1DRENTHEMAGAZINE

M A G A Z I N E

De Ultieme Wielerklassieker

Haren-Haren

RelaxedWinkelen

DE HONDSRUGUNESCO GLOBAL GEOPARK

FIETSROUTES ▪ DRENTSCHE AA NATIONAAL PARK & LANDSCHAP ▪ HORTUS BOTANICUS HAREN ▪ KUNST & CULTUUR MARKT ▪ HISTORIE HAREN PATERWOLDSEMEER ▪ NOORDLAREN ▪ HET HONDSRUGPAD ▪ MODEDORP HAREN ▪ WWW.HAREN-HAREN.NL

3e jaargang - nummer 1 - 2016Adviesprijs 4,95

Sporten in Haren betekent veel sporten kunnen doen op verschillende niveaus en voor alle leeftijden. Van ballet tot tennis, van voetbal tot paardrijden en van hockey tot watersport: de sportmogelijkheden in Haren zijn talloos. Haren biedt dan ook vele goede sportvoor-zieningen voor zowel breedte- als topsport. Dit blijft landelijk niet onopgemerkt, getuige de nominatie in 2015 voor ‘Sportgemeente van het jaar’.

Maar het blijft niet alleen bij de goede sportvoorzieningen in Haren. Haren kent ook een aantal jaarlijks terugkerende grote sportevenementen, zoals de 4 Mijl van Groningen, de halve marathon van Haren, het horecavolleybaltoernooi en de Fietstocht Haren-Haren. Dit jaar start de jaarlijkse wandeltocht de ‘Tocht om de Noord’ in Noordlaren en gaat via een aantal prachtige routes door de Harense natuur naar Groningen. De ijsbaan in Noordlaren strijdt ieder jaar om als eerste de marathon op natuurijs te kunnen organiseren.

Sport verbindtSport maakt iets in Haren los. Sport is emotie, sport ver-bindt. Eén van de meest in het oog springende sportpro-jecten van de afgelopen jaren is de wederopstanding van zwembad Scharlakenhof. Een aantal jaren geleden bedreigd met sluiting, maar door inwoners opgeknapt en nieuw leven geschonken. Het resultaat is een prachtig zwembad, waar zwemlessen worden gegeven, disco-avonden worden gehou-den, maar waar het ook heerlijk rustig baantjes trekken is. Een toegevoegde waarde voor het sportaanbod in Haren.

Grote evenementen voor 'kleine' sportenEn dan hebben wij het nog niet eens over de kleinere spor-ten die in Haren niet vergeten worden. Zo was Haren in 2015 gastheer van de voorronde van het NK Knikkeren en krijgt het centrum van Haren dit jaar een metamorfose om een week in het teken te staan van strandsporten als strand-voetbal. Kortom, voor zowel de sportieveling als degene die liever naar sport kijkt, is er in Haren volop te beleven! ■ DM

SPORTENIN HAREN

Manege De Bongerd

VV Haren

Sporthal Scharlakenhof

4 mijl Groningen

STICHTING BEAIn Revalidatiekliniek Beatrixoord in Haren vinden wonderen plaats. Niet van het soort waarbij de zeewateren worden gespleten, maar wel van het soort dat mensen verandert, dat levens een nieuwe richting en betekenis geeft. 42

MARION KRAUSMarion Kraus is werkzaam als beeldend kunstenaar in Haren. Nu schildert, foto-grafeert en geeft ze les in haar eigen atelier. 40

PATERSWOLDSEMEERKom, ervaar en beleef. Hoor het geklots van de golven tegen de wal, het zeil wapperen in de wind. Hoor de meerkoeten elkaar roepen. Voel de zon in je gezicht, de wind door je haren. 50NOORDLARENHet dorp is omgeven door een diversiteit aan gebieden met bijzondere natuur- en land-schap waarden. Eén daarvan is Blankeweer ten zuiden van Haren. 56

62

32

28

22

18

15

12

HISTORIE HAREN“Wanneer ge U te Haren vestigt, woont ge buiten en zoo ge wilt werkt en leeft U in het zoo nabije Groningen.”

WONEN IN HARENDe gemeente Haren scoort al jaren zeer goed in het onderzoek naar de beste woongemeente van Nederland van Elsevier.

GROENE PARELDe gemeente Haren noemt zich graag de groene parel van het noorden. Maar feitelijk is het een pa-relsnoer van kleinere en grotere natuurgebieden als flonkerende diamantjes ingebed in een bijzonder landschap.

DE ULTIEME WIELERKLASSIEKER Goed getraind en met een stevig ontbijt op rijd ik Haren binnen. Onderweg naar de start van een klassieker.

LAYLA KOOPALLayla Koopal haar bedrijf ‘Frans Koopal Haarwer-ken’ is gevestigd in Groningen, maar ze woont in Haren waar ze met veel plezier woont.

MODEDORPMooie landhuizen, fraai ingerichte groene lanen geeft Haren de uitstraling van het Wassenaar van het Noorden waar je rustig een middag kan snuffe-len in de aantrekkelijke speciaalzaken.

HONDSRUG UNESCO GLOBAL GEOPARKSinds 2013 heeft het Hondsruggebied als eerste re-gio in Nederland de officiële status van Geopark. In november 2015 heeft de Algemene Vergadering van UNESCO bepaald dat de 120 Geoparken wereldwijd de UNESCO status krijgen.

COLOFONJaargang 12, editie nummer 1 - 2016

Uitgever/bladmanager: Bert Dijenborgh, Drenthe Magazine

Vormgever: Nick Dijenborgh

Hoofdredactie : Bert Dijenborgh, bert@nextpublishmen.nl

Illustrator: Anjo Mutsaars

Fotografie: Recreatieschap Drenthe, Dianne Dijenborgh, Anneke Boekee, Marketing Drenthe, Gemeente Haren, Gemeente Coevorden, Drents Archief, Marius Visser, Evert Thomas, Wim Brandt, Annelies van Ginkel, André Brasse, Aalderik Pot, Drents Museum, Marketing Drenthe, Staatsbosbeheer, Hunebedcentrum. Elly Reuter, Reinier Treur, Ingrid Schenk, Henk Niemeijer, Okho Veling, Jurgen Moorlach, Marcel Smit, Andries de la Lande Cremer, Peter-Jack Hiddema, Guido Hummel, Joram Krol, Hillegonda de Vries, Marco in ’t Veld, Ewoud Zwart, Hillien van Heuvelen-Brockbernd, Harry Zijderveld, Maria van Eijsden, Wietske Couperus, Anne Marie Kamp, André Brasse

Correctrice: Petra van der Velde

Speciale dank voor: Jeroen de Grijs en Ronald Zuidema voor hun tomeloze inzet om dit tijdschrift mogelijk te maken.

Met dank aan: Laura van Zon, Cigdem Zantingh, Liesbeth Simon, Bert Oskamp, Harrie Wolters, Cathrien Posthumus, Manon Bisschop-Duker, Marina Grootjans, Dick Dijkstra, Wybe Kloppenburg, Marion Kraus, Danielle Koop, Wessel van Vliet, Layla Koopal, Hein Bekenkamp, Kees Boele, Liesbeth Mennink, Ruud Bremmer, Kor Buist, Ingrid Schenk, Willy van Delden, Jan Arends, Henk Warners, Paul Straatsma, Piet Rabbeljee, Bastiaan Hollander, Bas Eefting,

Kor & Wicoja Buist, Ingrid Schenk, Willy van Delden, Jan Arends, Henk Warners, Kees van Son, Marco in ‘t Veld, Anneke de Grijs, Gerben Olivier, Ronald Stevens, Wybe Kloppenburg

www.drenthemagazine.nl: Ruud Bremmer, ruud@nextpublishmen.nl

Acquisitie: Bert Dijenborgh

Drukkerij: Veldhuis Media bv Raalte, NL

Distributie: Betapress BV, Gilze

Uitgever: Drenthe Magazine © Drenthe Magazine verschijnt vier keer per jaar. Drenthe Magazine is een uitgave van uitgever UIT Producties, Oostereind 16, 7754 NW Wachtum.

Redactie-adres: Drenthe Magazine Next PublishmenOostereind 16, 7754 NW WachtumTel. 0524-552950/ 06 20414513E-mail: dijenborgh@planet.nlbert@nextpublishmen.nl

Voorwaarden Op alle door ons uit te voeren advertentie-opdrachten zijn de Regelen voor het Advertentiewezen en onze Algemene Voorwaarden van toepassing. Drenthe Magazine kan niet verantwoordelijk en/of aansprakelijk gehouden worden voor eventuele fouten, omissies of onvolkomenheden in de gegevens. Een deel van de informatie wordt door derden aangeleverd en Drenthe Magazine is daarom niet aansprakelijk voor de juistheid, volledigheid of actualiteit van deze informatie. Gebruikers van Drenthe Magazine kunnen op geen enkele wijzerechten ontlenen aan de door Drenthe Magazine aangeboden informatie en prijzen, of de gevolgen van eventuele via de informatie ontstane transacties.

© Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd zonder de voorafgaande toestemming van de uitgever en andere auteursrechthebbenden.

4 DRENTHEMAGAZINE

Zorg ervoor dat u op 2 juli geen advocaat nodig heeft!

Wij zijn die dag namelijk weer bezig met De Ultieme Wie-lerklassieker Haren-Haren. Wat we daar doen? De deelne-mers begeleiden en ondersteunen. Er zijn als dat nodig is. Mensen met raad en daad bijstaan. Tja, dat is eigenlijk ook ons dagelijks werk.

Bij Van der Maas & Verhoog Advocaten zijn we allemaal een beetje fietsfanaat. Sporten doen we graag en veel, het liefste in de buitenlucht. De wind in je haar, je het schom-pes trappen, samen op pad en ook samen weer thuis. Bang voor een beetje tegenwind zijn we niet. Opgeven is voor watjes, gas op die lollie!

■ Betrokken■ Bereikbaar■ Betrouwbaar

Van der Maas & Verhoog■ Advocaten■ Belastingkundigen

Gevestigd aan het Raadhuisplein 16 te Haren■ www.vandermaas-verhoog.nl■ 050 537 50 10■ info@vandermaas-verhoog.nl

Van der Maas & Verhoog Advocaten

Tijdens De Ultieme Wielerklassieker Haren-Haren zorgen wij voor de begeleiding van de fietsers door motorrijders. Het plezier en de veiligheid van de deelnemers staat bij de organisatie centraal. Het is voor iedereen prettig te weten dat er voldoende assistentie, begeleiding en deskundigheid in de buurt is. Ook als die hulp helemaal niet nodig is. Met een gerust hart geniet je immers optimaal?We zijn op 2 juli weer te herkennen aan de gele hesjes.

Heeft u hulp nodig? We zijn er voor u. Ook tijdens De Ultieme Wielerklassieker Haren-Haren zijn we Betrokken, Bereikbaar en Betrouwbaar!

5DRENTHEMAGAZINE

Haren, ook wel de ‘groene parel van het Noorden’ genoemd, is een prachtige gemeente waarin het goed wonen, werken, ondernemen, recreëren, winkelen, cultuur proeven, naar school gaan en sporten is. Ik ben dan ook trots op het feit dat alle voorzieningen op de grens van stad en land zijn in Haren aanwezig zijn. Haren geeft je het gevoel lekker te kunnen leven en van het leven te kunnen genieten. En wie wil dat nou niet?

Haren is een bezoek dan ook meer dan waard om dit gevoel zelf te ervaren. Een dag winkelen in modedorp Haren met tussen de middag een heerlijke lunch en dito drankje op een zonnig terras of in een sfeervolle gelegenheid. Een dag een bootje huren op één van de meren in de gemeente Haren, genietend van de rust en gezellige terrassen aan het water. Lekker zwemmen bij strand De Lijte, wandelen in het prachtige Quintusbos, fietsen langs de vele bezienswaardigheden, in de winter schaatsen op het Paterswoldsemeer… Ervaar het gevoel van Haren. Wij verwelkomen u graag!

Pieter van VeenWaarnemend burgemeester van Haren

HET GEVOEL VAN HAREN…

Voorwoord

HAREN DE GROENE PARELIllustratie: Anjo Mutsaars

7DRENTHEMAGAZINE

HAREN DE GROENE PARELIllustratie: Anjo Mutsaars www.haren-haren.nl

KORTJES...

11X SOLOEen elftal beeldhouwers hebben elk een eigen plek in de Hortus tuinen, waar ze elk een elftal beelden exposeren van 15 mei t/m 25 september. www.hortusharen.nl

MIDZOMERNACHTWANDELING De midzomernachtwandeling start op 18 juni om 21 uur. Op verschillende plekken wordt stil gestaan om te genieten van oude sagen en legenden, die een rol speelden in de historie van deze omgeving. Er is ook aandacht voor de dierenwereld, de sterrenhemel en de natuur om ons heen. Na afloop kijk je met hele andere ogen naar het landschap om je heen. www.natuurvriendenhuisdehondsrug.nl

BRADERIE HARENOp zaterdag 4 juni a.s. is er weer de bekende jaarlijkse braderie in het centrum van Haren. Jaarlijks nemen hieraan gemiddeld 100 standhouders deel. Dit alles onder begeleiding van muziek en activiteiten voor jong en oud. www.ondernemendharen.nl

HAREN-HAREN Op 2 juli kun je fietsen van Haren (NL) naar Haren (DE) en terug. Vanaf het Raadhuisplein in Haren start de 170 km lange wielerklassieker en de 100 km Lange Haren vrouwentoertocht. Fiets over een prachtige route door natuur en langs culturele bezienswaardigheden. www.haren-haren.nl

ZWEMBADVERHALENDeze zomer, van 29 juni tot en met 10 juli 2016, vormt het voormalige buitenbad van De Scharlakenhof in Haren het sprookjesachtige decor voor de theatervoorstelling Zwembadverhalen. Zwembadverhalen gaat over verhalen en herinneringen aan zwemmen. Muziek, dans, zang en toneelscènes worden uitgevoerd onder leiding van Izaline Calister (swinging Groningen) www.zwembadverhalen.nl

In het weekend van 9 en 10 juli wordt in de bijenstal van de Hortus botanicus Haren informatie gegeven over bijen en imkerij. De imkers van de imkerij Haren-Paterswolde zijn het hele weekend aanwezig om uw vragen te beantwoorden en uitleg te geven. www.hortusharen.nl

KUNST EN CULTUURMARKTDe jaarlijkse start van het culturele seizoen in Haren vindt plaats op vrijdag 2 en zaterdag 3 september in het Harener dorpscentrum. Vrijdagavond is er om 19.30 uur een lezing met aansluitend een gratis filmvoorstelling in ’t Clockhuys. Zaterdagochtend om 11.00 uur gaat de traditionele Kunst- & Cultuurmarkt van start met honderd kramen, waar kunstenaars, culturele instellingen en organisaties hun aanbod tonen. Op het Raadhuisplein staat een springkussen voor de jeugd. www.cultureleraadharen.nl

HARENER WEEKMARKTElke vrijdagmiddag vanaf 14:00 uur tot 20:00 uur is het gezellig op de warenmarkt van Haren.

LANDELIJKE OPEN IMKERIJDAGEN

www.deagendavanharen.nl

PLAZA MUSICAPlaza Musica is een muziekfeest nabij Intermezzo op het Raadhuisplein. Op zaterdag 27 augustus treden twee bands op begeleid met een DJ. Daarnaast zijn vanaf de middag een springkussen en draaimolen voor de kinderen.

Op 26, 27 en 28 augustus boeiende lezingen, lekker eten en drinken, excursies, muziek en meer plezier. Welkom in This Side of Paradise! Een meerdaags natuurevenement dat inhoudelijke lezingen en excursies combineert met andere goede dingen in het leven. Op de Biotoop in Haren: een weekend lang; flora en faunabreed. www.thissideofparadise.nl

OPENLUCHT BIOSCOOPDe openlucht bioscoop wordt georganiseerd op het Raadhuisplein in Haren. Dit jaar op vrijdag 2 september. Aanvang rond 20.00 uur als de duisternis invalt.

4 MIJLDe 4 mijl start elk jaar vanuit Haren en gaat over de Rijksstraatweg naar Groningen met finish op de Vismarkt. Zondag 4 oktober. www.4mijl.nl

HEERLIJK HARENHeerlijk Haren is hét culinaire event van Haren. Restaurants presenteren zich op vrijdag 28 en zaterdag 29 oktober door het aanbieden van allerlei kleine culinaire hoogstandjes, biofood, fingerfood en streekgerechtjes. www.heerlijkharen.nl

BIJENSTAL HARENSinds 1987 beheert de imkerijvereniging Haren-Paterswolde een bijenstal in de Hortus in Haren. Vanachter een glaswand kunt u veilig de duizenden bijen gadeslaan en in de kijkkasten hun bezigheden volgen. Ontdekken de kinderen de koningin? Herkent u de kwispeldans en hoeveel warmte geeft een bijenvolk? De Hortus is dagelijks geopend en de Bijenstal is vrij toegankelijk. Voor openingstijden en entreeprijzen Hortus: www.hortusharen.nl

Jongen en meisjes die in groep 1 tot en met 4 zitten mogen samen met broers en zusjes naar Toeterpop. Zaterdag 4 juni komt RTL Telekids Discoshow speciaal naar Zuidveld-Leemweg naar de feesttent. www.toeterpop.nl

Op zaterdag 29 juni organiseert paviljoen Appelbergen te Glimmen een kinderspeelmiddag. Vermaak met springkussens, paardrijden, kinderen kunnen geschminkt worden. De speeltuin is vrij toegankelijk en de kinderen kunnen genieten van een kinderpannenkoek met ranja en een ijsje. www.paviljoenappelbergen.nl

CONGRESFESTIVAL THIS SIDE OF PARADISE

TOETERPOP MET DE TELEKIDS DISCOSHOW

PAVILJOEN APPELBERGEN KINDERSPEELMIDDAG

SPECIAAL VOOR KINDEREN

KORTJES...'OP POTEN' OVERZICHT VAN DE 100 MOOISTE DIERENBEELDEN TOT 30 OKTOBERVan eind april tot eind oktober exposeert Beeldenpark De Havixhorst de honderd mooiste dierenbeelden van Nederland op de gratis te bezoeken tentoonstelling 'Op poten'.De Havixhorst heeft Nederlandse beeldhouwers benaderd die bekend staan om hun prachtige dierenbeelden. Deze 'animaliers' maken beelden van velerlei pluimage: vogels, nijlpaarden, hazen, een miereneter, een gorilla, een joekel van een stier, etc. Grote en kleine dieren, de meesten in brons gegoten, verblijven deze zomer op het landgoed van De Havixhorst, in De Schiphorst, tussen De Wijk en Meppel.www.beeldenparkdehavixhorst.nl

WOLFEEST BALLOO WORDT GROTE FAIR OP 9 EN 10 JULIDit jaar is het Schapenscheerdersfestival en Wolfeest weer een groots evenement. Terwijl de schapen worden geschoren op zaterdag 9 en zondag 10 juli is er heel veel te beleven voor jong en oud. Het Wolfeest neemt de vorm aan van een grote fair met meer dan 70 met zorg geselecteerde stands met bijzondere en ambachtelijke producten. Lekkernijen uit de regio, robuuste broodplanken, originele lampen, hamamdoeken, handbeschilderde tassen, stoere laarzen, regenmutsjes, desembrood, een echte kleermaker, prachtige tuinplanten … het is te veel om op te noemen.www.wolfeest.com

FESTIVALDERAA IN SCHIPBORG 1 T/M 3 JULIIn Schipborg vindt van vrijdag 1 t/m zondag 3 juli voor de zesde keer FestiValderAa plaats, een uniek theater- en muziekfestival in de Drentse natuur. Ook de komende editie biedt een unieke combinatie van muziek, (kinder- en straat)theater, dans en kunst. Op het hoofdpodium kan de bezoeker genieten van onder andere Zitakula, Kenta i Tambu, Tim Akkerman, Danny Vera, Orange Skyline en Son Mieux. Dankzij de programmering, maar vooral door de prachtige locaties waar het festival zich afspeelt, is FestiValderAa de afgelopen jaren gegroeid in omvang en populariteit. Zowel het festivalterrein als de theaterlocaties liggen op prachtig gelegen plekken in het schitterende stroomdallandschap van de Drentsche Aa.

Als bezoeker van Into Nature ga je met een programmagids op ontdekkingsreis door het Drentse landschap. Het liefst te voet of per fiets, want dan ervaar je de kunst het beste. Maar je kunt ook per ezel, tuktuk of e-bike de route verkennen. Je bepaalt zelf waar je begint en hoe lang je erover wilt doen. Wie geen zin heeft om alles in één dag te doen kan gerust onderweg zijn kamp opslaan om later zijn weg te vervolgen. Dwaal of verdwaal, maar laat je vooral verrassen door de combinatie van Drents natuurschoon en opzienbarende kunst. www.intonature.net

Into Nature is een unieke kunstroute die deze zomer door het Drentse landschap loopt. Bezoekers kunnen van 1 juli tot en met 18 september op zeventien locaties ruim 40 werken bekijken van nationaal en internationaal bekende kunstenaars. De ruim veertig kilometer lange route strekt zich uit van Assen, via de natuurgebieden rond de Drentse Aa tot Groningen Airport Eelde.

INTO NATURE 1 JULI T/M 18 SEPTEMBER

DRENTHE

TARIBUSH KUNAFESTIVAL 21 T/M 24 JULIKuna is al jaren een begrip onder festivalgangers, vergelijkingen met De Parade en Oerol worden regelmatig gemaakt. De kracht van het festival is dat het plaatsvindt midden in de natuur van het Nationaal Park Dwingelderveld. Ondanks dat het aantal bezoekers elk jaar stijgt, loop je elkaar nergens voor de voeten. Er zijn volop optredens in de categorieën muziek, theater, kunst, proza, poëzie en film. Dit jaar wordt het festival gehouden van donderdag 21 t/m zondag 24 juli. Het festival vindt plaats nabij Lheebroek. Het kamp ligt verscholen in de bossen van Nationaal Park het Dwingelderveld in Drenthe. www.kuna.taribush.nl

Sleen is in augustus een walhalla voor taartenbakkers en smulpapen. Van donderdag 4 tot en met zaterdag 6 augustus vindt het Festival der Zoete Verleidingen plaats. Meer dan 80 zorgvuldig geselecteerde stands bieden de allerlekkerste taarten, bakbenodigdheden, prachtige serviezen, tafellinnen, schorten, theemutsen, brocante, kookboeken, vers fruit, meel, ambachtelijk gemaakte jams, kookboeken, honing, allerlei koffie- en theesoorten en bijzondere drankjes. Overal zijn terrasjes om te genieten van al het lekkers. Kinderen hoeven zich ook niet te vervelen. Er is theater en muziek om van te genieten. Of ga sjoelen met roze koeken, een goochelworkshop volgen of de handen uit de mouwen steken bij allerlei workshops in het teken van zoet en taart. www.festivalzoet.nl

Al meer dan 60 jaar speelt toneelvereniging Diever in het schitterende Openluchttheater van de Dieverse bossen stukken van Shakespeare. Shakespeare wordt wereldwijd duizenden malen per jaar gespeeld. Soms ontroerend mooi, soms tenenkrommend slecht. Maar alleen in het Shakespearetheater Diever wordt die magische sfeer van het theater ook doorgetrokken tot ver nadat de gordijnen voor de laatste maal zijn gevallen. Dan gaat het feest, samen met het publiek, de acteurs en artiesten, gewoon onder de open lucht door. Een unieke ervaring en bijzonder om daar deel van uit te maken. www.shakespearetheaterdiever.nl

Voor de 36e keer wordt in het historische Lhee vlakbij Dwingeloo de ‘Oogstdag Oude Stijl’ gehouden. De nostalgie viert hoogtij. Tussen de oude Saksiche boerderijen is te zien hoe vroeger het koren werd geoogst en tot eindproduct werd verwerkt. Er zijn dorswedstrijden, boeren maaien rogge met zeis en sikkel, paarden trekken de maaimachine en zelfbinder, de garven worden gebonden. De notaris houdt boelgoed, de bakker kneedt het deeg voor de veldoven, het zandtapijt wordt gestrooid, de was gedaan en de boerenkapel blaast een vrolijk deuntje in de schaduw van de korenmijt. www.oogstdag.nl

Het Pauperparadijs is het nieuwe theaterspektakel van Tom de Ket, gebaseerd op de gelijknamige bestseller van Suzanna Jansen. Een voorstelling over arm en rijk op de binnenplaats van het gevangenismuseum in Veenhuizen. Een historische plek, waar de geschiedenis daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. www.hetpauperparadijs.nl

HET PAUPERPARADIJS 15 JULI T/M 7 AUGUSTUS

FESTIVAL DER ZOETE VERLEIDINGEN IN SLEEN4 T/M 6 AUGUSTUS

SHAKESPEARE THEATER 12 AUGUSTUS T/M 17 SEPTEMBER

NOSTALGIE OP OOGSTDAG LHEE 13 AUGUSTUS

Haren, de groene parel van het Noorden. Een geliefde uitspraak van een geliefde burgemeester. Ten tijde van Harens eerste burger Klaas Weide, die de gemeente van 1981 tot in 1996 aanvoert, krijgt deze eretitel veel nadruk. Niet ten onrechte. De gemeente Haren grossiert in boomrijke lanen, vrijstaande woningen, ruime particuliere tuinen en heel veel openbaar groen.

