O c a k - fi u b a t 2 0 0 7

TÜRK -‹fi ve ITF üyesi HAVA-‹fi

‹DAR‹ YER :

HAVA-‹fi SEND‹KASI

‹ncirli Cad. 68/1 Bak›rköy-‹ST.

Tel: 0.212.660 20 95

Faks: 0.212.571 90 51

www.havais.org.tr

havais@havais.org.tr

Türkiye Sivil Havac›l›k Sendikas›

Ayl›k Yay›n Organ› Ad›na

SAH‹B‹

Genel Baflkan

AT‹LAY AYÇ‹N

SORUMLU

YAZI‹fiLER‹ MÜDÜRÜ

Genel Baflkan Yard›mc›s›

EYLEM ATEfi

TASARIM ve

OFSET HAZIRLIK

Mavi Kare Reklamc›l›k

0.212.266 55 31

www.mavikarereklam.com

BASKI

fian Ofset

0.212.289 24 24

46

BU SAYIDA

42

KÜLTÜR-SANAT

Baskı Tarihi: fiubat 2007

2

GÜNDEMHava-‹fl Genel Sekreteri MustafaYa¤cı: Öncelikle 2001’den berireel kaybımız olan yüzde 23.9’uistiyoruz

9

GÜNDEMTHY çalıflanları ifltençıkarmaları protesto etti

21

SOSYAL GÜVENL‹KGazeteci-akademisyen AtillaÖzsever: Sosyal güvenlikte ‘tekçat›’ çal›flanlar›n yoksullu¤unueflitliyor

28

GÜNCELKaptan Pilot Faruk Say›l›r: THY’nin70 Y›ll›k Haf›zas› Silinmifltir

34

GÜNDEMK›dem tazminat› fonuNeden hemen flimdi?

2007 y›l›na girerken herkesin ortaklafla dile¤i olan“güzel bir y›l olmas›” temennisi yine tutmad›. Siyasi veekonomik alanda, yap›lan tahminler tutmad›¤› gibi, bu y›liçerisinde yap›lacak olan Cumhurbaflkanl›¤› ve genel seçimlernedeniyle de içerisinde bulundu¤umuz kaos ortam›n›n devamedece¤i görülüyor. Nas›l bir yazg›d›r ki, y›llar y›l› ne yaflananbu kaos ortamlar› bitti, ne kifli bafl›na düflen gelirimizlebirlikte yaflam düzeyimiz artt›, ne de siyasi nitelikli ifllenenfaili belli cinayetlerde bir eksilme oldu. Oysa ki; kuruludüzen partilerinin ve 12 Eylül darbecilerinin ortaksöylemlerinin, “bu ülkeyi düze ç›karmak oldu¤unu” henüzunutmad›k. ‹ktidar partilerinin, günü kurtarmak ad›na k›savadeli ç›kar politikalar›yla ayakta kalmaya çal›flt›klar›, resmiideolojinin belirlemifl oldu¤u kulvarda varl›k amaçlar›aç›s›ndan özdefl olmalar›na karfl›n, söylemde siyasi nüanslargöstermelerinin bir aldatmacadan ibaret oldu¤unu biliyoruz.Süregelen bu yap› tüm çürümüfllü¤üyle sonland›r›l›p, partiiçi iflleyifle var›ncaya kadar köklü bir revizyona gidilmedikçe,siyasi yap›lanmada çok fazla de¤ifliklik olmas›n› beklemektamamen hayalci bir düflünce olsa gerek. Bu gerici ve kafatasç›zeminde oluflan siyasi partiler ve benzeri oluflumlar siyasiarenadaki varl›klar›n› farkl› sunuyor olsalar da, a¤›rl›kl›konularda fikirdaflt›rlar. Yapt›klar› fludur: Burjuva demokrasikültürünü kitlelere yedirerek insanlar› uyuflturarak bu zeminüzerinde siyaset yapmak. Her seçim döneminde farkl›alternatiflermifl gibi karfl›m›za ç›k›p, “umut” olduklar›n›söylemeleri bu oyunu sürdürmek ad›na sistemin sahiplerincekendilerine biçilmifl olan rol gere¤idir. Bu rolün gere¤ineuygun olarak Cumhuriyetin her döneminde, de¤iflik siyasiyap›lanmalarla ve zaman aral›klar›yla varl›¤›n› hissettirenbu gibi gerici ve kafatasç› yap›lanmalar›n son (15-25) y›llardaörgütlenerek, yaln›z bafl›na iktidar veya orta¤› olabilmesininzemini 12 Eylül darbesiyle bir kez daha pekifltirilmifltir. Birdi¤er yanda ise bu darbeyle, siyaset tarihimize büyükzenginlikler katacak ilerici, devrimci demokrat bir kuflak yokedilmifl, adeta bu günün temelleri at›lm›flt›r. Önümüzdekiseçimlerde oy kullanarak ülkemizin gelece¤ini belirleyecekyeni kuflak, tüm bu ayr›nt›lardan yoksun olarak yarat›lm›flbu sisli ortamda oy kullanacaklard›r. Bu nedenle, emekyanl›s› partilerin, ülkemiz üzerindeki sis perdesininkald›r›lmas›, 12 Eylül’ün siyaset yapma izini verdi¤i kadrolar›nbu sis perdesinden yararlanarak, sistemin de¤iflmemesi içinneden bu kadar direndikleri anlat›lmal›d›r.

12 Eylül’ü yapan askerler yarg›lanmadan ve 12 Eylül

tüm sonuçlar›yla sorgulanmadan, yaflanan olaylar› anlaman›nkal›c› ve köklü “çözümler” bulman›n ülke gerçekleriyleörtüflmedi¤i ve bunun imkans›zl›¤› anlat›lmal›d›r. Ne ac›d›r,meclis içinde olan veya son dönem d›flar›da kalm›fl olanpartilerin hiç biri bunu dillendirme cesaretini göster-memektedir. Bu salt cesaretle ilintili de de¤ildir. Partininvarolufl amac› ve politikas›yla ba¤lant›l› bilinçli bir tercihtir.Yani, devletin kendi varl›¤›n› korumak ad›na, kendi yurttafl›nakarfl› dahi korunmak içgüdüsüyle oluflturup, çerçevesinikal›n çizgileriyle çizdi¤i resmi ideolojiye birebir ba¤›ml›kalacaklar›na dair biat etmifl siyasi partilerin bilinçli ve ortaktercihleridir. “Özleri itibar›yla ayn›d›rlar” dememdeki kast›mbudur. Ülkemizin insanlar› olarak, çözümsüzlü¤ün temelnedenini oluflturan, kendilerini dahi çözememifl, kendileriylebar›fl›k olmayan, kendilerinin var saydıkları “de¤erlerin”d›fl›nda farkl› de¤erlere yaflam hakk› tan›mayan, siyasikadrolar›n afl›lmas› yönünde sorumluluklar›m›z›n oldu¤unuhat›rlamal› ve ona uygun davranmal›y›z. Çünkü bumücadeleyi hangi taraf›n kazanaca¤› bizlerin, hepimizin neyapt›¤›na ba¤l›. Sorumlu birey ve yurttafll›k temelindebak›ld›¤›nda bu bir görev. Ancak bu do¤runun Türkiyegerçe¤iyle örtüflebilmesi aç›s›ndan, emekten yana olanpartilerin tarihi sorumluluklar› bulunmaktad›r. Art›k yeter,bu sorumlulu¤a uygun davran›p umudun iktidar› olmakzorundas›n›z, sizlerden beklenen budur. Aksi halde,karanl›klar ayd›nlanmayacak, pislikler temizlenmeyecektir.Bebeklerden katil yaratanlar varl›¤›n› koruyacak, hiçbir ay›r›myapmaks›z›n ülkemizde yaflayan tüm insanlar›n can ve malgüvenli¤ini korumakla görevlendirilmifl kiflilerden baz›lar›,katillerle beraber olmaktan çekinmeyecek, ac› çekmeyecekve utanmayacaklard›r.

Sayg› ve sevgilerimle.AT‹LAY AYÇ‹NHava-‹fl Sendikası Genel Baflkanı

Emek yanlısıpartilerinsorumlulu¤utarihseldir

1

BAfiYAZI

2

Hava-ifl Sendikas› taraf›ndan haz›rlanan,THY A.O.’da 8936, Teknik Afi.’de 2490çal›flan› kapsayacak yeni dönem toplu iflsözleflmesi ön taslaklar› sendika üyelerineda¤›t›ld›.

Ulusal havayolumuz THY’nin “halka arz”maskesi ile sat›ld›¤›, THY Teknik A.fi olarakbölündü¤ü, tafleronlaflman›n tüm çal›flanlar›ngeleceklerini tehdit etti¤i böylesine birdönemeçte büyük k›r›lmalar›n yaflanabilece¤iaç›kt›r. Bu aç›dan bu süreç birlikte hareketetmeyi elzem ve yak›c› bir gerçek yap›yor.

‹flte bu zor iklimde gerçeklefltirilecektoplu sözleflme sürecini ve bir anlamdaçal›flanlar›n gelece¤ini belirleyecek haklarve ücretlerle ilgili de¤iflen ve eklenendüzenlemeleri Hava-ifl Sendikas› GenelSekreteri Mustafa Ya¤c› ile konufltuk.

Ya¤c›, iflverenin, “bu dönem kamustatümüz bitti, TÜH‹S yok, o sebeple toplusözleflme çabuk bitecek” söylemine iliflkin,“bizim için sürecin k›sa sürede sonuçlanmas›ölçü de¤il, çal›flanlar›n taleplerine nas›lyaklafl›laca¤› ölçüdür” derken iflvereni uya-r›yor: “Siz art›k ulusal havayolumuz, kamu

de¤ildir diyerek, bu yeni durumu toplu iflsözleflmesinin erken bitirilmesinin sanki tekflart› gibi görürseniz yan›l›rs›n›z.

Çal›flanlar›n taleplerini biz art›k özelolduk deyip, rekabet ve maliyeti gerekçegöstererek yok sayarsan›z, ikinci kezyan›l›rs›n›z.”

Ya¤c›, üyelere de, toplu sözleflme görüfl-melerinde belirleyici olanın, sözleflmeyi herkoflulda masada bitirmek, ya da mutlaka gre-ve ç›kmak olmad›¤›n›, as›l olan›n, çal›flanlar›nhak ve menfaatlerini gelifltirecek sözleflmetekliflerinin iflverene kabul ettirilmesi oldu-¤unu hat›rlat›yor. Bu konuda da en önemlietkinin iflçilerin tavr› ile gerçekleflece¤inibelirtiyor.

Mustafa Ya¤c› afla¤›daki röportaj›ndaücretlerdeki erimelerin telafisi, sosyal yard›moranlar›ndaki art›fllar, vardiya primleri vedi¤er çal›flma koflul ve haklar›yla ilgili Hava-‹fl Sendikas›’n›n taleplerini anlatıyor.

THY A.O ve Teknik A.fi’nin 2006 itiba-riyle mali performans›, kârl›l›k oranlar› nedurumda? fiirket sürekli büyüme e¤ilimin-deyken bu tabloda çal›flanlar›n rolü nedir?

Hava-‹fl Genel Sekreteri Mustafa Ya¤cı:

Öncelikle 2001’den beri reel kayb›m›z

olan yüzde 23.9’u istiyoruz

De¤erlendirdi¤imiznokta; kârl›l›k ve

büyüme oluflurken,çal›flanların ifl

yükünde oluflanbüyük art›fllar.

Söylefli: Özlem ErgunHava-‹fl Basın Yayın Uzmanıozlemergun@havais.org.tr

GÜNDEM

THY’nin mali performans›n› salt 2006 y›-l›yla de¤erlendirmemek gerek. THY y›llard›rkamu kuruluflu olmas›na ra¤men, yo¤unrekabet ortam›nda, uluslararas› alanda olduk-ça zor koflullarda baflar› ile hizmet üretenbir kurum. THY yat›r›mlar›n› tamamlam›fl,mali yap›s› sa¤lam bir nitelikte. fiirketin bu-günden ziyade geçmiflten gelen yat›r›mlarve uluslararas› pazardaki rekabet dinamikleribaz›ndaki kurumsal birikimi ile flu an malive finanssal anlamda hiçbir sorunu yoktur.2001 krizinden bu yana flirket her y›l kâretmektedir.

Burada bizim esas olarak ilgilendi¤imizve de¤erlendirdi¤imiz nokta; bu kârl›l›k vebüyüme oluflurken, çal›flanlara düflen ifl yü-künde oluflan büyük art›fllar. Toplu sözleflmetasla¤›m›z› haz›rlarken bu konuyu temel veriolarak kabul ettik. Bu durum, söz konusupastadan çal›flanlar›n yeni paylar talep etmesianlam›na geliyor. Çal›flanlar›n, ifl yükününart›fl›n› s›rtlamakta gösterdi¤i özverininkarfl›l›¤› olmas› gerekiyor.

THY Teknik A.fi ise THY’nin bu h›zl›büyümesinden ifl yükü kapsam›nda çok fazlaetkilenmektedir. Ayr›ca THY Teknik A.fiTHY d›fl›nda da teknik hizmet üretimi içinplanlanm›flt›r. Eskiden teknisyenlerin 1 veya2 uçak tipi sertifikas› olurdu. fiimdi bu say›5-6’ya do¤ru t›rmanmaktad›r. Bu da gösteriyorki THY Teknik A.fi’de yetki, sorumluluk veifl yükleri giderek yo¤unlaflmaktad›r.

Say›n Temel Kotil’de s›kl›kla büyümedensöz ediyor. %30’lara varan büyümenin as›lmimarlar› çal›flanlard›r. Dünya kalitesindehizmet üretiyoruz. Kimse bunu inkar edemez.

THY ve Teknik Afi’nin bugünkü genelgiderleri içinde personel maliyetlerinin oran›nedir? Çal›flanlar aç›s›ndan bak›ld›¤›ndazaman içinde reel ücretlerde azalma olmuflmudur?

Temel politikam›z gere¤i, bu iki flirketitoplu sözleflmeleri kapsam›nda birliktede¤erlendirdik. THY A.O. ana gruptur, THYTeknik A.fi’nin hisselerinin %100’ne sahipolmas› ile bu flirkette yönetim ve malikonularda birinci derecede sorumlu ve yetkilioldu¤unu faaliyet raporunda kamuoyunadeklare etmifltir. Bu alt› çizilmesi gereken birkonu. Teknik Afi’nin mali ve yönetimsel aç›-dan ana grup THY’ye ba¤l›l›¤› veya özerkli¤itoplu sözleflme sürecinde kendini daha netgösterecektir. Teknik Afi. May›s 2006’denitibaren ayr› bir kurulufl haline geldi ve henüzbir faaliyet raporu oluflmad›. Ancak ana grupolarak THY A.O ortak oldu¤u flirketleri kon-solide bütçe mant›¤› ile de¤erlendirmektedir.

THY A.O aç›s›ndan genel giderler içindepersonel maliyetlerini de¤erlendirdi¤imizde,bir gerilemenin oldu¤u aç›kt›r. Bu gerilemeninen önemli nedenlerinden biri, genel giderlerinbüyümeden dolay› artmas›, buna karfl›l›kpersonel giderlerinin yerinde saymas›d›r.

2001 krizi bu konudaki en büyük etkenolmufltur, iflçi ücretlerinin eritilmesi kriz f›r-satç›l›¤› ile ola¤an bir konu haline getirilmifltir.2005 Mali Y›l› Bütçe Raporunda MaliyeBakan› bunu çok aç›k itiraf etmifltir. Bu iflverensendikalar›n›n verilerinden al›nan bir bilgidir.Bu rapora göre kamu iflçilerinin ücretlerinde2001’den 2005’e kadar % 23.9 oran›ndareel kay›p söz konusudur.

Bunun yan›nda personel giderleri, ortaölçekli bir havayolunda %25-26 düzeyindeolmas› gerekirken, THYde %17-18 seviye-lerinde seyretmektedir. Zaten sözleflmemizinücret talep dayanaklar› ve temel yaklafl›m›da bu verilerle örtüflmektedir.

Tasla¤›m›zdaki ilk alt› ayl›k temel ücretart›fl önerisi de bu reel ücret kay›plar›n›ngiderilmesini öngörüyor.

Bu nedenle, özellikle bu dönem %23.9rakam› toplu sözleflme masas›nda çokan›lacakt›r. ‹flçilerin bu reel ücret kay›plar›sermaye kesimlerince ve hükümetlerceunutturulmaya çal›fl›lan bir konudur. ‹flçilerbu konuyu gündemden düflürmemelidir.TÜRK-‹fi Konfederasyon olarak 2007 Kamuiflyerleri sözleflmelerinde bu talebi aç›kçadile getirmelidir.

Krizden sonra herkes kendi pansuman›n›yapm›flt›r. Özellikle büyük sermaye, bankalar,reel sermaye dedi¤imiz orta ölçekli sermayeçevreleri çeflitli iyilefltirmelerle kriz faturalar›n›bir anlamda ödetmifllerdir. O nedenle eriyenücretlerin telafisi anlam›nda iflçilerin %23.9talebi hakl› ve gerçekçidir.

2007 y›l›nda THY AO.’da ve THY Tek-nik’te gerçeklefltirilecek toplu sözleflmelerdeHava-ifl Sendikas›’n›n ücretlerdeki art›fl talebinas›l olacak?

‹lk 6 ay için reel ücret kay›plar›n›n gide-rilmesi temel talebi yan›nda k›demlili¤in de-¤erlendirilmesi hedeflenmifltir. K›dem cetve-linde taban ücretine seyyanen bir zam yap›l-m›flt›r ve k›dem ücretleri aras›nda 12 milyonolan aral›klar 18 milyona ç›kar›lm›flt›r. Buiki türlü etki yaratmaktad›r. Hem düflük ücret-lileri etkilemekte, hem de k›demli personelink›demlili¤i de¤erlendirilmektedir. ‹fl/uçufltazminatlar› anlam›nda ücret art›fllar› aras›ndafarkl›l›k yoktur. Ancak yine de toplam ç›plakücretlerde ilk alt› ay %24-27 dolay›nda birart›fl öngörülmektedir. ‹lk 6 ay için talebimizin

3

GÜNDEM

Özellikle bu dönem%23.9 rakam› toplusözleflme masas›ndaçok an›lacakt›r.‹flçilerin bu reelücret kay›plar›sermayekesimlerince vehükümetlerceunutturulmayaçal›fl›lan birkonudur. ‹flçiler bukonuyu gündemdendüflürmemelidir.

Vardiyal›çal›flanlar›n özelliklebelirli saatlerdeki ifl

yükü giderekartmaktad›r.

Daha önce k›demücretin ikili

vardiyada %13’ü,üçlü vardiyada

%26’s› olan vardiyaprimleri, k›demücretin %30 ve%60’› oran›na

ç›kar›ld›.

4

GÜNDEM

yan›nda sonraki her alt› ay için geriye do¤ruenflasyon + %5 talebimiz var. Bu politikareel ücret kay›plar›n›n telafisi yan›nda, ücretleraç›s›ndan bir iyilefltirme sa¤lanmay› dahedeflemektedir.

‹kili ve üçlü vardiya primleri mevcut hal-leriyle ilave ifl yükünü karfl›lar nitelikte mi?Yeni toplu sözleflmelerde vardiya primlerindeHava-ifl Sendikas›’n›n art›fl talebi nedir?

Vardiyal› çal›flma biçimi, çal›flanlar›nözellikle sa¤l›k, sosyal yaflam gerekliliklerive psikolojilerini önemli ölçüde etkileyenbir çal›flma biçimidir. Yap›lan bilimsel çal›fl-malarla tespit edilmifltir ki, insan›n biyoritminide¤ifltiren çal›flma biçimleri mutlaka birçokolumsuzluklar› da beraberinde getirmektedir.Bu nedenle vardiyal› çal›flanlar›n vardiyaprimleri sendikam›zca yeniden de¤er-lendirilmifltir. Daha önce k›dem ücretin ikilivardiyada %13’ü, üçlü vardiyada %26’s›olan vardiya primleri, k›dem ücretin %30 ve%60’› oran›na ç›kar›ld›.

Sefer ve uçak say›lar›n›n artmas›yla oluflanbüyüme en çok vardiyal› çal›flan personelietkilemektedir. Vardiyal› çal›flanlar›n özelliklebelirli saatlerdeki ifl yükü giderek artmaktad›r.

Hava-ifl Sendikas›, yeni ifle girifl ücretive belirli süreli ifle bafllayanlar›n intibak›n›nas›l öngörüyor, bu konudaki yeni düzen-leme ne yönde?

Belirli süreli sözleflme, THY’de, 1998y›l›nda hükümetin ald›¤› tasarruf tedbirlerisonucu belirsiz süreli iflçi al›m›n›n kamuiflyerlerinde yasaklanmas› sonucu ortayaç›kan bir konu. ‹fl yasas›nda temel üç türlüifl sözleflmesi var: 1-belirli süreli, 2- belirsizsüreli 3- k›smi süreli.

Bu konuda s›kça bahsedilen, kadro veyasözleflmeli olma olay›, ifle belirli ya da belirsizolarak girmekle ilgili. O dönem THY, bu ka-rarnameyle istihdam yapamaz hale geldi¤iiçin özellikle sendika üyesi kapsam› d›fl›nda,3 ayl›k belirli süreli sözleflmelerle veya PartTime çal›flt›r›lan personele yöneldi. Bu yönel-meyle birlikte, sendikal kapsam d›fl›nda kalanpersonel say›s› di¤er personel içinde büyükrakamlara ulaflt›. Bu tüm çal›flanlar için önem-li bir tehlikeydi. E¤er iflleyifl böyle gitseydi,toplu sözleflme kapsam› d›fl›ndaki istihdam,mevcut tüm çal›flanlar›n çal›flma koflullar›n›ve ifl güvencesini derinden etkileyecekti. Odönem sendikam›z bir formülasyon, bir arageçifl anlam›nda iflverenle ortak bir noktayavard›. Part time ve sözleflmeli statüsü sendikalkapsama al›nacak ve bu bir geçifl sürecindeolacakt›. Sendika bu politikay› yürüttü vebence baflar›l› oldu. Bugün bakt›¤›m›zda

toplam personel say›s› içindeki %45-50oran›nda ki arkadafl›m›z bu kapsamda iflegirmifl ve geçifl süreci içinde önemli bölümü-nün haklar› eflitlenmifltir.

Yeni dönem de sendikam›z bu konudakitemel yaklafl›m›n› tümden de¤ifltirmifltir.Bunun temel nedenleri iflverenin bu konu-daki samimiyetsiz yaklafl›m›d›r. Belirli sürelisistem, flirkete önemli bir katk› sa¤larkeniflveren buna ra¤men tafleronlaflmaya yönel-mifltir. ‹flveren sözleflme sürecinde ayn› iflgruplar›nda ayn› olmas› gereken ücret iflebafllama oranlar›nda keyfi uygulamalaryapm›flt›r. Yine kendi söylemlerine göre kamuniteli¤i ortadan kalkt›¤›na göre istihdamdabelirli süreli gibi bir k›s›tlamada kalmam›flt›r.

Belirli süreli istihdam biçimi zorunlulu¤ubizce de art›k ortadan kalkm›flt›r. Part Timeçal›flma ise süresi ne olursa olsun bafltantoplu ifl sözleflmesi kapsam›nda olmal›d›r.

Bu nedenle taslakta belirli süreli çal›flan-lara ait bölüm sözleflme metninden ç›kar›l-m›flt›r. Mevcut belirli süreliler için idarimaddelerde ki tüm eflitsizlikler kald›r›lm›flt›r.Çal›flmas› 2 y›l› aflm›fl mevcut belirli süreliçal›flanlar›n geriye do¤ru k›demlilikleri deyeniden de¤erlendirilerek k›dem ve ifl tazmi-nat›nda çal›flma y›llar›na göre intibaklar›n›nsa¤lanmas› hedeflenmifltir.

Henüz 2 y›l›n› doldurmam›fl belirli süreliarkadafllar›m›z›n ücretleri aç›s›ndan buradaiki yönlü bir durum var. Zaten fiilen oluflmuflbir girifl ücreti var. Mevcut belirli süreli arka-dafllar›m›z›n ald›¤› ücretler de yeterli de¤ildir.Bu nedenle T‹S metninde belirli süreli oranlar›ile ilgili bölüm ortadan kald›r›ld›¤› içinnormal ifl/uçufl tazminatlar› cetvelinde A1kademesi ad› alt›nda yeni bir girifl ücreti olufl-turulmufltur. A1 kademesindeki ifle girifl üc-retine zam olarak bak›lmamal›d›r. Bu belirlisüreli istihdam biçiminin ortadan kald›r›lmas›ve tüm arkadafllar›n belirsiz süreli istihdambiçimine evrilmeleri anlam›na gelmektedir.Bugün THY call center ve yer iflletmede enson ifle giren çal›flanlar en düflük ücret oran›n›almaktad›r. Ücret oranlar› as›l ücretlerin%50’lerindedir . Bu ücretler en düflük tabanücret olarak kabul edilmifl ve 01 grub giriflücretine yerlefltirilmifltir. Girifl ücreti, ifl grup-lar›na, iflin niteli¤ine ve mesleki konuma görehesaplanm›flt›r, % olarak de¤il, rakam olarakkonulmufltur. 2 y›l› dolmam›fl belirli süreliarkadafllar›m›z›n ifl/uçufl tazminat cetvelindebakaca¤› yer A1 kademesidir. Skalada herharfte iki y›l beklenmek gerekiyor. ‹fle giriflte,k›dem ücretlerde herhangi bir farkl›l›k ön-görülmedi, tek fark ifle giriflte ifl gruplar›na

göre A1 kademesi uygulanmas› olacak.Eskiden 2.5 y›l bekleniyordu ve oranlar

vard›, flimdi bu oranlar› da iyilefltirerek yeniifle girifl ücretlerini belirledik ‹fle Part Timeolarak girenlerde bafltan toplu sözleflmeyetabi olacak ve bu girifl ücretlerinde çal›flmasaatleri oran›nda yararlanacaklar.

Bu y›lki toplu sözleflmelerde çal›flmakoflullar›n›n iyilefltirilmesi ile ilgili yenidüzenlemeler neler?

Toplu sözleflmeyi sadece ücret de¤il,çal›flma koflullar›n› iyilefltirilmesi ve sosyalhaklar›n gelifltirilmesi olarak görmek gerekir.Bunlar›n üçü de birbirine feda edilmeyecekkavramlar. Bu dönem özellefltirilme sald›r›s›,flirketin bölünmesi ve tafleronlaflma çerçe-vesinde var olan kazan›lm›fl haklar›n ko-runmas›na yönelik tedbirler al›nm›flt›r, bununyan›nda çal›flma koflullar› ile ilgili en önemlikonu, esnek çal›flt›rmaya karflı al›nan önlem-lerdir. Tafleron çal›flt›r›lmamas› ile ilgili birmadde düzenlenmifl ayr›ca tayin ve nakillerkiflinin r›zas› ile yap›labilir fleklinde yeni birmadde eklenmifltir. Bunun yan›nda özellikleçal›flma koflullar›nda, vardiyalarda, iflin bafl-lang›ç ve bitifl saatlerinin ancak sendikaylayaz›l› mutabakatla de¤ifltirilmesi koflulugetirilmifl. Yap›lan de¤iflikliklerle, girifl veç›k›fllarda ön haz›rl›k süresinin olmas›, buön haz›rl›k süresinde iflçilerin ifl almas›n›nve devretmesinin sa¤lanmas› ve ara dinlen-melerinin gerekti¤i gibi kullan›lmas›n›nsa¤lanmas› hedeflenmifltir. Bu arada özelliklevardiyal› çal›flmalar konusunda iflveren, ser-visleri çok erken saatlerde getirtmekte çal›flan-lar›n dinlenme sürelerinden çalmaktad›r.Bunu önleyici baz› düzenlemeler getirilmifltir.Bunun yan›nda toplu sözleflme özelliklesa¤l›k konusunda eski haklar›n korunmas›n›düzenlemifltir. Çal›flma koflullar›yla ilgiliönemli bir konu da risk faktörleri. Çal›flmakoflullar›n›n risk faktörleri iflçi sa¤l›¤› ve iflgüvenli¤i kurulunca belirlenmesi talepedilmifltir. Bu riskli gruplar belirlendiktensonra çal›flan hangi risk grubundaysa yenigetirilen bir maddeyle ilave bir ifl riski taz-minat› talebi ilk kez düzenlenmifltir.

