HET ONBREEKBAREWOORD

Van dr A. Saphir verschenen:

CHRISTUS EN DE SCHRIFTEN(uitverkocht)

EEN HEBREER OVER DE BRIEFAAN DE HEBREËN (2 dln)

Van mevr A.R. Zalman-Mardaverscheen:

JOSEPH ZALMAN, een gezondeneuit Israël (biografie, 2e druk)

DR A. SAPHIR HET ONBREEKBAREWOORD

Bewerkt naar het Engels door A. R. ZALMAN-MARDA

,,… en de Schrift niet kan

gebroken worden.” John. 10:35

1952

J.N. Voorhoeve - Den Haag

5

INLEIDING

Dr Adolph Saphir, geboren inBudapest, behoorde tot eenaanzienlijke, Hongaars-Joodsefamilie. Zijn vader, literairaangelegd, verlangde Shakespeareten volle te genieten, en volgdedaartoe als taalstudie geregeld dediensten in de Engelse kerk. Adolphvergezelde hem en beiden leerdenmeer dan zij op het oog hadden. Enbeiden kwamen onder de beademingvan den Heiligen Geest. De jongste het eerst. Zoals hij

zelf schrijft: "Ik was, als jongen vantwaalf jaar, de eerste van onzefamilie, die het Evangelie aannam." Doch beiden, vader en zoon,overlegden en bewaarden dezedingen in hun hart. Totdat op zekeredag aan tafel, de jonge Adolph aanzijn vader vergunning vroeg om temoge danken. Het werd hem, alszoon der wet, toegestaan en tot diensonuitsprekelijke verbazing en nietgeringe ontsteltenis van het gansegezin, eindigde hij zijn gebed: "in denaam van onzen Heiland enZaligmaker, Jezus Christus.” Natuurlijk ontstond daarover ookbuiten de familiekring in de Joodse

wereld geen kleine beroering, toenAdolph aan de Joden de Schriftbegon te verklaren op een wijze,zoals zij dit nooit tevoren haddengehoord en het gerucht zichverspreidde, dat de Geest Gods opden zoon van Saphir gevallen was. Geestelijk verbonden, als vaderen zoon van dat ogenblik af waren,zagen zij met verlangen uit naar dedag, waarop zij in het openbaar hungeloof mochten belijden. Maar de vader maakte geenhaast. Zijn hartewensen omslotengeheel zijn gezin en zijn vurig,volhardend gebed ging op voor detoebrenging van allen; om met geheel

zijn huis den Messias te mogenverheerlijken. Binnen het half jaarwerd dit gebed verhoord. Vader,moeder, twee zoons, en driedochters gaven in het openbaargetuigenis van hun geloof inChristus, werden gedoopt en in eenhoger familíeleven verbonden. Vanelk der leden is krachtige invloeduitgegaan tot heil zowel van Israëlals van de Gemeente. ln ‘t bijzondermerkwaardig was

6het korte, godzalige leven van deoudste zoon, Philipp, die op 29-jarige leeftijd stierf. Het waren

vooral de kinderen, die hij wist tetrekken en geregeld om zichverzamelde, ja tot op zijn sterfbed,bij Jezus bracht. Adolph zelf wierp zich metgrote ijver op de theologischestudie, eerst in Berlijn, daarna inGlasgow. Hier promoveerde hij totdoctor in de godgeleerdheid, enwerd in Edenburg op 23-jarigeleeftijd geordend tot predikant in dePresbyteriaanse kerk. In Glasgow enin Hamburg werkte hij daarna metvrucht onder Israël. Begenadigd metbijzondere gaven werd hij door talvan gemeenten in Engeland alsleraar begeerd. En hij heeft er

verscheidene gediend. Van zijn werken werden in hetHollands vertaald: "Christus enIsraël”, "Christus en de Schriften”,"Een Hebreër over de brief aan deHebreën”, "Het Gebed des Heeren”,terwijl hier de bewerking volgt vaneen selectie uit een zestientallezingen, die hij hield over deeenheid van Oud en NieuwTestament. Hij ging de 4e April 1891 opzestigjarige leeftijd naar Huis,slechts een paar uur nadat zijnvrouw, met wie hij geestelijk zeernauw verbonden was, begravenwerd.

De laatste Zondag, dat hijoptrad, sprak hij over de woordenvan Genesis 5 : 24: "Henochwandelde met God en hij was nietmeer, want God nam hem weg.”

Maarssen, Tulcea 1952

7

HOOFDSTUK 1

HET ONBREEKBARE WOORD

De Bijbel is een levend

organisme, van zijn oorsprong af totop heden. Tussen Jezus Christus, heteeuwige Woord Gods en de Schrift,het geschreven Woord Gods, bestaateen organisch verband. En omdat diter is, zijn er talloze overeenkomstentussen Jezus Christus en de Schrift,die zelfs de oppervlakkigstewaarnemer treffen. Laat mij drie voorbeelden mogennoemen. Jezus Christus is de Zoon vanGod, de Heere uit de hemel, entegelijkertijd de Zoon des mensen,die in alles Zijn broederen gelijk isgeworden. Zo zien wij ook deSchrift - het Woord Gods, en toch

een uiterst menselijk boek,geschreven door en voor mensen, endoortrokken van de sfeer deralledaagse dingen en der menselijkebewogenheid. Een tweede parallel is deze:Jezus is niet slechts een mens,geboren uit een vrouw, maar Hij isde Zoon van David en de Zoon vanAbraham. Hij werd geboren inBethlehem en opgevoed in Nazareth.Hij leerde in Galilea en Judea, enboven Zijn kruis stond geschreven:"Jezus, de Koning der Joden.” Zostaat Hij in een bijzondereverhouding tot de Joden, niet maarvoor een bepaalde tijd, maar alle

eeuwen door, zo lang als deze aardestand houdt en zon en maan zullenschijnen. Ook de Schrift is een absoluutJoods boek. Al de schrijvers vanOud en Nieuw Testament, zelfsLukas, de beminde dokter, nietuitgezonderd, waren Hebreën uit deHebreën. Joods is de geschiedenis,Joods is de taal, waarin zegeschreven is. Zelfs de Grieksegedeelten uit het Nieuwe Testamentspreken met de stem van Israël. De volle inhoud van de HeiligeSchrift zal nooit geheel verstaanworden, voordat Israel teruggebrachtis tot het geloof in den Messias.

8

Maar hoewel Jezus tot het Zijnekwam, is Hij tegelijkertijd het Lichtder wereld, het Heil voor allevolken. De naam van Jezus moetuitgeroepen worden, want er is maaréén God en één Middelaar Gods ender mensen - de mens Christus Jezus. Zo is ook deze Joodse Bijbelhet boek voor de ganse wereld, wantdaarin is noch Jood, noch Griek,Barbaar of Scyth, slaaf noch vrije.Het is het boek der mensheid. In de derde plaats: JezusChristus sprak een taal van degrootst mogelijke eenvoud. In de

tempel leerde Hij dagelijks, zo goedals in de straten en te midden van de"schare”. Hij zeide: "Die oren heeftom te horen, die hore.” En tochwaren het alleen zij, die door denHeiligen Geest verlicht werden, diede zin Zijner woorden verstonden.Alleen Zijn schapen hoorden Zijnstem. Zo is ook de Bijbel heteenvoudigste boek der wereld,toegankelijk voor de meestongeletterden en voor de kinderen,en toch is de verlichting van denHeiligen Geest voor dehoogstontwikkelden nodig om diesimpele woorden in hun diepe zin teverstaan en er de klare roep in te

horen, waarmee ze tot ons komen. Zoals er deze overeenkomstbestaat tussen Christus en deSchriften, zo is er ook een verbandtussen de uitwerking van Zijnwoorden, en de indruk, die deSchrift op de geesten der mensenachterlaat. De woorden van onzen Heilandwaren het centrum, waaromheen zichkringen vormden, die met Hem in hetnauwst verband of gaandewegverder om Hem heen cirkelden. Debuitenste kring wordt ons getekendin de dienaren, die uitgezondenwaren om Hem te vangen en diegetuigden: "Nooit heeft een mens

gesproken zoals deze mens.” Daarwas het zuiver unieke, reële,verheven boven alle menselijkeredeneringen, dat hen overtuigde alsde onweersprekelijke, heiligeautoriteit. Nooit is een stem als de Zijne,een woord als het Zijne, eenwijsheid als de Zijne in deze wereldgehoord. Dichter om Hem heen zien weeen andere cirkel. Deze werdgevormd door de mensen in desynagoge van Nazareth, dieluisterden naar Zijn woorden,waarmee Hij

9

uit de profeet Jesaja Zijn Goddelijkezending bewees, en die Hemgetuigenis gaven en zichverwonderden over de aangenamewoorden, die uit Zijn mondvoortkwamen. Zij waren gevoeligaangeraakt en hun verbeelding wasgetroffen. Maar dichterbij waren degenen,die na de Bergrede, verwonderdover Zijn leer, verklaarden, dat Hijsprak met macht en niet als deSchríftgeleerden. Hier was nietlouter gevoel en verbeelding, maarook het geweten en het hart geraakt.

Zij constateerden: hier is eenboodschap van God Zelf tot demensen, verstaanbaar in de woordenvan dezen Jezus. Nog dichter omsloot Hem decirkel van de discipelen, die zeiden:"Heere, tot Wien zullen wijheengaan? Gij hebt de woorden deseeuwígen levens.” De nauwste cirkel is echter die,waarin de afstand tussen middelpunten omtrek door den Heiligen Geestis weggenomen, de kring van hen diein volle verzekerdheid en vreugdedes geloofs, toen en nu, kunnenzeggen: "Hetgeen Wij gezien engehoord hebben, dat verkondigen

wij u, opdat ook gij met onsgemeenschap zoudt hebben, en dezeonze gemeenschap ook zij met denVader en met Zijn Zoon, JezusChristus. Want de duisternis gaatvoorbij en het waarachtige lichtschijnt nu” (1 Joh. 1:3 en 8b) Laten we ons voor ditmaalbepalen bij de buitenste cirkelrondom Christus, - n.l. de cirkel vande wereld, die zegt van de Schrift:"Nooit heeft een mens gesprokengelijk deze mens.” Maar voordat we spreken overde Schrift, en als zodanig "HetBoek”, willen we even stilstaan bijhet bezwaar, dat er gemaakt wordt

tegen onze bewering, als zou GodZijn boodschap aan de mensheidvastgelegd hebben in een Boek. Ditschijnt voor sommigen, die leven uithun intuïtie en van de bespiegelingenvan de menselijke geest, een vreemden mechanisch middel. De gave van de taal is evenwonderlijk als uitgesprokenGoddelijk. Geen der lagerecreaturen is deze Rubicon ooitovergetrokken. Alleen de mensspreekt en wij

10kunnen onze gedachten en onszelfbewustzijn niet tot uiting brengen

dan door woorden. En alleen demens kan aan zijn medemens zijngevoelens en ervaringen doorwoorden bekend maken. Zolang hem zulk een lang levenwas vergund, als waarvan wij lezenin het boek Genesis, was deoverlevering een betrouwbaarvoertuig om gewichtige feiten aan denavolgende geslachten door tegeven. Maar al spoedig werd debehoefte gevoeld al deze dingen vastte leggen in nauwkeurig verslag,mogelijk gemaakt door de langelevensduur in die tijden. Wat een weldoener dermensheid was hij, die de schrijfkunst

uitvond! Die aan de gedachtenvleugelen verleende om de eeuwendoor het menselijk geslacht tebereiken en te beïnvloeden! Wijweten nu, hoe lang vóór de ExodusKanaän zijn bibliotheken en zijnSchriftgeleerden, zijn scholen enletterkundigen had, een rijkdom,waarvan de bewijzen bij iederenieuwe opgraving ons in stijgendemate verbazen en de waanbegrippenonzer culturele voornaamheidbespotten. En tevens overtuigen, hoehet kleine, verachte volk Israël -Gods volk, - van de aanvang zijnerhistorie af, volkomen correct zijngeschiedenis kon vastleggen op een

wijze, die haar voor de volgendeeeuwen en voor alle natiën tot hetBoek verhief. Onze kinderen kennenhaar eerder dan hun eigenvaderlandse geschiedenis. Als Godzegt tot Mozes: "Schrijf dit tergedachtenis in een boek” enwederom: "Schrijf dit in een boek”en met nadruk dit herhaalt tot alleprofeten, en de laatste opdracht vanonzen Zaligmaker in de Openbaringaan Johannes luidt: "Schrijf dit íneen boek”, treft ons dan niet, hoeGod voorzien heeft met hogewijsheid en vaderlijke tederheid indatgene, wat de ganse mensheid inhaar diepste wezen het meest van

node had? Naarmate het Oude Verbondzich ontwikkelde, groeide ook dehistorie. Na de ballingschap,concentreerde Israël, voorgoedgenezen van de afgoderij, al zijngeestelijke en intellectuele kracht opde Schrift en de leer hun door Godgegeven. En met de grootste eerbieden de

11

meest angstvallige trouwverzamelden en bewaarden zij debelevenissen der natie met al dedaarin door hen bedreven zonden en

afdwalingen en de werken Gods inhun midden. Maar dit alles wasbeperkt tot een nationaal bezit: Hetwas in het Hebreeuws en toch washet bestemd om aan alle volkenbekend te worden. Toen kwam diewondere meteoor voor korte tijd aande historische hemel verschijnen: deveroveraar Alexander de Grote. Zijn voornaamste verdienstebestond in het feit, dat hij de taal ende cultuur van Griekenland Aziëbinnendroeg. En daardoor de brugvormde tussen de Joden en de gehelebuitenwereld. Het Grieks wasbestemd om de taal te worden vanheel de toenmaals bekende wereld.

En in Gods voorzienig bestel werddoor de aanwezigheid vanhonderden Joden in Alexandrië enomgeving, de behoefte gevoeld aaneen vertaling. Zo ontstond deSeptuagint. Zij beantwoordde aaneen dubbel doel. Vooreerst: GodsWoord werd overgezet in een taal,waarin het allen bereiken kon; en tentweede diezelfde Griekse taal brachttot uitdrukking beginselen endenkbeelden aan geen Griek, ja aangeen enkel volk ter wereld bekend:bijzonder en uitvoerig ontwikkeld inhet Nieuwe Testament en doorevangelisten en apostelen als in eenEsperanto van de oude dag tot uiting

gebracht. Zo gaf God hun hetvoorrecht, Zijn getuigenis, de blijdeboodschap des heils, volgensChristus’ bevel in de gansebeschaafde wereld uit te dragen. Toen aldus het Boek wassamengesteld: het Oude Testamentdoor de zorg der Joden, het Nieuwedoor die der eerste Christelijkegemeente, - begon het zijngeschiedenis onder de volken. Eenlevend boek, van de beginne tot opheden, volgens Gods wil en werkonuitroeibaar ondanks elkeSatanische poging tot vernietiging. De eerste, die dit Boek zocht tevernietigen, was het heidense Rome.

Een dier pogingen dateert uit het jaar303. De Christenen dier dagenverheugden zich in de heerlijkheidvan het Schriftonderzoek, waartoehun voorgangers hen vóór alledingen opwekten. Irenaeus zeide:"Lees toch Oud en Nieuw Testament,want er staat

12

geschreven: "Van allen boom vandezen hof zult gij eten.” Origenes vermaande: "Gijmoogt het Oude Testament nietverwaarlozen, maar het even ijverigbestuderen als het Nieuwe, opdat gij

een goede huisbezorger moogt zíjn,die uit zijn schat oude en nieuwedingen voort-brengt.” Zo werden dan in openbaresamenkomsten der Christenen groteSchriftgedeelten gelezen, enaangezien afschriften betrekkelijkduur waren, schonken de rijkenonder hen aanzienlijke bijdragenvoor de verspreiding onder de armegemeenteleden. De samenkomstenhadden vaak en opvriendschappelijke en ongedwongenwijze plaats. En de Schriítlezingbehoorde onder de voornaamsteonderdelen. Er werd met zo groteaandacht naar geluisterd, dat

Eusebius ons vertelt, dat een zekereJohannes in Egypte, een der leidersvan deze samenkomsten, niet alleengehele hoofdstukken, maar gehelegedeelten van de Schrift uit hethoofd wist voor te dragen. De heidenen zagen, hoe het dezeSchriftuur was, waarin de krachtschool der gehate Christelijke leeren op bevel van Diocletianuswerden tal van afschriften verbranden velen dergenen, die ze angstvalligverborgen, werden onder gruwelijkemartelingen gedood. Ook het pauselijke Romevervolgde de Heilige Schrift, maarvoornamelijk door niet als haar

conservator, maar als haar cipier tefungeren. Daardoor bleef het Boekeeuwenlang opgesloten, en werd hetvolk met legenden en overleveringenin plaats van met het Brood deslevens gevoed. Door Gods genadigebeschikking was even voor hetoptreden van Maarten Luther deboekdrukkunst uitgevonden. Toen hijdus de Schrift uit haargevangenschap verloste, kon zij inoneindige vermenigvuldiging deeinden der aarde bereiken. En hetwas Luther aan wien de sleutel totopening dier Schrift werdtoevertrouwd, toen de Heilige Geest

hem de rechtvaardigmaking door hetgeloof openbaarde. Evenwel ooktoen brak, zoals wij weten, de stormder vervolging los en het was het

13

pauselijk Rome, dat bijbels enmartelaren in hetzelfde vuurverbrandde. Ook deze vervolgingheeft de Schrift vanwege haareeuwige existentie glansrijkoverleefd om een nieuwe phase vanverachting door te maken. Het washet rationalísme, dat Haar te lijfging. Het meldde zich aan als dedraagster der ontwikkeling van de

menselijke geest: het bewijs dierevolutie, die tot de volmaking zouvoortvaren. De rationalist gelooftniet in de Godheid van Christus,noch in de mogelijkheid van deingrijping Gods door het wonder, zomin als in de Goddelijke inspiratieder oude profeten en de verzoenendekracht van Christus’ offerande. Wat gelooft hij eigenlijk? Hijgelooft niets meer dan wat hij zonderde Bijbel ook kan weten, behalvedan, dat hij in Jezus een uitzonderlijkschone en grootse figuur wil gezienhebben. Voor dit rationalísme, methoeveel respect het ook de Bijbelbehandelt, blijft er niet veel meer

daarvan over dan een Simson metafgesneden haarlokken en blindeogen, een armzalig, machteloos enkrachteloos slachtoffer, zodra dekreet weerklinkt: De Filistijnen overu!” En toen volgde daaruit deperiode van het ongeloof: brutaal,spottend en verachtend. Hetdecreteerde, dat de Bijbel eenleugenprofeet was en binnen vijftigjaar elk spoor van zijn inhoud zouuitgewischt zijn. Pantheïsme stak hethoofd op, verklaarde, dat er geenpersoonlijke God bestond, dat alleenwat in de menselijke geest zich alszodanig laat constatereen met de

naam van Goddelijk bestempeld konworden. En dat dus al de verhalenrondom Jezus Christus slechtsbeschouwd konden worden als demystieke omkleding van het idee, datzij voorstelden. En de Schrift wellang haar invloed had laten gelden,maar nu onder de gezaghebbendebeginselen had afgedaan. En toen opende de critiek haargehoorzaal: historische bronnen,ontdekkingen op wetenschappelijk,natuurkundig gebied, archeologie enwat dies meer zij, onderzochten degeloofwaardigheid en deauthenticiteit der onderscheidenBijbelboeken en kwamen tot een

zelfde

14

resultaat als hetgeen Rome leert. Enkonden over de massa gelijkeinvloed uitoefenen. Ofschoon wareantipoden leerden beide tochabsoluut hetzelfde: de eenvoudige,ongeletterde mens mist het vermogenom de Schrift te verstaan. Zij is eenterrein, bezaaid met zoveelvoetangels en klemmen, dat alleenzij, die een volledige studie vanonderscheiden punten gemaakthebben, met betrekkelijke zekerheiden veiligheid de lezer door dit

labyrinth leiden kunnen en aangeven,wat in de Schrift waar en wat onechtis. Maar ondanks deze schijnbaardodelijke aanvallen tot vernietigingvan de Bijbel: het pauselijk Romedat hem gevangen hield,rationalisme, dat hem trachtte teontzenuwen, Frans ongeloof, dat hembegraven en moderne critiek, diehem op oneindige afstand van ditgeslacht wilde terugdringen enfeitelijk afdanken, hier is dit Boek,levend en krachtig, even levend enkrachtig als het volk van het Boek. Pharao dreigde het teverdrinken, een ander groot vorst

wilde het verbranden. Hamanprobeerde het een roemloze dood tedoen sterven, maar het leeft, ondanksalle vroegere en tegenwoordigevervolging met zijn eigen Boek, ingroter vitaliteit en machtigerwereldomvattende betekenis danooit tevoren. Maar om bij het Boek alleen onste bepalen. En dan zien we het in deontelbare exemplaren, waarin hetBijbelgenootschap het in eventalloze vormen en talen over dewereld verspreid heeft. In een vanzijn vergaderingen jaren geledenwees de voorzitter er op, hoe in ditgenootschap de beginselen der

reformatie als belichaamd warenvoor alle volken, zodat tot aan deeinden der aarde het Boek nietalleen het eigendom van alle mensenwerd, maar hen in levendeverbinding bracht met God Zelf. Hetis ondoenlijk hier cijfers te noemen,morgen zullen ze blijken benedenpeil te zijn. Ongetwijfeld is dithoogst merkwaardig. Maar er ismeer. Volken, die een honderd jaargeleden geen alphabet of een spoorvan literatuur bezaten, zijn er door inbezit gekomen van letters en vanletterkunde, die met ‘t Boek derboeken haar intocht deed.

15

Waar Rome er zich op verheft, datoveral op de wereld de misonophoudelijk gecelebreerd wordtin een dood Latijn, dat tot geen enkelmensenhart spreekt, gaat deprotestantse Christenheid voort in devernieuwing van het Pinksterwonderom in alle talen de grote werkenGods en van Zijn Messias teverkondigen. Dit Boek is van begin tot eindeinteressant voor zijn vijand, zowelals voor zijn minnaar. En dat niet inbepaalde tijden of onder bijzondereomstandigheden. Het ls een levend

Boek en bewijst dit door debelangstelling en de studie, die hetdoet geboren worden en in haargestadige groei tot een nooit gekendeontwikkeling brengt, "als het is tedezen dage.” En niettemin hebben wij nogslechts de zomen van Zijn wezenontdekt. Zo vertrouwd als wij zijnmet de feiten, die het naar vorenbrengt, zo zien wij in deze grandíosezee wel Gods wonderwerken in dediepte, maar zijn nog verre van deafdaling tot haar peilloze bodem. Maar ook simpel als boek is hetonvergelijkelijk. Het is een Oostersboek. Maar alle Oosterse boeken, al

zijn ze nog zo poëtisch en nog zowijs, moeten om verstaanbaar engenietbaar te worden voor hetWesters denken, een bewerkingondergaan. Er moet uit weggelatenen gewijzigd. Hoe komt het dan datdit Semietisch Oosters boek beslagheeft gelegd op de geest van Japhet?En wie verklaart de verborgenheidvan zijn spraak, die verstaan wordtin Groenland en Madagascar, in debinnenlanden van Afrika en onder devergelegenen aan de zee? Een zendeling in India las heteerste hoofdstuk van de brief aan deRomeinen voor en toen hij geëindigdhad, stond een Brahmaans priester

op en zeide: Dat is de beschrijvingvan ons volk.” Dit Boek kent geen grenzen vanras en nationaliteit. Het heeftnagenoeg in ieder land ter wereldzijn plaats jngenoznen in hart enleven van degenen, die het leerdenlezen. Het universalisme van een boekis af te meten naar zijn standaard inde vertaling. Let op de DuitscheBijbel. Roomsen en Protestanten,gelovigen en ongelovigen,

16

erkennen dat Luther met de vertaling

van de Schrift de Duitse taal zo nietvormde, dan toch metterdaadvernieuwde en omwerkte tot derijkdom van haar tegenwoordigbezit. En is het anders met deEngelse Bijbel, en met de FranseBijbel? Hoe komt het, dat dit Boek eenerkend standaardwerk mag heten intalloos vele landen, allereerst in dieder hoge, Westerse cultuur? - Omdathet als een organisme levend enkrachtig en scherpsnijdender danenig tweesnijdend zwaard,doordringt tot de verdeling der zielen des geestes, en dersamenvoegselen en des mergs, en

een oordeler is der gedachten en deroverleggingen des harten” (Hebr. 4 :12). En wij, Nederlanders, denkenhier aan de Statenbijbel, waarvanhetzelfde getuigd kan worden en diewel na drie eeuwen een herzieningvroeg en een verduidelijking voorhet tegenwoordige geslacht, maardie nooit ofte nimmer de grootheidvan zijn classieke schoonheid zalverliezen. En wie heeft wel eens studiegemaakt van het beslag, dat debijbelwoorden gelegd hebben oponze omgangstaal en op geheel onzeletteerkunde, zonder getroffen te

worden, door het feit, dat zij er eenintegrerende factor van vormen? Ik ben overtuigd, dat ieder mijzal toestemmen, wat hijzelf bijondervinding heeft, wanneer ik zeg,dat in een meest welsprekendbetoog, of in een scherpzinnigeuiteenzetting een enkel toepasselijkcitaat uit de Schrift dieper enstralender uitblinkt dan al debeweringen, die zich daaromheengroeperen, en beslag legt op mensenen op hun gemoedsaandoeningen. En ge behoeft slechts enigestudie te maken van de invloed, - ombij de Engelse literatuur te blijven, -die dit Boek heeft uitgeoefend op de

geest van schrijvers en dichters, alsMilton, Shakespeare en anderen, enge zult constateren, dat Bijbelsewaarheden en Bijbelse uitdrukkingenmede tot de kern dier letterkundebehoren. Ik waag mij niet aan deopsomming van de grote geesten uitieder land onzer Christelijke cultuur,die

17

gebogen hebben voor de Goddelijkeautoriteit van dit Boek: ik zou allichtde grootste vergeten. Ik wens

allerminst dit te gebruiken als eenargument om die autoriteit kracht bijte zetten. Want het was niet dewijsheid en geleerdheid dezercorypheën, maar de Heilige Geestdie hen dermate verlichtte, dat zijdie zagen sterker dan de stoutstebeweringen en heerlijker dan hunkostelijkste inspiraties Maar ik moet u toch nog op eenandere categorie in demensenwereld wijzen, waar datBoek zijn getuigenis gebracht en zichbemind gemaakt heeft. Het is na alles wat hierboven isopgemerkt, een vreemdegeschiedenis te moeten constateren,

dat er geen boek in de wereld is, datzulk een ingang bij kinderen vindtals juist de Bijbel. Een Engels paedagoog van naamen beslist voorstander van neutraalonderwijs, zegt niettemin in eenzijner voordrachten: "Ik moetbekennen, dat ik toch verlegen hen,als het er op aan komt eenplaatsvervanger voor den Bijbel tevinden. Het kan niet ontkend, dat ergeen ander boek bij mijn wetenbestaat, waarin de hoogste,voornaamste en zedelijk meestwaardevolle aspecten zoaannemelijk en aantrekkelijk voorhet begrip van het kind zijn

neergelegd als juist in de Bijbel.” *)En een ander geleerde (Prof. Th.Hilaire) schrijft: "lk heb noord enzuid, oost en west doorkruist, enwerd getroffen door het feit, dat inde landen, waar de Bijbel gelezenwordt, er een uitstekende literatuurvoor kinderen en arbeiders bestaat.Maar in die landen, waar dat Boekniet gelezen wordt, zoals in Italië enzelfs in Frankrijk, voor kinderen enonontwikkelden eigenlijk geen _____________*) In dit verband trof mij met nieuw licht hetbevel van Christus: "Laat de kinderkens tot Mijkomen, want hunner is het Koninkrijk derhemelen.” Daar staat uitdrukkelijk: heel kleinekinderen (Gr. paidion).

Een dame vroeg aan Fénelon, den beroemdenFransen auteur, wanneer zij met deze woorden inde praktijk van de opvoeding ernst moest maken.Toen hij hoorde, dat haar jongen vier jaar was,antwoordde hij: "U hebt de juiste tijd, die Jezusaangaf, voorbij laten gaan.”

18

lectuur te vinden is met enigedegelijke strekking. Waarlijk, waarvindt men historie, verhaal, karakter,poëzie, zoals de Bijbel die geeft?Universeel in zijn taal, is hij voor degeest, als de zon, die alle landenbeschijnt.” Zelfs een man als Goethe, degrootste vertegenwoordiger der oudeGrieks heidense beschaving, enrepresentant van de modernegedachte, moest getuigen: "Dewereld moge op vooruitgang encultuur prat gaan zoveel zij wil, laatalle takken van wetenschap zich tot

in het ongelooflijke ontwikkelen,niets zal ooit de plaats van de Bijbelkunnen vervangen - dat fundamentvan alle beschaving en opvoeding.” Ook de stijl van de Bijbel isopmerkelijk. Ieder boek heeft zijneigen stijl. Wat is de stijl van de Bijbel? Zeis moeilijk te beschrijven, en tochbeslist een bijzondere. De volkomeneenvoud, de rustige sfeer van zijnverhaaltrant, zijn autoriteit, hetheldere en aantrekkelijke en tegelijkbeknopte treft ieder, gelovige enongelovige. Waar vindt men op heel hetterrein der literatuur een verhaal als

dat van Abrahams tocht met Izaknaar de top van de Moria, of van deopwekking van Lazarus, of dat vanJozef, als hij zich aan zijn broedersbekend maakt? Of neem de evangeliën in hungeheel, waar verraadt zich ook maaréén ogenblik het persoonlijk gevoelvan de schrijver zelf? Hoe is bijv. de 23ste psalm inzes verzen een kort begrip van heelhet menselijk leven - als eennachtegaal, die door alle landengetrokken is en trekt met zijnonnavolgbaar lied, dat de hartendoet trillen van ontroering en ervrede en troost in uitstort? Kunt ge u

voorstellen, dat al de dichters derwereld in jarenlange inspanning eenlied als deze zes strofen zoudenkunnen voortbrengen? Ik denk aan Heine, die toch eender grootste lyrische dichters was,en als zodanig oog had voor literaireschoonheid, waar ter wereld hij dieook ontdekte. Vele jaren lang was hijeen pantheïst, leidde een lichtzinnig

19

leven en was overeenkomstigdaarmee en door zijn genialiteit, eengevaarlijk kunstenaar. Maar wat is de slotsom,

wanneer hij uit de wereld van kunstterugkeert tot de Schrift? In extaseroept hij uit: "Wat een Boek! als hetheelal groot en grenzeloos vanbetekenis! Geworteld in de dieptender schepping en oprijzende tot in deverborgenheden van de azurenhemel! Waarlijk, dit is Gods Woord,waar alle andere boeken slechtsuiting zijn van menselijk kunnen. Indit boek is geen spoor van wat wijkunst noemen. Het is ondoenlijk omover die stijl critiek uit te oefenen.” Deze mens was niet ver van hetgeheim van die bijbelse stijl. Zoalsde natuur uitgaat boven de kunst, zogaat de Schrift uit boven de

letterkunde. Als ge een kunstroos ziet, zegtge: "Hoe knap”. Als ge een echteroos ziet, zegt ge: "Hoe schoon, hoeteer!"En evenals de natuur gaatboven de kunst, zo gaat de inspiratieuit boven de natuur. Het genie staathoger dan de gewone man. Zijnwoorden, zijn schilderijen, zijnbeeldhouwwerk, kortom zijn oeuvreop welk kunstgebied ook, draagt inzekere zin de kenmerken van eenschepping. Maar een mens, door denGeest verlicht en door Wie dieGeest spreekt, gaat het grootst enschitterendst menselijk genie teboven. Het is Gods stem en toch ook

weer een menselijke stem, die in ditWoord tot ons komt. En allen, of zijnu geloven of niet, moeten verklaren:"Nooit werd een boek geschrevengelijk dit Boek.” Dringen we nu van den vorm tothet wezen van dit Boek door. Daar isgeen interessanter boek in de werelddan dit. Het Boek is oud. Maar watis oud? En wat is modern? Velenmaken onderscheid tussen oud ennieuw. Maar er zijn moderne dingen,die reeds duizenden jaren geledenbegraven werden en nu nog alsgeesten, zonder bloed en leven omons heen waren, terwijl er oudedingen zijn, die met ons opwandelen,

vol leven en kracht, omdat zijeeuwig zijn. In vele takken van wetenschapis groei. Feiten na feiten wordenontdekt, en zo wordt steen na steeningevoegd

20

tot den opbouw der grote geestelijkemonumenten. Evenwel in de zaken,die ons het diepst gaan, is geeneigenlijke groei. De vragen uit dedagen van Job zijn dezelfde, waarhet tegenwoordig geslacht meeworstelt. En buiten deGodsopenbaring om, is de mensheid

geen stap verder gekomen in hetoplossen dier problemen. Wij zijn volkomen zeker vanwiskundige axioma’s en er is niet deminste twijfel omtrent de berekeningvan de loop der hemellichamen -maar wat zegt dit alles aan man ofvrouw, die worstelt met het lijden enmet de dood? In de Schrift gaat het om deinnerlijke geestelijke conflicten ende dingen der eeuwigheid. Welkewending de geschiedenis der wereldook voorbereidt, en welkeperspectieven de wetenschap ookopent, de gebiedende urgentie eneeuwige jeugd van de Bijbel al de

eeuwen door bewezen, zal er nietdoor getroffen worden. Daar is een verhaal vanFrederik den Groote, volgeling vanVoltaire, en een Christen-generaal,tot wien hij telkens met zijntwijfelingen terugkeerde. Wijherinneren ons, wat deze gelovigeman antwoordde op de uitdaging vanzijn vorst, om in twee woorden hetbestaan van God te bewijzen. En hetantwoord, dat geen tegenspraak konuitlokken: "De Joden, Sire.” Op zekeren dag kwam Frederikde Groote opnieuw met eendergelijke vraag tot hem: "Vertel mijnu toch eens, waarom u er altijd

weer de Bijbel bij te pas brengt?”En het antwoord luidde: Omdat deBijbel mij een Vader leert kennen,die de haren van mijn hoofd telt.Maar ook een Zaligmaker, die doorZijn bloed al mijn zonden heeftverzoend, en mij ook het uitzichtgeeft op een hemel, waarin mij eeneeuwige zalige existentie wacht.” Laat mij nog een grote in het rijkvan wetenschap en ongeloof beide, uvoor den geest roepen. Het is deberoemde Strausz, die in zijn laatsteziekte tot zijn vrienden zei: "Ik benbezig als een flikkerende kaars uit tegaan.” En in een van zijn laatsteboeken brengt hij, ondanks zich zelf,

de macht van het Christendom naar

21

voren met de woorden: "De ellende,veroorzaakt door het bewustzijn vanonze fouten en de aanklachten vanons geweten, wordt verlicht door hetChristendom. Door zijn leer derverzoening, verdwijnt het wanhopiggevoel van slachtoffers te wezen vaneen blind noodlot en openen zich debeschermende armen derVoorzienigheid, en de duisternis vande sombere nacht van ons aardsebestaan wordt verlicht door hetuitzicht op een onvergankelijke en

hemelse gelukzaligheid.” Juist wat de Christen getuigt uitzijn persoonlijke ervaring, en als feitconstateert op grond van de Schrift,ziet deze man als de enige behoeftevan hart en geweten. Daar is geenvrede zonder en buiten de groteliefde, waarmee de Vader ons heeftliefgehad; zonder den Zoon, die delast onzer zonden heeft gedragen envan ons geweten weggenomen, eeneeuwige gerechtigheid en een hoop,die niet beschaamt, aangebrachtheeft. Laat mij eindigen, niet met hetgeschreven, maar met hetvleesgeworden Woord: Jezus, en met

mijn laatste parallel tussen beide. Jezus, - geboren in Bethlehemen opgevoed in Nazareth buiten alleverkeer met de kringen derwetenschap, verworpen doorSchriftgeleerden en Farizeën,gekruisigd, gestorven, begraven, -leeft. De moeders brengen hunkinderkens tot Hem, en kinderenzingen Hem het "Hosanna” toe.Ontelbare scharen vermoeiden enbeladenen hoorden Zijn stem: "Komtot Mij.” En Gods uitverkorenenbelijden: Gij zijt de Christus, dezoon des levenden Gods. Tot Wienzouden wij heengaan? Gij hebt dewoorden des eeuwigen levens.”

21

HOOFDSTUK II

HET VERBAND TUSSEN DEMENSELIIKE

EN GODDELI]KE FACTOR IN DE

HEILIGE SCHRIFT

De Schrift is een Goddelijkeopenbaring. Openbaring is dus eenvan boven uit de volheid derGoddelijke al~

wetendheid neerdalende boodschapomtrent geestelijke en hemelsewerkelijkheden. Zij ontsluit voor onseen wereld, die we nooit door eigenvinding ontdekken kunnen. Het gaatdaarin niet over een steile enmoeizame opklimming van onsdiepzinnig denken. Evenmin is zijeen stoute vlucht van het genie ofvan de intuďtie of van deverbeelding. Het gaat in deopenbaring over dingen, door geenoog gezien, door geen oor gehoorden in geen mensenhart opgekomen,maar door God in souverein behagenverklaard aan hen, die geloven. Voordeze worden zij ontsluierd door den

Heiligen Geest, die de diepten Godsonderzoekt. En het is vanwege dedingen, díe ons in de Heilige Schriftgeopenbaard Worden, dat Godskinderen de Schrift herkennen als hetWoord van den Allerhoogste. Hier ishet, dat Hij Zichzelf openbaart, alsde ware en levende God, zoalsPascal schreef op dat merkwaardigstukje perkament, dat hij op zijn hartdroeg: Niet de God der wijsgeren ofder geleerden, maar de God vanAbraham, Izak en jacob.” De Goddoor Athene niet gekend, en doorSamaria niet begrepen, dewaarachtige, Iehovah, de Zijnde.”

Hij is het, die Zich in Zijn Woordopenbaart, Zich doet kennen als hetLicht, de Liefde, de Drieënige:Vader, Zoon en Geest. Hier wordtons de schepping.

door geen menselijke wijsheid teontdekken, onthuld. En zonder kennisomtrent de schepping, wandelt demens in onwetendheid en blindheidniet alleen, maar ook ingebondenheid en als slaaf van eengewaand noodlot en een duisteremacht, die hem aan alle zijdenomringt.

22

Hier zien wij de oorsprong allerdingen, de schepping vun de mens,zijn heerlijkheid en zijn val en hetlichten-de perspectief, dat God inZijn wondere liefde ons in uitzichtheeft gesteld. Hier wordt het grotelevens-mysterie verklaard, zoalsgeen enkel volk en geen enkeleliteratuur dit kon uitvinden:Goddelijke genade door recht. Nietzoals de heidenen droomden dooroffers, die de goden gaandewegzouden bevredigen, maar door ene

nfferande, waarin God in de persoonvan Zijn Zoon en in diensverzoeningsdood het recht zijn looplaat hebben. Niet door een langereeks van offers, erediensten,zelfverloochening van ‘s mensenkant, maar beginnende in Godseeuwige liefde en onzewederaanneming in Christus.

Hier is die wondere verborgenheidder godzaligheid: de menswordingGods, waarvan nergens in deheidense qedachtenwereld een spoorte ontdekken is: God geopenbaard inhet vlees, de Zoon Gods als kindgeboren om eeuwig als mens de

mensheid te vertegenwoordigen Inde Middelaar te wezen tussen haaren God Zelf.

Dit is het nieuwe leven Gods ingemeenschap met ons.

Hier begint de openbaring van heteeuwig koninkrijk, innerlijk engeestelijk, uiterlijk en zichtbaar intwee getuigen: het volk lsraël en deGemeente van Iezus Christus, enwachtende in de tweede komst vanonzen groten God en Zalígmaker opzijn volle ontplooiing.

Omdat wij al deze dingen in de

Schrift gevonden en Gods Geest zevoor ons verstand en voor ons harttot Volle klaarheid gemaakt heeft,vinden we in geheel de Schrift,breed, veelomvattend als zij is,overal één Geest, die domineert, eenlicht dat haar verlicht, een hoop, diehaar bezielt, en horen wij daarin éénstem, de stem van dan Eeuwige, diein Zichzelf het grote heilsplanontwierp In daarvan gesproken heeft.

Deze dingen worden ons in deSchrift niet voorgesteld ln eensystematische methode, zodat defeiten en de beloften Gods elkaarvolgens een vaste lijn opvolgen en

uit elkaar voortvloeien. De Schrifttoont ons dezelfde lmrmonieuzeonregelmatigheid, die we ook in denatuur 23

terugvinden. De Schrift tekent onseen geschiedenis, waarvan God zelfde kern is. Hij neemt het initiatief.Zijn daden gaan vooraf, niet alleenin de gang der gebeurtenissen, maarook in hun causaliteit. Na ‘s mensenval begint Hij Zijn eeuwigvoornemen in Zijn eerste beloften teontwikkelen.

Na de drie grote catastrofen engerichten: de verbanning uit hetParadijs, de zondvloed in de dagenvan Noach, en de verstrooiing vanhet mensdom bij de toren van Babel,neemt God wederom het initiatief enbegint in de roeping van Abraham deschitterende geschiedenis vanverkiezing en genade, die uitloopt opde ver~

schijning van Iezus Christus, deuitstorting van den Heiligen Geest ende zending van Paulus als predikervan het Evangelie, niet slechts injeruzalem, maar ook in Rome.

God verkiest Abraham en verlostIsraël uit Egypte.

God voert Zijn volk door dewoestijn en brengt het in hetbeloofde land. Hij roept de eneríchter na de ander te hunnenbehoeve op. Hij neemt David vanachter de schapen en zet hem op dekoningstroon. Hij laat toe, dat Israëlin ballingschap gevoerd Wordt. Hijbrengt hen ook terug door Zijndienstknecht Cyrus. Hij zendt Zijnengel tot Zacharia en tot Iozef. Endan zendt God Zijn eigen Zoon enzendt den Heiligen Geest.

Dat is de Goddelijke volgorde van‘s Heren eigen daden. En zoals Hijwerkt, zo spreekt Hij ook. Er is eenvolkomen harmonie tussen de daden,de woorden, de openbaring en deprofetieën Gods. Hij geeft Zijnbood~

schap aan Zijn dienstknechten, deprofeten. Hij geeft Zijn wet enbelichaamt Zijn gedachten en Zijnvoornemen in Zijn inzettingen enrechten. Het is door Mozes, dat Hijbelofte na belofte met betrekking totzijn heilsplan te kennen geeft, WantChristus kwam niet eer dan in devolheid des tijds.” Eeuw na eeuw

moest verlopen, want de grote zaak,waar het in Israëls historie om ging,was Gods opvoeding van een volk,waaruit Iezus geboren moestworden.

Uit Egypte heb Ik Mijn zoongeroepen.” En dit ge~

24

roepen volk, niet beter dan welkander volk ook, maar door Hem inZijn vríjmacht uitverkoren, voecldeHij als zijn zoon op. Eerst doordaarin met Zijn wet de behoefte tewekken aan een Verlosser. Voortsdoor hun door diezelfde wet met zijntypen, voorschriften en in-ltcllingende weg tot verzoening en totgemeenschap met zichzelf te leren.En niet alleen bereidde Hij dezenatie door de wet negatief enpositief op de komst van Christus

voor, maar Hij beeldde dienChristus ook reeds tevoren If doorlevende figuren: door Abel, doorIzak, door Mozes, door David; enniet alleen door levende mensen,Inlur ook door dingen, zoals dekoperen slang en de Virschillendevoorwerpen in de tabernakel metdatgene, Vllarin zij op de trekkenvan den kornenden Christus Wlzen.En daarin toonde Iehovah hun, hoeonmachtig dit alles was om eenvolkomen verzoening aan te bren-

?ln. Hoe zij als uitgestrekte armenWaren, beide in hun lchoonheid en inhun gebrekkigheid, reikhalzend ver~

llngend naar de komst van Hem, denEnige, die komende was.

