24
hale It Silla i a

hale Silla - scholarspace.manoa.hawaii.edu · Estoria Unu Si tan Kika' yan si tan Kulasa dos na amko' biha. Sumasaga si tan Kika' gi un bandan chalan ya si tan Kulasa gi otro banda

Embed Size (px)

Citation preview

hale It

Silla

i a

Para Un Cho'gue

Inakompapana este na estoria nu i sig na aktebidat. Sina ha' un sodda' i i r qi halom estoria, lao, guaha lokkue' , ineppe i ginagagao na un na'setbe i m. h-i nasso-mu.

Direksion:

I. Gof prisisu ta'lo na un tungo siha antes di un cho'gue i ak

a. Alie' finene'na yan ma'es yanggen taya' nai un cho' cross-word puzzle.

b. Tuge' i ineppe-mu siha gi lepblo-mu. Tattiyi ha' f este siha na cross-word p halom i lepblo-mu.

c. Ayu ha' lokkue' nai sina i sigiente (cross-word pL taya' lachi-mu gi primet puzzle.

d. Debi di u afakcha' i ine~ halom puzzle yan i senter gi san hi lo'.

e. Gi kada un na'fonhayan ur na'i i ma'estro-mu pat i u chinek.

l

d~

NBA

Para Un Cho'gue

Inakompapana este na estoria nu i sigiente siha na aktebidat. Sina ha' un sodda' i ineppe siha qi halom estoria, lao, guaha lokkue' ayu na ineppe i ginagagao na un na'setbe i maolek na h~nasso-mu.

Direksion:

I. Gof pr1s1su ta' lo na un tungo' i sigiente siha antes di un cho'gue i aktebidat.

a. Alie' finene'na yan ma'estro-mu yanggen taya' nai un cho'gue i cross-word puzzle.

b. Tuge' i ineppe-mu siha gi halom i lepblo-mu. Tattiyi ha' fuma'tinas este siha na cross-word puzzles gi halom i lepblo-mu.

c. Ayu ha' lokkue' nai sina un cho'gue i sigiente (cross-word puzzle) yaggen taya' lachi-mu gi primet cross-word puzzle.

d. Debi di u afakcha' i ineppe-mu gi halom puzzle yan i sentensia siha gi san hi lo'.

e. Gi kada un na'fonhayan un aktebida, na'i i ma'estro-mu pat i ~anenek ya u chinek.

l

Estoria Unu

Si tan Kika' yan si tan Kulasa dos na amko' biha. Sumasaga si tan Kika' gi un bandan chalan ya si tan Kulasa gi otro banda. Si tan Kulasa, era guaha ga'-na maching (monkey). Pues, este i dos biha ti umafa'rnaolek na bumisinu.

I ma'pos na Sabalu humanao si tan Kika' guatu gi as tan Kulasa gi un bandan chalan ya ilek-na, "Todu i tiempo siempre ta lili'e' hao ha' guenao gi bentana-mu. Chagi fan sumuha guenao gi bentana ya i ga'-mu maching (monkey) un po' lo? Esta dai ga'nan-niha ha' fa'na'an i bisinu lumi'e' matan i ga'-mu maching ki hagu. 11

Inatan-naihon si tan Kika' pues ayu nai i neppe, 11 Hu cho 1 gue ha 1 ennao ni gap Kika' l ao estaba hao gi tenda, ya annai mamomokkat lokkue' un bisinu-ta luchan sumaga ha' ta' lo guenao ni tumotohge hao ya ilek-na hula', "Buenas di as tan Kika', hu'u lao ngai 1 an ha' desde ki sumaga hao guenao?"

2

Estoria Unu

Across

l. Sesso si tan Kulasa mali 1e 1 tumala gi

..,.-------...,~---~

2. Si tan kulasa guaha lokkue' ga'-na 3. Hafa i atlibesna i ~?

Down

l . Si tan Kika' yan si tan Kulasa i dos.