Toplu sözleflmede uçucu ekiple ilgiliiyilefltirme talep edilen konular neler?

‹flveren yönetmelikleri tek tarafl› olarakbozulabiliyor. Sakl› haklar maddesinde, pasyönetmeli¤inde düzenlenen maddeleri toplusözleflmeye aktard›k. Çünkü bunlar toplusözleflmede yaz›l› hale getirilmez ise yar›niflverenin yönetim kurulu kararlar›yla de¤i-flebilir.

THY’nin uçucu personelle ilgili uçufl ve

dinlenme flartlar›n›n k›demdurumlar›n›n belirlendi¤i7-8 farkl› yönetmeli¤i var.Bu yönetmeliklerin bir ço¤uda çok eski, günümüz flart-lar›n› karfl›layacak niteliktede¤il. Ayr›ca uçucu perso-nelin çal›flma koflullar›ylailgili SHGM’nin (Sivil Hava-c›l›k Genel Müdürlü¤ü)uluslararas› kriterlerde dü-zenleme yapmamas›ndankaynaklanan s›k›nt›lar var.Uçucu ekiplerle ilgili toplusözleflme maddeleri uzungörünebilir ama bunlar söy-ledi¤im gibi yönetmeliklerdeolan maddelerin toplu söz-leflmeye aktar›lma ifllemidir.

Bu kaosun ortadankalkmas› için kurallar›n netolarak toplu sözleflmedebelirtilmesini talep ediyoruz. Özellikle uçucuekiplerin çal›flma koflullar› ifl yasas› kapsam›d›fl›nda oldu¤u için sivil havac›l›k yönet-melikleri ile yap›lmakta. Sendika olarak bukonuda Avrupa’daki geliflmeleri de takipediyoruz. Avrupa’da uçucu ekiplerin çal›fl-malar›yla ilgili Avrupa Parlamentosu’ndayeni bir düzenlemeler kabul edilmifltir.ANNEX III denen bu düzenleme ilk plandasadece üye ülkelerde uygulanacak ancak buzaman içinde yayg›nlaflacakt›r. Üye ülkelerdeuygulamas› da 18 ay içinde gerçekleflecektir.Sendikam›z THY’nin de bu düzenlemeyikabul etmesini talep etmektedir. Çünkü yar›nAvrupa Birli¤i hedefi varsa bu kurallara uymazorunlulu¤u gelecektir, flirketin flimdidenbuna haz›rl›k yapmas› gerekmektedir.

Biz de taleplerimizi Subpart Q dedi¤imizdüzenlemeyi esas alarak oluflturduk. Buradaeksik olan konu gün tan›m›yd›. Vardiyal›personelde belirtti¤imiz biyoritm bozulmalar›uçucu personelde de ekip planlama sistemiile bozulmaktad›r. Bunu yan›nda Avrupa’dakitan›mlar›n, temel düzenlemelerin kabuledilmesini talep ediyoruz. Örne¤in, fiili uçuflgörev süresi biz de 110 saat ama yenidüzenleme ile 100 saat. Haftada bir bizdedinlenme süresi yok, Avrupa düzenlemesihaftada bir 36 saat ek dinlenme süresi ge-tiriyor. Özetle Avrupa’daki yeni düzenlemeyitoplu sözleflmemize adapte etmek için, biröneriler paketi haz›rlad›k.

* ‹lgilendi¤iniz di¤er maddelerdekide¤ifliklikleri T‹S tasla¤ında bulabilirsiniz.

5

GÜNDEM

Çal›flma koflullar› ileilgili en önemlikonu, esnekçal›flt›rmaya karflıal›nan önlemlerdir.Tafleronçal›flt›r›lmamas› ileilgili bir maddedüzenlenmifl ayr›catayin ve nakillerkiflinin r›zas› ileyap›labilir fleklindeyeni bir maddeeklenmifltir.

‹flverenle “iyigeçinmenin” ifl

güvencesigetirmedi¤ini,emekli olmaya

yetmedi¤ini bu trajikiflten atma olay›ndahep birlikte gördük.

Tafleronlaflman›n,iflveren dilinde, nas›l

ucuz bir,“Almanya’dan

o¤lum geldi, ç›k”kal›b›na denk

düfltü¤ünü de…

6

GÜNDEM

Ankara Esenbo¤a Havaliman›’nda çal›-flan 10 apron terminal iflçisi 5 Ocak 2007tarihli THY yaz›s› ile iflten ç›kart›ld›.

Geçti¤imiz ocak ay›nda Hava-‹fl GenelMerkezi’ni ziyaret eden iflçiler, y›llard›remek verdikleri kurumlar›ndan hiçbir ge-rekçe gösterilmeden ç›kart›lman›n flaflk›nl›kve üzüntüsünü birlikte yafl›yorlard›. fiirketyöneticilerinin keyfi ve insanl›k d›fl› muame-lelerini afla¤›da kendi ifadelerinden okuya-caks›n›z; ancak ondan önce, yönetiminhem iflten at›lanlar hem de ayn› tehdit alt›n-da çal›flanlar için yan›tlamas› gereken soru-lar bulunuyor.

Çal›flt›klar› süre boyunca, as›l iflleri d›-fl›nda yöneticilerinin kiflisel bak›mlar›ndan,onlar›n keyfi ifllerine kadar “haz›r asker,kap› kulu” mant›¤›yla kullan›lan bu insanlarTHY’nin hangi yüzünün temsilidir?

Kimine telefon ahizesinin öte ucundan,kimine izinlerinden getirtilerek ifl akitlerininsona erdi¤i alelacele ilan edilen bu iflçileriniflten ç›kart›lma gerekçeleri nedir?

Bu uygulama, baflka bir sürü insani,ahlaki de¤erin d›fl›nda ne kadar hukukauygundur?

Emekliliklerine birkaç y›l gibi k›sa birsüre kalan bu iflçilerin iflten ç›kar›lmas›nagösterilen gerekçe, çal›flma arkadafllar›n›ve sendikam›z› tatmin etmemektedir. THYyönetimi taraf›ndan iflçilere bildirilen resmiyaz› flöyle: “Ankara ‹stasyon Müdürlü-¤ü’ndeki baz› hizmetlerin, iflletmenin, iflye-rinin veya iflin gereklerinden kaynaklanannedenlerle, tafleron firmaya devredilmesisonucunda hizmetlerine ihtiyaç kalmad›-

¤›ndan ‹cra Komitemizin 26.12.2006 günve 97 say›l› karar› ile 4857 say›l› ‹fl Kanu-nu’nun 18 Maddesi uyar›nca ihbar ve k›-dem tazminat›n›z ödenmek kayd›yla feshe-dilmifltir.”

Tafleron kavram›n› konu eden ‹fl Kanu-nu’nun 18 Maddesi, “…ihtisas gerektirenas›l ifllerde tafleron çal›flt›r›lamaz” derkenve konuyla ilgili hukuki süreç Euroserveiflçileri üzerinden sürerken, konunun tart›fl-mal› ve yoruma aç›k oldu¤u aflikar.

‹flte bu tart›flmal› ve yoruma aç›k maddeüzerinden verilen iflten atma kararlar›hukuka ne kadar uygundur?

Çal›flt›r›ld›klar› süre düflünüldü¤ünde,emekliklerine birkaç y›l gibi önemsiz birsüre kalan bu iflçilerin, hayatlar›n›n bundansonras› için güdük de olsa bir güvencesunan emekli maafllar› ve ikramiyeleri neolacakt›r?

Tafleronlaflma kabul edilemez1995 y›l›nda HAVAfi’ta yafland›¤› gibi

tafleronlaflman›n ayak sesleri olarak kabuledilebilecek bir uygulamayla karfl› karfl›-yay›z.

“‹lk de¤il, son da olmayacak” demekbelki güç ve a¤›r, ama yaflanan bu son ör-nek tafleronlaflman›n iflçiler aç›s›ndan neanlama geldi¤inin de özeti asl›nda.

Tafleronlaflma, iflverenin daha çok kâryolu olabilir belki, ama biz çal›flanlar aç›-s›ndan tüm sosyal ve özlük haklardan yok-sun olmak, örgütsüz kalmak, sigortas›z ve“esnek” çal›flmak anlam›na gelen tafleron-laflma, meflru görülemez, kabul edilemez.

Sonuç ortada… Tafleronlaflma, 50’liyafllar›n› süren bu insanlar›n ödenemeyenkiralar›, faturalar›, geleceksizli¤i demek.“Bu yafltan sonra ne yapaca¤›m, nerede iflbulaca¤›m?” çaresizli¤i demek. Kalanlariçinse bitmek bilmez tedirgin bir bekleyifl.

‹flverenle “iyi geçinmenin” ifl güvencesigetirmedi¤ini, emekli olmaya yetmedi¤inibu trajik iflten atma olay›nda hep birliktegördük. Tafleronlaflman›n, iflveren dilinde,nas›l ucuz bir, “Almanya’dan o¤lum geldi,ç›k” kal›b›na denk düfltü¤ünü de…

At›lan ve ayn› at›lma tehdidiyle çal›flan-

Tafleronlaflmanın sonucu:

Emekli olmak üzere olan 10 iflçi iflten at›ld›

lar›n, en az tafleronlaflma kadar yak›c› birdi¤er gerçe¤i de özellefltirme elbet…

Çal›flma koflullar› ve ücretler; personelgiderlerini bir “masraf” kalemi olarak görenözellefltirmecilerin, yabanc› yat›r›mc›larlaflörtünün en önemli cazibe noktas›...

Çokuluslu sermayenin IMF ve DünyaBankas› memuru hükümetlerin “yüksek pa-zarlama becerileri” sayesinde, art›k ülkemizucuz emek cennetlerinin ya¤malanmayahaz›r önemli baflkentlerinden...

‹flte tam da bu yüzden, “Buraya gelin,biz de emek ucuz, 5 kiflinin iflini gerekirse1 kifliye yapt›r›rs›n›z, olmad› be¤enmezseniziflten atars›n›z, yine mi olmad› yok pahas›nasömürürsünüz, bir hesap soran da ç›kmaz”diyorlar.

Hesap soranlar, soracaklar ayn› kaderipaylaflan kitleler ve onlar›n örgütleridir.

Buna en güzel yan›t 11 Ocak 2007’degerçeklefltirilen THY ve Teknik Afi. çal›flan-lar›n›n (ve baflka yerler, Pektim, Tüprafl,Ere¤li Demir Çelik, Sümerbank) eylemiolmufltur. Bu elbette yeterli de¤ildir, amaanlaml›d›r.

Afla¤›da iflten at›lan apron terminaliflçilerinin hangi flartlarda, nas›l çal›flt›klar›n›nve bundan sonra ne yap›p nas›l yaflaya-caklar›n›n zor öyküsünü kendi ifadelerindenokuyacaks›n›z.

THY yönetimi, iflçileri keyfi, hiç abart›s›zköle gibi, gece-gündüz ve ancak Güngö-ren’de bir merdiven alt› konfeksiyon atölye-sinde rastlanacak türden koflullarda çal›flt›r-man›n ve sonras›n›n hesab›n› nas›l vere-cektir?

“Büyüme” kavramlar›n›n içinde budurum ne kadar “büyüktür”…

‘Sustuk yuttuk bu hale geldik’…1988’den beri çal›fl›yorum. ‹flten atar-

larken hiçbir neden bildirmediler. Senelikizindeyken ça¤›r›p iflime son verildi¤inisöylediler. Emeklili¤im 2010’dayd›. Köpekkadar de¤erimiz yokmufl. ‹nsan yerine hiçkonmad›k. “Kofl Sat› kanatlan” diyorlard›.

Genel müdürümüz geldi¤inde, yukar›yaevra¤a yollay›p, sonra da “Nerede kald›n,nereye gittin” diye azarl›yorlard›. Asl›ndaapron terminal iflçisiyiz ama biz her ifliyap›yorduk. Memurun, kasan›n, amelenin,tuvalet iflini de yap›yorduk. Normaldebagajdan baflka iflimiz olmamas›na ra¤men-affedersiniz- bir tuvalete götürmedi¤imiz

kal›yordu.Erkekler tuvaletine kadar temizliyorduk.

‹fle gönderilirken saat tutuluyordu. Biz zatenyetifltiremiyorduk, zaten terminalin aras›yar›m saat. Bilet sat›flta kuyru¤a bile giri-yorduk. Mesai saatlerini afl›yorduk amabunu dikkate alm›yorduk.

fieflerin bütün banka kartlar›n›n flifre-lerini biliyordum, çünkü bizlere kifliselifllerini yapt›r›yorlard›. Bir keresinde bununlailgili sorun yaflad›k. Elim sabunlu cam siler-ken önündeki çay oca¤›ndan servis yapmamiçin iflimi b›rakt›r›p kendisine hizmet ettiri-yordu. Evlerinin faturalar›na kadar bizeyat›rt›yorlard›. Yemek yetmedi¤i zaman,freeshopa kadar gidip onlara yemek getiri-yorduk. Tuvalete bile kapatt›lar; ortal›ktagörünmememiz için herhalde. Arlan›yor-lard› herhalde bizden. Her ifllerini yapt›r›r-ken arlanm›yorlar ama bizi görmektenrahats›z oluyorlard›. Yönetim geldi¤indebizi kaybediyorlard›, ortal›kta olmam›zdanrahats›z oluyorlard›. “Gidin tuvalete, d›flar›-da bekleyin” diyorlard›.

Bir gün, yine böyle yönetim geliyordu,elimde bez tuvaletleri silerken, elimi y›ka-mama bile f›rsat vermeden çay koymam›istedi. Çaylar› koydum, sonra bana “Gitflimdi tuvalette bekle” dedi. Bu hep böyleydi.

…Ben de apron terminal iflçisiyim. THY’ye

1988’de girdim. Lise mezunuyum. 88’delise mezunu olmak iyi bir ö¤renim derece-siydi.

fiefler, müdürler yeme¤e gitmediklerindekumanyalar›n› ayaklar›na getirtiyorlard›.

GÜNDEM

THY yönetimi,iflçileri keyfi, hiçabart›s›z köle gibi,gece-gündüz veancak Güngören’debir merdiven alt›konfeksiyonatölyesinderastlanacak türdenkoflullardaçal›flt›rman›n vesonras›n›n hesab›n›nas›l verecektir?“Büyüme”kavramlar›n›niçinde bu durum nekadar “büyüktür”…

7

GÜNDEM

8

Böbrek hastas›y›m,biri çal›flm›yor. Herfleyi yapt›k, hal›lara

duvarlara kadarsildik.

18 y›l çal›flt›m, 3sene de önceden

toplam 21 senemiyakt›lar.

‹flimizi istiyoruz.Rahats›z oldu¤umu

bile bile iflime sonverdiler. Bu yafltan

sonra ne yapar›z,nerede gider çal›fl›r›z

bilmiyorum.Resmen sokakta

kald›k.

Para çekmek, yat›rmak, fatura ödemekgibi ifllerini bizlere yapt›r›yorlard›. Çay gö-tür getir zaten asli görevimiz olmufltu. Bi-zim yapt›¤›m›z ifller tafleron firmaya verildi-¤i için bize gerek kalmad›¤›n› söylediler.Bizi hiç de¤il daha gençken ç›karsalard›.O zaman gençtik, flimdi 40 yafl›nday›z.

…1988’de ifle girdim. Hava ya¤murlu,

karl› ya da çok s›cak oldu¤unda, “Kimgidecek yeme¤e bana kumanya getir”diyorlard›. Kofla kofla gider kumanyay›getirirsin, bu sefer de onu be¤enmezler,“Git bize d›flar›dan yemek al” derlerdi.Diyelim yeme¤i getirdik ama ketçapunuttuk, bu sefer git onu al gel. VIP’tetemizli¤i de biz yap›yorduk. Bir arkadafl›mpislikten hastalanarak 10 gün rapor almakzorunda kald›. Bu ifller tafleron firmayaverilmifl, art›k bize ihtiyaç kalmam›fl. Bizzaten ne ifl yap›yormufluz.

…Tafleronda çal›flanlar da ekmek paras›

için çal›fl›yor. Onlar›n yetiflemedi¤i yerebiz yetifliyorduk. Taflerondan sonra dahaçok yorulur olmufltuk. Yoklamalar,kontuvarlar, bir uçtan bir uca yürümek zor.Gece Türk kahveleriyle, çaylar›yla u¤rafl,yetmez ortada de¤irmen tafl› gibi gez.Emekli olmama sadece 20 ay vard›.

Eflim 12 y›ld›r kroner kalp hastas›. Hephastanelerdeyiz. O¤lumun ifli yok, k›z›mokulu daha yeni bitiriyor, onun sigortas›yok, keza öbür çocu¤um okuyor, ev desenkira. Yani asl›nda “öl” diyorlar. Benimelimden sosyal güvencemi al›p, sonradiyorlar ki, “Git yeflil kart için s›raya geç,yine devletten sa¤l›k yard›m› al.” Buncay›l çal›flt›ktan emek verdikten sonra flimdiben niçin böyle bir u¤rafla gireyim. H›rs›zl›kyapmad›m, yüz k›zart›c› bir suç ifllemedim.Nedir bu rezalet? Nedir bizim suçumuz?Eflim ilaçlar›n› kullanamazsa 6 ay sonraölecek. Açl›¤›, sefaleti bir kenara koyu-yorum yavan ekmek yenir ama ölüme çarebulamam. Eflimi yo¤un bak›mdan ç›kard›mburaya geldim, sinirlerim altüst.

…Böbrek hastas›y›m, biri çal›flm›yor. Her

fleyi yapt›k, hal›lara duvarlara kadar sildik.

18 y›l çal›flt›m, 3 sene de öncedentoplam 21 senemi yakt›lar.

‹flimizi istiyoruz. Rahats›z oldu¤umubile bile iflime son verdiler. Bu yafltan sonrane yapar›z, nerede gider çal›fl›r›z bilmi-yorum. Resmen sokakta kald›k.

…Bölümde 21 kifli çal›fl›yorduk. Baz›

arkadafllar›m›z› baflka bölümlere geçirdiler.Biz de lise mezunuyduk, bizleri de belkibaflka bir bölümde de¤erlendirebilirlerdi.

Biz cahilsek bizi yetifltirebilirlerdi. Bizoray› evimiz olarak bildik, iflyeri olarakde¤il.

…K›fl günü karda atletle çal›fl›r, bunlar›n

temizli¤ini yapard›k. fiimdi kötü mü olduk?Çay getir, kahve götür. Çelebinin asl› yok.1986’dan beri çal›fl›yorum. Amirlere flefleregünde 15-20 kez kumanya tafl›yoruz.

…‹fle girdik gireli böyle kötü muamele.

Bu bizim hayat›m›z oldu. Çünkü muhtac›zbiz bu paraya, çünkü çocuklar›m›z var, evgeçindiriyoruz, mesuliyetlerimiz var. fiim-diye kadar sendika duymam›flt›r bizimdertlerimizi, “Aman iflimizi yapal›m” diyebugüne kadar yuttuk. Demedik amademekte fayda varm›fl; sustuk yuttuk buhale geldik.

Sendikay› bilmiyorduk, zaten hiç vak-timiz olmad›, kol gücüyle de çal›flt›¤›m›ziçin çok yorgun oluyorduk. Haklar›m›znedir? Ne de¤ildir? fiimdiye kadar ö¤ren-medik, ö¤renemedik.

…Masajlar›n› bile yapt›k, bizim ise hiç

yorulmaya hakk›m›z olmad›. K›fl kurular›n›yapt›k, dü¤melerini diktik, tuvaletlereorkidlerine kadar götürdük. Orkidlerituvaletlere att›lar, elimle ç›kard›m, lekesikald›, “Benim midem bulan›yor sileceksinburay›” dedi.

Onun bulan›yor da benim bulanm›yormu? Ben insan de¤il miyim? 50 yafl›nday›m.“Bu paray› hak edeceksen bunlar› yapa-caks›n” diyorlard›. Kumanyay› be¤en-medikleri için bir günde üç kez yemektafl›d›¤›m› bilirim.

Esenbo¤a Havaliman›’nda çal›flan 10apron iflçisinin, emekliliklerine bir iki y›lgibi bir süre kala iflten ç›kar›lmalar›, THYve Teknik Afi. çal›flanlar›n›n tepkisineneden oldu.

Çal›flanlar 11 Ocak Perflembe günü,THY Genel Müdürlük binas› önündekitlesel bir eylem yaparak iflten ç›kar›l-malar› protesto etti. Teknik B Kap›s› önün-de toplanan bir di¤er grup da sloganlareflli¤inde E-5 üzerinden ilerleyerek GenelMüdürlü¤ün önündeki di¤er toplulu¤akat›ld›. Hava-‹fl Sendikas› Genel Baflkan›Atilay Ayçin, burada kitleye hitabenyapt›¤› konuflmada, tafleronlaflma tehdi-dine dikkat çekti. ‹flten atmalar›n tafle-ronlaflman›n sonucu oldu¤unu belirtenAyçin, THY yönetiminin insanlar›n ek-me¤iyle oynad›¤›n› söyledi. Ayçinsözlerini flöyle sürdürdü: “Hükümetindeste¤ini arkas›na alan bugünkü THYYönetimi, pervas›zca insanlar›n ekme¤i-ne sald›r›yor, insanlar› iflsiz b›rak›yor.Ankara’da 17-18 y›l bu flirkete hizmetvermifl arkadafllar›m›z, bugün bir ç›rp›dakap›n›n önüne konuyor. ‹nsanlar›n ek-me¤iyle oynamaktan utanm›yor musu-nuz? ‹flten atmalar, Türkiye’nin genelindeoldu¤u gibi THY’deki kadrolaflmahareketinin parças›d›r.”

As›l yan›t toplu sözleflmedeBu toplant›n›n sembolik oldu¤unu,

çal›flanlar›n as›l yan›t› toplu sözleflmesürecinde verece¤ini söyleyen Ayçin,birlik ve beraberlik içinde hareketedilece¤inden emin oldu¤unu belirtti.Ayçin, THY’nin dünya çap›nda markaoldu¤unu söyleyerek, bu duruma gelin-mesinde çal›flanlar›n pay›n›n büyükoldu¤unu hat›rlatt›. Star Aliance ‹ttifak›’nada de¤inen Ayçin, konuflmas›n› flöylesürdürdü: “THY kimin sayesinde markaoldu? Bugün Star Aliance neden bizi

GÜNDEM

THY çal›flanlar› iflten ç›karmalar› protesto etti

9Hava-‹fl Sendikas›Genel Baflkan›Atilay Ayçin,konuflmasındatafleronlaflmatehdidine dikkatçekti.

istiyor? THY’nin bir aya¤› Avrupa’da biraya¤› Ortado¤u’da, böyle bir pazar›neden kaç›rs›n? Ama geldiklerinde,‘benim bu kadar büyük bir filoya veinsana ihtiyac›m yok. Benim kendiçal›flan›m var, sen ancak eksik taraf›m›tamamlayacaks›n” diyecek.

Eski arkadafllar›m hat›rlar; Goldflygrubuna al›nacakt›k. Uyar›lar›m›z› dikkatealan o günkü THY yönetimi, o grubund›fl›na ç›karak bugün ayakta kalmay›baflard›. Yönetim personelin 1 de¤il5 flapka giymesini istiyor; yeri gele-cek uçacaks›n, yeri gelecek yer hiz-meti yapacaks›n, yeri gelecek bak›myapacaks›n, yeri gelecek bankodabilet satacaks›n.”

Konuflmas› s›kl›kla sloganlarlakesilen Ayçin, tüm çal›flanlar› birliktehareket etmeye, örgütlü olmaya ça-

¤›rd›. “Bizim gibi düflünme-yenlere sayg› duyuyoruz. Bü-tün farkl›klar›m›za ra¤menbir arada kardeflçe ve özgür-

ce ama adaletli ve eflit…”diyen Ayçin, konuflmas›n›geçti¤imiz y›llarda yafla-nan tafleron uygulama-lar›n› hat›rlatarak sürdür-dü. “O nedenle, bu dö-nemde girmifl bütün arka-

dafllar›m›za ça¤r› yap›yoruz.‹fl bulmak, afl bulmak için,bu yönetimin tasarrufuyla iflegirmifl olabilirsiniz. Siyasidüflünceniz ne olursa olsun,iflçi gibi düflünüp iflçi gibiduracaksan›z, hak ve ekmekkavgas›nda yan›m›zda ola-caks›n›z. Biz sizlerle birlik-teyiz. Gelin hep beraber bukavgay› sürdürelim. Bu yöne-tim, flirketi 3 kurufl kâra geçi-rece¤im diye insanlar› açl›¤amahkûm ederek, 500 kifliyiemekli etti. Bu flirkete girer-ken hepimiz emekli olmakkayd›yla girdik. Ben e¤er ge-cemi gündüzüme kat›p çal›-flarak, THY’yi sermayeninpaylaflamad›¤› marka haline

getirdiysem suç mu iflledim? fiimdi top-luca da atam›yorlar çünkü at›lan 350 kifliifle iade davalar›n› kazand›. Bu toplant›,‘söz bitti s›ra eylemde’ toplant›s›. Bundansonra bir tek kiflinin burnu kanad›¤›ndaherkes oldu¤u yerde toplanacak. Hava-yollar›nda ifl duracak bir tek uçak kalkma-yacak. ‘Teknik ayr›ld›’ diyorlar; iflte teknikburada. Bizi ay›rmaya kimsenin gücüyetmez, bundan sonra da ay›ramazlar.”

GÜNDEM

10

Siyasi düflünceniz neolursa olsun, ekmek

kavgasındabirlikteyiz.

British Airways (BA) ve Ulaflt›rma veGenel ‹flçiler Sendikas› (TGWU) ücretler,emeklilik düzenlemeleri ve hastal›k iznikonular›nda yaflanan anlaflmazl›k üzerine29 Ocak’ta bafllamas› planlanan greviniptal edildi¤ini aç›klad›lar.

TGWU, flirkette çal›flan 14 bin kabinmemurundan 11 binini temsil ediyor.Grev 30 ve 31 Ocak tarihlerinde gerçek-lefltirilecekti ve BA’n›n iç ve d›fl hatlardakiuçufllar›n›n bir ço¤unu etkileyecekti.

Havayolu flirketi yöneticileri ile sendi-ka yönetimi120 saatlik zorlu görüflmelerinard›ndan anlaflmaya vard›lar. Var›lananlaflmaya göre kabin memurlar› bu y›lyüzde 4,6 oran›nda ücret art›fl› eldeedecekler. Bu oran cari enflasyon oran›n›n0,2 puan üzerinde. Ancak var›lan anlaflmagere¤i geçen y›l› da kapsam› gerekenücret art›fl› için herhangi bir fark öden-meyecek ve yeni ücretler gelecek aydanitibaren geçerli olacak. 2008 ücret art›fl›ise enflasyon art›fl›na endekslendi.

Anlaflma çerçevesinde ücret cetvel-lerinde de de¤iflikli¤e gidilecek ve enbüyük uçak tiplerinde tak›m liderlerisay›s› dörtten üçe indirilecek. Sendikaayn› zamanda üyelerine BA’n›n emeklilikkarfl›l›l›klar› hesab›ndaki a盤› 2,1 milyar£’ne indirilme önerisini kabul etmelerinitavsiye etti ve flirket yönetiminin hastal›kizni politikas›n› bundan böyle adil birbiçimde uygulayaca¤›na söz vermesi üze-rine mevcut düzenlemenin de¤iflmedenkalmas›n› kabul etti.

