı!Öncekansandım!Bütünocesetlerinarasındabaşkaneolabilirdiki?Tabiikikandı!Kimbilirkadınınneresindençıkmışvegöğsününucunakadargelmişti?Kimbilirnekadarınıemmiş,hattayutmuştum?Geriyedoğruattımkendimi.
Dizleriminüstündeyaylıbiroyuncakgibihavalanıp,öncebaşımıkayayaçarptım,sonradaarkamdauzanmışolancesedinüstüne,sırtüstüdüştüm.Birçığlıkatıpdoğruldumvetopuklarımınüzerineotururoturmazellerimintersiyleağzımısiliptükürmeyebaşladım.Amaartıkçokgeçti,çünkübirkaçdamladaolsayutmuştum!Yerebıraktığımçakmağıarayacakhalimyoktu.Cebimdekipaketiçıkarıpiçindendiğerçakmağıçektimveyaktım.Önceellerimebaktım.Amaüzerlerinde,kanabenzeyenbirşeyyoktu.Sadeceparmaklarımınarasındainceköprülerkurmuş,rengisarıyakaçansaydambirsıvıvardı.Benimpeşindeolduğumsıvıda,hemenhemenburenkteydiamabugördüğümün,bendençıkmadığıkesindi!Derhalbaşımıkaldırıpkadınıngöğsünebaktım.İşte,oradaydı!Ogöğsünucundan,iribirgözyaşıgibisüzülüyorvetoprağadökülüyordu.Gördüğümodamla,sonuncusuolmalıydı.Çünküardındanbaşkasıgelmediveherşeykurudu.Hiçbiranlamveremiyordum.Neden,diyordum?Nasılolur?Nekibu?Birhastalıkmı?Biriltihapmı?Birkadınıngöğsündennedenböylebirşey...Durdum!Öylebirduvaraçarpmıştımkidurmaktanbaşkaçaremyoktu.Öylebiranlamıştımkiherşeyi,hepsinindeağırlığıylaçökmüştüomuzlarım.Emdiğimgöğüs,hamileolankadınaaitti.ErkekolursaçocuğununadınıRastinkoyacakolankadınaait.Dörtaylıkhamileolduğunusöylemişti.Kadınınbedeni,bebeğingelişinekendiniçoktanhazırlamayabaşlamışamayarıyoldaölüpgideceğinihesaplayamamıştı.Oemdiğimşeyde,hiçbirzamandoğmayacakolanbirinsaniçinogöğüstetoplanmıştı.Hayatımdailkkezboğazımdanannesütügeçmişti.Benimannemyapmamışamasonundabiribeniemzirmişti.Nedüşüneceğimibilemiyordum.Yadanehissedeceğimi...Utandığımdanbileemindeğildim.Çakmakbirmeşalegibielimdekalmış,heryeriaydınlatıyorduamabenbaşımıöneeğmiş,hiçbirşeygörmüyordum.Pantolonumbileklerimeinmiştivebenüzerindeoturuyordum.Çakmağısöndürüpdişleriminarasınakoydum.Sonradahafifçedoğrulup,zorlukladaolsa,bacaklarımıönümealdımvearkamdakicesedesırtımıverdim.Bacaklarımıolabildiğinceuzatıppantolonumuçektimvefermuarınıkapatıpdüğmesiniilikledim.Yenidendoğrulupbacaklarımıaltımaaldımvetopuklarımınüzerinekendimibıraktım.Çakmağıdişleriminarasındançekipcebimesoktumvegözlerimikapatıpnefesimituttum.Beklemeyebaşladım.Saatkadranınınzihnimdebelirmesinibekledim...Amaolmadı.Kapkaranlıkzihnimdeoresimbirtürlüçizilemedi.Nefesiminekadartutarsamtutayım,saatinkadranıgözleriminnearkasınanedeönünegeldi.İşteoan,cehenneminbirkatdahaderinineindim.Çünkücehennemegelişsaatimihatırlayamadığımıfarkettim.Azönceolanlarlazihnimöylesinehırpalanmıştıkigeriyeacıdanbaşkabirşeykalmamıştı.Acıokadarçokyerkaplıyordukiaklımonukendinesığdırabilmekiçindiğerherşeyifırlatıpatmıştı.Tabiikiherşeye,başlangıçsaatidedahildivehepsiylebirlikteodakovulupgitmişti.
Artıkdelirebilirdimvedelirdim.Kendimevurmayabaşladım.Tokatlamaya!Sonracesetlerevurdum.Ellerimedenkdüşennevarsa,yumrukladım.Bacaklaravurdum,karınlara,sırtlara,göğüslereveneolduğunutahminettiğimamadüşünmekistemediğimşeylerevurdum.Kendimikaybetmiştim.Sadecebağırıyorveellerimle,çevremikuşatmışolan,derikaplıodavullarıçalıyordum.Topuklarımınüzerindebiryükselipbiralçalıyor,bacaklarıma,bükülmüşdizlerimevekasıklarımavuruyordum!Acımıdindirmekiçinbanavereceğiniumduğumzevkinhayaliyleçaresizcesarıldığımoetparçasınavuruyordum.Odaracıkyerde,sahipolduğumbütündünyayıyumruklarımladövüyordum.Artıkhiçbirşeydeneminolamayacaktım.Negeçenzamandan,nedebaşkabirşeyden!“Belkidegünlerdirburadasın!”diyebağırmayabaşladım.“Neredenbileceksinki?”Gerçektendekimbilebilirdi?Benbilemediktensonrakimbanabunusöyleyebilirdi?Belkidehaftalardıroradaydım.Evet,ancak
böyleaçıklanabilirdiherşey!Haftalardıroradaolmasam,bircesetlesevişmeyidüşünecekkadarkendimikaybedebilirmiydim?Tabiikihayır!Amaozamanherşeyinçürümüşolmasıgerekmezmiydi?Çakmağıöylebirçektimkicebimyırtıldı.Çakmakyandığındanegörmeyiumduğumubilmiyordum.Çürümüşolmalarımıdahaiyiydi,yoksa,onlardahaçürüyecekzamanıbulamadanbenimbircesedisikmekisteyecekkadardelirmemmi?Hangisi?Elimdekiçakmakyandığında,herşeyortayaçıkacaktı.Yaonlarıçürümüşolarakgörecekyadaiçiminçürümüşolduğunukabuledecektim!Birnefesalıpçakmağıyaktımvegözlerimiaçtım.Hepsinebaktım.Herşeye!Matlaşmışgözlerininiçine!Morarmışdudaklarına!Kanamışburunlarına!Parçalanmışderilerine!Etlerindensıyrılıpçıkmışkemiklerine!Hayatbananegösteriyorsa,hepsine,tekertekerbaktım.Hiçbirideçürümemişti!Demekkiçürümüşolanbendim.Çünkübenimgömülmehikâyem,hepsindenönceydi.Çürüyüşüm,anneminbenibirtaşgibigömmeyeçalıştığıogecebaşlamıştı.Tam15yıldırçürüyordum!Oan,annemdenöylebirnefretettimkielimdekiçakmağınalevini,birazöncesütünüiçtiğimogöğsünucunagötürdümveyanmasınıbekledim.Beklerkendeannemdendahaçoknefretettimveoikigöğsüyanıkiçindebıraktım.Aklımdaartıkisiyleyazılacakbirbaşlangıçsaatikalmadığıiçinbütündumanıiçimeçektim.Deriminaltındagidebileceğiheryerdengeçmişolandumanburundeliklerimdençıkarkenetrafımdakibirdepoinsanabaktım.Sonraaklımabaşkainsanlargeldi.TozSokak’takidepodangeçipgitmişbaşkainsanlar...Dünyanınengüzelkızınıgördüm,burnumdançıkanodumanda.Sonradiğerkızları...Hiçbiritecavüzgibigörünmesedeaslındatecavüzettiğimbütünokızları...“İşte”dedim.“İntikamböylealınır!”Çünküanlamıştım.Peşinedüşeceğimiçokiyibildiklerindenobirçiftgöğsükarşımaçıkarıptabutumudahadadarlaştıranveaslaunutmamamgerekenibanaunutturanonlardı.Bunuda,bendenintikamlarınıalmakiçinyapmışlardı!“Gördünmü?”diyorlardı.“Senbizedokunmakistedin.Bizde,yakorkumuzdanyadaölüolduğumuzdankabulettik.Amasonunda,bizdeğil,sendelirdin!Sen!”Bende“Yetmez!”diyordum.“Bukadaracıyetmez!Birazdahaverin!Dahaçok,daha!”Amabudefabiryanıtgelmiyordu.“Daha!”diyenherkimsebenimleartıkkonuşmuyordu.Belkideanahtardeliğikadarbirboşluktan,bütünyaptıklarımıgörmüşvenasılbircanavarolduğumuanladığıiçinbenimlekonuşmuyordu.Otekkelimeyisöylemeyibilereddediyordu.Yadageberipgitmişti!Osıkıştığıyerde,kendikanıylaboğulmuşveüzerimdekietbinasınabirtuğladahaolmuştu.İlgilenmiyordum.İsterölü,isterdiri,umurumdabiledeğildi.Nasılolsa,benonunyerinedebağırabilirdim.Çakmağınalevindeölüpölüpdirilenbütünocesetyüzlerinebakabaka“Daha!”diyebilirdim.Hemdeistediğimkadar!“Daha!”Gırtlağımçatlayanakadar!“Daha!Hadi!Başkayokmu?Hepsibukadarmı?Dahaçok,hadi!Neveriyorsanız,dahaçokverin!Neolacaksa,dahaçokolsun!Daha!Daha!Daha!”
Gazâ!Sakinolveoçakmağısöndür.Sonradagözlerinikapatvenefesinitut.Aradığınsayılar3ve15.Burayadüştüğündesaat3’üçeyrekgeçiyorduvebu,12saatönceydi.Sanasonkezyardımediyorum.Öylegörünüyorkisesimibirdahaduyamayacaksın.Çünküonuhaketmiyorsun.Şimdi,bıraknefesini.Hoşçakal.
Öylemi?Beniburadayalnızmıbırakacaksın?Peki.Git.Neistiyorsanyap!Demek,haketmiyorumsesini!Tamam.Bırakbeniburada!Siktirgit!Hiçbirşeyeihtiyacımyokbenim!Senolmadandahayattakalırımben!Belkideliririmamayaşarım!Seningibiöylegeberipgitmem!Dahaçokyaşarımben,Cuma...Cuma!Senmiydino?Baştanberi,“Daha!”diyensenmiydin?Cuma!..Cuma!
KarayabirtürlüçıkamamışvealtındakalmışolanDordor’laHarmin’idüşünüyordum.Yadahayalgörüyordum.Yadauyuyorvebirbirlerininkuyruklarındantutarakbaşımınetrafındadönenrüyalarizliyordum.Uyanıkolupolmadığımıanlayamıyordum.Çakmağımla,kimeaitolduğunubilmediğimbirbacağa,her12saattebir,biryanıkizibırakıyorvegeçenzamanıoradantakipedebiliyordum.Birsırtada,yineçakmakla,yanıkrenginde03:15yazmıştım.Dolayısıylasaatvetarihkonusundabirsorunumyoktu.Hattabirilerininduyabileceğiihtimalinidüşünerek,hersaatbaşı,enazbeşdakikaboyunca,avazımçıktığıkadarbağırıyordum.Cesetlerdenbirinincebinde,açılmamışbirpaketbisküvibulmuştum.Herdörtsaattebir,biriniağzımaatıp,yineenazbeşdakikasürenbirayinle,diliminüstündeeriteeriteyiyorvedoyduğumusanıyordum.Ayrıcainsanetiyledamıtılmışyağmursuyunudaiçmeyedevamediyordum...Bunlarınhangisiniuyurken,hangisinideuyanıkkenyaptığımıbilemesemde,hemenhemendüzenlibirhayatasahiptim.Köletüccarı,sonundaıssızadasınadüşmüşveonaalışmıştı!Amabununyanında,çakmağıyakmakzorundakaldığımanlarda,kimseninhiçbirzamanalışamayacağıbirşeyedetanıklıkediyordum!Evet,otopsiuzmanlarınıdüşünerekkendimegüçverdiğimanlarolmuştuamabudefabirişeyaramıyordu.Nedeolsahiçbirotopsiuzmanı,morgdakibuzluklaracesetlerlebirliktegiripyatmıyordu.Amabenyatıyordum!Buyüzdendenasılşiştikleriniçokyakındangörebiliyordum.Yüzleriveözellikledekarınlarışişiyor,bütünderilerigeriliyorveetrafımdaküçüksinekleruçuşuyordu.Diğerlerigibiölüolmadığımıanlayıncabirazüzülüyor,sonradaiçindençıktıklarıkaranlığadönüpgidiyorlardı.Aslındabendeoradayaşıyordum.Kaçacakbiryerimolmadığıiçinkaranlığasaklanıyordum.
Herşey,heryerveherkesokadarkötükokuyorduki,sürekliıslaktutmayaçalıştığımikikumaşparçasınıburundeliklerimeolabildiğincesokuyorveöyleoturuyordum.Ağzımdannefesaldığımiçindedudaklarımkuruyordu.Amabubirsorundeğildi.Sorun,uyuduğumda,açıkolanağızlaragirmeyealışmışolanosineklerinbenivebademciklerimideziyaretedebilecekolmasıydı.Buyüzdende,yüzümünetrafınasardığım,ağzımıveburnumukapatanbirşallayaşıyordum.Okorkunçkokuyudurduruyormuydu,bilmiyorumamabenöylesanıyordum.Kumaşkonusundahiçbirsıkıntımyoktu.Heryerimgiysikaynıyordu.Ayakkabılar,gömlekler...Hattabirpaltobilevardı.Herşeybirkumaşmeselesiydi!İstesemçekipyırtabilirvehepsinialabilirdim.Amaüzerimegeçirdiğimüçkazakbanayetiyordu.Altımadabirceketvekalınbiryünyeleksermiştim.Sonuçta,donarakölmeyeceğim,ortadaydı.Amagiysileriniçekipaldıkçaçıplaklaşanoinsanlarınrenktenrengegirenbedenlerinebakmakölümcülolabilirdi!Dolayısıylagözlerim,çoğuzamankapalıoluyordu.Hernekadarhayat,bizimgibibirhatayısilemediğiiçinüzerimizikaralamışveböylecezifiribirkaranlıktakalmışolsakda...
107saattiroradaydım.Bacaklarımbirertahtaparçasıydı.İçlerindekikan,artıkbirnehirdeğil,sadecebalçıktı.Duraduraçamurtutmuştu.Buyüzdendebacaklarım,içlerindekiobataklığadoğruçekiliyorduveetimağırlaşıyordu.Nekadarovarsamovayım,nekadarvurursamvurayım,kanımkımıldamıyordu.Dünyanınençirkingölüikitarafındandayolukesilmişbirnehirse,odeliğinenölübacaklarıdabendeydi.Sonçarem,arkamdakicesedeağırlığımıveripayaklarımıhavayakaldırmakvebacaklarımıolabildiğinceuzatıp,görünmezbirbisikletinpedallarınıçevirmekoluyordu.Buegzersizbirazdaolsaişeyarıyorvebirkaçdakikalığınadaolsa,bacaklarımyenidenbanaaitoluyordu.Odaracıkyerdebile,sahipolduğumherşeybeniterketmeyeöylesinehazırdıkionlarıyanımdatutmakvekorumakiçinbüyüksavaşlarvermemgerekiyordu.Çünküaklım,bacaklarım,hayatımveherşeyim,beni
oradabırakıpgitmekiçinfırsatkolluyordu!Beklediklerinibiliyordum!Zayıfdüşüpsavaşamayacakhalegelmemibekliyorlardı.Sankibuncayıldırbirlikteyaşamamışveherşeyipaylaşmamışızgibi!Banaihanetetmekiçinyerarıyorlarve“Sanaaslasadıkdeğiliz!”diyebağırıyorlardı.Birinsanınaklıbileonaihanetetmeninpeşindeyse,budünyadagüvenileceknekalmıştı?Başkalarınınakıllarımı?Asla!Arkamdakicesedindepodakihayatıöylegeçmişti.Başkalarınınakıllarınagüvenerek...Heryerinigiysilerlesarmışvebirmumyayaçevirmiştim.Bunuyaparkendeyüzünügörmüşveyaşlıadamınoğluolduğunuanlamıştım.Öncebabasının,sonradaRastin’inakıllarınagüvenipbirköpeğedönüşmüştü!Başkalarınınakıllarıylakararverenoadamınnasılsafdeğiştirdiğinivebirköleliktendiğerinenasılkolaycageçebildiğinigözlerimlegörmüştüm.Pekiamaneişineyaramıştı,başkalarınagüvenmek?Neydiçıkarı?Dahamıazhatayapmıştı?Kesinliklehayır!Amagaliba,hatalarınıdahaazsahiplenmiş,hattabelkideodepodageçirdiğigünleriçerisindehiçbirzaman,üzerindebirsorumlulukhissetmemişti.İncebiryeleklesardığımyüzündekiogariphuzurherşeyianlatıyorduaslında.Yaşadığısürecehiçbirseçimikendiaklıylayapmamışolanlardakioifadedenvardıyüzünde.Sorumlulukdeğmemişbiryüzveözgüriradeyleaslazorlanmamışyüzkasları...İşte!Başkalarınınakıllarınagüvenmek,adamınbuişineyaramıştı!Kendikararlarınıvermektenvazgeçip,başkalarınınkararlarınıuygulamasıgerektiğineinandığıgün,üzerinden,hayatboyuyapılmasıgerekenbütünseçimlerinağırlığıkadarbiryükkalkmış,hattabiranlamda,özgürleşmişti.Bütüninsanlargibioda,seçimleryapmazorunluluğutarafındankuşatılmışolarakdoğmuşamabirmakineyedönüşmepahasınadaolsa,iradesindenvazgeçmecesaretinigösteripokuşatmayıyarıpçıkmıştı.Çıktığıyer,sorumluluğundışıydı!Kendininkiyerinebaşkalarınınakıllarınagüvenerek,zihninihayatlakirletmemişvedaimaemirlereuyduğuiçin,kimsetarafındansorgulanmamıştı.Özellikledekendivicdanıtarafından!Bütünsorgulardanmuafolmasınınnedeni,iştebuitaatiydi.İtaat,iradesindenvazgeçeniçin,dünyanınbütünhatalarınıyapabilmeözgürlüğüydü!İtaat,kişinin,kendibaşınaişlemeyeaslacesaretedemeyeceğisuçlarıgerçekleştirebilmesininmüthişbiryoluydu!İtaat,hergünfarklıbiriolarakuyanılanbirrüyaydı!Öylebirrüyaydıkiinsankendinisüreklibirşeyleryaparkengörüyoramagerçekteonlarıkendisininyapmadığınıbiliyordu.İtaatbirmucizeydi!Sıradanbirinsanıalıponaatombombasıattırabilir,sonradabütündünyayıoinsanınmasumolduğunainandırabilirdi.İtaat,suçlulukduygusuvevicdanazabınınpanzehiriydi!Herkesitaatetmeliydi!Hepimiz,itaatedecekbirinibulupsuçuonaatmalıydık!Herhangibirülkeninyadabirçocukçetesininlideribileolsak,itaatedecekbirilerinibulmalıydık.Herşeydenönce,akılsağlığınıkorumakiçinbuşarttı.Yapayalnızbirimparatorbileolsak,etrafımızdabizeemirverecektekbirinsanbileolmasa,yinedebiryolunubulupitaatedecekbirinibulmalıydık.Tanrı,bununiçinvardı!Dünyanınbütünkralları,imparatorları,diktatörlerivedevletbaşkanlarıitaatedebilsindiye!İtaatdenilençamaşırsuyunuvicdanlarınadöküp,“HerşeyAllahtan!”diyerekuykuyadalabilsinlerdiye!Hattasadeceliderler,yalnızcatanrıyaitaatedebiliyordu.Çünküdiğerbütüninsanlarhemliderinhemdetanrınınbuyruklarınıyerinegetiriyordu.Bütünmesele,kimeitaatedeceğiniseçmekteydi.Tekbirseçimyapıp,gelecektekibütünseçimlerdenmuafolmak!Birazdaatyarışınabenziyordu,buiş!İradenikimeyatıracağınıdoğrututturmakgerekiyordu.Öylebirliderolmalıydıki,hiçbirkrizdehalkınadönüpde“Bütünbunlar,sizinsuçunuz!”dememeliydi.Kendisineyatırılmışbütüniradeyialıpsonunakadarharcamalıvekendiiradesinide,onaaslahesapsormayacakolanbirtanrıyadevretmeliydi.Böylece,oülkedeişlenmişbütünsuçlarınsorumluluğunu,birsanayiatığıgibiuzayagönderebilmeliydi.Vicdanazabındandelirmemeninvebirtoplumolaraktemiz
kalmanıntekşartı,zincirlemeitaatti.Bendebabamaitaatetmiştim.Onunaklınagüvenmişvekendimdenvazgeçmiştim.Amasonra,ağırağır,içimdekioözgüriradedenilenpislikortayaçıkmışvebana,birtakımkararlaraldırmıştı.Peki,neişimeyaramıştı,kendiaklımagüvenmek?Dahamıazhatayapmıştım?Kesinliklehayır!Üsteliköylebirhalegelmiştimkialdığımnefestenbilesorumluolmuştum!Dünyamındümenininbaşınageçmişveonuöylesinederinlerebatırmıştımkibaşkainsanlarınaltındakalmıştı.Güvenmediğimbütünobaşkaakıllartarafındanboğulmuştum.Özgüriradembeni,ettenbirhücredemahkûmyapmıştı.Yaşlıadamınoğlu,yüzünüörtenyeleğinaltındanbanagülüyorolmalıydı!Benimlealayettiğineemindim!Amabelkidebanaacıyordu.Buyüzdende,sırtımıonadayamamakızmıyordu.Bendeonakızmıyordum.Sinirlideğildim.Aslındahiçbirşeydeğildim.Hiçbirşeyhissetmiyordum.Birhayaldünyasındaydım.Hatıralardünyasıgibibirşey...İyiolanlarıdüşünmeyeçalışıyordum.İyihatıraları.Sayılarıazdıamayinedebiryerlerdençıkıpgeliyorlardı.Ençokda,DordorveHarmin’legeçirdiğimzamanlardankopupbireryaprakgibidüşüyorlardıaklıma.Hattatamdaoan,Maxime’idüşünüyordum.Nekadargüldüğümühatırlıyordum...
Birgün,Harminteknesinealdığıkaçaklardanbirininüstündegizlikamerabulmuştu.Öncerakipsuçgezegenlerindengönderilmişcasusbirastronotolabileceğindenşüphelenmişamasonraadamıngazeteciolduğunuanlayıncasakinleşmişti.YasadışıgöçyollarıüzerinearaştırmayapanveDoğu’nunbirdeliğindengiripBatı’nınbaşkabirdeliğindennasılçıkılabildiğiniçözmeyeçalışan,Maximeadında,Fransızbirgazeteciydi.Paris’tenkalkantarifelibiruçaklaindiğiBağdat’tapasaportunukargoyaveripParis’egerigöndermiş,sonradakarşısınaçıkanilkkaçakçıya,kendini,Fransa’yagitmekisteyenbirGürcüolaraktanıtmıştı.Oaptalda,gözlerininönündesallananbirdesteparayıgörünceaslaşüphelenmemişve“Tamam!”demişti.BöyleceMaxime’in,dünyanınenbüyüksırrınıçözeceğinisanarakçıktığıyolculukdabaşlamıştı.Beşkişilikbirgrubadahiledilmiş,bizeuğramadandirekttekneyeçıkarılmıştı.AmaHarmin,ayrıntıavcısıgözleriyleMaxime’debirgariplikhissetmişvesırtçantasınınaskısınagizlenmişoküçükgaripliği,eliylekoymuşgibibulmuştu.Maxime,yakalandığındaöylekorkmuştuki,biraniçinHarmin’denkurtulupdenizinortasındakiteknedenatlamışvenereyegittiğinibilmedenyüzmeyebaşlamıştı.BununüzerineHarmin,kendinebirsigarasarıpyakmışveFransız’ınaçıkdenizdekiumutsuzkulaçlarınıizlemeyebaşlamıştı.Birsüresonrada,yorgunluktanneredeyseboğulacakolangazeteciyiyakaladığıgibiçekipgüverteyealmışveaslındahayatınıkurtarmıştı.HemenoracıktaöldürüleceğinidüşünenMaxime,gözaltlarınıeşitderecedemorartan,gayetadilbirdayaklakurtulmuşsonradahiçbeklemediğibirtekliflekarşılaşmıştı.“Tamam!”demiştiHarmin.“Anlıyorum,sorundeğil.Bellikibuişleriçözmeyeçalışıyorsun...Amaböyle,gizlikameraylafalanolmazbuişler!Şöyleyapacağız:Bizeparavereceksin,sonradabizimlebirbelgeselçekeceksin.İstediğinisorarsın,bizdesöyleriz.Enazındanbuaptalkamerayıdanerenesokacağınıdüşünmektenkurtulmuşolursun!”Maxime,önceduyduklarınainanamamış,sonradabirkameramanlasesçigerektiğinisöyleyip,belgeselisatabileceğinidüşündüğü,Fransa’dakibirtelevizyonkanalınıaramakistemişti.BununüzerinedeHarmin,“Gerekyok,bizonlarıhallederiz,senparayıbul”demişveMaxime’ibaşaltıkamarayakilitlemişti.Birkaçgünsonrada,şehirdekihırsızarkadaşlarınaverdiğisiparişüzerine,profesyonelbirkameravemızrağınucundakibirkedicesedinebenzeyenomikrofonlabirlikte,gerekliolanbütünteknikparçalar,eksiksizolarakHarmin’eteslimedilmişti.Buarada,Maximede,Dordoreşliğindeşehregidip,istenilenparayıçekmişvebütünhazırlıklartamamlanmıştı.TabiikiMaxime’intekamacı,kaçakçılığın
incelikleriniöğrenmekdeğildi.O,dahaçok,birinsanlıkdramıarıyordu!Şöylesağlambirinsanlıkdramıhaberi!Ellerinibirkaçödüllevemümkünse,ceplerinibirazdabanknotladolduracak,buaradadaAvrupalıvicdanınıboşaltacak,birinsanlıkhaberi!Dolayısıylabubelgesel,Maximeiçinbirrüyaydı!Doğruyeregelmişti.Bizdehepsivardı.İnsanlık,dram,herşey!Yollardaaçbırakılançocuklar,tecavüzedilenkadınlar,kalpkrizigeçiripöldüğüiçindenizeatılanyaşlılar...Kocabirinsanlıksirkiydik!Evet,Fransız,kesinlikledoğruyerdeydi!Amayanlışzamandagelmişti.Çünküdoğumgünümdüvekendisibilmesede,Maxime,hediyeminbirparçasıydı.Tabiikibenimdebunlarınhiçbirindenhaberimyoktu.Çoksonraöğrenmiştim,nelerolupbittiğini.Dordor’laHarmin’inbanateksöylediğişuydu:“Yarınsabah,TilkiKoyu’nagelvesakıngülme!”
Birsonrakisabah,söyledikleriokoyagittiğimde,şöylebirsahneylekarşılaşmıştım:Dordor’laHarmin,başlarınabirerkarmaskesigeçiripkayalıklaraoturmuştuvekarşılarındada,sonradanMaximeolduğunuöğrendiğim,omzundakameraolan,sarışınbiradamduruyordu.Yanlarındada,yinesonradanöğrendiğimkadarıyla,çalıntımalzemelerigetirmişolan,ikiesmeradamvardı.Biribaşınakulaklıkgeçirmiş,elindedevbirmikrofontutuyor,diğeride,elindekireflektörüinceliyordu.Benigördüklerianda,DordorveHarminhızlakalkıpyanımakoşmuşveodevcüsseleriyleönümdeeğilipellerimiöpmeyebaşlamışlardı.Biryandanda“Gülme!”diyorlardı.“Çoksertbak!Hattabizebağır!”Hernekadarhiçbirşeyanlamasamdahepsiniyapmıştım.Bütünbuolanları,kaşlarıneredeysesaçlarınakarışacakkadarkalkmışbirifadeyleizleyenMaxime,Harmin’inçağırmasıüzerinekoşarakyanımızagelmişti.İngilizcekonuşuyorlardı.Harmin,hernesöylediyse,Maxime’indeönümdeeğilipelimiöpmesiçoksürmemişti.Sonradananlattıklarında,okadargülmüştümkineredeyseoturduğumyerdendüşüyordum.Aslındadurumgayetbasitti.Anlaşılmayacakbirşeyyoktu.Ozamanlar12yaşındaolanben,Egebölgesindekibütünkaçakçılarınruhsalkılavuzuolanbirçocukşamandım!Bütünosuçdünyası,benibiryarıtanrıolarakgörüyorvehiçbiribenimiyidileklerimialmadandenizeaçılmıyordu.HattaMaxime,“Pekiamaneredenbulduşimdibizibukoyda?”diyesoruyor,Harminde“Oherşeyibilir!Heryerdegözüvardır”diyordu.Bununüzerine,tamdahayalettiğigibi,birdelisuçlularcennetinedüştüğünüdüşünenMaxime,büyükbirsaygıylaönümdeeğilipelimiöpüyordu...Ancakbirsorunvardı.Çocukşaman,çekimeizinvermiyordu.Oizinvermeyincedehiçbirşeyyapılamıyordu.Maximede,çaresizcebeniiknaetmeninbiryoluolupolmadığınısoruyordu.Dordordabanadönüpşöylesöylüyordu:
“Yazdığınohikâyeyihatırlıyormusun?”Hayatımboyuncayazdığımhikâyesayısıbirolduğuiçinhatırlayabiliyordum!“Evet?”“İşte,şimdi,onuçekeceğiz!”“Nasıl?”“Filmçekeceğiz!Hikâyenifilmyapacağız!Üsteliksenoynayacaksın!”Okapkaranlıkçukurda,Dordor’unsesiheryanımdaydı.Duydukçadagözlerimyaşarıyordu
vehatırlamayadevamediyordum.“Bugündoğumgününsenin,oğlum!”diyorduHarmin.“Hediyende,buişte!Birfilmin
olacak!Nasıl,beğendinmi?”Tabiikibeğenmiştim!Havalarauçmuştum!“Bellietmeşimdi,gülme!”demiştiHarmin.
Bendekaşlarımıçatmışamaheyecandan,yerimdeduramamıştım.Çocukşamanı,belgeseleizinvermesiiçiniknaetmenintekyolu,onuniçinbirfilmçekmekti!BunuduyanMaxime,önce
nediyeceğinibilememiştiamasonrakendini,genişbirsalonunsahnesinde,elindebirödülle,alkışlanırkenhayaletmişolmalıydıki“Tamam!”demişti.
Aslında,bütünbuhediyeişi,yanibanabirfilmhediyeetmedüşüncesi,Harmin’inaklına,Maxime’iizlerkengelmişti.Tamolarak,yüzerekkaçabileceğinidüşünüp,denizdeçırpındığıveHarmin’inde,esrarınıyudumyudumiçineçekerekMaxime’iizlediğioanda...ŞöyledüşünmüştüHarmin:“MademGazâ,hikâyeleribukadarseviyor,ozamanonabirhikâyeverelim.Üstelikbunufilmeçekelimveonudabuherifyapsın!Tabiieğerkameralarlaarası,göründüğükadariyiyse!”SonradaobelgeselyalanınıuydurmuşveMaxime’in,gerçektende,çekimiçingerekenbütünaletlerikullanabildiğiniöğrenince,“Tamam!”demişti.“Harika!”Tekiçimlik,esrarlıbirsigarakadarzamanda,hemhediyeninbirfilmolmasıfikrinihemdeyönetmenibulmuştu!Denizhavası,gerçektendezihinaçıyordu!
Amabuaradahikâyemleilgilibirsorunvardı.Birmekânsorunu...Aslındahikâyemokadarbasittikiçekimlerederhalbaşlayabilirdik.Üstelikokadarsaçmaydıki,Maxime,konununçağdaşsanatadahilolabileceğini,dolayısıylavideoartolarakbiryerlerepazarlanabileceğinibiledüşünebilirdi.AmaneyazıkkiKapadokya’dageçiyorduhikâye.Hattagökyüzünde!Herşey,Kapadokya’yagelenbirçocuklabaşlıyordu.Çocuk,birbalonkiralıyorvesıradanbirturistgibibölgeturunaçıkıyordu.Amaçokgeçmeden,balonukullananadamınboğazınabirbıçakdayayıp“Gidiyoruz!”diyordu.Böyleceçocuk,birbalonkaçırmışoluyordu.Amaadamdatabiikişöylediyordu:“Nereyegidiyoruz?”Çocukda,derinderinufkabakıp,“Bilmiyorum...Nereyedüşersek,oraya!”diyorvehikâyebitiyordu.Kapadokya’yıhiçgörmemiştim.Tekgördüğüm,birgazetedekifotoğraftı.Onlarcabalonunperibacalarıüzerindehavadadurduğubirfotoğraf...TabiikiKapadokya’dadeğildikvebirbalonbulamazdık!DolayısıylaHarmin,“Devamınıyaz!”demişti.“Düşün!”
“Tamam”demiştimbende.“Ozamanşöyleyapalım...Çocuk,bizimburayakadargelmişolsun,sonradabalon,buralardabiryeredüşmüşolsun!Sen,baloncuol!Çocuklabaloncu,bütünoyolculukboyuncaarkadaşolmuş,olsun.”
“Güzel!”demiştiHarmin.“Sonra?”Birsüre,elimçenemdedüşünmüşveaklımadökülenbütünsaçmalıklarıçıkarmıştım
ağzımdan.“SonraDordorgelsin!Oda,balonunsahibiolsun!Belkiyanındadabiradamıolur.Onlar
bizitakipetmişvebalonlarınıgerialmakistiyorlar.Ormandabiziarıyorlar.Vebirgün...”Pilimbitmişti...“Birgünne?”demiştiHarmin...“Birgün,neoluyor?”Osırada,aklımaHarmin’inteknesigelmişti.Vebütünokaçaklar...“Birgün,ormandakarşılaşıyorlarvekonuşmayabaşlıyorlar.Yaniikigrup,karşılıklıoturup
konuşuyor.Balonunsahibi,balonunartıkkullanılamazolduğunuvezarargördüğünüanlıyor.Çoküzülüyor.Çocukda,üzülmemesigerektiğini,yolculuğakaldıklarıyerdenhepbirliktedevamederlerse,herşeyiunutacağınıvebütünsıkıntılarınıngeçeceğinisöylüyor.Adamdabundançoketkileniyorvebudefa,dördübirarayagelipbirteknekaçırıyorvedenizeaçılıyorlar.Nasıl?”
“Müthiş!”demiştiHarmin.“Mükemmel!”Amabenhızımıalamamıştımtabii!“Sonrada,başkalarıylakarşılaşıyorlarveonlarıdayolculuğakatılmalarıiçinikna
ediyorlar.Vehepberabergidipbiruçakkaçırıyorlar.Sonradabaşkalarınıbuluyorlarveonlarlabirleşipyoladevamediyorlar.Hattasonunda,karşılarınaçıkanherkeslebirleşe
birleşe,milyonlarcainsanoluyorlarvesürekliilerliyorlar.Yolculukhiçbitmiyor!Kimsedurmuyor!Hepgidiyorlar.Sonradadünyadakibütüninsanlaronlarakatılıyorvemilyarlarcainsan,yanyana,hiçbitmeyenoyolculuğuyapıyorlar.Hepsiaynıyönegittiğiiçinhiçbirsorunolmuyor.Hepsinindetekamacı,sadeceilerigitmekolduğuiçin,nekavgaediyorlarnedearalarındasavaşıyorlar!Birdüşünsene,milyarlarcainsan,yanyana,aynıyöneyürüyor!”
Anlattıklarım,enazbenimkadar,gözlerininönünegelmişolanHarminsormuştu:“Peki,nereyegidiyorlar?”“Hepsidebaşkabiryeregidiyor!”“Amahaniyanyana,aynıyönegidiyorlardı?“Tamamişte!Hepsiyanyanayürüyor!Amasonundaölüyorlartabii.Çünkühayatboyu
gidiyorlar.Onuniçinde,aslındaherkesingittiğiyerbaşka.Neredeölürlerse,orayagidiyorlar!”Harmingülüpsarılmıştıbana...Sonrada,“Tamam,şimdilik,tekneyekadarolanbölümü
çekelim.Sonrasınıda,artık,senbüyüyüncehalledersin!”deyipMaxime’içağırmıştı.Vefilmimiziçektik...Birçocuğungitmesiylebaşlayanvebütüninsanlığayayılanodev
yolculukhikâyesinin,ormandakikarşılaşmaveteknekaçırmabölümlerini,birgüniçindeçektik.SonundadaMaximebanabirkasetverdivegünboyuncaTürkçedeöğrendiğitekkelimeyisöyledi:
“Tamam?”“Tamam!”dedim.VeMaxime,dönüpHarmin’ebaktı.Belgeselebaşlamazamanıgelmişti.Harmindeona
başınısallayıpbanabaktı.“Hadi”dedi.“Doğrueve!Dordorsenibırakacak.Doğumgününkutluolsun!”Dönüşyolunda,Dordor’anekadarsorsamda,Maxime’eneolacağıkonusundabiryanıt
alamadım.Ancakbirkaçaysonra,birgece,Harmin,yıldızlarabakıpsayıklarkenöğrendim:Maxime’i,geldiğiyeregöndermişlerdi.Fransa’yadeğil,Irak’a.Adamıbağlayıpbirtırasokmuşlarvebirdahagörmemişlerdi.“Öldürmüşlermidir?”diyesorduğumdaysa“Yok”demiştiHarmin.“Takaslıkolmuştur...”
“Odanedemek?”deyinceanlatmayabaşlamıştı.Maximegibi,değerlibirvatandaşlığavemesleğesahipolanlar,Ortadoğu’dakirehine
pazarınagötürülüyorveoradasatılıyordu.Takaslıkrehinepazarıdenilenyer,kimseninbilmediğibirbölgede,bizimkigibibirdepoydumuhtemelen.Veodepoda,Ortadoğu’yasokulmuşbütünburunlarınmilliyetindeninsanlarbulunuyordu.Tabiikirevaçtaolanlar,Almanlar,İngilizler,FransızlarveAmerikalılardı.Sonradaherhangibirörgütgelip,hangidevletlesorunuvarsa,rehinepazarından,odevletinvatandaşıolanbirini,şantajiçinsatınalıyordu.Böylece,örneğin,Fransa’yladerdiolanbirörgüt,elindeFransızvatandaşıbirgazeteciolduğunuaçıklayıp,taleplerinisıralamayabaşlıyordu.Böylesitakaslararehineteminetmekiçinkurulmuşolanopazarda,özelliklegazetecilerçokdeğerliydi.Aslında,rehinepiyasasındakideğerler,dünyapolitikasındakigelişmeleregöre,birborsagibisüreklideğişiyorancakbazıvatandaşlıklarındeğeriasladüşmüyordu.Amerikanvatandaşlığıgibi...Amabupiyasayıaltüstedebilecekbirşeyvarsa,oda,İsraillibirrehineydi!Olağanüstüdeğerlibirtakaslıktı!Gerçekbirelmastı!Hattaöylebirelmastıki,örneğintekbirİsrailvatandaşıkarşılığında–kiaskerolmasıtercihedilirdi–1.500Filistinlimahkûmugerialmakmümkünolabilirdi.Tekbirhayatakarşılık1.500hayat!Amasonraohayatlaneyapılacağıdaoİsrailli’ninsorunuydutabii!Çünküdeğeribukadaryüksekolanbirhayatasahipolunca,depresyonagirmekyadapasifistolmakgibibirşansıkalmıyordu!Bütünbirkasabanın,
aralarındaparatoplayıp,büyükumutlarlaşehreokumayagönderdikleribirçocuğun–kio,benolabilirdim–nasılhaylazlıkyapmaşansıolamazsa,oİsraillinindealkolikolmak,kendinekötübaktığıiçinhastalanmak,devletintekbirkararınabilekarşıçıkmakyadagenelanlamda,kendiniharcamakgibibirlüksüyoktu!Sonuçta,1.500hayatakarşılıkgelenbirhayatınvarsa,intiharetmeyibiledüşünemezdin!İsraillibiraskerkadarolmasada,piyasadeğerihiçdeazımsanmamasıgerekenFransızbirgazeteciolarak,kimbilir,Maximeneredeydi?Belkidehâlâbiralıcısıçıkmamıştıveorehinepazarındabekliyordu.BelkideFransızdevleti,elaltındanbirpazarlığaoturmuşveçoktanParis’eçekipalmıştıvatandaşını...Hiçbirzamanbilemeyecektim.Umarımiyidir,diyedüşündüm.Sonradagözlerimiaçıpyenidenseyrettimfilmimi...Kasettekinideğil.Çünkübaşlarda,meraktankıvranmışolsamda,kasettekifilmihiçseyredememiştim.Neşehregidebilmişnedebirindenyardımisteyebilmiştim.Dordor’laHarmin,birsüreiçinYunanistan’agitmişveoradakalmışlardı.Dolayısıyla,onlardabanayardımedememişti.Sonradabirşeykeşfetmiştim.Başkabirfilminvarlığını!Nezamankasetielimealsam,gözümünönüneoçekimgünügeliyorvesaniyesaniye,hattadurdurup,ileriyadagerisararak,bütünoyaptıklarımızıizleyebiliyordum.Öylekibirsüresonra,kasetedokunmamayadaonabakmamagerekbilekalmamıştı.Gözkapaklarımıikiküçüksinemaperdesigibiindirip,istediğimzamanseyredebiliyordumfilmimi.Zamangeçtikçede,kasetiniçindekini,okadardameraketmezoldum.Hattabelkideseyretmemeliyim,diyedüşündüm.Nedeolsa,benimzihnimdedönenfilmdetekbirhatabileyoktu!Vehepöylehatırlamakistedim.Hatırladıkçadahepsineteşekkürettim.Dordor’a,Harmin’e,Maxime’e,hırsızlara,herkese...Nekasettekininnedeaklımdakifilminbirismivardı.Hikâyeminbilebirbaşlığıyoktu.Demekkitamda,filmimebirisimbulmamınzamanıydı.Amabirdensolelimesürtünenbirşeyhissettim.
Okadarkorktumki,birsürediryüzümütamamensardığımşalıyırtarmışgibisöküpçıkardımvebanadokunanınneolduğunuanlamakiçinçakmağıyaktım.Veonlarıgördüm...Hemensolumdakiçıplakbirsırttaaçtıklarıoyuğudoldurmuş,yüzlercelarva!Biryığınolupbirikmişveosırtıparçalıyorlardı.Bazılarıdakayıpdüşüyorvebanadoğruyuvarlanıyordu.Sonrasağımabaktım.Veaynısahneyibirbacaktagördüm.Bağırmayabaşladım.Arkamdakicesedikaldırıpsolumaalmayaçalıştım.Amabacakları,başkacesetlerlekayanınarasınasıkıştığıiçinkımıldatamadım.Yapabileceğimhiçbirşeyyoktu!Nekadargiysiyadakumaştoplayabilirsemtoplamayabaşladım.Negörürsemçekipalıyordum.Çektiğimherkumaşınaltındandaaynılarvalarçıkıyordu.Bulduklarıbütüncesetleridelikdeşikediyorlarvekıvranakıvranakemiriyorlardı.Heryerimisarmayabaşladım.Ayaklarımı,bacaklarımı,gövdemi,kollarımı,boynumu...Kendimiancakböylekoruyabileceğimidüşünüyordum.Belkidebanahiçbirşeyyapmazlarveetrafımdakibütünocesetleriçürütüp,banabirkaçışyolubileaçabilirlerdi!Amabunlarınhiçbirinidüşünecekhaldedeğildim!Gördüklerimdenöylebirdehşetedüşmüştümki,teksavunmam,kendimialçıyaalırgibikumaşlarasarmaktı.Hemdebağırabağıra!Geriyesadeceellerimveyüzümkalmıştı.Başımınetrafındasıkısıkıçevirdiğimşalda,gözlerimeveağzımadenkdüşenyerlerihafifaralıkbıraktımvedurdum.Ellerimiçinbirçözümbulmalıydım.Hiçbirşeybanadokunmamalıydı!Neolarvalarnedebaşkabirşey!Oanyapabilsem,sırfaçıktakaldıklarıiçinellerimikesebilirdim.Çünkükullanabileceğimtekbirkumaşbilekalmamıştı.Ağlıyordum.Ölüyadadiri,herhangibirşeyinbanadokunabilmeihtimalinidüşündükçekalbimağzımdançıkmakistiyoramabunuyapamadığıiçindeboğazımdasıkışıyorveben,nefesalamıyordum!Tekyaptığımellerimisallamaktı.Üzerlerinetekbirsinekbilekonamasınyadaonlarahiçbirşeydokunamasındiye!Artıkkaranlıkta
kalamazdım.Kendimikorumakiçinherşeyigörmeliydim.Amabumümkündeğildi.Çünkübununiçinellerimisallamayıbırakıpçakmağıyakmamgerekiyordu.Yapamadım.Sadeceellerimisalladım.Birsüresonradaokaranlığıniçindegörebildiğimihissettim.Çünküartıkherşeyibiliyordum.Hangicesedinneresindelarvalarınbirikipçukurlaraçtığınıvebunuyaparkençıkardıklarıosesleriduyabiliyordum!Herşeyiamaherşeyiduyuyorvegörüyordum!Nekaranlık,nedeburnumutıkamışolanokumaşlarbirişeyarıyordu.Çünkükokularınıdaalıyordum.Beşduyumdabarajkapaklarıgibiaçılmışveüzerlerineyağanbütünhayatıiçlerinealıyorlardı!Göğüshizamdatuttuğumvebilekleriminüzerinde,beşparmaklıcesetlergibisallananellerimidegörüyordum.Kaçacakbiryerkalmamıştı.Artıkkaranlıkbilegüvenlideğildiçünkügörmememgerekenherşeyi,birgecehayvanıkadarnetgörüyordum!Gözlerimikapasambilegörüyordum!Sankigözkapaklarımdelinmişti!Sonbirumutla,nefesimituttum.Belkisakinleşirim,diye.Amaodaişeyaramadı.Bununüzerinebirdahadenedim.Belkidedahauzunbirsüretutmamgerekiyordunefesimi.Enazındanöyleolmasıgerektiğinidüşünüyordum.Saniyelerisaymayabaşladım.Sonradayanamayıpnefesimibıraktımveyenidenalıptuttum.Saydım!Sonrabirdahabıraktım.Tuttum.Saydım.Vebütünbunlarıbelkibirsaatboyuncatekrarladım.Biryandanda,hiçdurmadanellerimisallıyordum.Ensonunda,beyazbirnoktabelirdi,gözleriminönünde.Veherşeybirandaoldu.Önceonoktabüyüyüpbembeyazbirperdeoldu,sonradaüzerimeatılanbirağgibiheryerimikapladıveben,altındakaldım.Nabzımoanyavaşladıvegözlerimiaçtım.Birtüneldeydim.Duvarlarıkahverengiylepembearasıolanbirtünelde.Bağırsağımdaydım!Sonrayineheryerbembeyazolduvegözlerimiaçtığımdamilyonlarcaçizgigördüm.Bunlar,şimşekçaktığındabeliren,simsiyahbirgökyüzündekibembeyazçizgilergibiydi.Binlercesiaynımerkezdençıkıpbinfarklımerkezedağılıyordu.Veomerkezlerdendeyinebinlerceçizgiçıkıyorvefarklımerkezlereuzanıyordu.İçinde,milyonlarcamerkezolan,devbirörümcekağınıizliyordum.Üstelikbuağ,üçboyutluydu.Ben,beynimdeydim.Birsinirhücresininiçinde...Bunukendimeanlatabilmekiçinkelimeleredökmemgerekmiyordu.Tekbildiğim,oradaolduğumdu.Ben,bedeniminiçindekiheryeregidebiliyordum.Aslındabu,birgidişdeğildi.Benzatenobedeniniçindeydim.Yapmamgerekentekşey,herhangibirnoktasınaodaklanıpgözlerimiaçmaktı.Vegörmekistediğim,bedeniminneresiyse,karşımdabeliriyordu.Bunaaslaşaşırmıyordum.Bedeniminiçinigörmembanadoğalgeliyordu.Dünyaüzerindekibütüncanlılar,bunuyapabilirmişvenezamanisterlerse,damarlarındakikanınakışınıizleyebilirlermişgibi...
Ogün,ben,etrafımdakiocesetlerdenveonlarıparçalayanlarvalardankaçmayıokadaristemiştimki,gidebileceğimbiryerolmadığıiçinbedeniminiçinesaklanmışvegözlerimiaçtığımda,herşeyigörmüştüm.Bubirhayaldeğildi.Çünkügözlerimiaçıpda,bedeniminiçindegördüğümdokularınveorganlarınogünekadarvarlıklarındanbilehaberdardeğildim.Neadlarını,neişleyişlerininedebiçimlerinibiliyordum.Hiçbirinihayalimdeüretmemmümkündeğildiçünküonlarıtanımıyordum.Yinedehepsinigörebilmiştim.Hattayıllarsonra,insananatomisiyleilgilenirken,ilkkezincelediğimgörüntüler,banahiçdeyabancıgelmedi.Çünküben,ogün,dışdünyayakapadığımgözlerimiiçimeaçmıştım.İnsanın,kendinivesahipolduğubütünbedeninieksiksizolarakhissedebileceğine,enbüyükkanıttım.Hepside,birnefesmeselesiydi.Farkındaolmadankeşfettiğimbirnefesoyunununödülü.İçorganlarımdanhücrelerimekadar,bedenimdekihernoktayıhissederekgörmemisağlamışolanbirödül...Ayrıcasaatebakmamadagerekkalmamıştı.Saniyelerinakışınıikincinabzımgibiduyuyorvehiçzorlanmadan,dakikalarvesaatlerisayabiliyordum.Nebenim,nehikâyeminnedefilmiminbirismeihtiyacıvardı.Ben,zamandım...
Yaklaşık200saatboyunca,bedeniminiçindekaldım.Obinlercedakikayı,karaciğerimi,kemiklerimi,midemdekiasitlerivederiminaltındanevarsa,hepsiniinceleyerekgeçirdim.Kanımlabirlikteaktım,kalbimlebirlikteattımvehiçbirşeyyemediğimiçinönceyağlarımsonradakaslarımlabirlikteeridim.
