Sadnja aronije

Sadi se u jesen, preko zime i u rano proleće, uz uslov da zemlja nije smrzla i da vegetacija još nije počela. Biljke iz kontejnera (saksija) mogu da se sade i u toku vegetacionog peri-oda. U tom slučaju sadi se u vodom natopljene jame, a posle sadnje ponovo zalije, kako bi biljka odmah nastavila sa rastom.

Lako se prima i ako na biljkama ima zrelog lišća crvene, ljubičaste ili braon boje. Ovo lišće je zrelo i opada na najblaži dodir. Najčešće se sade  jednogodišnje ili dvogodišnje biljke dobijene kulturom tkiva. Raste i daje dobre prinose na svim tipovima zemljišta, osim slanim, kojih ima na severu Banata gde se koriste za gajenje kamilice  i nane, kao i ispašu ovaca, za razliku od brusnice i visokožbunaste, američke  borovnice, koje dobro uspevaju samo na prirodno kiselim, pH 4,2 do 4,4, a ona se u Srbiji nalaze  na većim nadmorskim visinama, najčešće iznad  750 m.  Tamo skoro i da nema stanovnika. Ne usvaja štetne sastojke iz zemljišta, vode i vazduha, te se može gajiti i u blizini industrijskih zagađivača i termo elektrana. Evo rešenja za pepelišta u okolini Obrenovca,  Lazarevca i Kostolca, kao i za jalovišta nastala odlaganjem humusnog sloja sa otkrivenih kopova. Na ovim površi-nama aroniju treba posaditi gušće nego u klasičnim voćarskim zasadima, npr u redove 2 x 1 m, kako bi se što pre formirao gust splet žila koje će sprečavati eroziju vetrom i za-gađivanje okoline. Aronija može da se koristi i za formiranje živih ograda. Dovoljno je posaditi jedan red sa rastojanjem između biljaka od 80 do 100 cm. Živa ograda koja cveta, blista od zelenila mladog lišća, koje liči na ukrasnu biljku lovorvišnju, u avgustu ok-ićena crnim bobicama koje mogu da se jedu, u oktobru i novembru “gori” od plamenih boja lišća…

Đubrenje

Priprema parcele sastoji se od osnovne obrade, oranja na dubinu od oko 30 cm, tanjiranja ili rotoviranja, kako bi se poravnao i usitnio površinski sloj. Presađivanje je najbolje obaviti ubrzo po iznošenju sadnica iz rasadnika. Pre sadnje parcela treba da se pođubri NPK 15:15:15 mineralnim đubrivima, 500-600 kg/ha, ili 50-60 g po jamici, posle čega se đubrivo pomeša sa zemljom, da ne dođe do direktnog kontakta sa žilama korenovog sis-tema. Na ovakav način sprečava se eventualno toksično dejstvo jakih koncentracija min-eralnih soli i sušenje biljaka u startu. Ukoliko se koristi zgoreli stanjak, 40-50 t/ha, količinu NPK mineralnih đubriva treba smanjiti na polovinu.

Tokom vegetacije treba površinu đubriti sa NPK 8:16:24 ili sličnim, oko 500 kg/ha godišnje. Pošto aronija sporo raste đubriva mogu da se koriste i u trakama na kojima će se saditi i tako ostvariti ušteda.

Prinos i kvalitet plodova najviše zavise od đubrenja i navodnjavanja, uz redovno uništa-vanje korova.

Najbolja gustina sadnje u klasičnim voćnjacima je 3 x 1,5 m, kojom prilikom se posadi 2 222 biljke po hektaru. Ovakvom sadnjom svaka biljka dobija 4,5 m2 vegetacionog pros-tora. Sadi se do dubine na kojoj je sadnica bila u rasadniku. Dovoljno je iskopati jame du-bine 20 i prečnika 30 cm. Sadnicu pažljivo nagrnuti sitnom i vlažnom zemljom i nagaziti

oko nje kako bi se uspostavio dobar kontakt između korena i čestica zemlje, a vazduh is-tisnuo. Ukoliko je zemlja pri sadnji suva, kao u jesen 2011, treba je zaliti kako bi se sprečio proces dehidracije, jer bi suva zemlja izvlačila vodu iz korena i biljka bi se osušila i pre nego što se primi.