En dit alles niet slechts in Israëlshistorie en in de woorden, die Godvan tijd tot tijd tot hen sprak, maarhit volk zelf moest niet alleen op dieeerste komst, maar Ook op detweede komst van Christusvoorbereid Worden.

Dit ln verband met zoveel, wat onsonbelangríjkvoorkomt, lolls degenealogie, de verschillendezakelijke opgaven In al deminutieuse profetieën, die over hunherstel in ll?en land gaan en over

hun verhoudingen in die toe-Inmst.Ze zijn evengoed een noodzakelijkcontingent van dl Schrift, die in alzijn klaarheid en volledigheid zal‘uien worden, wanneer die zaligedagen aanbreken.

Maar misschien zal iemand zeggen:Hier is alles van Gods kant. Godhandelt meest in wonderen, spreektin Vllloenen en door directeopenbaring en geeft het voor-lillldvan de tabernakel aan Mozes op deSinaď.” Maar lll dit onze enigeconclusie is, dan hebben we eengeheel Vlrlteerde indruk gekregen.

Deze ganse geschiedenis is geenmonoloog, maar ze ll een drama.Israël antwoordt, hetzij in geloof, ofin 25

roepen volk, niet beter dan welkander volk ook, maar door Hem inZijn vríjmacht uitverkoren, voecldeHij als zijn zoon op. Eerst doordaarin met Zijn wet de behoefte tewekken aan een Verlosser. Voortsdoor hun door diezelfde wet met zijntypen, voorschriften en in-ltcllingende weg tot verzoening en totgemeenschap met zichzelf te leren.

En niet alleen bereidde Hij dezenatie door de wet negatief enpositief op de komst van Christusvoor, maar Hij beeldde dienChristus ook reeds tevoren If doorlevende figuren: door Abel, doorIzak, door Mozes, door David; enniet alleen door levende mensen,Inlur ook door dingen, zoals dekoperen slang en de Virschillendevoorwerpen in de tabernakel metdatgene, Vllarin zij op de trekkenvan den kornenden Christus Wlzen.En daarin toonde Iehovah hun, hoeonmachtig dit alles was om eenvolkomen verzoening aan te bren-

?ln. Hoe zij als uitgestrekte armenWaren, beide in hun lchoonheid en inhun gebrekkigheid, reikhalzend ver~

llngend naar de komst van Hem, denEnige, die komende was.

En dit alles niet slechts in Israëlshistorie en in de woorden, die Godvan tijd tot tijd tot hen sprak, maarhit volk zelf moest niet alleen op dieeerste komst, maar Ook op detweede komst van Christusvoorbereid Worden.

Dit ln verband met zoveel, wat onsonbelangríjkvoorkomt, lolls de

genealogie, de verschillendezakelijke opgaven In al deminutieuse profetieën, die over hunherstel in ll?en land gaan en overhun verhoudingen in die toe-Inmst.Ze zijn evengoed een noodzakelijkcontingent van dl Schrift, die in alzijn klaarheid en volledigheid zal‘uien worden, wanneer die zaligedagen aanbreken.

Maar misschien zal iemand zeggen:Hier is alles van Gods kant. Godhandelt meest in wonderen, spreektin Vllloenen en door directeopenbaring en geeft het voor-lillldvan de tabernakel aan Mozes op de

Sinaď.” Maar lll dit onze enigeconclusie is, dan hebben we eengeheel Vlrlteerde indruk gekregen.

Deze ganse geschiedenis is geenmonoloog, maar ze ll een drama.Israël antwoordt, hetzij in geloof, ofin 25

roepen volk, niet beter dan welkander volk ook, maar door Hem inZijn vríjmacht uitverkoren, voecldeHij als zijn zoon op. Eerst doordaarin met Zijn wet de behoefte tewekken aan een Verlosser. Voorts

door hun door diezelfde wet met zijntypen, voorschriften en in-ltcllingende weg tot verzoening en totgemeenschap met zichzelf te leren.En niet alleen bereidde Hij dezenatie door de wet negatief enpositief op de komst van Christusvoor, maar Hij beeldde dienChristus ook reeds tevoren If doorlevende figuren: door Abel, doorIzak, door Mozes, door David; enniet alleen door levende mensen,Inlur ook door dingen, zoals dekoperen slang en de Virschillendevoorwerpen in de tabernakel metdatgene, Vllarin zij op de trekkenvan den kornenden Christus Wlzen.

En daarin toonde Iehovah hun, hoeonmachtig dit alles was om eenvolkomen verzoening aan te bren-

?ln. Hoe zij als uitgestrekte armenWaren, beide in hun lchoonheid en inhun gebrekkigheid, reikhalzend ver~

llngend naar de komst van Hem, denEnige, die komende was.

En dit alles niet slechts in Israëlshistorie en in de woorden, die Godvan tijd tot tijd tot hen sprak, maarhit volk zelf moest niet alleen op dieeerste komst, maar Ook op detweede komst van Christus

voorbereid Worden.

Dit ln verband met zoveel, wat onsonbelangríjkvoorkomt, lolls degenealogie, de verschillendezakelijke opgaven In al deminutieuse profetieën, die over hunherstel in ll?en land gaan en overhun verhoudingen in die toe-Inmst.Ze zijn evengoed een noodzakelijkcontingent van dl Schrift, die in alzijn klaarheid en volledigheid zal‘uien worden, wanneer die zaligedagen aanbreken.

Maar misschien zal iemand zeggen:Hier is alles van Gods kant. God

handelt meest in wonderen, spreektin Vllloenen en door directeopenbaring en geeft het voor-lillldvan de tabernakel aan Mozes op deSinaď.” Maar lll dit onze enigeconclusie is, dan hebben we eengeheel Vlrlteerde indruk gekregen.

Deze ganse geschiedenis is geenmonoloog, maar ze ll een drama.Israël antwoordt, hetzij in geloof, ofin 25

ongeloof, in gehoorzaamheid, of inongehoorzaamheid: het gaat de weg,

die God wijst, of eígenwillig langsom-wegen. God beheerst al hunongeloof en ontrouw, want zijnverkiezing staat vast. En toch handeltIsraël persoonlijk en spontaan.

Stel het u ook niet voor, alsof het énewonder op het andere, de éneGodspraak op de ander in vlugtempo volgde, zonder tussenpozenvan rustige ontwikkeling.

Waarom, zelfs gedurende de veertigjaren in de woestijn, waren dewonderen niet zo overweldigend,dat zij het ongeloof buitensloten? Zijmochten niet tot geloof dwingen.

Daar waren ook in die dagenmensen, die de hand van Goderkenden, en mensen, die alles zoverklaarden, dat God er buiten bleef.Er waren niet alleen langdurigerustperioden tijdens de Richteren, ennaderhand tijdens de Koningen,zoals er zelfs 400 jaar verliepentussen het einde van Genesis en deaanvang van Exodus, het slot vanMaleachi en het begin van Mattheus,maar in ge~

heel Gods raad met Israël zien wijalleen nu en dan het Goddelijkinitiatief. Telkens in perioden,waarin Zijn tussenkomst ontbrak,

wachtte God om zo te zeggen, deuitwerking in de rustigeontwikkeling van het volk in al zijnverhoudingen van gezin en openbaarleven.

De boeken van Mozes, die over hetontstaan en de grondslag der natiegaan, bevatten inderdaad voor hetmerendeel deze Goddelijkeinitiatieven: Zijn Woord, Zijn wet enZijn instellingen. Maar met Iozua totaan het boek der Kronieken beginteen nieuwe phase. Veel, wat in dezehistoríeën ons volkomen natuurlijken menselijk toeschijnt, ook watonvolmaakt en veel wat zelfs zondig

is, heeft toch zijn bepaalde plaats enbetekenis in de Schrift en wordt van‘s Heeren wege gebruikt.

Laat me u in de eerste plaatsherinneren hoe de oude Hebreęn, diedeze gegevens verzamelden, dehistorische boeken, beginnende metIozua, de vroege profeten”

noemden. Zij toonden daarin hunwijsheid, want de geschiedenis vanIsraël, zoals gij die vindt in deSchrift, is niet als een gewoonwerelds relaas. Geen opsomming 26

l.

1

van feiten, die zo compleet mogelijkin de chronologische volgorde vaneen volksbestaan verhaald worden.ln deze geschiedenis zijn veel zakenstilzwijgend overgeslagen, nl in ‘tvoorbijgaan vermeld, die voor eenWerelds his-tnrlcus heel belangrijkzouden zijn, terwijl andere met degrootste uitvoerigheid en in verbandmet allerlei om-ltandigheden naarvoren gebracht Worden. De gansegeschiedenis van Israël, zoals deHeilige Schrift ons die geeft, heeft

maar één doel en betreft slechts éénzaak, l1.l, het Koninkrijk Gods.

Zij haast zich naar de éneopenbaring, d.i. naar de komst vanden Messias, en alles wat verhaaldWordt, moet daarmee, direct ofindirect, verband houden. En daarommoesten zij, die deze geschiedenisschreven, noodwendíg profetisch entheocratisch geďnspireerd zijn.

Het vereiste meer dan hunpersoonlijke inslag. Alleen Hij dievan den beginne aan het eindeverkondigt” (jes. 46 : 10) kon dezegebeurtenissen en personen zien in

hun zuiver verband met Christus Inhet Koninkrijk. Daarnaast krijgenWij in deze ge-Ichiedenis een blik inhet hart van de mens en diensInnerlijke drijfveren, waaruit zijndaden voortkwamen.

En deze historieschrijvers vellenbovendien een be-lllst oordeel overde mens. Ze decreteren: deze menswas goed, wandelende in de wegendes Heeren en Hem welbehagelijken die was goddeloos, nietwandelend in Gods inzettingen enrechten.

En dan hadden deze historici nog aan

een andere ver-llnte te voldoen.Alles wat geschreven is, is tot onzellrlng tevoren geschreven (Rom. 15 :4). Daarom moesten al de feiten enkarakters, die zij schilderden, eenltuwige betekenis hebben. Zijmoesten als symbolen en Ichnduwendienen van die waarheden enervaringen, die IlCl1 voortdurendherhalen in het leven van Godskinderen. En wie moest daaromnoodwendig de ware auteur dezergeschriften wezen? Of zij nugeschreven zijn door Slmuel, of doorIozua of door een anoniemehistoricus, wie liunner kon aan dezevoorwaarden voldoen? Wie heeft in

Gods raad gezeten? Wie heeft Hemin het aan-27

gezicht van Christus gezien? Wiedoorgrondt de diepten van hetmenselijk hart, en wie verschaft aanal de generaties van Gods heiligeneen historie, waardoor jehovah henonderwijst, bestraft, leidt en troost?Daarom zijn deze eerstebijbelboeken inderdaad de boekender eerste profeten, Gods Woord, inal wat zij bevatten.

Als iemand zegt: O, maar daar zijn

zoveel dingen in die historischedelen van de Schrift, over zonden,on~

deugden, goddeloosheden.”Inderdaad, God wil, dat wij dit alleszullen weten. Dat wij de wereld,waarin wij leven en de roerselenvan ons eigen hart zullen kennen.

Daarom is er geen zonde of vuilheid,geheim, privaat of openbaar, die inde Schrift niet openlijk wordt tentoon gesteld. God wil, dat wij op dehoogte komen van dez wereld en vande anatomie van ons eigen hart. Datwij de werkelijkheid en de diepte

der verdorvenheid, zoals God alleendie kent en beschrijven kan, in haarware wezen en op zulk een wijzeleren kennen, dat de ver~

giftiging om zo te zeggen volmaakt isbuitengesloten.

En niet zoals de goddeloze en vuilewereld dit vergif onschadelijk,verleidelijk, onschuldíg envergefelijk voor-stelt. God zendtZijn kind de boze wereld in als eenvader, die het vooraf inlicht overwat het daar vinden zal.

Dan wordt er ook vaak beweerd: Gij

noemt dit Gods Woord, maar hetbevat de eigen woorden van denduivel.” Ongetwijfeld, maar het ishoogst nuttig voor ons om te weten,wat de duivel zegt. Een der dingen.

waarvan de wereld geen notie heeften waarvan gelovigen maar weinigbegrip hebben: is de fatale leer vanden Satan en diens koninkrijk eninvloed op het mens~

dom. Zij wordt door de Schrift inhaar naakte waarheid ten toongesteld.

In het 3e hoofdstuk van Genesis

maken wij kennis met de methodevan den duivel, als hij vraagt aanEva: ls het ook, dat God gezegdheeft7” In het le hoofdstuk van Iobwordt de taktiek beschreven vandeze aan-klager der broederen. luhet vierde hoofdstuk van Mattheuswordt ons een blik gegund op desluwe wijze, waarop hij zelfs denHere ]ezus durft verzoeken. Zijn ge-tv

28

dachten zijn ons niet onbekend (2Cor. 2 : 11). Hoe komt dat? OmdatGod ons door Zijn eigen Woordheeft ingeleid in de diepten desSatans.

En wat de goddelozen gesprokenhebben, wordt ons eveneensmeegedeeld van die eerste vraag vanKaďn af: Ben ik mijns broedershoeder7” tot de laatste, vermeld Inde 2e brief van Petrus, die we tot opvandaag horen herhalen (2 Petr. 3 :4): Waar is de belofte Zijner

toekomst? Want alle dingen blijvenalzo, gelijk van het be~

Zin der scheppingf’ zodra we overde wederkomst van `hristus of overbovennatuurlijke openbaringenspreken.

Nog op een ander feit in de Schriftwordt gewezen Ils kwalijk tot GodsWoord gerekend te kunnen worden.En dat is het antwoord van Israël opGods daden In woorden: dePsalmen, de Spreuken, de Prediker,job en het I-Iooglied. We volstaanmet te zeggen, dat wij ook daarin ‘sHeren bedoeling zien, n.l. dat de

echo van Israël op Gods openbaringbekend zou worden aan allegeslachten. Niet alleen ontdekkenwij bijv. de wijsheid van Salomo alsuitzonderlijk groot, maar in het boeklljner Spreuken lezen we nog overeen andere Wijsheid dan de zijne,als hij die in het 8e hoofdstukbeschrijft als de Wijsheid, die wasvóór de groncllegging der wereld Indie Iacobus noemt: De Wijsheid, dievan boven is.”

Maar laten we nader ingaan op hetmenselijk element, want er is geensprake van, dat we daarop niet tenvolle nadruk wensen te leggen, waar

we het Goddelijk auteur-Ichap naarvoren brengen. Integendeel, alles inden Christen begroet deze grotewaarheid met geestdrift endnnkzegging. De Bijbel isgeschreven door mensen voormensen. De kinderen Israëls zeidentot Mozes: dat God met ons nietspreke, maar spreek gij met ons”(Ex. 20

I l9). En de grote belofte, die Godaan Israël gaf, was: ..Een profeet alsMozes, uit uwe broederen, zal Ik uVerwekken.” En ofschoon dezeProfeet met uiteindelijke lutoriteitwas begiftigd: niettemin was Hij uit

hun eigen broederen.

I-Iet was een engel, die tot Corneliuskwam, maar de engel verkondigdehet evangelie niet, waarmee deHeilige 29

Geest van boven gezonden werd,maar Petrus, de apostel, had hem deblijde boodschap te brengen. Hoekon dat ook anders, waar de enigeMiddelaar Gods en de!

mensen de mens Christus Iezus is?En het eenvoudig feit, dat de mens

Christus Iezus de Zoon desAllerhoog~

sten is, die bij God en menstussentreedt, bevestigt tevens dezuivere, reële menselijkheid van alde auteurs, Waardoor de Schriftengeschreven werden.

Laten we die mensen eens bekijken.Wij willen hun eigen persoonlijkaangezicht zien. Daar is Mozes,opgevoed in al de wijsheid van deEgyptenaren. Daar is Amos,geroepen uit het simpele bedrijf vande veehoeder.

Daar is Daniël, een staatsman aanhet hof van de grote driewereldbeheersers van Babylon.Daar is Mattheus, een tollenaar.Daar is Lukas, een geneesheer.

Daar zijn de apostelen, simpelevissers. Daar is Saulus, een leerlingvan Gamaliël. Ze leefden allen inverschillende eeuwen van deWereldhistorie, in onderscheidenlanden _ en het verschillend milieu,Waaruit zij voortkwamen, en waarinzij leefden, spiegelt zich af in hunindividualiteit en in de stijl hunnergeschriften. Maar dat alles betekentop zichzelf niets: het gaat om hun

eigen persoonlijk karakter. Daar isniemand in de Wereldhistorie, ookniemand onder degenen, die gij nukent, die u zo kent als Mozes enDavid en Paulus. Het doet er nietstoe, dat Mozes tachtig jaar oud was,toen God hem verscheen in hetbrandend braambos, en dat Saulusvan Tarsen een Farizeër was, dieChristus lang had weer-staan totdatDeze kwam en hem bekeerde. Dezemensen had God uitverkoren van demoederschoot af (Gal. 1:15).

en Zich afgezonderd van hun jeugd afaan.Hun geboorte, hun natuurlijkeaanleg, hun jeugd, al de invloeden,

waaronder zij leefden, hun zondenen afdwalingen, dit alles gebruikteGod om hen te vormen tot dieinstrumenten, door welke Hij Wildespreken en schrijven. We zien Mozesin wat hij is: zijn ijver voor God,zijn liefde voor zijn volk, zijnongeduld, zijn onstuimigheid, zijnverontwaardiging. En aan de anderekant zijn zachtmoedigheid.

zijn zelfopoffering, zijn durf,waarmee hij God aanloopt 30

l

om Diens voornemen te veranderen,opdat de wereld niet zou kunnenbeweren, dat God onmachtig bleekom Zijn plannen uit te voeren. Maarook tegenover de won-derharenederigheid en het machtig geloof,zien we M0-les’ menselijkezwakheid, zodat hij niet bij machtebleek zich op te heffen tot hetGoddelijk niveau van ‘s Heerenbevel en de rots sloeg in plaats vandat bevel door te geven en God nietheiligde ten aanschouwe van hetvolk.

ln het den Heere God niet mogelijkwas ter wille van de eer Zijns

naams, om Zijn dienaar het beloofdeland binnen te leiden.

Zie David: zijn liefelijke kindsheid,zijn ridderlijke jeugd, zie hem alsman in zijn omzwervingen engevaren, tranen, zorgen en vreugden,zijn liefde en trouw tegenover zíjnvolk, hoe hij om zich vergaderdeallen, die Iehovah vreesden, zijngebeden, zijn roepen uit de dieptenvan angst en benauwdheid, zijndankzegging en lofzan~

gen _ wij kennen dat alles — wijwerpen een blik tot op de bodem vanzijn hart. Maar wij lezen ook van

zijn londen.

En wat is er niet te zeggen van deapostel Paulus!

Gczonden door Christus, verlichtdoor den Heiligen Geest en doorDiens inspiratie in staat om de ganseraad Gods in zijn brieven teontvouwen, en tevens hoe dit hemook in eigen bewustheid bekend is.Daar is geen leer, geen ervaring, diehij beschrijft, of wij voelen er detrilling in van al de vezels van zijneigen wezen. Zo is het als hij inRom. 7 schrijft: Ik leefde eertijdszonder de Wet, maar als het gebod

kwam, zo doodde het mij”

(vn 9), of als hij in het 8stehoofdstuk tot ons zegt: Ik henverzekerd, dat niets ons kan scheidenvan de liefde Gods.” Of als hij in het9de zijn hart voor ons bloot legt enwij het zien als een wenend hart meteen grote droelheid en een gedurigesmart vanwege Israël, Gods volk.Wij lezen in de brief aan deKorinthiërs van zijn Conflict, en indie aan Filippi, van de vrede Gods,of in de brieven aan Timotheüs enTitus van zijn vaderlijke lorg en zijnuitzicht op de toekomende eeuw. Indit alles ll het Paulus die spreekt, de

mens Paulus en al wat in 31

hem is. God heeft hem gebruikt nietslechts als een voorbeeld voor ons,maar om door hem Zijn wil teopenbaren.

Gij zult zeggen: welnu, dan haddendeze mensen, indien zij dan alszodanig gebruikt werden, eenvoudigdeze dingen door te geven en voortshun weg te gaan.

Maar zo is het niet. De Schrift toontons hun echte menselijkheid juist in

hun geďnspireerd zijn en als God!

boodschappers. In de eerste plaatskomt hun echte menselijkheid daarinuit, dat zij absoluut niet gewilligwaren om voor dat werk gebruikt teworden.

Let op Mozes. Als God tot hem zegt:Ga nu en breng mijn boodschapover,” dan antwoordt Mozes: Ik bendaarvoor niet geschikt, zend eenander.” Hij verzet zich tot hetuiterste. De apostelen warengetuigen van de opstanding en tochwas daar geruime tijd twijfel in hunhart. Hoe Werden zij tot zulke

machtige Evangelisten?

En daar is Ieremia. Hij was iemandmet een vrouwe-lijk temperament.Vriendelijk, gevoelig, _ en Godzendt hem voortdurend met Woordenvan berisping en verwijt.

Het land was vol vrolijk gezang enopgewekte muziek-uitvoeringen enIehovah zond Ieremia om dat alles teverstoren en het oordeel Gods aan tekondigen. Maar Ieremia protesteerten waagt het Hem daar ernstig overte onderhouden: hoe kunt Gij nu mijdaar voor uitkiezen?

Dit is juist wat mij het hartverscheurt. Wees mij niet tot eenverschrikking. Ik heb die dodelijkedag niet begeerd. Moeten mijn tranendag en nacht afvlieten als een beek?(Klaagl. 2 : 18).

Hij vervloekte de dag, in welke hijgeboren was (Ier.

20 z 14). Hij zweeg, hij dacht: Ik zalZijner niet meer gedenken en nietmeer in Gods naam spreken, maarhet werd in mijn hart als eenbrandend vuur” (Ier. 20 : 9).

Hier ontmoeten het Goddelijke en

het menselijke elkander in hevigconflict.

Let ook op Daniël. God gaf hem eenvisioen. Wij lezen in het 2dehoofdstuk van zijn boek over hetbeeld, in het 7de hoofdstuk over deopenbaring omtrent de vierwereldrijken, en de komstvan denZoon des mensen uit de hemelen.Maar we zien ook de uitwerking, diedit 32

op hem had. Ontzet als hij was enverstomd, dagen lang krank, at hij

niet en was drie weken treurende; erbleef geen kracht in hem over en ‘twas of zijn ziel in hem ver-mnolt. Endan vraagt hij ten slotte: Mijn Heere,wat zal het einde zijn van dezedíngenď” En krijgt het antwoord: Gaheen, Daniël, want deze woordenzijn toegesloten cn verzegeld tot detijd van het einde.”

Iesaja ziet de zomen van Godsheerlijkheid en hoort het Heilig,heilig, heilig, is de Heere derheirscharen”

en roept uit: Wee mij, want ikvergal” En als hij de opdrachten

Gods heeft doorgegeven, komt demenselijke onmacht in de klacht naarvoren: Wie heeft onze predikinggeloofd?” en de roerende bede: Och,dat Gij de hemelen scheurdet ennederkwaaintl” (jes. 64 : 1).

En eindelijk daar is Iohannes, debeminde discipel en zijn boek overde openbaring, waarmee zijnMeester hem vcrwaardigt. Als ereen boek in de Schrift is, waarvanwe kunnen zeggen, dat het GodsWoord is, dan wel dit.

Want er staat, dat dit de openbaringis van Iezus Christus, die God hem

gegeven heeft. Ongetwijfeld is hiereen objectieve autoriteit, maartevens zien we overal de persoonvan de apostel. Hoe is het ook hier,dat deze reeds hij de eersteverschijning van Zijn Meester alsdood aan Diens voeten neervalt. Enherinner U, hoe wij lezen, dat hijzeer weende, omdat niemand hetboek kon openen of de zegelenontsluiten. Zou het ons, die in deSchrift geloven, wel mogelijk wezende schrijvers van de Bijbel te zienals louter instrumenten ofschrijfstiften?

Dat is de éne kant. Laten we nu de

andere kant bezien. Ongetwijfeldzijn de Psalmen wel het meest sub-Ť

jectieve deel der Heilige Schrift.

Hoe kunt ge,” vroeg iemand mij,beweren, dat zij Gods Woord zijn?Ze beschrijven ons doorlopendDavids woord, Davids geloof, zijntwijfel, zijn ongeduld, zijn dank, zijnervaringen.” Natuurlijk is dit zo.Maar als nu heel de persoon vanDavid Gods Woord was?

Heeft het God niet behaagd in dezeman, als in een type, in zichzelfonvolmaakt, en vermengd met zonde

door den Heiligen Geest deervaringen en het lijden 33

van Christus op volmaakte,zondeloze en Goddelijke wijze uit tebeelden? ls de Psalmbundel niettevens een gebedenboek van denMessias? Is de 22e psalm, ofschoonop David toepasselijk en uit dediepte zijner persoonlijke ellendeoprijzend, in werkelijkheid niet hoogdaarboven uitgaande? En was hetniet door den Heiligen Geest dat hijzeide: Gij zijt Mijn Zoon, heden hebik U gegeneerd?

En de Heere zeide tot mijnenHeereď”

En in al de Psalmen, waarin devoorvallen uit het leven van hen, diemet Christus vereenzelvigd worden,is het daar David, die spreekt? Of ishet juist, wat David op zijn sterfbedzeide - de laatste Woorden vanDavid de Koning Israëls, deliefelijke in Psalmen —

De Geest der Heeren heeft door mijgesproken” (2 Sam.

23 : 2a). De Psalmen van David zijnhet meest subjec~

tieve element van de Schrift, en hetis zonneklaar, dat zij tgyens GodsWoord zijn.

Daar is Ieremia. Waarlijk, deboodschap, die hij te brengen had,was allerminst naar zijn smaak, zomin als hij die had gezocht, was hethem evenwel niet volkomenduidelijk, dat God hem zond en dathij geen valse profeet was? Daar isgeen ander profeet, waarin detegenstelling zo sterk uitkomt met devalse profeten, die ook spraken watzij noemden het Woord des Heeren”

_ heel mooi, poëtíes, godsdienstig en

vroom. Maar God had hen nietgezonden.

Tegenwoordig hebben sommigen dedwaasheíd en de onbeschaamdheidom de inspiratie der Schrift tevergelijken met die van Shakespeareen andere dichters en kunstenaars.Zeker, de mens heeft intuďties,fantasiën en ideeën, die hij natuurlijkmag uitbeelden _ maar wat betekenthet kaf tegenover het koren? MijnWoord,”

zegt God, is als een hamer, die derotsen verbrijzelt,”

en ook als de regen, die van dehemel neerdaalt.”

En wisten niet al de apostelen metvolkomen zekerheid en overtuiging,dat de dingen, die zij verkondigdenen schreven in woorden, door geenmenselijke wijsheid, maar doorGods Geest hun bekend gemaaktwaren?

(1 Cor. 2 : 4-7 en 10).

34

Laat mij u nog verder mogen wijzenop het menselijk element van deSchrift. God openbaart ons Zijnverborgenheden niet als eentovenaar of in wonderdoenerij’

op de meest opzienbarende wijze,maar op het eenvoudigst en simpelst,zoals onze gezegende Heílandverborgen hield, wat anderenwereldkundig zouden maken. Zijngeboorte in Bethlehem (en welk eengewichtig feit in verband metMicha’s profetie) was na dertig jaar

volkomen vergeten en de mensenmeenden, dat Hij uit Nazareth kwam.Waarlijk, Hij doorwandelde Zijnland niet met een schitterendestralenkrans om Zijn hoofd!

Hier liggen de vijf boeken vanMozes. Over hun sa-menstellingspreken we bij een anderegelegenheid. Deze geschriftenbevonden zich in een of anderevorm, in de handen van Iozua, vanrichters en koningen om voortdurenddaarin zich te verdiepen met debelofte dat, zo zij daarin getrouwwaren, God hen zou zegenen.

lk ken geen belofte van God, aan delezing van welk ander boek ook,verbonden. Hij is de Vader van ditBoek en Hij zal er voor opkomen enis er voor opgekomen, alle eeuwendoor. En dan zien we verder, hoe inal de volgende boeken de sporen tevinden zijn van hetgeen aan Mozesbekend gemaakt werd. Mozes, wordtvoortdurend door de laterehistorieschrijvers en rofetenaangehaald. Al is het alleen Godsnaam, die Eehovah aan Mozesbekend maakte; De Heere God,armhartig en genadig, lankmoedig engroot van weldadigheid enwaarheid” (EX. 34 : 6) , dan vormt

dit reeds de grondslag van psalmenen profeten, met de zegen van Aäron:De Heere zegene u en Hij behoedeu.”

Wij zien ook, hoe in de dagen vanDavid en de andere Psalmisten deSchrift werd onderzocht. Iesaja haaltMi-Cha aan en Daniël bestudeert deboeken van Ieremia. De apostelengrijpen altijd terug op de boeken vanMozes.

ln de 2e brief van Petrus vinden weeen aanhaling uit die van de apostelPaulus. Zo merken we ook hier nietsvan enige evolutie. Het is niet zo, dat

hetgeen bij Mozes het eerstvoorkwam, in de gedachten dermensen zich gaandeweg ontwikkeldeen beter, helderder en duidelij-35

ker werd. Zij mediteerden er over,maar het ontwikkelde zich niet in endoor zichzelf: God moest altijd weertus-senbeide treden met een nieuweopenbaring, een schep~

pend begin. Dit feit is van hetgrootste belang tot recht verstandvan dit alles, Onze gezegende I-Ieiland kwam niet tot Israël vlak na

David en Salomo, opdat men zouzeggen: Ziet ge nu de loop derontwikkeling in de ]ood~

se natie? Hoe zij ten slotte Davidvoortbrachten en uit hem de waremens, die de Messias is, geborenwerd?

Van Abraham tot David veertiengeslachten; en van David tot deBabylonische ballingschap veertiengeslach~

ten; en van de Babylonischeballingschap door een nog droevigerschrikbewind tot Iozef en Maria

veertien ge~

slachten. En toen er van de stam vanDavid niets meer over was dan watIesaja een afgehouwen tronk noemt.

toen de tabernakel van David zovervallen was en de enigerepresentante van zijn huis de armemaagd Maria was, die vanwege haararmoede slechts een paar tortel-duiven kon offeren, toen kwamjezus! Want dit is de lijfspreuk vanIsraël: Wat bij de mensenonmogelijk is, bij God zijn alledingen mogelijk.”

Waar zal ik dan de groei der Schriftbij vergelijken?

Zal ik het een gebouw noemen?Maar hebt gij ooit een gebouw zien,dat in kleine afmetingen en op eenvast fundament gebouwd, met dikkemuren en een stevig dak, toch in deloop \der jaren al maar groeide ensteeds groter en hoger werd? Zulkeen huis bestaat niet en toch is deSchrift aan zulk een huis gelijk. Devijf boeken van Mozes vormen eenhuis voor Gods volk. En dan breidtde Schrift zich al meer en meer enverder uit, totdat dit huis zijn volleomvang bereikt heeft.

Misschien is het juister om haar bijeen plant te vergelijken, want hetzaad bevat ten slotte alles. En wat ishet zaad anders dan het Woord Gods,En daaruit groeit de Schrift en inieder deel van de groei is het levenvan het zaad, waarin de ganselevensvorin aanwezig is.

Of is zij gelijk aan een menselijkwezen: kind, jonge-ling, man? Zeker.Daar is het kind: Genesis. Maar Pau-36

lus in zijn brief aan de Galaten en

schrijvende in de volheid des tijdsen na de uitstorting van den HeiligenGeest, roept uit: Dit kind. Genesisweet alles. Deze Schrift heeftvoorzien, hoe de Heidenen zonderde wet gerechtvaardigd worden doorhet geloof in het beloofde zaad (Gal.3 : 16). Was Genesis dan alwetend?Genesis is niet alwetend en de man,die Genesis schreef, was nietalwetend, maar God, die de mandreef tot zijn schrijven, is alwetend.Zo vinden de eerste driehoofdstukken van Genesis hunverklaring in de laatste drie derOpenbaring. Melchizedek vindt zijnverklaring in de brief aan de l-

lebreën _ het leven der patriarchenin de leer der rechtvaardigmakingdoor het geloof en bijeenvergaderingder Ioden.

Wat een wonderbaar boek! Zovolledig en aaneengesloten kwamdeze Schrift ten laatste in de handenvan onzen Heiland. Zonder enigetwijfel evenzeer van de zijde derSchriftgeleerden als door Hemzelfals hoogste autoriteit erkend: deSchrift, die niet gebroken konworden.” De noodlottíge twijfeldaaraan en de critiek daaropworden. pas onder de Christenengevonden.

We gaan nu over tot een anderonderwerp. Alleen het is niet andersdan een bevestiging van alles, watwe tot hiertoe geconstateerd hebben.

Gij gelooft in Iezus, den Zoon vanGod, en den Zoon des mensen, denMessias. Hij staat als God inverhouding tot de Schrift, en Hijstaat als mens in verhouding tot deSchrift. Als Gods Zoon staat Hijboven haar en boven de wet. Alleswat Mozes en de profeten schreven,wees op Hem. Alles werd vervuldin Hem. Hoe stond Hij nu, toen Hijop aarde was, tegenover die Schrift?

Wij horen Hem nooit spreken overhet principe der Schrift, of over degrondidee, over de leer, over debeloften of over wat de modernetheologen noemen: het Goddelijkelement der Schrift, of over hetWoord Gods, dat in de Schrift tevinden is. Hij heeft het steeds overde Schrift, dat boek, dat geschrevenWoord, die bepaalde verzamelingboeken. En dan zegt Hij van dieSchrift: lk neem geen getuigenis vaneen mens aan”

37

(joh. 5 : 34). Onderzoekt deSchriften, die zijn het die van Mijgetuigen” (Ich. 5 : 39). Daarom isdie Schrift een Goddelijk getuigenis.

Maar wat getuigt in de Schrift vanHem? Alles de ganse Schrift - deSchrift zelf. Waarom Hij ookuitdrukkelijk waarschuwt: Meenniet, dat Ik gekomen ben om Mozesen de profeten te ontbinden” (Matth.5 : 17).

Hemel en aarde zullen voorbijgaan,

maar Mijne woorden zullengeenszins voorbijgaan” (Matth. 24 :35). En niet een jota noch tittel vande Wet zal voorbijgaan totdat hetalles zal zijn geschied (Matth. 5 :18b). War-i~

neer Hij met de joden redetwist eneen passage uit de Psalmen citeert,zegt Hij, als tussen twee haakjes: deSchrift kan niet gebroken worden.”Hij zegt niet: Het kan niet ontkendworden dat dit vers Gods Woord is,”

of: Het onderwijs in de Psalmen kanniet tegengespro-ken worden,” maareenvoudig: Omdat deze aanhaling uit

de Schrift is, ipso facto, staat deSchrift er borg voor, en de Schriftkan niet gebroken worden.”

Wat zegt Hij tot de Sadduceën, in hetverhaal van de rijke man enLazarus? Zij hebben Mozes en deprofeten, dat zij die horen.” Watbetekent dit horen? Er staatgeschreven.” Het is Godsgeschreven Woord.

Daarom hebben zij het te horen.Hebt gij niet gelezen, wat Godzeícle?” Daarom moet Zijn Woordgelezen worden.

Maar er is meer, Onze gezegendeZalígmaker vond in de Schrift Zijneigen beeltenis. Als Hij in desynagoge van Nazareth preekt, opentHij het boek van de profeet Iesaja enzegt: Heden is deze Schrift in uworen vervuld.” Als Hij aantollenaars en zondaars genadebewijst, dan beschrijft Hij Zijn eigenwezen door aan te halen watgeschreven staat: Ik wilbarmhartigheid en geen offerande.”Zijn ganse werk, Zijn ganse lijden,Zijn dood, Zijn opstanding, Hij vondhet alles in wat geschreven” stond.De Schrift moet vervuld worden.

Alles, wat over Hem geschreven is,heeft een einde.

Was dat alles niet voor Iezus hetWoord van God?

Was het niet de volkomenuitbeelding van Christus Zelf?

38

Was *het niet de openbaring vanGods verborgen raad omtrent onzeverlossing? In Zijn twist met Satanheeft jezus geen ander argument dandat ene telkens herhaalde envolkomen afdoende: Er staatgeschreven.”

En als de Heiland bidt tot den Vader,dan zegt Hij: De zoon des verderfesis verloren gegaan, opdat de Schriftvervuld worde” (joh. 17 : 12b). AlsHij de discipelen volmacht geeft envoorbereidt voor hun aposto~

lische zending, dan releveert Hijopnieuw, hoe Hij door lijden deheerlijkheid inging, omdat het alzogeschreven stond (Luk. 24 : 25-27).Zoals geschreven was, zo moest hetgeschieden, en zoals het geschrevenis en zoals het geschied is, moet hetgepredikt worden in de wereld.

Het getuigenis van jezus aangaandede ganse Schrift is, dat die SchriftGods getuigenis is.

Om te beweren: De Bijbel bevat hetWoord van God” in plaats van: DeBijbel is Gods Woord” is ver~

warrend en misleidend. Al wat in deSchrift staat, zou zichzelf alsauthentiek Woord van God bewijzen,wanneer we het in de rechtebetrekking tot het centrum zagen enbegrepen. Bovengenoemde beweringmoest niet te berde gebracht worden,omdat het daarmee ook de vraagopwerpt: wat bevat de Schrift dan,behalve het Woord van God? Er isniets in de Schrift, wat er niet toebe~

hoort, en niets daarbuiten, wat er nogingevoegd moet worden.

Het is volkomen waar, dat sommige

gedeelten der Schrift sterker enontroerender tot ons spreken danandere. Zoals Genesis, als het hoofd,en het Evangelie van Iohannes alshet hart. Zoals de apostel onsverklaart In zijn prachtigevergelijking van het lichaam, d.i. deGemeente, waarin al de leden, ledenvan het lichaam zijn, volgens hunverschillende positie, belangrijkheiden betekenis. Het leven doorstroomthen alle, en het staat niet nan ons tescheiden wat tot het levend en heiliglichaam der Schrift behoort.

Ongetwijfeld,zijn er vele dingen inde Schrift, die de rm of ander minder

interesseren; maar zij is niet ge-gjx-ven voor de enkeling, maar voor deganse Kerk. En 39

niet voor de gelovigen van eeneeuw, maar voor de gelovigen vanalle eeuwen. Hoeveel Christenenzijn er, die geen belang stellen in deIoden, maar Gods belangstellingvoor hen is niet alleen bovenmategroot, maar eeuwig, en alleen dit feitreeds werpt een eigen licht over eengroot deel der Heilige Schrift.

ls ons Christelijk

onderscheidingsvermogen waarlijkvan dien aard, dat het zich alsscheidsrechter kan op-werpen ínzake de duistere of schijnbareonbeduidend-heden in de Schrift?Gaat het aan, dat het kind, dat zijngeestelijk bestaan dankt aan de leerder Schrift, zich de positie van haarmeerdere aaninatigtff Iedereprotestantse Kerk in welk land ook,heeft als haar grondslag deze Schriften vraagt van haar leden het geloofen gehoorzaamheid, gefundeerd opdit Woord en op niets dan dit Woord.Wie matigt zich aan de wet te stellenaan de wet des levens, waardoor hijtot leven geroepen werd?

De Schrift zou nooit de wet desgeloofs kunnen wezen als zij niet degrondslag en de bron des geloofswas. Het geloof is uit het gehoor enhet gehoor door het Woord Gods”(Rom. 10 : 17). En waar komt datWoord vanŤ

daan anders dan van God zelf? Zolaat het ons dan geloven zoals deSchrift ons wordt voorgehouden inde brief aan de l-lebreën: Voortijdsveelmalen en op velerlei wijzegesproken tot de vaderen door deProfetenf’ maar in hen allen, en doorhen allen was het God die sprak(Hebt. 1 : 1).

40

HOOFDSTUK III

OVER DE BE WEERDETEGENSTRIIDIGHEDEN

VAN OUD-EN NIEUWTESTAMENT

Wij willen ditmaal de voornaamstemoeilijkheden en tegenstrijdighedenoverwegen, die gewoonlijk te berdeworden gebracht met betrekking totde Oud~Testamentische Schriftendoor mensen, die belijden in het

Nieuwe Testament te geloven. Het isniet mijn voornemen in te gaan opbezwaren van hen, die het gehelegetuigenis van God verwerpen. i

Maar ik bedoel het feit, ons allenwel bekend, hoe velen met eengevoel van verlegenheid, twijfel enongeloof stelling nemen tegenoverhet Oude Testament. Ik wil hunbezwaren naar voren brengen om deweg te effenen voor een analyse vande structuur en een verklaring van deeigenaardigheden der Oud-Testamentische Schriften.

Ik bepaal mij tot zes bezwaren. Het

eerste is wel dit, dat men meent: deGod van het Oude Testament is eenander dan die van het Nieuwe. DeGod van het Nieuwe is liefde, _ volbarmhartigheid en tederheid. DeGod van het Oude is een God vanwraak en toom. Als dit waar was,dan zou dit fataal wezen voor hetOude Testament, want de ganseopzet er van is juist om Iehovah alsden enigen God te openbaren. En alshet geen zuiver beeld van Hem geeft,dan is het Oude Testament tevergeefsgeschreven.

Laat mij duidelijk maken, hoe ditbezwaar wortelt in ren volkomen

misverstand inzake de leer van hetNieuwe Testament. Volgens deSchrift is er in de mens geeninherente kennis van God. Hij wasgeschapen in Gods beeld met ziel engeest vatbaar voor Dienszelfopenba-

|-Ing. Diens bemoeiingen met demensheid werden echter In ditopzicht verbroken door de rebellieder mensen en 41

liepen uit op hun verstrooiing overde aardbodem bij de toren van

Babel. God moest hen wel aanzichzelf over-laten: Hij had gewild,zij hadden niet gewild (zie Matth.

23 : 37). En alles wat zij verderdachten over God en al hetverlangen naar Hem waren slechtsrudimentaire overblijfselen enherinneringen aan die eersteGodsopen-haring, waarmee Hij henverwaardigd had, en het getuigenisvan den Heiligen Geest in hun harten geweten.

Als de apostel Paulus tot de Efeziërszegt: Gij, die eertijds verre waart,zijt nabij geworden” (Ef, 2 : 13),

dan doelt hij niet slechts op het offervan Christus, waardoor zondaarsverzoend worden met God, maar danspreekt hij van een groot, algemeen,gewichtig feit _ n.l. dat alle heidensevolken tot op Christus verre warenvan God. Zij bevonden zich buitende kring, die God met Zijn licht entegenwoordigheid begenadigde.

En hoewel de Atheners inwetenschap en cultuur ver verhevenwaren boven alle volken dertoenmalige We~

reld, moest hij toch de waarheidzeggen, n.1. dat heel hun historie met

al de grote denkers en geleerden, dieuit hun midden waren opgestaan, eentijd van onwetendheid was, waarinzij in duisternis leefden zonderkennis van den waren God (Hand. l7: 30).

Daarom werden zij in jezus Christusnabíjgebracht en ingelijfd in Israël,zodra het licht, opgegaan over hetuitverkoren volk, ook hun harten enzinnen bescheen.

Er zijn maar twee cirkels, waarinGod als God gekend werd als eenlevende, volstrekt persoonlijke enliefheb-bende God. De ene cirkel

was Israël, want God openbaardeZich aan Abraham, Izaäk en jacob.Hij handelde met hen als hun vriend,en hun nageslacht wist, dat God geenGod van verre was, maar van zeernabij, omdat hij de vriend washunner vaderen, tot wie Hijgesproken had en die de ervaringhadden van Zijn tegenwoordigheiden van Zijn macht.