Anlaflman›n imzalanmas›ndan önce

BA, Sal› ve Çarflamba (30-31 Ocak) günkü1.300 uçuflunu iptal etti ve flirket yönetimiyapt›¤› aç›klamada anlaflman›n imzalan-mas›n›n çok gecikmesi nedeniyle “onbinlerce” yolcunun ma¤duriyetinin önle-medi¤ini vurgulad›. BA, ‹cra Kurulu Bafl-kan› her fleye karfl›n anlaflman›n sa¤lanm›flolmas› nedeniyle duydu¤u mutlulu¤usaklamad› ve “TWGU ile görüflmele-rimizin grev tehdidini ortadan kald›ranbir anlaflma ile sonuçlanm›fl olmas›ndandolay› memnunuz,” dedi.

“TGWU genel sekreteri TonyWoodley sendikan›n yaflanan “talihsizanlaflmazl›k” nedeniyle özür diledi¤inisöyledi. Woodley sözlerinin devam›ndaTGWU’nun flirketler yak›n bir iflbirli¤isürdürme gayreti içinde olaca¤› belirterek,üyelerini imzalanan yeni anlaflmay› kabuletmeye ça¤›rd›. “fiirketin ve kabin memur-lar›n›n taze bir bafllang›ç yapmalar›n›nzaman›d›r. Masadaki sözleflmenin dahaiyi bir hale getirilmesi mümkün de¤il.Normale dönmenin zaman›d›r.

11

DÜNYADAN

Var›lan anlaflmayagöre, kabinmemurlar› bu y›lyüzde 4,6 oran›ndaücret art›fl› eldeedecekler. Bu orancari enflasyonoran›n›n 0,2 puanüzerinde.

British Airways grevin efli¤inden döndü

Maliye Bakanl›¤›’nca haz›rlanan,“Gelir Vergisi Kanunu’nda de¤ifliklik ya-p›lmas›na dair kanun tasar›s›” 20/11/2006tarihinde Baflbakan Recep Tayyip Erdo-¤an’›n imzas›yla TBMM Plan Bütçe Ko-misyonu’na gönderildi.

Hükümetin, Gelir Vergisi Kanunu’ndade¤ifliklik yaparak uçufl tazminatlar›n›vergilendirmeyi öngörmesi uçucular›ntepkisiyle karfl›laflt›.

31/12/1960 tarih ve 193 sa-y›l› Gelir Vergisi Kanunu’ndayap›lan yeni düzenleme; uçuflve dal›fl kapsam›nda yap›lacaködemelerin her ay itibariyle he-saplanan toplam bürüt ücretin%60’›n›n bundan böyle vergi-lendirilmesini, yani kesilmesiniöngörüyor.

Ücretlendirilen çal›flmala-r›n›n önemli bir k›sm›n› olufltu-ran uçufl tazminatlar›n›n %60gibi önemli bir k›sm›n›n vergiyetabi olmas›, uçucular›n toplamgelirlerinde reel olarak %30gibi bir kay›p yaratacak.

Bugüne kadar net olarak al›-nan ve herhangi bir kesintiye

tabi olmayan uçufl tazminatlar›n›n vergiyetabi tutularak t›rpanlanmas› bir IMFreçetesi olarak önümüzde dururken,uçucu personelin söz konusu uygulamayatepkisi net oldu.

Bu yeni durumun kendileri aç›s›ndanhiçbir flekilde kabul edilemece¤ini belir-ten uçucu personel, toplad›klar› 3000’eyak›n imzay›, 21 Aral›k 2006 günü TBMMmeclis bütçe komisyonunun ilettiler.

Bakanlar Kurulu’nca, Meclis BütçePlan Komisyonu’na gönderilen bu yeni

HABER YORUM

12

Uçufl tazminatlar›n›n vergilendirilmesi hak gasp›d›r

Vergilendirme, reelgelirde yüzde 30 kayıp

yaratacak.

düzenleme, kazan›lm›fl haklar›n tasfiye-sinden baflka bir anlama gelmiyor.

Siyasi iktidarlar›n bütçe aç›klar›n› ka-patmak için buldu¤u “çözüm”, uygulama-n›n muhataplar› taraf›ndan tepkiyle karfl›-lan›rken, uçucular böyle bir uygulamay›kabul edemeyeceklerini ifade ediyorlar.

THY, yolcu say›s›n› son iki y›lda%16.5, koltuk kapasitesini %26 büyütür-ken, personel bafl›na düflen yolcu say›s›n›da son iki y›l içinde %24 oran›nda art›rd›.(THY istatistikleri).

Yolcu, koltuk ve sefer say›s› artarken,personel bafl›na düflen ifl yükü de bunaparalel artt›.

Personel bafl›na düflen yolcu say›lar›,THY istatistiklerine sürekli artan grafiklerleiflaretlenir ve bu flirketin kârl›l›¤›n›n göster-gesi say›l›rken, söz konusu bütçe aç›klar›

neden bu kârl› iflletmelerin iflverenindende¤il de, fedakârl›k yapmak zorundaym›flgibi sunulan çal›flan›n ücretinden kesili-yor?

Yoksa bu istatistiklerin ifle yarad›¤›tek yer, THY’nin “halka arz” sürecinde,Mobius gibi yabanc› yat›r›mc›lara gözk›rpan “bak›n burada emek ne kadarucuz ve biz asl›nda bu yüzden ne kadarkârl› bir flirketiz” aç›klamalar› m›?

Her yaz sezonunda uçufl programla-r›n› aksatmak, uçufl emniyetini riske atmakpahas›na, personelden fedakârl›k bekle-mek bir yönetim anlay›fl› haline gelmiflkenyönetimin sosyal, özlük haklara ve çal›fl-ma koflullar›na iliflkin zorunluluklar›n›hep bir sonra ki bahara erteleme e¤ilimdeoldu¤unu görüyoruz.

Toplu sözleflme süreci bafl-lam›fl ve çal›flanlar haklar›n›isterken, siyasi iktidar›n GelirVergisi Kanunu’nda yap›lma-s›n› öngördü¤ü vergilendirme,çal›flanlar›n kazan›lm›fl hakla-r›na yönelik gasptan, hak ihla-linden baflka bir fley de¤ildir.

“Biz bu flartlarda uçmay›z”diyen çal›flanlar, y›llar›n mü-cadelesiyle al›nm›fl bu hak-lar›ndan vazgeçmeyecek-lerini, sadece bir hafta içindetoplad›klar› 3000’e yak›n im-zay› meclis bütçe komis-yonuna sunarak somutlad›lar.

13

HABER YORUM

Uçucu personel,toplad›klar› 3000’eyak›n imzay›, 21 Aral›k2006 günü TBMMmeclis bütçekomisyonununilettiler.

Hava-ifl Genel Baflkan› Atilay Ayçinve Genel Baflkan Yard›mc›s› Eylem Ateflgeçti¤imiz Kas›m ay›nda Anadolu gezi-sine ç›karak THY’nin iflyerleri bulunantaflra illerini ziyaret etti. ‹ç Anadolu, Ege,Akdeniz ve Do¤u Anadolu bölgelerindetoplam 13 ili ziyaret eden Hava-ifl yöneti-cileri bu bölgelerde çal›flanlar›n sorunla-r›n› dinleyerek, sendikan›n faaliyetleriyleilgili bilgi verdi.

Kimi bölgelerde iflyeri hekiminin bu-lundurulmamas›, artan ifl yükü, fazla me-sailerin ödenmemesi, ihlal edilen dinlen-me süreleri, sa¤l›kl› olmayan çal›flma ko-flullar› Anadolu’nun belli bafll› sorular›aras›nda yer al›yor. Buradan da anl›yoruzki sorunlar asl›nda yerel de¤il.

Bu tür ifl yeri sorunlar› yan›nda çal›flan-lar›n, temel ve belki de en be-lirleyici huzursuzluk kayna¤›ise; özellefltirme ve tafleron-laflma.

Hava-‹fl Sendikas›’n›n, geç-miflten bugüne ›srarla takipetti¤i konular›n bafl›nda yeralan tafleronlaflmayla ilgili hu-kuki ve yönetim düzeyindegiriflim ve politikalar› sürüyor.

“Özellikle Dalaman veBodrum üzerinde dillendirilenve bir k›sm›n›n taflerona devre-dilmesinden kaynaklanan çokciddi bir huzursuzluk var. Ana-dolu’da insanlar her sabah iflegelirken ‘acaba s›ra bu kez

kimde’ diye düflünüyor. Ancak çözümbirlikte hareket etmek” diyen Hava-‹flGenel Baflkan Yard›mc›s› Eylem Atefl’leAnadolu izlenimlerini konufltuk.

Anadolu’nun problemleri ‹stan-bul’dan farkl› m›? Sorunlar nerelerdeortaklafl›yor?

‹stanbul’la Urfa birbirine çok uzakbelki ama yaflanan sorunlar ortak. Perso-nel eksikli¤i bafll› bafl›na bir sorun. Çal›-flanlar a¤›rl›kl› olarak THY’nin personelineverdi¤i melbusatla ilgili rahats›zl›klar›n›dile getirdi. Koruyucu olma niteli¤indenuzak oldu¤unu söylediler. Art›k melbu-sattan muaf tutulan birimler var, özellikle‹stanbul muhasebe de, eskiden üniformagiydi¤i halde flimdi sivil giyinmek zorundaolan arkadafllar var.

Taflran›n sorunlar›ndan biri de, geçicikonaklama ad› alt›nda görev aralar›ndadinlenilen seyyar konaklama yerleri.Buralar asl›nda konaklamaya uygun yerlerde¤il. Is›t›lam›yor so¤utulam›yor. K›fl›nbuz gibi, yaz›n s›caktan durmak mümkünde¤il. Bu da iflçi sa¤l›¤› ve güvenli¤ininönemli konular›ndan biri. Kimi yerlerdetuvaletlerde sular›n akmad›¤›n görüyoruz.Bir de iflyeri ile yemekhane aras›nda kimiyerlerde, uzak mesafeler var.

Tüm bunlarda ek olarak prog-ramlamama sorunu var. Bunun d›fl›ndabaz› meydanlar›m›zda iflyeri hekimibulundurma zorunlulu¤una karfl›n, hekimyok.

HABER

14

Sorunlar ve çözüm ortak…

‹fl yerlerinde enbelirleyici huzursuzlukkayna¤›, özellefltirme

ve tafleronlaflma.

Ana

dolu

gez

isin

den

Hava-‹fl Genel Bakflan Yardımcısı Eylem Atefl

Fazla mesai ve bunlar›n ücretlerininzaman›nda ödenmemesi, hâla sorun.Sonra vekâletler... Senelerle ifadeedilebilecek zamanlarda bile flefliklere,müdürlüklere vekâlet eden yöneticilerhalen mevcut.

Sonra kimi yerlerde ticketler, verilenyemek bedelini karfl›lam›yor. Bununlaberaber hiç ticket uygulamas›na geçil-memifl yerler var, buralarda arkadafllaryemek sorunlar›n› kendileri çözmeyeçal›fl›yor.

Uçak bafl›na düflen personelde ciddibir yetersizlik oldu¤unu ise bir kez dahagördük.

Crew Consept uygulamas› yap›lanyerlerde, arkadafllar›n ciddi sorunlaryaflad›¤›n› gördük. Yapt›klar› iflle ilgiliyeterli e¤itim almad›klar›n› düflünenarkadafllar, geceleri uykular›n›n kaçt›¤›n›söyleyerek endifleli olduklar›n› dilegetirdiler.

‹fl güvenli¤i ve gelece¤i aç›s›ndanTHY çal›flanlar› için ciddi bir tehlikeoluflturan özellefltirme konusunda Ana-dolu’da çal›flanlar ne düflünüyor? K›save orta vadede oluflabilecek sonuçlar›n›nfark›ndalar m›?

5 sene önce THY personeline özel-lefltirme hayal gibi geliyordu. Herkes,THY’nin özellefltirilemeyece¤ini düflü-nüyordu. Bugün dönüp bakt›¤›n›zda, ayn›personel, “acaba yar›nda ifle gelebi-lecekmifliz?” duygusunu ve endiflesiniyafl›yor. Özellefltirmenin, ifl güvenceleriiçin nas›l ciddi bir tehdit oluflturdu¤unuinsanlar yeni yeni fark ediyorlar.

Hava-‹fl Sendikas› 89’dan beri özel-lefltirmenin karfl›s›nda durmufl, bununmücadelesini vermifl ender sendikalardanbiri. ‹fl güvencesi belirsizli¤inden kaynak-lanan korkunç derecede huzursuz vemutsuz bir THY personeli ile karfl›laflt›m.

Çok çal›flkan, çok özverili ço¤u zamanyemek aras›n› bile kullanmayan ve bir okadar da mutsuz bir personel var. Ya-r›n›ndan endifle eden insanlar›n huzurluolmas› beklenilemez zaten. Çok genç,umutsuz bir personel ile karfl› karfl›yay›z.

‹fl yeri sorunlar› her bölgede benzerflekillerde geliflir, tafleronlaflma ve

özellefltirme uygulamalar› çal›flanlar›nifl güvenli¤ini tehdit eder boyuttayaflan›rken, çözüm öneriniz nedir?

Çal›flanlar önce iflçi kimli¤inin fark›ndaolmal›. Çal›flanlar sermayenin dili, dinive ›rk› olmad›¤› gerçe¤ini görmeli veiçsellefltirmeli. Çal›flanlar s›n›f›n›n fark›ndaolup nerde durdu¤unu görmeli ve birliktehareket etmeyi becerebilmeliler. ‹flçilerin,kendi gerçeklerinin fark›na var›p sendi-kalar›na örgütlerine sar›lmaktan baflkabir yol yok.

Biz ne kadar büyük ve çok olursakkarfl›m›zdaki sorunlarda o kadar küçü-lecektir. Örgütsüz, sendikas›z, toplu söz-leflmesiz, esnek çal›flman›n dayat›ld›¤›bir grup insanla iflleri yürütmek iflvereninelbet ifline gelecektir.

Bu y›l THY için çok farkl› bir süreçolacak, Ocak itibariyle toplu ifl sözleflmesürecimiz bafllad› ve bu y›l iki ayr› sözlefl-me imzalanacak. Bundan sonra herkeskendisi için, ailesi ve gelece¤i için kolkola, birlikte durmak zorunda.

Sendika soyut bir kavram de¤il. Sen-dika amatör ve profesyonel yönetici veçal›flanlar›yla bir kurum, bu kurumuniçini dolduran onu anlaml› hale getirenise üyeler ve çal›flanlar.

Bizim buradaki fonksiyonumuz iseen büyü¤ünden en küçü¤üne kadar Hava-‹fl’in örgütlü oldu¤u her yerdeki THYçal›flanlar›na s›n›f bilincini anlatabilmek.Tüm üyelerimiz asl›nda birer Hava-‹fl.Biz üyemiz kadar güçlüyüz, zincirin enzay›f halkas› kadar güçlüyüz. Özelliklebu dönem zay›f olmak gibi zay›f kalmakgibi bir lüksümüz olamaz.

HABER

15

Çalıflanlar,özellefltirmenin iflgüvenceleri içinnasıl ciddi bir tehditoluflturdu¤unu yeniyeni fark ediyor.

Asgari Ücret Komisyonu, 2007y›l› için geçerli olacak asgari ücretmiktar›n› belirleyerek y›l›n ilk gün-lerinde ilan etti. Buna göre asgariücret, 2007'nin ilk 6 ay›nda yüzde6 zaml› olarak, 16 yafl›ndan büyük-ler için net 403,03 YTL, brüt 562.50YTL oldu. Çal›flma Bakan› MuratBaflesgio¤lu, asgari ücretin 2007Temmuz-Aral›k döneminde deyüzde 4’lük art›flla net 419,15 YTLolarak uygulanaca¤›n› aç›klad›.

2007 y›l› için belirlenen veasgari ücretlilerin tam bir y›l sonraalaca¤› maafllar› da flimdiden belir-lemifl olan bu ücret tespitinin ortayaç›kard›¤› rakamlar hakk›nda bir“azl›k-çokluk” tart›flmas› yürütmeksan›r›z mant›kl› olmayacak. Nite-kim Hükümet’i temsil eden Çal›fl-ma Bakan› da belirlenen miktar›n“gönüllerinden geçen” miktar

olmad›¤›n› söyleyerek eklemiflti: “Ama asgariücretin belirlenmesinde birçok parametrevar. Tüm bu parametreler harmanlanarak,ülke gerçekleri dikkate al›narak bu rakambelirlendi.”

Çal›flma Bakan›’n›n ve Hükümetin “gön-lünden geçen” miktar nedir bilinmez; amaHükümetin sermaye temsilcileriyle birliktedayatt›¤› dolay›s›yla “gönüllerinden kopan”diyebilece¤imiz miktar›n insanlar› yoksullukda de¤il, açl›k s›n›r›n›n alt›nda yaflamaya zor-lad›¤› çok aç›k. Bu konuda istatistiklerden,enflasyon oranlar›ndan, temel tüketim madde-leri ve temel harcama kalemlerinin olufltur-du¤u maliyetlerin hesaplanmas›ndan yard›mal›nabilir; ama bugünün Türkiye’sinde yafla-yan herhangi biri, bu rakamlar›n tan›kl›¤›naihtiyaç duymadan, 2007 asgari ücretinin biraçl›k, hatta “hiçlik” ücreti oldu¤unu bilmek-tedir.

Çal›flanlar›n enflasyonu hep daha fazlad›rPeki herkesin malumu olan bu güdüklük,

nas›l oluyor da, “ah gönlümüz el vermiyorama…” gibi küçük m›z›klanmalar eflli¤indeçal›flanlara dayat›labiliyor.

Çal›flma Bakan›, 2007 y›l› için enflasyon“hedefinin” yüzde 4 oldu¤unu ve “Bu de¤er-lerle k›yasland›¤›nda asgari ücrete, enflasyo-

nun 6 puan üzerinde art›fl yap›ld›¤›n›” söylü-yor. Önce temel bir mant›k hatas›na dikkatçekmek gerekir: Yüzde 4’lük enflasyon, ger-çekleflmifl, reel bir rakam de¤il, -bakan›n dasöyledi¤i gibi- bir “hedef”, bir “temenni”dir.Oysa belirlenen asgari ücret, bir hedef olmak-tan ç›km›fl ve milyonlarca çal›flan›n y›l sonunakadar alaca¤› ücretin reel ifadesi haline gel-mifltir. Enflasyonda hedeflerin tutaca¤›na ilifl-kin hiçbir nesnel kan›t olmad›¤› gibi, asgariücretlinin ony›llara dayanan “düflük ücret”ma¤duriyeti de gözetilmemifltir. Üstelikhat›rlatmakta yarar var ki Türkiye ‹statistikKurumu (TÜ‹K) taraf›ndan belirlenen enflas-yon oranlar›, bir emekçi ailesi için kaç›n›lmazolan temel tüketim maddelerinin fiyatlar›ndakiart›fl üzerinden de¤il, çok daha yayg›n kalem-lerin oluflturdu¤u bir sepetten derlenmektedir.Bu nedenle sonucu yan›lt›c›d›r ve gerçekteçal›flan kesimlerin maruz kald›¤› enflasyonoran› daima ilan edilen enflasyonun üzerin-dedir. Birleflik Metal ‹fl sendikas›n›n bukonuyla ilgili, sonuçlar›n› geçti¤imiz y›l›nsonunda Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nasunulan bir araflt›rma, asgari ücretlinin geçims›n›rlar›n›n, enflasyon verilerinin yüzde 12üzerinde gerçekleflti¤ini ortaya koyuyor.

Bir iflçinin sadece kendisi için geçinmesigereken en alt düzeyi gösteren asgari geçimhaddi verileri, enflasyon rakamlar›n›nyan›lt›c›l›¤›na karfl›n ücretlilerin reel gelirininh›zla gerilemekte oldu¤unu gösteriyor. Ayn›araflt›rmaya göre 2006 itibariyle asgari ücretinson iki y›ll›k erimesi yüzde 14 oran›nda.

Hükümet ve iflverenlerin çal›flanlara lay›kgördü¤ü, dayatt›¤› ücretlerin hali ortada,bunlar›n “iyi mi kötü mü” olduklar›na dairtart›fl›lacak bir fley yok. Merkezi olarakbelirlenen asgari ücretteki art›fl oran›, topluifl sözleflmeleri sürecinde iflveren kesimitaraf›ndan kullan›lacak ve istismar edilecekkadar küçük gerçekleflti. Belirlenen trajikomikrakam, geriye kalanlar›n “buna da flükür”demesi için kullan›lmamal›d›r. Çal›flanlar›n,asgari ücretlilere dayat›lan bu komik oranlarkarfl›s›ndaki cevab› daha ileriye giden toplusözleflmeler imzalamak olmal›. 1994 ve 2001krizlerinin yükünü omuzlayan emekçiler,hükümet ve iflverenlerin insaf›na terk edilmiflart›fllar yerine; reel kay›plar›n giderilmesiniesas alan art›fllar için mücadele etmeli.

HABER YORUM

16

Asgari ücrete asgari zam

Asgari ücret, birhedef olmaktan

ç›km›fl vemilyonlarca

çal›flan›n y›l sonunakadar alaca¤›

ücretin reel ifadesihaline gelmifltir.

Asgari ücretlininony›llara dayanan

“düflük ücret”ma¤duriyeti de

gözetilmemifltir.

Foto¤raf: Özcan Yaman

Meslek eti¤i mi, “kulluk” mu?

GÜNCEL

Disiplini rütbelerle,hitaplarlasa¤lamaya çal›flankat› askeri mant›k,havac›l›¤›n inisiyatifgerektiren bilinciyleher zamançeliflmifltir.

17“Ayd›nlanma”, insano¤lunun dinîdogmalardan, sorgulayan akl›n ve biliminöncülü¤ünde kurtulup, kulluktan bireyedönüflmesinden çok sonra Anadolu’yageldi. Cumhuriyet’le birlikte sürdürülendevrimlere karfl› direnifller ço¤unlukladin çerçevesinde ortaya ç›ksa da, bazende toplumda yayg›n “kulluk” anlay›fl›yeni küçük “padiflahlar” yarataraksürdürdü kendisini. Saltanat kald›r›ld›ama yeni küçük saltanatç›klar türedi.Asl›nda onlar› var eden toplumdaki bu“kul olma” hastal›¤›yd›.

Her kurumda “kulluk” ve kullar›n varetti¤i “padiflahl›k”, “paflal›k” farkl› biçim-lerde sürüyor. “Kul” deyince akla tanr›n›nkulu gelirken, flimdi “kula kulluk” yapma-ya dönüflmüfl durumda.

Fukara Bektaflî, Osmanl› zaman›ndasaray›n etraf›nda aylakl›k ederken herkesyerlere yatm›fl birden. “Ne oluyor” derkenonu da birisi ensesinden tutup secdeyegetirmifl. “Halife Sultan geçiyor densiz,”diye de eklemifl. Daha sonra yine birdenherkes yerlere yat›nca, bu kez deneyimkazanm›fl olan Bektaflî, hemen yereyatm›fl, ama bakm›fl ki baflka birigeçmekte ve bu adam padiflah de¤il.Yan›ndakilere sormufl: “Geçen kap›kulu

reisidir. O padiflah›n kap›kuludur, ogeçerken de sayg›yla secdeye geleceksin,”cevab›n› al›nca Bektaflî gökyüzüne baka-rak “Utan utan, bir padiflah›n kuluna bakbir de senin kuluna bak” diye sitem etmifl.

Deyimler de öylece yerleflmifl yafla-m›m›za. Örne¤in “emir kulu”, kullukyapan› mazur gösterecek bir s›fat olmufl.Oysa orduda bile kesin itaat vard›r amakulluk yoktur. Atatürk “Bilgi ve tecrü-besiyle k›talar› peflinden sürükleyen kiflikomutand›r,” diyor. Bilgiyi, beceriyi,tecrübeyi rütbenin önüne getiriyor. Mus-tafa Kemal’e daha askeri ö¤rencilik y›lla-r›nda muhalif gazete ç›kartt›ran fley kul-lu¤u reddeden kiflili¤idir. Düflünen, sor-gulayan bir nesil yarat›rken böyle subaylarda yetifltirmeye çal›fl›yordu Cumhuri-yetimiz. “Emir kuluyuz” sözü gönüllükullar›n mazereti olam›yor art›k…

Disiplini rütbelerle, hitaplarla sa¤la-maya çal›flan kat› askeri mant›k, havac›-l›¤›n inisiyatif gerektiren bilinciyle herzaman çeliflmifltir. Havac›l›kla bu mant›-¤›n kar›flt›r›ld›¤› ve bilinçli bir iflbirli¤inin,inisiyatifin yerini kat› iliflkilerin ald›¤›yerde kaza riskleri artm›flt›r. (Bunun yak›naskeri ve sivil havac›l›k tarihimizde birçokörne¤i vard›r.)

Havac›l›kta disiplin akl›n önderli¤inde,

Bahadır AltanKaptan PilotUçufl ‹flletme Temsilcisibahadiraltan@yahoo.com

GÜNCEL

18

Personel bu para ilemeslek eti¤i aras›na

s›k›flt›r›lmaktad›r.Bat›da akl› bafl›ndahiçbir uçucu y›ll›kortalama 700 saatigeçmezken bizlerineden 1000 saatin

üzerinde uçurmayaçal›fl›yorlar?

tecrübelerle yaz›lm›fl kurallarla sa¤lan›r.Bu kurallar› yöneticiler ihlal ederse oradane disiplinden, ne de havac›l›ktan sözedilebilir.

Bu yaz flirketimize kural d›fl› planlananve gerçeklefltirilen uçufllardan dolay›SHGM (Sivil Havc›l›k Genel Müdürlü¤ü)taraf›ndan yüklü para cezalar› verildi¤inihepimiz biliyoruz. A¤ustos ay›nda kurald›fl›, limit d›fl› uçuflu kabul eden bir arka-dafl›m›n kendini savunmas› aynen flöyley-di: “Ayl›k limiti doldurmama ra¤men,beni ordudan da komutan›m olan çokba¤l› oldu¤um a¤abeyim arad› ve ricaetti, ona hay›r diyemezdim.” Dikkatederseniz “zorlama” yok, sadece “teklif”var. Arkadafl›m bunu söylerken neredeyseövünüyordu! Sadece asker kökenli de¤il,“sivil” arkadafllar da ayn› tutum yayg›n.Sivil kökenli yöneticilerimiz bu konudaöncülü¤ü kapt›rm›yor –kapt›rmak nekelime bafl› çekiyorlar- maflallah! ‹flflapkada de¤il flapkan›n alt›ndaki kafadakuflkusuz. “Yönetim olarak kimseyi kurald›fl› uçufllara zorlam›yoruz” demek debir yöneticiyi sorumluluktan kurtarmaz.

Bu derecede birilerine “ba¤l›l›k” ilkbak›flta insana ne kadar cazip geliyor de-¤il mi? Özellikle askerlikte bu fedakarl›kinsanlara idealleri için gözünü k›rpmadanher fleyi yapt›racak bir özveri sa¤lar veorada bu gerçekten gereklidir.

Ama kar›flt›r›lan temel bir fley var ki,THY sivil bir fi‹RKET, askeri bir birlikde¤il. Bu flirkette de tamamen ticari birfaaliyet söz konusu. Fazladan yap›lanuçufla ayl›k 110 saat limiti geçse de flirket

ciddi bir fazla uçufl paras› ödemektedir.Adeta personel bu para ile meslek eti¤iaras›na s›k›flt›r›lmaktad›r. “Vatan millet”edebiyat› da, %53’ü devletten kopar›lm›fl,onun da ço¤unu yabanc›lar›n sat›n ald›¤›flirketimizde “tamamen duygusal !”nedenlerle yap›lan çal›flmalara pek denkdüflmemektedir.

