; HIPBONENSIS EPiSGOFI

: ' :*'

tlBER UNUS^." . .

ExplicatversiculosduosPsalmi140;Pone,Domine,custodiamorimeo,et osliumconlinentimcirtumlabiamea:nede-clinestor meutnin verbamaligna,ad excusandasexousationesin peecatis.captoqueindesermonisargumentodpcetConiinenliaevirtutempro suo offlciocoercendashaberelibidincset corporiset aninti,atqueuniversimdelectationibuseoneupiseentia.,quacdelectationisapienticeadversantur,cohibendisinvigilare.Jubetne dc propriisviribusconfidamus

•puguantescontraconcupiseentiam,quaeper legemquidemcognoscilur,sed11011vmciturnisipergratiam.sup.rbosre-prehenaitexcusationesvariasinpeccalisafferenl.s: quoin gehereiniquioresManicho_os,quipeccatasuain malinalu-raminse ipsisinsitamjeferebaht,operosiusrefellit,et locimiApostoliadGalat.v, 17,caro enimconcupiscitadversusspiritum,etc, quodemonstratasduasboniet mali natufasvolebant,perperamabiis haerelicisintelfectumesseex apo—stoloeodemevincit."

CAPUTPRIMUM.—1. Continentiaa libidinecarnis

Deidonum. Continentiaoris et ipsa donum Dei. Os

corporisel os cordis.De virlule animce,quce Conli-

nentia nominatur, salis eonvenienteretdigne dispu-tare difficileest: sed exiguitatemnosti-amsub tanli

ponderissarcinaille eujushcccvirlusmagnummunus

"est,adjuvabit. Nam qui-eam donat conlinentibusfi--

delibussuis, ipse dat seririonemde, illa loquentibus•ministrissuis. Deniquede re tanla, quodipse dederit

locuturi , Dei donum esse continentiam"primuriidi-

cimuset probamus.In libro Sapienticescriptum ba-

beirius, nisi Deus det, continentem esse neminem

posse*(Ssp.vni, 21). Dominusauiem de ipsa majoreet glofiosiore continenlia, qua a conjugalivinculo

conlinetur1, ait: Non omnescapiunl verbumhoc_,

sedquibus dalum est (Malth. xix,ll). Et quoniam

ipsa quoquecaslitas conjugalis, nisi conlineaturab

illicito concubifu, non potest cnsfodiri; utrumque

Apostolusdonum Dciesse prccdicavit,cum de vita

titraque, id fest, et corijugali,el ea quceest sine con-

jugio, loqiieretur dicens: Vellemomneshominessie

essesiculme ipsum: sedunusquisguepropriumdonunxhabeta Deo; alius sic, alius autemsic (I Cor.vn, 7).

>

2. Et ne in sola inferiorumpartium carnis libidine

continenlianecessariaviderelura Dominosperanda,eliam in Psalmo canitur, Pone, Doinine, custodiam

ori tneo, et ostiumconlinenlimtixtum labiamea. In

hoe autemdivinieloquiitestimonio,si os infelligamussieut intelligeredebemus;ibi positacontinentiaquan-tum sitDei-munusagnoscimus.Parum eslquippeos

corporis continere, ne aliquidiridequodnon expedit

per sonumvocis erumpat. Intus est enim os cordis ,ubi sibicuslodiamel ostiumcontinenliceponideside-ravita Domino,qui verba illa dixit, nobisquedi-

cendaconscripsil.Multaenimcorpoiis ore nori dici-

mus, etcorde clamamus: nullnmautemproceditreialicujusex ore corporisverbum, cujusest in cordesilentiuni.Inde igitur quodnon emanat, foris nonsonat: quodyero emariatinde, si malum est,- etslnoii moveallinguam, inquinatanimam.Ibi ergopo-nendaest continentia,ubiet tacentium loquiturconscienlia.Fitenini perostium confinentice,utnonindeexeat quod etiam clausis labiis carnis vitam polluatcogitanlis.

CAPUTII. — 5. Ostordis, quoconsensustanquamverbuminleriusexprimilur.Gordiscontinentianomineoris commendalaa Christo.Continenliamcordis inter-dumviolarinonviolalocorpore,Contihentiacordisre-lentanonpeccaricontraconlinenftamcorporis,Deniqueut apertius os interius, quod per illa verba signifi-cavit, ostendefet, cum dixisset, Pone, Domine,cu-stodiamori meo, etcstium continenlicecircnmlabia

mea; continudsubdidit, Nedeclinescormeuminverba

maligna(Psal. CXL, 5., 4). "Declinatiocordis quidest,,nisi consensio?Nondiimenimdixit, quisquisin corde

occurrentibus suggestionibusquorumque visorumnulla cordis declinationeconsensil.Si autemconsen-

sit, jam corde dixit, eliamsiorenon sonuit: eliamsi

inanu yel qualibetcorporisparle non fecit, fecil ta-

menquodcogitalionefaciendumsibicssejamstatuit;divinislegibusreus, quamvjshumanissensibusabs-

condilus; verbo in eordediclo, nullofacto per cor-

pus admisso. Nequaquamvero membrumforis mp-visset in faclo, cujus facti initium-noniritus prceces-sisselin verbo.Nequeenim mendacilerscriplumesl,.iniliumomnisopcris, verbum.Mnltaquippehomines

faciuntoreclauso, quieta"lingua, voce.frenata: sed

lamennihil agunt corporis opere, quod' non priusADM0SITI0PP.BENEDICTIKOROM.

Liberdecontinentiacorrectusestadvetus exemplarEcclesiseKemensis,ad lMelenseabbatiseS.Arnulphi,adCister-ciense,adFuxensenuncColbertiiium,adFutiensecosnobiiparisiensiss. Bernardi,ad Genovefaeanum,adMichaelinum,eladvaticanatna; uecnonadlectionesvariantestriumBelgicorumquibususisuntLovauienses;et adeditionesDesideriiErasmiacLovaniensmmTheofogoram.

Comparavimuspmtcrea eas omnes editiones initio Retr. et Gonfess. i.i, memoratas.''M.

1Cislerciensisias., qua conjngalevinculumcontemnilur*

(a) SCTiptuscirciterchristiannumS9_, Augustinopresbyteroaut recensepiscopo.

«HI , DE CONTINENTiA,S. AUGUSTINI 352

dixerint corde. Ac per boc quoniammulta sunl pec-cata in interioribusdictis, qjiccrionsunl inexteriori-

bus factis; nullasunt autem in exterioribusfaclis ,- .

qtttenon prcccedantin interioribusdiclis l : erit ab

nlrisquepuritasirinocenliae,sicircum interioralabia

ponatnr.ostiumeonliiienti_e.4. Propter quod etiam ipse ore proprio Dominiis

ait: Mundalequmintussunt,el'quu! forissunlmunda

erunl(Mallh.xxm,26). ItemquealiolococumJudaco-

ruin slultiloquia refutarel, quia calumniabantur

discipulisejus non lotis manibus manducantibus:

Non quodinlral in os , inquit, coinquinalhominem;sedquodproceditexore, hoccoinquinalhominem.Qucesenleiiliasi lola de ore corporisaccipiatur, absurda

"e?t. Nequeenim queinnon coinquinal cibus, coin-

quinat voniitus.Cibusquippe in os inlrat, vomitus'ex oreprocedit.Scdproculdubiopriora verbapcrli-nent ad os carnis, ubioit, Non quod,intrat in os ,coinquinathominem;posterioravero ad os cordis ,ubi ail, sedquodproceditex ore, hoc coinquinatho-

'minem.Deniquecumab illoapostolusPetrus exposi-tionemvelut parabolcehujtisexquireret, ille respon-

-dit: Adhucelvossineintellectueslis? nonintelligilis,quia omnequodin os inlrat, in ventremvadit, el insecessumemitiilur?Hiccerte in quodintral cibus,~oscarnis' agnoscimus. In his vero quce adjungit, ut

agnosceremusos cordis, non seqtiereturnostri lar-ditas cordis , nisi et cumtardisambulareYeritasdi-

gnarelur. Ait enim, Qumaulemproceduntde oreydecordeexeunl; tanquaiiTdieeret,Cumaudis de ore,de

'cordeintellige.Utrumquedico; sedalterumex ahero

expono. Habelos inlerius bomoinlerior, et hoc dis--cernit auris interior : de hoc ore quaeprocedunt,decorde exeunt, el ea eoinquinant hominem. Deinde

jam relicto oris nominc, quodpotest et de corporeinlelligi, aperlins quiddicat oslendil: Decordeenim

exeunt,inquit, cogilationesmalm,homicidia,adulleria,*•

fornicaliones,furta, falsa testimonia, blasphemim:hmcsunl qum coinqitinanlhominem( Id. xv, 1i-20).Nihil est cerie istorum maloruni, quceperpetrarieiiam nicmbriscorporispossunl, quodcogitationonaniecedat mala, el coinquinet hominem, eliamsi

aliquid iinpedial ne subsequanluropcra flagiliosaetfacinorosa niembroru.m.Si enini quia poleslasnon

datur 5, vacatniauusab honiinisinlerfeclione.num-

quididcomundumesl ab scelerecor homicidoe?Autsi rcm subripere alienam, non ut quisvult potest,nuinquidideo in ipsa volunlatefur non esl ? Aut 6icasia est, qnamvult adullerarenon castns, ideoeamnoii est in cordemoechatus?Aut si niorelrix non in-

. vfniatur in fornice, ideoqui eamquaeril, non forni-catur in nienie? Aut si cupienliper mendaciumlae-dere proximum, tempusvel locusdesit, ideo falsumtf-siimoniumnon ore inleriorejamdixit ?Autsi quis-quam hominesliniens, non audeallinguacamis so-nare blasphemiaiiJ, ideo non est hujus criminis

reus, qui dicit in cordesuo, NonestDeus(Psat.

xni, 1)? Ita ccetera mala faeta hominum, quasnullusagit corporismofus, quce nescit ullus eor-poris sensus, reos suosoccultoshabent; quosetiauisolusinquinat in cogitationeconsensus, id esl, orisinleriorisverbummalignum.In quodtimens ille de-elinaricor suum, osliumcontinentioecircum Iahiaoris hujusponiposcita Domino,quod contineatcor,ne declinetur in verba maligna: contineat autem .nonsinendoeogitalionemprocedereinconsensionem;sic enim-secundumprceceptumapostolicum,non re-

gnat peccatumin noslroniortalicorpore,nequeexhi-bemusmembranoslraarmainiquitatispeccato(Rom.vi, 12, 15). A quoprceceptoimplendoulique alienisunt, qui obhocad peccandummembranonmovent,quia polesHtsnulla permiltitur : qucesi adsit, profi-nus ex membrorumvelut armorummolibus, quis ineis intus regnet, ostendunt.Proinde quanlum in

ipsisest, membra sua exhibentarma iniquitalispec-cafo; quiahoc volunl, quodproplereanon exhibent,quia nonpossunt.