HAREN HEEFT MIDDELEEUWSE WORTELS,MAAR KENDE IN DE STEENTIJD AL BEWONINGTekst: Hein Bekenkamp, Illustraties uit archief Hein Bekenkamp

Kaart Coenders 1678

13DRENTHEMAGAZINE

Burgemeester Weide is overigens niet de eerste die in zijn functie de aangename omgeving bejubelt. Een voorganger van hem, Dirk Boerema (1910-1935), weet al zeker dat de lommer-rijke gemeente de Tuinstad van het Noorden moet worden. En wanneer Boerema plotseling overlijdt, pakt diens opvolger Hubert Nauta, de draad naadloos op. Van hem is de uitspraak ‘Waarom zoudt gij wachten met buiten wonen, tot gij binnen zijt?. Vestigt U te Haren, waar ge buiten woont en zoo ge wilt werkt en leeft in het zoo nabije Groningen.’De vooroorlogse wens tot de aanleg van een Tuinstad is mede door WO II nimmer geheel verwezenlijkt, ook al zijn er aantrekkelijke aanzetten toe gegeven. En eigenlijk is het ook nog wel zo goed geweest: De Harense schaal is zo behouden gebleven, met naar het westen plezierige doorkijkjes naar het dal van de Drentsche Aa en naar het oosten toe vergelijkbare vergezichten naar het Hunzedal. En een belangrijk deel van de Rijksstraatweg, de doorgaande weg door de hele gemeente, is tot beschermd dorpsgezicht verklaard.

DRENTSE BRINKDORPENHaren en haar buitendorpen Glimmen, Onnen en Noordlaren liggen dan wel in de provincie Groningen, maar in feite zijn het Drentse brinkdorpen op de Hondsrug. Die Hondsrug is bepa-lend geweest voor de ligging van de Harense dorpen. Over het hoogste gedeelte ervan heeft de mens zich een weg gebaand naar het noorden en naar het zuiden. Legers die optrokken naar Groningen volgden deze Heirweg. In Groningen heet het nog steeds Herestraat en Hereweg. In Haren blijft de naam Hereweg tot aan 1824 bestaan om vanaf dan Rijksstraatweg te heten. Alleen de onverharde voortzetting dwars door de Appèlbergen heeft de oorspronkelijke naam weten vast te houden, Hoge Hereweg.

HUNEBEDDEN, KLOK- EN TRECHTERBEKERSHet gebied dat nu Haren heet, is in elk geval al zo'n 5.000 jaar bewoond. De Groninger archeoloog Van Giffen vond in de jaren 1920 in Harenermolen een grafheuvel en in Onnen een bekergraf. Er zijn ook later archeologische bodemvondsten gedaan die wijzen op die vroege bewoning. Naast het nu nog bestaande hunebed in Noordlaren hebben ook elders in de gemeente enkele hunebedden gestaan en werden onder meer stand-, klok- en trechterbekers en pijlpunten gevonden. Andere vondsten van munten en potscherven wijzen op bewo-ning in de Romeinse, Merovingische en Karolingische tijd.

‘850 JAAR HAREN’Wanneer is aangetoond dat dit grondgebied al zo’n vijf millen-nia is bewoond, komt de viering van ‘850 jaar Haren’ gedurende het hele jaar 2010 in eerste instantie wat vreemd over. Toch is ook dat feit te verklaren. In 1160 wordt in het Grondboek van

het klooster Werden – dat nu in het Duitse Ruhrgebied ligt – de naam van Noordlaren bijgeschreven. De eerste keer dat een deel van wat nu Haren is met naam en toenaam wordt genoemd. Overtuigender bewijs is niet denkbaar. Hoewel … kort na dat Harense ‘jubeljaar’ treft een historicus in weer een ander – 100 jaar ouder - geschrift de naam van Haren aan.In Noordlaren hebben in elk geval in de late middeleeuwen bezittingen van dat klooster in Werden gelegen. Het feit dat er destijds in Noordlaren bezittingen van het klooster Werden en ook van de bisschop van Utrecht liggen, levert de Noordlaarders heel wat op. Er komt door toedoen van het klooster een stenen kerk, de huidige Bartholomeuskerk. En wat zeker zo belangrijk is: Noordlaren komt in de twaalfde eeuw aan maar liefst twee ‘snelwegen’ tussen Coevorden en Groningen te liggen. De ene verbindt de bisschoppelijke bezittingen met elkaar, de andere de bezittingen van het klooster. Noordlaren heeft er in die tijd zijn veemarkt en dus zijn welvaart aan te danken.

Het dorp Haren heeft zijn eigen middeleeuwse kerk, die tegen het einde van de twaalfde eeuw is gebouwd. Tot aan de Reduc-tie in 1594 is die kerk natuurlijk een katholiek Godsgebouw, gewijd aan de Heilige Nicolaas.

KLOOSTER YESSEEr heeft nog eeuwenlang een andere religieus gebouw in het Harense gestaan. In 1215 wordt aan de noordkant van Haren, in het buurtschap Essen, een Cisterciënzer vrouwenklooster Yesse gesticht. Het moet een aanzienlijk klooster zijn geweest, waar vooral dochters van gegoede families uit de stad Groningen intreden. Bij hun intrede krijgen deze vrouwen van hun familie een ‘bruidsschat’ mee. Het gaat daarbij veelal om landerijen en goederen. Mede dankzij de oogstopbrengsten kan het klooster zichzelf goed bedruipen. Om de akkers te bewerken en turf te winnen, worden lekenbroeders aangetrok-ken. In de bloeitijd van de kloosters – in Groningen, Friesland en Ostfriesland staan er maar liefst zo’n 130 van de verschil-lende orden – mag Yesse zich qua grondbezit tot de drie groot-sten rekenen. Net als verreweg de meeste andere kloosters in Noord-Nederland, wordt ook Yesse na de Reductie verlaten en afgebroken. Kloostermoppen leveren in die tijd veel geld op. ▶

Blokhuis bij Weerdenbras

14 DRENTHEMAGAZINE

De plek van het kloostercomplex is precies bekend. De oor-spronkelijke kloostergracht is in het landschap nog goed te zien. Opgravingen en bodemonderzoek in 2010 hebben ook de ligging van de verschillende gebouwen, waaronder de klooster-kerk, al gedeeltelijk in kaart gebracht. Een aantal interessante bodemvondsten zijn bijeengebracht in het bezoekerscentrum dat door de bewoonster van het huis op de plek van het kloos-ter is ingericht. De verschillende wonderen die in de dertiende eeuw in het klooster moeten hebben plaatsgevonden, zullen in die eeuwen talrijke pelgrims hebben getrokken.

GEOPARK DE HONDSRUGHet feit dat Haren op de Hondsrug ligt, is voor de gemeente reden geweest om zich aan te sluiten bij het Geopark de Honds-rug. Dat is de eerste regio in Nederland die de officiële status van Geopark heeft gekregen. In Europa bestaan inmiddels, mede dankzij Unesco, zo’n zestig Geoparken, alle met hun eigen unieke geologische geschiedenis. In dit eerste Nederland-se Geopark worden nu thematisch de verschillende kenmerken uitgewerkt. Thema’s als water, natuur, bossen, maar ook prehistorie, vervening en sporen van strijd krijgen zo aandacht. De bedoeling is dat in dit hele gebied tussen Coevorden en Groningen zogenaamde hotspots worden ingericht, bijzondere locaties waar voor jong en oud van alles te beleven valt. In Haren zijn veel van die aandachtsgebieden terug te vinden. De beide rivieren, de Drentsche Aa en de Hunze, aan weerszijden van de Hondsrug, stromen door Haren en hebben elk hun eigen karakteristieke landschap gevormd. En wat dacht u van ‘sporen van strijd’? Het hierboven genoemde klooster Yesse heeft met enige regelmaat inkwartiering van allerhande legeronderdelen moeten trotseren. Tot en met Schotse huurlingen aan toe. Meer in het zuiden van de gemeente heeft aan de oever van de Drentsche Aa een vesting gelegen. Weerdenbras wordt rond 1500 door de hertog van Saksen als onderdeel van een reeks schansen rond de stad Groningen opgeworpen om diezelfde stad op de knieën te krijgen. Ook elders in Haren leggen uit-eenlopende legers in de verschillende eeuwen versterkingen en bolwerken aan om de stad Groningen te kunnen innemen. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog wordt de strijd tegen de Span-jaarden ook vanuit Haren gevoerd. Maurits en Willem Lodewijk van Nassau slaan een beleg aan de zuidkant van Groningen en weten in 1594 de Spaanse overheerser op de knieën te krijgen.

ZUURKOOLVLEKKENIn het rampjaar 1672 krijgt Haren nog weer een heel ander krijgsheer over de vloer. Bernhard von Galen, Bisschop van Münster, meent met zijn machtige leger in dat jaar de stad Groningen te kunnen innemen. Omdat de stad aan de noord-kant de landerijen heeft laten onderlopen, moet de bisschop wel aan de zuidkant de vesting met zijn kanonnen bestoken. Hij verwerft er de naam ‘Bommen Berend’ door. Maar ondanks zijn volhardende strijd die hij vanuit Haren voert, zal hij uit-eindelijk de strijd moeten opgeven. De kerktoren van Haren zal uitkijkpost voor Berend geweest zijn. Het verhaal gaat dat hij zijn geliefde kost, ‘stamppot zuurkool’, nuttigde toen een stad-se kanonskogel de torenkapel vol trof en hem het etensbord uit de handen sloeg. Op Monumentendag tonen gidsen u in die kapel nog graag de zuurkoolvlekken op de muur. Een fabeltje natuurlijk, maar te mooi om het niet te vertellen. GRONDHONGERAnderhalve eeuw later worden, zoals overal elders in ons land, gemeentegrenzen vastgesteld. In de Franse tijd is Haren nog een stuk groter dan nu. Het hele zuiden van de stad Gronin-gen, met het dorp Helpman als middelpunt, behoort dan tot Haren. Het is de grondhonger van de grote stad, die stukje bij beetje met Rijks toestemming terrein verovert op Haren. In het begin van de jaren twintig van de vorige eeuw krijgt Haren in ruil voor Helpman onder meer een elektrische tramlijn die vanuit Groningen tot in De Punt bij Glimmen loopt. Aan het eind van de jaren zestig schuift de stad-Groninger grens opnieuw een stukje naar het zuiden. Op dit moment tracht de gemeente Haren de stad Groningen van zijn lijf te houden. Het provinciaal bestuur is van mening dat Haren niet meer op eigen kracht verder zou kunnen. De politieke partijen in Haren hebben daar deels andere ideeën over. Mocht de gemeentelijke herindeling alsnog een einde maken aan de Harense onafhan-kelijkheid, dan zullen de talrijke voorzieningen voor de inwo-ners vermoedelijk niet allemaal blijven bestaan. Maar de visie van de toenmalige burgemeester Nauta blijft onverkort van kracht: ‘Wanneer ge U te Haren vestigt, woont ge buiten en zoo ge wilt werkt en leeft U in het zoo nabije Groningen.’ ■ DM

Wanneer ge U te Haren vestigt, woont ge buiten en zoo ge wilt werkt en leeft U

in het zoo nabije Groningen"

Rijksstraatweg Haren-Zuid jaren 20 Rijksstraatweg Haren jaren 20

15DRENTHEMAGAZINE

WONEN IN HAREN

De gemeente Haren scoort al jaren zeer goed in het onderzoek naar de beste woongemeente van Nederland van Elsevier. In 2011 en 2012 werd Haren uitgeroepen tot beste gemeente van Nederland, in 2013 eindigde zij in de top drie en in 2014 en 2015 in de top vijf. En dat is niet voor niets. Alle voorzieningen op de grens van stad en land zijn in Haren aanwezig. Dit maakt Haren, Glimmen, Onnen en Noordlaren tot gewilde plaatsen om in te wonen en te verblijven. Wonen in Haren is kiezen voor kwaliteit, kiezen voor woongenot en kiezen voor een ruime keuze aan woningen met diverse karakters. ▶

16 DRENTHEMAGAZINE

NoordlarenIn het dorp Noordlaren staan veelal oudere, karakteristieke woningen en boerderijen in een oase van groen, met een knusse kern. Met ruim 500 inwoners is Noordlaren het kleinste dorp binnen de gemeente Haren. Er is een prachtig haventje en het Noordlaarderbos is een bezoek meer dan waard, evenals het hunebed. Noordlaren mag dan klein zijn, de inwoners zijn groots in het organiseren van allerlei acti-viteiten om het dorp bruisend en levendig te houden. Denkt u alleen maar aan de jaarlijkse strijd om de eerste marathon op natuurijs te kunnen organiseren!

OnnenOnnen is een dorp met ruim 700 inwoners. Onnen kenmerkt zich door een hechte en sterke dorpsgemeenschap. Het dorp heeft in veel opzichten nog een agrarisch karakter. Dat komt

vooral door de oriëntatie van het dorp op het open polder- landschap. In Onnen woont u dus midden in het landschap, met weidse uitzichten en de rust die daarbij hoort. Voor bij-voorbeeld winkelen en evenementen bent u echter binnen tien minuten in Haren! Het beste van twee werelden dus.

Glimmen De oorspronkelijke kern van het dorp Glimmen ligt westelijk van de Rijksstraatweg. Hier staat nu nog het huis te Glim-men aan een lange toegangsweg door het Quintusbos. In de tweede helft van de vorige eeuw is nieuwe woningbouw gerealiseerd op de oude Glimmer Es tussen de Rijksstraat-weg en de spoorbaan. Glimmen heeft daarmee duidelijk het karakter gekregen van een forensendorp en is van een klein gehucht uitgegroeid tot in grootte het tweede dorp binnen de gemeente Haren met zo’n 1.300 inwoners. Glimmen

Jachtlaan Haren

17DRENTHEMAGAZINE

beschikt over twee basisscholen en een dorpshuis. Er is een prachtig sportveld met (kunstgras) voetbalvelden en tennisbanen. Op het landgoed De Pol is een 18 holes golfbaan aangelegd.

Haren Het dorp Haren is verreweg het grootste dorp en daarmee naamgever van gemeente. Haren telt ruim 16.000 inwo-ners. Dat worden er de komende jaren naar verwachting alleen maar meer, nu er veel woningbouwprojecten gerea-liseerd worden. Bijvoorbeeld aan het Paterswoldsemeer, in Glimmen en in de nieuwe woonwijk Haren-Noord. Of u nou de drukte van het centrum opzoekt, of de rust van het wonen aan bijvoorbeeld het water, het is allemaal mogelijk in Haren. In Haren geniet u bovendien van de vele voorzieningen als kwalitatief hoogstaande winkels, diverse

scholen voor basis-, voortgezet- en speciaal onderwijs, zorg- instellingen, sportverenigingen en culturele instellingen. Op de volgende pagina’s vertellen wij u er alles over. ■ DM

Wilt u meer informatie over Haren? U vindt onze contactgegevens hieronder:

www.haren.nl 14 050 gemeente@haren.nl GemeenteHaren @gemharen GemeenteHaren

Noordlaren haventjeQuintusschool, Glimmen

Dorpsweg, Onnen

18 DRENTHEMAGAZINE

GROENE PAREL

Tekst: Kees Boele, foto's: Reinier Treur, Peter-Jack Hiddema, Henk Niemeijer, Kees Boele

De gemeente Haren noemt zich graag de groene parel van het noorden. Maar feitelijk is het een parelsnoer van kleinere en grotere natuurgebieden als flonkerende diamantjes ingebed in een bijzonder landschap. Gedrapeerd om en op een uitloper van de Honds-rug. Denk de bomen weg en vanaf de Rijksstraatweg kunt u naar naar twee kanten uit-kijken. Naar het westen het ruime dal van de Drentsche Aa, naar het oosten het uitge-strekte Gorecht moeras langs de oevers van de Hunze.

Grutto in de Oostpolder

19DRENTHEMAGAZINE

Parels mogen gezien worden en dat geldt zeker voor Haren. Fiets-, wandel- en een uitgestrekt netwerk van zandpaden nodigen uit om de auto te laten staan en er op uit te trekken. Vanaf de stadsrand van Groningen tot aan het Noordlaar-derbos. Of van het nieuwe vogelparadijs in de Oostpolder tot aan de bloemenvelden langs het Hemrik, westelijk van Glimmen. Teveel om alles te beschrijven, daarom zijn drie van de mooiste gebieden uitgekozen. Er wordt gewerkt aan een totaal overzich met als titel “Groen Haren, wandelgids groene pareltjes” (verwachte verschijningsdatum december 2016).

APPÈLBERGENDe prehistorische A28, zo wordt de Hoge Hereweg dwars door Appèlbergen genoemd. Vanuit het zuiden komend was het een verademing om na de drijfnatte Besloten Venen, eens een doorbraak tussen Hunze en Drentsche Aa, weer droge voeten te krijgen op de door ijs gemodelleerde kei-leemrug. Boeren van het Trechterbekervolk zullen elkaar hier ontmoet hebben, de legers van Berend von Galen alias Bommen Berend hebben er gekampeerd en de Duitse bezet-ter maakte er een massagraf van na de mei staking. Ondanks dit dramatische dieptepunt was Appèlbergen vanaf 1900 toch vooral een recreatiebos. Nadat in 1890 de eerste dennen geplant werden, om de verstuiving van het gebied een halt toe te roepen, volgde al snel de bouw van een “paviljoen”. Gegoede burgers konden er met hun sjees voorrijden en in aangenaam gezelschap genieten van de bui-tenlucht. Met gefronste wenkbrouwen zullen ze uit de lokale courant meegekregen hebben dat er in de dertiger jaren een zwembad aangelegd zou worden. Vertier voor iedereen en hoewel van het zwembad niets meer rest dan uitgegroeide hagen is dat er nog steeds te vinden. In het weekend is het er een dolle boel als hond en kind er uitgelaten worden, maar door de week heerst er nog steeds stilte.

Nadat defensie definitief haar laatste oefenstelling verla-ten had in 1994 werd Staatsbosbeheer erfgenaam van het gebied. Voor de natuur goed nieuws, maar ondertussen blijft de recreatiedruk hoog. Zeldzame planten als blauwe knoop en echte guldenroede staan letterlijk tussen de spelende kinderen langs de zandverstuiving. Daarbuiten wordt Appèl-bergen echter steeds gevarieerder.

Vennen en doodijsgaten uit de IJstijd (pingo’s) zijn in het voorjaar ontmoetingsplaatsen van in blauw gestoken Hei-kikker heren. Alsof dit nog niet genoeg opvalt hebben ze ook nog eens gekozen voor een totaal afwijkend gekwaak. Feitelijk is het meer een geplop en sommigen vergelijken het wel met een lekkende kraan. In sommige jaren klinkt het gehinnik van een dodaars, ons kleinste fuutje, er dwars doorheen. Voor libellen en waterjuffers is Appèlbergen een aangename blauwe oase tussen droge essen en het nog drogere Noordlaarderbos. Letterlijk twaalf maanden per jaar zijn ze er te vinden. Beginnend met een bijna verstijfde bruine winterjuffer, hangend aan een spriet Pijpenstrootje, tot het dolle gedoe van de zwarte heidelibellen in septem-ber. Toch zijn ook deze drukke jagers uitstekend te zien. Gewoon even opletten waar hun uitkijkposten zijn en daar heel rustig gaan zitten. Bedenk wel dat ze beter kunnen zien dan wij.

Grote bonte en kleine bonte specht zullen blij zijn met het nieuwe natuurbeheer. Dood hout mag blijven staan of liggen en dat betekent een overvloed aan insecten. Maar ook paddenstoelen tieren er welig bij. Toch is dat niet de enige verklaring waarom er letterlijk honderden soorten in dit bijzondere gebied te vinden zijn. Eeuwenlang groeven karrenwielen zich steeds dieper in het dekzand en zo kwam uiteindelijk keileem aan de oppervlakte. Rijk aan mineralen en dat is wel even wat anders dan het uitgemergelde zand. ▶

Sassenheim Appèlbergen

Daar komt er nog eens bij dat er bij de aanplant van de woeste grond tussen Onner en Glimmer es allerlei boomsoorten gebruikt zijn die nu op respectabele leeftijd komen. Ideaal voor steeds meer paddenstoelen die alleen samen met deze bomen kunnen voorkomen.

ONNER- EN OOSTPOLDERTerwijl Hondsrug en Aa vooral een Drentse indruk geven is dat bij Onner en Oostpolder vooral oer-Hollands. Gewrocht uit venig drab en water op een plek waar eens de uitgestrekte moerassen van het Gorecht rond de benedenloop van de Hunze lagen. Nergens in dit deel van de lage landen is er een landschap dat zo geheel en al door de mens geboetseerd is. De eerste boeren vonden er drink-water, maar het waren Middeleeuwse monniken die de eerste spade in de grond staken. Hun doel was een veilige vaarverbinding met het Zuidlaarder-meer en het daarachter verborgen bruine goud. Turf was voor hun niet alleen brandstof voor de kachel van de abt maar ook noodzakelijk voor het bakken van kloostermoppen. Later zullen er watermolens gekomen zijn om in ieder geval de hoger gelegen weilanden droog te malen in voorjaar en zomer. Molen de Biks, vernoemd naar het verdwenen Biksmeertje, en het moderne gemaal laten zien dat de

strijd tegen het water nooit gestreden is. Met de herinrichting van het gehele gebied voor wateropvang is er zelfs een nieuwe dimensie aan toegevoegd. Winters hoog water mag in grote delen blijven staan en rustig zijn weg zoeken richting het Drentsche Diep of verdampen in de zomermaanden. Wat blijft zijn de lijnen in het land-schap. Oude meanders van de Hunze als kronkels tussen rechte ontwate-ringssloten. Turfgaten waar inwoners van Onnen en Noordlaren op kleine schaal laagveen opbaggerden.