Bat›da akl› bafl›nda hiçbir uçucu y›ll›kortalama 700 saati geçmezken bizlerineden 1000 saatin üzerinde uçurmayaçal›fl›yorlar? De¤il y›ll›k plan, haftal›k,ayl›k limitleri bile hesaplamadan, günükurtarma mant›¤›yla yaz aylar›nda bizi16 saat çal›flt›ran bir “planlama”, y›l sonugelip çat›nca bu kez y›ll›k limitleri hiçesayacakt› kuflkusuz. Kimseye “bask›”yapmadan, sadece kurallara ayk›r› uçufl-lar› “teklif” ettiler bu kez de!

Size bu teklifi yapan “komutan” de¤il,“iflveren vekilidir”. Siz de “emir kulu”de¤il eme¤ini ücret karfl›l›¤›nda iflverenesunan ve ona para kazand›ran bir iflçisinizkuflkusuz. Size bu “teklifi” yapan yöneticimeslektafl›n›za stres ve kozmik radyasyon-la ba¤lant›l› olarak flu sorular› sorman›zgerekmez mi?

• Kaç kaptan bypas ameliyatl›, kaç›n›ndamarlar›nda “stand” tak›l›?

• Kaç kabin amiri kanser tedavisigörüyor?

• Son iki y›lda kaç uçucu beyin kana-mas› geçirdi?

• Bu y›l kanserden kaç kaptan›m›z›kaybettik?

‹flveren vekili acaba bu sorular›n ceva-b›n› hat›rl›yor mu, bunlar›n istatistiklerini

GÜNCEL

19

Sorgulayan birak›ldan uzak,mutlak itaati vekal›plaras›k›flt›r›lm›flhiyerarfliyi“disiplin” diyeyutturmayaçal›flanlar, ancak veancak kendi küçükpadiflahl›klar›n›koruyorlar.

tutuyor mu?Bu sorular› ona sormuyorsan›z, bafll›k-

ta sözünü etti¤im kulluk devreye giriyordemektir. Bu koflullarda teklifin ad›, olsaolsa son günlerin moda deyimiyle “ahlak-s›z teklif” olur.

Bu yaz yaflanan ve hâlâ da sürmekteolan tempoda uçmalar› halinde, ifle yenibafllayan genç arkadafllar›m›z acaba 60’l›yafllar›n› görebilecekler mi?

Emekli olduktan k›sa süre sonra2006’n›n son günlerinde kansere yenikdüflen sevgili A¤abeyimiz, Kaptan AzmiGÜROL’u burada sayg›yla an›yorum.O¤lu Kaptan Tufan GÜROL’a ve ailesinesab›rlar diliyorum.

Bu yaz› yaz›ld›¤›nda yine günlük limit-leri zorlayan bir “planlama” ile 13 saat45 dakikal›k bir görevin son baca¤›ndabeyin kanamas› geçiren arkadafl›m›zÖmür Günay henüz aram›zdayd›. Bu pa-ragraf› bask›dan hemen önce ekliyorum.Ailesine ve arkadafllar›na sab›rlar diliyo-rum.

Disiplini esas buralarda aramay›ncaflekilcili¤e, hitaplara döker otoriter anlay›fl.Pilotlar›n birbirine “a¤bi” diye hitab›ndabile sak›nca görür. Kurald›fl› uçuflu redde-den genç pilotlar›n makam odalar›nda“kibarca kulaklar› çekilir” ya da en zorpartnerler onlara denk gelmeye bafllarnedense!

Bu ve benzeri tav›rlar birçok nitelikligenç pilotumuzu flirket d›fl›na, hatta yurtd›fl›na iten tav›rlar olmufltur. Yine ayn›nedenlerle onlar› izlemeyi düflünen gençarkadafllar›m›z var maalesef. Bu genç,

yetenekli meslektafllar›m›z› ülkemizinpilota onca gereksinimi oldu¤u bir za-manda yurtd›fl›na yabanc› flirketlere kaç›-ran bu tav›rlara sessiz kal›namaz.

Liderlik, yöneticilik, kaptanl›k rütbey-le, flekilcilikle olmuyor. Havac›l›kta tecrü-be, bilgi ve kurallar öne ç›k›yor. Bilinçli,sorgulayan bir iflbirli¤ini flart kofluyorCRM. Kokpit içinde sinerji ancak böylesa¤lan›yor. Kazalar ancak böyle önle-niyor.

Sorgulayan bir ak›ldan uzak, mutlakitaati ve kal›plara s›k›flt›r›lm›fl hiyerarfliyi“disiplin” diye yutturmaya çal›flanlar, an-cak ve ancak kendi küçük padiflahl›klar›n›koruyorlar. Bu anlay›fl çal›flanlar› sürügibi itaatkar, yanl›fllara sesini ç›karmayan,itiraz edip hakk›n› aramayan kap› kul-lar›na dönüfltürür. Yaflanan kazalarda builkel anlay›fl›n izleri var. Bunu da ancakça¤dafl yöneticiler, kaptanlar de¤il, yaln›z-ca “padiflahç›klar” ister.

Sivil havac›l›kta da tecrübeye vebilgiye dayal› bilinçli iflbirli¤i ve disiplingeliflerek sürecektir. Havac›lar teknolojideça¤›n en önünde giden bir h›za sahipken,iliflkilerde “kullu¤a” raz› olamazlar. Nesnede¤il, hakk›n› hukukunu koruyan öznelerolacaklard›r.

Böylece havac›l›¤›n “Hipokrat yemini-ni” yaz›p onun etraf›nda meslek eti¤inioluflturmak bizlerden sonra gelecek nesil-lere b›rakaca¤›m›z en de¤erli miras ola-cakt›r.

Emniyetli, huzurlu bir uçufl y›l› ve ba-flar›l› bir toplu sözleflme dönemi dile-¤iyle…

Söz konusu yasa,hükümetsözcülerinin dilegetirdi¤i gibigerçekten bir“reform” mudur?

SOSYAL GÜVENL‹K

1 Ocak 2007’de yürürlü¤e girmesiöngörülen Sosyal Güvenlik ve GenelSa¤l›k Sigortas› Yasas›, Anayasa Mahke-mesi’nin yasan›n baz› maddelerini iptaletmesi nedeniyle 1 Haziran 2007’ye erte-lendi. Öte yandan, Çal›flma ve SosyalGüvenlik Bakanl›¤›’ndan yap›lan aç›kla-mada, “yasada yeni düzenlemelerin yap›-laca¤› do¤ald›r. Hükümetin reformlarlailgili karal›l›¤› aynen devam etmektedir”denildi.

Söz konusu yasa, hükümet sözcüle-rinin dile getirdi¤i gibi gerçekten bir“reform” mudur? “Yeniden yap›land›rma,yeniden kurarak iyilefltirme” anlam›nagelen “reform” sözcü¤ünün, bu yasa de¤i-flikli¤i ile ilgisi nas›l kurulmufltur? Milyon-larca çal›flan aç›s›ndan yeni yasa gerçek-ten bir reform mudur? Çal›flan tüm kesim-leri ve onlar›n bakmakla yükümlü olduk-lar› ailelerini ba¤layan bu yasa, gerçektenmuhatab› olan bu genifl kitlelerin ihtiyaçve beklentilerine ne kadar yan›t vermek-tedir?

Bu ve benzer sorular› Maltepe Üniver-sitesi ‹ktisat Bölümü Ö¤retim Görevlisive Radikal gazetesi yazar› Atilla Özsever

ile konufltuk. Çal›flanlar taraf›ndan, Milli-yet gazetesinde uzun y›llar boyunca haz›r-lad›¤› “Emek ve ‹nsan” isimli köflesiyletan›nan Özsever, yeni yasan›n, AKP’ninde¤il, Dünya Bankas›’n›n projesi oldu¤u-nu söylerken, “yasayla, sosyal devletinküçültülmesi hedeflenmifltir” diyor.

Sosyal Güvenlik ve Genel Sa¤l›k Si-gortas› Yasas› hangi temel yaklafl›m›nsonucudur? Bu düzenlemeyi, hükümetinyapt›¤› gibi “reform” olarak tan›mlamakmümkün mü?

“Sosyal güvenlik reformu” denilenyasa AKP’nin de¤il, Dünya Bankas›’n›nprojesidir. Sosyal güvenlikle ilgili ilk taslak2004 y›l›nda Çal›flma Bakanl›¤› bünyesin-de oluflturuldu ve bu tasla¤›n girifl bölü-münde Dünya Bankas› uzmanlar›na te-flekkür vard›.

1989’da, yani Sovyetler Birli¤i’nin çö-küflünden sonra dünyada “Yeni DünyaDüzeni” ad› alt›nda bir neo-liberal sald›r›söz konusu oldu ve asl›nda bu neo-liberalsald›r›n›n üç temel hedefi vard›.

Biri eme¤e yönelikti: Eme¤in k›demtazminat›, iflsizlik sigortas› gibi bir tak›mkazan›lm›fl haklar›n›n giderek azalt›lmas›

Gazeteci-akademisyen Atilla Özsever:

Sosyal güvenlikte ‘tek çat›’çal›flanlar›n yoksullu¤unu eflitliyor

21Söylefli: Pınar ErolHava-‹fl Dıfl ‹liflkiler Uzmanıpinarerol@havais.org.tr

Özlem ErgunHava-‹fl Basın Yayın Uzmanıozlemergun@havais.org.tr

ve giderek ciddi hak kayb›na u¤rat›lmas›.‹kinci sald›r› oda¤› sosyal devletti.

Dolay›s›yla sosyal devlet kazan›mlar›n›ngiderek geriletilmesi ve küçültülmesiniiçeriyordu.

Üçüncü sald›r› noktas› ise, ulusal dev-lete yönelikti. Ulusal devlet tasfiye edi-lerek, sermayenin çok daha ak›flkan halegetirilmesini sa¤lamay› amaçl›yordu.

Bu sebeple sosyal güvenlik reformudenen olay› kendi bafl›na ve salt Türki-ye’ye özgü bir olay olarak alg›lamamakgerekir. Geliflmifl ülkelerde dahi sosyalgüvenlik harcamalar›n›n azalt›lmas› vesosyal devletin de mümkün oldu¤u kadars›n›rland›r›lmas› yönünde giriflimler görü-yoruz. Tabi ki bizim gibi ülkelerde, çokdaha kapsaml› flekilde, sosyal devletinküçültülmesi, sosyal güvenli¤in daralt›l-mas› mant›¤› ile hareket ediliyor.

Bu anlamda bizdeki ilk uygulama1999 y›l›nda ç›kar›lan yasad›r. Asl›ndabuna “sosyal güvenlik reformu” de¤il,“sosyal güvenli¤e karfl› reform” demekdaha do¤ru olacak.

O yasada emeklilik yafl›n› 58-60’a,prim ödeme gün say›s›n› 5000 günden7000’e ç›kard›lar. Ayl›k ba¤lama oran›n›% 85’lerden % 60’lara düflürdüler. Emekliayl›¤›n› son 5 y›l›n prime esas kazançoran› belirlerken, tüm çal›flma süresinindikkate al›nmas› gündeme geldi. Buyasayla sosyal güvenli¤e ilk darbe vu-ruldu.

Yeni yasayla emeklili¤in koflullar›nas›l belirleniyor? Yafl s›n›r› ve ödenmesizorunlu primler ülkemizin ekonomik,toplumsal koflullar›na ve çal›flma flartla-r›na ne kadar uygun?

Emeklilik yafl›n›n daha fazla yükseltil-mesinin bir önemi yok, zaten yafl 60’aç›kar›l›yordu. Yeni yasada, 2048’den iti-baren kademeli olarak emeklilik yafl›n›n

kad›n ve erkek için 65 olmas› öngörü-lüyor. Burada önemli olan, 7000 olanprim ödeme gününün 9000 güne ç›ka-r›lmas›. Bu çok kritik bir durum. ‹flsizli¤in,ifle girifl ç›k›fllar›n, iflten ç›karmalar›n yay-g›nlaflt›¤› bir ortamda, bir iflçinin özelsektörde 25 y›l› geçirmesi ve prim ödeme-si çok zor. Burada amaç mümkün oldu¤ukadar emeklili¤i daha ileri tarihlere atmak.

‹flçilerin güzel bir slogan› var: “Dün-yada prim, ahrette maafl!”

Yasan›n di¤er özelliklerine bakarsak;1999’daki a¤›rl›kl› olarak SSK’l›lar›n hak-lar›n› daraltmaya yönelik bir yasayd›. Fa-kat 2006’da ortaya konan yasada memur-lar, Ba¤-Kur’lular ve SSK’l›lar için en altdüzeyde eflitlik sa¤lanmas› amac› güdül-dü. Üç sosyal güvenlik kurumunu tekçat› alt›nda birlefltirerek; tavanda de¤iltabanda eflitlik sa¤lad›lar. Yoksulluktaeflitlik sa¤lamak amac›yla böyle birgiriflimde bulunuldu.

Az önce küreselleflme ve yeni dünyadüzeninden bahsettiniz. Do¤rudan konu-muz de¤ilmifl gibi görünse de sosyal gü-venlik yasa tasar›s›n› konuflurken görüyo-ruz ki, asl›nda bu yasan›n temel dayana¤›küreselleflme. Küreselleflmeyi siz nas›ltan›ml›yorsunuz? Küreselleflme dedi¤imizkavram biz çal›flanlar›n hayatlar›na nas›lyans›yor?

Küreselleflme, sermayenin ak›flkanl›-¤›n› ve dünya üzerindeki dolafl›m›n› sa¤-lamay› amaçl›yor. Bu anlamdaki engel-lerin bertaraf edilmesini, sermayenin ülke-ler aras›ndaki dolafl›m›n›n esnek hale ge-tirilmesini ve kurals›zlaflt›rmay› içeriyor.Sermayenin, “Ben Almanya’da kâr edemi-yorum, ücretler yüksek, o zaman fabrika-m› al›r Çin’e giderim” diyebilmesi gibisermayenin önündeki engelleri ortadankald›rmaya yönelik bir dayatmad›r küre-selleflme. Yani sermayenin örgütlenme-

22

SOSYAL GÜVENL‹K

‹flçilerin güzel birslogan› var:

“Dünyada prim,ahrette maafl!”

Üç sosyal güvenlikkurumunu tek çat›

alt›nda birlefltirerek;tavanda de¤il

tabanda eflitliksa¤lad›lar.

Yoksullukta eflitliksa¤lamak amac›ylaböyle bir giriflimde

bulunuldu.

23

SOSYAL GÜVENL‹K

sidir. fiu anda ortaya konan küreselleflmetan›m›n›n esas çerçevesi, sermayenindünya çap›nda egemenli¤ini sa¤lamas›d›r.

Yeni yasa tasar›s›n›n, 1999’da ç›kart›-lan yasadan bir fark› sadece SSK’y› kapsa-mamas›. Di¤er bir fark› da hükümetinsa¤l›kta dönüflüm ad› alt›nda çok iddial›biçimde ortaya koydu¤u yeni düzenle-meler. Sa¤l›k alan›nda yeni yasa nelergetiriyor?

‹lk defa bir Genel Sa¤l›k Sigortas› uy-gulamas› bafll›yor. SSK, Ba¤-Kur ve EmekliSand›¤›’na ba¤l› kiflilerin, bundan sonrahizmet sat›n almas› gündeme geliyor.Daha önce SSK hastaneleri vard›, SSK’n›nkendi ilaç fabrikalar› vard› ve buradanhizmet al›yorlard›. ‹laç fabrikas› kapat›ld›,SSK hastaneleri Sa¤l›kBakanl›¤›’na devredil-di ve zaman içinde debunlar›n ‹l Özel ‹dare-si’ne devredilmesi veözellefltirilmesi gün-deme gelecek. GenelSa¤l›k Sigortas› uygu-lamas›yla sa¤l›¤›n sa-t›n al›nan bir hizmethaline gelmesi ve gi-derek özellefltirilmesiamaçlan›yor.

Bir teminat paketisöz konusu. “Ancakflu flu hastal›klarlailgili tedavin mümkünolabilir; e¤er teminatpaketini aflan bir ta-k›m durumlar söz ko-nusuysa o zaman ekstradan prim ödemekzorundas›n, ancak tan›mlanm›fl hastal›k-larla ilgili hizmet verilebilir” deniyor.

Böylelikle sa¤l›kta da emeklilikte deözel sigortalar›n önü aç›lmak isteniyor.fiu anda bireysel emeklili¤in do¤rudanmevcut yasayla ba¤lant›s› yok. ‹flverenkesimi, bu tarz yasalarda bireysel emekli-lik aya¤›n›n olmas›n› istiyor. Zaman içeri-sinde emeklili¤in, Pinochet fiilisinde uygu-land›¤› gibi, paras› olan›n yararlanaca¤›bir hizmet olmas› öngörülüyor. Paras›olmayan ancak yoksulluk düzeyindeemekli maafl›na sahip olurken, paras›olanlar prim yat›rmak suretiyle bireyselemeklilikten yararlanm›fl olacaklar.

Bunun sa¤l›ktaki uygulamas› da flöyle.

Diyelim siz devlet ve SSK hastanelerindenyararlanam›yorsunuz; o zaman özel has-tanelere gidebilirsiniz ancak masraflar›n%50’sini siz ödemek durumundas›n›z.Bu flekildeki uygulamayla özel hastane-lerin devlet taraf›ndan finanse edilmesigündeme geliyor.

Dünya Bankas›’n›n projesi de zatenböyle bir fley. E¤er bir emekli maafl› verile-cekse bunun minimum, yani açl›ktanölmeyecek kadar olmas›, onun d›fl›ndakiflilerin paralar›yla bireysel emekliliktenyararlanmalar›, sa¤l›kta ise yine paras›olan›n sa¤l›k hizmetlerinden yararlan-mas›... Esas itibariyle felsefe bu.

AKP hükümeti, “herkes özel hastane-lerden yararlanacak” diyor; ama öbür ta-raftan devlet hizmet sat›n al›yor ve özel

sektör kurulufllar›naborçlan›yor. SSK has-taneleri kamu hasta-neleri olarak kalm›flve onlara gerçektenyat›r›m yap›lm›fl ol-sayd›, d›flar›dan hiz-met sat›n almaya ge-rek kalmayacakt› vesa¤l›k harcamalar› dabu kadar yüksek ol-mayacakt›. “Düflükmaliyetle daha az sa¤-l›k harcamas›” iddias›ile geldiler ama kendiiddialar›n› da çürüt-tüler; çünkü sa¤l›kharcamalar› giderekart›yor.

Anayasa Mahkemesi’nin eflitlikçi ol-mayan kimi maddeleri iptal gerekçesi veyasan›n yürürlük tarihinin ertelenmesikonular›nda neler söyleyeceksiniz?

Anayasa Mahkemesi, aral›k ay›n›n so-nuna do¤ru iptal karar› verdi ve yasa ile“özellikle kamu çal›flanlar›n›n flimdiyekadar kazan›lm›fl haklar›n›n kayb› sözkonusudur” de¤erlendirmesini yapt›.

Özellikle memur emeklileri aç›s›ndan,emekli maafllar›nda çok ciddi bir kay›psöz konusu.

Anayasa Mahkemesi dedi ki, “Kamuçal›flanlar› Anayasan›n 128. maddesinegöre özgün koflullar› olan bir statüyesahiptir ve onlarla ilgili hak kay›plar›n›gündeme getirecek bir düzenlemeye

Genel Sa¤l›kSigortas›uygulamas›ylasa¤l›¤›n sat›n al›nanbir hizmet halinegelmesi ve gidereközellefltirilmesiamaçlan›yor.Bir teminat paketisöz konusu.“Ancaktan›mlanm›flhastal›klarla ilgilihizmet verilebilir”deniyor.

gidemezsiniz.”Böyle bir yorum yapt›, ama di¤er ça-

l›flanlar›n hak kay›plar›yla ilgili bir fleysöylemedi. Sa¤l›k hakk› herkesin en temelhakk›, dolay›s›yla sa¤l›k hakk› aç›s›ndaniflçi, memur, Ba¤- Kur’lu diyerek ay›rt et-memesi laz›m. Ama ne yaz›k ki orada dabir ayr›m söz konusu oldu.

18 yas›ndan küçük, 45 yafl›ndan bü-yük sigortal›lar›n difl protez giderlerinin% 50’sini kendilerinin, 18-45 yafl ara-s›ndakilerin ise tamam›n› sigortalar›nödemesi laz›m. Anayasa Mahkemesi bu-nu memurlar yönünden iptal etti. ‹flçilerinhak kayb›n› ise kabul etti.

Bu durum karfl›s›nda sendikalar›ntavr› ne olmal›?

Anayasa Mahkemesi karar›nda bir deflöyle diyor: “Yapt›klar› iflin özelli¤i nede-niyle ayn› kurallara ba¤l› tutulmayanlariçin de koflut düzenlemeler getirerek eko-nomik ve mali haklar yönünden eflitliksa¤lanabilir.” Yani Anayasa Mahkemesibir anlamda kap›y› aç›k b›rak›yor. Ana-yasa Mahkemesi’nin dedi¤ini tercümeedecek olursak, yasama organ›na diyorki, “Ben her ne kadar memurlarla ilgilihak kay›plar›na karfl› ç›k›yor, iflçiler veBa¤-Kur’lularla ilgili bir fley demiyorsamda; farkl› statüde olmalar›na ra¤men onlar›da ekonomik haklar yönünden memur-larla ayn› statüye getirebilirsiniz; bunaitiraz›m yok.” Baflvurular memurlar hak-k›nda oldu¤u için Anayasa Mahkemeside, kendisine yap›lan baflvuruya görede¤erlendirmede bulunuyor. AnayasaMahkemesi’nin karar›n› pozitif yorum-layacak olursak, “Yoksullukta de¤il, dahaüst düzeyde de bir eflitlik sa¤layabilirsiniz”diyor.

Cumhurbaflkan› ve CHP’nin itiraz›n-

da, iflçilerin durumunu düzenleyenmaddelere itirazlar yok mu?

Var, ama a¤›rl›kl› olarak memurlar›konu edinmifller. Mahkemeler kendilerineyap›lan baflvurularla ilgili hareket ederler.Onun için belki önümüzdeki dönemdesendikalar›n ve Emek Platformu’nun mah-kemenin karar›n› böyle de¤erlendirerekbir ç›k›fl bulmas› gerek.

Önemli olan ve yasada eksik olan flu;“finansman a盤› var, kara delik var”deniyor. Bunlar tamamen neo-liberalmant›¤›n ortaya koydu¤u kavramlar. Bat›ülkelerine bakt›¤›m›zda sosyal güvenli¤eçok ciddi bir devlet katk›s› söz konusudur.Bu devlet katk›s› Avrupa Birli¤i ülke-lerinde GSMH’nin % 25’i düzeyindedir.Bizde ise üç sosyal güvenlik kurumuna2005 itibariyle 23 milyar YTL’lik katk›söz konusudur. Bunu GSMH içindekipal› % 4.8’dir. Biz bunu kara delik olarakifade ediyoruz. Sendikalar›n sadece itirazetmesi de¤il, alternatif politikalar da ge-lifltirmesi laz›m. Devlet katk›s› önermelerigerekir. Milli gelir içindeki bu oran sonderece düflüktür.

403 milyon liral›k asgari ücretten vergial›n›yor ama 200 milyar liral›k hazinebonosundan, devlet tahvilinden vergial›nm›yor. Devlet bu paray› nereden bula-cak deniyor. O zaman devlet sermayekesimini vergilendirsin. Kurumlar vergisi% 8-10 gibi oranlarla çok afla¤›lara düflü-rüldü, istisnalar tan›nd›. Mevcut hükümetsermaye kesimini vergilendirmiyor,otobüse, do¤algaza dolayl› vergi getiriyor.Dolayl› vergi toplam vergi gelirinin %70’ini teflkil ediyor ve hatta geçti. HiçbirBat› ülkesinde olmad›¤› kadar dolayl›vergi art›fl› var. Sermayeden al›namayanvergi halka yans›t›l›yor.

Sendikalar›n hak kay›plar›n› ortayakoyup, alternatif önerilerini ortaya

koymas› gerekir.Hükümetin flöyle bir

uyan›kl›¤› söz konusu: Yasa-n›n mevcut iflçileri ilgilen-dirmedi¤ini söylüyor. Ancaksosyal güvenlik kuflaktan ku-fla¤a bir dayan›flma gerek-tirir. Bizler çocuklar›m›z›,torunlar›m›z› kollamakdurumunday›z.

SOSYAL GÜVENL‹K

Hiçbir Bat›ülkesinde olmad›¤›kadar dolayl› vergi

art›fl› var.Sermayeden

al›namayan vergihalka yans›t›l›yor.

Ancak sosyalgüvenlik kuflaktan

kufla¤a birdayan›flma

gerektirir. Bizlerçocuklar›m›z›,torunlar›m›z›

kollamakdurumunday›z.

24

Toplu ifl sözleflmesinin “ifl sa¤l›¤›iflçi güvenli¤i” bafll›kl› 51. maddesigere¤i, Hava-‹fl Sendikas› ve THYYönetimi taraf›ndan oluflturulan kurul,16 Aral›k 2006 tarihinde, çal›flanlar›niflyeri sorunlar›yla ilgili olarak topland›.

Engelli personelin sorunlar›, Ankarayeni terminalin su sorunu, kargo bina-s›ndaki içme suyunun mikroplu ç›kma-s›, Ankara personelinin yemek sorunu,kargo ve yer iflletme yemekhanesi,geçici görevli personele verilecek ye-mek, yemek hizmetinin kalitesi toplant›gündemini oluflturan bafll›klard›.

Engelli Personelin Sorunlar›Servislerle ilgili olarak, engelli per-

sonelin talepleri de¤erlendirilerek baz›güzergahlarda ayarlamalar yap›ld›.

B kap›s›na gelifllerde, engel perso-nelin aktarma yapmas› yerine servisarac›n›n engelli personelin çal›flt›¤›birime gitmesi sa¤land›.

Ça¤r› merkezinde çal›flan engellipersonelin karfl›laflt›klar› problemleriçözmek üzere keflif çal›flmas› yap›larak,yeme¤in masalara servis edilmesi sa¤-land›.

Ankara yeni terminalin su sorunuAnkara’da yeni aç›lan terminalin su

sorunu çözümlendi.

Kargo binas›ndaki içme suyuKullan›lan suyun ayl›k bakteriolojik,

3 ayl›k kimyasal analiz neticeleri takipedilmifl bu analizler sonucunda hiçbiraksakl›k görülmedi.

Ankara personelinin yemek sorunuBu sorunu çözümü için, personeli

yar›m saatte bir yemekhaneye götürecekring seferi konuldu.

Kargo yemekhanesiMevcut yemekhanenin bir üst kattaki

genifl mahale tafl›nmas› için proje vekeflif çal›flmalar›nda son aflamaya gelin-mifl y›lbafl›ndan önce ifle bafllanmas›planland›. Yemekhane mart ay›ndakullanma aç›labilecek.

Yer iflletme yemekhanesiYer iflletme yemekhanesinin eski

CIP salonuna tafl›nmas› ile ilgili ihaleyap›ld›, mart ay›nda kullan›ma aç›lacak.

Geçici personele verilecek 1 ö¤ünyemek

Bu konuda çal›flmalar devam etmek-te.

Yemek hizmetinin kalitesiVerilen yemek hizmetinde hijyen

kurallar›na uygun, doyurucu ve sa¤l›kl›yemek temini hedeflenmektedir. Enk›sa zamanda salata barlar› ve yemekmönüsü de¤ifltirilerek yemekhaneningenel görüntüsünde de yenilikler yap›-lacak.

‹stanbul iç hatlar bilet satıfl ofisi fizikikoflullarının yetersizli¤i ve çalıflanlardayarattı¤ı sa¤lık sorunları toplantıda dilegetirilen konulardan biriydi.

Bir sonraki toplant›, 20 fiubat’tagerçeklefltirilecek.

25

HABER

Engelli personelin sorunları kısmen çözüldü

Servislerle ilgiliolarak, engellipersonelin talepleride¤erlendirilerekbaz› güzergahlardaayarlamalar yap›ld›.B kap›s›nagelifllerde, aktarmayapmak yerine,servis aracınınengelli personelinçalıfltı¤ı birimegitmesi sa¤landı.