5. Ac per hoc illa qucegenitalibusmembrispudi-cUiarefrenatis, soletniaximeac propriecontinentianoininari, ntilla transgressioneviolatur, si superiorconliiicnlia,de qua jamdiu ioquimur,in cordeserve-lur. ProplcreaDominuscuni dixissct,Decordeenimcxeunlcogilalionesmalm; deinde quid pertineat ad

cogitationesmalas seculusadjunxit,homicidia,adul-

leria, ct coalera.Nec dixit omnia; sed quibusdamexempligratia nominaliset alia inielligendacommo-iiuit. Quornmnihil est quod fieripossit, si mala co-

giiotio non prcecesserif,qua inlus inslituituf"quod

foris agitur ; el cx ore cordisproeedens, jam coin-

quinal hominem,etiamsinullafacultatepermissafo-ris per mcmhra corporis non agatur. Posiloigiturosiio coniincniioein ore cordis, unde ctinclaexeunt

qiicecoinquinanlhominem,si nil lale inde permilla-tur cxire, sequitur niundifiaqua possitjam gaudereconscienlia; quamvis noudum sit illa perfectio,ubinon liiclabilur cum vitio continenlia. Nunc aulem

quamdiuconcupiscitcaro adversusspiil.um, et spi-ritus adversusearncm ( Gulal.v, 17 ), sat estnobjsnon consentire inalis quce sentimus in nobis.Cnmaulemfil isla consensio*,lunc exil ex orecordisquodcoinquinat liomineiii.Cum vero per conlinentiamconsensionon lerieiurs, malumconcupiscenliaacar-

nalis, contra quod pugnat-eoncupiscenliaspiriiualis,nocerenon sinifur.

CAPUTIII. — 6.Conlinenlimpttgnacontralibidines

quamdiusumusin liacvita.-Pugnainlernatontttpisten-liarumnoncxperlanisi bellaloribusvirtulum.Conettpi-sccnliaper lcgemcognoscilur,nonnisiper graliamv'u-

ciltir. Pugnandumne peccati conciipiscenliaregim.Operacarnismorlificanda.Sed aliud esl bencpui:._:ire, quodnuiic esl, quandomortisconlenlsoiiiresisti -

tur a;aliud adversariumuon habere, quodtunceiit,

1SicaliquotMss.Editivero,procedantabinterioribusdiclis.?Er, e*ftlss.:sienimpolestasnondatur;omissomtia.

'MichaelinusMs.,constUttilur.

2DuoVaticaniMss.et Fuliensis,consensioienetur;omis-so,non.~

siichaehnuscodex, morii contentioneresklitur.valjcaniduo, menlisintenlioneresislit.Male;namallu-dit Augustinusad illudApostoHad Corinth.,xv,S_: vbi

<.<_* LIBERUNUS._ 5Si

quandomofsnovissimainimicadestruetur(I-C.r.xv,

5_, 26).Namet ipsacontinentiacum frenalcohibet-

quelibidines,simulet appetitbonumadcujusimmor-

lalilatemlendimus,et respuitmalumcumquo in hac

mort-liiate contendimus.Illius. quippe -amatrix et

speclalri.-', hujusveroet hoslis et testis est; el de-

cus appetens, et dedecus fugiens. Non utique in

cupiditatibusfrenandiscontinentialaboraret, si nihil .

noscontraquod decetliberel s, si niliil nostroebonoe

volunlaiiex mala concupiscentiarepugnaret.Clamat

Aposlolus: Scio, inquit,quianon Itabitatin me, hoc

esli_ncarnemea,bonum.Velleeniinadjacetmihi,per-

ficereautemijonumnon invenio.Nuncenlrafieri bo-

num potest, ut maleeconcupiscenlicenon cOhsenlia-

tur; perficieturautembonum,quandoipsamalacon-

cupiscenliafinielur. Ilemque idem doctorGenlium

clamat: CondelectorlegiDeisecunduminterioremIto-

minem;videoautemaliam legemin mcmbrismeis,re-

pugnanlemlegimenlismem(Rom.vn, 18, 22, 25).7. Hanc pugnam non experiuntur in semelipsis

nisi bellalores virtulum debellatoresque vitiorum:

iiecexpugnatconcupiscenti-emaium,nisi conlinentice

bonum.Sunt aulemqui legem Deiomninonescien-

les, malas eoncupiscentiasnec in hostibusdepulant,

eisque miserabilicaecifatescrvientes,insupereliara

beatos se pulani, satiandoeaspotiusqnamdomando.

Quiveroper legemcognoverunteas (Per legemenim

cognitiopetcati[Id. m, 20]; et, Conctipiscenliam,in-

qtiit,nesciebam,nisi lexdicerct,Non concttpisc.es,[Id.vii, 7]), et earumtamenpppugnationevincuntur,quiasub legevivunt, qua jubetur quodbonumest, non et

datur; non vivuntsub gratia, qucedat per Spirilumsanclumquodper legemjubetur: hisideosubintravit

lex, ut in eis abundareldeliclum(Id.-v, 20). Auxit

proljibilioconcupiscentiatn,eamquefecit inviclam;ut accederet prcevaricatio,qucesine lege non fuit,etiamsipeccaiumfuit3. Vbienimnonesllex,necprm-varicalio(Id. IV,1S).Ita lex gralia non juvante,pro-hibens peccatuin,virtusest insuperfacla *

peccali:nnde ail Aposlolus,Vitiuspeccalilex (ICor.xv, 56).Nec mirandtimest quod humaua infirmilaseliamde

legebona vires malo addidit, dum ad ipsam legemfaciendamde suisviribus fidit. IgnoransquippeDei

juslitiam, quamdat infirmo,el suam volensconsli-

tuere, qua caret infirmus,jusiiiiteDci nonesl sub- '

jectus, reprobus et superbus (Bom.x, 5). Si aulem

lex factumprcevaricatorem,tanquamad hocgraviusvulneraiumut desideretmedicum,lanquampcedago-"gusperducit ad gratiam; contra suavitalemnoxiam

qua vincebatconcupiscentia,Doniinusdat suuvita.embeneficamquadelectet' ampliusconlineniia,el terra'nostra dat fructura suum ( Psal. LXXXIV,13), quo

pascilurmiles, qui debellatDeojuvanlepeccatum.'

8. Tales militesapostolicaluba isto sonituaccen-dit in praelium:,Non ergo regnet,inquit,peccatumii_

veslromortali corporead cbediendumdesideriiscjus;nequeexhibueritismembraveslraarma iniquilalisJJC-cato: sed exliibelevosDeo tanquamex morinisvi"eu-

tes,el tnembravestraarmajuslilimDeo.Peccatumemih

vobisnondominabilur.Non enimeslissublege,sedsub"

gratia ( Rom.vi, 12-14). Et alio loco : Ergo, inqiiit,

fralres, debitoressumusnoncarni,ul secundumcurnemvivamus.Si enim secundumcarnemvixerilis,morie-mini: si aulemspirilufaclacarnismortificaveritis,vive-tis. Quotquotenhn Spiritu Dei agitnlur, hi filii sunt

Dei (Id. VIII,12-14). Idergo nunc agitur, quamdiuest mortalishcecvita nostra sub gralia, ne peccatum,id est, concupiscenliapeccati(hauc enim hoc loco

peccali noniine appellal), regnet in noslro morlali

corpore.Tuncautemregnare ostenditur,si desideriis

ejus obedilur.Est ergo in nobispeccaliconcupiseen-

lia, qucenon est perraiilendaregnare : sunt ejus de-

sideria, quibusnon est obediendum,ne obedientibus

regnet. Propler quod membranoslra non sibi usur-

pel concupiscentia,sed sibi vindicel conlinentia; utsint arma justiticeDeo, ne sint iniquitatisarma pec-cato : sic enimnobispeccatumnon dominabittir.Non

eriim sumus sub lege, honum quidemjubente, norttamen dante : sed sumussub gratia, quoeid quodlex

jubet faciensnos amare, polest liberis imperare.9. Itemquecumhortatur ut non seeuudumcarnem

vivamus,ne moriamur,sed spiritu factacarnis mor-

lificemus,ut vivamus; luhauliquequcecanit,bellumin quo versamurostendit, et ut acriter dimicemusethostes noslrosniorlificemus,ne ab eis mortificemur,accendit.Qui sintvero isti hostes, satis evidenlerex-

pressit. Quos enlm a nobis voluit mortificari, ipsisunt, scilicet opera carnis. Sic enim ait: Si aulem

spirilufaclacamismorlificaverilis,vivelis.Et isla qucesinl ut sciamus,eumdemitideraaudiamusadGalatasscribentemet dicenlem: Manifestasunl aulem operaearnis, qumsunt fornicationes,inimundilim,luxurim,idolorumservitus, veneficia,iriimicilim,eonlenlioites.

mmulaliones,animosilales,dissensiones,hmreses,invi-

dim,ebrielates,tomessaliones,et his similia;qumprmdito vobis,situt prmdixi,quoniamqui talia agunt, re-

gnumDeinonpossidebunt.Ipsumenim eliara ibi bel-lum, ut hoec diceret ostendebat, et ad hos hoslesnioriificandoseadcmcoelestiet spirituali tubaChrislimilites excitabat. Supra enim dixerat: Dieo aulem,'spiritu ambulale, el desideriaearnis ne perfeteritis.Caroenimcontupiscitadversusspirilum,spiritusautemadversuscarnem.Hmt enim invieemadversantur,utnon ea qumvultis fatialis. Quod,si spirituducimihi,non eslis sub lege.Ergo sub gratia constitutosvultistum adversus opera carnis habere conflictum.Et

hcecopera carnisut demonslraret,adjunxit qucesu-

fsf, mors, conlentiotua?-itanempecilaresoletbunclo-Kim,quipro, contntione;modo,victoriam,habetin Yul-gata: quiagi'aecumnetcoscumdiphthongoscriptum,con-tenlionem;secusvero,vicloriamsignificat.1vaticani!.:ss.,appctilrix.Fortelegendum,exspecta-trix.~

Er.eiLov.,noscontraqttodconlencleret,dcllneret.AtMss.,noscontraquoddecel've\,cleceret)li'>erel.SicpassimAugustinusverbum,tibet,quodjungidativosolet,jungitaceusativo.

JLov.,nonfuit.Mwst, non, ab editioneErasmiet aJdss.

*ExMss.restituimusverbum,facta,omissumin editis.EjustamenloconojmulliMSS.habent,facti. *itaCisterciensisMs,Atediti",dclcctetur.

