24
NĂM THỨ 28 — BỘ MỚI — SỐ 220 (T4/2014) Website: t4ghcm.org.vn HIẾN MÁU cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp

HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

  • Upload
    others

  • View
    5

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

NĂM THỨ 28 — BỘ MỚI — SỐ 220 (T4/2014) Website: t4ghcm.org.vn

HIẾN MÁu cứu NgườI

Một nghĩa cử cao đẹp

Page 2: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

TổNg BIêN Tập:

BS. CKI. Trần Lâm Lan Hương.

BaN BIêN Tập:

BS. Lê Thị Kim Phượng;

CN. Phan Thị Kim Tuyến;

BS. CKI. Nguyễn Lê Thục Đoan;

CN. Mai Lê Trân Châu.

TrìNH Bày:

Trần Huy Cường.

IN ấN, pHáT HàNH:

BS. CKI. Nguyễn Lê Thục Đoan.

gIấy pHép xuấT BảN:

số 288/QĐ-STTTT; ngày 14/7/2010.

4

9

11

15 10

6

Page 3: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

Sức khỏe TP.HCM • Số 220 Tháng 4/2014 3

Nhân ngày Quốc tế hạnh phúc năm nay, BS. Đỗ Hồng Ngọc - Nguyên Giám đốc Trung tâm Truyền thông Giáo dục Sức khỏe TP. HCM đã có buổi nói chuyện với nhân viên ngành y tế về “Hạnh phúc của những người làm ngành y”. Bản tin Sức khỏe TP. HCM xin trích đăng một phần bài nói chuyện này của BS. Đỗ Hồng Ngọc.“Hôm nay là ngày Quốc tế hạnh phúc, nên trong tất cả chúng ta ngồi đây, ai cũng sẽ cố gắng để có được hạnh phúc trong ngày này. Vì vậy, điều tôi muốn nói trong buổi hôm nay là về 364 ngày còn lại, chúng ta có hạnh phúc không?

Nói về hạnh phúc của ngành y. Quả thật là khó quá!Trong số những người tôi biết, chưa ai dám vỗ ngực nói rằng mình hạnh phúc vì làm trong ngành y. Vậy tại sao chúng ta không có hạnh phúc và làm cách nào để được sống hạnh phúc?Một người đàn anh của tôi là BS. Nguyễn Khắc Viện từng nói: “Các bạn làm giám đốc một cửa hàng bán thực phẩm, người ta đến ăn cũng chỉ chê dở, chê dơ. Nếu làm giám đốc một công ty về điện máy, người ta dùng sản phẩm có bị hư thì đem đến đổi lại. Ngược lại làm giám đốc một bệnh viện, hay làm trong ngành y tế mà đụng vào con người, xảy ra chuyện rồi thì không có cơ hội phục hồi lại được, không thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái lạ nữa là nghề y luôn chứa đựng những khó khăn như vậy nhưng lại được ít người thông cảm, làm tốt 99 lần không ai nói, không ai khen, nhưng làm một lần xấu là bị nói, bị lên

báo ngay. Và một lần lên báo thì Tuổi trẻ là 700 ngàn người đọc, mạng thì mấy triệu người. Nghĩa là thông tin lan truyền đi rất nhanh về những điều không tốt và người ta luôn ấn tượng về những điều không tốt ấy trong khi điều tốt thì ít người nói tới. Cho nên làm ngành này phải chấp nhận sự âm thầm, khổ đau. Cái lạ nữa là mình kêu bệnh viện quá tải, tràn ngập bệnh nhân thế nhưng bệnh viện mà “vắng như chùa bà Đanh” thì cũng mệt đó. Hiện nay, một số bệnh viện từ khi bị cắt bảo hiểm để chuyển xuống trạm y tế thì bắt đầu kêu ca là thiếu bệnh nhân. Cho nên luôn

luôn xảy ra những vấn đề mâu thuẫn trong ngành y.Và một cái đặc biệt lạ của ngành y, nếu mình là bác sĩ thì khi về hưu mình vẫn được gọi là

bác sĩ, thậm chí đến chết hai chữ “bác sĩ” vẫn theo mình. Bác sĩ nhìn qua một cái là thiên thần, nhìn lại một cái là ác quỷ bởi vì sinh mạng con người trong tay thầy thuốc, chệch một chút là cái chết nhưng chệch qua một chút lại cứu được mạng sống của một con người. Nghề y cũng là nghề không có biên giới, một người da đen hay một người da trắng, một cô gái điếm hay một cô hoa hậu đau ruột thừa thì cũng như nhau. Không có một sự phân biệt đối xử nào ở đây. Chính những điều đó khiến nghề y được quý trọng.