Cesetlerinaltındageçirdiğim317.saatte,üzerimdedolaşanellerhissettimveancakozamanderimindışınaçıktım.Başımınetrafındakişalıçözdüklerinde,birsedyedeydim.13günve5saatsonragünışığınıilkkezgördüm.Zorlukladaolsakonuşup,göçüğünaltında,birbaşkasınındahahayattakalmışolabileceğinisayıkladım.Hernekadarsesiniuzunzamandırduymasamda,saatlerce,belkidegünlerce,“Daha!”diyebağırmışbiriolduğunuanlatmayaçalıştım.“Onudakurtarın”dedim.“Daha’yıdakurtarın!”Amakimsebenidinlemedi.Güneşinkristalışıklarınakarıştıklarıiçinyüzlerinigöremediğimoinsanlarbanabiryanıtvermedi.Benitaşımaklayetindiler.Yinede,aklımdakiotekkelimeyi,kendimdengeçenekadar,ısrarlatekrarladım:“Daha!”Amaonlarbirtürlüanlayamadı...Nefısıldayaraknedebağıraraksöylemembirişeyaradı.Benitaşıyanlardaimasessizkaldı.Yinededenedim!Söylenebilecekherşekildesöyledimokelimeyi.Hattabelki,dünyayokluğumdaaltüstolmuşturdiye,terstenbilesöyledim:“Ahad!”
Seslerduyuyordum.Biripürüzsüz,diğeriçatallı.Birigenç,diğeriyaşlı.Gençolansoruyordu.
“Emniyetmüdürününeyapacağız?”“Obizelazım.Onuhiçkarıştırma.Belediyebaşkanınayık.Jandarmayıdakatiçine.Söyle
savcıya,başkakimseninadıgeçmesin.”“Heryerdenmuhabiryollamışlar.Bütünbahçe,kameradolu...Biraçıklamayapmaklazım.”“Soruşturmabaşladı,der,geçiştirirsin.Esas,çocuğuanlat.Ovarken,gerisiyleuğraşmazlar.
Oncazaman,yemeden,içmeden...Mucize...Öylesöylesende!Cenab-ıHakk’ınmucizesi,de.Şöylebirimanlarıtazelensin...”
Gözlerimiazdaolsaaçabildimvekirpikleriminarasındangörebildiğimkadarıylabirhastaneodasındaydım.Sağkolumabirserumbağlanmıştı.Camşişeden,küçük,şeffafbirkutucuğadüşenveoradanda,damarımakarışmaküzere,incehortumagidendörtiridamlasaydım.Sonradabaşımı,sesleringeldiğiyöneçevirdimveaçıkkapıdan,yanodanıniçinigördüm.Yaşlısesinsahibiyatağınüzerineoturmuştu,gençolandaayaktaduruyordu.Kirpiklerimgözleriminönündentamamençekildiğinde,artıkyüzlerinidegörebiliyordum.Veoyüzleribiryerdenhatırlıyordum.Ayaktaolanbanabakmakiçinbaşınıçevirdiğiandagözlerimiyenidenkapadım.Gözkapaklarımıindiripöncekaranlığa,sonradaokaranlıktabelirenbirfotoğrafabaktım.Kimolduklarınıanlamıştım:Kaymakamveodacısı...Hernekadar,oyatakta,herhangibirsesiduyabilecekgibigörünmediğimeeminolsamda,seslerinialçaltmışvefısıldamayabaşlamışlardı.Artıkonlarıduyamıyordum.
Yenidengözlerimi,kirpiklerimibirbirindentamamenayırmayacakkadararalayıponlarıizlerken,birgariplikolduğunuhissettim.Yaşlıadamlagençolan,sankiyerdeğiştirmişti.Kimliklerinideğiştokuşetmişgibi.Odacı,kaymakamolmuşvekaymakamda,birodacıgibi,duyduğuemirlerihafızasınakaydediyordu...Oysaikisinidegayetiyihatırlıyordum.Kandalı’danDünyayagazetesindekiofotoğrafta,tamolaraknasıldurduklarını,hattakiminkimebaktığınıbilehatırlıyordum.Amaohastaneyatağındanizlediğimsahne,banatamtersinianlatıyordu.Aklımbukadarkarışmışolabilirmiydi?Mümkündeğil,diyedüşünüyordum.Yinedegördüklerim,bildiğimherşeydentereddütetmemiçinyeterliydi.Gençadam,yaşlıolanınkarşısında,ikibüklümdurmuşvebaşınısallayarakdinliyordu.Yanlışmıhatırlıyordumbütünhayatımı?Yanlıştandaöte,yaşadığımherşeyitersçevirmişveöylemihatırlıyordum?Odacınınaslındakaymakamolduğubirdünyamıvardı?Eğeröyleyse,EnderdeaslındaYadigâr’ınbabasımıydı?YadaAhadolanbenmiydim?Kalpatışlarımhızlanmışveterlemeyebaşlamıştım.Olamaz,diyordumkendime.Bukadardelirmişolamam!Amayaöyleyse?Hayır,hayır!Bendoğruhatırlıyorum,diyordum.Tamdakendimiiknaedecektimki,kaymakamdiyebildiğimgençadamın,yaşlıolanıneliniöpüpalnınakoyduğunugördüm.Yakınlardabirbayramyoktu!Birbayramsabahıolmadığınaemindim!Artıkbirşüphemkalmamıştı.Ocehennemde317saatgeçirmişvedelirmiştim!Ağlamayabaşladım.Bağırmaya...Başımı,nereyeçarpabileceksemorayadoğrusavurmayabaşladım.Öncebirhemşiregeldisonradabirhastabakıcı...Biriomuzlarımdantuttu,diğeribiriğneyaptı.Heryerkarardıvesesimkesildi.Yinedebağırmaktanvazgeçmedim.Düştüğümkaranlığıniçinde,bağırabağıra,kendimiduvarlaravurdumamaherkesuyuduğumusandı.
GözlerimiyenidenaçtığımdayanımdaEndervardı.YadaEnderolduğunudüşündüğümbirinsan.Elimiuzatıpkolunututtumvebağırdım:
“Ender!Senmisin?SenEnder’sin,değilmi?”Güldüvekonuştu.
“Delirdinmilan,benimişte!”“Amakaymakam?”“Neolmuşkaymakama?”Anlattım.Gördüklerimiveduyduklarımı.Tam,babasıylailgiliolan“Jandarmayayık”
bölümünegelecektimkionuatlayıpdevamınıgetirdim.AmadinledikçegülüyorduEnder.Sonrada“Nevarkibunda?”dedivebuseferoanlattı,bengüldüm!Hattadelirmediğimdeneminoldukça,dahadaçokgüldüm!Çünküaslında,herşeyçokbasitti.Yadigâroğlunaanlatmıştı,Enderdeoradanbiliyordu.Kaymakamlaodacıaynıtarikattandı.HepimizinHikmetçilerdiyebildiğibirtarikattanayrılmışolanlarınkurduğubirtarikat.Tanzim’diadı.Veyaşlıadam,Tanzim’inKandalı’dakimührüydü.Yanitarikatınbölgesorumlusu.İsterbirkasaba,isterbirşehirolsun,Tanzim’inelininuzandığıherbölgedebirmührüvardı.Dolayısıyla,sıradanbirmüritolangençkaymakamın,Kandalımührüneitaatetmesindendahadoğalbirşeyyoktu.Validenveherkestenönce,oyaşlıadamınemrindeydi.Artıkanlayabiliyordum!Özelliklede,kaymakamınmakamodasındakiosaatmerasimindeyaşlıodacınınnedenkılınıbilekıpırdatmadığını!Tanzim’inKandalımührünün,tozalacakyadaçaydağıtacakhaliyoktuherhalde!Çünküo,erüniformasıiçindebirgeneraldi.Herşeyaçıklığakavuşmuştu.Enönemliside,kesinlikledelirmemiştim.Dahadoğrusu,delirmişolanbendeğildim!Kandalı’nın,mülkiidareamiritarafındandeğildeodacısıtarafındanyönetildiğiniduymak,üzerimdebirmüjdeetkisiyaratmıştı!NeredeysekalkıpEnder’esarılacaktım.Osırada,birhemşiregiripserumumukontrolettive“Nasılhissediyorsunkendini?”diyesordu.“Mükemmel!”dememekiçinkendimizortuttum.“Bilmem...İyiyimherhalde...”dedim.Hemşiregülümsediveodadançıktı.Sankibiranöncegidipbaşkahastalarabakmasıgerekiyormuşgibihissettim.Hayattakalanbaşkabiridahamıvardı?Yada,herzamankigibihayalmigörüyordum?OanaklımaAhadgeldi.Dahadoğrusu,ocesetlerdenbirigibi,aklımıntamortasınadüşüpaltındakiherşeyiezdi.Ölmemişolabilirmiydi?Biranönceöğrenmeliydim!Hayatımboyunca,yüzünübirdahagörmeyeceğimdeneminolmalıydım.
“Ender...Babam?”“Maalesef...”dedi.“Kamyondabulmuşlar...”Gözlerimikapadımveşakaklarımıslandı.İkidevgözyaşı,saçlarımlakulaklarımın
arasındangeçip,başımıkoyduğumyastığadöküldü.Hayatımdailkkezmutluluktanağlıyordum.Hattaoan,18yaşımagirergirmez,mahkemeyegidipdoğumtarihimideğiştirdiğimihayalettim.Çünkübuhaberleyenidendoğduğumubiliyordum.Enderde,filmlerdegördüğübenzersahnelerdenkopyaçekipsessizcekolumututuyordu.
Gözlerimiyenidenaçtığımda,aklımdaokadarçoksoruvardıkihangisindenbaşlayacağımıbilemiyordum.Herşeydenönce,bananeolacaktı?Kaçakçılıktanhapseatılacakmıydım?Ocesetlerüzerimenasılyağmışvebennasılkurtulmuştum?Herhangibirindenbaşlamaküzereağzımıaçacaktımki,odayakaymakamlabelediyebaşkanıgirdi.ArkalarındadaYadigârvardı.Öndekilergülümsüyor,Yadigârda,gülümsüyormuşgibigörünmekiçinsıktığıdişlerinigösteriyordu.Kaymakameliniomzumakoyduve“Geçmişolsun!”dedi.“Allahsenibizebağışladı.”
Onlarabağışlanmadığımdanemindimamayinede“Sağolun”dedim.Osırada,Ender’leYadigâr’ınbirbirinebaktığınıvesankigözleriyleanlaşmayaçalıştıklarını
farkettim.BelkideYadigâr,oğlunaherşeyianlatmışveEndersayesindeağzımdanlafalabileceğinidüşünmüştü.Nedeolsa,tanıdıklarımınarasındabirarkadaşaenyakınolanşey,Ender’di.Odabuunvansayesindeodamagirebilmişveuyanıruyanmaz,tamolarakne
bildiğimiöğrenmekiçinyanıbaşımdadikilipbeklemişti.Sonuçtaben,Ahad’ınoğluydumvebildiklerim,özellikledeYadigâriçintehlikeliboyutlardaolabilirdi.Yinedebütünbunlarınoaşamadabenimiçinhiçbirönemiyoktu.Ancakhapishaneyleilgilikonuyuaçmakda,çokakıllıcaolmazdı.Üstelikkimsebana,hapsegidecekmişimgibibakmıyordu.Aksine,birdepremgöçüğündenhaftalarsonrakurtulmuşbirkazazedeyiizliyormuşgibiydiler.Dolayısıyla,oaniçin,kurtuluşhikâyemiöğrenmekleyetinebilirdim.Vekaymakamanlatmayabaşladı.
Kamyonuveyamacındibindekicesetyığınınıilkgörenbirçobandı.Görürgörmezdejandarmayahabervermişti.Sonrasınıtahminedebiliyordum.MalınteslimedilmediğiniAruz’danöğrendiğiiçingünlercebiziaramışamabulamamışolanYadigâr,koşakoşakazayerinegitmişolmalıydı.Ancakyokedilemeyecekkadarbüyükbirskandalolduğumuzugörüncedeherkesehabervermekzorundakalmıştı.Kısabirsüreiçindede,savcısındanbelediyebaşkanınakadar,bütünKandalıcesetlerinetrafındatoplanmıştı.Peki,nasılolmuştuda,ocesetlerüzerimeyağmıştı?Kaymakam,Yadigâr’abaktıveistemeyerekdeolsasözüodevraldı.Aslındaanlatabileceğipekbirşeyyoktu.Yamaçtakiizlerebakarak,savcıylabirliktebirtahminlerzincirikurmuşvetutanağaöylegeçirmişlerdi.Bunagöre,kamyon,yoldançıkıpuçurumadüşmüşveneredeysebaşaşağıgeldiğinde,sağtarafındakalanbüyükbirkayalığaçarpmıştı.Oçarpmaanındakapımaçılmışvebendışarıfırlamıştım.Kamyontaklalaratıpyamacınaşağılarınadoğruinerken,bende,birağaçtandiğerinedüşüp,yuvarlanayuvarlanaokayaparçasınındibinekadargelmiştim.Sonuçtabenibulduklarınokta,yolunyaklaşıkellimetreaşağısındaydı.Düştüğümsüreiçerisinde,kayalaradeğilamaağaçlaraveyamacınçamurlubölgelerinedenkgelmişolmambüyükşanstı.Bütünkemikleriminkırılmasıylasonuçlanmasıgerekenbirdüşüşten,üzerimdekiyüzlerceküçükçiziklekurtulabilmiştim.Buarada,kamyonda,tersdönmüşbirkaplumbağagibisürüklenmişvedüştüğümyerin20metrekadaryukarısında,ağaçlarlakayalıklarınüzerindeasılıkalmıştı.Yadigâr’ınanlattığınagöre,burnu,tekerleklerininazönceterkettiğiyola,yaniKandağ’ınzirvesinedoğrubakıyordu.Babam,göğüskafesiniparçalamışolandireksiyonunardındasıkışıpkalmışveoracıktaölmüştü.Gerisinitahminetmek,okadardazordeğildi.Yamacaparalelbiçimdesabitlenmişolankamyonda,neredeyse45derecelikbiraçıyladurankasanıniçindekikaçaklar,birbirlerineveçelikduvarlaraçarpaçarpaölmüş,sonradaaltlarındakikaydıraktankayıpkapılarınönündebirikmişlerdi.Kasanınikikapısınıbirbirinebağlayankilitdebubaskıyadahafazladayanamamışveböylece,üzerimeboşananoinsanyağmurubaşlamıştı.Yirmimetreyukarıdanetrafımadüşmeyebaşlamışvebenikendilerinehapsetmişlerdi.Sonbirayrıntıda,yoldahiçfreniziolmamasıydı.“Yağmurdansilinmişherhalde”diyorduYadigâr.Bendeiçimdentamamlıyordum:“Eğerfrenebastıysa...”
Osıradaiçerisavcıgirdivekaymakama,ifademialmakistediğinisöyledi.Amakaymakam“Şimdiolmaz”dedi.“Çocukdinlensinbiraz.Sonrahalledersiniz.Hadi,çıkalımbizde...”Veherkesidışarıçıkartıpkapıyıkapatırkenbanagözkırptı.Birşeymidemekistemişti?Mutlaka.Nedemekistediğinianlayabilmişmiydim?Hayır.Amakırpılanbirgözünanlamınekadarkötüolabilirdiki?İştebukadar,dedimiçimden.Hepsibu!Herşeybitti.Kimseninbenisuçladığıyok!Teksuçlu,Ahad.Belkibirde,Yadigâr.Bütünbunlarınbenimlehiçbirilgisiyok.Ben,gaddarvesuçlubirbabanın,15yaşındakizavallıçocuğuyum.Yadigâr’ınbenikapattığıonezarethanedenberi,savunmamıniçeriğipekdedeğişmemişti,doğrusu.Benbirkurbandımvekimsebununaksiniiddiaedemezdi.Hattaöylebirkurbandımkibununtersinisöyleyebilecekherinsanınkatiliolabilirdim!
Herşeyyolundaydı...Birtelevizyonumbilevardı!Hastanenineniyiodasındakalıyorolmalıydım!Yanımdakikomodininüzerindenaldığımkumandaylatelevizyonuaçtım.Herşeyharikaydı...Kanallarıhızladeğiştirmeyebaşladım.Herşeymükemmeldi...Vebirdenbirpatlamagördüm.Büyükbirpatlama!Neredeysesarırenkteolan,devasabirkayalığındüzbirduvargibiolanyamacınaoyulmuşikidevheykelin,birtozbulutunakarışarakparçalandıklarınıgördüm.Oheykelleribiliyordum!Onlarıtanıyordum!Görürgörmezanlamıştım!Çünküyıllardırikisinidecebimdetaşıyordum.Kâğıttankurbağamınsırtında...Televizyonunsesiniaçtımvedinledim.
“Afganistan’da,HazaracatbölgesininyönetiminielegeçirenTalibangüçlerinin,BamiyanBudalarıolarakbilinendevheykelleridinamitlepatlatıpyıkmasınınüzerindenbirhaftageçtiveBirleşmişMilletler...”
Nedenbilmiyorumamagördüklerimveduyduklarımlaboğuluyorumsandım!Başparmağımkumandadakidüğmeyiaradı.Bulamayıncadaikielimlekavrayıp,bütündüğmelereaynıandabastım.Televizyonukapattım.Herşeydurdu.Hattaserumumdandökülendamlalarbiledurdu!ÖnceCuma’yıdüşündüm.Herşeydenönce,onu...Sonrada,yaptığıoresimlebanaanlatmakistediklerineinanmayıpbenimledalgageçtiğinidüşünerekonanasılhaksızlıkettiğimidüşündüm.Belkideoyüzdenkapatmıştımtelevizyonu.Gerçeklerinyüzünedahafazlabakmamakiçin...Kendimdenutandığımiçin...Amaişteoradaydılar!TamdaCuma’nınçizdiğigibi!OikidevheykelgerçektendevardıvedemekkiCuma’nınevideoradaydı.Amakaçırmıştımheykelleri.Öncehavayauçmuş,sonradabirtozbulutunakarışıpgeçmişeaitolmuşlardı!Onlarayetişememiştim!AcabaCuma’nınevinideyıkmışlarmıydı?..Beniyeryüzünegömenocesetlerivekendimidüşündüm.Tamdaonlarınaltındaezilipkaldığımgünlerdeyıkılmıştıoikiheykel.BenveoikiBuda,birlikteparçalanıpkarışmıştıktoprağa.Birbirimizdençokuzaktaamaaynızamanda...Eğerhâlâayaktaysa,Cuma’nınevi,oradabiryerdeydi!Oralardabiryerde!“Özürdilerim”dedim.Belkiduyar,diye.“Sanainanmadığımiçinözürdilerim!”AmaCumakonuşmadıbenimle.Onunsesiniduymamgerekenyerde,yanibaşımıntamdaiçinde,karagüneşgibibirağrıdoğdu.Bütünufuklardabirdenbüyüdü!Başımıniçinibirselgibikapladıveboynumdaninipönceomuzlarımasonradagöğsümeyayıldı.Hayattakalışımınbedeliniödüyordum!Peşimibırakmayacakolanağrınöbetleriminilkinigeçiriyordum.Bağırdımvebağırdım!Cuma’nınsesiyerine,benimkiduyuldu.Hemşiregeldivetitrediğimigördü.ElindekişırıngayaçekmekiçinkırdığıampulünüzerindeDiazemyazıyordu.Oysabanabaşkabirşeygerekiyordu!Altındakaldığımağrısağanağınıancakodindirebilirdi.Ancako,Cuma’nın,artıkduyamadığımsesindenboşalanyeridoldurabilirvebana,kendimdengeçecekkadarnefesaldırabilirdi.Oikiheykeliyıkanlardinamitse,benimiçimdekiağrıyıda,sadeceo,yokedebilirdi.Henüztanışmamıştıkamaogünlerdegelecekti...İlkharfimorfin,sonharfisülfattı.Vedoğumyerimizaynıydı:Acı.Çünkübeni,annemdeğil,amadoğumsancılarıgetirmiştidünyaya.İstendiğimiçindeğil,sancıdandoğmuştum.Kasılmalarveağrılarınarasındangeçipilknefesimiöylealmıştım.Hepsinindeüzerimdelekesikalmıştı.Bütünosancılarınveağrıların...Heryanım,doğumlekesiydi.İçim,dışım,heryerim.Morfinsülfatıdamarlarımdahissederhissetmezanlayacaktımherşeyi.Ben,benikendiacısındandoğurankadınınçocuğudeğildim,hayır!Gerçekannemin,sahipolduğumbütünacıyıkendineçekipalanmorfinsülfatolduğunuanlayacaktım.Kırmızıreçeteylesatılanbirmelektarafındanevlatedinilmemeazkalmıştı!Odaaramızakatılınca,benimdebirailemolacaktısonunda!Hemdemüthişbiraile:
Oheykellerdençokönceölmüşolan,DordorveHarminadındakigölgeleri,
Morfinsülfatdiyebilinenbiropioid,BirdahanezamanduyacağımıbilemediğimCuma’nınsesi,BeşincibirmevsimgibigirdiğihayatımdansonsuzadekçıkıpgitmişolanFelat’tankalan
birboşluk...Veben!Olağanüstübiraile!Mükemmelbiraile!Evcilbirhayvanımızbilevardı.Kâğıttanbir
kurbağaydı,amavardı!
Ertesigün,savcı,ifademialmaküzereodamagirdi.Birsandalyeçekipyanımaoturduvesöze,“Başınsağolsun,babanıgömdük”diyebaşladı.Sonrada“Şuölenkaçakların...”diyedevametti.“Kimliktespitleriiçinçalışıyoruzda...Seninbirbilginolabilirmiacaba?Yani...Babanıntuttuğubirlistevardırbelki...”
“Bilmiyorum”dedim.“Hiçbirşeybilmiyorum.Babambanahiçbirşeysöylemezdi.Evde,girmemiyasakladığıbirsürüyervardı.Hangaragiremezdim,mesela.Birşeylervarsa,oradadır...”
“Baktıkzaten”dedi.“Kontrolettik.Sudeposunudabulduk...Bellikioradatutuyormuşoinsanları...Bilgisayarınıdabulduk.”
Boğazımdabirdüğümatıldı.“Bilgisayarmı?”“Evet...Baban,oradantakipediyormuşherşeyi.Depoyakameralaryerleştirmiş.Sonrabir
sürünotlaralmış...”Düğümünüstünebirdüğümdahaatıldı.Yutkundumamayokolmadı.Hattadahada
büyüdü.Buaradasavcı,birşeyhatırlamışgibi,birdendurupsordu:“Senşuşeydeğilmisin?Hanilisesınavlarındadereceyegirenbirçocukvardı?Osensin,
değilmi?”NedeolsaKandalılıdeğildi!Dolayısıylabazışeyleridoğruhatırlayabiliyordu!“Evet,amababamhiçbiryeregöndermedi”dedim.“Zatenokuludabırakmamıistedi.Ben
debıraktım.Demek,babamınbirbilgisayarıvarmış...”Savcıgülümseyipyüzümedoğruyaklaştıvefısıldadı.“Sençokakıllıbirçocuksun...Amakötübirhuyunvar.Başkalarınınaklıylaalayediyorsun!”Birşeylersöylemeküzerenefesaldığımıgördüğüanda,işaretparmağıylaalnımadokunup,
konuşmayadevametti.Hâlâfısıldıyordu.“İçiağzınakadarkaçakladolubirkamyondançıktın,farkındamısın?Onuniçin,sakınbana,
birşeybilmediğinisöyleme!Yadigârdenenopezevenginbuişiniçindeolduğunuzatenbiliyorum...Şimdiiçeribiradamgirecek.Sennesöylersen,yazacak.Nediyeceksin,biliyormusun?Babam,JandarmaBaşçavuşYadigâr’laişbirliğiyapıyordu,diyeceksin.Belediyebaşkanıda,evegelipgidiyordu,diyeceksin.Babamonlararüşvetveriyordu,diyeceksin.Anladınmıbeni?”
Boğazımdakibütündüğümlerçözülmüştüveben,herkesisatmayahazırdım.“Neisterseniz,söylerim!”Savcıyinegülümsedivekonuştu.“Söyleyeceksinzaten.Ondanbirşüphemyok.Amabeniesasilgilendiren,seninbaşkane
söylemekistediğin!”Bilgisayardakiodosyalarınbanaaitolduğunuanlamışvebenimleoyunoynuyorolabilir
miydi?Odosyalar,depodakilereyaptığımişkencelerinkanıtlarıyladoluydu!Nedememgerektiğinibilmiyordum.Babamınüzerimdesigarasöndürdüğüyalanınısöylesem,birişeyararmıydıacaba?YadaAruz’umuanlatmalıydım?
“Evet?”dedisavcı.“Banasöylemekistediğinbirşeyvarmı?Bilmediğimbirşey?”Dahafazladayanamadım.Ağlamamgerekiyordu.Ağladım.“Babambiriniöldürdü...Aslında,ikikişiyiöldürdü.Birinibizimbahçeyegömdü.Birinide,
Derçisu’yunorada,ormanagömdü.Eğer,dedi,birinesöylersen,senideöldürürüm!Bendekimseyeanlatamadım!Kimseyehiçbirşeysöyleyemedim!”
İştebunubeklemiyorduosavcı!Oysaben,akıllarlaalayetmekiçinvardım!Çünkühiçbir
şeyumurumdadeğildivehızlısatrançturnuvasınıngizlişampiyonuydum.Üstelikcehennemdendahayenidönmüştüm.Dünyaüzerindekihiçbirsavcınınhiçbirşansıyoktukarşımda.Çünküben,şeytanınavukatıdeğil,kendisiydim!
Savcısadece“Sakinol”diyebiliyor,biryandanda“Hemşire!”diyebağırıyordu.Çünkütitriyorveağlıyorveboştakalannefeslerimide“Baba!”diyehaykırmakiçinharcıyordum.Sinirkrizinegirmişbiryerelkahramandım.Sesimin,odanıncamındançıkıpbahçedekigazetecilereulaştığındanemindim.KurulduğundanberiKandalı’dançıkmışenilginçhikâyebendim.Hattadünyanınbütünbüyükhaberajanslarıiçinbile,gerçekbirhaberdim.Cesetlerinarasındancanlıçıkmışçocuk!Hangisavcı,beniofısıltılarıylaköşeyesıkıştırabilirdi?Ben,kitaplardaokuduğumoAuschwitz’tenbilebeterbiryerdençıkmıştım!Suçluolupolmadığımınneönemivardı?Suçluysambile,13günlükbircehennemleyıkanmışvebütüngünahlarımdanarınmıştım.Kimsebanadokunamazdı.Ben,oyaşlıadamındadediğigibi,birmucizeydim!Anneminüzerinibabamlakapatmışlardıamabanaaynısınıyapamayacaklardı.Yaşadığımsürecebütünkonularıbenkapatacaktım!
Öncezayıfadamıncesediniçıkardılar.Hiçbirşeyhissetmedim.SadeceRastin’iveyaptıklarınıdüşündüm.SonraDerçisu’yunorayagittikveağlayaağlayagösterdiğimyerikazdılar.Aklımdanokadarçıkmamıştıki,yıllaröncebabamınnereyikazdığınıtektahmindebilmiştim.Taşıolmayanbirmezarınyerinibukadariyihatırladığımiçinkendiminasılhissetmeliydim?Budurumlariçinbirduyguvarmıydı?Yoksaicatmıetmekgerekiyordu?Nebirlavantakokusualabiliyornedeçevremdekioağaçlarıgörüyordum.Kendimezarımıkazdırıyormuşvebirazdaniçindenbenimcesedimçıkacakmışgibibekliyordum.Maddenin,olmayanbirhaliydim.Olmayadaniyetimyoktu...Cuma’dangeriyekalanlar,tanetaneçıkarıldıvebircesettorbasınıniçinekondu.Kapananfermuarınsesi,bıçakgibisaplandıkarnıma...
Bundansonrakiaşamaotopsiydi.İkisinedeyapılacaktı.KanseriniçsavaşdenilenbirtürüneyakalanmışolanAfganistan’ınAnkara’dakibüyükelçiliğinin,ölüvatandaşlarınınsorunlarıylauğraşacakhaliyoktu.Dolayısıyla,herşeysonaerdiğinde,büyükihtimalleKandalımezarlığınagömüleceklerdi.Buda,Cuma’nın,benimdoğduğumyeregömüleceğianlamınageliyordu.Peki,buneanlamageliyordu?Budurumlariçinbiranlamvarmıydı?Yoksaicatmıetmekgerekiyordu?
Bütünbunlarolurkensavcısüreklibaşınıkaşıyıpbanabakıyordu.Söyleyebileceğihiçbirşeyyoktu.Birvahşetlekarşıkarşıyaolduğununartıkfarkındaydı.Dahadaönemlisi,buvahşetin,aslındabenimgündelikhayatımınbirparçasıolduğunuanlamışvegalibabanaacımayabaşlamıştı.Buyüzdende,hastaneodasında,beni,yüzümüısıracakmışgibisorgulayanoadamgitmişveyerine,neredeyse,şefkatlidiyebileceğim,birinsangelmişti.Hattasorularınıbile,“Hatırlamıyorsanboşver”diyebitiriyordu.Amahatırlıyordum!
“Bizimbahçedençıkanı,dövereköldürdü.Diğerinide,başınabirtorbageçiripboğdu.”“Niyeyaptı,biliyormusun?”diyesoruncada“Kadınlariçin”diyordum.“Beğendiğibirkadınolursagruptanzorlaayırıptecavüzediyordu.Amabazen,karşıçıkan
birilerideoluyordutabii...Buikisinideonuniçinöldürdü...Yanibenöylebiliyorum...”Yıllardıroinsanlarayaptığımherşeyi,sankibabamyapmışgibianlatıyordum.Birbakıma
da,doğruydu.Genetikolarak,Ahad’dan,okadardauzaksayılamazdım,değilmi?Savcınıngözleri,söylediklerimiduydukçaaçılıyorvemidesibirinipbirkalkıyordu.“Yorulduysan,duralım”diyordu.Amayorulanınkendisiolduğunubiliyordum.Hastanedenbirgünlüğüneçıkmıştım.Aslındaiyileşmişsayılırdım.Neredengeldiğinibilmediğimoağrıbirdahauğramamıştıvekendimiçokdakötühissetmiyordum.
Dönüşyolunda,savcınınarabasında,Kandalı’danDünyayagazetesininsonsayısınıgördümveisteristemezgüldüm.Birincisayfasında,kaymakamınodasındakiosaatmerasimininfotoğrafıvardı.Evet,fotoğrafaynıydıamaküçükbirfarkvardı.Gözlerimesiyahbirbantçekilmişti.Haberdegeçenadımlasoyadımda,sadecebaşharfleriyleyazılmıştı.Manşetşuydu:“Vicdansızlar!”Diğerleriylekarışmasınlardiye,vicdanıolmayanlarınbaşlarıbeyazdaireleriniçinealınmıştı.Hernekadar,haklarındahenüzbirmahkemekararıbulunmasada,babam,belediyebaşkanıvebirzamanlarınkahramanıolanJandarmaBaşçavuşYadigâr,gazeteyegörekesinliklesuçluydu.Başlarınınetrafındakiobeyazdaireler,birerhaleyiandırıyordu.OfotoğrafınbanaSonAkşamYemeği’niçağrıştırmasıboşunadeğildi!Kandalı’nınbürokratikvepolitikdünyasındabirdepremolmuştu.Büyükihtimalle,gazeteninarşivinde,hepimizindebiraradaolduğubaşkabirfotoğrafyoktu.Dolayısıyla,birazdaçaresizliktenkullanılmıştıaynıfotoğraf.Nedeolsa,haberde,odacıhariç,kadrajagirmişherkesleilgilibirparagrafvardı.Kaymakamınaçıklamaları,İlçeJandarmaKomutanı’nıngörüşleri,EmniyetMüdürü’nün,“Sorumlularcezasınıçekecek.Kimseninbundanşüphesiolmasın!”şeklindeki
sakinleştiricisözleri,Yadigârhakkında,jandarmakarakolundakikötümuameleiddiaları,benimleilgilidramatikcümleler,babamınetrafındadönenbeddualarvebelediyebaşkanınındünyanınenbaşarısızyerelyöneticisiolduğunadairmaddemaddekanıtlar!Aslında,belediyebaşkanınıişiniçinenedenkattıklarınıdaosatırlarıokuyuncaanlamıştım.Yaşlıodacınınfısıltılarıylabirleştirinceçözebilmiştimdurumu.Başkan,Tanzimadındakitarikatındesteklediğipartidendeğildi,okadar.Dolayısıyla,yerinyedikatdibinegeçirilmesindebirengelyoktu.Bununyanında,gerçektenbirsuçuvarmıydı?Belki...Hattabence,ofotoğraftakiherkes,neyinneolduğunuçokiyibiliyordu.Bazılarısustukları,bazılarıdakişiselolarakişiniçindeolduklarıiçinsuçluydu.Sonuçta,ofotoğraftakihiçbirinsanmasumdeğildi.Çünküofotoğraf,biz,İsa’yıyediktensonraçekilmişti!İşte,köpeklerdehastaneninbahçesindesıralanmış,ellerindemikrofonlarla,kemiksıyırmakiçinsabırsızlanıyorlardı.
Savcınınarabasıaralarındangeçipbinanınönündedurduveköpeklerdenbiri,başımıdayadığımcamasaldırdı.Birhastabakıcıgelipkapımıaçtıvearabadanindim.Osırada,Kandağkadarbirağrı,ensemetutkalgibiyapıştıvehastanekapısında,dizlerimletekeliminüstüneçöktüm.Etrafımıkameralarkuşattıveağzımdan,salyalarlabirlikte,okelimedöküldü:“Salya!”Köpeklerinyerine,benkudurmuştum!Hastabakıcıkolumagirmişbenikaldırırken,ogözlerivekalkankaşlarıgördüm.Mırıldanandudaklarıveuzatılmışolanmikrofonlarıngeriçekilişini...Banasorabilecekleribirsoruyoktu.Karşılarında,onlarayanıtverebilecekbiriolmadığınıanlamışlardı.Oysasadecedüşmüşveavucumadökülensalyalarabakıp“Salya!”demiştim.Yinedeanlamalarıiçinyeterliolmuştu.Kurtlartarafındanbüyütülüpkurdadönüşmüşbirçocukgibiydim.13günboyuncacesetlerleyaşamışvebircesetolmuştum.Gerçektendebanaocesetlerbakmıştı!Benidonmaktankorumuşlar,hattaölübirgöğüstenemdiğimosütlebeslemişlerdi.Şimdideben,onlardanbirigibibakıyordumetrafıma.Öylebirbakıyordumkibütünköpeklerbaşlarınıvekameralarınıeğipuzaklaşıyordu.Çünkü,olmasıgerektiğigibi,üçüncüsayfakokmuyordum.Tanıdıklarıhiçbirşeyebenzemiyordum.Haberajansları,gazetelervetelevizyonkanalları,yanlışinsanlarıgöndermişlerdi,ohastaneninbahçesine.Ancakbirsavaşmuhabirikonuşabilirdibenimle!Çünkübirsavaştanibarettimveiçimdenölüçıkıyordu!HayatFiziğineGiriş....Hattaherhangibirsavaşdeğil,biriçsavaşmuhabirigerekiyordubana!İkidevBudaheykelininyıkılışınaveanlatacaklarımaancakodayanabilirdi.Diğerlerininmidesikaldıramazdıhiçbirini.Kaldıramıyorduda!Yakameralarınıyadagözlerinikapatıyorlardı.Çünkübiliyorlardı!Ben,ayrıntısıcehennemolanbirhaberdim.Okuyansayfaçevirir,izleyenkanaldeğiştirirdi.Dolayısıyla,başlığındanibaretbirhaberolarakkalmalıydım!Cehennem,sadecebirkelimeydiveöylekalmasıgerekiyordu.Şeytanayrıntıdagizlenmiyordu!Zatenoradayaşıyordu.Çünküayrıntıonuneviydi.Adresi!Cehennem!Vekimse,yoluorayadüşsünistemiyordu!Buyüzdendeayrıntılargizleniyordu.Hepimizvebütünhaberlerbirbirimiziçinbirerözettik,dahafazlasıdeğil.Birhaberözeti!Birgüngelecekvekimseyigereksizayrıntılarlasıkmamakiçin,birileridebudünyayıözetleyecekti.
“Sayınseyirciler,bugünelimizegeçenbirhaberegöre,Dünyaolarakbilinenbirgezegendeinsanlardoğdu,yaşadıveöldü.Şimdi,sıradakihaberimizegeçiyoruz...”
İstanbul’dabiryetiştirmeyurdunayerleştirilecekveokuladevamedecektim.Kaymakamınplanıbuydu.Ölmesigerekenamahayattakalmış,kimsesizbirçocukolarakKandalı’dayadayakınlardabiryerdeyaşamamıistemiyordu.Uzaklaşmamgerektiğinidüşünüyordu.Çağrıştırdığımbütünkorkunçluklarveben,biranöncehafızalardansilinmeliydik.Büyükbirmemnuniyetlesilinebilirdim!Hiçsorundeğildi.Yanındakisavcıyabakıyor,sonradabaşınıçeviripbenimlekonuşuyordu.
“Herşeyiunut!”diyordu.“Yepyenibirhayatvarönünde...Okulunudasakınihmaletme.Sanagüveniyoruz!Büyükadamolacaksınileride,Gazâ...Birşeyeihtiyacınolursa,bizburadayız...”
Makamodasındaydık.Karşımdaoturansavcıbaşınısallıyorvebütünsöylenenlerionaylıyordu.İfademi,tamdaistediğigibi,Yadigâr’ınvebelediyebaşkanınınaleyhindevermiştim.Ender,bunuöğrense,beniöldürürdüamasavcımahkemeninkimliğimigizlitutmasınısağlayacağınasözvermişti.Çünkü“Korkuyorum”demiştim.“Banabirzararvermelerindenkorkuyorum!”Oysaumurumdabiledeğildi...Tekisteğim,biranönceevegidipeşyalarımıtoplamakvebeniİstanbul’agötürecekolanootobüsebinmekti.Öncekaymakamsonradasavcıkalktıayağa.Ensonundadaben...Birbirimizleişimizbitmişti.Nebenimonlardan,nedeonlarınbendenalabileceğibirşeykalmıştı.Tokalaşmakiçinelimiuzattım.Amaonlarbenikendilerineçekipşakaklarınışakaklarımadeğdirmeyitercihetti.Devletleböyleayrıldık.Dumanıhâlâüstündetütenyenibitmişbirpazarlıkkokusuiçindeveşakaklarımızıçarpıştırarak...
Odadançıktığımızda,Kandalımührünün,eskibirkoltuktaoturduğunugördüm.Yaşlıadamıngözleriyinekapalıydı.Demekkisadecefotoğraflardadeğil,hayattadagözlerikapalıçıkıyordu...Sonra,ortayaşlardabiradamlatanıştırıldım.Kaymakamlıktaçalışanbirşofördü.
“FaikBey...Seniogötürecekİstanbul’a.”NediyeceğinibilemeyenFaik’inağzındansadecebir“Geçmişolsun”çıkabildi.Cesetlerin
içindençıkmışçocuklauzunbiryolculukyapacakolmaktançokdahoşlanıyorgibigörünmüyordu.Amabirharcırahalacağındanemindim.Faikdeoyolparasınıdüşünüpkendinisakinleştiriyorolmalıydı.Nedeolsa,memuriyetbirhayattakalmasanatıydı.Memurlar,daimahayattakalacakvekıyametinresmiyetkazanmasınısağlayacakolanlardı.Yalnızteksorunları,bütüntırnaklarıvebordrolarıylatutunduklarıohayatlaneyapacaklarıhakkındahiçbirfikirlerininolmamasıydı.Çünkühenüzkonuylailgilibiryönetmelikyayımlanmamıştı...
Otobüsünkalkmasınadahadörtsaatvardı.BinadançıktıkveFaik’ingösterdiğibeyazarabayabindim.Camıaçıp,KandalıHükümetKonağı’nasonkezbaktım.Babamlamerdivenlerindençıkıpiçinegirdiğimiz,sonrasındadakolumdabirsaatle,kapısındançıktığımızogünüdüşündüm.Kocabirgünüdüşünmekbirkaçsaniyedenfazlasürmedi.BütünhayatımıdüşünüpbitirdiğimdeyseTozSokak’açoktansapmıştıkbile.Yüzyıldırevdenuzaktaymışımgibihissettim.Oysahastanedesadece8geceyatmıştım.Doktorlar,“İyisinartık!Birşeyinyok!”demişlerveosabahbenitaburcuetmişlerdi.Dolayısıyla,sadece21günuzakkalmıştım,tabelasınıkendiellerimlediktiğimsokaktan...
Evinönünegeldikvedurduk.“Bensenibekliyorumburada”dediFaik.Arabadanindimvesavcınınverdiği,anahtarıcebimdençıkarıpyürüdüm.Evinkapısını
açıpiçerigirdim.Evdekitekbavulunneredeolduğunubiliyordum.Babamınyatağınınaltındaydı.Çekipaldımveodamagötürüpyatağımınüstünekoydum.Dolabımıaçtımve
çıkardığımgiysileribavulayerleştirmeyebaşladım.Sonundagidiyordum!Siktirolupgidiyordumişte!Herşeybitmişti!NeAhadkalmıştı,nekaçaklar,nedeKandalı!Hayatımdailkkezbavulhazırlıyordum...Sandığımkadarzordeğilmiş,diyedüşündüm.Hiçbirşey,sandığımkadarzordeğilmiş!Gitmekde,kaçmakda,yokolmakda,hiçbirşey...
Bavulumhazırdıartık.YenidenAhad’ınodasınagirdimvebaşucundakikomodininçekmecesiniaçtım.Anneminkolyesiylefotoğrafını,elimlekoymuşgibibuldum.Yanlarında,birazdaparavardı...Hepsinialdımveceplerimesoktum.
Evdedahafazlakalmakistemiyordum.Bavulualıpodamdançıktımvekapıyadoğuyürüdüm.EvdensonbirnefesalıpkapıyıaçtımveEnder’igördüm.Arabanınyanındadurmuş,Faik’lekonuşuyordu.Benigörüncesustuvebanadoğruyürümeyebaşladı.Buaradabende,kapıyıkapatıpkilitledim.Biryandanda,babasıylailgiliifademiöğrenmişolsa,yürümezkoşardı,diyedüşünüpkendimirahatlatmayaçalıştım.
Enderburnumundibinekadargelipdurduvehiçbeklemediğimbirşeyoldu.Hiçbirşeysöylemeden,banasarıldı.Banaenson,kimin,nezamansarıldığınıhatırlamıyordum.Neyapacağımıbilemedim.ÖncebiziizleyenFaik’legözgözegeldim.Sonragözlerimikaçırıp,başkayerlerebakmayaçalıştım.Amabaşımıoynatamadığımiçinönümdepekdebirseçenekyoktu.Çenemiyabancıbiromzunüstüneyaslamış,sabitbiçimdeduruyordum.İsteristemez,bendebavuluyerebırakıpkollarımıkaldırmışveEnder’esarılmıştım.Amasessizlikiçindekioduruşumuzbanaöylesineanlamsızgeliyorduki,biranöncesonraermesindenbaşkabirşeyistemiyordum.Doğrusu,buinsanlıkdışıduygumunanlaşılmasındankorkuyordum.ÖzellikledeFaik’in,birinsanbanaböylesinedostçasarılmışken,benimhiçbirşeyhissetmediğimianlamasındankorkuyordum.Nedenbilmiyorum,amakorkuyordum.Belkideutanıyordum.Peki,osıradaEnderneyapıyordu?Nereyebakıyordu?Keşkeyüzünügörebilseydim.Enazındanonutaklitederdim!Faik’leyenidengözgözegeldimvebudefabakışlarındankaçabilmekiçingözkapaklarımıindirmekzorundakaldım.Evet,böylesidahaiyiydi!Birinesarılırkengözleriyummak,insanıdahaiçtenbirigibigösteriyorolmalıydı.Amabudefada,osımsıkıkapalıgözlerimle,kendimdengeçmişgibigöründüğümüdüşündüm!Durumufazladramatikleştirmişgibi...
Obirkaçsaniyeliksarılmaanı,sankihaftalarcasürdüvebirtürlübitemedi!SonundaEnderkollarınıgevşetip,sırtımdançektivekonuştu.
“Babamıaçığaaldılar...Mahkemeyeçıkacak.”Nediyebilirdimki?“Biliyorum...Savcıdabenitehditetti.Herkesinaleyhineifadevereyimdiye...”“Orospuçocuğu!”dediEnder.“Amahiçbirşeysöylemedim...Neredeysebenideatacaktıiçeri!”“Orospuçocuğu!”dedi.Yine...“Evet!”dedim.“Tambirorospuçocuğu!”SonrabirdenEnderbanatekrarsarıldıvebudefafısıldadı.“Sensinoorospuçocuğu,gerizekâlı!Senanlattınherşeyi,biliyorum!Amınakoyacağım
senin!”KendimiçekmeyeçalışıyordumamaEnderbenibırakmıyorvekulağımıniçinde
konuşmayadevamediyordu:“Bittinsen!Geberteceğimseni!”Vekollarınıindiripgeriçekildi.“Yeminediyorum,benbirşeysöylemedimEnder!”
OsıradaFaik’insesiduyuldu.“Çocuklar,hadi!”“Birdakika!”diyebağırdım.Sonrada,öfkedennefesenefesekalmışolanEnder’ebakıp,bu
defabenfısıldadım.“Neyeinanmakistiyorsan,onainan!Amabenkimseyehiçbirşeyanlatmadım!”BununüstüneEnder,kurumuşdudaklarınıyalayıpkonuştu.“Öyleolsun,peki...Amahiçboşunadönmeburalara!Çünküyakacağımbuevi!”“Yak,amınakoyayım!”dedim,bende.Sonradayürüyüpgittim...KapınınönündebıraktığımEnder’inbeniizlediğinibiliyordum.
Ensemdevesırtımda,bakışlarınınağırlığıvardı.Faikbagajıaçtıvebavuluiçinekoydum.Arabayabindim.
“Arkadaşınıdabırakalım,istersen”dediFaik.“Yok”dedim.“Onunbirişivarmış...”ArabaçalıştıveburnuTozSokak’ıgösterdi.Babamınbirtürlüasfaltdöktürmediği,toza
batmışoyolparçasındangeçiyorduk.DikizaynasındaEnder’igördüm.Yumruklarınısıkmışbirkorkulukgibiduruyorvesırfoduruşuylaarabayıhavayauçuracakmışgibibakıyordu.İstediğikadaryakabilirdievi!NasılolsaKandalı’yadönmeyecektim.Hemdehiçbirzaman!Aynadasadeceağaçlarvebirazdagökyüzükaldı.Enderkaybolupgitti.Birdahadagörmedimçocuklukarkadaşımınyüzünü.HattaEnder’i19yaşındansonra,kimsegörmedi.Çünküaskerliğiniyapmayagitmişamadönememişti.Felat’ınköyüneyakınbiryerlerde,SüphanYaylası’nda,birPKKmayınıtarafındanparçalanmıştı.Bastığıtopraktanölümçıkmıştı...Yinedebendenintikamınıalmışsayılırdı.ÇünküobitmekbilmeyensarılmamızınüstündensadecebirhaftageçmiştikiKandalı’danbirhabergelmişti.Arayan,savcıydı.“Eviniziyaktılar”demişti.Sonradasormuştu:“Kimyapmıştırsence?”
“Bilmiyorum”demiştim.Aynıailedenikikişiyiihbaretmemekgibibirprensibimvardı.Hattagalibabuhayattasahipolduğumtekprensipoydu...
Ender’inbenihiçbirzamanaffetmediğinitahminedebiliyordum.Hayatınınsonnefesinekadarbendennefretetmişti.Çünkütabiikibabasınıhapsesokanlardanbiriolduğumubiliyordu.Kandalı’ydıorası!Gizlilik,birmahkemekararıdeğil,birmasaldı.VeEnder’in,yaşadığısürece,beniilkgördüğüyerdeöldürmeyihayalettiğindenemindim.Amaarayabaşkabirmasalkarışmıştı.Ohikâyedede,babasıtarafındanPKK’nındağcılarınateslimedilmişolanFelat,hayatımıkurtarmakiçinEnder’inyolunamayındöşüyordu...Ender’edesöylediğimgibi:Neyeinanmakistiyorsan,onainan!Enazından,kendindenbaşka,kimsesenikandıramaz.21.yüzyılşartlarında,buda,hiçyoktaniyidir,değilmi?
16yaşındaydımveİstanbulmükemmeldi.Okulummükemmeldi.Kaldığımyurtmükemmeldi.Derslerimmükemmeldi.Zamanmükemmeldi.Hayatmükemmeldi.Teksorun,“mükemmel”kelimesindeydi.Çünkükendiminekadariyihissettiğimianlatmakiçinyetersizdi.Onundışındaherşeymükemmeldi.
BiryılönceFaik’in,benielleriyleteslimettiğiyurdaöylebiralışmıştımkisankibütünhayatımoradageçmişti.Dörtkatlıbirbinaydı.İkikatıyatakhaneolarakdüzenlenmiş,ikikatıdaortakyaşamalanlarınaayrılmıştı.Aslındaiçindeyatakolmayanherodayaböyledeniyordu:Ortakyaşamalanı!Bilgisayarodası,televizyonodası,etütodası,hobiodasıvediğerodalar...Herbirininkapısınınyanında,duvaraçakılmışbirlevhada,adıyazıyordu.Obinada,bulunduğumheryerinbiradıvardı.İstanbul’unbilebiradıvardı:Haftaiçi,okul,haftasonu,çarşıdeniyordu.Bukesinlikvedüzenbenibüyülemişti.Obinadakaybolmakmümkündeğildi.Tuvaletveduşlarınbilenumaralarıvardı.Mekân,insantarafındankontrolaltınaalınmışveadilbiçimdepaylaştırılmıştı.Hayatımdailkkez,birşeyleri,başkalarıylaortaklaşakullanıyordum.Yıllarıtanımadığıinsanlarınyaşamşartlarınıbelirleyerekgeçmişbiriiçin,bubüyükbiryenilikti.Birkaçmevsimöncesinekadar,herşeyibendağıtırdımvebaşkalarıpaylaşırdı.Amaartık,dağıtımıyurtmüdürüAzimyapıyorvebendeverilenherşeyidiğerçocuklarlabirliktepaylaşıyordum.Hernekadarbuuygulamanın,dağıtantarafındabüyümüşolsamda,yabancısıolmadığımbirdüzenekti.Yapılmasıgerekentekşey,dağıtmagücünüelindebulunduranlaiyiilişkilerkurmaktı.Hattanekadariyiilişkikurulursa,dağıtımdanokadarkârlıçıkılırdı!Sonuçta,yurtdabirdeposayılırdı.Depoyukimyönetiyorsa,onayakınolmakgerekiyordu...