4. Hafa ayu na ha'ani i antes di u da

1

2

4

3

:1

ika' yan si tan Kulasa dos na amko' Ja si tan Kika' gi un bandan chalan 1sa gi otro banda. Si tan Kul asa, ·na maching (monkey). Pues, este umafa'maolek na bumisinu.

na Sabalu humanao si tan Kika ' in Kulasa gi un bandan chalan ya J i tiempo siempre ta lili'e' hao bentana-mu . Chagi fan sumuha

tana ya i ga'-mu maching (monkey) ta dai ga'nan-niha ha' fa'na'an ' e' matan i ga'-mu maching ki hagu."

iihon si tan Kika' pues ayu nai 1o ' gue ha' ennao nigap Kika' lao tenda, ya annai mamomokkat lokkue'

luchan sumaga ha' ta' lo guenao ni ya ilek-na hulo', "Buenas di as

'u lao ngai'an ha' desde ki sumaga

2

Estoria Unu

Across

1. Sesso si tan Kulasa mali 'e' tumalak hiyong gi

2. Si tan kulasa guaha lokkue' ga'-na 3. Hafa i atlibesna i pa'go? -----

Down

l. Si tan Kika' yan si tan Kulasa i dos. -----

4. Hafa ayu na ha'ani i antes di u damenggo?

1

2

4

3

Estoria Dos

Guaha dos patgon na dosse ha' trabiha idad-niha. I unu si Joseph, pa'go i otro si Ben. Sumisiha ha' lokkue' este i dos gi eskuela.

I ma'pos na Betnes gof lalalo' i ma'estron este i dos sa' mumu gi halom kuatto. "Para l ~ astigon-miyu pot i bidan-miyu gi halom kuatto, kada unu u tuge' i na 'an-na mi t bi ahi," i 1 ek-na i ma' estro.

Pues, annai makpo' eskuela manhanao todu i nrangga'chong-niha ya siha ha' i dos, yan i ma'estron­niha sopbla. Sigi i dos di mangge'.

Annai esta la'apmam i dos di mangge', hinengang si Ben sa' kumati gotpe hulo' si Joseph. Esta i ma'estro lokkue' rnanman.

Pues finaisen ni ma'estro, "Hu'u lao hafa Joseph na kumakati hao?"

"Sa' Ben Ada gue' ya guahu, Joseph San Miguel . "

1

Estoria Dos

Across

1. Annai duru i dos di mangge', hulo' si Joseph.

4. Hafa tumattitiyi i dos antes di 1

5. Yanggen ti lilisto hao siempre i'

Down

1. Makastiga i dos sa' mumu gi halo 2. I numa'i kastigon 3. Hafa atlibes-na i humanao?

.......-3

-1 2

-4

5

5

. patgon na dosse ha 1 trabiha unu si Joseph, pa 1 go i otro si

1 ha 1 lokkue 1 este i dos gi eskuela.

na Betnes gof lalalo 1 i ma 1 estron mumu gi halom kuatto. 11 Para

pot i bidan-miyu gi halom kuatto 1e 1 i na 1 an-na mit bi ahi, 11 il ek-n~

1ai makpo 1 eskuela manhanao todu i iiha ya siha ha 1 i dos, yan i ma 1 estron­Sigi i dos di mangge 1

:a la 1 apmam i dos di mangge 1,

~en sa' kumati gotpe hulo' si Joseph. ·o lokkue' manman.

1isen ni ma 1 estro, 11 Hu 1 u lao hafa ikati hao? 11

Ada gue' ya guahu, Joseph San

Estoria Dos

Across

1. Annai duru i dos di mangge', hulo' si Joseph.

4. Hafa tumattitiyi i dos antes di u kuatro?

5. Yanggen ti lilisto hao siempre ilek-mu

Down

1. Makastiga i dos sa' mumu gi halom 2. I numa 1 i kastigon-n~i -ha-,-. _d_o_s __ _ 3. Hafa atlibes-na i humanao?

- 3

1 2

4

5 I I

Estoria Tres

Guaha si 11rs. Diaz lahi-na na dikike' ha' trabiha. Gi ma'pos na Lunes ilek-na si Mrs. Diaz nu i lahi-na, "Hafa ya ta falak i tia-mu Celing ya ta kechagi mambisita. Ti nisisario na un mamuda sa' mamaolek ha' ennao magagu-mu, lao bira hao fan naya hulo' ya un sinapatos. Hu po' lo gi halom i aparadot-mu i sapatos-mu. Bai-hu hanao lokkue' ya bai-hu tinihong.