Nói vậy thì làm nghề y có hạnh phúc không?Nhiều người bi quan sẽ nói nghề y là một nghề đau khổ bởi lúc đau khổ thì bệnh nhân mới tìm đến bác sĩ. Cũng có cái lý của nó nếu chỉ nhìn vào tình trạng quá tải ở các bệnh viện hiện nay với cảnh muốn đi khám bệnh phải đến từ 4-5g sáng ngồi chờ lấy số khiến bệnh nhân đau khổ, bác sĩ cũng đau khổ. Chính vì vậy, làm nghề y thì cảm xúc lắng đọng vào trong và thể hiện ra

bên ngoài là một vẻ mặt “lạnh lùng”. Nếu không vượt qua

được những trạng thái cảm xúc ấy, người

nhân viên y tế dễ bị rối loạn hành vi, sai sót chuyên môn, kiệt sức, trầm cảm và thất bại trong các mối quan hệ.

Còn hạnh phúc?

Đầu tiên muốn hạnh phúc thì phải có sức

khỏe. Sức khỏe là một sự sảng khoái cả về ba mặt: thể

chất, tâm thần, xã hội chứ không phải chỉ là không có bệnh hay tật (WHO). Hạnh phúc là một trạng thái có thể thay đổi. Hạnh phúc sẽ thay đổi theo thời gian. Vì vậy, người ta cứ mãi đi tìm hạnh phúc ở những thứ xa vời mà thực tế “hạnh phúc rất đơn sơ và giản dị”.

Y học ngày càng tiến bộ đặt ra vấn đề y đức. Hạnh phúc của người làm ngành y là lâu lâu có người xuất viện ôm hoa đến tặng bác sĩ. Vui lắm!

Hay khi đỡ đẻ một ca thành công, nhìn gia đình họ hạnh phúc, mình cũng thấy thật hạnh phúc.

Hạnh phúc nhiều khi không xuất hiện ngay tức thời mà có khi trong một ngày đẹp trời của ba mươi năm sau, một bác trung niên tìm đến cảm ơn bác sĩ vì nhờ bác sĩ cứu giúp trường hợp một cậu bé bị viêm màng não cách đây ba mươi năm, bà mẹ cứ khóc mãi đòi theo con vào luôn cả phòng mổ đã từng khiến ta rất bực mình. Giờ đây con của họ đã trưởng thành và rất thành đạt. Những người mà đôi khi lục mãi trong ký ức cũng không nhớ ra họ là ai… Đó là những niềm hạnh phúc đôi khi nhỏ thôi mà mình có thể gặp trong nghề nghiệp của mình”.

Nhân kỷ niệm ngày Quốc tế hạnh phúc:

Nói về hạnh phúc của người làm ngành y

Tháng 6/2012, Liên hợp quốc đã

tuyên bố chọn ngày 20/3 là ngày “Quốc tế Hạnh phúc”.

193 nước thành viên trong đó có Việt Nam cam kết ủng hộ ngày này bằng các nỗ lực nâng cao chất lượng cuộc sống, xây

dựng xã hội công bằng, phát triển bền vững nhằm đem

lại hạnh phúc cho người dân.

(Ảnh: GettyImages.com)

Page 4: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

4

Phóng sự

“Nhật ký... xung kích”!… “Cần Giờ ngày….tháng… năm… Trong hơi gió biển mằn mặn thổi vào từ rừng đước, mình đã run run nói lên cảm tưởng khi được mời lên phát biểu tại Lễ ra quân luân phiên BS được Sở Y tế tổ chức tại BV Cần Giờ. Mình đã hứa sẽ hoàn thành nhiệm vụ BV giao phó và không phụ lòng tin tưởng của các đồng nghiệp nơi đây. Quan trọng hơn, là bao nhiêu người bệnh nghèo, chân chất với nước da ngăm ngăm mà từ hôm xuống đây mình đã gặp. Mình sẽ nhớ lời khen của một dì được mình khám đã cầm tay mình và nói: “Con còn trẻ mà giỏi ghê hen!” …Một BS trẻ trong đợt luân phiên đầu tiên đã viết trên Facebook của mình như thế!Và hôm đó, trong lễ ra quân, chúng tôi cũng đã có mặt ở BV Cần Giờ và chứng kiến trong buổi lễ giản dị mà ý nghĩa này, rất nhiều cảm xúc tương tự. BS. Nguyễn Thành Nhân, Khoa hồi sức-cấp cứu BV Nguyễn Tri Phương, có lẽ là BS trẻ nhất (sinh năm 1987) được cử đi luân phiên trong đợt đầu này, chia sẻ: “Được BV Nguyễn Tri Phương cử đi luân phiên đợt này là một vinh dự với những BS trẻ như tôi. Đây vừa là một nhiệm vụ, vừa là niềm tự hào và sẽ là một trải nghiệm để các BS trẻ rèn luyện một bản lĩnh nghề nghiệp và cùng các đồng nghiệp chăm sóc sức khỏe cho người bệnh nghèo tại địa phương.”Không chỉ các BS trẻ mới háo hức lên đường “xung kích”, các BS tuổi U40-50 cũng rất phấn khởi và quyết tâm đi làm nhiệm vụ. Một trong những người như thế là BS. CKI. Võ Thị Đem, Trưởng khoa Dinh dưỡng-BV Từ Dũ. Do còn phải chăm lo cho gia đình nên trong thời gian luân phiên, BS Đem không thể ăn, ở dưới địa bàn nên hàng ngày phải thức dậy