Bütünbunlarınyanında,zamanda,aynıtitizlikleparçalarabölünmüşvehaftalıkprogramlarbiriminedönüşmüştü.Hereyleminbirbaşlangıçvebitişsaativardı.Girişkatındakipanoda,kahvaltısaati,etütsaati,ortakalanlarınherbirininkullanımsaatleri,akşamyemeğisaati,ışıklarınkapanmasaati,uyanmasaati,çıkışsaati,dönüşsaati,yıkanmasaativeherşeyinsaatiyazıyor,bileklerimizdede,Azim’inhediyesiolan,siyahplastiksaplısaatlerduruyordu.Evet,artıkkaymakamınsaatdilimindençıkmışveAzim’inkinegirmiştim.Veburada,zaman,evcilleştirilmişbiryırtıcıhayvangibiydi.Teksahibibizdikvebumuhteşemdi!Nemekânnedezamandaenküçükbirçatlakyadadelikvardı.İkisindendetekbirdamlabilesızıpboşluktakaybolmuyordu.Enüstdüzeydefaydalanabileceğimizbiçimdetasarlanmışlarveböylece,yaşları13’le18arasındadeğişenbizler,bireryaşammakinesinedönüşmüştük.Hayatımız,kusursuzolarakimaledilmişbirsaatlibombakadardakikti.
Kandalı’dakiokulumtarafındankendisineiletilmişolandosyam,Azim’ihaylietkilemişti;Faikyanımızdanayrılırayrılmaz,“Büyükişleryapacağızseninle!”demişti.Oanbucümleyitamamenyanlışanlamıştım.Birazdaalışkanlıktandı.Nedeolsa,ogünekadartanıdığımçoğuyetişkingerçekbirsahtekârdı.Birzamanlarbabamınyaptığıgibi,Azim’indekendisinebirsuçortağıaradığınısanmıştım.OysaAzim,üniversiteeğitimimdenbahsediyordu.Nasılolsa,liseyidereceylebitirecektim!Bununüzerinekonuşmayabiledeğmezdi.Dolayısıyla,esasilgilenilmesigerekenkonu,gideceğimüniversitevealacağımakademikeğitimdi.Azim’ekesinliklekatılıyordum!Doğuştanşampiyonbiratletilehayatıboyuncaoatletiaramışbirantrenörüntanışmasıydı,bizimkisi.İlkgörüştehırstı!
Neyazıkkidönemortasındageldiğimiçinokulabaşlamammümkündeğildi.Ancakboşdurmamdakabuledilemezdi.Azim,derhalbirbağışçıbulupdilkursukaydımiçingereklidesteğialdıve“İngilizceöğreneceksin!”dedi.Böylece,haftada14saatdersgördüğümkursagidipgelmeyebaşlamıştımki,budefadakarşıma,emeklibirliseöğretmeniçıkarıp,
“Matematikçalışacaksın”dedi.Buarada,benisatrançkulübünedeyazdırmışve“İlkturnuvadaenazbirüçüncülükbekliyorum!”demişti.Veben,Azim’inherdediğiniyapıyordum.Çünkübütünbunlar,banaokadariyigeliyorvebeniöylesinemeşgulediyordukineiçindençıktığımkaranlığınedeocesetleridüşünüyordum.Aklımabilegelmiyorlardı.Unutulmuşlardı.Aslında,yurdaayakbastığımandasilinipgitmişlerdi.Rüyalarımdabilegörmüyordumoölüyüzleri.Başkarüyalargörüyordum.Geleceğedairrüyalar.Satranca,üniversiteye,kitaplara,dönüşeceğimGazâ’yadairrüyalar...
Sadecebirgece,bunlardanfarklıolarak,rüyamda,kendimiöksürürkengördüm.Sonradabiranahtarçıktıağzımdan.Küçükvesiyahbiranahtar.Avucumdakioıslakanahtarıtanıyordum.Rüyamda,“Bubirkasaanahtarı”diyordum.“Zihnimdekikasanınanahtarı.Geçmişimedairherşeyokasanıniçinde.Hepsioradakilitli.Buyüzdenhatırlamıyorumhiçbirini.Vemadembuanahtarısavurabileceğimbirdenizyokiçimde,bendeonukusupdışarıattım...Korkacakbirşeyyok...Uyumayadevamet...”
Buaslındabirmantıkrüyasıydı.Aklımın,oyaşımakadariçindengeçtiğimbütüncehennemleri,günde100kezhatırlamıyorolmamıbirmantığasığdırmaçabasıydı.Hatırlamıyordumçünkühatırlamakistemiyordum.Hatırlamıyordumçünkühatırlamamayayetecekgücümvardı.Buöylebirgüçtükigeçmişimveanılarımsadecebanaitaatediyordu.Enönemliside,hastanede,defalarcapençesinedüştüğümokorkunçağrıbeniterketmişgibigörünüyordu.Odabanaitaatediyorolmalıydı.Ağrıyıkovmuştumveodasiktirolupgitmişti.Olmasıgerekendebuydu!Çünküaynışekilde,geleceğimideönümdedizçöktürecekvekendimden,neistersem,onuyapacaktım!TabiikiAzim’indesteğiyle.Oolmadanhiçbirşeyyapamazdım.Dışdünyaylatekbağlantım,Azim’di.Benigeleceğetaşıyacakolangondolundümenindeşimdilikovardı.
Okullaraçılanakadargeçensüreiçinde,beniöylesineçalıştırdıki,babamınöldüğünüöğrendiğimangerçekleşmişolanyenidendoğuşum,hertürdenbilgiylegenişleyenzihnimsayesinde,müthişbirşekildedevametti.Eskidenolduğugibi,elimegeçenherkitabınsayfalarınasaldırmıyordumartık.Zamankaybetmemekiçin,sadeceokumamgerekenlerleilgileniyordum.Azim,benikütüphanesorumlusuyapmıştı.Aslında,diğerçocuklarokulagittiklerivebinadasadecebenkaldığımiçin,neredeyse,herşeyinsorumlusuhalinegelmiştim.Günlerim,temizleyerek,düzenleyerek,İngilizcekursunagidipgelerek,Azim’inbenimiçinhazırladığıdersprogramınıuygulayarakgeçiyordu.Örneğin,birsaatboyuncatuvaletveduşlarıyıkıyor,birsaatboyuncadamatematikçalışıyordum.Yadakütüphaneyebağışlanankitaplarıayırıpetiketliyor,sonradatarihyadafelsefeokumalarıyapıyordum.Azim,özelliklePlatonokumamgerektiğinidüşünüyordu.HediyeettiğiDiyaloglar’ıokuyordum.Ayrıca,haftadaenazikiromanbitirmemveçıkardığımözetleriAzim’inmasasınabırakmamgerekiyordu.Neredeysehiçboşzamanımyoktu.Sürekliçalışıyordum.Yabirşeylerokuyupyazıyoryadabinaylailgileniyordum.Zihnimidinlendirebildiğimnadirzamanlardanbiri,öğleyemeklerindensonrageliyordu.KahvesiniodasınagötürdüğümAzim’inkarşısınaoturuyorveonunlasatrançoynuyordum.Ancaksatrançtabenimkadariyideğildi.Dolayısıyla,Azim’inhamlelerinibeklerken,bendebaşkaşeylerdüşünüyoryadaçevremiinceliyordum.Çocuklarıylakarısınınfotoğraflarını,vitrindekiödülleri,duvardakisertifikalarıveçocuklarınınbaşkafotoğraflarını...İkikızıvardı.İkisideüniversiteöğrencisiydi.AncakAzimailesindenhiçbahsetmezdi.Sankikarısıveçocuklarıoçerçevelerlebirliktesatınalınmışsahtebirerfotoğrafmışgibi,konuyuaslaaçmazdı.Azimveben,başkaşeylerdenkonuşurduk.Geleceğimden,bilgiden,okuduğumromanlardan,hayattanvedisiplindenbahsederdik.Nede
olsa,Azim,birdisiplinsayacıydı.Birdisiplinölçer...Ağzındançıkankelimelerinsayısınınbilefarkındaolduğunudüşünürdüm,bazen.Bedeninidiktutan,omuriliğideğil,disiplindi.Disiplinveseçilmişkelimelerveçoğunluklasessizlik...Aramızdakimesafehemçokuzakhemçokyakındı.Hembirbaba-oğulkadartanışıyorhemdebirbirimizihiçtanımıyorduk...Bazendehiçkonuşmazdık...Sadeceodasınagirerveçıkardım.BazendeçıkarkenAzimarkamdanseslenirdi:
“Gazâ?”“Efendim?”derdim.“İyimisin?”“İyiyim...”“Eminmisin?”“Evet.”“İyi...”Yurdagelişiminüzerindenneredeyseyediaygeçmiştikiokulabaşladım.Öğretmenlerin
sondereceyetersiz,öğrencilerindebirgerizekâlılarsürüsüolduğuvasatbirokuldu.Yinedebenimiçinmükemmeldiçünküokulbirincisiolacağım,dahailkgündenbelliydi.HattaAzim,“Birseneidareet,sonrabirbursayarlarız”demişti.Vedediğigibideyaptı.Birsonrakiyıl,enazsekizkaçağıDuşanbe’denLondra’yataşıyacakmiktardaücretiolan,özelbirokulatambursluolarakkaydedildim.
Böylece,17yaşında,kendimi,içinedoğduğumülkeninenzenginailelerininçocuklarınıngittiğiookuldabuldum.Buradakiöğrencilerdahadagerizekâlıydı.Dolayısıylahepsininarasındansıyrılıp,armasınıüniformamdataşıdığımokuliçinbirgururkaynağıolmamçokdahakolaydı.Üstelikneannemnedebabamvardı.Kibubeni,öğretmenlerimingözlerinidahadayaşartanbirmanzarayadönüştürüyordu.Üstelikcebimde,Azim’inverdiğiüçkuruşlukbirharçlıkvekâğıttanbirkurbağadanbaşkahiçbirşeyyoktu.Nediğerçocuklargibi,kışınkayakyapmayaKietzbühel’egidebiliyornedeyazınNewYorkMetropolitanMüzesi’ne,ailemtarafındanzorlasokuluyordum.Ancak,okuldakiortalamazekâvealgıdüzeyinivarlığımlaartırmışolduğumdayadsınamazbirgerçekti.Benveherkes,Gazâ’dançokşeybekliyorduk!ÖzellikledeAzim...
Yurttakiikinciyılımda,onuartıkdahaazgörüyordum.Satrançseanslarımız,haftadabiredüşmüştü.Cumaakşamları,Azim,evinegitmeküzereyurttançıkmadanhemenönce,odasındabirarayageliyorveyarımkalmışherşeyiobirsaatliksüreiçindetamamlıyorduk.Yurttakiçocuklarınçoğubeniölümünekıskanıyordu,ancakellerindenbirşeygelmiyordu.Benimdeonlariçinyapabileceğimbirşeyyoktu.Sadecehaftadaikikez,etütsaatlerinde,okuldaanlayamadıklarıderslerdeonlarayardımcıoluyor,böylece,aramızdakiayrıcalıkfarkınınbedeliniödemeyeçalışıyordum.Hepside18yaşınıdoldurduğugünnehaltedeceğiniveyurttanayrıldıktansonrahayatlanasılmücadeleedeceğinidüşünüyordu.Aslında,üniversiteeğitiminebaşladıklarıtakdirde25yaşınakadaryurttakalabilmeleriiçinyönetimebaşvurabilirlerdi.Amahiçbirinindeböylesibirplanıyoktu.Tekistedikleri,sahipolduklarıhayatın,birbuzkütlesigibidonup,sonsuzakadardevametmesiydi.Hattabütünbunlarıdüşünmektenuykularıkaçıyorvearalarında,geceleri,gizligizliağlayanlaroluyordu.
Yurdageldiğimdenberi,dörtkişilikbirodadakalıyordum.İkiyıldıraynıçocuklarlabirlikteydim:Rauf,DermanveÖmer.Üçünündeilgialanı,bütünyaşıtlarıgibiaynıydı:Kızlar.Uyumadanönce,mutlakacinselliğeilişkinortakhayallerkurupgözleriniöylekapatırlardı.Üçüdedahaöncebirkadınadokunmamıştıvebiryandanogününgelmesinisabırsızlıklabekliyor,
biryandandaaslabüyümekistemiyorlardı.Çünkübüyümek,onlariçin,yalnızlıkladoldurulmuşbirfelaketlerçuvalıydı.Tabiikigeçmişimhakkındahiçbirşeyionlarlapaylaşmıyordum.Ölüyadadirilerleyaşadığımcinseldeneyimlerimdensekesinliklesözetmiyordum.Ben,onlarıngözünde,paralarınıçalmadığımvesırlarınıanlatmadığımiçingüvenilirbirodaarkadaşındanbaşkabirşeydeğildim.Zatendahafazlasıdaolmakistemiyordum.
Yurttayadaokuldatanıdığımbütüninsanlarlakurduğumilişkiler,birsaatmekanizmasıiçindekiçarklarınbirbirlerinidöndürmekiçingeçiciolarakkenetlenmelerindenibaretti.Hayatımdakiherşeyişlevseldi.Selamverdiğimveadımıbilenbütünoinsanların,ayakkabıbağcıklarımdanhiçbirfarkıyoktu.Hepsidebirişeyarıyordu,okadar.Çoğudaaynıişeyarıyordu.Benonlarlakısasohbetleryapıyordum,onlardabenirahatbırakıyordu.Çünkühiçiletişimkurmamanındikkatçekeceğini,dolayısıylahayatımızorlaştıracağınıbiliyordum.Ben,gelecekleilgileniyordum.Odaarkadaşlarımınaksine,korktuğumşeyler,önümdeuzananlardeğil,geçmiştekalanlardı.Okuldakilerleolanilişkilerimdeçokfarklıdeğildi.
Hernekadar,sınıfınkızlarıiçin,Ahad’dankalmabirpiçlikvebirçiftsolukmavigözsayesindeilginçolsamda,genelde,sinirbozucubirorospuçocuğuolduğumunfarkındaydım.Çünküevegötürdükleriherdüşüknottaailelerininonlarıbenimlekıyasladığındanemindim.“SeninherşeyinvaramabakGazâ’ya!Çocuk,hayattatekbaşına!Amanekadarbaşarılı!”Süreklibucümleleriduyuyorolmalılardı.Onlarda,bununüzerine,anneleriyadababalarınabakıpbaşlarınısallarken,“Keşkesizdegebersinizde,bendeGazâgibikimsesizkalsam!”diyeiçlerindenyalvarıyorolmalılardı.
Aslındabende,onlarınbirerorospuçocuğuolduğunudüşünüyordum.Enazındanteknikolarak.Çünküaradabirdeolsa,annelerinigörüyordum.Babalarınıdagörüyordum.Okulagelipgidiyorlardı.Ormanınençirkinhayvanıylaengüzelhayvanınınçiftleşmesinisağlayanşey,paradanbaşkaneolabilirdi?Zenginlik,birçokşeyinyanında,nesillerigüzelleştirmeyedeyarıyordu.Dolayısıyla,okuldakilerinçoğununannesi,birdefalığınadaolsa,kendinisatmıştı.Güzellik,bulaşıcıbirsermayeydi.Görebiliyordum.Okadardaaptaldeğildim.Okadardadeğil...
Azim’intekkişilikbirMilliEğitimBakanlığıgibiçalışıpbanasunduğuoburssayesinde,herşeyolmasıgerektiğigibiilerliyordu.AncakbudefadaAzimdeğişmeyebaşlamıştı.Kendisiyleyeterincezamangeçirmediğimidüşünüyorveüniversiteyiİstanbul’daokumamgerektiğikonusundaısrarediyordu.Oysaben,araştırmamıyapmıştım.İnternet’inişedahaçokyaradığıyıllardaydık.Dünyaüzerindeki,ilgimiçekenbütününiversiteleriincelemişvekararımıvermiştim.İngiltere’yegitmekistiyordum.TamolarakCambridgeÜniversitesi’ne.Hernekadar,Azim,BoğaziçiÜniversitesi’ndeUluslararasıİlişkilerbölümünegirmemgerektiğinidüşünsede,ben,sosyalantropolojiüzerineeğitimalmakistiyordum.İnsanlararasısömürününteknikkurallarınınezberletildiğibirbölümilgimiçekmiyordu.Ben,okurallarınkeşfedildiğiveyazıldığıyerdeolmakistiyordum.Nedeolsa,hayatım,bireyintoplumlaolanilişkisiniheraçıdaninceleyerekgeçmişti.NeCambridgenedebaşkabirokul,insanıbenimkadariyitanıyanbaşkabiröğrencibulabilirdi.Cambridge’dekiSosyalAntropolojibölümünegirmişyadagirecekolanhangiöğrenci,henüz15yaşındayken,benimgibi,insanlarüzerindesosyaldeneyleryapmıştı?İnsandenenyaratığınbirkullanımkılavuzuvarsaeğer,benonuyazacakolankişiydim.Azim’in,yönettiğiyurdunduvarlarınınarasınasıkışmışküçükhayalleribeniilgilendirmiyordu.Kendimionlarlasınırlandırmammümkündeğildi.Cambridgekonusundabanayardımcıolmayacaksa,benimdeartıkAzim’eihtiyacım
kalmamıştı.Hayatımdakiişlevi,sönmüşbirgüneşgibisonaermişti.Ancakkendisininbundanhaberiyoktu.OhâlâbeniaydınlattığınıvebirSokratesolduğunudüşünüyordu.Oysasoğumayabaşlamışbirtaşparçasıydıveartıkhiçbirişeyaramıyordu.ÜstelikCambridgekonusundabanaengelolmakiçinelindengeleniyapacağınıhissedebiliyordum.Kazançlarımuğrunadevrettiğimözgürlüğümügerialmanınzamanıgelmişti...
Yılsonunadoğru,birCumaakşamı,herzamankigibiAzim’inodasındaoturmuş,satrançoynuyorduk.Normalde,Azim’inbakışları,birsonrakihamlesinihesaplamaküzere,aramızdaki64karelikdamalıtahtayasabitlenmişolurdu.Amaşimdi,oda,benimgibi,etrafınıinceliyorveoyunlapekdeilgilenmiyordu.Bununüzerine,havadauçuşanbakışlarımızkesiştivegözgözegeldik.Birnefesalıpkonuştu:
“Seninlegururduyduğumuhiçsöylemişmiydim?”Söylememişti.Amaartıkgerekyoktu.“Teşekkürederim.”“Gerçekten!”dedi.“Başınagelenoncaşeydensonra,okuldabukadarbaşarılıolman...
Burada,bana,bukadaryardımcıolman...”Birteşekkürdahaettim...“Peki,nasılyapıyorsun?”“Efendim?”“Nasılbeceriyorsunbunu?”“Bilmem...”“Çünkübenbeceremiyorum...”Artıksatrançoynamıyorduk.Başkabiroyunageçmiştik.Buyüzdendesessizkaldım.Ama
Azimdevametti.“51yaşındayım.Hayatım,hepseningibiçocuklarlageçti.Tabii,hiçbiriseningibideğildi,o
başka!Ama...Hepçocuklarvardıetrafımda,anlıyormusun?Vebenonlariçinelimdengelenherşeyiyaptım...Amaneoldusonra?Neişeyaradı?Hepsiboşunaaslında,biliyormusun?Hepboşuna!”
“Olurmu?”dedim.“Kimbilirkaççocuğunhayatınıdeğiştirdiniz?”“Doğru”dedi.“Değiştirdim...”Arkasınayaslandıveceketininiçcebindenbirzarfçıkardı.“Busabah,masamdabunubuldum.Biribanabirmektupyazmış.Bak...Üstündebirpulbile
var...Negarip...Birmektupalmayalı,yıllaroluyor,herhalde...Nediyor,biliyormusun?..Senitacizediyormuşum.Hattaseninlebirilişkimvarmış...Veeğeristifaetmezsem,benikurumaşikâyetedecekmiş...”
Güldüm.“Kimyazmışböylesaçmasapanbirşeyi?”“Bilmiyorum...İmzayok.”“Mutlakaburadanbiridir.Hepsinindeelyazısınıtanırım.Verirsenizeğer...”deyipelimi
uzattım.AmaAzim,zarfıyenidencebinekoyduve“Bilgisayardayazılmış”dedi.Sonrada,başınısallayıpdevametti.
“BençoküzgünümGazâ...Çok...”“Üzülmeyin”dedim.“Sakınüzülmeyin...Bizneolduğunubiliyoruz.Bizgerçeğibiliyoruz.
Sizbeninetacizettiniznedesöylediklerigibibirilişkimizoldu...Biz,ikierkekgibiâşıkolduk,okadar!”
“Amasen,benimgibideğildin...Senibenzorladım.”
“Hayır!Buhayatta,beni,kimse,hiçbirşeyiçinzorlayamaz!Şimdi,artıkdüşünmeyinbunları...Ayrıcasırasizde...Eğerbirşeyleryapmazsanız,dörthamledematolacaksınız.”
Bütünilişkileriminbirişlevivardıveokuldakiarkadaşlarımınannelerindenpekdefarkımyoktu.Azimde,benimiçinyapabileceğiherşeyiyapmıştıveartıksadecesatrançoynamayayarıyordu.Üsteliksatrançtanhiçanlamıyorvedahadakötüsü,bensizbirhayatdüşünemiyordu.Azim’i,odasının,üzerinegelenduvarlarıylayalnızbırakıpdışarıçıktımvemerdiveneyöneldim.Hembasamaklarıağırağırtırmanıyorhemdeyenialdığımşiirkitabınıkarıştırıyordum.Rimbauddiyebiriyazmıştı.Nedenbilmiyorumamaokuduğumherdizesitanıdıkgeliyordu.Hernekadarhiçşiiryazmamışolsamda,biryerlerdentanıyordumokelimelerdekihikâyeleri...Reenkarnasyon,diyedüşünüyordum,sadeceDalayLamaiçinmivar?YoksabudünyadakiişibitmediğiiçinRimbauddamıgelipgitmeyedevamediyor?..Odamagirerken,bunlarıdüşünüyorvegülüyordum.NeAzimumurumdaydı,nedebirkaçayönceşiirleriniokuduğum,oVerlainedenilenadam.Yazdıklarıokadarkötüydükitekbirkelimesinibilebeğenmemiştim.Banayaptığıtekiyilik,beniRimbaud’ylatanıştırmakolmuştu.Yadakendimlemi,demeliyim?
Azimgitmişveyerine,enaz,kaymakamlıkşoförüFaikkadarmemurolanbirBedrigelmişti.Kendisideyurtlardabüyümüştü.Nezamanağzınıaçsa,“Bendesizingibiydim”diyebaşlardıkonuşmaya.İçimdengülerdim,benimgibiolduğunuiddiaedenoadamabaktıkça.Gelirgelmezfarketmişti,titizlikleişlenmişbirmadenyatağıolduğumu.Nedeolsa,birmemuriçin,uğrunahiçmesaiharcamadığıbirbaşarıyıkucağındabulmakbüyükşanstı.Benimleistediğikadarhavaatabilir,hattabakanlıkziyaretlerindeyanındagötürüp,birsirkhayvanıgibigezdirebilirdi.Çünküben,SosyalHizmetlerveÇocukEsirgemeKurumununlogosundayeralacakkadariyigörünüyordum!Sisteminnedenlibaşarılıişlediğininyaşayankanıtıydım!Cambridge’leilgilihayallerimidinledikçe,“Mutlaka!”diyordu.“Bunumutlakayapmalıyız!Senbirbilimadamıolmalısın!Meraketme,elimdengeleniyapacağım!”
KendimigarantiyealmakiçinAzim’legiriştiğimküçükoyunlaraartıkihtiyacımyoktu.Bedri’ninsicilinde,sosyalpolitikalardansorumlubakanıngözlerinikamaştıracakbiryıldızolmamyeterliydi.MüsteşarlığagidenyoldamancınıkgörevigörüpBedri’yi,normaldeaslaulaşamayacağımakamlarafırlatabilirdim.Bununiçindeliseyibirinciliklebitirmemvesabırlıolmamgerekiyordu.Hernekadarliseninsonsınıfında18yaşımıtamamlayacakolsamda,Bedri,“Tabiikibizimlekalacaksın,benayarlayacağım”diyorveendişelenmememgerektiğinisöylüyordu.Vedediğigibideoldu...
Buarada,odaarkadaşlarımdandatekertekerayrıldımvehepsini,yenihayatlarınauğurladım.ÖnceRaufgitti,sonradaÖmer...EnsonundadaDerman’ıyolcuettim...Şimdi,kimbilirneredeler?Kimbilir,neleryapıyorlar?Banahiçbirzamankötüdavranmamışveilkgündenberi,benienyenieskidostlarıolarakkabuletmişolanoinsanlar,kimbilirdünyanınhanginoktasında,bitmişbirercümlegibiduruyorlar?
Rauf,neannesininedebabasınıtanımıştı.Ömerise,annesibabasınıöldürdüğüiçinyurttaydı.Derman’ındurumuysabambaşkaydı,çünküBosnalıydı...Dahaküçücükbirçocukken,annesiylebabasıgözlerininönündekatledilmişamaDerman,birmucizeeseri,hayattakalmıştı.Anlattığınagöre,evlerinegiripdehareketedenherşeyeateşedenSırplar,korkudandonmuşolanDerman’ınöldüğünüsanmışveçıkıpgitmişlerdi.Sonradaonuoşekildebulanbüyükannesiyleuzunbiryolculuğaçıkmışlarveİstanbul’akadargelmişlerdi.Büyükannesideölünce,yurdayerleştirilmişveAzim’inbinasındayaşamayabaşlamıştı.Benimdışımda,Azim’le,olmasıgerekendenfarklıbirilişkiyaşayanbaşkaçocukolmadığınaemindim.YinedeDermankonusundaşüphelerimvardı.ÇünküDerman,oküçücükbinada,Azim’lekarşılaşmamakiçinelindengeleniyapardı.Karşılaştığındada,anlattığıhikâyesindekigibidonupkalırdı.SankiAzim’in,onunöldüğünüdüşünmesiniistermişgibi...HattaAzimovedakonuşmasınıyaptığında,aramızda,gerçektenmutluolantekkişininDermanolduğunudüşünmüştüm.Nedeolsa,Azim’inayrılışı,tehditmektubunuyazankişiolarak,benimaçımdanbirsürprizolmadığından,ogünhiçbirşeyhissetmemiştim.Dolayısıyla,okalabalıktatekparlayan,Derman’ın,enazbenimkilerkadarmaviolangözleriydi.Yadabenhayalgörüyordum...
Sonuçta,oüççocukda,hayatımdançıkıpgittivedörtkişilikodamızıüçyabancısesdoldurdu.Başkaçocuklarınsesleri...
Eğer,hayatımıinşaetmekleokadarmeşgulolmasaydım,neredeyseüçyılboyuncaaynıodadakaldığımoçocuklarladahaçokilgilenirveonlarınbanasunduğudostluğakarşılıkverirdim.Amayapamadım.Beni,olduğumgibikabuletmişoçocuklarakarşıhiçbirzamangerçekduygularbesleyemedim.Budabenimçoraklığımdandı.Hiçbirşeyebağlanamayan,dürüsthiçbirilişkinintarafıolamayan,sesigüramaiçicılızbirçocukolarak,oyurttakiherbir
insanıkullanıpposasınıçıkardımveAzim’eyaptığımgibi,hepsiniçöpeattım.Benimlekonuştularamaonlarıdinlemedim.Sırlarınısaklamamınteknedeni,söylediklerini,duyduğumanunutmamdı.Benisevdileramaneyisevdiklerinibilemediler.Çünkübunaaslaizinvermedim.Banasunduklarıbütünosevgi,göğsümdengiripsırtımdançıktıveboşagitti...Sonrasında,defalarcabanaulaşmayaçalıştılar.Amahiçbirçağrılarınayanıtvermedim.Onlardangelenhaberlerinhiçbirinedönüpbakmadım.Çünkühepside,ayağımınaltınadöşediğimbirerkaldırımtaşıydı.Üzerlerindeyürümektenbaşkabirşeyyapmadım...Umarım,hepsideiyidir...Umarım,karşılarına,gerçekduygularıolanbirileriçıkmışveonlarıgerçektensevmiştir.Umarım,beniunutmuşlardır.Umarım,benimyüzümdendostluğaolaninançlarınıkaybetmemişlerdir.Umarım,Azimintiharetmemiştir.Veumarım,hiçbiribirdahakarşımaçıkmaz!Çünkühernekadar,geçenoncasüreiçindehaylideğişmişolsamda,dahaiyibirinsandeğilim.Sadece,ogünlerdeherneysem,onundahasıyım!Dahaacımasız,dahakatil,dahayalancı,dahacanavarvedahavedahavedahaherşeyim...Bugünartıkben,safkanbircesedim.Başkabirşeydeğil...Belkibirazdamorfinsülfat.
OtobüstenindikveBedrisordu:“İyimisin?”“İyiyim”dedim.“Eminmisin?”“Evet.”“İyi...”Sekizsaatlikbiryolculuğuhenüztamamlamıştık,geriyeAnkaracaddelerindengeçip
gitmekkalmıştı.BirtaksiyebindikveBedri,önündekigüneşliğiindiripaynasınabakarakkravatınıtakarken,gideceğimizadresisöyledi.Arkakoltuktaydım.Otogardançıktıkvebirbirinebenzeyensokaklaragirdik.Üzerimde,okulüniformamvardı.Bedriböyleuygungörmüştü,çünküotakımıniçindedahaçalışkangörünüyordum...
Yanımızdankayıpgidenarabalarabakıyordum.İçlerinde,sabahınmahmurluğunugözlerindetaşıyanerkeklervekadınlarvardı.Ankaraçoktanuyanmışveuyandığınaçoktanpişmanolmuşgibigörünüyordu.Durduğumuzherkırmızıışıkta,ikikaldırımdakionlarcainsanınaynıandabirbirlerinedoğruyürüyüp,hemenönümüzdebirbirlerinekarışmalarınıizliyordum.Yüzlerisolgunveboştu.Ankarabirkarınboşluğuyduvebiziçindengeçiyorduk.
BakanlıkbinasınınönünegeldiğimizdetaksidenindikveBedrisaatinebaktı.Randevumuzadahabirbuçuksaatvardı.ÇevresinebakanBedri,aradığınıbulmuşolmalıki,“Gel,şuradabirşeyleratıştıralım”dedi.“Sonradabankadabirişimvar,onuhallederiz.”
ÜzerlerindebenimgibiüniformalarıveBedrigibitakımelbiseleriolaninsanlarlabirliktekahvaltıyaptık.GarsondançayınıntazelenmesiniisteyenBedribanadönüpsordu:
“Heyecanlımısın?”“Değilim”dedim.Oysaikigündüruyuyamıyordum.İkigündür,bakanlayapacağımız
görüşmeyidüşünüyordum.Belkibirkaçdakika,belkidebirsaatsürecekti.Ancak,birazöncetaksidenönündeindiğimizbinadançıktığımdahayatımtamamendeğişmişolacaktı.Sonrasındaattığımheradım,beniİngiltere’yedahadayaklaştıracaktı.Yenidendoğuşumunenönemlievrelerindenbiriniyaşıyordum.Heyecanlıolmamgerekirdiamadeğildim.Onunyerinebaşkabirşeyhissediyordum.Nedeninibilmediğimbirhuzursuzluk...Belkide,yaptığımızgeceyolculuğundan,diyedüşündümveönemsemedim.Nedeolsa,otobüsün,saatlerboyunca,içindengeçtiğikaranlıkbanabaşkakaranlıklarıhatırlatmıştı.Üstelikgeceboyunca,aralıklarladaolsayağmuryağmıştıvebaşımıyasladığımcamaçarpıpparçalanandamlalarıizlemiştim...Amaşimdi,hatırlamanınzamanıdeğildi.Kesinlikledeğildi...
“Hadibakalım,gelozaman”dediBedrivekalktık...Genişbircaddeyigeçip,sözünüettiğibankayagirdik.Bedri,“Senotur”dedi.Gününerken
birsaatindeolmamızarağmeniçerisikalabalıktı.Belkideaynınedendenötürü,kalabalığınçoğuyaşlıydı.Hayatlarıboyuncaçalışıpuykusuzkalmış,ancakartıkbirişleriolmasadauyuyamayan,yaşlıinsanlarınsaatindeydik.Bankalarınvebütünbinalarınaçılışsaatlerinibilenlertarafındankuşatılmıştık.Yaşayacakpekbirzamanlarıkalmadığıiçinhiçbiryeregeçkalmakistemeyenvegidecekleriheryereerkendenuçupgidenyaşlıkelebeklerindünyası...Ellerindegiriştekiotomattançekipaldıklarısırafişleriyle,beklemekoltuklarınagömülmüş,sessizceçevreleriniizliyorlardı.Durduğumyerden,koltuklarınyepyeniolduğunugörebiliyordum.Üzerlerindekinaylonkorumalarıyırtılıpatılmışolsadakenarlarındanşeffafkalıntılarısarkıyordu.Kimse,onlarıtamamentemizlemezahmetinegirişmemişti.Belkidegerekgörmemişti.Nedeolsa,üzerlerindeoturanlarıngözleriçoktanbozulmuştu.
“Kimsehiçbirşeyiumursamıyor!”diyemırıldandım.Sonradabirkaçadımatıp,bekleme
bölgesindekitekboşkoltuğaoturdum.Öncedizlerimesonradayanımdakidizlerebaktım.Başımıkaldırıpçevirdimveodizlerinsahibinigördüm.Kaçyaşlarındaolduğunutahminetmemmümkündeğildiancakneresinebaksamkırışıktı.Yaşlıadamınyüzünde,kahverengiçerçevelibirgözlükvardı.VetıpkıRastingibi,gözlüğün,burnununüstündengeçenparçasınıbantlamıştı.Başımısalladımve“Kimseninumurundadeğil!”diyemırıldandım.
Kendisiniizlediğimdentamamenhabersizolanyaşlıadamıngözleri,veznevesıranumaralarınınbelirdiğidijitalpanodaydı.Avucununiçindekiküçükvekırışmışbeyazkâğıtta82yazıyordu.Biraniçin,busayının,adamınyaşıolabileceğinidüşündüm.Üzerindeeskibirpaltovardı.Dijitalpanodayanıpsönensayılarıbüyükbirdikkatletakipediyorvesürekli,avucundaki82’yebakıyordu.Vesonundabeklediğiangeldi.Panoda,kırmızıveparlaknoktalarla82yazdı.Adamınkalkmasınıbekledimamakalkmadı.Öncesağınasonradabanabaktı.Gözgözegeldikamaobakışlarınıkaçırdıvetitreyeneliylebirliktesırafişinipaltosununcebinesoktu.Sıranınkendisinegeldiğini,bendahilkimseninanlamadığındanemindi.Veznedarlardanbiri,ikikez“82!”diyeseslendi.Amayaşlıadamhiçbirşeyyapmadıvesadecebekledi.Nezamankipanoda83yazdı,odakalktıveağıradımlarlaçıkışadoğruyürüdü.
Kimbilirhanginedenle,hangiişlemdenvazgeçti,diyedüşünürken,yaşlıadamın,karşısınageçtiğiotomattanyenibirfişaldığınıgördüm.Aynıağıradımlarlabanadoğruyürüdüveyerineoturdu.Önce,elindekifişebaktı,sonradabanadönüpgülümseyerek“Yanlışalmışımdanumarayı”dedi.Buyalanınakarşılıknebiryanıtverdimnedegülümsedim.Amaodevametti:
“Benimdeseningibibirtorunumvar...Kaçagidiyorsun?”Enazındanbusorusunabiryanıtverebilirdim...Kimseyiüzmeyecekbirşeyler
söyleyebilirdim.Amanedenbilmiyorum,birhuzursuzlukvardıüzerimde.Herkesebulaşsınistedimvekulağınaeğilipfısıldadım:
“Okadaryalnızsınkimidemibulandırıyorsun!”MilliEğitimBakanı’nınmakamodası,neredeysebizimhangarkadardı.Uzunbir
bekleyiştensonraiçerigirmişveboyundanbüyükbirkoltuktaoturanbakanın,telefonlakonuşmaktaolduğunugörmüştük.Sekreteri,Bedri’ylebana,oturacağımızkoltuklarıgöstermişancak,telefonkonuşmasısonaerenekadarayaktabeklemeyiuygungörmüştük.Sonunda,bakantelefonukapamışvebizimletokalaşıp,“Buyurun”demişti.BizdeancakozamanoturmuşveotururoturmazdaBedri’yidinlemeyebaşlamıştık.
Gerçekbirdevletmemuruolarak,endoğrukelimelerledurumumuözetleyenBedri,dahaöncedeyazılıolarakbelirttiğigibilisesonsınıftaveilkdönemitibariyleokulbirincisiolduğumu,hemTOEFLhemdeIELTSAcademicsınavlarındatampuanaldığımıbirkaçdakikaiçindeanlatmayıbecermişti.
Obütünbunlarıtanetanesayarken,birkaçkez“Maşallah!”diyenbakanbeni,bendeönümdekisehpadadurankristalkültablasınıizlemiştim.Kapalıalanlardasigaraiçilebilenomuhteşemyıllardanbirindeydik...
Bedri’nin“Sayınbakanım,zat-ıâlinizdenricamız”diyebaşlayancümlesini,bakan,“Doktoryapalımseni!”diyerektekhamledekesti.Sabitbiçimdebanabakıyorvegülüyordu.GalibabirazdaYadigâr’abenziyordu.Nediyeceğimibilemediğimiçinsadecetebessümetmekleyetindim.YanıtvermediğimigörenBedri,kendicümlesinitamamlayıp,Cambridge’inSosyalAntropojibölümündeokuyabilmemiçin,yıllıkortalama25.000sterlintutarındabirbursaihtiyacımolduğunusöyleyipsustu.Ancakbugeçicisessizliğiyinekendisibozduvesözkonusumiktarınyarısını,liseminkarşılamayahazırolduğunuekledi.
Bütünbusüreiçindegözlerimiyenidenkültablasınadikmiştim.Genişpencerelerdensüzülenbirgünışığıhuzmesinin,kristaliniçindekırılıpparçalanışınıizliyordum.Güneştenkopupayağımakadargelmişolanışık,birizmaritgibikültablasındaezilipsönüyordu.Bendedüşünmüştümdoktorolmayı.Benimdeaklımagelmişti.Böylece,uzunsüreliaçlıklaryaşamışkişilerdeortayaçıkanKorsakoffsendromuhakkındaaraştırmalaryapabilecektim.Amasonra,“İnsansağlığıiçinbukadaruğraşmayadeğmez!”diyedüşünmüştüm.Bununüzerine,“Belkidebiyologolmalıyım”demiştim.Öncebiyologolacak,sonradaadlientomolojiüzerineuzmanlaşacaktım.Dolayısıyla,bircesedinölümzamanını,üzerindekibakterileriyadaböceksioluşumlarıinceleyerekanlayabilecektim.Ancakbirsüresonra,bukararımdandavazgeçmiş,çünkü“Bananeamınakoyayım!Kimnezamangebermişsegebermiş!”diyedüşünmüştüm.Yinedebiyolojiilgimiçekmişti.Kadınlarınhamileliksüresincegöğüslerindeoluşanokolostrumdenilensıvınıniçeriğineilişkinbilgisahibiolmakiçinuygunbirbranştı.Hattaosütüntadı,yıllarsonra,yinedamağımdaydı.Nekadaryutkunursamyutkunayım,geçmedi.
“Gerigeleceksinamadeğilmi,Gazâefendi?Külahlarıdeğişmeyelimsonra!”Bu,banamısöyleniyordu?BaşımıkaldırıpBedri’yebaktım.“Kalmaoralardasonra!Memleketeseningibiadamlazım,oğlum!”Bedri’nindudaklarıhareketetmediğinegörekonuşanbakandı.Başımıonaçevirdimve
yinegülümsemekleyetindim.Bununüzerine,Bedri,“Heyecanlandıdabiraz,kusurabakmayın...”dedi.Oysanabzımdahiçbirdeğişiklikyoktu.Bundanemindimçünkügörebiliyordumkalbimi.Kalbimlebirlikteatıyorvesadeceoboğuk,ritmiksesinidinliyordum.Belkidebuyüzden,konuşulanlarıartıkduymuyordum.Devmakamodasınındörtbiryanındadörtdevhoparlördenyükseliyormuşgibiheryanımıkaplamışolankalpatışımıdinliyorvebanabakanyüzlerdekihareketedenağızlarıizliyordum.Veoağızlardanbiriçokazdahaaçılıp,içindenyükselerekçıkansesle,kalpatışımıbastırdı.
“Evladım,iyimisin?”Konuşanbakandı.Galibabendekonuşabiliyordum.Enazındanöylehatırlıyordum.“Evet”dedim.“İyiyim.Siznasılsınız?”Bakangüldü.Bedrigülmedi.“Gazâçalışmaktanbirazyorulmuşherhalde,değilmi?”diyesordubakanBedri’ye.Ama
gözlerihâlâbenimüzerimdeydi.“Efendim”dediBedri.“Takdiredersinizki...”Bakanyinesözünükestive“Tamam!”dedi.“Hallederiz...Amaşimdi,kusurabakmazsanız,
birtoplantımvar...Benmüsteşarlığatalimatveririm,onlarsiziarar...Hadibakalım,Gazâbey,senindeyolunaçıkolsun,yavrum.Adamgibioku,gel.Anlaştıkmı?”
Soncümlesidebitincebakanayağakalktıvebanaeliniuzattı.OandaBedrideayağakalktıamabenoturmayadevamettim.Bedri,bakanın,havadakalmışolaneliniyakalayıp“Efendim,çoksağolun,inanın,Gazâyavrumuzsiziaslamahcupetmeyecek”deyipbanabaktı.Bendeancakozamankalktım.Bedrieliniçekmiş,tokalaşmasırasıbanagelmişti.Amabirsorunvardı.Büyükbirsorun...Bakanadokunmakistemiyordum.Sadecebakanadeğil,kimseyedeğmekistemiyordum.Oysasağelimisadecebirazkaldırıp,bakanlatokalaşabilsem,oodadan,yenidendoğuşumutamamlayanbirburslaçıkabilecektim.Bununfarkındaydım.Amanebedenimbenidinliyornedezihnimbanaitaatediyordu.DışarıdanbakıldığındaGazâ’yabenzeyenbirininoradaolduğuaçıktıama,obendeğildim.Kendiiçimdekaybolmuştum.
Bakanınelinihavadabırakıparkamıdöndümveyürümeyebaşladım.MutlakaBedride,bakandabirşeylersöylüyor,hattabelkidebağırıyorlardı.Amabensadecekalpatışımı
duyuyordum.Veadımlarımıoritmeuydurmak,banabüyükbirzevkveriyordu.Neyazıkki,yanlışzamandadelirmiştim.Yanlışyerolduğunudüşünmüyorumçünküomakamodası,kesinliklebizimhangarkadardı.
“Geçenhaftaannempastagetirmişti.Doğumgünümiçin.Çikolatalı.Amayemedim.Neyaptım,biliyormusun?Mumlarıyedim!”
Kendisineaslayanıtvermesemde,birzamanlarEnder’inyaptığıgibisüreklibenimlekonuşanŞeref,yatakkomşumdu.34kişilikkoğuşta,biryanımduvar,biryanımŞeref’ti.Başımıyastığımanekadargömsemde,oçatlaksesiniduymakzorundakalıyordum.
Bakanınmakamodasındakiküçükskandaldansonra,hiçbirşeyevehiçkimseyetepkivermeden,sadecebirhayaletgibiyürüdüğümügörünce,Bedri,benioracıktaöldürmektenvazgeçmişvehastaneyegötürmeküzerebirtaksiçevirmişti.Ancakbudefada,banaherdokunduğundabağırdığımiçin,neyapacağınıbilememiş,zorladaolsaarabayabindirmeyibecerebilmişti.
Acilservistekidoktor,sorularınınyanıtsızkaldığınıveherdokunuşabirçığlıklakarşılıkverdiğimigörüncebirazbaşınıkaşımış,sonrada,sevkedilmemgerekenyerin,üçkatyukarıdakipsikiyatripolikliniğiolduğunusöylemişti.Ancakbirsorunvardı.İlkgelenasansörboştu,dolayısıylaBedri’yleyalnızbinmemgerekiyorduamabunuyapamıyordum.Birkaçdenemedensonra,içindezatenikikişininolduğubaşkabirasansörebinebildik.
Aslındaben,herşeyigörüyorveduyuyordum.Hattaherşeyinfarkındaydımancakbedenimvetepkilerimbanaaitdeğildi.Kesinliklebenidinlemiyorlardı.Örneğin,oboşasansöre,Bedri’ylebirlikte,sadeceikimizinbinebileceğinibiliyoramaiçineadımbileatamıyordum.Aklımın,herşeyinfarkındaolanbölümü,karanlıkbiryerehapsolmuşveolanları,oradanizliyordu.Sankibirlocayaoturmuşveaslamüdahaleedemediğibirgösteriyetanıklıkediyordu.İzledikçedeöğreniyordu.Öğrendiklerindenbiride,asansöreancakyalnızyadaiçindebenimlebirlikteenazüçkişiolursabinebileceğimdi.Veaklımın,hâlâfarkındaolanbölümübunaşaşırmıyordu.Sadeceyenikeşfettiğibirfizikkuralıolarakkabulediyorve“Doğrusubu!”diyordu.
Üçüncükataçıktığımızda,bennekadarbanadokunulmasınıistemediysem,insanlarbanaokadardokunmayaçalıştı.Bununsonucundada,çığlıklarımbütünkoridorlardayankılandıvebeniuyutmayakararverdiler.Ancakbudaçokkolayolmadı.Dörthastabakıcınındörtbiryanımdankavrayıpbenibiryatağayüzüstüyapıştırmasıvepantolonumusıyırmasıgerekti.
Kendimegeldiğimde,Bedriyanımdaydı.Onugörebiliyoramakonuşamıyordum.Çünküağzımdoluydu...ZatenBedri’ninde,konuşmakistermişgibibirhaliyoktu.Eviüstüneçökmüşbirzavallıgibibakıyordusuratıma.Nedeolsa,üzerinebukadaryatırımyaptığıküçükdehanınonakazandırabileceğihiçbirşeykalmamıştı.Nasılçalıştığınıkesinlikleanlayamadığıbirmakineydimveençokihtiyacıolduğuandabozulmuştum.Dolayısıyla,dahafazlayanımdakalıp,öfkesineyenikdüşmek,enazındanbirkolumukırmakihtimalindenolabildiğinceuzaklaşmakistediğindenemindim.Yinede,bakanınkarşısındadüştüğüutançvericidurumgözönünealındığında,fazlasıylacömertdavrandığısöylenebilirdi.İstese,beniobakanlığınbahçesindedeterkedebilirvekimseyehesapvermeyebilirdi.Örneğin,“Öncebanasaldırdı,sonradakaçtı!”diyebilirdi.Amaböylebirşeyyapmamıştı.Belkidehâlâbirumuduvardı.Çünkübütünbunlar,küçükbirsinirkrizindenibaretdeolabilirdi.Heran,tanıdığıGazâ’yadönüşebilirvebakandanözürdilemekiçinşansımızıdeneyebilirdik.Herşeyeyenidenbaşlarveelelebaşarıyadoğrukoşabilirdik.Amaneyazıkkibununiçin,ellerimiağzımdançıkarmamgerekiyordu.Uyanıruyanmaz,onparmağımıdaağzımasokmuştum.Hiçbiryeredeğmesinler,diye.İçimdenbirses,“Doğrusubu!”diyordu.“Olmasıgerekenbu!”
Dolayısıyla,içindebulunduğumuzdurumdanneBedrinedebençıkabildik.Olaylarınbizigetiripkilitlediğionoktada,öylecekalakaldık.Ben,dahaölmeden,hayattarafındaniçi
doldurulmuşbirhayvangibiydim.Oda,sahibiolduğu,sakatlanmışyarışatınıvurmakzorundaolduğunubilenbirigibi...
Yapabileceğimizpekbirşeyyoktu.Bedriyavaşçakalktıveeliniomzumakoymakistedi.Amasonrabirden,günboyuncabanadokunmakisteyenlerenasıltepkiverdiğimihatırlayıpelinigeriçektiveodadançıktı.
Yattığımyerden,görebildiğimkadarıyla,koridorda,birdoktorla,banabakabakakonuştu,sonradakravatınıçözüpcebinekoydu.YanımadönmekiçinbiradımattıamadoktorkolundantutupBedri’yidurdurdu.Odasonkezbanabakıparkasınıdöndüvekoridordayürüyüpkayboldu.Yetiştirmesigerekenbaşkaçocuklarveyönetmesigerekenbiryurtonubekliyordu.
Bedri’yisongörüşümdü.Ortaklığımızbitmişti.Bundansonra,tekyapabileceği,durumumuuzaktantakipetmekveenazından,birtedavigörmemisağlamaktı.Yanımagelendoktorgülümsedive“Meraketme”dedi.“İyileşeceksin.Sonradagöndereceğizseniİstanbul’a.BedriBey’esözverdim.”
Amadoktor,verdiğiosözütutamadı.Neİstanbul’adönebildimnedeiyileşebildim.İnsanınbirailesiolmayınca,bulunduğuşehrinde,devletaçısındanbirönemikalmıyordu.ÇünküSosyalHizmetlerheryerdeydivekimse,benim,herhangibiryeredönmemgerektiğinidüşünmüyordu.Üsteliksırfhayattakaldığımiçin,neyazıkki18yaşımıdadoldurabilmiştim.Kendimle...18yıllıkhayatımdabaşkasınayerkalmamıştı.
Birkaçgünsonra,İstanbul’dan,içindeeşyalarımınolduğubirvalizgeldivebeyazbirminibüsebindirildim.Gideceğimyerbelliydi.Gölbaşı’ndakibirhastane.34kişilikbirkoğuşta,Şeref’inyanındakiyatak...DörtaydıroradaydımveŞerefhâlâkonuşuyordu:
“Peki,zararınneresindendönsenkârdır?Yani,tamolarak,neresidirorası?Çünküzarardabiryerekadarzevkverir,değilmi?Sencedeöyledeğilmi?”
CHIAROSCURORönesansresmindekidörttemeltekniktenbiridir.Aydınlıkvekaranlığın,olabildiğince
vurgulanarak,keskinbiçimdebirbirindenayrılışınıifadeeder.Işıkilegölgearasındakizıtlığınöneçıkarılması,üçüncübirboyutvererekbiçimlerehacimkazandırmaamacınıtaşır.