Zo stond dit nageslacht aan de voetvan de Horeb en hoorde wederomZijn stem _ zodat Mozes naderhandkon vragen: Was daar ooit een volkals het Uwe, aan wie God Zichzelfopenbaarde, zodat elke twijfel

omtrent 42

Zijn bestaan voor u uitgesloten is?En dat het deze God is, diebemoeienis met U maakt?”

En de tweede cirkel omsluit Godsopenbaring in de persoon van IezusChristus, van Wien de apostelgetuigt: Wij hebben Zijn heerlijkheidaanschouwd, de heerlijkheid van denEengeborene des Vaders” (Ich.

l : 14). Hetgeen wij gezien hebbenmet onze ogen, hetgeen wij

aanschouwd en onze handen getasthebben van het Woord des levens (1Ioh. 1 : 1) dezen Iezus, dewaarachtige God en het eeuwigeleven, zie: Hem verkondigen wijulieden.

Zo hebben dan deze twee: Israël ende Gemeente alleen de kennis vanGod, zoals Hij is als God, _-dePersoon de Levende, de enig wareGod.

Als mensen dit feit voorbijzien enzich verbeelden uit hun eigenintuďtie en redeneringen een God tekunnen construeren en dan gedeelten

uit de Schrift uitkiezen, die accoordgaan met hun inzicht, terwijl zij derest opzij schuiven, dan maken zijzich wijs zelf ontdekt te hebben aldie schone en aantrekkelijkeeigenschappen, die voor henuitsluitend het Godsbeeld vormen.Natuurlijk is dit een min of meerkinderachtige vergissing. Maar ookin ander opzicht gaan zij fout. Dooreen selectie te maken, tussen hetvoor hen aannemelijke en hetrninderwaardige, verliezen zijtegelijk het recht begrip van hunlievelings passages.

Om een voorbeeld te noemen. De

hele wereld is het er over eens: hetmooiste uit het Nieuwe Testament isde verklaring, dat God liefde is. Eninderdaad de kern en het wezen vanalles, wat God ons van Zichzelfgeopenbaard heeft, is in dit éneaxioma samengevat.

Maar hoe komt het dan toch, datniemand vroeger ooit ontdekt heeft,dat God liefde is? Geen enkeleheidense nltíe, hoe machtig ook inkennen en kunnen, met welk ten diepen scherp filosofisch begrip ookbevoorrecht, is ooit tot dezeconclusie gekomen. Integendeel,zelfs de Grieken en Romeinen, die

toch wel op de hoogste trap darheidense cultuur stonden, warenovertuigd, dat de goden ons niet liefhadden, dat zij min of meer jaloers43

waren op onze voorspoed en datalles, wat wij’ konden doen, bestondin een poging om hen te bevredigen.

Hoe komt het dan, dat dezeverklaring van het wezen Gods alsliefde” uit de pen vloeide van hem,wiens hoofd rustte aan de boezemvan ]ezus? En wat wordt er in het

Nieuwe Testament eigenlijk bedoeldmet die uitspraak: God is liefde?

Ik kan best begrijpen, dat God mijliefheeft, zolang ik mij beminnelijkgevoel. Maar naar mate ik mijzelfminder beminnenswaardig weet, volvan zonde en schuld, naar diezelfdemate valt het mij moeilijker aan tenemen, dat God liefde is. En nuvoert het Nieuwe Testament dezemoeilijkheid op tot haar hoogstegraad (ongetwij-feld: de diepsteverborgenheid en de uitnemendheidvan Gods liefde blijft Gods eigenmysterie), maar Hij be-toont dieliefde aan het mensdom, niet door de

verzekering, dat Hij liefde is, maardoor een feit, n.l. dat terwijl wijgoddelozen, zondaren en vijandenwaren, - Christus voor ons stierf.Hierin is de liefde, niet dat wij Godliefgehad hebben, maar dat Hij onsheeft liefgehad en Zijn Zoon gegevenheeft tot een verzoening voor onzezonden (1]oh.4: 10).

Maar als er in God niets is dan watde wereld .,liefde”

noemt, waarom was er dan eenverzoening voor onze zonden nodig?Al de Nieuw Testamentischeuitspraken over de liefde Gods doen

dat tegen de achtergrond van detoorn Gods en onze volstrektverloren toestand in Zijn ogen,vanwege Zijn rechtvaardigheid enheiligheid.

Neem welke tekst gij wilt. Degenadegift Gods is het eeuwigeleven.” O, zal iedereen zeggen, watklinkt dat heerlijk! Zeker, maar watgaat er aan vooraf? De bezoldigingder zonde is de dood” (Rom. 6 : 23).Waarom is de bezoldiging der zondede dood, als er in God niets is danliefde?

Alzo lief had God de wereld, dat Hij

Zijn enigge-boren Zoon gegevenheeft (o wat is dat prachtigl) opdateen iegelijk, die gelooft, nietverderve.”

Maar waarom zou iemand kunnenverderven? Toch alleen maar, omdatGod in Zijn heiligheid Zich af-44

wendt van de zonde en Zijn zuivereliefde tegen de zonde reageert alseen verterend vuur? Dit is de kernder zaak en de uitnemendheid vanhet Nieuwe Testament, dat deverzoening van Christus aan het

kruis niet verstaan kan worden,tenzij op grond van het OudeTestament. Dat leert ons, dat God dezonde moet straffen uit de aard vanZijn wezen en dat Zijn toornscheiding maakt tussen Hem en degevallen zondaar. Die toorn Gods”,zo hatelijk klinkend in de oren vande moderne mens (waardoor dezezich ook zo vreemd voelt tegenoverhet Oude Testament), vormtmetterdaad de hoofdgedachte in hetNieuwe van begin tot einde. Hoeluidde de prediking van Iohannes deDooper? Toorn tegen de zonde. Enwat zegt het derde hoofdstuk van hetIohannes-Evangelie? Hij, die in den

Zoon gelooft, die heeft het eeuwigeleven; maar die den Zoonongehoorzaam is, die zal het levenniet zien, maar de toorn Gods blijftop hem” (joh. 3 : 36).

En wat schrijft de apostel Paulus aande Thessalonicensen: Gij verwachtden Zoon Gods uit de hemelen, n.l.Iezus, die ons verlost van detoekomende toorn”

(1 Thess. l z 10).

En wat is de betekenis en desamenvatting van heel het boek derOpenbaring aan Iohannes anders dan

de aankondiging van de aanstaandekomst des Heren jezus Christus omtot Zich te nemen allen die Hemverwachten en het oordeel Gods tevoltrekken aan allen, die hetEvangelie ongehoorzaam geweestzijn.

Zo zien wij dan, hoe het Oud-Testamentische begrip omtrent Godde basis en grondslag vormt van deliefde Gods, zoals die in het NieuweTestament in het offer van jezusChristus in al haar heerlijkheidwordt ont-vouwd. Als Christus enDie gekruisigd het centrum vormt,van het Nieuwe Testament, als de

liefde Gods daarin het sterkstuitkomt, 1 dan wordt datzelfde kruisverkeerd begrepen en averechtsverklaard (wat inderdaad het gevalis) door allen, die de Oud-Testamentische voorstelling van Godverwerpen. De verzoening doorChristus wordt dan niets als eenmanifestatie van Gods 45

liefde (waarin die dan bestaatbegrijp ik niet) en zijn dood die vaneen martelaar voor de Goddelijkewaarheid.

Het enige onderscheid tussen Oud enNi-euw Testament bestaat daarin, datde rangschikking der gedachtenverschillend is. Het Oude Testamentdrukt deze als volgt uit: God isheilig; gij zijt zondig; daarom rust detoom Gods op u. Och, dat deVerlosser uit Zion kwame! Och, datG)ij de hemelen scheurdet ennederkwaamtl” (jes.

64 : 1 .

Het Nieuwe Testament zegt: Hij isgekomen, Hij heeft u verlost.Aanmerkt nu, hoe heilig God is, datHij u niet kon verlossen dan door het

bloed van Iezus Christus, en begrijpnu toch, wat groot en schrikkelijkding de zonde is, dat zij alleen doorhet offer van Gods eigen Zoon konworden weggenomen.” In beideboeken is de tekening van GodsWezen dezelfde.

Daar is nog een ander punt, dat in hetgeding komt.

We horen in het Oude Testament vangericht op gericht: Adam en Evaworden verbannen uit het Paradijs,en de aarde om hunnentwilvervloekt. Daarop volgt dezondvloed. En dan het oordeel over

de torenbouw van Babel. De plagenover de Egyptenaars en over allevijanden van Israël en daarondervele plagen over Israël zelf. Dewereld concludeert daaruit: de Oud-Testamen-

tische God is een God van oordelen.Inderdaad dat is Hij.

Maar de reden, waarom Hij dat is,bestaat juist in het tegenovergesteldevan wat zij zich voorstellen. Want zijwortelt juist in de genade,

God heeft van het begin \derschepping Christus voor ogen. Het is

Zijn wil niet, dat deze afgevallenwereld te gronde gaat. Hij stelt hetlaatste oordeel zo lang mogelijk uit.En daarom zijn al deze gerichtenslechts preli-minairen daarvan,opdat de geschiedenis der mensheidnog voortgang hebbe en niet inverderf onderga.

Adam en Eva konden niet in Edenblijven. Dat zou het onherroepelijkslot van het mensdom geweest zijn.

In de dagen van Noach kon degoddeloosheid zo niet voortgaan, hetmensdom zou zich zelf vernietigdhebben (let op dezelfde symptomen,

die ons vandaag de dag met 46

ontzetting vervullenl).

En toen greep God met Zijnvernietiging in om uit Noach en dezijnen als uit een kern een nieuwgeslacht tot ontwikkeling te brengen.Alle oordelen en gerichten Godshebben ten doel de uitgangen Zijnerbarmhartíg~

heid te bestendigen.

Het Nieuwe Testament vertoont

volkomen hetzelfde principe, alleende orde der dingen is anders. Hettoont aan de mensheid, hoe er nu eentijd van welbehagen, een langeperiode van arnnestie isaangebroken. Daarin zal er geenoordeel over de mensheid losbreken,maar de verkondíging der blijdeboodschap, dat Gód de wereld metZichzelf verzoend heeft in ChristusIezus - in Wien louter vergeving engenade is. Het is het welaan~

gename jaar des Heeren, door hetOude Testament voorspeld (Ies. 61 :2 en Luk. 4 : 19). Maar hoe zullenwij ontvlieden, indien wij op zo

grote zaligheid geen acht nemen? (I-lebr. 2 : 3).

En hoeveel te zwaarder straf, meentgij, zullen zij waardig geachtworden, die deze tussentijd vanGods barmhartigheid ongebruiktlieten, den Zoon van God vertredenhebben en den Geest der genadesmaadheid hebben aangedaanď”(Hebt. 10 : 29). Die verzamelenzich, zoals er staat in het Nieuwe enniet in het Oude Testament: toom, alseen schat in de dag des toorns en deropenbaring van het rechtvaardigoordeel Gods (Rom.

2 : 5).

Zo is dan precies zoals in het OudeTestament, God ook in het Nieuweeen God, die te allen dage toornt.

En dat wel, omdat Zijnbarmhartigheid de dag van Zijneindoordeel zo lang mogelijkuitstelt. Hij heeft geen lust in dedood des goddelozen, maar daarin,dat de goddeloze zich bekere enleve, zegt het Oude Testament(Ezech.33:11).

Zo is dan in het Nieuwe Testamentdoor de verschijning van Iezus

Christus en Zijn verlossingswerk detijd des welbehagens ingeluid, nietomdat God geen God zou zijn vanoordeel, maar juist omdat Hij eendag ge-nteld heeft, op welke Hij deaardbodem rechtvaardig-47

lijk zal oordelen, door een Man,dien Hij daartoe geordineerd heeft,verzekering daarvan doende aanallen omdat Hij Hem uit de dodenopgewekt heeft (Hand.

17 : fll).

Daaruit blijkt, dat dezelfdeelementen in het N. als in het O. T.voorkomen.

Maar er is meer. Het OudeTestament is vol van de líefelijksteverzekeringen omtrent degoedertierenheid.

de tederheid van Iehovah met eenstralende heerlijkheid, die nietalleen evenaren, maar zo mogelijkovertreffen, alles wat daarover inhet Nieuwe Testament onderwoorden wordt gebracht, Mag ik erenkele opnoemen?

Onze God vergeeft menigvuldiglíjk”(les. 55 : 7).

Bergen zullen wijken en heuvelenwankelen, maar Mijnegoedertierenheid zal van U nietwijken” (Ies.

54 : 10). Hoe zou Ik u overgeven, oEfraďmď” (Hosea ll : 8). Kan ookeen vrouw haar zuígeling vergeten,ofschoon deze vergate, zo zal Ik utoch niet vergeten”

(]es. ‘19 : 15). Bij den Heere isvergeving, opdat Gij gevreesdwordt” (Ps. 130 : 4). Alle gij,

dorstigen, komt tot de wateren” (jes.55 : 1).

Zo is dan onze gevolgtrekkinggerechtvaardigd door al hetvoorafgaande, n.l. dat in het NieuweTestament al de vreselijke uitsprakender gerechtigheid van het Oude terugte vinden zijn, ja zelfs in strengerbewoor-dingen dan in het OudeTestament. Hoe komt dat? Om deeenvoudige reden dat nu dewaarheid ten volle ge-Ť

openhaard werd in jezus Christus,die kon zeggen: Ik ben de waarheid.”Of om Zijn woord tot Pilatus te

herhalen: lk ben in de wereldgekomen om der waarheid (hier:werkelijkheid) getuigenis te geven”(Ich. 18 : 37).

God verkondigde aan Israël wat eengroot kwaad zonde was, maar Hijkon die nooit in haar vollesnoodheíd to~

nen, zoals Hij dit aan ons deed doorjezus Christus.

God kon nog niet tot Israël zeggen:Zonde, dat betekent dit: dat gij zoudtwensen, dat lk niet bestond. En datgij daarom Mij zoudt doden.” Zulk

een rechterlijke aanklacht tegen dezondaar kon in het Oude Testamentniet aangevoerd Worden.

48

` Maar toen de mensen Christuskruisigden, toen kwam eerst recht deaard van de zonde aan het licht. Gijzult nooit in het Oude Testament zulkeen verpletterende uitspraak vindenals deze Nieuw Testamentische: Dezonde is vijandschap tegen God.”Hoe komt het dan toch, dat demensen nooit zeggen, dat het NieuweTestament te streng is? En waaromzeggen ze dat in hun onkunde welvan het Oude? Hoe komt het, dat zijniet beven voor de uitspraken van

het Nieuwe Testament? Niet slechtsdat in dit laatste de oneindigeboosheid der zonde zó strenggetekend wordt, als in het OudeTestament niet mogelijk was, maarhet is van de lippen van jezus zelf,dat wij te weten komen, wat onderhel te verstaan is: waar hun Wormniet sterft en het vuur niet uítgeblustwordt.”

Het Oude en het Nieuwe beideopenbaren ons wie God is. God isliefde.” Dat staat boven beidegeschreven. Maar wie is God en watis liefde? Het Oude Testament geeftop de eerste, het Nieuwe Testament

op de tweede vraag antwoord. Alsgij leest: God is liefde en gij weetniet, wie God is, dan heeft dieuitspraak waarde noch betekenisvoor u.

ln het Nieuwe Testament worden dediepten van Gods eeuwige raad enhet licht en de liefde Gods geopen~

baard. Wij zien welke bezwarenontzenuwd, Welke he-melhogebergen en onoverkomelijkemoeilijkheden uit de weg geruimdzijn door het machtig offer, waarbijGod Zijn eigen Zoon niet spaarde,maar Hem voor ons in de dood

overgaf. En welk een dood! DeRechtvaardige voor deonrechtvaardigen, dragende de toomGods en de dood smakende in dienskarakter van bezoldiging der zonde.

jezus Christus is deGodsopenbaring. Maar als gij eenverkeerde voorstelling van Godhebt, hoe noodlottig moet datmisverstand wezenl

En allen verstaan Christus en hetNieuwe Testament verkeerd, diebeide niet zien in het licht, dat Goddoor Mozes en de profeten overZichzelven deed opgaan.

Vandaar ook, dat Iezus tot ditgeslacht niet zeggen kan, 49

wat Hij tot Zijn discipelen zeide:Gij gelooft in God,”

zoals gij Hem kent uit het OudeTestament, gelooft ook in Mij.”

In de brief aan de I-Iebreën zegt deapostel dit nog scherper: Godvoortijds veelmalen en op velerleiwijze, tot de vaderen gesprokenhebbende door de profeten, heeftdeze laatste dagen tot ons gesproken

door den Zoon.”

Ik ga nu over tot het tweede punt. Endat is dit: In het Nieuwe Testamenthandelt God niet met verschillendevolken, maar met individuen. I’Iijmaakt geen onderscheid tussen deene natie en de ander. Hij richt zichtot de persoon des mensen.

In het Oude Testament vonden wij degeschiedenis van een volk, endaarom zijn daarin verschillendedingen voor ons moeilijk om tebegrijpen. Toen God zich een volkten eigendom verkoos, en dat van deaanvang daartoe vormde, nam Hij

niet alleen kennis van hun geestelijkeen individuele behoeften, maar vanalles, wat tot het leven van een volkbehoort: van hun voedsel en kledingen van alles wat hunmaatschappelijk leven betreft.

En ook het feit, dat ze niet eenafgesloten gebied bewoonden, maarmet andere volken in contactkwamen; kortom, al de problemen envragen, die wij in deWereldgeschiedenis tegenkomen, enwaarin dit volk deelde, stondenonder de directe voorzienigheid vanden God Israëls.

Wij zijn verontwaardigd over deoorlog, zijn wreedheid, enschijnbaar doelloos lijden, dat hijmet zich brengt, _ en toch weten wij,dat God dit toelaat en dat oorlogenvaak als keerpunten in degeschiedenis grote zegeningen tengevolge hadden. Zo ook had Israëlzijn soldaten en zijn oorlogen. Zijkunnen gezien worden uit lietoogpunt der bijzondereomstandigheden en het ka~

rakter van die ruwe en wrede tijden.Maar bij Israël vinden wij ook deGoddelijke rechtvaardigheid. Devol~

ken, die Kanaän bewoonden, haddenna ruim vier eeuwen van Goddelijkeverdraagzaamheid de maat hun~

ner goddeloosheid vervuld, en alswe hun geschiedenis 50

nagaan, dan constateren wij deuiterste verdorvenheid,zedeloosheid, wreedheid enafschuwelijkheid, die hen tot eentweede natuur waren geworden enterecht ten hemel schreiden.Vanwege deze verharding moest Godten behoeve niet alleen van Israël,

maar van geheel de wereldingrijpen. Ze waren hetkankergezwel, dat, het koste, wat hetwilde, uitgesneden moest worden.En nu mogen daar nog problemenoverblijven, die onverklaar-baar enpijnlijk zijn, _ ook in de loop dereeuwen ont-moetten wijherhaaldelijk dezelfde.

Het Oude Testament verdiept zich inal de vragen van het nationaal levende vragen van de bezitting en alwat er in deze aardse verhoudingmee samenhangt;

de bestuursaangelegenheid en al het

kwaad en de moeilijkheden, die zichin de maatschappelijke samenlevingvoordoen. Wij zien, hoe God zichals het ware aanpast met al Zijnwetten en voorschriften, aan dezwakheid en zondigheid van dieeigenaardige eeuw met bestaandefeiten, Waarmee gerekend moestworden. Waaruit volgde: Zijntoelating van polygamie, en die energematigde slavernij, dit alles geeftde moderne mensen een schok.

Maar waarom eigenlijk? Cmdat zijhet doel voorbijzien, dat Goddaarmee op ‘t oog had.

Het ging om de geleidelijke wordingvan een volk, waaruit Iezus kongeboren worden ten behoeve vanalle volken. Dit volk wasuitverkoren tot heil van het gansemensdom, en alle geslachten van deaardbodem. Even~

wel in deze uítverkiezing ging hetGod niet om van die natie eentroetelkind te maken, maarintegendeel om er met grotegestrengheicl en onverbiddelijkerechtvaardigheid mee te handelen.En vanwege die verkiezing voeddehij haar op en kastijdde hij haar enbracht haar onder de tucht Zijner

heiligheid en gerechtigheid.

Dit uitverkoren volk was er maarniet voor een zekere periode. Erbestaat geen ander Bondsvolk alszodanig.

Er zijn kinderen Gods overalverspreid: allen toegebracht tot deGemeente, het lichaam van Christus.Maar er is in het Nieuwe Testamentgeen volk Gods als natie.

God heeft maar een volk _ Israël.

51

Wanneer het Hem behaagt ZijnKoningschap over de wereld uithanden te slaan van detegenwoordige Overste dezerwereld, en zijn eigen directe bestuurdaarover te openbaren, zal er geenander medium zijn, dan Israël,waardoor eerst de enkeling onder devolken en eens alle volken naar Zijnraad zijn uitverkoren.

Daarom kan er van geen millenniumsprake zijn, tenzij door detoehrenging van Israël. Het verleden

zal worden verklaard in het licht vande toekomst.

Men denkt, door de Ioden Gods oudevolk” te noe~

men, hun een grote concessie tedoen. Maar ze zijn niet Gods oudevolk. Zij zijn Zijn tegenwoordig,Zijn toe-Ť

komstig, Zijn eeuwig, Zijn enig volk.Wat zegt Paulus?

Heeft God Zijn volk verstotenď”Dus niet Zijn oude”

volk. Als Israël zijn oLrde” volkwas, dan had Hij het uitgeroeid,want dan behoorden zij tot hetverleden.

Heeft God Zijn volk verstoten? Datzij verre,” antwoordt Paulus, alsofhet een Godslastering ware om dit teveronderstellen. Houden wij dat inhet oog. Daarmee wordt degeschiedenis van Israël als natieverklaard.

Intussen: wat is dit feit een weldaadgeweest voor alle volken!

In het Nieuwe Testament vinden we

geen beginselen als leiddraad voorkoningen, regeringspersonen,rechters, sociale verschillen tussenarm en rijk _ deze worden allenafzonderlijk in het Oude Testamentbehandeld en wij vinden daar endaar alleen Gods’ wetten voor hetmaatschappelijk leven en alles watdaarmee samenhangt.

Een derde moeilijkheid. Sommigemensen zeggen: Het is toch wel heelvreemd, dat er in het Oude Testamentalleen maar van een godsdienst voorhet alledaagse leven sprake is. Debeloofde zegeningen zijn aards en destraffen tijdelijk. De toekomende

dingen komen maar duister en vaagin ‘t geding. Het heeft er veel vanalsof de mensen in de psalmen en inde profetieën bang zijn om testerven, en de toekomst donker is.”

Ik zal ditmaal niet dieper op detrapsgewijze open~

baring der toekomende dingeningaan, maar wil er slechts dit vanzeggen: het karakter van het OudeTes~

52

tament is vol lering, en ligt daarin,dat God dit volk na zijn geboorteonderwijst, en ons door henonderwijst.

Hij bracht hen wat de toekomstbetreft aan het verstand, dat eeuwigleven” betekent een tegenwoordiggeestelijk leven.” Feitelijk is er geentoekomstig leven, en de vraag hoedit zal zijn heeft niets te maken methet wezen Gods.

Wandel voor Mijn aangezicht in de

zonneschijn van Mijn gunst en daarinzijt gij mij welbehagelijk en ben lkuw God.”Dit is het eeuwige leven,dat zij U kennen,”

zegt Christus. Terwijl deEgyptenaren zich verloren indromerijen en speculaties omtrent detoestand na den dood en hoe voorzichzelf zich een toekomstig bestaante verzekeren en daardoorvoortdurend in duisternis engebondenheid verkeerden, sprakGod tot de Israëlieten: Ik ben, die Ikzijn zal, heb Mij lief en dien Mij.”Dat is eeuwig leven.

Het is ten volle waar, dat God aande Ioden tijdelijke voorspoedbeloofde, als zij Hemgehoorzaamiden en hen strafte ingeval van ongehoorzaamheid. Hetwas Zijn wens hunne (en onzel)zwakheid te hulp te komen, hen aante sporen en te bemoedigen om inZijn wegen te wandelen, net zoalswij dit doen met onze kinderen.

Want ook dat volk was nog een kind.Trouwens het is Gods universelewijze van handelen met de volken,omdat zij als volken geen eeuwigbestaan hebben. En dus hun loon enstraf in dit aardse, tijdelijke leven

over hen voltrokken wordt.

Iemand heeft gezegd: Het OudeTestament is de godsdienst van denvoorspoed, het Nieuwe die van dentegenspoedf’ Daar schuilt waarheidin, maar een waarheid, waar menzeer voorzichtig mee moet zijn. Daarzijn twee dingen, die haar hetabsolute ontnemen. In de :ersteplaats dit, dat het God te doen wasom Israël met het beginselvertrouwd te maken, meer dan metde volle werkelijkheid, Hij wildehet volk leren: Ofschoon dit eenboze, gevallen wereld is, Ik ben hetniettemin, die in het regiment zit, en

het is Mijn wil, dat gehoorzaamheidmet voorspoed, en zonde met ellendegepaard 53

gaan. Dit is de grondwet, die geldt inalle rijken, die Ik geschapen heb.”

En ook het Nieuwe zegt -ten slottehetzelfde, n.l. dat godzaligheid debelofte heeft van het tegenwoordigeen van het toekomende leven.

Maar nu is de vraag: is dit onder deIoden altijd tot werkelijkheidgeworden? Waren Abraham, Isaak

en Iiacob geen vreemdelingen enpelgrims, die in tenten woonden?Was Mozes een vrolijk envoorspoedig mens?

Was David niet een geplaagd endoor droefheid ver~

slagen man? En moesten derechtvaardigen in Israël, juist in demate waarin zij rechtvaardig waren,niet door vele verdrukkingenheengaan? Vele zijn de tegenspoe-den des rechtvaardigen.” Dien deHeere liefheeft, kas-rijdt Hij.”

Dat was het probleem, Waarmee

velen hunner soins te worstelenkregen en zichzelf moestenvoorhouden: Ontsteek u niet over deboosdoeners” en vanwege degoddelozen, die zich uitbreiden alseen groene inlandse boom”(woekerplant” in nieuwe vertaling)(Ps. 37).

Dus kan men volhouden dat in depraktijk zij, die God dienden, altijdbeloond werden met aardsezegeningen?

Het boek de Prediker” heeft totauteur een koning, vereerd,oppermachtig, wereldberoemd,

intellectueel, kunstzinnig,wetenschappelijk in hoge mate, inhet bezit van letterlijk alles, watdeze wereld te geven heeft, en hijzeide: Het is alles ijdelheid.”

En het boek Iob toont ons een man,rechtvaardig en vroom, die op ééndag zoons en dochters, schapen, run-deren en bezittingen verloor enuitriep: De naam des Heeren zijgeloofd.” Is dit een godsdienst naarhet vlees of een aardse heerlijkheid?Dat ís de grote vraag.

Nog een ander punt. Waarom God inhet Oude Testament zoveel nadruk

legt op voorspoed als gevolg vangehoorzaamheid, en gericht als strafop ongehoorzaamheid, heeft nog eenandere reden. Zijn bedoeling is eentoestand te stichten, waaringerechtigheid, waarheid engodsvrucht heersen en waarin hetboze geen ingang zal krijgen. Waarvrede en overvloed armoede buiten-54

sluiten en vrede en recht voor denarme en billijkheid in allemenselijke verhoudingen eenmaatschappij zullen vormen, waarin

Gods wil geschieden zal op aardegelijk in den hemel. Om deze dingenverstaanbaar te maken voor denmenselijken geest, heeft het Godbehaagd dit aardse aspect en \ditbijzonder karakter aan het OudeTestament te geven als een profetievan het komend Koninkrijk. Nietzoals de utopie van mensen bazeltover een wereld, die steeds beter engelukkiger zal worden, waarinarmoede, misdaad,onrechtvaardigheid, wreedheid,ziekte en oorlog verdwenen zullenwezen, _ maar een wereld, die komtin den persoon van Iezus, denbeloofden Messias van Israël, als

den wettigen Koning, heersende vande zee tot aan de zee, en van derivier tot aan de einden der aarde,zoals de 72e psalm ons datprofeteert.

Nog een vierde moeilijkheid wordtons voorgelegd.

Men zegt: het Oude Testament is inzijn heiligen zo wraakgierig. Zijvragen letterlijk dat Gods wraakover Zijn vijanden losbreke. Zijschijnen de vernietiging van degoddelozen te wensen en er zelfs omte bidden. Dat kunnen wij absoluutniet bewonderen, en het is evenmin

de geest van het Nieuwe Testament,die daaruit spreekt, Die zaak wordtop verscheiden manieren verklaard.

Sommigen hebben gezegd: ]a, datwas bepaald verkeerd van diemensen, maar het wordt onsmeegedeeld, omdat het nu eenmaalzo was. Zij voelden dat zo aan, maarhet was verkeerd.”

Natuurlijk is dit in ‘t geheel geenantwoord, omdat al deze beweringengebaseerd zijn op psalmen enhoofdstukken, waarin de hoogstegeestelijke realiteiten tot uitdrukkingkomen: geloof in God, liefde tot

God, hoop op Zijn Woord,toewijding aan Zijn zaak; bovendien,omdat zij vaak profetieën zíjn, dieChristus op Zichzelf toepast. De driepsalmen, die deze wraakzuchtigegeest het sterkst ademen, wordendoor Hemzelf aangehaald, als Hijvan Zichzelf getuigt: Zij hebben Mijzonder oorzaak gel-laat.” I-líj, dieMijn brood at, heeft de ver-zenengrotelijks tegen Mij verheven” (Ps.41 : 10).

55

Zij hebben Mij edik te drinkengegeven”; en wanneer Petrus spreektover het oordeel, dat over Iudasgekomen is (Hand. 1 : 16 e.v.), haalthij den vloek over Iudas uit het OudeTestament aan. Deze Oud-Testarnen-tische uitspraken worden inderdaaddoor het Nieuwe geratificeerd, als involkomen harmonie met den GeestGods, die in deze voorvaderensprak. Een andere verklaring luidt:Alleen onder de oude bedelingkonden deze gevoelens geoorloofd

zijn, maar er is niets onder denieuwe bedeling, dat daarmeeovereenstemt.” Ook dit is eenverkeerde opvatting. Als dit zoware, dan was het Oude TestamentGods Woord niet, zoals we dit in hetNieuwe erkennen. En de God van hetOude zou alweer een andere wezendan de God van het NieuweTestament.

De eerste zaak, waar het om gaat, isdeze: Wat is de leer van het OudeTestament met betrekking tot en onzeverplichting tegenover onzevijanden? Ik wil u een heeleenvoudig antwoord geven. Als de

apostel Paulus het in den brief aande Romeinen heeft over ditonderwerp, dan weet hij geen beter,hoger bevel, dan het volmaakte, doorhet Oude Testament gegeven: Alsdegene die u haat hongert, geef hembrood te eten, en zo hij dorstig isgeef hem water te drinken” (Spr. 25z 21). Hij haalt hier aan, wat men inonwetendheid beweert, dat niet inhet Oude Testament geleerd wordtdoch juist kenmerkend zou zijn voorhet N. T. Maar van den beginnedaarentegen heeft God aan Israëlonderwezen, hoe niet hun, maar Hemde wraak toekwam.

Wanneer gij uws haters ezel onderzijn last ziet liggen, zult gij dannalatig zijn, om het uwe te verlatenvoor hem? gij zult het in alle maniermet hem verlaten.

Wanneer gij uws vijands os, of zijndwalenden ezel ontmoet, gij zult hemdien ganselijk wederbrengen”

(Ex. 23 : 4, 5).

En tal van uitspraken in hetSpreukenboek waar-schuwen ons,ons niet te verheugen, wanneer zij,die ons haten, struikelen. Het bevelom te vergeven en zelfs onze

vijanden tot hulp te zijn, werd inGods Woord 56

bevolen door Mozes, en ten vollebegrepen door al de heiligen van hetOude Testament.

Zowel in Iob als in de psalmenherinneren deze ge-loofshelden erGod aan, hoe zij nooit kwaad metkwaad vergolden hebben.Integendeel zelfs als hun vijanden inmoeite verkeerden, snelden zij hun tehulp.

Denk aan Davids gedrag tegenoverSaul, die zonder oorzaak hem haatteen naar het leven stond, hoe hij diendoodsvijand spaarde, toen God hemals het ware in zijn hand gaf. Enwelk een onnavolgbare klaagzang isDavids elegíe op den dood van Saul!Waarlijk hier spreekt zoals dewereld buiten Israël nooit heeftgehoord, een lofzang waarin nietalleen volgens haar eis, geen kwaadvan den \dode wordt gezegd, maarwaarin bovendien alle mogelijkegoeds naar voren wordt gebracht vaneen man, die zich aan zoveel kwaadstegenover David had schuldiggemaakt, Wat moeten wij

daartegenover van andere woordenvan David denken, waarin hij Godsgericht inroept over zijn vijanden?

Daar zat geen persoonlijke wraakachter, maar het zui~

ver verlangen, dat God verheerlijktzou worden voor de gehele Wereldvanwege Zijn rechtvaardigheid inzijn richten over alles, wat zichtegen Zijn raad verheft. En waarineen gevaar dreigde voor deinstandhouding van dat volk, dat HijZich ten erve verkoren had om deconservators te wezen van deheilsgoederen: Zijn Woord en de

kennis van Zijn naam.

Waar die víjandschap onoverwinlijkbleek en hun haat tegen God en diensvolk hardnekkig zich bleefhandhaven, zonder hoop opverzoening, daar deed David weldegelijk een beroep op Godsrechtvaardig oordeel.

Ofschoon telkens daardoor-heen dediepe deernis klinkt met hun schulden David de natiën oproept om Godin Zijn gerichten te zoeken, eer het telaat is (zie ook Ies.

26 : 8). Vele van die verschillende

passages vinden weerklank in hethart van den gelovige, want zijstemmen overeen met Gods belofteomtrent Zijn straffen in verband metde vestiging van Zijn Koninkrijk enhet is de geest der profetíe, diedaaruit spreekt.

57

Zo lezen wij in jesaja (en we denkenhier ook aan Ps. 137) dat overBabylon, den wreden vijand vanGods volk en naderhand de groteanti-christelijke macht, zoe~

kende Gods werk en waarheid metwortel en tak uit te roeien, hetuiteindelijk oordeel wordtingeroepen, waarin zelfs de kleinekinderen aan de rotsen verpletterdzouden worden. En dat vanwege hetonuitroeibaar kwaad, waarmee zijden aardbodem vergiftigden. ln

poëtische woorden zong Deborahdaarvan: Alzo moeten omkomen aluw vijanden, o Heere! Die Hemdaarentegen liefhebben, moeten zijn,als wanneer de zon op-gaat in haarkracht” (Richt. 5 : 31).

Het is geen goed teken, dat wij zotwijfelachtig staan tegenover dezenabsoluten haat. Het is geen bewijs,dat we zoveel liefdevoller zijntegenover die vijanden van God daneen vrouw als Deborah, maar hetbewijst wel, dat onze liefde tot Godzó slap geworden is, dat wij Zijndoodsvijanden (vanwege hunsatanisch beginsel) niet meer zo

hartstochtelijk kunnen haten.

Er Was geen spoor van menselijkegevoeligheden in deze profeten enpsahnisten, maar Gods Geest, diedoor hen sprak.

Om bij David te blijven, wij kennenhem ook als onzer een in zijn zondenen hartstochten en hoe hij zich konlaten gaan. Hij zelf was zich tenvolle bewust uit de aarde aands tezijn. Maar als man naar Gods hartonderscheidde hij eigen drijfveervan de drijving des Geestes. Wijhoren dat, als die eigen drijfveereerst zijn ziel in gevaar brengt en de

persoonlijke haat in daden dreigtover te gaan. En hij op weg is omNabal wegens diens schandelijkgedrag tegenover hem en zijn vol~

gelingen te straffen. God houdt hemtegen in de duidelijk geďnspireerdewoorden van Abigail. Hoeontroerend breekt dan in volleootmoed zijn dankbaarheid los in dewoorden (1 Sam. 25 : 32, 33):Gezegend zij de Heere, de GodIsraëls, die u te dezen dage mijtegemoet gezon~

den heeftl En gezegend zij uw raad,en gezegend zijt gij, dat gij mij te

dezen dage geweerd hebt van tekomen met bloedstorting, dat mijnhand mij verlost zou hebbenl”

58

Is er van dit alles geen weerklank inhet Nieuwe Testament te vinden?Ongetwijfeld, alleen het oordeelwordt daar reeds als aanstaandegezien. Hoor maar, hoe Iezus zegt:En gij Kapernaüm, die tot den hemeltoe verhoogd zijt, gíj zult tot de heltoe nedergestoten worden”

(Luk. 10 : 15) en over deSchriftgeleerclen en Farizeën laatHij een zevenvoudig wee” als eendonder over hun hoofden rollen(Matth. 23). Hij noemt hen slangen

en adderengebroedsel en vraagt: hoezoudt gij de helse verdoemenisontvliedenfl” En Paulus schrijft:Alexander de kopersmid, heeft mijveel kwaads betoond, de Heerevergelde hem naar zijn werkenl” (2Tim. 4 : 14).

ln het boek der Openbaring aanIohannes, prijst de Heere jezus degemeente: Dit hebt gij, dat gij dewerken der Nicolaďeten haat, welkeIk ook haat” (Openb. 2 : 6), (en daargaat het nu niet om hun ketterij, maarom de werken -der mensen zelf).

Niet zonder vrees en ontzetting lezen

wij in datzelfde Nieuw-Testamentische Boek de beschrijvingder Gods-gerichten. En dan zijn hetgeen Ioden, vleselijke Ioden, maarheilige en beminnenswaardigeengelen, die uitroepen: Vreest Goden geeft Hem heerlijkheid, want deure Zíjns oordeels is gekomen.” Gijzijt rechtvaardig, o God, want Uwoordelen zijn openbaar geworden”

(Openb. 15). Gij, die zijt en die Wasen die zijn zal, Want zij hebben hetbloed \der heiligen en der profetenvergoten, zo hebt Gij hun ook bloedte drinken gegeven, want zij zijn hetwaardig” (Openb. 16 : 5, 6). Hare

zonden, n.l. die van Babylon, deanti-christelijke wereld, zijn de eenop de andere gevolgd tot den hemeltoe, en God is haar ongerechtigheidgedachtig geworden. Vergeldt haar,\gelijk als zij ulieden vergoldenheeft, en verdub-belt haar dubbel,naar hare werken; in den drinkbeker,waarin zij geschonken heeft, schenkthaar dubbel”

(Openb. 18 : 5, 6).

De bedelingen zijn verschillend,maar God is dezelfde.

En de lessen, die wij in deze

tegenwoordige bedeling ontvangenzijn dezelfde als die van voorheen:het gaat om de ere Gods te gedenkenals het ene grote doel van 59

al Zijn leidingen; de komst van ZijnKoninkrijk van vrede engerechtigheid op aarde tot heil vanalle natiën.

Er is een treffende belijdenishiervan in Ps. 104. Deze psalm iseen echo van het le hoofdst. vanGenesis. Dit laatste geeft ons deschepping der wereld, beginnende

met die van het licht en eindigenidemet die van den mens, en het komttot de slotsom: Het was alles zeergoed.”

In Ps. 104 antwoordt David daaropals hij het heelal beschrijft,beginnende bij God, bekleed met hetlicht als met een gewaad eneindigende met den mens, die uitgaattot zijn werk en naar zijn arbeid totden avond.

Dit vervult den dichter met grotevreugde, zodat hij in het 38ste verseindigt met de woorden: Ik zal denHeere zingen in mijn leven; ik zal

mijn God psalmzingen, terwijl iknog ben. Mijn overdenking van Hemzal zoet zijn; ik zal mij in den Heereverblíjden.” En dan komt er eenabrupt intermezzo, als hij voortgaat:De zondaars zullen van de aardeverdaan worden en de goddelozenzullen niet meer zijn.”

Ik herinner mij de eerste maal, dat ikdit las. Ik was als verstomd. Tot opdit vers toont ons David hoe schoonde wereld en hoe goed God is en hijloopt over van dank en vreugde. Enhij zingt en jubelt het uit in zijnoverdenking, die zoet is. En dankomt deze donder en bliksem!

De verklaring vinden we in Genesis1. Vóór de zoude intrad, was alleszeer goed.” Maar nu is die schonewereld vergíftigd, besmeurd enverdorven en de gedachten Godsover haar zijn door de zondeverijdeld. Het is er mee gegaan alsmet een prachtig schilderij, waarmeeeen grote kunstenaar bezig is om hette volmaken. Maar nu komt eriemand en werpt er een vernielendvocht over en bederft alles.

David smacht naar het herstel, dewederoprichting van deze gevallencreatuur, door God bij monde van deprofeten reeds van den aanvang af

beloofd, n.l. het Koninkrijk van IezusChristus over Israël en al de volkender aarde.

En daarom: Laat de zondaars van deaarde verdelgd 60

worden en de goddelozen niet meerzijn. Loof den Heere, mijne ziel!Hallelujal”

Dit zijn ontzaglíjke waarheden. Zijmogen nooit tot ons \doordringenzonder een gevoel van ontzetting endiepe verootmoediging. Ook niet

zonder innerlijke ont-lerming metbetrekking tot allen, die daar nogbuiten staan. Zij moeten ons wakkerschudden uit onze lauw-heid en onsbewegen tot krachtig gebed en totvolhar-denden arbeid ten behoevevan allen, die geen kennis aanChristus hebben en voor wie Godons gebruiken wil om hen bijeen tevergaderen tot de grote dag Zíjnervolkomen verheerlijking.

61

HOOFDSTUK IV

OVER DE VOLMAAKTEHARMONIE VAN

OUD~ EN NIEUW TESTAMENT

ln het voorafgaande bracht ik enigepopulaire bezwaren naar voren, dietegen het Oude Testament wordeningebracht door mensen, diebeweren in het Nieuwe te geloven.Dit is inderdaad een vreemdverschijnsel, en ik trachtte het te

verklaren uit de onvoldoende kennis,die deze mensen van het NieuweTestament hebben.

Er blijven mij nog een paar van dezecategorieën over, die ík, met het oogop het belangrijk onderwerp, dat onsthans bezighoudt, maar terloopsonder de loup neem.

Er wordt ook geopponeerd tegen dewonderen, in het O. T. verhaald.Niet door hen, die tegen dewonderen uit het N. T. opkomen,anders zou het wonder in hetalgemeen aan de orde wezen, maardeze bezwaarden ge~

loven wel degelijk aan de wonderendoor den Heiland en Zijn discipelenverricht. Zij staan echtertwijfelachtig tegenover het O. T.,speciaal vanwege de daarin voor-komende verhalen, díe moeilijk inovereenstemming te brengen zijn metde natuurlijke loop der dingen. Daaris blijkbaar een verborgen afkeer ofvreemde antipathie in het spel, wantbij vergelijking met de wonderenvan het N. T. is er bij mogelijkheidgeen principieel onderscheid teconstateren. Hoe verschillend ookde tijden waren van deWereldgeschiedenis, Waarin zeplaats vonden, nooi-t konden ze uit

de natuurwetten verklaard worden.Water in wijn veranderen, dodenlevend maken, blinde ogen openen, _al deze dingen behoren voor alletijden in een zelfde categorie:wonderen.

Ten tweede: de overeenkomst tussende Oud Testamentische en de NieuwTestamentische wonderen is zotreffend, dat de verdedigers van hetmythische karakter der evangeliën(weer een andere groep opponentendus) dit zelfs als een argument voorhun beweringen gebruiken. Zijwijzen er op, dat de Evangelistenzich bepaald 62

hebben ingespannen om aan te tonen,dat Christus en de apostelen in staatwaren dezelfde wondere dingen tedoen als Mozes en de profeten.Zodat de spijziging van lnraël in dewoestijn door het manna,overeenkomt met de wonderbarespijziging in het N.T. en deopwekking van een dode door Elizaen de genezing van een melaatse opéén lijn staan met de daarmeeovereenkomende wonderen vanChristus.