thật sớm và đón chuyến xe bus đầu tiên vào lúc 5h sáng gần chùa Vĩnh Nghiêm, đi hai chặng nữa mới đến nơi làm việc là BV Củ Chi.

BS Đem tâm sự: “Việc đi lại có vất vả đôi chút nhưng khi xuống đến nơi, nhìn bệnh nhân nghèo đang ngồi

chờ khám lại thấy rất xúc động, có thêm động lực để làm việc. Mình làm được việc nhỏ có ích cho người bệnh, cho đồng nghiệp ở tuyến dưới thì phải cố gắng làm hết sức”. Theo BS. Đem, do BV Củ Chi không có BS sản khoa (cả BV Củ Chi chỉ có 10 BS-PV) nên BS luân phiên gần như vừa

khám thai, tư vấn thai, khám phụ khoa,

siêu âm thai sản phụ và...đỡ

đẻ! Và hiện nay, trung bình mỗi tháng cũng có 25-26 trẻ được chào

đời tại BV Củ Chi.

Và để ngày càng nhiều sản

phụ được chăm sóc, sinh nở lại BV địa phương,

BS. Đem đã đề xuất BV Củ Chi tuyển BS để gửi lên BV Từ Dũ học tập chuyên môn nhằm thay thế các BS của BV Từ Dũ khi thời gian luân phiên kết thúc, phải trở lại BV chủ quản tiếp tục công tác.

Đây cũng đồng thời là “suy nghĩ” chung của các BS luân phiên và các BV cử BS đi làm nhiệm vụ. Cũng bởi thế, tranh thủ nhân sự và kinh nghiệm luân phiên trong đề án 1816, BS. Hoàng Lê Minh Hiền, chuyên

khoa sản BV Hùng Vương đã cùng các BS luân phiên và y bác sĩ BV Cần Giờ “xây dựng” một chuyên khoa sản có thể đảm đương được công tác khám và cấp cứu sản khoa, đặc biệt là có thể mổ bắt con với “công suất”. Chị Phạm Thị Huệ, Nữ hộ sinh chính

của BV cho biết, với sự nhiệt tình và tận tâm của các BS luân phiên, trong năm qua, các BS và y bác sĩ BV Cần Giờ đã mổ hơn 100 ca bắt con và rất tự tin trong các ca sinh mổ cũng như chăm sóc thai kỳ và cấp cứu, điều trị sản khoa khác.

Một đề án nhân văn TS. BS. Tăng Chí Thượng, Phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM cho biết, các BS luân phiên sẽ tập trung tăng cường cho các quận, huyện đang khó khăn về nhân lực, thiếu BS chuyên khoa sản, nhi, ngoại tổng quát, chấn thương chỉnh hình... Khác với đề án 1816 là chuyển giao kỹ thuật, BS luân phiên sẽ làm nhiệm vụ trực tiếp khám chữa bệnh hàng ngày. Các BS luân phiên sẽ là đầu mối, cầu nối để khảo sát nhu cầu của BV tuyến dưới, xem tuyến dưới cần gì sẽ chuyển giao kỹ thuật đó. Đồng thời là đầu mối để xây dựng các chương trình khám chữa bệnh, khảo sát mô hình bệnh tật tại địa phương.

Chủ trương kịp thời của chính quyền và ngành y tế TP.HCM đã đem đến những kết quả cụ thể và thiết thực. Theo BS. Đoàn Ngọc Huệ, Giám đốc BV Cần Giờ, việc các BS tuyến trên về hỗ trợ cho tuyến dưới từ 2 năm trước qua đề án 1816 đã giúp cho khả năng chẩn đoán và điều trị của BV tuyến dưới được nâng lên và bước đầu tạo được lòng tin của người dân địa phương, tin tưởng đến khám và điều trị. “Với đề án luân phiên,

Blouse trắng “xung kích”!

Vào đúng những ngày đầu tiên của tháng cuối năm, tại TP. HCM, các bác sĩ (BS) thuộc các BV tuyến cuối đã đồng loạt lên đường làm nhiệm vụ luân phiên xuống làm việc và hỗ trợ cho tuyến dưới. Để lần đầu tiên người dân Cần Giờ, Củ Chi được khám sản và nhi ngay trên mảnh đất quê hương mình.