Kendimiherkesekapatmışvebütünkapılarımıiçeridenkilitlemiştim.Cehennemdegeçirdiğim317saatüçyılboyuncavarlığınıunutturmuşveomakamodasındayenidenortayaçıkıpbeniiçineçekmişti.Hayatımdakivirgüllerin,yanidönümnoktalarınınmakamodalarındaatılıyorolmasıgerçektendegaripti.Belkidedevletdairelerinebirçeşitalerjimvardı,bilemiyorum.Tekbildiğim,okaranlıkdeliktengerçektençıktığımısanmışvehiçbirşeyolmamışgibiyaşayabileceğimyanılgısınadüşmüşolduğumdu.Oysabenimiçinhayat,oçürüyencesetlerlebirliktesonaermiştivebenbunufarkedememiştim.Sıradanbirigibi,diğerinsanlarlabiraradanefesalıpvermeçabamsadeceüçyılsürebilmişti.Nekadaruğraşırsamuğraşayım,geleceğedoğruyeterincehızlanamamışvegeçmişimeyakalanmıştım.Bununsonucundada,kendimi,insanlardaniğrenirkenveŞeref’inmorfinsülfatkapsülleriniçalarkenbulmuştum.
Bendenfarklıolarak,Şeref’inteksorunu,delirmişolmakdeğildi.“Allahvergisi!”dediğibirbeyinkanserinedesahipti.Metastazıneşiğindeipatlayan,nurtopugibiüçtanetümörüvardı.BeyninesaçtıklarıışıklaŞeref’ingözlerinikarartanbukütleler,elbetonuöldürecekti.Ancaköldürenekadardayeterinceacıçektiğindeneminolmakistiyorlardı.Buyüzdende,21yaşındakiŞeref’inbütünbedenine,kaldıramayacağıağırlıktaağrılarolarakyayılıyorlardı.BöyleceoağrılarveŞerefbirdenizaltıyadönüşüp,yatağınınderinliklerinedoğruiniyordu.Yüzeydekalabilmesiiçin,Şeref’e,12saatarayla,30miligramlıkmorfinsülfatkapsülleriveriliyor,ancakbudefada,arayabengiriyordum.Çünküoküçükmavikapsüllerin,Şeref’eneyaptığınıgörmüştüm.Veaynısındanbendeistiyordum.
Morfinsülfatlatanışmamız,ilkgörüştebağımlılıktı!Tekyapmamgerekense,yattığımyerden,Şeref’idinliyormuşgibigözlerininiçinebakmaktı.Kısasüreiçinde,aramızdakianlaşmabirrutinhalinegelmişti.KapsülügetirenhemşireŞeref’indilininaltınıkontroletmiyor,böyleceouzaklaştıktansonra,bende,payımadüşenmorfinsülfatıalabiliyordum.Hernekadar,üzerindeŞeref’insalyalarınıtaşısada,ikinciağızkapsülünetkisindebireksilmeolmuyordu.Tabiikikapsülüdoğrudanbanavermemesivearamızdakisehpanınüzerinekoymasıgerektiğinianlamasıbirazzamanalmıştıamahepimizöğrenmeçağındaydık.Şerefdebananasıldavranmasıgerektiğiniöğrenmişti.Benimlekonuşuyoramadokunmayayeltenmiyordu.Üsteliksehpayabıraktığıkapsüllerkarşılığında,kendisinisüreklidinliyormuşgibi,suratınasabitbiçimdebakanbirdinleyiciyedekavuşmuşoluyordu.Birdinleyicisahibiolmak,Şerefiçin,kafatasındantaşanağrılarıbastırmaktançokdahaönemliydi.Sonuçta,herkesistediğinialmışoluyordu.Budademekoluyordukiokadardadelideğildik.Okadardadeğil...
Dünyaüzerindeüretilenoncamorfinsülfatkapsülünden,tıbbibirgereklilikolarak,banabirtanebileverilmemesininnedeni,benimleilgilenenEmreadındakigençpsikiyatrın,herhangibiryeriminağrıdığınainanmamasıydı.Kronikbirağrıçektiğimikesinlikledüşünmüyordu.Oysabenimherşeyimkronikti!
ArşivbağımlısıolduğuiçinKandalı’dakihastaneraporlarımıdosyamaeklemişveresmimirasınıBedri’yeözenledevretmişolanAzimsayesinde,Emredurumumlailgiliçoğubilgiyesahipti.Çünkükendini,ihaneteuğramışbirsevgiligibihissettiğineeminolduğumBedri,eşyalarımıüçüncükattakiyurtodamıncamındanbahçeyeatamamışsada,benzerbiröfkeyle,banailişkinnebelgevarsa,hastaneyepostalamaktagecikmemişti.Dolayısıyla,Emrevekendisigibigençmeslektaşları,Kandağ’ıneteklerindecesetlerleyaşadığımküçükmaceradanhaberdardıancakhiçbiride,böylesibirdeneyiminçıldırtıcıbirağrıyanedenolabileceğineihtimalvermiyordu.Budaaslındadoğaldı,çünkücesetlerinarasındançıkarılmışbiriyledaha
öncehiçkarşılaşmamışlardı.Buyüzden,ben,onlarıngözünde,dahaçok,depremsonrasıgöçükaltındançıkmışbirigibiydim.
Örneğin,Emre’ninteşhisibelliydi:“Kesinlikle,travmasonrasıstresbozukluğu!”Böylediyordumeslektaşlarına.Hemdebenimyanımda!Onlardaöncebaşlarınısallıyor,
sonradaişaretparmaklarınıçenelerinedayayıpdüşünüyormuşgibiyapıyordu.Veiçlerindeensabırsızolanı,SırfKarşıÇıkmaZevkiİçinadlıgösteriyibaşlatıyordu:
“Ancaksankiakutözelliklergösteriyor,değilmi?Olayınüstündenüçyılgeçmişamahâlâakutdönemdegibi...”
Birbaşkasıdaçıkıpkendirüyasınıanlatıyordu:“Bence,travmayabağlısosyalanksiyetebozukluğununbiralttürüolarakdaelealınabilir...”Amabutezikimsebeğenmiyorvedevreyekorogiriyordu.“Hımm...”diyorlardı,hepbirağızdan.Sonrabirsolodahadinliyorduk.Farklıbirsesten...“ÇıkıştaChezLeBof’agidiyoruz,haberinizolsun!Emregarsonkızaâşıkolmuş,o
ödeyecekmiş!”TurtamamlandığıiçinsırayenidenEmre’yegeliyordu:“Âşıkolmadım,sadeceokumaşpeçeteyiaçıpkucağımakoymasınıseviyorum.”Koro:“Hımm!”Verüyasıonaylanmamışolan,sonkezçabalıyordu:“Sosyalerkeklikbozukluğuvarsende!”Ancakbuşakasıdaciddiyealınmadığıiçinkimsegülmüyorvesenkronizedansaözgübir
figürlekoğuşundörtbiryanınadağılıyorlardı.Nedeolsa,sırada,kafasınıparçalamaküzereduvarlaravurmakiçinfırsatkollayanlarbekliyordu.Gerçekdeliler!Hernekadar,birvakaolarakyeterinceilginçbulunsamda,üzerindesaatlerharcanacakbirkonudeğildim.
Aslında,hastalığımherneyse,semptomlarıgayetaçıktı:Kimseyedokunamıyor,kimseninbanadokunmasınaizinvermiyorvekimseyleyalnızkalamıyordum.Yatamamenyalnızolmalıyadabirkalabalıkiçindebulunmalıydım.Aksitakdirde,titremeyeveçığlıkatmayabaşlıyor,sonrasındada,bütüngözeneklerimitıkayaninanılmazbirağrıylakaplanıyordum.Bunlarındışında,önemlibirayrıntıdahavardı:Konuşmuyordum.
Ancakbu,dahaçok,birtercihti.İstesem,konuşabilirhattahiçsusmayabilirdimamakendimianlatmakartıkilginçgelmiyordu.Hemdahakaçkezanlatacaktımkikendimi?Mitingüstünemitingyapanbirpolitikacıyadagündebinkezaynıcümlelerledilenenbirçocukgibi,dahakaçkezaynışeylerisöylemeküzere,dudaklarımıaralayacaktım?
Üçyılboyunca,ağzımdangeldiğincekonuşmuşvesonuçta,kendimibirtımarhanedebulmuştum.Dolayısıyla,gevezeliğinişimepekdeyaramadığıortadaydı.Dilyorgunluğundanbaşkabirşeydeğildi.Üstelikkonuşmayınca,kavgadaçıkmıyordu.Çünküherkelimebirkavgaydı.“Öncekelimevardı!”diyenlerhaklıydıçünkübudünyadaherşeydenöncekavganınolduğunaartıkemindim.Nekadarkelime,okadarkavga!Koğuş,yattıklarıyerden,birbirlerine,küfürlerdenörülmüşyumruklaratmayaçalışanvahşiboksörlerledoluydu.Beyinleriniikiyeayırıp,birlobunusoleline,diğerinisağelinegeçirmişbirsürüdeliaynıringdeuyanıyor,yaşıyormuşgibiyapıyorveuyuyordu.
Ancakdurumumuzokadardakötüdeğildi.Taraflarındankuşatılmışolduğumuzveyaşitibariylemuayenehaneaçacakbütçeyeulaşamamışolanpsikiyatrlarçetesi,tedavilerde,
ellerindengeldiğinceyaratıcıolmayaçalışıyorvebiranöncebizitaburcuetmeninpeşindekoşuyorlardı.Örneğin,benimtedavimde,tıbbın,Gölbaşı’ndageldiğisonnokta,doğumizletmekti.TravmasonrasıstresbozukluğuteorisiylepekdeyolkatedememişolanEmre,kendinitamamenakışabırakmışvedünyanınenbilimselyöntemiolandeneme-yanılmaaşamasınageçmişti.Dolayısıyla,banadoğumizletmefikriEmre’nindiancakuygulamadabirsorunvardı.Bukonudagönüllüolabilecekbirhamilebulmak,pekdekolaydeğildi.Yaptığıdoğumudelilereizletmekiçinyanıptutuşanbirileriolmadığıiçin,kaydedilmişgörüntülerleidareetmekzorundakalıyordum.Belkide,böylesiteknikbirnedendenötürüherhangibirdoğumatanıklıkedemeyişim,herkesiçindahaiyiydi.Çünküdoğmaktaolanbirbebeğiçıktığıyeregerisokmakiçin,karşıkonulamazbiristekduyabileceğimdenemindim.
AncakEmreısrarcıydı.Yönteminişeyaramasıiçin,eylemimutlakacanlıolarakizlememgerektiğinidüşündüğünden,benideşaşırtanbirçalışkanlıkla,Ankara’dakihayvanatbahçesiyönetiminekonuyuaktarmışveonlardanyardımistemişti.Böylece,bazenbiryabandomuzu,bazendebirlamanınyaptığıdoğumlarıizlemeküzerehayvanatbahçesiturlarınaçıkmayabaşlamıştım.Bütünbuçabanınamacı,Emre’nindedediğigibi,yabancılaşmışolduğumcanlılıklabeniyenidenbarıştırmaktı.Barışamasambile,canlılıklaherneredenkoptuysak,onoktayıbulupbiziyenidenbirbirimizeyapıştırmak...
Tabiikibütünbunlarınyanında,ilaçlardaalıyordum.Beyniminçoğunuuyuşturupbenibirvoodoobebeğinedönüştürecekkadarağırantidepresanlar...Hattagünlerim,tamdabirvoodoobebeğininişleyişbiçimineuygunolarakgeçiyordu.Tabiikiherhangibiryerimeiğnebatırıldığındabaşkabirinincanıyanmıyordu.Benimkisifarklıbirlanetti.Örneğin,sağelim,günboyuncaağrıyor,akşamolduğundadaoeliminbaşınamutlakakötübirşeygeliyordu.Yaduvarayumrukatıphertarafınıkanatıyoryadadişlerimlederisiniyüzüyordum.Bazende,geceboyuncaağrıyan,ensemoluyor,sabahda,onoktayıyabirsinekısırıyoryadatuvaletegiderken,orospuçocuğununbirikendinehâkimolamayıptokatlıyordu.Sonuçtabedenim,oilaçlarsayesinde,geleceğigörüyorvebana,ağrılaryoluylasinyallergönderiyordu.YinedeEmre’nin,konuyu,kimyasallarındışında,gerçekbirterapiyleçözmeçabalarınıdagörebiliyordum.Çünküben,herşeyigörebiliyordum.Zaten,Emredegörmeyebaşlamıştı.ÖzellikledekantestleriminsonuçlarındaŞeref’inkapsüllerininkalıntılarıçıkmayabaşlayınca,göründüğümkadarhastaolmadığımkonusundabirdüşüncesioluşmuştu.Bununüzerinede,yattığıyerideğiştiripŞeref’ibendenolabildiğinceuzaklaştırmıştı.Amaoyinedebiryolunubulup,ensadıkdinleyicisine,dinlemeücretiniulaştırmayıbecerebiliyordu...
Yinedeilaçhırsızlığımınortayaçıkışısonuçsuzkalmamıştı.TedavimdebirsonrakiaşamayageçtiğimizibelirtenEmre,kendidışkımı,avuçlarımınarasınaalıpizlememiemretmişti.Kokusu,çürüyenocesetlerinkineçokdauzakdeğildi.Hernekadar,dışkımıizlemeninbenineylebarıştıracağınıanlayamamışolsamda,banasöyleneniuygulamayaçalışıyordum.Yadabenhayalgörüyorvebunu,herkestengizli,tuvaletkabinindekendikendimeyapıyordum.Sonradaellerimiyıkayıp,hastaneninkütüphanesinegidiyordum.
Aslındagünleriminbüyükbölümüoradageçiyordu.Sürekliokuyordum.Amaaslayeterligelmiyorduçünkügözlerimbirtürlübozulmuyordu.Kütüphane,obinadangelipgeçmişpsikiyatrlartarafındanbağışlanmışkitaplarlakurulmuştu.Çoğusanatla,gerikalanıdapolitikavefelsefeyleilgiliydi.Belkidepsikiyatrlar,insanadındakiçukurdaarkeolojikkazılaryapmakuğruna,kitaplarıylabirlikte,birsanatçı,politikacıyadafilozofolmahayallerinideterkedipgitmişlerdi.
DaVinci’ninSonAkşamYemeği’nideokitaplardanbirindegörmüşvebütünhikâyesini
okumuştum.Birdeliolduğumiçin,bana,Kandalı’danDünyayagazetesindekiofotoğrafıçağrıştırmıştı.Budaaslında,deliolmanınayrıcalığıydı.Çünküakılsağlığıyerindeolanlara,gözlerininönündengeçipgidenhayathiçbirbokçağrıştırmıyordu.Onlarsadecegördüklerineinanıyordu.Gördüklerinekadarsa,hayatlarıdaoydu.Neyse,o...
Sonrayinebirgün,öylesinekarıştırdığımbirkitaptakarşımaonlarçıktı:BamiyanBudaları...Heykeltıraşlıklailgilikitabınneredeysetamamı,BudizmveoikiBudaheykelihakkındaydı.Ogünekadar,okitabıokumuşhiçkimsenin,sayfalarınıçevirirkenbenimgibiağlamışolamayacağındanemindim.Çünküoikidevheykelicebimde,Dordor’laHarmin’irüyalarımdaveCuma’yıdailiklerimdetaşıyordum...
Aslındaokitaplakurduğumilişkidebirazilerigittiğimikabuletmeliyim.Sayfalarınıyırtıp,çarşafımınaltınaserdimvebirkaçgeceyioikiheykelle,Cuma’yıdüşünerekgeçirdim...Neyazıkki,çarşaflarıdeğiştirenhastabakıcıdurumufarketti.SonradagidipbeniEmre’yeşikâyetetti.Odabana,Budaheykellerininfotoğraflarınınbulunduğusayfalarıyememisöyledi.Emreitaatsizlikedemezdim.Onikisayfayedimveböylecebirsonrakidışkıizlemeseansımdaheykellerinavuçlarımdayükselişinetanıklıkedebildim.
Dolayısıyla,hayatımınokadardasıkıcıolduğusöylenemezdi.Örneğin,herpazartesiEmre’ylekırkdakikaboyuncagörüştüğümodasındakikalemliktebirpergelvardıvebence,sondereceilgiçekiciydi.Hernekadar,ilkaylarda,odadaEmre’yleyalnızkalamadığımiçin,seansboyuncayanımızdabirhastabakıcıbulunsada,artıkaçıkkapıylaidareedebiliyordum.Oturduğumyerden,koridordakiinsanlarıgördükçe,kalabalıkiçindeolduğumuhatırlıyorvesakinleşiyordum.Ancakbeniesasilgilendiren,nedenokalemliktedurduğuhakkındahiçbirfikriminolmadığıpergeldi.Belkide,Emre,boşzamanlarındakâğıtlarakümelerçizmektenhoşlananbirgizliçocuktuyadapsikiyatriyleilgiligeliştirmekteolduğudaireselbirkuramıvardı,bilemiyorum!Amaopergeloradaduruyorvetarafımdankullanılmayıbekliyordu.
Yinebirpazartesi,Emre’ninkarşısınaotururoturmaz,tekhamledepergelikalemliktençekipaldım.KendimeyadaonabirzararvereceğimidüşünenEmrederhalayağakalktıancakaramızdakimasanınyanındangeçipbanaulaşanakadar,çoktanbirkâğıtbulmuşvepergeliilkgördüğümanzihnimdebelirmişolanresmiçizmeyebaşlamıştım.PergelikâğıttanbaşkabiryeresaplamakgibibirdüşünceminolmadığınıanlamışolanEmrededurmuşveizlemeyebaşlamıştı.
İlkyaptığımşey,pergelinbacaklarınıtamamenkapatıp,olabilecekenküçükdairenindörtteüçünüçizmekolmuştu.Kâğıdıntamortasınasabitlediğimsivriucunuhiçoynatmadanpergelibirazdahaaçıp,düzensizaralıklıkesikçizgilerdenoluşanbirdaireçizdim.Pergelikendietrafındatamamendöndürmüştümkibirazdahaaçtımveüçüncübirdairenin,yinebelliaralıklarla,parçalarınıçizdim.Ardındanda,herbiribiröncekindendahagenişolan,dördüncüvebeşincidairelerinparçalarıgeldi.OrtayaçıkanındaireselbirlabirentolduğunuanlayanEmre,koltuğunaoturup,şaşkınlıklabaşınısalladı.Biraniçingözgözegeldikvekarşılıklıgülümsedik.Sonradaaltıncıdaireyiçizip,labirentindışduvarınageçtim.Yedincidairededarbirboşlukbıraktımveodalabirentiminkapısıoldu.Ensonundada,içiçegeçmişdaireselçizgileri,koridorlaroluşturmaküzere,kısaçizgilerlebirbirinebağladım.Ancakozaman,pergelinsivriucunukâğıttankaldırdımveeserimigururlaizlemeyebaşladım.Bencildeğildim.Emre’nindegururduymasınıistedimvehastaneyegeldiğimdenberiilkkezkonuştum:
“Buyurun,çözün!”Oda,ağzımdananlamlıbirsözçıktığınaşaşırmamışgibiyaparakkâğıdıelimdenaldıve
göğüscebindençektiğitükenmezkalemle,labirentintekkapısındangirip,merkezindekiküçükdaireyevarmakiçinuğraşmayabaşladı.BendebaşkaşeylerdüşünmeküzerebakışlarımıodadagezdirdimvenereyebaksamRastin’igördüm.Birde,spiralhiyerarşişemasını...
“Tamam!”dediEmrevekâğıdıgösterdi.Çözmüştülabirentiamabirazzorlanmıştı.Yinedemoralinibozmamakiçin“Tebrikler”dedim.Sonundabenimlebiriletişimkurabildiğiiçinöylesinemutluydukibirazdailerigiderek,“Teşekkürederim”deyip,tokalaşmaküzereeliniuzattı.Ancakpergeliouzananelinesaplamamakiçinkendiminekadartuttuysamda,bunubaşaramadım.Sonrada,yapmamgerekeniyapıp,özürdiledim.Hernekadar,Emre,kanayanelinitutatuta,“Önemlideğil!”demişolsada,buhareketim,ikigünboyuncatecritodasınakapatılmamanedenoldu.Böylece,Yadigâr’ınbenionezarethanedetuttuğusüreninpsikiyatribilimindebiryeriolduğunuanlamışoldum!Herşeyinilacı,48saatlikyalnızlıktı.
Banakalırsa,tecritodası,heryerdenveherşeydendahailgiçekiciydiçünküoyalnızlıksayesinde,gözlerimikapatıpyenidenbedeniminiçinedönebildim.Kendiiçimdebirastronotolupgezmek,uzaydeğilamahücreyürüyüşüyapmakmüthişti!Hattaçıktığımda,Emre’yeteşekkürbileettim.Tamolarakşöylededim:
“Benibanagönderdiğiniziçinteşekkürederim...Buarada,birönerimolacak.Bence,sokaklaraumumituvaletyerine,umumihücreleryapılmalı.İsteyeniçinegirmelivekendinikapatabilmeli.Tuvaletkabinlerindekigibi,kilittekırmızıbirişaretolunca,içlerinindoluolduğuanlaşılır.Sonradabaşkainsanlar,oyalnızkalmakisteyenkişiyedestekolmakiçin,kapıdakidelikteniçeri,yemekyadasugibişeylerbırakır.Negüzelolur,değilmi?Benceharikaolur!”
Emreönerimiciddiyealmamışolsada,akıcıbiçimdekonuşmamasevindiğiiçingülümsedivebirtokalaşmadenemesidahayapıpbandajlıeliniuzattı.Bendebununüzerine,“Eldiveninizvarmı?”diyesordum.Hastaneiçindekikısabirarayıştansonra,birçiftderieldivenbulunduveonlarıtakıptokalaşabildim.Gerçektendebüyükbirgündü!Tedaviminbeşinciayındaolağanüstübirilerlemekaydetmişvearadabirkumaşdaolsa,birinsanadokunabilmiştim!
Ancakgülümseyerekgirdiğimkoğuşta,aldığımilkhaber,yüzümündonmasınanedenoldu.Bentecritodasındayken,morfinsülfatkaynağımŞerefölmüştü.Oan,ilkdüşündüğüm,koğuştakanserolanbirinindahaolmadığıydı.Keşkeolsaydıamayoktu!Şeref’tenbaşkakimsemorfinsülfatkullanmıyordu.Dolayısıyla,koğuşunkapısındanyatağımayürürken,yanlışhatırlamıyorsam,16.adımımdakararımıverdim:Biranönceohastanedençıkacaktım.Böylece,karşımaçıkanilkeczaneyisoyacakvehiçbirşeyebaştanbaşlamakzorundakalmayacaktım.
Çünküohastanede,ağızlardandüşmeyentekcümlebuydu:Herşeyebaştanbaşlamak!Kesinlikleböylebirniyetimyoktu.Tekistediğim,morfinsülfatlaolanilişkimi,bıraktığımyerdendevamettirmekti.Ayrıcabunu,siktirolupkendimegitmemisağlayacakbirhücredeyapmalıydım.Çünküderimindışındabenimiçinhayatyoktu.Aynıdurumdabaşkabirinsankalsa,“Tamamdahücreyineredenbulacağım?”diyedüşünürdümutlaka.Amabenşanslıydım.Okadarşanslıydımki,budünyadakimilyarlarcaerkeğinarasındansadeceAhad’a,“Baba!”demiştim.Veşimdioölmüş,banadamirasolarak,birhücrebırakmıştı.BenimdeartıkbirtecritodamvardıveKandalı’daydı.Kendimi,odepoda,morfinsülfatkapsülleriarasındavekaranlıktayatarkenhayalediyordum.Hayalettikçedegülümsüyordum.Birpergelimolsa,kâğıdayasladığımsivriucunuhiçoynatmadan,cennetinresminiyapabilirdim!Çünküneyebenzediğinibiliyordum.Ahad’ınparasıylaiçinibendöşemiştim.Başkainsanlaracehennem
olsundiye...Meğerbircennetmiş.Enazından,benimiçin!Dünyanınenbüyükgünahkârıolarak,kurtuluşplanımbelliydi:Öncecennetegitmek,sonradaoradaölmek.Aslaintiharladeğil...Zamanla.
Biranönce,taburcuolmalıyadakaçmalıydım!Birmaceraromanındaolmadığımıziçinde,öncelikleilkinidenemeliydim.Nekadarzorolabilirdikiiyileşmiştaklidiyapmak?Nedeolsa,deliliğim,neröntgenler,netomografilernedekantestlerindeçıkantürdendi!Hiçbirx-raycihazınınyakalayamayacağıbirhastalıktaşıyordumiçimde!Kimsenin,varlığındanhaberiolmadan,dünyayıbilegezebilirdim.Amailkyapmamgereken,hastaneninkapısındançıkmaktı.Bununiçinde,neyazıkkibirilerineçıplakelledokunmamgerekiyordu.Üstelikbunuda,çığlıkatmadanveiçimiişgaledenağrıdanötürüyüzümüburuşturmadanyapmalıydım.Belkidebirkaçalıştırmaylabaşlamalıyım,diyedüşündüm.Birkaçdeneyle...
Tabiikitıptarihiortadaydıvebende,vicdansahibibütünbiliminsanlarıgibi,deneylerimiilköncehayvanlarüzerindeyapacaktım.Önceonlaradokunacaktım.Gerisielbetgelirdi.Birşempanzeyedokunmaklabirinsanadokunmakarasındanekadarfarkolabilirdiki?İkisideaynıprimattangelmiyormuydu?Âdemdenilenbirprimattan...Evet,belkibiridiğerindendahazekiydi,doğru!İçgüdülerinikullanıpşempanzeliğesapmışveevriminedoğaylauyumiçindedevametmişti.Diğeride,bütünsalaklığıyla,tatminsizliktengeberenbiryaratığadönüşmüşvekendinidoğanındışındabulmuştu.Amabütünbunlarbeniilgilendirmiyordu,çünküdokunduğumetinkaçakadarsayabildiğiyadadünyanınsonunugetiripgetiremeyeceğininhiçbirönemiyoktu.Sonuçta,et,etti!İğrençtiamadokunmalıydım.Sonradabiradımilerigidipinsanlaradokunabilmeyibaşarmalıydım.Başkabiryervezamandaolsam,örneğin,17.yüzyıldayamyambirkabiledeyaşasam,akılsağlığımınyerinegeldiğinikanıtlamakiçin,dokunmaktanöteinsanyemekzorundabilekalabilirdim,diyedüşünüpkendimiavutmayaçalıştım.Sonuçta,odabirkültürdüveiçindedoğmuşolmaihtimalisadecematematikti.NasılBamiyanBudalarıbirkültürünürünüyse,onlarıhavayauçuranTalibandaöyleydi.Hatta1.500yılönceoheykelleriinşaedenlerle,bugünBurma’daMüslümanlarıöldürenler,aynıBudistkültürdendi.Dolayısıyla,kültürkavramınıokadardabüyütmemekgerekiyordu.Nedeolsakültür,hiçbiralışkanlığındanvazgeçemeyipbütündavranışlarınınesildennesileaktararakbiriktirenveböylecedünyayıyavaşyavaşçöpeveçevirenbirtakımsaplantılımanyaklarınişiydi!Evet,aynızamandatoplumsalbirhafızaydıama,Alzheimer’ayakalanmaeğilimideağırdı!Ayrıcabugün,insanlara,dünyaüzerindekibütünkültürleritanıtanbirsunumyapılsave“Buyurun,seçin!Ulaşımbedava!Hangisinibeğenirsenizsiziokültürüniçinebırakacağızveartıkoradayaşayacaksınız!”dense,yeryüzününhangideğerlikültürsahibibölgeleriüçsaniyeiçindeboşalırdıacaba?Bütünbunlarıdüşündümamatabiikihiçbiri,birişimeyaramadı!
Dokunmayahayvanlarlabaşlayacağımıveaşamaaşamailerleyeceğimisöylediğimde,Emreöncetereddütetti.Nedeolsa,fikironaaitdeğildi.Başkalarınınaklındangeçenlerikabullenmesiiçin,insanınbellibirsüreyeihtiyacıoluyordu.Busüreiçinde,kendisinesunulmuşolanfikrialıp,üzerindebirtakımdeğişiklikleryaparakkişiselleştirmesigerekiyordu.Böylecefikri,kendisibulmuşgibisahiplenmesimümkünolabiliyordu.Emreiçin,bukendinikandırmasüresi,yaklaşıkdörtsaatti.Koğuşagelipbenibulduveyatağımındemirineyaslanıpkonuştu:
“Tamam...Dediğingibiyapacağız...Amasenden,birhayvanıdoğurtmanıisteyeceğim!”Doğurtmakmı?Buheriftekidoğumsaplantısındannefretediyordum!Aslında,belkide
doğumlarumurundabiledeğildivesırfbenimfikriminüstünebirşeylereklemekiçinayaküstü,tedaviuyduruyordu!Yinedekabuletmektenbaşkaçaremyoktu.Çünküacelemvardı.
“Nezaman?”
“Hayvanatbahçesiylegörüşeyim,sanahabervereceğim.Belkidebirçiftlikbuluruz...Birbakalım...”
Vegitti...Gidergitmezde,midemdebirağrıbaşladı.Gözlerimiherkırpışımda,zihnimdefarklıbirhayvanbeliriyorduvedenizanasınabenzeyenplasentalarınıellerimdehissediyordum.Ağrışiddetlenmeyebaşlamıştı,titriyordum.Yataktaoturuyorveçaresizceetrafımabakıyordum.Oanaklıma,tanıdığımenzararsızhayvangeldi.Cebimdençıkarıponadokunmayabaşladım.Yüzümesürdüm.Boynuma...Birmerhemgibi,neremağrıyorsa,orayasürdüm...Veacıhissedilmezolmayabaşladı...Kabuletmeliyimkiogünbeni,Cuma’nınkâğıttankurbağasıkurtardı.
Üçgünsonra,birşoföreşliğinde,Emre’ylePolatlıyakınlarındabirçiftliğegittikvedoğurmaktagüçlükçekenbirineğinönündedizçöktüm.Çiftçi,inektençıkmışolanikitoynağıelleriyleyakalayıpkendisinedoğruçekerken,“Benneyapabilirim?”diyesordum.Oda,“Sev”dedi.“Sadecesev...”
ÖnceEmre’ye,sonradaahırınduvarınayaslanıpyatmışolandevhayvanabaktımvekendimdenbüyükbirnefesalıposıcaksırtınadokundum.Sankielimyanacakmışgibigeriçektimamasonrabirnefesdahaalıptekrardokundum.Hayvanbaşınıçeviripbanabaktıve“Korkma”dedi.KonuşanEmre’ydiamaumurumdadeğildi...Veokşadım...Veokşadım...
Önceikitoynakikiincebacağadönüştü,sonradaonlarınarasındabuzağınınbaşıgöründü.Nezamankitutuluphayataçekildiveannesindentamamenayrıldı,bendeağlamayabaşladım.Çoktanağrımayabaşlamışolmasıgerekenşakaklarımgözyaşlarımlaıslandıvesankidoğanbenmişimgibiağladım.Sonradaçiftçininellerinitutup“Sağolun!”dedim.“Teşekkürederim...”
DönüşyolundaEmreokadarmutluydukidefalarca“Seninlegururduyuyorum”dedi.Nedeolsa,birtaşlakuşsürüsüvurmuştuk.Hemhayvana,hemdeçiftçiyedokunabilmiştim.Hattahızımıalamayıp,Emre’yebiryanıtolarak,yolboyunca,kolunaveomzunadokundum.Hemdedefalarca...Birbirimizinyüzünebakıpgüldükveçiftçininsesinitaklitedip“Sadecesev!”dedik.“Sadecesev...”
Hastaneyedöndüğümüzde,Emre’yleayrıldıkvebentuvaletegirdim.Lavabolardanbirininönünegeçipmusluğuaçtımveikinciderimhalinegelmişolan,kurumuşyumurtaakınıavuçlarımdansökmeyebaşladım.Okadardaaptaldeğildim!Okadardadeğil...Birinsanayadaplasentayadeğmemenineniyiyolu,avuçlarımıveparmaklarımıniçinibaşkabirplasentaylakaplamaktı.Aslında,bufikri,Yadigâr’ınnezarethanesindençıktığımgün,bileğimdekisigarayanığınabastırıpbenimahvetmişolanAhad’aborçluydum.Nezamankikonuşmasınıbitirip,elinibileğimdençekmiş,“Git,ikiyumurtakır...Aklarınıayır,iyiceçırp,süroraya!Yanığaiyigelir!”demişti.Söylediğiniyapmıştımamahiçbirhaltayaramamıştı.Sadeceoyumurtaaklarının,derimişeffafbireldivengibikapladığınıgörmüştüm.
Dolayısıylaçiftliktekigösterimiçingerekliolantekaksesuarikiyumurtaydıvehastaneninmutfağındabolbolvardı.Sonrası,oyunculuktu.Veben,doğduğumdanberioynuyordum.ÇünküGazâ,birinsanındeğil,birrolünadıydı.Birkarakterinadı!Öyleolmasıgerekiyordu.Yoksakendimiçoktanöldürmüşolurdum.EğerGazâ,gerçektendebirinsanolsaydı,onunvarlığınatahammületmekmümkünolmazdı.Heleonusevmek,asla!Dolayısıyla,Gazâbirdublördüaslında.Tehlikelisahneleruzmanıbirdublör!Hattabusayede,öylesinedoğalbirşekildesöyleyebilmiştiocümleyi:“Sadecesev!”Defalarcatekrarlamıştı...İneğisev,kendinisev,insanlarısev,hayatısev...Sadecesev,öylemi?Siktir!SenhiçhayatındabirGazâtanıdınmı?Kolaysageldesensev,amınakoyayım!..Sonuçta,belkibirdeliydim...Amainsanlara
dokunacakkadardeğil!
Binanınkapısındaduruyorveetrafımızdauçuşankartanelerininomuzlarımızadeğdiğiandaeriyişiniizliyorduk.Yadasadecebenizliyordum.Emretokalaşmakistedi.Önceelinebaktım,sonradagülümseyip,hiçbeklemediğibirşekildesarıldım.YıllarönceEnder’inbanayaptığıgibi,sıkısıkıkavradımEmre’yi.Budefa,sarılmasırasındanereyebakacağınıdüşünmesigerekenbendeğildim!Birdenetrafınısarmışolankollarımınarasındaşaşkınlıkgeçiren,Emre’ydi.Elinedokunmaktansaüzerindekikumaşlaradeğmeyitercihettiğimianlamasındiye,olabildiğinceöyledurdum.Hattakulağına,“Herşeyiçinteşekkürederim”diyefısıldadım.Sonradasarıldığımhızla,geriçektimkendimi.BöylesisıcakbirvedalaşmadanbirazdasarsılmışolanEmre,nediyeceğinibilemediğiiçin,cebinden,üzerinelabirentçizdiğimkâğıdıçıkarıpgösterdive“Bak,saklıyorumbunu...”dedi.Sonradaekledi:“Sençokakıllıbiradamsın,Gazâ!”
Bucümleyibiryerdenhatırlıyordum.Savcıdaböylebirşeysöylememişmiydi?Galibao“çocuk”demiştiamaartıkbüyümüştüm.Enazından,dışarıdanöylegörünüyordu...Kâğıttakikurumuşkanizinebakmamayaçalışsamdagözümkaydıvebaşımıkaldırıp,“Tekrarözürdilerim”dedim.Emrede“Boşver!Obenimhatamdı”deyipkâğıdıcebinekoyacaktıkiyenidenkonuştum:
“Yalnız,labirentingerçekçözümüodeğil...”“Değilmi?”diyesorup,elindekikâğıdabaktı.“Birazdahadüşünün”deyipgülümsedim.“Peki”dediEmre.“Düşünürüm...HoşçakalGazâ.”Gölbaşı’ndakihastaneden,beniorayagetirenebenzeyenbirminibüsleayrıldım.Deli
olarakgirdiğimbinadan,hemdelihemdebağımlıolarakçıkmıştım.Cebimde,Cuma’nınkurbağasıveEmre’ylemeslektaşlarınınaralarındatopladıklarıparadanbaşkabirşeyyoktu.Havasoğuktu.Heryerimerhametkaplamıştı.Amalastiklerimizvebenzincirliydik.Dolayısıyla,nemerhametnedebuzbizidurdurabilirdi.Neyoldakaldıknededönüparkamızabaktık...
HastaneninminibüsündeninipAnkara’yagidenbirbelediyeotobüsünebindimvekalabalığıniçinebiryumrukgibigirdim.Kimseyedeğmemekiçinboşluğasavrulanbiryumrukgibi.Amayapabileceğimbirşeyyoktu.Otobüsöylesinedoluydukiyabirininomzunayadadirseklerinedeğiyordum.Heryerim,insanetiydiveyolumuzundu.Tekyapabildiğimgözlerimiolabildiğincekapalıtutmakvedişlerimisıkmakoldu.Oetvekumaşparçalarınasürtünesürtüneilerlerken,kendimi,Emre’yebahsettiğim,labirentinogerçekçözümügibihissediyordum.Emre’ninoçözümeulaşmasıiçin,elinebirsilgialıp,labirentitamamensilmesigerekiyordu.Böylecegeriye,sadece,tükenmezkalemleçizmişolduğu,gidişyolukalacaktı.Veişteogidişyoluda,labirentietrafınakurduğumsırrımdı.Labirentsilindiğinde,okâğıttabirGharfikalacaktı.Tabiiki“Gazâ”nındeğil,“gat”ınG’si!Ankara’yagidenootobüste,kendimigatgibihissediyordum.Herzamanolduğugibi...Çiğneniyormuşgibi...Otobüstenindiğimdedetükürülmüşgibi...
Otogardaydım.19yaşındavemorfinsülfatpeşinde...BeniKandalı’yagötürecekolanotobüskalkanakadar,binadakiikieczaneninönündenonlarcakezgeçtim.Ancakheryerpoliskaynıyordu.Yadabenhayalgörüyordum.Buyüzdende,eczanelerinhiçbirinegirip“Yabanamorfinsülfatverirsinizyadagörünmeztabancamlasiziöldürürüm!”diyemedim.Gerçektende,silahımolmadan,bireczaneyinasılsoyabilirdimki?Oaniçin,çantamdakiTolvon’laidareetmektenbaşkaçaremolmadığınıanladım.Konuyuuyuyarakdakapatabilirdim...
Kalkmasınabirsaatkalaperonayanaşmışolanotobüsebinip,dozaşımınayakınadette
TolvoniçipgözlerimikapadımveKandalı’yakadargözkapaklarımıkaldırmayacağımadairkendimesözverdim.Birmucizeolduvesözümütutabildim.Saatlersürenyolculuğutekbiruykuadımındageçmiştim.Eğerbunuyapamamışolsaydım,büyükihtimalle,dahaotobüsilk100kilometresinikatetmedenkoltuğumdankalkar,şoförünyanınagidervedireksiyonututtuğumgibiyolundışınakırardım.Eğeruyuyamamışolsam,ootobüsünöncamından,öncebençıkardım...Amauyumuştum!
Böylece,15yaşında“Asladönmeyeceğim!”diyerekterkettiğimKandalı’ya,dörtyılsonraayakbastım.Başkabiriolsa,içinde,duygusalbirkaççarpışmagerçekleşebilirdiamabenhiçbirşeyhissetmedim.Sadecekaldırımdakitalaşlarabasabasayürüdüm.Öncejandarmakarakolunun,sonradadünyanınengüzelkızınagötürmekiçinsiparişlerverdiğimlokantalarınönündengeçipgittim.Hiçbirideumurumdadeğildi.ÇünkübenimevimKandalıdeğil,TozSokak’ınucundakidepoydu.
Yarımsaatlikbiryürüyüştensonra,üzerinde“GüleGüle”yazantabelayıgeçtimvekenditabelamıgördüm.Hâlâoradaydı.Amabirazfarkla...Üstündedörttanekurşundeliğivardıvepaslanmıştı.Vurulmuştutabelam.Ancakayaktaölmüştü.ŞöylebirdokunupyanındangeçtimveTozSokak’agirdim...
Farkındaolmadan,heradımımdahızlandımvesimsiyahbirenkazlakarşılaştım.Güldüm.Ender,gerçektendeiyibirkundakçıydı!Neyaptığınıbiliyorolmalıydı.Benzinyerineyıldırımkullanmışgibiydi.Tekkatlıeviöylebiryakmıştıkigeriyesadeceiskeletikalmıştı.Duvarlarıbirdinozorkaburgasınabenziyordu.ÇatısınınyarısıçökmüşvebirzamanlarAhad’amalikâneolmuşbina,çekilmeyibekleyen,çürümüşbirdişedönüşmüştü.Doğrusu,Enderbanabundandahabüyükbiriyilikyapamazdı!İçimdekioncanefreterağmen,benbileböylesinekusursuzbiryangınçıkaramazdım.
Çardakvehangar,bıraktığımgibiduruyordu.Hattazayıfadamıncesedininçıkarıldığıçukurbileduruyordu...Hangarınkapısınıaçtımveiçindekiherşeyingitmişolduğunugördüm.Kandalıyağmacıları,ellerinenegeçersealıpgötürmüşlerdi.Bencehangarıdaparçaparçasöküpgötürebilirlerdi!Çünkübenitekilgilendiren,depoydu.Kapağındakikilit,büyükihtimallepolistarafındankırılmıştı.Yinedeolağımkapağıduruyordu.Yağmacılarınonusöküphurdadiyesatmamışolmasıilginçti.Belkidekorkmuşlardı.Ahad’ınlanetiniüzerlerineçekmemekiçindepodanuzakkalmayaçalışmışlardı.
Kapağıikielimlekaldırdımvedepoyagidenilkbasamağaadımımıattım.Merdiveniağırağırinip,birçakmakyaktım.Yağmacılarkonusundayanılmıştım.Depoyudaboşaltmışlardı.Vantilatörlerivekameralarıalmışlardı.SadeceRastin’inodemirkovaylakırdığıkamerayıbırakmışlardı.Duvardakisaatidealıpgötürmüşlerdi.Tabiikidüzeneğiyleoynamışolduğumutahminedemezlerdi.Kimbilirartıkkimlerinduvarlarındaduruyorvezamanıgeciktiriyordu?
Gülümsedim.Sonundaevimdeydim...Çakmağısöndürdümveolduğumyereçöktüm.Sonradasoğukzemine,yüzüstüyattım.Buhayattailktokadıhangisineyediğimihatırlamıyordumamaben,solyanağımıçevirip,yereyasladım.Kollarımıikiyanımaolabildiğinceaçtımveavuçlarımlatalaşlarabastırdım.Üşüyordumamakesinlikleumurumdadeğildi.Çünkübenevimlekucaklaşıyordum!Gözlerimyaşarıyorduamagülüyordum.Sırtüstüdöndümveheryerimikuşatmışolankaranlığadokunabilmekiçinellerimikaldırıpboşluktagezdirmeyebaşladım.Kahkahalaratıyordum.Cennetiminhavasınıokşuyorvedörtduvarınaçarpıpyankılanankahkahalarımlaiçinidolduruyordum...“Geldim!”diyebağırdım.
“Geldimişte!Döndümsana!Gidecekbaşkabiryerimyok,çünkü!Tanıdığımtekev,sensin!Bildiğimtekşey,sensin...”
Ağladım.Hemdeistediğimkadar!İnsanıngerçeközgürlüğübuydu:İstediğikadarağlayabilmek.Belkibirde,istediğişeyeağlayabilmek...
Okadarazparamvardıkibazıseçimleryapmamgerekiyordu.Birzamanlar,Rastin’inhalkınayaptırdığıseçimlergibi...Yabirşeyleriçecekyadayemekyiyecektim.Yaısınacakyadaaydınlanacaktım...Şişelerivemumlarıseçtim.Sonradasıra,cebimdekiparanınmiktarıylailgisiolmayan,başkabirseçimegeldi.Hücrelerimdekihastalıkmiktarıylailgilibirkonuya:Yabireczanesoyacakyadakendimidepoyakapatıp,morfinsülfatıtamamenunutmayaçalışacaktım.İkisidezordu.Çokzor...Özellikledebireczanesoymak!Çünküoküçücükdükkândaeczacıylayalnızkalmammümkündeğildi.İçindemüşterivarkendemutlakayakalanırdım.Neyapacağımıbilemiyordum.Oysasırfmorfinsülfataulaşabilmekiçinçıkmıştımhastaneden.Enazından,depoyagirenekadaröyledüşünüyordum.Amabelkidebenigerçektençağırmışolanoydu:Depo...Morfinsülfatsadece,cennetimindekoruydu.Dayanabilirim,diyedüşündüm.Kendimiherşeyekapatırvemorfinsülfatıdışarıdabırakabilirim.
Denedim...Amaneçantamdakiantidepresanlarnedederiminaltınainebilmekiçinnefesimitutmaçabalarımbirişeyaradı.Morfinsülfatyoksunluğu,ilkgörüştekörlüktü!Gözleriminekadarkapatırsamkapatayım,geriyedaimaköredicibirışıkkalıyordu.Hiçbirşeyyeterincekaranlıkdeğildi.Vebenkesinlikleyeterinceyalnızdeğildim!Havadakimbilirneleruçuşuyordu?Hangimikroplar?Kimbilirhangimikroskopikcanavarlaryağıyorduüzerime?Belkihiçbirinigöremiyordumamaağzımıheraçışımdabinlercesiniyuttuğumdanemindim.Kenetlenmişdudaklarımaavuçlarımlabastırsambileburnumdanaldığımnefesekarıştıklarınıbiliyordum!
Depoyagirelidahabirhaftabileolmamıştıamaherzamankindençokçiğnenmişhissediyordumkendimi.Sadeceikikez,birkaçşişe,birkaçekmekvebirkaçmumiçindışarıçıkmıştım.İlkindebirsorunyaşamamışamaKandalı’yaikincigidişimdepişmanolmuştum.Tameczaneninönündedururkenvitrinlearamabirigirmişti.BirzamanlarEnder’inçobanlıkyaptığıçocuklardanbiri.Tanımıştıbeni.Amabenonutanımazdangelmiştim.Yinedeyalanımbirişeyaramamışve“Haberinvarmı?”diyebaşlayanbirhikâyeanlatmıştı.HikâyeninkahramanıEnder’divesonundaölüyordu!Zamanındanönceaskeregidip,SüphanYaylası’ndayürürken,birmayınınüzerine,sonadımınıatıyordu.Hiçbirşeydiyememişveçocuğuoracıktabırakıpkoşakoşagirmiştimmağarama.“Mahvoldum!”diyediyevoltaatmayabaşlamıştımiçinde.Çünküoçocuğun,Kandalı’yadöndüğümüherkeseanlatacağındanemindim.Sonradahepsibenigörmeyegelecekti.Benimlekonuşmayavebanadokunmaya!Bunakatlanamazdım.Sadecebendeğil,kimsekatlanamazdı!
Günlervegeceler,deponunbirköşesinesıkışıptitremeklegeçiyordu.İkiduvarınarasınasıkışmış,bütünKandalı’nıntoplanıpüzerimeyürümesinibekliyordum.Geleceklervebeniparçalayacaklardı!Sadecebirzamanmeselesiydi!Aslauyumuyordum.Ayaksesleriniduyabilmekiçinsüreklideponunkapağınıaçıpetrafıdinliyordum.Hemdepodançıkamıyorhemdeoradakaldığımsürece,kapanakısılmışbirfaredenfarkımınolmadığınıbiliyordum.Dünyadansaklandığımyer,dünyayayakalanmakiçinenuygunyerdi!Beni,elleriylekoyduklarıgibibulacaklarvebenioellerlegömeceklerdi!Kandalı’nınbütüninsanlarıbenikuşatacakvebakışlarıyladerimideleceklerdi!Bütünbunlarakarşılıktekyapabildiğim,nefesimitutmakoluyordu.Teksavunmam,nefesimitutup,yaşayanherşeyleilişkimikesmekti!Amaodahiçbirişeyaramıyordu.Çünküokadarkorkuyordumkiiçimekesinlikledönemiyorveasladeriminaltınagiremiyordum.Defalarcadenedim.Belkidesaatlerce!Hiçbirşeyolmadı.Nekalbimlebirlikteattımnedekanımlabirlikteaktım.Veağlamayabaşladım.Deponunbirköşesinde,küçücükolmuşbirhalde,ağlamaktanbaşkabirşeyyapamadım.Sonra
daikiavucumuyüzümegötürüpgözyaşlarımısildimvebaşımıkaldırdığımdaonugördüm:Karanlığıniçindedurangeçmişimi.Biçimsizbirhayvangibikarşımdadikilmiş,bana
bakıyordu.Toynaklarıvardı.Doğmasınıizlediğimobuzağıgibi.İncecikvesimsiyahtüylübacaklarınınüzerindedoğrulmuş,heryanından,plasentayabenzeyenşeffafbirçamurakıyordu.Gövdesi,topraktandı.Veotopraktantaşmışonlarcacesedinellerini,burunlarınıvedişlerinigörebiliyordum.Biryüzüyoktu.Sadece,gözlerininolmasıgerekenyerde,karanlığıniçindeparlayanikikırmızınoktaduruyordu.Ankara’dakibankadagördüğümodijitalpanodakinoktalarınaynısı!Birağzıvebirburnudayoktuamaaldığıhernefesiverişinde,kırmızıgözlerininaltındabirbuharbulutubeliriyordu.Çürümüşkalbininatışı,geçkalmayaayarladığımosaatgibi,birduyuluyor,birkayboluyordu.Dahafazladayanamadımvesıkıştığımikiduvarınarasından,“Hayır!”diyebağırdım.
“Hayır!Sen,benimgeçmişimdeğilsin!Benimgeçmişimböylebirşeydeğil!Bukadarkorkunçdeğil!Benikandıramazsın!Anlıyormusun?Çünkübenbiliyorum,neyaşadığımı!Dahaokadardelirmedim!Okadardadeğil!Benherşeyihatırlıyorum!Hattasadecebenhatırlıyorum!Anlatayımmısanada?Ha?Amabuson!Birdahaanlatmayacağım.Niye,biliyormusun?Çünküneanlatırsam,artıksadeceonainanacağım!Nesananedebirbaşkasına!Sadeceanlatacağımhikâyeyeinanacağım!Anladınmıbeni?”
Veayağakalkıp,geçmişimolduğunuiddiaedencanavarınüzerineyürüdüm.Durmadım.İçindengeçipgittimvebağırabağıraanlatmayabaşladım.Neredenbaşlayacağımbelliydi:
“Babambirkatilolmasaydı,bendoğmayacaktım...”