Ten derde. Daar zijn mensen, die

menen, dat letterlijk op iederebladzijde van het O.T. ietswonderlijks wordt verhaald, datbotst tegen de loop en de natuurlijkeont-

wikkeling der dingen. Zij zeggen:Moeten wij nu heus geloven aan hetverhaal over de vrouw van Lot, dieeen zoutpilaar werd, aan dedoortocht van de Rode Zee, aan dezon, die stilstond en aan Iona en dewalvis, en wat dies meer zij?” Enmet die opsomming willen dezesceptische mensen het O. T. in eenbespottelijk licht van ongehoordedingen plaatsen.

Daartegenover kan geconstateerdworden, dat binnen een tijdsverloopvan omstreeks drie en twintig jaareen veel groter aantal wonderen inhet N. T. vermeld staan dangedurende de eeuwenlange historievan Israël. Tijdens de drie jaar vanChristus’ omwandeling op aarde engedurende de twintig jaren van deHandelingen der Apostelen vindenwe daar de bewijzen van.

Bovendien hadden de wonderen inhet O.T. plaats in tijden van grotebetekenis voor het volk en werden erbelangrijke perioden door ingeluid,die een totaal nieuw karakter

droegen. Denk slechts aan Israëlsuitleiding uit Egypte, hunonderhouding in ide woestijn, huninbezit~

neming van het beloofde land, en dealgemene afval en Baälsdienst in detijd van Elia en Eliza.

Wij zien daaruit dat deze wonderenniet zonder bedoeling plaats hadden,maar daden en openbaringen wa~

ren van den levenden God, die doordeze bovennatuuv lijke tekeneningreep met Zijn Goddelijk veto totheil der mensheid.

Daarbij komt, dat al deze wonderenvan het O.T., die zo’n aanstoot voorsommige mensen zijn, bevestigdwor-63Ť

den door jezus Christus en Zijnapostelen. Zodat Wie niet gelooft inhet Wonder van Iona, het boek jonaniet alleen, maar de Here Iezus zelfverwerpt. Zo staat het ook met dezondvloed en met Lots vrouw. jezuszegt: Zoals het was in de dagen vanNoachf’ en Gedenkt aan de vrouwvan Lot.” *

En als gij niet gelooft, dat de ezelvan Bileam sprak, dan krijgt gij tedoen met de apostel Petrus, dieverklaart: Maar hij (Bileam) heeftde bestraffing zijner ongerechtigheidgehad, Want het jukdragende,stomme dier, sprekende metmensenstern, heeft der profetendwaasheid verhinderd (2 Petr. 2 :16).

Daar is geen enkel wonder in hetO.T. dat niet recht-streeks of indirectdoor het gezag van onzenGoddelijken Meester en Zijnapostelen is bekrachtigd. Evenwel iser inderdaad onderscheid tussen de

wonderen van het Oude en die vanhet Nieuwe Testament. En dat is het,wat we hier in ‘t kort Willensamenvatten. Het is mijn mening, datdie van onzen gezegendenZaligmaker geheel op zichzelf staan,omdat Hij God en mens was. En alsHij wonderen verrichtte, kon Hijnaar waarheid zeggen (]oh. 15 : 24):Indien Ik de werken onder hen niethad gedaan, die niemand andersgedaan heeftf’ noch Mozes, nochElia, noch enig ander mens. Opgrond van Zijn eenheid met denVader, werd Zijn macht en tegelijkde haat tegenover \den Verder enHem in het ongeloof \der joden

openbaar.

In het O.T. worden de wonderenverhaald om ]ehoŤ

vah’s heerlijkheid, niet deheerlijkheid van Mozes of van wieook in ‘t licht te stellen. Maar als deHeere Iezus die verricht, dan doetHij dat, opdat niet alleen de Vader,maar ook Hij zelf in Zijn zendingverheerlijkt worde. Wij kunnen dierangschikken onder de manifestatiesvan Zijn driedubbele zending: alsMiddelaar, Zalígmaker,Wederoprichter. Alle dingen zijnonder Zijn macht gesteld.

Door het Woord, dat bij God en Godwas, zijn aarde en hemel gemaakt ende natuur is te allen tijde Hemonderworpen: de weinige broden envissen, zowel als de stormwind, diezich op zijn wenk neerlegt en hetwater, 64

dat wijn wordt. Hij is de Heere dernatuur, de Wederoprichter allerdingen en dus ook Degene, die dezieken tot herstel en de doden totherleving opwekt. Hij is deHeere,Wien engelen en duivelen tegehoorzamen hebben.

En zo is Hij bij machte de dienaarsvan Satan uit te werpen. Hij is ZoonGods en Zoon des mensen. MaarZijn wonderen en die der apostelenwerden met het oog op individuenverricht: tot genezing, verlossing ofherleving.

Maar zoals i.k reeds opmerkte: dewonderen van het O.T, hadden nietzo zeer betrekking op individuen alswel op het volk. De Oud.Testamentische geschiedenis had tot\taak aan te tonen, dat Iehovah, deGod Israëls, de ware God is,machtiger dan al de machten,waarop de volken vertrouwden. En

dat Israël onder alle wereldlijkemachten de voorrang had. Daaromdroegen de wonderen in Egypte eencosmisch karakter. Zij moesten aanParao en aan de Egyptenaren hetbewijs leveren, dat al dienatuurkrachten, waarin zijvertrouwden, onder de heerschappijstonden van Iehovah. Dat waseveneens het geval niet de wonderenonder Iozua, toen Israël zijn intochtdeed in Kanaän. Zij bewezen aan dieheidense volken, dat God groter wasdan zon of maan, of welke anderegoden zij ook aanbaden. Zo droegende wonderen van het O.T. in zekeropzicht een opvallend, een anti-

naituralistisch karakter, omdat zij inverband stonden met een bepaaldenationale historie en met demanifestatie van God, als de Godvan dat volk, versus al de anderevolken, die krachten en godenaanbaden, die slechts eenschijnbestaan hadden.

Ik kom nu tot het laatste bezwaar opdit punt. Velen hebben tegen het O.T.dat daarin de zonden van Gods volk- Iacob, en David, en Iona, etc. zoonomwonden worden weergegeven,zodat het moeilijk wordt in mensen,die zich aan dit alles schuldigmaakten Gods gun-stelingen en Gods

heiligen te zien. Dit bezwaar isinderdaad van groot belang. Laat mijhier iets aanhalen van Prof. Rothe,een der grote theologen van devorige eeuw. Hij schrijft: Het idee,dat zo vaak naar voren gebrachtwordt, als zou de zedenleer van deBijbel niet tot 65

haar recht komen aleer we aan hetN.T. toe zijn, is volkomen onjuist.Zij is in heide geheel identiek. GodsGeest moet altijd hetzelfde geluidgeven.

Het O.T. zou nooit geschreven zijn,als het niet was ten behoeve van hetN.T. En al bereiken de heiligen vande oude dag als individuen niet hethoogtepunt der ethiek, zoals wij diekennen uit het N.T. Gods openbaringdaaromtrent is er niet mindervolmaakt om.”

Het doel der Heilige Schrift is nieteen lofrede op de mens te houden,maar om God te verheerlijken. Ookniet om een ideale uitbeelding tegeven van menselijke ka~

rakters. We zijn zeer geneigd om datte verwachten. En men praat graag

over een heilige figuur of eenbijzonder heilig mens. Er bestaangeen graden van heiligheid. Eenheilige is een verloste zondaar, diedoor de verkiezende genade Godsnabij gebracht is. Het is daarom, datde Schritt ons met volledigeoprechtheid, de val en de grotezonden van Gods uitverkorenen laatzien.

De Schrift wenst er ons diep van tedoordringen dat alles genade is - datGods dienstknechten niet om enigesuperioriteit in zichzelf of in hunkarakter door God zijn geroepen,maar nadat zij geroepen en tot de

kennis en de vreze des Herengebracht zijn, toch genade en genadealleen, hen staande houdt. En dat ertot hun laatste snik een strijd zalwezen tussen de heilige wil van Goden wat Paulus noemt: de wet desvleses, die in hun leden Woont.

Maar als dan de Schrift die zondenvan Gods heiligen zonderverschoning bloot legt, keurt zij diedan ook goed?

Stelt zij hen dan voor in hetbetoverend licht, waarmee deWereld haar helden in hun gebrekenbemantelt?

Verontschuldigt de Schrift hunzonden? Integendeel: zij toont ons,hoe zwaar die door God gestraftworden.

Maar er is meer dan dat. De wereldweet veel van de zonde van David,maar weet zij ook wat van zijnberouw?

Weet zij hoe diep, hoe geestelijk,hoe oprecht dat was en met hoe grotezeltaanklacht hij zichverootmoedigde, toen hij openlijkvoor geheel de natie zijn schuldbeleed?

Is het wel eens tot die werelddoorgedrongen, hoe deze 66

Oosterse vorst in al de absolutemacht en heerlijkheid, waarmee hijbekleed was, zijnschuldbekenteníssen pu-bliceerde inpsalmen als de 32e en de 5le?

En hoe hij daarin bij zijn diepe valbekend maakte, hoe het alleen Godsgenade was, die hem weer hadopgericht? Gij leest van jona en zijnongehoorzaamheid en vluchten voorGod en zijn toorn over de bekering

van Ninevę. En realiseert ge u weleens, hoe het Iona zelf is, die ditschrijft?

Het is Gods ontferming, die Zijnkinderen na hun val bij hun oprechtberouw weer in Zijn gunst herstelt.God heeft een welbehagen in Zijnvolk, maar straft en tuch~

tigt hen vanwege hun zonden. Maarde kern van dit bezwaar schuilt inhetgeen, waarop we reeds wezen: dewereld hecht bijzondere Waarde aanwat we zonden kunnen noemen:ethiek en moraliteit: Zij kent geenverschil tussen moraliteit en

godsvrucht. Beide sluiten el~

kaar in. Maar het eerste is geensurrogaat voor het laatste.

De Schrift verdeelt de mensen nietind zedelijken en on~

zedelíjken, of in meer of minzedelijken en onzedelijken.

Zij kent maar twee soorten: deGodvrezenden en de goddelozen, dewedergeborenen en deonwedergeborenen.

Zij die tot Christus’ kudde behoren

en zij die er niet toe behoren.

Daar komt het van, dat ge zovelenzult horen beweren - en zij moestenzich daarvoor schamen - dat zij meervan Ezau houden dan van jacob, endat terwijl God zegt: Iacob heb lkliefgehad en Ezau heb Ik gehaat.” Enwaarom verkiezen zij Ezau bovenIacobď Omdat zij Iacob niet kennen.Zij zien fouten in jacobs karakter (enin wiens karakter zien wij ze nietď),die te veroordelen zijn, maar zij zienniet, dat de hele mens Iacob naarGod gericht is. Dat hij zijn ganseleven Diens gemeenschap zoekt endaarin leeft. Hoe op zijn sterfbed

onder al de van Godswegeontvangen profetíën voor zijn zonen,het persoonlijke diepstehartsverlangen zich baanbreekt: OpUwe zaligheid wacht ik, o Heerel”

De Farizeën begrepen niet, waaromde tollenaars en 67

zondaars tot ]ezus kwamen, precieszoals de oudste broeder in degelijkenis niet begreep, waarom aldie blijdschap over de verlorene dieteruggekomen was.

Dit is de diepste grond, waarom demensen zo ge~

schokt worden door de verhalen vande val en de zonden van Gods volk:zij kennen de verdorvenheid van huneigen hart níet, zomin als het wonderder genade.

Maar gaan we nu tot de besprekingvan ons eigenlijk onderwerp over. Iknoemde u reeds in mijn vorige studiehet rationalisme en het pelagiaansbegrip van de mens, als zou hij nietzó zondig zijn om verzoening, en nietzo verdorven om wedergeboortenodig te hebben en over de vaste

overtuiging \dezer mensen, dat dewereld ten slotte wel volgensnatuurlijke gang van zaken tot devol~

maaktheid zal voortvaren. En niet,zoals de Schrift leert door haarzonde ten val zal gaan en dooronmiddellijk ingrijpen van IehovahZelf vernieuwd zal worden.

In dit verband moet ik u wijzen openige gebreken in deSchriftbeschouwing derreformatoren, of in wat gewoonlíjkde Evangelische Schriftinterpretatiegenoemd wordt. Ik heb uit \de

volheid van mijn hart de Reformatietoegejuicht. Maar ik moet toch opeen paar punten wijzen, waarin dehervormers tekort schoten.

ln de eerste plaats ontbrak het hunaan inzicht om~

trent de onderscheiden bedelingen.Ofschoon Augustinus al hadgewaarschuwd: Maak onderscheidtussen de bedelíngen en demoeilijkheden worden opgelost.”

Als zij onderscheid gemaakt haddentussen de bedeling der Gemeente endie van het koninkrijk, dan zou-

den zij nooit de dood van Servethebben goedgekeurd, omdat hij eenketter was inzake de Drieëenheid,want in de Gemeente, het huisgezinGods, behoort geen zwaard.

Als iemand de waarheid, die inIezus is, ontkent, kan hij zeker geenvoorganger in of lid van de Kerkzijn.

Maar het zwaard behoort alleen inhet koninkrijk thuis.

In deze tegenwoordige wereldhebben wij als Gemeente geenrechten, wij hebben alleen plichten.

Voorts hadden de Hervormers geenklaar begrip van de belangrijkeplaats, die de Ioden in Godseconomisch bestel be-68

tekenen en evenmin een helderinzicht in de tweede Advent onzesHeeren Iezus Christus.

Dat wil niet zeggen, dat Luther ofCalvijn er die holle Eclsgiaansetheorie op nahielden van eengroeiende ver-etering enChristianisering der wereld. Calvijnzegt: Het is bijgeloof, om te menen

dat de wereld langzamer-handverbetert op godsdienstig en zedelijkgebied. In~

tegendeel, zij gaat niet vooruit, maaraltijd achteruit.”

En Luther zegt: Ik weet, dat dewereld ‘n epicurist zal worden,d.w.z. zij zal het geloof in God en inZijn eeuwig leven verliezen, en zichovergeven aan de genoegens dezerwereld, en zal dan plotseling, op hetonverwachtst horen de stem, dieroept: Zie, de Bruidegom komt.”

Zij hadden ook geen bepaald helder

inzicht in de tweede komst vanChristus en het onderscheid tussende bedeling der Kerk of derGemeente, en de positie van Israël inhet verleden zomin als in detoekomst.

De vergissing, die zij bleven maken,was deze, Zij meenden, dat deverkondiging der verlossing van dezonde, de verzoening, devernieuwing door den HeiligenGeest, de vruchten des Geestes _-alles wat de mens in zijnverlorenheid persoonlijk tot behoudnodig had, vol~

doende was. Inderdaad, dat is hetcentrale punt, maar de omtrek lietenzij buiten beschouwing. Zij zagenniet helder de hele raad Gods, hetkoninkrijk Gods, zoals hetgeopenbaard, werd in de Schrift, deSchepping der wereld en van demens in de eenheid van heel hetmense~

lijk geslacht, het oordeel over detorenbouw van Babel en de bedelingder verkiezing van Israël in haartegen~

stelling met wat later kwam.

Het gevolg hiervan was, dat alleswel in orde bleek voor degenen, diegeestelijk en bevindelijk wisten watzonde en verlossing betekent, maarde wereld met haar wetenschap enphilosophie onderrnijndevoortdurend de omtrek van ditgeestelijk leven. Op alle anderepunten, waarover het in de Schriftgaat, werden verkeerde enanti~Bijbelse meningen gangbaar enelk dezer punten vormde eenstelling, waaruit de gehele Schriftaangeval-len kon worden.

69

Het is van grote betekenis, dat deChristenen door de tegenwoordigestrijd op \godsdienstig gebied,genoodzaakt worden de geheleBijbel te onderzoeken. We kun-Ť

nen ons niet meer terugtrekken opgedeelten, die ons per~

soonlijk, geestelijk leven raken,maar worden gedwongen tot .deerkenning, dat God ons nietsgeopenbaard heeft, wat niet ten volleonze overdenking waard is, ja wat

absoluut noodzakelijke bestuderingvraagt. Wat men gewoonlijkstíchtelijk” noemt, en waarmee meniets bedoelt, wat gevoelig treft oftoepasselijk is op iemandstegenwoordige omstandigheden,betekent niet wat de Bijbeldaaronder verstaat. De Bijbelverstaat daaronder het opwassen inde kennis van het wezen Gods enZijn wil, om daardoor opgebouwd teworden in ons allerhei-Iigst geloof.Anders handelen we in de grond vande zaak, alsof de l-leiland ons hadleren bidden: Onze Vader, die in dehemelen zijt, geef ons heden onsdagelijks brood, enz.” om te

vergeten dat dit gebed begint metUw naam worde geheiligd, UwKoninkrijk kome, Uw wilgeschiede.” En het is integendeeljuist in deze beden dat ons leven isen waaruit al de kracht en de leidingvoortkomt, die wij voor onsdagelijks bestaan en dage-lijksemoeilijkheden nodig hebben. In delaatste tijden is het O.T. het groteprobleem geworden en het is heelgelukkig, dat dit zo is. Waaromzullen we later zien.

Voor ‘t ogenblik hebben wij ‘t overhet O.T. in zijn onderscheiding vanhet N.T. en over de vraag: Wat is het

leidend beginsel, dat ons in staatstelt het geheel te zien, beide in zijneenheid en tegelijk in zijn karakteris-

tieke eigenaardigheden.” Dat deSchrift uit twee delen bestaat, is\duidelijk en historisch verantwoord.Dat is geen historie, maar een feit.Het eerste deel was ge~

schreven vóór, het tweede ná dekomst van Christus.

Het ene in het Hebreeuws, hetandere in het Grieks.

Het ene wordt aanvaard en geloofd

door de loden, die het tweedeverwerpen; de Gemeente van jezusChristus gelooft in beide. Dit laatstefeit is het scharnier waar de gehelekwestie om draait.

In de tijd der Heidenen, nu Israëlonder het misnoegen 70 C

Gods, van Hem vervreemd,ronddoolt, is de Gemeente Godsgetuige, en Zijn naam Iehovah, de Ikben”, leeft nu onder hen als de Ikben”, waaronder Iezus zich als Godopenbaarde. Zo behoort dan de ene

verzameling boeken aan Israël enheeft betrekking op zijn geschiedenisin het verleden en zijn te verwachtenheerlijkheid in de toekomst. Detweede behoort aan de Gemeente,bestaande beide uit Ioden en l-leidenen, en heeft betrekking op debijzondere positie, die hun isaangewezen bij de wederkomst vanonzen Heere en Zaligmaker.

Een eenvoudig gelovige, die in dezaligmakende genade van dezenHeiland is onderwezen, ziet debeide hoeken als een geheel. Hij zietde samenhang. De boeken van O. enN.T. vertonen zich voor zijn

geestesoog als een ring, een cirkel.Zoals de drie eerste hoofdstukkenvan Genesis spreken over deschepping van hemel en aarde,Adam en Eva en de slang, die hen totongehoorzaamheid verleidde, zoworden in de laatste hoofdstukkenvan het N.T. deze zaken, op dezelfdewijze behandeld en sluiten weer aanbij ‘t begin. Daar toch wordt Satangebonden en onschadelijk gemaakt.Daar heeft de bruiloft van het Lamen de Bruid plaats. Daar wordtgewaagd van de nieuwe hemel en denieuwe aarde, waarin de volleheerlijkheid Gods zich zalmanifesteren. Dat is de Goddelijke

continuďteit der geschiedenis van deaanvang tot haar voleinding.Maleachi zegt: De weg-bereiderkomt.” En het evangelie begintfeitelijk met de woorden: Daar waseen mens van God gezonden, wiensnaam was Iohannes.”

Het eerste hoofdstuk van Mattheustoont ons, hoe Abraham, David, deballingschap en Iezus één samen-hangende historie vormen. Zo zietMattheüs haar dus als een cirkel,uitgaande van God en tot Hemweerkerend.

Of ook belofte en vervulling zien de

evangelisten in het beeld van eenboom, een orgaan, dat zich vanwortel tot vrucht ontwikkelt; eenrivier met toenemende schoonheiden volheid zich haastende naar deoneindige oceaan. Of, als zijstilstaan bij Gods opbouw derdingen, dan zien zij het O.T. als hetfundament, en het N.T. als 71

de bovenbouw. Of zij zien het alseen raadsel: in het O.T. in al zijningewikkelde moeilijkheid, in hetN.T. de oplossing in heel haarrnajesteitelijke eenvoud. Of het staat

voor hun geest als dat ontroerendtoneel van die schare, die Iezusvoorging en die Hem volgde, enbeide de voorlopers en devolgelingen samenstemmende in dejubel: Hosanna, den Zone Davídsl”

Of zij zien O.T. en NT. als de beideverspieders, die de druiventros uithet beloofde land meebrachten omIsraël te tonen, hoe vruchtbaar datland was. Beiden droegen dezelfdedruiventros, maar die voorging hader maar een enkele blik op kunnenwerpen, toen hij ze op~

nam, maar de man, die van achteren

liep, zag voortdurend de druiven enhij zag ook de man, die vooruitging.Zo waren het de profeten, Christus inhet midden, en de apostelen, dievolgden en die beide: Christus en deprofeten zagen.

Maar dit is de vergelijking, die mijhet liefst is. Ik zie het geheel derSchrift als één dag. Gij weet, hoedaar in het Scheppingsverhaal dedag met de avond, met de duisternisbegint. Zo komt in het O.T. ook deavond en de nacht eerst, waarin demaan der beloften en de ster~

ren der profeten straalden, en de

harten van Gods volk verheugden envertroostten en voorbereidden op dekomende ochtend. En dan komt deblijde tijding van de morgen en deOpgang van de Zon. Toen was hetavond geweest en het was morgengeweest: niettemin een dag.

Misschien is de Schrift nog insterker realiteit gelijk aan het kindvan Salomofs eerste recht, waarvanhij zeide: Doorsnijdt het kind,” maardie het voortgebracht had, riep:Doorsnijdt het geenszinsl” Wie O. enN.T, van elkaar scheidt, doorsnijdthet werk des H. Geestes en ontneemthet leven aan beide, Want zij

behoren niet alleen bij elkaar enkomen met elkaar overeen, maar zijdoordringen elkander Wederkerig.Dezelfde adem des levens enhetzelfde bloed des verbonds vanHem, die voor ons stierf,doorstroomt beide.

Als wij nu de eenheid van O. en N.T.en ook het contrast zien, dan rijst devraag: Wat verbindt die twee en 72

wel zodanig, dat het O.T. nooitoverbodig wordt - dat heteigenaardige in het O.T. en het

bijzondere van het N.T. hunrespectieve betekenis behouden enzij toch als een eenheid verbondenblijven?

Om te beginnen is de gewonebenaming Oud” en ..Nieuw”Testament niet alleen gebrekkig,maar leidt zij ook tot grootmisverstand. Waarom toch moetende boe-Ť

kan van Mozes en de profeten Oud”genoemd worden?

Oud brengt de idee van versleten,van wat voorbij is, en de naam van

Oud verbond _ dat van afgedaanmee.

Maar Mozes en de profeten zijn geenOud Testament, want zij zijn vol vanhet Nieuwe: het Evangelie. Demoderne critiek heeft naar vorengebracht, dat de latere boeken: dehistorische, de psalmen en deprofeten, weinig nadruk leggen op delevietische instellingen en meer opde verhouding van de ziel en God ende komende verlossing in Christus.Nu is het doel, waarom dit argumentgeopperd wordt, verkeerd, maar deopmerking is in zichzelf juist.

Als we de boeken van Mozes, diegewoonlijk als de wet beschouwdworden, een ogenblik ter zijdeleggen, dan zien we, dat al de andereboeken vol zijn van het evangelie,vol van jezus, vol van verzoening,vol van beloften aangaande denHeiligen Geest, vol van onzeverhouding tot God, zodat degemeente van Iezus Christus depsalmen kan zingen.

Daar is niets levietisch in depsalmen.

Keren we dan naar Mozes en zijnvijf boeken terug, die dan de boeken

van de wet heten. Maar kunt u mij Inhet boek Genesis de wet aanwijzen?Daar is geen wet. Abraham geloofdeGod, en het is hem tot recht~

vaardigheid gerekend.” Ik ben deHeere, wandel voor Mijnaangezicht.” En in het boekDeuteronomium wordt verkondigd,wat de apostel bevestigt: De wet isgeeste~

lijk.” Deuteronomiurn vat allessamen in dit éne woord: .,Gij zultden Heere, uw God, liefhebben metgeheel uw hart en uw naaste alsuzelven.”

Dat ganse boek is één evangelischeoproep en ver-Ť

maning om God, die ons verlostheeft, te dienen.

73

Dan blijven daar Exodus, Leviticusen Numeri over.

Wat, is Exodus anders danevangelie? Waarom leidde GodIsraël uit Egypte? In de eerste plaatswegens Zijn verkiezing vanAbraham, Izak en Iacob en van hetvolk, dat uit hen zou voortkomen enin hun verkiezing begrepen was, enhet bloed van het Paaslam. Betekentdit de wet, of predikt dit hetevangelie? Is dit geen verzoe-ningsbeeld van het offer van

Christus? Wordt daarin niet op demeest minutieuse bijzonderheden datoffer afgebeeld? Wat is dit andersdan een afdaling Gods terontmoeting met Zijn volk, dat Hijverlost en dat I-Iij door Zijn GeestZichzelf heiligt?

Wat Leviticus betreft -Ť lees wat debrief aan de Hebre-

`e`n daarover schrijft en zeg mij ofdit wet of evangelie is.

In Genesis zien wij Abraham, diezijn zoon, zijn enigen, offert.

In Exodus zien wij hetplaatsbekledend bloed van hetpaaslam.

In Leviticus zien wij dehogepriester, eenmaal per jaar, hetHeilige \der heiligen met bloedbinnengaan.

In Numeri wordt de koperen slangverhoogd, opdat een ieder, diedaarop ziet, behouden worde, eengebeurtenis, door Christus Zelf alseen in Hem vervulde profetievoorgesteld (Ioh. 3 : 14).

ln Deuteronomium lezen wij van de

profeet, door Mozes van verregezien, dien God verwekken zou uitIsraël, waarvan hijzelf als middelaarslechts het schaduwbeeld was (Deut.18: 15).

Het is alles van begin tot eindevangelie. Evangelie is nietuitsluitend de karakteristiek van hetN.T. zomin als de wettische inslagde karakteristiek is van het OudeTestament. Het Oude Testament ishet boek van het Koninkrijk en vanIsraël. Het N.T. is het boek van deGemeente.

In het eerste openbaart God Zijn

beloften en deze beloften hebbenbetrekking op deze aarde. Palestinais het land met al de natiëndaaromheen, waarop die beloftenrusten.

Iehovah is Koning en Hijzelf en Zijnrijk zal komen 74

nn de gerichten over de volken en dekastijdíng van Zijn volk Israël, datHij verlossen en waarin Hij zichverheerlijken zal. Dit is van begintot eind de boodschap van het O.T.

Zoals I-Iabakuk zegt: Het gezicht(n.l. het oordeel) In tot een bestemdetijd. Zo Hij vertoeft, verbeid Hem,want I-Iij zal gewisselijk komen enniet achterblijven”

(Hab. 2 : 3). Of zoals er letterlijkstaat: de proifetie is maar voor eenbepaalde tijd, ze jaagt naar het eind.

Letterlijk: zij wijst op het eind.” Ditkoninkrijk is het koninkrijk, waarvande engel tot Maria sprak. Enwaarvan zijzelf getuigde (Luk. l : 32,33, 54, 55) en Zacharia (Luk 1 :68_75) en Simeon (Luk. 1 : 32) enwaarvan de discipelen de diepe

overtuiging meedroegen, toen zij denopvarenden Heiland vroegen:I’Ieel’e, zult Gij in deze tijd aanIsraël het koninkrijk wederoprichtenď”

(Hand. 1 : 6). Waarop hun hetuitzicht hernieuwd, maar devervulling uitgesteld werd tot debepaalde tijd van den Vader.”

Het O.T. is het boek van hetkoninkrijk, het boek van Israël engedurende de huidige bedeling hetboek, dat zowel aan Israël als aan deGemeente behoort, die op zijnvervulling wacht.

En nu het N.T.

Ook dit heeft een vooruitzicht,predikt een toekomst.

Is het niet de wederkomst desHeeren met Zijn heiligen, om Zichaan Israël en de ganse wereld teopenbaren, niet om het laatsteoordeel aan te kondigen, maar omeen nieuwe historische bedeling in teluiden, waarin Gods wil zalgeschieden, op aarde gelijk in dehemel. Dan zul~

len al de beloften vervuld worden,die God van de beginne gegeven

heeft. En als Hij komt, zal Israëlzeggen: Het is Iehovah en het is Zijneerste komst.” En de Ge-

meente zal zeggen: Het ís Iezus, enhet is Zijn tweede komst.”

Israël zal zeggen: Hij is gekomen omde troon van Zijn vader David inbezit te nemen en Ieruzalem te stel~

len tot een lof op aarde enverheerlijkt te worden in Zijn volk.”En de Gemeente zal zeggen: Hij isgekomen 75

om verheerlijkt te worden in al Zijnheiligen en wonderbaar te worden inallen, die geloven (in dien dag) (2

Thess. 1 : 10). En zij zullen met Hemals koningen heersen op de aarde(Openb. 5 : 10).

Dit is wat de apostelen voortdurendleerden. Nauwelijks zijn deThessalonicensen bekeerd van deafgoden, of de apostel leert hunGods Zoon uit de hemelen teverwachten. En de engel verklaartaan de discipelen: Deze Iezus zalwederkoznen.” Het is degebeurtenis, die nu volgt. Als u dit

vreemd voorkomt, verplaats u daneen ogenblik in de toestand derapostelen, Hun was bevolen dewereld in te gaan en het evangelie teverkondigen, Israël was zonderkennis van den Messias. De volkenwaren in onwetendheid en afgoderij.De ganse aarde lag als arbeidsveldvoor hen, Waarom zouden zij zichonder zo’n eindeloze levenstaakbekommeren om het einde? letsdergelijks kunnen we nog meemaken,als de mensen zeggen: Waartoezouden we ons bezighouden met deWederkomst, waar de hele wereldnog bekeerd moet worden?”

Niemand heeft er bezwaar tegen, datgij de wereld bekeert, als u datmogelijk is. Maar waarom zeggen deapostelen, die deze grootse taak pasbeginnen. niet tot de jongbekeerden:Wacht maar. Thans is de wereld nogtegen ons, maar dat verandert wel inde loop det eeuwen. HetChristendom is als een zuurdesem(zuurdesem wordt nooit in eengoede, altijd in een verkeerdebetekenis gebruikt). Het moet naarzijn aard ten slotte alle cultuur enalle wetenschap en kunstdoordringen.”

Geen sprake van. Zij zeggen

integendeel tot de jonge gelovigen:De verborgenheid derongerechtigheid wordt al:-edegewrocht (2 Thess. 2 : 7).Kinderkens, het is de laatste ure,weest veiwachtende en haastende totde toekomst van den dag Gods (2Petr. 3 : 12) wetende, dat in de)laatste dagen ontstaan zullen zwaretijden (2 Tim.

3 : 1 .

Maar wij verwachten Hem, en nogeen weinig tijds en Hij, die te komenstaat, zal komen en niet vertoeven”

(Hebr. l0 : 37).

76

Denk u in, wat machtige dingen enGoddelijke open-hnringen het deelzijn geweest van de apostelen, _ wijrnken niet uitgedacht met ons diealleen maar voor te ltellen en in tedenken: hun leven moet wel te kortge-

weest zijn om dit alles slechtsenigszins in zijn geweldige realiteitte benaderen. En toch is dit allesconstant in hun geest verbonden metde verschijning van onzen grotenGod en Zaligmaker jezus Christus.

En waarom moest die geliefdeapostel na de teboekstelling van zijnevangelie, als grondslag van hetgeloof en zijn brieven over de liefdeGods en het ware karakter van deonze tot Gold en de naaste, nog diegans bijzondere en laatstepersoonlijke \ontmoeting met ZijnHeere hebben ten einde diens laatsteopenbaring te boek te stellen? Eenboek, waarvan hijzelf getuigt: Zaligis hij, die leest, en zijn zij, die horende Woorden dezer profetie en diebewaren, hetgeen geschreven is,want de tijd is nabij” (Op. 1 : 3).

En waarom is dat boek niet als een

laatste erflating van Christus onsdierbaarder en bewaren wij diewoorden niet als een onderwerp vanvoortdurende overdenking?

Sommigen zeggen: De apostelenhebben zich toch ver-gist: Christuskwam niet,” en gelovigen, zoalsBengel, zijn ook teleurgesteld in hunverwachting.

Dat heeft alles niets te maken met dehoofdzaak. Het gaat hierom:gedurende \de bedeling derGemeente wordt de wereld er al deeeuwen door, ondanks alle evolutie-theoriën, niet beter op. Zienderogen

het tegendeel. Daar is maar eenuitzicht en voor de Gemeente, envoor de wereld: de wederkomst desHeeren Iezus Christus.

ln deze verwachting kunnen wij onsde geest der we~

reld. van de antichrist, van het lijfhouden. Wij weten, dat de Gemeentein deze bedeling niets te verwachtenheeft dan verdrukking, en geenandere taak heeft dan te getuigen, ente volharden tot het einde.

Bovengenoemde Godgeleerde merktvolkomen juist op: De Kerken

hebben de hoop der Kerk losgelaten.Maar niettemin wekken zij demensen op tot getrouwheid, lijd~

zaamheid, anti-wereldgezindheid.Maar in het N.T. zijn ul dezevermaningen gegrond op het feit: deHeere is 77

nabij. Alzo wat God samengevoegdheeft, scheide de mens nietl”

En nu willen we nog nagaan, hoe inhet O.T. de komst van Iehovahidentiek is aan de komst van den

Heere Iezus, en in het N.T. de komstvan den Heere ]ezus identiek is aande komst van Iehovah.

Daar wordt in het O.T., het boekomtrent het koninkrijk, oneindigmeer gesproken over de wederkomstvan Christus dan over Zijn eerstekomst. En wel om deze reden: Indienalles omtrent de eerste komst en deverwerping van Iezus zo nauwkeurigvoorspeld was, dan zou Zijn komsteen uitgemaakte zaak, en een na tereke-nen conclusie geweest zijn.God had Zijn volk niet op de proefkunnen stellen, zoals toch zijnbedoeling was. Ik zal mijn geliefden

Zoon zenden; mogeli?c, dezenziende, zullen zij Hem ontzien” (Luk.20 : 13).

Hij moest hier, als het ware,incognito verschijnen.

Het was nodig, dat Hij kwam enverworpen werd en dat de eerste ende tweede advent dermate in hunverschij-ningsvormendooreengemengd waren, dat alleenhetge-heimenis, dat wij geloofnoemen en door den Heiligen Geestgewerkt wordt, deze moeilijkheidkon te boven komen.

Toch waren er vele dingen in hetO.T., die wezen op dit probleem, datwij nu uit een Nieuw Testamentischoogpunt bezien, kunnen oplossen.Onze Heiland wees daarop. HoeDavid Hem Heer noemde, terwijlHij toch zijn Zoon was. En tegelijkvroeg Hij: Waarom werd tot Hemgezegd: Zit aan Mijne rechterhand.”Dat sloeg toch niet op jeruzalem. Gijverwacht den Messias. En gijverwacht met recht, dat Hij uwKoning zal zijn. Maar deze knechtdes Heeren, deze Zoon van David, -de Heilige Geest, noemt Hem bijDavid: Heer en Zijn plaats is aan derechterhand Gods. Hoe rijmt zich dit

alles?

Iezus wijst den hogepriester op deprofetie van Daniël: Van nu aan zultgij zien den Zoon des mensen,zittende ter rechterhand der krachtGods en komende op de wolken deshemels” (Matth. 26 : 64).

78

Daniël profeteert over de vierkoninkrijken, waarna onmiddellijkvan de hemel het vijfde koninkrijkkomt, dat een eeuwig koninkrijk zalzijn. Dat is de steen zonder handen,dat is de Zoon des mensen, komendeop de wolken des hemels. Maar hoeis Hij daar gekomen? Wie hoordeooit van een Zoon des :mensen uit dehemel? Is dit de wortel uit een dorreaarde? ls dit degene, die inBethlehem geboren werd? De Zoondes mensen uit de hemel, _ de

verwerping van jezus en deverhoging van jezus?

En nu staat Hij te komen.

Zo zegt dan de apostel van deThessalonicenzen: dat zlj jezus uitde hemel verwachten.” Hij kwam uitde hemel, Hij komt wederom uit dehemel. Zo toont Hem ook het O.T.,als de jehovah, die het koninkrijk opaarde zal vestigen en die geen anderis, dan Hij, Dien zij doorstokenhebben en aanschouwen zullen, enWiens voeten staan zullen op deOlijfberg, die vóór jeruzalem ligttegen het Oosten” (Zach. 12 : 10 en 4

: 4). En Petrus zegt tot de joden:Betert u dan, en bekeert u, opdat uwezonden mogen uítgewischt worden,wanneer de tijden der verkoelingzullen gekomen zijn (of zoals denieuwe vertaling heeft; opdat ertijden van verademing mogen komenvan het aangezicht des Heeren), enHij den Christus, die voor u te vorenbestemd was, jezus, zende, die dehemel moest opnemen tot de tijdender wederoprichting aller dingen”(Hand. 3 : 19).

En Paulus zegt tot de Romeinen:Aldus zal gans Israël behoudenworden.” Waarom? Omdat

geschreven is in de profeet jesaja,dat de Verlosser uit Zion komen zal”(Rom. 11 : 26).

Zo wordt dan in het N.T., in deevangeliën zowel als in de brieven,de komst van den Heere jezusverbonden met het nationaal herstelvan Israël.

Ten slotte wordt alles samengevat inhet wonder-schone boek derOpenbaring van jezus Christus: hetboek van het Koninkrijk en het boekder Gemeente. Hier vinden we alles,wat God ons geopenbaard heeft,ver~

enigd. jehovah is de komende, die nujezus heet, maar de-79

zelfde is: Die is, die was, die komenzal.” En tot Wien de Gemeente bidt:Kom, Heere jezus, kom haastiglijk.”

Nog een enkel woord met betrekkingtot de Gemeente.

In Ioh. 6 lezen wij over tweewonderen ten nauwste met elkaarverbonden: de wonderbarespijziging in de woestijn en Christus’verschijning aan Zijn discipelen in

de storm op zee.

De woestijn is het beeld van dewereld in haar ar~

moede, haar honger en volslagengebrek. Hij is onmachtig om ietsvoort te brengen, dat de werkelijkebehoefte van de mens bevredigenkan. En daar is Iezus en Zijndiscipelen. En Hij gebruikt hen ommet vijf broden en twee visjes dieduizenden te voeden, zó, dat er nogmanden vol brokken overblijven.

Beeld van de Schrift, ogenschijnlijksimpel, armzalig, machteloos

tegenover de noden van een gansewereld.

En de discipelen, die Christus alsZijn uitdelers verkiest, zijn eronbeduidender mensen dan zij aan tewijzen?

Maar Hij werkt het wonder entwintig eeuwen lang zijn duizendenen nogmaals duizenden hongerigengevoed en hebben leven en eeuwigekracht uit dit levensbrood geput.

De zee is ook een beeld der wereld,maar in haar on-rust en in haaropstand en vijandschap tegen God.

En de Satan beroert haar met zijnstormen om alles in ‘t werk testellen, ten einde de Gemeente tedoen vergaan.

En Christus is niet langer in haarmidden. En de discipelen, in noodvan de baren, hebben maar te roeienen zich te pijnigen om het schip aanland te brengen. Maar zij komen nietvooruit in de vliegende storm, diehen geen graad verder brengt tot debegeerde haven, maar integendeeldreigt hen te doen vergaan. EnChristus is ver weg, doch ook daarop de berg verliest Hij Zijn jongerenniet uit het oog, biddende als Hij is

bij den Vader. Maar eindelijk, in devierde nachtwake, daar wandelt Hijhen tegemoet op de kokende golvenen terstond _ terstond kwam hetschip veilig aan het land, waar zijnaar toe voeren (Ioh. 6 : 21), 80

HOOFDSTUK V

HET ORGANISCH VERBANDTUSSEN DE

BOEKEN VAN ISRAEL EN DIEDER GEMEENTE

Op het eerste gezicht is het eenvreemd verschijnsel, dat hetChristendom, zoveel eeuwen onderons en van de beginne aan doorzoveel ernstige en waardige geestenverdedigd tegen zijn belagers, in zijnconflict tussen geloof en ongeloof totop heden nog even hevig als in wel~

ke andere tijd ook, te worstelenheeft. En dit is te vreem-

der, als we nagaan, dat degeschilpunten, waar het om gaat, nietvan secundair belang zijn, maar nogaltijd een meest elementair enfundamenteel karakter dragen. Het

zou zo vreemd niet zijn, als er bijv.tien punten van verschil bestondenen zes daarvan waren uitgemaakt, envier van meer ondergeschikt belangnog aan de orde ble~

ven. Maar het vreemde is juist, datmen in de laatste eeuw debatteertover beginselen van deallereenvoudigste soort, bijv. of erwel een persoonlijke God is, ofopenbaring en wonder mogelijk zijnen of Iezus meer dan mens was.

Vooral de jongeren raken in de war,omdat zij in de dwaling verkeren,dat het Christendom, het moge dan

eeuwenlang zich gehandhaafdhebben, heden ten dage onder demachtige voortgang der wetenschapen de hoogte, die deze thans bereiktheeft, toch tot een ver-ouderdekwestie gaat behoren.

Zij vergeten \het woord van deapostel, n.l. dat het verzet van demenselijke wijsheid tegenover dievan boven is, niet iets accidenteels,maar integendeel, een be~

slist, dat is dus blijvend essentieelkarakter draagt, vanwege deaangeboren natuurlijke aard vanmens en wereld beide. Als hij

schrijft aan de Korinthiërs: Niet velewijzen naar het vlees zijn geroepen”(1 Kor. 1 : 26) dan zou ik sommigemensen wel willen vragen, wat datwijs naar het vlees” betekent, en alshij zegt, dat het Evan-81

gelie de Grieken een dwaasheid is,of hij dan bedoelt, dat dit alleenbetrekking heeft op zijn tijd.

Hij beroept zich niet van zijn eigentijd uit op komende generaties, dieverlíchter zullen wezen en wijzer, enmeer geschikt om het Evangelie te

ontvangen; hij constateert in ‘talgemeen, dat in iedere eeuw vandeze bedeling, de onwedergeborenmens niet verstaan kan de dingen dievan God zijn. Dat deze moet verlichtworden door den Geest. Zobehoeven wij in dit opzicht niet teklagen en te jammeren, dattegenwoordig de vijandschap tegenhet Christendom zo groot en heftigis, en dat de aanvallen zo scherp alsooit tevoren zich richten op decentrale waarheden. Wij zien erslechts een bevestiging in van dewoorden van de apostel, - enbovendien wat wij zelf bijondervinding weten: dat niemand

Iezus, Heere, kan noemen dan doorden Heiligen Geest.

De aanvallen van het ongeloof tegenhet Christendom en tegen de Schrift(want de laatste zijn conform aan deeerste) variëren al naar gelang derichting, waarin het wijsgerigdenken zich beweegt, en in verbandmet de verschillende historische ensociale omstandigheden. Deaanvallers wisselen altijd vanterrein. En formuleren hun bezwarenin verband met dat wijsgerig denken,hetwelk op dat ogenblik aan de ordeis. Zij zijn altijd modern, maar nooitnieuw.