Grote delen van de Oostpolder, de volledige Oeverpolder en het oostelijk gedeelte van de Onnerpolder zijn nu in beheer bij het Groninger Land-schap. Niet terug naar de uitgestrekte rietmoerassen en elzenbroekbossen van het oude Gorecht maar een veen-weidelandschap als vogelhotel is hun doelstelling. En dat dit resultaat heeft mag duidelijk zijn. Al na de eerste wintervloed vielen de kemphanen en watersnippen bij honderden uit de voorjaarslucht. Een nieuw tank-station op weg naar hun noordoos-telijke broedgebieden. En terwijl de Kemphaan zo goed als verdwenen is als Nederlandse broedvogel besluit deze bijzondere vogel om heel voor-zichtig juist hier weer te gaan broe-den. Steltkluten, witwang- en de nog zeldzamere witvleugelstern volgden.

Zeearenden zijn al jaren bezig om het gebied te verkennen en ook de vis-arend wordt er geregeld gespot. De bever is een handje geholpen en inmiddels helemaal thuis in de polders. Langs de dijk van de Oever-polder kunnen wandelaars een blik werpen op één van de buitenhuizen die deze grote knagers gemaakt heb-ben. Otters zijn gesignaleerd en de eerste das is vanuit het Noordlaarder-bos begonnen aan een voorzichtige verkenning van het gebied.

NOORDLAARDERBOSOp de website “het verhaal van Gronin-gen” wordt het Noordlaarderbos om-schreven als een bijzondere plek waar natuur en cultuur elkaar ontmoeten. Toch zal een jager uit de late steentijd hier onmiddellijk verdwalen. Mogelijk woonde hij met zijn familie op de rand van het Hunzedal. In het oosten een uit-gestrekt en ontoegankelijk nat moeras, in het westen begonnen de uitgestrekte wouden van de Hondsrug. Edelhert en zwijn vormden een aangename varia-tie op zijn dieet van schapenvlees met granen als emmer en eenkoorn.

Twee millennia later zou hier het laatste bos gekapt worden en werd het een uit-gestrekt heidegebied. Mogelijk is in deze tijd het Heilig Bergje of Galgenheuvel als stuifduin gevormd. Tot aan de opde-ling van de gemeenschappelijke mar-

Noordlaarder haventje

21DRENTHEMAGAZINE

kegronden kon je op een heldere dag vanaf de top zowel Hunze als Aa zien kronkelen. Voor middeleeuwse reizigers was het een markant punt op hun lange tocht van Coevorden naar Groningen.

Na 1850 veranderde de heide geleide-lijk in een productiebos. Grove den-nen, die ver voor de Steentijd Drenthe vaarwel gezegd hadden, waren popu-lair. Niet alleen groeiden ze uitstekend op karig zand, maar ook op venige plekken konden ze wortel schieten. De opkomende mijnbouw was graag bereid om zilveren rijksdaalders neer te tellen voor Noordlarens grenenhout. Loofbomen voor timmerhout volgden al snel. Douglas en zilverspar volgden in de twintigste eeuw.

In 1932 werd Natuurmonumenten eigenaar van de eerste percelen en zou het gebied opnieuw drastisch verande-ren. Productiebos werd ingeruild voor natuur. Buitenlandse soorten werd de wacht aangezet en de motorzaag maakte korte metten met duistere dennen- en sparrenbosjes. Op het land van Malle Marie, tussen Vijftig Bunder en Noordlaarderbos, werden akkers verschraald en begon geleidelijk een paarse heidegloed te ontstaan.

Voor sporen uit het verleden moeten we nu naar de oostrand van het bos waar het enige, echte, Groningse hune-bed nog te bewonderen is. Het Heilig Bergje is sinds kort weer vrijgemaakt en heeft aan zijn voet een bosweide

gekregen. En uit de Koude Oorlog is er nog een kogelvanger op de plaats waar eens een militaire schietbaan lag.Het Noordlaarderbos is nu vooral een natuurbos in ontwikkeling. Rijk geschakeerd in boomsoorten en een ondergroei waar allerlei paddenstoelen zich uitstekend thuis voelen. Boom-marter en Das zijn weer terug alsof ze nooit weggeweest zijn. Ouder wor-dende eiken worden nu o.a. bezocht door schuwe zwarte spechten, maar de boswachter staat klaar om de zeer zeldzame en roze gekapte middelste bonte specht te begroeten. ■ DM

Als kennismaking met het bos en de omgeving heeft Natuurmonumenten een rode paaltjesroute uitgezet.

Onnerpolder De Drentsche Aa

22 DRENTHEMAGAZINE

Goed getraind en met een stevig ontbijt op rijd ik Haren binnen. Onderweg naar de start van

een klassieker. Vandaag ga ik een afstand rijden die ik niet vaak rij. En wat ik van de afgelopen jaren

Haren-Haren heb geleerd? Dat deze klassieker allerminst voor watjes is. Want als het niet de afstand is,

dan zijn het wel de weersomstandigheden die deze tocht klassiekerwaardig maakt.

HAREN – HARENTekst: Bas Eefting, foto’s: Henk Niemeijer, Okko Veling, Jurgen Moorlach, Marcel Smit

23DRENTHEMAGAZINE

We hebben afgesproken bij het in-schrijfpunt. Even later stappen we op de fiets en ik zie de eerste meters op mijn navigatie verschijnen. 900 meter. Nog een klein stukje en dan hoef ik nog maar 169 kilometer. We zijn met acht mannen en ik heb me voorgenomen me aan de wetten van wieleranalist Maarten Ducrot te houden. Het nieu-we wielrennen noodzaakt me om me te verschuilen in de groep. Iets wat me prima uitkomt.

Want de wind krijgt echt vat op ons. Wat ik eerder al vermoede, blijkt te kloppen. Tegen! Ons groepje haakt aan bij een andere groep. Mannen die er prima gesoigneerd uit zien. We krijgen een vriendelijk knikje. Maar even later blijkt dat dit aansluiten niet de bedoe-ling was. Het tempo schiet omhoog. Ik roep nog zo hard tegen mezelf dat ik rustig aan moet doen, maar het helpt niet. In rap tempo lossen we elkaar af. Ik voel me goed. Ik zit nog fris als we richting Buinen rijden. Maar dan zakt het tempo. De voorste mannen houden

hun benen stil en iedereen grijpt naar zijn bidon. Er is een segment in aan-tocht.

Er is een segment uitgezet die we één voor één kunnen aanvangen. Een stukje vol knallen naar de kof-fiestop bij Bussemaker in Exloo. Van rustig aan rijden is al een poosje geen sprake meer. En enkele minuten later plof ik dan ook in een stoel op het terras. Brandende bovenbenen en nog een kleine 120 kilometer te gaan. Maar nu eerst koffie. ▶

• Noordlaren, Bartholomeüskerk,• Zuidlaren, Laarwoud• Gieten, Hallenhuisboerderij• Boswachterij Exloo• Diner Café Bussemaker, Exloo• Station Ter Apel Rijksgrens• Fort voor het water, Roswinkel• Dorp van Bartje, Rolde• Ooievaarsnest, Balloo• Riante villa’s, Glimmen• Huize de Hondsrug, Haren

Haren

Eelde

VriesAnnen

Gieten

Drouwen

Borger

Ees

ExlooTer Apel

HarenEmmer-Compascuum

Routekaart

24 DRENTHEMAGAZINE

25DRENTHEMAGAZINE

De stoel zit heerlijk. Het zonnetje maakt het nog aangenamer. Maar ik heb de laatste slok koffie nog niet op, of op het terras klinkt ‘we gaan naar Duitsland’. Snel zet ik mijn helm op, en doe ik mijn schoenen dicht. Mijn groep vertrekt. Nog steeds de wind die niet in ons voordeel werkt. En dus neem ik weer plaats in het midden van de groep. Hier zit ik voor-lopig prima. Het tempo is prima en ik geniet van het prachtige vergezicht in het veen. We steken de N391 over en zetten koers richting Duitsland.

Voor me ligt de grensovergang bij Ter Apel, maar we naderen ook de grens van 70 kilometer. Nadat we deze grens zijn gepasseerd is het nog slechts 100 kilometer of minder. Maar misschien nog wel belangrijker: in de verte zie ik Haren. De Duitse variant weltever-staan. Maar het klinkt voor mij als een prachtige locatie voor de tweede stop. Ik besluit over te nemen. De versnel-ling die ik doorvoer kan weinig sym-pathie rekenen bij mijn fietsmaten. Maar de cola tijdens de lunch zal veel goedmaken. En zo draai ik als eerste Haren Duitsland binnen. Ik heb meer aandacht voor mijn omgeving dan de weg. Maar daardoor vind ik binnen no-time een plekje voor mijn fiets en een vrije tafel. Tijd voor de lunch.

Een vriendelijke serveerster komt op ons af. In mijn beste Duits probeer ik te bestellen “acht großen Cola bitte”. Een vriendelijke knik volgt en daarna vraag ze in perfect Nederlands: “en willen de andere heren ook iets eten?” Het duurt even voor we weer terug zijn in onze rol als stoere renners.

Na de lunch laten we Haren Duitsland in rap tempo achter ons. De wind komt een beetje van schuin achter, maar het is al een hele vooruitgang ten opzichte van de heenreis. Ik voel me een volleert prof als we met onze

groep een mooie waaier opzetten. En zonder het te merken rijden we de grens al weer over. Op weg naar Em-mer-Compascuum richting Roswinkel. Nog een beetje meer wind in de rug? Ik begin me licht euforisch te voelen als we het kunstwerk Fort voor het wa-ter passeren. We staan op de drempel om de kaap van de 100 kilometer te slechten. Ik begin mijn benen toch wel flink te voelen. Het wordt het aftellen tot Haren.

Nu zetten we koers richting Valthe. De sterke mannen in de groep be-ginnen zich meer en meer te onder-scheiden. Lange kopbeurten en na een bocht ben ik blij als ik weer in het wiel zit. Jan, de senior van de groep, komt als een volleerd wegkapitein de schade achterin opnemen. Mijn teller staat al een poosje boven de 30. Mijn hartslag

in het donkerrood. Het enige wat ik op kan brengen is een knikje naar Jan. Hij schuift naar voren in de groep en leidt ons door Valthe. Langs de terras-sen klinken aanmoedigingen. Dat kan ik wel gebruiken. Ik merk een kleine glimlach bij mezelf op.

We passeren Kabouterland. Dat was een prachtig alternatief geweest voor vandaag. Had ik maar wat beter nagedacht. Ik pak nog een sportreep. Inmiddels heb ik al ruim 120 kilometer op de teller. En dat is voor mij al een hele afstand. Eigenlijk voel ik me best goed! En we rijden middels in de beschutting van de bossen richting Papenvoort.

Als we Rolde zijn gepasseerd en ik in de verte het Ooievaarsnest van Balloo al zie liggen hoor ik voorin de groep ‘de finale kan beginnen’. We zitten inmiddels in de laatste 25 kilometer en zetten koers over de Hondsrug naar Loon gaat het tempo verder omhoog. Maar mij rijden ze er niet meer af. Ook niet op de kinderkopjes in Loon. Pijn doet het wel: mijn broek zit niet lekker en mijn zadel lijkt wel van steen. Maar toch besluit ik over te nemen. Als eerste draai ik onder de spoorbrug door. We passeren een ander groepje. Ik waan me even Cancellara, totdat Jan overneemt.

Vanaf Tynaarlo is het eigenlijk geen fietsen meer. Ik hang meer onder mijn frame dan dat ik er bovenop zit. Maar de wind in de rug doet me goed. In de verte zie ik het prachtige villadorp Glimmen liggen. Langs het dierenpen-sion, nu rechtsaf en dan denderen we in één rechte lijn door richting finish.

Na 170 kilometer zwoegen en genieten fietsen we Haren binnen. Overvallen door een gevoel van trots rol ik over de finishlijn. Voor mij geen kussen van de rondemiss, maar zeven keer een high five van mijn fietsmaten. ‘Biertje?’ hoor ik. Briljant idee. Het eerste glas bier smaakt voltreffelijk. En even vraag ik me af waarom ik dit niet in mijn bidon doe, het is toch wel heel veel lekkerder dan de sportdrank. Een tweede biertje, broodje hamburger en heel veel sterke verhalen verder wandel ik terug naar de auto. Wandelend inderdaad. Want ik hoef even niet meer op het fietszadel te zitten. Met een grote glimlach neem ik plaats achter het stuur en draai ik de parkeerplaats af. Het was een onbezon-nen idee, maar wel een idee dat me een geweldige dag heeft opgeleverd. Volgend jaar ga ik weer. Ik neem nu alvast voor meer te gaan trainen. Maar dat doe ik eigenlijk elk weekend. Dus dat idee parkeer ik maar even. ■ DM

Mijn teller staat al een poosje boven de

30. Mijn hartslag in het donkerrood. Het enige wat ik op kan brengen is een knikje naar Jan"

26 DRENTHEMAGAZINE

MOOI WONEN IN HAREN

Wie vanaf de Punt de gemeente Haren binnen komt rijden, waant zich in een andere wereld.

Je rijdt over de Hondsrug. Deze stuwwal uit de IJstijd is een eeuwenoude handelsroute tussen Coevorden

en Groningen. Vanaf de 16e eeuw zochten rijke mensen hier een plek uit om in hun

buitenhuizen te wonen.

Historisch gezien is Haren een geliefde locatie om te wonen"

Rijksstraatweg 381

Tekst en foto's: Alfred Makelaars en Adviseurs

27DRENTHEMAGAZINE

Van Glimmen tot Groningen wordt de Rijkstraatweg omge-ven door prachtige landhuizen, villa’s en rijksmonumenten. Volgens het rijksmonumentenregister zijn meer dan de helft (37) van het aantal rijksmonumenten (68) in Haren terug te vinden aan de Rijksstraatweg.

De rijke historie van dit gebied vormde de inspiratie voor de groene en karakteristieke indeling van Haren. De mooie lommerrijke, groene houtsingels en houtwallen bepalen het beeld en sluiten mooi bij aan bij de omliggende natuurgebie-den. Dat zie je terug in Westerse Drift, de Botanicuslaan, Weg voor de Jagerskampen en niet te vergeten de Lutsborgsweg.

Wil je groen wonen met alle voorzieningen binnen handbe-reik, vlakbij de stad Groningen, polders, bossen en meren, dan is Haren de plek voor jou. Of het nu een appartement, een klassieke helft van een dubbel, een Rijksstraatweg villa of een ander schitterend woonhuis betreft, Haren heeft het. Relatief gezien is wonen in Haren zelfs goedkoper dan in de stad Groningen.

Alfred Bakker Makelaars helpt al meer dan 50 jaar bij het realiseren van je droomwoonwens in Haren. Wie eenmaal in Haren woont gaat hier niet zo snel meer weg. Vaak zie je wel dat mensen doorgroeien in hun wooncarrière. Van een helft van een dubbel aan de Westerse Drift schuift men door naar een villa aan de Rijksstraatweg bijvoorbeeld.

Alfred Bakker Makelaars is al meer dan 50 jaar de spil in de betere woningmarkt in Haren, Groningen en wijde omgeving. Alfred Bakker Makelaars biedt duidelijk meer-waarde: gedegen en specialistische kennis van de huizen-markt en hypotheken, een uitgebreid lokaal en landelijk netwerk, krachtige presentaties, oprecht enthousiasme en een grondige aanpak met heldere procedures die zoveel mogelijk zekerheden bieden. Alfred Bakker Makelaars heeft woonspecialismen in exclusief, landelijk, klassiek en eigentijds wonen ontwikkeld.

Er is een reden waarom wij naast het NVM lidmaatschap, exclusief voor deze regio, partner zijn in Exclusief Wonen Nederland. Dit geeft herkenning aan onze sterke marktpo-sitie in het midden- en hoge segment van de woningmarkt en biedt de koper en verkoper tal van extra mogelijkheden om succesvol te kopen en/of verkopen. Wij helpen u graag bij de verkoop, aankoop, begeleiding bij de (ver-) bouw en financiering van uw woning. www.alfredbakker.nl

AlfredMakelaars en Adviseurs

Rijksstraatweg 337

Rijksstraatweg 52Dennenlaan 2, Glimmen

28 DRENTHEMAGAZINE

ALS IK HET MET MIJN HART DOE KOMT HET GOED.

LAYLA KOOPAL, WOONT IN HAREN EN DOET IN HAREN

Tekst: Bert Dijenborgh, foto’s: Frans Koopal Haarwerken

29DRENTHEMAGAZINE

Layla Koopal haar bedrijf ‘Frans Koopal Haarwerken’ is gevestigd in Groningen, maar ze woont in Haren waar ze met veel plezier woont. Elk jaar weer verheugd ze zich op het Sinterklaasfeest, want dan mag ze Sinterklaas verzorgen. Ze werkt al 50 jaar in het familiebedrijf, dat ooit als reizend theater is begonnen door haar opa en oma. De één maakte pruiken, de ander kostuums. Haar ouders hebben haar altijd gestimuleerd om een vakvrouw te worden. Het werk als pruikenmaker, is haar dan ook met de paplepel ingegoten en zij behoort ondertussen tot een select groepje hoog opgeleide pruikenmakers in Nederland. Met haar team van specialisten werkt ze iedere dag aan het verbeteren van de collectie. Naast het reguliere werk houdt Layla zich ook bezig met verschillende goede doelen en steunt ze tevens een aantal Indiase gezinnen met hun onderneming.

“Ik ben per ongeluk in India terecht gekomen, ik was moe en wilde ergens naartoe waar het honderd procent warm was. Ik voelde me daar direct thuis. De zon, de kleurrijke vriendelijke bevolking en het goddelijke eten. Ik ben toch te ondernemend van aard om alleen maar in de zon te liggen. Daar ben ik met gezinnen in contact gekomen en onder-steun ze met het geven van microkredieten. Ik ben veer-tien keer in India geweest. In die jaren heb ik vijf gezinnen kunnen steunen. Wat ik kan doen is maar beperkt. Eén van de gezinnen leeft nog steeds in doekjes en lapjes. Maar mijn hart zit er wel. Misschien is het een bodemloze put, maar ondertussen gaan de drie kinderen wel naar school. Dat noem ik dan winst. De meeste gezinnen doen het goed. Ik ben er trots op dat één jongen er zelfs in is geslaagd ‘multi-miljonair’ te geworden. Daar ben ik dan trots op, dat ik dit

heb mogen meemaken. Het is magisch wat ik daar voel. Ik krijg er zoveel energie. Bruisend kom ik weer terug in Nederland. Ik ben absoluut voorstander om mensen iets aan te reiken waardoor ze een stap verder komen in de maatschappij. Dat hoeft niet altijd geldelijk, maar kan ook met geestelijk vermogen zijn.

Door mijn werk lever ik dingen af met een financieel oogpunt, maar als je hart er niet inzit, kun je dit werk niet doen. We werken regelmatig voor mensen die heel ziek zijn en soms niet lang meer te leven hebben. Laatst

zei een ernstig ziek meisje, waar ik het haarwerk voor had uitgezocht: ‘Misschien heb ik nog een maand, maar mis-schien ben ik er vanavond wel niet meer.’ We praten dan over hoe ik haar moet opmaken voor de begrafenis. Ik vind het mooi om dit werk te mogen doen. De eer dat je als laatste de gelegenheid krijgt iemand mooi te mogen maken. Dat is heel bijzonder.

Haar, is niet alleen een – mooimakertje - maar heeft ook een beschermende functie. Als je geen wenkbrauwen of oogharen hebt loopt alle transpiratie in je ogen. Haar geeft een gevoel van macht en kracht. Haar maakt jonger. Als je van de een op de andere dag kaal wordt ben je veel kwets-baarder. Voorhoofdholte ontsteking komt veel voor bij men-sen zonder haar. Mensen komen niet alleen maar bij me

omdat ze door ouderdom of ziekte kaal worden. Maar ook door een hersenoperatie of brandwonden, er zijn zoveel redenen waardoor mensen bij ons komen Wat te den-ken van travestie en transgenders. We geven ook tips en trucs voor de make-up om bepaalde mannelijke of vrouwelijke trekjes weg te halen of juist te versterken.

We doen alles op het gebied van aanbrengen van uitwendig haar. Ons vak is enorm breed. De mogelijkheden om haarwer-ken te kunnen maken zijn tegenwoordig eigenlijk onbeperkt. Voor iedereen kunnen wij wel wat betekenen. ▶

De eer dat je als laatste de gelegenheid krijgt iemand mooi te mogen maken. Dat is heel bijzonder."

30 DRENTHEMAGAZINE

De eerste pruiken waren een soort elastische mutsen waar-op haar was aangebracht. Als je nu haarwerken ziet en het haar waait door de wind achterover kun je echt geen haar aanzet meer zien. De vezels en de kleurnuances zijn enorm verbeterd, het zijn zeer dunne vezeltjes die net zo reageren als eigen haar.

Aan bijna iedere vraag over haarwerk die wij ontvangen kunnen we voldoen. Voor heel jong tot heel oud hebben wij oplossingen. We hebben meer dan 60.000 pruiken in huis, dus we kunnen alles uit voorraad leveren. Wat dat betreft zijn echt uniek in Nederland: de manier hoe we werken, we doen alles in eigen beheer en alle know-how die hebben we in huis. We zijn specialisten, die nog echt een maatwerk pruik kunnen maken. Elk hoofd heeft een andere vorm. We kunnen een standaard pruik met ingrepen passend maken. Maar soms moeten we écht maatwerk leveren om iemand goed te helpen. Met veel klanten is in de loop van de jaren een sterke band gegroeid. Ik kom vaak bij mensen thuis en dat houdt in dat ik veel onderweg ben, door heel Nederland. Zweden, Duitsers, Engelsen zelfs Zuidafrika-nen weten ons te vinden.

We hebben brochures, zijn online actief, maar voorname-lijk door mond-op-mond reclame gaan mensen contact met ons opnemen. Ik geef lezingen door het hele land en uit bijna elke lezing komt wel een klant. Want bijna iedereen heeft in z’n omgeving wel een iemand die met kanker te maken heeft.

Alles wat we doen is emotie. Meestal komen mensen bin-nen met een traan van verdriet en als ze weg gaan, gaan ze vaak met een traan van vreugde weer weg. Wat kan je nog meer doen dan iemand blij maken. We zijn geen artsen maar willen mensen zien stralen in een tijd dat ze zich niet happy voelen. Als je dat lukt zie je de ogen veranderen, de houding veranderen. Dan denk ik, ik heb het mooiste vak dat er is. Ik ben altijd bezig jonge en ouderen te stimuleren van: ‘kom op’ het komt goed. Ze te helpen met de start van hun carrière met dingen als: uitstraling, opvoeding, zelfver-zekerdheid, ondernemingslust en organisatie. Ik werk vanaf het moment dat ik opsta tot dat ik naar bed ga. Het leuke van mijn vak is, dat ik mensen mag helpen een mooi mens te zijn. Iets voor een ander betekenen is het grootste geschenk dat er is. ■ DM

Indiaas gezin gesteund met een microkrediet

31DRENTHEMAGAZINE

Op het Raadhuisplein in Haren, in het centrum van het dorp, is het een drukte van jewelste. De jaarlijkse kermis is er. Kinderen en jongeren genieten van de attracties en het winkelend publiek komt een kijkje nemen. Wethouder Paula Lambeck kijkt vanuit het gemeentehuis tevreden naar ‘haar’ centrum en winkelgebied.