Gof apmam i patgon desde ki humanao sa' gof nama'.

Esta si nana-na turninihong ya hagas ninanangga. Annai esta o'son i nana mannangga inagang, "Juan sa' siernpre atrasao hit, kao esta sinapatos hao?"

"Hunggan lao fatta un banda," manoppe si Juan.

6

~

t:'I

~

"<:!'

~

m

00

t:'I ~

t- ·~

~

lO

~ 1!$ I~

~ I 1$

7

r1rs. Diaz lahi-na na dikike' ha' na'pos na Lunes ilek-na si Mrs. Diaz "Hafa ya ta falak i tia-mu Celing mambisita. Ti nisisario na un mamuda

~a· ennao magagu-mu, lao bira hao ' ya un sinapatos. Hu po' lo gi jot-mu i sapatos-mu. Bai-hu hanao i-hu tinihong.

n i patgon desde ki humanao sa'

nana-na tuminihong ya hagas ninanangga. son i nana mannangga inagang, "Juan trasao hit, kao esta sinapatos hao?"

lao fatta un banda," manoppe si

6 7

1 2

3

4 5

6

8

7

8

Estoria Kuatro

Un taotao humanao para u egga' puengi. Ha fahan i tiket-na pues hu Annai esta la'apmam humuyong ya mama otro teket pues ha bira gue' halom.

Gi halom ennao i tres minutos n bira gue' ta'lo huyong ya ha fahan i na teket. Es ta l okkue' i tao tao tek man. Gigon ha bira gue' ta' lo huyor fahan i mina'kuatro na teket, finai~ manbenden ticket, "Kao lameggai ga'c na s i gi hao ha' di mamahan teket_?"

"Ahe' , " manoppe i tao tao. "Lac humalom yo' ha tataggam yo' ayu i ye palao'an gi petta ya ha tititek i tE

9

2

3

6 7

TI

8

Estoria Kuatro

Un taotao humanao para u egga' mubi un puengi. Ha fahan i tiket-na pues humanao halom. Annai esta la'apmam humuyong ya mamahan ta'lo otro teket pues ha bira gue' halom.

Gi halom ennao i tres minutos na tiempo ha bira gue' ta'lo huyong ya ha fahan i mina'tres na teket. Esta lokkue' i taotao teket nina'maman­man. Gigon ha bira gue' ta' lo huyong para u fahan i mina'kuatro na teket, finaisen ni taotao manbenden ticket, "Kao lameggai ga'chochong-mu na sigi hao ha' di mamahan teket?"

"Ahe' , 11 manoppe i taotao. "Lao gi kada humalom yo' ha tataggam yo' ayu i yemmok na palao'an gi petta ya ha tititek i teket-hu. 11

9

Estoria Kuatro

Across

1. Humuyong ya mamahan ta 1 lo otro teket annai es ta

-----~ 4. I tao tao teket guaha kas i kua tro na teket ha

6. ''Hafa na sigi hao ha 1 di teket?" finaisen ni taotao manbenden teket.

9. Guaha na biahi nai ilek-mu yanggen ma'agang hao.

10. Hafa ayu ma'alok yanggen ma 1 u 1 udai un taotao gi tatalo' otro taotao?

Down

1. "Kao ga'chochong-mu na'sigi hao ha' di mamahan teket?" finaisen ni tao­tao teket.

2. Hafa un cho 1 gue yanggen hagu ayu i taotao ni umegga' mubi?

3. I taotao teket lokkue• esta nina' 5. Gi kada biahi-na halom, tinaggam

ni ayu i yemmok na palao'an. 6. Gi kasi ennao i tres na tiempo

ha bira gue' ta'lo huyong para u famahan otro teket.

7. Ha fa hi nassoso-mu nu es te na klasen taotao?

8. Guaha pot todu finahan-na na teket i taotao.

10

1 2

4 5

8

6 7

9

10

11

tro

g ya mamahan ta'lo otro teket annai

o teket guaha kasi kuatro na teket ha

a sigi hao ha' di teket?" ·n ni taotao manbenden teket. a biahi nai ilek-mu , ma 1 a gang hao. ·u ma 'alok yanggen ma 'u 'udai un gi tatalo' otro taotao? _____ _

ga'chochong-mu na'sigi --,~----,--di mamahan teket?" finaisen ni tao-:et. _____ un cho'gue yanggen hagu :aotao ni umegga' mubi? io teket lokkue' esta nina' 1 biahi-na halom, tinaggam i yemmok na palao'an.

i ennao i tres na tiempo i gue' ta'lo huyong para u famahan ~ket.

hinassoso-mu nu este na ~---~--taotao? )Ot todu finahan-na na ------i taotao.