Om dit laatste te bewijzen een enkeltreffend voorbeeld. De eerste aanvalop het Christendom in eensystematische vorm wordt door dehistorieschríjver en het boek vanCelsus, daterend uit 150 na Chr.vermeld. En wel als volgt. Vooreerstzegt hij: Gijlieden vertelt een grootaantal wonderbare dingen overIezus. Waarom denkt gij, dat dezedingen meer waar zijn dan de velelegenden en mythen, door anderevolken en andere mensen van hungoden en half-goden verteld? En watis het toch vreemd, dat die Iezus nietin staat was zoveel discipelen rondzich te verzamelen, dat zij hem bij

het rechterlijk onderzoek verdedigenkonden! En welk ander bewijs is ervoor de opstanding dan de verhitteverbeelding van een vrouw, die eendweepziek volgeling van hem was82

In vertelde, dat zij een visioen vande Verrezene gehad hltii Voorts alsGod (en deze man geloofde niet inGod Volgens ons begrip) alwetenden almachtig is, waarom moet Hijdan iemand zenden om de mensenwel te doen?

En wat voor godsdienst is dat, diezich richt tot onge-lltrden, totvissers, arnbachtsluí en armeonwetende mensen en ook tot hen,die een slecht karakter hebben?

We weten toch dat een slechtkarakter nooit een goed klrnkter kanworden.”

En daartegenover beweert hij: Gijhebt veel te veel idee van een mens.Waarom zou hij van zoveel betekenislijn. dat er zulke belangrijke dingenvoor hem gedaan dienden teworden? Waarom plaatst ge hemzover boven Cit dieren? We zien

toch onder de dieren verstand,overleg. voorzorg en dankbaarheid,ja, soms overtreffen zij ons daarinaanmerkelijk. En waar houdt ge tenslotte deze wereld voor? Dat zij deene tijd beter is dan de lndere? Dater zoiets als een bepaaldedoelstelling in haar leeft? En dat erkans is op vooruitgang? Maak u nietswijs: de wereld is en blijft altijddezelfde. Er is geen kans opverbetering of verslechtering.”

Deze dingen werden 150 jaar naChristus geschreven.

En is de echo er van verklonken?

Horen wij, misschien wat andersgeformuleerd, heden ten dage nietdezelfde ntemmen tegen de waarheidvan het Christendom opgaan?

De apostelen ontvingen eenuniversele opdracht: deonderwijzing van alle volken. Zijdaalden nooit af tot het territoriumhunner tegenstanders. Zij luisterdennaar hun bezwaren en weer-legdendie, maar altijd van het stand-puntvan het geloof uit. Zij zeiden nooit:Laten we de dingen tochwetenschappelijk bezien en deautoriteit van de Schrift buitenbeschouwing laten. Wij willen op

gelijke voet als mannen vanwetenschap logisch met u ar-Eup-ienteren.” Geen ogenblik lieten zijzich daartoe overa en.

Paulus (zoals we elders reedsopmerkten) zei kort en bondig tot deAtheners, dat al de eeuwen van hunmachtige historie, volwetenschappelijke studie enwonderbare 83

cultuur, een tijd van onwetendheidgeweest was. En dat God hemgezonden had, om hen uit de volheid

der geopenbaarde waarheid, degeestelijke dingen te verkondigen.Deze prediking blijft geldig, zolangdeze bedeling duurt. Waarheid enongeloof blijven elkaar bestrijden engeen eindoverwinning wordtbehaald.

Ongetwijfeld zijn er heden ten dageargumenten, die nooit vroeger naarvoren gebracht konden worden. Destenen spreken, en van jaar tot jaarvoeren de opgravin-gen nieuwebewijzen aan voor de waarheid vanhet O.T.

Cok al is dit zo, op de keper

beschouwd is zelfs dit alles niet bijmachte, hoe waardevol op zichzelf,om de vijandschap van het menselijkhart te overwinnen: zij wortelt tediep. Op z’n hoogst wekt het even debelangstelling op, maar de grotebeslissing blijft uit, zoals Christuszeide tot de boden van Iohannes denDoper: Hier ziet gij nu de wonderen.Maar wonderen zullen hoogstens uwbelangstelling gaande maken, maarzij zullen u niet tot geloof dwingen.Zij verbazen u, maar de beslissingligt op een ander terrein: Zalig is hij,die aan Mij niet zal geërgerdworden.” (Zie Matth. 11 z 1-6).

Het O.T. is in de laatste decenniënbijzonder het voorwerp van scherpecritiek geweest en dat is goed. Wezouden niet beter kunnen verlangen.En ik zal u zeggen waarom.

Ik geloof in Iezus Christus, en ikgeloof de Godsopenbaring, die doorHem aan de apostelen werdopgedragen om ons te verkondigenals niet alleen Gods Woord, maarook de uitdrukking van de hoogsterede, _ absolute waarheid enwijsheid.

En nu ontdek ik, hoe jezus altijd inZijn woorden, Zijn leer en al de

feiten van Zijn leven, Zijn dood enZijn opstanding, zich beroept op enverwijst naar Mozes en de profeten.En als ik de Handelingen derapostelen lees, dan zie ik, dat ookzij, waar ze zelfs tot heidenenspraken, die Mozes en de profetenniet kenden, niettemin Christusverkondigden als gestorven enopgewekt 1201-gens die Schriften.Zij deden geen enkele poging om hetgezag of de goddelijkheid dierSchriften te bewijzen.

84

Het inherent gezag daarvan beweeszich in alles, wat Christus was endeed en leerde. En dan is hetonweer~

lprekelíjk, dat er geen andere weg isom de waarheid te constateren, laatstaan iemand er van te overtuigendan te verwijzen naar Mozes en deprofeten. `

Latere apologeten volgden eenandere methode. Zij beweerden: Erzijn nu eenmaal veel bezwaren onder

de mensen tegen het O.T., maar watdoet er dat eigenlijk me, het is nietvan zo overwegend belang. Wezullen die buiten beschouwing latenen ons bij de hoofdzaak bepalen. Alswe met ongelovigen of twijfelaarsspreken, ll het niet nodig er het O.T.bij te halen. We houden ons aan dehoofdzaak en zeggen eenvoudig:Hier is Christus, is Hij nietbeminnenswaardig in Zichzelf? lsHij niet boven alle mensen verhevenen is niet Zijn leer allesomvattend? -

Ongetwijfeld, maar deze mensenmaken zichzelf wijs ingang te krijgendoor de verkondiging van een

Christus, die als het ware, zo uit dehemel gevallen was. Los van debodem, waaruit God Hem deedvoortkomen en los van de gansegeschiedenis van Israël, die daartoede weg bereidde. Los van hetonderwijs, dat God aan Zijn volk gafdoor Mozes en de profeten als devoorbereiding en de aanduiding vanZijn komst en werk.

Wat was het natuurlijk gevolg?Zeker, er ontstond belangstelling,zelfs grote belangstelling voor dezegeheel enige figuur. Llnitariërs in hetverleden, rationalisten van laterkoesterden een oprechte

bewondering voor Hem en warenovervloeiend van lofredenen op deschoonheid van Christus’verschijning, zedelíjke grootheid envolmaaktheid. En aan hunoprechtheid valt niet te twijfelen.

Maar tussen Christus als de grootstemenselijke per-soonlijkheid enChristus als de Zoon van God, tussendeze beide beschouwingen ligt eenkloof. Geloof alleen kan die kloofoverbruggen, wanneer wij gaan zien,dat Christus de vervulling is van dieconstante reeks heils-openbaringen,die aan Hem voorafgingen en in hetO.T. zijn vastgelegd.

85

Maar nu dwingt God diehalfslachtige apologeten door eenongelovige wereld, die het O. T.aanvalt, om te doen, wat zij van denaanvang af hadden behoren te doen,omdat Christus en de apostelen er desterkste nadruk op gelegd hebben. Enzich niet in te beelden, dat hunwetenschappelijke methode uitgingboven wat God Zelf had vastgelegd.Dit is een zeer belangrijk punt.

Wij weten allen, wat er in de kerkenomgaat in de laatste eeuw en wat

niet alleen de theologie, maar ook deganse manier van preken enEvangelieverkondiging heeftbeďnvloed.

De ark viel soms in handen van deFilistijnen, maar de Filistíjnenkonden met Gods ark niets beginnen.Vroeg of laat moest zij weer naarIsraël teruggebracht worden.

Het O. T. moet tot de Gemeente vanIezus Christus terug, zal voor deSchriftverklaring nieuw licht vanbe~

tekenis opgaan.

Ongetwijfeld heeft het rationalismein de beschoL1~

wing van de Bijbel als een menselijkboek door ijverige studie en eeneerbiedwaardige bijdrage vanwijsgerige en historischegeleerdheid ons menige waardevolleverklaring rijker gemaakt. En wijzouden ook een andere school vanbijbelbeschouwing onrecht doen, alswij niet erkenden, hoe vanaesthetische zijde, zoals bijv. vaneen dichter als Heine, om bij deoude generatie te blijven, veel werdbijgedragen om de schoonheid vande Schrift te verstaan. En mannen

van diepgaande ernst en moraalhebben in het O. T. de uitdrukkinggevonden van de hoogste intuďtie enaspiratie van de menselijke geest,maar wat nuttigheid is dit, als nietdezelfde Geest, die deze heilige hofdoorwaait, naar Iezus’ eigenwoorden, het hart wederbaart om tegeloven alles, wat te vorengeschreven is?

Hoe komt het, dat de Hervormerseen nieuwe aera inluidden metbetrekking tot het recht verstand enverklaring der Schrift? Omdat zijhouvast kregen aan een centraalpunt: de rechtvaardigmaking door

het geloof in jezus Christus. Zodraenig punt in de Schrift tot vlees enbloed in u geworden is, dan zaldaarvan voor u licht 86

uitstralen over geheel de Schrift.

Om een voorbeeld te noemen: deleer van den Heiligen Geest. AlsZijn werk, voor zover u dat in Zijnlicht mogelijk is, klaar voor ogenstaat, dan zult gij van Genesis af totOpenbaring toe een eenheidontdekken, ren organische verklaringvan diezelfde leer, die uw geloof

machtig zal verrassen en versterken.

Maar ver daarboven uit gaat hethoogtepunt der historie, waarop hetgeheel van Mozes en de profeten, deevangelíën, de brieven en deapocalyps wordt samengevat, beidein hun eenheid en hunverscheidenheid en waar zij samenop uitlopen, n.l. de zalige hoop enverschijning der heerlijkheid vanden groten God en onzen Zalígmaker,jezus Christus” (Titus 2 : 13).jehovah, komende tot jeruzalem, totherstel van het koninkrijk aan hetvolk - Iezus _ Iehovah, komende totde Gemeente, de heiligen dier hoge

plaatsen, Waarop zij met Hemregeren zullen (Dan. 7 : 22).Kortom, de volkomen ver-horing vande eerste beden, die de Heiland onsgeleerd heeft in het volmaakte gebedte bidden. Zoals ik opmerkte, is erkans op misverstand, als wij deboeken van Mozes en de profetenOud Testament noemen, al is dieuitdrukking in zekeren zin juist. jezusChristus gebruikte de benamingen:Mozes en de profeten, Mozes, deprofeten en de psalmen, en deSchriften.” Zo deden ook deapostelen. Maar er is geenSchriftuurlijke autoriteit voor dedefinitie O. en N. T.

ln de oude kerk noemde men, watWij het N. T. heten: Evangelie enBrief.” Ook omdat zij in ‘t eersthaast uitsluitend gewicht hechten aande geschriften van Paulus, deheidenapostel. De mensen verstaanonder Testament gewoonlijk verbonden zij menen, dat onder O. T.bedoeld wordt, dat deze boeken totde wet behoren. De wet heeft in deSchrift, en inzonderheid in het N. T.twee betekenissen: wet in enge en inruime zin.

ln haar enge betekenis staat zijvijandig tegenover het evangelie: dewerken der wet: Doe dat en gij zult

leven, en indien niet, zo ligt gijonder de vloek. Daarom zegt deapostel: Zo velen als er onder dewet zijn, die zijn 87

onder de vloek” (Gal. 3 : 10). Dewet werkt toorn (Rom. 4 : 15). Dekracht der zonde is de wet” (l Km’.

15 : 56). Denk u eens in, dat deFarizeër Saulus dit zegt.

Waren Abraham of Mozes, ofDaniël, of Iesaja dan onder eenvloek? Was de wet voor hen de

kracht del.’

zonde? Natuurlijk niet, zo min alsvoor den apostel Paulus, enIohannes, want wij geloven, dat deheiligen van den beginne tot het einddezer bedeling toe door genade zaligzijn vanwege hun geloof in denZaligmaker.

Maar het woord wet” heeft nog eenandere betekenis. Wanneer Davidjubelt, Uw Wet” is al mijn ver-making,” dan bedoelt hij daarmee alGods getuigenissen en inzettingen.God als de Verlosser, als hetverzoenend offer, kortom in al het

onderwijs, Waarmee Hij onsbegenadigd heeft. En bovendien zegtPaulus dat er nog een andererechtvaardigheid is dan die welkeuit de wet is. En van die andererechtvaardigheid getuigen niet alleenprofeten, maar de wet en deprofeten.” Daarom, diezelfde wetverkondigt niet slechts, dat de mensdie zondigt tegen de wet, onder denvloek ligt, maar tevens, dat er eenGoddelijke rechtvaardigheid isbuiten de werken der wet, eengeschonken rechtvaardigheid aan eeniegelijk, die gelooft.

En het is in die betekenis, dat

Iohannes schrijft: De wet is doorMozes gegeven, de genade en dewaarheid is door Iezus Christusgeworden” (Ioh. l : 17). Zo zien we,dat het in de wet om twee dingengaat. Als een gebod der werken omden vloek. Maar door Iezus Christusom de genade. Want in Hem is heteinde der wet, de vervulling.

Ofschoon er dan wel degelijk eencontrast is tussen beide, en ofschoonde een slechts kiem, de ander vol-dragen vrucht, de een belofte, deander vervulling is, nochtansbehoren beide bijeen. Zolang deWereld bestaat zullen dit de

kenmerkende trekken blijven: Mozesen de profeten schreven de boekenvan Israël: De evangelisten enapostelen de boeken der Gemeente.In de eerste gaat het over Iehovah, inde andere over Iezus.

In de eerste gaat het over Israël ende volken; in de laat-88

lie over een verkiezing uit allevolken, niet als een afge-lnnderdenatie, maar als het lichaam vanChristus. De verste hebbenbetrekking op het aardse, de laatste

op het hemelse.

Wanneer men dit in het oog houdt,wordt het duidelijk, dat Mozes en deprofeten geen ladder voorstellen,waarmee men tot een hoger planopklimt en dan de ladder niet meerbehoeft, maar dat zij, na u het N. T.van jezus Christus verklaard tehebben, een in zichzelf blijvendebetekenis behouden.

De Bijbel is niet een verzamelingvan literaire voort-hrengselen, maarhet getuigenis en de stem van denLevende, die te komen staat, - hetBoek ener geschie~

denis, die nog niet af is. En als wijhet eerste deel het boek van lsraëlnoemen, dan zien we de Ioden thansnog als verstrooid onder alle volken- het probleem hunner toekomst isnog niet opgelost. En waar we hetandere: het boek van de Gemeentenoemen, daar voelen wij ons ledenvan die grote gemeenschap, die bidt:Kom, Heere jezus, ja komhaastíglijk.”

1-\an de vele vergelijkingen, die ikgebruikt heb om de verwantschapvan het ene boek tot het andere aante tonen, wil ik er nog ééntoevoegen. Een stereoscoopplaat

bestaat uit twee verschillendeaspecten van eenzelfde tafreel. Maarhet baat u niet of u er met één oognaar kijkt. U moet beide ogengebruiken om een duidelijkeplastische werkelijkheid te zien. Enzo is het ook met de persoon vanIezus Christus. Als wij het beeld vanHem zien door Mozes en de profetengetekend - de komende Iehovah - enzoals de apostelen Iezus in Zijnwederkomst zien - dan hebben Wijde historische realiteit in haargeheel. Want Wij moeten voor ditvolledig beeld altijd de oude Schriftin het licht van de nieuwe zien en denieuwe in het licht van de oude.

Waar dit punt hoe langer hoe meeraan de orde komt, moge ik uwaandacht vragen, waarom ik juisthierop zoveel nadruk leg.

Al onze geleerde vrienden vertellenons, dat wij Mozes en de profetenmoeten lezen, zoals elk ander boekuit 89

de oudheid. En absoluutafgescheiden van de indrukken, diede woorden van jezus en Zijnapostelen op ons maken. Nu is dezebewering inderdaad zeer irrationeel

en onwetenschappelíjk.

Enige jaren geleden las ik de werkenvan Schopenhauer, dien geleerdenDuits~Buddhistische filosoof. Hijlegt zijn wíjsgeríg systeem neer intwee dikke delen. In de voorredeverklaart hij hoe een denkbeeld aanbeide ten grondslag ligt, waarom zijhoe veelomvattend ook, toch eenvolkomen eenheid vormen. Een boekmoge dan uit delen bestaan, dezemoeten organisch verbonden wezen,zodat ieder deel het geheelondersteunt en ook weer gedragenwordt door het geheel. Het geheelwordt ver-helderd door ieder

onderdeel en zelfs het kleinsteonderdeel kan niet recht begrepenworden zonder dat het geheel wordtverstaan.”

Wat hij bedoelt is dit: Als een werkdoor één denkbeeld wordt beheerst,al is dat denkbeeld ook nog zoveelomvattend en al heeft het nogzoveel onderdelen, dan kan hetalleen als een organisme beschouwden verstaan worden.

Ieder onderdeel moet van degrondgedachte door-trokken zijn.Het begin kan niet zuiver begrepenworden zonder het eind te weten. De

kleinere en minder belangrijkestukken kunnen evenmin op hunjuiste Waarde ge-schat worden,tenzij men het geheel kent. Zij ookwerpen licht op het totale, en hettotale werpt licht op hetondergeschikte. En dan gaatSchopenhauer voort: Eigenlijk kanmen niets beginnen, voordat mentwee-maal een werk gelezen heeft.De eerste maal met veel geduld dooreen vrijwillig geschonkenvertrouwen, dat reeds uit het beginhet slot vooronderstelt, en de eersteepisoden de latere verklaren. Almoge ieder onderdeel zo duidelijkmogelijk uiteengezet zijn, toch zal

men de betrekking van dat deel tothet geheel niet dadelijk door hebben.Maar als ge het voor de tweede maalleest, zal alles u duidelijk worden.”

Toen ik deze voorrede las, voeldeik: die man heeft zonder er zich vanbewust te wezen de filosofie van den90

Bijbel gegrepen. Het was God, deHeilige Geest, die het boekinspireerde. God is de Auteur.

Ook Wij moeten het eerst lezen in de

volle overtuiging, dit het niet bijstukken en brokken verstaan kanworden, omdat het organischverbonden is. Hij, die de eerste driehoofdstukken van Genesisinspireerde, voorzag de drie llntstevan het boek der Openbaring. God,voortíjds Vcclrnalen en op velerleiWijze, tot de vaderen gesprokenhebbende door de profeten, heeft indeze laatste dagen tot ons gesprokendoor den Zoon” (Hebr. 1 : 1).

Zo dan, Wanneer wij het geheelgelezen, en de oplossing en desleutel in het N. T. gevonden hebben,lnnt ons terugkeren tot het boek

Genesis en lezen Mozes cn deprofeten in het licht, dat God onsover het geheel Ontstoken heeft.Dezelfde Auteur en ieder onderdeeltoegelicht van het geheel uit. En hetkleinste onderdeel dat het geheelverheldert.

Hebben de apostelen dezeWerkwijze doorzienď Gaan we terugtot hun Meester. Hij opende hunverstand, zo~

dat zij de Schriften verstonden. Hijverklaarde hun Zijn eigen leven enwerk beginnende bij Mozes (Luk. 24: 27).

- hoe Hij door lijden Zijnheerlijkheid moest ingaan.

Om nog eens terug te komen op watik hierboven schreef: de Bijbel iseen gedeeltelijk verhaal van Godsleidingen met Israël, en met deGemeente. Daarom had leder stuk, inde volgorde, waarin het verscheen,reeds een kring van lezers, diedaartoe voorbereid waren.

Gods leiding en de omstandigheden,Waaronder zij leefden, gaven hun desleutel in handen om de boeken tebegrijpen, die voor hen bestemdWaren. De lezers van de vijf boeken

van Mozes haddenhoogstwaarschijnlijk geen anderelectuur dan deze. Daarentegenwisten de ezers van de evangeliënreeds, dat Iezus de Zoon Gods en deZaligmaker Was. Zij toch haddendaarvan door de apostelen kennisgekregen.

Met de verwoesting van jeruzalemen de tempel, heeft de Levíetischebedeling een einde genomen. Israëlwas niet meer in eigen land. Deomstandigheden, waaronder dejoden voortaan leefden, maakten hetin feite onmo-91

gelijk om het O. T. te verstaanzonder het N. T’. te aa vaarden.Waarom? Omdat dit O. T. niet maareen lebp terkundig werk is, maar eenoorkonde van den levenden God aanZijn volk in overeenstemming met dehistorischt ontwikkeling en detoestand, waarin zij momenteel vet-keerden. Het stadium, waarin dieoude geschriften opge? 4

steld waren, was met deverwoesting van jeruzalem V001* lbij en hoe zou het dan voor hetvolgend geslacht mogelijk `

wezen Mozes en de profeten tebegrijpen? De feiten hebben ditbevestigd. Zelfs de voorstellingomtrent Iehovah heeft in de synagogeeen verandering ondergaan.

In plaats van een levend, inzelfopenbaring toegenegen engoedertieren drieënig God, is Hijvoor hen een abstract begrip vaneenheid geworden.

Geheel de betekenis van de wet isveranderd. Zoals de apostel hetuitdrukt: de wet is geestelijk, maaronder de Ioden is zij eenconglomeraat van ceremonięn, en

een eindeloos aantal geboden enverboden geworden.

Het bewustzijn van denoodzakelijkheid der verzoening isten enenmale verloren geraakt, wantnegentien eeuwen lang heeft nietswezenlijks hen aan het offerherinnerd.

Om zich aan te passen aan deomstandigheden, hebben zij het offerder verzoening vervangen door eenoffer van dankbaarheid.

Ook de Messiasverwachting is zogoed als verdwenen.

Hij toch, deze Messias, kwam in devolheid des tijds, op het juistemoment, dat de profeten voorspeldhadden. En ziende, dat de Christenenzich altijd op die profetieënberiepen met betrekking tot Iezus vanNazareth, waren zij wel genoodzaaktaan die profetieën een andere ver~

klaring te geven, waarbij de Messiasals persoon op den achtergrondgeraakte. Het ging hun als diezogenaamde Christenen, die denpersoonlijken Christus voor eenChristusidee prijsgeven. Ook hierlopen de consequenties parallel.

Als de Ioodse natie met al haarHebreeuwse geleerdheid en haarinstinctief begrip, dat tenslotte haarnog in het bloed zit, negentieneeuwen lang het O. T. verkeerdbegrepen heeft, omdat zij het nietwou zien in het 92

licht van het N. T., dan heb ik geenhoop voor de Heidenen, dat zij hetO. T. zullen begrijpen zonder het N.T.

Alu wij het O. T. niet lezen met hetlicht en het begrip omtrent de

historische feiten, ons in het N. T.verhaald, dan moet niemand zichinbeelden, dat hij onbevooroor-deeld, zonder eigen vooropgesteldemeningen en theorieën met deonbevangenheid van een kind dat O.T.

benaderen kan.

De oude boeken en de nieuweboeken: het boek van lnraël en hetboek van de Gemeente, hebbenprecies dezelfde structuur. Geentweelingen zijn meer aan elkaargelijk, uiterlijk en innerlijk. ln Godis het begin: Hij Ichept, verlost,

onderwijst, leidt en beveelt. Hijopenbaart Zich in de schepping, inde belofte der verlossing, in deverkiezing van Abraham. deuítleiding van Israël uit Egypte, debouw van de tabernakel en deinzetting van geheel de Levietischeeredienst: machtige daden, woorden,instellingen, gaven en beloften,waardoor God zich verwaardigdedoor Mozes als middelaar met Zijnvolk in betrekking te komen. Dat ishet machtig prelu-dium van deuiteindelijke verheerlijking Gods inZijn volbrachte vrederaad.

En dan volgt de geschiedenis. Hoe

deze beloften in de realiteituitgewerkt en aanvaard werden doorde natie ~ ondanks al haarafdwalingen. Dat zijn dezogenaamde historische boeken,door de Ioden terecht de eersteprofetische boeken genoemd. En danvolgen de psalmen, het antwoordvan de gelovige op wat Godgesproken heeft. En ten laatste debelofte van de volkomen vervullingvan Gods raad en van al Zijntoezeggingen in de boeken derprofeten.

De volgorde in het N. T. is precieseender. Allereerst lezen wij daar,

niet wat de mensen over Goddenken, maar over de vleeswordingGods in het geslacht van Abraham,de geschiedenis van Christus opaarde. Zijn dood, Zijn opstanding,Zijn hernelvaart in de vierevangeliën, parallel aan de vijfboeken van Mozes. Vervolgens dehistorie van Gods daden in deHandelingen der apostelen, destichting der Gemeente in Israël, destich-93

ting der Gemeente onder de heidenenen het antwool.’

der gelovigen op de openbaringGods, vastgelegd in d Brieven. Delaatsten bekleden in zeker opzichteenzelfdl plaats als de psalmen: hetgeloof, dat antwoordt op do grotewerken Gods. En ten laatste sluit deverhoogd!

Heiland in Zijn openbaring aanIohannes de reeks der profetieën ende toezegging hunner uiteindelijkeve!-

vulling. _

Voorts in beide Testamenten zien wijhoe de aanvang de kiem bevat van

alles, wat volgt. En nu komen weańn de overeenstemming metSchopenhauer in de karakteristiek,die hij geeft van zijn eigen Werk intwee delen. Alles wat we in delatere historische boeken, in deprofeten lezen, vinden we inbeginsel reeds in de boeken vanMozes. En alles wat in deHandelingen, in de Brieven en in deApocalyps meegedeeld wordt, is inde vier evangelieën in beginsel tevinden.

De figuur van Mozes, als mens, alsde man, die de vijf boeken schreef,is van groot belang, Want geen ander

profeet is opgestaan aan hem gelijk.Het is volkomen onbelangrijk, wiehet tweede boek van Samuel, of vande Kronieken schreef, maar het isniet onbelangrijk, wie de vijf eersteboeken van den Bijbel schreef.Mozes schreef die en deze Mozeswas niet slechts een wetgever, hij isniet slechts een profeet, maar hij isalles in één persoon.

Hij is de middelaar, op wien deganse structuur der joodse historieen de leiding Gods met Israël rust.En in zijn boeken vindt u alles. Er isgeen profetie van latere profeten, dieniet reeds in de boeken van Mozes is

aangegeven. Om een voorbeeld tenoemen: dat Israël vergaderd zalworden van de einden der aarde, endoor de genade en den Geest GodsWederom als Gods volk zal leven,en dat alle geslachten der aardegezegend zullen worden inAbrahams zaad, en dat God Satanonder onze voeten vertreden zal,wanneer de Heere wederkomt, datalles vindt ge in de boeken vanMozes aangegeven.

Datzelfde kan van de Evangeliëngezegd worden. Zij bevatten inbeginsel alles, wat naderhanduitvoeriger uitgewerkt is, en al de

voorspellingen die, nauwkeuriger 94

nmnchreven, in de volgendegedeelten te vinden zijn.

Strikt gesproken zijn al dezeelementen aanwezig in heel deSchrift, dat is te zeggen: er zijn geenboeken in, alle we zuiver historischeboeken” of eenvoudig profetischeboeken” of lyrische boeken” noemenkunnen.

Alle en alles is saamgevoegd en inelkaar verwerkt.

Niet in zulk een aaneengeslotengeheel, als we dat van nn geniaalboek zeggen (al kunnen we ook ditals een lllustratie van de Schriftgebruiken) maar in dezelfdeharmonie, die Wij in alles zien,waarin God de adem des levensinblies: Aanschouw de leliën desveldsf’ Waarom? Omdat God henbekleed heeft, en daarom hunschoonheid uitgaat boven alles watdoor welke kunst ook kanvoortgebracht worden.

De boeken van Mozes zijn historie,zij zijn leer, ze lijn proietie. Depsalmen zijn niet slechts liederen en

gebeden, maar zij zijn ook profetie.In de boeken der profeten vinden wehistorische gegevens: in Iesaja degeschiedenis van Hiskia, in Ieremia.die zijner dagen, in )aniel: deverhalen van Gods openbaringen aanhet hof van heidense vorsten.

Zo is het ook in het tweede deel, hetN. T. De Evan~

geliën geven de geschiedenis van hetwerk Gods, en het antwoord dergelovigen, zoals de lofzang vanMaria, van Zacharia en van Simeon.En wat de profetíe aangaat, - debrieven zijn er vol van, totdat alle

profetieën Culmineren in het boekder Openbaring. Daaraan parallelvinden we in het O. T. Daniël, dezeer gewenste man, ln wiens boekniet slechts Israëls toekomst wordtvoor-zegd, maar het verloop derwereldhístorie tot haar voleinding.Dit boek, waarin al de verspreideprofetíeën uit de Evangeliën en deBrieven en al de voorafgaandeSchríften als verenigd zijn, zal in hetlaatste der dagen (zoals dit ook wasin de eerste eeuwen der ChristelijkeGemeente), het studieboek bijuitnemendheid wezen, als deopenbaring welke God gaf aan ZijnZoon jezus Christus.

Nog een enkel woord over ‘s Heerenwederkomst. O, niet als een kwestievan exegese, of een onderwerp van95

polemiek, mag over de grote,heilige, en zalige toezegging: Zie, Ikkom haastiglijk” gesproken worden.Onder al de aankondigingen in deSchrift, is het deze die ons gewetenhet sterkst treft en ons hart het diepstontroert.

Vaak, als we overstelpt worden doorhet besef van onze zonde, onze

onwaardigheid, onze ontrouw, rijstde vraag: Behoor ik wel onder dewijze maagden, die hun lampenbrandende houden en gereed zijn omin te gaan als de Bruidegom komt?

En op een ander ogenblik, als doorde genade van onzen Heere IezusChristus, de Heilige Geest getuigenisgeeft aan onzen geest, dat wijkinderen Gods zijn, wekt dit woordeen nog sterker bewogenheid in onsgemoed, een Onuitsprekelijkheimwee en zaligheid.

Ons in te denken, dat Hij, dien wijniet gezien en nochtans liefhebben,

voor ons zal staan: aangezicht totaangezicht, en wij Hem zien zullengelijk Hij is. Niet zoals wij thansdoor de samenvoeging van al deaspecten van zijn wonderbarepersoon en werk bij tijden Hemmogen kennen, maar Hem zien zullengelijk Hij is. Als in een ogenblikonze persoon door den aanblik vande zijne in al haar vermogensverheerlijkt, Hem gelijk wezen zal.

En tot zo lang, zijn wij, die dezehoop op Hem hebben, afgescheidenvan de tegenwoordige wereld, nietslechts in haar goddeloosheid, maarook in haar gepretenteerde goedheid.

Niet slechts in haar ijdelheid, maarook in de wijsheid harer cultuur.Wij, afgezonderde, arme duister-lin.gen in haar oog en ook in onseigen bewustzijn, wij hebben hetWoord Gods, de heilige, dierbareSchriften van profeten en apostelen.En gij doet wel, dat gij daar~

op acht geeft als op een licht,schijnende in een donkere plaats,totdat de morgenster opga in uweharten.

En totdat de dag aanbreekt en de Zonder gerechtigheid met genezingonder Zijn vleugelen verschijnen zal

en ons vervullen met die vreugde, endie kracht en dat volmaaktevermogen om God te verheerlijkenen met Zijn Zoon Iezus Christus overde herboren aarde te regeren.

96

HOOFDSTUK VI

DE GESCHIEDENIS VAN ISRAELALS

ONDERRICHTING, TYPE ENPROFETIE

De mens, de tijd en de kosmos zijner alleen in het O. T. Het O. T. is heteigenlijke en allesomvattende WoordGods in de wereld.

Prof. Dr A. A. van Ruler

Historie, leer, profetie en type, diewe in de Schrift vinden, zijn in hunuitbeelding zo nauw met elkaarverbonden, dat het uitermatemoeilijk is een zuiver afge-rondevoorstelling van ieder afzonderlijkte geven.

Als we de leer afgescheiden van degeschiedenis willen formuleren, danbestaat er gevaar, dat wij tot eendiepzinnig, ingewikkeld betoogvervallen, waaraan al het leven, deliefelijkheid en bekoorlijkheidontbreekt, die in de leidingen Godsen de ontwikkeling der heilshistoriein de Schrift zo wonderbaar

samengeweven zijn.

Als we de geschiedenis zonder denog te vervullen profetieën bezien,dan lopen we gevaar dat te doen vaneen abstract en leerstelliggezichtspunt uit, en doen haargeweld aan door een verklaring, diezich geestelijk noemt, maar ten slottevleselijk blijkt, omdat zij zich nietaan de wijsheid Gods onderwerpt.Men komt er dan toe de actuele,concrete werkelijkheid tot eenfantastisch droom~

beeld te maken, en bijv. devleeswording van Gods Zoon tot een

idee te verlagen. Daarom isvoortdurende, ijverige studie derSchrift geboden, niets kan haarvervangen. Ook niet een aan devolmaaktheid grenzende belijdenisof de ernstigste en uitnemendsteprediking.

Het gaat er mee als met degeneeskrachtige bronnen, waarmeeGod overal de aarde voorzien heeft.De schei~

kunde is bij machte diezelfdeelementen in geconden-seerde vormverkrijgbaar te stellen. Maar alleswat menselijk vernuft daarin

vermag, is toch nooit gelijk te 97

stellen met wat de natúur geeft. Zo ishet ook met het onderwijs van Godin Zijn eigen Woord. Botanie mogeons op ‘t nauwkeurigst een plantbeschrijven, zelfs de onnozelste zalu zeggen, dat het een reusachtigverschil maakt, als men haar inwerkelijkheid ziet en onmiddellijkde indruk krijgt van haar organischeeenheid, haar schoonheid of haargeur.

Bij een prachtig gebouw komt men

dadelijk onder de bekoring van zíjnvoorname structuur, maar weinigenzullen begrip hebben van deleidende gedachten, die de architectin zijn plan heeft ontwikkeld.

Zo heeft God in Zijn wijsheid enliefde de geschiede~

nis*van Zijn volk doorgeďnspireerde schrijvers laten teboek stellen voor die armen vangeest, die tot recht verstandgebonden zijn aan een voortdurendeen íjverige bestudering. Alleen indien weg kan Zijn groot verlossings-plan door ons gekend en in ons

vervuld worden, en wij met Hemgestadige gemeenschap hebben alserfgenamen Zijner beloften.

Het Schriftverhaal is doorlopendgeschreven van een profetische visieuit; het heeft altijd ten doel ons Godswil omtrent den mens en hetmenselijk geslacht en daartegenoveronze gedachten over Hem en overonze naas-Ť

ten te openbaren. Maar Gods daden,in die Schrift te boek gesteld, zijnvan zo machtig verheven wijsheid,dat zij en voor lsrael en voor onsniet in hun loop verstaan kunnen

worden, zonder voortdurendeconfrontatie met het getuigenis derSchrift zelf.

Zeker, al Gods daden als zodanigspreken tot ons, ook die in de Schriftworden verhaald, maar Wij hebbende onderrichting van Gods Geestnodig om het verband te verstaan.Dit onderricht kunnen we profetischnoemen, niet slechts vanwege zijnbetrekking ook tot de toekomst, maaromdat God Zijn raad en voornemendaarin openbaart. Daarom zegt Hijdoor den profeet Amos (Amos 3 :7): Gewisselíjk, de Heere Heere, zalgeen ding doen, tenzij Hij Zijn

verborgenheid aan Zijn knech~

ten, de profeten, geopenbaardhebbe.”

En hetzelfde zegt David: Hij heeftMozes Zijne we-98

gen bekend gemaakt, den kinderenIsraëls Zijne daden”

(Ps. 103 z 7). Dat wil dus zeggen:God heeft Zijn raad en voornemenaan de profeten, de vervulling en debe-lichaming aan al Zijn volk

bekend gemaakt.

In dit verband is het merkwaardig opte merken, hoe de geheimzinnigefiguur van Bileam, met zijn evenkniein het N. T. Simon de tovenaar,beiden het verschil zagen tussenheidense Waarzeggerij en profetieonder Gods volk. Bileam verklaartopenlijk, dat er geen toverij en geenwaarzeggerij tegen Israël is, zoalsonder de heidenen. En hij voegt eraan toe, hij, de heiden: Te dezer tijdzal van Iacob gezegd Worden, en vanIsraël, wat Goa’ geWrocht heeft”(Num. 23 : 23),

Het algemeen menselijk verlangenom de toekomst te weten, bracht dieheidenen er toe het orakel te raad-plegen. Wij weten van deze halfnatuurlijke, half de~

monische krachten, dat dedubbelzirmígheid der uitspraken deenige factor was, die deze soms inde toe~

komst bevestigde.

Zo was het niet in Israël, dat dewaarzeggers zelfs niet mocht duldenbinnen zijn landpalen. Daar was hetGod Zelf, die te bestemder tijd, op

ieder critisch moment in hungeschiedenis aan Zijn dienaren, deprofeten, de in Zichzelfvoorgenomen raad openbaarde. Enwaar zo de historie altijd gepaardging met de leer omtrent de wegendes Heeren en hun verklaring doorde profeten, was die historieverbonden met de toekomstbelofte.Want alles zag op de bestemde tijdvan het einde. En zo was Israëlsgeschiedenis zelf een stuktoekomstbelofte, Al de leidingenGods met Israël en met de mensheidwaren een geregelde herhaling vanhetzelfde plan en doel van Godskant, en liepen ten slotte uit op Iezus

Christus.

Zo gingen dan de woordverklaring inde leer, de belofte der toekomst inde pmfetie en de prefiguratie vanwat op komst was in het type,voortdurend hand in hand, de een totverheldering en bevestiging van deandere en samen in gelijke tredonafgebroken voort. D.w.z. Godopenbaarde zich nooit aan deprofeten met een visioen dertoekomst, waarvan de schaduw vandeze komende 99

zegen” niet reeds voor denbegenadigde was vooraf-gegaan.

Vandaar dat de verklaring van het O.T. hoewel in zeker opzicht noggecompliceerd, toch voor ons, dieleven in de dagen der vervulling,met stralend licht is overgoten,omdat de kern der zaak ons werdgeopenbaard, want Iezus Christus isde Vervuller van alle dingen. Het ishet slot van Israëls historie in hetverleden.

Dat is duidelijk in hetgeslachtsregister van Mattheus.

Abraham werd geroepen om totDavid te leiden. David is niet heteinddoel. Daarom gaat die lijst voorttot de Babylonische ballingschap. Envan de Babylonische ballingschapvoeren weer veertien geslachten onstot Iezus.

In I-Iem bereikt de Ioodse historiehaar culminatie, maar niet haarterminatie.

In de eerste komst van Christuswordt het fundament gelegd, waaropde toekomstgeschiedenis van Israëlstaat opgetrokken te worden, wantI’Iij is een dienaar geworden der

besnijdenis, vanwege de waarheidGods, opdat Hij bevestigen zou debeloftenissen der vaderen (Rom. 15: 8), in de eerste plaats die aan onzevader Abraham.

De wet is in Christus vervuld. Hij ishet einde der wet voor een iegelijk,die gelooft. Zo is dan om zo tezeggen het negatieve aspect der wetvervuld. Als wij onze zondenbelijden, ons de vloek Gods waardigkennen, omdat die rust op eeniegelíjk die niet blijft in de wet, danheeft Christus voor ons die vloekweggenomen. Dan heeft Hij ons vanhet oordeel der wet verlost en de

schuld uitge~

delgd.

Maar er is meer. De eis der wetwordt vervuld in ons, die nietwandelen naar het vlees, maar naarde Geest. Zo is dan de wet nietlanger buiten ons als een vreemdemacht, maar de wet is door denHeiligen Geest in ons: het isChristus, wonende in ons.

Ofschoon dit alles volkomen waaris, heeft Christus daarmee de wetvan Mozes niet afgeschaft uitnationaal en sociaal oogpunt. Iedere

tittel en jota dier wet zal tot zijnrecht komen, als God een nieuwverbond met Israël 100

zegen” niet reeds voor denbegenadigde was vooraf-gegaan.

Vandaar dat de verklaring van het O.T. hoewel in zeker opzicht noggecompliceerd, toch voor ons, dieleven in de dagen der vervulling,met stralend licht is overgoten,omdat de kern der zaak ons werdgeopenbaard, want Iezus Christus isde Vervuller van alle dingen. Het is

het slot van Israëls historie in hetverleden.

Dat is duidelijk in hetgeslachtsregister van Mattheus.

Abraham werd geroepen om totDavid te leiden. David is niet heteinddoel. Daarom gaat die lijst voorttot de Babylonische ballingschap. Envan de Babylonische ballingschapvoeren weer veertien geslachten onstot Iezus.

In I-Iem bereikt de Ioodse historiehaar culminatie, maar niet haarterminatie.

In de eerste komst van Christuswordt het fundament gelegd, waaropde toekomstgeschiedenis van Israëlstaat opgetrokken te worden, wantI’Iij is een dienaar geworden derbesnijdenis, vanwege de waarheidGods, opdat Hij bevestigen zou debeloftenissen der vaderen (Rom. 15: 8), in de eerste plaats die aan onzevader Abraham.

De wet is in Christus vervuld. Hij ishet einde der wet voor een iegelijk,die gelooft. Zo is dan om zo tezeggen het negatieve aspect der wetvervuld. Als wij onze zondenbelijden, ons de vloek Gods waardig

kennen, omdat die rust op eeniegelíjk die niet blijft in de wet, danheeft Christus voor ons die vloekweggenomen. Dan heeft Hij ons vanhet oordeel der wet verlost en deschuld uitge~

delgd.

Maar er is meer. De eis der wetwordt vervuld in ons, die nietwandelen naar het vlees, maar naarde Geest. Zo is dan de wet nietlanger buiten ons als een vreemdemacht, maar de wet is door denHeiligen Geest in ons: het isChristus, wonende in ons.

Ofschoon dit alles volkomen waaris, heeft Christus daarmee de wetvan Mozes niet afgeschaft uitnationaal en sociaal oogpunt. Iederetittel en jota dier wet zal tot zijnrecht komen, als God een nieuwverbond met Israël 100

zal maken en Zijn Geest in hen zaluitstorten. Alsdan zullen zijwandelen in al de inzettingen enrechten, die God hun door Mozesgegeven heeft. Zo zijn alle profetiënin Christus Iezus vervuld, nochtansis geen enkele ten volle vervuld. Als

wij de eerste komst van Christusscheiden van Zijn tweede, dan wordthet onmogelijk om de profeten teverstaan.

Het N.T. is in zijn vervulling desleutel om dit slot te openen. Maardaar is een verkeerde manier om ditte doen, door er onhandig mee om tegaan en het inwendig werk tebeschadigen en te vernielen. Nietalzo hebben we de profetiën tebehandelen, en die volgens eenvooropgesteld inzicht te verwríngenen daardoor te verduiste-ren, watduidelijk geleerd wordt.

Als de l-leiland in de synagoge vanNazareth zegt: Heden is deze Schriftin uwe oren vervuld”, dan is ditvolkomen waar, en niettemin zietditzelfde Schriftwoord nog op zijnalgehele vervulling, want de dag derwraak, waarmee het eindigt, wachtons nog (Ies. 61 : 1, 2).

Als wij lezen, dat de beloofdeMessias tot Israël gekomen ís, dan isdit waar, maar het is nog geen feitgeworden, dat in de dagen van denMessias de volken geen oorlog meerzullen leren en de aarde van onge-stoorde vrede vol zal wezen. Wijweten te goed, hoe ver we daar nog

van verwijderd zijn.