Ukoliko želite da mašinski ubirate plodove Aronije gustina sadnje je 3 x 0,8m, kojom pri-likom se posadi 4 100 biljaka po hetkaru.

Oko biljaka treba rasturiti sloj slame, minimum pola metra u prečniku, kako bi se sprečila pojava korova oko samih biljaka. Ovaj malč treba obnavljati svakog proleća. Pri tome, stara prostirka  se raspada i postaje organsko đubrivo čije sastojke voda unosi u zonu ko-renovog sistema. Krajnji produkti razlaganja organskih materija su voda, ugljendioksid, minerali i energija, te biljke đubrene organskim materijalima imaju brz rast, dobro zdravlje i povećanu otpornost na sušu, bolesti i razne druge stresne situacije izazvane naglim promenama klime. Kada se govori o mineralima kao proizvodima razlaganja or-ganskih materija, u njih treba ubrojati i azotna jedinjenja kao što su amonijak, nitrati i ni-triti, a ne samo kalijum, fosfor, magnezijum, kalcijum i ostale biogene elemente. Najduži efekat od svih organskih materijala koji se mogu koristiti kao đubrivo ima vuna koju treba postaviti u jamu pre sadnje i pokriti je slojem plodne zemlje. Sledećih 10 – 15 godina vuna će postepeno trunuti i snabdevati zonu korenovog sistema azotnim jedinjenjima, naj-važnijim sastojcima živih organizama. Treba imati u vidu da je kostur svih organskih jed-injenja ugljenik, koga u atmosferi ima mnogo manje nego što je potrebno biljkama, te otuda đubrenje organskim materijalima ima i ulogu obezbeđenja biljaka ugljendioksidom.

Sadi se u jamu dimenzija 60 x 60 x 60 cm. Na dno se stavlja sloj šljunka, zatim sloj fine rastresite zemlje, pa sloj dozrelog stajskog đubriva (pazite da ne dodiruje koren sadnice). Na kraju je zatrpajte ostatkom zemlje i obavezno zalijte.Ukoliko se posade u plodnu zemlju na razdaljinu od 2 metra, grmovi aronije dostići će visinu od 2 do 4 metra. Ako je posađena u vrtu, aronija će već druge godine cvetati (obrazuje i po 30 cvetova) i prve plodove daće u jesen. Plodova će biti više ako raste na hranljivom zemljištu. Da plodovi ne bi prezreli i počeli da otpadaju, berbu treba obaviti brzo, odmah nakon početka zrenja.Glavna nega sastoji se u plevljenju i malčiranju, uz odgovarajuće prihranjivanje i umerenu vlažnost. Aronija ne zahteva prskanje, jer je otporna na bolesti i štetočine. Orezuje se po potrebi da bi se omogućilo podmlađivanje. Pogodna je za gajenje u manjim vrtovima zbog relativno male visine i za podizanje žive ograde.

HELJDA

Interesuje me da li nesto znate o heljdi i o njenoj proizvodnji, jer sam čuo da je jedna od najljekovitijih i najboljih žitarica... U kakvim se uslovima proizvodi, kada se sije, da li postoje neke štetočine koje je jedu (divlje životinje, insekti, korovi...)Pozdrav, Uroš

..........................................................................................

Pomoći će Vam vjerovatno nekoliko osnovnih informacija vaznih za uzgoj ove cijenjene žitarice.

Uslovi uspijevanja

-    Odnos prema toploti

Minimalna temperatura za klijanje je od 4 do 5°C, a optimalna oko 25°C. Sije se kada se zemljište na dubini 10 cm zagrije na oko 15°C. Vrlo je osjetljiva prema hladnoći, pa je i najmanji mrazevi (oko -1°C) uništavaju.Osjetjiva je prema visokoj temperaturi, naročito iznad 30C.

-    Odnos prema vodi

Veliki je potrošač vode, naročito u fenofazama cvjetanja i formiranja plodova, kada koristi oko 80% ukupnih potreba. Osjetljiva je prema suši.

-    Odnos prema zemljištu

Nema velike zahtjeve prema zemljištu. Pri pravilnoj obradi i đubrenju može ostvariti visoke prinose na različitim tipovima tala.