BS. Hoàng Lê Minh Hiền-BV Hùng Vương theo dõi trước sinh cho một sản phụ

Page 5: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

Sức khỏe TP.HCM • Số 220 Tháng 4/2014 5

Phóng sự

chúng tôi thực sự rất vui mừng vì các chuyên khoa đang thiếu và yếu (nội, ngoại, sản, nhi) sẽ được BS tuyến trên về và cùng BV xây dựng. Một số BS chuyên khoa Nhi luân phiên về BV Cần Giờ sẽ là sơ sở bước đầu để BV xây dựng và thành lập được khoa nhi trong một vài năm tới, nhằm có thể khám và điều trị tại chỗ cho bệnh nhi tại địa phương, đồng thời giảm tải cho tuyến trên”, BS. Huệ nói.

Chính bởi ý nghĩa thực tế và nhân văn, đề án đã được các BV hết sức ủng hộ. BS. CK II. Trần Thiện Vĩnh Quân, Phó giám đốc BV Hùng Vương cho biết, BV đã liên tục “đổ quân”,

cử BS chuyên khoa sản thường trực, “trực chiến” tại BV Cần Giờ (30 BS của Hùng Vương luân phiên nhau xuống BV Cần Giờ). BS. Vĩnh Quân phấn khởi chia sẻ: “Điều đáng mừng là hiệu quả của đề án đã thấy rõ được qua việc tổ chức khám chữa bệnh, sàng lọc sản khoa hàng ngày, hàng tháng. Qua đó, hạn chế được rất nhiều ca bệnh nặng về sản khoa phải chuyển lên BV Hùng Vương, Từ Dũ. Đây là động lực để các BS của BV Hùng Vương sẽ và tiếp tục kiên trì nhiệm vụ tốt đẹp và đầy ý nghĩa này của TP.HCM nói riêng và của ngành y tế Việt Nam!”.

Bài và ảnh: Tuân Nguyễn

Đề án luân phiên đối với cán bộ y tế tại các cơ sở công lập trên địa bàn TP giai đoạn 2013-2020 được UBND TP.HCM phê duyệt ngày 17/11/2013. Đề án hướng đến mục tiêu trước năm 2020, 100% trạm y tế phường xã đều có BS từ tuyến quận huyện về tăng cường và trên 70% cơ sở y tế quận huyện được BS từ BV tuyến trên về hỗ trợ đồng thời nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, bảo đảm mọi người dân được hưởng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu và tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao, thực hiện công bằng trong chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh cho nhân dân.Mỗi BS luân phiên với thời gian tối thiểu 12 tháng.

Ca mổ bắt con đầu tiên ở BV Cần Giờ sau khi có BS tuyến trên về hỗ trợ

BS. Nguyễn Thành Nhân đang cùng BS BV Cần Giờ khám cho bệnh nhân

Bệnh viện quận Bình Tân đã phẫu thuật thành công một ca tắc ruột hiếm gặp Ngày 20/03/2014 vừa qua, Bệnh viện Quận Bình Tân tiếp nhận cấp cứu và phẫu thuật thành công một trường hợp bệnh nhân nữ (59 tuổi) với bệnh cảnh tắc ruột chưa rõ nguyên nhân và nhiễm trùng.

Qua khai thác thông tin từ bệnh nhân, kết hợp với khám lâm sàng và các kết quả cận lâm sàng, các bác sĩ Bệnh viện quận Bình Tân chẩn đoán: tắc ruột do vòng tránh thai xuyên cơ tử cung vào ổ bụng (đặt vòng tránh thai cách nay 32 năm).Sau khi hội chẩn, Bệnh viện quyết định mổ cấp cứu bệnh nhân vì nếu để kéo dài, tình trạng tắc ruột gây hoại tử ruột, nhiễm trùng nhiễm độc và nguy hiểm đến tính mạng. Cuộc mổ được tiến hành với sự tham gia của PGS.TS.BS Lê Quang Quốc Ánh (Bộ môn Ngoại Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch đang tham gia công tác tại Bệnh viện quận Bình Tân) và các y, bác sĩ Khoa Ngoại tổng hợp, Khoa Phẫu thuật-Gây mê hồi sức Bệnh viện quận Bình Tân. Sau phẫu thuật thành công, ê-kíp bác sĩ chẩn đoán kết luận là tắc ruột do vòng tử cung lạc chỗ vào ổ bụng gây dính và hoại tử 1 đoạn hồi tràng. Hiện tại, sức khỏe bệnh nhân ổn định và dần hồi phục.Tin-ảnh: BS Võ Tuấn Trường(BV quận Bình Tân)

Sức khỏe bệnh nhân hiện đang ổn định.