Als wij Christus zien in Zijn eersteen ook in Zijn tweede komst, danzien wij Hem, zoals Hij verwachtwerd in volheid als de verklaringvan de geschiedenis der wet en derbeloften, als de vervulling van al detypen, beide in wat zij waren en nietwaren. God heeft voor Zijn volk alleschatten van Zijn vrederaad verenigdin Christus Iezus, in Wien de volheidder Godheid lichame-lijk woont.

Heel het gecompliceerde enveelzijdige karakter van de Oud-Testamentische Godsopenbaring,

wikkelde zich langzaam engeleidelijk los voor Israël: Voortijdsveelmalen en op velerlei wijze”(Hebr. 1 : 1) verbonden met allerleielementen, die op het eerste gezichtniet geestelijk, maar eerder vanvoorbijgaande aard waren. Maaraltijd 101

zal maken en Zijn Geest in hen zaluitstorten. Alsdan zullen zijwandelen in al de inzettingen enrechten, die God hun door Mozesgegeven heeft. Zo zijn alle profetiënin Christus Iezus vervuld, nochtans

is geen enkele ten volle vervuld. Alswij de eerste komst van Christusscheiden van Zijn tweede, dan wordthet onmogelijk om de profeten teverstaan.

Het N.T. is in zijn vervulling desleutel om dit slot te openen. Maardaar is een verkeerde manier om ditte doen, door er onhandig mee om tegaan en het inwendig werk tebeschadigen en te vernielen. Nietalzo hebben we de profetiën tebehandelen, en die volgens eenvooropgesteld inzicht te verwríngenen daardoor te verduiste-ren, watduidelijk geleerd wordt.

Als de l-leiland in de synagoge vanNazareth zegt: Heden is deze Schriftin uwe oren vervuld”, dan is ditvolkomen waar, en niettemin zietditzelfde Schriftwoord nog op zijnalgehele vervulling, want de dag derwraak, waarmee het eindigt, wachtons nog (Ies. 61 : 1, 2).

Als wij lezen, dat de beloofdeMessias tot Israël gekomen ís, dan isdit waar, maar het is nog geen feitgeworden, dat in de dagen van denMessias de volken geen oorlog meerzullen leren en de aarde van onge-stoorde vrede vol zal wezen. Wijweten te goed, hoe ver we daar nog

van verwijderd zijn.

Als wij Christus zien in Zijn eersteen ook in Zijn tweede komst, danzien wij Hem, zoals Hij verwachtwerd in volheid als de verklaringvan de geschiedenis der wet en derbeloften, als de vervulling van al detypen, beide in wat zij waren en nietwaren. God heeft voor Zijn volk alleschatten van Zijn vrederaad verenigdin Christus Iezus, in Wien de volheidder Godheid lichame-lijk woont.

Heel het gecompliceerde enveelzijdige karakter van de Oud-Testamentische Godsopenbaring,

wikkelde zich langzaam engeleidelijk los voor Israël: Voortijdsveelmalen en op velerlei wijze”(Hebr. 1 : 1) verbonden met allerleielementen, die op het eerste gezichtniet geestelijk, maar eerder vanvoorbijgaande aard waren. Maaraltijd 101

gekenmerkt door een grote mate vaneenvoud en van eenheid.

Wij hebben in Christus de eenheidvan God en mens.

Het ganse doel der Schrift en hetganse voornemen Gods is één:Zichzelf te openbaren, opdat wijHem zouden kennen, Wien te kenneneeuwig leven is. In dit kennen vanHem in Christus Iezus is onzegemeenschap met Hem hersteld.

Deze gemeenschap is alleenmogelijk in Christus Iezus.

Hij is God en mens. Hij kwam uit dehemel. Hij werd geboren inBethlehem. Hij werd gezonden doorden Vader, maar kwam ook volgensZijn eigen souvereine wil.

Hij was de zoon van Abraham enniettemin Iehovahz Eer Abrahamwas ben Ik.” Hij is Davids Zoon enniettemin Zijn Heer.

Deze beide lijnen verenigen zich inChristus en zijn van zoondoorgrondelijke aard, dat het onsonmogelijk is dat verband teonderscheiden. Zodat devleeswording en de geschiedenis nade vleeswording toch een verbor~

genheid voor ons blijft, al zien wehet feit en worden wij deelgenootgemaakt van de onuitsprekelíjkegave Gods in Hem, die God en mens

in één persoon verenigt.

En dit feit, deze waarheid, wordt onsin het O.T. van dit tweeërleiafzonderlijk oogpunt uit getoond.

Deze twee lijnen lopen door het O.T. Het moet voor de gelovigen dierdagen uiterst moeilijk geweest zijnom ze te onderscheiden en teverenigen.

De eerste lijn loopt van de hemelnaar de aarde. Het behaagt denHeere Zich te openbaren. Hijverschijnt en spreekt in de gedaantevan de Engel des Verbonds. Die

Engel des verbonds spreekt alsIehovah (diens Naam is in Zijnbinnenste). Hij geeft beloften,waarover alleen de Goddelijkewijsheid en almacht te beschikkenheeft.

En zij, die met Zijn verschijningbegenadigd werden, zeggen: Wijhebben den Heere gezien.”

Het is van deze Engel des Verbonds,dat wij lezen, hoe Hij in hetbrandend braambos tot Mozes zeide:Ik ben de God van Abraham, Izaäken Iacob” (Ex. 3 : 15).

En *het was deze Engel, als devertegenwoordiger en het 102

Aangezicht Gods, die meetrok enIsraël door de woestijn leidde.

,Jesaja mocht het visioen derhemelse glorie ontvangen en daarinde zomen zien van ]ehovah’s kleed.Maar later horen wij, dat hetChristus was en Zijn heerlijkheid,die Hij gezien had.

Zo waren het Ezechiël en Daniël,aan wie Iehovah Zich in de

zichtbaarheid van den Zoon desmensen openbaarde, totdat de laatsteprofeten van het O.T. duidelijk teverkondigen krijgen, dat het IehovahZelf is, die te komen staat. Evenwelzal deze Iehovah Zich onderscheidenvan den jehovah, die Hem zendt. Ende allerlaatste profeet Maleachiverkondigt, dat een WegbefeíderHem Zal voorgaan (Mal. 3 : l).

Maar er is ook een andere lijn in hetO.T., die loopt in tegenovergestelderichting; van de aarde naar de hemel,Van de beginne toch werd G055V01k aangelegd, dat zij verlostzouden worden door GUI 1112115,

het Za?d van de vrouw, een, dievoort zou komen uit het geslacht vanSem, en van Abraham, uit de StamVan ]-ld?, de Zoon van David, deKnecht des Hęëfęll, de W0ffBl VanIsaď; als de Wortel uit een dorreaarde. Zoals de gelovigen van deoude dag deze \dingen zagen: Godneder-dalende van boven en de mensopklimmende tot God, hoe zwaarmoet het voor hen geweest zijn omdie beide lijnen uit een aspectverenigd te zienl Als jezus zegt: dezaligheid is uit de IOÖGII” (1011-

-1 : 22) en Iona zegt: De zaligheid isdes Heren” (lona 2 : 9), dan is jezus

Christus de verklaring en devereniging van deze schijnbaretegenstellingen. Hij die kwam uitIsraël, uit deze dorre aarde, is geenandere dan die in Zijn heerlijkheidverscheen als de Eniggeborene vanden Vader (zie ook jes. fl : 2).

Gaan we nu voor een ogenblik terugtot de historische boeken, zoals zijons bewaard werden en letten we opde eenheid, die ook daar ons treft.

Vooreerst hebben we daar de vijfboeken van Mozes, waarop heel dehistorie van lsraël rust. Zij zijn eenon-verbrekelijk geheel. Exodus

beschrijft ons hoe God Israël 103

uit Egypte uitleidde en met hetverloste Israël in ver-bondsbetrekking trad. Leviticus toontons, hoe deze verloste natie doorGod geheiligd, d.i. afgezonderdwerd door de instelling vanpríesterdom, offeranden en feesten,de hoogtijden des Heeren.

Numeri verhaalt ons, hoe dit volk inde woestijn onder tucht gebrachtwerd. Wij zien ook hoe hetvolkomen faalde in de vervulling

van zijn bestemming. Wij zien, dateen persoon als Aäron faalde, jazelfs een man van zo machtigestatuur als Mozes, te kort schoot, enzon-digde in de absolutegehoorzaamheid aan Hem, die hijtegenover het volk had tevertegenwoordigen, zodat hijKanaän niet mocht binnengaan. Degeschiedenis kan niet eindigen metNumeri, want dan zou zij zijn onder-gegaan in de avond en de nacht derhopeloosheíd.

Maar dan mag Mozes inDeuteronomium als profeet optredenen de goedertíerenheid van God

verkondigen, en hoe ondanks al deontrouw van Israël en zijn eigengebrekkigheid en zonde, de Heeretoch Zijn raad zal uit-voeren.

En dan volgt onmiddellijk daarophet boek Iozua, dat met het boekDeuteronomium verbonden is methet voeg-woordje en”, zoals ook hetboek van de Richteren zich aansluitbij dat van Iozua door de aanhef: Enhet ge-schiedde na de dood vanIozua.” Zo zijn ook op dezelfdemanier de Richteren met de beideboeken van Samuel verbonden, wantdaarin treedt Samuël op als richter.

I-Iij was als zodanig de laatste en deverbindingsschakel met David. Zonauw is de band tussen de beideboeken van Samuël en die derKoningen, dat de Septuagint zesamenbrengt onder de naam van devier boeken” Van Sarnuël. Zijvervolgen de geschiedenis van Israëltot aan de ballingschap en eindigenmet een glimp van hoop enzonneschijn.

Als supplement volgen de boekender Kronieken om aan te tonen, alsGods volk herleeft in eigen land nade Babylonische ballingschap, hoede tempeldienst en het priesterschap

hersteld moet worden. En om dezegang der historie te verklaren, washet nodig een overzicht te IO4

geven van het geheel en ons teherinneren aan de oorsprong inAbraham, lzak en Iacob en hunkinderen, in verband met het beginvan het menselijk geslacht. Daaromvangt het boek der Kronieken aanmet Adam en de daarna volgendegeslachten.

Het 2de boek der Kronieken eindigtmet Cyrus en hoe hij de Ioden

vetgunt naar hun land terug te keren.En identiek daarmee luiden debeginverzen van het boek Ezra. InEzra en Nehemia zien we eennieuwe aanvang van Israëlsgeschiedenis zich ontwikkelen. Tochvormen zij met al het voorafgaandeeen vast aaneengesloten geheel. Zijhebben alle één doel in ‘t oog en watdaarvoor van belang is, wordtvastgelegd, en wat daarmee geenverband houdt, wordt weggelaten,hoe belangrijk ook voor een wereldsgeschiedschrijver.

Maar Exodus zou geen betekenishebben, tenzij voor-afgegaan door

Genesis. Wat voor volk toch washet, voor hetwelk Mozes geroepenwerd om het uit te leiden uit Egypte?Wie was Abraham, wie was lzaäk enIacob en wie was de God, die aanMozes verscheen, om hem diegeweldige opdracht te geven?

Genesis moest het boek Exodusverklaren, zo goed als de historieder patriarchen en van Iozef. Maarom Abraham en de God vanAbraham te kennen, moest degeschiedenis van de schepping envan Adam en Noach en de beloftenaan de vaderen gegeven, voorafgaan.Zo is Genesis de onmisbare proloog,

zoals Deuteronomium de sluitrede,de epíloog van de Pentateuch vormt.

ln de drie eerste hoofdstukken vanGenesis, een aaneengesloten geheel,zien wij God, in de schepping vanhemel en aarde, culminerend in deschepping van de mens en deinstelling van de Sabbath, we ziende zonde door een vijandige,geestelijke macht zich meestermaken van de mens met de strafdaaraan verbonden: de dood,geestelijk, natuurlijk en eeuwig. Hetonmiddellijk intredend gevolg: hetbeschuldigend geweten met zijnschaam-te en zijn vrees tegenover

God. Wij zien Gods grote genadigetussenkomst, die blijvendevijandschap decre-teert tussen hetzaad der vrouw en het zaad der slang105

en verlossing belooft in dat dervrouw door Een, die door lijden dekop der slang vermorzelen zal.

En dan opent zich de periode,waarin het gericht door de genadewordt bestraald, maar waarin demens onder strenge tucht debetekenis van zijn verhouding tot

God had te leren en zich te oefenenin godzaligheid.

Wij zien duidelijk, hoe Adam en Evaen hun nakomelingen dit allesbegrepen. Zij wandelden door hetgeloof in Hem, hun almaohtigenSchepper, vol van barmhartigheid enontferrning. Zij wisten, dat debezoldiging der zonde de dood is enzij geloofden in den beloofdenVerlosser, die door Zijn eigen lijdenover dood en over hem, die hetgeweld des doods heeft, zouzegevieren, Wij horen dat geloof inde woorden van Eva, toen Kaďn.

en de blijde verwachting vanLamech, toen Noach geboren werd.Zij geloofden, zij hoopten, zij baden,en zij dienden God. Er moet in dietijd voor de zondvloed eenbijzondere openbaring van Godstegenwoordigheid geweest zijn,want wij lezen, dat Kaďn uitging vanhet aangezicht des Heeren.

Het N.T. verklaart ons de diepebetekenis van deze geschiedenis.Hoeveel de gelovigen dierallereerste eeuwen begrepen van debeloofde vervulling der belofte,wordt ons niet opgehelderd, maarwel is ons door het N.T. duidelijk,

wat God ons er door heeft te lerenen hoe die belofte gaandeweg zichtot de vervulling ontwikkelde.

De van God geordineerdevijandschap tussen het zaad dervrouw en het zaad der slang, zet zichonafgebroken voort in denakomelingen van Kaďn, die Godverlieten en die van Seth, die Godaanriepen. Ofschoon de naam, dat ishet wezen, van Iehovah, eerst enuitsluitend aan Israël door Mozeswerd bekend gemaakt, zoals hetwezen Gods als Vader, niet ten vollegeopenbaard werd voor dat IezusChristus kwam, toch blijkt duidelijk,

dat al deze gelovigen den Heere alsde God der belofte kenden. Wijhoren, hoe Henoth, de zevende vanAdam inzicht had in de toekomst,waar hij het naderend gericht in denzondvloed en zelfs de komst desHeeren met al Zijn hei-106

ligen in het laatste der dagenvoorspelt.

Met Noach maakt God een nieuwbegin. Híj is de tweede vader vanhet menselijk geslacht. Dit nieuwebegin was alleen mogelijk langs de

weg van gericht en verlossing. Enhier ontmoeten wij het eerst diemerkwaardige uitdrukking: verbond.God maakt een verbond” (Gen. 9 :9). Die gedachte zou onder deheidenen niet zijn opgekomen. Zijbegrepen alleen, dat een mens degoden diende om te kopen dooroffers en om succes op hunondernemingen te verwachten. Maardat God in Zijn souvereine,wonderbare goedheid, Zelf hetinitiatief neemt en dingen beschikt enregelt, waarin Hij, naar ZijnGoddelijk Welbehagen zegeningenbelooft, die zich over eeuwenuitstrekken, - die gedachte is van een

ver-hevenheid, zoals alleen deHeilige Schrift ons openbaart.

Verbond betekent daar niet eenovereenkomst tussen twee partijen,die van nul en gener waarde wordtzodra één daarvan niet aan devoorwaarde voldoet. Maar verbond.zoals blijkt uit het eerste verbondmet Noach, betekent in bijbelse zineenvoudig een belofte van Godszijde, die zolang deze aarde zalbestaan, van kracht blijft.

In dit geval ging het over de belofte,dat de mensheid nooit meer doorwater zou vernietigd worden en de

jaar-getijden elkaar geregeld zoudenafwisselen. Tot teken van dezegenadíge beschikking gaf God aanNoach en zijn nakomelingen deregenboog. Noach was een profeet:hem was geopenbaard wat detoekomst van zijn nakomelingen zouzijn. Dat Sem het bijzonder volk vanIehovah zou wezen en Iaphet hetvoorrecht genieten om in de tentenvan Sem te wonen. Zo werd deeerste belofte, die in het algemeenaan het zaad der vrouw gegevenwas, nu gelocaliseerd en begrensd ineen van de drie afdelin-Ť

gen van het menselijk geslacht, n.l.

in Sem.

En nu komt daar met de verkiezingvan Abraham een nieuw tijdperk inde wereldhistorie. Tot nu toe hadGod met geheel de mensheid als eenfamilie Zijn bemoeiíngen gehad,thans laat Hij alle volken aanzichzelf over om in een bepaaldenatie dat Licht brandende te houden,dat bestemd is om eens de gansewereld te overstralen.

107

Zoals in de gelijkenis van deverloren zoon, de jongstetoestemming krijgt om zijns vadershuis te verlaten, _

niet zonder het deel dat hemtoekwam, d.w.z. de herinnering aande oorspronkelijke kennis en hetgetuigenis Gods in hart en geweten,om daarmee naar een verge~

legen land weg te reizen. Zo liet Godalle volken henen-gaan naar hetgoeddunken van hun hart, met

uitzondering van dat ene, dat inAbraham uitverkoren werd. Datwaren, wat Paulus noemt in zijn redetot de Atheners, de tijden deronwetendheid. Zijn doel was _ uit tedoen komen wat er in een mens isbuiten God _ want de wereld heeftGod niet gekend door de wijsheid (1Kor.

1 : 21) en wat het karakter der zondeblijkt, als zij niet in toom gehoudenwordt door de Goddelijke wet.

In het lste hoofdstuk van de brief aande Romeinen wordt dat resultaatonder alle volken getekend, waarvan

die Brahmaanse priester zei, toen hijhet voor het eerst hoorde voorlezen:dat is de beschrijving van mijnvolk.” Evenwel, niettegenstaande ditalles, vergat God in die bedelíng deHeidenen niet. Wij zien, hoe 1-\bra~

ham, en de aartsvaders en Mozes inhun contact daarmee, hen nooitbehandelden alsof zij buiten Godsgoedheid en wijsheid stonden, maargetuigden en zich beriepen in Zijnnaam op wat nog in hun herinneringaan de kennis des Heeren wasbewaard.

Nu blijft de vraag over (en het is

voor velen een steen des aanstoots):waarom bepaalde God zich zoveeleeuwen lang tot één volk, en waaromgaf Hij zijn bijzondere beloften aandit volk alleen? De Schrift geeft daarop vele plaatsen een bevredigendantwoord op, ofschoon het voor onsonmogelijk is de raad Gods ten vollete verstaan. Zelfs Paulus, nadat hij indrie hoofdstukken de verborgenheidvan Israël trachtte duidelijk temaken, moet uitroepen: O diepte desrijkdoms, beide der wijsheid en derkennis Gods, hoe ondoorgrondelíjkzijn Zijn oordelen en onnaspeurlijkZijn wegen! (Rom. 11 : 33).

Het was nodig, dat Israëlafgezonderd werd, opdat het vuurdat ontstoken was, brandende mochtblijven in zijn licht en zijn gloed.Het was noodzakelijk, dat Israël 108

orntuind” werd (zoals de Schrift datuitdrukt), opdat het Gods striktevoorschriften en de kennis van Godzuiver bewaren en niet besmet zouworden door de afschuwelijkeafgoderijen der omringende volken.Het was noodzakelijk, dat de bodemtoebereid werd, waaruit te zijnertijdde Christus uit de maagd Maria

moest geboren worden. Hij toch hadom zo te zeggen de gehele Ioodsenatie, waaraan Hij toegezegd was,nodig, om uit haar voort te komen.En opdat er zich een godvrezendekern in zou vormen om Hem tebegroeten en om naderhand deGemeente van Iezus Christus teworden.

En ons aangaande, wij wordendaardoor herinnerd aan het feit, datde verkiezing van Israël eengeestelijk aspect heeft. Niet allenzijn Israël, die uit Israël zijn.

Zelfs in Israël is het niet het ganse

wolk: slechts een deel, zoals nietIsmaël, maar Izaäk, niet Ezau, maarjacob uitverkoren werd. Het is nietde vleselijke afkomst. Alleen aanhen, die naar de geest wandelden,was de be~

lofte toegezegd.

Ook in Israël waren godvrezendenen goddelozen, rechtvaardigen enonrechtvaardigen, koren en kaf. Endat het niet de vleselijke afkomst, ofuiterlijke volksrelatie was, waaromGod hen uitverkoor, wordt van beginaf treffend openbaar. Als iemand uiteen ander volk bij Israël wenste

ingelijfd te worden, ondervond hijgeen moeilijkheid.

Honderden en duizendenvreemdelingen Werden in de loopder tijden lid van de Ioodse natie enerfgenamen van het verbond.

Paulus beschouwt alle joden, die inden Heere Iezus geloven alsvertegenwoordigers der natie. Deanderen, ofschoon numeriek demeerderheid, ziet hij als uitzonde~

ring. Hij gebruikt de uitdrukking:Wat is het, al zijn sommigenongelovig geweestď”

Nu weten wij, dat in werkelijkheiddie sommigen”

veel talrijker dan de gelovigenwaren, maar in geestelijk lichtbezien en naar de realiteit Gods, zijnzij inderdaad de uitzondering. Dewaarachtige stam der natie wordtdoor de Christgelovigen gevormd.En als Israël in zijn 109

land hersteld en de tijden vervuldzullen zijn, dan zal de muur vanafscheiding tussen Iood en Heiden,die door Christus is verbroken,

nimmermeer opgebouwd worden.

Wat voorbij is, wordt niet meervernieuwd. Het herstel van Israël inhet koninkrijk zal een actuelewerkelijkheid wezen.

De wet van Mozes zal op eenverheerlijkte wijze naar de geest dernieuwe bedeling herleven, maar deband tussen Israël en de natiën, diein God en Zijn Gezalfde geloven, zaleen volmaakte band zijn. En uit devolken, uit de Heidenen, zullen eraangewezen worden om in hetHeilige Land een bijzondere plaatsonder Israël te bekleden. Door

geheel de wereld zal dan eenvolmaakt offer der dankbaarheidgebracht worden, omdat allen Zijnnaam zullen kennen.

Van Abraham lezen wij, dat Godhem verscheen.

Dus opnieuw diezelfde verschijningGods, waardoor Hij Zichzelf aanAbraham bekend maakte. Ook tentweede male als Engeldes_verbonds, die zeide: lk zweerbij Mijzelven (Gen. 22 : 6) spreektde Heere.” die Abraham de grotebelofte toezegde, maar niet alsuitsluitend persoonlijk, maar in den

vorm van een fundamenteel verbond,dat Hij met Abraham maakte enweer aan lzaäk en Iacob bevestigde.Een verbond, waarop niet alleen deganse toekomst van Israël rust, maarook de zaligheid van alle Heidenen,die in onzen Heere Iezus geloven. Endaarom is Abraham niet slechts devader van Israël, maar ook de vaderaller gelovigen. En op die grondbehoren de laatsten ook tot het zaadvan Abraham en zijnmedeërfgenamen van de beloften aanhem gegeven.

Dat verbond met Abraham wasevenals met Noach een

onvoorwaardelijk verbond,souverein, absoluut, onveranderlijk.Het is onmogelijk, dat de zonden vanIsraël, zelfs waar zij ten hoogste topstijgen in de kruisiging van Iezus, ditverbond kunnen ongedaan maken,want de roeping en verkiezing Godszijn onberouwelijk.

De wet, die 400 jaar later kwam,kon met dit verbond niet in botsingkomen. Zij Werd alleen ingesteldmet het 110

doel de zonde uitermate zondigend te

doen uitkomen en de hoop op Godsgenadetoezegging te meer te ver-levendigen. Dit verbond metAbraham is die souvereini~

teit Gods, waarin Hij telkens zichterugtrekt, zodra de zonde van Israëlhet Hem, naar den mens gesproken,onmogelijk maakt, verder met henbemoeienis te maken.

Anders zou op datzelfde moment degeschiedenis van Israël een eindegenomen hebben. Hoe zou het voorGod mogelijk geweest zijn den bandmet Israël aan te houden, indien Hijin Zijn eigen souvereíniteit, Zijn

eeuwigen raad en voornemen, nietonveranderlijk was.

Het is daarom, dat Hij dit verbondmet een eed be~

vestigt, alhoewel een Woord vanGod zonder dat volkomen zeker enonwrikbaar is. Als Hij zegt: Zowaarachtig als Ik leef,” dan bedoeltHij daarmee, dat Hij, als ‘t ware, inZijn eigen diepste wezen inkeert endat, wat Hij gaat beloven zoverbonden is met Zichzelf, met Zijnraad, Zijn liefde, met Zijnheerlijkheid, dat Hij Zelf dewaarborg is van datgene, waartoe

Hij Zich verbindt.

O, welk een vaste grond voor onseigen persoonlijk heil en voor detoekomst van Israël - neen, voor detoeť komst van geheel de mensheid!

Dit verbond met Abraham omvatdrie zaken en gij kunt geen daarvanuitsluiten. Ten eerste, dat uitAbraham een talrijk volk zouvoortkomen; ten tweede, dat dit volkhet land Kanaän zou bezitten, en tenderde, dat het zaad van Abraham hetcentrum van zegen voor allegeslachten der aarde worden zou.

Als wij deze drie onderdelen van hetverbond combineren, maar hettweede punt er buiten laten, dan zouhet te verklaren wezen, dat met dekomst van Christus en bij Zijn doodvoor zondaren, de beloften aanAbraham vervuld waren. Zijngeslacht was tot een ontelbare natieuitgegroeid, de Messias wasgekomen, en door Hem is de zegentot alle volken uitgegaan.

Maar de drie delen vormen samende éne verbonds-Ť

belofte, waarin het Beloofde Landhet middelpunt vormt, omdat daar al

deze toezeggingen volkomen invervulling zullen gaan.

111

Er is geen belofte in het O. T. tevinden met betrekking tot Israël,waarin zijn bekering en deuitstorting van den Heiligen Geestniet verbonden wordt met hunnationaal herstel in het land, dat Godaan hun vaderen ten erfdeeltoezegde. `

ln den profeet Ieremia (hfdst. 30e.v.) zegt God, dat Hij een nieuwverbond met lsraël maken en eennieuw hart en nieuwe geest hungeven zal. Maar in diezelfde

hoofdstukken wordt ons beschreven,dat dit alles plaats zal vinden indatzelfde land, aan hun vaclerenbeloofd.

En opnieuw met een eedzweringverklaart Iehovah, dat indien deordeningen van dag en nacht, vanmaan en sterren zullen wijken, danook deze beloften te niet gedaanzullen worden (Zie Ier. 31 : 36).

We vinden bij herhaling in al deboeken der profeten en door IezusChristus Zell bevestigd: de eed, dienGod aan Abraham gezworen heeft.

Toen God dat verbond maakte, wasdaar nog geen wet. De Heere zeieenvoudig tot Abraham: Wandelvoor Mijn Aangezicht en Weesoprecht.” En van Abrahams kant waser geloof. Hij geloofde God engeloofde aan diens beloften. Datlzaäk nog niet geboren was, vormdevoor Abraham ten slotte geenverhindering voor zijn geloof. Entoen hij lzaäk oflerde, wist hij, datGod hem uit de doden zouopwekken.

Wij zien lzaäk en Iacob in de wegendes Heeren wandelen, totdat metIacob de belofte tot een voller

ontwikkeling kwam. Iacob ontvingde openbaringen van den Engel desverbonds, den Middelaar, die hemzijn leven lang geleidde, Dien jacob,ondanks al zijn afdwalingen, alszodanig en als de bron van al zijnwelvaart, vast-hield en met Wien hijworstelde om de verbeurde zegen inPniël. Toen gaf God hem den naamvan Israël, als de naam, dien hetvolk voortaan zou dragen, juist zoalsIezus den naam van Simon in dienvan Petrus ver-anderde. Alleen deKenner der harten is machtig eennieuwe naam te geven.

En waarom moest nu de hele natie

die naam dragen?

Omdat in die naam het vanGodswege geschonken 112

Er is geen belofte in het O. T. tevinden met betrekking tot Israël,waarin zijn bekering en deuitstorting van den Heiligen Geestniet verbonden wordt met hunnationaal herstel in het land, dat Godaan hun vaderen ten erfdeeltoezegde. `

ln den profeet Ieremia (hfdst. 30

e.v.) zegt God, dat Hij een nieuwverbond met lsraël maken en eennieuw hart en nieuwe geest hungeven zal. Maar in diezelfdehoofdstukken wordt ons beschreven,dat dit alles plaats zal vinden indatzelfde land, aan hun vaclerenbeloofd.

En opnieuw met een eedzweringverklaart Iehovah, dat indien deordeningen van dag en nacht, vanmaan en sterren zullen wijken, danook deze beloften te niet gedaanzullen worden (Zie Ier. 31 : 36).

We vinden bij herhaling in al de

boeken der profeten en door IezusChristus Zell bevestigd: de eed, dienGod aan Abraham gezworen heeft.

Toen God dat verbond maakte, wasdaar nog geen wet. De Heere zeieenvoudig tot Abraham: Wandelvoor Mijn Aangezicht en Weesoprecht.” En van Abrahams kant waser geloof. Hij geloofde God engeloofde aan diens beloften. Datlzaäk nog niet geboren was, vormdevoor Abraham ten slotte geenverhindering voor zijn geloof. Entoen hij lzaäk oflerde, wist hij, datGod hem uit de doden zouopwekken.

Wij zien lzaäk en Iacob in de wegendes Heeren wandelen, totdat metIacob de belofte tot een vollerontwikkeling kwam. Iacob ontvingde openbaringen van den Engel desverbonds, den Middelaar, die hemzijn leven lang geleidde, Dien jacob,ondanks al zijn afdwalingen, alszodanig en als de bron van al zijnwelvaart, vast-hield en met Wien hijworstelde om de verbeurde zegen inPniël. Toen gaf God hem den naamvan Israël, als de naam, dien hetvolk voortaan zou dragen, juist zoalsIezus den naam van Simon in dienvan Petrus ver-anderde. Alleen deKenner der harten is machtig een

nieuwe naam te geven.

En waarom moest nu de hele natiedie naam dragen?

Omdat in die naam het vanGodswege geschonken 112

wezen dier natie, in tegenstelling vanalle andere volken, uitkomt. lsraëlbehaalt de overwinning alleen doorGod en niet anders dan door sterkeroeping en tranen van Israëls kant.En dan gaat hij niet triumfantelijk alseen held zijn weg, maar als jacob,

levenslang hinkende.

Zoals Paulus met een levenslangedoorn in het vlees.

Beiden alleen roemende in hunzwakheden, omdat de kracht Godsjuist in die zwakheden machtig isgebleken.

Het is merkwaardig, dat de twaalfstammen, - en dat in zulk eenbeginstadium -, zulk een zuiver besefhadden van hun eenheid, dat zij zichin een naam verbonden wisten.

De Atheense historieschrijver

Thucydidčs constateert als een heelvreemd verschijnsel, dat deverschillende Griekse stammenzoveel eeuwen lang leefden zondereen gemeenschappelijke naam,waarin ze verbonden waren en hoezij eindelijk de naam Hellasuitvonden.

Ten slotte nog ene opmerking. Deapostel Paulus beschrijft het karaktervan de bedelíng tot aan Mozes in eenenkele zin. Hij zegt: De dood heeftgeheerst van Adam tot Mozes toe,ook over degenen, die nietgezondigd hadden in de gelijkheidder overtreding van Adam” (Rom. 5

: 14). En in heel het boek Genesisvinden wij het bewustzijn van zondeslapende in het volk.

Abraham vernedert zich voor Godmet de woorden: lk ben stof en as”(Gen. 18 : 27). jacob verootrnoedigtzich voor God als hij zegt: Ik bengeringer dan al deze weldadigheden,en dan al deze trouw” (Gen. 32 z10), maar het diepgaandschuldbewustzijn, dat we bij delatere gelovigen ontmoeten, vindenwe niet in het boek Genesis. Waaromniet? Omdat de Wet nog niet gegevenwas om de zonde te ontdekken alsuitermate zondigend.

Vanzelfsprekend hadden de vaderenin zover bewustheid van schuld, datzij kennis droegen van hetonderscheid tussen goed en kwaad,maar de zonde vormde geen allesbeheersend besef voor hun begrip.

Daarom ook hebben de typen inGenesis niet zozeer betrekking opChristus als Middelaar en Verzoenerals wel op Christus als Degene, dieuit den dood levend 113

maakt en uit lijden tot heerlijkheidroept. Dat is duidelijk op te merken

in Abel den rechtvaardige, die moetlijden.

Henoch, de metgezel Gods wordtopgenomen in den hemel. Noach ende zijnen, hersteld als uit den doodtot het leven en het begin vormendener nieuwe periode in degeschiedenis. Melchizedekverschijnt aan Abraham niet als eenpriester, die offert, maar als type vanHem, die priester is in de kracht vaneen eeuwig leven en wie machtgegeven is de kinderen Gods tezegenen -

met brood en wijn.

lzaäk is niet zozeer eenafschaduwing van Christus in hetplaatsbekledend karakter als wel indat van Hem, die den dood ten spijthet zaad tot leven terugroept om debeloofde erfenis te verkrijgen.

En eindelijk is Iozef, het type vanChristus in diens vernedering enlijden, en verhoging tot macht enheerlijkheid, de bron van redding enheil voor geheel zijn huis en tevenstot behoud van gans Egypte. Entegelijkertijd met betrekking tot zijnbroeders een treffend beeld vanIezus in Zijn verwerping door dejoden en in de komende herkenning

en Wederaanneming van Israël.

114

HOOFDSTUK VII

DE DIEP GEESTELIIKEBETEKENIS VAN DE

DECALOOG EN VAN DE GANSEWET

We willen voor een ogenblikstilstaan bij wat de inhoud van hetboek Genesis als historie ons tezeggen heeft. Genesis is de Alphader Schrift, en omdat Iezus Christusde Alpha is, is Genesis ook vol van

Christus.

Wel wordt ons in de apostolischegeschriften hoger onderwijs gegevenen dieper waarheden getoond dandie wij vonden, toen we uitsluitendletten op Gods leiding met demensheid en met Zijn uítverkorenenAbra-hem, lzaäk en Iacob. Inaanmerking genomen wat zijWaarschijnlijk in dien tijd kondenbegrijpen.

Maar als wij die apostolischegeschriften en het boek derOpenbaring gelezen hebben, dan kanhet niet uit-blijven, of we ontdekken

verborgen in het boek Genesis, nogveel meer wondere waarheden engeestelijke en hemelsewerkelijkheden. Daar is dadelijk dieaanvang: In den beginne” van Gen.1. Parallel daaraan Ioh. 1, dat onshet eeuwige begin van het scheppendWoord verkondigt. In het licht vandatzelfde ]ohannes-Evangelie envele uitspraken van Paulus, zien wijhoe duidelijk reeds in Genesis 1 deDrieëenheid wordt geopenbaard.

Tien maal lezen wij daar: En Godsprakf’ terwijl door het Woord (datis Christus) alle dingen zijngemaakt,”

verklaart Iohannes. En de GeestGods zweefde op de wateren.”(Letterlijk: broedde”).

Paulus werpt in de brief aan deRomeinen en aan de Korinthiërslicht over den eersten Adam als typevan den tweede Adam, en hoe doorde ongehoorzaamheid van deneersten, velen tot zondaars zijngeworden, alzo door degehoorzaamheid van den tweedenvelen tot rechtvaardigen gesteldzullen worden.

In de schepping van Eva uit Adam,zegt de brief aan 115

de Efeziërs, ligt het type van deschepping der Gemeente uit jezusChristus, die gekruisigd werd enopgestaan is uit de doden.

Zo verklaart de brief aan de Hebreënwat Gods bedoeling was met desabbath, een voorsmaak gevende aande vaderen van de rust, die Hij inZijn grote liefde heeft bereid inChristus jezus. I

Het vrouwenzaad zal de slangoverwinnen en vermorzelen. Wat isdit anders dan het beeld dier

overwinning, die Christus aan hetkruis heeft bezegeld met Zijn dood,toen de Overste dezer wereld werdbuitengeworpen.

Welke overwinning volgens Openb.20 daadwerkelijk tot openbaring zalkomen, wanneer de Satan duizendjaren gebonden en uiteindelijk onderonze voeten verpletterd zal worden.

ln het licht van het N. T. kunnen wijbegrijpen hoe Abel, Noach enHenoch, samen het type vormden vanIezus, den goeden Herder, denRechtvaardige, die moest sterven,die als Noach het huisgezin des

geloofs uit de golven van Godsgericht redt en als Henochopgevaren ten hemel, het getuigenisheeft, dat Hij den Vaderwelbehagelijk was door Zijnaangebrachte gerechtigheid.

ln het licht van het N. T. zien wij detoren van Babel als antitype vanPinksteren toen door de gave vanden Heiligen Geest alle natiënverenigd Werden in het énezaligmakend geloof en in degemeenschappelijke kennis van deverborgenheden Gods. En dekeerzijde: hoe het oordeel overBabel type vormde van dat laatste

oordeel, waarvan wij in het boekder Openbaring lezen, als het groteBabel dezer wereld vallen zal.

Een heel nieuw en hoger licht valtook op het leven en op de leidingenGods met de aartsvaders, en in hetslot van Genesis, die machtige finalein hidst. 50. Daar wordt in hetprofetisch licht eerst getekend, hoeIozef niet slechts een type vanChristus’ betrekking tot zondaars inhet algemeen, maar ook uitdrukkelijkeen type van Christus’ verhouding totIsraël was. Nadat Hij de zaligheidder Heidenen is geworden, zal Hijook de kin~

deren Israëls weder aannemen. Wantal zijn ze in naam 116

getrouw aan den God hunnervaderen, in waarheid ligt erbloedschuld op hun consciëntie,even zeker als op die van Iozefsbroeders. Maar de dag is nabij, datHij in Zijn wonderbare ontfermingen genade zich aan hen bekend zalmaken en zeggen: Ik ben jozef, uwbroeder.”

Maar hetzij deze diepeverborgenheden aan de mensen van

toen slechts tot op zekere hoogteduidelijk werden, één ding staatvast: zij wisten, dat God Zich aanhen openbaarde en dat Hij Zichopenbaarde als een God vanbarmhartigheid. Hij gaf hun debelofte van den Verlosser over dedood en over al de gevolgen derzonde.

Zij hadden alleen maar te geloven endat is ten slotte ook alles, waartoede mens geroepen wordt al deeeuwen dezer aardse bedeling.

En de eerste maal, dat in de Schriftvan rechtvaardigheid” sprake is,

geldt dit dan ook in verband metgeloof”. Wij lezen dit bij Abraham,wiens geloof hem totrechtvaardigheid gerekend wordt. Ende eerste maal, dat van een priester”gewag wordt gemaakt vinden wijook daar. Het betreft diensontmoeting niet den priester-koningMelchizedek, den man, in wien deoorspronkelijke Godskennis nognagloorde en dus ook het van Godgewilde priesterschap dermenselijke natuur. ln zover demeerdere van Levi, in wien eentijdelijk symbolisch priesterschapzou worden ingesteld. Daarommocht Melchizedek het type wezen

van Hem, die dat priesterschap allergelovigen in Zijn 1-Iogepriesterlijkebediening voor goed herstellen zou.

Als dan het boek Genesis sluit metde doodkist van Iozef tot eenwaarborg van Gods belofte over hetland Kanaän, dan vat Exodusopnieuw de draad Van Israëlsgeschiedenis op. Dan zien wij dekinderen Israëls in de bittereslavernij van Egypte. Het is Godsbedoeling de waarheid in het licht testellen door die in het lot van Zijnuitverkoren volk in beeld te geven,n.l.

dat ditzelfde uitverkoren volkevenzeer als Wij uit de groteellende, waarin het van natureverkeert, moest verlost worden.

117

Naar Gods raad werd Zijn volk, enin ‘t bijzondct Mozes in aanrakinggebracht met de natie, die aan de topstond der toenmalige cultuur entegelijk absoluut daarvangescheiden, vanwege de afkeer derEgyptenaren van alles, watschaapherder heette.

En hoewel de afgoderij van Egyptetot op zeker!

hoogte wel degelijk ingang vondonder Israël, toch bleef dit over het

algemeen trouw aan de herinneringvan den God van Abraham, lzaäk enIacob.

Zo was het door het geloof, dat deouders van Mozel waakten over hetkind, dat hun was toevertrouwd. Zijhielden zich vast aan Hem en aanZijn beloften aan de vaderen. Zijzagen de \doodkist van Iozef als eenzicht-bare herinnering aan zijnlaatste wil en ten teken van Godsbelofte, dat zij eens naar Kanaänzouden terugkeren, het land aan devaderen beloofd-.

Maar dit geloof in God, den

Schepper, den enigen God, die hunvaderen uitverkoren en met wie Hijeen onvoorwaardelijk verbondgesloten had, moest krachtigbevestigd worden, voordat Zijnleidingen met hen als volk eenaanvang konden nemen. Zo warenhet Zijn Wonderen, door tussenkomstvan Mozes aan de Egyptenarengetoond, die Hem bewezen als denalrnachtigen God, heerschappijvoerende over de natuurkrachten.

Het verband tussen zonde en dood enhet feit, dat God hen uit Egypte zouverlossen op grond van Zijnsouvereine genade zonder enige

verdienste hunnerzijds, waardoor zijzich van hun onderdrukkersonderscheidden, werd hunovertuigend bewezen door hetpaaslarn. Dat wonderbare bevelomtrent het bloed, dat aan de deur-posten gestreken moest worden washet teken, hoe ook zij onder de vloeken het oordeel des doods lagen. HoeGods grote barmhartigheid in eenplaatsvervanger had voorzien, Wiensvergoten bloed als type van deschuld-verzoening, hun leven reddeen waardoor zij als volk kondenuitgeleid worden.

Die nacht in Egypte, waarin zij in

geloof het paaslam slachtten enonder de bedekking van welks bloedzij het aten, de lendenen omgord enin diepe ootmoed, afhan-118

kelijkheid en vertrouwen op Godsmacht en genade, is onvergetelijkgebleven in de duizenden jaren vanIsraëls historie. Inderdaad: dat washet begin hunner ge-uchiedenis.

Als wij naderhand in het boek derKoningen lezen, hoe Sslorno detempel bouwde, dan wordt daaruitdrukkelijk vermeld, hoe dit zoveel

honderd jaren na de uittocht uitEgypte plaats vond, als het beginhunner chronologie.

Zij begon voor hen in de nacht vande eerste maand van het jaar-, hetbegin van ieder jaar. De gehelenationale existentie is geworteld indie uittocht uit Egypte En datwonderbare feit, onvergelijkelijk inde geschiedenis der volken, wachtnog op zijn volle verklaring.

De apostel johannes, staande bij hetkruis, wordt in diepe ontroeringbewogen door die profetische visie.Hij ziet hoe lsraël in het laatste der

dagen Hem zal aanschouwen, dienzij doorstoken hebben. Zien zal hetware Paaslam, aan hetwelk evenzeergeen been gebroken werd: de Alphaen de Omega van Israëlsgeschiedenis.

Al de profeten zinspelen op ditgrootse begin. En wij horen Hem,het Paaslam, als Hij zichvoorbereidt om het type teverwerkelijken, zeggen: lk hebgrotelijks begeerd dit pascha met ute eten, eer dat Ik lijde” (Luk.

22 2 15). Wij kunnen slechts bijbenadering verstaan, wat dit

betekende voor Hem, den Engel desVerbonds, die gereed stond inZichzelf te vervullen. wat Hij eensals de aanvang van Israëls historiehad verordineerd.

Totdat het visioen van johannesrealiteit zal worden en jehovah Zijnvolk in hun wederaanneming tot eenlof op aarde zal stellen, blijft dienacht de onvergetelijke her-denkingvan de exodus der natie.