Agrotehnika za heljdu

-    Plodored

Heljda ne podnosi monokulturu. Najbolje uspijeva poslije okopavina i jednogodišnjih leguminoza, ali se može uspješno uzgajati i kao postrni usev.

-    Ðubrenje  

Na zemljištu slabe plodnosti, heljda bolje uspijeva nego druga žita.

-    Obrada zemljišta

Ako se heljda gaji kao glavni usjev, obrada je kao za ostale jare kulture.

-    Sjetva

1.       Uskoredna  sa rastojanjem izmeðu redova 7 do 8 cm i u redu 5 do 6 cm.2.       Širokoredna sjetva sa rastojanjem izmedu redova 45 cm, što omogućava mehanizovano međuredno rahljenje i prihranjivanje heljde. U ranijem sjetvenom roku je potrebno oko 80 kg sjemena po ha dok je u postrnoj sjetvi potrebno 80 – 100 kg sjemena po ha. Njega usjeva obuhvata različite mjere zavisno od potrebe usjeva. Heljda je vrlo kompetitivna biljka sa korovima zbog brzog nicanja i jakog početnog porasta, pa brzo zasjeni površinu, a time i iznikle korove.

-    Žetva Heljdu karakteriše neravnomjerno sazrijevanje i osipanje zrna. Smatra se da je najbolje vrijeme žetve kad dvije trećine zrna potamne. Prije mljevenja zrno se mora dosušiti na oko 12% vlage. Od 100 kg čiste heljde dobija se 60 do 70 kg brašna, 4 do 18 kg mekinja, 18 do 26 kg ljuske.

Neven je jednogodisnja, rjedje dvogodisnja zeljasta biljka. Ima dubok vretenast korijen. Cvast je jarko narandzaste boje. Cvjeta od juna do septembra.Od nevena se koriste cvjetovi, koji se u obliku caja upotrebljavaju za ljecenje zeludcanih i

crijevnih oboljenja, kao i za ispiranje usta i grla. U obliku raznih krema koristi se za ljecenje rana, otoka, opekotina i cireva.

Za gajenje nevena postoje svi uslovi samo treba izabrati sjeme cisto od tzv duplex formi koje su bogate aktivnim materijama. Neven je toploljubiva kultura, pogoduje mu suncani polozaj i dobro podnosi susu. Ima velike potrebe za vodom i hranjivima. Raste na siromasnim zemljistima, ali da bismo dobilivece i bogatije cvjetove, potrebna su duboka zemljista, srednje obezbjedjena hranjivim materijama. Ima dug period vegetacije koji traje do prvih jesenjih mrazeva. U prosjecnim uslovima sjeme nice za 4-5 dana. Biljke se brzo razvijaju a za 40-50 dana cvjetaju. U plodoredu se uspjesno moze gajiti poslije bilo koje kulture. Na istoj njivi moze se gajiti tek poslije dve godine. Priprema zemljista je kao i za druge kulture koje se siju u proljece. U jesen se zemljiste ljusti i ore, a proljece drlja i ravna.Nije prepoducljiva upotreba organskih djubriva i prevelike kolicine azota, jer tad neven manje cvjeta. Prilikom jesenje obrade zemljista unijeti 60-80 kg N, 60-80 kg P2O5, 80-100 kg K20 po ha.Neven se proizvodi direktnom sjetvom sjemena. Sije se na stalno mjesto rano u proljece, pocetkom marta, kada je srednja dnevna temperatura 13-16 stepeni, na razmaku izmedju redova 40-50 cm, na dubini 2-3 cm, uz upotrebu 5-6 kg po ha sjemena. Zasijanu povrsinu poslije sjetve treba povaljati.Nakon nicanja biljke se prorjedjuju na 5-8 cm razmaka izmedju biljaka u redu. U periodu vegetacije neophodna su 1-2 medjuredna kultiviranja, da ne bi doslo do zakorovljavanja.Krajem jula ili pocetkom avgusta, kada donji listovi pocinju da zute, biljke se pokose na 15 cm iznad zemlje i odnose sa njive, kpja se nakon toga podjubri. Za tri nedelje biljke ce ponovo cvjetati i cvasti ce moci da se sakupljaju do jesenjih mrazeva.Sa jednog ha moze se dobiti od 300-600 kg suvih krunicnih listova odnosno 800-1500 kg cvasti.