“Haren heeft een kwalitatief hoogstaand en compleet winke-laanbod. Van exclusieve landelijke modeketens als Pauw tot de Action en alles wat daar tussenin zit, vind je in Haren. Dat maakt het voor veel mensen heel aantrekkelijk om hier te win-kelen. Daarvoor hoef je niet naar een grote stad in de regio.”

Wat doet de gemeente om haar centrum aantrekkelijk te houden? Dat doen wij natuurlijk niet alleen. Zo werken wij nauw sa-men met de Harense ondernemersvereniging Ondernemend Haren, waarin ook een groot aantal winkeliers uit het cen-trum vertegenwoordigd is. Samen proberen wij bijvoorbeeld de leegstand in het centrum tegen te gaan en daar slagen wij aardig in. Leegstand kennen wij niet echt en zeker niet voor langere tijd. Ook voor ondernemers is Haren dus aantrekkelijk, niet in de minste plaats omdat de inwoners van Haren gemiddeld 24% meer te besteden hebben dan inwoners van andere gemeenten. Naast onze samenwerking met Ondernemend Haren hebben wij sinds eind 2015 ook een Dorpsfonds. Dit Dorpsfonds houdt zich bezig met de promotie van Haren in de ruimste zin van het woord. Het fonds stimuleert en organiseert activiteiten in onze gemeente en draagt hier waar mogelijk financieel aan bij.

Zo zetten wij Haren samen op de kaart en proberen wij het centrum aantrekkelijk en levendig te houden en verder te ontwikkelen.

Kunt u een voorbeeld geven van zo’n ontwikkeling in het centrum? Wij zijn druk bezig het Raadhuisplein – in de kern van het dorp Haren – aantrekkelijker te maken. Het plein heeft nu vooral een parkeerfunctie en wij willen het graag een win-kel- en woonfunctie geven. Wij zien er graag een supermarkt komen als ‘trekker’, met diverse winkels en mogelijk horeca daarbij. Boven de winkels komen volgens de plannen appar-tementen. Op deze manier maken wij ook deze plek in het centrum weer gezellig, levendig en daarmee van toegevoeg-de waarde voor het winkelgebied in Haren.

Voor het winkelen kan men dus goed in Haren terecht. Kan men er ook terecht voor leuke evenementen? Jazeker, Haren kent meerdere jaarlijkse evenementen. Bijvoorbeeld het Haren-Haren Fietsfestijn, maar ook heeft Haren de grootste kunst- en cultuurmarkt van het Noorden. Dit jaar vindt deze plaats op 3 september a.s. Echt de moei-te waard om naartoe te gaan als kunst-, muziek- en/of dans- liefhebber. Of gewoon als je een gezellige dag wilt hebben, want daarvoor kun je ook zeker op deze markt terecht. Maar eigenlijk is het iedere dag gezellig in Haren! ■ DM

Meer weten over de evenementen en activiteiten in Haren? Kijk op www.deagendavanharen.nl.

WINKELEN & CULTUUR PROEVEN

IN HAREN

Femmes VattaalHoek Rijksstraatweg - KerkstraatPaula Lambeck

Winkelen in De Brinkhorst

32 DRENTHEMAGAZINE

Daarnaast heeft Haren voor de fijnproevers veel te bieden. Om de garderobe aan te vullen met schoenen, sjaals of tassen of voor je lifestyle in de vorm van sierraden, brillen, coiffure en cosmetica, tot persoonlijke verzorging aan toe. We spreken met twee nieuwe, bevlogen eigenaren van twee modezaken in Haren. Anneke de Grijs: “Ik ben altijd al met mode bezig ge-

weest, sinds begin van dit jaar heb ik mijn eigen winkel – ‘Grijs mode en meer’ - geopend. Het was tijd iets voor mijzelf op te gaan zetten. Ik heb de opleiding ‘Mode en Kleding’ gedaan. Persoonlijke verkoop is waar ik het meeste plezier aan beleef. Met mensen omgaan vind ik prachtig om te doen en geeft de meeste voldoening. Ieder seizoen is mode weer anders, dat

MODEDORP HAREN Voor mode en specialiteiten ga je naar Haren

Al meer dan een eeuw trekken Groningers die het hebben gemaakt naar Haren. Mooie landhuizen, fraai ingerichte groene lanen geven Haren de uitstraling van het Wassenaar van het Noorden waar je rustig een middag kan snuffelen in aantrekkelijke speciaalzaken. U vindt hier winkels, terrassen, cafés en restaurants voor een culinaire afsluiting. Haren heeft een aangenaam aanbod van mode. Voor zowel dames, heren als kinderen, is er een rijk aanbod van alledaags tot exclusief.

Teksten: Bert Dijenborgh, Ronald Zuidema

Anneke de Grijs, Grijs mode en meer

33DRENTHEMAGAZINE

maakt het werken in de mode ook zo leuk om te doen. Het is nooit saai, wisselt steeds en is altijd in beweging. Voor het con-cept van deze winkel heb ik gekozen voor een combinatie van kleding en woonaccessoires. Zo hebben we de winkel gezellig en eigenzinnig kunnen maken. Haren trekt mensen uit de hele regio omdat er een groot aanbod en diversiteit van mode is. Bij ‘Grijs’ vindt je merken die verder in het dorp niet te koop zijn zoals: Zenggy, Hunkydory en studio RUIG. Voor stoere, draag-bare en ook wat grotere maten kun je bij ons terecht. Basic mode voor een brede doelgroep is er ook aanwezig. De mix tussen kleding en accessoires zorg voor sfeer, maar ook voor twee groepen klanten. De een komt voor kleding en de ander voor een leuk cadeautje en dat is juist onze bedoeling.”

Germen Olivier: “Sinds m’n zestiende werk ik al in de retail. Samen met mijn vrouw run ik nu Flashman Mannenmode. Ik heb een opleiding gevolgd aan de Hogeschool voor Mode-management en ben werkzaam geweest in het noorden en het midden van het land. Zelfstandig ondernemerschap heb ik al-tijd geambieerd. Daarom heb ik bewust gekozen voor overname van een bedrijf. Ik ben op zoek gegaan naar een bedrijf dat bij ons paste. Zo zijn we uiteindelijk bij Flashman Mannenmode in Haren terecht gekomen. Het is een klassieke herenmode winkel

waar klantgerichtheid altijd voorop heeft gestaan. We richten ons grotendeels op de doelgroep 40/45+, die er goed en modisch uit wil zien. Je kan zeker van ‘Modedorp Haren’ spreken, want er zijn hier zoveel kwalitatief hoogstaande modezaken aanwezig. Dat kom je in een dorp met de grootte als Haren eigenlijk weinig tegen. De variatie in mode is hier verrassend groot. Kenmerkend voor Haren is: de hoge mate van service. Je ziet hier bijna alleen maar zelfstandige ondernemers in het dorp, die een sterke band met hun klanten hebben weten op te bouwen.

Het boeiendste van mijn vak is, het voor elkaar krijgen dat mannen tevreden en met een ‘big smile’ de winkel uitlopen. In het algemeen behoort het aanschaffen van kleding niet tot de grootste hobby van mannen. Vaak komen klanten binnen met het gevoel van: ‘alsjeblieft, help me!’ Ik ben trots als het me lukt de klant goed te adviseren en hij zich prettig voelt met z’n nieuwe kleding. Wij voeren merken als: GANT, Hugo Boss, Tommy Hilfiger, Tramarossa en Corneliani. Door alle accessoi-res die we extra aanbieden zou je ons een klein herenmodewa-renhuis kunnen noemen. Als eigenaar moet je zichtbaar zijn in de winkel. Mijn vrouw en ik gaan hier ons bestaan opbouwen en een rol spelen in het maatschappelijk leven van dit prachtige dorp. ■ DM

Germene en Irene Olivier, Flashman Mannenmode

34 DRENTHEMAGAZINE

FLASHMAN MANNENMODEFlashman Mannenmode blijft “local hero”. Flashman Mannenmode

is gevestigd in één van de oudste en mooiste panden in het centrum

van Haren en verkoopt heren kleding in het hoge segment. De winkel

bestaat al 26 jaar, maar is sinds januari 2016 in handen van Germen &

Irene Olivier. De nieuwe eigenaren vinden het belangrijk dat klanten

zicht hier welkom voelen en zich in een prettige omgeving kunnen laten

adviseren. Flashman Mannemode verkoopt het mooiste uit Milaan,

Parijs, Londen en New York, vertaald door de meest toonaangevende

topmerken. Naast Italiaans/Engels georiënteerde casual kleding ver-

kopen ze mooie pakken en zijn ze maatwerk specialist. U kunt een pak

geheel op maat laten maken en kiezen uit verschillende stoffen, voerin-

gen, stiksels en knopen. Stap binnen, u bent van harte welkom!

www.flashman.nl

ROBERT MODERobert Mode is een familiebedrijf met twee ruim opgezette, toonaange-

vende kledingzaken. Gevestigd onder één dak met een ijzersterke repu-

tatie. Wij, Marcel en Ingrid Juk als broer en zus, bedienen u met groot

enthousiasme in de verkoop van stijlvolle en exclusieve dames-

en herenkleding. Elke modieuze vrouw slaagt gegarandeerd bij Ingrid.

Of je nou gaat voor casual, zakelijk of iets zoekt voor een chique diner,

met een uitgebreid persoonlijk advies loopt u met het juiste goed de

deur uit. Menig BN’er is gekleed door Marcel. Zijn jarenlange ervaring in

toonaangevende modezaken in Amsterdam heeft hij meegenomen naar

Haren. De mannen worden bediend met een uitgebreide collectie en

persoonlijk advies. En om uw outfit helemaal af te maken, kunt u er ook

terecht voor prachtige schoenen en accessoires. www.robertmode.com

CONCEPTSTORE AMAZZONEBeaty meets Fashion. Fashion & Beauty op het hoogste niveau in

een stijlvolle belevingswereld. Zodra je binnenstapt ervaar je de lang

gekoesterde wens van Desiree Horn. Amazzone heeft als conceptstore

alles in huis om u van top tot teen te stylen. Een breed assortiment van

exclusieve modemerken gecombineerd met een kapsalon, een toonaan-

gevende parfumerie alsook een kleine collectie fraaie meubels.

Het team staat klaar om u te adviseren in de eigentijdse collectie van

allure. Voor de vrouw die op zoek is naar een mix van chic en noncha-

lance. Naast de collecties van de mooiste modemerken perfectioneert u

uw outfit tegelijkertijd met een coiffure toegesneden op uw wensen en

looks. Uw totale make-over wordt compleet met een geur en exclusieve

verzorgingsproducten. www.amazzone-haren.nl

35DRENTHEMAGAZINE

HA JUWELIERSMensen inspireren en verassen met juwelen en horloges. Dat is wat Jo-

han Leyendijk en Harold Mulder beoogden toen ze vijf jaar geleden hun

zaak Ha Juweliers openden in Haren. Liefhebbers uit Noord-Nederland

kunnen bij Ha Juweliers vertrouwen op expertise, betrokkenheid en

ambacht. Wie eenmaal een voet over de drempel van het chique onder-

komen van Ha Juweliers heeft gezet, wordt onvermijdelijk overvallen

door de pracht en praal in de etalages. De juwelencollectie is de kracht

van Ha Juweliers. De sieraden zijn elegant, chique en vernieuwend.

De horloge collectie bestaat enkel uit Zwitserse horloges die kwaliteit

én tijdloosheid uitstralen. De collecties bevatten merken die in het

Noorden enkel verkrijgbaar zijn bij Ha Juweliers. U kunt nu ook 24/7

luxueus shoppen in onze onlangs gelanceerde webshop

www.ha-online.nl www.ha-juweliers.nl

BABOFFELEen speelgoedwinkel voor jong en oud. In het midden van de Kerkstraat

in Haren, op nr 13, vind je Baboffel. Baboffel is een speelgoedwinkel

waar jong en oud zich welkom weten. Speelgoed van Baboffel creëert

een omgeving voor kinderen waarin veiligheid, rust en ontwikkeling

centraal staan. Je vindt er een uitgebreide collectie echt en duurzaam

speelgoed. Veel houten speelgoed, maar ook plastic wordt niet geweerd.

Alles uitgezocht op kwaliteit en originaliteit. Daarnaast vind je er de

mooiste prentenboeken en handgemaakte accessoires voor een sfeer-

volle inrichting van de kinderkamer. Ben je op zoek naar een goed stuk

speelgoed, een mooi boek of een beer voor het leven, dan kun je bij

Baboffel het zeker vinden. Baboffel biedt een ruime keuze en je krijgt er

bovendien enthousiast en deskundig advies. www.baboffel.nl

MOLENKAMP SCHOENENDe alom bekende schoenenwinkel Molenkamp aan de Rijksstraatweg

bestaat dit jaar 70 jaar. De winkel behoort tot de vaste waarden van

modedorp Haren. Molenkamp staat bekend als de kwaliteitswinkel op

het gebied van schoenmode voor dames, heren en kinderen, met de be-

tere merken met altijd een bijbehorende goede pasvorm. Verschillende

generaties kinderen werden en worden door hun ouders meegenomen

naar Molenkamp als zij waarde hechte aan verantwoorde schoenen.

Edwin Molenkamp en zijn vrouw Jacqueline hebben in hun schoenen-

winkel een gezellige ongedwongen sfeer gecreëerd met een moderne

ambiance. Ben je aan het winkelen in Haren? Dan moet je Molenkamp

schoenenzaak zeker bezoeken. www.molenkamp.nl

36 DRENTHEMAGAZINE

WIJNHUIS ENOTRIAWijnen voor wijnliefhebbers. Enotria is een wijnhuis met uitsluitend

Europese kwaliteitswijnen. Voor de samenstelling van het assortiment

vindt Albert Smit de 3 K’s belangrijk: Kwaliteit, Karakter en Koopwaar-

digheid. Vraag Albert vooral naar zijn selectie van inheemse druiven-

rassen: dan kom je thuis met iets bijzonders. Naast een geweldige wijn-

selectie verkoopt Albert ook olijfolie, visconserven en wijnaccessoires.

Hij verkoopt wijnglazen van het degelijke en betaalbare Stölzle Lausitz,

maar ook glaswerk van Zalto, het fijnste glas ter wereld. Krijgt u ook al

zin in een écht goede wijn? De meest lekkere wijnen koopt u bij

Wijnhuis Enotria in Haren. www.wijnhuis-enotria.nl

BOEKHANDEL BOOMKERVoor een goed boek fietst u naar Boomker. Wat fietsen doet voor het

lichaam, doet lezen voor de geest. Van fietsen krijg je sterke spieren.

Lezen scherpt je hersenen. Wie fietst én leest, zorgt voor een vitale

geest in een gezond lichaam. Fietsen kun je overal. Bijvoorbeeld van

Haren naar Haren. Voor een goed boek gaat u naar Boomker aan de

Rijksstraatweg 205 in Haren. Een kwaliteitsboekhandel met een groot

assortiment en deskundige medewerkers. Haren-Haren is een meesle-

pende wielerklassieker. Zo kan een boek je ook ‘pakken’. Boeken ontroe-

ren en boeien, geven spanning en plezier. Net als een wielertocht.

Dus: pak uw fiets en kom naar Boomker. Of bezoek onze webshop op

www.boomker.nl en bestel uw boeken thuis vanaf de bank. Makkelijk en

snel. Houdt u extra veel tijd over om te fietsen… Tot ziens bij Boomker.

Ons team staat voor u klaar! www.boomker.nl

BAKKERIJ HAAFSOntmoet Meester Boulanger Wilfred Haafs. Uniek voor Haren, Wilfred

Haafs behoort nu tot de landelijke top. De prestigieuze titel “Meester

Boulanger” is de hoogst haalbare kwalificatie in de bakkerswereld.

Wilfred vergelijkt bakken op meester-niveau graag met het bedrijven

van topsport, want je moet net zoals bij topsport “er alles voor doen en

er veel voor laten” om het hoogste niveau te bereiken. En laat sporten

en broodbakken nu net zijn twee grootste passies zijn. Dat vindt je

terug in de sfeervolle winkel aan het Raadhuidplein te Haren. Het is een

eigentijdse ambachtelijke bakkerij dat puur natuur smaakvolle broden

op de plank brengt. Broden die de klant kan waarderen en waar hij

graag voor terugkomt. www.bakkerijhaafs.nl

37DRENTHEMAGAZINE

DAMESMODE

Pauw voor kosmopolitisch ingestelde mannen en vrouwen.

Amazzone voor de vrouw, die op zoek is naar een mix van chic en

nonchalance. Engel de Bengel de plek voor eigentijdse schoenen en

kleding. Poggibonsi mini-modewarenhuis met modieuze labels voor

vrouwen. Papillon betaalbare kleding voor de modebewuste vrouw.

Bertram house of special brands met modische items. Lisa-Lisa eer-

lijke producten met oog voor de makers en het land van herkomst. Tia

mode no-nonsense en vakkennis is vanzelfsprekend. Mignon kwaliteit,

stijlvolle mode met een mooie pasvorm. Livera wisselende collectie

in lingerie-, nacht en badmode. Miller & Canefield; internationale

merken van lingerie, badmode en nachtgoed.

DAMESMODE & LIFESTYLE

Hot Pepper Style modeaccessoires origineel, apart, uitbundig met

kwaliteit Inigo trendy kleding met modieuze meubelen en woonacces-

soires. Private Style fashion & design met exclusieve damesmode.

Van Harte lifestylewinkel met mix van kleding, schoenen, tassen.

At Home woonaccessoires, meubels en kleding met een persoonlijke

vingerafdruk.

HERENMODE

Flasman Mannenmode van casual tot zakelijk voor de modische man.

Robert Mode toonaangevende kledingzaak van stijlvolle en exclusieve

dames- en herenkleding. Sooloo Mannenmode trendy, casual vrije-

tijdskleding tot en met stijlvolle zakelijke pakken. Manzs met eerlijk

kledingadvies, gezelligheid en een optimale service. Russo Italia tradi-

tioneel handwerk, luxe natuurlijke materialen en tijdloze ontwerpen.

KINDERMODE

TOF Kindermode mooie, betaalbare kinderkleding volgens de laatste

trend. Baboffel een authentieke speelgoedwinkel waar jong en oud

zich welkom weten.

HAREN BEZORGT MIJ EEN WARM GEVOELMijn wieg stond in 1960 in Haren. Het was boven de super-markt van de familie Wakker, aan de Rijksstraatweg. Ik bezorgde jaren rennend kranten. Mensen pakten lachend de krant bij hun tuinhekje. Mijn eerste vriendin heette Lily. Denkend aan Haren dan krijg ik om meerdere redenen een warm gevoel. Ik winkel er graag als ik mijn ouders bezoek. Retail is mijn werk, lust en leven. Ik krijg een warm gevoel van het kijken naar de gepassioneerdere Retailers. Haren is pittoresk en om te winkelen gemakkelijk en verrassend leuk.

INretailHarry BijlManager Retail & Innovatie

OVERIGE MODE WINKELS

38 DRENTHEMAGAZINE

LE STELLE ITALIAANSE DELICATESSEN EN LUNCHROOM Onder de kerk bevindt zich een

van de fijnste plekken van Haren

voor een smaakvolle kop koffie,

lunch of Italiaanse delicatessen.

Na het shoppen kunt u lang re-

laxen op het uitnodigende terras

voor een Italiaanse bol met geitenkaas, parmaham, crema di balsamico en

sla-melange. Eigenaresse Daphne de Haan serveert uw lunch met zicht-

baar plezier, wat bijdraagt een de aangename sfeer.

Een prettig assortiment aan delicatessen completeert de Italiaanse

beleving als cadeau te geven. Met de beste olijfoliën, traditionele Sardijn-

se wijnen (o.a. de Prosecco) en vele likeuren (o.a. Limoncello).

Maar ook huisgemaakte tapenades, Italiaanse kazen en worst.

Daarnaast behoort catering tot de mogelijkheden voor een Italiaanse

beleving thuis. Laat je inspireren en geniet van Italië. www.le-stelle.nl

BRASSERIE INTERMEZZOEen fraai horecabedrijf op het

Raadhuisplein.

Laat u verrassen door onze

lunch- en dinerkaart of geniet

van een heerlijk kopje koffie.

Intermezzo is ook bekend in de

wijde omgeving door het grote &

gezellige terras rondom de zaak.

Op het Raadhuisplein worden

regelmatig evenementen georganiseerd door Intermezzo of tezamen

met andere organisaties, zo ook het fietsevenement “Haren-Haren”.

Brasserie Intermezzo beschikt over een gezellig, sfeervol en modern

interieur en een verzorgde menukaart. Onze koks staan voor u klaar.

www.intermezzoharen.nl

PIZZERIA SA CAPANNAPizzeria Ristorante Sa Capanna

is een fenomeen. De plek waar u

kunt genieten van de Italiaanse

ambiance en mediterrane

gerechten. De familie Frau heeft

een passie voor koken en dat

proef je bij Sa Capanna heel

goed! Gerechten waar ze trots

op zijn. Voorbeelden zijn “San

Daniëlle” als één van de meest gekozen pizza’s, de schelpenpasta

“Conchiglie di Ernesto”, de “Tagliolini alla Paolo” een specialiteit van

de chef of de “Scaloppa alla Gorgozola” voor de gorgonzola liefhebber.

En natuurlijk ontbreekt een visgerecht, zoals de Spigola alla griglia

(gegrilde zeebaars) of al cartoccio (uit de oven met verse tomaten,

schelp en schaaldieren), niet op het menu. De Italiaanse smaakbeleving

wordt gecomplementeerd met een glas wijn dat past bij het gerecht van

Sa Capanna. Kortom alle Italiaanse ingrediënten zijn vertegenwoordigt

voor een heerlijk avondje uit. www.sacapanna.nl

VAN DER VALK HOTEL GRONINGENWESTERBROEKVeel meer dan een hotel. Ons

Van der Valk hotel ligt dichtbij

alles. Het mooie natuurgebied

van Westerbroek en de Harense

wildernis, waar u heerlijk kunt

wandelen en fietsen met de bij

ons hotel te huren fietsen en

E-bikes. Maar ook dichtbij Groningen en Haren. De stad Groningen

biedt u een groot scala aan musea en het modedorp Haren heeft u veel

modewinkels en speciaalzaken te bieden. Verwen u zelf met een

Van der Valk arrangement. Dan begint u uw dag met een vers geperst

sapje en eindigt deze met wine, dine and more! De menukaart bestaat

uit traditionele gerechten uit voornamelijk de Frans-Nederlandse

keuken, maar ook tongstrelende suggesties van onze chef-kok.

Dit alles gecombineerd met smaakvolle streekproducten en een

gastvrije ontvangst, ervaar je deze regio op z’n best.

www.hotelgroningenwesterbroek.nl

www.ondernemendharen.nl

Naast het modeaanbod heeft Haren veel te bieden voor de

fijnproevers. Rondom de 13-eeuwse dorpskerk vindt u ook de

terrassen, cafés en restaurants. Na het winkelen relaxen in Haren

op het gezellige terras van Intermezzo op het Raadhuisplein,

met een lunch bij Le Stelle in de Brinkhorst, bij Sa Capanna met

San Daniëlle aan de Vondellaan en dichtbij Haren overnachten

bij Van der Valk met wine, dine and more.