SSS'

I DE CONTINENTIA,S. AUGUSTINI • '5S6

pra commemoravi:Manifeslaaulemsunloperacarnis,

qumsunt fornicationes,et ecclera",sive qucecomme-

motavil, sive quceiutelligendacomiuonuil,inaxime

adjiciens,ct Itissimilia.Deniquein hocprcelioadver-

sus canialem quodam modo cxercitumvelut aliam

producensaciemspiritualem: Fructus autemspiritus

est, inquit, charilas, gaudium,pax, longanimilas,be-

nignitas,bonilas,ftcles)tnansueludo,contineniia:adver-

sushujusmodinonestlex.NOIIait, advcj-sushsec; ne

sola essc putarenlur : quamvis et si hoe diceret,omnia debei'emusintelligere, quccejusdemgenerisbona cogilarepossemus: sed aif, adversusImjusmodi;et hcec scilicet et quaecumquesimilia.Yerumtamen

quod in eis bonis quaecommemoravit, ultimoloco

posuit cbntineiitiam,de qua nunc dispufare susccpi-

nius, et propter quam-mulla jam dixinms,praecipuevoluiteam iiostris nientibusiubcererc.lpsa quippein

hoc bello valet pluiinium, in quo adve.rsuscarnera

spiritus concupiscit; quoniam ipsas carnis concupi-scentias quodam inodo erucifigit. Unde cum hccc

dixissetApostolus,continuosubjecii,Quiautan Jesu

Christisunt, carnemsuamcrucifixerunlcumpassioni-buset concupiscenliis(Galat.v, 16-24).IIcccest aciio

contineniice: sic opej'a' carnisimortifieantuu.Morti-

iicantvero eos, quosdeficienlesa continentiaadcon-

sensionemperpelraiidorumtalium operumtrahitcon-

cupisceniia.CAPUTIV.—4'0.Uttonlinentiaservariposs%caven-

daprmsumpliodepropriisviribus.Viveresecundumho-

minem,etvperesecundumcarneni,idemesl.Utaulema

coniinentianou deDciamus.,adversusiflas prcecipuediabolicarumsuggeslionunuiisidiasvigilareclebemus,ne de nostrisviribusprcesumamus.Malpdittnsenim

omnisqui-spemsuamponilin homine(Jerem.xyu, S).El quis est Iste_,nisi hoino2? ,Nonpofesl ergo vera-

ciler dicere non sespem pOnerein homine,,qui eam

ponitln se. Na.racl hoc secuudum hominemvivere,,

quid est nisi secundumcarjicm vivere?Audial-ergo

qui la"lisuggestionetentalur, et, si ullus ei -chrislia-

rius sejisus esl, eontremiscat: audiaf, inquam, Si

secundfimcarnenivixerilis,moriemini.

ll.Sed quispiamdicturus ,esl mihi aliud esse se-cunduinhominem, aliud secundunicarnemvivere :

quiahomovidelicelrationalis creatura est, et in porationalisesl animus, quodistat a pecore.; caro au-lem est infimaet lerrena pars hominis, et ideo se-cundumeam viverevitiosumest: propter quod ille

qui securidumhominemvivit, non ulique secundum

carn.em, sed .poliussecundumeam parlcm hominisvivit <juahonio .est, hoc est, -seeundumspiritummentis, quopecoribuspi'ceeminet.Yerumhcecdispu-iatio valetfortassisaliquidin scholisphilosophorum:nosauiem-ut intelligamtisApostolumChrisli, libri

chri.slianiquemadmodumloqui soleant, .debemus.ad-verlere. Fides eerle omnium nostrum est, quibusGbrislusvivereest 3, liominema Yerbo Dei assum-'

plum, non uliquesine aniniaralionali, sicut quidamhoerelicivolunl; et lamenlegimus, Verbumcarofa-clumest (Joan,i,"14). Quidhic caro iuielligendaest,nisi homo?Etvidebilomniscaro'saluiareJ)ei(Luc.m,6);quid polest intelligi, nisi, omnis homo? Ad teomitiscaro veniet (Psal. LXIV,5); quid est, nisi,omiiishomo?Dedisliei poteslotem-omniscarnis (Joan.xvn, 2); quid est, nisi, omnishominis?Exoperibuslegisnonjustifwabiluromvjscaro(Rom.m, 20); quid%est, nisi, nullus juslificabiturhomo? Quod idem

aposiolusalibi exprjmeilsinanifestius, Npn, inquit,jusliftcabiturhomo ex operibuslcgis(Galat. n, 1<3).Corinlhiosquoque increpatdicens ;Nonne camalcs

eslis,et secundumhominemambulalis(I Cor.m, 5)?

Cumcarnales eos dixisset, rion ait, secundumcar-nem ambulatis; sed, secwndumhominem••quiaethocquid voluit intelligi, nisi, secundum carnem? Nam

utique si culpabiliter quidem secundum caruem,laudabiliterautem secundumhominemanibula.elur,id est, viveretur, non exprobransdiceret, secundumliominemambulatis, Agnoscat lionio opprobrium',mutet pi'opositum, vitet interitum. Audi, homo;noli arabularesecundum hominem, sed secuudumeum qui fecit hominem: ab eo qui fepit le, jioli de-iicerenec ad te. Homoenim dicebat, qui tamennonsecuhdunfhominemvivebat: Nonquia idoneisumus

cpgitarealiquida nobisquasiexnobisinetipsis; sedsuf-ficieniianostraexDeoest(U Gor-m, 5). Yide si se-

cundumhominemvivebat,quiveraciler istadicebat.

Admonensergo Apostolushominem,ne vivatsecun-dumhoujinem, hominemDeoreddit. Quiautemuonviyitsecundumhominem,sedsecundumDeum,pro-fectonon vivit eiiam seeundumseipsum; quia homo

est^tipse. Sedideo dicilur etiamsecundumcarnem

viyere,«cumita vivit; quia et carne sola nominata

intelligitttr homo,quodjam oslendimus: sicut solaaiiiinaiiominatainlelligiturhomo; undedictumest,Omnisanima sublimioribuspotestalibussubdila sit

{Rom.xni, 1), id esl, omnishomo; et, Sepiuaginla

quinqueanimmdescenderunlin MgyplumcumJacob

(Gen.XLVI,27), id est, septuaginia quinque honii-

iies. Noliei'goviveresecundumte ipsum, o liomo;

inde perieras, sed qucesituses. Noli, inquam, vi-

vere secundum,teipsum : inde perieras, et iuventus

es 2. Noli ca__i'tsaccusare naluram, quandoaudis,Si secundumcarnemvixeritis,moriemini.Sieenimdici

poluit, et verissimepotuit, Si secundumvos vixe-

rilis, morieniini. Nam diabolusnon habet carr.em,

et tamen quia seeuudum se ipsum vivere voluit,in verilatenonslelil,-Quidergo minjmi3si seeunduni

se ipsumvivens, cumloquitnrmendacium,desuo lo-

quilur (Joan. vin, 44)? quodverumde iiio Yeritas

dixit.

CAPUTY.—12.Nonfidaldesequivullpeccaticoneu-

1-_istercie_-S_sMs.:_-r-i.c«s.acliocontinentim,si-opera.1 Editi,nisiipsehomo.Abestvox,fpse,a Mss.3TresMss.,nostrumest,itlchristusvenerit,el-lwininein

a verbo,etc.G_B.Qvefa.aimscodex,noslrumesl,-ulCluistusvenirel,hominema verbo,etc.

.*SolaedilioLov.:Audiathomoopprobrium.2SichabentaliquotMss.AtEr.:siquiaperieras,inventuses.Lov-,si perieras,invenluses.

aita pluresMss.Atediti,Quidergoverins; .etlidemi-t-frapro,quodvorum;hs.heai,guod-vere.

m LIBERUNUS. 5S8

piscenliamvincere.Excusatiopetcatorumcohibendaper

conlinenliam.Excusalionesin peccatisdiversm.Fati

accusalio, fortunm, diaboli,Dei vero'ipsiusa Mani-

chmis.Cumergoaudis, Peccqtumvobisnon.domina-

_._.«,•nolidelefidere,ut peccatum tibi non domi-

netur; sedde illo cui dicit orans quidam sanclus,

Itinera tnea dirigesecundumverbumtuum,et non do-

minelurmildGinnisiniquilas(Psal._cxvm, 155). Et-

, enirane forte, cumaudissemus,Peccatumvobisnon'< dominabitur,nos ipsos extolleremus, et viribusno-

stris hoc tribuefemus, statim hoc vidit Apostolus,

alque subjecit, Nonenimestissubiege,sed subgratia

(Rom.vi,U). Gratia itaque facit ut peccatumtihi

jnondominetur,Noli ergode te fidere, neiiiulto ani-

plius inde tibi dominetur. Et cum audimus, Si spi-rilu aclionescarnismoiiificaveritis,-Vivelis;Jion hoc

tantum bonumspirituinostro, quasi per se ipsum,

possitista, tribuamus.Nam ne islum carnalem sen-

sumspirilumortuopotiusquammortificantelsapere-

nius, illico addidit, QuotquotenimSpiritu Ddagun-

iur, hi filiisuntDei(Id. vm, 15,14). Itaque ut spiriluuostrooperacarnis morlificemus,SpirituDeiagimur

quidal continentiam, qua frcnemus,doineimis,.\in-camusconcupiscentiam.

. , 15. In hoc tam magnopraclio, in quo vivit homo

sub gratia, et eumbene pugnat adjulus , exsultat in

Dominocum tremore, non-desunttameiretiam slrc-

nuis bellatoribus, el opcrumcarnis qtiamvisInvietis

niorlificatoribtis, aliqua vulnera peccatorum, pro-

pter qucesanandaquotidie veraciferdicant, -Dimitte

nobisdebila nostra(Matlh.vi, 12) : contra eademvi-

tia,el contra diabolumprjncipeini'egemquevilio,-

rum, mullovigilantiuset acrius ipsa oralionecertan-

tes, ne valeantaliquidmortiferaesuggestionesejus,

quibusinstigatinsuperpeccatoremad sua excusanda

potiusquamaccusandapeceala; ac sic illa vulnera

non modonon sanenlur, verum etiam, elsi mortife-

ra non erant, graviteretlcthaliler infligantur.Ethic

ergocauiiore opus est continenlia, qua coliibcatur

superbus honiinisappelitus, quoplacel sibi ef non

vult ctilpabilisinveniri, dedignaturquecura peecat-,convinciquodipse peccaverit; non salubri lnimili-

'tate suscipiensaccusationemsui, sed excusalionem

polius ruinosaelatione conquirens.Ad hanc super-biam coercendam, continentiam petivit a Domino

ille, cujussuperiusverba jam posui, et sicutpofui,commendavi.Namquecum dixisset, Pone, Domine,custodiamori meo, el osliumconlinenlimcircumlabia

viea; ne dectinescor tneum in-verbamaligna; unde

hoc diceret evidentius explicans, ad excusandas,

inquil, excusationesnnpeccalis(Psal. cxt, 5, 4). 0_iiidenimmaligniusbis verbis , quibus malus malum se

negat, eiiam de opere malo convietus_quodncgarenon valeat?Et quoniamfactumnori potest tegere ,neehenefaclumpotest dicere, et ;a -se faclum vldet

patere., qurerilin aliumrcfcrre quod fecit,-tanquamjndepossitauferrequodir.eruit. Nolensse-esse-reum,

additpoliusadreatum,elsuaexcusandononaccusando

peccata,ignoratnonsepoenamremovere",sedveniam,Apud hominescnimjudices,quoniamfalli possunt,quacumqttevelutpurgarefallaciaquodperperamfaGtunj.est, prodessealiquidvideturad tempus: apudDeumautem, quifalli nonpotest, iion est adhibendafallaxdcfensio,sedvcrax confessiopeccatorum. _

