Embed Size (px)
DESCRIPTION
Presentatie op de Dag van de Sociologie, Nijmegen, 30 mei 2013
Citation preview
Het (vermeende) waterbedeffect: wie compenseert overheidsbezuinigingen?
Arjen de Wit en René BekkersWerkgroep Filantropische Studies
Vrije Universiteit Amsterdam
Dag van de Sociologie30 mei 2013, Nijmegen
Het waterbedeffect (1)
Subsidies overheid
Giften particulieren
2
Het waterbedeffect (1)
Subsidies overheid
Giften particulieren
3
Alexis de Tocqueville
Robert Nisbet
Milton Friedman
1840
1953
1962
Het waterbedeffect (2)
• Indirect: via fondsenwervende organisaties• Direct: mensen veranderen hun geefgedrag Veelal onderzocht in experimenteel onderzoek
Wij vragen ons af:
• Zijn mensen bereid bezuinigingen te compenseren?• Wie is bereid bezuinigingen te compenseren?• Compenseren deze mensen de bezuinigingen ook
daadwerkelijk?
Data
• Geven in Nederland Panel Studie (GINPS) 2012– Representatieve steekproef (N=2.459)– Vermogende Nederlanders (N=1.203)
• Panel GINPS 2010 – 2012– Representatieve steekproef (N=1.263)
Willen mensen compenseren?
Willen mensen compenseren?
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
Willen mensen compenseren?
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Helemaal oneens
Oneens Niet oneens, niet eens
Eens Helemaal eens
%Gehele bevolkingVermogenden
Willen mensen compenseren?
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Helemaal oneens
Oneens Niet oneens, niet eens
Eens Helemaal eens
%Gehele bevolkingVermogenden
Willen mensen compenseren?
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Helemaal oneens
Oneens Niet oneens, niet eens
Eens Helemaal eens
%Gehele bevolkingVermogenden
Wie wil compenseren?
Hoger opgeleiden…
0
5
10
15
20
25
Lager onderwijs/lbo/mavo
mbo/havo/vwo hbo/wo/postdoc
%Gehele bevolkingVermogenden
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
…mensen die zich financieel zeker voelen…
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
5
10
15
20
25
Laag Midden Hoog
%
Financiële zekerheid
Gehele bevolkingVermogenden
…mensen die een goed gevoel krijgen van geven…
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Laag Midden Hoog
%
Geefplezier
Gehele bevolking
…mensen die al meer geven…
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
5
10
15
20
25
30
Laag Midden Hoog
%
Geefgedrag
Gehele bevolkingVermogenden
…en mensen die de giftenaftrek gebruiken.
“Als de overheid gaat bezuinigen op maatschappelijke organisaties zal ik zelf meer gaan geven”
0
5
10
15
20
25
30
Geen giftenaftrek Wel giftenaftrek
% Gehele bevolkingVermogenden
Compenseren deze mensen de bezuinigingen ook echt?
Compenseren deze mensen de bezuinigingen ook echt?
Gemiddelde gegeven bedrag aan maatschappelijke organisaties, 2009 - 2011
Compenseren deze mensen de bezuinigingen ook echt?
Gemiddelde gegeven bedrag aan maatschappelijke organisaties, 2009 - 2011
0
100
200
300
400
500
600
2009 2011
€ Niet bereid bezuinigingen te compenseren (GINPS10, N=1200)
Compenseren deze mensen de bezuinigingen ook echt?
Gemiddelde gegeven bedrag aan maatschappelijke organisaties, 2009 - 2011
0
100
200
300
400
500
600
2009 2011
€
Wel bereid bezuinigingen te compenseren (GINPS10, N=63)Niet bereid bezuinigingen te compenseren (GINPS10, N=1200)
Compenseren deze mensen de bezuinigingen ook echt?
Gemiddelde gegeven bedrag aan maatschappelijke organisaties, 2009 - 2011
0
100
200
300
400
500
600
2009 2011
€
Wel bereid bezuinigingen te compenseren (GINPS10, N=63)Niet bereid bezuinigingen te compenseren (GINPS10, N=1200)
Conclusies
• Dit opent een nieuwe wegvoor sociologisch onderzoek.
Conclusies
• Dit opent een nieuwe wegvoor sociologisch onderzoek.
• Het waterbedeffect bestaat...
Conclusies
• Dit opent een nieuwe wegvoor sociologisch onderzoek.
• Het waterbedeffect bestaat...
…alleen onder een kleine, specifieke groep mensen.
Tabel 4: Odds ratios van bereidheid om bezuinigingen te compenseren, gehele bevolking
I II III IV V VI
Controles Opleiding Fin. positie Geefplezier Geefgedrag Giftenaftrek
Lager onderwijs (ref.)
Mbo/havo/vwo 1,73 * 1,67 * 1,69 * 1,54 (*) 1,53
Hbo/wo/postdoc 2,87 ** 2,58 ** 2,65 ** 2,09 ** 2,05 *
Vermogen 0,72 0,71 0,65 0,64
Eigen huis 1,12 1,20 1,13 1,14
Netto jaarinkomen 0,98 0,96 0,94 0,94
Financiële zekerheid 3,75 * 3,41 * 2,93 (*) 2,95 (*)
Geefplezier 149,02 ** 96,92 ** 93,90 **
Gegeven bedrag 2011 1,24 ** 1,21 **
Gebruik giftenaftrek 1,32
Vrouw 1,26 1,34 1,34 1,19 1,18 1,19
Leeftijd 1,02 ** 1,03 ** 1,03 ** 1,02 ** 1,02 ** 1,02 **
Kerklid 0,91 0,90 0,89 0,66 0,59 * 0,57 *
Kerkbezoek 1,02 ** 1,02 ** 1,02 ** 1,02 ** 1,01 * 1,01 *
(Constante) 0,01 ** 0,01 ** 0,00 ** 0,00 ** 0,00 ** 0,00 **
N 2459 2459 2459 2459 2459 2459
Nagelkerke R2 0,06 0,08 0,09 0,15 0,17 0,17
N=2.459
(*) p < 0,10 * p < 0,05 ** p < 0,01
Tabel 5: Odds ratios van bereidheid om bezuinigingen te compenseren, vermogenden
I II III IV V
Controles Opleiding Fin. positie Geefgedrag Giftenaftrek
Lager onderwijs (ref.)
Mbo/havo/vwo 1,12 1,16 1,06 1,07
Hbo/wo/postdoc 1,65 (*) 1,64 (*) 1,42 1,42
Vermogen 1,51 * 1,36 (*) 1,36 (*)
Eigen huis 1,06 0,96 0,96
Netto jaarinkomen 1,04 1,03 1,03
Financiële zekerheid 1,98 (*) 1,70 1,68
Gegeven bedrag 2011 1,20 ** 1,18 **
Gebruik giftenaftrek 1,20
Vrouw 1,03 1,08 1,22 1,25 1,27
Leeftijd 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
Kerklid 0,85 0,88 0,87 0,75 (*) 0,73 (*)
Kerkbezoek 1,01 * 1,01 * 1,01 * 1,00 1,00
(Constante) 0,22 ** 0,14 ** 0,04 ** 0,02 ** 0,02 **
N 1203 1203 1203 1203 1203
Nagelkerke R2 0,01 0,01 0,04 0,06 0,06
N=1.203
(*) p < 0,10 * p < 0,05 ** p < 0,01