Page 6: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

6

Sức khỏe cho mọi người

“Từ năm 2009-2013, bệnh viện đã phẫu thuật được 2.069 ca sứt môi, hở vòm cho trẻ từ hai tháng đến 16 tuổi, với các dị tật như: Sẹo môi mũi, sứt môi, hở vòm…” BS.CKII. Nguyễn Văn Đẩu, Trưởng khoa Răng Hàm Mặt-BV Nhi đồng 1 đã cho biết tại buổi sơ kết chương trình phẫu thuật cho trẻ em bị sứt môi, hở vòm vào sáng ngày 4/3. Chương trình “Phẫu thuật tạo hình khe hở môi-hàm ếch miễn phí cho trẻ em” được thực hiện với sự tài trợ của tổ chức Smile Train.

Sứt môi, hở hàm ếch là dị tật bẩm sinh ở vùng hàm mặt, thường gặp ở trẻ em. Tại Việt Nam ước tính cứ 700 trẻ sinh ra có 1 trẻ bị khe hở môi, hàm ếch và dị tật hàm-mặt (theo nghiên cứu năm 2000-2005 của tác giả Phan Quốc Dũng tại các bệnh viện Từ Dũ, Hùng Vương). Những khiếm khuyết về thể chất không chỉ làm gương mặt trẻ thơ thiếu thẩm mỹ mà còn khiến trẻ gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày. Nếu không được phẫu thuật hoặc phẫu thuật quá trễ sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Bên cạnh những ảnh hưởng đến tâm lý, thẩm mỹ thì trẻ phải đối diện với nhiều bệnh lý vùng tai-mũi-họng như: viêm xoang mũi, bệnh lý tai giữa, khó phát âm, nói ngọng. Nhiều trẻ bất hạnh trong các gia đình có hoàn cảnh khó khăn không có điều kiện để can thiệp dị tật trên.

Với chương trình sau 5 năm (2009-2013), BV Nhi Đồng 1 đã giúp phẫu thuật hơn 2.000 trẻ được thực hiện thành công, không có trường hợp thất bại, biến chứng. Bệnh nhi từ TP. HCM đến các khu vực Nam Trung Bộ, Tây Nguyên đều được miễn phí hoàn toàn chi phí phẫu thuật, thuốc men và hỗ trợ chi phí đi lại.

Chia sẻ tâm sự tại buổi sơ kết, chị Trương Thị Út (mẹ của bé Lê Anh Kiệt, là một bệnh nhi sứt môi-hở vòm được phẫu thuật trong chương trình) cho biết: chị không bao giờ quên được cái ngày được BS. Đẩu động viên chị giữ thai, khuyên chị hãy sinh bé ra, bệnh viện sẽ phẫu thuật cho bé “nếu phẫu thuật lần một chưa được, chúng tôi sẽ phẫu thuật tiếp những lần sau cho đến khi nào bé lành lặn”. Chị xúc động cám ơn sự nhiệt tâm của đội ngũ y bác sĩ bệnh viện đã giúp bé có gương mặt, nụ cười bình thường như những trẻ khác.

Không chỉ may vá lại bình thường mà BV Nhi đồng 1 còn phối hợp điều trị chuyên khoa tai mũi họng và vật lý trị liệu về ngữ âm giúp các em có kèm bị câm điếc hoặc nói ngọng có thể khắc phục khiếm khuyết cơ thể sau phẫu thuật.

Phát biểu tại buổi sơ kết, TS.BS. Tăng Chí Thượng, Phó giám đốc Sở Y tế mong muốn chương trình sẽ tiếp tục hướng đến những vùng sâu, vùng xa, vùng còn khó khăn… để mang đến nhiều nụ cười trọn vẹn và niềm tin cho trẻ em không may được vững bước vào đời.

Đồng thời nhằm nhân rộng sự lan tỏa của Chương trình và tạo điều kiện cho các bậc phụ huynh giao lưu, chia sẻ và trao đổi kinh nghiệm trong dạy dỗ, chăm sóc các trẻ này với các bác sĩ chuyên khoa, BV Nhi đồng 1 đã thành lập CLB “Nụ cười trẻ em” do BS.CKII. Nguyễn Văn Đẩu, Trưởng Khoa Răng Hàm Mặt-BV Nhi Đồng 1 làm Chủ nhiệm.