'

. 14. Etaliiquidem qui sua consucveruntexcusarepeccata, fato se ad peccandumqueruntur impelli,tanquamhoc dccreverihtsidera, et coelumprius"ta-'lia decerncndopeccaverit,ut homo posteatalia com-mittendopeccaret.Aliiforlunoemaluntimpufarequodpeccant: quiomniafortuitis casibus"agitari putaut;nec tamen hoc se fortuita temeritate, sed perspe-ela ralione sapere atque asseverarecontendunt.Qua.lis ergodementiaest, dispulalionessuas rationi tri-buere, elaciiones suas easibussubju^ai'e?Aliiloluinquodmalefaciunt, in diabolumreferunt: nee voluntcum illo habere vel partem_cumillum sjbi oeciiltis

suggestionibusmala suasisse suspicari possint, _eautem illis suggestionibus, undecumque fuerint,consensissedubitare non possint.Sunt etiam quiex-.cusationemsuamextenduntin accusaiionemDei„di-vino judicio miseri, suo autem furore blasphemi.Etenimadversuseum ex conlrariopiincipioinducuntmali substantiamrebellanlem, cuinon potuisselre-sistei'e,nisi substan.ioenaturcequesucepaftemeidemrebellanli conlaiiiinandariicorrumpendamque mi-scuissel: et lunc se peccaredicunt, quandonaluramali praevalelnaturceDei.HcecMaiiicha.orumestim-mundissimainsania, quorum machinamentadiabo-lica facilfimeveritas indubitata subvertit, quce Deinaturam incontaminabilem atque incorruplibilemconlitelur.Quid autcm flagitiosaecontaminationiset

eoiTuptiouisde istis merito non creditur, _t quibusDeus, qui summe alcjueincomparabiliterbonus est,eonlaminabiliset corruptibiliscrediliir?

CAPUTYI. — 15. Conlraaliosquiut.se excusent,dicuntplacereDcopeccala.Deuset demalisfacil bona.Eomocum poteslalepeccandifaclus, proprmmioac-

ceplurusnon posse peccore.Sunt el qui eo ;modoinexcusalionepeccatorumsuorumaccusaniKeuni,ul-di-cantei placere peccala.Namsi displicerent,Inquiiint,nullo modo ea fiori omnipolentissimautique po-testatepermitteret.Quasivero-peccalaDeusimpunila.essepermiserit, etiamin eis quosa supplicio_sempi-lcrno remissione liberat peccalorum. Nullusquippedebilcegraviorisposnceaccipilveniam, nisi qualem-cuhique, etsi longeminoi'emquam debebat, solveiit

poenam: alque ita imparlilurjargitas misericordice,•

ut non relinquatur eliam justilia disciplince.Nam et

peccalumquod inultum videtur, habet pedlssequarapoenamsuam, ut nemo de admissonisiauframariiu-dine doleal, aut csecilalenon doleat. Sjcut ergo tu

dicis, Cur permiltit isla, si displicent?ita egodieo.,Cur punit ista, si placent? Acper hoc sicut egocon-fiteor quodomninoisla non fierent, nisi ab Omnipo-tenfe .permiltereiUur; ila tu confiterefacienda nonesse quaea justo puniantur: ut non faciendo quae1"SicMss,*At*_ili,-vivificdrite.

gg9 DE CONTINENTIA.S. AUGUSTINI • - §60

punit, m.reamur ab eo discere cur permittit esse

qucepuniat. Perfeclorumesteiiim, sictilseriplumest,seiiduscibus(Hebr..v, 14): in quo hi qui beneprofe-

cerunl, jam iiilelligunl-ai omnipolen.himDei poliusid perfiuuisse, ul ex libero arbitrio voluntalis ve-

nienliamala essepermitteret.Tarilaquippe4est om-

iiipoleftsejus bonilas,ui etiam de inalis possitfacere

bona, sive ignoscendo, sivesanando, sivead utilita-

tes piorum coaplando atque vertendo, sive etiam

juslissime vindicando.Onmiananiqueista bonasuut,el Deobono atque omhipotentedignissiraa: nec la-

'tnen fiunt nisi de maiis. Quid igitur melius, quid.

omnipolentius eo qui cum mali uihil facial, bene

etiani de malisfacil? Claraantad eum-quiraale fece-

runt, Dimftlenobis debila nostra (Matlh. vi, 12) :

exaudit, igtioscit.Nociieruntsua mala peccantibus:

subvenit eorura medeturque languoribus. Sccviunt

suorum hosles : de illorum scevitiafacit martyres.P-ostremoeliam condemnateosquos damuationeju-dicatdignos:sua licel illi raala paiiantur, facil lamen

ille quod-bonum esl. Non potesl enim bonum non

esse, quod jusluin est: et utique sicut injustumest

peccaium, ita juslumest peccati supplicium.16. Nonautem potestas Deo defuit, lalemfacere

hominem qui peccare non posset: sed maltiiteum

lalero facere, cui adjaceret p.eccare,si vellel; non

peceare. si nollet: hoc prohibcns, illudpreecipiens:

ait prius illi esset bonum nieritum non peccare, et

postea justum praeniiumnon posse peccare, .Nara

etiam lalessanctossuos in fine faclurusest, qui ora-

aninopeccare non possiift.Taleshabet quippeetiar__

nunc Angelossuos, quos in illo sic amamus, ut de

smlloeorum ne peccandofial diabolus formidemus.

«Quodde neminehoriiinejusto in hujusvitaemortali-

tale praesumimus.Tales autemomneslulurosin ilHus

witceimmortalitate confidimus. Omnipoleiis enim

Oeusqui operalur bona eliamde nostrismalis, qua-lia dabit bona, cum liberaverit ab omnibusmalis?

lluita de bono usumali copiosiuspossuntet sublilius

flispulari: sed neque hoc isto sermone suscepimus,et ejus nitniavitandaest longitudo.

CAPUT"VII.— 17. Conlinentimet juslilimoffitia

pariler tenduntad pacem.ContraManiclimoruminsa-

niam de duabusnaluris inter seconfligenlibus.Bellum

inessein homineex langnoreper culpam contraclo,

pacemsanalolanguorefuturamcsse.Nuncergo ad il-'

lud., propier quod diximus ista, redeamus. Conli-'

iientia nobisopusesl, cl eamdivinuniesse munusco-

gnoscimus, nc dcclineturcornosfruin in verba ma-

ligna ad excusandas^excusationesin peccatis. Cuiaulem peccalocohibendonon habemusnecessariain

c_silinenliam,ne comniittatur, quando et hoc ipsa-coittbet, ne commissumsi fuerit nefaria superbiade-

foudaiur?Universalilerergo continentia nobis opus

esl, iit declinemusa malo.Ut aulera faciarausbonum,ad aliam videturvirtutem,hoc est, ad jusliiiamper-iinere. Hoc nos admonet sacer Psalmus, ubi legi-jnus : Declinaa tnalo, el facbonttm.Quoautcmfinc

ii i

ista faciamus,inox addidit, dicens: Qumrepacem,et sequereeam(Psal. xxxui, 1S).Pax enim perfectatunc eril nobis, quando naturii nostra Greatorisuoinseparabilitercohaerente,nihil-nobisrepugnabilexnobis. Hocet ipse Salvatorvoluit-,quantum mihi vi-detur, intelligi, ubi ait: Sint lumbiveslriaccincti, ctlucernmardentesl. Quidest lumbosaeciugere? Libi-dines coercere, quod est continentice.Lueernasveroardenlesbahere, est bonisoperibuslucereatque fer-yere, quod est justitice.Nequehic tacuit quo fineisia

faciamus,addendoalque dicendo: Et vossimilesho-minibusexspectantibusdominumsuum, quando veniata nuptiis (Luc. xn, 33, 56). Cumenim venerit, nos

remunerabit, qui conliiiuimusnos ab his quces cu-piditas, et ea quce imperavit charitas fecimus: utin ejus perfecta et sempilerna pace, sine ulla malicontenlione ct cum summa boni deleclatione, re*gnemus.- 18. Omnes ergo qui credimus in Deumvivumetverum,cujussummebonaimrautabilisquenalura necmali aliquid facit, nec mali aliquidpaiilur, a quoestoinnebonum, quod etiatnminui potest 3,el qui suobono quod ipse est omninomlnui non potest, curaaudimus Apostolumdieenlem, Spirilu ambulale,et

concupiscenliastarnis neperfeteritis: caroenimconcu-

pisciladversusspiritun\, spiriius autemadversustar-nem; hmteniminvitemsibiadversantur,ul noneaqttaivullis fatiatis (Galat. v, 16,17); absit ut credamus,quodMariichccorumcredil insania, duas hie demon-stratas esse naluras ex contrariisinler se principfisconfligenfes uriam boni, aJterammali. Pi'orsus istaduo ambosunt bona : el spiritusbonum est, el carobonum; el homoqui ex-utroqueconstat, uno impe-jante, alio servienle, utiqueboriumest, sed mulabilebonum: quod lamcn iieri non posset-4, nisi ab in-commutabilibono, a quo esl oranebonumcreaium,siveparvum, sive niagnum;sed quamlibetparvum,-amagno lamenfactum; el quamlibetmaguum,nullomodo tamen faciorismagiiiiudinicompai-andum.Ve-rum in bac bona hominiset bene a bono conditain-

slilulaque nalui'a nunc bellum est, quoniara salusnondura esl. Languorsaneiur, pax est. Languoremaulem istumculpa meruit, nalura non hahuil. Quatnsane culpamper lavacrum regenerationis Dei gratiafidelibusjamremisit; sed sub ejusdem"medicimani-bus adhuc natura cum suo languore confligit.In laliautem pugnasanitas erit fola victoria: nec lcmpora-ria sanitas, sed ceterna; ubi non solum liniatur hie

languor,verum etiam deinceps nullusorialur. Pro-

pter quod alloquitur animainsuam justus, et dicit:Benedit, animamea,Dominum,et noliobiiviseiomnesretribulionesejus: qui propiliusfit dmttibusiniquilati-

1Mss, Uanquippe.

1Dnuse vaticaiiisMSS.addit,in manibusveslris;quodnee edili,necalii codiceshabentMss.id etiama grcecotextuEvangeliiabest;imoet a latino,inantiquisCorbeien-sibusBibliis.

*cisterciensiscodexaddit,suggerebat.Valicaniaulem,instigavit.Sedsubaudilur,imperavit.3Lov.,nonpotesl.Male,et repugnantibuseditis aliisac[Mss.

*Editi,fierinonposseconstat.AtMss.,fierinonpossel,omisso,constat.

561 LIBER UNUS. '562

bustuis, quisahatoinheslangiloresluos (Psaf.cn, 2 et

5). Propifiusfit iniquilatibus, cum peccatadimiltit:

saiiat languores; cum desideria prava compescit.