So¤uk bir k›fl akflam› otobüs bek-liyorsunuz. Hay›r gelmeyecek. Saat geceyar›s›n› bulmufl ve durakta sizden baflkakimse olmad›¤› için, otobüs de yok.Çünkü, toplu ulafl›m art›k özel! Ulafl›m›nyo¤un oldu¤u, insanlar›n evlerine kofl-mak için otobüslere dolufltu¤u akflamsaatleri geride kald›¤› için, h›nca h›nçdolu yolcular› tafl›yan otobüsler çoktanduraklar›na çekilmifl…

...Çok da uzak

olmayan olmayanbir gelecekte, art›ks›radanlaflacak ak-flam serüvenle-rinden birisi ola-cak bu “keha-net”!..

Politikac›l›¤›meslek olarak gö-ren bir cemaatin,imrenli vurgularla,bay›la bay›la yine-ledi¤i “özellefl-tirme”nin prati¤edökülmesiyle bir-likte, akflam dostziyaretine gideninsanlar›n dönüfl-leri “serüven”e,kabus”a dönüfle-cek. Bu kabusuyaflamaktan korkan insanlar, evlerindenç›kmaktan vazgeçip, kendilerini evlerinehapsedecek. Gece sinemalar›, art›k lükssay›ld›¤› için hofl bir nostaljiye dönüflerekunutulacak. Coflkulu müzik dinletileri,yerini dijital ev müzi¤ine b›rakacak.Sosyal olmakla ö¤ünen bir toplumuniliflkileri yeni bir boyuta düflecek.

...Özellikle ‹stanbullular, flehirlerinde

toplu ulafl›m›n özellefltirilmesine dairmizansenin “tatbikat”lar›na, oldukça

trajik örneklerle tan›k oluyor epeyidir.Kar ya¤d›¤› gün ifllerine gitmeye çal›flaninsanlar, kar alt›nda titreyerek, otobüsbeklemek zorunda kal›yor. Çünkü,“özellefltirilen” hatlarda çal›flan otobüslerkarl› günlerde yola ç›km›yor. Hava k›flolmasa bile, akflam›n sakin saatlerinde“mazot paras›n› kurtarmad›¤›” gerek-çesiyle kontakt kapat›yor. “Özel HalkOtobüsleri”, halk de¤il, kâr için yolaç›k›yor. Gerekli bak›m yap›lmad›¤› içinar›zalan›p yollarda kalan otobüsler trafi¤i

t›k›yor, yolcular›n›sefil ediyor. Dahakarl› seferleri yaka-lamak amac›yla,sefer programla-r›n›n d›fl›na ç›k›pulafl›m düzeninidalgaland›rarak,trafik ak›fl›n› bo-zuyor. Daha fazlayolcu kapabilmekhesab›yla h›z›n›yavafllatan “özelotobüs”ler trafikak›fl›n› engelliyor,ifllerine yetiflmeyeçal›flan yolcular›n›geciktiriyor.

...‹flte, havayol-

lar›n›n özellefl-tirilmesi, benzeri trajedilerin daha dayak›c› versiyonlar›n›, hava ulafl›m›na dabulaflt›racak.

“Kâr etmedi¤i” gerekçesiyle iptaledilen seferler ile h›zl› ulafl›m hakk› or-tadan kalkarak, S›vas’tan Ankara’dakiya da ‹stanbul’daki hastaneye ulaflmayaçal›flan zaman muhtac› hastalar, uzunve yorucu bir karayolu cefas›na kat-lanmak zorunda kalacak. Ulusal hava-yolunun insani misyon olarak yüksün-meden gerçeklefltirdi¤i, acil kan ya da

ÖZELLEfiT‹RME

26

Özellefltirme ve baz› “özel fley”ler...

“Özellefltirilen”hatlarda çal›flan

otobüsler karl›günlerde yola

ç›km›yor. Hava k›flolmasa bile,

akflam›n sakinsaatlerinde “mazot

paras›n›kurtarmad›¤›”

gerekçesiyle kontaktkapat›yor. “Özel

Halk Otobüsleri”,halk de¤il, kâr için

yola ç›k›yor.

Ertan AydınKarikatürist

Ertan Aydın

ilaç nakilleri “kârl› olmad›¤›” gerek-çesiyle ask›ya al›nacak. “Hiç kimseninitiraz hakk› olmaks›z›n, kapitalizminkural› kâr etmektir ve hiçkimse kapitalistbir giriflimi kârl› olmayan bir iflletme-cili¤e; zarar etmeye zorlayamaz!”

...Modern devlet kavram›, toplumun

modern gereksinimlerini sa¤lamakt›r.Bu organizasyon s›ras›ndaki tüm aksak-l›klar› ortadan kald›rmakt›r. Gerekirse“müdahale” hakk› sakl› olarak. Sosya-lizm olgusu da, iflte kapitalistleflen dev-letin türetti¤i ihtiyaç açl›¤›n› gidermekiçin do¤du. Kapitalist tüketim dayat-mas›yla, açl›k tüketimine bo¤ulan ço-¤unluklar, Avrupa devlet modellerini,devletleflmeye hatta do¤rudan devletçi,sosyalist; komünist modellere zorlad›.Devletçileflmeyen devletler ise, baflta‹skandinavya tipinde oldu¤u gibi, sosyalhaklar konusunda duyarl›, sosyal devletmodellerine dönüfltü.

...Ülkemizde, devletin ekonomiye

taraf, hatta ekonomik bir güç olmas›n›ntemel nedeni de, bu devletçileflen devletmodeline adapte olma giriflimidir.‹htiyaçlar› aç b›rak›lm›fl bir toplumuorganize etmek ile yükümlü bir devletyap›s›, ülkenin ihtiyaçlar›n› sa¤lamakiçin tüm hizmetleri tekeline alm›fl,teoride kalm›fl olsa da hakça eflit birhizmet hedefiyle, misyonunu uygu-lamaya niyetlenmifltir. Makus talihli birülkeyi demir a¤larla örmenin s›rr›, ifltebudur!

...Asgari ücretin, açl›k s›n›r›n›n alt›nda

oldu¤u bir ülkede, insanlar›n resmenaçl›ktan ölmemesinin s›rr›, hala devlethizmetiyle, devletin, ya da devletin yerelmodelleri olan belediyelerin art›k inkaredilen tanzim sat›fl ma¤azalar›yla düflükkârl›, besin arz›d›r. ‹flsizli¤in bunca ç›l-g›nlaflt›¤› bir ülkede, insanlar›n iflsizliktenç›ld›r›p sokaklara dökülmemesinin

nedeni, ifl bulmak için pahal› olmayanulafl›m hizmetine sahip olduklar›n›bilmelerinin rahatl›¤›d›r. Bu ülkede,bebek ölümü istatistiklerinin Cibuti ileyar›flmamas›n›n nedeni, devletin SütEndüstrisi Kurumu; SEK’inin bebeklereucuz pastörize süt sa¤lam›fl olmas›d›r.Bu ülkede, proteinsizlik nedenli has-tal›klar›n salg›na dönüflmemesinin teknedeni, devletin Et ve Bal›k Kurumu’nunucuz ve sa¤l›kl› et ürünleri sunmufl-lu¤udur.

...Devletin topluma hizmet etmesi,

toplumunun gereksinimlerini sa¤lamas›,s›kça rivayet edildi¤i gibi “fliflmanlam›flbir devletin gereksiz ve hantal birhizmeti” de¤il, devletin varl›k nedenidir.

...Türk Hava Yollar›’n›n kurulufl amac›

ve varl›k nedeni de, h›zl› ve yaflamsalulafl›m yöntemi olan sivil hava ulafl›m›n›,devlet kurulufluna yak›fl›r bir ciddiyetle,aksaks›z olarak gerçeklefltirmektir.Yollar›n kardan kapand›¤› bir k›fl günüHakkari’deki bir yak›n›n›n cenazesineyetiflmek isteyen bir Ankaral›, Türk HavaYollar›’na güvenmek zorundad›r.Kars’taki bir yak›n›n› ziyarete gitmekisteyen ‹zmirli felçli hasta, Türk HavaYollar›’na güvenmek zorundad›r.Van’daki hasta, Istanbul’daki ameliyat›nayetiflebilmek için Türk Hava Yollar›’nagüvenmek zorundad›r. Diyarbak›r’dakihastanede, ‹zmir’den gelecek kan›bekleyen hasta Türk Hava Yollar›’nagüvenmek zorundad›r. ‹zmir EgeÜniversitesi’nden kendisine gelecekböbre¤i bekleyen, Adanal› bir hasta TürkHava Yollar›’na güvenmek zorundad›r.Türk Hava Yollar› da, bu güvene lay›kolmakla yükümlüdür. Gerekirse kârdantaviz vererek, ama toplumun hizmetihtiyac›n› sa¤lamak!

...Baz› insani fleyler, özellefltirmeden

daha özeldir..

27

ÖZELLEfiT‹RME

Yollar›n kardankapand›¤› bir k›flgünü Hakkari’dekibir yak›n›n›ncenazesine yetiflmekisteyen bir Ankaral›,Türk HavaYollar›’nagüvenmekzorundad›r.Kars’taki biryak›n›n› ziyaretegitmek isteyen‹zmirli felçli hasta,Türk HavaYollar›’nagüvenmekzorundad›r.Baz› insani fleyler,özellefltirmedendaha özeldir..

Kaptan Pilot Faruk Say›l›r:

THY’nin 70 Y›ll›k Haf›zas› Silinmifltir

GÜNCEL

28

“E¤er ülkene hizmetetmek istiyorsan

muhakkak gizli yap,çünkü ne yapar edersana engel olurlar.”

diyen Say›l›r’la 25y›ll›k mesleki

deneyimlerindensüzdüklerini

konufltuk.

Faruk Say›l›r, 25 y›ld›r THY’de çal›flanTürk Hava Kuvvetleri kökenli bir kaptanpilot. 15 y›ld›r Hava-ifl Sendikas›’nda iflyeritemsilcisi olarak görev yapan Say›l›r, amatörolarak bafllad›¤› mesle¤ine, y›llara veyaflanan pek çok zorlu¤a ra¤men tutkuylaba¤l›. Faruk Say›l›r, ifline gösterdi¤i sorum-luluk duygusunu, bilinçli bir çal›flan ve du-yarl› yurttafl yan›yla birlefltirdi¤inde ortayaçarp›c› ve dikkate de¤er gözlemler ç›k›yor.

“E¤er ülkene hizmet etmek istiyorsanmuhakkak gizli yap, çünkü ne yapar edersana engel olurlar” diyen Say›l›r’la 25 y›ll›kmesleki deneyimlerinden süzdüklerinikonufltuk.

THY’nin yönetim politikalar›, büyüme,uçufl güvenli¤i, personel eksikli¤i, StarAliance ve özellefltirme gibi özellikle sony›llarda gündem olmufl konular› içeridenbirinden; tüm bu uygulamalar›n muhatab›ve tan›¤› olmufl emektar bir pilottan dinledik.

“Biz en büyü¤üz, hep ve sürekli büyü-yoruz” türünden yönetim aç›klamalar›, gaze-telerin sütunlar›n› süsleye dursun, Say›l›r,“Sorun tam da burada zaten” diyor ve

soruyor: “Her de¤iflikli¤in her büyümeningerekli ve yararl› ve oldu¤unu söyleyebilirmiyiz?”

Hemen her kesim taraf›ndan ulusalbayrak tafl›y›c›m›z oldu¤u söylene gelenTHY’nin bugünkü durumunu nas›l de¤er-lendiriyorsunuz?

Türkiye’nin benimsedi¤i ekonomik vesosyal politikalar, sosyal devlet ilkesininterk edilmesi ve özellefltirme politikalar›bize THY’nin art›k ulusal bir flirketimiz ol-mad›¤›n› kan›tl›yor. Bu sürecin 12 Eylül’densonra dayat›lan IMF kaynakl› topal libera-lizasyon politikalar› ile bafllad›¤›n› söyle-yebiliriz. Ama bugünkü iktidar ve onunatad›¤› THY yönetimi, bu süreci gerçektenh›zland›rm›fl ve neredeyse o kaç›n›lmazsona ulaflt›rmak üzeredir.

THY’nin yeni yönetimi ile birlikte buhavayolunda “büyük de¤iflimlerin veat›l›mlar›n yap›ld›¤›na” dair söylemler var,bunlar gerçek de¤il mi? Yani THY’ninyönetimi hakk›nda kuflkular m› var?

Söylefli: Özlem ErgunHava-‹fl Basın Yayın Uzmanıozlemergun@havais.org.tr

GÜNCEL

29

Kuflkusuz çok büyükat›l›mlar ve büyümehamleleri var. Sorunda buradabelirginlefliyor zaten,her de¤iflikli¤ingerekli ve yararl›oldu¤unu söylemekmümkün mü?6 ay gibi k›sa birsürede bütünkadrolar› tasviyeedeceksiniz, hiçkimseden yard›malmadan bu iflibilmeyenlerleoluflturdu¤unuzacemi kadrolarlabaflar›l› bir yönetimsergileyeceksiniz,olur mu böyle fley?

Kuflkusuz çok büyük at›l›mlar ve büyümehamleleri var. Sorun da burada belirgin-lefliyor zaten, her de¤iflikli¤in gerekli veyararl› oldu¤unu söylemek mümkün mü?THY’nin yönetilmesi hakk›nda hiçbir kuflkuyok her fley ortada. fiimdi size soruyorum;siz y›llar›n deneyim ve birikimine sahip kos-koca bir havayolunun yönetimine geleceksi-niz, 6 ay gibi k›sa bir sürede bütün kadrolar›tasfiye edeceksiniz, hiç kimseden yard›malmadan bu ifli bilmeyenlerle oluflturdu¤u-nuz acemi kadrolarla baflar›l› bir yönetimsergileyeceksiniz; olur mu böyle fley?THY’nin 70 y›ll›k haf›zas› silinmifltir ve bu-nun ac› sonuçlar› toplumun tümü taraf›ndanpaylafl›lm›flt›r ve maalesef paylafl›lmayadevam edecektir.

Peki, THY’deki uçak al›mlar› ve yeniuçufl hatlar›n›n aç›lmas› konusunda nedüflünüyorsunuz? “Büyüme” her zamangeliflme olarak de¤erlendirilebilir mi?

Çok do¤ru söylüyorsunuz, bu bir bü-yümedir ve hiç bir zarar› yoktur.Evet yokturama her fleyin bir ölçüsü ve zamanlamas›vard›r. ‹lk olarak flunu belirtmek gerekir,yat›r›m yapan herkes bilir ki bir ifl yerindeçok k›sa sürede bu kadar büyük orandabüyüme olmaz. Bu oran havac›l›k sektö-ründe % 30’u geçmemelidir. Aksi takdirdealt yap› eksikli¤iniz bafl›n›za büyük dertleraçar, havac›l›kta altyap› haz›rl›¤›, özellikleuçufl personeli konusunda epey zaman al›r,istimi arkadan gelen uygulamalar geri dönül-mez y›k›mlara yol açar. Geç kal›nan önlem-lerle telafl içinde oradan oraya kofluflturmakzorunda kal›rs›n›z ki, telafl içinde yap›lma-mas› gereken ifllerin bafl›nda havac›l›k gelir.

‹kinci olarak yeni hat aç›m›na de¤inirsek,bunun da ölçüsünün kârl›l›k oldu¤u herkestaraf›ndan bilinir. Kârl›l›¤›n gerçekleflme-sindeki en büyük pay duygusall›k ve politikbask›lardan uzak bilimsel bir pazararaflt›rmas› ve bunu gerçeklefltirecek pro-fesyonel kadrolardad›r. Üzüntüyle tan›koluyoruz ki, bu konudaki örnekler pek iyide¤il. THY’nin en önemli birimi ticaret genelmüdür yard›mc›l›¤› halen yerine oturmuflde¤il, en son 4. atama yap›lm›flt› son durumubilemiyorum.

“Havayolu” tan›m› yapmak gerekse…Bir havac›l›k flirketine “‹Y‹ B‹R HAVA-

YOLU” dedirten iki unsur vard›r, birincisi

uçufl emniyeti ve ikincisi de gerçeklefltirebil-di¤i iyi bir tarife. Bu iki unsur bir aradade¤ilse ne yapsan›z, ne kadar söz versenizde sizi dikkate almazlar.

Uçufl emniyeti çok pahal› bir unsurdur,dolay›s›yla ifli yapan insanlar›n e¤itimleri,çal›flma koflullar›, yaflam flekilleri, sa¤l›k du-rumlar› ve moral-motivasyonlar›, direkt ola-rak operasyonu etkiler. Bu faktörlerin dikkateal›nmad›¤› ya da fazla önemsenmedi¤i du-rumlarda oluflabilecek kötü olaylar, o hava-yolunu çok zor durumlara düflürür. Böyledurumlarda gerek ticari itibar›n, dolay›s›ylayolcu kayb›n›n ve bunun yan›nda sigortamaliyetlerinin getirece¤i yükler her havayo-lunun alt›ndan kalkabilece¤i fleyler de¤ildir.Tarife güvenilirli¤i ise o havayolunun sayg›n-l›¤› ve ticari baflar›s›d›r. Bu bak›mdan hayalpeflinde koflmaktansa kapasitenize göredavranmak daha rasyonel ve gerçekçiolacakt›r. THY, bu iki konuda ders alacakkadar deneyime sahiptir.

Siz böyle söylüyorsunuz ancak, gerekbas›nda, gerekse THY’nin Sky Life isimlidergisinde; tafl›nan yolcu say›s›n›n artmas›n-dan gelinen noktadaki karl›l›¤a, yeni he-deflerden, dünyada ilk olufllara, kalite birin-cili¤inden zaman›nda kalk›fl birincili¤inekadar çok iddial› söylemler var, bu konulariçin ne dersiniz?

Bu durum gerçekten de çok ilginç, THYyönetimi, özellikle say›n genel müdür, çokiyi niyetli ve samimi görünüyor. Ancak kufl-kusuz bu yetmiyor, söyledi¤iniz konularçok önemli ve çok ciddi, öyle akl›m›za hergelen ve bize söylenen her fleye inanma-mam›z gerekiyor. Ayr›ca bas›na söyledi¤i-miz her fley bizi sorumluluk alt›na sokuyor,bu bak›mdan a¤z›m›zdan ç›kanlar› iyi tart-mam›z gerekiyor. “Türkiye’de kimseye he-sap sorulmuyor nas›lsa” mant›¤›, rakiple-rimiz karfl›s›nda zor duruma düflmemiziönlemez. Bu arada, havac›l›k deneyimimizinaz olmas› nedeniyle olacak herhalde, herkonuda konuflup bol vaat verme esnas›ndaflirketimize ait gizli bilgileri de aç›kl›yoruzbuna dikkat etmemiz gerekiyor.

Yolcu say›m›z ve uçufl hatlar›m›z›n artt›¤›do¤rudur ama kârl›l›k için gösterge bunlarde¤il (load factor) yük faktöründeki art›flt›r,o de¤erler pek öyle görünmüyor. Ayr›caözellikle ilgili personelin acemili¤i ve konu-nun iyi bilinmemesi nedeniyle THY’nin

2004 ve 2005 y›llar›ndaki (FIM) tehirlerdenkaynaklanan ba¤lant›l› uçufllar› kaç›ranyolcular›n bilet ve otel masraflar› yüzündenzararlar› ortadad›r. Yeni aç›lan uçufl hatla-r›n›n pazarlama hesaplar› iyi yap›lmam›flt›r.THY, 2006 y›l›nda tarihinin tehir rekorlar›n›k›rarken, nas›l olur da “zaman›nda kalk›fltabirinciyiz” der anlamak mümkün de¤il.Kalite birincili¤imize gelince, asl›nda buhepimizin arzusu ve çabas› ama bununde¤erlendirmesini hizmet verdiklerimizinyapmas› gerekiyor. Ama ilk yapan› bizoldu¤umuz hiçbir uygulama yok mu diyesoracak olursan›z ona cevab›m evet. Neyapt›k? Hiç bir havayolunun akl›na gelme-yen bir flekilde yo¤un yaz sezonu gelmeden,“hostesler günde yaln›zca 2 saat uçuyor,ilave personele gerek yok” dedik ve ondansonra s›k›fl›p uçaklar›n hostes yoklu¤u nede-niyle yerde kald›¤›n› görünce tam sezonunortas›nda 960 tane hostes aday› al›pyetifltirmeye çal›flt›k.

Baflta uçucular olmak üzere, THYpersonelinin çal›flma koflullar› ne durumda?Bu konuda baflta ulusal ve uluslararas› mev-zuatlara ve çal›flanlar›n çal›flma koflullar›n›belirleyen toplu sözleflmesine uyuluyormu?

Konu ya da sorun, hem evrensel hemde, iflçi-iflveren iliflkisi ba¤lam›nda tarihsel.Çal›flma koflullar›n›n uygunsuzlu¤u derkenbenim anlad›¤›m fludur: Nerede çal›fl›rsakçal›flal›m, ne ifl yaparsak yapal›m sonuç

“insan”d›r; yani yaflam e¤er birproje ve insan da bu projeninmerkezinde ise sonuçlar insanmutlulu¤u içindir. Ancak bugüngörünen o mu dur? Hadi diyelimki bu görüfl çok ütopiktir ve gü-nümüzün borç ekonomisi anla-y›fl› hepimizi ifl kaybetme korku-su ile kural d›fl› çal›flmadan tutunda ölünceye kadar çal›flma zo-runlulu¤una itiyor. Peki öyle miçal›fl›lmal›; hay›r çünkü bizimiflkolumuzun bir özelli¤i var.Çal›flanlar olarak bizler, buçal›flma koflullar›n› kabul etsekdahi yöneticilerin buna engelolmalar› gerekir. Nedir bununsebebi? UÇUfi EMN‹YET‹ yani‹NSAN CANI. Bunun ötesindebir sürü konuyu da arkas›na ekle-

yebilirsiniz: sigorta maliyetleri, kötü imaj,yolcu kayb›, itibar kayb› vs. vs.

Bu konu havac›l›¤›n ilk y›llar›nda yeterikadar tart›fl›lm›fl ve uluslararas› kurallarlabir yaz›l› metne ba¤lanm›flt›r. Ancak geliflendurumlar ve de¤iflen koflullara göre üzer-lerinde düzeltmeler yap›lmaktad›r ve bun-dan sonra da yap›lmaya devam edecektir,fakat bu düzeltmeler hiç bir zaman çal›flanaleyhine olmam›flt›r ve bundan sonra dasadece iyilefltirme olacakt›r. Ancak bizimgibi ülkelerde baz› flark kurnaz› havayoluyöneticisi ç›k›p mevcut kurallar› ulusalotoritenin de bilgisizli¤i ve safl›¤›ndanyararlanarak ihlal etmeyi bir yöneticilikbaflar›s› olarak görmekteler, ama onlar›n dafoyas› çok yak›nda ç›kacakt›r. Büyükhavayolu olmak bu de¤ildir. Dünyan›n pilothavayolu olan Singapore ve Emirates Ha-vayollar›n›n ve di¤er birçok majör havayo-lunun hava t›bb› ve çal›flanlar›n bu sektör-deki sa¤l›k sorunlar› konular›na nas›l e¤ildik-lerinden haberi olmayanlar, sadece boflvaatlerle dolu sabah kahvalt›s› verirler. Buda Airline kültürü olmayanlar için son de-rece do¤ald›r. Kozmik radyasyon, ray-tuberadyasyon, iklim fark›, biyolojik ritim, saatfark›, evden ayr› kalma sorunu, egzotik böl-ge sendromu, yiyecek seçimi ve uyku prob-lemleri gibi daha onlarca sorun varken yal-n›zca çal›flanlar›n ald›¤› ücreti konuflanlar,karfl›lar›nda yine çal›flanlar› ve onlar›n ör-gütlü olduklar› sendikay› bulacaklard›r.

Özellikle 80 sonras› h›z kazanan özel-lefltirme politikalar›n›n ulusal havayolumuzaetkileri konusunda ne düflüyorsunuz?THY’deki özellefltirmenin sonuçlar›n› nas›löngörüyorsunuz?

Türkiye’nin en ücra köflesindeki bu iflleuzaktan yak›ndan ilgisi olmayan bir yurt-tafl›m›z›n bile beynine iflleyecek kadar önemverildi bu özellefltirme konusuna. Allahaflükür bugün özellefltirmenin faydalar›konusunda herkes hemfikir! Ama anlafl›l›rgibi de¤il önlerinde hiç bir engel olmama-s›na karfl›n bu da elimize yüzümüze bulaflt›iktidarlar sayesinde, özellefltirme çok kayganbir zemin, ülke bu zeminde patinaj yap›pduruyor. THY’ye gelince; yine ülkemizehas bir durum geliyor karfl›m›za, hisselerinin% 50’sinden fazlas› borsada, %10’a yak›nbölümü bir borsa spekülatörünün elinde(Mark Mobius), hisseler de¤er kaybediyor,

GÜNCEL

30

Çal›flanlar olarakbizler, bu çal›flmakoflullar›n› kabul

etsek dahiyöneticilerin buna

engel olmalar›gerekir. Nedir

bunun sebebi?UÇUfi EMN‹YET‹yani ‹NSAN CANI.

31

GÜNCEL

Elbette büyük birhavayolu olarak birgruba kat›lman›nbaz› yararlar› vard›rama ülke olarak,gümrük ve Avrupabirli¤imaceram›zdaki kötüsicilimiz dolay›s›ylabu birlikteli¤in bizimaç›m›zdan hüsranlabitece¤i kuflkusutafl›maktay›z.

özellefltirme idaresi hisse topluyor, yönetimhalen devletin elinde, hisse sahipleri uzaktanseyrederken uçaklar al›n›yor, bir yandanbölüm bölüm taflerona verilip küçültülüyor.THY’den ayr›larak kurulan Teknik A.fi.enönemli örnek ve bir sürü garip fley oluyor,bu olanlara bak›nca ister istemez baz›güçlerin tüm bu geliflmeleri planlad›klar›ve mevcut yönetime harfiyen uygulatt›klar›konusu a¤›rl›k kazan›yor. Asl›nda kamu-oyunun fark›nda olmad›¤› çok aç›k bir oyunsergileniyor ve son ittifak geliflmelerine debakt›kça THY’yi almak için neden bu kadarküçülttüklerini daha iyi anlayabiliyoruz.Sonuç olarak böyle giderse 2 y›l içindeüstüne konuflabilece¤imiz ulusal birhavayolumuzun olmayaca¤›n› söylemekpek de yanl›fl bir fley olmayacak.

Havac›l›k sektöründe, 2006 y›l›nda dik-kat çeken di¤er bir konu da, THY’nin Dün-ya’daki 3 büyük ittifak’tan biri olan (STARALLIANCE) star grubu ile yapt›¤› ön anlafl-ma. Bu kat›l›m›n THY ve ülkemize etkilerinelerdir?