RELAXENIN HAREN

39DRENTHEMAGAZINE

STARTPLAATSHotel Van der Valk Groningen-WesterbroekRijksweg West 119608 PA Westerbroek

BEZIENSWAARDIGHEDENOnnerpolderVogelkijkhut WesterbroekstermadepolderNatuurgebied Appelbergen

Lees meer en download via deze QR code de route beschrijving.

FIETSROUTE POLDERLANDLENGTE 40,32 KM (ONGEVEER 2:22 U) Haren kun je ook associëren met weidse polders en lange vaarten. Deze fietsroute neemt je mee door dit karakteristieke landschap waar je vele water- en weidevogels kunt spotten.

Foto's: Reinier Treur, Dianne Dijenborgh

40 DRENTHEMAGAZINE

Marion Kraus is werkzaam als beeldend kunstenaar in Haren. Ze heeft Academie Minerva in Groningen gevolgd en een aantal jaren voor de klas gestaan. Nu schildert, fotografeert en geeft ze les in haar eigen atelier. Tevens is ze actief als museumdocent, in het Drents Museum in Assen. Ze exposeert en is betrokken bij diverse kunstevenementen in Haren. De kunstenares wil zich blijven uitdagen ten aanzien van haar werk en omgeving. Dit constante beroep op haar creatieve ontwikkeling resulteert in afwisselend werk waarin ze altijd op zoek is naar de kracht van abstracte maar ook de realistische beeldtaal.

“Al jarenlang geef ik schilderles aan groepen volwassenen, zowel beginner als gevorderden. Het uitdragen van je werk, het enthousiasme van de mensen die naar mij toe komen, dat vind ik leuk om te doen en te zien. Ik probeer zoveel mo-gelijk persoonlijke aandacht aan de deelnemers te schenken. Het is de uitdaging om door middel van verschillende op-drachten, een weg te vinden, cursisten verder te bekwamen. We schilderen in het atelier grotendeels in de wintermaan-den, ik leer deelnemers te kijken, maar het niet te kopiëren. Na tien lessen is er meestal wel progressie in het werk te zien, dan is mijn missie geslaagd. Gezelligheid vind ik belangrijk.”

IK LEER MENSEN TE KIJKEN

MARION KRAUS, BEELDEND KUNSTENAAR

Tekst: Bert Dijenborgh, foto's: Marion Kraus, Elly Reuter

41DRENTHEMAGAZINE

De Biotoop is een dorp in een dorp. Zeven gebouwen op een terrein van acht hectare bieden woon- en werkruimte aan 300 mensen, in een inspirerende groene omgeving. Het voormalig Biologisch Centrum van de RUG, nu beheert door Carex, biedt ruimte voor kunst, ambacht en creativiteit. Naast tientallen kunstenaars zijn er vele bedrijven in allerlei sectoren gevestigd. De combinatie van wonen, kunst, bedrijvigheid en evenementen zorgt voor een levendige uitwisseling. De Biotoop heeft zich in korte tijd ontwikkeld tot de hoogste concentratie van ateliers, studio’s en creatieve industrie van Noord-Nederland. www.biotoop.org

De sfeer moet goed zijn tijdens de les, maar er moet wel wat gebeuren. In de loop der jaren heb ik zo’n 60 deelnemers les mogen geven.

Op een gegeven moment ben ik de schildercursussen gaan afbouwen en mij meer gaan richten op de fotografie. Ik wilde mij verder ontplooien. Zo ben ik begonnen met een flexbaan bij het Drents Museum. Ik geef er lezingen en rondleidingen. Ik vind dit een belangrijke toevoeging aan het creatieve werk dat ik al doe. Kunstgeschiedenis is een grote liefde van mij, en met deze job kan ik mij nog verder verdiepen in mijn werk. Bij de Maya expositie die wordt gehouden in het Drents Museum geef ik nu lezingen.

Zo ben ik constant bezig om mijzelf bij de les te houden en te ontwikkelen. Ik ben Visual Thinking Strategie cursussen gaan volgen, waardoor ik anderen op een heel andere manier naar kunst kan laten kijken. Het was voor mijzelf ook een openba-ring. Ik dacht alles te weten over bepaalde schilderijen, deze manier heeft mij geholpen om anders naar kunst te kijken. Kunst gaat ook over het verhaal wat de kijker erin ziet, en niet altijd wat de schilder ermee wil zeggen. Een kijker moet zelf het verhaal in het kunstwerk leren ontdekken, dat vind ik belangrijk, want zo maak je het persoonlijker.

Na een tijdje miste ik het lesgeven, de interactie. Het lesgeven ben ik weer gestart en daarnaast ben ik bezig met m’n eigen schilder- en fotografiewerk. Ik exposeer mijn werk regelmatig in het kunst & cultuur centrum ’t Clockhuys in Haren en de regio.

Het proces vind ik het meest interessante en uitdagende van mijn vak. Ik ben er altijd in mijn hoofd mee bezig. Het gaat er uiteindelijk om dat je leert de dingen die je ziet te interprete-ren in beelden die je wilt maken. Het zien is alles. Zo was ik laatst met mijn kleindochter van 1 jaar aan het bellenblazen

in mijn atelier, ze was helemaal geobsedeerd door die bellen. Mij viel het op dat de kleuren in die bellen veel overeenkom-sten vertoonden met het kleurige glaswerk dat ik wilde gaan fotograferen. Ik ben die elementen in beeld met elkaar gaan combineren. Je zou kunnen zeggen dat ik nu schilder met licht.

Ieder jaar wordt er in september de Kunstmarkt in Haren georganiseerd, het is zo’n beetje de opening van het culturele seizoen. Het halve dorp is dan ingericht met kramen, waar professionals en getalenteerde amateurs hun werk kunnen laten zien. Deze Kunstmarkt staat goed bekend in het hele land. Verder hebben we ‘de ‘Harener Salons’. Dit evenement wordt om het jaar georganiseerd in de huizen van de diverse kunstenaars. Het is een atelierroute in Haren waar beeldend kunstenaars hun werk vertonen en verkopen. De Harener Salons worden volgend jaar in april georganiseerd. Kunstliefhebbers uit stad en ommelanden weten ons dan wel weer te vinden.

Een voorbeeld van wat ik zo leuk vind aan Haren is Boekhan-del Boomker. Deze boekhandel is een coöperatie geworden, waarin 105 klanten een aandeel hebben gekocht om de zaak te redden. Een aantal mensen in Haren wilden graag een goe-de boekhandel houden. Prachtig, dat er een publiek woont dat in zo’n geval een boekhandel is gaan helpen. Landelijk is het de enige boekhandel die zo werkt. Regelmatig organiseert Boomker lezingen over allerlei culturele onderwerpen. Al deze activiteiten zoals de Kunstmarkt, de Harener Salons, en de lezingen bij Boomker worden allemaal door vrijwilligers georganiseerd, die daar heel veel tijd aan besteden. In Haren is een grote groep mensen heel actief om ondanks alle be-zuinigingen het culturele leven in Haren in stand te houden. Ik vind het belangrijk dit te benadrukken want zonder deze mensen lukt het niet." ■ DM

Kunst &Cultuurmarkt

42 DRENTHEMAGAZINE

Het was eigenlijk zo’n klusje dat Wybe regelmatig deed. Niet iets bijzonders, tot het een keer helemaal misging. Wybe Klop-penburg: “Ik heb achter mijn huis ook een groentetuin met een aardappelveldje. Ik zou de grond bouwrijp maken met een tuinfrees toen ik struikelde. Het was een oud apparaat en er zat geen dodemansknop op, dus de frees bleef doordraaien ter-wijl ik viel, en vermaalde mijn been. Het was zaterdag 27 april 2013 om half vier. Dat is iets dat je nooit zult vergeten.”

Tegenwoordig zie je weinig bijzonders aan Wybe. Een stoere Fries uit Kollumerpomp die als van ouds werkt bij een bedrijf in pootaardappels. In drie jaar is Wybe’s leven echter ingrijpend veranderd. Na het verlies van zijn been volgde een lange revalidatieperiode onder begeleiding van de experts van Beatrixoord. In die tijd leerde Wybe ook een nieuwe sport kennen en deed een hechte vriendenclub op: het Handbiketeam.

In het UMCG Centrum voor Revalidatie locatie Beatrixoord in Haren vinden wonderen plaats. Niet van

het soort waarbij de zeewateren worden gespleten, maar wel van het soort dat mensen verandert, dat

levens een nieuwe richting en betekenis geeft. Het verhaal van Wybe Kloppenburg is zo’n wonder.

IN HAREN HEB IK MIJN LEVEN TERUGGEKREGENTekst: Wybe Kloppenburg, foto's: Marco in ’t Veldt, Marcel Smit

43DRENTHEMAGAZINE

“Tijdens het ongeluk ben ik de hele tijd bij bewustzijn gebleven en wist dat het goed fout zat. Ik hoorde de trau-mahelikopter komen, en de artsen overleggen. Pas in het ziekenhuis hebben ze me ‘weggemaakt.’ Toen ik dagen later bijkwam, wist ik dus dat het niet goed zat met mijn been. Het was afgezet boven de knie. De artsen hadden er ‘een mooie stomp’ van gemaakt, met de bedoeling dat ik er goed een prothese aan zou kunnen dragen. Van mij hoefde het echter allemaal niet meer. Tot ik een keer een lang gesprek met de nachtzuster had, toen kwam de omslag, ik besloot er van te maken wat er van te maken was. Maar eerst moest de wond genezen. Ik belandde in een rolstoel en ontdekte hoe onvriendelijk de wereld dan lijkt. Losliggende stoeptegels en mensen die met een grote boog om je heenlopen. Als ik in de winkel iets vroeg, antwoorden ze tegen mijn vrouw….”

Zodra de wond genezen was, begon Wybe onder begeleiding te lopen met een prothesebeen. “Je moet opnieuw leren lo-pen. Ik zit in de buitendienst van een aardappelbedrijf, dus dan loop je op het land, op natte grond. Dat vergt de nodige kracht en oefening. Tijdens de revalidatie ben ik met allerlei sporten in aanraking gekomen. Ik was altijd een actieve loper en dat wilde ik weer doen, maar na een paar kilometer werd het te veel. Ik zocht vervanging, het moest met snel-heid, afstand en uitdaging te maken hebben. Dat vond ik met behulp van Bureau Sport in het handbiken. Ik had altijd al een goed ontwikkeld bovenlijf en heb een geschikte handbike gekocht, tochten gemaakt en een clubje gezocht. Dat vond ik (via Beatrixoord) bij de BEA Handbike groep van de Stichting BEA in Haren. In 2014 is daar het team op-gericht waar ik nu deel van uitmaak. We hebben nu zestien leden en trainen iedere vrijdag in twee groepen. Je moet begrijpen, ik ben verder gezond en sterk, maar er zijn ook mensen die bijvoorbeeld een spierziekte of dwarslaesie hebben. Die zitten in een rustiger groep. Zomers trainen we buiten, maar ’s winters gebruiken we een soort hometrainer. Op 16 juni doen we met het BEA Handbike Team (van de Stichting BEA) mee aan de HandbikeBattle in Oostenijk. Dan beklimmen we daar een bergpas in het Kaunertal. Twintig kilometer afstand, met nog eens een kilometer stijging er in. Hoe sterk je ook traint, je haalt nooit zoveel kracht uit armen als uit benen, dus stel je maar eens voor hoe zo’n battle gaat. Sommigen komen boven en kunnen zich van de hele tocht niets meer herinneren van de uitputting. Afzien.”

De handbikers vormen een hecht team. “Het is net een familie. De buschauffeur die ons jaarlijks naar de battle in Oostenrijk brengt, zegt ‘ik heb nog nooit zo’n hechte groep gehad als jullie.’ Ik heb ook een bijzondere band met de mensen van Beatrixoord opgebouwd. Het is een deel van

mijn leven geworden. Ik heb onlangs een nieuwe operatie gehad. Daarbij is er een bijzondere verbinding aangebracht, waarmee ik mijn kunstbeen direct aan het bot van mijn echte been kan klikken. Dat zit veel steviger en ik heb er meer controle over mijn kunstbeen mee. Niet iedereen krijgt zo’n operatie, je moet het wel ‘verdienen.’ Als je de hele dag televisie zit te kijken, heeft zoiets geen zin. Meteen bij binnenkomst bij Beatrixoord krijg je trouwens al gesprek-ken. Ze kijken ‘wat voor type’ je bent. Op basis daarvan koppelen ze je aan een therapeut die bij je past.

Ik ben bijvoorbeeld van plan om dit jaar de tocht Haren- Haren mee te gaan rijden, 75 kilometer heen, 75 kilometer terug. Ik haal zo’n twintig tot vijfentwintig kilometer per uur met mijn handbike. Voor de lol haak ik wel eens aan bij een groepje wielrenners. Die kijken dan verbaasd achterom dat ik ze bijhoud. Dat hou je natuurlijk niet heel lang vol, want al heb je nog zoveel spieren op je armen… je krijgt er nooit de kracht mee die je uit je benen kunt halen. Deze zomer ga ik ook wadlopen. Dat is het zwaarste wat je met lopen kan doen, en dat kan niet met een gewone prothese, maar nu moet dat wel lukken. Ik was vroeger altijd wadloopgids, dus die ervaring heb ik. Tegenwoordig ben ik dus iemand met een beperking maar zeker niet gehandicapt. Het enig dat ik niet meer kan, is meelopen met mijn bastuba in de fanfare, maar verder kan ik eigenlijk alles weer. Veel daarvan heb ik te danken aan de goede zorgen hier in Beatrixoord. Hier in Haren heb ik echt mijn leven teruggekregen.” ■ DM

STICHTING BEAStichting Bewegen en Ademhalen (BEA) heeft een dui-delijke missie: mensen met een lichamelijke beperking zoveel mogelijk stimuleren te sporten en te bewegen. Dit expertisecentrum van Noord-Nederland helpt kinderen en volwassenen met een handicap of chro-nische ziekte door zoveel mogelijk sportfaciliteiten en activiteiten aan te bieden zoals sport en spel, fitness, zwemmen, handbiken, goalball en hardlopen. www.stichtingbea.nl

HANDBIKEBATTLEDe HandbikeBattle is een sportieve handbikewedstrijd in Oostenrijk tussen handbiketeams van revalidatiecentra. Zo’n honderd handbikers van allerlei niveaus gaan daar de enorme uitdaging aan om naar de Kaunertaler Gletscher te klimmen. Ook het BEA Handbike Team gaat twintig kilometer omhoog op armkracht. www.handbikebattle.nl

44 DRENTHEMAGAZINE

Haren: een kleine gemeente van ruim 19.000 inwoners onder

de rook van Groningen. De gemeente kenmerkt zich door de

vele voorzieningen, het goede ondernemersklimaat, de goede

bereikbaarheid, haar groene, natuurlijke karakter en grote

ambities. Aan de rand van deze gemeente wordt een uniek

bedrijventerrein ontwikkeld: het Nesciopark. Een bedrijven-

terrein waar landschap en bebouwing één geheel vormen en

gelijkwaardig zijn aan elkaar. Daar willen wij meer van weten.

Wethouder Mariska Sloot vertelt ons erover.

“Het Nesciopark kent een bijzonder concept en wordt met een

hoogwaardige beeldkwaliteit gerealiseerd. De ruimtelijke vormge-

ving van het bedrijvenpark is uniek. Het bovengrondse beeld is dat

van een natuurlijk heuvellandschap waar gebouwen in op gaan.

Landschap en bebouwing gaan één geheel vormen en zijn gelijk-

waardig aan elkaar. Dat past heel mooi in het groene en natuurlijke

karakter van Haren.”

Wel ambitieus, in deze tijden

een bedrijvenpark ontwikkelen!

Dat is het zeker, maar vergeet niet dat wij een kleine gemeente zijn

met grote ambities. Wij zien de ontwikkeling van het Nesciopark

met vertrouwen tegemoet. Het kan niet anders dan een succes

worden, want alle randvoorwaarden zijn aanwezig: unieke ruimte-

lijke vormgeving, optimale bereikbaarheid door de ligging aan de

A28 en het veel gebruikte transferium voor de stad Groningen, een

goede infrastructuur en het is een zichtlocatie. Daarnaast vormen

wij een centraal punt binnen de regio Groningen-Assen,

wat voor ondernemers en bedrijven zeker een pluspunt is.

Niet de drukte, maar wel de voordelen van de nabijheid van een

grote stad.

Welk soort ondernemer of bedrijf

zou volgens u passen op het Nesciopark?

Dat is heel divers. Wij hebben zes grote bedrijfskavels

beschikbaar en daarnaast elf woon-werkkavels. Zowel grote als

kleine bedrijven kunnen daarmee op het Nesciopark terecht. En ook

dat past bij Haren: wij willen bereikbaar zijn voor iedereen.

Zowel in letterlijke als figuurlijke zin.

Waar vindt men meer informatie over het Nesciopark?

Meer informatie over het Nesciopark en de kavelverkoop vindt

men op www.nescioparkharen.nl. Mocht men

interesse hebben in een kavel, dan kan men ook contact

opnemen met VosHovingTijssen Bedrijfsmakelaars in

Groningen. Zij zijn bereikbaar via telefoonnummer

050-3184999 en e-mail: info@voshovingtijssen.nl. ■ DM

ONDERNEMEN IN HAREN

Spooremplacement Onnen

Mariska Sloot

Nesciopark in aanbouw

45DRENTHEMAGAZINE

Haren is een echte onderwijsgemeente. Er is geen vergelijkbare gemeente van rond de 19.000 inwoners in Nederland met een onderwijsaanbod als in Haren. Alle kinderen tussen de vier en achttien jaar oud kunnen in Haren naar school. Wethouder Michiel Verbeek vertelt ons er graag over.

Kunnen echt alle kinderen in Haren naar school? Jazeker. Ouders in Haren en omgeving hebben veel te kiezen in onze gemeente. Te beginnen met negen basisscholen met diverse achtergronden en onderwijsmethoden. Openbaar of bijzonder onderwijs, katholieke of protestantse signatuur, Jenaplanonderwijs, Haren heeft het allemaal. Bovendien hebben wij als één van de weinige gemeenten in Noord-Nederland een excellente school binnen onze grenzen: de Sint Nicolaasschool. In het dorp Onnen hebben wij een speciale basisschool voor de asielzoekerskinderen van het AZC in Onnen, maar ook voor kinderen van statushouders uit omliggende gemeenten.

Een rijk aanbod aan basisonderwijs dus. Maar als alle kinderen in Haren naar school kunnen, dan zijn er dus ook scholen voor voortgezet onderwijs in Haren? Ja, dat klopt inderdaad. Haren heeft twee grote scholen voor voortgezet onderwijs: het Maartenscollege en het Harens Lyceum (onderdeel van het Zernike College). Aan het Maartenscollege is ook een internationale school gekoppeld. Voor grote internationale bedrijven die zich rich-ten op de regio Groningen is de internationale school vaak van doorslaggevende betekenis. Het Harens Lyceum is

sinds het schooljaar 2015-2016 gehuisvest in een prachtig nieuw en uiterst duurzaam gebouw. Beide scholen bieden onderwijs aan van VMBO tot VWO.

Is er in Haren ook plek voor leerlingen met speciale behoeften? In Haren zijn meerdere scholen voor speciaal onderwijs. Visio is een school voor kinderen met een visuele beperking, Kenta-lis voor kinderen die doof of slechthorend zijn, voor kinderen met meervoudige lichamelijke en/of geestelijke beperkingen is er de Prins Johan Friso Mytylschool en voor kinderen met een ontwikkelingsachterstand door chronische aandoeningen is er de Groninger Buitenschool. Met het totaalaanbod aan scholen durf ik dus zeker te zeggen dat alle kinderen in Haren naar school kunnen. Daar ben ik ontzettend trots op!

Hoe houdt de gemeente Haren haar onderwijsstandaard hoog? Het onderwijs is natuurlijk een zaak van de scholen, maar waar wij de mogelijkheid hebben, dragen wij bij aan bijvoorbeeld duurzame ontwikkelingen. Zo is het nieuwe Harens Lyceum een zogenaamde ‘frisse school’. Een frisse school is een schoolgebouw met een laag energiegebruik en een gezond bin-nenmilieu. Daarbij gaat het om luchtkwaliteit, temperatuur en comfort, licht en geluid. Voor Haren is dit de nieuwe norm. Zo krijgt de Sint Nicolaasschool in 2017 een nieuw gebouw volgens deze norm. Met andere basisscholen is de gemeente bezig met een energiebesparingsprogramma en met de nog op te richten Harense energiecoöperatie wordt ook naar de scholen gekeken voor het opwekken van zonne-energie. Kortom, wij blijven investeren en faciliteren om de randvoorwaarden voor goed onderwijs zo optimaal mogelijk te maken en te houden. ■ DM

NAAR SCHOOL IN HAREN

Harens Lyceum van het Zernike College

Michiel Verbeek

Natuurspeelplaats Peter Petersenschool

46 DRENTHEMAGAZINE

Ontwerp Hondsrugtuin

De Hondsrugtuin wordt een nieuw juweeltje in de grote, groene schatkamer

die de Hortus is."

47DRENTHEMAGAZINE

OUDE GLORIEDe kiem voor de Hortus werd in de 17e eeuw gelegd door Hen-ricus Munting. Deze apotheker kocht in 1626 een stuk grond in de Groningse Rozenstraat, waar hij achter zijn huis begon met de aanleg van een tuin waarin hij gewassen van over de hele wereld plantte. In 1642 droeg Munting de tuin over aan de Universiteit en werd hij aangesteld als provinciaal botanicus. Dit jaar wordt beschouwd als de start van de Hortus. In 2017, het jaar van de botanische tuinen, viert de Hortus dus haar 375e verjaardag!

NIEUWE GLORIEDe Hortus is dan wel oud, maar zeker niet versleten. Er komt zelfs een nieuwe tuin bij op het terrein: de Hondsrugtuin. De tuin gaat letterlijk en figuurlijk het gat vullen, dat ontstaat na de noodgedwongen afbraak van de grote kas. Land-schapsarchitect Jan Maas van Boom Landscape brengt met zijn ontwerp een ode aan Unesco Geopark de Hondsrug. De Hortus wil iedereen door middel van deze tuin laten erva-ren hoe boeiend en uniek dit landschap is. De tuin loopt door tot de Kerklaan en omhelst als het ware het entreegebouw en haar bezoekers.

THE MAKING OF ‘DE HONDSRUGTUIN’De aanleg van de tuin wordt voor het publiek al een hele belevenis. De eerste fase van ‘landscaping’ bestaat uit het storten van 5000 m3 grond. De tuin wordt samengesteld uit drie bodemsoorten die het meest kenmerkend zijn voor de Hondsrug: beekdalgronden, dekzand en keileem. In deze fase wordt ook water toegeleid naar de tuin voor het creëren van een beekje. In fase twee volgt de bestrating van de tuin. In de derde en laatste fase wordt de bodem bedekt met een plantenmengsel met soorten die specifiek horen bij de drie grondsoorten. Stukje bij beetje ontstaat zo een heuvelland-schap, dat doorkruist wordt door ‘schapenpaadjes’.

GROENE SCHATKAMERDe Hondsrugtuin wordt een nieuw juweeltje in de grote, groene schatkamer die de Hortus is. Natuurlijk zijn er veel meer pareltjes te bewonderen, zoals de Chinese Tuin ‘Het verborgen rijk van Ming’, de wilde plantentuin (Laarmantuin), de Keltische tuin en de rotstuin. De tuinen nodigen uit tot urenlang dwaalplezier.