10

1 2 3

4 5

8

6 7

9

10

11

Estoria Sinko

Un dia humalom un palao'an gi un tenda. Gi ti apmam ha' na hinalom-na, humanao guatu un tendera ya finaisen, "Hafa dai kao sina ta ayuda hao?"

"Hunggan, kao guaha atfombra?" manoppe i palao'an.

Pues kinenne' magahet ni tendera para i sagan atfombra siha ya ha babayi unu. Annai ha li'e' i palao'an i atfombra ayu ha' ilek-na i ti ayu.

Annai sigi i tendera di ha baba i atfombra siha unu i nunu estaki unu ha' sosopbla, ilek-na i pal ao' an, "Ti atfombra ma 1 ago' -hu. Hu nanangga i amiga-hu sa' ilek-na para bain assodda' guini, g·i alas dosse."

Ti lalalo' i tendera lao ayu ha' ilek-na, "Gua­guaha ta' lo un atfombra tetehnan gui ni. Kao gaige mohon i ga'chong-mu gi sanhalom ya bai-hu baba ha' ta' lo .

12

Estoria Sinko

Across

l.

4.

5.

11.

13.

14.

15. 16. 17. 18.

na atforr Unu ha' baba.

-------

Yanggen i taotao nir nifen-na.

i otro palabra para -~~----c--p at dinanche. Este i maching (monkey) na ga 'gc: dek kannai-na man Un dia un palao ' tenda. Pot i ba 1 an yo' gi Lunes ti u gc finene'na na -hu. Hafa suniduna i L na letra? (tl

atl ibes i taya 1 na 1 Ti gumimen yo' hanom e! I palao'an ha i ga gi magahet.

Down

2 .

3.

6.

7. 8. 9.

l 0.

12.

13.

Annai humalom i palao'an ---guatu i tendera para u inatende Esta i palao'an gof _ ____,__,~-manna n g g a ya ti mafatto ha 1 i g,

esta unu ha 1 tet -------atfombra, ni ha sasangan prisis Hafa i atlibes-na.i hunggan?

na'bubu todu i te -=--~--,,-,---I mina'tres ginen i uttemo na l atfabeton English. Hafa mafanana'an ayu na kosa i todu i tiempo gi saddok ni para

Patte este gi tutuhon i palabra ilek-na-taya' pat baba . Po'lo ya hamyo ha' en fan bai hu egga 1

• --

l~-3

1malom un palao'an gi un tenda. 1 ' na hinalom-na , humanao quatu un ia i sen, "Hafa dai kao sina . ta ayuda

kao guaha atfombra?" manoDoe i I '

~ nn~' magahet ni tendera para i i s1ha ya ha babayi unu. Annai ha an i atfombra ayu ha' i l ek-na i ti

Ji i tendera di ha baba i atfombra iu esta ki unu ha' sosoobla ilek-na - • I '

1 _a tfo~bra malago'-hu. Hu nanan gga 1lek-na para bain assodda ' guini

JI • '

1 ' i tendera lao ayu ha' il ek-na, "Gua-1 at fombra tetehnan aui ni. Kao ga' chong -mu gi sanhalom ya bai-hu

12

Estoria Sinko

Across

na atfombra ti maba -l. Unu ha' baba.

-------

4. Yanggen ----- i taotao nina' agagaga' nifen-na.

5. i otro palabra para hunggan pat dinanche .

11. Este i maching (monkey) na ga 'ga' gof chad­dek kannai-na man

13 . Un di a ___ u_n_ p_a_l_a_o 'an g i u n tenda.

14. Pot i ba'an yo' gi Lunes ti u gacha' i finene'na na -hu.

15. Hafa suniduna i L na letra? (tuge') 16. atlioes i taya' na palabr_a_. ___ _ 17. Ti gumimen yo' hanom esta hokkok. 18. I palao'an ha i ga'chong-na

Down

2.