Propitiusfitiniquilatibus,dandoindulgcnliam: sanat

languores, dando conlinentiam. lllud' faclum est in

-Baptismateconfiieritibus,hoe fit in agone certanfi-

lius; in quo a nobis noster per ejus adjutoriumvin-

cendusest morbus.Eliamnunc illud-fit,cum exaudi-

niur dicentes,Dimitletfobisdebitanostra: hoc aulem,cumexaudimurdicenles, Ne nos inferasin tentatio-

~_nem(Matth.v_t,12, 15). Vnusquisqueeriimtentalur,sicul ait apostolusJacobus, a cdncupiscentiasuaabs-

traclus.elilleclus(Jacobii, 14). Contraqiiod vitium

luediemaleposciluradjutoriumab illo quipotest om-

nes hujuscemodisanare Ianguores,- iion a nohis

alienaeseparatione*,sed in nostrcereparationenatu-

rae.Undeel praedictusapostolusnonait, Unusquisque- tentalura cohcupiscenlia;sed addidit, sua : ul quihoc

audit intelligat quomodoclamare debeat, Ego dixi,

Domine,misereremei; sanaahiniammeam, quoniam

peccavitibi(Psal. XL,5).Nonenimsarialioneiridiguis-'set, nisi se ipsa peccandoviliasset, ut cidversus-eara

carosua concupisceret,id esl, ipsa sibimetipsiex ea

"parte quain carne infirmataesl repugnaret.-•

CAPUTVIII.— 19. Caroadversusspirituriiconcu-

-piscit, nonquiainitnicanatura, sedquiaviliata.Carnis

'concupiscentiasex viiioesse, edsquehic minui quidem~posse, nonpenitusauferri nisi in alteravita. Concupi-

' scenliacarnishit pmna peecati,carne sanata in bealis

non eril. Caro enimnihil nisi per animamconcupi-sclt; sedconcupiscerecaro adversusspiritumdicitur,'quaridoanimacarnalicoricupiscentiaspiritui relucta-

tur. Tolumhoc nos sumus-:et caro ipsa qucedisce-

iierite anima morifur, nostra pars infima, non fu-

gienda-dimittiturj sed recipienda deponitur, nec•recepfaulterius relinquetur. Seminaturautem corpus

animale,resurget corpus spiriluale (l Cor. xv, 44).•Tuiic jam caro uihil concupiscetadversus spirilum,,

quando et ipsa spiritualisvocabilur,quoniamsplrituinon solum sine ulla repugnantia, verum etiam sine

ulla corporalisalimentiindigentiain ceternumvivifi-

candasubdetur. Ucecigitur duo, qusenuncinvicem

"adversanturin nobis, quoniamin utroquenos sumus,.ul eoncordentorerituset agamus. Nonenim alterum

eorumpularedebemusinimicum',sedvitiumquocaro

coneupiscitadversus spiritum : quod sanalum, nec

•ipsumerit, ef substantia utraquesalva erit, et inter

\utramque nulla pugna erit. AudiamusApostolum:'Scio, inquit, quianon habitatin me, hocestincarne

'mea, bonum.Hoautiqueait, quiavitium earnisin re

bonanon est bonum: quod cum essedestiterit, caro

erit, sedjam vitiatavel viliosanon erit. Quamtamenad nostrampertinerenaluram, idem doctorostendit,"prius dicendo, Seioquia nonhabitat in me: quodut

exponeret, addidit, hoc est in carnemea,•bonum.Se

"itaquedicit essecarnem suam. Nonergoipsa est ini-micanostra: et quandoejusvitiisresistitur, ipsaama-

"lur, quia ipsa euratur. Neriip'enim unquamcarriemsuamodiohabuit(Ephes.v,'29)'; sicut ipse Apostolus

'

-dicit.'Et alio locoait: Igitur ipseegomeuteserviolcgiDei, carneaulem legipeetati. Audiantqui aures ha-bent : JF^iftcripse ecjo;ego mente, ego cai'ne; sedmenteserviolegi Dei, earne autem legipeccali.Quo-modo carne legi.peccali? numquid concupiscenticeconsentiendocarnali?Absit: sedmotusdesideriorumillic-habendo,quos habere riolebat, et tamenhabe-'bat. Sedeis non consentiendo mente serviebatlegiDei, et lenebat membra, nefierent arma peccati.'

J

20. Suntergo in nobisdesideriamala, quibusnoii'eonsenliendonon ylvimusmale : sunt in nobis con-

cupiscenliae-peccatorum,quibus non obediendorionperficiriiusmalum;sed eas habendo nondumperfici-

_musbonum: Utrumqueostendit Aposlblus, nec bo-num hic perfici, ubi malum sic concupiscitur; nec

-maluni hie perfici, quando tali eoneiipiscentiaerionobedilur.Illud quippe oslendit ubi ait, Velleadjacet

_mihi,perficereaulembohumnon(Rom.vu,18,2S) :hocvero, ubi ait, Spirilu ambulate, et concupiscentiascamis tfeperfecerilis.Neque ibi enim dicit iion sibiadjacere facere bonum; sed, perftcere : nequehic

dicit, Concupiscentiascarnis ne Iiabueritis; sed, ne

perfecerilis. Fiunt itaque in nobis concupiscenlicenialce,quandoid quod non licet libet: sed non per-•flciuniur,cumlegiDeimente servientelibidinescon-'tinentur.Et bonumiit, cumid quod male Iibet, vin-

"eente bona deleclalionenon fit : sed boni perfectio-non impletur, quamdiulegl peccati"carne serviente1

libidoillicit,et quamviscontineatur,tamen movetur.Non enim opusessetut contineretur,nisi moveretur.Erit quandoque etiam perfectio boni, quandocon-

sumptiomali :illud summum,hoc erifnullum.Quodsi in ista niortalitate sperandura pulariius,fallimur.Tuncenim crit, quandomors non erit; et ibi erit,ubivitaceterna erit. Iri illoenim sceculoetiri illore-gnoeritbonum summum,malumnullum; quandoeritet ubierit sapienliceamorsumrims,continenticeIabor-nullus. Non igiturmalaest caro, si rbalo careat, idest, vilio quovitiatusest homo, non factusmale;sedipse faciens. Ex utraque enim parte, id est, et animaet corpofea bono Deofactusbonus,ipse fecitmalumquo faclus est malus. Acujus mali realu jam etiamsolutusper indulgentiam,ne leve existinietessequodfecit, adhuc cum suovitio pugnal per continentiam.Absitautemut insint ulla vitia in illa quas fulura eslpaceregnantibus; quandoquidemin isto bello quoti-die minuunlurin proficienlibus,non peccala solum,sed ipscequoqiie concupiscentice,cum quibus nonconsentiendoconfligifiir,et quibuseonsentiendopec-catur.- • ' _ *

21. Quodergocaroconcupisciiadversusspiritum,quodnon habitat in caruenoslra bonum,quod lex in

"membrisnosliis fepugnat legi mentis, non est dua-rum naturarum ex contrariis principiis facta com-

1Editi,alienaseparatione.veriusMss.,alienmseparqtio-ne: supple,natv.rm: ' • •-' '• '*

- *Editio'Lov.,mcaritisserviente.Emendalurex editisaliiset exMss.quorumplurimiposteaferunt, libidoillicUa_,quamviscoiilineaiur,ele. ',

BAWCT.AUGUST.VI.(Bmze.)

S6S DE CONTINENTIA,S. AUGUSTINI 364

mixtio, sed uniusadversus se ipsampropter peccati

meritumfactadivisio.Nonsic fuimusin Adam,ante-

quamnatura suo deceptore audito ac secuto, suum

contempsisselatque offendissetauctorem : non est

ista prior vita creati hominis, sed posterior poenadamnati. Ex qua damnalione per Jesum Christum

gratialibcrati, cum poenasua dimicantliberi, non-

dumsalule plena, sed jam pignore salulis accepto:

non liberati autem, et peccatis'rei sunl, el suppli-

ciis implicati.Posl hanc verp vitam reis manebilin

jelernum poenapro culpa; liberis non remanebit in

jBlernumnecculpa, nec pojna : sed permanebuntin

seternumsubstanticeboncespirilus et caro; quasDeus

bonusel immulabilisbonas, quamvismufabiles,con-

didit.Permanebuntautemin meliuscommulatce,nun-

quam-jamin deterius mulandac;consumptopenitus

omni malo,ef_quodhomofecilinjusle,efqupd passus

esljusle.Quibusduobusmaligeneribusomninopereun-

tibus, qupnimest unumproecedeiiiisiniquilalis.alte-

Tum consepentis infelicitalis, erit hominis slne ulla

pravifalevoluntasrecta. Ibi omnibus erit clarumaf-

que perspicuum,fluod nune a fidelibus roultiscredi-

tur, a paucis intelligiiur,malumnon esse subslan-

tiam; sedsicut vulnus ip corpore, ita in substanlja2

_quoese ipsanivifiavit,esse coepissepesle inchoata,

_alque ibi esse desinere sanilate perfecta. Omni ergo

maloexorlo a nobis, et perdito in nobis, bono etiara

nostro qsquead culmenfelielssimceincorruptioniset

-iminortaliiatispuctpatquepcrfecjo,qualiserit utraquenostra substanfia? Quandoquidemquiic in ista cor-

ruplioneel morlalitate, cum adhuc torpus torrupli-bileaggrgyqtanimam(Sap. ix, 1S),et quodAposto-

]usdicjt, cprpus morlnumesl proplerpeccaium(Rom.

-yiij, 10), tale tamen leslimoninmperhibet idemipse

carni nostrce,_idest parti nnslra. infimaealque ter-'

1'eriae,ut dicatquodpauloaute commemor.ivi,Nemo

unquamcarnemsuamodiphubuit; statimque subjun-

gat, sednulrit eatnet fovetf situt et ChristusEctle-

siam?