Thái Linh

Trả lại nụ cười cho trẻ thơ

(Ảnh: GettyImages.com)

Ngày Sức khỏe thế giới – World Health day (07/04/2014)Chủ đề của ngày Sức khỏe thế giới năm 2014 là “Bảo vệ bạn khỏi các bệnh lây truyền qua côn trùng và động vật” (Protect yourself from vector-borne diseases). Ngày Sức khỏe thế giới năm nay tập trung vào một số động vật trung gian phổ biến như: muỗi, ruồi cát, bọ ve, ốc sên, chuột, chó, mèo... Đây là những loài vật truyền tải ký sinh trùng và mầm bệnh tấn công con người và các động vật khác.Mục tiêu chiến dịch muốn hướng tới:- Gia đình sống trong khu vực có dịch bệnh truyền qua côn trùng và động vật biết cách làm thế nào để tự bảo vệ mình.- Khách du lịch biết cách làm thế nào để bảo vệ mình khỏi bệnh lây truyền qua côn trùng và động vật khi đi du lịch đến các quốc gia có nguy cơ cao.- Dịch bệnh lây truyền qua động vật là một vấn đề y tế cộng đồng, ngành Y tế cần đưa ra các giải pháp để bảo vệ người dân và phối hợp với các cơ quan môi trường có liên quan tại địa phương để ngăn chặn sự phát triển của các vật trung gian truyền bệnh.Nam Sâm lược dịch (nguồn: who.int)

(Ảnh: www.khoahoc.com.vn)

Page 7: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

Sức khỏe TP.HCM • Số 220 Tháng 4/2014 7

Sức khỏe cho mọi người

Góc truyền thông là những bảng nhỏ, có tin tức, thông tin về y khoa, có phần thư tín giải đáp những vấn đề liên quan đến sức khỏe và đôi khi có cả những mẩu chuyện vui nho nhỏ. Để thực hiện một bảng truyền thông, nhân viên y tế cũng không tốn nhiều thời gian. Một bảng truyền thông kích thước trung bình khoảng 1 mét, có đủ bốn nội dung : thông tin, thông báo, thư tín, thư giãn. Chỉ mất khoảng nửa ngày là một nhân viên y tế có thể làm hoàn chỉnh. Tuy đơn giản, nhưng yêu cầu của những thông tin là tuyệt đối chính xác và thông tin phải được cập nhật thường xuyên. Chăm sóc sức khỏe ngoài việc có chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng hợp lý, chúng ta còn cần có những thông tin chính xác để phòng ngừa và điều trị bệnh hiệu quả, vậy nên vai trò của thông tin thật sự quan trọng. Và để thu hút sự chú ý của người đọc, góc truyền thông thường được trang

góc truyền thông gDSK - Điều giản đơn

mang ý nghĩa lớnTrong cuộc sống, có những điều giản đơn nhưng lại mang ý nghĩa lớn lao. Góc truyền thông GDSK (sau đây gọi tắt là góc truyền thông) là một trong số những điều giản đơn đó.

Nhân viên y tế đang thực hiện góc truyền thông GDSK tại Bệnh viện Q.9

trí những hình ảnh đẹp và bắt mắt. Góc truyền thông thường đặt ở những nơi dễ nhìn, dễ đọc, có đông người đi qua. Góc truyền thông đặt trong bệnh viện không những chỉ để phục vụ cho bệnh nhân, mà còn cho tất cả những ai quan tâm đến vấn đề sức khỏe. Thực tế trong thời gian gần đây, hình ảnh những góc truyền thông đã trở nên phổ biến và quen thuộc mỗi khi ai đó trong chúng ta đến những cơ sở y tế. Góc truyền thông không chỉ hiện diện tại các bệnh viện, mà còn có ở các trạm y tế tuyến phường, xã, trường học, xưởng máy sản xuất, trạm y tế cơ quan… Điều này minh chứng cho ý nghĩa lớn lao về mặt tuyên truyền bảo vệ sức khỏe mà góc truyền thông đã và đang mang lại cho mỗi người chúng ta. Chỉ là những điều giản đơn về kiến thức y khoa, nhưng lại mang ý nghĩa lớn. Bài-ảnh: BS Đào phú phúc -Bệnh viện Q.9

Tuần lễ Tiêm chủng thế giới – World Immunization week essentials (24-30/4/2014)

Chủ đề của Tuần lễ Tiêm chủng thế giới năm 2014 là Bạn có được tiêm đầy đủ vắc-xin? (Are you up-to-day?). Chủ đề này hướng tới cộng đồng, đặt ra một vấn đề là người dân có được tiêm đầy đủ các loại vắc-xin mà họ cần không.Trong tuần lễ này, Tổ chức Y tế thế giới đưa ra thông điệp “Bằng cách chắc chắn rằng bạn và gia đình của bạn được tiêm đầy đủ các loại vắc-xin mà bạn cần, bạn đã mang đến cho chính mình cơ hội tốt nhất để có được một tương lai khỏe mạnh” và muốn tất cả mọi người phải thực hiện: Biết, kiểm tra và chủng ngừa.Biết:- Lý do tại sao cần phải chủng ngừa.- Loại vắc-xin bạn cần.- Nên chủng ngừa như thế nào, ở đâu và khi nào.- Nơi có thể đến để tìm hiểu thêm thông tin.Kiểm tra:- Mặc dù bạn và gia đình đã tiêm tất cả các loại vắc-xin cần thiết.- Khi cần phải tiêm bổ sung.- Bạn cần tiêm loại vắc-xin nào trước khi đi du lịch.Chủng ngừa: bảo vệ cho chính bạn và gia đình của bạn bằng cách chủng ngừa.Nam Sâm lược dịch (nguồn: who.int)