Asl›nda çok önemli olan bu konu bas›n-da ola¤an bir haber gibi geçifltirilmifl, kendiderdine düflmüfl ve konuyla ilgilenmeyenmecalsiz piyasalar›n gündemine gireme-mifltir. Önceleri oldukça tedirgin olan THYyönetimi, bu durumu görünce, birleflmeyibir yönetim ve ticari baflar› gibi anlatmayabafllam›fllard›r. fiimdi bu karfl› ç›k›fl karfl›s›ndabaz› çevreler bizleri dinozorlukla ve THY’ninönünü t›kamakla suçlayacaklard›r. Ama bu,bize hiç yabanc› gelmiyor, çünkü biz bufilmi 1990’l› y›llar›n bafl›nda bir kere dahagörmüfltük. O zaman›n küçük havayoluTHY, QUALIFIER adl› gruba kat›lm›fl vebüyük tören ve kutlamalara tan›k olmufltuk.Bütün ticari ve teknik verilerini baflkalar›nakapt›ran THY, yine 90’l› y›llar›n sonundabu ittifaktan ç›k›ncaya kadar analar›ndanemdikleri süt burunlar›ndan gelmifltir. Ozaman ki yöneticilerin nerde olduklar›herkes taraf›ndan bilinmektedir arzu edenkendilerinden bu konuda bilgi alabilirler.‹flin daha önemli bir boyutu da fludur; yineher zaman oldu¤u gibi toplumu ilgilendirenciddi bir konu ilgili taraflarca tart›fl›lmam›flve bir oldu-bitti ile baz› güçlerin iste¤i yerinegetirilmifltir. Yaln›zca faydalar›ndan bahse-dilen bu kat›l›m›n hiç mi olumsuz taraf›yoktur. Elbette büyük bir havayolu olarak

bir gruba kat›lman›n baz› yararlar› vard›rama ülke olarak, gümrük ve Avrupa Birli¤imaceram›zdaki kötü sicilimiz dolay›s›ylabu birlikteli¤in bizim aç›m›zdan hüsranlabitece¤i kuflkusu tafl›maktay›z. Turizm veAvrupa’daki yolcu potansiyelimizden tutunda iç hat uçufllar›m›z›n dahi, kârl›l›k mesa-felerinde olmas›na kadar bir sürü teknik veticari detayla kafa kar›flt›rmak istemiyorumama özetle flunu söyleyebiliriz; ileride büyükbir havayolu olarak Dünya devlerine rakipolaca¤›m›z korkusu bizi içlerine al›p kontroletme zorunlulu¤unu getirdi. Hiç unutmam,bu konu Kemal Dervifl’in, Türkiye’ye geldi-¤inde yapt›¤› konuflmalarda da bahsetti¤ikonular içindeydi. ‹stanbul’un (HUB) olaca¤›ve THY’nin bir grup içinde yer alaca¤›oldukça eskiye dayanmakta. Sonuç olarakkorkulan son fludur: THY, küresel boyuttababas› UNITED AIRLINES ve Avrupal› a¤a-beyi LUFTHANSA’n›n kuca¤›nda uslu birçocuk olarak hiç büyümeden bölgesel küçükölçekli bir havayolu olarak kalacakt›r.

Biraz önce havac›l›kta yeni düzenleme-lerle farkl› kurallar›n gündeme gelece¤inibelirttiniz. Bunlar nedir ve ülkemiz sivilhavac›l›¤›na etkileri nas›l olacakt›r?

Belki söylerken öyle anlafl›ld› ama as-l›nda bu oluflum yaklafl›k 15 y›l eskiye daya-n›yor. JAA (Birleflik Havayollar› Otoritesi),havac›l›ktaki yeni yap›lanmay› ve olufl-turdu¤u kurallarla sektördeki boflluklar›ortadan kald›rmay› hedefledi. Yenidenbelirlenen k›stas ve s›n›rlamalar›n hayatiyetegeçmesi için uzun tart›flma ve denemesüreleri öngörüldü, bu arada uygulamaalan›nda ülke ve havayollar›na getirece¤iilave yükler üzerinde genifl tart›flma alanlar›aç›ld› ve sonunda 2 konu hariç tümü kural-lara ba¤land›. Ancak, maalesef Türkiye busüreci yine d›flardan seyretti.

Bu geliflmelere paralel olarak, Avrupaülkeleri ve Türkiye’nin de içinde oldu¤u vead› ECAC (Avrupa Sivil Havac›l›k Konferansı)olan yeni oluflum, sivil havac›l›kta ortak birpolitika belirleyerek baflta uçufl emniyetiolmak üzere, tehirler, kalitesiz servis vetüketici haklar›n›n korunmas› gibi bir çokkonuda disiplinli bir yap›y› hedefledi.

Ama bana sorarsan›z as›l hedef haks›zrekabeti önlemekti. Kuflkusuz konulan yenikurallara uyulup uyulmad›¤›n›n kontrolügerekliydi, iflte bu aflamada ad› EASA

GÜNCEL

32

Uluslararas›otoritelerinin

kesinleflmiflkurallar› geldikçe,

bir düzene kavuflmaolana¤›m›z olabilir.

Komplekslerdenkurtulup bir an önce

uluslararas›standartlara uygun

yasa veyönetmeliklerimizi

yapmal›y›z. Aksitakdirde gözü

üzerimizde olan,özellikle Avrupal›

rakiplerimizin bizereva göreceklerikötü muameleyi

önleyemeyiz.

(Avrupa Hava Yollar› Güvenlik Ajans›) olanyeni bir oluflum gerçeklefltirildi. Bu noktadaAvrupa’n›n çifte standard› yine kendinigösterdi; çünkü ECAC 41 ülkeden oluflurken,EASA 17 büyük ülkeden olufluyordu yaniegemenler kontrolü ele alm›fl oldular. Bun-dan sonra havac›l›k bu ülkelerin kontrolündeyap›lacaksa, bizim de ona göre önlemalmam›z gerekiyor.

Havac›l›¤›n küresel boyutunu konuflur-ken, toplumun ve ilgili kesimlerin bilgisininyeterli olmad›¤›n› sand›¤›m›z (OPEN SKY)Aç›k Gökler Anlaflmas›’na de¤inebilir miyiz?

Evet, biz ülke olarak bu aç›k gökleranlaflmas›n› 2 May›s 2000 tarihinde Amerikaile imzalam›fl ve anlaflmada ad› yaz›l› birgrup havayolu ve kargo flirketine tek tarafl›operasyon izni vermifliz; fakat anlaflman›ndi¤er bir maddesinde, anlaflmal› Amerikanflirketlerinin Avrupal› partnerlerine de ayn›haklar› hediye etmifliz. Dolayl› olarak buimtiyaza sahip olan Avrupal› flirketlerebakt›¤›m›zda, onlar›n büyük ve bize rakiphavayollar› oldu¤unu görüyoruz. Yaniülkemiz bir kaz›k daha yemifltir. Bu saattensonra geri dönmenin pek olanakl› oldu¤unusöyleyemeyiz ama ulusal otorite, ülke ha-vac›l›¤›n› korumak anlam›nda baz› önlemleralabilir, zaten her ülke bunu yap›yor.

Bütün bu geliflmeler karfl›s›nda ülkemizresmi otoritesi Sivil Havac›l›k Genel Müdür-lü¤ü’nün duruma uyum gösterip, gerekliönlemleri al›p, kontrolleri yapabilecekkapasitede oldu¤unu söyleyebilir miyiz?

Söylemek zorunday›z, onlar da öyleolmak zorunda. Asl›na bakarsan›z, bu mes-le¤e yani sivil havac›l›¤a bafllad›¤›m 25 y›löncesinden bugüne SHGM’nin neredennereye geldi¤ini çok yak›ndan izledim. Baz›yap›sal eksiklerine ra¤men iflini lay›k›ylayapmaya çal›fl›yor. Fakat onlar›n da elinikolunu ba¤layan çok ciddi sorunlar›m›zvar. Dünya ve Avrupa havac›l›k standart-lar›ndaki sürekli de¤iflim ilerleme olgusuSHGM’yi uluslararas› standartlar› yak›ndantakip etme durumuna getirdi. Ama sony›llarda ulusal havac›l›k platformumuzdaortaya ç›kan sermaye birikimine sahip ol-mayan ve alt yap›s› çürük baz› özel hava-yollar›, ulusal otoriteyi güç durumda b›ra-k›yor. Ülkemizde beni çok flafl›rtan biral›flkanl›k var. Bu, sanayinin her kolunda

ayn›; ifller biraz iyi gitti mi, “devlet eliniçeksin”, ama ifller sarpa sard›¤›nda, “devletyard›m etsin”. Sonra herkes ba¤›rmaya bafl-l›yor, “Devlet önümüzü açs›n”. Öyle fleyolmaz görevi kontrol olan bir kurum hiçkimsenin önünü açmaz da, t›kamaz da; sa-dece kurallar› uygular. Kald› ki, ülkemizinkonumuzla ilgili do¤ru dürüst, bugünkü du-ruma uygun ne yasas› var ne de yönetme-likleri. Olanlar da sürekli tecavüze ve ihlaleu¤ray›p duruyor. Ancak, uluslararas› otorite-lerinin kesinleflmifl kurallar› geldikçe, birdüzene kavuflma olana¤›m›z olabilir. Komp-leksinden kurtulup bir an önce uluslararas›standartlara uygun yasa ve yönetmelikle-rimizi yapmal›y›z aksi takdirde gözü üze-rimizde olan, özellikle Avrupal› rakipleri-mizin bize reva görecekleri kötü muameleyiönleyemeyiz. Bu da ülke havac›l›¤›m›zad›na büyük yaralar açacakt›r.

Peki iflaret etti¤iniz tüm bu konulardansonra ülkemizdeki özel havayollar›n› bek-leyen olumsuzluklar ne olabilir ve sektörütüm bu açmazlardan kurtarmak için neleryap›lmal›d›r?

Çok önemli bir konu. 1980’li y›llar›nortalar›nda kurulmaya bafllayan özel hava-yollar›; bugün ülkemizde hem katma de¤eryarat›p istihdam alan› açm›fl, hem de havatafl›mac›l›¤›n›n daha yayg›n ve ucuza yap›la-bildi¤ini kan›tlamaya çal›flm›flt›r. Ama gele-cekteki durumu ne olacakt›r, bir belirginlikvar m›d›r? Bana göre bu flekilde giderse buiflin sonu da hüsrand›r. Hava tafl›mac›l›-¤›ndaki küresel anlay›fllar, ittifaklar, kural-larla getirilen k›s›tlamalardan kaynaklananmaliyet art›fllar›, yak›t ve iflletme giderleri,Aç›k Gökler Anlaflmalar› ile iç pazar›m›zagöz diken yabanc› (LOW COST) ucuzcuhavayollar› ve iç rekabet koflullar›, ulusalhavayolu tafl›mac›l›¤›m›z› oldukça h›rpa-layacakt›r. 2006 y›l›n›n bafllar›nda, “benturizm flirketiyim, di¤er hava yollar›na daeflit mesafede olmal›y›m” sav›yla busektörden ayr›lan ÖGER adl› kurulufl, businyali ilk veren oldu. Yine iyi bir izlenimveren baflka havayolu kuruluflumuzun sahibive yöneticisi say›n A.Sabanc›, bir televizyonprogram›nda; 2007 y›l›nda biri THY olmaküzere yaln›zca 3 adet havayolu flirketininayakta kalabilece¤ini söyledi. Ekonomikde¤eri olan bir pazar›n bulundu¤u bu ülkedeyeteri kadar koruma ve teflvik varken ne

oluyor da havayolu flirketleri zor durumadüflüp bu pazar› yabanc›lara kapt›rmatehlikesi ile karfl› karfl›ya kal›yorlar.

Yanl›fl kurulup, eksik yönetilmeye devamedilen bu flirketlerin faaliyetlerinin, malidurumlar›n›n ve teknik yeterliliklerinin iyikontrolü ile ilgili taraflar›n yeniden yap›-lanma için bir araya gelip ciddi önlemleralmalar›, sorunlar› büyük ölçüde çözümle-yecektir. Az bir sermaye ve s›cak iliflkilerleifli bilmeden bal›klama dalanlara tavsiyemiz:Profesyonel ve akademik yard›m almalar›-d›r. Yaz›k ki olumsuz sonuçlardan en çokkamuoyu ve çal›flanlar zarar görüyor. Haliyledevlet kontrolünün önemi burada öneç›k›yor.

Güncel oluflu nedeniyle, biraz da fluanda görüflmeleri bafllayan THY Toplu ‹flSözleflmesi’nden bahsedelim. Siz bu sürecinas›l de¤erlendiriyorsunuz?

Daha öncede belirtti¤im gibi, 15 y›ld›rsendikac›l›kla u¤rafl›yorum ve yapt›¤›m ifltençok keyif al›yorum ve bu yolla ülkeme vetopluma hizmet edebiliyorsam ne mutlubana. Çok keyifli diyorum, çünkü kimseninete¤ini öpmüyor, kimseye küçük ç›karlariçin yalakal›k yapm›yor, do¤ru bildi¤imiyüksek sesle söylüyor, yanl›fl isem özür di-liyorum. fiimdi burada ülkemizdeki genelsendikac›l›k, iflçi ve iflveren tutumlar› iledevletin yaklafl›m› hakk›nda herkesin bildi¤ifleyleri tekrarlamak istemiyorum.

Sadece, üyesi oldu¤u ve hatta her türlüdeste¤i verdi¤i sendikas›n›n ne ifle yarad›¤›n›bilemeyenlere, bir çift sözüm var. fiu ac›-mas›z serbest piyasa koflullar›n›n hükümsürdü¤ü ve hiç kimsenin çal›flandan yanaolmad›¤› bu düzende sendikadan baflkaflans›n›z var m›? Ve sendikan›z›n gücününsizin ona verdi¤iniz destek kadar oldu¤unubilmeyeniniz kald› m›? Bugüne kadar yafla-d›¤›n›z ac› tecrübeler ve bafl›n›za gelenlersize yetmedi mi?

‹çinde görev yapt›¤›m Hava-‹fl Sendi-kas›’n›n en az›ndan son 15 y›l›na bakt›¤›m›z-da çok ilginç olaylar görüyoruz. Bunlardanen önemlisi de zaman zaman ve hatta herzaman iflverenin sendikay› ifllevsiz halegetirme, bunu yapmak için kendi yandafl-lar›n› kullanma ve çal›flanlardan kand›rabil-dikleri ile sald›rabildikleri kadar sald›rma.Ama tüm bu hamleler üyeler ve yönetimlertaraf›ndan püskürtülerek bugünlere gelin-

mifltir. ‹flin daha gururveren yan›, bu süreyiçok iyi de¤erlendirenyöneticiler ve gönüllüçal›flanlar el birli¤i ilesendikay›; gerek iflçive iflyeri sorunlar›, ge-rekse genel havac›l›kkonusunda; bilgi biri-kimi, teknik ve idaridonan›m› tam, gün-celi takip etmedeTHY’yi yönetenlerdendaha deneyimli birsendika haline getirmifllerdir. Hava-‹flSendikas› bu dönemde de üyeleri ad›naaya¤› yere basan, temelinde bilimsel argü-manlara dayal› bir istekler paketi sunmuflturiflveren taraf›na, kuflkusuz bir talepte bulun-mak kolayd›r, önemli olan karfl› taraf›n tavr›-d›r. Burada da, “iflveren isteklerimizi kabuletmiyor bize bir fley vermiyor” diye yak›n-mak en büyük safl›kt›r. Siz ilk önce istekle-rinizin, sizin hakk›n›z oldu¤una inanacak-s›n›z ve ondan sonra da taleplerinizin arka-s›nda cesur ve kararl› bir durufl göstere-ceksiniz bak›n o zaman ne oluyor.

Size, düflüncelerinizi bizimle paylafl-t›¤›n›z için çok teflekkür ediyoruz. Sonolarak eklemek istedi¤iniz bir fley var m›?

Ben de size teflekkür ediyor ve son olarakifl yaflamlar›n›n henüz bafl›nda olan gençpilot meslektafllar›ma iki öneride bulunmakistiyorum. ‹lki flu, önümüzdeki sürecin çokdalgal› ve s›k›nt›l› geçece¤i göz önüneal›n›rsa, havac›l›k alan›nda küresel boyutta% 3 ile % 5 oran›nda bir büyüme beklen-mekle birlikte, iç piyasada bir istihdamdaralmas› kuflkusunu tafl›yoruz. Bu bak›m-dan olas› ifl kay›plar›na haz›rl›kl› olup, dün-yan›n herhangi bir bölgesinde ifl alabilmekiçin kendilerini iyi yetifltirmelerini öneri-yorum. ‹kincisi ise, bölük pörçük iflverenpençesine düflmüfl korumas›z meslektaflla-r›m›z›n bir an önce ad› ne olursa olsun tekbir çat› alt›nda toplan›lmas› gereklili¤idir.Bunun için yap›lacak olan; mevcut dernekTALPA’y› daha ifllevsel hale getirmek,herkesin birden ve ayn› anda sendika çat›s›alt›nda toplanmas›n› sa¤lamak ve ülkemizsendikal örgütlenme barajlarının kaldırıldı¤ıdaha demokratik gelecekte gerekiyorsapilotlar sendikası kurmaktır.

33

GÜNCEL

fiu ac›mas›z serbestpiyasa koflullar›n›nhüküm sürdü¤ü vehiç kimseninçal›flandan yanaolmad›¤› bu düzendesendikadan baflkaflans›n›z var m›? Vesendikan›z›ngücünün sizin onaverdi¤iniz destekkadar oldu¤unubilmeyeniniz kald›m›? Bugüne kadaryaflad›¤›n›z ac›tecrübeler vebafl›n›za gelenlersize yetmedi mi?

Yer Ankara. 22 Aral›k 2006 tarihindeTes-‹fl Sendikas›’n›n 8. Ola¤an GenelKurulu’nda Türk-‹fl Genel Baflkan› SalihK›l›ç konuflma yap›yor. K›l›ç konuflma-s›nda OECD ve ‹MF’nin, k›dem tazmi-nat›, iflsizlik sigortas› ve zorunlu istihdamkonular›nda yapm›fl oldu¤u aç›kla-malarla ilgili olarak flunlar› söylüyor:“K›dem tazminat›yla iflsizlik sigortas›fonunun iliflkilendirilmesine ‘evet’ diye-meyiz. K›dem tazminat›m›z kazan›lm›flhakk›m›zd›r, kesinlikle dokunulmas›n›istemiyoruz.”

Bu konuflman›nard›ndan kürsüyeBaflbakan RecepTayyip Erdo¤anç›k›yor ve K›l›ç’›nsözlerine flu flekildeyan›t veriyor: “SalihBey, k›dem tazmi-natlar›nda kazan›l-m›fl haklar hakk›n-da baz› ifadelerkulland›, ben tabiimerak ettim nere-den ç›kt› bu diye.Çünkü bizim gün-demimizde hiçböyle bir fley yok,ilk defa buradaduydum. Kazan›l-m›fl haklar konusunda hiçbir tereddütyoktur, böyle bir düflünce söz konusude¤ildir.”

Oysa Baflbakan’›n bu sözleri söyle-mesinden 51 gün önce, 1 Kas›m 2006’daÇal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakan› Mu-rat Baflesgio¤lu, K›dem Tazminat› FonuYasa Tasla¤›’n› sosyal taraflarla etrafl›catart›fl›p, önce Bakanlar Kurulu’na, dahasonra da Meclis’e sunmay› planlad›k-lar›n› bas›na aç›klam›flt›.

Bu 23 Ocak 2007 tarihli Dünya

Gazetesi’nde ise konuyla ilgili olarak fluhaber yay›nland›: “K›dem Tazminat›Fonu yolda.” Bu haberin ilk paragraf›ndaflöyle deniyor: “AKP hükümeti, K›demTazminat› Fonu (KTF) kurulmas› içindü¤meye bast›. yeni tasla¤a göre devletgüvencesi alt›nda çal›flacak KTF'ye çal›-flanlar›n maafl›n›n yüzde 4.5'i düzeyindepay aktar›lacak. Bunun 3 puan› iflve-renden al›nacak. 1 puan› ‹flsizlik Fo-nu'ndan, 0.5 puanl›k bölümü de devlettaraf›ndan ödenecek.”

Örnek say›s›n› art›rmak mümkün an-cak gerekli de¤il.Yukar›da söylenen-leri flöyle bir s›rala-yal›m. Kas›m ay›n›nbafl›nda Çal›flmaBakan› tasla¤› sos-yal taraflarla etraf-l›ca tart›flaca¤›n›söylüyor. Aral›k’taBaflbakan böyle birfleyin söz konusuolmad›¤›n› vurgu-luyor. Ve Ocakay›nda hükümetdü¤meye bas›yor.Bir an için Aral›kay›nda Baflbakan’›nbir hükümetin ina-n›rl›l›¤›n› tümüyle

›skartaya ç›kartan sözlerini çekip alsak,söylenmemifl saysak bile flu soru ortadakal›yor: “sosyal taraflarla etrafl›ca tart›fl-mak”la “dü¤meye basmak” birbiriylenas›l ba¤daflt›r›labilir? Bütün bunlar yal-n›zca eflgüdüm eksikli¤iyle, özensizlikle,kötü niyetle ya da ehliyetsizlikle aç›k-lanabilir mi?

Elbette bütün bu “yanl›fll›klar komed-yas›n›n” arkas›nda, ehliyetsizlik, kötüniyet vb. öznel ancak ikincil etkenlerind›fl›nda temel belirleyici bir güç var: ‹MF

34

GÜNDEM

K›dem tazminat› fonu

Neden hemen flimdi?

Elbette bütün bu“yanl›fll›klar

komedyas›n›n”arkas›nda,

ehliyetsizlik, kötüniyet vb. öznel ancak

ikincil etkenlerind›fl›nda temel

belirleyici bir güçvar: ‹MF ve Dünya

Bankas› ikilisi.

Kemal ÜlkerHava-‹fl E¤itim Uzmanıkemalulker@havais.org.tr

ve Dünya Bankas› ikilisi. Bu ikilininTürkiye ekonomisinin ve Türkiye’nintoplumsal yap›s›n›n flekillendirilmesindene derece belirleyici bir rol oynamaktaoldu¤unu bütün yal›nl›¤›yla kavran-madan, yukar›da k›dem tazminat› fonuba¤lam›nda k›saca özetledi¤imiz türdengeliflmelere, hükümetin kazan›lm›flhaklar alan›nda yapt›¤› bütün ç›k›fllarave yalpalamalara bir anlam vermekgerçekten de mümkün de¤il.

Emret ‹MFem, emret Dünya BankamÇok uza¤a gitmeye gerek yok (zaten

gitmeyelim de, ne de olsa “haf›za-i beflernisyan ile malûldür”), k›sa bir süre önceAnayasa Mahkemesi taraf›ndan k›smeniptal edilen ve hükümetin 6 ay ertelemekdurumunda kald›¤› “sosyal güvenlik re-formu”nun nas›l venerede kararlaflt›r›l-d›¤›n› hat›rlamakyeterli olacakt›r.

2004 y› l ›n›nAral›k ay›nda hükü-met yeni bir stand-by anlaflmas› yap›l-mas› konusunda‹MF’le mutabakatavard› ve 2005 y›l›-n›n fiubat ay›nda‹MF’nin D›fl ‹liflkilerDirek törü TomDawson, planlananyeni stand-by’›n so-nuçland›r›lmas› içinTürkiye'nin, arala-r›nda bankac›l›k vesosyal güvenlik yasalar›n›n da bulundu¤udüzenlemeleri tamamlamas›n› bekledik-lerini söyledi.

fiimdi bu koflullar alt›nda bir hükümet“bu yasa tasar›s›n› biz kendi özgür irade-mizle haz›rl›yoruz” dese ne kadar inand›-r›c› olabilir? Bu koflullar alt›nda hükümetsosyal taraflarla samimi bir diyalog kura-bilir mi? Yoksa önünde sonunda yap›la-cak olan, dostlar al›flveriflte görsün diyeçiziktirilecek bir “diyalog” karikatürününard›ndan dü¤meye basmak olmayacak

m›d›r?K›dem tazminat› fonu kurulmas›

çal›flmalar› da bire bir ayn› emir-komutazinciri içinde kotar›ld› ve getirilipburnumuza dayand›. Örne¤in 2006’n›nTemmuz ay›nda ‹MF Türkiye’de asgariücret ve k›dem tazminat›n›n yüksekoldu¤unu öne süren bir aç›klama yapt›ve Türkiye'nin rekabet gücünü yükselt-mek için flu önlemlerin gerekti¤ini buyur-du: “Bölgesel asgari ücret uygulamas›nagidilmesi, asgari ücretin, Türkiye'ninrekabet etti¤i di¤er ülke gruplar›yla ayn›düzeye çekilmesi, esnek iflgücü piyasas›uygulamas›na gidilmesi, tar›m d›fl› sektör-deki istihdam› art›r›c› önlemlerin al›nma-s›, kay›t d›fl› istihdam›n önlenmesi ve buçerçevede iflgücü üzerindeki, k›demtazminat› ve di¤er maliyet unsurlar›n›n,

Türkiye'nin rekabetetti¤i di¤er ülkelerdüzeyine paralelhale getirilmesi, sos-yal güvenlik refor-munun etkin bir fle-kilde uygulanmas›.”

‹MF ve DünyaBankas›’n› sadeceborç veren, –sözde“geliflmekte olanpiyasalara”- akanspekülatif serma-yeye ilgili ülkeningüvenilir olup ol-mad›¤› konusundasinyal veren (ya damoda deyimle çapaolan), azgeliflmifl

ülkelerin ekonomilerini ve toplumsalyap›lar›n› dev ulus-ötesi tekellerinç›karlar› ekseninde flekillendiren malikurumlar olarak görmek do¤ru olmaz.Bu kurulufllar -özellikle de DünyaBankas›- ideoloji üretiminde de çokönemli ve belirleyici bir rol oynuyorlar.

Bu rol çerçevesinde Dünya Bankas›2006 y›l›n›n Nisan ay›nda Türkiye ‹flgücüPiyasas› Raporu’nu (Labor Market Study)Raporun ‹ngilizce orijinali flu adrestenokunabilir:

GÜNDEM

35

K›dem tazminat›fonu kurulmas›çal›flmalar› da birebir ayn› emir-komuta zinciriiçinde kotar›ld› vegetirilip burnumuzadayand›. Örne¤in2006’n›n Temmuzay›nda ‹MFTürkiye’de asgariücret ve k›demtazminat›n›n yüksekoldu¤unu öne sürenbir aç›klama yapt› veTürkiye'nin rekabetgücünü yükseltmekiçin bazı önlemleringerekti¤ini buyurdu.

GÜNDEM

36

http://siteresources.worldbank.org/INTT U R K E Y / R e s o u r c e s / 3 6 1 6 1 6 -1144320150009/Labor_Study.pdfyay›mlad›. Raporun “Türkiye üzerinedüflünülen reformlar” bölümünde flöyledeniliyor: “Yüksek k›dem tazminat›gereklerini düflürmek belki de en acil(abç.) iflgücü piyasas› reformudur.” ‹fltehükümetin k›dem tazminat› fonu ko-nusundaki acelesinin gerçek nedeni.

Kuflkusuz bunu kuflatacak ideolojikgerekçeler de söz konusu raporda üretil-mifl. De¤iflmez taktiklerden biri farkl›iflçi-emekçi kesimlerini di¤erlerine karfl›kullanmakt›r. Rapor k›dem tazminat›özelinde bunu flu flekilde yap›yor: “…k›-dem tazminat› büyük oranda kamu sek-törü çal›flanlar›na ve büyük özel firmalar-da çal›flanlara yarar sa¤lamaktad›r.K›dem tazminat› flartlar›n› kolaylaflt›rmaközellikle genç iflçiler için yararl› ola-cakt›r.” Hükümete düflen Dünya Bankas›ve ‹MF taraf›ndan üretilen bu gerekçelerigerekti¤i zaman harfi harfine tekrar-lamak. Onu da yap›yorlar zaten.

T‹SK’in argümanlar›K›dem tazminat› fonu konusunun

2007 y›l›nda mutlaka ele al›nmas›gerekti¤ini öne süren T‹SK Baflkan› Tu¤rulKutadgobilik flunlar› söylüyor: "Eskidenifl güvencesi, iflsizlik sigortas› yoktu.K›dem tazminat› bir anlamda bu fonk-siyonlar› görüyordu. Art›k bu uygu-lamalar ülkemizde mevcut.” Kutadgo-bilik’in sözlerini okuyunca gülümseyipbizdeki iflsizlik sigortas›n›n kapsam› sonderece dar ve miktar› komik denecekkadar az, ifl güvencesi ise gerçek anlam-da bir güvence sa¤lamaktan çok uzak(en fazla iflsizlik ödene¤i de, net asgariücreti geçemiyor) diyerek gülümsediy-seniz bir de T‹SK Genel Sekreteri BülentPirler’e kulak verin. Pirler’e göre, “Türkçal›flma hayat› 4857 say›l› ‹fl Kanunu ileetkin bir ifl güvencesine, 4447 say›l›Kanun ile de iflsizlik sigortas›na kavuflmufldurumdad›r.”