Okaranlıkta,kendimegeçmişimianlatmak,belkisaatler,belkidegünlersürdü...Yıkılanakadarkonuştum.Yenidendoğrulanakadar!Sesimkısıldıamasusmadım.Geçmişimedairnebiliyorsam,anlattım.Veşimdi,hepsigeçti...Geriye,sadecegelecekkaldı.
Depodançıkıpyürüdümvehangarınkapısınıaçtım.Ağzımdanaldığımbuzgibibirnefesiciğerlerimdeısıtıpburnumdanverdim.Konuştum.
“Neistiyorsan,onuyapacaksın!İnsanlarınburayagelmesindenkorkuyorsun.Tamam!Kendiniyeterincegüvendehissetmiyorsun.Peki!Ozaman,öylebirşeyyapacağızkikimseburayaadımınıatamayacak!Çocukkenokuduğunokitaplarıhatırlıyormusun?Haniohikâyelerdekalelervardı?Etraflarındadahendekler!İşte,bizegerekendebu!İçineatacakbirtimsahımızyokamaolsun!Hendekdeyeter!”
Birkürekbulmalıydım.Kasabayagidenyolaçıktımveyürüdüm.Birinşaatarıyordum.AmaKandalı,değişmemekiçinyeminetmişti.Dolayısıyla,herhangibiryerinde,birinşaatbulabilmekiçinsaatlerceyürümemgerekti.Sonunda,kasabanındiğergirişinde,insanlarınçalıştığıbirşantiyealanıgördüm.Vekesinlikletereddütetmedim.Sadeceyürüdümveinşaatalanınagirdim.Kapısındakitabelayabakılırsa,bircezaeviinşaediliyordu.TamdaKandalı’nınihtiyacıolanşey,diyedüşündüm.Aslında,cezaeviinşaatı,uzmanlıkalanımagiriyordu.Mimarıbulupbirkaçöneridebulunabilirdimamaacelemvardı.Buyüzdendeolabildiğincehızlıyürüyordum.İşçilerikiyanımdangeçipgidiyorvekimsebanabirşeysormuyordu.Üstümdekigiysilerokadarkirliydikibelkidegörünmezolmuştum.Sonunda,ortayasadeceilkkatıçıkmışolan,geleceğincezaevininetrafındabirturatıp,aradığımşeyibuldum.Hattaküreğinyanındabirkazmadaduruyordu.İkisinidealdımveşantiyeninçıkışınadoğruyürüdüm.Kapıdangeçerkenbirsesduydum:
“Nereyegidiyoronlar?”Durabilirdim.Amadurmadım.Çünkübukonulardabirazdeneyimimvardı.Yıllarönce,
Yadigârdayanımdaarabasıyladurupbanabirtakımsorularsormuştu.Sonradabenialıpodeliğesokmuştu.Birdahaöylebirşeyyaşamakistemiyordum.Yürümeyedevamettim.Amasesdepeşimdengelmektekararlıydı:
“Baksana!Lan,sanadiyorum!”Bununüzerinedurdumvedöndüm.Adamlaaramızdaellimetrekadarbirmesafevardı.
Bağırdım:“Bircenazemizvarda!Gömelim,getireceğim!”Nediyeceğinibilemeditabii.Aradığımfırsatdabuydu.Döndümveyürüdüm.Yeniden
sesiniduyduğumdaysa,artıknedediğianlaşılmıyordu.Belki“Başınsağolsun”diyor,belkideküfrediyordu.Farketmezdi...
Çarşıdangeçerken,üzerimdebirağırlıkhissettimvenedeniniderhalanladım:Herkesbanabakıyordu.Özellikledegiysilerimevesaçlarıma.Kimbilirkaçgündüryıkanmıyordum?Neredençıktığımıdüşünüyorolmalılardı.Yabirbirlerine,“Kimlanbuherif?”diyesoruyoryadadünyanıngidişatındanşikâyetediyorlardı:“Serserilerbastıilçeyi,amınakoyayım!Tipebak!”Amahiçbiriyleilgilenmedim.Sadeceyürüdüm.Birara,eczaneninönündengeçerkenyavaşladım.Ancakkürekyadakazmaylabirsoygunyapamayacağımiçinyenidenhızlandım.Kandalı’yıgeçip,TozSokak’agirdimvedurdum.
Etrafımabaktımvehangarıiçinealanbirdairehayalettim.Amasonra,daireninçapınıevidekapsayacakbiçimdegenişletmekzorundaolduğumudüşündüm.Belkiartıkyağmalanacakbirtarafıkalmamıştıama,kendimdenbiliyordum,enkazlardaimaçocuklarınilgisiniçekerdi.Dahadaönemlisi,baharaylarındaKandalı’ya,bölgeninheryerindenkovulmuşorospulargelir
vekendileriniayaküstüsatacakyerararlardı.Evinçevresiniyadahangarıkullandıklarındanemindim.Çünküetraftaiçkişişelerivekullanılmışprezervatiflergörmüştüm.Demekkikusursuzbiryalnızlıkiçinevidedaireyedahiletmeliydim.Dolayısıyla,beni,dünyanınbütüninsanlarındankoruyacakolanhendek,tamdadurduğumyerden,yaniTozSokak’ınevinbahçesinekarıştığınoktadangeçecekti.Hendeğikazmakaylarsürecektiamaumurumdadeğildi.Oncayıllıkmidebulantımınyanındabirkaçayınneönemivardı?
Küreğiyereattımveikielimletuttuğumkazmayıbaşımınüzerinekaldırıpilkdarbeyiindirdim...Beşincidarbede,aklıma,zayıfadamıgömmekiçinaçtığımçukurgeldiveunutmakiçindahadahızlandım.Toprağıvurdukçaparçaladımveparçaladıkçatopraktanbaşkabirşeygörmezoldum.Nezayıfadamkaldınedebirağrım...
Ogün,birdozergibiçalıştımveyaklaşıkdörtmetrelikeniolanTozSokak’ınüçmetresiniyarıpgeçtim.Hendeğiminenide,derinliğideikimetreolmalıydı.Sonrasında,zemininetaşdöşeyecekvebiryerdensubulup,içinidolduracaktım.Oişiçinde,biritfaiyearacıçalmanınuygunolduğunudüşündümamasonraaklıma,dahabireczanebilesoyamadığımgeldi.“Olsun!”dedim.“Suyubulurum!Hattamuşambadabulurum!Taşyerine,onudöşerimiçine!Amaşimdi,artıkdinlen!Gitevine,yat...Açsınama,değilmi?Gelozamanbenimle!”
Dünyanınengüzelkızınınhangiyemeğidahaçokseveceğinekararveremediğimiçinlokantalarınönündevoltaattığımogünüçokiyihatırlıyordum.Hattabanaacıyıp“Gelbirçorbavereyim”diyengarsonunhangilokantanınkapısındadurduğunudahatırlıyordum...Koşakoşaönünegittimveiçerigirdim.Girergirmezdeogarsonugördüm.Tamkonuşmakiçinağzımıaçmıştımkiderhalüzerimeyürüyüp“Çık!Çık!Çık!Dışarı!Hadi!”demeyebaşladı.Uzattığıeliylebanadokunmamasıiçingeriçekildimvelokantadançıktım.Garson,kapıdakalmıştı.Amahâlâgözgözeydik.
“Nevar?”dedi.“Neistiyorsun?”“Açım!”“Varmıparan?”“Yok!”“Ozaman,yürü!”dedi.“Hadibakayım!”Öncegözlerininiçinebaktım.Sonradaarkamıdönüpcaddeyigeçtimvekarşıkaldırıma
oturdum.Anlaşılan,sadeceçocuklaraacıyangarson,hâlâlokantanınkapısındaduruyorvebanabakıyordu.Eliminaltındatoprakyoktu.Olsa,onuyerdim.Amatalaşvardı.Bendekaldırımdakitalaşlarıavuçlayıp,garsonabakabaka,ağzımaattım.Bununüzerine,sankiiçeridençekilmişgibiderhallokantayagirdi.Bende,gösteribittiğiiçin,ağzımdakitalaşlarıtükürmeyebaşladım.
İkidakikasonra,birelimdeyarımekmek,diğerindekaşıkla,kaldırımdaoturmuş,çorbaiçiyordum.Birazdahadayanabilirsem,hayatımkesinliklebirdüzenegirecekti.ÇünküKandalı’nındelisiolmamaazkaldığınıhissedebiliyordum.GördüğümkadarıylaKandalıdeliliğindekontenjanboşluğuvardı.Veyeterinceuğraşırsamomakamaoturabilirdim.Sonuçta,kasabalardadelidoyurmak,şehirlerdegüvercinbeslemekgibibirşeydi.ÜstelikKandalılılardanbiralacağımvardı!Birzamanlareğitimimekatkıdabulunmakiçinaralarındatoplamayasözverdikleriparakadarbirborçlarıvardıbana!Amaşimdilik,çorbadayeterdi...Tambunlarıdüşünüyordumkiarkamdanyürüyüpgidenikikadınınkonuşmasınıduydum.Biridiğerinesoruyordu:
“Ahad’ınoğludeğilmibu?”Neyazıkkiyanlışhatırlanmayacakkadarünlüydüm!Diğerkadındabaşkabirsoruylayanıt
veriyordu:“Ahaddakim?”Osoruyuda,boşkâseyialmakiçinyanımagelmişolangarsonabakarakben
yanıtlıyordum:“Daha!”Vebirçorbadahaiçtim.Boşkâseyigarsonaverip,pantolonumutokatladım.Üzerime
yapışmıştalaşlardökülürken,insanlarınbanabakmasınıkesinlikleumursamadım.Çünküaramızdabirhendekvardı.Düşüncesibileyetiyordu!
Sıra,birdelideolsam,Kandalılılarınbanaveremeyeceğibazışeylerialmayagelmişti.Ellerimicebimesoktumvekaldırımdailerlemeyebaşladım.Benitakipettiklerinifarkettiğimikiçocuğadönüp“Dikkatedin,düşersiniz!”dedim.Gerçektende,biradımdahaatsalar,etrafımdakihendeğedüşüpboğulacaklardı.Amaçocuklarkördüvehiçbirşeyanlamadılar.Yinedepeşimibıraktılar.
Sonradabirazyürüyüpkuyumcuyagirdim.Anneminkolyesinisattımveparasıylabirkartonsigaraaldım.Böylece,anneminmeleği,dumanolupiçimdegezdi.
Sonradabirazyürüyüpeczaneyegirdim.Yarabandıistedim.Kazmavekürekleboğuşmaktanavuçlarımsutoplamıştı.“Başkabirşey?”diyesordueczacı.Gözlerimadamınardındakicamlıdolaplardaonuararken,adıdiliminucunakadargeldiamasöyleyemedim.
Sonradabirazyürüyüpdüştüm...Kalktımvebirazdahayürüdüm.Sonrabirdahadüştüm.Birdahakalktım,yürüdüm.Vebirdahadüştüm.Paranınkalanıdaöylebitti.Düşekalka...Elimdebirşişevotkayla...Anneminmeleğiancakbukadarınayetmişti:Tütün,tedavivesarhoşluk.Yinedeannemdendahaçokişeyaramışolduğukesindi!
Sonradabirazyürüyüpmezarlığagirdim.Bulamayacağımıbilebile,Cuma’nınmezarınıaradım.Hattabenimlekonuşmayacağınıbilebileonayalvardım.Vesonuçta,gecedenbaşkabirşeyolmadı.Bendegidipkendimidepoyakapattım.Yadatersioldu.Depoyukendimekapattım.
Hendekinşaatımınikincigünüydü.TozSokak’ıdeşmekiçinuğraşıyordum.Kazmaylaişimbitmiş,sıraparçaladığımtoprağıküreklealıpatmayagelmişti.Ancakellerimtitriyordu.Belkiyorgunluktan,belkidesoğuktan...Küreğizortutuyordum.Yinededurmanınzamanıdeğildi.Nasılolsa,hendekbitince,hayatımınsonunakadardinlenebilirdim.Alnımdakiteri,elimintersiylesilipgökyüzünebaktım.Amagüzelolanhiçbirşeygöremedim.Bununüzerine,derinbirnefesaldımveküreğitoprağasapladım.Dizlerimdengüçalıp,kalınbirtopraktabakasınıkaldırdımveiçindedurduğumçukurundışınaattım.Birelarabasınaihtiyacımolacak,diyedüşündüm.Sonradaküreğiyenidentoprağasaplamaküzerebaşımıeğdimveayaklarımınucunda,yarısıgömülmüş,kapağıkapalıbirşişegördüm.Eğildim.Amabirdenaklıma,bununbirtuzakolabileceğigeldi.Derhaldoğrulupetrafımabaktım.Belkidebendepodayken,Kandalı’danbirilerigelmişvebuşişeyigömmüşlerdi.Eğeröyleyse,yakınlardabiryerdebeniizliyorolmalılardı.Hattaşişeninaltındamutlakabanazararverecekbirşeyvardı!Ender’idüşündüm.Bastığıomayını!İşte,benimmayınımdabuydu!Belkide,yıllarönceEnderkoymuştu!Şişeyiçekipalacakvepatlayacaktım!Nedenbilmiyorum,amaoanölmekçokmantıklıgeldi.Belkide,birazöncegökyüzünebaktığımdagüzelolanhiçbirşeygöremediğimiçin...
Şişeyiboynundanyakalayıpçektim.Ancakhavayauçmayıbeklerken,elimdekişişeyleöylecekalakaldım.İçindebirkâğıtolduğunufarkettim.Kaldırıpgüneşedoğrututtum.Kâğıttabirtakımçizgilervardı.Eğerbütünbunlarbirdenizdegerçekleşmişolsaydı,buşişeveiçindekikâğıt,yardımisteyenbirkazazedeyeaitolurdu.Romanlardakigibi...Amakaradaydık.Kazazedelerinhiçbirşanslarınınolmadığıyerde...Şişeninkapağınıaçıp,kâğıdıçıkarmayaçalıştımamaolmadı.Bununüzerine,hendektençıkıpşişeyiyereattımveüzerineküreklevurupkırdım.Camparçalarınınarasındançektiğimkâğıdıalıralmaz,Ahad’ınelyazısınıtanıdım:
Allahım...Unutamıyorum.Beniaffet.Eğeraffetmiyorsanda,biribulsunbukâğıdı.Sanayalvarıyorum.
Hepsibukadardı.Nedüşüneceğimibilemiyordum.Ahad’ınsarhoşluğubirsırdeğildiamaaffedilmekiçinAllah’ayalvardığınıhiçduymamıştım.Kâğıdıçevirdim.Arkasındabirkrokivardı.Ahad,arazininplanınıkabacaçizmişveTozSokak’ınüzerindekibirnoktayıçarpıylaişaretlemişti.Yanınada,Ağaçyazmıştı.Güldüm.Bukrokiyiçizerken,gerçektendesarhoşolmalıydı.Çünküoağacınhangisiolduğunusadeceikimizbilirdik.TozSokak’ınikiyanındakikavaklarınarasında,yalnızbirtanezeytinağacıvardı.Vebizkavaklarıgörmezdengelipsadeceona“ağaç”derdik.Ahadda,alışkanlıktanolsagerek,öyleyazmıştı.Herhangibirininbukrokiyiçözmesimümkündeğildi.Amaneyazıkkibençözebiliyordum.Hattabudünyada,buresmebakıpbirşeyleranlayabilecekolantekkişiydim...Amaanlayamadığımbirşeyvardı.Birkâğıtalıpböylecümleleryazmak,sonradabirşişeniniçinekoyuptoprağagömmek...BunlarkesinlikleAhad’ınyapabileceğişeylerdeğildi.“Asla!”diyordum.“Olamaz!”Belkidehayalgörüyorum,diyedüşünüyordum.Çünkügerçektendeinanılırgibideğildi.Ahadburadaduracak,elleriyletoprağıkazacak,sonradabuşişeyigömecek!Kesinliklemümkündeğil!Hem...Vebirdengözleriminönündebirsahnebelirdi!Yıllarönce,dünyanınengüzelkızınayemekalmakiçinsabaherkendenkalkıpevdençıktığımdaAhad’ısandalyedesızmışolarakgördüğümsahne...Tamdadurduğumyerdeoturuyorvegeceboyuncatoprakyoluizlemişgibigörünüyordu.Gözlerimikapatıposahneyi,bütünayrıntılarıyla,zihnimderesmetmeyeçalıştım.Birşeyarıyordumamabulamadım.Osahnedebirşişegöremedim.Sızmıştıveçevresindebirşişeyoktu.Çünküsabahakadariçipboşalttığı,sonradabukâğıdıiçineattığı
şişe,iştebuydu!Birazönceküreklekırdığımşişeydi!Üçparçayaayrılmış,topraktayatıyordu...GerçektendebuyazıvekrokiAhad’aaitti!Vegerçektendebenbabamıtanımıyordum.
Artıkbirkararvermemgerekiyordu.YaAhad’ıyenidenhayatımasokacakyadakâğıdıburuşturupatacaktım.Hangisidoğruolandı?Birkararvermemçoksürmedi.Çünküçocukluğum,DordorveHarminadındaikikorsanlageçmişti!
Elimdekikâğıdabakabakayürüdümvezeytinağacınınhizasınageldim.Krokidekiçarpı,ağacahayliyakındı.Toprakyolunsınırında.Ahad’ınişaretlediğinoktanınüzerindeduruyordum.Etrafımabaktım.Gözümefarklıgelenhiçbirşeyyoktu.Demekki,babamınaffedilmekiçinyalvarmasınanedenolanşey,herneyse,altımdaduruyordu.Unutamadığınevarsa,toprağınaltındaydı...
Kâğıdıcebime,Cuma’nınkurbağasınınyanınakoyup,kazmayabaşladım.Hemkazıyorhemdeneylekarşılaşacağımıdüşünüyordum.AmaAhad’ınnesakladığınıtahminetmekmümkündeğildi.İçinesığdıracağıçukurubulsa,dünyayıbilegömüpsaklamışolabilirdi.Dolayısıyla,herşeyehazırdım.Sadecekazıyordum.Nefesalmadan...Hayatımboyuncaaldığımnefesleryetiyordu...Herharfindenvicdanazabıtaşanocümleleridüşünüyorveterliyordum.Biryandanda,karşımaoşişeyiçıkarantesadüfünamınakoymanınbiryoluvarmı,diyedüşünüyordum!Amasonraaklımahendekgeliyordu.Onunlauğraşmamgerekirken,kendimiboşunayorduğumiçinsinirleniyordum.Ayrıca,Ahad’ınunutamadığışeyneolabilirdiki?Öylebirşeyolabilirmiydi?ÇünkübenimtanıdığımAhad’ın,kesinliklevicdanıyoktu.Varsadabanadenkdüşmemişti.Nehissettiğimiyadabundansonrahayatımınneyebenzeyeceğinibilmiyordum.Sadeceküreğitoprağasaplıyordum.Vebirdenbirsesduydum.Metalinmetaleçarpmagürültüsü!
Dizleriminüstüneçöküpellerimletoprağıaraladımveonugördüm:İkikapılımetalbirdolap.Toprağıniçindeyatmış,öyleceduruyordu.Sıradanbirdosyadolabınabenziyordu.Boyu,enazbirmetreydi.Kendisigibimetalolantokmaklarınasaldırıpkapılarınıaçmayaçalıştımamakilitliydi.Ayağakalkıpküreğikaptımveolancagücümlevurdum.Amahiçbirşeyolmadı.Tekrarvurdumvebudefakapılardanbiri,içinegöçtü.Böyleceikikapı,hafifdeolsaaralandıvegeriyeküreğindemirinioboşluğasokupkanırtmakkaldı.Kemikkırılmasınabenzerbirsesçıktıveküreğifırlatıpattım.
Yenidendizleriminüzerineçöküp,çukuruniçineuzandımvedolabınikikapağınıbirdenaçtım.Sonradagülmeyebaşladım.Çünkühayatımda,hiçdefinebulmamıştım!Ahad’ın,insankaçakçılığındankazandığıbütünpara,elleriminucundaydı.Şeffaftorbalarıniçinde,destedesteduruyorvebanabakıyorlardı.Torbalardanbiriniçekipaldımvehavayakaldırıpbaktım.GülüyorveAhad’lakonuşuyordum:
“Bumu,unutamadığınşey?Bütünozavallılarınsırtındankazandığınparamı?BununiçinmiyalvarıyordunAllah’a,seniaffetsindiye?”
Sonrabirdenyüzümündeğiştiğinihissettim.Öncedudaklarımkapandı,sonradagözlerimyaşardı.Artıkgülmüyordum.Ahad’ıdüşünüyordum.Belkidegerçektenpişmanlıkiçindeyaşamıştı.Hattayaşadığıhayattanutanmışbileolabilirdi.Oinsanlarınçaresizliklerindenkazandığıparayadokunmamışvesaklamıştı.Buparayıharcamakistememişti.Hattasarhoşolduğubirgece,kendiniokadarkötühissetmiştiki,birileribuparayıbulsunveonubuyüktenkurtarsın,istemişti.BelkidegerçekAhad’lahiçkarşılaşmamıştım.Peki,bendokunacakmıydımbuparaya?Kesinlikleevet,çünkübenherzamankiGazâ’ydım!
Torbalarıtekertekerçıkarmayabaşladım.Amaokadarçokvardıkidolabıçekipalmanın
dahakolayolacağınıdüşündüm.Sonrasında,onlarcakezgidipgeleceğime,bütünparayıdolabısürükleyerekhangaragötürebilirdim...Yenidenküreğialıpetrafınıkazmayabaşladım.
Yarımsaatsonra,çukurunbirtarafınakısabirrampayapmayıbecerebilmiştim.Dolabıtutupçekecekveçukurdançıkaracaktım.Eğildimvekapaklarıaçıkolandolabıikielimlesıkıcakavrayıpçektim.Zorlukladaolsakımıldatmayıbaşardım.Gerigeri,küçükadımlaratarakyerindenoynattımverampayıçıkmayaçalıştım.Tekbaktığımyer,dolabıniçiydi.Herçekişimde,hafifçehareketedenparatorbalarınıizliyordum.Sonragözlerim,dolabınçıktığıçukurakaydı.Dolaptangeriyekalanboşluğa...Azdaolsaiçinigörebildim.Vebirdendurupbaşımıkaldırdım.Gökyüzünebaktım.Birbirinegirmişbulutlargördüm.Dolabıhâlâbırakmışdeğildim.Ağırlığınıbütünvücudumdahissediyoramahareketedemiyordum.Sadecebulutlarabakıyordum.Onlardanbaşkahiçbirşeyigörmekistemiyordum.Amaonlarıdagörememeyebaşladımçünküyaşlargözlerimidoldurmuştu.Baktığımgökyüzütitriyordu.
“Tabii...”dedim.“Tabii...Tabii...Başkatürlüolabilirmiydi?”Hernekadarhiçistemesemdebaşımıeğip,yenidenoçukuraveiçindekikemiklere
baktım.Gökyüzündekibulutlargibi,birbirinegirmişkemikparçalarına.Vebağırmayabaşladım.
“Aaaaaa!”Vedolabıçekmeyebaşladım.“Aaaaa!”Vedolabırampadançıkarmayaçalıştım.“Aaaaa!”Vedolabıtoprakyolaçıkarıpsustum.Çukuradoğrutekadımattımveherşeyigördüm.
Sonradaderhalgeriçekildimvegözlerimikapadım.Amaneyazıkkibenbirsatrançoyuncusuydumvegördüğümhersahne,benistemesemdezihnimekazınıyordu.Meğerbütünbupara,altındakinibulanlarabirödülmüş,diyedüşündüm.
Uzunzamanönce,etleritopraktarafındankavrulmuşvekemiktenibaretkalmışikiceset...İkibüklümolmuşveyanyanayatanikiiskelet.Giysilerihâlâüzerindeydi.Tozabulanıpzamaniçindeerimişleramaduruyorlardı.Elveayakbileklerindengeriyenekaldıysa,etraflarındazincirlervardı.Bellikiöncebağlanmışsonradaöldürülüpgömülmüşlerdi.VebütünbunlarıAhadyapmıştı!Hiçbirşeyhissetmiyordum.Sadece,gözlerimkapalı,başımısallıyordum.“Tabii!”diyordum.“Tabii!Nebekliyordunki?Güzelbirşeygörmeyimi?Demingökyüzünebaktın,görebildinmi?Zavallılarınsırtındankazandığıparayıunutamıyormuş,değilmi?Senisalak!Alişte,unutamadığışeylerorada!Açartıkgözünü,aç!”
Olduğumyereçöktümvegözlerimiaçtım.Heryanımtozoldu.Önümdekiodolabaveçukurabakabaka,Ahad’ıdinledim.TozSokak’ıasfaltlamayagerekolmadığınısöyleyensesiniduydum...Hepbaşımısallardım.“Evet,baba,doğru”derdim.“Haklısın,negerekvar?”İşte,yinesallıyordumbaşımı.Bukadarzamandansonrapekdebirşeydeğişmemişti.Bizimbirtanezeytinağacımızvardı.Sadeceona,ağaç,diyorduk.Çünkübenöylediyordum.Çünküonubendikmiştim.Orospuçocuğubanaorayıgöstermişti!“Burayadik!”demişti.Hepsidegözleriminönündevekulaklarımınetrafındauçuşuyordu.Herşey!Otoprakyoldaoturmuşbiziseyrediyordum.Birzeytinağacıdikençocukla,elinionunomzunakoymuşbabasınıseyrediyordum.Ozamanlar,ben,Ahad’ıseviyordum!Ondanbaşkakimsemyoktubenim!Odaöylederdi:“Bizim,birbirimizdenbaşkakimsesizyok!”Bendebaşımısallardım.Şimdiyinesallıyordum.Galibabirazdaağlıyordum.Amaçokaz!Çünkü“Ağlama!”derdi.“Ağlamayacaksın!”Bendehemensilerdimgözyaşlarımı.Galibabuyüzden,özgürlük,denince,
aklımahep,insanınistediğikadarağlamasıgeliyordu.Ellerimtitriyordu.Soğuktanyadayorgunluktanolmadığınaemindimartık!Yıllarcabucesetlerinüzerindemikoşupoynamıştım?Yaannem?Onunhaberivarmıydıbuölümlerden?Belkidebuyüzden,kaçmakistemiştiAhad’dan!Birkatilolduğunuöğrendiğikocasındankaçıpkurtulmakistemişti...Amabendendekurtulmakistemişti,değilmi?Oda,enazAhadkadaracımasızdı!Hattabelkideannemöldürmüştübuinsanları!Nedenolmasın?Kendiçocuğunudiridirigömmeyidüşünmüşbiriiçinherhangibiryabancıyıöldürmeknekadarzorolabilirdiki?“Hayır!”diyebağırıyordum.“Hayır!Benonlargibiolmayacağım!”Gerçekneyse,ortayaçıkmalıydı!Kimbilirbuinsanlarınaileleri,onlarınekadararamıştı?Artıkherşeyinbilinmesigerekiyordu!“Yeter!”diyebağırdım.“Bukadaryeter!”Polisegidecektim.Jandarmaya!Savcıya!Buinsanlarınkimolduğunubulun,ailelerinehaberverin,diyecektim.Ben,hayatımdadahafazlacesetistemiyorum,diyecektim.Dahafazlakaranlıkistemiyorum!Hattakaymakamagidecektim!“Birşeyeihtiyacınolursa,buradayız”demişti.Evet,birihtiyacımvardı!Artıkvardı!Buarazidetekbirsırbilekalmamalıydı!İhtiyacımolanşey,gerçeklerdi!Gerekirse,insanlarabiledokunabilirdim!Onlaradokunurveyalvarırdım!“Banayardımedin!”derdim.“İşte,cesetlerbunlar!Şimdibananeolduğunuanlatın!Bananeoldu?Hayatımaneoldu?”
Ayağakalkıpçukuradoğruyürüdüm.“Buradabekleyin!Geliyorum!Siziçıkaracağımoradan!Herşeybitecek!”diyordumbiryandanda...Amabirdensustum.Çünküağzım,gördüğümbirşeyledolmuştu.Olduğumyerdeçakılıpkaldım.Belkideaslagörmememgerekenbirşeydi.Amaartıkçokgeçti.Çünküoçukurafazlayaklaşmışveiskeletlerdenbirinisaranokumaşparçasınıgörmüştüm.Yeşildi...Üzerindemorçiçeklervardı...Anneminotekfotoğrafındakielbisesiyleaynıydı!
“Öğrenipdeneyapacaksın?”derdiAhad.“Mezarınınyeriniöğreneceksindeneolacak?”Sonradabenısraredince,“Birköyde”derdi.“Köyünbirinde...Gitsem,bulamamşimdi!”Doğduğumgece,annemimezarlıktayakalamışvebenikucakladığıgibihastaneyekoşakoşagötürmüştü.Sonradakarşısınaçıkanilkbeyazönlüklüye,mezarlıktakarısınınölmeküzereolduğunusöylemişti.BirambulansgidipgelmişveAhad,annemincesedinebakıp,“Oğlumasahipçıkın!”demişti.Vedahagünaydınlanmadan,annemigömmeküzerealıpgötürmüştü.NeKandalı’dakicamiyinedemezarlığınıaklınagetirmişvekendinibilmezbirhalde,kamyonlasaatlercegitmişti.Sonradabirköyegiripcenazenamazınıkıldırmışveoradagömmüştü.Ahad’ınhikâyesibuydu!“Kimseduymadı!”derdi.“Kimse,annenin,seniöldürmeyeçalıştığınıöğrenmedi.Sendesakınsöyleme!Bubizimsırrımız.Anladınmıbeni?Senbil,yeter!”
Benbileyim,yeter!Anneminbeniöldürmeyeçalıştığınısadecebenbileyim,yeter!Öylemi?Bağırıyordum:
“ÖylemiAhad?Bendenbaşkakimsebilmesin,öylemi?Pekibukadınkim?Annemdeğilmi?”
Sesimağaçlaraçarpıpgövdelerinisarsıyorvekurumuşdallarındakisonyapraklarböyledökülüyordu.Uçuştukçadağılıyorveyeşilelbiselikadınınüzerinekonuyorlardı.
“Ahad’ınhikâyesi!”diyebağırıyordum.“Nasılinandım?Nasılinanabildim!”Gözyaşlarımağzımdaniçerigiriyorveonlarıbirermorfinsülfatkapsülügibiyutuyordum.
Artıkhiçbirşeybilmekvehiçbirşeygörmekistemiyordum.Dizleriminüzerineçöküp,çukurunkenarındabirikmişolantoprağıitmeyebaşladım.Avuçavuçitiyordumtoprağı!Bağırabağıraveağlayaağlaya!“Bizburadaölülerideğil,çukurlarıgömeriz!”diyordum.“Anne!”diyordum.“Ahad!”diyordum.Başımısallıyordum.Anneminhemenyanındakiiskelete
bakıp“Sendekimsin?”diyesoruyordum.Pantolonunugörüyordum.Gömleğini...Birerkekolduğunuanlıyoramahiçbirşeydüşünmemeyeçalışıyordum.Anlamamakiçinbaşımısallıyordum.Cebimdenanneminfotoğrafınıçekipçıkarıyorveçukuraatıponundaüstünükapatıyordum.Tekisteğim,herşeyigömmekveunutmaktı.Herşeyinüzerinetopraktanyapılmışbiryorgançekmekvekonuyukapatmak.Artıkonlarıgörmüyordum.Nebileklerindekizincirleri,nekumaşları,neanneminfotoğrafını,nekemiklerinedekafataslarını!Toprakparçalarınıüzerlerineöylesinehızlıyığıyordumkidengemikaybedipyüzüstüdüşüyordum.Heryerimtoprakoluyordu.Tırnaklarımıniçi,saçlarımındipleri,dişleriminarası,heryerim!
TozSokakeskihalinedönenekadardevamettimveçukurukapadım.Yapmamgerekensonbirşeykalmıştı.Ahad’ınkâğıdınıcebimdençekipağzımasoktumveağlayaağlaya,dişlerimleöğütebildiğimkadaröğütüpyuttum.Nefesnefeseydim...
Alnımdakiteri,elimintersiylesilipgökyüzünebaktım.Amagüzelolanhiçbirşeygöremedim...Doğrusu...Çirkinolanbirşeydegöremedim.
Birbankadaoturmuşveelimdekiküçükkâğıttakinumarayabakaraksıranınbanagelmesinibekliyordum.Yanımda,ikibüyükçantavardı.İçleri,Ahad’ınparasıyladoluydu.Yapabileceğimenmantıklışeyin,bütünparayı,açtıracağımbirhesabayatırmakolduğunudüşünmüştüm.Aslında,TozSokak’takioçukurdagördüklerimiunutmakiçin,süreklibirşeylerdüşünüyordum.Başkaşeyler...Enazından,deniyordum.Babamın,annemivetanımadığımbiriniöldürmüşolduğugerçeğiyleyüzleşmekgibibirniyetimyoktu.Çünküböylesibirkabullenişsokağınagirdiğimtakdirde,annemleyanındakioerkeğinsevgiliolabileceğigibibirçıkmazlakarşılaşabilirdim.Hattababamın,gerçekte,oadamolduğuihtimaliyleörülmüşbirduvarabileçarpabilirdim.Çünkübuihtimal,yaşadığısüreceAhad’ınbanakarşıtakınmışolduğudengesiztutumlamükemmelbiçimdeörtüşüyordu.NedeolsaAhad,bana,daima,“Öldürsemmi,sevsemmi?”diyesorangözlerlebakmıştı.Osolukmavigözlerle!Benimkilergibi!Amayaannem,başkabirçiftmavigözbuluponlaraâşıkolduysa?İşte,yinekendimehâkimolamamışvedüşünmeyebaşlamıştım.Oysakanımda,bunlarınhiçbirinidüşünmememisağlayacakkadarmorfinsülfatdolaşıyordu.Amademekkiyetmiyordu!
ÖnceparatorbalarınıhangarataşımışsonradakudurmuşbirköpekhızıylaKandalı’yagidip,bulabildiğimenbüyükçantalarısatınalıpdönmüştüm.Sonradaikiçantayısürükleyesürükleye,TozSokak’ıgeçipkasabayolunaçıkmışvebeklemiştim.Yarımsaatlikbirbekleyişinsonundaönümdengeçentaksiyidurdurmuşvenereyegideceğimizisoranşoförüngözlerininaçılmasınısağlayanokelimeyisöylemiştim:“İzmir!”
İkibuçuksaatlikbiryoldansonra,hayatınınenkârlıişiniyapmışolanşoföreparasınıvermişvearabadaninmiştim.İndiğimyer,ogünekadarsadeceadınıduymuşolduğum,şehrinenbüyükotelininönüydü.Varolmayanbirordunungeneraligibigiyinmişolankapıdakiadam,görüntümnedeniylebeniiçerialmakistememişamauzattığımbanknotlarınsusturucubiretkisiolmuştu.Aslındakonusadece,nasılgöründüğümdeğildi.Öylebirkokuyordumkitaksişoförüyolboyuncacamlarıaçıktutmuştu.Resepsiyondakizorunlusohbettensonra,oteldekalabileceğimeiknaolabileceklerikadarbirönödemeyleodayaçıkabilmiştim.Bütünbunlarızorlanarakdaolsayapabilmemisağlayantekbirşeyvardı:Enyakınzamandakavuştuğumuhayalettiğim,morfinsülfat.Bu,öylesinebirhayaldikibana,ikibuçuksaatboyunca,birinsanla,otaksikadardarbiralandayalnızkalmagücünüverebilmişti...Odada,olabildiğincehızlıbirduşalmışveçantalarlabirlikteyenidendışarıçıkmıştım.Bindiğimtaksiye,“Bireczanearıyorum”demişveeklemiştim:“Birazacelemvar!”Gerçektendevardıçünküartıkdayanamıyordum.HemTozSokak’taolanlarıdüşünmek,hemdebirinsanlayalnızkalmakbenimahvediyordu.Titriyordum.Heryerimağrıyordu.Gözlerimbile...
Şoföre,“Aradığımilaçburadadayokmuş!”diyediyeyeditaneeczanegezmiştim.Hiçbiride,morfinsülfatıreçetesizsatmayıkabuletmiyordu.Amasonunda,sekizincieczacı,“M-Eslonyokamamuadili,Skenan-LPvar.İnternettenbirmüşterimiziçinsiparişetmiştikamasonragelipalmadı.Fiyatıbirazyüksektabii...”demişti.Bendesinirlegülmüştüm.Yasadışıbirişyapmakiçinbukadaruzuncümlelerkuraneczacıyabakarak...TamsekizkutuSkenan-LPalmıştım.Gezdiğimhereczaneiçinbirtane!M-Eslon’unetiketfiyatınınüçkatına...
Veeczaneyletaksiarasındakikısakaldırımparçasınınüzerindeattığımilkadımda,kutulardanbiriniparçalamış,ikinciadımdaplastikkorumayıyırtıpbirkapsülçekmiş,üçüncüadımdakapsülü,sadeceyutkunarak,susuzyutmuşvedördüncüadımda,başkabirinsanolarakarabayabinmiştim.
Ancakşimdi,otekkapsülünhiçdeyeterliolmadığınıdüşünüyordum.Hattabirtanedahaalmaküzerecebimdekipaketeuzanıyordumki,elimdekikâğıttayazannumarayı,birininyüksekseslesöylediğiniduydum.Veznedensesleniyorlardı.Oanaklıma,Bedri’ylegirdiğimizobankadakiyaşlıadamgeldi.Veoneyaptıysa,bendeaynısınıyaptım.Sessizcebekledim.Çünkükimseylekonuşmayahazırdeğildim.Dijitalpanodabenimkisönüpbirsonrakinumarayandığında,yerimdenkalktımveotomatınkarşısınageçipyenibirsırafişialdım.Sonradayerimegelipoturdum.
Oyaşlıadam,kalabalığıniçindekalmayadevametmekiçinyenibirnumaraalmışvebeklemeyedevametmişti.Tekderdi,yalnızlıktanağırağıröldüğüevinedönüşünübirazolsungeciktirmekti.Hattaobankadabeklerkenbirileriylekonuşmak...Belkide,bana“Kaçagidiyorsun?”diyesorduğunda,ogüniçindeilkkezkonuşmuştu.Okadaryalnızdıkibütüngünüsessizlikiçindegeçmişvekendisiylekonuşacakbirinsansesiduymakistemişti.Amabendeokadarhastaydımkikimsebenimlekonuşsunistemiyordum.Oyaşlıadamınaksine,kimseninsesiniduymakistemiyordum.Çünkübirazdan,oveznedekilerinburnunaikiçantaparayıdayayıncabolbolkonuşacağımızdanemindim!Belkikendimiyenidendepoyakapatsam,kimseylekonuşmayabilirvesessizlikiçindeölmeyibekleyebilirdim.Amaartıkodaimkânsızdı!OinsankalıntılarıTozSokak’tadurduğusüreceorayadönemezdim.Kandalı’dakiarazibenimiçinbitmişti.Toprağıokadarkirlenmiştikibenbileüzerindeyaşayamazdım.Belkidesadecebenyaşayamazdım.Dünyaüzerindesadeceben...
Buseferkaçamadımveelimdekinumarayıgörmüşolangüvenlikgörevlisi,“Seniçağırıyorlar,sırangeldi”dedi.
Sonrasındaolanlar,içindekaybolduğumbirgösteriydi.Açtıracağımhesabayatırmakistediğimparanınmiktarınıöğrenenmemur,beniderhalşubemüdürününodasınaalmıştı.Biraltınmadenibulduğunudüşünenşubemüdürüde,paraylaneleryapılabileceğikonusundaayaküstübirkonferansvermişancakokadardailgilenmediğimigörünce“Bizhallederiz,sizhiçmeraketmeyin”deyipsusmuştu.Onlarcaimzaatmıştımvehepsibirbirindenfarklıydı.Hattabunufarkedenşubemüdürü,“Parafatın,dahakolayolur”demişti.İnsanlarınbankalarayatırdıklarıyüklümiktarlardakiparalariçinsorguyaçekilmediğibirülkevezamandayaşadığımiçinkendimiiyihissediyordum.Ogünekadar,ülkeekonomisinde,karaparadışındakirliparayadayeraçmakiçinelindengeleniyapmış,gelmişgeçmişbütünpolitikacılara,sessizceteşekkürlerimisunuyordum.
Bankadançıktığımda,artıkyapacakişimkalmamıştı.Derhalodamadönmelivekapımıkilitlemeliydim.Sokaktakihayatfazlakişiseldi.Enküçükşeyiçinbile,insanlarlayüzyüzebakıpkonuşmakgerekiyordu.Ancakdünyabensizdedönebilirdi.Dolayısıylabirtaksiçeviripbindim...
Otelodamıkısasüredebirtecritodasınadönüştürmemçokzorolmamıştı.Yemekler,kapımınönüne,tepsiylegetirilipbırakılıyor,dolayısıylakomilerlekarşılaşmakzorundakalmıyordum.Sonrasındadaboştabakvetepsilerikapınınönünebırakıyorvekimsebenigörmedenkapımıçekiyordum.Teksorun,ısrarlaodayıtemizlemekisteyenkatgörevlileriydi.Otemizlikseanslarıiçinbulduğumçözümdesayılarınıhaftadabiredüşürmekveogünde,bütünişbitenekadar,odadançıkıpkoridordabeklemekti.
Önceleritelevizyonda,enazperdelerkadarkapalıydı.Amasonrayavaşyavaşdaolsaaçılmayabaşladılarvegidipdokunamasamdadışarıdakivetelevizyondakihayatıizlemeyebaşladım.Banabirzararlarıyoktuçünküikihayatda,camlarınardındaydı.
Odadanhiççıkmadangeçen13gününsonunda,kitaplaravebirbilgisayaraihtiyacım
olduğunudüşündüm.Hernekadarbedenimdurmayaalışkınolsadazihnimöyledeğildi.Beynimdaimakalbimdenhızlıatmıştı.Dolayısıylaonusüreklimeşgultutmamgerekiyordu.Aksitakdirde,annesinincesedinibulmuşbirçocukgibibağırıpçağırıyorvebenisüreklirahatsızediyordu.Herişimitelefonlaçözebildiğimbirhayathayalediyordum.Olmasıgerekenbuydu!Eczaneylebaşlamalıydım.Morfinsülfatkutularınıniçindedurduğuküçüktorbada,eczanenintelefonnumarasıvardı.Aradımvesiparişimiverdim.Ancak,hernekadar,kendimihatırlatıptanıtmışolsamda,eczacıtelefonusuratımakapadı.Yapacakbirşeyyoktu.Birdefalığınadaolsa,dışarıçıkmamgerektiğinianlamıştım.
Bütünişlerimiaynıgüniçindebitirecektim.Günlükmorfinsülfatdozumukanıma,kendimeayırdığımnakitparayıdacebimeyerleştiripresepsiyonaindim.Adınıgöğsündetaşıyankadına,oteldebiraydahakalmakistediğimisöyledim.Önce“Tabii”dedi,sonradamerakınayenilip,böylesinepahalıbiroteldebukadaruzunsürekalacakolmamınnedeniniöğrenmeyeçalıştı.Bununiçinde,sıradanbütünsahtekârlargibibirtakımdolaylısorulargeveledi.Amabütünbuçabalarıhiçbirsonuçvermedi.Çünkühersorusunakarşılıkbaşkabirsorusordum.Dolayısıylasohbetimizhemenhemenşöylegelişti:
“İşinizuzadıherhalde?”“Burayaenyakınkitapçınerede?”“Caddeyitakipedin,ikiyüzmetreileride,sağda.İzmir’eilkgelişinizmi?”“Bilgisayarsatanbiryerneredebulabilirim?”Sonuçta,benimleilgilihiçbirşeyöğrenemediğiiçinçenesigöğsündekiadınınhizasına
düşenkadın,önündekiekranabakıp“Odamüsaitmiş,tamam”diyerekuzattığımparayıalmakve“İyigünler!”dilemekzorundakaldı.
Oteldençıkarken,kadınınsürekligiysilerimebaktığınıveartıkdikkatçekmemekiçinyenilerineihtiyacımolduğunudüşünüyordum.Uzunveçoksıkıcıbiralışverişgünüolacaktı...Gerçektendeöyleoldu.
Amaodamadöndüğümdeartıkherşeyimvardı.Üstelikbütünhayatımıtelefonlayönetebilecektim.Enönemliside,birsonrakimorfinsülfatsiparişiminparasınıpeşinolarakverince,eczacı,telefonuyüzümebirdahaaslakapatmamasıgerektiğinianlamıştı.Gündelikhayatımısürdürebilmekiçininsanlarlakurmamgerekenilişkisayısınıenazaindirebilmişolmanınzevkiniyaşıyordum.Gözlerimikapatıyorve“Belkibirevsatınalırım”diyordum.“Birevimolurvekapısınıkapatırımveherkesdışarıdakalır!”Amadoğrusu,oişbirazzordu.Birevsatınalmakiçinçokfazlainsanlayalnızkalmamgerekirdi.“Belkidahasonra”dedim.
“Morfinsülfatdozunubirazarttırınca.Yadabirazdahasonra.Yutmakyetmediğiiçin,morfinsülfatıbirşırıngayaçekipdoğrudandamarlarımavermeyebaşlayınca.Yadabelkibirazdahasonra.Pıhtılaşmayüzündendamarlarımçöküpkullanılamazhalegeldiğinde...”
İşteozamangidipbirevalabilirdimkendime.Sonradaaşırıdozdanölürdümiçinde!Çünkübiroteldeölübulunmak,utançvericiolurdu.Cesedimkokarkokmazbulunurdu.Sonradaonlarcayabancıelbedenimeküstahçadokunurdu.Oysaöylebirevdeölmeliydimkiinsanlar,dokunacaketbulamamalıydıüzerimde.Dünyanınenuzakevinibulmalıydım.JulesVerne’inromanındakiofenergibi.Dünyanınucundakievibulmalıydım.İnsanlaröldüğümüfarkedenekadar,bençoktançürümüşolmalıydım.Beniöylebulmalılardı.Çürümüşolarak!Görürgörmez,bendenmideleribulanmalıydı!İlkgörüştekorkuolmalıydı!Enazındanödeşmişolurduk...
Yediaydıroteldeydimvemüthişbirdisipliniçindeyaşıyordum.Yalnızlıkderecem,tamdaolmasıgerektiğigibiydi.İnternet,kitaplarveben...Belkibirdeaynalar...Otelinmüdürüdahilbütünçalışanlarıbanaalışmıştı.Oradakivarlığımbirsoruişaretiolarakkalmışolsada,kimsegelipbenirahatsızetmiyordu.Nedeolsa,önemliolantekşey,odanınücretiniödüyorolmamdı.Vebudevamettiğisürece,mükemmelyalnızlığımıntadınıçıkarabilecektim.
Ancaknadirdeolsa,insanlarıneksikliğinihissediyordum.Hattaonlaradokunabilsemyadaonlarlagerçekilişkilerkurabilsemhayatımınnasılolabileceğinidüşündüğümanlardaoluyordu.Amasonraiçimiöylebirkorkukaplıyordukiderhalmorfinsülfatayatırıyordumkendimi.Enazından,böylece,içimiparçalayanpaniklearamdabirzırholuşuyordu.Çünküpanik,zehirlidikenlerlekaplıbirgülleydi!İçimdedolaştığıheryeridelikdeşikvekaniçindebırakıyordu.Ancak,Skenan-LP’yidamarlarımdanalmayabaşladığımdanberifarklıbiretkihissediyordum.Kısadaolsahafızakayıplarıyaşıyordum.Yataktaoturupkendimebiriğneyapıyor,sonradagözlerimiaçtığımda,banyodaolduğumugörüyordum.Nekadarbirsürediroradaolduğumyadaorayanasılgeldiğimkonusundahiçbirfikrimolmuyordu.Biruyurgezergibi,sadeceyapıyorvefarkınavarmıyordum...
Buetkihoşumagitmiyordu.Özelliklede,ohaldeykenodadançıkabileceğimidüşündükçekorkuyordum.Amakorktukçadamorfinsülfataihtiyacımoluyordu.Gerçekbirkısırdöngüiçinedüştüğümühissediyordum.Buduyguyuyenmekiçindesadecedisiplinegüveniyordum.Çünküeğerbirkısırdöngüyedüşeceksem,bu,benimkısırdöngümolmalıydı!Herdavranışım,hergünaynısaattegerçekleşmeliydivetekpatronbenolmalıydım.Zamandakayıplaraaslatahammülümyoktu.Yurttankalanbiralışkanlıktıbelkide...HattaAzim’denkalanbiralışkanlık...
Bedenimiyormakiçinsporyapıyordum.Odanıniçindeyapabileceklerimkısıtlıydı.Yinede,otelinsporsalonundanbirkoşubandıgetirtmeyibaşarmıştım.Bedenimiyorarak,morfinsülfatetkisindeyken,kendimiodadançıkmaktankoruyacağımıdüşünüyordum.Çünkükapıyıkilitlemeninyetmediğinigörmüştüm.Hattabirdefasında,gözlerimikoridordaaçmıştım.Kendimegeldiğimde,odamınkapısınınbirazuzağında,bordohalıkaplıkoridordaöylecedurduğumugörmüştüm.Birheykelgibi...Enkötüsüde,duruşyönüm,koridorunsonundakiasansöredoğruydu.Kendimegeldiğimde,birsokaktaolduğumugörsem,kimbilirneyapardım?Bunudüşünmekbileistemiyordum.Çünküaylardırdışarıçıkmıyorvedahaaylarcadaçıkmayıdüşünmüyordum.Sadeceparaçekmekiçin,otelinyakınlarındakibirbankamatiğekoşarakgidipgeliyordum.Amaonudadışarıçıkmaktansaymıyordum.Çünkükimseylegözgözegelmiyorvekimseyedokunmuyordum.Ancakiçimdebirşeylervardıvegalibaonlar,kendilerinidışarıatmakiçin,morfinsülfatlauyuşmamıbekliyordu.Kiminkimenöbetçilikyaptığınıbilmiyordum.Tekhissettiğim,ikitarafındapusuyayatmışolduğuydu.Enazından,benöyleydim.Bedenimisokağadüşürüpinsanlarınarasınaçıkarmakisteyenkaranlıktarafımısüreklikontrolaltındatutmakiçinobandınüzerindesaatlercekoşuyordum.Yıkılanakadar...Bunundışında,hayatımmükemmeldi!Yada,herzamankigibibenhayalgörüyordum.