En ook in wat na die exodus volgdeals het zegel daarop: de tocht doorde Rode Zee, bevestigde IehovahZijn macht en genade ten behoeve

van Zijn uitverkoren volk. Hij tochverloste hen niet alleen van hunonderdrukkers, maar Hij was hetook, die een scheiding maakte tussenbeiden, want Hij was niet alleen hunverlossing, maar hun heiliging, d.i.hun afzondering van Egypte en vande macht van Egypte.

ll9

Wat hebben zij deze dingen goedverstaan! Hoe horen wij datduidelijk uit het gezang van Mozesen Mirjam en van de kinderen

Israëls! Verlost als Iehovah hen hadom hen in Zijn heiligdom tot Zich tetrekken, en tot in eeuwigheid bijHem te doen wonen.

Maar zoals ook tot Pharao werdgezegd: het was de bedoeling des l-leeren om hen uit Egypte te voeren,ten einde hen op den berg Sinai teondertrouwen als Zijn eigen volk.De berg Sinai’ wordt gewoonlijk enterecht beschouwd als de plaats,waar God Zijn streng recht en Zijnontzagwekkende majesteitmanifesteerde. Zelfs Mozes wasgeheel bevreesd en bevende” (I-Iebr.12 : 21 ).

Maar de berg Sinai’ mag nog van eenander gezichtspunt uit, bezienworden, zoals wij bij de profetenlezen.

Het was de plaats, waarvan Iehovahzegt: Ik gedenk Cler weldadigheiduwer jeugd, der liefde uwerondertrouw, toen gij Mijnawandeldet in de woestijn, in onbe-zaaid land” (Ier. 2 : 2).

Israël wordt Gods zoon genoemd.Hunner is de aanneming totkinderen” (Rom. 9 : 4). We bevindenons hier op ander terrein dan op datvan schepping en natuur.

Wat de wereld zegt over God in Zijnalgemeen vader-schap heeft enigeelementen van waarheid, maar houdtmet Israëls zoonschap geen verband.Niet omdat God Israël geschapenheeft zoals alle andere natiën,daarom is Hij hun Vader. Anders zoude uitdrukking: aanneming” geen zinhebben. Uit Egypte heb Ik Mijn zoongeroepen” (Hosea ll : 1). Iehovahheeft hem aangenomen om Zijneigendom te zijn.

Maar voor ik met u stilsta bij watGod op Sínaď zeide en deed, moetik u even herinneren aan het feit, dathoe langer hoe meer de aandacht

trekt van historici en be-oefenaarsvan de godsdienstwetenschap, n.l.dat er in de wereld geen spoor vanmonotheďsme te vinden is tot opAbraham. Hoe het alleen door eenwonderbare gebeurtenis mogelijkwas, dat onder de Semietischestammen, die alle zonderuitzondering afgodendienaars waren,alleen de Ioden een God aanbadenen dien God bij name kenden. Deanderen waren niet alleen afgoden-120

dienaars, maar het aantal hunner

goden was legio, en hun eredienstgemengd met afschuwelijke enonterende zonden.

En ofschoon Israël dikwijls totafgoderij verviel, of probeerde omde dienst van Iehovah te combinerenmet afgodische gebruiken enplaatsen, de afgoderij als zodanigwerd steeds beschouwd als eennavolging van vreemde en nieuwegoden. Daar is geen schijn ofschaduw in de Schrift te ontdekkenvan een besliste periode in Israëlshistorie, waarin de afgodendienst hetganse volk tot den laatsten manbeheerste en waaruit ze dan

gaandeweg weer tot het besef en dekennis van den énen, waren Godterugkeerden.

Ăfgoderij werd altijd als ‘hoererijgekwalificeerd, want GodsZelfopenbaring in ondertrouw vanden beginne af, stond onverstoorbaarvast en het was alleen van anderevolken, dat zij het denkbeeldovernamen, hoe er ook nog welandere goden bovendien waren, endaarom begonnen deel te nemen aande afgoclische gruwelen derheidenen rondom, en aan dieerediensten, die verbonden warenaan de voorstelling omtrent hun

goden.

Het is een merkwaardig ieit, dat erin het Hebreeuws geen woordbestaat voor godin. Zulk eendenkbeeld kwam nooit bij hen op.De volstrekte ontaarding van deGodsidee, waardoor men inderdaadvan geen God begrip had anders danvan een personificatíe vannatuurkrachten, heeft nooit enigeingang gevonden onder denakomelingen van Abraham, lzaäk enIacob.

De Quincey zegt daarvan: Er is maaréne ware Godsidee. En deze wordt

door twee zaken bevestigd:vooreerst als de absolute wortel vanalle ware grootheid, alle waarheiden alle zedelíjke volmaaktheid en tentweede, dat hoe natuurlijk eneenvoudig ook aan het licht tredend,zij alleen door Goddelijkeopenbaring wordt gekend. Hij, dieuitgaat van een vals Godsbegrip, kandit tot in eeuwigheid door eigeninspanning niet met het wareverwisselen. Aan alle afgodendienst,zij het dan ook niet in gelijke mate,ontbreekt het ware licht. Zij heefteen mismaakt Godsbegrip, doordatzij het beziet in 121

de weerkaatsing van een of andereGoddelijke eigenschap of in eenrepresentatieve schepping van Zijnhand.

In werkelijkheid is elke afgoderijniet maar een van de veleboosheden, waar sociale wettenmachteloos tegenover staan, maarinderdaad de wortel van alle kwaad,dat de toekomst der mensheidbedreigt.”

Mensen, die niet willen geloven inal wat in de Schrift geschreven staat,

maken een selectie van wat hundaarin bevalt, en beelden zich in, datzij deze grote waarheden door huneigen nadenken of door intuďties vanhun eigen geest uitgevonden hebben,terwijl zij daarentegen nooit zoudenweten, hoe daar een God is, diehemel en aarde schiep, tenzij doorde openbaring, die Hijzelf daarvangaf aan Abraham, lzaâk en jacob.Want het hebben van een enkelen god- hoe belangrijk ook _ is niet hetbelangrijkste… Er zijn geleerdengeweest, die door sterk en diepnadenken zijn gekomen tot de idee,dat er slechts een enkele oorzaak derdingen kan zijn. Op zichzelf een

juiste gedachte. Maar die eneoorzaak” der filosofen is nietdezelfde als de levende God, diehemel en aarde geschapen heeft.

Te geloven in een Opperwezen,betekent nog niet: geloven in God. Ikkan de schone schilderijen en beeld-houwwerken van een kunstenaarbeoordelen, maar dat wil nietzeggen, dat ik hem ken. Maar hetkeine kind, dat met hem speelt, kenthem als zijn vader, kent zijn persoon,weet van zijn liefde. Wat nuttígheidheeft die abstracte wetenschapomtrent de Godheid waar dewijsgeren zich in verdiepen?

Een Engels schrijver (Mozley) zegt:De gewone man onder de heidenengeloofde in vele goden, de geleerdeonder hen in één eerste oorzaak;maar geen van beiden geloofden inGod. Ik kan er niet bij, dat mensenden bijbel lezen en dit niet zien: hetis toch volkomen duidelijk.

De wijsgeer zag alleen maar de oer-kracht, die de machine in werkingstelt in al haar delen, maar was nietbij machte zich op te heffen tot hetbijbels niveau.

Het monotheďsme werd meer alseen filosofische, dan 122

als een religieuze kwestiebehandeld.

Als de filosoof in zijn aula hetbestaan van zulk een god bewezenhad, zou zeker niets hem meerverbaasd hebben dan de oproep:Welnu, laat ons hem dan aan-biddenl” Aanbidden?” zou hijgeantwoord hebben, aanbiddenwat?”

Meent gij, dat hij verontwaardigdzou zijn, als gij hem zoudt wijzen opde bijgelovigheid van de massa met

iets van het vuur van Paulus, ziendedat de ganse stad vervuld was vanafgoderij? Gij zoudt u niet ergerkunnen vergissen. Hij zou u gezegdhebben, dat gij volkomen ongelijkhadt. Hij zou getracht hebben uduidelijk te maken, dat er volstrektgeen onderscheid bestond. Het volkhad gelijk op het godsdienstig, en defilosoof op het Wijsgerig terrein.

Hoe hoog de idee van een oneindigeabstractie door den wijsgeer mogegewaardeerd worden, er is geenreden voor hem om haar teaanbidden. De hoorder was veeleerder geneigd tot aanbidden, niet

vanwege die eerste oorzaak, maarvanwege zijn ingeschapen behoefteaan een waarachtige persoonlijkeGodheid.

Het hoogste wezen bij de Brahmanenwas een karak-terloos,onpersoonlijk wezen, niet meer danhet residium van verstandelijkeanalyse. Er werd geen tempel voorhem opgericht, geen knie voor hemgebogen. Zonder daad, zonder wil,zonder genegenheid, zondergedachte, was hij een substraat vanalles en dus van niets.

Zo zien we, hoe de Godsidee in de

oude wereld ver verwijderd wasvan het denkbeeld der aanbidding.Ze stond er antagonistisch tegenover.Er was maar één eenvoudig volk, datGod aanbad, omdat het geloofde enwist dat dit algemeen begrip eenpersoon was - God.”

En omdat Israël God kende en Zijnnaam kende, daarom kantte het zichtegen alle afgoderij. En zoals wijgezien hebben, leerdenNebukadnezar, en Darius, en Cyrus,en vele heidense volken door henGod kennen.

Maar toen Israël God verliet en den

eigen naam Gods verloochende,waarmee \het hem gezet was dewereld in te gaan en dien teverkondigen, heeft het niets overge-123

houden dan de dwaze trots op deidee der eenheid Gods, waarmee hetterugzinkt in het wijsgerig begripvan een abstractie, en waarmee hetgeen enkelen afgodendienaarverontrust en geen enkel heidenvolkbekeert. Maar wij, Christenen, diegeloven in den Vader, den Zoon enden Heiligen Geest, voor wie de

naam van Iezus boven alle namenuitstraalt, gelijk de naam vanIehovah bij het volk Israël ~ wijmogen in dien naam voortgaan eningang vinden bij de mensen totbekering van de afgoden om denlevenden God te dienen en Zijn Zoonuit de hemelen te verwachten (lThess. 1 :9, 10).

Het was deze God, die lsraël uit hetdiensthuis van Egypte uitleidde enzij stonden voor Zijn aangezicht bijden berg Sinai. Deze God deHeilige, en niettemin hunVerbondsgod.

Wat is heiligheid? Heiligheid kanons alleen door de Schrift verklaardworden. Alle andere definities falen,en moeten verstillen, om Gods stemte horen. Heiligheid is niet, zoalsgewoonlijk beweerd wordt: liefdetot wat goed en haat tot wat kwaadis. Dat is geen heiligheid, dat is erslechts een gevolg van. Het is nieteen van de deugden Gods, maar hetis die eigenschap Gods, waaruit alZijn deugden voortvloeien enwaarmee ze verbonden zijn. Hijalleen is heilig, en die heiligheid isom zo te zeggen het oneindige, allesomvattende van God, waarin Hijsouverein en majesteitelijk Zichzelf

is. Zodat er niets en niemand is, diemet Hem vergeleken kan worden inZijn absolute heiligheid.

Deze heiligheid heeft twee aspecten.Vooreerst dringt zij al hetcreatuurlijke tot op oneindigeafstand van God terug en verijdeltelke poging tot toenadering, wantHijzelf is te rein van ogen dan datHij het kwaad zou kunnen zien. Hijis de God van leven en dood en alleswat met den dood verband houdt,wordt verteerd in den gloed dierheiligheid. Bij gevolg zal dezondaar, die onder het vonnis desdoods ligt van zijn geboorte af, niet

voor Zijn aangezicht kunnen bestaan.

Maar zoals Gods heiligheid eenverterend vuur is voor alles, watzich tegen Hem stelt, zo is deheiligheid ook 124

het licht, dat alles tot zich trekt.

Daarom is er dat tweevoudige inGods heiligheid: I-leilig, heilig,heilig, is de Heere der heirscharen”hoort Iesaja de engelen elkandertoeroepen, maar zij zingen tevens:De ganse aarde is van Zijn

heerlijkheid V01.”

Heerlijkheid is geopenbaardeheiligheid, en heiligheid isverborgen glorie. Iesaja beeft, omdathij een rnan van onreine lippen is, enwoont in het midden van een volk,dat onrein van lippen is, want zijnogen hebben den Koning, den Heereder heirscharen gezien (jes. 6 : 5).En nochtans zendt de Heilige hemals Zijn bode uit.

De Heilige Israëls” en UwOntfermer”. Dat is het tweevoudigaspect: God is God. Maar juistomdat Hij God is, daarom is Hij

machtig Zichzelf een volk teheiligen. En hoe heiligt God iemand?Eenvoudig, door die mens tot Zich teroepen. Niet door enige innerlijkekwa-liteit in een persoon of plaats inte storten zoals Rome leert… Degrond, waarop God verkiest Zich teopenbaren, dat is heilige grond; enwat zondaars in dat komen op Zijnroepen ook aan onheiligheid meebrengen, van dat ogenblik al zijn zijheilig.

Zo ging het den moordenaar aan hetkruis, hij werd van stonde aan heilig,toen hij tot Christus riep: Heeregedenk mijner, als Gij in UW

Koninkrijk zult gekomen zijn.

Israël was een zondig volk, zoalswij allen, maar God zeide: Gij zijtMijn volk, gij zijt Mij eenpriesterlijk koninkrijk, een heiligvolk. Ik heb u afgezonderd tot Mijneigendoml”

Maar wat is nu dat verbond, dat Godop Sinaď met hen maakte? Is dat eenwerkverhond? Is het een wet, in zijnaspecten van oordeel en vloek?

In zeker opzicht ja. Maar clit wasslechts een begrens~

de, secundaire, en om zo te zeggennegatieve kant van de bedeling, diemet de berg Sinaď een aanvang nam.

Oordeel zelf. Hetonvoorwaardelijke verbond metNoach, waarvan de regenboog alsteken Werd gesteld, hetonvoorwaardelijk verbond metAbraham, lzaäk en jacob.

met de besnijdenis als teken, konnooit teniet gedaan 125

worden door iets, wat daarop

volgde, zoals bijvoorbeeld dewetgeving op Sinaď, 400 jaar later,en de bedeling, die daarop volgde.

God had bij ede gezworen aanAbraham dat Hij Zijn God en deGod van zijn zaad zou zíjn, en datHij hem het land, en dat Hij hem denMessias zou geven. Deze eed konniet teniet gedaan, noch gewijzigd,noch ter zijde geschoven wordendoor hetgeen God nu aan hen gingopenbaren. _

Bovendien, als het een werkverbondwas — met de waarschuwing vanGods verwerping voor ‘t geval dat

Israël ongehoorzaam bleek, dan zoude geschiedenis van Israëlonherroepelijk een einde genomenhebben bij de oprichting van hetgouden kalf. Daar was dan hetverbond verbroken. God zou nietsmeer met hen van doen willenhebben.

Maar integendeel: zo ver was hetdaar vandaan, dat God opnieuw tothen terugkeerde met de belofte: Ikben de God van Abraham, lzaäk enIacob.” De geschiedenis derverlossing begint bij dat punt.Datzelfde verbond, dierbaar in Godsogen en de enige hoop van Zijn volk,

_ dat verbond vloeit als een stroomvan genade thans even vol en levendvoort als in de dagen van Zijnoorsprong.

Nog een derde reden. Een verbondvan werken met dood, vloek enoordeel? Zeker, maar waaromopenbaart God dan tegelijkertijd aanMozes de volheid van Zijn heiligenNaam? De Heere, Heere, God,barmhartig en genadig, lankmoedigen groot van weldadigheíd, traag tottoorn, die de ongerechtigheid en dezonde vergeeft”

(Gen. 34 : 6, 7).

Waarom gaf God hun in die wetpriesters, een taber~

nakel en een offerdienst? God zegt,dat Hij de zonde vergeeft en hen totZich zal trekken.”

Hoe komt het toch, dat geen derprofeten ook maar voor een enkelogenblik dacht, dat het verbond metAbraham was afgelopen en dat zijlevende onder de vloek, van geengenade Gods meer wisten, - terwijlGod hen vergat en heiligde?

126

Het was nodig, dat Israël duidelijkzou verstaan: gij zijt schuldig in hetoog van God, en als Hij met u deednaar verdienste volgens de eis derwet, Hij zou niets meer met u te doenwillen hebben. Gij zijt volkomen af-hankelijk van Zijn souvereinegenade.”

De wet zelf spot in zekere zin methaar eigen volkomenongenoegzaamheid, en wijst ons naardat verbond der genade, datgefundeerd is in de eeuwige liefde

Gods. Het ging met de ]oden, zoalshet gaat met ons.

leder onbekeerde ligt onder de wet,en onder de vloek der wet, al levenwij ook onder de bedeling dergenade.

Als dit niet zo ware, zoudt gij en zouik niet behoeven te zeggen: O God,wees mij zondaar genadig” of: Watmoet ik doen om zalig te wordenď”

En wat verstaat gij onder een nieuwverbond, tenzij gij uzelf kent alsovertreders? Waarvan? Overtredersvan Gods heilige wet. Daar waren

toen ook de goddelozen en dewereldse mensen, en de wetgetuigde tegen hen en beteugelde hunhartstochten en was als een haagrondom hen, opdat ze niet van kwaadtot erger zouden voortvaren. Die Wetwaarschuwde hen, of zij mogelijkhen tot bekering mocht leiden. Endan waren daar de mensen, door denHeiland beschreven als de armenvan geest, de treurenden, dezachtmoedigen, zij die honger-den endorstten naar de gerechtigheid endaarin zalig gesproken werden. Daarwaren Zacharia en Elisabeth.

Zij waren rechtvaardig voor God,

wandelende in al de gebgden enrechten des Heren - onberispelijk(Luk.

1 :

Meent gij werkelijk, dat deze beidenzich gerechtvaardigd achtten door deWerken der wet?

Zij waren rechtvaardig voor God opdezelfde wijze, waarop iederezondaar rechtvaardig kan worden —op dezelfde wijze, waaropAbraham, en waarop alle Christenenrechtvaardig zijn voor God. Zijgeloofden het Woord, dat Hij hun

gegeven had, de belofte, derverlossing, en omdat zij naar dieverlossing uitzagen en er opwachtten, wandelden zij in degeboden en rechten des Heeren.

127

Dan waren daar de Farizeën, diemeenden bij zich zelf rechtvaardig tezijn en de eigengerechtige Saul vanTarsen, die de wet, als geestelijk,niet kon verstaan.

Hij beijverde zich om eenrechtvaardigheid in zich zelf op terichten door de werken der wet. Hijzag niet, dat de wet geestelijk is, endat gerechtigheid noch leven uit haarkon geboren worden. Het zicht, dathij op’ Iezus kreeg bij diensverschijning, verbrijzelde hem, _-

openbaarde hem de ganse majesteitder wet en tegelijk haar ontoe-reikendheid, en zijn ziel schreeuwdeom den Verlosser.

Om dit nog duidelijker te maken, diedispensatie der wet als eenzogenaamd Werkverbond is nietmeer dan de buitenzijde, het is nietde kern. God zegt tot Ieruzalem: Ikzal een verbond met u maken nietgelijk het eerste, toen Ik u Mijn wetgaf en gij die overtradt, terwijl IkIsraël getrouwd had.” God had altijdgedurende Israëls gansebestaansperíode inhuwelijksbetrekking tot dit volk

gestaan.

Waar is de scheidbrief uwer moeder,waarmee ik haar weggezondenhebď” (Ies. 50 : 1). Israël verlietGod, maar God zei nooit tot Israël:Ik geef u op.” Hij bleef altijd deVerbondsgod van Abraham, Izaäk enIacob, of zoals wij zeggen: De Goden Vader van onzen Heere IezusChristus, naardien Hij ons in Hemheeft uitverkoren vóór degrondlegging der wereld.”

Daar is het verbond met David…God maakte een verbond met David(2 Sam. 7). De gewisse

weldadigheden Davids”, eenverbond in alles wel geordineerd envast, het verbond, waarop onzeverlossing rust — en ook ditverbond was voorwaardelijk, voorzover het de werk-zijde betrof. Godzeide: Indien uw zonen in Mijnwegen wandelen, zal Ik hen zegenenen met hen zijn. Als zij overtreden,zal Ik hen straffen.”

Waar is het huis van David? Werdenniet de laatsten, die op Davids troonzaten, gevankelijk weggevoerd? Enwas daar in de 400 jaar, dievoorafgingen aan de geboorte vanden Heere Iezus, iemand, die op den

troon van David zat?

Ging alles dan teniet? Ia, het gingteniet, zoals alles 128

teniet gaat, en ten dode isopgeschreven, wat onder de wet enaan een voorwaardelijk verbondonderworpen is.

Maar het verbond met David kanniet teniet gaan, want Iezus is DavidsZoon en de eigendomsacte vanPalestina ligt in de hand van Hem,die aan de rechterhand der majesteit

Gods zit.

In jezus is het verbond vast endaarom is het de heerlijkheid Gods,die schittert door die ganse wet, dieGod aan Israël gaf.

Bezien we nu nader die wet, dieGod aan Zijn volk gaf: eentheocratie, met Hem als Koning,lsraël als volk, Palestina als hetland. Daar behoort een wet bij. O,wat een zegen, dat er een Goddelijkewet is! Niet het product van demeerderheid der stemmen. Watmeerderheidďl Als menselijkewezens zich onderscheidden door

wijsheid, of door goedheid, danzouden we enig geloof mof genkoesteren in de stem dermeerderheid. Maar God gaf de wet,Zijn eeuwige wet, een gezegendeWet, een volmaakte wet. Deautoriteit der wet daalt van Hem afen is de grondwet voor alle volkender aarde - opdat zij zouden lerenwat God onder een natie, en wat Hijonder een bestuur verstaat. Alleexperimenten op poli~

tiek, sociaal-en wetenschappelijkgebied, zoals zij een oplossingwillen geven van grote en subtieleproblemen, moeten falen, totdat ten

laatste zal ontdekt worden, dat deware beginselen van nationaalbestaan en samenleving in de vijfboeken van Mozes vervat zijn.

Gewoonlijk verdeelt men de wet inzedewetten, cere-moniele enpolitieke wetten, maar die verdeling,ofschoon ten dele waar, doet tochveel kwaad, omdat zij de aandachtvan de mensen afleidt van hetwaarachtig karakter der wet.

Zoals Iacobus in zijn brief zegt: dewet is één en on-deelbaar, en dat omde eenvoudige reden, dat er maareen Wetgever is. En daarom als God

zegt: Gij zult uw naastenliefhebben,” of dat Hij zegt: gij zultdit doen en dat niet doen”, het eenzowel als het ander gaat vandenzelfden God uit, die de Wet geeft.” Hetzelfde leven bezielt het geheel.Het is één organisme, en door 129

een deel zedelijke wet te noemen,misbruikt gij de uit~

drukking zedelijk, want het is niet dezedelijkheid, die ons door de tiengeboden wordt onderwezen _ het isonze verhouding tot God.

Wij zouden dat met ons gebrekkigverstand en geweten nietuitgevonden hebben. Evenwel: hieris deze eerste tafel der wet _ wieGod is en wie wij zijn tegenoverHem, en hoe wij behoren te wezen inonze liefde tot Hem. Als mendaarom van een zedelijke wetspreekt, dan worden wij afgeleidvan wat de eigenlijke heerlijkheidder wet is.

O, de majesteít van de aanvang diertien geboden: Ik ben de Heere, uwGod, en de heerlijkheid der beloftenin de uitdrukking: Ik doebarmhartigheid aan duizenden

dergenen, die Mij liefhebben enMijn geboden onderhouden.”

Hoort gij die liefelijke stem in dekleine opperzaal in jeruzalem:Indien gij Mij liefhebt, zo bewaartMijn gebodenď” Dat is de stem vanIehovah. Daar bestaat geen wezen,engel noch mensenkind, dat zeggenkan: Dit is het, wat Mijn Vaderwelbehagelijk is, dat gij Mij lief-bebt” (joh. 14 : 22). En niemand terWereld heeft het recht geboden tegeven dan God.

Dan ís daar de ceremoniële wet. Metceremonieel”

stelt men zich iets voor, dat dezinnen streelt, dat praal en luisterbijzet aan de eredienst, maar nietiets dat essen~

tieel kan genoemd Worden. In Israëlbestonden geen ceremoniën. Alleswas prediking van eeuwigewaarheden en geestelijke realiteiten,daadwerkelijke transacties tussenGod en het volk. De zogenaamdeceremoníeële wet toont ons de wilvan God van de meest treffende kant.

Sublíem en ontroerend klinkt het:Hetzij dan dat gij eet, hetzij \gijdrinkt, hetzij dat gij iets anders doet,

doet het alles ter ere Gods” (1 Cor.10 : 31). Het is God, diegemeenschap zoekt met Zijn volk inhun dagelijks bedrijf, in hun zaaienen oogsten, in al hun betrekkingen enin heel hun aards bestaan.

Wat de nationale wet aangaat, die isde uitdrukking en toepassing onderIsraël van de beginselen, waarheden130

en verhoudingen neergelegd in de\geestelijke wet en in devoorbereiding tot het evangelie.

Evenwel dit alles verhindert niet omde majesteitelíjke hoogte te zien,waarop de tien geboden zichdaarboven verheffen. Zij, die doorGod zelf gesproken en geschrevenwerden. Zij zijn om zo te zeggen hetgelaat der wet, en zoals het intellecten de liefde van een mens in zijngelaat te lezen staat, zo toont Godsons Zijn aangezicht, in de tiengeboden. Zie nu daarin hetwerkverbond, of liever, zie het niet,want gij kunt er dat niet in zien. Ikben de Heeref’ dat is de heiligheidvan God, Iehovah. Zes duizend maalwordt die naam in het O. T.genoemd, maar de naam Ehohim,

waarmee Hij als Schepper wordtaangeduid, slechts 250O maal. Ikben de Heere, uw God”

dat is het verbond met Abraham,lzaäk en jacob. En gij zijt Zijnkinderen. En waar God Zichzelf aanhet volk geeft als hun God, daarheiligt Hij dat volk daardoor en trekthen daarmee tot Zich. En opdatniemand zich vergisse en mene datGod hiermee eenvoudig Zijnbetrekking als Schepper tot allemensen als hun Vader zou willengronden in een universeelVaderschap, zegt hij: Uw God, dieuit Egypteland heeft uitgeleid.” Het

bloed des verbonds — dat is degrondslag, waarop geheel de tiengeboden rusten. Dat is er hetkostelijkst stuk van.

Laat niemand over de tien gebodenspreken, tenzij hij dit vers heeftbegrepen. Dit weg te laten is deglorie, de kroon, het hoofd en het*hart der tien geboden wegnemen.

En dit vers is het evangelie, deblijde boodschap en niets dan deblijde boodschap.

En omdat deze God, de heiligeVerbondsgod, de Verlosser is,

daarom zult gij geen andere godenhebben. En dat niet alleen, maardaarom zult gij van dezen God, dieZich aan ons geopenbaard heeft,geen beeld vormen naar uw eigenverbeelding of goeddunken van uwhart, of liever, Hem neerhalen tot eenmenselijk niveau. Diezelfde Wet, dieverbiedt enige gelijkenis van God temaken, geldt evenzeer metbetrekking tot het uitvinden vanceremoniën, en toepassen vanmethoden om daarmee een eredienstin te stellen. V

131

God wil gediend worden in geest enin waarheid. En sinds Hij in Zijngrote, wondere liefde Zich aan onsbekend gemaakt heeft, zoals dekunstenaar door zijn kind gekendwordt, ook al heeft dat kind nog nietsvan diens schilderijen of beeldengezien, zo kenden wij Hem bij name,zoals wij thans de gezegende naamvan Iezus kennen. Zo wordt onsgeboden dien naam des Herengescheiden te houden van al onzebegrippen en al onze verlangens en

al de gewoonten en wijzen derwereld, en te wandelen in den naamonzes Heeren alleen. En in datWandelen in Hem, zegt Hij in zijngrote goedheid tot ons: Kom tot Mij,allen, die vermoeid en belast zijt enIk zal u rust geven.” Ik zal udeelgenoot maken van Mijn rust, enals teken daarvan u Mijn Sabbathgeven, opdat gij rust vindt in Mij.

Ondanks al de arbeid, de moeite enhet verdriet van dit aardse leven zaldie dag u leren, dat gij geen lastdierzijt en niet gezet zijt om te werkenvoor de spijze, die vergaat, maar datIk zelf uw deel ben, en opdat gij zelf

een bron van rust zoudt worden vooruw vrouw, en voor uw zoon en vooruw dochter en voor uw dienstknechten uw dienstmaagd en zelfs voor uwpaard en voor uw vee.

Het was Gods bedoeling om Zijnvolk gelukkig te maken, zodat eronder de wet van Mozes zeer weinigvas-tendagen doch een groot aantalfeestdagen waren, waarop Israëlblijde was voor Zijn aangezichtvanwege de heerlijke oogst en al degoedertierenheden, waarmee Hij henomringde.

En waar zij als volk Zijn

vertegenwoordigers hier op aardemochten zijn, daarom kroonde Hijook alle vaders en moeders als Zijnvertegenwoordigers en gebood dien-tengevolge: Eer uw vader en uwmoeder,” wat de grondslag uitmaaktvan alle nationale voorspoed en alleeerbied omvat voor gezag enregering, door den Heere in Zijnvoorzienigheid over ons gezet.

En dan gaat het over de verhoudingvan mens tot mens en van hetuitwendige tot het innerlijke, als Hijgebiedt den naaste als onszelf lief tehebben en hem door 132

woord noch daad uiterlijk, nochinnerlijk, zelfs niet diep in ons hartkwaad te doen.

Dit is de wet, die God gaf en zoalsGod Zelf, is er niets hij tevergelijken. O, dat zij onderwezenwerd in al onze gezinnen, o, dat zijin al onze scholen behandeld werden overal geleerd, waar menselijkewezens over de oppervlakte dezeraarde wandelen, want de wet isgeestelijkl Mozes heeft haar het volkvoorgehouden, en de Heere jezusheeft haar de schare voorgehouden,

maar Hij heeft er een schonereflectie aan toegevoegd. Hij zegt:God lief te hebben is het eerste engrote gebod.

Het tweede omtrent den naaste is hettweede.” Maar hij wil dit nietondergeschikt maken aan het eerste,omdat als tweede, het misschiengescheiden zou worden van heteerste. Hij wil scherp doenuitkomen, dat de eerste tafel van dewet onafscheidelijk aan de tweedeverbonden, is, waarom Hij zegt hettweede gebod is daaraan gelijk.”

De gehele eerste brief van Iohannes

is daarvan een verklaring - dat deliefde tot God en de liefde tot dennaaste hand aan hand gaan, niet zoalsKaďn, die zijn broeder Abel haatte.En Waarom haatte hij hem? Omdathij God haatte, want indien hij Godhad liefgehad, hij zou zijn broederniet gehaat hebben.

Maar bezien we de tien geboden nogvan hoger niveau.

Zij waren, zoals ik zeide, hetaangezicht van de wet, maar ikverstout mij om te zeggen, dat zij hetaangezicht van God Zelf zijn.

God is Geest. Gij zult u geengesneden beeld maken, gij zult dennaam des Heeren heiligen.” God islicht en waarheid. Gij eist waarheidin het binnenste.” Reinig mij vanmijn verborgen misdaden.” Gij zultniet be-geren.” En de eerbiedigingvan den naam des Heeren houdtverband met Zijn wezen als licht enWaarheid, En eindelijk: God isliefde. En wat betekent de tweedetafel van de wet anders dan dat Godde Vader is van het grote huisgezin,waarvan de kinderen elkanderbehoren lief te hebben en tebehandelen volgens het wezen vanGod zelf, Daarom, wanneer onze

gezegende Zaligmaker spreekt overrechtvaardigheid, dan is daar geen133

andere rechtvaardigheid dan die inde tien geboden wordt beschreven.

Zoals Mozes met de drie oudstenopklom boven de wolken derdonkerheid van den Sinaď en denGod Israëls zag boven het blauwegewelf onder zijn voeten en zoals deleeuwerik in haar jubelende lofzangin het onzicht-bare opstíjgt, zo zegtChristus ons: Wat betekent de wet

anders, dan dat gij moogt kinderenzijn van uw Vader, die in de hemelenís.

Het is het beeld des Vaders, dat gijin de wet te zien hebt. Weest danbarmhartig; gelijk ook uw Vaderbarmhartig is” (Luk. 6 : 35). Enweest volmaakt, gelijk uw Vader, diein de hemelen is, volmaakt is”(Matth. 5 : 48).

Dit was de wet, die God aan Zijnvolk gaf. Maar aangezien Hij heilig,rechtvaardig, en goed, en lsraëlzondig Was, schuldig, verdorven enonder het oordeel des doods, hoe

was het mogelijk - en op welkewijze zou het mogelijk wezen - datdaar gemeenschap kon zijn tussenGod en Zijn volk? En toch, omdatHij heilig is, Wilde God Zijn volk ingemeenschap met Zichzelf brengen.lk zal in het midden van hen wonenen hun God zijn.” Hij wenste hen teondertrouwen in gerechtigheid en ingericht en in goedertierenheden en inbarmhartigheden” (Hosea 2 : 18).Het was Gods verlangen één vanhen, een met hen te worden. Wat eengeweldige tegenstelling!

En wederom God zegt: lk zal ugenadig zijn en al uwe zonden

vergeven.” En Hij doet dit op zulkeen wijze, dat Hij de Heilige blijften dat geen tittel of jota van wat Hijtegen de zonde gezegd heeft, wordtgeannuleerd.

Integendeel zo, dat de tegenstellingtussen de zonde en Gods toorn des tescherper uitkomt.

Daartoe gaf Hij aan lsraël de offers.Zonder bloedstorting is er geenvergeving” (Hebr. 9 : 22). God iseen rechtvaardig God, en nietteminRechtvaardigmaker van denschuldige… Het zondebewustzijnwerd door de schuldvergiffenís in de

harten van Israël des te dieper.

Lees slechts de 51ste psalm. Davidhad niets anders dan de wet vanMozes, toen hij die psalm schreef.

134

Hij zegt: Wees mij genadig naarUwe goedertierenheid, delg mijnovertreding uit naar de grootheidUwer barmhartigheden, want mijnzonde is steeds voor mij.

Tegen U, U alleen heb ik gezondigd,opdat Gij rechtvaardig zijt in Uwspreken, en’ rein zijt in Uw richten.En niet alleen is dit mijn zonde,_rnaar mijn hele bestaan is zonde. Ikben in ongerechtigheid geboren” (Ps.51).

De Wet had dat 3e hoofdstuk vanGenesis diep in Davids zielgegraveerd: Onze val in Adam enonze schuld, die een scheiding maakttussen ons en God.

Ontzondig mij met hysop en ik zalrein zijn (het bloed van hetschuldeloos Offer), was mij en ik zalwitter zijn dan sneeuw (deGoddelijke gerechtigheidtoegerekend”).

Zo zien wij, dat de wet uitwerkte,wat God er mee bedoelde.

Hoe werd Israël voortdurend

herinnerd van Gods wege: lk, Ik benhet, die Israël heilig” (E2. 37 : 28).

Hoe anders zouden wij de psalmenkunnen verklaren, waaruitvoortdurend de bede oprijst: Neigmijn hart, om Uwe inzettingen tedoen” (Ps. 119 : 112). Dat hart isniet geneigd om de geboden Gods tedoen. Lees dien 119den psalm en alsdaar enig pelagianisme of arminia-nisme in u is, het zal door Godsgenade uitgeroeidworden, Hoewelvaak in het O. T. de oproep luidt:Heiligt uzelven” had dit heiligentoch louter betrekking op deceremonieële reiniging en de

uitwendige voorbereiding om totGod te naderen.

In het N. T. komt die vermaning nooitmeer voor.

Geen wonder, want Christus is onzeheiligmaking, door Wiens bloed wijovergezet zijn uit het gebied vanzonde en dood en overgebracht inbet rijk van gerechtigheid en levendoor Gods verkiezende liefde — dekracht van jezus’ bloed en detoepassing van den Heiligen Geest,—

dit alles is in ‘s Heeren wetten voor

Israël tevoren afgebeeld.

Het is daarom, dat God heiligemannen, priesters, en heiligeplaatsen aanwees, waar Hij zichwou openbaren en Israël in degelegenheid stellen Hem hunofferanden van lof en aanbidding tebrengen.

135

Hij gaf hun de gezette hoogtijden,waarin al de verschillende delen derGoddelijke leiding en hun verlossingals het ware stuksgewijze onder hunaandacht gebracht en in hundankbare herinnering teruggeroepenwerden. Welk een wonderbarebedeling der genade was toch dieganse geschiedenis van Israëlsvolksbestaanl Ik wil nog één dingnaar voren brengen. Ondanks al haarschoonheid, al haar heerlijkheid, alhaar liefelijk~

heid, was de wet in zekeren zin eenteleurstelling. Zij had geen kracht totvolmaking. Israël voelde, dat al dezeinzettingen slechts typen waren. Zijwisten, dat het bloed van stieren enbekken de zonden niet kondenwegnemen.

Zij wisten dat de offersonophoudelijk herhaald moestenworden. Dat de Grote Verzoendagmaar voor een jaar gold. Dat degemeenschap met God daarna weerher~

steld moest Worden.

Zoals de apostel in de brief aan deHebreën ons leert, werd het gewetenvanwege de zonde, niet ten vollegereinigd, en de verzoening slechtsdoor de verdraagzaamheid van Godmogelijk. Het wachten was op hetwaarachtige bloed der verzoening,het bloed van Iezus Christus en ophet moment, waarop dit in hetHeilige der heiligen gebracht werd(Rom. 3).

Maar al kon de wet dan ook nietsvolmaken en al was dan degerechtigheid nog niet ten vollegeopenbaard en toegepast onder deoude bedeling, allen, die geloofden,

werden door God aangenomen.

In strikte zin, had God zich nog nietin het Heilige der heiligengeopenbaard, want Hij woont in hetontoe~

gankelijk licht en daar heersteduisternis, omdat dit licht in zijnvolmaakte verblindende uitstralingniet anders dan duisternis voor denmens kan wezen. Priesters kondendaar niet binnengaan, Levietenevenmin, het volk nog veel minder,slechts de Hogepriester mocht ereenmaal per jaar met het bloed derverzoening een ogenblik in

vertoeven. De Heilige Geestonderwees daarmee het volk, hoe deweg tot het Heilige der heiligen nogniet was geopenbaard.

Filippus, de apostel, bracht hetsmachtend verlangen 136

van het gelovig lsraël gedurende alde voorafgaande eeuwen onderwoorden, toen hij onzen Heilandbad: Toon ons den Vader, en het isons genoeg” (joh. 1/l : 8) en jezusantwoordde: Die Mij gezien heeft,die heeft den Vader gezien.”

De ware tabernakel, waarvan deaardse slechts een schaduw was, heteeuwig heiligdom Gods ishierboven, waar Christus isbinnengegaan en waarvan wij lezen:Indien iemand gezondigd heeft, wijhebben een Voor-spraak bij denVader, jezus Christus, denRechtvaardige” (1 joh. 2: 1).

En dan was er nog een derde zaak,die door de wet niet kon gegevenworden. En dat was de inwoning vanden Heiligen Geest. Zoals Pauluszegt: Als wij door de wet levendgemaakt konden worden, zou hetvoor Iezus niet nodig zijn geweest

om te komen en te sterven. (Zie Gal.2 : 21

Israël was onder den geest derdienstbaarheid, naar de wijze derkleine kinderen, die onder tuchtgehouden, opgevoed worden voorhet leven. Maar als Christus ge~

komen is en het recht der wetvervuld heeft, zijn allen die in Hemgeloven gerechtvaardigd en wordendoor den Heiligen Geest als deninwonenden Trooster geleid envernieuwd.

En wat betrekking heeft op de wet

heeft betrekking op geheel Israël. Zokunt gij op geheel de geschiedenisvan Israël het woord mislukkingschrijven, omdat het krachteloos wasdoor het vlees, Maar het is ja enamen in Christus jezus, die de Alphaen de Omega is, de wor~

tel en het zaad van David, de zoonvan Abraham, lzaäk en Iacob.

Och, mocht God de dag verhaasten,waarop er geen onwetenden meerzullen wezen, maar alle vlees zalweten, dat lk de Heere ben,”wanneer de volle heerlijkheid vanhet nieuwe verbond ons de eeuwige

trouw en genade Gods in Israël zalopenbaren.

137

Hoososruk vm

HET EVANGELIE IN ISRAELSCEREMONIEN

Het doel der Godsopenbaríng isaanbidding. God Openbaart Zichzelfaan den mens, opdat de mens totHem zou kunnen komen. Hijopenbaart Zichzelf als een heiligGod, en Hij openbaart ons, wat wijzijn, opdat Hij de wondereoplossing van deze tegenstelling zoukunnen tonen: de mogelijkheid der

gemeenschap tussen beiden in depersoon van Zijn eigen Zoon, die alsGod en mens, ons tot den Vaderbrengt. Hij had lsraël uitverkoren omZijn volk te zijn, een volk vanpriesters. Zij Waren: heilig denHeere.” En evenwel in zichzelf volzonden en onder het oordeel desdoods. Hij gaf hun de Wet om hen teovertuigen, hoe uitermate zondig dezonde is. En hoe in Zijntegenwoordigheid zonde noch doodkon bestaan. Zo werd dan deIsraëliet, van zijn geboorte tot zijndood onder de zonde begrepen,voortdurend herinnerd door dereinigingen, die hij te verrichten en

de Offers, die hij te brengen had, datalles, wat met hemzelf en met zijnaardse leven verbonden was, deverzoening van een middelaar nodighad om geen absolute verhin~

dering te vormen voor eengemeenschap met God.

En ofschoon de ganse natie eenHeiligheid des Heeren” Was,behaagde het Iehovah voor Zich eenstam te verkiezen, om alsvertegenwoordiger van het volk opte treden. Schoon voor gans Israëlgold, wat de stam van Levi betrof,toen Korach tegen diens prioriteit

opkwam: Morgen zal de Heerebekend maken, wie de Zijne en deheilige is, dien Hij tot Zich zal doennaderen, dien Hij verkoren heeft”(Num. 16 : 5), was het nodig, datdeze bijzondere stam voor het volkeen type en beeld zou wezen van watmet heiligheid bedoeld werd, en wathet voornemen van God ten opzichtevan hen allen inhíeld, De Levietenstonden voor God en naderden totHem, en vertegenwoordigden alzode gehele natie. Zij hadden 138

de offers te brengen. Zij toonden in

het branden van de wierook, hoe degebeden en smekingen alleen doorhet vuur der heiligheid gelouterd,konden opstijgen tot de troon desAllerhoogsten. Het was door hen,dat Diens zegen op het volk werdgelegd.

Als wij zo de taak der priesters enLevieten zien, dan heeft dit niets temaken met de misbruiken, die ernaderhand in Israël binnenslopen,noch die op veel erger manier laterin de Christelijke kerk heersten.

In de eerste plaats hadden depriesters geen politieke macht. Hun

positie en de manier, waarop zijonderhouden werden, sloot iedereonwettige invloed op demaatschappelijke gang van zaken uit.Zij vormden geen priesterkaste,zoals dat bij andere volken het gevalwas.

Zij domineerden in geen enkelopzicht, waarom ook in de dagenvan den Heere jezus hun hiërachiehet bewijs was van het verval dernatie.