Gerçekte ne göstermelik ifl güven-cesinin, ne de bugünkü haliyle iflsizlik

sigortas›n›n k›dem tazminat›n›n yerinitutmas› mümkün de¤il. Bizlerin gös-termelik, Pirler’in ise iflçilerle alayedercesine “etkin” olarak niteledi¤i iflgüvencesi yaln›zca içi boflalt›lm›fl birkabuk de¤il, fakat ayn› zamanda yasan›nhükümleri 30 ve daha fazla iflçi çal›flt›raniflyerleri için geçerli oldu¤undan iflyer-lerinin yüzde 90’n›ndan fazlas›n› kapsamd›fl›nda b›rakan bir yasad›r. Üstelik yasa-n›n uygulamas› s›ras›nda aç›kça görüldüki, ifl güvencesi tazminat› almak içinyarg›ya baflvurmak hem pahal› hem deuzun bir süreç. Mevcut ifl mahkemeleriyasay› öngörüldü¤ü biçimde h›zl› birbiçimde iflletebilmekten uzaklar. Dahada önemlisi iflçilerin bütün güçlüklerekatland›ktan sonra açt›klar› davay› kaza-namamalar› da istisnai bir durum de¤il.Zaten bütün bunlar›n sonunda bir iflçininaçt›¤› davay› kazanmas› durumunda bileald›¤› tazminat, dört ile sekiz ayl›k ücretitutar›nda oluyor.

Daha fazla güvencesizlik, daha azsendika

Ancak hepsi bu kadar de¤il. ‹flverenlerayn› zamanda iflçiye k›dem tazminat›ödenmesini 10 y›l çal›flma flart›ndan dakurtarmay› ve k›dem tazminat›n›nemeklilikte ödenmesini istiyorlar. Yasatasla¤›n›n 7. maddesinde “ad›na en az10 y›l Fona prim ödenen iflçinin iste¤ihalinde” tazminata hak kazanaca¤›söyleniyor. Yasa tasla¤›n›n tamam›na fluadresten ulafl›labilir:http://www.alomaliye.com/kidem_tazm_fonu_tasarisi.htmBakan Baflesgio¤lu da (sürpriz, sürpriz)bu öneriye so¤uk bakm›yor ve flöylediyor: “10 y›l meselesi tart›fl›labilir. E¤erböyle bir toptan ödeme yap›l›rsa fonyine zay›flayabilir. Süreyi yükseltmekistiyoruz. Emeklilikte de ödeme müm-kün.” K›dem tazminat›n›n bu flekilde birtür emeklilik ikramiyesine dönüfltürül-mesi daha fazla güvencesizlik ve sendi-kas›zlaflma anlam›na gelecektir. Kristal-‹fl Sendikas›’n›n E¤itim Müdürü AzizÇelik bir yaz›s›nda bunu flu flekilde

Gerçekte negöstermelik ifl

güvencesinin, ne debugünkü haliyle

iflsizlik sigortas›n›nk›dem tazminat›n›n

yerini tutmas›mümkün de¤il.

K›dem tazminat›n›nbir tür emeklilik

ikramiyesinedönüfltürülmesi

daha fazlagüvencesizlik vesendikas›zlaflma

anlam›na gelecektir.

GÜNDEM

37

özetliyor: “Fon iflçi ç›karmay› teflvik eder.‹flte ispat›: Örne¤in mevcut durumdaiflveren, iflgüvencesi kapsam›nda (30 vedaha fazla iflçi çal›flt›ran bir iflyerindeçal›flan) 20 y›l k›demli bir iflçiyi ifltenç›karmak istedi¤inde 20 ayl›k ücretitutar›nda k›dem tazminat› ödemekzorundad›r. ‹flçi geçersiz bir nedenleiflten ç›kar›ld›¤›n› yarg› yolu ile kan›tlarsaayr›ca 4 ile 8 ayl›k ücreti tutar›nda iflgüvencesi tazminat›na hak kazanabilir.Ancak bu dava yaklafl›k iki y›ldasonuçlan›r. O nedenle iflten ç›karmadacayd›r›c› olan ifl güvencesi tazminat›de¤il k›dem tazminat›d›r.

“E¤er Fon uygulamas› bafllarsa ayn›20 y›ll›k iflçi befl kurufl ödenmeden ifltenç›kar›lacakt›r. ‹flten ç›karman›n iflvereniçin hiç bir maliyeti ve cayd›r›c› taraf›olmayacakt›r. E¤er iflçi ifl güvencesikapsam›nda de¤ilse dava yolunabaflvurup ifl güvencesi tazminat› daalamaz ve befl paras›z ortada kal›r. K›demTazminat› Fonu uygulamas› bafllarsasendikalaflma iyice hayal olur. K›demtazminat› ödemek zorunda olmayaniflverenler sendikalar›n köküne kibritsuyu eker. O nedenle "eski iflçiler içinkazan›lm›fl haklar› koruyal›m, yeni iflçileriçin Fon olabilir" yaklafl›m› çözüm de¤il,intihard›r.”

Fona giden yol yeni ifl yasas› ile aç›lm›flt›2003 y›l›n›n May›s ay›nda ç›kar›lan

yeni ‹fl Yasas› eski yasadan tek birmaddeyi, k›dem tazminat›yla ilgilimaddeyi yürürlükte b›rakm›flt› ve geçicibir madde ile (geçici 6. madde) k›demtazminat› fonunun kurulaca¤›n› müjde-lemiflti: “K›dem tazminat› için bir K›demTazminat› Fonu kurulur. K›dem tazminat›fonuna iliflkin Kanunun yürürlü¤egirece¤i tarihe kadar iflçilerin k›demleriiçin 1475 say›l› ‹fl Kanunu’nun 14.maddesi hükümlerine göre k›dem taz-minat› haklar› sakl›d›r.” Burada amaçyeni ifl yasas›n› daha fazla gecikmedenç›kartmak (‹MF ve Dünya Bankas› öyleistemifl bir kere) sendikalardan gelecektepkiyi yumuflatmakt›. Üstelik yasa

koyucu bu geçici madde ile tercihinink›dem tazminat› fonundan yanaoldu¤unu da yasaya koymufl oluyordu.

Ne yaz›k ki sendikal hareket bumanevraya karfl› gerekli cevab› veremedi.fiimdi de Aziz Çelik’in belirtti¤i gibi “eskiiflçilerin haklar›n› korumak kofluluylaolur” diyerek bir baflka yaflamsal yanl›fl›nalt›na imza at›yorlar.

‹flverenlerin ve Bakanl›¤›n sözünüetmedi¤i gerçekler

T‹SK uzun y›llard›r hem ifl güvencesi,hem iflsizlik sigortas› hem de k›demtazminat› bir arada olmaz, ça¤dafldünyada bunun bir baflka örne¤i yokdeyip duruyor. Oysa o “ça¤dafl dünyada”T‹SK’in sözünü etmedi¤i ancak çok geniflbir uygulama alan› bulan baflkauygulamalar var. Örne¤in ifl güvencesialan›nda tarihsel olarak iflçilere çok azkoruma sa¤lam›fl olan Danimarka’y› elealal›m. Bu ülkede iflini kaybeden biriflçiye ücretinin yüzde 80’i oran›ndaiflsizlik ücreti ödeniyor. Almanya’da ifliniyitiren ve yeniden e¤itildikten sonra iflegiren 50 yafl›ndaki bir iflçiye, eski iflindeald›¤›ndan daha düflük bir ücret almas›durumunda aradaki fark›n yar›s› devlettaraf›ndan ödeniyor. Fransa’da da ayn›uygulama var ve üstelik herhangi bir yafls›n›rlamas› söz konusu de¤il. Sosyaldevletin en zay›f oldu¤u ABD’de biledünya ticaretinde yaflanan de¤iflmelernedeniyle iflsiz kalan 50 yafl›n üzerindekiiflçilere daha düflük ücretle yeni bir iflbulduklar›nda iki y›l süreyle Alman-ya’dakine benzer bir destek sa¤l›yor.

Sendikal hareket tart›flmada bütü-nüyle göz ard› edilen bu hususlar› gün-deme tafl›mal› ve k›dem tazminat› fonukarfl›s›nda tak›nd›¤› hay›rhah tavr› hiçzaman yitirmeksizin bir kenara atmal›d›r.

Bir zamanlar kanser için kullan›lanünlü slogan› içinde bulundu¤umuzduruma uygulaman›n tam zaman›d›r:Kazan›lm›fl haklar›na sald›r› düzen-lenmesinden korkma, geç kalmaktankork! Erken teflhis toplum kurtar›r!

‹flçi geçersiz birnedenle ifltenç›kar›ld›¤›n› yarg›yolu ile kan›tlarsaayr›ca 4 ile 8 ayl›kücreti tutar›nda iflgüvencesitazminat›na hakkazanabilir. Ancakbu dava yaklafl›k ikiy›lda sonuçlan›r. Onedenle ifltenç›karmada cayd›r›c›olan ifl güvencesitazminat› de¤ilk›dem tazminat›d›r.

ABD ile Avrupa Birli¤i aras›nda on y›l› aflk›n bir süredir yürütülmekte olanaç›k gökler görüflmeleri, ABD’nin denizafl›r› yat›r›mc›lara kendi havayoluflirketlerinde yönetim üzerinde etkili olma konusunda daha fazla hak tan›mayayönelik düzenleme paketinin Kongre’de reddedilmesi üzerine geçti¤imiz Aral›kay›nda krize girerek kesintiye u¤rad›. Oylama öncesinde hem Amerikal› havayoluflirketleri, hem de havac›l›k sendikalar› Kongre’ye söz konusu düzenleme paketinikabul etmemesi yönünde ciddi bir bask› yapm›fllard›.

AB’yi temsil eden görüflmeciler ABD pazar›na eriflimi Avrupa sermayesi içinkolaylaflt›racak olan bu de¤ifliklik paketini aç›k gökler anlaflmas›n› imza alt›naalman›n önkoflulu olarak öne sürüyorlard›.

ABD’nin yeni ulaflt›rma bakan› Mary Peters’le telefonda Avrupa ulaflt›rmakomiseri Jacques Barrot, büyük bir hayal k›r›kl›¤› yaflad›¤›n› belirterek, yasaldurumun k›r›lgan bir hal ald›¤›n› vurgulad›.

ABD’nin tav›r de¤iflikli¤i ile yaflanan bu kesinti, kurals›zlaflt›rma tehdidininortaya kalkt›¤› anlam›na gelmiyor. Kuflkusuz havac›l›k sendikalar› ve genel olaraksektörde çal›flan tüm iflçiler de¤erli bir zaman kazand›lar. Gelecek mücadelelerinsonucu bu zaman›n›n nas›l de¤erlendirilece¤ine ba¤l› olacak.

Transatlantik aç›k gökler anlaflmas›

görüflmelerinde yaflanan son t›kanma

38

DÜNYADAN

ABD – AB aç›k gökler anlaflmas›Yan› bafl›m›zdaki büyük tehlike!

Anlaflma ile 60 y›l›aflk›n bir süredir

uygulamada olan vehavayolu

flirketlerineuluslararas› trafikhaklar›n› ellerinde

tutabilmeleri içinço¤unluk

hisselerinin yerliyat›r›mc›larda

olmas›n› öngörendüzenlemelerin

ortadankald›r›lmas›n›amaçlan›yor.

‹spanya’n›n bayrak tafl›y›c›s› Iberia’n›nmali ifllerden sorumlu yöneticisi k›sa birsüre önce yapt›¤› bir aç›klamada flirketinkendisini yüzde 10 orta¤› ve ayn› ittifakiçinde yer ald›¤› British Airways ile ba¤l›görmedi¤ini ve Air France’la ya daLufthansa’yla bir araya gelme olas›l›¤›n›kategorik olarak d›fllamad›¤›n› söyledi.

Elbette bu habere bakarak Iberia yöne-ticilerinin kafas›ndan neler geçti¤ini tamolarak kestirmek mümkün de¤il. Havac›-l›k uzmanlar›n›n bir bölümüne göre Iberiayönetimi British Airways yönetimini ken-dileriyle birleflmek konusunda hareketegeçirmek için böyle bir “k›skand›rma”takti¤ine baflvuruyor. Kimi baflka yorum-cular Iberia yönetiminin Air France’›,mali s›k›nt› içindeki Alitalia ile birleflmekyerine kendileri ile flirket evlili¤i yapmayacezbetmek istedi¤ini öne sürüyorlar. Ger-çek niyeti her ne olursa olsun Iberia yöne-timinin tutumu Avrupa’daki görece küçükhavayolu flirketlerinin büyüklerle birleflme

konusunda gösterdikleri genel e¤ilimebir örnek oluflturmas› aç›s›ndan önemli.

Kuflkusuz Avrupal› havayolu flirketleriaras›nda h›z kazanan bu tekelleflme tehli-kesi yeni bir olgu de¤il ve Hava-‹fl’in çe-flitli yay›nlar›nda yaln›zca havayollar›ndade¤il, genel olarak havac›l›k sektöründeyaflanan sermayenin merkezileflme veyo¤unlaflma e¤ilimi farkl› ba¤lamlardaele al›nm›flt›. Ne var ki, Avrupa Birli¤i ileABD aras›nda on y›l› aflk›n bir süredirimzalanmaya çal›fl›lan “aç›k gökler”anlaflmas›n›n en sonunda imzalanmas›ve uygulamaya konmas› durumunda butekelleflme süreci Avrupa çap›nda çokbüyük bir h›z kazanacak ve yak›n geçmi-flisin “birleflmeden birleflme” yöntemiolan ittifaklar yerini devasa-flirketlerindi¤erlerini birer birer yutmas›na ya dayutulmaya de¤er bulunmayanlar›n isekapanarak piyasadan çekilmelerineb›rakacak. Anlaflma ile 60 y›l› aflk›n birsüredir uygulamada olan ve havayoluflirketlerine uluslararas› trafik haklar›n›

Kemal ÜlkerHava-‹fl E¤itim Uzmanıkemalulker@havais.org.tr

DÜNYADAN

39

ellerinde tutabilmeleri için ço¤unlukhisselerinin yerli yat›r›mc›larda olmas›n›öngören düzenlemelerin ortadan kald›-r›lmas›n› amaçlan›yor.

Bu senaryoda Air France-KLM veLufthansa’n›n Avrupa’daki en büyük ikilihale gelmeleri bekleniyor. Birçok havac›-l›k uzman› British Airways’in bile bu ikili-yi yakalama flans›n›n düflük oldu¤u dü-flüncesinde. Di¤er bir deyiflle Avrupahavac›l›¤› için yap›lan öngörüler ABD ileaç›k gökler anlaflmas›n›n ard›ndan sektöreiki ya da bilemediniz üç flirketin egemenolaca¤› biçiminde.

ABD ve AB yönetimlerinin nihai hede-fi havac›l›k sektöründe dev sermaye grup-lar›n›n iflçilerin, yolcular›n ve genel olarakulaflt›rma sektörünün ve toplumun pahas›-na, egemenlik kurmak ve rakiplerini

ortadan kald›rmak yolunda bütün güç-lerini herhangi bir düzenleme engelinetak›lmadan seferber edebilecekleri birserbest pazar ortam› yaratmak.

Böyle bir anlaflma –imzalanmas›durumunda- AB ülkelerinin ikili ulusalanlaflmalar›n› geçersiz hale getirecek,ulusal havayollar›nda yabanc›lar›n sahipolabilecekleri hisseler konusundakis›n›rlamalar› ortadan kald›racak. Di¤erbir deyiflle böyle bir anlaflma havac›l›ksektörünün çok büyük bir bölümündetam boy bir kurals›zlaflt›rma (deregülas-yon) ile sonuçlanacakt›r. Kurals›zlaflt›r-may› derinlefltiren her anlaflma bugünekadar hep iflten ç›karmalarla ve bütünsektör ölçe¤inde çal›flma koflullar›n›nkötüleflmesiyle sonuçland›.

ETF nedir?Avrupa Tafl›mac›l›k ‹flçileri Federasyonu (ETF) Avrupa Birli¤i üyesi olanve olmayan bütün ülkelerin tafl›mac›l›k sendikalar›n›n üye olabildikleripan-Avrupal› bir sendikal örgütlenmedir.

ETF ne zaman kuruldu?ETF’nin kurulufl kongresi 14-15 Haziran 1999’da Brüksel’de yap›ld›.

Hangi sendikalar ETF’nin üyesi?Demiryollar›, karayollar›, denizcilik, liman, iç sularda seyrüsefer, bal›kç›l›kve turizm hizmetleri iflçilerini örgütleyen Avrupal› sendikalar ETF’ninüyesidir.

ETF kaç iflçiyi temsil ediyor?ETF 40 Avrupa ülkesinde, 2,5 milyondan fazla iflçiyi temsil etmektedir.

Böyle bir anlaflmahavac›l›ksektörünün çokbüyük birbölümünde tam boybir kurals›zlaflt›rma(deregülasyon) ilesonuçlanacakt›r.Kurals›zlaflt›rmay›derinlefltiren heranlaflma bugünekadar hep ifltenç›karmalarla vebütün sektörölçe¤inde çal›flmakoflullar›n›nkötüleflmesiylesonuçland›.

Sendikam›z›n üyesi oldu¤u Avrupa Tafl›mac›l›k ‹flçileri Federasyonu’nda(ETF) Sivil Havac›l›k Bölümü siyasi sekreteri olan François Ballestero’ya ETF’nintransatlantik aç›k gökler karfl›s›nda nas›l bir tutum ald›¤›n› sorduk.

Biliyorsunuz Avrupa Adalet Divan› 5 Kas›m 2002 tarihinde ald›¤› kararlamevcut ikili aç›k gökler anlaflmalar›n› yasad›fl› ilan etti. Avrupa Komisyonu isebütün Avrupa Birli¤i ülkeleri ad›na anlaflma yapabilme yetkisini transatlantikpazar›n›n ve yat›r›m› düzenleyen kurallar›n daha da liberallefltirilmesi içinkullanmak istiyor.

Burada Avrupa Birli¤i’ndeki sosyal diyalog mekanizmalar›n detaylar›na girmekistemiyorum ancak ETF olarak bu mekanizmalar içinde yer al›yoruz ve gelecekteyaflanacak geliflmeleri etkilemek için çal›fl›yoruz. Bunu yaparken de AB’yiba¤layan kararlar›n etkisinin AB ile s›n›rl› kalmad›¤›n› ve Türkiye gibi üçüncüülkelerin flirketlerini ve iflçilerini etkiledi¤ini de vurguluyoruz.

Elbette bizim gerekli mücadeleyi vermememiz ya da çabalar›m›zda baflar›s›zolmam›z durumda ortaya bir Elveriflli Bayraklar sistemi bile ç›kabilir. Dolay›s›ylaETF olarak her fleyden önce sahiplik haklar›n›n korunmas› ve ifl iliflkilerinin yerelkurallar ve koflullar çerçevesinde yürütülmesi temel kayg›lar›m›z› oluflturuyor.Bir ekonomik faaliyetin yeri ile istihdam›n yeri aras›nda gerekli ba¤lant›n›nkurulmas› çok önemli ve bu bir uça¤›n tüm hizmetleriyle birlikte kiralanmas›[wet leasing] için de geçerli olmal›.

Bize göre çözüm pazarlar›n bütünlefltirilmesinden önce Avrupa çap›nda sivilhavac›l›k iflçilerinin sosyal haklar›n›n (uçufl süresi s›n›rlamalar›, lisanlar vb.)uyumlulaflt›r›lmas›ndan geçiyor. Ayn› zamanda çal›flma yaflam› ile ilgili ulusalyasalara ve düzenlemelere, ücretlere ve çal›flma koflullar›na da sayg› gösterilmelidir.

Sorun iflçilerin haklar›yla s›n›rl› da de¤il. Emniyet ve güvenlik konular›n›nda en üst düzeyde, yani en düflük ortak payda tuza¤›ndan uzak durarak, uluslararas› ve Avrupa düzenlemeleri içindeki en iyi uygulamalar temel al›narakuyumlulaflt›r›lmas›n› istiyoruz.

ETF Havac›l›k Bölümü Siyasi Sekreteri Ballestero:Çözüm iflçilerin sosyal haklar›n›n

uyumlulaflt›r›lmas›ndan geçiyor40

DÜNYADAN

ETF olarak bumekanizmalar

içinde yer al›yoruzve gelecekte

yaflanacakgeliflmeleri

etkilemek içinçal›fl›yoruz. Bunu

yaparken de AB’yiba¤layan kararlar›n

etkisinin AB iles›n›rl› kalmad›¤›n›

ve Türkiye gibiüçüncü ülkelerin

flirketlerini veiflçilerini etkiledi¤ini

de vurguluyoruz.

DÜNYADAN

41

2006 y›l›n›n Ekim ay›nda ITF üyesiGuatemala Liman ‹flçileri Sendikas›’n›n(Puerto Quetzal Dockers’ Union - STEPQ)greve ç›kmas› üzerine Quetzal Liman›çevik kuvvet polisleri taraf›ndan iflgaledildi.

Grev, liman›n özellefltirilmesine yöne-lik planlar›, flirketin sendika ile görüflmemasas›na oturmamas›n› ve sendikayayönelik bask›lar› protesto etmeyi amaç-l›yordu. Liman müdürünün görevdenal›nmas› da iflçilerin talepleri aras›ndayer al›yordu.

Hükümete iflçilerin eylemine buflekilde müdahale etti¤i için dünyan›ndört bir yan›ndan protesto mektuplar›ya¤d›. ‹flçiler liman› kullanan muz ticare-tiyle u¤raflan firmalarla görüfltüler. Ensonunda bütün bu çabalar olumlu sonuçverdi ve Guatemala Hükümeti masayaoturmaya haz›r oldu¤unu söyledi. 2007y›l›n› Ocak ay›nda sendika ile hükümetgörüflmeler yoluyla anlaflmazl›k konu-lar›n› çözümlediler.

Ne var ki, Guatemala dünyada sendi-kac›lar için en tehlikeli ülkelerden birikonumunda ve her y›l en az birkaç sendi-kac› cinayete kurban gidiyor. Grev s›ras›n-da da Guatemala Liman ‹flçileri Sendika-s›’n›n önderleri tehditler ald›lar, güvenlikgüçlerinin ajanlar› taraf›ndan takip edil-diler. Bu ajanlar zaman zaman sendikan›nGenel Sekreteri Pedro Zamora’ya aya¤›n›denk almas›n› söyleyerek imal› tehditlerdede bulundular.

Pedro Zamora’n›n öldürülüflü15 Ocak günü çocuklar›n› hastaneden

alan Pedro Zamora’n›n arabas› beyaz birpikap kamyon taraf›ndan takibe al›nd›ve s›k›flt›r›ld›. Ard›ndan Zamora’n›narabas› kurflun ya¤muruna tutuldu.Arabaya 100’den fazla, Zamora’n›nvücuduna ise 20’ye yak›n mermi isabetetti. Katillerden biri daha sonra araçtaninerek silah›n›n namlusunu Zamora’n›nyüzüne dayad› ve atefl etti. Bu ülkede

yaflanan iç savafl s›ras›nda paramilitergüçlerin kullanm›fl olduklar› bir yöntem.

Sendikan›n di¤er yöneticileri de ölümtehditleri al›yorlar

Zamora’n›n katledilmesinden bu yanaSTEPQ Sendikas›’n›n di¤er yöneticileritelefonla ölüm tehditleri al›yorlar. Songünler de onlar› da birileri takip ediyor.STEPQ yöneticileri tehdit telefonlar›ndaailelerine sald›r›laca¤›n›n söylendi¤ini vebundan dolay› endifleli olduklar›n›aç›klad›lar.

Üst kuruluflumuz ITF konuyu DünyaÇal›flma Örgütü’ne (ILO) tafl›d›. ITF GenelSekreteri David Cockroft, GuatemalaHükümeti’ne yazd›¤› mektupta eksiksizbir soruflturma yap›lmas›n›, olay›n bütünfaillerinin belirlenmesini ve adalet önüneç›kar›lmalar›n› istedi. Di¤er uluslararas›sendikal örgütler de bu kampanyada ITF’edestek verdiklerini ve ortak eylemlerdeyer alacaklar›n› aç›klad›lar. ITF, insanhaklar› örgütlerine ve di¤er uluslararas›kurumlara da baflvurmufl durumda.

Ne yapabilirsiniz?Pedro sendikal mücadeleye dört elle

sar›lan gerçek bir iflçi önderi oldu¤u içinbu siyasi cinayetin kurban› oldu.

ITF, Pedro Zamora ve STEPQ içinadalet kampanyas›n› bafllad›.

Biz de bütün üyelerimizi ve duyarl›olan herkesi bu kampanyaya destek ver-meye ça¤›r›yoruz.

Protesto mektubu göndermek için:http://www.itfglobal.org/solidarity/pedro-zamora.cfm/letter/20

Dayan›flma mesaj› göndermek için:http://www.itfglobal.org/solidarity/pedro-zamora.cfm/letter/19

Daha fazla bilgi için:http://www.itfglobal.org/solidarity/p

edro-zamora.cfmhttp://www.itfglobal.org/campaigns/

zamora.cfm

Öldürülen Guatemala’l› sendikac› Pedro

Zamora için uluslararas› kampanya

Guatemala Liman‹flçileriSendikası’nın(STEPQ) GenelSekreteri PedroZamora öldürüldü. ITF bütün duyarlıüyeleremizikampanyaya destekvermeye ça¤ırıyor.

Resimli romanlar›yla elde ettikleribaflar›lar›n yan›s›ra farkl› ilüstrasyonçal›flmalar›yla da adlar›ndan söz ettirenünlü Frans›z çizer ikilisi Philippe Dupuyve Charles Berberian, çeflitli kentlerüzerine haz›rlad›klar› yolculuk defterleriserisine ‹stanbul’u da eklediler.

Sanatç›lar›n bu yolculuk defterindeki‹stanbul izlenimlerinin yan›s›ra çeflitli ori-jinal çizimlerinin de yer alaca¤› “Dupuy& Berberian ‹stanbul’da” sergisi, 8 fiubat– 2 Mart 2007 tarihleri aras›nda Frans›zKültür Merkezi’nde ziyaret edilebilecek.

80’li y›llar›n bafl›nda yeteneklerinibiraraya getirerek ortak çal›flmaya kararveren Frans›z çizerler Philippe Dupuy veCharles Berberian, baflar›l› bir grafizm vehikayelerinin eflsiz üslubu sayesinde,Frans›z resimli roman›n›n büyük ustalar›aras›nda önemli bir yer edinmifllerdir.

‹kili, aralar›nda genç bir Frans›z ya-zar›n maceralar›n›n anlat›ld›¤› MonsieurJean ve sorunlu oldu¤u kadar sivri dillibir genç k›z›n güncesi olan Le Journald’Henriette’in de yer ald›¤› ünlü resimliroman serilerinin yan›s›ra Fransa’da veyabanc› ülkelerde bas›n (Libération,Télérama, The New Yorker...) ve reklamkampanyalar› (Nicolas flaraplar›, sinema

afiflleri...) için de düzenli olarak çiz-mektedirler.

Seyahat tutkular› sayesinde tüm dün-yay› dolaflan sanatç›lar›n, 2001 y›l›ndabafllatt›klar› yolculuk defterleri serisikapsam›nda ise, bugüne kadar New York,Barselona, Lizbon ve Tanca kentleriüzerine, grafik izlenimlerden oluflan dörtyolculuk defteri yay›nland›.

Türkiye’ye yerleflmifl olan Frans›zDavid Rault ve Vincent Bouvard’›n‹stanbul ile ilgili bir yolculuk defterihaz›rlanmas› önerisi üzerine çizer ikilisi‹stanbul Frans›z Kültür Merkezi taraf›ndan2006 Nisan’›nda 10 gün geçirmek üzere‹stanbul’a davet edildiler. Sanatç›lar›n buseyahati, ‹stanbul’daki gözlemlerinin veizlenimlerinin çizgiyle döküldü¤ü ‹stanbulüzerine bir yolculuk defterine dönüfltü.