Oteldekidokuzuncuayımda,morfinsülfatınobaştançıkarıcıetkisiyledahafazlasavaşmamayakararverdim.Büyükbiradımattımvesabahlarıyürüyüşeçıkmayabaşladım.Denizkenarınainiyorveinsanlarınarasındangeçipgidiyordum.Gerçektende,bacaklarımıtitretecekkadarbüyükbiradımdı.Çünküyanımdangeçeninsanlarınbanaçarpmalarınayada“Günaydın!”demelerinekatlanmakzorundakalıyordum.Aslındabuçıkışlarımınnedeni,morfinsülfatetkisindeykendahabeteriniyapmaktankendimikorumaktı.Çünküodurumdayapabilecekleriminsınırıyoktu.Hattabirfahişeyleanlaşıpkendimionunlasevişirkenbilebulabilirdim.Herşeyolabilirdi!Dolayısıyla,eğeriçimde,iyileşmeyeilişkinenküçükbirkıvılcımvarsa,onubiryangınadönüştürecekolan,benolmalıydım.Morfinsülfatetkisindekibendeğil.
Bununiçindeküçükdeneyleryapmayabaşladım.Birkafeyegidipoturuyorveyanmasadakikonuşmalarıdinliyordum.Yanmasasohbetleritamamenzararsızdı.Benimlekonuşulmuyoryadailgilenilmiyorduamabenbirşekildeiletişimedahiloluyordum.İnsanlarıyenidenöğrenmeyeçalışıyordum...
Birsüresonra,hangikafedeyadahangibarda,dahaçoknelerkonuşulduğunuçözdümvegünlükturlarımıonlaragöredüzenlemeyebaşladım.Örneğin,ortayaşlıkadınlarıdinlemekistediğimdebelliyerlere,yaşıtımkızlarıdinlemekisteyincebaşkayerlere,aynıkızlarhakkındakonuşanheryaştanerkeğidinlemekistediğimdeysedahabaşkayerleregidiyordum.Aslındayanmasasohbetidinlemek,şömineizlemekgibibirşeydi.Olabilecekengüvenlisosyalleşmebiçimlerindenbiriydiçünkühiçbirsorumlulukyoktu.İlkokulda,kurşunkalemiminucunuaçmakiçinyerimdenkalkıpsınıfınköşesindekiçöptenekesininbaşındadurduğumanlargibiydi.Hemenyanımdakocabirsınıfdersişlerken,benkendimigörünmezhissederdim.Amaneyazıkkibirkalemisonsuzadekaçmakmümkündeğildi.Dolayısıylaosohbetlerdekalıcıolmuyordu...
Sonrabiradımdahailerigidipinternetteyazıyoluyladaolsailetişimkurabileceğimbirsohbetodasınagirdim.Amatambirhayalkırıklığıoldu.Çünkügirergirmezkendimikandırdığımınfarkınavardım.İnternetüzerindeninsanlarla,aklahayalegelebilecekherkonuhakkında,ölenekadarsohbetedebilirdimamabu,gerçekhayattaadımısöyleyebilmemebileyardımcıolmazdı.Dolayısıylainternetindemorfinsülfattanpekbirfarkıolmadığınıanladım.Sokaktayanlarındangeçtiğimvehiçtanımadığıminsanlarındüşünceleriniokumakgibibirşeydi.Veihtiyacımolanşeybudeğildi.Çünkübeynimdeyeterincesesvardı...
Bunlarındışındabirkaçkezde,rehberliturlarakatıldım.Süreklikonuşanorehberlerinpeşinde,antikkalıntıgezilerivedoğayürüyüşleriyaptım.Ancakkısasüreiçindebundandavazgeçtimçünküyemekmolalarındadaimabenimlekonuşmakisteyenbirileriçıkıyorveonoktadakilitleniyordum.Herhangibiridönüpdebanabirşeysorduğunda,başımdönüyor,kalbimsıkışıyordu,bildiklerimiunutuyor,kekeliyorvegerçekbiraptaladönüşüyordum.İnsanlaraolanalerjimin,psikolojiktenöte,biyolojikolduğunainanmayabaşlamıştım.Çünküonlarlaheryakınlaşmamda,boynumkaşınıyor,yüzümyanıyor,avuçlarımterliyorveşakaklarımsızlıyordu...
Gölbaşı’ndakihastanede,Emrevediğerlerinin,teşhisiniciddiyealmadıklarıogençpsikiyatrınsöylediklerinidüşünüyordum:“Travmayabağlısosyalanksiyetebozukluğununbiralttürü...”Haklıolan,oydu.Enazından,içindebulunduğum,buyenidurumgözönünealındığında,benimiçingeçerliolanteşhisinbaşlığıbuydu:Sosyalfobiyadaanksiyeteyadakaygıyadaherneboksa!ÇünküEmre’ninbenicanlılıklabarıştırmaevresini,kendimikandırarakdaolsageçmeyibaşarabilmiştim.Sıra,sıradanlaşmayagelmişti.Sıradan
insanlarınsıradanhayatlarında,farkındabileolmadan,giriştiklerisosyaleylemlerigerçekleştirmeye...Ancak,nekadarkendimiiknaetmeyeçalışsamda,insanlarınarasındakendimiaslagüvendehissetmiyorveonlarainanmıyordum.Banazararverecekleriniveetrafımısarıpbenimutlakanefessizbırakacaklarınıdüşünüyordum.Beni,kendilerinegömeceklerindenkorkuyordum.Duygularınınaltındakalmaktan,düşünceleritarafındanezilmekten,bedenlerininağırlığıylakemikleriminkırılmasındankorkuyordum.Sürekliaçılıpkapananağızları,birtürlüsabitduramayanelleri,birgörünüpbirkaybolandişleriylebenitehditediyorlardı.O13günve5saatlikcehennem,benimahvetmişti.Hastalığım,iyileşeiyileşebitmeyecekkadarağırdı!Enazından,benöylehissediyordum.Nekadaraşamakaydedersemkaydedeyim,insanlarlagerçekbirilişkikuramayacağımdanemindim.
Dahaküçükbirçocukken,“Büyüyüncemutlakayalnızkalacağım!”derdim.İşte,sonundayalnızdım!Ancakbudefadayalnızlığahapsolmuştum.Oysabensadece,istediğimzaman,içinegiripçıkabileceğimbiryalnızlıkodasıistemiştim.Ahadvebütünkaçaklardanuzakkalabilmekiçin...Kapısıolanbiryalnızlıkodası...Amaartıköylebirkapıyoktu.Bütünocesetler,kapınınönünebirduvargibiörülmüşvebeni,nefesimlebaşbaşabırakmışlardı.Hernekadarbedenim,Kandalı’dakidepodançıkmışolsada,benhâlâokaranlıkhücreninduvarlarınıizliyordum.Birzamanlaretrafımıkuşattığınainandığımhayalihendekgibi,depoda,nereyegidersembenimlegeliyordu.Buyüzdendeyalnızlığım,birtilkituzağıydı.Hayattarafındanavlanmıştımveavcınıngelipbenialmasınıbekliyordum.Morfinsülfatgibi,yalnızlığındabiraşırıdozuvardıvebenoradayaşıyordum...Oysaherşeyerağmenhayattakalmayıbaşarmışolan,içimdekiinsan,benzerlerine,yanidiğerinsanlaradoğrugitmeninbiryolunuarıyordu.Amaiçim,birsamanlığabenziyordu.Veosamanlıktakaybolmuşbiriğnenin,çıkışyolunubulmasıçokzordu.Dolayısıylagünlerim,yabirmorfinsülfatşelalesininaltındayadakoşubandınınüzerindeıslanarakgeçiyordu.Bunlarındışındadaokuyordum.Sadeceokuyordum.Kaçırdığımdünya,insanlarvezamanhakkındaokuyordum.Yapabileceğimbaşkabirşeyyoktu.Belkibirdekendimiöldürebilirdimamaonadazamanımkalmıyordu.Çünkütamkendimiasacakkenuyuyakalıyordum.
Ootelde10ayboyuncayaşadım.Ancakparamıntükenişhızınıgörünce,taşınmakzorundakaldım.Birevedeğil,yinebirotele...Adı,Gemi’ydi.Buyüzdenseçmiştim.Dordor’laHarmin’inanısına...Sahipolduğuikiyıldızdanbiri,asansörününduvarına,büyükihtimallebiranahtarla,kazınmışolandı.
Veönceaylarımı,sonradayıllarımıoGemi’degeçirdim.Başlarda,iyileşmekbiryana,dahadaiçimekapandım.Hattaöylesinekapandımkibirgirdabadönüştüm.Kendimibirboşluğadoğruçekmeyebaşladımveherşeybirbirinegirdi.Geçmişimyenidenkarşımaçıktıvedepodakindendahakorkunçgörünüyordu.Çünkügörünmüyordu!Sadecesesivardı.Ahad’ınsesinebenziyordu.Toprağınaltındangeliyormuşgibiboğuktu.Tekçarem,kendigirdabımdançıkıp“Yeter!”diyebağırmakvedevamınıgetirmekti:
“Senbenimgeçmişimdeğilsin!Benimgeçmişimböyledeğil!Benanlatayımsanageçmişimi!Beniiyidinle,çünküsonkezanlatacağım!Veşimdineanlatırsam,artıksadeceonainanacağım!”
Neredenbaşlayacağımbelliydi:“Babambirkatilolmasaydı,bendoğmayacaktım...”Nezamankihikâyemibitiripsustum,artıkbirgirdapdeğil,durgunbirsuydum.Sonrada,
bıraktığımyerden,yaşamayadevamettim...Tekkişilikhayatım,herzamankigibibirdisiplincezasıydı.Herdavranışım,zamaniçinde
mükemmelliğeerişmişmilimetrikbirkesinliğesahipti.Güniçindekihangieylemlerimdenötürütırnaklarımıniçlerininnekadarkirleneceğini,dolayısıylatamamentemizlenmeleriiçintırnakfırçasınıüzerlerindenkaçkezgeçirmemgerektiğini,birokuyuştaezberleyebileceğimkelimesayısını,solvesağayrıayrıolmaküzere,tekayaküzerindenekadarsüreyledurabileceğimibiliyordum.Kaçinsanındoğumveölümtarihlerinisayabildiğimi,topuklarımvesırtımyeredeğmedenmekikçekerkenkaçRönesansressamınınadınısıralayabildiğimibiliyordum.
Hafızambirdisiplinyönetmeliği,bensedisiplininkendisiydim.Nedeolsaeliminaltındakendimdenbaşkauğraşacakbirşeyimyoktu.Dolayısıylayıllar,kendimibirteknolojiürünügibigeliştirmeklegeçmişti.Duvarlarınıetrafımaördüğümbirlaboratuvardakendimiüretmekiçingerekenbütünbilgininpeşinedüşmüş,ancaktabiikibirkonudadaimaeksikkalmıştım.Budadoğalolarak,ürününsonhaliniyanikendimitestetmeimkânınıaslabulamamışolmamdı.
Toplumiçineçıktığımandavarlığımıboğmayabaşlayanhastalığımyüzündenhayalkırıklığıylasonuçlanankalitekontroldenemelerimtabiikigeçerlideğildi.Yalnızkenhatasızbiçimdegerçekleştirdiğimbirdavranışı,yanımdabirbaşkasıvarkenaslatekrarlayamıyordum.Öylebirüründümkinitelikleriminpotansiyelilaboratuvarortamındadoruğaçıkarken,herhangibiryabancınınsaldığıkarbondioksitlekarşılaşıncakimyasalbirtepkimegösteripişlemezhalegeliyordu.
Çevreminsanetiyledoluykennedenliaptalsam,kendimlebaşbaşakaldığımdaokadarzekiydim.Bensokağaçıktığımdaherkesintanrıolduğubirdünyadakitekölümlüyken,kendimikapattığımduvarlarınarasındaotanrılarıntanrısıydım...Aslındaherşeybirmesaimeselesiydi.Benim,tanrılarıntanrısıolmayazamanımvardı,hepsibu.Diğerinsanlarsa,birlikteyaşamanınbütünyanetkilerinemaruzkalıyorvesahipolduklarıgücünçoğunubirlikteyaşayabilmekiçinharcıyorlardı.Üstelikhiçbiribununfarkındadeğildiçünküonlarbirlikteyaşamalarıgerektiğineinanıyorlardı.Veartıkbendeinanmakistiyordum.
Amasokağaçıktığımda,gerçeklikdenilenoelektrikverilmiştelörgüyeçarpıyorve
titremeyebaşlıyordum.Süreklikendikendimekonuşuyorvebunudurduramıyordum.Denizkenarındabirbankaoturuyorvenedüşünürsem,söylüyordum.İnsanlarbanabakıyorvekorkupuzaklaşıyorlardı.Susmayaçalışıyoramayapamıyordum.
Sonraaklımayazmakgeldi.“Yazarsam,konuşmam!”diyedüşündüm.Odenizkenarına,budefada,birdeftervekalemlegitmeyebaşladım.Sırfkonuşmamakiçin,zihnimedüşenherşeyiodeftereyazmayaçalıştım.Amabirsüregeçtivekendimi,çevremdekiinsanlaramektuplaryazarkenbuldum.Aslındabunlar,birermektupdeğil,yardımisteyençığlıklardı.Ocesetlerinaltındaykenattığımçığlıklargibi...Belkioinsanlaradokunamıyoryadaonlarlakonuşamıyordumamaenazındanyazarakbirsesçıkarmayaçalışıyordum.
Banktayanımayaşlıbiradamoturuyorduvebendefterimeşöyleyazıyordum:Merhaba...BenimadımGazâ.Ancakkimseyazılanıduymuyordu.Sonradahabüyükharflerleyazıyordum.Bağıran
harflerle!Amahâlâduyulmuyordu!Yaşlıadamkalkıpgidiyorveonunyerinegençbirkadınoturuyordu.Bendedefterimdekisayfayıçeviripyenidendeniyordum:
Merhaba...BenimadımGazâ.Böylece,Gemi’dekiilküçyılım,içindekendimigeliştirmektenbaşkabirşeyyapamadığım,
yalnızlıkhapishanemdenkaçmanınyollarınıaramaklageçti.Yüzlercekaçışplanıyaptımvehepsinideuyguladım.Herdefasındayakalandımamavazgeçmedim.İnsanın,kendigardiyanıolduğubirhapishanedenkaçmasıçokzordu!Amaelbetbaşaracaktım.
Oteldekidördüncüyılımda,artıkdaimasokaklardaydım.Hergün!Sürekliinsanlarınönlerinde,arkalarındaveyanlarındaydım.Onlarlaasansörlerebiniyor,bastıklarıdüğmelerebasıyor,çöpeattıklarıboşşişelerialıpdudaklarımagötürüyordum.Çocukkenyaptığımgibi,kaldırımdahızlayürüyenkadınlara,arkalarındanyaklaşıpellerininbanaçarpmasınısağlıyordum.İşçıkışısaatlerindeotobüslerebinip,insanlarınbanadeğmesineizinveriyordum.Felatbenigörsegururduyardı!Çünküinsanlarayaklaşmakiçinbulduğumçözümlerinherbiri,birericattı!Elimdengelenherşeyiyapıyordum!Amaherşeyi!
VeGemi’dekiodördüncüyıldabirmucizeoldu!Ogünekadaraklımaaslagelmemişolan,insanlarlafarklıtürdebiryakınlaşmanınoolağanüstüdeneyiminiyaşadım.Sokaklardaokadarçokzamangeçirmeminkarşılığını,sonundaaldımveöylebiranadenkdüştümkiherşeydeğişti.Amaherşey!
Ekimayıydı.Güneş,sankibirazdangerçekleşecekolanmucizeyimüjdeliyormuşgibiparlıyordu.Birakşamüstüydüvebirandaoldu:
Hiçtanımadığıminsanlarlabirliktehiçtanımadığımbirinsanılinçettim.
Bensadecegüneşebakıyordum.Odameydanınengösterişlibinasıolansaatkulesininüzerinde,batmadanöncesonmolasınıvermiş,banabakıyordu.Herzamankigibiyalnızca,benimgibituristlerinduyabildiğibirfrekanstaçalmışolanodayadönüşgonguanıpazarlıklarınıçoktanyarıdakesmiş,kalabalığınçoğunuotelhavlularınınaltınasüpürmüştü.Akşamyemeğiöncesihâlâmeydandakalmışolanlarda,satınaldıklarınesnelerinhacmini,yediklerikazığınhacmindendüşmekiçinellerindekipoşetleriaçıpiçlerinebakıyordu.Bununiçindeherüçadımdabirduruyorlardıveherduruşlarında,güneşışığı,omuzlarındanaltınbirpeleringibidökülüyordu.
Gongubendeduymuştumamadurduğumyerdenayrılmakistemiyordum.Çünküdurduğumyerden,herkesbirsiluetolarakgörünüyordu.Nearkamdankonuşacakağızları,neinipkalkankaşları,nedebenigörmezdengelecekgözlerivardı.İnsanlargüneşlearamdakalmışvehepsikararmıştı.Hiçbirininyüzünüseçemiyor,hiçbirinindüşüncesiniokuyamıyorvekendimikandırmanınzevkiniçıkarıyordum.Bedenlerikadarkaranlıkgölgelerietrafayayılıpuzadıkça,birdevlerülkesibeliriyordumeydanınzemininde.
Vebendurduğumyerde,odevlerinbaşlarınıeziyor,ayaklarımınaltındangeçişleriniizliyordum.Tekbiradımatmamabilegerekyoktu.Kollarını,bacaklarınıvegövdelerini,parçalansınlardiyetabanlarımınaltınauzatanonlardı.Belkiinsanlarındeğilamagölgelerininüzerindeduruyordumveoaniçin,bubanayetiyordu.İnsanlarla,ancakolasıbirorgannaklisayesindeyakınlaşabileceğinihissedenbiriiçinfazlaydıbile...
Tamosıradabiruğultudolaştıkulaklarımda.Sonrabirdenyersarsıldı.Devlerinkoşarakülkelerindenkaçtıklarınıgördümvederhalbaşımıkaldırıpçevremebaktım.
İnsanlarbirandayokolmuştu.Sadece,annesininkolundantutupsürüklemeyeçalıştığıbirçocuk,elindekidondurmaylaarkamdabiryerlerigösteriyordu.Dönüpbakacaktımkiyanımdanbirşeygeçti.Okadarhızlıydıkiinsanolduğunuanlamamiçingözlerimiikikezkırpmamgerekti.Öncebirhırsızolduğunudüşündüm.Amabuadampolistendeğil,birtsunamidenkaçıyormuşgibikoşuyordu.Özgürlüğüdeğil,canıpahasına.Vebendetopuklarımınüzerindedönünceotsunamiyigörmüşoldum.Nedeolsa,yenipatlamışbirvolkanınlavlarıgibiüzerimegeleninsanbedenlerininüçteikisisuydu.Hattaiçlerindekiosu,köpükolmuşağızlarındanakıyor,dahahızlıkoşmakiçindahahızlısalladıklarıkolları,önünegeleniparçalamayahazırbirbiçerdöverindişlerigibidalgalanıyordu.Yaaltlarındaezilecek,yakoşmayabaşlayacak,yadaellerimikaldırıp“Durun!”diyecektim.
Pekbirseçeneğimyoktu,çünküneezilmeyenedekonuşmayacesaretimvardı.Dolayısıylakoşacaktım.Amanasıl?Enküçükbirzamanlamahatası,kovalayankalabalığınaltındakalmamayadakaçanadamafazlayaklaştığımiçinsuçuherneyse,cezasınıkendimedebulaştırmamanedenolabilirdi.Öylebirkoşmalıydımkihiçbiryaraalmadankalabalığakarışmalıydım.
Bukarar,banabırakılamayacakkadarönemliydi.Buyüzdenbedenveaklımınyönetiminimutlakbiçimdekorkuyadevrettim.Vekorkudenilentiranbenibirbayrakyarışıkoşucusugibihazırlayıp,kalabalığınnefesiniensemdehissettiğiman,mükemmelbirçıkışyapmamısağladı.Zamanlamaöylesinehatasızdıki,eğeroçıkışatanıklıkedebilselerdi,hayatlarınıbirçiftelyakalamakiçinkendilerinidoğruandaboşluğabırakarakkazanandünyanınbütüntrapezcileribenikıskanırdı.Üstelikbenimaltımdabirağbileyoktu.Üzerindekiayaklartarafındanzımparalananvedüşeninderisiniyüzmekiçinbekleyentozlubirbetonvardı.
Kalabalığaöylesinekarışmıştımkikoşmayaherneredenbaşlamışlarsa,onoktadanberibirlikteymişizgibihissediyordum.Hattadoğduğumuzdanberiomuzomuzakoşuyormuşgibi.
Artıkönsıralardadeğil,birazarkalardaydım.İnsanlarınortasında.Korkubenibirbebekgibikollarınaalıpkalabalıklakundaklamıştı.Oartıkbenimtiranımdeğil,tanrımdı.Vebütüntanrılargibionundabirkurbanaihtiyacıvardı.Aramamagerekyoktu,çünküokurbanbirazilerimdeçığlıklaratarakkoşuyordu.Birkaçadımdahaatmıştıkiönceseslerimizkulaklarını,sonradaellerimizomuzlarınıyakaladı.Sonbirhamleylesilkinipkendinikurtarmayaçalışsadaanidenkapıldıkalabalığımıza.Parmağını,eliniyadakolunudeğil,bütünbedeninibirhızarakaptırırgibi...Önümdekiikienseyigeçiponudahayakındangörmekiçinyaklaşmıştımkisolgözümünpınarınabirşeyçarptı.
Önceküçükbirtaşsandım,yadayanımdakilerdenbirininparmağı.Hâlâkoşuyordumamaartıktekgözümkapanmıştı.Sankigözkapaklarımbirbirineyapışmışvekırmızıbirmumlamühürlenmişti.Mumunrenginidoğrutahminettiğimi,birreflekssonucuovuşturmakiçingözümegötürüpçektiğimparmakucumabakıncaanladım.Parmakizimkızarmıştı.Ancakgözkapaklarımıbirbirinekenetleyen,erimişmumdeğil,kandı.Kurbanındökülenilkkanıbiroltanınmisinasıgibihavadauçuşmuşveaynıoltanıniğnesigibigözpınarımasaplanmıştı.Gözümükanbürümüştü.
Oanfarkettimkibeniyönetenartıkkorkudeğildi.Korkumtanrıolupgöğeyükseldiğiiçinbedenveakılyönetimimiheyecandevralmıştı.Yıllardıraslayanyanagelemediğiminsanlarlabiraradaveaynıyöndeilerlemeninheyecanı.Sıradanbirgünde,değildokunmak,gözlerininiçinebakmakiçinbilezorlanacağıminsanlarlaaynıidealinpeşindekoşmanınheyecanı!Dahabirkaçdakikaöncebenonlarıngölgeleriniezmektenzevkalırken,şimdiinsanlarbenielimdentutmuş,birbaşkasınıezmeyedavetediyorlardı.
Kendimihiçolmadığımkadarözgürhissediyordum.Yalnızlıkhapishaneminduvarlarıyerlebirolmuştu!Kimsebeniyargılamıyor,kimsebirdeliolduğumudüşünmüyordu!Toplumda,baskısıdabendimvesarhoşgibiydim.İçindezevkteneridiğimkalabalıkveben,muhteşemdik.Boşluktadalgalanandevbirvatozgibi.Kusursuzbirleviathan.Ayaklarımızyerdenkesiliyor,ellerimizbirbirinekarışıyordu.Çarpışıyor,tökezliyor,birbirimizetutunuyorduk.Yükselipalçalıyor,düşüpkalkıyorveardımızabakmadankoşuyorduk.Nefesnefese,dirsekdirseğe,tozduvarlarınıniçindengeçiyorveterimizibirbirimizinomuzlarınadöküyorduk.Gözümüzükırpmıyor,bağırmaktanvazgeçmiyorduk.Nedediğimizinvenereyegittiğimizinhiçbirönemiyoktuçünkübizsadeceonunpeşindeydik.Obiricikkanlıgövdenin.Ellerinüzerindeyükseldikçekızaran,battığıkalabalığıniçindenherçıkışındadahadaçıplaklaşanobedeninpeşinde.Eğeryapabilseydi,parçalanmışburundelikleriyle,oksijenyerineciğerlerinebiziçekerdi.Eğeraçabilecekbirgözkapağıkalmışolsaydı,ancakbizesürtünerekkapanırdı.Çünkübizonunheryerindeydik.Yüzkişiydik,belkidebin!Kaçtırnağımızvardıkimbilir,kaçdişimiz?Kaçımızınkarnıtoktu,kaçımızınadıaynı?Hiçbiriumurumuzdadeğildi,çünkübizartıkbirdik.Obizimruhumuz,bizonunetiydik.Vebütünruhlargibiodadaimaetinilerisindeydi.Tamsaçlarınıkavramışkenbaşıuzaklaratekmelenmiş,tamgövdesiniezecekkenbedeniçoktansürüklenmişoluyordu.Buyüzdenparmaklarımızasarılmışköklüsaçtellerinisilkelerkentabanlarımızyeridövüyordu.Onututamıyorduk.Eldeneleveayaktanayağa,kanatlarıyalvarmakiçinaçılmışbirkelebekgibiuçuşuyordu.Onaulaşamıyorduk.Birbayrakgibibaşlarımızınüzerindekemiksizcesallananbedeni,aniçindepatlakbirtopadönüşüpayakuçlarımızdansekiyordu.Oakıntıyakapılmışbirağaçgövdesiydi,bizdeakıntınınkendisi.Varlayokarasındamekikdokuyor,dalgalarınarasındabirgörünüpbirkayboluyordu.Vetekbiristeğimizvardı:Ölmedenönceonayetişmek.Kulaklarımızısonçığlığıyla,yüzlerimizisonnefesiyleyıkamakiçin.Bitmesin,diye
çığlıkatıyordumiçimden.Şimdidenilenherneyse,bitmesin!Çünkübitinceneyapacağımıbilmiyordum.Amabitti...
Öncebirsiskapladıçevremiziveöksürmeyebaşladık.Sonradagözlerimizyaşardıvebircopyağmuruboşandı.Herbirdamlasıensemizdeniçerigiripağzımızdanaktı.Dudaklarımızınkenarındanvedişlerimizikırakıra.Tazyiklisudanörülmüşkamçılarınaltında,birdumangibidağıldık.Herkesneredengeldiysekoşarak,ikibüklümyürüyerekorayadöndüveboşluktadalgalananvatozboşluğakarışıpyokoldu.Leviathanöldü.
Gerisinitelevizyondanizledim.Akşamhaberlerinden.Omeydanda,kanlariçindeterkettiğimizruhumuzupolislerbulmuştu.Kimliğinispikerdenöğrendim:BnoktaFnokta.Eskibiredebiyatöğretmeniydi.14yaşındakibiröğrencisinişiirledeğildekendiyledolduranbirtecavüzcü.Diğermahkûmlardankorunmakiçinkonduğuhücredesekizyılgeçirmişvehapistençıktığıilkgün,öncebir,sonrakimbilirkaçkişitarafındansaldırıyauğramıştı.
Çoktehlikelibirameliyatlasarışınolmuşgibiduranspiker,“İnanılmaz!”diyordu.“Böylesibirkalabalığınsaldırısındansağkurtulmuşolmasıinanılmaz!Evet,sayınseyirciler,sizindegördüğ...”
Elektriklerkesildi.Vekendimi,biravuçmesafeden,karanlıkekrandakiyansımamabakarkenbuldum.YatağınayakucundaoturuyorveGemi’ninendarodasındayaşıyordum.Okaranlığıniçinde,tekdeğerlimobilya,camdangiripduvarayayılanışıktıartık.Oda,sokaklambasındangeliyordu.Başındahalesiylekutsalbirsokakzürafasıgibicamdanbanabakıyordu.Ayarlarımüşteriyeaslasözhakkıbırakmayacakbiçimdesonsuzadekkilitlenmişolanklimanındaimigürültüsükesilmişti.Oysahavalarsoğuduğundanberi,benogürültüyleısınıyordumyadaöylesanıyordum...
Öncezamandondu.Sonradasoğuk,odayıbirselgibibastıveboğulacakkadartitremeyebaşladım.Okadartitriyordumkimidembulandı.Neçeneminedeellerimidurdurabiliyordum.Gözlerimbiletitriyorolmalıydı.Oanfotoğrafımçekilseelbetfluçıkardım.Odaokadardardıkiüzerimdenbaşkakusacakyeryoktu.Zordaolsadudaklarımıkenetleyipdişlerimekadargelensonyemeğiminkalıntısınıyenidenyuttum.Neyapacağımıbilmiyordum.Hastalanmışolamazdım.Amabelkide!
Yoksaiçinegirdiğimokalabalıktanbirmikropmukapmıştım?Nedenolmasın?Okadarnefrettenmutlakabirşeylerbulaşmışolmalıydı.Doğruanladığımdaneminolmakiçinadınıdoktoraenazüçkeztekrarlatacağımçokgaripbirhastalık!Kollarımıkendimedolamış,görünmezbirdeligömleğininiçindesarsılıyor,titrememinnedeninibulmayaçalışıyordum.Çoksürmedi.Obenibuldu:Korku.Göktenbirçekiçgibiindialnıma.Geriyedüştüm.Cesettorbasındakibircanlıgibikıvrandığımyatakta,odanınkorkuyadönüştüğünetanıkoldum.Öncebaşımınüzerindekiboktanoteltablosundançıkanbeyazyeleliatlarkorkuolupbenidörtnalaçiğnedi.Sonrakarşımdakiduvarkorkuolupbacaklarımınüzerineyıkıldıvetavankorkuolupyüzümeçöktü.Ensonundadaelektriklerkorkuolupgeridöndü.
Yataktanöylehızlıkalktımkibaşımdöndü.“Derhal!”dedim.“Derhal!Hemen,şimdi!Gitmemlazım,kaçmalıyım!Bulacaklarbeni!Yakalayacaklar!Ne
yaptığımıanlayacaklar!Bugünoradaolduğumuöğrenecekler!Orada,okalabalığıniçinde!Vurdummuacaba?Vurabildimmioadama?Farkedermi?Onlarınarasındaolmakyetmezmi?Benihapseatacaklar!Mahvoldum!”
Gittikçeyükselensesimönceiçimdesonraodadayankılanmayabaşlamıştıkidüşmemekiçindayandığımduvaraikikezvuruldu.Susupnefesimituttum.Kimvardıyanodada?İhbarmıedecektibeni?Bağırdığımımıduymuştu?Polisimiarayacaktı?Sonrayinevurulduduvara.
Sonrayine.Sonrabirdaha.Sonrabirdaha.Vebirdahavebirdaha.Sonolarakda,birinlemegeldipeşlerinden.Bütünodavullarınsonundabirkemanbitirdiherşeyi.Panik,titreme,korkuveherşeyi...Herşeyboşalarakbitti.
Kimsebeniaramıyordu!Kimsepolisiaramayacaktı!Kimseninumurundadeğildi!Yanodadakiler,onlarınyanındakilervedeonlarınaltındakilervedeüstkattakiler,hattaomeydandabirinsanıöldürmekiçinbirbiriniezmiş,amagörünenokibecerememişkimvarsa,herkesamaherkessevişiyoryadasevişmiştiveuykularındanrüyalarınatünellerkazıyordu.Hayatöylebirdevamediyordukibenkorktuğumautanıyordum.Güldüm.Roma’daysanRomalıgibidavran!Öyledeniyordu,değilmi?AmabenRoma’dabirSpartalı’ydım!Buyüzdendenekendimlenedebaşkasıylaseviştim.Onunyerine,ikimorfinsülfatkapsülünübirkâğıdıniçinekırıp,dökülenminyatürbaloncuklarıçakmağımlaezdiktensonrapudralaşmıştozusoğuksudasabırlaçözüp,filtrelibirenjektöreağırağırçektim.Sonradasağelimdekizaferişaretininarasındankanımagönderipdünyanınanasınısiktim.
İkigüngeçtivekapımıkimseçalmadı.Netutuklandımnedebirigeliphesapsordu.Buarada,Baudelaire’ihatırladımbende,oünlücümlesini:Boşunaaramayınyüreğimi,çünküonuhayvanlaryedi.İşte,bendeartıkohayvanlardanbiriydim.Üstelikhayvanlarınsayısıyeterincefazlaysayürekyemeninherhangibircezasıdayoktu.Eğeröyleolsaydı,Baudelaireşöyledevamederdi:Vebirgüngeldi,ohayvanlarındapostlarıbirerbirerdelindi!Amahiçbirşiirindeböylebirdizeyoktu.Demekkilinçmutfağınıntemelkuralışuydu:Nekadarkirlenirsenkirlen,bumutfaktandaimatemizçıkarsın!Bendeöyleyaptımveyıkanıpodadançıktım.Gideceğimyerbelliydi.
Herşeyinbaşladığımeydanadöndüm.Orasıdaenazbenimkadartemizdi.Nebirkanizinedetekbirazıdişivardıgörünürde.İtfaiyeyeyıkatılmışbirsavaşalanıdahatarihtensilinmişvekatillerlecesetlerinyerinituristleralmıştı.Peki,linçdeneneylem,birsavaşsayılırmıydı?Tamdabusorununyanıtınıdüşünüyordumkibirbirininfotoğraflarınısıraylaçekenbirçiftgördüm.Budabana,kendimeosıralarverdiğimödevihatırlattı.Artıkkendimebasitödevlerveriyorvebunlarızorlukladaolsagerçekleştirmeyeçalışıyordum.Deftervekalemibırakmış,sestellerinegeçmiştim.Birazdaolsa,insanlarlakonuşabiliyordum.
Arkalarındakisaatkulesiylekendileriniaynıkareyesığdırmakiçinsevgilisiylekafakafayavermişvekolunugerip,olabildiğinceuzağındatuttuğufotoğrafmakinesinebakarakçaresizhareketleryapanadamayaklaşıpkonuştum.
“İsterseniz,bensiziçekebilirim.”Kareyesığmakkonusunakendileriniokadarkaptırmışlardıkinesöylediğimianlamaları
birkaçsaniyelerinialdı.Gençkadıngülümseyerekadamdanöncedavrandı.“Çokteşekkürler.Şukuleylealırsanızlütfen...”Kadınınbuanikabulükarşısındasevgilisineyapacağınıbilemedi.Makineyialıpkaçacak
birtipimolupolmadığınakararvermesineyetecekkadarbeniincelemefırsatıolmamıştı.Belkibirbeşsaniyesidahaolsaydıkendindendahaeminuzatacaktımakineyi.Sonuçtahiçtanımadığıbirinede“Seninhırsızolmandançokkorkuyorum.Hırsızolmadığınayeminedermisin?”diyemeyeceğinegöredeklanşörünyerinigöstermekzorundakaldı.Fotoğrafmakinesinialdımvedörtadımgeriattım.Makineyiyüzümeyaklaştırıpvizördenbakmakiçinsolgözümüaraladım.
Önceadamelinikadınınomzunaattı.Sonrakadınyandönüpbütünbedeniyleyapıştığıadamıngöğsüneelinikoydu.Veikisideaynıandabanadişlerinigösterdi.Sonundabeklediklerioangelmişti.Büyükihtimallegüniçindeçektiklerifotoğraflarınçoğunda,birçiftgerizekâlıgibigörünüyorlardı.Çünküsürekliolarak,kareyekendileriylebirliktebirbina,birheykel,birçeşme,birfayton,birat,biratbokusokmakistemiş,böylecedeyabirininalnınıyadadiğerininburnundanaşağısınıeksikçekmişlerdi.Herneyse,sonuçtabütünbunlarbeniilgilendirmiyordu.Bentedaviminpeşindeydimveilkaşamasını,yanifotoğrafçekmeteklifinihatasızyapabilmiştim.
Ancaködevinikincikısmıdahazordu.Karşımdahayatlarınınpozunuvermişikiinsanvarkenaslaheyecanlanıpaceleetmeyecek,yüzlerindesabitbiçimdetuttuklarıgülüşlerinonlaraverdiğirahatsızlığıönemsemeyecekvebuşekildeenaz30saniyegeçirecektim.Üstelikiçimdensadecealtıyakadarsayabilmiştim.
İlktepkikadındangeldi.Nedeolsabenihayatlarınaalmışolmanınsorumluluğuondaydı.Çokzorbirşeyibaşarıpgülüşünühiçbozmadan“Çekmiyormu?”diyesordu.
Yanıtvermedim.Çünkübutıbbibirdurumdu.Birarınmasüreciydi.Odeklanşöre30saniyedenöncebasmak,birbağımlınıneroineyenidenbaşlamasıgibiydi.Dayanmakçok
zordu.Karşımdaiçleridoldurulmuşikievcilhayvangibiduranbuinsanlarınvarlığıbanaokadarağırgeliyordukibakışlarıylaboğazımıdeliyor,uyuşmayabaşladığınıtahminettiğimdudaklarınınarasındakidişleriylekulaklarımıkoparıyorlardı.Yadabenöylehissediyordum.Çünküonlarsadecedonmuşbiçimdebanabakıyorlardı.Dahadoğrusuaramızdakimakineye.Budefaadamsordu:
“Çekmiyormu?”Yineyanıtvermedim.Aslındabusorularıbilenekadariyiniyetliolduklarınınkanıtıydı.
“Niyeartıkçekmiyorsun?”demekyerine“Çekmiyormu?”diyesoraraksuçufotoğrafmakinesineatıyorlardı.Onlarabukötülüğüdahafazlayapamazdım.Amaben,insanvarlığıbaskısıylazorlananvesonunakadarayaktakalmakzorundaolanbirbarajdım.Tamadambanadoğruyürümeküzereelinikadınınomzundançekecektikibağırdım:
“Tamam,çekiyorum!”Buaslındabirtürsevinççığlığıydı.Adampozunageridöndüvedeklanşörebastım.Tam33
saniye!Müthişbirbaşarıydı!Hepimizbusabırsınavındangeçebilmiştik!Onlarbananekadarmedeniolabileceklerinigöstermiş,bendeonlardannekadarkorkmadığımıkendimekanıtlamıştım.İkiadımdaortadabuluştukveöncemakineninekranındanfotoğrafa,sonradabanabaktılar.Artıküçümüzdegülümsüyorduk.
“Çokgüzelolmuş,çokteşekkürederiz”dedikadınveböyleceödeviminüçüncüaşamasınageçmekzorundakaldım.
“Ricaederim.İkilira.”Gülümsemelerinikisisilindi.“Efendim?”dediadam.“Ücret”dedim.“İkilira.”Budefakadınkonuştu:“Sizparaylamıçekiyorsunuz?”“Tabii.”“İyidesöylemedinizki!”dediadam.“Sormadınızki”dedimbende.“Biliyorsunuzsandım,onuniçin...”“Neredenbilelim?”diyeısraredecektikigünlerininböylesinesaçmabiranla
lekelenmesiniistemeyenkadın,eliniçantasınasokarken,homurdanansevgilisinisusturdu:“Tamam,tamam,neyse!”Tedaviseansımınbitmesineçokazkalmıştıkibudefadakadın,birçuvalabenzeyen
çantasında,cüzdanınıaramayabaşladı.Böyleceoaramasüresidebirkaradeliğeçekilmişgibiuzayıponyılolduvebenkendiminereyesaklayacağımıbilemedim.Buaradaadam,benimgibibirdüzenbazıoracıktaöldürmesiniengelleyen,evkredisi,sağlıksigortası,yıllarsürenmeslekieğitimvekadıniçinhissettiğiaşka,kısacasısahipolduğuherşeyeküfrediyorolmalıydıkihâlâbaşınısallıyordu.Oanbanaduyduğunefretinnedenitabiikiikiliradeğil,insanlararasındakigörünmeznezaketkurallarınıtekbirhamledeçiğneyerekkimseyegüvenmemesigerektiğinihatırlatmışolmamdı.Dünyaüzerindehuzuriçindetekbiranbilegeçiremeyeceğini,herkesin,amaherkesinonualdatmakiçinsırayagirmişolduğunuacıacıdüşünüyorolmalıydı.Amasonuçta,üçümüzdeaynınoktayabakıyorduk.Cüzdanın,içindenbirtürlüçıkmakbilmediğiçantanınaçıkağzına.Birdenkadınbaşınıkaldırıpadamabaktı.Bendebaktımtabii.
“Sendeyokmu?”“Yok!”dediadam.“Yok,amınakoyayım!”diyemediğiiçin.Sonrayinesessizlikiçindeçanta
ağzıizledik.Oşekildebeklemeköylesineutançvericiydikibiraraneredeysekoşarakkaçacaktım.Amadayanmamgerekiyordu.Yıllarcakaçmıştım.Budefahiçbiryeregitmeyecektim.Sakinleşmeliydim.Birşeylerdüşünmeliveoandançıkmalıydım.İlkaklımagelenlinçoldu.Linçidüşündüm.Okalabalığıniçindekendiminasıliyihissettiğimi.İnsanlaranasılkorkmadandokunabildiğimi...
“Buyurun!”Kadınikilirayıavucumabircetvelgibivurduvesevgilisininkolunagirip“Hadi”dedi.Önce
hızlasonradaağırağıruzaklaştılar.Arkalarındanbakarkenkendimiiyihissediyordum.Amabuçokuzunsürmedivemidembirmatkapucugibidönmeyebaşladı.Budefaüstümekusmayacakkadargenişbiryerdeydim.Yinedealışkanlıktanavuçlarımıaçtım.Birazikiliranınüzerine,birazdaparmaklarımınarasındanmeydanıntozluzemininekustum.Çevremebakıpbağırmakistedimamafısıldamaklayetindim:
“Biriitfaiyeçağırsın!”Oteledönüpkendimiodayakilitledim.Amahiçbirişeyaramadı.Çünkühâlâgüvende
değildim.Birazöncekoridordayanındangeçtiğimkatgörevlisibanaöylebirselamvermiştiki“İstediğimzamanodanagirerim!”demekistediğinianlamıştım.Hangardakiotaburegibi,tekayağı,diğerlerindenkısaolanveüzerineheroturuşumdabanaihanetedensandalyeyialıpkapıyadayadım.Amaodabirişeyaramadı.Çünküoan,kapınındışadoğruaçıldığınıhatırladım.Geriyetekbirçözümkalmıştı:Kendimituvaletekilitlemek.
Oteleyerleştiğimgündenberi,aslaresepsiyoncuyadeğilamakendikendime,darlığındanşikâyetettiğimtuvaletilkkezbirhaltayarayacaktı.Birtelefonkulübesikadardıveiçinegireniçin,üçduvarıylakapısı,dokunmamesafesindeydi.Ancakbudefadakapısındabiranahtarolmadığınıfarkettim.Yinedeseçeneğimyoktuçünkünabzımıdüşürmekzorundaydım.
Biradımdatuvaletegiripkapıyıkapadımamatokmağınıelimdenbırakamadım.Heranbiridışarıdanaçabilirdi.Buyüzdenbirelim,sankidışarıdanzorlanıyormuşgibikapalıtutmayaçalıştığımkapınıntokmağında,diğeride,nereyekoyacağımıbilemediğimdenyasladığımaynadaydı.Enaz10uzunnefessonrasakinleşipbaşımıkaldırabildiğimdeysekendimlegözgözegeldim.Vebirsüredir,nezamanbiraynadakendimlekarşılaşsam,hepyaptığımgibi,konuşmayabaşladım.
“İyileşmekmiistiyorsun?Gerçekteniyileşmekistiyormusun?Neydiseninhastalığın?İnsaniçineçıkamamak,değilmi?Hanisosyalleşmek,diyorlarya?İşte,onubecerememek!Deminoyaptığınaptalcaşeylerlegeçecekbirhastalıkolmadığınıanlamıyormusunhâlâ?Gerçektedavisine,biliyormusun?Bensanasöyleyeyim:Aşırıderecedesosyalleşmek!Ancakbununlakurtarabilirsinkendini.Aşırıderecedesosyalleşmedennormalderecedesosyalleşmeninimkânıyok,anlıyormusun?Mademseniyerindibinesokupsolucangibikıvrandıranbirhastalığınvar,ozamansendeuçmayıöğreneceksin!İkisininarasınıancakböylebulabilirsin!Dengeleyeceksinhastalığını!Senintektedavin,linç!Çünkübudünyaüzerindeondandahaaşırıbirsosyalleşmeyok!Beniduyuyormusun?Kimseyesöylemebunları.Şimdiçıksokağa,kendinebirkadınbul!Korkmasalak,şakayaptım,gitiçeri,şınavçek.Yadadur,öncedişlerinifırçala.Amakapıyısakınbırakma!”
Linç,aklımdanbirtürlüçıkmıyordu.Sadeceonudüşünüyorveonunhakkındaokuyordum.Okudukçada,sıradanbirşiddetdavranışıolmadığınıfarkediyordum.Linç,sadecebirdenfazlainsanınyanyanagelipyumruklarınısıkmasıdeğildi.Toplumsalbirgerçekti!Sosyalantropolojideyeriolanbirhareketbiçimiydi!Hattabirbiçimlendiriciydi!Toplumvebirey,çoğunlukveazınlıkilişkilerinindüzenleyicilerindenbiriydi.Kolektifbirhaktı!Rousseau’nundoğrudandemokrasidediğişeydi!Herşeydi!SayesindebütünbunlarabiradverebilmemizisağlamışolanCharlesLynchdenilenoAmerikalı,birdâhiydi!Bugünbelkibirbarbarolaraktanınıyorduama,AmerikaBirleşikDevletleridünyayıonunkanunuylayönetiyordu:LynchKanunuyla!
Okumaktanyorulduğumzamanlardagözlerimitavanadikiyorvedüşünüyordum...Odamlaben,küçükbircamküreniniçindeydikvelinçbizisarsmıştı.Sarsılmamızlabirlikte,zemindekidüşüncetanelerihavalanmıştı.Ocamküreniniçinde,kargibiyağandüşüncelerimiizliyordum.Birsüresonradaheryanımbembeyazoluyorvekarşımaşöylebirmanzaraçıkıyordu...Enaz,GücünGücübaşlıklımakalemkadarbilimselbirmanzara:
İnsanınatasıolanveikiayağınınüzerindedoğrulanilkprimat,buhareketiyaparken,başınıhemenyanındakiağacınkalındalınaçarpıpbeyintravmasıgeçirdi.Vegenetikolaraknesildennesleaktarılanbutravmanın,insanlıktarihinideğiştirenikisonucuoldu.
Öncelikle,beyninbüyükbölümükullanılamazhalegeldi.Dolayısıylaoprimatıntorunuolaninsanda,beyningerikalanıylaidareetmekzorundakaldı.İkincisonuçdaşuydu:Birağaçdalındanyediğidarbeylebaşlayançevrekorkusu,insanvarlığınınomurgasınıoluşturdu.
Eğeroprimatyaşamınıdiğerhayvanlargibidörtayağınınüzerindesürdürebilseyditabiikiherşeyfarklıolacaktı.Ancakbirnoktadandiğerine,süreklidörtayaküzerindeilerlemekde,yoldatecavüzeuğramaihtimaliniartırdığından,doğrulmayamecburdu.Yinedebunuyapmadanönceyukarıbaksaiyiolurdu.Neyse,sonuçtahepimizoatamızyüzündengerizekâlıvekorkakdoğuyorduk.Dolayısıylahiçbirşeybizimsuçumuzdeğildi.Hattabirbakıma,hayliilerlemekaydetmişbilesayılabilirdik.Nedeolsa,kimliğimizinvazgeçilmezbirparçasıolanoortakkorkumuzusonundatanımlayabilmiştik.
Aslındabukorku,deneyimlerimizdenyolaçıkarakyazdığımızbirfelaketsenaryosundanbaşkabirşeydeğildi.BiradaihtiyacıvardıveinanılabilirliğiaçısındanLatinceolmasışarttı:Bellumomniumcontraomnes.Herkesinherkeslesavaşhali!Bubirolasılıktıveolabileceklerinenkötüsüydü!Dolayısıylagerçekkorkukaynağımızbuydu!Öyleki,canımızısilahlarla,ırzımızıkumaşlarlavemalımızıduvarlarlakorumanınyollarınıarıyorduk...Hattamümkünsekimseyegörünüpyakalanmadandoğup,yaşayıpölmekistiyorduk.Çünküherkesinherkeslesavaşhalindeolması,kimseningüvendekalamayacağıbirkıyamettivebunubiliyorduk.
Gözüsüreklikarımızveparamızdaolankomşumuzukimdurduracaktı?Birgecebizesaldırmamasıiçinherhangibirnedenvarmıydı?Pekiyakomşumuzun,bizimellerimizegeçmekiçinyalvarankarısıveparasınınyakarışlarınınasılduymazdangelebilirdik?Kimiçimizdekikıskançlığasonverebilir,kimbiziherkeseveherkesibizesavaşaçmaktanalıkoyabilirdi?
Hernekadarikiayağıüzerindedoğrulmuşolsadahayvanlığındanzerrekaybetmediğinekanıtolanbusorularısorarken,insanlığakutsalbirişaretgeldi:Teklikkavramı.
Aslındabuişaretokadardakutsaldeğildi.Sadecebizehayatverenyıldızsayısıylailgiliydi.Güneşleayınaynıgökcismiolmadığınıvebaharıgetirensarışeyinaslındatekolduğunuanladığımızgün,çevremizdegördüklerimizitaklitetmekteenazbirşempanzekadarbaşarılıolduğumuzdan,aklımızderhalteklikkavramıyladoluptaştı.
Sonuçtaherşeyitekeindirmekiçinuğraşmayabaşladık.Çünküdoğrusubuydu!Tektanrı,teklider,tekdevlet,tekulus...Ancakhepsindenönce,tekdüşman!
Teklikkavramıbirbuluş,birmucizeydi.Sonunda,herkesinherkeslesavaşmaihtimalini,herkesintekkişiyekarşısavaşmasıgerektiğinisavunaraksonsuzakadarortadankaldırabilirdik.
Evet,linç,birtürsavaştı.Çoğunluğunazınlığakarşıaçtığıbirsavaş.Tekolanakarşıverilenbirsavaş.Herşeyinolduğugibi,elbettebunundabirLatincesivardı:Bellumomniumcontraunum.
Dolayısıyla,butekdüşmanakarşıverilensavaşta,önceaileler,sonrakabileler,ensonundadatopluluklarbirarayageldi.Veicatedilenekadareksikliğihephissedilmişolantoplumsonundayaratılmışoldu.