3.

6.

7. 8. 9.

l 0.

12.

13.

gi magahet.

Annai humalom i palao'an ~------

guatu i tendera para u inatende. Esta i palao'an gof di mannangga ya ti mafatto ha' i ga'chong-na.

esta unu ha' tetehnan na --,-------atfombra, ni ha sasangan prisisu-na i palao ' an . Hafa i atlibes-na.i hunggan? -=----:--~-~ na'bubu todu i tendera i palao'an. I mina'tres ginen i uttemo na letra gi atfabeton English. Hafa mafanana'an ayu na kosa i ta sosodda' todu i tiempo gi saddok ni para u makrusa?

Patte este gi tutuhon i palabra ni kumeke ilek-na-taya' pat baba . Po' 1 o ya hamyo ha' en fan ya bai hu egga'.

13

Estoria Tres

Across

1. Ma'pos si Mrs. Diaz para u 3. Esta gof o'son si Mrs. Diaz

~~~~~~-

4. fan naya mama'baba ya un apreta hao.

6. gi egga 'an ya ti u gacha' i miteng. 8. I nama • i lahi-na si Mrs. Diaz muna'

Down

1. Guaha si Mrs. Diaz lahi-na na di k i ke 1 ha' .

2. Pot i Rama' i patgon, maolek ha' esta inap­mam-fta desde ki

5. Ma'pos i patgon para u chule' i gi kuatto-na.

7. Hafa mafanana'an ayu i sagan magagu ni gai pot ta?

14

Estoria Sais

Guaha dos hoben na sumisiha ha s i uda. Mac hoc ho' cho 1 i dos gui hi. asaguan-niha, lao guaha muchachon-n · este i muchachu chumocho'gue todu i halom guma'.

Este i dos hoben gof yan-niha ' Un dia ma'atani i muchachu sapatos- i satge. Annai esta i muchachu para 1

na'halom i addeng-na gi sapatos ya , u famokkat, matomba. Duru este i d·

Gi annai masusedi este, chumal lokkue' i muchachu ya ha fatkiluyi.

Pues gi Mattes na ha'ani mapo' halom hayu i alunan i muchachu. An maigo' esta i muchachu, humanao gua ya gigon ha yute' gue' papa', pakpa hayu. Duru ta' lo i dos di chakka' Esta i muchachu nina'senlalalo' na fatkiluyi ha' ta'lo.

Gi Metkoles na ha'ani ilek-nih nu i muchachu, "Gof pasensia hao ma ya esta desde pa'go para mo'na ti b hao."

"Maolek ya desde pa'go para mo po'luluyi lokkue' esta halom fache' kafe ni hinekkaka-ku gi chalan," il muchachu.

15

Mrs. Diaz para u 1'son si Mrs. Diaz ----- - -fan naya mama'baba ya un apreta

gi egga'an ya ti u gacha' i miteng. lahi-na si Mrs. Diaz muna'

•rs. Diaz lahi-fia na t'. - - - - --

l1 i patgon, maolek ha' esta inap­;de ki 1atgon para u chule' i -fia. lana'an ayu i sagan magagu ni gai

Estoria Sais

Guaha dos hoben na sumisiha ha' sumaga gi siuda. Machocho'cho' i dos guihi. Taya' i dos asaguan-niha, lao guaha muchachon-niha. Guiya este i muchachu chumocho'gue todu i che'cho' halom guma'.

Este i dos hoben gof yan-niha chumalek. Un dia ma'atani i muchachu sapatos-na kontra i satge. Annai esta i muchachu para u hanao, ha na'halom i addeng-na gi sapatos ya annai para u famokkat, matomba. Duru este i dos di machatge.

Gi annai masusedi este, chumalek haom ha' lokkue' i muchachu ya ha fatkiluyi.

Pues gi Mattes na ha'ani mapo'luyi ta'lo halom hayu i alunan i muchachu. Annai para u maigo' esta i muchachu, humanao guatu gi katre-na ya gigon ha yute' gue' papa', pakpak ilu-na gi hayu. Duru ta' lo i dos di chakka' chalek-niha. Esta i muchachu nina'senlalalo' na biahi lao ha fatkiluyi ha' ta'lo.

Gi Metkoles na ha'ani ilek-niha i dos hoben nu i muchachu, "Gof pasensia hao magahet na taotao ya esta desde pa'go para mo'na ti bai in akachayi hao."

"Maolek ya desde pa'go para mo'na ti bai-hu po'luluyi lokkue' esta halom fache' i gimen-miyu kafe ni hinekkaka-ku gi chalan," ilek-na lokkue' i muchachu.

15

Estoria Sais

Across

1. 3.

6.

8.

10. 11. 12.

13.

15.

18.

19.

20.

21.

Hafa atlibesna i guahu? Sina ta alok ayu i dos amigu pot i baban bidan-niha nu i muchachu. Unu ha' sina ta alok ni taotao, -yanggen ti maolek pues Annai umasson papa' i muchachu para u maigo',

i 1 u-na gi hayu. Yanggen puti hao siempre ilek-mu Todu i tiempo guin i gi familia, i Yanggen ma'pos macho'cho' i dos amigu, i muchachu nu i gima'. Este i taotao ni mano'osge