CAPUTIX. — 22. Carnemnaturanon essemalam,

tum ejus exemplodiligendasuxoreshotielur Aposto-

lus, Tres coputminsinualmctbApostolo,omnesbonm,

quanim-iertiaestcarnis elspiftlus. Mulierisubjeciionis

exemplum-acante citr non dglum.Quo igilur, non

dico, errore, sed prorsus furore, Manichceicarnejn

nostramnesciocui fabulosaegenti tribuunt tenebr^-

rum, quitrnvoluntsuam sine ullo jnitjo malam sem-

per habpissenaturam ; ctimveraxdoctor viros dili-

geje uxores suas exemplosuaeparnis hortetur, qussad hop ipsumCbristi.quoqtie et Ecclesiaehor._.tur

exemplo? Tolus denique ipse apostolicceEpistolis

locus, valde ad rem perlinens, recordandus est :

Viri, inquit, diligiteuxoresveslr.as,sieulel ChrislusiilexitEcclesiam,et se ipsumtradidit pro ea, ut eam

sanctificarel,mundanslavacroaqumin verbo; ... ex-

hiberet sibi ipse gloriosamEcclesiam,non habentetn

maculam, aut rttgain, aut aliquidhujusmodi; sed ttt

sit sanclael immaculata.Ita, inquit, et viri debentdi-

ligereuxoressuas, sicut corporasua. Qui diiigituxo-remsuam, se ipsumdiligit(Ephes. v, 25 29). Deinde

subjunxit,quod jam eommemoravimus: Nemo.enipiunquamcamem suam odiohabuit, sed nutrit el feveleam,sieutel ChrislusEetlesiam.Quidadhcecdicitim-

muiidissimceimpietalisinsania?Quid adhcec dicitis,Manichcei?qui.nobis vglut ex aposlolicisLiileris

duas sine initip naturas, unam boni, alteram niali,conaminiinducere ; et aposiolicasLilteras, quaevosab ista sacrilega peryersiiaie corrigant, non vultis

_apdire.Sicut legilis, Caroconcttpiscitadvemts spiri-tum(Galat.v, 17); et, Nqn habital in came meabo-

num; ita legite, Neniptmquamcarnemsuam odioIta-

buit,sednutrit el foveleam, sicut et' ChristusEccle-

_sj«m..Sic_Jllegi(is,Videoaliamlegemin inembrismeis

repugnanlemlegimentismem(Rom. vn, 18, 25) : ila

legite, SicutChristusdilexit Ecclesiam,ita et viri de-

bentdiligcreuxoressuas, 'sicut sua corpora.Nolile in""

illiS sanctoeSeripturaetestimoniis esse insidiosi, in

Jiis surdi; et eritis in utrisquecorrecti. Hceeenimsi

accipiatisut djgnuniest, conabiminiet illaintelligereut yerumest,

25. Tres quasdam copulas nobis insinuavitApo-.stolus, Christumel Ecclesiam,virumet uxorem,spi-Titumet carnem,Horumprioi'aposterioribusconsu-

luul,, posleriora prioribus famulanlur. Omnia bona_spnt, ctini in eis quaedamordinispulehritudinemex-

cellenter praeposita,quaedaradocenter subjecla cu-

_stodiurit.Yir ct uxor, quales secum esse dcbeant,

praeceptumaecipiunt et exemplum.Praeceptumest:^Mutiefesviris.suis subditmsinl,-sicut Domino;quiavir caputmulierisest; et, Viri, diligiteuxoresvestras,-

-Exemplumauiem datur mulierihusdeEedesia, virisde Chrisio : SitutEttlesia, inquit, subditaestChrislo,ita et,mulieresviris-suisin omnibus.Similiter et vj-rjs dato pr;ecepto, ut uxores suas «Hligant, ad-

jeeit exemplum, Sioul Chrislus dilexit Eetle$iam.Sed viros et a re inferiore adhortatus est, id

est, a corpore suo; non tanlum a superiore, id est,a Dpmiiio sup. Non enim solum pit, Viri, diligiteuxoresvestras,situl etChrisiusdilexil.Ecclesiam,quodest a spperiore; yerupi etiam djxit, Viri debentdili-

gerenxoressuassicutcorporasua (Eplies. v, 22-.28),qupd est ab inferiore : quia el superiora et inferiora.bona sunt omnia. Nec tamen mulier a corpore vel^carne aecepit exemplum,ut ita esset subdita yiro,sicut spirilui caro : sed aut consequenterApostolus

intejligivoluit, quod1dicere prcelermisit; aut forte

,quia caro concupiscitadversusspirilumin hujusvjtcemortaljlate atque languore,ideodeilla noluit mulicri

exemphnn subjeetipnis adhibere. Yiris autem ideo

yoluit,quia etsiconeupiscilspiritusadversuscarnem,etiam in ,boeipso consulitcafni : non sicutcarocon-

cupisccns adversus spiriluni, nec spiritui"consulil

_talirepugnalioneJ, nec sibi. Nontamen ei spiritus

.bonus, siveejus naturamper providentiamnuiriendoac fovendo, sive ejus vitiis per continentiamresi-1MichaelinusMs.,peccali.Fuliensiset «lii quidam,non

iiberatiautema peccalis,reisunl.~sicaliquotMss.Atediti,ita substantiam.

'SicMss.Editivero,tahsrepugnatto.

565"

EIBER UNUS. .._. 366

stendo, consuleret,nisi utraque substantiantriusque

arlificemDeum,etiamdecore sui bujus ordinis indi-

caret. Quidest ergoquodvos vera dementiael chri-

stianos esse jactatis, et conlra Scripturaselirislianas

oculisclausis, vel potius exstiuctis, tanla perversi-tale conlenditis, et 1 Christum asserenles in fal-a

carneapparuisse mortalibus, et Ecclesiamin anima

ad Christum, in corpore ad diabolum pertinere, et

sexum virilem atque muliebremdiaboli opera esse,non Dei,et spirituicarnem lanquammalamsubstan- •

liam bonsesubstanticecohcerere?

GAPCTX.— 24.Manichmorumhmresis.negalfuissein Christocarnemveram.Dicilanimasad Clirislum,cor-

poraaddiabofumperiinere,et sexumuirumqucesseex

diabolo.Si parum vobis videntur respondere 2quce-

de apostoliciscommemoravimusLilteris , auditead-

liuc alia, si aures habetis.Qttidde carne Christidicit

insanissimusManichaeus? Quodnon fuerit vera, sed *

falsa. Quid ad hoc dicit heatus Aposlolus?Memor

eslo ChrisluinJesumsurrexissea mortuis ex semine

David, secundumevangeliummeum(II Tiin. n, 8).Et ipse ChristusJesus, Palpate, inquit, et videte,quiaspirituscarnemet ossanon habet, siculmevidelisha-

bere(Luc.xxiv, 59). Quomodoest in eorumdoetriria_veritas, quaeprcedicatquodiricarne Cliristieral fal-_sitas? Quomodoin Clnislononerat ullummalum,in

quoerat tam grande mendacium.Quiavidelicelho-

minibusnimium muiidismalumest caro vera, et non

est malumfalsa pro vera : malum est caro vera na-

gcentis ex David semine, et non est malum linguafalsadicenlis, Palpale, et videlequia spirilusossael

carnemnonhabel,sicutmevidelishaberel-DeEcclesia

quid dicit deceplor hominura in mortifero errore?

Quoi ex parte animarumpertineat ad Christum, ex

parle corporumad diabolum.Quidad hcecdicil Do-

ctor Gentiumin Jide et veritale? Nescitis, inquit,

quiacorporavestramembrasunlChristi(I Cor.vi, 15)?Desexumaseuliet feminaequiddicit liliusperditionis?

•Quoduterque sexusnon ex Deosit, sed ex diabolo.

Quidad hoecdicitYas eleetionis?Sicut, inquii,mutier

ex viro, ita et vir per mulierem;otnniaaulemexDeo

(Id. xi, 12). Decarnequid dicit per Manichoeumspi-rilus iramundus?Quodsil mala subslanlia,nec Dei,-sed inimici crealura. Quidad hcecdicit per Paulum

Spiritussanclus?Sicul enimcorpusunutnest, inquit,et tnembraliabetmulta, omniaautemmembracorporistutn sinl mulla, utxumest corpus; ila et Christus.Et

paulopost : Posuil, inquit, Deus membra,singulum

quodque~

eorumin torpore, proulvoluil. Iteni paulo

post: Deus, Inquit, temperavitcorpus, ei tui deerat

majoremhonoremdans, ut non esscntscissurmin cor--

pore, sedideinipsumut pro invicemsollicitasintntein-

bra : et sive palitur unum membrum, compatiunluromniamembra;siveglorifioalurunummembrum,con-

gaudentomniamembra(Id. xu, 12-26).Quomodoest

mala caro, quando ipsceanimaepacem membrorum

ejus ut imitenlur, monenlur? fjuomodoest inimici

creatura, quando ipsi1aniime<pioecorpora rcguni,ut inter se inimiciiiariiniscissuras non habeanl,exemplum de mcinbris corporis sumunl, til quodpraeslitiiDeus corpori per natiirara, ament et ipscehoc babpre per .gratiam? Meriioad Romanoscnm

«criberel, Obsecro.inqiiil,vos,fratres, permiserkor-diamDei, nl exhibealiscciiporaveslraliostiamvivam,_sanc.tam,Deoplacenlem(Rom.xn. I). Sinecausan.>nftenebras lucem,cl lueein lencbrnse-.secom.ndiintis,si hostiamvivam,saiicia"n,_Deoplacmtem dc genfistenebraromcorporibusexhibeinus.

CAPUTXI. — 25. Canis et Ecclesimcompafalioin quibus consistat.Sed, inquiunt, quomodocajro

per quamdnrasimililudinemcomparalur*Ecclesioe?Nuuquid Ecclesia concupiscil advcrsus Clirisluin;cum idcni apostolusdixeiit, licclesiasubditaesl Chri-sto (Eplies.v, 25)? Plane Ecclesia subdiia e.,1Chfi-

slo : quia ideo spirilusconcupiscitadversuscarnem,ut omni ex parte Clirislo subdaiur Ecclesia; caroauletn concupiscitadversus spifilum, qma iioudura

pacem, quceperfo.clapromissaest, accepilEcclesia.Ac per hoe Ecclesia subdila est Christoex piguqresalutis, et caro concupisciladversusspiritumex in-firmitale languoris.Neque enimnon Ecclesiicniem-bra erant iidem, quibus isla dicebat : Spiritu am-bulale, et contitpis"eutiascttritisne perfecerilis.Caro

- enimconcupiscitadversusspiiitum, et spirilusadversuscarnem: limcenimsibi invicemadversantur;ut honea

qumvttttis, faciaiis (Galttt.y, 16 et 17). H-.ecutique'

Ecclesia'dieebanlur,qncesiChrisiosubdilanonesset,non in ea spirilusadvcrsuscarucin per coniinentiam

concu|iiscerel.Prcpier quodpoiemni quidcmconcu-

piscenliascarnis Jionpcrficere, sed carnc coucupi-scenteadversusspiriiumnoiipoternntea fncerc quccvolebant, id esl, etiam ipsascarnis concnpisceiiliasnon habere. Deinde,cur iionconfitenmnriu homini-bus spirilualibusEcclesinmsiibditamChristo,iu car-nalibusautemaiihucconcupiscereadversusChrisiuiri?An adversus Chriilum non concupiscebaiil, quibusdicebatur,DioitusestChrislus(I Cor. i, 15)?ei, Non

polui loquivobiscuttsispirilualibus,sedquasicarnali-bus.Tanqttamparvnlisin Christolacvobispolumdedi,non escam; nondumenimpoleralis: sed ne nunc qui-dempotesiis;adliuccnimestiscarnales.Cumenimsinl

in vobismmulatioei conlenlio, nonttecarnales eslis

(Id. lii, 1-5)?Adversusquem concupiscilcemulatioel contentio,nisiadversusChristuin?Ilas enimcarnis'

concupisceniiasCliristusin suis sanat, sed in nullis'j

amat. Unde.saucla Ecclesia quamdiu habet etinm

-niembratalia, nondumeslsine maculaef ruga.Hucacceduntet illa peecata, pro quibusquotidianavox

toliusEcclesioeesl, Dimitlenobisdebilanoslra(Malih.vi, 12) : a quibus ne spirilualesputaremusalienos_non quicumque-carnalium, nec ipsorum quieumque

spiritualium,sed qui snperpectus Dominidiscumbe-

bat, el quc >.prceccelerisdiligcbat(Joan. xin, 23),1Er.et ven.omittuntvoculam,et. M.*AliquotJiss.:si parvumvobisvideturrespondere."SicMss.Atediti,sinaulaquaique.