Peki,bütünoinsanlarınbirarayagelmesiiçin,ihtiyaçduyulantekdüşmankimmiydi?Neönemivardıki!Kiminumurundaydı!Hemsavaşlarda,düşmanınadıolmazdı!Düşman,düşmanolarakbilinirdi!Çünkübiradıolduğufarkedilincebirinsanolduğudahatırlanabilirvesavaşartıkokadardasoğukkanlıgeçmeyebilirdi!Tarih,savaştığıinsanların,örgütlerin,ülkelerinadlarınıbilmeyenaskerlerledoluydu!Sonuçolarak,tekdüşmanınadınınhiçbirönemiyoktu.Önemliolan,otekdüşmanılinçetmeninsonuçlarıydı:
Linçvarsabirlikvardı.Birlikvarsakaosyoktu.Kaosyoksaticaretvardı.Ticaretvarsailerlemevardı.Veilerlemevarsa,dahaçokticaretvardı!Sonradadahaçokilerleme!Geberenekadarilerleyebilirdikartık!Böyleceikiayağımızınüzerindeboşunadoğrulmamışolduk.Geleceğedoğrudevadımlaratmakiçinhazırdıkvebütünbunlarharikaydı!
Tekdüşmanınkovalandığıbirtoplumdaayrışma,içkavga,huzursuzlukaslaortayaçıkmıyordu.Komşuylaveonunkomşusuylavedeonunkomşusuylavedebütünülkenüfusuylaaynıkişidenyadaaynışeydennefretetmekçokrahatlatıcıydı!Öylebirgüvenveriyordukiinsanlarhiçolmadığıkadarahenkiçindekandökebiliyordu.Ahenkiçindekandökmek,birtoplumutoplumyapanherşeydi.Hattabirtoplumunnedenliilerivehuzuriçindeolduğununkanıtıydı.
Buyüzden,günümüzde,gelişmişdevletler,düşmanlarınıuzunzamanöncetekeindirebilmişolanlardı.Böyleceotekdüşmanınkarşısındaiçhesaplaşmalarınasonveripbirlikolabilmişlerdi.Hattazamaniçindesömürmeyialışkanlıkhalinegetirdiklericoğrafyalarınbenzerbiraşamayageçememesiiçindeellerindengeleniyapmışlardı.Ocoğrafyaları,daima,herkesinherkeslesavaştığıbirhaldetutarakzayıfbırakmışlardı.
Bununsonucundada,ortaya,linçdisiplinihiçgelişememişolan,Ortadoğugibibölgelerçıkmıştı.Linçbirliğigelişemediğiiçinhersokağındaayrıbirlinçyaşanıyordu.Dolayısıylabütünohalklardaimagüçsüzkalıyordu.Oysabirazgözleriniaçabilseler,özelliklededinikültürlerindelinçinnedenlibirleştiricibirunsurolarakyeraldığınıgörebilirlerdi.Mekke’dehacsırasında,binlerceinsanınbirarayagelipşeytantaşlaması,linçbirliğininkusursuzbirörneğideğilmiydi?Kimolursanol,gelveşeytanıtaşla!Tekyapmalarıgereken,birbirleriylesavaşmaktankurtulup,tekbirdüşmanınkarşısındabirleşmekti!Kendiaralarındakianlamsızrecmesonverip,gerçekbüyüklinçiçinbirarayagelmek!Aynı,gelişmişdevletlerinyaptığıgibi!YinedeOrtadoğululardaellerindengeleniyapıyordutabii...Becerebilirlersediktatörleri,yakalayabilirlersedeBatılıdiplomatlarılinçederek,yerelölçektedeolsaçağdaşbirtoplumuntohumlarınıatmakiçinçabalıyorlardı.
Sonuçta,linç,insanınkanındaydı.Doğasınınbirgereğiolarakheryerdevardı:Ailede,okulda,semtte,toplumda,uluslararasıilişkilerde,heryerde.Hattahergünonlarcadevletbir
arayageliportakbirdüşmanilanediyordu.Buortakdüşmandevletsayesinde,enazbirkonudaanlaşmışoluyor,böylecekendiaralarındakigündelikpazarlıklarınadaharahatgeçebiliyorlardı.
Bütünbunlarıdüşünüyorveherşeyinfarkınavarıyordum.Özelliklede,yasalbirinfazbiçimiolarakkurşunadizmesırasındanedenbirdüzineadamınsıralanıptekbirkişiyeateşettiklerinigayetiyianlıyordum.Hattaartıkbenimde,MartinLutherKing’indediğigibi:Birrüyamvardı!
Orüyadada,gezegenimizeuzaydanbirtakımcanlılargeliyorvebütündünyadevletleri,uzaylılinçindebirleşipbarışvekardeşlikiçindeyaşıyordu!
Veeğerlinç,dünyabarışınıbilegetirebiliyorsa,benimhastalığımıkesinlikletedaviedebilirdi!Tekyapmamgereken,tarafdeğiştirmekti.Çünküyıllarcalinçedilenbenmişimgibihissetmiştim!Amaartıkkalabalığınhedefindençıkıpkalabalığakarışacaktım.Benotekdüşmanolmayacak,aksine,onuavladıkçakahramanlaşan,kahramanlaştıkçaağzındansalyalarsaçan,toplumun,kuduzamasaygıdeğerbirüyesiolacaktım.
Bütünbudüşüncelerleokadarheyecanlanmıştımkiyataktahızladoğrulupbaşımıduvardakitabloyaçarptım.Canımyandıamazerrekadarumursamadım.Beynimin,kullanabildiğimküçükbirbölümüvekorkaklığımdanbaşkakaybedecekneyimvardı?
Ancakçözmemgerekenveneredeyseodayıkaplayacakkadarbüyükbirsorun,karşımdadikilmişduruyordu.Evet,kurtuluşumlinçteydi,pekiamalinçneredeydi?
Sarışınolmakiçinölüpdirilmesigerekmişolanspikeregöre,yıllardıröylebirsaldırıyaşanmamıştı.Demekkibuşehirdedahafazladurmanınbiranlamıyoktu.Birlinçdahagerçekleşsindiye,yineyıllarcabekleyemezdim.Şansımbirkezyavergittidiyehepböylesürecekdeğildi.Dolayısıylalinçbanagelmeyecek,benonagidecektim.Pekinasıl?İnsanbirlinçi,başlamadanöncenasılyakalayabilirdi?Bununbirtakvimiyadasaatiyoktuki!Yadavarmıydı?Belkidevardı.
Nedeolsa,bütünhayatım,ülkeninçeşitliyerlerindegerçekleşmişolanlinçleriçinsöylenmiş,“Bunlar,birtakımkaranlıkodaklartarafından,öncedenorganizeedilmişhareketlerdir”cümlesini,televizyondakifarklıağızlardandinleyerekgeçmişti.Eğerbudoğruysa,birilerikonsergibilinçorganizeediyorvedevgösterilertasarlıyordu.Peki,nasılulaşabilirdimokaranlıkodaklara?Hattagelecektebirgün,bendebirkaranlıkodakolabilirmiydim?Benimiçinböylebirumutvarmıydı?
Önceliklebirlisteyapmamgerekiyordu.Olasılinçlerlistesi.Dünyaharitasınıönümealıp,herneredelinçolasılığıvarsaişaretlemeliydim.Bununiçindeülkevekentlerinlinçtarihleriniincelemeli,bulinçlerenedenolmuşolantoplumsalçatışmalarınhalensürüpsürmediğiniöğrenmeliydim.
Üçgünöncebirşehri,yarımsaatliğinedeolsa,ortaçağagötürüpgetirenolay,istisnaiydi.Eskibirsuçlununsaldırıyauğraması,gerçekleşmeolasılığıöncedenhesaplanamayacakkadarözelbirdurumdu.Dünyaüzerindekibütünçocuktecavüzcülerininhapistençıkıştarihlerinitakipedebilmemdesözkonusuolmadığından,ilgilenmemgerekenlinçler,politikolanlardı.Banagerekenbütünbilgiler,dünyanınbütüncahillerininaydınlandığıyerde,yaniinternettesaklıydı.
Sonrakibirhafta,dünyaüzerindehükümsürmekteolanpolitikçatışmalarıincelemeklegeçti.Ancakhangisininheranpatlayacakbirlinçeyataklıkettiğinikestirmekmümkündeğildi.Yinedeohaftaiçindeilginçbirşeyolduvetelevizyondaşöylebirhaberizledim:Afganistan’dandönenaskerlerinikarşılamakiçinkasabalarınınengenişcaddesinde
toplanmışbirkaçyüzAmerikalı,kortejiprotestoetmekisteyendörtAfgan’ılinçetmeyeçalıştı.Vebudabanabirfikirverdi.
Aslındalinçedilmekistenenkişiyadagrup,zatendaimanefretedilendi.Linçinbaşlamasıiçingerekentekşeyseküçücükbirkıvılcımdı.YanioAmerikalılarzatenhergünoAfganlara,sokakta,markettebakışlarıylasaldırıyorancakişilinçedökmekiçinsadecedoğruanıbekliyorlardı.Dolayısıylaodaklanmamgerekennokta,nefretti.
Kiminkimdennefretettiğinibelirleyebilirsem,nereyegideceğimidebulabilirvelinçibeklemeküzerepusuyayatabilirdim.Ancakbuöyleboyuttabirnefretolmalıydıki,kişi,sadecediğerininvarlığınıbilekendinebirhakaretolarakalgılamalıydı.Peki,kimkimdensırfvarolduğuiçinnefretederdi?Tabiikiırkçılarvemezhepçilervedekendidinlerindenolmayanherinsanıyoketmeyeantiçmişolanlar!
Nefretdolubuüçayrımcılığındaenüstdüzeydeyaşandığıbölgeleriaraştırdığımda,karşımamuhteşembirdünyaturuçıktı.Madenibulmuştum.Artıkihtiyacımolansadecebirpasaportvebirkaçvizeydi.Linçturizminindünyaüzerindekiilkacentesivemüşterisibenolacaktım.Dünyanınilklinçturisti!Bugünekadarhiçbirşeyolamamışbiriiçinhiçdefenadeğildi.Sonuçta,daha10günöncesinekadar,kendimiazdaolsaiyihissetmekiçininsangölgesieziyordum.Hatta24yıl5ayve13günöncesinekadar,sırfdoğduğumiçinağlıyordum.
Linçinüzerindenbiraygeçmiştivekendimihiçdeiyihissetmiyordum.Durumum,güniçindeyapmakzorundaolduğumkonuşmalaraöncedenhazırlanıp,söyleyeceğimcümlelerikâğıtlarayazıpezberlememigerektirecekkadarkötüleşmişti.Böylece,kahvaltıyıodamagetirenkomiye“Birportakalsuyudahaalabilirmiyim?”yadakatgörevlisine,“Bugünodayıtemizlemenizegerekyok”dediğimdebiriletişimintarafıolmaktankurtuluyor,sadeceezberimdekicümlelerisayıklıyordum.Ezberdenkonuşmak,iletişimsırasındaherhangibirkararalmaktankoruyordubeni.Konuşanbendeğil,sadecehafızamvesestellerimoluyordu.Buyöntemsayesinde,birazdaolsa,iletişimsırasındaoradadeğilmişgibihissediyor,dolayısıylabaskıdanuzakkalmışoluyordum.Nesöyleyeceğimbelliolduğuiçin,nesöyleyeceğimidüşünerekheyecanlanmıyorvedikkatçekmedenvarolmayaçalışıyordum.
Buaslında,biraskerinateşaltındasürünerekilerlemesinebenziyordu.Aslında,televizyonhariç,sürünenbiraskerhiçgörmemiştim.Buarada,otelsahibininsemtmuhtarıylaişbirliğininsonucunda,TürkSilahlıKuvvetlerikapımadayanmış,ancakhernedense,çürümüşlüğümünbulaşıcıolduğunudüşünmüştü.Bütünbirorduyuiçerdençökertebilecekkadartehlikeliolduğumakanıtbirçürükraporuyla,“Git,kendibaşınaçürü!”demişti.Amabenyinededünyanınherhangibirordusununherhangibiraskerindençokdahaalçaksürünebildiğimeemindim.Heranlamda...
Ancak,adıhernekadargündelikdeolsa,hayataslagündelikolmuyorveiçindedaimabirsürprizsaklıyordu.Ezberlediğimdiyaloglarınsırasınıbozacak,yapmışolduğumiletişimplanlarınıaltüstedecekbirgelişmemutlakayaşanıyordu.Çünkükonuşmakzorundakaldığımhiçbirinsanınumurundadeğildim.Nebennedekonuşmataslaklarımonlarınilgialanınagiriyordu.Enbasitdiyaloğubilekarmaşıklaştırmaktankaçınmıyor,daimasoracakyenisorularıoluyorvesankibenihazırlıksızyakalamakiçinbirbirleriyleyarışıyorlardı.Böylesidurumlardadaezberlediğimcümlelertabiikihiçbirişeyaramıyordu.
Özü,kendisiylekarşılaşanlarınkimliklerinigörmezdengelmeye,yanibendahil,karşısınaçıkanherinsanıeşitsaymayadayalıolduğuiçinhukuklaaram,sonyıllarda,gayetiyiydi.Ezberimdekicümlelerhayatauymadığındayadakendimikötühissettiğimde,cebimdetaşıdığımTürkCezaKanunu’nuçıkarıpokumayabaşlıyordum.Çünküokitaptakihukukmetinlerindead,soyadıyadaözelbilgileryoktu.Onlarınyerine,başınasüreklifelaketlergelen,ödülvecezalararasındayuvarlananbirivardıveonakişideniyordu.Kendiniifadeedipedememesiaslaönemliolmayan,dilsizyadakör,tekbacaklıyadabeşkulaklı,herhangibirkişi!
Aslındahukukunbuanonimyapısıtabiikisadecebirhayaldi.Çünkübudünyaüzerindehiçbirşeyanonimdeğildi.Aslabirkralbirdilenciyleaynıbiçimdeyargılanmamıştı,yargılanmıyorduveyargılanmayacaktı.Yinedeboğazımçevremdekiinsanlarınkimlikleritarafındansıkılıyormuşgibihissettiğimanlardahukukterimleriyledüşünmekbenibirazdaolsarahatlatıyordu.
Buterimlerdenbiride,mücbirsebepti...Vismajor!Kişininyerinegetirmekleyükümlüolduğuherhangibireylemigerçekleştirememesiiçingeçerlisayılabileceknedenin,hukuktakikarşılığıydı.Mücbirsebep!Bazenbirdeprem,bazendebirkalpkriziydi.Benimiçinse,hayatıntoplamıydı.Hayatınkendisimücbirsebepti!Bitmeyenbirdepremdebitmeyenbirkalpkriziyleyaşıyordum.Dolayısıylabende,hertürlüeylemdenmuafolduğumuvarsayarakkendimisakinleştirmeyeçalışıyordum.Ancakartıkbudabirişeyaramıyordu...
Benitanımasalarda,insanlartarafındanacımasızcayargılandığımınfarkındaydım!Hukukunağındadebelenenbirdilencidenbilekötüdurumdaydım.Nedeolsaonlar
konuşabiliyordu.Hattaözeldilencigüçlerisayesinde,sonderecekalabalıkbirkaldırımda,isteklerinireddedemeyecektekkişiyi,yanibenisaniyeleriçindetespitedipaçıkavuçlarıylayanımdabitebiliyorlardı.Merhameteayarlıradarları,zayıflığıdaalgılıyorolmalıydıkibinkişininarasındabileolsamdaimabenibulabiliyorlardı.
Benimböylesigüçlerimyoktuveradarımdakendimdenbaşkahiçbiravınizinerastlayamıyordum.Buyüzdende,nehayatıngündelikakışındaayaküstükurulanmahkemelerdesuçsuzluğumukanıtlayabiliyornedehaksızcezainfazlarındankaçabiliyordum.
Pasaportdairesindekipolis,meslekhanesiniboşbıraktığımformuyüzümedoğrusallayıp,“İşinne,işin?”diyesorarak,dahabenyanıtveremedenarkamdakikişiyleilgilenmeyebaşlıyor,konsoloslukgirişlerindekigüvenlikçiler,alnımdabirikenterlerigörünce,canlıbombaymışımgibiüzerimiarıyor,vizegörevlileriyse,söyledikleriminhiçbirineinanmadıklarından,verdiğimherbilgiyiüçkezkontroledip,beşdakikalıkişlemleriçinbeniikisaatbekletiyordu.
Yinedehayatınıntamamımücbirsebepolanbiriolarak,ezberdenkonuşmak,şimdilikgeliştirebildiğimteksavunmayöntemiydi.Odayaherdönüşümdedelikdeşikolmuşkalkanımıyamamakiçinalternatifdiyalogsenaryolarıyazıyorvehayatıngerçeklerinedenkdüşmeleriiçin,haberleriolmasada,ertesigünkarşılaşacağıminsanlarayalvarıyordum.Hiçbiribeniduymuyordutabii.Neyatağımdaonlarayalvarırkennedekarşılarındadikilippasaportumunezamanteslimalabileceğimisorarken...
Kişiseltedavisürecimeilişkinbazıtereddütleriminoluşmayabaşladığıbirdönemdeöylebirşeyoldukiyenidendirildim.DünyaLinçTuruiçingerekensonvizebaşvurumuyapmaküzeregittiğimkonsoloslukbinasınınönündebirikmişolanbirkalabalıkgördüm.Ellerindepankartlar,ağızlarındasloganlar,binanınduvarlarınıtekmeliyorlardı.
Öncetereddütettimamasonrameydandakilinçgeldiaklıma.Okalabalığınbeni,arasınanasılkolaylıklakabulettiği...Linçtedavetyoktu,çünküherkesdavetliydi!Küçükadımlarladaolsa,kendilerindengeçmişoinsanlarayaklaştımveiçlerindenbiri,hiçtanımamasınarağmenbenimlekonuştu.Hattagözleriminiçinebakıpbağırdı:
“Tekbir!”Heyecanlaaçtığımağzımdan,aynıheyecanyüzündenbirsesçıkamadıancakbunukimse
farketmedi.Çünküoandadiğerleri,çokuzunzamandırprovayapanbirkorogibimüthişbirzamanlamaylagürlediler.Ogürlemeylebirlikte,içorganlarımıntamamıolduklarıyerdetitredi.Ogürlemebeni,ancakkokainleulaşabileceğimbirhızla,ancakkokaininulaştırabileceğibirnoktayagetiripbıraktı.Aniçindeözgürleşipkendimoldum!
Polisgelipdevahşiliksınırlarınıkendisibelirleyenekadar,yerdebulduğumdörtkaldırımtaşı,ikiçöptenekesivebirpankartsopasınıkonsoloslukbinasınafırlatıp,hiçbiranlamıolmayançığlıklarattım.Oküçücükzamandilimiiçindekendimiöylesineinsanlığaaithissettimkiertesigün,vizebaşvurusuiçinyenidenbinanınönünegelipsırayagirdiğimde,çokdaharahattım.Enönemliside,ezberlediğimkonuşmamı,içimdensüreklitekrarlamıyordum.İhtiyacımkalmamıştı.Gerçektendeogün,vizeişlemlerininhiçbiraşamasındaenküçükbiriletişimsorunuyaşamadım.Üstelikhepsidebenimiçinbirerdoğaçlamaydı.Nedeolsalinçdozumualmıştım!Eksikdeolsa,kanımdalinçebenzerbirşeygeziyordu.Linçyerinegeçebilecekbirmetadon.Hukukuntoplumsalolayolaraktanımlayabileceğibirdurum.Linçbulunamadığıtakdirde,benzeretkiyiverebilecek,toplumsalbirmadde.Ancaktabiiki,benlinçle,yaniolabilecekengüçlüuyarıcıyla
başlamıştım.Dolayısıylatedavimiçingerekecekasılilacın,linçolduğunubiliyordum.Protestoyadabenzerigösterilerinbenimiçinhiçbiranlamıyoktu.Ozamanaklımafutbolmaçlarıgeldi.
Üçhaftasonuüstüste,kiminneredengeldiğininaslabirönemininbulunmadığıotribünlerde,onbinlercekişininarasındaerimişbirhalde,budefatsunamideğildebirMeksikadalgasınadönüşmeküzerealtımaçagittim.Etkisisonderecegeçiciancakyinedebirkaçgünlüğünesıradanlaşmamısağlayacakşiddetteolanbumaçlarda,hiçtanımadığıminsanlarlabirlikte,hiçtanımadığıminsanlaragırtlağımıyaracakkadarküfrettim.Tabiikiherdefasındada,hangitaraftargrubudahakalabalıksaonakarışıyordum.ÇünkübirDonKişotolarakyeterinceyaşamıştımvesıra,değirmenolmayagelmişti.Vedeğirmenolmakkolaydı.Birkaçaksesuarsatınalmakyeterliydi.Maçınagöredeğişenbirkaçformaveatkıylagörünmezolabiliyordum.Kalabalıköylesinebüyülübirşeydiki,içinegirildiğindeneadnedekütlekalıyordu.Kitleikisinideyutuyorvesahipolunankimliğinsorumluluğundansınırlıbirsüreiçindeolsakurtuluşusağlıyordu.Kişiyikendindenveherşeydenkoruyan,muhteşembirzırhtıkitle.DonKişot’ungiydiğioboktantenekelereaslabenzemiyordu.Öylesinesağlamdıki,herhangibiryerdetersbakmayabilecesaretedemeyeceğiminsanlara,enağırküfürleriedebiliyordum.
Ancaknezamankimaçsonaeripdestadyumuterketmekiçinsıralaragiriliyordu,birazöncebirlikteküfürettiğimkişilerindeenazbenimkadarzordurumdakaldıklarınıgörüyordum.Onlardabenimgibi,biranönceotobüse,taksiyeyadaarabalarınabiniporadanuzaklaşmakiçincanatıyordu.Kimseyarımsaatöncesinekadarhakaretlerettiğiinsanlarla,yalnızkenkarşılaşmakistemiyordu.Onuniçinmaççıkışlarındahayvansürülerigibibirbirimizeyaslanarakvebirbirimizinardınasaklanarakyürüyorduk.Hiçbirimiz,kendimizigüvendehissedenekadarsürüdenayrılmakistemiyorduk.Hernekadararalarında,omeydandakigerçeklinçkalabalığınayakışacakkadargözüdönmüşolanlarbulunsada,çoğubeniandırıyordu.Amaben,içinde,bendenonbintaneolanbirkalabalıkistemiyordum.Benlinçkalabalığıistiyordum.Linçkalabalığıtaklidiyapanbirkalabalıkdeğil!
Dolayısıylayolaçıkmadanönce,enazındanülkeninherhangibirnoktasındagerçekleşebilecekbirlinçedenkdüşmeumuduyla,gündesadecedörtsaatuyuyarak,süreklihaberleritakipettim.Amaufuktapekbirşeygörünmüyordu.Bende,bununüzerine,geçmiştekilinçleringörüntüleriniizleyiphayallerkurdum.Çünkübazılarıolağanüstüydü.ÖzellikledeSivasKatliamı!YadaRostockayaklanması!Gerçekbirerlinç!Yakma,yıkma,ölümler,herşey!YadaII.DünyaSavaşıbiterbitmez,Fransa’daortayaçıkan,toplumuarıtmahareketi!İşgalboyuncaAlmanlarlaişbirliğiyaptığınainanılanFransızkadınlarınöncesaçlarınınkazındığı,sonradabirpaçavrayadönüşenekadarsokaklardasürüklendiği,osiyah-beyazgörüntüler!Hepsidemuhteşemdi!Amaböyleolaylardahergünyaşanmıyorduki!
Yinedekörbirumutla,odamdançıkıphavaalanınagittimvebulduğumilkuçağabindim.12günde,yediuçağadahabinip,ülkeiçindedörtbinkilometredenfazlayolyaptım.Rutubettenmorarmışotelodalarında,omuzlarımıniçinegömülmüş,nefretindoğmasınıbekledim.Amahiçbirşeyolmadı.
Sadecebirara,tamamenbirtesadüfeseri,milletvekiliolduklarınısonradanöğrendiğimikikişiye,küçükbirkalabalığınarasınakarışıpbağırdımveküfrettim.Amaodabirkaçsaniyesürdü,çünküpolisbirahtapotgibianidençevremizisardıvesayılarıüçkatımızdı.Bunuanlamakiçinyerekapaklanmışherhangibirinebakmakyetiyordu.Kişibaşınaüçcopdüşüyordu.Linçedecekkenlinçedilenolmuştumveneredeysetutuklanacaktım.Tabiioanbenimtekdüşündüğüm,polisolmamgerektiğiydi.Çünküben,hangitarafdahakalabalıksa,
oradaolmalıydım!Aslazayıfınyadaazolanınyanındayeralmayacaktım!Ben,birekarşıbinolmakistiyordum!Hattaonbin!Yüzbin!Birmilyon!Kalabalıkistiyordum!Dahadakalabalıkistiyordum!Vedebağırmak:“Hangidindedejavuyok,benonainanacağım!”
Dönüşte,Gemi’yegirergirmez,resepsiyondakiadamelimebirzarftutuşturupkonuştu:“Pasaportungeldi.Kargoyabenimadımıvermişsin.Birdahayapma!”“Meraketme,birdahaolmaz!”diyecektim,amaezberimdekicümlebaşkaydı:“Banabirzarfgeldimi?”Tabiikibiryanıtbeklemedimvehâlâsuratımabakanadamıoradabırakıpasansöre
yürüdüm.Sonradaodamaçıktım.Sonradaeşyalarımıtopladım.SonradaoGemidenilenbinayıterkettim.SonradaoGemidenilenbinabattı.Çünkübenöyleistedim.
UNIONERönesansresmindekidörttemeltekniktenbiridir.Sfumato’daolduğugibi,renkvetonlar,
buharlaşarakbirbirinekarışır.Ancak,Sfumato’danfarklıolarak,kullanılanrenkvetonlardaimaparlakvecanlıdır.
Boyuenaz1,80molan,sakallıveortayaşlardakiadamınüzerindesadece,kasıklarınıkapatanbeyazbirkumaşparçasıvardı.Havasoğuktuamaobunuumursamıyordu.Ayaklarıdagövdesivebacaklarıkadarçıplak,gözleriysekapalıydı.Ellerinigöğsündebirleştirmiştivenabzınıyavaşlatmaküzerenefesiyleoynuyordu.Oaniçin,dünyanınonasunduklarınınarasındaneyeihtiyacıvarsa,zihninesadeceonlarıkabulediyordu.Üşümeyeihtiyacıyoktu,dolayısıylasoğuğuhissetmiyordu.Hemenyanında,genişbirmasavardı.Vemasanınüzerinde,kenarlarıenfazla40cmolan,camdanbirküpduruyordu.Yanlardakiyüzeylerindenbiritakılıpçıkarılabiliyor,böyleceküpün,kendisikadarküçükbirkapısıoluyordu.
Birsokaktaydık.Kalabalıkbirsokakta.İnsanların,dahaçokvedahahızlıalışverişleradınabirbirleriniçekiştirerekyürüttüğübirsemttekiyayayolunda.Konuşuyorlardı.Kahkahalaratıyorvepazarlıkyapıyorlardı.Etraftakicaddelerdenarabaseslerigeliyordu.Bazılarıyeniçalıştırılıyor,bazılarınınfrenlerinebasılıyor,bazılarınındacamlarıaçılıyorveiçlerindekimüzik,dolubirkültablasıgibidışarıboşaltılıyordu.Bütünseslerbirbirinekarışıyorvekulaklarımızasaplanmakiçinyarışıyordu.Hepimizşehringürültüsüaltındaeziliyorduk.Amaoadamdimdikayaktaduruyorvekalpatışlarındanbaşka,tekbirsesduymuyordu.Bundanemindimçünküyüzündekiosağırifadeyi,biryerlerdentanıyordum.İnsan,ancakkalbiyleatmayabaşlarsa,oçizgileritaşımayabaşlardıyüzünde,biliyordum...
Gözleriniaçtıvehayatabaktı.Dahadoğrusu,gözlerininkapılarınıaçtıvebizonunhayatınabaktık...Tektopuğununüzerinde,yanındakimasayadoğrudöndü.Sağdiziniyavaşçakaldırdıveayağınımasayabıraktı.Bacaklarıbirkurbağanınkigibiesnekveuzundu.İkielininparmakuçlarınımasayayasladıvetekhamledeyükselipüstüneçıktı.Artıkçokdahauzungörünüyordu.Yenidennefesiüzerindeyoğunlaştıvesağayağınıküpüniçinesokup,zemininekoydu.Eğildivesağdizini,küpünuzakköşesineyasladı.Buaradabireliyleküpütutuyor,diğeriyledemasayatutunmuş,dengesinisağlıyordu.Birkaçsaniyeöylecedurduvekalçasınıküpüniçinesokupzeminineyerleştirdi.Oanakadarküpütuttuğusağelinitamamenhavayakaldırdıvekendinedoğruçekerkenparmaklarıylayüzünedokundu.Küpeöncedirseğinisonradasağomzunusoktu.Vedurdu...Bizdedurduk...Sonrayavaşçabaşınıeğipküpüniçineçekti.Sağbacağınımilimmilimoynatarakkendineazdaolsabiryeraçtı.Vesağelininparmaklarıyla,solayağınınucunututupkendinedoğruçekmeyebaşladı.Böylecesolayağı,sağkavalkemiğininüzerindengeçtivebacaklarınındizlerindenaşağısı,küpüncamyüzeyineyapışmışbirçarpıyadönüştü.Sağeliniküçükzeminineyaslayıpkendinihafifçekaldırdıveçokazdaolsa,kalçasını,küpünkapısındanuzağataşıdı.Artık,dışarıda,sadecesolkoluylasoldizikalmıştı.Kolunukaldırdıveküpeöncedizinisoktu.Sonradayavaşçaindirdisolelini.Bütünbedeniküçücükbirküpteolanadamınsoleli,biraniçinmasada,gerçekdeğilmişgibi,avucuaçıkbirşekildedurdu.Sonradaoel,birkumaşgibiuçuşupsağayağınınüzerinezarifçeörtüldü.
Oanakadarizleyicilerdenbiriolduğunudüşündüğüm,gençbiradam,derhalmasayayaklaşıp,küpüncamkapısınıelinealdıvedurdu.Birkaçsaniyeboyuncabekledisonradaelindekicamyüzeyle,küpükapattı.Artıktekgördüğümüz,çaprazolmuşikibacakparçasıvearalarına,önedoğrueğilereksıkışmış,saçsızbirbaştı.İçinesığdığıküpünboyu,dizinegeliyordu.Birinsanınyokolacakkadarsıkışabilmesiniizliyorduk.Yadavarolacakkadar...
Ağlıyordum.Sadece,karşımdaki,kendiiçinekatlanmışolanadam,bana,cesetlerinaltındakihalimihatırlattığıiçindeğil.Başkabirnedenimdahavardı:Üçayönceiçindekaldığımbirsahne...Unutamıyordum.Çünküherşeyideğiştirmişti.Amaherşeyi!
Linçturumunikinciyılınınsonunayaklaşıyordum.İkiyıldır,birülkedendiğerinesavrulup
duruyordum.Doğrusu,bukadarınıbeklemiyordum.Turabaşlamaküzerebindiğimoilkuçakta,beninelerinbeklediğinihayaletmeyeçalışırken,beklentilerimokadardayüksekdeğildi.Ancakdünya,üzerindetaşıdığınefretinnekadaryoğunolduğunuçokkısabirsüredebanahatırlatmıştı.İkiyılda,ulaşmayıaslatahminedemeyeceğimsayıdalinçekatılmıştım.Sankibütüninsanlar,birbiriniyemeyebaşlamakiçinbenibekliyorlardı.Hayatlarıboyunca,onlarlabirliktesofrayaoturmamıbeklemişlervebendearalarınakatılıncaiçlerindenbiriniparçaparçaçiğnemişlerdi.Yadabenhayalgörüyordum,çünküdünyahepböyleydi.Bendenöncedebirlinçyuvasıydı,bendensonradaöyleolacaktı.Zemini,toprakdeğilöfkeydi.Vebensadeceüzerindeyürümüştüm.
Ortadoğu,KuzeyAfrika,Balkanlar,KıtaAvrupası,İngiltere...Hepsindedemutlakabirlinçvardı.Doğruzamanvedoğruyerdeolmayabilegerekyoktu.Çünkülinçheryerdeveherzamandı.Birkaçdildebirkaçgazeteokuyup,birazhavayıkoklamakyetiyordu.Çünküinsandenilenyaratıklinçleyaşıyorduvebenbunugördüm...
Yüzlerceinsanın,birpiranasürüsügibi,tekbirçocuğunbaşınaüşüşüpetinilimelimeettiklerinidegördüm,birkadınınsaçlarındansürükleyipsaatlercetecavüzettiklerinide...Hepsinigördüm,çünküoradaydımveonlardanbiriydim.Birsaniyeiçindeonlarcabedeninaltındakalaninsanlarıizledim.Hattaoetbinasındabirduvarolarakyerimialdımvebüyükbirşiddetlebaşlarınayıkıldım.Altımızdaezilmişolanlarabaktıkçakendimigördüm.Herdefasında,bircesetyığınıgibiüzerlerindeduruyorvesadecevarlığımızlaonlarıboğuyorduk.Gerçektendedeğiştirebilmiştimtarafımı.Göçüğünaltındahayattakalan,bendeğildimartık.Göçüğünkendisiolancesetlerdenbiriydim.
Çocuklargördüm...Okulönlerinde,birbirinilinçedençocuklar...Hattabununladayetinmeyip,telefonlarıylaherşeyikaydedenvelinçedileninhayatboyuutançduymasıiçinogörüntüleriinternettebroşürgibidağıtançocuklargördüm.HappySlappingçocuklarınıdagördüm.Hiçbirşeydenhaberiolmayan,sokaktakiherhangibirine,gizlicearkadanyaklaşıpvuran,sonradakaçançocukları.Veyinebuanıgizlicekaydedip,görüntüyüinternetteyayınlayanarkadaşlarını...Ortadoğu’dacanlıbombalargördüm.Havayauçaninsanlar.Linçitersineçevirenler!Kalabalıktarafındanlinçedilmeyen,kalabalığılinçedenoyalnızbombalarıgördüm.SonradaHappySlappingpeşindekoşanİngilizbirçocuğun,ensesinetokatattığıandapatlayanbircanlıbombayadenkdüşüpöldüğünüdüşündümvegüldüm.Bazıoyunlarınbazıülkelerdeaslaoynanamayacağınıgördüm.
Linçkalabalığınınsüreklikonuştuğunatanıklıkettim.Süreklibağırdığınavenaralarattığına...Birerkömürdüherkelimeleri.Yangınıdahadabüyütmekiçin.Dikkatimidağıtıyorlardı.Bende,hiçbiriniduymamakiçinNasenblutendinledim.Kulaklıklarımı,kaldırdığımyakalarımınardındagizleyipsadeceomüziğiduydum.İkiyılboyunca,gördüklerimveduyduklarımbukadardı.
Veiyileşmeyeçalıştım.İnsanlarılinçedeede,onlarlabarışmayaçalıştım.Linçinolmadığınadiryerlerde,paraylalinçyarattım.Sokaktantopladığıminsanlarla,evsizleresaldırdım.Böylece,karanlıkodakolmanın,sandığımkadardazorolmadığınıanlamışoldum.Sadecebirnakitmeselesiydi,okadar...
Amabütünbunlarınsonucunda,birgrambileiyileşemedim!Gemi’dekigünlerimdenekadarhastaysam,hâlâokadarkötüydüm.İnsanlarla,linçpazarlıklarıyadabirliktelikleriharicindeaslailetişimkuramıyordum.Aramızdakioduvarbirtürlükalkmıyordu.Çünküartıkhiçbirşeyhissetmiyordum.Katıldığımlinçlerinüzerimdekietkisigittikçesilikleşmişveyokolmuştu.Morfinsülfatgibi,linçde,vazgeçemediğimbirhayatyükünedönüşmüştü.Bir
zamanlarEmre’ninbanaizlettiğiodoğumlardanhiçbirfarkıkalmamıştı.Nasılobebekler,dünyanınensıradaneylemiymişgibidoğuyorlarsa,başkainsanlardaaynıdoğallıkla,linçedilerekölüyoryadasakatkalıyordu.
Linçedenlerse,heryerdeaynıydı.Çünkükalabalıklardinamiğidiyebirkavramgerçektendevardı.Sürününçobanı,sürününkendisiydi.Herbireyinkaderi,içinedüştüğükalabalığınelindeydi.Linçibaşlatan,isterbirkışkırtıcılargrubuolsun,istersedekalabalıktakiherbireyinayrıayrıözgüriradeleriolsun,durumböyleydi.Hattadünyaüzerindeyanlışgidennevarsa,bu,milyarlarcainsanınarasındakisessizbiranlaşmanınsonucuydu.Sokaktabirtecavüzetanıklıkedenkişi,kurbanayardımedebilecekkenetmemektenyargılanabilirdi.Amaaynıdavranışıtoplumlargösterdiğinde,bununhiçbircezasıyoktu,çünkübirsuçolduğubiledüşünülmüyordu.Sonuçta,linçkalabalıklarınınnitelikleridünyanınheryerindeaynıydı.Farklıdillerkonuşsalarda,farklıgörünselerdeaynı...Okalabalıklarıoluşturanbireylerinhepsi,biryandankurbanınpeşindekoşuyor,diğeryandandabirbirlerinebakıpaynışeyidüşünüyordu:
“Ben,şuanbunuyapıyorum.Çünküsendeyapıyorsun.Senlinçettiğiniçin,bendelinçediyorum!”
Vehemenyanlarında,kendileriylebirliktekoşan,ohiçtanımadıklarıinsandaaynısınıdüşünüyordu:
“Benburadayım,çünküsenburadasın!”Benimiçinhiçbirşeyifadeetmiyorlardı.Neoinsanlar,nedoğumlarnedeölümler.İki
duvarıdoğum,ikiduvarıölümolanbirhapishaneyemahkûmolaninsan!Ancakbirkezdoğdumu,hücresinindörtduvarıdaölümoluyordu.Hattabuyüzden,hayatın,yanında,bedavadanverilentekanlamı,Harmin’indedediğigibi,ölümkorkusuydu.Velinç,bukorkununbirtaşkadarsomutlaştığıanınadıydı.
“Belkide,bundanötürüiyileşemiyorum”diyordum.Hayatımıntekanlamı,hâlâölümkorkusuolduğuiçin!Veyinegünlerimi,başkalarınınölümkorkularıarasındageçirdiğimiçin!
Sonra,birgece,ooğlanıgördüm...Tekbaşınayürüyordu.15-16yaşlarındaolmalıydı.Ellericeplerindeydi.Başınıönüneeğmiş,sadecebastığıkaldırımabakıyordu.BirArap’tı...
TekdüşmanlarıMüslümanlarolanEnglishDefenceLeaguetaraftarlarınıngittiğibirpub’dan,avuçlarınabirazparasıkıştırdığım,birkaççocukçıkarmıştım.Kimolduğumusormuşlar,bende,“Neönemivarki!Bendeenazsizinkadarnefretediyorum!”demiştim.Kimdennefretettiğimisormayabilegerekduymamışvepeşimetakılmışlardı.Körkütüksarhoşlardıamabendeğildim.Yinedeonlarlabirlikte,bağıraçağırayürüyorveetrafımabakıyordum.KendimizebirAraparıyorduk.Müslümanabenzeyenherhangibiri.GerçektenMüslümanolmasınabilegerekyoktu.Benzese,yeterdi.Vekarşımızaoçocukçıkmıştı.Tekderdidahafazlaüşümemekolanvebaşınıomuzlarınınarasınagömmüş,yürüyenoçocuk.
Yanımdakilerle,birbirimizebakmışve“Tamam!”demiştik.“İştebu!”Sokaklambalarındanyayılanışığınbirbirineyetişemediğivearalarındakaranlıkların
kaldığıbircaddedeydik.Yolunikiyanındakievlerinsahipleriçoktanuyumuşgibiydi.Uyumuyorlarsadakaranlıktaoturuyorlardıçünkühiçbirpenceredenışıksızmıyordu.Enönemliside,görünürdepolisyoktu.
Biz,caddeninsolkaldırımındaydık.Biraniçinseslerimiziduyupbizebakmışolançocuksayolunkarşısındaydı.Etrafımdakileriözelliklekonuşturuyordum.Çocukşüphelenmesin,diye.Çünküyıllariçindeedindiğimtecrübedoğrultusunda,böylesiavlarda,sessizlik,avın,daimahızlanıpkaçmasınanedenoluyordu.Oysabirsarhoşlarsürüsüolarakgörünmek,herzaman
içiniyibirkamuflajdı.Tabiibudefa,içindeolduğumsürügerçektendesarhoştu.Zatenbuyüzdendedahafazladayanamadılarvecaddeyigeçipçocuğadoğrukoşmayabaşladılar.Tabiikibendekoştum!
Geceninsessizliğiiçindeyankılananayakseslerimiz,çocuğunkulaklarındabiralarmolupçaldıveodakaçmayabaşladı.Bizler,gecehayvanlarıolarak,9kişiydik.Biraniçin,oçocuklarınarasında,kendimiyenideniyihissetmiştim.Eskigünlerdekigibi!Belkidebuyüzdenanlayamadım...Gözümüyenidenkanbürüdüğüiçin...
Cadde,birsokaktarafındankesiliyorvebizdenkaçançocuk,sahipolduğubütüngüçlekoşarakodaryolagiriyordu.Farkındaolmadan,sürününönünegeçmiştim.Tekyaptığımız,koşmaktı.Linçkardeşlerim,hemküfrediphemkoşacakkadarayıkdeğildi.Yinedehızlıgidiyorduk.Çocuğunpeşinden,odarsokağabizdesaptık.Yıllarboyuncaaldığımoncamorfinsülfatarağmen,kendimlegururduyacağımkadariyikoşuyordum.Birkaçyüzmetresonra,evler,duvarlaradönüştüvesokaklambalarıseyrekleşti.Karanlıktabirgörünüpbiryokolançocuğunsırtınabakıp“Yanlışsokağagirdin!”diyordum,dudaklarımınarasından...Hırlayahırlaya...“Kimseninhaberiolmayacak!Kimseçığlıklarınıduyamayacak!”
Vesonunda,tahminettiğimoldu.Sokak,çıkmazçıktı!Yorulmuştumamadeğmişti!Kaçacakbiryeriyoktu.Sokağınsonundakiyüksekduvarıgörebiliyordum.Çocuğudagörebiliyordum.Sağındakivesolundakiduvarlardabirkapıarıyordu.Yadaiçinegirebileceğiherhangibirdelik...Amaheryerduvardı!Aramızdaotuzmetredenfazlavardıveküçükbirsincapgibi,birsağabirsolakoşuşturmasınıvedurupbanabakışını,okaranlığarağmenseçebiliyordum.Eliniattığıheryerintuğlaolduğunuanlayıncabendeartıkkoşmayagerekkalmadığınıdüşündümveyavaşlayıpyürümeyebaşladım.Çocukağlıyordu.Bengülüyordum.Kollarımıaçtımvekaçacakbiryeriolmadığınıhatırlattım.Artıkaramızda,enfazlaonmetrevardı.Başımıçevirip“Bittibuiş!”dedim.Amayanımdakimseyoktu!Durdumvearkamadöndüm.Sokakbomboştu.Sürümdağılmıştı,kimbilirneredeydi?Orospuçocukları,benibırakıpgitmişlerdi!Vegözümükanbürüdüğüiçinfarkınavaramamıştım.
Odaracıkyolda,Arapçocukla,yapayalnızkalmıştım...Bağırıyordu.Amanedediğinianlamıyordum.Arapçakonuşuyordu.Titriyor,gerigerigidipardındakiduvaraçarpıyor,sonraçarptığıiçinkorkupbiradımöneçıkıyoramabanadayaklaşamadığıiçinyinegerigidiyordu!Korkudanölecekgibiydivesüreklikonuşuyordu.Hemağlıyor,hemdekendinitokatlargibigözyaşlarınısilip,bağırabağırabirşeylersöylüyordu.Elleriniceplerinesokupcepleriylebirliktedışarıçıkarıyorveiçlerininboşolduğunugörmemiistiyordu.Pantolonununikiyanında,ikiküçük,beyazkumaşparçasısallanıyorveçocukağlamayadevamediyordu.Neyapacağımıbilemiyordum.Dönüpkaçmakistiyoramayerimdenkımıldayamıyordum.Birinsanakarşıyapayalnızneyapabilirdimki?Osarhoşlarbenimderimdi!Şimdiyse,derimyüzülmüşgibihissediyordum!İkiyılboyunca,katıldığımoncalinçtehiçbirkurbanlayalnızkalmamıştım!Buyüzdendeodurduğumyerde,donmuştumvekendimehâkimolamayıpbağırdım.Aslındasadeceseslidüşündüm.Çokyükseksesli:
“Bendekorkuyorum!Anladınmı?Bendekorkuyorum!”Amaçocukbirşeyanlamıyordu.Hattabağırdığımiçinartıkdahaçokkorkuyordu.Oanbir
şeylersöylemekiçinaçtığımağzımdabirıslaklıkhissettim.Terdeğildi.Ağlıyordum.Artıkbendeağlıyordum.Ellerimiuzatıpçocuğadoğruyürümeyebaşladım.“Korkma!”diyordum.“Korkma!”Belkideçocuğadeğil,kendimediyordum.Üzerinedoğrugeldiğimigörünce,çocukgerigitmişveayağıtakılıpdüşmüştü.Ancakderhaldoğrulmuşolsada,hâlâdizlerininüzerindeydi.Ellerinikaldırmış,başınısallıyorvegözyaşlarıiçindekonuşuyordu.Biliyorum,
“Yaklaşma!”diyordu.“Banayaklaşma!”Anlamıyordumamatahminedebiliyordum!Amabende,enazonunkadarağlıyorveartıkosokaktakimseninkorkmasınıistemiyordum.Çocuğun,bendenkorunmakiçinkaldırdığıelinitutupdizleriminüzerineçöktümveonasarılmayaçalıştım.Biryandandasayıklıyordum.
“Korkmaartık!Korkma!Neolur,korkma!Yalvarırım,korkma!”Çocukbenikendindenuzaklaştırmayaçalışıyorveikieliyleitiyordu.Amabenonadaha
çoksarılmak,başınıgöğsümeyaslamakve“Artıkkorkacakbirşeykalmadı!”demekistiyordum.Bunainanmasınıistiyordum!Ben,yıllarsonra,ilkkez,birinsana,gerçektendokunuyordum...
Sonrabirden,beniitipkollarımınarasındançıktıvedoğrulup,canıpahasınakoştu.Meydandakioilklinçte,yanımdankoşarakgeçenadamgibi...Çocukbirhayaletgibiyanımdangeçtiveayaksesleri,birrüyagibiyokoldu.Bensedizleriminüzerinde,çıkmazsokağınsonundakioduvarabakabakaağlıyordum...Felatiçinağlıyordum...Cumaiçin...BütünölenoAfganlariçin...Annemiçin...Dordor’laHarminiçin...Kendimiçin...HattaAhadiçinbileağlıyordum...
Veşimdiogürültülüsokaktadurmuş,karşımdakiadamıizleyerekgözyaşıdökmeyedevamediyordum.Bircamküpüniçinesığmış,dakikalardıroradaduruyordu.İnsanlaretrafınısarmış,alkışlıyor,bense,elimebirçekiçalıpparçalamakistiyordum...Küpüde,geçmişimide...İkimizideözgürbırakmakiçin.Adamıda,kendimide...
Uçağımınkalkmasınaüçsaatvardı.ElimdeaylaröncealdığımRiodeJaneirobiletiyle,havaalanınınetrafındadolanıyordum.Birzamanlaryaptığımplanlaragöre,DünyaLinçTuruAmerikadenilenkıtadadevamedecekti.Amahernedense,binayagirmekistemiyordum.Onunyerine,birtaksiyebinip,şoföre,“Enyakınpub’a!”dedim.Nasılolsa,zamanımvardı.
Görünüşleriveyürüyüşleriyle,enaz,yaslandıklarıduvarlarkadarkaranlıkinsanlarınyaşadığıbirsemttedurdukvearabadanindim.Tambiradımatıppub’ınkapısındangirecektimkiyanımaokaranlıkgölgelerdenbiriyaklaştı.Biruzmandı.Tekbakışta,neyebağımlıolduğumuanlamıştı.Pub’agirmektenseyakınlardakibirçocukparkınagitmiştik.Zulasıoradaydı.Amabirsorunuvardı:Sattığıherşeyintadınabaktığınaemindim!Bananereliolduğumusormuştu.
“Türk’üm”dedim.“Öyledesenekardeş!”dediveherşeyebaştanbaşladık.“Bendediyorum,buadam
Albanianmı?Rusmu?Adınnesenin?”“Gazâ.Senin?”“Edip...Amaburalarda,Oedipus,derlerbana!OedipusTheMotherfucker!Anlıyorsun?
Alırımyani,adamınanasını!”“İyideokendiannesin...”“Wha?”“Boşver!Kaçparaşimdibu?”“Durkardeş!Konuşalımbiraz!Memlekettenadamgelmiş...Birşeysarayımmı?”“İstemem!Subutexmibu?”“Yes!MadeinFrance!Hipshit!Buprenexdevar,obritish!OedipusTheMotherfucker!
Anlıyorsun?Alırımanayı!Kaçtane?”“Kaçparaolduğunusöylersen,bendesanasöyleyeceğim,kaçtaneistediğimi!”“OK!Cool!Kızma!Hangitakım?”“Ne?”“Futbol!Hangitakım?”“Hepsi!”“Comeon!Alırımanayı!Olurmuöyle?”“Olur!Hepsinindemaçlarınagittim!KaçparaBuprenex?”“OedipusTheMotherfucker!Anlıyorsun?”Hemenyanımızdaçocuklarvardı...Kaydırakta,salıncakta,tahterevallide...Özelliklede
kaydırakta...“Ne?”dedim.Oedipushemkonuşuyorhemdedurduğuyerdesüreklisallanıyordu.Buaradadaçocuklar,
kaydıraktanbirercesetgibikayıpdüşüyorlardı.“TheMotherfucker!Anlıyorsun?”“Anlamıyorum.”“Wha?Edip!Oedipus!Edip!Oedipus!Anlıyorsun?”Çocuklardüşmeyedevamediyordu.Gülüyor,birbirlerineçarpıyorvekayıyorlardı.Sonra
içlerindenbiri,kaydırakboşalırboşalmaz,ikiyanınatutunatutunatırmanmayabaşladı.Amakaydıraköyleyüksektikisonunakadargidebileceğineemindeğildim.Oaradaaklıma,Dordor’laHarmin’in,turistteknelerineelsallayarakoynadıklarıooyungeldi.Vebendebiroyunoynadım.Sahipolduğumherşeyi,çocuğun,kaydırağınsonunakadartırmanmasınayatırdım.Artıksadeceonuizliyordum.