Daha önce hiçbir kentten bu kadarfazla çizimle ayr›lmad›klar›n› belirtenPhilippe Dupuy ve Charles Berberian,“‹stanbul Yolculuk Defteri”nin yay›n-lanmas› vesilesiyle Türkiye’ye yenidengeliyorlar.

Frans›z Kültür Merkezi’ndeki sergide“mistik, tarih yüklü ve birçok kültürünkesiflme noktas›” olarak betimledikleri‹stanbul’a iliflkin çizimlerinin yan›s›raikilinin di¤er yolculuk defterlerinden vede¤iflik orijinal çizimlerinden bir seçkide yer alacak.

42

KÜLTÜR-SANAT

DUPUY & BERBERIAN ‹STANBUL’DA

Frans›z çizerlerPhilippe Dupuy ve

Charles Berberian,baflar›l› bir grafizm

ve hikayelerinineflsiz üslubu

sayesinde, Frans›zresimli roman›n›n

büyük ustalar›aras›nda önemli bir

yer edinmifllerdir.

‹stanbul Yolculuk Defteri

KÜLTÜR-SANAT

43Benzersiz Mimarisiyle Dünya KültürMiras› Listesine Giren “Le Havre” GarantiGaleri’de

Garanti Galeri, “Auguste Perret’ninYeniden ‹nfla Etti¤i Kent: Le Havre” bafl-l›kl› sergiye ev sahipli¤i yap›yor. 23 Ocaktarihinde bafllayan sergi 17 Mart’a kadaraç›k kalacak. Benzersiz bir kent mimarisiörne¤i olarak UNESCO taraf›ndan dünyakültür miras› listesine al›nan Le Havre,1517’de François I taraf›ndan kuruluflun-

dan 1944’te hava sald›r›s›yla yok ediliflineve sonra da Auguste Perret taraf›ndanyeniden inflas›na kadar olan süreciyle eleal›n›yor.

Le Havre, betonarme tekni¤inin yeni-likçi kullan›m›ndan dolay› benzersiz birkent mimarisi örne¤i olarak 2005 y›l›ndadünya kültür miras› listesine al›nm›flt›.Sergi, Pazar ve pazartesi günleri hariç,saat 11.00-20.00 aras›nda görülebiliyor.

Telefon: (0212) 293 63 71

Yeniden ‹nfla Edilen Kent: Le Havre

FishingBoats

Leaving theHarbor

Le Havre”, Claude Monet (1874)

44

Baldaki TuzYaflar Kemal, Yap› Kredi Yay›nlar›

Baldaki Tuz, Yaflar Kemal’in gaze-telerde, dergilerde yay›nlanm›fl toplumcuve gerçekçi bir bak›fl aç›s›yla kaleme ald›¤› yaz›lardan ve konuflmalardan derlenmifltir.Onun düflünce ve yazarl›k serüveninetan›kl›k eden bu yaz›lar, halk›n y›llard›riçine sürüklendi¤i karanl›¤›n belgeleridir.

“Dünyay› sonuna kadar ödemek…Çal›flarak, kitaplar›n, türlü insanlar›n.

Do¤an›n maceras›na kat›larak, yoksul, ac›çekerek ödemek. Ama dünyay› sonunakadar ödemek. ‹liklerine kadar bütünyo¤unlu¤uyla ödemek. K›rk y›ll›k yoldayaprak k›m›ldasa, yüre¤ini bafl›nda duyarak,dünyan›n, ac›s›na, sevincine kat›laraködemek.”

Yaflar Kemal

K‹TAP

AZ‹LHakan�Günday, Do¤an Kitapç›l›k

“‹nsanl›¤›n bin çabayla iki bin y›ldayaratt›¤› asgari ahlak, elli y›ldatelevizyon taraf›ndan çi¤neniyor. Veon y›ld›r da internet taraf›ndanyutuluyor” mu? Genç yazar HakanGünday’›n roman› “Azil” bu temelsorunun ve buna benzer sorular›nizinden gidiyor. Yay›nevinin kitab›ntan›t›m metnine düfltü¤ü not flöyle:“Modern dünyada bireyin yaln›zl›¤›,

toplum d›fl›na ç›kmas›yla sonuçlan›yorve toplum d›fl›na itilen (ya da bunukendi tercih eden) birey, kendido¤rular›n› yarat›p onlarla yaflamayabafll›yor. Zamanla toplum ile bireyaras›nda geniflleyen ahlak fark›, ikisininde hastalanmas›n›n temel nedenioluveriyor.” Günday, hem sistemekarfl› olan hem de sistemle iç içe geçenkarakterlerine ustal›kla can veriyor.

NEREDEYSE B‹R BAL‹NASteve Jones, Çev. Levent Can Y›lmaz, Evrensel Bas›m Yay›n

Evrensel Bas›m Yay›n’›n 300. kitab›olarak yay›nlanan “Neredeyse Bir Balina”;evrim kuram›na bugünün bilgileri ile ›fl›ktutuyor. Kitab›n bir baflka özelli¤i ise sadedili ve güncel örnekleri ile herkes taraf›ndanokunabilecek bir yap›t olmas›. Steve Joneskitab›yla ilgili olarak flunlar› söylüyor:“Benim kitab›m Darwin’i güncel-lefltirmektedir. Kitab›m, olabildi¤ince,‘Türlerin Kökeni’ni yeniden yazma giri-

flimidir. Onun plan›n›, tarlalardan fosillere,ar› kovanlar›ndan adalara kadar uzananbir iskelet üzerinde gelifltirdi¤i plan›kulland›m; ama benim Büyük Gerçeklerim20. yüzy›l›n sonlar›n›n bilgi düzeyi üzerinekuruludur. Neredeyse Bir Balina, Darwin’indüflüncelerini, bilimsel geliflmelerin ›fl›¤›ndayeniden okumaya çal›flmak ve evrimkuram›n›n biyolojiyi bütünlefltirdi¤inigöstermek için yaz›ld›.”

45

K‹TAP

Hasan Bülent Kahraman, 2002Kas›m›ndan beri Türkiye’yi meclistekibüyük ço¤unlu¤uyla yöneten Adalet veKalk›nma Partisi’ni, Türk sa¤ siyasetiningeliflimi çerçevesinde ele al›yor. Kitap,AKP'yi ele alan bir monografi olmaktan vebu partinin gündelik siyasal pratik içindeyapt›klar›n›n bir dökümünü ç›karmaktançok, AKP'nin siyasal tutumlar›n›narkaplan›n› ar›yor. AKP, Türkiye'de genel

anlamda sa¤›n, daha sonra da özel olarak‹slami siyasetin içinde ele al›n›yor. Cum-hurbaflkanl›¤› seçimlerine iliflkin tart›fl-malar›n hararetlendi¤i ve genel seçimtakviminin oldukça yaklaflt›¤› günlerde, 4y›l› aflk›n zamand›r Türkiye’de hükümeteden bir partiyi siyaset düzleminde anlamakiçin önemli bir olanak sunuyor Kah-raman’›n kitab›.

TÜRK SA⁄I VE AKPHasan Bülent Kahraman, Agora Kitapl›¤›

Her Gün, on dil bilmesine karfl›nkendini ifade etme becerisini yitiren biradam›n öyküsü. Köklerinden kopup kendisuskunlu¤una çekilen bir insan›n, boflluktabir yerlerde as›l› kalmas›n›n trajedisi.Tersine bir dünyada sonsuz bir sal›n›mlagidip gelen, hiç kimsenin ve hiçbir fleyindo¤ru zamanda do¤ru yerde olmad›¤›na

tan›kl›k etmek zorunda kalan AbelNema’n›n cehennem azab›.1999’dayay›nlad›¤› öykü kitab›yla IngeborgBachmann Ödülü’ne de¤er görülen Macaras›ll› Alman yazar Terézia Mora’n›n ilkroman› olan ve ad›n› IngeborgBachmann’›n ayn› adl› fliirinden alan HerGün, yazar›n Bachmann’a da bir arma¤an›.

HER GÜNCan Yay›nlar›, Terézia Mora

Avrupa s›n›rlar› içinde yap›lm›flbir Dünya Savafl› olarak bilinir‹spanya'daki ‹ç Savafl, Cumhuri-yetçilerin yenilgisi, tüm dünyay› atefleatacak olan daha büyük bir felaketinefli¤inde, totaliter ve faflizan hare-ketlere karfl› tutulmufl son mevzininde düflmesi anlam›n› tafl›r. Ard›ndanbafllayan II. Dünya Savafl›'n›n yaratt›¤›benzersiz y›k›m, ‹spanya topraklar›ndavuruflan insanlar›n dram›n› baflka bir

gözle okuman›n da yolunu açarböylece. Tarihin bu hüzünlü ve be-lirleyici kesitine odakland›¤› çal›fl-mas›nda, Vilar, içeriden bir tan›kl›¤›analitik gözlemlerle zenginlefltiriyor.Kitapta, “‹ç Savafl›n Nedeni Nedir?”,“Askeri Çat›flman›n Geliflimi veSonuçlar›”, “‹ki Kamp: ‹ktidar Türleri,Siyasal Evrim” gibi bölüm bafll›klar›yer al›yor.

‹SPANYA ‹Ç SAVAfiIPierre Vilar, Çev. Ifl›k Ergüden, Dost Kitabevi Yay›nlar›

EVLENENLER• Hava-‹fl Sendikas› Personelimiz

Muharrem Sam›k’›n o¤lu Özkan ileAyflemgül 10.12.2006’da, • THY üyemizAysel Demirci i le Cengiz Uçkun18.11.2006’da, • THY üyemiz P›nar Acarile Altan Ömer 18.11.2006’da, • THY Yer‹fl l üyeler imiz Gökçe i le Erdem05.11.2006’da, • THY Yer ‹fll üyemizSüleyman Denli’nin o¤lu 02.12.2006’da,• THY Üyemiz Nilüfer Temürtürkan ile‹smail Kaya 18.11.2006’da, • THY Yeriflletme üyelerimiz Selin Gerikalmaz ileTayfun Elçin 23.12.2006’da, • THY Uçufl‹fll üyemiz Asl› ‹riz ile Yer ‹flletme üyemizTolga Aykurt 20.01.2006’da, • THYÜyemiz Feyza Altay ile Vasfi Bora09.12.2006’da, • THY üyemiz EmelBafl›büyük ile Semih Akkaya 25.11.2006’da,• THY Teknik üyemiz Gazi Orhan ile Tu¤ba10.02.2007’de, • THY Yer ‹fll. üyemiz BaflarArzık ile Sevgi 03.02.2007’de, • THY Yer‹fll. üyelerimiz Ayfle Ça¤lar ile Serhan Tuzcu25.02.200’de • Ankara Kabin içi flefli¤iüyemiz Figen Aydın 27.01.2007’de, • THY‹zmir ‹stasyon Müdürlü¤ünde çal›flanüyemiz Özlem Soyman 04.08.2006’da, •THY ‹zmir ‹stasyon Müdürlü¤ünde çal›flanüyemiz Türkay Karadavut’un ye¤eni12.08.2006’da, • THY ‹zmir Sat›flMüdürlü¤ünde çal›flan üyemiz Arzu Avflar20.08.2006’da, • THY A.O ‹zmir KargoMüdürlü¤ünde çal›flan Kayhan Bilgili10.09.2006’da, • THY A.O ‹zmir KargoMüdürlü¤ünde çal›flan Ceyda Sürer16.09.2006’da, • THY Antalya ‹stasyondanüyemiz Süleyman Ergürler 16.12.2006tarihinde evlenmifllerdir. Kendilerine ömürboyu mutluluklar dileriz.

DO⁄UM• THY Teknik üyemiz Yusuf Zeytin’in

k›z› , • THY Genl md üyemiz Serkan Ural’›nçocu¤u 01.12.2006’da, • THY Uçufl ‹fllüyemiz Ahmet ve Özlem Çankaya’n›n o¤lu02.02.2007’de, • THY Uçufl ‹flletmekaptan›m›z Enis Tekin’in çocu¤u, • THYüyemiz Cüney t Tü rkay ’ ›n o¤ lu04.11.2006’da, • THY Ebi üyemiz MesutKarpuz’un Yi¤it ad›nda o¤lu 01.12.2006’da,• THY Yer ‹fll üyelerimiz ‹smet ve MeltemErgünay’›n o¤lu 24.11.2006’da, • EB‹Baflkanlı¤ı üyemiz Aysevil Kesici’ninZeynep isminde kızı 05.02.2007’de, •

Ankara ‹stasyon üyemiz Osman Saydam’›nk›z› 02.11.2006’da, • Ankara Kargo Md.üyemiz Göksenin Kumbaro¤lu nun k›zı21.11.2006’da, • Ankara Kargo Md. üyemizfiefik K›flla’n›n k›z› 30.11.2006’da, • Ankara‹stasyon üyemiz Erdem Yücel’in k›z›27.12.2006’da, • Ankara Teknik A.fi.üyemiz U¤ur Gürel Çalıfl’ ›n k›z›29.12.2006’da, • Ankara Sat›fl Md. üyemizP ›na r Dogan ’ ›n i k i z bebek le r i12.01.2007’de, • Ankara ‹stasyon üyemizfiahibe�fiahin’in�k›z› 22.12.2006’da, •Ankara ‹stasyon Üyemiz Özgül Tülek’ino¤lu 20.12.2007’de, • Ankara Kargoüyemiz ‹rfan Mete Arslan’›n k›z›09.02.2007’de, • Ankara Teknik A.fi.ü y e m i z M u s t a f a Ç a k ı r ’ › no¤lu�07.02.2007’de, • THY ‹zmir Sat›flMüdürlü¤ünde çal›flan üyemiz Betül ‹fllek’in25.07.2006’da Arda isminde o¤lu, • THY‹zmir Sat›fl Müdürlü¤ünde çal›flan üyemizAyça Yornuk’un 08.09.2006’da Eylülisminde bir k›z›, • THY A.O ‹zmir ‹stasyonMüdürlü¤ünde çal›flan üyemiz ÖzlemTafltümen’in 18.08.2006’da Alper ismindeo¤lu, • THY ‹zmir Kargo Müdürlü¤ündeçal›flan üyemiz Semra Arabacı’nın15.11.2006’da k›z›, • THY Antalya‹stasyondan üyemiz Yasemin-HakanÖzler’in 05.01.2007’de o¤lu, • HY Antalya‹stasyondan üyemiz Özgür Kocabay’ ve efliAyfle Serap Kocabay’›n k›z› olmufltur.Sa¤lıklı ve uzun ömürlü olmalarınıdiliyoruz.

N‹fiAN• Hava-‹fl ‹zmir fiube Baflkan› Hasan

Coflkun’un o¤lu Bekir 22.11.2006 tarihindeniflanlanm›flt›r. Kendilerine mutluluklardileriz.

EMEKL‹ OLANLAR• Hava-‹fl Sendikam›z›n eski Yönetim

K u r u l u ü y e s i Y a fl a r B a l b a n a n15.04.2006’da, • Hava-‹fl ‹zmir fiubesinin11. ve 12. Dönem fiube Denetim KuruluBaflkanl›¤› yapm›fl Say›n Rüstem Göktafl14.07.2006 tarihinde emekli olmufllard›r.

VEFAT• THY Uçufl ‹flletme Kabin Memuru

üyemiz Ömür Günay 27.01.2007’de, •Hava ‹fl Sendikas› Ankara fiube PersonelimizVeysel Ba¤r›aç›k’›n efli 19.12.2006’da, •

46

ÜYELER‹M‹ZDEN

THY Genel Md üyemiz Gülümser Tankal02.12.2006’da, • THY Teknik üyemizY›lmaz Akgün’ün annesi, • THY Kad›köySat›fl üyemiz Zuhal Kahraman’›n annesi28.11.2006’da, • THY Teknik üyemiz ÜmitTartar’›n annesi 25.01.2007’de, • THYUçufl ‹fll Kaptan›m›z Latif Soyugür’›n kardefli23.01.2007’de, • THY Yer ‹fll üyemiz ErcanHac›o¤lu’nun annesi 28.12.2006’da, • THYOto Sevk üyemiz Haluk Köseo¤lu’nunbabas› 09.01.2007’da, • THY E¤itim Bflküyemiz Zü la l Güna l ’ › n babas ›19.01.2007’de, • THY Genel Müdürlüküyemiz Jale Hadjigrajeh’in babas›09.02.2007’de, • THY üyemiz AhmetSulay›c›’n›n annesi 12.02.2007’de, •Ankara Euroserve üyemiz Teoman Yıldırım22.11.2006’da, • Ankara fiube çal›flan›m›zVeysel Ba¤rıaçık’›n efli 18.12.2006’da, •Ankara ‹s tasyon üyemiz MehmetAydo¤an’›n annesi 26.12.2006’da, • Ankara‹stasyon üyemiz Nuri Yıldız’›n babas›28.12.2006’da, • Hava-‹fl ‹zmir fiubemizinemekli Disiplin Kurulu Baflkan› ve THYdoktoru Servet Ece’nin efli 18.07.2006’da,• THY ‹zmir ‹stasyon Müdürlü¤ünde çal›flan

üyemiz Mutlu Gümüflsu’nun day›s›28.07.2006’da, • THY ‹zmir KargoMüdürlü¤ünden emekli Do¤anay ‹simbay’›nbabas› 07.08.2006’da, • THY ‹zmir Sat›flMüdürlü¤ü üyemiz Ece ‹bifl’in kay›nvalidesi29.08.2006’da, • Hava-‹fl ‹zmir fiubemizineski Yönetim Kurulu Üyesi THY KargoMüdürlü¤ü çal›flan› üyemiz Hakk› Kul’unk›z› 14.11.2006’da, • THY ‹zmir ‹stasyonMüdürlü¤ünde çal›flan üyemiz AhmetHamdi Temel’in babas› 02.02.2007’de, •THY ‹zmir ‹stasyon Müdürlü¤ünden emekliolan Ergun Aköz, • Hava-‹fl Antalya fiubeSekreterimiz Orhan Karabulut’un ye¤eni31.01.2007’de, • Hava-‹fl Antalya fiubeYönet‹m Kurulu üyemiz ‹lhan Cankara veTHY Antalya fiehir Bilet Satıfldan üyemizSüleyman Cankara’nın babaannesi08.02.2007’de, • THY Antalya ‹stasyondanüyemiz Banu Gögerti’nin babası ve VolkanGögerti’nin kayınpederi 09.02.2007’de, •THY Antalya Teknikden üyemiz BehçetYıldırım 27.01.2007’de, • Hava-‹fl eskiüyemiz Fikri Bulca 07.12.2006’da, • THYAntalya fiehir Bilet Satıfldan üyemiz OyaDabaoglu’nun kardefli 09.01.2007’de, •

47

ÜYELER‹M‹ZDEN

Ömür GünayKabin memuru olarak THY’de uzun

y›llar çal›flm›fl arkadafl›m›z Ömür Günay,27 Ocak 2007 tarihinde uçufl s›ras›nda

geçirdi¤i rahats›zl›k sonucu vefatetmifltir. Bu ifl kazas›yla aram›zdan

ayr›lan Ömür Günay arkadafl›m›z›n,ailesine, sevenlerine ve tüm çal›flma

arkadafllar›na baflsa¤l›¤› diliyor ac›lar›n›paylafl›yoruz.

Behçet Y›ld›r›m1961-2007

1985 y›l›ndan beri birlikte çal›flt›¤›m›zve 27 Ocak 2007’de aram›zdan ayr›lanmesai arkadafl›m›z›n 85’liler ve di¤er

tüm sevenleri olarak ac›s›n›paylafl›yoruz. Ailesine ve havayollar›

camias›na baflsa¤l›¤› dileriz.

48

ÜYELER‹M‹ZDEN

THY Antalya ‹stasyondan üyemiz AliUysal’ın amcasının o¤lu vefat etmifllerdir.Vefat edenlere Tanrı’dan rahmet,yakınlar ına baflsa¤l ı¤ ı d i l iyoruz.

RAHATSIZLANMA• THY Yer ‹fll Üyemiz Gürsel Gürkafl’›n

annesi 30.11.2006’da, • THY Yer ‹fll üyemizve Delegemiz Mehmet Kaya 11.12.2006’da,• THY Genel Müdürlük üyemiz YeflimYüksel 10.12.2006’da, • THY Rezervasyonüyemiz Cevher Ketenci 06.12.2006’da, •THY Kargo üyemiz Seda Sefero¤lu30.01.2007’de, • Ankara Teknik A.fi.üyemiz Hasan Ars lan’ ›n annes i21.11.2006’da, • Ankara ‹stasyon üyemizHakan Alptekin (fib. Yön. Krl. Üyesi)21.11.2006’da, • Ankara ‹stasyon üyemizMustafa Karasırt 04.12.2006’da, • Ankara‹stasyon üyemiz Abdülkadir Yeler25.12.2006’da, • Ankara ‹stasyon üyemizKöksal Acarbafl’›n annesi 25.12.2006’da,• Ankara ‹stasyon üyemiz Murat Oluzlu(fib. Yön. Krl. Üyesi) 27.12.2006’da, •Ankara ‹stasyon üyemiz Belgin Kendir26.12.2006’da, • Ankara ‹stasyon üyemizSongül Özekin’in (fib. MuhabereTemsilcisi)�annesi�26.12.2006’da, • Ankara‹stasyon üyemiz Ahmet Demir’in annesi10.01.2007’de, • Ankara Teknik A.fi.üyemiz Muzaffer Yılmaz� 12.01.2007’de,• Ankara ‹stasyon üyemiz Mehmet Ürün16.01.2007’de, • Ankara Teknik A.fi.ü y e m i z O s m a n E r k a n a t ’ › n e fl i19.01.2006’da, • Ankara Sat›fl Md. üyemizTülin Baflalan 22.01.2007’de, • AnkaraKargo Md. üyemiz Bülent Yerli’nin k›z›Aleyna 29.01.2007’de, • Ankara ‹stasyonüyemiz ‹ smai l Özcan’ ›n babas ›27.01.2007’de, • Ankara ‹stasyon üyemizKadir Özdemir’in efli 26.01.2007’de, •Ankara ‹stasyon üyemiz Hikmet Demirci27.01.2007’de, • Ankara ‹stasyon üyemizFulya Yel iz Kahraman’›n bebe¤i29.01.2007’de, • Hava-‹fl ‹zmir fiubeBaflkan›m›z Hasan Coflkun’un efli MüjdeCoflkun 07.12.2006’da, • Hava-‹fl ‹zmirfiubesi fiube Sekreterimiz Nuriye Yetiksoy05.02.2007’de, • THY ‹zmir ‹stasyonMüdürlü¤ünde çal›flan üyemiz MetinÇokyakar’›n efli 07.07.2006’da annesi de07.09.2006’da, • THY ‹zmir ‹stasyonMüdürlü¤ü ‹flyeri Bafltemsilcimiz MustafaDemir’in babas› 18.08.2006’da, • THY

‹zmir Kargo Müdürlü¤ünde çal›flan ErdalPerçin’in annesi 06.11.2006’da, • Hava-‹fl ‹zmir fiube Denetim Kurulu Baflkan›Muharrem Ali fieker 27.11.2006’daameliyat olmufltur, • THY ‹zmir ‹stasyonMüdürlü¤ünde çal›flan üyemiz RamazanCalpbinici’nin babas› 27.11.2006’da, •THY ‹zmir EB‹ Servisinde çal›flan üyemizTu¤yan Erbaysal’›n babas› 27.11.2006’da,THY ‹zmir ‹stasyon Müdürlü¤ünde çal›flanüyemiz M. A l i Demi r ’ i n o¤ lu08.12.2006’da, THY ‹zmir ‹stasyonMüdürlü¤ünde çal›flan Be¤üm Özsezer21.12.2006’da, Hava-‹fl ‹zmir fiubesiYönetim Kurulu Üyesi fiahin Sunay’›nbabas› Edip Sunay 22.12.2006’da, • THY‹zmir ‹stasyon Müdürlü¤ünde çal›flanüyemiz Biriçim Sarsılmaz 13.02.2007’de,• THY ‹zmir ‹stasyon Müdürlü¤ünde çal›flanüyemiz Oktay Özcan 12.02.2007’de, •‹zmir’den Ebru Durmaz’ın babası01.02.2007’de, • THY Antalya ‹stasyondanemekli üyemiz Yekta Kısa’n›n kardefliCandan Çınar 12.01.2007’de, • THYAntalya fiehir Bilet Sat›fldan üyemizSüleyman Cankara 08.01.2007’de, • THYAntalya Kargodan üyemiz Halil Erol23.12.2006’da, • Hava-‹fl Antalya flubesiyönetim kurulu üyemiz Avni Çay’›n o¤luDurali Çay 01.01.2007’de, • THY Antalya‹s tasyondan üyemiz Yusuf Ekfli l i18.01.2007’de, • THY Antalya ‹stasyondanüyemiz Mustafa Öztürk’ün babas›26.01.2007’de, • THY Antalya ‹stasyondanüyemiz Mehmet ‹nce’nin babas› Osman‹nce, • Hava-‹fl Antalya fiube personelimizZehra Ay’›n k›z› Merve Ay 17.01.2007’de,• THY Antalya Kargodan üyemiz ve AntalyaKargo Temsilcimiz Ramazan Yılmaz’ınbabası Osman Yılmaz 12.02.2007’derahatsızlanmıfllardır. Kendilerine acil flifalardiliyoruz.

SÜNNET• Hava-‹fl ‹zmir fiubesi Denetim Kurulu

Baflkan› M.Ali fieker’in o¤lu 23.08.2006tarihinde sünnet olmufltur. Geçmifl olsundileklerimizi iletir, hayatta baflarılar dileriz.

Not:Dergimizin son iki sayısında teknik bir

sorun nedeniyle ‹zmir duyurularıyayınlanamamıfltır.

‹zmirli üyelerimizden özür dileriz.

Sektörle ‹liflkili Kurumlar

Hava-‹fl ‹zmirfiubesi, 27 Ocak2007 tarihindeyapılan"CumhuriyeteSahip Çık"mitinginde...

Ulusal Devlet ve ‹flveren Örgütleri

Ulaflt›rma Bakanl›¤›

Sivil Havac›l›k Genel Müdürlü¤ü

DLH Genel Müdürlü¤ü

Türkiye Özel Sektör Havac›l›k ‹flletmeleri Derne¤i (TÖSH‹D)

Türk Hava Kurumu

Uluslararas› sendikalar ve di¤er iflçi örgütleri

International Transport Workers’ Federation (ITF)Uluslararas› Tafl›mac›l›k ‹flçileri Federasyonu

European Transport Workers’ Federation (ETF)Avrupa Tafl›mac›l›k ‹flçileri Federasyonu

International Federation ofAir Line Pilots' Associations (IFALPA)Uluslararas› Havayolu Pilot Birlikleri Federasyonu

European Cockpit Association (ECA)Avrupa Kokpit Birli¤i

International Air Transport Association (IATA)Uluslararas› Hava Tafl›mac›l›¤› Birli¤i

International Aircraft Owners andPilots Association (IAOPA)Hava Arac› Sahipleri ve Pilotlar› Derne¤i

International Civil Aviation Organisations (ICAO)Uluslararas› Sivil Havac›l›k Örgütü

The Transportation Security Administration (TSA)Ulaflt›rma Güvenlik ‹daresi

Federal Aviation Administration (FAA)Sivil Havac›l›k ‹daresi

Joint Aviation Authorities (JAA)Havac›l›k Otoriteleri Birli¤i

Airports Council International (ACI)Uluslararas› Hava Alanlar› Konseyi

European Commission (EC)Avrupa Komisyonu

European Civil Aviation Conference (ECAC-CEAC)Avrupa Sivil Havac›l›k Konferans›

European Regional Airlines Association (ERAA)Avrupa Bölgesel Hava Yollar› Birli¤i

European Organisation forthe Safety of Air Navigation (EUROCONTROL)Avrupa Hava Seyrüsefer Güvenli¤i Örgütü

Uluslararası Devlet ve ‹flveren Örgütleri