'sic Mss.At editi pro, non, habent, enim. Mtaus

bene.

367 DE CONTINENTIA,S. AUGUSTINI 56&'Si dixerimus,inquil, quiapeecatumnonhabemus,nos

ipsosdecipimus,et verilasin nobisnon est (I Joan. i,

S). In omnlautem peccato, plus in majore, minusin-

minore, lamen conlra juslitiamconeupiscitur.Et de

Christo.scriptum est: Qui faclusestnobissapientiaa

Deo,etjustilia, el sanclificalio,et redemptio(I Cor.i,

50). In omniigilur peccato contra Christumsine du-

•bio concupiscitur ; sed qui sanat omnes languoresnostros (Psal. cn, 5), cumperduxerit Eeclesiamad

promissamlanguorissanitatem, tunc in nullo mem- -

broruni ejus quamlibetminima erit ulla maculaaut

ruga. Tunc nullo modocaro adversusspiritumcon-

cupiscel; et ideonulla erit causacur adversuscarnem

etiamspirituscoucupiscat.Tuncfini_maccipiet omnis

hcecpugna, tunc ambarumsubstantiarumerit sum-

ma concordia: tunc usqueadeo ibi imlluserit carna--.

lis, ul etiamcaro ipsa sit spiritualis.Quodergo nunc

agil cum carne sua quisque secundumChrislumvi-

vens, cum et concupiscitadversus ejus roalamcon-

cupiscentiam,quam1sanandamconiiuet, quamnon-

dum sanatam tenct; et tamen ejus bonam nutrit

naturam fovctque, quoniam nento unquctmcarnetn

suamodiohabuil(Ephes.v, 29) : hoceiiara agit cum

EcclesiaChristus, quanlumfas est compararemiuora

majoribus. Nam el correptionibuseam reprimit, ne

jmpunitateinflatadissilial2; el consolalionibuserigit,ne gi'avatainfirmitalesuccumbat.Hincest illudApo-stoli : Si enimnosipsosdijudicaremus,non judicare-mur : tum juditamur autem,a Dominooorripimur,ne

cumhotmundodamnemur(t Cor.xi, 51et 52). Et illud

in Psalmo : Seoundummultitudinemdolorummeorum

in tbrde meo, consolationestumjucundaverunlanitnain

meam(Psal. xcm, 19).Tuncergosperandaest carnis

nostrcesineullarepugnationeperfectasanitas,quandoerit EcclcsiceChrislisine ullo timore certa securitas.

CAPUTXII.— 26.ConlinenliaManichmorumetalio-

rum qttorumdam,prmserlhnhmrelicorum,falsa. Conli-

nenliailemquorumdamimmunda,ul permagicasartes

perveniantud uxores alienas. llccc adversus Mani-

choeosfallaciter conlineiiies, pro veraei contiiienfia

disputasse suffecerit,-ne continenticefrucluosus el

gloriosus labor, partem infimam noslfam, id*est,

corpus,quandoab imnioderaliset illicilisvoluplalibuscohibet et refrenat, non salubriler castigare, sed in-

seciari ci'edatur hosliliter. Corpusquippe ab auiml

est quideiu natura diversum, sed non est a natura

hominisalicnuni. Non enira aninius constat ex cor-

pore; sed lamen homoex animoconslat el corpore:et utique Deusquemliberat, totumhpminemliberat.

Unde totum hominemetlamSalvator ipse suscepit,

dignafusin nobis totumliberare quodfeeit.Qui con-

tra istam sentiuntveritatem, quid eis prodest.libidi-nes conlinere? si tamenaliquasconlinent.Quidin eis

per conlinentiampolest fierimiindum, quorumcon-

lineniia lalisimmundaest? qucemec coniineiitiano-

minanda esl. Senlire quippequod sentiunt, virusest

diaboli; continentiaveromunusest Dei.Sicut autem

non omnisqui aliquidpalitur, aut quoslibetdoloreslolerantissimepalitur,habeteamvirtutem,qiicesimi-liler Dei niunus est, et patientianuncupatur .-multienim tolerant multa tormenla, ne in suis criminibusprodant aut male sibi conscios, aut se ipsos; multipro explendisardentissimislibidinibus,et obtinendis,vel jion relinquendis eis rebus quibusvinculopraviamorisobstricti sunt; multi prodiversis el pernicio-sis, quibus vebementer teneqlur, erroribus; quosomnes absit ut veram dicamushabere palienliam:ita non omnisqui aliquid continef, vel ipsas eliamcarnisaut animi libidinesrairabilitercontinet, istam

confmentiam,de cujusutilitale el decoredisserimus,haberedicendusest. Quidameniri_,-quodriiirumdiclu

videripotest, per inconiinentam se conlinent; velutsi se mulierconlineala marilo,quiahoc juravitadul-tero. Quidamper injustitiam,velut si miscendisexusnon reddat conjux conjugi debitum, quia ipse vel

ipsa jam potest vincere lalem corporisappelitum.Item quidam continent decepti fide falsa, el vana

sperantes, el vana seclanles : in quibussunt omnes

baeretici, ct quicumquesubnomine religionisaliquoerixtre falluntur; quorum continenlia vera esset, siessel-et fidesvera : cumvero illa proptereanec fidessit appellanda, quia falsa est, sine dubioel isla con-tiuentiaenomine indigna est. Numquidenim coriti-nentiani*,quammunusDeiverissimedicimus,diciurisumusesse peccatum? Abs.ta noslris cordibus lamdelestanda demcntia. Bealus aulem Apostolusait,Omnequod nonestexfule, peccatumesl (Rom.xiv,25.).Queeigitur non habet fidem, nec continentianominandaest.

'..

27. Sunt eliam qui aperte nialignisserviendodce-

monibus, a corporis voluplalibusconlinent, ut pereos expleant nefarias voluptates, quarum impetumardoremque non contlnent. Unde ut aliquiddieam,el cceleraproptcf sermonis longitudiiiemtaeeam;quidafnnon allingunleliam uxores suas, dum quasimundiper magicasartes pervcniread uxores moliun-tur alienas.0 inirabilem continentiam,imovero ne-

quitiamatque immundiliamsingularcm!Si cnimvera

essetcoiiiinenlia,mngis ab adultcrio, quamproplcradulteriura perpetrandum,carnisconcupiscenliade-

buit a conjugiocontinere. Ilanc quippeconcupiscen-liamcarnis relaxare solel conlinentiaconjugaiis,ejus-

que frenis haetenusmoderaincnimponere,ul nec in

ipso conjugioimmoderata licentia diffluaturV sedcuslodiaturmodus, aut infirmilali conjugisdebitus,cui hoc non secundum imperium pi-cccipil,sed se-

eundum veniamconcedilApostolus(I Cor.vn, 6 );aut filiis procreandis aceommodaius,quceuua fuit

causa miscendceinvicem carnis et palribus quon-dainet matribussanctis. Id autem facicns coiriinen-

tia, id est, raoderans el quodam modo limiians in

conjugibus carnis concupisceiuiam,et ejus.inquie-tum atque inordinatummotum certis quodara modo

finibusordinans,bene utilur hominismalo, quemfa-

1DuoMss.,quoniam.~iv.,quando.aAliquotMss.,dissoleal.

1Editi,continenliamfidei.Abest,fidei,a Mss.2DUOMSS.,difjluat.

569 . • .' LIBER UNUS. 570

cit et vult perficerebonum: SicutDeus utitur etiam -

hominibus malis, propler eos quos perficit bo- _nos. .

CAPUT-XIII.—28. Continentianoniantumlibidines

corporis,sed el aniniicupiditaiescoercetet regit. Mo-

tusanhnmpraviconlinentiacohibendi,negatoconsensu

el rejectavel cogitationisdeleclatione.-Absit ergo ut

contineniiam,de qua Scripl.uradicit, Ei hoc ipsumerat sapientim,scire ctijusessethocdonum(Sap.vni,

21), etiameos haberedicamus, qui continendo,vel.

erroribusserviunt,velaliquasminorescupidilalesideo

vincunt, ut alias expleant, qnarum granditaie vin-

cuntur. Ea vero qucevera esl desuper veniensconli-

neniia, non aliismalismala premere alia, sed bonis

mala sanarevull omnia.Cujus ut-breviler comple-ctaraclionem; omnibusprorsus delectationibuscon-.

cupiscentice,quccadversauturdeleelationisapientiae,coercendis atque sauandis invigilat efficium conti-

iientiee.Unde angusfms eam sine dubitationc me-

liuntur, qui solas libidines corporis cohibere defi-

iriunt: meliusprofectoilli, qui non addunlcorporis,

sed.generaliterlibidinemsive cupiditatemregendamdicuntadcontineniianipertinere.Qucecupiditasinvitio

ponilur,nec tantum est corporis, verum et animi.

Etenini si cupiditascorporisest in fornlcatiouibuset,*"

ebrieiatibus,numquidinimicitice,contenliones,semu-

lationes,postremoanimositates,in corportsvolupla-libus, ae.non potius in animi motibus et pertur-bationibusexercenlur? Carnistamen opera hspcom-nia nuncupavilApostolus,sivequcead ani.mum,sive

qucead carnem proprieperlincrent, ipsum scilicethoniinemnominecarnis appellans(Galat.v, 19-21).Operaquippe hominis sunt qtfeenon dicunlur Dei;

quoniamhomoqui hcccagit, secundumse ipsumvi-

vit, non secundumDeum,in quantumhceeagit. Sunt

autem alia opera hominis, qucemagisdicendasunt

opefaDei.Deus csl enim,jnqtiit Aposlolus, qui ope-ralur in vobiset velleet opcrari, pro bona voluntale