“Alıyormusun,almıyormusun?”“Ne?Birdakika!”“Birşeysarayımmı?”Çocuk,nekadardenersedenesin,ayaklarıkaydığıiçin,kaydırağınyarısındanyukarısına
çıkamıyordu.“İstemem!”“Alırımanayı!Anlıyorsun?”Veçocuksonkezdüşüpvazgeçti.Sonradadiğerlerigibimerdivenedoğruyürümeye
başladı.Kaydırakboştu.OedipusTheMotherfucker’abaktım.Sonradaçantamıyerebırakıpkoşmayabaşladım.Çocukyapamadıysa,benyapabilirdim!Kaydırağıtırmanmaküzereattığımilkadımdaayağımkaydıveyeredüştüm.Oedipusbağırıyordu:
“Neyapıyorsun?Youfool!BoşverBuprenex’i,nogoodforyou!”Yattığımyerdegülüyordum...Tekyapabildiğimbuydu:Gülmek.Veiyigeliyordu...Ayağa
kalkıpüstümütemizledimsonradaOedipus’abakıp,“Kalsın!”dedim.“Wha?Alırımanayı!”“Bıraktım!”“Neyi?”“Hepsini!”Sonradaçantamıalıpkoşmayabaşladım.Oedipusarkamdanhâlâbağırıyorveeminimki
sallanıyordu!Gördüğümilktaksiyebinip“HeathrowHavaalanı!”dedim.Sonradaçocukparkınınher
yerineçizilmişokurbağaresimleriniyenidengörebilmekiçingözlerimikapadım.
“Felat,busenolabilirmisin?”Elimdekiİngilizgazetesinedoğrufısıldıyordum.EşcinselbirKürt’ün,ailesitarafından
İsveç’teöldürülmesiylebaşlamışveortayaçıkanbirvasiyetnameylebirçokşeyideğiştirmişolanolaylailgilisongelişmeyiokuyordum.İşiniçinekarışmışşantajvetehditleryüzünden,ölü-dirievliliklerineilişkinmahkemekararınıniptalindenbahsediliyordu.Haberinaltındayineofotoğrafvardı.Birnikâhtörenifotoğrafı:Öldürülenogençadamınküllerininkonulduğuvazoveonukollarınınarasındataşıyanİsveçlisevgilisi,kendilerinialkışlayanbirkalabalığınönündeduruyorlardı.Sarışınvegözlüklüadamındudaklarındabirgülümseme,gözlerindedeyaşlarvardı.Buevliliğiyasalkılankararartıkgeçersizolsada,kimsebusahneyiunutamamıştı.Haberinbaşlığıbunakanıttı:YinedeÇiçekSolmadı!Ovazoyabakıpyenidensordum:“Felat,busenolabilirmisin?”Vefısıltım,kapattığımgazeteninsayfalarınınarasındakaldı.
Ayağakalktım.Bagajdolabınınkapağınıaçıpçantamıaldım.Darkoridordabirkaçadımatıp,uçağınkapısınınaçılmasınıbekledim.Yolboyunca,alnımıyasladığımcamdan,birpamuktarlasıgibigörünenbulutlarıveışığıylaonlarısulayangüneşiizlemiştim.Birgünmutlakaparaşütleatlayıpbulutlarıniçindengeçmeliyim,diyedüşünmüştüm.Dünyayabiryağmurdamlasıgibidüşmekiçin...Sonradabiryağmurdamlasıgibitoprağakarışıpbuharlaşmakveyenidenyükselipobulutlarakarışmakiçin...Aslındazatenbirparçamobulutlardaydı.Hattaobulutlar,yeryüzündengeçmişbütüninsanlardanbirerparçataşıyordu.Çünkühepsideağlamıştı.Enkatısıbile,doğumundagözyaşıdökmüştü.Veatmosferiniçindedönüpduransuyaonlardadahildi:Dünyanınbütüngözyaşları...Kendigözyaşımıniçindenparaşütleatlayıpgeçmeyidüşünmüştüm...
Uçağınkapısıaçıldıveküçükadımlarlailerledim.Kapıdançıkmasırasıbanagelince,biraniçinoeşiktedurupsıcakhavayıiçimeçektim.BelkiRiodeJaneiro’dadeğildimamabirazdan,enazonunkadarsıcakbirtoprağaayakbasacaktım.
Pakistansınırpolisi,SchengenveABDvizelerimigörünce,32dolarkarşılığındapasaportumabirmühürbastı.Vizesizolarakkapısınadayandığım,TürkiyedostuPakistan’a,ancakAvrupaveABD’ninkefaletiylegirebildim.Doğaldır,diyedüşündüm...Doğaldır...
Havaalanıçıkışında,üzerimeçullananonlarcataksişoföründenensahtekârınıseçmeyeçalıştım.Aslındaaradığım,yasadışıbakanbirçiftgözdü.Kandalı’dageçirdiğimyıllarbanaogözleritanımayıöğretmişti.Yasadışıbakışlaraltındabüyümüştüm.Veişte,yinekarşımda,onlardanbiriduruyordu.Melekgibibiryüzde,ikiküçükşeytanbağdaşkurupoturmuş,banabakıyordu.Gözgözegeldiğimizandabanadoğrukoştuveçantamıelimdenalırkenİngilizcekonuştu:
“İslamabad’ahoşgeldin!”“Adınne?”diyesordum.“Babar”dedi.Okalabalığıniçindebenisahiplenmesineizinverdim.Böylece,tekkolludilenciler,üçkollu
yankesicilervedörtdilliçığırtkanlarınarasından,Babar’ınaçtığıyoldailerleyipsüzülebildik.30yıllıkbirMercedes’inönündeduranakadaryürüdükveBabar,“İştesarayım!”dedi.“Mobilsaray!”
Ancaksarayınkapılarındanbirisıkışmıştı.Bizdediğerinidenedik.Vesonundakendimi,arkakoltukta,dikizaynasınabakarakkonuşanBabar’ıdinlerkenbuldum.
“Birotelvar”diyordu.“Çokiyibirotel!Amcamınoteli.Tambirsaray!”Babar,birsaraydelisiydi.
“Tamam”dedim.“Gidelim.”Öncamıörümcekağıgibibirçatlaklakaplıolanarabaçalıştıveyolaçıktık.Babarsürekli
konuşuyorvebüyükihtimallebananelersatabileceğinidüşünüyordu.Acabakadınmıistiyordum?Yoksabiroğlanmı?Yadauyuşturucumu?Yoksaantikabirhalımı?Babar’ıdahafazlayormakistemedim.Satınalmakistediğimşeybelliydi:
“Afganistan’agitmekistiyorum.”Güldüvekonuştu:“Yanlışduraktainmişsinozaman!”“Haklısın”dedim.“Biryanlışlıkoldu...Sendüzeltebilirmisin?”Hemenyanıtvermedi.Düşündü.İlkaklınagelenisordu:“Askermisin?”“Hayır”dedim.“Turistim.”Yinegüldü.“Eğerbirsavaşçıdeğilsen,Afganistan’daçoksıkılırsın.Bütüngünsavaş!Başkabirşeyyok!
Gazetecilerbilegitmiyorartık.Hepsiburada.İslamabad’daoturupAfganistan’dakisavaşıyazıyorlar.Çünkühepaynı!”
“Belkibenyapacakbirşeybulurum”dedim.“Amaöncesınırıgeçmemlazım...Mümkünse,pasaportgöstermeden...”
“Eroinistiyorsan,bulurum!”dedi.Afganistan’ınomeşhureroinindenpayımadüşenialmayageldiğimidüşünmüştü.Budefa
bengüldüm.“Yok,sağol...Yenibıraktım!”“Ozamanvizeal!”dedi.“Bensanaaldırırım...Hallederim!”Sınırdanyasadışıgeçişinkârıokadardüşükolmalıydıki,benibaşkaalışverişlere
yönlendirmeyeçalışıyordu.Amaben,neistediğimibiliyordum.İkikoltuğabirdentutunupkendimiönedoğruçektimveBabar’ınsağkulağınaeğilipkonuştum:
“Benimbirarkadaşımvar.BirAfgan...Banabirkaçakolarakgeldi.Bendeonabirkaçakolarakgideceğim,anladınmı?”
Anlamamıştıamaönemlideğildi.Çünkügerçekbirtezgâhtardıvebirşeysatmadanbenibırakamazdı.Üstelikanlamışgibibaşsallamak,gayetkolaydı.Babardahembaşınısallıyor,hemkonuşuyordu.
“Birkamyonvar!Amcamınkamyonu!Binersin,gidersin!Afganistan’aelmagötürüyor.Senidegötürür.Amabirazpahalı!Çünkükamyon,saraygibi!”
“Anlaştık”dedim.Sonkezşansınıdenedi:“Kadınistermisin?”Yinegüldüm...“Benşuandanitibarenbirelmayım,Babar.Neyapabilirimkibirkadınla?”“Tamamişte!..Sanabirkadınbulurum,odaısırırseni!”“Boşver!”dedim.“Kimseyicennettenkovdurmayalımşimdi!”Yineanlamamıştıamagüldü.Tezgâhtarlarıbuyüzdenseviyordum.Çünküonlarlahayat
herzamankolaydıvehiçbirşeyinbiranlamıolmasıgerekmiyordu.Oanaklıma,hayatlarınıbirkumarfişigibicenneteyatıraninsanlargeldi.Varsınhepsizorlasıncennetinkapılarını,diyedüşündüm.Benkovulduğumyeredönmem.Asla!Okadaryüzsüzdeğildim.Okadardadeğil!Artıkdeğil...
Otelinönünegelmiştik.Babar’ınsayısızsahteamcalarındanbirineaitolanotelokadarkötüdurumdaydıkiyıkılmamakiçinikiyanındakibinalarayaslanıyordu.AmaBabarbaşkabirşeygörüyordu:
“Nasıl?Saraygibi,değilmi?”Anlamışgibiyapmasırasıbendeydi.Enazından,okadarınıyapabilirdim.VeBabar’la
birlikte,oradaolmayansarayıbendegördüm.“Evet!”dedim.“Tambirsaray!”
Batı’yagitmekiçinKandalı’dakidepodangeçmişolan,bütünoinsanlarneredengelmişse,benartıkoradaydım:Doğu’da.AfganistansınırındakiPeşaverbölgesindePakistanordusuTaliban’lasavaşıyorveölenlerinkanıBaraNehri’nedökülüyordu.BaradaKâbilNehri’nedökülüyor,odakuruyakuruyagidipbaşkanehirlerekarışıyordu.Sonradaçöldengeriyenekalmışsa,HintOkyanusu’nadökülüyordu.Dünyanın,nehirkenarlarınakurulmuşdiğerbütünsavaşcepheleridedüşünüldüğünde,okyanuslarinsankanıylabeslenenbalıklarladoluydu.Vebendeoteliminbahçesindeoturmuş,onlardanbiriniyiyordum.
Babar’ınayarladığıkamyon,heranbenialmayagelebilirdi.Uzunbiryolculuköncesindekarnımıdoyurmayaçalışıyordum.Peşaver’deyükselendumanlaryüzünden,göçmenkuşlarbileyollarınıdeğiştirmişti.DolayısıylabizdesınırıdahagüneydengeçecekveKandehar’adoğrugidecektik.Kamyonunkasasındaelmaolmayacaktı...Sadecebenvebirazsilah...Babar’ınanlattığınagöre,birkaçkasaKalaşnikov,Afganistan’dakisahiplerinibekliyordu.Sabırsızlanıyorolmalılardı.Kalaşnikovlarıellerinealacaklarıvehareketedenherşeyeateşedeceklerioanıngelmesinibeklerken,çocuklargibiheyecanlandıklarındanemindim.NedeolsaKalaşnikovaslasadeceKalaşnikovdeğildi!Öncelikle,1983’tenberiMozambikbayrağınınbirparçasıydı!Birsilahiçin,birülkebayrağındayeralmak,hiçdefenabirmertebedeğildi.Amatabiişudamümkündü:Yakıntarihte,BirleşikKrallık,ABDvebirzamanlarınSSCB’siningizliservisleritarafından,laboratuvarortamındaüretilmişokadarçokülkevardıki,herbirineözgünbirerbayrakbulmanın,başlıbaşınabirsorunolarakkarşılarınaçıkmışolduğunutahminedebiliyordum.Hattabuüçülkefabrikasının,sözkonususorunlabaşaçıkmakiçin,TasarlanmışÜlkelereBayrakTasarlamaDepartmanlarıkurup,içlerinigrafikerlerledoldurduğundandaemindim.Çünküharitadaçizmekleülkeolmuyordu!Birdeoturup,ortaktarih,kültürgibitutkallarüretmekgerekiyordu.Bunlardanyolaçıkarakdabirbayraktasarlamak!Bütünbunlardabirmesaiydi.VesıraMozambik’egeldiğinde,yoğunişyükünedeniyle,grafikerlerbiryaratıcılıkkısırlığıyaşamışveakıllarınailkgelenbayrağıçizipkonuyukapatmışlardı...Evet,budamümkündü!AcabaPakistan’ınbayrağıdaodepartmanlardanbirindenmiçıkmıştı?Nedeolsa,dahadünekadar,varolmayanbirülkedeydim.Hindistanolarakbilinenbirtoprakta...Aslındadurumgayetbasitti:Burası,insanlarınyumurtalargibialınıpbirbirinetokuşturulduğuyerdi.DünyaYumurtaSavaşlarıburalardayapılıyordu.Buyüzdendeheryer,leşgibikokuyordu!Çünkübozukyumurtakangibikokuyordu.Yadabenhayalkokluyordum...
Yarımsaatsonra,otelinbahçesinebirkatilgirdi.Tabiikiadamıilkkezgörüyordumamacinayetleri,yürüyüşündenbilebelliydi.Yadigâr’abenziyordu.Gözgözegeldik.
“Babar?”dedim.“Babar!”dedi.Oteldenyanımadörtşişesualıpkatilinpeşinedüştüm.BeniBabar’ın“Saraygibi!”dediği
kamyonagötürdü.Budefasarayıgerçektendegördüm.Kasasındaki,yağlıboyaylaçizilmişyüzlerceyazıveresminarasındabirsaraydavardı.Birsarayresmi...
Benkasayagirmeyibeklerken,katilyanınaoturmamıişaretetti.Babar’aistediğiparanınikikatınıvermiştim.Belkidebuyüzden,1.sınıftayolculuketmehakkıkazanmıştım!MarkasıAhad’ınkiyleaynıamamodeliçokdahaeskiolankamyonunkapısınıaçıpiçinetırmandım.Çocukken,bizimkamyonunikikapısınıdaaçarvekarşısınageçipbakardım.Birdevinyüzünebenzerdi.İkikulağıikikapıolanbiryüz...Şimdidebaşkabirdevinyüzününiçindeyerimialmış,ilerliyordum.
Yollarokadarbozuktuki,dörtsaatlikmesafeyisekizsaattegittikveMultanadındaki
şehrevardık.Bütünbuyolboyuncakatillehiçkonuşmadık.Gecegirdiğimizşehirde,birbenzinistasyonundadurduk.Aslında,istasyondançok,herankaçıpbaşkayerdekurulmayahazırmışgibiduranbirgecekonduydu.Hemenönündedebirbenzinpompasıduruyordu.Yolboyuncayanındangeçtiğimizvebenzinliğidahaçokandıranyerlerdedurmadığımızagöre,jeopolitikaçıdançokönemlibiryerdeolmalıydık!
Katil,banabakıp,başınıhafifçeeğdiveavucunuyanağınayasladı.“Buradauyuyacağız”demekistiyordu.Başımısalladım.Ancak,bentamolarakneredeuyuyacağımızıçözmeyeçalışırken,oçoktankamyonkasasınınkapağınıindirmiş,beniçağırıyordu.
Böylecegeceyi,birkamyonkasasında,Kalaşnikovdoluahşapsandıklarınarasında,birkatilleuyuyarakgeçirdim.Önceuyuyamayacağımıdüşünmüş,amasonrabunudüşünedüşüneuyuyakalmıştım.
Rüyamda,birdepremolduğunuveyüzümdebirelingezdiğinigörüyordum.Küçükbirel...Normaldeböylebirdokunuştanmideminbulanmasıgerekirdiamahiçbirşey
hissetmiyordum.Nebedeniminayrıayrınoktalarındaağrıbombalarıpatlıyornedenabzımhızlanıyordu.“Neyazıkkibirrüya”dedimvegözlerimiaçtım.Güldüm.Çünküyüzümdegezenoelinsahibihemenyanımdaduruyorvekocamangözleriylebanabakıyordu.Beşyaşlarındabirçocuktu.Saçlarıkazınmışbiroğlan...Birelialnımda,diğeriağzındaydı.Oan,rüyamdakidepreminnedeninideanlamışoldum.Harekethalindeydik.Öylesinederinuyumuştumkihiçbirşeyinfarkınavarmamıştım!Oysaetrafıminsandoluyduveyolaçıkmıştıkbile!Gerçektendeodermeçatmabenzinlikbirduraktıdemekki!İnsantoplamadurağı...Kalaşnikovsandıklarınınüstüneoturmuşolankadınveerkekler,yolunbozukluğundanötürühemsarsılıyorhemdebanabakıyordu.Kimbilirnekadarbirsüredirizliyorlardıbeni?Derhaldoğrulupoturdum.Gülümsedim.Çokazıkarşılıkverdi.Peki,kimdibuinsanlar?Afganistan’ahepbirliktemigidecektik?Öylegörünüyordu.Benimoradaneyapacağımbelliydiamabuinsanlarnereyegidiyordu?Oan,aklıma,Kandalı’dakimevsimlikişçilergeldi.Belkideçalışmayagidiyorlardır,diyedüşündüm.Sonuçta,bütündünyanınherhasadınısabırsızlıklabeklediğioafyontarlalarındabirileriçalışıyorolmalıydı!Veişte,buinsanlarda,büyükihtimalleonlardı...
Kamyonunkasası,bizimkindenfarklıolarak,açıktı.Yaniüstü,ikiyanınasabitlenmişdemirdentaçlarageçirilmişbirtenteylekapatılmıştı.Kasanınkapağınınüzerindenyolugörebiliyordum.Çünküobölümükapatmasıgerekentente,şimdilikindirilmemişti.Demekki,bulunduğumuzbölgede,hâlâyasaldık.Saklanmamızagerekyoktu.
Anayoldanayrıldığımızıgördüm.Birsüresonrada,yolbilesayılamayacak,birçiftlastikizindenibaretbirdüzlükteilerlemeyebaşladık.Yaklaşıkyarımsaatgeçtivetaşlatopraktanyapılmışkulübelergördüm.Birköyegirmişolmalıydık.Neredençıktıklarınıgöremediğimbirkaççocuk,arkamızdankoşmayabaşladı.Kamyonyavaşladıveçocuklardanenhızlıolanıkasakapağındansarkanzinciretutunupkendiniyukarıçekti.Enfazla10yaşındaolanbuoğlan,kamyonundışındaayaklarınıkoyacakbiryerbulmuş,kollarınıdakapağınüstündengeçiripkendinisabitlemişti.Ağırağırolsadailerleyenkamyonavantuzgibiyapışmış,hembizebakıpgülüyor,hemdeağzındasadecedörtdişiolduğunugösteriyordu.Galibaoçocuğasadecebengüldüm.Diğerlerininpekdeumurundadeğildi.Vekamyondurdu.
Katilin,kapısınıaçıpkapadığınıduydum.Sonradagelip,hâlâkapağatutunmuşolançocuğukovdu.Oda,biraniçindekapağınardındayokolupgitti.Kaçarkenbilegülüyordu.Katil,ikiyanındakisürgüleriaçıpkapağıindirdivegözgözegeldik.Başıylaselamverdi,sonradadönüpbağırdı.Durduğumyerden,kimebağırdığınıgöremiyordum.Amabirkaçdakika
sonra,herşeyigördümveherşeyianladım...Kamyonabirkadınlaadamyaklaştı.İkisidegençti.Sonrabirden,etraflarıonlarcainsanla
doldu.Belkidebütünköyle...Hepsiyletekertekeröpüşüpkucaklaştılar.Yaşlılarağlıyor,çocuklargülüpoynuyordu.Öncegördüklerimebiranlamveremedimamasonraherşeybiryıldırımgibiçarptısuratıma.Çünküöylebirvedalaşıyorlardıkibirdahaaslagörüşemeyeceklerinianlamıştım.Etrafımdakiinsanlar,Afganistan’açalışmayadeğil,çokdahauzaklaragidiyordu.Artıkanlayabiliyordum!Ben,yolaçıkanlarınarasında,yolaçıktıklarıyerdeydim.Ben,yolunbaşındaydım!Pakistan’danbaşlayıpkimbilirAvrupa’nınneresindesonbulacakolanobüyükyolculuğunbaşlangıçanındaydım.İşte,herşeygözleriminönündegerçekleşiyordu.Derçisu’yunoradatırdanaldığımız,depodabeklettiğimizvetekneleredevrettiğimizinsanların,dahaiyibirhayatiçinterkettikleriyerdeydim.Ayağakalktımvegençkadınınelinitutupkasayaçıkmasınayardımettim.Sonradaadamınelinitutupkendimedoğruçektim...İkisideağlıyordu.Çünküonlardabiliyordu.Geleceklerinedairhiçbirşeybilmediklerinin,onlardafarkındaydı.Güneşin,ağzımızıniçinibileaydınlatacakkadarparlakolduğubirgünde,onlarkaranlığadoğruilkadımlarınıatıyordu.Sonraellerinebaktım.Ellerindekioküçükçantalara.Oanakadarfarketmemiştim.Diğerlerininde,hemenyanlarındaduran,sağasolayıkılmışküçükçantalarıvardı.Ortayaşlarda,sakallıbiradamınelindeysesadecebirtorba...Birtorbaylaçıkıyorduhayatınınyolculuğuna...Birtorbaeşyayetecekti,herşeyebaştanbaşlamakiçin...Belkideiçindeyiyecekvardıveonlardabitincegeriyeotorbadakalmayacaktı.Hiçbirşeylegidecektigideceğiyere.Hiçbirşeyiolmadan.Sadecekendinigötürecekti.Birdeaklındakalanları...Genççiftiuğurlayanerkeklersessizceizliyor,kadınlarsa,hepbirağızdan,ağıtabenzeyenbirşarkısöylüyordu.Ağıtabenziyordu,çünküsöyleyende,dinleyendeağlıyordu.Hepsideaynıailedenolmalıydı.Yüzlerineredeyseaynıydı.Özellikledeçocuklar.Hiçbirininağzındadörtdiştenfazlayoktu.
Kamyon,ovedaanınaedilenbirküfürgibiçalıştı.Veyavaşçahareketetti.Yaşlılarbirikiadımatıpdurdu,ortayaştakilerönceyürüyüpsonrabirazkoştu,gençlerse,ellerinisallayasallaya,yapabildiklerikadarbizitakipetti.Kamyonunpeşiniensonbırakanlar,yineçocuklaroldu...Genççiftkasanınkapağınatutunupellerindengeldiğinceelsalladılar,sonradabizedönüpolduklarıyereçöktüler.Sırtlarınıkapağadayayıpdizlerinigöğüslerineçektiler.Geriye,kamyonunküfürbazmotorsesivegençkadınlaadamıniççekmelerikaldı...
Oan,omzumdabirelhissettim.Başımıçevirdimvebeniuyandıranküçükçocuğugördüm.İkikolununaltındantutupoküçükayaklarınıhavalandırdımvekoydumkucağıma.Düşecektiyoksa...Sonradakonuştum:
“Özürdilerim...”Başımısağavesolaçevirerek,tekertekerinsanlarınyüzlerinebakmayaçalıştım.
Anlamadılar.Birdahadenedim.“Beniaffedin.”Sonrabirdaha...“Okorkunçşeyleriyaptığımiçinbeniaffedin!”Vebirelmageldigözümünönüne.Dönüpgeldiğiyerebaktım.Elmayıtutana...Torbalı
adamdı.Birtorbayladünyanınöbürucunagidenadam...Birelmadadiğerelindevardı.Gülüyordu.Banaverebilecekleriyemeklerivarmıdiyesorduğumudüşünmüşolmalıydı.Elmayıaldımveısırdım.Sonradakucağımdakiçocuğaverdim.Osırada,anladımkikatilinkamyonunda,Kalaşnikovlarınarasındagerçektendebirkasaelmavardı.Amataşımakiçindeğil,kaçaklarakumanyaolarakdağıtmakiçin...Benimdebirzamanlarhazırladığımopeynirli
vedomateslisandviçlergibi...Birçocukısırıyorduelmayı,birben...Sıraylayiyorduk.Kasanınortasındaoturuyordum.
Etrafımabaktım.Herkesinelindebirelmavardı.Yaısırıyorlaryadaısırdıklarınıçiğniyorlardı.Birazöncearamızakatılmışolangenççifthariç...Onlarunutmayaalışmayaçalışıyordu.Terkettikleriiçinyastutuyorlardı...
Banaelmayıvermişolanadamadönüp“Teşekkürederim”dedim.“Beniaffettiğiniziçinteşekkürederim.”
Anlamadıvegüldü.Birdahadenedim.“İyikibenitanımadınız!”Sonrabirdaha...“İyikidepomaayakbasmadınız!”Veyanağımdabirtokatpatladı!Küçükbireldençıkan,hızlıveküçükbirtokat.
Kucağımdakiçocuğaelimdekielmayıvermeyiunutmuştum.Sıraondaydıvebeklemeyedayanamamıştı!Gözlerimiaçtırıpkaşlarımıkaldırtanotokadaherkesgüldü.Hemdekahkahalarla!Bendegüldüm.Hattakarşımdaoturangenççiftbilegülümsedi...Sadeceçocukgülmedi,çünküağzıelmayladoluydu.Cezamıvermişti.Otokadı,hayatınımahvettiğimbütüninsanlaradınaatmıştıvekonukapanmıştı.Şimdideaynıeli,kollarımdakiçürümüşdamarlarınmorluklarıüzerindegeziyordu.Geçtiğiyerleriiyileştiriyordu.Kucağımdabirçocukşamantaşıyordum!İslamabad’danKâbil’ekadarbütünkaçakçılarınruhsalkılavuzu!Herşeyibilenveyapabilenbirçocuk!Maxime’idüşündüm.OFransızgazeteciyi...Sonradaçocuğuneliniöptüm.Birküçükşamanlakarşılaşıldığındamutlakayapılmasıgerektiğigibi...
Geceyimutlakbirboşluğuniçindegeçirdik.Dörtbiryanda,yıldızlarınyerlerekadarsarkıpufkuaydınlattığıbirarazide...Gündüzünsıcağıylaütülenmişgibidümdüz,geceninayazıyladondurulmuşgibisessizdi.
Uyumayaçalıştık.Başaranlaroldu.Bazılarıda,sabahakadar,karanlığıniçinde,çakmakçakmakgözkırptı.Bendeonlardanbiriydim.Küçükçocuk,annesininkucağına,birköpekyavrusugibisığmış,kimbilirhangirüyalarıgörüyordu...
Sabahakarşı,kamyondaninmişveyürümüştüm.Sonradakendimiyerebırakıpgüneşindoğuşunuveyıldızlarınkayboluşunuizlemiştim.Öylesinebüyükbirgüneşdoğmuştuki,hayatımboyuncagördükleriminhiçbirinebenzemiyordu.Belkidedünyanınyakınlarındangeçerkenöylesineuğramış,serseribirgüneşti.Kimsenindahaöncegörmediği,ressambirgüneş...Osabahsadecebizimiçindoğmuşvegökyüzünüöncemora,sonradakızılaboyamıştı.Ufukçizgisindenkurtulupkendinitamamengösterdiğindeyse,geriye,heryönealabildiğineuzanantoprağınsarısıyla,gündüzünsolukmavisikalmıştı.Cuma’yıdüşünmüştüm...Birdekendimi...Sonradaayağakalkıp,boşluğunortasındadurankamyonadönmüştüm.
Kasayagirdiğimde,geceboyuncauyuyanlarlagözleriaçıkkalanlarınyerdeğiştirmişolduğunugörmüştüm.Uyumasırasıbaşkalarınagelmişti.Diğerlerideesneyengözkapaklarıylaetraflarınabakıyordu.Küçükçocukdauyanmış,elindetuttuğubirbisküviyikemiriyordu.Annesiylegözgözegeldik.Gülümsedim.Odamutlakagülümsediamabengöremedim.Çünküyüzüsiyahbirpeçeylekaplıydıvesadecegözleriaçıktaydı.ÇünkümasallarındaAçılSusam,Açıl!diyenler,gerçekhayattaKapanKadın,Kapan!demişti.DünyanınöylebiryerindeydikkierkeklerinherbirikendiniAliBabasanıyor,geriyekalanherkesindeKırkHaramilerolduğunainanıyordu.Anlatılaanlatıla,masalgerçekolmuştu.
Nezamanuyuyupnezamanuyandığınıçözemediğim,ancakdaimadinçgörünenkatil,yanımdakilerebirkaçcümlesöyleyipkasakapağınınüzerindekitenteyiindirdi.Böylecegüneşlearamızabirperdegirdi.Yinedeoserserigüneşpesetmediveüzerimizdebirçadırgibiyükselenmuşambanınyırtıklarındaniçerigiripgözlerimizikamaştırmayıbaşardı.
Kamyonçalıştıvehareketettik.Önceağırağırilerledik...Sonrada,ritminibulmuşbirmaratoncugibihızlandık.Öylesinesarsılıyordukki,varolmayanbiryolunüzerindegittiğimizdenemindim.Sınırayaklaşıyorolmalıydık.Birazdan,Cuma’nınülkesinegirecektim...“Azkaldı”dedim.“Geliyorum!”
Oandabirsilahsesiduyuldu.Sonrabirtanedaha!Vebirtanedaha!Etrafımdakiinsanlarbağırmayabaşladıvekamyondahadahızlandı.Osilahlarınkimlerinelindeolduğunubilmiyorduk,ancakgörünenoydukihedeflerindebizvardık.Vesonundabirkurşun,tenteyidelipgeçti.Ancak,büyükbirşanseserikimseyesaplanmadıveyinekarşısınaçıkanbirtenteyidelip,çıkıpgitti.Böylecekasayaikiışıkhuzmesidahagirdi.Olduğumyerdehızladoğruldumveyakalayabildiğimherkesikasanınzemininedoğruçekmeyebaşladım.Bununüzerine,biraniçindonmuşolandiğerleridekendilerinegelipeğilmeyeveuzanmayabaşladılar.Çığlıkatıpduaetmektenbaşkaneyapacağınıbilemeyenikikadınvebiradamıdadevirince,kasadaoturantekbirkişibilekalmadı.Sonradaikisilahsandığınınarasınakendimiatıpolabildiğinceküçülmeyeçalıştım.Artıküstüsteyatıyorvebirbeşikteymişgibisallanıyorduk.Silahsesleriçoğalmıştı.Neredenateşedildiğiniçözemiyordum.Yamermilerialanahâkimbirtepedengönderiyorlardı;yada,dahakötüsü,ogürültüdemotorsesleriniduyamadığımızbirtakımaraçlarlatakipediliyorduk.Yavaşladığımızıhissettim.Yoksakatilimivurmuşlardı?Ancaköyleolsa,direksiyonboştakalırveohızlamutlakadevriliryadataklaatardık!Sonunda
iyiceyavaşlayıpdurduk.Bununüzerinesilahsesleridebirandakesildi.Olduğumyerdesürünerekkasanınkapağınadoğruyaklaştımvetenteyihafifçearalayıpdışarıbaktım.İkikamyonetgördüm.Kasalarındadasilahlıadamlar...
Katilin,hızlaaçılıpkapanankapısınıduydum.Kamyondaninmişolmalıydı.Gerçektendebirkaçsaniyesonragörüşaçımagirdivekaçıpardındabırakamadığıadamlarlayüzleşmekzorundakaldı.İçlerindenbirikamyonetteninipbağırdıvekatillekonuşmayabaşladı.Karşılıklıbirkaçcümlesöylendivekatilbizedoğrudönüpyürümeyebaşladı.Kasakapağının,yakınımdakisürgüsünüaçarkengözgözegeldik.Kamyonundurmasıylabirliktesessizliğebürünmüşolan,etrafımdakiinsanlar,sürgülerinaçıldığınıduyuncayenidenbağırmayabaşladı.Çünküsilahlıadamlarlakarşılaşmakistemiyorlardı.Ancakçokgeçti.Kasanınkapağıinmişvetentekaldırılmıştı.Artıkherkesbirbirinigörebiliyordu.Katil,eliyle,dışarıçıkmamızıişaretetti.Kasadanilkatlayanbenoldum.Sonradadiğerlerinininmesineyardımettim.Silahlıadamlardakamyonetlerindeninmişveyanyanadizilmişlerdi.Dokuzkişilerdi.Yüzlerikapalıydı.Bizdekarşılarındadizilmiş,duruyorduk.Annesininkucağındakiküçükçocukağlıyordu.Kovalamacaboyuncakorkudanağzınıaçamamıştı,ancakartıkistesedesusamıyordu.Katillekonuşan,silahlıadamlarınlideriolmalıydı.İçlerindesadeceonunyüzüaçıktı.Ağlamanöbetinetutulmuşçocuğugösteripbirşeylersöyledi.Bununüzerine,yanlarındadurantorbalıadamınyardımlarıyla,anneveçocukkasayageriçıkarıldı.Demekkihâlâasgarimerhamettebuluşabiliyorduk.Silahlıadamlarınlideri,bizebakıpkısabirkonuşmayaptı.Sözübiterbitmezde,insanlarolduklarıyerdedönüp,kamyonadoğruyürümeyebaşladı.Herkestenöncedavranantorbalıadam,kasayaçıkıpKalaşnikovsandıklarınısürüklemeyebaşladı.Silahlıikiadam,sandıklarıtekertekeralıpkamyonetlereyükledi.Sonsandıkdakasadançıktıvekatil,kamyonunetrafındatoplanmışolaninsanlarabağırdı.Onlardahızlakasayagirmeyebaşladı.Katil,soyulduğuiçinokadaröfkeliydiki,süreklibağırıyordu.Özellikledekasayatırmanamayanlara!Oan,içimden,tamam,dedim.Bukadar...Bizimlebirdertleriyokmuş!Kalaşnikovlarıalıpgidecekler...
Geriyesadece,köydenaldığımızgenççiftvebenkalmıştık.Gençadam,karısınınkasayaçıkmasınayardımetti.Tamkendisidekadınınpeşindentırmanacaktıkisilahlıadamlarınliderikonuştu.Bununüzerinegençadamdurduvedönüpadamabaktı.Başınısallamayabaşladı.Salladıkçadagözleridoldu.Kendisinesöylenenherneyse,kabuletmekistemiyordu.AncaksilahlıadamlardanbiriyanınagelipkolundantuttuvegençPakistanlıyısürüklemeyebaşladı.Karısı,korkusundankamyondaninemiyor,ancakkocasınınbırakılmasıiçinyalvarıyordu.Bağırıyorveağlıyordu.Katilsesadeceizlemekleyetiniyordu.Demekkisoyguncularlaarasındakianlaşmabuydu:Kalaşnikovlarvebiradamkarşılığındayoladevametmek...
OanaklımaRastingeldivebiradımatıpbağırdım.Nedediğiminhiçbirönemiyoktu,çünkünasılolsaanlamıyorlardı.Ancakhembağırıphemdeavucumugöğsümevurmayabaşlayınca,onubırakıpbenialmalarınısöylediğimianlayabilmişlerdi.Oanbenigörmezdengelen,silahlıadamlarınliderikatilebaktı.“Uygunmudur?”diyesorarmışgibi...Nedeolsabiryabancıydım.İkigünsonra,tamdaherşeyunutulmuşken,üzerlerineuydulararacılığıylafırlatılmışbirAmerikanfüzesidüşmesiniistemiyorlardı.Amakatil,“Uygundur”anlamındabaşınısallayıncabirsorunkalmadı.Böylecegençadamınyerinebenialmayıkabulettiler.Kollarındansıkıcakavranmışveağlamaktaolangençadamserbestbırakıldı.Hiçbeklemediğibufedakârlıkkarşısındaneyapacağınıbilemediğiiçinhiçbirşeyyapamadı.Sadecebaşınıeğdiveyanımdangeçipgitti.Teşekkürbileedemedi.Tekyapabildiği,kasayaçıkınca,çantamıalıp
banauzatmakoldu.Bende,16yıldıryanımdataşıdığım,kâğıttankurbağayıcebimdençekipgençadamaverdim.Önceavucundakikurbağaya,sonradayüzümebaktı.Kasanındiplerindehâlâgözyaşıdökençocuğugösterdim.Nedemekistediğimianladı.Cuma’nınkurbağası,eldenelegeçip,küçükçocuğateslimedildi.Songördüğümde,çocukhemiççekiyorhemdeelindekikurbağayabakıyordu.
Katilkasakapağınınüzerindekitenteyiindirirken,silahlıadamlarınlideridekolumadokundu.Gidiyorduk...Olduğumyerdedönüpkamyonetleredoğruyürüdüm.Sırtımdagezenbakışlarınsıcaklığınıhissedebiliyordum.Birkamyoninsan,aramızainenperdeyerağmenbanabakıyordu...Hiçbiribeniunutmayacaktı.Bendeonları...“Gidin”dedimiçimden.“Biranöncegidin...Nereyegitmeyihayalediyorsanız,oraya...”
Bananeolacağınıvenereyegötürüleceğimibilmiyordum.Ancak,neyapmamgerekiyorsaonuyapmıştım.Gerisibeniilgilendirmiyordu.
Yolboyunca,kimsebenimlekonuşmadı.Uçsuzbucaksızarazilerdengeçipbirköyegeldik.Üzerlerindensilindirgibibirsavaşgeçmişolanevlerledolubirköy...Kapısızkapılarıvecamsızpencerelerindenesmerbaşlarsarkıyordu.Bizigörenler,omezar-evlerdençıkıpnaralaratıyordu.Çoğukadındı.EtrafımısarmışolanlardaellerindekiKalaşnikovlarıhavayakaldırıpnaralarakarşılıkveriyordu.Yağmanınkutlamasıyapılıyordu.Kamyonetlerdurduvekasalardantoprağaatladık.Yürümeyebaşladık.
Evlerinseyrekleşipköyünbittiğinoktada,ellerindeküreklerleçalışaninsanlargördüm.Gönüllübirtutsakolarak,kaçmayacağımortadaydı.Dolayısıylaoanakadarkimsebanavurmamışyadakötüdavranmamıştı.Hattadiğersilahlıadamlarfarklıyönleredoğruköyüniçindedağılmışveyanımdasadecebirkişikalmıştı.Kürekvekazmalarıntoprağayavaşçainipkalktığıalanayaklaştığımızda,birçukurkazıldığınıgördüm.Çalışanlarınhepsideyaşlıydı.Yüzlerinebaktığımda,gözlerininetrafındakiıslaklığıngözyaşımıyoksatermiolduğunuanlayamadım.Yayorgunluktanyadayaşlılıktanöleceklerdi.Amaotoprağıherneiçinkazıyorlarsa,işlerininbittiğini,bugidişlegöremeyeceklerdi.
Yanımdakisilahlıyadönüpbaktım.Odaboştakieliniyumrukyapıp,birbardakgibiağzınagötürdü.Böylece,birsukuyusuaçmayaçalıştıklarınıanlamışoldum.İşçiyeihtiyaçlarıvardı.Kendileriyağmayaçıktığında,birilerinindeköydekalıpçalışmasıgerekiyordu.Amaoyaşlılardışındaçalışabilecekkimseyoktu.Çünkügidebilecekolanlarınhepsigitmişti.Gençler,ortayaştakilervegeleceğedairenküçükbirumuduolanlar...İnsanların,ilkfırsatta,arkalarınabakmadanterkettikleribiryerdeydik...
Banabirkürekverildi,sonradayaşlılargeriçekildi.Bendederinbirnefesalıpverdim.Vekazmayabaşladım.Güneş,binağızlıbircanavargibisırtımıveensemibütündişleriyleısırdı.Amadaimakabukbağlayanbiryaraolduğumiçinusanmadançalıştım.Nedeolsakazmaklaaramiyiydi.Üstelikbudefa,kendimiinsanlardankorumakiçinbirhendekaçmıyordum.Hattadahadaönemlisi,kazdığımyerdenannemincesedininçıkmayacağınıbiliyordum.Açtığımçukurdanölümçıkmayacaktı.Aksine,hayatçıkacaktı:Su...Sadecesuiçinkazıyordum.
İkiayboyuncakazdım.Suyuancakdördüncükuyudabulabildik.Ayrıcakuyularınduvarlarıiçingerekentaşı,üçkilometrelikbirmesafedengetirmemizgerekiyordu.Vesadecebirtaneelarabamızvardı.Kamyonetlerköyeokadarseyrekuğruyorduki,taşlarıoelarabasıylataşımayamecburduk.
Geceleriyıldızlarınaltındayattım.Yadaüzerlerinde...Sabahlarıgüneştenönceuyanıpçalışmayabaşladım.Banayemekverdiler.Bazenet,bazendeekmek.Amaikisibiraradadeğil...Kendilerideçoğuzamanaçtı.Birkaçhayvandanbaşkahiçbirşeyleriyoktu.Birdebanasahiplerdi.Okadar...
Olabilecekenilkelbiçimdeaçtığımızkuyularındördüncüsündesuylakarşılaştığımızoan,bütünkırışıkyüzlergüldü.Altımetrederinlikteincecikbirsuyatağıbulmuştuk.Bütüngecebaşındabekledik.Ancaksabahındakuyununsadecebirmetresinindolmuşolduğunugördük.Yinedeüzülmedik.Çünküdibinebaktığımızdayansımamızıgörebildiğimizbirkuyumuzvardıartık.
Banagardiyanlıkyapacakbiriolmadığıiçin,bazenkadınlarbazendeçocuklarbekliyordubaşımda.EllerindeKalaşnikovlarla...Ancak,nedenliçalışkanveuysalbirköleolduğumugörünce,benirahatbıraktılar.Neredeyseonlardanbirioldum...Hattayağmacılarınlideriolanadam,kuyudakisuyugörüncebanasarıldıveistersemköydekalabileceğimianlatmayaçalıştı.Amabenimgitmemgerekenbiryervardı.
Birkürekmahkûmuolarakgeçirdiğimoikiayınsonunda,herkeslevedalaşıp,
kamyonetlerdenbirinebindimveyolumadevamettim.Oköydengeriye,yanımdasadeceikişişesukalmıştı.İkişişekuyusuyu...
Kamyonet,Kandehar’ıngirişindedurdu.Banaeşlikedenler,dahafazlagidemeyeceklerinianlatmayaçalıştılar.Şehregirmekistemiyorlardı.Anlayabiliyordum.Herkesinetrafındabirsınırvardıvehayathikâyeleriosınırıniçindegeçiyordu.Kamyonetteninipyürüdüm.Kendihayathikâyemedoğru...
Birhaftadıryoldaydım.Yabirotobüste,yabirkamyonetkasasında,yadaayaklarımınüzerinde...Yürüyordum.Ancak,gideceğimyereazkalmıştıartık,biliyordum.Karşımaçıkanherinsana“Bamiyan?”demiştim.Onlardaişaretparmaklarıylaufuktabirnoktayıgöstermişti.Herdefasındanoktadahadabüyümüşveyavaşyavaşdaolsabirvadininbaşlangıcınadönüşmüştü.Birkaçadımdahaatacakveoradaolacaktım...
Sonbiryokuşçıktım.Patikanınbittiğiyerdedurupbirnefesaldım.Amabırakamadım.ÇünküBamiyanVadisi’niilkkezgördüğümoanın,içimdekinefeslebirliktedonmasınıistedim.Gördüklerimkarşısındayapabileceğimtekbirşeyvardı:Durmak.Sadecedurupbakmak.Çünküaradığımyeribulmuştum.Cuma’nınyaptığıoresim,gözleriminönündeuzanıpgidiyordu.
İşte,karşımdaydı...Yüksekkayalıklarlaçevriliveortasındaağaçlarınyükseldiğibirvadi.Oradaydılar!İkidevBudaheykelininboşyuvalarını,durduğumyerdengörebiliyordum.Aralarındabirkaçyüzmetreolmalıydı.Biraniçinboylarıbanaaynıgöründü.Veyineboylarıaynıolan,hayatımdakidiğerikidevidüşündüm:DordorveHarmin.Budalardanboşalmışyuvalarıniçindeayaktadurduklarınıhayalettim.Hattaseslerinibileduydum:
“Yoldaseninledeğildikama,bak,buradayız.SenibekliyordukGazâ,hoşgeldin...”Kayaduvarları,vadiboyuncaçekilmiş,dalgalıbirperdegibiydi.Onlarcaküçükmağara
girişigörüyordum.Oikidevyuvanınyakınlarındaonlarcaküçükoyuk,üstüsteveyanyanaydı.Sarpkayalıklarda,birergözgibiduruyorlardı.Veeğeromağaralarbirergözse,birzamanlarCumagibi,içlerindeyaşayanlarda,ogözlerinsimsiyahbebekleriydi...
Koşmayabaşladım.Vadiyeinenyamaçlardanbirindeydim.Hiçbirşeydüşünmedenkoştumvekoştum!Kayalarınarasındangeçtim.Ağaçlarınarasındangeçtim.Düştüm.Kalktım.Vedahahızlıkoştum.Heradımımda,neyebakıyorsam,hepsidahadabüyüdü.KayaduvarlarınınboylarıyükseldivebirzamanlariçlerindeBudalarındurduğuikioyukdahadadevleşti.
Hangisinedoğrugideceğimibilemiyordum.Yolunbenihangisinegötüreceğinitahminedemiyordum.Sadecekoşuyordum.Vekendimi,büyükolanoyuğayaklaşırkenbuldum.Aramızdakimesafebelkibirkilometre,belkidedahafazlaydı.Baktığımhiçbirşeydengözlerimiayıramıyordum.
Veensonunda,önümdeyükselendevoyuğabirkaçyüzmetrekala,nefesnefesedurdum.Sonunda,diyordumiçimden...Sonundagelebildim...Biraniçingözlerimikapatıp,55metreboyundakioBudaheykelininhâlâoradadurduğunuhayalettim.Devasaoyuğuniçinde...Cumaoheykellebüyümüştü.Oheykelebakabaka...Belkidekarşımdakioyuğatırmanıp,Buda’nınayaklarınınarasındandünyayıizlemişti.Artıkbendegörüyordumoheykeli...Vehemenyanımdankoşarakgeçipgiden,Cumaadındabirçocuğu...
Gözlerimiaçtımveheykelkayboldu.Geriyesadeceboşyuvasıkaldı.Ağırağıryürümeyebaşladım.Sonrabirkadınçıktıkarşıma.Yaşlıbirkadın...Nereyebaktığımıgörmüşolmalıydıki,gideceğimyerideanlamıştı.Ellerinivebaşınısalladı.“Dur!”demekistiyordu,“Gitme!”Amabensadecegüldümveyürüdüm...Ancakyaşlıkadınvazgeçmedi.Arkamdanbağırdı.Galiba,kelimelerindenbiriTaliban’dı.Bensegülmeyeveyürümeyedevamettim.
Görünürdebaşkakimseyoktu.Sadeceuzaklardakimağaralardandumanlaryükseliyordu.Mağaralarıniçlerindehayatlaryaşandığınakanıtolandumanlar...Yürüdümvedevoyuğaiyiceyaklaştım.Bundansonrası,birtırmanıştı.Kayalaratutunatutunatırmanacaktım.Ellerimveayaklarım,nereyeyaslanacaklarınıbiliyordu.Sankihayatımvadide,Cuma’ylabirlikteooyuğatırmanarakgeçmişti...Belkideöyleydi,çünkübenneistersem,ogerçekti.
Sonbiradımattımveartıkoyuğuniçindeydim.Başımıkaldırdım.Kendietrafımdadöndüm.Üzerimdebirkubbegibiyükselenoyuğuntavanınabaktım.Başımdöndü.Durdum.Ufkabaktım.Ufkudalgalandırandağlar,tepelervealabildiğineuzananboşluğayaydımbakışlarımı.Sonrabaşımıeğdim.Parçaparçaolmuşkayalarınüzerindeduruyordum.BelkideparçalanmışBuda’nınkalıntılarındankalanlardı...
Kendimiyerebıraktım.Oturdum.Güldüm.Sonrabirsesduydum.Tanıdıkbirses...Yıllardırduyamadığımbirses...Sırfduymakiçinburalarakadargeldiğimbirses...
İyimisin?Evet.Yoruldunmu?Biraz.Yıllardıryoldasın...Evet...Nasıl?Resimdekinebenziyormu?Benziyor,Cuma...Gerçektendebenziyor.Benievimegetirdiğiniçinteşekkürederim.Bensanateşekkürederim,Cuma.Benievineçağırdığıniçin...Şimdineyapacaksın?Bilmem...Peki...Yasonra?Belkideburadangidenlerinyerineburadayaşarım...Gazâ...Hazırlıklıol,diyesöylüyorum:Morfinsülfatı,birsüre,rüyalarında
görebilirsin.Amasakınteslimolma...Lütfen.Meraketme.Yineanlatacakmısıngeçmişini,kendine?Hayır,hayır...Bu,son.Herseferindeböylediyorsun...Eminmisin?Ozaman,şöylesöyleyeyim:Umarım,birdahaanlatmakzorundakalmam!Kalmayacaksın!Sanainanıyorum...Gazâ...Bengidiyorum.Biliyorum.Vedalaşalımmıartık?HoşçakalCuma.Hoşçakalküçükçocuk...Hadi,bitirsenhikâyeni...Bittizaten.HayatınıaldığımogündenberiiçimdetaşıdığımCuma’yıevineteslimettim.Yıllarsonra
sesiniancakvedalaşmakiçinduyabildim.Afganistan’ınHazaracatbölgesinde,BamiyanVadisi’ndeydim.Birzamanlariçinde53metrelikbirBudaheykelinindurduğudevoyukta...Oheykel,1.500yılboyunca,tamdaoturduğumyerdeayaktadurmuş,sonradabirtozbulutuolmuştu...Bakışlarımeğildivebirçocukgördüm.Enfazla15yaşındaydı.Yakındakiağaçlarınarasındadurmuş,banabakıyordu.EllerindebirKalaşnikovtutuyordu.Gülümsedim.Çocuk,tüfeğinnamlusunuüzerimedoğrulttu...Veateşetti.Solomzumdabirsıcaklıkhissettim.Karşımdauzananomükemmelboşluğabaktım.Ayağakalktım.