~~~~~~~~

mafanana'an. Gi annai este, chumalek halom ha' i muchachu ya ha fatkiluyi. Kana' ha' ti ha sungon i muchachu mabida-na gi uttemo. Gof yan-niha este i dos umamigu ~~~~~ i muchachu. "Mao 1 ek ya desde para mo' na ti bai hu po'luluyi fache' halom esta i gimen­miyu kafe, 11 i 1 ek- na i muchachu. Hafa otro na'an-na ayu i mana'sesetbe na katta gi bingo?

IG

Down

2.

3.

4.

5.

7.

9.

14.

15.

16.

17.

ayu i fim ~~~~~~~~~

kanton tasi. 11 Gof pasensia hao magahet na ilek-niha i dos umamigu nu i mL I uttemo biahi magahet na esta i muchachu nu i dos taotao. I dos ga'chong i mL gof afamaolek gi gima' . Un piligron ga'ga' gi tasi, fuE

Ti manlT 1e1 yo' muchachu sa• ha susungon h~' i I otro ga'chong para u sangani muchachu na otro ga'chong-na un gue' ti 11 ya desde pc ti bai hu akachayi hamyo lokkuE i muchachu. Yanggen para un kollat guaka, ~ finene'na un ututi Hafa mafanana'an ayu i mata'chc deg go-mu?

17

ibesna i guahu? alok ayu i dos amigu . ban bidan-niha nu i muchachu. sina ta alok ni taotao, -yanggen

?k pues . 1asson papa 1 i muchachu para u maigo', ---. i 1 u-na gi hayu. puti hao siempre ilek-mu :i empo guini gi famil ia, i-----ma 'pos macho'cho' i dos amigu, i 1 nu i gima'. :aotao ni mano'osge ---------1 'an.

este, chumalek halom ~~----1chachu ya ha fatkil uyi.

1 1 ti ha sungon i muchachu mabida-na gi

-n iha este i dos umamigu :hu. ya desde para mo'na ti )O'luluyi fache' halom esta i gimen­=e , 11 il ek-na i muchachu. ~o n~'an-na ayu i mana'sesetbe na i bingo?

1()

Down

2 .

3.

4.

5.

7.

9.

14.

15.

16.

17.

.--=--------- ayu i finu na odda' gi kanton tasi. 11 Gof pasensia hao magahet na II

ilek-niha i dos umamigu nu i muchachu . I uttemo biahi magahet na esta sen i muchachu nu i dos taotao. I dos ga'chong i muchachu ti mang-gof afamaolek gi gima'. Un piligron ga'ga' gi tasi, fuera di halu'u.

Ti manli 'e' yo' taotao i muchachu ~a· ha susungon ha' i mabidada-na. I otro ga chong para u sangani ha' mohon; muchachu na otro ga'chong-na umakachachayi gue' ti II .-,----..---,;------,-~-- ya des de pa 'go para mo 1 na, ti bai hu akachayi hamyo lokkue', 11 ilek-na i muchachu. Yanggen para un kollat guaka, siempre finene'na un ututi Hafa mafanana'an ayu i mata'chong hao gi deggo-mu? -----------

17

81

18