(Ảnh: www.khoahoc.com.vn)

Page 8: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

8

Sức khỏe cho mọi người

Hiến tiểu cầu - Quà tặng đặc biệt

cho người bệnhVai trò của tiểu cầuTiểu cầu là tế bào nhỏ nhất trong máu. Tiểu cầu góp phần quan trọng trong quá trình đông máu, cầm máu, hạn chế mất máu. Một người bình

thường có khoảng 150.000-300.000 tiểu cầu trong mỗi mm3 máu. Nếu cơ thể chúng ta thiếu tiểu cầu thì sẽ dẫn tới rối loạn đông máu. Chỉ một chấn thương nhỏ (đứt tay, té ngã) cũng có thể dẫn tới xuất huyết không cầm được (có thể gặp xuất huyết nội). Các điều trị mang tính xâm lấn đôi khi không thể thực hiện.

Đối với bệnh nhân ung thư, tiểu cầu lại càng mang một ý nghĩa đặc biệt. Do đặc thù điều trị bằng hóa trị, xạ trị… bệnh nhân ung thư thường dễ bị suy tủy, dẫn tới thiếu máu, đặc biệt là thiếu tiểu cầu. Đối với trẻ em

bị ung thư, cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh nên mọi tổn thương đều có thể nghiêm trọng. Các em lại hiếu động, dễ tổn thương nên lại càng nguy hiểm hơn.

Việc thiếu máu và thiếu tiểu cầu, có thể dẫn tới sự suy kiệt, đình trệ quá trình điều trị và nguy cơ tử vong khá cao. Do cung không đủ cầu, việc cung cấp tiểu cầu gần như phụ thuộc vào những người bán máu chuyên nghiệp. Chất lượng đã thấp mà số lượng cũng không bao giờ đủ đáp ứng. Vì vậy hiện nay ở các bệnh viện nguồn cung cấp tiều cầu luôn thiếu. Hiến tiểu cầu hoàn toàn an toànThông thường mỗi người hiến máu toàn phần 450ml thì tối đa cũng chỉ điều chế được một đơn vị tiều cầu

trong khi một người hiến tiểu cầu mỗi lần hiến được đến 6 đơn vị tiểu cầu.

Khác với hiến màu toàn phần, hiến tiểu cầu được thực hiện bằng máy chiết tách tự động. Việc hiến tiểu cầu theo hướng dẫn của bác sĩ sẽ không có hại, lượng tiểu cầu lấy ra khỏi cơ thể sẽ được cơ thể tái tạo lại đầy đủ trong vòng 5-7 ngày.

Hiến tiểu cầu hoàn toàn an toàn, vì mỗi người hiến sử dụng một bộ kit riêng, quá trình lấy máu, ly tâm, tách tiểu cầu và truyền máu trả lại cơ thể là vòng tuần hoàn khép kín trong bộ lọc riêng, mỗi người hiến xong, bỏ bộ lọc đã sử dụng.

Khi hiến tiểu cầu sẽ sử dụng bộ kít và máy chiết tách tiểu cầu chuyên biệt. Máy sẽ ly tâm, tách và giữ lại tiểu cầu, các thành phần khác như hồng cầu, huyết tương sẽ truyền trả lại cho người hiến. Thời gian hiến kéo dài khoảng 60-80 phút.

Sau khi hiến tiểu cầu, người hiến vẫn ăn uống, sinh hoạt bình thường. Chỉ cần hạn chế các hoạt động đòi hỏi nhiều thể lực như: bóng đá, tập thể hình, leo trèo… Tăng cường sử dụng các chất dinh dưỡng bổ máu: thịt, gan, trứng, sữa… cũng như hạn chế sử dụng rượu, bia trong ngày đầu sau khi hiến tiểu cầu.