DE TUINEN ALS DECORNiet alleen voor liefhebbers van groen is de Hortus aantrekke-lijk, ook voor cultuurminnaars valt er veel te genieten. De tuinen vormen regelmatig het decor voor culturele activi-teiten zoals festivals, concerten en workshops. Jaarlijks wordt een grote beeldenexpositie in de tuinen georganiseerd. Van 15 mei t/m 25 september exposeren 11 kunstenaars hun werk verspreid door de tuinen onder de noemer ’11 X SOLO’. ■ DM

WIST U DAT DE HORTUS …▪ Regelmatig themarondleidingen organiseert▪ Een officiële trouwlocatie van de gemeente Haren is▪ Ook erg leuk is voor kinderen▪ Een mooi educatief programma biedt▪ Zondagochtend Happy Hour heeft en goede koffie

en thee schenkt▪ Ook geschikt is voor recepties en feesten▪ Het hele jaar door de moeite waard is▪ Zeven dagen per week geopend is

BUITENGEWOON BOEIEND, VERRASSEND VEELZIJDIG

Kerklaan 34, Haren, 050 – 5370053, www.hortusharen.nl

Op het noordelijke uiteinde van de Drentse Hondsrug bevindt zich al bijna 100 jaar Hortus Botanicus

Haren. Bezoekers kunnen hier genieten van een gevarieerd aanbod aan thematuinen op maar liefst 20

hectare grondgebied. Daarmee is de Harense Hortus de grootste botanische tuin van Nederland.

HORTUS BOTANICUS HAREN: SPRINGLEVEND!Tekst en foto's: Afdeling Communicatie Hortus Haren

48 DRENTHEMAGAZINE

BARTELDS HOVENIERSBEDRIJFROTONDE MET BOODSCHAP

Hoveniersbedrijf Bartelds gaat creatief om met de door hun ontworpen rotonde aan de Dr. E.H. Ebelsweg die men onder-houdt voor de gemeente Haren. De rotonde stuurt boodschap-pen de wereld in die dagelijkse door honderden passanten worden gelezen. Ewoud Zwarts van Bartelds gebruikt de formule van Loesje om teksten te verpakken, deels aansluitend bij het seizoen of evenementen in de gemeente Haren zoals vorig jaar met een tekst die verwees naar het fietsevenement Haren-Haren….”Hé frisse wind ga je mee een tochtje maken ?”www.bartelds.nl

Je ziet ze liggen als je Haren komt binnenrijden.

Vanaf de A28, bij het Transferium, aan de Rijks-

straatweg en aan Dr. Ebelsweg rij je langs deze

groene landschappen. Stuk voor stuk paradepaard-

jes van de Harense Hoveniers die, vanuit hun

oogpunt van maatschappelijke betrokkenheid een

bijdrage leveren voor mens, natuur en milieu.

Met hun initiatief zorgen ze voor een betere leef-

omgeving en dragen ze bij aan de doelstellingen

van de Gemeente Haren. Door de geadopteerde

rotondes in te richten met hoogwaardig groen

profileren ze Haren als Groende Parel en als

Groenste dorp.

EEN ATTRACTIE VOOR DE DAGELIJKSE MOBILITEIT VAN DE PASSANT

49DRENTHEMAGAZINE

GROENSTUDIO DE NATUURTUINROTONDES MET NATUURLIJKE UITSTRALING

De twee rotondes van Groenstudio De Natuurtuin zijn gelegen aan de noord en zuidzijde van het centrum op de Rijksstraat-weg. "Al ruim 20 jaar ontwerpen we natuurlijke tuinen. Onze tuinen onderscheiden zich door de natuurlijke uitstraling en de meerwaarde voor bijen vlinders en vogels. Dat beeld heb-ben we ook op onze rotondes vormgegeven door gebruik van bloeiende vaste planten, siergrassen en verwilderingsbollen. Samen zorgt deze beplanting jaarrond voor een aantrekkelijk beeld en kunnen wij onze stijl van tuinaanleg tentoonspreiden en het centrum van Haren groener en mooier maken."www.natuurtuin.nl

HOVENIERSBEDRIJF NUVER ROTONDE MET GROENE ZICHTLIJNEN

De rotonde van Hoveniersbedrijf Nuver passeer als je naar het centrum van Haren gaat. Het ontwerp van de rotonde is afgestemd op de bewegwijzering van de ANWB. Door de brede groene grasstroken houdt de automobilist het overzicht over de verkeerssituatie. Naast het strakke gazon heeft deze rotonde vier speelse vormgegeven vakken met beplanting. Hoveniersbedrijf Nuver onderhoudt voortdurend de beplanting, zoals de rozen, waardoor je elk seizoen wordt verrast met een oase van bloei en kleur.www.hovenier-nuver.nl

HARENSE ROTONDES

EEN ATTRACTIE VOOR DE DAGELIJKSE MOBILITEIT VAN DE PASSANT

50 DRENTHEMAGAZINE

Kom, ervaar en beleef. Hoor het geklots van de golven tegen de wal, het zeil wapperen in de wind.

Hoor de meerkoeten elkaar roepen. Voel de zon in je gezicht, de wind door je haren.

Zie de roeispanen soepel het water scheppen, de zonnegloed dansen op de golven. Zie hoe de bomen

meedeinen. Lik onbeschaamd aan je ijsje, neem een slok van dat heerlijke drankje. Sluit je

ogen en adem de geur in van heerlijke gerechten. Laat je zinnen strelen. Laat je gaan. Helemaal

opgaan in deze dag aan het water. In elk seizoen. Seizoen van de warme zomerzon, van kastanjebruine

bladerherfst, winters ijsplezier of fris lentegroen. Altijd iets moois te ervaren. Helemaal weg

en toch dichtbij huis. Laat je verrassen aan het Paterswoldsemeer. www.paterswoldsemeer.nl

PATERSWOLDSEMEERLAAT JE VERRASSEN

Tekst: Dennis Boef, foto's: VWDTP

51DRENTHEMAGAZINE

Laat je verrassen. Thuis, buiten de deur. Je thuis voelen in de fijne hotels. Een overnachting aan het meer. Er even helemaal uit. Heerlijk tot rust komen. Thuis komen. Thuis voelen. In de restaurants en eetgelegenheden. Heerlijk eten en drinken. Van spijs veranderen. Feestvieren, trouwen, leven. Het leven vieren. Van het leven genieten. Genieten daar waar water en land samenkomen. Aan het meer. Bij het water.Het water lonkt: “Kom zwemmen, spelen en varen!” Opgaan in het water. In de beweging. Van je boot op het water. Bolle zeilen jagen je vooruit. Zeilen met de watersportverenigingen. Varen met een gehuurde boot van de Jachthaven. De Jacht-haven waar je boot veilig ligt in de Zuidwesthoek of bij Kaap Hoorn. Inspannen, ontspannen. Huur een kano. Vaar van eiland tot eiland. Gezellig picknicken. Met het bedrijf varen, BBQ-en, contact maken. Verbinding. Van water naar land. Uitrusten in het zongewarmde zand. Afstappen van de fiets en afkoelen op een terras. Of in de schaduw van de mooie, hoge bomen. Het meer in je opnemen. Het Paterswoldsemeer. Kom, laat je verrassen. ▶

AMBASSADEURS VAN HET PATERSWOLDSEMEERHaren en watersportvereniging VWDTP zijn supertrots op hun kampioenen. De meeste zijn als kind begonnen op het uitdagende Paterswoldsemeer. Ze behaalden medailles op Olympische Spelen, werden Wereld, Europese, Belgische, Deense en nationale kampioenen en wonnen zelfs de America’s Cup. Simeon Tienpont deed bv. mee aan Volvo Ocean Race en de America’s Cup. Ze genieten vaak nog even van de gezelligheid langs het mooie meer. Zo ook Annemieke Bes, zij behaalde zilver in 2008, de 4de plaats in 2004 en de 8ste plaats in 2012 bij de Olympische Spelen.

“Ik begon op 12-jarige leeftijd met de zeilsport op het Paterswoldsemeer. Door veel te oefenen en regelmatig boei Oost te ronden, die bij ons keukenraam ligt, legde ik de basis van mijn overwinningen. Want als je goed kan zeilen op het Paterswoldsemeer, kan je dit overal! Je ontwikkelt hier een natuurlijk gevoel voor vlagen en draaingen. Daar heb ik nog steeds veel profijt van.” 

Annemieke Bes

De Lijte

52 DRENTHEMAGAZINE

RESTAURANT DE RIETSCHANSAan het lange wachten komt deze zomer een einde: wij her-openen Restaurant De Rietschans aan het Paterswoldsemeer. U kunt weer bij ons terecht voor een heerlijk hapje en drankje met een prachtig uitzicht over het meer en op de stad. Even bijpraten onder het genot van een lekker wijntje? Of genieten van een zalig diner? Wij werken uitsluitend met verse produc-ten die we vakkundig en liefdevol voor u bereiden. Ook kunt u bij ons zalen huren voor vergaderingen, trainingen, feesten en partijen. Wij adviseren u graag over de mogelijkheden. www.derietschans.nl

VWDTP Vereniging Watersport De Twee Provinciën (VWDTP) beschikt over een schitterend gelegen monumentaal clubhuis, direct aan het Paterswoldsemeer met terras aan het water. Het gebouw is rond 1910 gesticht als recreatiesociëteit door W.A. Scholten, een bekend industrieel uit die tijd. Tijdens het zeilseizoen is de gezellige zeilersbar en het terras aan het water regelmatig geopend. Iedereen is van harte welkom! U kunt de zeiltrainin-gen gadeslaan, de wedstrijden volgen of gewoon genieten van de rustieke sfeer van het prachtige Paterswoldsemeer.www.vwdtp.nl

53DRENTHEMAGAZINE

RESTAURANT DE TWEE PROVINCIËN De Twee Provinciën is al sinds jaar en dag dé ideale plek voor een lekker drankje, een smakelijke lunch, een heerlijk diner of een geweldig feest. Restaurant De Twee Provinciën heeft een geweldige ligging op een authentiek schiereiland met vuurto-ren aan haar zijde. Vanaf het terras, met 350 zitplaatsen, heeft u een uniek panoramisch uitzicht op het Paterswoldsemeer. Op deze plek bieden wij een uitzonderlijk decor voor elke gelegenheid; vergaderingen, bedrijfsfeesten, recepties, condo-leances en ook uitvaarten. Sinds 2011 zijn wij ook een trouw-locatie. En dat allemaal op slechts een steenworp afstand van de stad Groningen. Het Paterswoldsemeer is dé plek waar de provincies Groningen en Drenthe samensmelten, en op deze grens vindt u ons. www.detweeprovincien.nl

JACHTHAVEN ZUIDWESTHOEKWelkom thuis in Jachthaven Zuidwesthoek! Onze jachthaven aan het Paterswoldsemeer vlakbij de stad Groningen, is veel meer dan zomaar een jachthaven. Natuurlijk kun je je boot vei-lig aanmeren bij een van onze 500 ligplaatsen of stallen in onze winterstalling en kun je rekenen op professioneel onderhoud van je boot. Maar er is veel meer. Bootverhuur (waaronder sloepen), bootverkoop, watersportwinkel, bedrijfsuitjes én de prachtige natuurschoon rondom het Paterswoldsemeer.www.jachthavenzuidwesthoek.nl

RECREËREN AAN HET PATERSWOLDSEMEER

54 DRENTHEMAGAZINE

Nationaal Park Drentsche AaHet best bewaarde laaglandbeekdal-landschap van West-Europa.Tekst en foto's: André Brasse

Lopen door het Drentsche Aa landschap, is als lopen door een spannend boek. Elke pagina vertelt een stukje over de boeiende geschiedenis. Als je goed kunt lezen, kun je heel veel sporen herkennen in het Drentsche Aa landschap van nu. De basis van het landschap is tijdens de laatste ijstijden neergelegd. De mensen hebben het landschap vervolgens eeuwenlang, met respect voor de natuur, ingericht. Zo ontstond het huidige beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa, rijk aan natuur- en cultuurhistorie.

55DRENTHEMAGAZINE

VOEL DE IJSTIJD IN JE BENENFiets eens van Loon naar Balloo, dan merk je de hoogtever-schillen wel in je benen. De basis van dit reliëf is grotendeels gevormd tijdens de voorlaatste ijstijd 200.000 tot 130.000 jaar geleden. Een dikke, zware laag landijs schoof als een bulldozer vanuit Scandinavië over Noord-Nederland. Er wordt beweerd dat het ijspakket meer dan een kilometer dik was. Aan het einde van de ijstijd zorgde het smeltende ijs voor kolkende smelt-waterbeken. Ze slepen metersdiepe geulen uit in de ondergrond van keileem. Zo ontstonden de beekdalen van de Drentsche Aa.

Tijdens de laatste ijstijd, 100.000-10.000 jaar geleden, kwam het landijs niet verder dan Hamburg. De ondergrond was wel permanent bevroren. IJzige zandstormen vulden de diepe smeltwatergeulen deels met zand. Het landschap werd als het ware bedekt met een deken van zand. Door de kou groeiden hier nog weinig of geen planten. Nadat het ijs zich terugtrok, steeg de temperatuur. Het planten- en dierenleven kwam weer heel langzaam op gang.

NA DE IJSTIJDEN KWAMEN OOK DE MENSENMet de dieren trokken ook de eerste mensen ( jagers) naar Noord- Nederland. Vanaf dat moment maakte de mens gebruik van het landschap. Na de jagers kwamen de landbouwers en werd het landschap steeds verder ingericht. Eeuwen van bewoning hebben overal sporen in het Drentsche Aa-gebied achtergelaten. Zo vind je er bijvoorbeeld grafheuvels, raatakkers en hunebedden uit de prehistorie maar ook middeleeuwse oude brinkdorpen en karrensporen. Van de eerste jagers zijn zelfs vuurplaatsen in de grond terug gevonden. Hier maakten ze ooit vuurstenen voorwerpen rond een kampvuur. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het eerste archeologische reservaat van Nederland in Nationaal Park Drentsche Aa ligt.

WONEN EN WERKEN ROND DE BRINKHet Drentsche Aa landschap werd steeds meer door de mens in gebruik genomen. Vanaf de middeleeuwen kregen de dorpen vaste vorm. Deze typisch Drentse esdorpen bestaan uit boer-derijen rond een brink met eiken. Vaak liggen de dorpen op de rand van een rug langs het beekdal. Op de es werd het voedsel verbouwd en het gemeenschappelijke veld werd gebruikt als ‘weidegebied’ voor de schaapskuddes. Anloo is zo'n esdorp. De boeren werkten op de omliggende essen. Rond de brink staan nog oude beuken en eiken, die samen met de kerktoren de dorpscontouren aangeven. Balloo is van een ander type, een kransesdorp zonder brink. Het dorp ligt in een krans om de es.

DE BEEK ZOEKT ZIJN WEG DOOR HET LANDSCHAPDe beek nam altijd een centrale rol in het landschap. De mens accepteerde haar grillen maar maakte er ook dankbaar

gebruik van. Zo zocht ze eeuwenlang haar weg, kronkelend door het landschap. Door het hoogteverschil zorgt de Drentsche Aa voor een natuurlijke afwatering. Oevers kalfden af in de buiten-bochten en groeiden aan in de binnenbochten. Dankzij goed beheer groeien op de oevers planten die zich hier van nature thuis voelen. De bloemrijke hooilanden met orchideeën en de Zwartblauwe rapunzel spreken tot de verbeelding. Vispassages in de beek zorgden ervoor dat zeldzame vissoorten zoals de rivierprik de weg naar de paaiplekken weer terug hebben gevon-den. Ook de bever zwemt weer door de ‘waaier van beken’.

‘ALS IK IN DE BEEK SPUUG…’Het oppervlaktewater van de Drentsche Aa wordt in de Punt gezuiverd tot drinkwater voor de stad Groningen. Dat is uniek in Nederland. Mede daarom besteden we zoveel aandacht aan de waterkwaliteit. Na een mindere periode in de vorige eeuw, werd de kwaliteit van het beekwater steeds beter. Onder andere door goed grondgebruik langs de beek en het stopzetten van lozingen van afvalwater. Maar we zitten nog niet op de gewenste kwaliteit. In de Nationaal Park onderwijsprogramma’s staan we daarom stil bij het unieke karakter van de beek en de kwetsbaar-heid. Eén druppel vervuiling kan grote gevolgen hebben voor het kwetsbare ecosysteem in de beek. Bewustwording is erg belangrijk. Zoals een middelbare scholier lachend ontdekte: ‘Dus als ik hier in de beek spuug, dan komt dat straks in Groningen uit de kraan?’

ONDERDEEL VAN EEN EUROPEES NATUURNETWERK NATURA 2000Planten en dieren houden zich niet aan grenzen. Daarom kop-pelen we natuurgebieden zo aan elkaar, dat planten en dieren zo min mogelijk obstakels tegenkomen tijdens hun reis van het ene naar het andere gebied. Binnen Nederland maar ook inter-nationaal. Een deel van het Drentsche Aa landschap ligt binnen de zgn. Natura 2000 gebieden. Natura 2000 richt zich op het beschermen en ontwikkelen van natuurgebieden in heel Europa. Volgens deze Europese richtlijnen moeten de deelnemende landen bepaalde diersoorten en hun natuurlijke leefomgeving beschermen om de biodiversiteit te behouden.

SAMEN WERKEN AAN EEN BIJZONDER LANDSCHAP‘We doen het sámen.’ Dat is het uitgangspunt van de Nationaal Park Drentsche Aa aanpak. Samen werken aan een goed even-wicht tussen economie en ecologie. Zeker in een Nationaal Park als de Drentsche Aa, waar wonen en werken belangrijke beleids-thema’s zijn. Economische activiteiten moeten passen binnen de draagkracht van de natuur. Economie en natuur hebben elkaar nodig en kunnen elkaar versterken. Daarom werken meer dan 20 belanghebbende partners in Nationaal Park Drentsche Aa sa-men aan het beschermen en ontwikkelen van het gebied. ■ DM

56 DRENTHEMAGAZINE

De Groene Parel………op het noordelijkste puntje van de Hondsrug…..dat is Haren. Een dorp met een warm hart, een gezellig centrum met de karakteristieke oude dorpskerk en een levendig, gevarieerd, eigentijds winkel aanbod. Het dorp is omgeven door een diversiteit aan gebieden met bijzondere natuur- en landschap waarden. Eén daarvan is Blankeweer ten zuiden van Haren. Daar waren wij.

Koesterend in het ochtendgloren ontvouwt zich een won-derbaarlijk mooi gebied op de flanken van de Hondsrug. Een gebied ingeklemd door zandruggen en laagveen gebieden, net ten zuiden van de dorpskern van Haren. Rust is er alom met hier en daar op fladderende vogels en sprintende herten. Mid-den in dat gebied ligt het dorp Noordlaren te pronken met het haventje en de prachtige Bartholomeus kerk. Net niet Drents, maar wel met een Drentse uitstraling. Het is Gronings maar dan met een andere tongval. Het gebied kenmerkt zich door fraaie bos- en waterpartijen en schilderachtige uitkijkjes. Een uitstekend gebied om te voet, op de fiets of met een huifkar te ontdekken.

Je zou het niet zeggen, maar het gebied is in vroegere tijden druk bezocht geweest. Naast de Hondsrug was er geen door-komen aan. Daar lagen de natte veengebieden van zowel de Drentse Aa als de Hunze en die maakte lopen daar onmogelijk. Over de Hondsrug lopen kon prima, op één uitzondering na.

Dat was ter hoogte van de Zuidlaarderweg vlakbij de ingang van de Appèlbergen. Daar was een onderbreking genaamd Blankeweer. De Drentse Aa en de Hunze die het water afvoer-den van het Drentse plateau vormden op die plek een verbin-ding met elkaar. Je ziet dat nog terug in een laagveengebied die we de Besloten Venen noemen. Blankeweer was de enige doorwaadbare plek waar je die laagte kon oversteken. Daar vormde de Hondsrug de plaats waar handelsreizigers met droge voeten op weg gingen naar Groningen en legers marcheerden en veldslagen woedden. In het Noordlaarderbos zijn daar de sporen van te vinden.

Het land heeft nooit zo in de belangstelling gestaan, omdat het woest was met arme grond en keuterboertjes die in kleine huisjes op het zand woonden. Tijden veranderen. Het huidige gebied is van ongekende schoonheid en natuurlijke waarde. De mensen die er wonen zijn er apetrots op. Wij spraken onder andere met Kor Buist eigenaar van een landgoed die het land-schap nieuwe waarde geeft; met Ingrid Schenk, onderzoekster, die ons brengt bij onuitwisbare sporen uit het verleden; met Jan Arends, veehouder, die natuurgebieden gebieden begraast met zijn koeien; met Willy van Delden, stoeterij, die met paard en koets het gebied doorkruist en de mooiste plekjes laat zien en met Lukas Velde van Natuurkampeerterrein De Hondsrug, de mooiste plek in het Noordlaarderbos om te onthaasten. Tijd om te ontdekken en te beleven wat Blankeweer, de achtertuin van Haren, te bieden heeft. Gaat u mee?

BLANKEWEER EEN ONTDEKKING

NOORDLARENTeksten: Piet Rabbeljee, foto's: Ingrid Schenk, Anne-Marie Kamp

57DRENTHEMAGAZINE

Je zou het niet zeggen, maar het Noordlaarderbos is het grootste aaneengesloten bos van de provincie Gronin-gen. De plek die vroeger het Groote Veld heette, is in het verleden met bomen beplant voor de verkoop. Het is er stil en het is een bijzonder bos. Onvoorstelbaar dat het vroeger een neventracé was van de drukke verkeersader die langs Noordlaren liep met handelskaravanen en marcherende legers. Stille getuigen uit die tijd vind je overal.

Ingrid Schenk, die er vlakbij woont, heeft iets met dat bos. Vooral wat er in de grond te vinden is. "In 2010 heeft de Pro-vincie Groningen samen met Natuurmonumenten, de eigenaar van dit gebied, besloten om door middel van burgerparticipa-tie de sporen in het bos te onderzoeken. Uiteindelijk hebben tien vrijwilligers vier jaar lang bodemonderzoek gedaan met verrassende uitkomsten", zegt Ingrid enthousiast. Ook werden archieven nageplozen en interviews gehouden. Subsidie heeft de groep in staat gesteld uitgebreid archeologisch onderzoek te doen. In september 2016 komt een boek uit met de bevin-dingen van al die onderzoeken. "Het geeft je een beeld van de geschiedenis van het bos en wat er hier in al die jaren is gebeurd", legt Ingrid uit

Dat er een verkeersroute door het bos liep, blijkt uit alles. Diepe sporen in het bos hebben paden uitgesleten. Deels door karren en deels door soldaten die hier tussen de drassige venen van de Drentse Aa en de Hunze hun weg zochten. Vooral op hoogtekaarten is in het gebied duidelijk te zien hoe de sporen lopen. "Als je wat meer inzoomt op de structuur van het bos zie je heel bijzondere dingen. Je ziet bijvoorbeeld hele lang gestrekte zandruggen, uitgeblazen laagtes en andere over-blijfselen uit de ijstijd", zegt ze wijzend door het bos. Vanaf het heilige bergje, waar over beweerd wordt dat daar vroeger dieven werden opgehangen, heb je een magnifiek uitzicht over de lager gelegen gronden.