En dan was daar het merkwaardigevan hun ambt: zij benoemdenelkander niet, zo min als het volk dit

deed, maar God stelde hen aan.Aärons nakomelingen, zij die tot destam van Levi behoorden, warendoor hun geboorte gerechtigd hetgehele volk en zeer bijzonder deeerstgeborenen tevertegenwoordigen bij God. Geenenkele leer, wets-ofmachtsontwikkeling was hun ge~

oorloofd. Integendeel, het was huntaak te zorgen, dat er niets aan dewet werd toe-of afgedaan. En tenslotte - in tegenstelling met de kerkder Middeleeuwen en sindsgehandhaafd in die van Rome - waser geen sprake van, dat het bestaan

van het priesterschap en van deLevieten iets te maken had met deverhouding tussen het individu enden levenden God. Zij waren geenbiechtvaders. Ieder Israëliet beleedpersoonlijk, uit eigen bewegingennaar eigen overtuiging zijn zonden,terwijl hij zijn handen op deotferande legde. Op geen enkelewijze bemoeide de priester zich metde gewetens-moeilijkheden ofzielsbezwaren van degenen, die tothem kwamen. Zijn plicht wasuitsluitend de inzettingen volgens deboeken van Mozes ten uitvoer tebrengen, want het was Israël tenernstigste op het hart gedrukt, dat het

139

ambt der priesters en Levieteneigenlijk slechs door een droevenoodzakelijkheid in ‘t levengeroepen was. Im~

mers heel Israël was een natie vanpriesters, een priesterlijk volk denHeere.

In dit Levietische priesterdom zienwij één, onderscheiden boven zijnbroeders, die de Hogepriester Werdgenoemd, of volgens het

oorspronkelijke van de tekst: depriester boven zijn broederen, opwiens hoofd de heilige zalfolie wasgegoten. Ofschoon er geregeld vanzalving sprake is in verband met deinstallatie van alle priesters enLevieten, toch wordt met nadrukgezegd, dat op een als devoornaamste en vertegenwoordigervan den Messias, de kostelijke zalfwerd uitgestort, En het was diensprerogatief, en dat van denHogepriester alleen, om op de groteVerzoendag het Heilige der Heiligente mogen betreden en het bloed derverzoening te sprenkelen op de arkdes verbonds. Deze symbolische

handeling bewees, dat de ganseglorie van het priesterschap en al deheerlijkheid van Israël hierinbestond, dat zij slechts doorverzoening voor het aangezicht desAllerhoogsten mochten verschijnenen in welbehagen aangenomenworden.

En deze culminatie van de erediensttoont tevens de onvolmaaktheid vanbloot individuele typen, welke allesamen nodig waren, om ten naastebij een denkbeeld te geven van devolheid, die daar is in Christus.Brand-offers en offeranden vanallerlei aard, die Iehovah ten

behoeve van Zijn volk werdenopgedragen, waren niet bij machteom de gemeenschap tussen Hem enIsraël te bewerken. In dezenHogepriester werd de noodzakelijlvheid gezien van den enen persoon,die het volk kon vertegenwoordigenbij God. En hier komt weer naarvoren het beginsel dat ons eerstvreemd toeschíjnt, maar dat aan alde leidingen Gods met den mens tengrondslag ligt, de verbondsgedachtein de vertegenwoordiging van hetverbondshoofd.

Zo was het Adam, die het gansemensengeslacht, Aäron, die het

ganse volk Israëlvertegenwoordigde. Is deze I-Iogepriester Aäron Godewelgevallíg, dan is heel de natieHem welgevallig. Aäron is in Godsoog Israël.

140

Op diens voorhoofd is geschreven:l-leiligheid des Heeren.” Hijvertegenwoordigt niet slechts Israëldoor het bloed der verzoening in hetHeilige der heiligen te brengen. Allsraëls heilige dingen zijn ook volvan on-Ť

reinheid en bederf. Hun gebeden,hun offers, hun erediensten zoudenalle ijdel zijn, zo niet die éne mensvoor den Here verzoening aanbrachtover de zonde hunner heilige dingen.

Groot en wonderbaar was dezeGoddelijke instelling.

Ofschoon gans Israël den Here heiligwas, omdat Hij Zich dat volk haduitverkoren, en hoewel alleeerstgeborenen Hem gewijd en doorde priesters en Levietenvertegenwoordigd werden, enhoewel daar offers van allerlei aardde verschillende aspecten van onsmenselijk leven voor ‘s Herenaangezicht brachten, toch stond indezen enen man, gans Israël voorGods aangezicht. God vergaf Israëlszonden, nam hun offeranden aan enbracht alzo hun rechtvaardiging en

heiligmaking in dezen énen mens totstand.

Daar is nog een andere gewichtigezaak met het priesterschap enspeciaal met den Hogepriesterverbonden.

God is heilig, en er zijn zoals wijzagen twee dingen, die voor Hemniet kunnen bestaan, n.1. zonde endood.

Zonde en alles wat daar bij behoort.Dood en alles, wat daar toe leidt.Deze twee zijn absoluut uit Godstegenwoordigheid gebannen, want

God is de Levende en te rein vanogen, dan dat Hij het kwaad zoukunnen zien.

Deze twee feiten betreffen alles, watmet God in betrekking wil treden.Daarom mocht de priester niet inaanraking komen met de dood. Hijtoch was de vertegenwoordiger vanhet leven. De dood bestond voorhem in zijn priesterlijke bedieningniet.

Hiervan nu gaf God een prachtigsymbool en teken aan lsraël: de stafvan Aäron die alleen bloeiselvoortbracht, en bloesemde bloesen

en droeg amandelen”

(Num. 17 : 8). Wat wij nodig hebbenis gerechtigheid en leven. En de wet,omdat zij door het vlees krachteloosis, kan ons noch gerechtigheid, nochleven geven. Maar daar isgerechtigheid en daar is leven, nietin enig offer 141

onzerzijds, noch in enige eredienstonzerzijds, maar al~

leen in één Man, die door Aäron alstype aan Israël gegeven werd, Iezus

Christus, den groten I-Iogepriester,die genaamd is priester naar dekracht des eeuwigen levens.

Op nog een zaak wil ik uw aandachtvestigen eer we van dit onderwerpafstappen. Als vertegenwoordigersvan het volk en als typen vanChristus hadden de priesť ters dezegen van God op het volk te leggen.God alleen kan ons zegenen en diezegen omvat alles, wat God in Zijnsouvereíniteit en Zijn verbondsliefdeaan Zijn volk toegedacht heeft. Endie merkwaardige Aärouietischezegen over de gemeente van Israëluitgesproken, is een samenvatting

van al Gods onderwijs en al Godsbeloften.

De leer der Goddelijke Drieëenheidkomt daarin voor ons duidelijk uit enin zekere mate zal zij ook door dekinderen lsraëls verstaan zijn, zoalszij die voortdurend hoorden en errust in vonden.

God, de Ondoorgrondelíjke enOneindige, de verborgenschuilplaats, het behoud en de bronvan alle zegen, is de Vader. DieVader heeft ons gezegend met allegeestelijke zegeningen in de hemel inChristus jezus”

(Ef. l : 3). Hij is de Vader, die onsheiligt. Heilige Vader, bewaar ze inUw naam, die Gij Mij gegeven hebt”(Ich. 17: llb).

En alles wat van dien God en Vadergezien kan worden, is in den Zoongeopenbaard: de heerlijkheid Godsin het aangezicht van jezus Christus”(2 Kor. 4 : 6b).

Daarom gaat de zegen voort met dewoorden: De Heere doe Zijnaangezicht over u lichten en zij ugenadíg,”

m.a.w. de Heere geve u zicht op Zijn

aangezicht, dat jezus Christus is enwaar genade van uitstraalt.

Maar alles wat in Godonbegrijpelijk en verborgen ís, enook alles wat van God geopenbaarden door verzoening voor ons gekochtis, kan niet toegeëigend worden dandoor den Heiligen Geest, Hier dushebben wij God als de derdePersoon, die het licht van Zijnaangezicht opheft over hart engeweten, opdat wij vrede zouden142

hebben. Hij verheffe Zijn aangezichtover u en geve u vrede.” *)

Dit was de drievoudige wonderbarezegen, die de zonen van Aäron in]ehovah’s naam over het volkmochten uitspreken. En dat istegelijkertijd de enige vaste vorm,die ik in ‘het Oude Testament kanvinden, als in de eredienstengebruikelijk. Het is zeermerkwaardig om op te merken, datnoch de gebeden van het volk, nochdie der priesters, noch hetmiddelaarswerk van deHogepriester door enigevastgestelde liturgie werd beperkt,

maar zich uitte naardat de Geest diegaf uit te spreken.

Zo stortten zij hun harten uit voorden Heere. Maar alles wat God aanZijn volk wilde geven - deverbondsbe~

trekking en zegeningen Zijneroneindige liefde — werd aan Israëlgegeven in woorden geďnspireerddoor den Heiligen Geest, opdat zijvoor hen zouden zijn tot een nimmereindigende bron van kracht envertroosting.

Zoals daar geheiligde, d.i.

afgezonderde mensen waren, terwijltoch heel het volk heilig was, zo waser ook een bepaalde plaatsaangewezen, waar God en Zijn volkelkaar konden ontmoeten, waar HijZijn heerlijkheid openbaarde envanwaar de zegen der vergeving, deraanneming, en alles wat zij in hungeestelijk leven be-hoefden, uitgingen waardoor Hij Zijn volk ook degelegenheid gaf Hem weder te gevenvan wat Hijzelf hun geschonken had.Daar werden Zijn giften omgezet ingaven der offeranden den Heeretoegebracht door Zijn volk Israël.

We vinden nergens in het O. T., dat

Israël het bijgelovig idee koesterde,dat God niet overal aangeroepen konworden. Van het einde des landsroep ik tot U.”

Waar het God belieft zich teopenbaren, daar is het heilige grond.En als die Godsopenbaring eeneinde heeft, dan verliezen ook degrond en de plaats hun heerlijkheid.Maar juist consequent daaraan washet Gods bedoeling om dooruitsluitend dat éne centrale punt van*) Zie hierover: De Triniteit inIsraëls Godsbegrip” door I. Rot~

tenberg, miss.-predikant.

H3

aanbidding te verordineren, tevenseen voorafscha-duwing te geven vande komende grote universeleeeuwige samenkomst van Iehovah enZijn volk in Christus ]ezus,` onzenMessias.

Het is mij niet mogelijk thans meerte zeggen dan wat helpen kan om u teherinneren aan wat niet alleen tot opzekere hoogte door de brief aan deHebreën is verklaard, rnaar watieder Christen allicht zelf kanontdekken bij het licht, dat het N. T.

daarop werpt.

Dertien hoofdstukken zijn aan debeschrijving van den tempel, terwijlnauwelijks twee aan het verhaal vande schepping der wereld zijngewijd. Het was ten behoeve van dievereniging van God met het volk, datHij zich ten erve verkoren had, enZijn verheerlijking in hun vergevingen heiligmaking, dat de wereldgeschapen en toebereid werd.

ln de voorhof, waar het volk mochtsamenkomen, is het koperen altaarmet zijn offeranden, die in hetheilige werden binnengedragen, het

symbool van Christus.

Daar stond de kandelaar met zijnzeven armen. Daar was de tafel metde geheiligde twaalf toonbroden.Daar was het gouden wierookaltaar,In het Heilige der Heiligen, in dedonkerheid, waar God woonde,stond de ark des verbonds, wantalles was gegrond op het verbond,dat Hij met Abraham, Izaäk en jacobgemaakt had.

En als de grote schat en glorie vandit verbond lag daar in de ark: dewet Gods. En waar Israël eenovertreder was van die wet, daar

sprak het verzoendeksel besprengdmet het bloed van de toekomendeverzoening.

En aangezien door Israël, zoals laterdoor de Gemeente bekend \gemaaktmoest worden aan de Overheden ende Machten in de hemel deveelvuldige wijsheid Gods, naar heteeuwig voornemen, dat Hij gemaaktheeft in Christus jezus (Ef. 3 : 10),waren daar als vertegenwoordigersde cherubim, gebogen over de ark,begerig om in dit mysterie in te zien.

Het licht in het Heilige was deafstraling van dat licht, dat vanwege

zijn verblindende schittering niet kongezien worden, en dat inwerkelijkheid Christus is, maar 144

tevens van het licht in de gelovigen,die in Christus licht zijn in denHeere, zoals Israël in Iehovah deheidenen tot een licht moest wezen.

De toonbroden waren aan de enekant beeld van het brood, dat Godaan de twaalf stammen gaf, n.l. hetBrood, dat uit de hemel nederdaalt(]oh. 6 : 51, 58).

Maar aan de andere kant, stelde hetook voor datgene wat de twaalfstammen den Heere offerden,werkende voor het brood, dat nietvergaat, en zo voortbrengende wat inGods oog wordt aangezien, alsdatgene, waarin Zijn volk leeft: devrucht der lippen, die Zijn naambelijden en dus Hem welbehagelijkis.”

Zo was het gouden wierookaltaar hettype van het ge~

bed, dat Gode aangenaam is, beideals het gebed van Christus en hetgebed van allen, die van Christus

zijn, die alleen in Hem en met Hemhun gebeden en dankf zeggingen denVader opdragen,

De grote moeilijkheid om de vollebetekenis van de tabernakel teverklaren ligt hierin, dat God in Zijnwonderbare wijsheid van zovelerhande zaken in dit ene beeldeen afschaduwing gegeven heeft, enChristus zelf de primaire vervullingwas. Het woord is vlees gewordenen heeft onder ons getabernakeld”(Ich. l : 14). En ]ezus zeide tot hen:Breek deze tempel en in drie dagenzal Ik die oprichten” (joh. 2 : 19).Hij zeide dit van de tempel Zijns

lichaams” (Ioh. 2 : 2l ln de tempel teIeruzalern waren twee zaken, diezich ook in de tabernakel bevonden:de heerlijkheid des Heeren jezus inZijn mensheid, gevende Gode alleswat de mens aan God kan geven, endat den Vader welbehagelijk is.Reeds deze toepassing bevat zulkeen overvloed van gezichtspunten,dat we betrekkelijk slechtsoppervlakkig daarover kunnenmediteren. Maar ook dit wordt inrijkdom en diepe betekenisovertroffen, wanneer we dietabernakel niet alleen zien als inChristus vervuld, maar bovendienals het type van Christus in

vereniging met Zijn volk. Want het isdaarin dat God en mens elkaarontmoeten, en God in Christus onsalles schenkt: licht en brood engebed, nadat Hij ons met 145

Zichzelf verzoend heeft door diensbloed. Nu mogen Wii God inChristus al onze offers brengen, dieHem behagen en voor Zijnaangezicht wandelen als licht inHem en als bewijs hoe Zijngenaderaad door de inwoť-

ning van den Heiligen Geest vervuld

is in ons.

Zo was dan alles in deze tabernakelbestemd om ls~

raël te onderwijzen. Gebouwd nietop de wijze, waarop andere volkenhun heiligdommen bouwden: naareigen vernuft en menselijkewijsheid, maar gebouwd volgens hetvoorbeeld, dat God aan Mozes op deberg getoond had. Mozes had alleenmaar het plan Gods uit te werken(EX. 26 : 40) en degenen, dieaangesteld waren om de tabernakelte bouwen, werden door Iehovah totdit grootSe Werk bij name geroepen

en met den Heiligen Geest vervuld(Ex. 31 : 2, 3). Bij gevolg is er nietsin dit bouwwerk, dat ons niet watvan Godswege te zeggen heeft. Zelfsin het metaal, dat gebruikt wordt _hetzij küper, hetzij goud _ schuilt eengeestelijke betekenis.

Zo is het zelfs door de kleuren in deorde, waarin zij aangegeven werden_ want zij komen altijd in dezelfderegelmaat/ voor blauw, purper,scharlaken en wit, en het wit of vóórdeze drie, of na die drie, maar altijdin gelijke volgorde _ dat de HeiligeGeest symboliseert, - watwerkelijkheid is in Christus jezus.

En dan zijn daar ten derde dehoogtijden des Heeren, die alszodanig door ]ehovah verordend,heilig waren.

Hier merken we op, hoe zij alle inhet getal zeven vertegenwoordigdwaren, n.l. de zevende dag, dezevende maand van het jaar, die hetgewone burgerlijk jaar, het zevendejaar, en de zeven maal zeven jaren,die het vijftigste inluidden.

In al deze hoogtijden was het ‘sHeeren bedoeling, datniettegenstaande deze wereld onderde zonde en de straf-fende hand

Gods ligt, het toch Zijn wil ís, datwij in al onze beproeving, in al onzenood, en in al onze arbeid, steedsweer terug zouden keren tot Hem enin Hem onze rust en onze vreugdevinden. Zo kon de arbeidonderbroken en de last verlichtworden.

Het erfdeel keerde in het vijftigstejaar tot zijn oor-146

spronkelijken eigenaar terug. ln ditalles toonde Iehovah dat Israël,hoewel hier op aarde een zondige en

gevallen natie, toch Zijn volk, hetgetal dat hen kenmerkt, niet zes,maar zeven is. Zes zonder zeven iseen vreselijk getal, zoals ons in hetgeheimzinnig getal 666 in deOpenbaring wordt getoond. Maarons getal is zeven, omdat wij denHeere geheilígd zijn en zelfs nureeds de voorsmaak hebben van detoekomende heerlijkheid.

En Israël moest als volk in alles eentype zíjn_van dat rijk, waarom wijbidden en waarnaar wij allenuitzien, wanneer de aarde vol zalwezen van de heerlijkheid desHeeren en alles groeien en bloeien

zal door Zijn tegenwoordigheid.

Wat de overige hoogtijden betreft, aldeze feesten waren gegrond op hetPaasfeest, Waarmee het jaar be.

gon _ en de viering, waarvan in deSchrift tot zeven maal toe meldingwordt gemaakt. Delaatste maal washet de Zaligmaker zelf, die het broodbrak en het Zijn discipelen gaf. Daaris een kant van het Paasfeest, datvaak wordt overzien, n.l. hoe deeerste garf van de oogst, voor hetaangezicht des Heeren bewogenwerd op de eerste dag na deSabbath, d.i. de eerste dag der week,

als het type van Christus’ opstanding,de eersteling van de oogst, deeersteling uit de doden, nadat Hijzichzelf als Paaslam geofferd had.

Zeven weken daarna werd het feestvan de volle oogst gevierd, wantGod verbond de werken der genademet de bewijzen Zíjnergoedertierenheid in de natuur. Vooralin Israël, dat een landbouwend volkwas, moesten al Gods zegeningen indie natuur, zo goed als in de jaar-lijkse gang van zaken worden gezienin nauw verband met de daden vanGods genade en verlossing.

Zo waren daar de beidebinnengedragen broden den Heeregeheilígd; zij vertegenwoordigdende volle oogst.

Typen van het grote Pinksterfeest,toen de honderd twintig werdenvervuld met den Heiligen Geest ende eerstelingen vormden van devolle oogst op Gods wereld-akker.

Het loofhuttenfeest zag vooruit naarde toekomst, 147

wanneer Israël zich voor het

aangezicht des Heeren zouverheugen en gedenken de dagen inde woestijn, en zich verootmoedigenvoor Hem, die hen verlost had uit alhun benauwdheden. En ten slotte deGrote Verzoendag.

waarop de gemeenschap tussen Goden Israël van jaar tot jaar bevestigdwerd.

Het is niet nodig meer dan met eenpaar woorden te zeggen, wat ditalles in Christus voor ons betekent.

Onder Christenen zijn geen priestersmeer, want zij zijn allen heilig in

Hem. Zij zijn niet zoals Israël eenpriesterlijk koninkrijk, maar ze zíjneen koninklijk priesterdom.

Zij zijn allen priesters om offers derdankbaarheid Gode op te dragen.Zij, die aangewezen zijn omuitdelers der verborgenheden Gods(1 Cor. 4 : 1) en herders dergemeente te wezen, worden met velenamen in de Brieven aangeduid,maar nooit wordt het Woord priesterop hen toegepast. Dat zou zowelvoor hen als voor hun gemeenten eendwaasheid, en in volkomentegenspraak zijn met alles, wat hungeleerd was, want het priesterschap

van onzen gezegenden Zaligmaker isniet naar de ordening van Aäron,maar naar die van Melchizedek.

Allen die Iezus toebehoren, zijnheilig in Hem.

In de eerste eeuwen, toen het Ioods-Christelijk deel der Gemeente zogoed als uitgestorven was endaarmee ook de oorspronkelijkebetekenis van het woord heilig inzekere zin te loor ging, ontstondspoedig naast de eigenlijke eentweede betekenis. De eerstefundamentele is die van Godsverkiezing en afzondering, De

tweede.

die daarvan afgeleid Werd, hoekostelíjk op zichzelf, is die vanreinheid. De gedachte, dat wat GodZichzelf heeft afgezonderd, tevensafgezonderd is van de zonde, van dewereld en van alle goddeloosheid,Maar aangezien zij in die dagenvoornamelijk te doen hadden met degrove zonden en ondeugden derheidenen, die tot de gemeentekwamen, verloren zij de primaire zinvan heiligheid en legden meernadruk op de secundaire betekenisvan heiligheid, n.l. die van reinheid.

Hoe uitnemend ook op zichzelf,zodra er sprake is van reínheidgescheiden van heiligheid, wordenwe terugge-148

leid naar het vlees en naar de wet endi-\S t0f Wat in ‘legen-spraak is metalle genadeleer.

Zo kwamen de mensen er toe om vaneen zeer heilig man te praten. Kuntge u voorstellen dat de apostelIohannes of Paulus zouden schrijvenOver een Zeer heilig” mens? Zijzouden het niet kunnen, Want het is

iets absurds. In heiligheid bestaangeen graden Wij Worden door Godin Hein geheiligd, afgezonderd. Erzijn graden in trouw, in ijver engroei onzerzijds, maar in heilig~

heid is geen opklimming. Daarom ishet een zuiver on-bijbels idee om tespreken van den h2i1ígen” Paulus Ofden heiligen” Iohannes. BeidenWalen Het als alle 99’

lovigen geen heiligen in zichzelf,maar alleen in Christus.

Zo bestaan er ook geen heiligeplaatsen meer. Waar twee of drie in

Mijn naam vergaderd zíjn, daar benIk in het midden van hen” (Marth. 18: 20) zegt de Heiland.

Maar als zij daar niet vergaderdzíjn, heeft de plaats in zichzelf nietde minste heiligheid. De enigeheilige plaatä, die wij kennen, is hethemels heiligd0lI1, Waal’ Christus isbinnengegaan en gezeten is aan G038I6C11’?erhaI1d.

En waar er geen heilige plaatsenZijn, daar zijn er 00k geen heiligedagen. Er is maar een dag geheiligd,waarop wij de opstanding desHeeren uit de doden gedenken.

En dat niet slechts in tegenstellingmet de Sabbath van de synagoge,maar als een verheerlíjking er van,zodat beide samen schepping enherscheppíng vertegenwoordigen.Maar hoe duidelijk komt ook hier deonvolrnaakt-heid van alle symboliekuit, juist omdat er zoveel zaken doorafgebeeld worden.

Het eerste bewijs van haaronwßreíkendheíd iS haargebrokenheid in fragmenten, terwijlde werkelijkheid juist in haareenheid zich openbaart. En hettweede be~

wijs harer onvolmaaktheid is dit:Zelfs de priesters en de hogepriestermoesten offeren voor zichzelf omvoor God te kunnen verschijnen. InGoddelijke volkomenheid staatalleen Hij daar: Christus Iezi-IS, alSde Ware Caber-nakel, de warepriester, in \Hem is alles wat GodZijn volk leerde, in Zijn groteontferming Zich neerbuigende tot hunzwakheid.

149

Nog een paar woorden over de wet,de nationale wet, die God Israël alsvolk gaf. Hij was hun Koning. Hetwoord heiligheid wordt het eerst inde Schrift genoemd in het lied vanMozes na de bevrijding: Wie is alsGij, heerlijk in heiligheidď” (Ex. 15: ll). De eerste maal, dat hetkoningschap van Iehovah wordtvermeld, vinden we in datzelfdelied. In onze vertaling staat DeHeere zal in eeuwigheid regeren”(Ex. 15 z 18), in het He~

breeuws staat: Iehovah zal koningzijn in eeuwigheid.”

Deze wet, die God aan Mozes gaf,uit welk oogpunt gij haar ookbeschouwt, is wonderbaar,vergeleken met welke anderewetgeving dan ook. Plato, de grotewijsgeer, schreef een soort vangedicht over wat de staat behoordete wezen: het ideaal, dat hijdaarover koester~

de. Evenwel dit leefde ten eerstealles in zijn verbeelding, en tentweede, zelfs als zodanig kon zijnidee van een staat, zelfs niet voor

een enkel ogenblik vergelekenworden met het waarachtig ideaal.Hij bezag alles met het oog op devoorspoed van het gemenebest, Degeestelijke waarde van het individuen van het familieleven, warenverborgenheden, wier diepten doorhem niet gepeild konden worden.Hoe gans anders was de wet, dieGod aan Zijn volk gafl

Hijzelf, was in de strikste zin van hetwoord, hun Koning.

De wet was de uitstraling Zijnerheiligheid, en alles wat Hij beval,ook de geringste kleinigheid met

betrekking tot het gewone leven,droeg tot stempel: Ik ben heilig.”

Ouders, leidslieden, magistraten,zijn geen vertegenwoordigers vanhet gezin of van het volk, maarvertegenwoordigers van God. Endus om zo te zeggen verbonden metGod. De grootste rechtvaardigheid isgeboden. De rechter mocht zich doorgeen geschenk in welke vorm ooklaten omkopen. Hij had alle mensenals gelijken te be-schouwen, zoalszij dat ook zijn voor God.

Het idee: reinheid beheerst de gansewetgeving, zelfs tot op een hoogte,

die wij niet meer kunnen waarderen,omdat bijvoorbeeld deonderscheidingen met betrekking tothet voedsel ook een symbolischebetekenis hadden evengoed als deverschillendelevensomstandigheden.

150

Maar dit is ons volkomen duidelijk:Israël moest in ieder opzicht denHeere heilig, afgezonderd wezen.Het zijn niet de menigerleí plichten,verhoudingen en werk-zaamheden,waarin God ons gezet heeft, die eentegenstelling vormen tot het zijn vanHeilig den Heere,” maar God moetons leren, hoe deze alle gebruikt engenoten moeten worden als in Zijntegenwoordigheid en als ingemeenschap met Hem. Daaruitvolgt de vraag: met betrekking tot de

staat en de wet: Waar ligt het zwaar-tepunt in de Staat? Het wasgodslasterlijk van Lodewijk XIV omte beweren: L’Etat c’est moi.” Evengoed als de mening , dat de staat hetvolk ís. Het centrale punt, het allesomvattende centrum van Israël wasIehovah. *) Tot Hem en voor Hemwaren alle dingen. De koning op zijntroon, zo goed als de leidslieden enal het volk hadden voor elkanderswelvaren te waken, omdat zij al te-zamen den God Israëls te dienen envoor Hem te leven hadden. ‘

De beginselen van een staat en al deproblemen daarmee verbonden _ hoe

hoogst belangrijk en van hoe diepebewogenheid ook in verband met detoestanden in de wereld _ vindenhier hun fundamentele oplossing, alswe er maar een studie van maaktenen het ter harte namen.

De armste onder Israël mochtzichzelf evengoed als de rijkste eenman van betekenis achten, die er zijnge~

slachtsregister op nahield. Zijvoelden zich en terecht als een volkvan broeders: De twaalf stammenwaren zo goed als eertijds hunstamvaders, broeders voor het

aangezicht des Heeren.

Toen Mozes de tijd voorzag, waarineen koning over Israël regeren zou,waarschuwde hij, dat die koning zijnhart niet mocht verheffen boven zijnbroeders (Deut.

17 2 20).

*) Het is hoogst merkwaardig enbewijs ener Goddelijke inspiratie,dat bij de stichting van de staatIsraël, de eerste president dewoorden van den richter Gideon totde zijne maakte: Niet ik, noch mijnzoon, maar God zal over u regeren”

(Richt. 8 : 23).

151

Zo was het Gods Wil niet, dat er inIsraël sprake zou zijn van ophopingvan weelde, of grootgrondbezit. Endaartoe beschikte Hij beperkendemaatregelen. Natuurlijk zouden eraltijd armen wezen, maar de wetwas een wet van goedheid engenade, waaronder de arme, deeenzame, de vreemdeling, de blindeen de zwakke, de weduwe en dewees als bijzondere gunstgenotendes Heeren beschouwd moestenworden, want: Ik ben de Heere,” zo

luidt telkens de slotzin.

Het vee moest rust hebben op deSabbath, en de eigenaars hadden toete zien dat zij niet overbelastwerden.

En niet alleen was de wet een wetvan vriendelijke goedheid, maar ookeen van edelmoedigheid. Waar in dewereld is er ooit een wetafgekondigd in den geest van eendergelijk artikel: Wanneer uw vijandin moeite of in gevaar verkeert, zozult gij u niet van hem af-wenden,maar hem helpen”? (Zie Ex. 23 : 4en 5).

En hoe bewonderenswaardig wordtin de moeilijkheden van de armenvoorzien! Hoe edelmoedig wordener voor hen bepalingen gemaakt metbetrekking tot het zevende jaar, enhet vijftigste jaar en in de oogsttijd.

En deze wet had altijd een vastedoelstelling, niet van ascetische,maar van vrolijke aard - opdat lsraëlvrolijk zou zijn voor het aangezichtdes Heeren, zich verblíjden in ZijnGod te midden van al het werk, datHij hun te doen gaf, en al dezegeningen, waarmee Hij henomringde. En dat in een land,overvloeiende van melk en honing,

zolang als zij onder Gods zegendaarin leef~

den, maar dat tot een woestijn zouworden, wanneer zij Hem verlieten.Want ook het land stond in hetnauwste verband met den GodIsraëls.

Ook van deze aarde, waarop wijwonen, en van de vel-den en devruchten zal een antwoord gezien engehoord worden, wanneer de mens,die gezet is tot priester van de ganseschepping, inderdaad zulk eenpriester blijkt te zijn in detegenwoordigheid van den

Allerhoogste. Nu weten wij, dat dewet dit niet kon tot stand brengen,omdat daartoe het vlees te zwakwas.

Ik moge 1.1 herinneren aan wat ikals de sleutel be-152

schouw tot recht verstand van hetgehele O. T. Deze Mozaďsche wetwas slechts een intermediaireperiode.

Het was niet slechts in verband metde rechtvaardigheid van den persoon

en het leven van het individu, dat dewet onmachtig was, maar ook inverband met het leven van het volkals natie. Met betrekking tot denationale positie van Israël, en zelfsmet betrekking tot zijn eigen-domsrecht op Palestina, moest dewet vanwege de zwakheid van hetvlees wel tekort schieten.

Er was tenslotte niets, waarin de wethaar volmaakt werk kon doen. Zijwas ook alleen gegeven om in Israëlhet diep verlangen te wekken naarHem, in Wien alle beloften Gods ]aen Amen zijn — en hen voor te be-reiden en op te voeden tot Zijn

komst.

Zien we nu nog een ogenblik opMozes, die de mid~

delaar was. God doet alles: uit Hemen door Hem en tot Hem zijn alledingen.” - maar Hij gebruikt mensenals Zijn Werktuigen. Hij maakte eenverbond met Abra-

ham, Hij verloste Israël door Mozes.Naderhand was het David alseersteling in het koningschap, en vandeze mannen en hun geloof hing, omzo te zeggen de voortgang van Godsbemoeienissen met lsraël af. Dit

leert ons die twee aspectenvoortdurend in ‘t oog houden: datalle dingen uit God zijn en ook hetgeloof een gave Gods is, maartegelijk wat daartegenover staat: datAbraham, Mozes, David en deapostelen steunpilaren waren. Depilaar heeft een last te dragen, en alshij bezwijkt, dan valt ook datgene,wat op hem gegrond is. Vandaar, datop Abraham en Mozes, David en deapostelen, een groteverantwoordelijkheid rustte. Wijworden op het fundament derapostelen, waarvan jezus Christus deuiterste hoeksteen is, gebouwd.Maar de middelaar van het oude

verbond was Mozes. God had hemuitverkoren, waakte over zijnkindsheid. En hoe wonderbaar wasdie God~

delijke leiding, die hem in Pharadshuis bracht en niettemin de band rnetzijn familie, waarin Iehovah gekenden gediend werd, aanhield. En hoewonderbaar was de eigen keus vanMozesl Hij was de enige Israëliet,die als hij gewild had, zijn eigenvolk en hun slavernij en 153

vernedering had kunnen negeren!

Maar hij koos de smaadheid, omdatdat volk der verachtíng, de belofte,d.i. de Christus in zich droeg. En datuitzicht tegenover alles, wat Egyptehem had aan te bieden!

Hoe pijnlijk moest hij datonderscheid leren tussen natuur engenade, tussen vlees en geest, toenzijn eigen ijver en enthousiasmevoor zijn volk op niets uitliep dan opeen schandelijke vlucht!

Maar juist die vlucht in eenveertigjaríg isolement en de rust vaneen schaapherder in de woestijn,voedden hem op tot een herder over

zijn volk!

Wonderbaar, hoe toen de machtigeopenbaring in het brandendbraambos van den Engel desVerbonds, d.i.

Christus, de God van Abraham,Izaäk en Iacob, hem gewillig moestmaken in tegenstelling met zijneigen-machtig geestdriltig verleden.Hoe wringt de arme, zwakke Mozeszich letterlijk in allerlei bochten omaan de Goddelijke greep teontkomen!

Hier was het, dat hij zou leren: Als

ik zwak ben, dan ben ik machtig.”God deed alles, maar door hetbevende hart van Mozes. Toen washet door het geloof alleen dat hijIsraël mocht uitleiden uit Egypte, Enals hij met dat volk voor de RodeZee staat, dan beeft dat hart dermate,dat hij roept tot God (ofschoon ergeen woord over zijn lippen komt)vanwege de last van heel dat volk,die op hem rust. Machtig is datGoddelijk verwijt op dieonuitgesproken hartekreet vantwijfelmoedigheid: Wat roept gij totMijď” en dat alle vreesoverwinnende bevel: Zeg denkinderen Israëls, dat zij

voorttrekken” (Ex.

1*! : 15 .

Het was aan Mozes, dat God de wetgaf, Want God zag in hem de gehelenatie. Het is aandoenlijk, hoe Godhaar gans en al belichaamde in dienenen man. Als Iehovah zich moestvertoornen over hen, dan heet het totMozes: Uw volk, dat gij uit Egyptehebt uitgeleidf’ en Mozes beklaagtzich bij God en zegt: Heb ik dan aldit volk ontvangen, heb ik hetgebaard? Dat Gij tot mij zoudtzeggen: Draag het in uw schoot?”(Num. 11 : 12).

Maar hij is volijveríg voor Godsverheerlijking en ver-154

geet zichzelf volkomen, als hij aanGod vraagt, wat het volk, en wat devolkeren rondom wel zullen zeggen,als Hij, die hen uit Egypte uitgeleidheeft, in gebreke bleef om Zijn werken Zijn voornemen uit te voeren.

Aandoenlijk is ook het pleiten vanAbraham ten behoeve van Sodom enGornorrah, - maar hier bevinden weons in een andere situatie. Abrahamberoept zich op God als de God van

hemel en aarde, die recht zal doen.

Hoe schoon en edel ook dezetussenkomst van Abraham was, zekan niet vergeleken worden met depositie van Mozes,

Hij kende God en hij kende Israël.En als hij tot God naderde, dan washet alleen lsraël en als hij bij lsraëlwas, dan was het alleen God, dienHij vertegenwoordigde. Als GodZijn voornemen te kennen geeft omIsraël te vernietigen, en uit Mozeseen groot volk te scheppen, danbegeert Mozes tot een anathemagemaakt te worden, als lsraël maar

behouden blijft. Niemand heeft diehoogte bereikt, een hoogteduizelingwekkend, reeds als men erover gaat nadenken. Alleen Paulus,die wenste verbannen te worden vanChristus, mits Israël mocht behoudenworden, treedt in het voetspoor vanMozes.

Typen als beiden zijn van Hem, dieniet slechts bereid was tot eenamathema gemaakt te worden tenbehoeve van zijn volk, maar dieinderdaad tot zonde, tot een vloekvoor ons gemaakt werd, opdat wijtot God zouden komen.

En deze Mozes, de knecht desHeeren, was getrouw in heel dienshuis. Hij was profeet, priester,koning. Hem werd de heerlijkheidGods en de verborgenheden vanGods Koninkrijk in het voorbeeld opden berg geopenbaard.

Zijn geduld, zijn zachtmoedigheid(zonder wederga), zijn liefde, zijntederheid, zijn kracht, zijn ijver,waarlijk er schijnt geen deugd in hetkarakter van dezen man Gods teontbreken. En toch wordt onsherinnerd, dat ook hij een mens vangelijke beweging was als wij. Ookhij faalde, en vreemd, juist op dat

punt, waarop hij de souvereiniteit ende genade Gods, zo vol tedereontfer-155

ming te vertegenwoordigen had: Hijheiligcie God niet, door het volkDiens volkomen vergiffenis te tonen.Hoe ondanks hun hardnekkigheid enopstandigheid, Iehovah bereid wasom hen van water te voorzien, maarhet hun zonder enig teken vanverwijt wilde doen toestromen.

Dit was de zonde van Mozes, zegt deSchrift, dat hij God niet heilígde

voor het volk, Hoe kunnen wij Godheiligen? Wat kunnen wij doen?Waarlijk niet door iets, wat wijdoen. Maar dat wij God God laten.Iuist door zijn eigen overleggingendaarbij te werk te stellen, was het,dat Mozes God niet heiligde.

Zo is het boek Numeri vol droefheiden melancholie en de geschiedenisvan Israël zou in duisternis eindigen,ware het niet, dat Deuteronomiuzn erop volgde. Daarin toch verschijntMozes als de profeet, die in verretijden schouwt. Die in de eersteplaats ons toont, dat de wetgeestelijk is, dat zij van liefde tot

God en liefde tot den mens spreekt.En vervolgens ons in die toekomstlaat zien hoe God nooit Israël zalloslaten. Hoe na hun afval en al destraffen, die hun zouden overkomen,God opnieuw hun barmhartig zouwezen en bij Hem thuis brengen.

Opdat ook Gods verlangen tenslottein vervulling zou gaan: Och, dat zijverstandig waren en hun hartenneigden om Mijn geboden teonderhoudenl”

De voornaamste belofte inDeuteronomium aan Israël gegevenen die de belofte in Genesis naderbij

brengt, is die omtrent den komendenprofeet, aan Mozes gelijk, dien Godverwekken zou uit hun broederen. Enhet horen naar en het aanhangen vandezen profeet zou de voornaamstevoorwaarde zijn van het burgerschapin Israël. Wie bij dezen profeetbehoorde, behoorde bij God. Wiehem verwierp verwíep God, Vandien zou God het zoeken (Dent. 18 :18-19).

En zo ging Mozes heen. Zijn laatsteWoorden Waren woorden van zegen,zoals ook onze Heiland, voordat Hijopvoer zijn discipelen zegende.Welgelukzalig zijt gij, o Israëll” zo

sluit hij zijn afscheidsrede, enofschoon zijn oog niet donker was enzijn kracht niet verging, hij stierf.Hij ging niet heen in de weg derganse aarde, -

156

maar als uitdrukking van Godsmisnoegen vanwege zijn zonde enook als symbool: hoe het onmogelijkwas, dat Mozes, alsvertegenwoordiger der wet, Israëlhet beloofde land kon binnenleiden.Geen menselijk type is in staat allesin zich teverenigen, wat in Christusis.

Wij hebben Mozes en Iozua samenvoor het complete type nodig. Maarhet behaagde God niettemin aanMozes van Nebo’s top het land te

tonen, dat Hij Abraham tot eenerfdeel gezworen had. Dit alles isvan sublieme grootheid enheerlijkheid.

Deze mens, met wien God sprak alseen man tot zijn vriend, moeststerven. En daarin lag een verhevenles voor hemzelf en voor geheelIsraël. Hij en zij leefden in dezebedeling des doods, en zelfs voorhem als overtreder der wet was dedood de bezoldiging der zonde.

Maar de hemelse wijsheid kon hetniet gedogen, dat dit menselijkgelaat, waarvan de glorie Gods zo

verblin~

dend had afgestraald, dat het volklsraël het niet had kunnen verdragen,door de doodsschaduw overtogen,zou gezien worden. En daaromgunde Iehovah de eer der begrafenisniet aan Zijn volk, maar legde Zijndienaar zelf ter ruste.

Op de berg der verheerlijking, veleeeuwen later, zien wij Mozes, denvertegenwoordiger van Israëlsverleden en van de wet met Elia,type van profetie en toekomstverschijnen aan onzen ZaligmakerIezus Christus. En met Hem

sprekende over Zijn lijdensuitganguit Ieru-zalein (Luc. 9 : 30-31).

En als de discipelen Mozes en Eliaherkend hebben, zien zij ten slottejezus, en Iezus alleen. En wordt debelofte van Mozes, eeuwen te vorentoegezegd: Een profeet uit hetmidden van u, als mij, zal de Heereuw God u verwekken, naar Hem zultgij horen” geratificeerd als de stemuit de hoogwaardige heerlijkheid (2Petr. 1 : 17, 18) beveelt: HoortHemi”

Zo leidt Mozes ons tot Christus,opdat wij daarna ]eŤ

zus alleen zouden zien.

En nu nog een slotwoord metbetrekking tot de Ioden en metbetrekking tot ons persoonlijk.

157

Wat de eerste betreft, gedurendedeze ganse tegenwoordige bedelingis hun grote trots en vreugde tekunnen zeggen: Wij zijn discipelenvan Mozes.” maar Mozes isbegraven, en niemand heeft ooit zijngraf gevonden”

(Dent. 34 : 6). Zo was ook de helewet onbegrijpelijk voor Sanlus vanTarsen, hoewel hij meende, dietrouw gehouden te hebben, endaarmee voor zichzelf eenrechtvaardigheid te hebben

opgebouwd. Hij vermoedde niet datde wet geestelijk is en dat geenrechtvaardigheid of leven door diewet verkregen wordt. Maar toenjezus van Nazareth hem verscheen,toen zag hij niet alleen ]ezus, maartoen zag hij ook Mozes. Toenverstond hij, hoe het de grootsteglorie van Mozes was, om ons totChristus te leiden. Daarom zegt hijlater ook, dat Israël, als het de wetleest, die wet niet kan verstaan,omdat er een deksel op hun hart ís.Maar wanneer Israël tot den Heerezal wederkeren, hij zegt niet indien”,alsof daar omtrent onzekerheidbestond, neen, het is maar een

kwestie van_tijd. Wanneer dan ook,zodra het weerkeert tot den Heere,zal het deksel worden weggenomen.Zij zul~

len niet slechts jezus zien, maarzullen verstaan, dat het Iehovah was,die Mozes begroef, en dat dezeMozes leeft, omdat hij van Christusgetuigt.

En nu de toepassing voor ons.

Het was voor een lsraëliet eenbewijs voor zijn oprechtheid,wanneer hij, na overtuigd te zijn vanzijn schuld en de zwakheid van zijn

vlees, met sterk verlangen uitzagnaar den Messias en naar de beloftedes Vaders: den Heiligen Geest. ‘

En het is een bewijs voor onzeoprechtheid, wanneer wij belijdenChristus en den Heiligen Geest tekennen, dat wij ons in de wetverlnstigen, omdat het recht der wetvervuld is in ons, die niet wandelennaar het vlees, maar naar den Geest,en met even sterk verlangen GodsZoon uit de hemelen verwachten.

158

INHOUD

Hoofdstuk 1

bldz.

Het onbreekbare Woord 7

Hoofdstuk II

Het verband tussen de menselijke enGoddelijke factor in de HeiligeSchrift 22

Hoofdstuk III

Over de beweerdetegenstrijdigheden van Oud enNieuw Testament 41

Hoofdstuk IV

Over de volmaakte harmonie vanOud en Nieuw Testament 62

Hoofdstuk V

Het organisch verband tussen deboeken van Israël en die derGemeente 81

Hoofdstuk VI

De geschiedenis van Israël alsonderrichting, type en pzofetie 97

Hoofdstuk VII

De diep geestelijke betekenis van dedecaloog en van de ganse wet 115

Hoofdstuk VIII

Het Evangelie in Israëls ceremoniën138