(Philipp. n, 15). Inde est et illud : Quolquolenim

Spirilu Deiaguntur,hi ftliisunlDei (Rom. vm, 14)-.29. SpiritusifaqiiehominisadhcerensSpiriluiDei,

eoncupiscitadversus carnem, id est, adversusse ip-sum; sedpro se ipso,ut molus illi sive in carne, sivein anima, sccuudumhomincm,non secundumDeum,

qui sunl adhucpcr-acquisitumlanguorcin, conlinen-tia coliibea.ntur,propler acquirendam salulem : uthomononsecundumhominemvivens,janfpossit di-

cere, Vivoautemjam non ego,vivitveroin meChri-sltts(Galai.n, 20). Ubi enim non _ego, ibi felicius

ego; ufquando secundum homineni_reprobusullusniotus exsurgit,cui non consenfitqui mente legiDei

scrvit, dical etiamillud, Jam non ego operofillud(Rom.vu, 17). Talibusquippeet illa dicuntur,quccsicuteorumsociiparticipesquedcbemus audire : SitonsurrcxisliscumGhristo,cjttmsursumsunt qumrile,ubiChrisiusesl in dextera Dei sedens; quai sursnm.sunt sapile,non qumsuper lerratn. Morlui enitnes-

lis, el vila veslraabscondilaestcum Cltrisloin Deo :cumCltrislusgpparueritvilavestrlt,lanc el ios appare-

bitiscumillo in gloria.Quibusloqualurintelligamus,,imo vero altentiusaudiamus.Namquid boc planius?quid apertius?Eis certe loquitur,qui consurrexerantcum Christo,nondumutiquecarne, sed nienle; quosmortuosdicif, et magishincvivos: namvita:veslra,inquif, absco.nditaestcumChristoin Deo.Taliummor-tuorum voxest: Vivoautemjamnonego,vivitveroin •

meChristus.Quorumergovita erat absconditainDeo,admonenturet exhorlanturut membrasua mortifi-cent qucesunt super terram. Id enim sequilur : Mor,-

lificaleergomembraveslraqumsitnlsuperterram. Etne quisquamnimis tardus membraisla visibjliacor-

poris morlificandaputaret a talibus, continuo quid- dieat aperiens: Fornicaiionem,inquit, imtnunditiam,perlurbationem,concupiscenliammalam,et avariliam,qumest idolorumservitus.Itane vero credendumest

.quod isti qui jam mortui eranl, eorumquevita abs-condilaerat-cum Christo in Deo, adhuc fornicaban-

tur, adhuc in moribus immundis operibusquevive-

bant, adhuc perturbationibusconcupiscenliaemalce

atque avariiieeserviebant?Quis demens ista de tali-bns senserit? Quidergo vult ut morlificent, opereseilicet continenliae,nisi motus ipsos adhuc in sua

quadaminterpellalione, sine nostrcenientis consen-

sione, sine membrorum corporaliumoperationevi-venles? Et quomodo isti mortificanturopere conli-

nenlia?,nisi cum eis mente non consentitur, nec ex-hibentur eis arma corporismembra;et quod est ma-

jus, atque vigilanliaconlinenlicemajore curandum,ipsa eliam nostra cogitatio,quamviseorum quodara.niodosuggestioneet quasi susurratione tangatur, la-meriabeisne oblectetnravertitur, et-ad superna de-leclabiliuscogitandaeonverlitiir; obhoc canbminahsin sermonibus, ne habitetur in eis, sed fugiatur abeis? Quodfit, si efficaciteraudiamus,ipso adjuvaute

qui hoc perApostolumsuum praecipit: Qumsursumsunt qumrile,ubi Chrislusest in dexleraDei sedens;

qumsursumstintsapite,non qumsuperterram.

CAPUTXIY. — 50. Fidemsineoperibusnon sal-vare.Viliacamis conslanterdebetlanda.In continentict}

prmlioviresel victoriareferendain Dcum.Cumautemmala illa commemorasset,adjunxitatque ait : Pro-

pterqttmvcnit ira Dei in filiosinfidelitalis.Utiquesa-lubrifer terruit, ne putarent fideles propter solamfidemsuam, etiamsi in hismalis viverent, se possesalvari; apostoloJaeoboconlra istum sensum vocemanifeslissimareclamanteac dicenle, Si fidemquisdicat se habere,operaautemnon habeat,numquidpo-'lerilfidessalvareeum(Jacobiu, U) ? Undeet hicDo-ctor Genliumpropterilla malavenire iram Deidixit

in filiosinfidejitatis. Cumautem dicit, In quibusetvosaliquandoambulaslis,cumviverelisinillis; satis

osiendit quod in illis jam non viverent.His quippemortui erant, ut eorum vita in Deocum Christoes- -

set abseondita.Cum ergo jam in illis non viverent,mortificarejam taliajubebantur. Ipsis quippeln eis-

dem non vivehtibus illa vivebanl; sicut paulo ante »

jam oslendi: et memhradicebanturipsorum, ea vi-

delieel vitia quae in merabris habilabant ipsorum,

§71 ADMONITIOIN LIBRUM1)E BONOCONJUGALI. S7f

modolociitionis' per id quodconiinetid quod conti-

netur; sicut diciiur, Totutiiforiiminde loquilur,cura

homiiiesloquaulur qtii sunt in foro. Ipso locufionis

modoin Psalniocauitur, Otnnisterra adorelle (Psal.

LXV,14); id est,'onmes honiiiiesqui suut in terra.

51. Nuncautem deponile,iuquit, et vos universa

( Goloss.lii, 1-8); cl coniiiienior.ilplura ojusinodimala. Sed qu;d esf, qiiodei non sufficit dicere, De-

poiiitevoswiiversa; scd addita coiijunclionedixil, et

vos?NWuc proptcrea se putnrent hcecniala-facere,

alque iinpuiiein eis vhere, quia (ides eorum libera-

refeos ab ira, quccvenil in filiosinfidelilatisista fa-

cienles, et in his sine fide\ivenles. Deponile,inquit,et vos illa malnpropterqusevenit ira Deiin (iliosin-

lidelilatis; necvobiseorumiinpiinilalempropler lidei

nierilum proniiliatis.Non aulem dicerel, Deponile,eis qui jara deposuerantex ea parfe qua talihusvitiis

non consenticbanl, nec sua membraeis arma pec-cati dabanl, nisi quia in hoc facto|est, el in bae ad-

huc operafioneversatur, quamdiu morlales sumus,vita sancloi'iuii.Dum enim spiritus concupiscitad-versus carncm, hacc magna iiifentioiieres agitur 2,deleclationibuspravis, libidinibusimmundis,motibus

carnalibusatquelurpibus, suavitatesanctitatis,amore

caslitatis, spirilualivigore, et confineiiticedecore re-

sislitur : sic depouunfurnb eis qui mortui sunl eis,nec conseiiliendovivunlin eis. Sic, inquam, depo-nunlur, dum continuatacoiitinenlia, ne rcsurganl,preinuntur.Quisquisquasi securusab hac eorumde-

positione.cessaveiit, illico in arcein meiilis prosi-

lient, eamqueinde Ipsa deponent *, atque in suam

redigent servituleni, turpiter deformilerqueCapti-vam. Tunc regnabit peccatumin hominis mortali

corpore ad obediendum desideriis ejus; tunc suamembraexhibebitafma iniquitatispeccato(Rom.vi,

12),et erunt novissimailliuspejoraprioribus(Matth.xn, 45). Mulloesl enim lolerabiliuscertamenhujus-modi non ccepisse,quamcoaptumxeliquisseconfli-

ctum, el factiiniex bono pracliatorevel etiamex vi-ctore caplivum.UndeDominusnon ait, Quicoeperit;sed, Qui perseveraverilusque in finem,hic salvuserit

(Id.x, 22).52. Sive autem ne vineamuracriter confligentes,

sive aliquotiesvel etiara insperatavel inopinatafaci-litale vincenles,ei qui nobisdat contineniiamdemus

gloriam. MeminerimusquemdaraJustum dixisse inabundautia sua, Notfhwveborin mlernum; demon-

slralumque illi esse quam lemere hoc dixerit, tan-

quam"suis viribus tribuens, quodei de superprcesta-balur. Hoc autem ipso confitenle didicimus: nioxenim adjunxit,Domine,in volunlatetua prmslilistide-corimeovitiulcm;avertistiauiemfacietnluam, el fa-ciussumconiurbaius(Psal. xxix, 7, 8). Per medici-nalemprovidenliarapaululumdesertus est a rectore,ne per exilialemsuperbiamdesereret ipse reclorem.Sive ergo bic, uhi ctimvitiis nostris domandismi-

uuendisqiicconfligiimis;sive ibi, quod in fine fulu-rufii esl, ubi omni hoste,quia omni peste

2carebi-

inus; id nobiscumsalubriteragitur, ut quiglorialur,in Dominoglorieiur(I Cor. I, 31).

1SicpleriqueMss.QnidamVeroatldunt,quoexprimilitr.Editiautem,quosiguificalur.2cistercienbisMs.,cwmcignainlenlionedelectalionibuspravis;omisso,/.<__resagilttr.

1SicMss.Atcdiii,ipsamdeponenl.2sicMss.Editivcro,ubiomnihosleel onmi.

. •. ADMONITIO

IN LIBRUMDE BONOCONJUGALI(a).

Liber isle cum altero proxime secuiuro pariter est conlra reliquias quasdam haeresisJoviniani. Hanc

liaeresimsuo lempore natnm comineinoraiAugustinus in Iibro 2 de Nuptiiset Conciipiscentia,cap. 25:« Jovinianus, ail, qui paucos aute aimos novellamconatus cst haeresim condere, Manicliceispalrocinari_ dicebalCatholicos,quodadversuseumsancfamvirginilateninuptiisprceferebanl.J Et in librode Haeresibus,

cap. 82 : _A Jovinianoquodammoiiaclioista hocresisorla est cetatenostra, cumadbuc juvenescssemus. .

Additquefuisseillam cilo oppressamet exslinctam,pula circiler annumChristi590 ; Romccprimumdamna-

tam, lum deindeMediolani: qua de re exlarilSiricii papaead MediolanensemEcclesiamlilierce, et quccad

ipsuma synodo MediolanensiAmbrosioprccsuleredditeesurit,a Baronioad praedicliimannuiii590 relala1.

_ConfuiaveralJovhiianumHieronymus,sed excellenitevirginalis defensionemnonnisidamnafionenupliarumtentasse ferebatur, adeoque Manichocishoerelicisincaule favisse. Ke similem caliiiiiniamsive querelam

paierelur Auguslinus, anlequamde virginilatis pi'_estantiadiceret, scribendum de conjugii bonojudicavil:

quod opus circiter aiinum401 perfecisse,non modoex Retraclalionumserie inlelligilur,sed etiam ex libris

de Genesiad litteram, eo fere anno 401 inclioalis. Nempe in libro nono de Genesi, cap. 7, ubi eonjugii

honum cominendal: <iHoc auieni, ait, tripartitum est; ftdes, proles, sacramenlum. In fide attenditur ne

c prcetervinculumconjugale,cum altera vel allero concumbatur: in prole, ut amanlersuscipiatur, benigue

« nulrialur, religioseeducetnr : in sacramentoatitem, ut conjugiumnon separelur, el dimissusaut dimissa

e nec causa prolis alteri conjungntur. Iloecest tanquamregulanupliarum, qua vel naluroedecoralurfecun-

_ dilas, vel inconlinenliaeregilur pravilas. Undequia salis disseruimusin eo libro qiiem_deBonoCon,jug.._it nuper edidimus, ubi et conliiieniiamvidualem,el excellentiaiuvirginalera pro suorumgraduumdigiiilate

(a) In librum de Bono conjugali, videprazterea lib. 2,cap. 22, Retractationum, tom. i,col.

639, a verbh Joyiniani heeresis, usque ad verba col. 640, Hui_aa,nigeneris pars est. M.