Bovengronds heeft het Noordlaarderbos zich in al die jaren ontwikkeld tot een prachtig natuurbos met veel soorten pad-denstoelen, zeldzame vogels en dassenburchten. Maar Ingrid is ook erg geïnteresseerd wat er zich onder die uitbundige natuur bevindt. De archeologische sporen zijn niet beperkt tot het bos, maar beslaan een veel groter gebied. Het onderzoeken van de bodem vindt Ingrid prachtig. "Het is als een soort virus", zegt ze gepassioneerd, "het laat je niet los." Het Noordlaarderbos en omgeving is een streek met een verhaal dat uitnodigt tot een bezoek. ▶

NOORDLAARDERBOS EEN PLEK VOL HISTORIE

Ingrid Schenk

58 DRENTHEMAGAZINE

Geworteld in een bosrijke omgeving met glooiende akkers en open plekken, die het landschap een speciaal karakter geven. Kor en Wicoja Buist voelen zich thuis in het land van hun voorouders. Een fraai landgoed als een tot leven gewekte droom is hun uitvalsbasis. Een plek waar de natuur het landgoed omzoomt en waarbij een groot raam de verbinding legt tussen binnen en buiten. Iedere dag anders, maar telkens ook weer nieuw met reeën op de achtergrond. Bijzonder dat zeker, maar Kor en Wicoja blijven er nuchter onder.

"Het is maar hoe je het ziet", legt Kor uit. ‘Ik hou van de open-heid in dit gebied. Enerzijds de bossen, maar anderzijds ook de wijdse blikken. Toen we dit landgoed hebben ontwikkeld, hebben we ook een beetje openheid gecreëerd waardoor je vanaf hier Zuidlaren kunt zien liggen." Een paar nijlganzen waggelen in de verte vlak langs een van de vele houtsingels. "Mijn ouders hebben hier vroeger land ontgonnen. Ik heb er ook iets mee." Tegenover het huis liggen de Besloten Venen, een gebied dat de verbinding vormt tussen het Hunzedal en het stroomdallandschap van de Drentse Aa. Het gebied vormt zo een onderdeel van de ecologische hoofdstructuur en wordt in opdracht van Kor verder ontwikkeld. De glooiing is goed zichtbaar. Koeien lopen ontspannen door het land.

De Besloten Venen is in bezit van Kor en Wicoja. "Ik geniet van dit land", zegt Kor. "Enerzijds respect voor de natuur en anderzijds respect voor het gebruik. Het is niet het een of ander, het gaat samen." Je moet de natuur benutten, is zijn devies. "We hebben een dikke 150 hectare natuurgebied dat we moeten beheren. Dat doen we natuurlijk niet allemaal zelf, maar met beheerders. We werken daarbij samen met de provincie."

We willen geen landbouwgronden omvormen tot heidevelden, maar wel omvormen tot een uitbundige natuur waarbij ook ruimte is voor agrarisch gebruik. Uitgangspunt is biologisch beheer en gebruik. Dus geen bestrijdingsmiddelen, kunstmest of gebruik van antibioticia bij de dieren op voorhand.

Het gebied kenmerkt zich door rust met weinig bebouwing. Kom je voor je rust, dan is het puur genieten. "Wat een riekdom, wat een riekdom zou mijn moeder hebben gezegd", verduidelijkt Kor. Natuur is met geen geld te betalen, maar je hebt wel geld nodig om het allemaal op verantwoorde manier in te richten. Kor en Wicoja hebben die mogelijkheid. "Binnenkort starten we met de aanleg van een voetpad zodat we ook met anderen deze rijkdom kunnen delen." Goed nieuws dus.

DE BESLOTEN VENEN, EEN VERBINDING TUSSEN BOER EN NATUUR

59DRENTHEMAGAZINE

Een klok die op de achtergrond de tijd doet verstrijken. Een gaskachel die de kou trotseert en een lamp uit grootmoeders tijd. Het huis van Willy van Delden, waar de tijd lijkt te zijn stil gestaan met sporen van een boe-renleven. Zandpaden omzomen het huis, de ideale om-geving om het landschap door stofwolken te verkennen vanuit een huifkar. Naast het huis zijn paarden en in de schuur karren van velerlei aard. Pensioengerechtigd of niet Willy zit niet stil.

"Mijn vader was boer hier in Noordlaren. Ik later ook", zegt Willy terwijl hij zijn IPad beroerd. "Maar op een gegeven moment zijn we met de koeien gestopt. Teveel gedoe om dat hier op deze plek van de grond te krijgen. Je zat met een steeds strenger wordende mestregelgeving en een hinder-wetvergunning die maar niet kwam, dus hebben we met pijn in het hart de laatste koeien laten gaan." Zijn hobby, het houden van paarden, is gebleven. Vrij en blij dartelen ze in de wei. Ook zijn kinderen zitten in de paardenwereld. Willy heeft zes paarden en een pony, daarnaast een aantal IJsland-se paarden van een andere klant.

"De paarden lopen voor de karren. Je kunt bij mij karren hu-ren al of niet met mij erbij", zegt hij met een lachende blik.

"Ze zijn voor verschillende doeleinden te gebruiken. In de schuur staan, naast een hele wand met foto's, zes kar-ren te wachten op klanten. In de zomer heb ik het behoorlijk druk, zegt Willy, "dan zit de boel aardig vol." Klanten komen van overal. Dat is veelal een gevolg van mond- tot mondre-clame. Ook bieden horeca ondernemingen in de buurt dag- arrangementen aan waarin ook een rit is opgenomen. Aan promotie zelf doet Willy niet, daar is hij ook te bescheiden voor. "Soms heb ik er weleens tien paarden voor. Dat is een prachtig gezicht, maar een hele kunst en dat vraagt om gedegen vakmanschap." Met Willy erbij rij je niet in de sloot. Dat lijkt zeker.

"Paarden en karren. Ik vind het geweldig om te doen", zegt hij, "Maar het kost wel veel tijd. Ik doe ook nog vrijwilli-gerswerk." Willy gaat ook het land in. De karren en paarden rijden op meerdere plekken, gebracht door een vrachtauto.

"Dit gebied hier leent zich voor paarden", verduidelijkt hij, je gaat de schuur uit en je zit op het zandpad. Voor je het weet ben je zes kilometer verder. En dan het uitzicht, die mooie bospartijen en vergezichten." Een heerlijk uit de hand gelopen hobby op de Noordlaarder Esch waar ook anderen van kunnen profiteren. ▶

DE ANDERE WERELD VANUIT EEN HUIFKAR

60 DRENTHEMAGAZINE

SLAGERIJ DE BUURDERIJ NOORDLARENSlagerij De Buurderij is een vol ambach-telijke slagerij met een eigen veestapel. Jan Arends is eigenaar van de boerderij en heeft ongeveer 400 koeien van het ras Limousin om de boerderij en in het Zuidlaardermeergebied lopen. Mooi en puur natuurlijk rundvlees uit de omgeving van Noordlaren. Op het erf runt Henk Warners een ambachtelijke slagerij waar hij het assortiment, naast het eigen Limousinvlees, heeft aange-vuld met lamsvlees van Brandsma uit Slochteren, kippenvlees van de Bourgon-dische scharrelhoen en varkensvlees van Toonen uit Slochteren. Kortom: Vlees zoals vlees hoort te zijn.www.slagerijdebuurderij.nl

PAVILJOEN APPELBERGENPaviljoen Appelbergen is een veelzijdige horecaonderneming in het prachtige natuurgebied Appelbergen te Glimmen, op de grens van Drenthe en Groningen. Het gezellig ingerichte Paviljoen heeft uitgebreide mogelijkheden voor jong en oud. U bent 365 dagen per jaar welkom voor een kopje koffie met appelgebak of één van onze andere specialiteiten. De kinderen kunnen ondertussen spelen in de speeltuin of genieten van diverse heerlijke vers gebakken pannenkoeken. Of u kunt kiezen uit allerlei arrange-menten en activiteiten. Zo zijn er voor de kinderen: speurtochten, schatzoeken met gps, Hollandse spelletjes, kinderbos-golf en er is een speeltuin.www.www.paviljoenappelbergen.nl

CAMPING NOORDLARENAan de rand van Noordlaren, achter onze authentieke woonboerderij, vindt u onze groene en mooi aangelegde mini-camping. Een plek om te onthaasten en tot rust te komen. In de directe omgeving kunt u fantas-tisch fietsen, wandelen, paardrijden en nog veel meer. Aan de achterkant van de minicamping loopt u zo het Nationaal Landschap Drentsche Aa, het Noordlaarderbos of de Oostpolder in. Op loopafstand ligt het Zuidlaardermeer met veel recreatiemogelijkheden. Wilt u etappes van het Hondsrugpad of Pieterpad lopen of fietsen? Op vakantie met hond of paard? We hebben twee paardenboxen en weidegang. Kom bij ons overnachten. www.campingnoordlaren.nl

NOORDLAARDER HORECA & VERBLIJFSRECREATIE

61DRENTHEMAGAZINE

HERBERG DE BLANKEHOEVEHerberg de Blankehoeve ademt één en al historie uit. Dat is ook niet zo gek gezien het feit dat het fraaie landhuis al rond 1850 gebouwd is. Tussen het Noord-laarderbos en het Zuidlaardermeer ligt Herberg de Blankehoeve. Het landhuis, dat midden op de Hondsrug staat, is een ideale uitvalsbasis om op verschillende manieren van de Groningse natuur te genieten. Het is een karakteristieke plek om een drankje te drinken in onze gelag-kamer, te dineren in ons restaurant, te verblijven in ons hotel of te onthaasten op een van onze terrassen met een kop koffie. Een geliefde locatie voor bruilof-ten, feesten en partijen. Na een gezellige avond de volgende dag wakker worden met een lekker ontbijt. www.blankehoeve.nl

NATUURVRIENDENHUIS DE HONDSRUGEen sfeervol huis met het hart op de groene plek. Natuurvriendenhuis De Hondsrug is prachtig gelegen aan de rand van het Noordlaarderbos, in het Nationaal Landschap Drentsche Aa. We bieden een gastvrij verblijf aan individuele gasten en groepen op basis van zelfverzorging: prettige kamers en twee goed uitgeruste keukens waar je zelf kunt koken. Naast het huis is een klein natuurkampeerterrein met een avonturenbos. Een bos met een evenwichtsboom, een indianenbrug, een geheimzinnig bamboo-bospad voor de kinderen vanaf zes jaar. Wees welkom voor een kort of langer verblijf of om iets te drinken tijdens een wandeling.www.natuurvriendenhuisdehondsrug.nl

BEZIENSWAARDIGIN NOORDLAREN▪ De Molen▪ Bartholomeus Kerk▪ De Rieshoek▪ Vogeluitkijk toren Oostpolder▪ Haventje Noordlaren

62 DRENTHEMAGAZINE

DE HONDSRUG UNESCO GLOBAL GEOPARK HET EERSTE GEOPARK VAN NEDERLANDTekst: Paul Straatsma, Geopark de Hondsrug

Sinds 2013 heeft het Hondsrugge-bied als eerste regio in Nederland de officiële status van Geopark. In november 2015 heeft de Algemene Vergadering van UNESCO bepaald dat de 120 Geoparken wereldwijd de UNESCO status krijgen. Geopark de Hondsrug maakt deel uit van het European & Global Geoparks Net-work. Elk Geopark heeft zijn eigen unieke geologische ontstaansge-schiedenis. Dat geldt dus ook voor Geopark de Hondsrug. Het Honds-ruggebied mag zich nu dus UNESCO Global Geopark noemen. Een label om trots op te zijn, en dat gezien eerdere ervaringen met de UNESCO categorie Werelderfgoed, zal leiden tot een economische en toeristische spin-off voor het gebied.

UNIEKE ONTSTAANSGESCHIEDENISHet Hondsruggebied is een gebied met een UNIEKE geologische ont-staansgeschiedenis tussen Groningen en Coevorden. Het gebied is gevormd in de voorlaatste ijstijd, 150.000 jaar geleden, toen een onvoorstelbare ijsmassa alles wat zo zijn weg kwam platwalste. En ijs en smeltwater het gebied kneedden en boetseerden tot heuvelruggen en beekdalen. Hierdoor ontstonden vier kaarsrechte ruggen in het landschap, de meest promi-nente en meest bekende is de Hondsrug.

63DRENTHEMAGAZINE

Expeditiepoort HunebedcentrumBegin hier uw expeditie IJstijden en Prehistorie. Bronnegerstraat 12, 9531 TG Borger www.hunebedcentrum.nl

Expeditiepoort VeenparkHet Veenpark bij Barger-Compascuum is de mooiste plek om het verhaal van het turfland langs de Hondsrug voor het eerst te horen. Berkenrode 4, 7884 TR Barger-Compascuum www.veenpark.nl

Expeditiepoort Van Gogh HuisWat is een betere plek om u te laten zien hoe het Drentse landschap kunstenaars ontroerde en inspireerde dan het Van Gogh Huis in Nieuw-Amsterdam. Van Goghstraat 1, 7844 NP Nieuw-Amsterdam www.vangogh-drenthe.nl

Expeditiepoort Het ArsenaalIn het Arsenaal vindt u een expositie over de sporen van oorlog en strijd die langs de Hondsrug nog steeds zichtbaar zijn. Uiteraard ziet u er ook van alles over het oude vestingstadje zelf. Haven 4, 7741 JV Coevorden www.hetarsenaalcoevorden.nl

Expeditiepoort De HomanshofIn het Informatiecentrum De Homanshof van Staatsbosbeheer vindt u veel informatie over natuur en landschap in het Hondsruggebied. Het is ook één van de toegangspoorten van het Nationaal Park Drentsche Aa. Lunsenhof 20, 9467 PM Anloo www.staatsbosbeheer.nl

Expeditiepoort Waterpark de BloemertU kunt uw expeditie starten in Waterpark De Bloemert aan het Zuidlaardermeer. In het receptiegebouw van het bungalowpark richtte Geopark de Hondsrug een expositie in rond het thema water. De Bloemert 1, 9475 TG Midlaren www.debloemert.nl

Expeditiepoort Buitencentrum Boomkroonpad Een mooie start van deze expeditie is het beleef- en avonturenpad van Groene Veder. Leuk voor kinderen. Onderweg komen ze van alles te weten over bomen en bossen Steenhopenweg 4, 9533 PN Drouwen www.boomkroonpad.nl

BEGIN UW EXPEDITIE IN EEN VAN DE EXPEDITIEPOORTEN VAN GEOPARK DE HONDSRUG

Duizenden jaren al wonen hier mensen. Zij gaven het Hondsrug-gebied een bewoningsgeschiedenis die haar weerga niet kent. 100.000 jaar geleden begon die al toen de eerste mensen hier naartoe kwamen om op mammoeten te jagen. 5000 jaar geleden stapelden de hunebedbouwers in Drenthe hun indrukwekkende grafmonumenten (de hunebedden) van de enorme keien die het ijs uit Scandinavië meegenomen had. Door de ontstaansgeschie-denis is het leven in het gebied bepaald. Op de ruggen kon men hoog en droog wonen en reizen. Zo zijn er eeuwenoude routes, waarvan sommige op luchtfoto’s prachtig te zien zijn. Niet voor niets liggen ook de meeste Drentse hunebedden op de Hondsrug en is een lint van dorpen daar gesitueerd.

SPANNENDE EXPEDITIES EN SAFARI’S Maar hoe vertel je nu Het verhaal van de Hondsrug? Om het verhaal van het gebied op een spannende manier te vertellen zijn er expedities gemaakt. Elke expeditie heeft een thema en begint bij een Expeditiepoort. Op dit moment zijn er expedi-tiepoorten in het Hunebedcentrum in Borger (IJstijden en Prehistorie), in het Veenpark in Barger-Compascuum (Veen), in het Van Gogh Huis in Nieuw-Amsterdam (Kunstenaars in het Hondsruggebied) en in Het Arsenaal in Coevorden (Sporen van strijd), Homanshof in Anloo (Natuur), Waterpark de Bloemert in Midlaren (Water) en in het Boomkroonpad In Drouwen (Bossen).

Vanuit de Expeditiepoort ga je op pad, naar de Hotspots, plekken in het Hondsruggebied, waar een deel van het verhaal zichtbaar is voor de bezoeker. Met de expeditiegids in de hand kom je er alles over te weten. Er zijn talrijke routes, die je de mooiste plekken laten zien. Maar je kunt natuurlijk ook met een gids op pad, of je gebruikt de wandelAPP op je smartphone voor een leuke tocht. Geopark de Hondsrug organiseert avon-tuurlijke tochten naar onvermoede plekken: de Geopark-safari’s. Deze safari’s zorgen voor actie en verbazing en laten je op een bijzondere manier kennis maken met het Geopark. Een bezoek aan het Hondsruggebied is een bijzondere beleve-nis, een unieke ervaring waar je na jaren nog met veel plezier aan terug denkt en waar je zeker nog een keer terugkomt!www.geoparkdehondsrug.nl ▶

WELKOM IN HET HONDSRUGGEBIEDKom Geopark de Hondsrug zelf ontdekken. Kom hier wande-len en fietsen om alles met eigen ogen te zien. Ga op expeditie in het Hondsruggebied.

Onderweg ziet u de mooiste plekjes. Zo brengt de Expeditie IJstijden u naar plaatsen waar tot op de dag van vandaag te zien is wat de enorme ijsmassa’s duizenden jaren geleden in het landschap teweeg hebben gebracht. Of u gaat naar plekken waar u oog in oog staat met het werk van de prehistorische bewoners van het Hondsruggebied. In Geopark de Hondsrug is ongelooflijk veel te beleven voor jong en oud.

64 DRENTHEMAGAZINE

Geopark de Hondsrug vertelt het verhaal van het unieke landschap van Oost-Drenthe. Hoe het ijs hier 150 duizend jaar geleden over het land schuurde en alles plat walste wat op zijn weg kwam. Hoe ijs en smeltwater het landschap kneedden en boetseerden tot heuvelruggen en beekdalen. Hoe de poolkoude het Hondsruggebied veranderde in een kale, bevroren toendra waar de wind een ijstijd lang vrij spel had.

Hier kwamen 100 duizend jaar geleden neanderthalers naar toe om op mammoeten te jagen. 5000 jaar geleden stapelden de hunebedbouwers hier hun indrukwekkende graf-monu-menten van de enorme keien die door het ijs uit Scandinavië meegenomen waren. Zij en maakten als de eerste boeren hun akkertjes op de Hondsrug en bouwden er hun huizen.

GEOPARK DE HONDSRUGVAN ALLE TIJDEN

65DRENTHEMAGAZINE

WAT IS EEN GEOPARK?Geopark de Hondsrug is een uniek gebied. Een gebied wat het waard is het eerste Geopark van Nederland te zijn. In 2013 heeft het Hondsruggebied de status van Geopark gekregen en maakt daardoor deel uit van het European en Global Geoparks Netwerk. Voor al deze Geoparken is de UNESCO status aange-vraagd. Op dit moment zijn er zo’n zestig Geoparken in Europa en meer dan honderd wereldwijd. Ieder geopark heeft zijn eigen unieke geologische geschiedenis. Geologisch erfgoed is bepalend voor de natuur en de cultuur van het gebied. Samen geven deze elementen een geopark een identiteit die het onderscheidt van andere gebieden.

GEOPARK SAFARI'S Geopark de Hondsrug organiseert avontuurlijke tochten die je naar onvermoede plekken brengen. De Geopark-safari’s zorgen voor actie en verbazing... Ontdek het verhaal van de zwerf-stenen. Maak kennis met de dieren van het Hunzedal en het Bargerveen. Ontmoet bijzondere mensen uit de regio. Leer overleven in de natuur. De Geoparksafari’s bewijzen dat avonturen dichterbij zijn dan je denkt. Ze garanderen u een spannende dag. Er zijn speciale safari’s voor de kids! Kijk voor meer informatie en boekingen op geoparkdehondsrug.nl ▶

66 DRENTHEMAGAZINE

67DRENTHEMAGAZINE

MET DE GIDS OP PADIn het Hondsruggebied worden bijzondere excursies georganiseerd. Kijk op onze website voor het activiteitenoverzicht. Een greep uit het aanbod.

DROUWERNERZANDOnze gids neemt u mee naar het Drouwenerzand, een prachtig natuurgebied met stuifzanden. Gevormd in de Saale-ijstijd, zo’n 150.000 jaar geleden.

AVOND -KANOTOCHT HUNZEDALDe zon zakt onder de horizon, de natuur valt stil en rustig raken de peddels het water. Alle tijd om te genieten van de schitterende omgeving. Een heerlijke tocht waarbij u onderweg stopt voor een kampvuurtje.

VEENPLUISWANDELINGIn de boswachterij Grolloo liggen prachtige veentjes. De wandeling voert langs een aantal van deze unieke plekjes. In juni/ juli kleuren de veentjes wit door het in groet getale aanwezige veenpluis en wollegras. Bij de veentjes vliegen vaak libellen en waterjuffers. Ook klinkt er, als de omstandigheden, goed zijn een oorverdovend kikkerconcert.

FIETSTOCHT OVER HET SLEENERZANDHet Sleenerzand op de Rolderrug heeft een bewonersgeschie-denis van duizenden jaren. Tijdens deze fietstocht komt u langs het bekende hunebed De Papeloze Kerk, grafheuvels en Celtic Fields. Ook worden de fraaie dorpjes Schoonoord en Aalden , het oude kerkje van Zweeloo (door Vincent van Gogh geschilderd) en brengen we een bezoek aan het graf van de Prinses van Zweeloo. In Gees zijn in de eeuwenoude boerderijen tegenwoordig veel galerieën gevestigd. ■ DM

Heidekoeien Kniphorstbos

KOM MEE OP SAFARI IN HET HONDSRUGGEBIED

68 DRENTHEMAGAZINE

Vijf jaar geleden begonnen Hans Meijering en Alun Harvey, twee pensionado’s, als vrijwilliger bij het Hunebedcentrum in Borger. Alun wist in het begin bijna niets van de prehistorie, de ijstijd en oertijd. Omdat hij hier was komen wonen vond hij het interessant om zich erin te verdiepen. Hans had altijd al affiniteit met het onderwerp en vond dat hij hier als vrijwilliger mogelijkheden kreeg om zich te kunnen ontplooien. Met het ontwikkelen van ‘het Hondsrugpad’, een lange afstandswandeling van Groningen- Emmen vice versa in Geopark de Hondsrug, zijn de beide mannen ruim een jaar bezig geweest. Het pad voert de wandelaar langs de rijke cultuurhistorische objecten en de prachtige natuur van het Hondsruggebied.

Alun Harvey: ‘Ik kom uit Wales (GB) en had een bedrijf voor opleidingen in marketing. Sinds een aantal jaren woon ik met mijn Nederlandse vrouw in Stadskanaal. Het viel mij op dat een Engelstalige folder van het Hunebedcentrum maar matig was vertaald. Ik vond dat ik dat beter kon en zo is het contact gelegd met het Hunebedcentrum. In die zelfde tijd is Hans Meijering ook als vrijwilliger begonnen. Ik was verrast dat hij zoveel van mijn land wist.” Als gepensioneerd direc-teur uit het basisonderwijs leek het Meijerink wel leuk zich als vrijwilliger in te zetten voor het Hunebedcentrum.Hans Meijering: “We kenden elkaar niet, maar het klikte won-derwel vanaf het eerste moment. Eerst als vrijwilliger colle-ga’s, maar ondertussen zijn we echte vrienden geworden. We zijn verwoede wandelaars en begonnen met elke week een wandeling te maken, puur omdat we het leuk vonden.

We spraken over van alles en nog wat, soms in het Engels en dan weer in het Nederlands. Voor mij was het een cursus Engels en voor Alun was het een inburgeringscursus. We deelden onderweg onze interesses.

Alun: “De opdracht voor het Hondsrugpad kwam via Geopark Terra Vita en het Geopark de Hondsrug bij ons terecht. Doel, een nieuwe Hondsrugroute koppelen aan een eeuwen-oude handelsroute. De Hünenweg, een oude route die loopt van Osnabrück naar Papenburg (Dld) met een zijweg naar het station in Emmen. De opdracht was, een lange afstand wandelroute over de Hondsrug te ontwikkelen. Van het cen-trum van Emmen naar het centrum van de stad Groningen. Het Hondsrugpad loopt langs diverse bijzondere

HET HONDSRUGPAD

DE LANGE AFSTAND WANDELROUTE VAN HET GEOPARK Tekst: Bert Dijenborgh

69DRENTHEMAGAZINE

HET HONDSRUGPAD

DE LANGE AFSTAND WANDELROUTE VAN HET GEOPARK

cultuurhistorische punten op de Hondsrug. Een gebied met een bijzondere ontstaans geschiedenis. We hebben de route in stukken gewandeld. Zowel de heen als de terugweg zijn beschreven. Er zijn aftakkingen van Drouwen naar Assen en via Assen langs Rolde weer terug op de hoofdroute. Je kunt het dus in alle richtingen lopen. De route bestaat uit verschil-lende trajecten die ruim zijn beschreven. De trajecten zijn op z’n kortst zeven à acht kilometer, maar je kan ook per dag 15 of 22 kilometer lopen.

Hans: “Iedereen kan zo zelf bepalen hoelang de dagtocht wordt die hij wil maken. Overal op de route zijn horecagele-genheden waar je kunt eten of overnachten. Er bestonden al verschillende wandelpaden op de Hondsrug, wij hebben ze verbonden en nieuwe trajecten toegevoegd. Ze lopen langs

grafheuvels, hunebedden, pingo’s, kleine sfeervolle dorpjes met oude kerkjes, heidenvelden, heuvels, beekdalen, bossen, weiden, droogdalen, stuifzandgebieden met jeneverbessen, kunstbeelden, ravijnzicht in Gasselte. langs Havenzathen en het Zuidlaarse en Paterswoldsemeer en de noordelijkste wijngaard van Nederland. Noem maar op. De uitdaging was om de route niet te lang te maken, op de Hondsrug te blijven en zoveel mogelijk langs alle hotspot te laten lopen. De totale lengte van het Hondsrugpad bedraagt is 87 kilometer. “

Alun: “We hebben elke meter van de route gelopen, zelfs wel meer dan één keer. Via GPS is het beschikbaar. De route is via de site van het Geopark de Hondsrug te downloaden. We zijn verrast door de veelheid aan bijzondere plekjes zoals: de doorwaardbare plaats (Voorde) tussen Anderen en Drouwen. Andere voorbeelden zijn een bijzonder vliegtuigmonument ten noorden van Exloo, ter nagedachtenis aan een neerge-stort vliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog en het onderdui-kershol in het Valtherbos. Maar ook het Kniphorstbos (Het Pompeï van Nederland) doorkruisten we en het schitteren-de stroomdallandschap van de Drentse Aa. Zo zijn er tientallen unieke plekken te noemen die je tegen gaat komen op deze wandeltocht.” Hans: “Aan het einde van de Herenweg, daar waar de straat omhoog loopt is een kleine zijstraat met een koperen markering in het wegdek. Hiermee wordt het hoogste punt van de stad Groningen aangegeven. Als wandelaar sta je dan aan het eind- of aan het startpunt van het Hondsrugpad. Het Geoparkpad voert je langst de oudste monumenten in het enige Geopark van Nederland. Het gebied is uniek op de wijze hoe het is ontstaan. Het is een schatkamer van cultuurhistori-sche rijkdom waar je als wandelaar doorheen trekt.Ik voorspel de wandelaars een zeer afwisselende tocht, waarbij ze voor verrassingen komen te staan die ze niet hadden ver-wacht. Het gebied is ouder dan de Chinese muur, ouder dan het Colosseum en ouder dan de piramides van Egypte. Je kunt heel ver gaan reizen om deze wonderen te zien, maar je kunt ze ook heel dichtbij vinden op de Hondsrug.” Alun: “Je hoeft niet perse een getrainde wandelaar te zijn,maar je moet wel stevige wandelschoenen hebben om deze wandelingen te kunnen maken. Dat er zoveel geschiedenis en landschappen liggen in dit gebied, maakt het ongelooflijk interessant. Ik woon nu al meer dan 6 jaar in dit gebied en kom er achter dat ik nog heel veel niet heb gezien.”

Alle routes starten en stoppen in steden of dorpen waar parkeer, horeca of overnachtingsmogelijkheden zijn. Het Hondsrugpad kun je lopen in veertien verschillende trajec-ten. De routes en bezienswaardigheden zijn beschreven op de onderstaande website. www.geoparkdehondsrug.nl onder safari’s/ontdekkingstochten. ■ DM

Alun Harvey & Hans Meijering

70 DRENTHEMAGAZINE

GRONINGEN AAN DE AA (EXPEDITIE WATER)De stad Groningen ontstond aan het eind van de

Hondsrug langs de oever van de Drentsche Aa, die hier langs de Hondsrug schuurt. Diep in de middeleeuwen lag aan wat nu het Hoge der A en het Lage der A heet, het oudste haven-kwartier van de stad. Meer weten en zien: Noordelijk Scheep-vaartmuseum, Brugstraat 24 te Groningen.

VESTING GRONINGEN (EXPEDITIE SPOREN VAN STRIJD)De stad Groningen ontstond op een strategische plek

op het eind van de Hondsrug, aan weerszijden omgeven door veenmoerassen. De eerste omwalling kreeg de stad al in het jaar 1040 en de grootste uitbreiding van de vesting vond in de 17e eeuw plaats. Het Noorderplantsoen is er een restant van.Doen: Fiets- en wandelroutes en rondleidingen met gidsen worden aangeboden vanaf het VVV-kantoor op de Grote Markt.

Geopark de Hondsrug is met ingang van het najaar

2015 niet meer iets exclusief Drents. In plaats van

de provinciegrens wordt nu de geologische grens

als leidend beschouwd bij de afbakening van het

gebied. Dit betekent dat ook de bewoners van de

gemeente Haren en een deel van de stad Gronin-

gen – 70.000 in totaal – in een UNESCO Global

Geopark wonen. De voormalige vesting Groningen

ligt bijzonder strategisch op de noordelijke uitloper

van de Hondsrug. Ook dorpen als Haren, Glim-

men en Noordlaren liggen aan de flanken van de

Hondsrug, die in de richting van Groningen steeds

smaller wordt. Zowel het kleinschalige esdorpen-

landschap op de hoge en droge rug als de Gro-

ningse beekdal- en vereveningslandschappen aan

weerszijden ervan verrijken sinds kort het Geopark.

GEOPARK GRONINGENHAREN

A28

A7

A7

Groningen

Haren

Onnen

Glimmen

Noordlaren

Geopark de Hondsrug ligt in het noord-oosten van Nederland in de gemeentenGroningen, Haren, Tynaarlo, Aa en Hunze, Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen.

Geopark de Hondsrug

Veengrond of beekdalgrond

Legenda

Geopark de Hondsrug

Beken

Kanalen

Meer, plas, ven, vijver

Hondsrug

Bos

Snelwegen

Nederland

Duitsland

1

1

2

2

4

3

5

6

7

8

9

71DRENTHEMAGAZINE

A28

A7

A7

Groningen

Haren

Onnen

Glimmen

Noordlaren

Geopark de Hondsrug ligt in het noord-oosten van Nederland in de gemeentenGroningen, Haren, Tynaarlo, Aa en Hunze, Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen.

Geopark de Hondsrug

Veengrond of beekdalgrond

Legenda

Geopark de Hondsrug

Beken

Kanalen

Meer, plas, ven, vijver

Hondsrug

Bos

Snelwegen

Nederland

Duitsland

RIJKDOM LANGS DE RIJKSSTRAATWEG (EXPEDITIE KUNST)

Sinds mensenheugenis is de Rijksstraatweg de belangrijkste toegangsweg van Groningen vanuit het zuiden. Aan weerszij-den van het dorp en het zuidelijker gelegen Glimmen staan zij aan zij de fraaie villa’s en buitenhuizen die de gegoede burgerij liet bouwen in de 19e eeuw, op de stevige ondergrond van de Hondsrug. Bekijken: De rijkdom langs de Rijksstraatweg is het beste op de fiets te bekijken. Het levendige centrum van Hondsrugdorp Haren is een prima startpunt of rustplek onderweg.

HET PATERSWOLDSE MEER (EXPEDITIE VEEN)Ooit was het Neerwold tussen Haren en Paterswolde een

ondoordringbaar en moerassig veengebied in het beekdal van de Drentsche Aa. Tegenwoordig is het meeste veen letterlijk in rook opgegaan als turf in de kachels van de Groningers. Geholpen door de wind ontstond door afslag van de oude turf-gaten het Paterswoldse Meer. Doen: Historische vereniging Old Go uit Haren heeft fiets- en wandelroutes door beekdal van de Drentsche Aa gemaakt die te vinden zijn op www.oldgo.nl.

DE APPÈLBERGEN (EXPEDITIE IJSTIJDEN)Voormalig militair oefenterrein en natuurgebied Appèl-

bergen ligt op de Hondsrug ten oosten van het dorp Glimmen. In Appèlbergen zijn op allerlei plekken sporen van de laatste ijstijd te herkennen, waaronder talloze pingoruïnes en versto-ven dekzanden uit de Weichsel-ijstijd. Doen: Op de site van Paviljoen Appèlbergen vindt u een aardkundige wandeling door het gebied, die u langs de meest interessante sporen van de ijstijden voert www.paviljoenappelbergen.nl.

DE BESLOTEN VENEN (EXPEDITIE IJSTIJDEN)Tussen Noordlaren en Glimmen liggen de Besloten

Venen, een laagte die het beekdal van de Drentsche Aa en de Hunze met elkaar verbindt. Het gebied is het resultaat van een bijzonder verschijnsel uit de voorlaatste Saale-ijstijd: een door-braakdal, ontstaan aan het eind van die ijstijd toen smeltwater dwars door de Hondsrug heen spoelde.

ONNERPOLDER (EXPEDITIE WATER)De Onnerpolder vormt een deel van het Hunzedal aan

de oostkant van de Hondsrug. Ooit pompte poldermolen De Biks het overtollige water weg. Zijn werk is tegenwoordig overgenomen door het moderne gemaal Onnerpolder van Waterschap Hunze en Aa’s. Bekijken: Aan het eind van de Zuiderhooidijk vindt u het nieuwe gemaal met een prachtig uitkijkpunt.

OOSTPOLDER (EXPEDITIE NATUUR)De afwisseling van nat en droog plus zijn ontoegan-

kelijkheid maken de Oostpolder voor veel vogels tot een aantrekkelijk gebied. Met name vanwege de broedvogels en de overwinteraars is de Oostpolder bekroond tot een zogeheten Natura 2000-gebied en hoort het tot onze kostbaarste natuur-gebieden. Uitkijken: Langs de dijk aan de noordwestelijke oever van het Zuidlaardermeer staat een vogelkijkhut van Het Groninger Landschap, te bereiken vanaf het haventje van Noordlaren.

HET NOORDLAARDERBOSCH (EXPEDITIE PREHISTORIE)

Het Noordlaarderbosch ligt in een gebied dat al sinds de pre-historie een schakel vormt tussen het Hondsruggebied en het rijke Groninger wierdenland. Vijfduizend jaar geleden woon-den en reisden er al mensen. Dat bewijzen onder andere de karrensporen en grafheuvels in het bos en hunebed G1 dat er net buiten ligt. Doen: Een wandelroute langs de prehistorische sporen in het Noordlaarderbosch en De Vijftig Bunder is te vinden op de site van Natuurmonumenten. ■ DM

3

4

5

6

7

8

9

72 DRENTHEMAGAZINE

Coevorden is met deze onderscheiding een van de 113 jacht-havens die de Blauwe Vlag voor een jaar mogen voeren. Aan de hand van jaarlijkse controles wordt bekeken of de haven aan de vereisten blijft voldoen.

PRETTIG VERBLIJF"We zijn erg trots op de Blauwe Vlag", zegt havenmeester Hennie de Groot. “Het is een erkenning van de kwaliteit van onze haven. De criteria voor het verkrijgen van de Blauwe

Vlag zijn een goed middel om de kwaliteit te waarborgen. Bezoekers van de haven weten dat ze kunnen rekenen op een prettig verblijf."

Hennie heeft er sinds vorig jaar hard aan gewerkt om te vol-doen aan de eisen voor de Blauwe Vlag. Maar, zo heeft de ha-ven nu een vuilwaterpomp en zijn de veiligheidsmaatregelen uitgebreid met brandblussers en reddingsmateriaal. Behalve deze materiele zaken is het voor Hennie ook belangrijk een

De passantenhaven in het hart van Coevorden is onderscheiden met een Blauwe Vlag.

Het is de eerste haven in Drenthe met deze internationale onderscheiding.

De Blauwe Vlag wordt uitgereikt aan jachthavens en stranden die voldoen aan strenge criteria,

zoals schoon water, goede sanitaire voorzieningen en een hoge mate van veiligheid.

BLAUWE VLAG PASSANTENHAVEN COEVORDEN PRIMEUR IN DRENTHETekst en foto's: Gemeente Coevorden

73DRENTHEMAGAZINE

goede gastheer te zijn voor de bezoekers in ‘zijn’ haven. “Vorig jaar heb ik enquêteformulieren uitgedeeld, om te polsen hoe de passanten de haven en Coevorden ervaren. De sfeer en gezelligheid in de stad scoorden hoog, maar ook het culturele aanbod en de omgeving van Coevorden en het vaargebied. En ook leuk om te horen, de waardering voor de klantvriendelijkheid van de brugwachters en de havenmees-ter was ruim voldoende!”

GEOPARK DE HONDSRUGVanuit de haven van Coevorden is de vaarroute ‘De Veen-vaart’ beschikbaar voor de watersport. Deze voert door de Drentse- en Groninger Veenkoloniën. Twintig kilometer varen in een prachtig afwisselend landschap, dwars door het door Unesco erkende Geopark de Hondsrug. U maakt al varend kennis met de rijke historie van het veenlandschap. Bij het openluchtmuseum Veenpark kunt u met de boot aanleggen en overnachten en bekijken hoe een groot deel van Nederland er uit heeft gezien, voordat men begon met het afgraven van turf.

Maar er is nog veel meer te beleven op de Hondsrug. Maak bijvoorbeeld een Expeditie IJstijden en Prehistorie in het Hunebedcentrum of bekijk in het Van Gogh Huis hoe

het landschap kunstenaars uit binnen- en buitenland heeft geïnspireerd. In het Stedelijk Museum Coevorden vindt u een expositie over de sporen van de oorlog en strijd die tot op de dag van vandaag langs de Hondsrug zichtbaar zijn gebleven.

ALLES BIJ DE HANDDe gemeente Coevorden begroet u graag in de passantenhaven en de medewerkers van het Toeristisch Informatie Punt infor-meren met plezier over de bezienswaardigheden in Coevorden en over het Geopark de Hondsrug. U vindt het TIP in Het Arsenaal, direct tegenover de passantenhaven. In Het Arsenaal bevindt zich ook het Stedelijk Museum Coevorden. U ziet het, in Coevorden is alles bij de hand voor een goede vaart! ■ DM

MEER INFORMATIEwww.museumcoevorden.nlwww.geoparkdehondsrug.nlwww.coevorden.nl.

Foto: Havendagen Coevorden

74 DRENTHEMAGAZINE

Het is geen water en geen land, het is veen: een uniek leef-gebied. Het klinkt anders, het ruikt anders en het lijkt op geen enkel ander landschap zoals we dat in Europa kennen. Wie in het Duitse -Nederlands Natuurpark Veenland op avon-tuur gaat, maakt kans om planten en dieren te ontdekken die (bijna) alleen hier voorkomen. Zoals de heikikker, waarvan het mannetje in de paartijd blauw kleurt, 30 verschillende soor-ten dagvlinders, de velduil die bij voorkeur overdag jaagt en 300 andere soorten vogels. Mooie fietspaden leiden door de spannende geschiedenis van het veen. Het ongerepte veen is een bron van verhalen. Zo werd het bijvoorbeeld ooit gevreesd door velen en was het tegelijkertijd dé bron van inkomen in de veenafgravingen. Vandaag de dag bemoeit de mens zich weer met het gebied, maar nu om het te behouden en te herstellen.Langs de 68 km tellende fietsroute ‘Moor-Tour’ kan de be-zoeker zelf de sfeer van het veen ervaren. De beleefstations langs de route helpen daarbij. Het natuureducatiepad ‘Moor-Land-Schaffen’ gaat in op het thema natuurherstel. Het be-leefpad ‘Fullener Wald’ laat zien hoe de natuur zich zonder

INTERNATIONAAL NATUURPARK VEENLAND

GRENZELOZE BELEVENIS IN HET BOURTANGER MOOR - BARGERVEEN

menselijk ingrijpen ontwikkelt op de plekken waar het veen is afgegraven. Vanaf de vogelkijktoren in het Bargerveen heeft u een schitterend uitzicht over het boom- en struikloze hei-delandschap en de waterpartijen van het hoogveenreservaat.Langs de routes liggen diverse dorpjes, de steden Emmen en Meppen (D), het Veenloopcentrum, Coppenrath’s Schulbäc-kerei, het Moormuseum, het Veenpark en niet te vergeten het Erdöl-Erdgas-Museum. Langs de elf kilometer tellende rou-te van het ‘Moor-Energie-Erlebnispfad’ kunnen fietsers de ja-knikkers bewonderen waarmee men hier 70 jaar lang olie uit de grond haalde. De andere routes brengen u naar par-ken en tuinen, met een ommetje naar de rivier de Ems, diver-se musea en langs de grens met de historische grensstenen. Hoofdattractie van alle routes is en blijft het unieke landschap van Natuurpark Veenland zelf, dat het midden houdt tussen land en water.

Contact & info:www.natuurpark-veenland.euOrdeniederung 2 · D-49716 MeppenTel. + 49 (0)5931 - 444008koop@emsland.com

75DRENTHEMAGAZINE

De gemeente Haren staat bekend als ‘De groene parel van het Noorden’. Een titel die Haren zeker past. Haren kent een grote diversiteit aan schitterende natuur-gebieden, variërend van prachtige meren tot weidse polders en van uitgestrekte bossen tot knusse plekken langs stromen als de Drentsche Aa. Van het vele groen in de gemeente kan op verschillende manieren genoten worden, om zo de drukte van alledag te ontvluchten en tot rust te komen. Vaarrecreatie is op veel plekken mogelijk en wandel- en fietspaden zijn talrijk. Om een illustratie te geven van een aantal hoogtepunten in het landschap van de gemeente Haren, nemen wij u mee in het levend verleden van Haren.

Huis te Glimmen Glimmen ligt in het landgoederenlandschap op de grens met het stroomdallandschap van de Drentsche Aa. Het Nationaal beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa is in West-Europa het best bewaarde in zijn soort. Middenin dit landschap staat het Huis te Glimmen; een buitenhuis met een rijke his-torie. Tot aan het eind van de 19e eeuw was het landgoed in het bezit van de familie Quintus, naar wie het Quintusbos is genoemd. In dit bos ligt een voormalige eendenkooi. Hoewel inmiddels opgeknapt, heeft de eendenkooi zijn oorspronke-lijke functie niet teruggekregen. De kenmerken van de kooi zijn echter versterkt, waardoor de eendenkooi nog steeds goed te herkennen is en één van de hoogtepunten is van een bezoek aan dit bijzonder mooie bos.

AppelbergenAppelbergen is een bijzondere plek binnen het esdorpen-landschap. Het natuurgebied ligt in een doorbraakdal door de Hondsrug, ook wel Besloten Venen genoemd. Middenin

het bos ligt een moeras: een restant van een groter meer dat vroeger mogelijk een pingoruïne was. Appelbergen is daarnaast ook een beladen plek. In de Tweede Wereldoorlog hebben de Duitsers hier heimelijk 34 mensen begraven nadat ze hen hadden gefusilleerd. Een monument markeert de plaats waar enkele van de slachtoffers gevonden zijn. Zestien mensen zijn nooit gevonden.

NoordlarenNoordlaren is een Gronings esdorp met Drentse uitstraling op de grens van de Hondsrug en de Hunzelaagte. Het esdorpenlandschap van Noordlaren kenmerkt zich door bolle akkers, boerderijlinten en de kleinschalige structuur van houtwallen en laanbeplantingen. Het Zuidlaardermeer begrenst het dorp aan de oostkant. Aan de westkant ligt het Noordlaarderbos met daarachter de Drentsche Aa. Langs de route ligt, ten zuidwesten van Noordlaren, een prachtig hunebed. Dit is het meest noordelijk gelegen hunebed van Nederland en het enige in de provincie Groningen.

OnnenOnnen is een esdorp dat ook op de grens van de Hondsrug en de Hunzelaagte is gelegen. De omgeving van Onnen wordt gekenmerkt door hoogteverschillen. Zowel de Hondsrug als de es van Onnen zijn duidelijk herkenbare landschapselementen. Begin 20e eeuw zijn de Onnervaart en de haven gegraven. De polder ontstond en Onnen bloeide op. De prachtige boerderijen herinneren aan deze rijke geschiedenis. ▶

NATUURIN HAREN

Paard in OnnenMolen De Helper

Buurtschap EssenDe buurtschap Essen ligt op het noordelijk deel van de Hondsrug, op de overgang naar het natte veen. Tot in de jaren zestig was het een traditioneel landbouwgebied. De oude zandwegen, houtwallen en boerderijen herinneren nog aan die tijd. In dit gebied vormt de Rijksstraatweg met haar statige landhuizen een uniek beeld. Een ander bijzonder element in het landschap is het voormalige kloostercomplex Yesse.

PaterswoldsemeerHet Paterswoldsemeer maakt deel uit van het Drents-Gro-nings merengebied. Wat nu meer is, was tot ongeveer 1740 een veenmoeras met de naam Neerwold. Het Paterswold-semeer ontstond rond 1740 door de veenwinning. Het meer

is erg in trek bij watersporters en recreanten. Rondom het meer treft u een diversiteit aan bezienswaardigheden aan, zoals het nieuwe Paviljoen van de Dame, het Familiehotel, de jachthaven en bijbehorende horecagelegenheid De Twee Provinciën, de sociëteit van de watersportvereniging VWDTP, De Paalkoepel en vanaf deze zomer De Rietschans. Meer hierover leest u verderop in dit magazine. Ook de sluis Nijveensterkolk en poldermolen De Helper zijn bijzondere elementen in het landschap, evenals het nieuw aangelegde strand ‘De Lijte’. ■ DM Benieuwd geworden naar al deze mooie plekken in Haren? Ga dan voor meer informatie en de bijbehorende fietsroute naar www.levendverleden.com.

NATUURIN HAREN