Kim Tuyến (tổng hợp)

Chúng ta đã từng nghe nói rất nhiều lần và nhiều người cũng rất quen thuộc với việc hiến máu. Thế nhưng, ít người biết đến việc hiến tiểu cầu. Việc hiến tiểu cầu phức tạp và kéo dài hơn so với hiến máu thông thường. Đây có thể là lý do việc hiến tiểu cầu ít phổ biến hơn so với hiến máu thông thường. Tuy nhiên, hiến tiểu cầu đúng cách ngoài việc an toàn, không gây hại cho người hiến mà còn mang một ý nghĩa lớn lao cho các bệnh nhân điều trị ung thư.

ai có thể hiến tiểu cầu?- Người đã từng hiến máu và tự nguyện hiến tiểu cầu đều có thể hiến tiểu cầu- Người hiến tiểu cầu cần đáp ứng các yêu cầu sau:+ Cân nặng từ 50kg trở lên.+ Số lượng tiểu cầu trên 200.000 tiểu cầu/mm3 máu.+ Khoảng thời gian giữa 2 lần hiến tiểu cầu là 4 tuần. Quyền lợi của người hiến tiểu cầu.- Được khám, tư vấn sức khỏe.- Được bồi dưỡng theo quy định: 450.000đ/ lần hiến- Được phục vụ ăn nhẹ sau khi hiến tiểu cầu. (Theo Bệnh viện Truyền máu Huyết học TP. HCM)

Một bạn trẻ tham gia hiến tiểu cầu (Ảnh: Người lao động)

Page 9: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

Sức khỏe TP.HCM • Số 220 Tháng 4/2014 9

Sức khỏe cho mọi người

Tuy nhiên, một số trường hợp ở người hiến máu có những biểu hiện không mong muốn xảy ra. Đó là những phản ứng bình thường của cơ thể, chỉ cần xử lý đơn giản sẽ nhanh chóng qua đi.Trước khi hiến máu, bạn nên:• Ăn nhẹ (không ăn thức ăn nhiều đường, nhiều mỡ) và uống nhiều nước (300-500ml) trước hiến máu.• Đêm trước ngày hiến máu không thức khuya, ngủ đủ giấc.• Mang theo CMND hoặc passport khi đi hiến máu.Sau khi hiến máu, bạn nên:• Đè chặt miếng bông gòn nơi kim chích khoảng 10 phút, để miếng băng dính cá nhân trong 4-6 giờ mới bỏ đi.• Ăn đủ và uống nhiều nước 24 giờ sau hiến máu.• Nằm hoặc ngồi nghỉ 10 phút tại điểm hiến máu và chỉ dời đi khi thấy thật sự thoải mái.• Giữ chế độ ăn, uống, sinh hoạt bình thường.Không nên:• Uống sữa, rượu, bia trước khi hiến máu.• Không uống rượu, bia trong ngày đầu sau hiến máu.• Không lái xe đi xa, khuân vác, làm việc nặng hoặc tập thể thao gắng sức trong ngày lấy máu.Nếu phát hiện chảy máu tại nơi vết chích:• Giơ cao tay, lấy tay kia ấn nhẹ vào miếng bông hoặc băng dính.• Thay miếng bông và băng

dính khác.

Nếu cảm thấy chóng mặt, mệt, buồn nôn nên nằm nghỉ đầu thấp, kê chân cao khoảng 10-15 phút.Còn nếu thấy vết chích bị sưng hoặc bầm tím thì chỉ cần chườm lạnh.

Một số địa điểm tiếp nhận hiến máu tại Tp. HCM:1.Bệnh viện Truyền Máu Huyết Học• Địa chỉ: 118 Hồng Bàng, P.12,

Q.5, TP. HCM 

• Thời gian: từ 7g00 đến 16g00, từ thứ 2 đến thứ 6

2.Trung Tâm Hiến Máu Nhân Đạo Hội Chữ Thập Đỏ Tp. HCM: • Địa chỉ: 201 Nguyễn Thị Minh Khai, Q.1, TP. HCM

• Thời gian: từ 7g00 đến 10g00, từ thứ 2 đến chủ nhật

BS. Nguyễn phước Bích Hạnh-Bệnh viện Truyền máu Huyết học TP. HCM

Lời khuyên dành cho người hiến máu

Hiến máu là một hành động nhân ái và cao cả. Hiến máu theo hướng dẫn của bác sỹ hoàn toàn không ảnh hưởng đến sức khỏe.

Một số địa điểm tiếp nhận hiến máu tại Tp.HCM:1.Bệnh viện Truyền Máu Huyết Học• Địa chỉ: 118 Hồng Bàng, P.12, Q.5, TP. HCM • Thời gian: từ 7g00 đến 16g00, từ thứ 2 đến thứ 62.Trung Tâm Hiến Máu Nhân Đạo Hội Chữ Thập Đỏ Tp.HCM: • Địa chỉ: 201 Nguyễn Thị Minh Khai, Q.1, TP. HCM• Thời gian: từ 7g00 đến 10g00, từ thứ 2 đến chủ nhật

(Ảnh: suckhoedoisong.vn)

Page 10: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

10

Sức khỏe cho mọi người

Theo WHO, hiện nay ty lệ tử vong do sốt rét trên toàn cầu là 42%, trong đó 49% ở Châu Phi. Tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP. HCM, trong năm 2013 đã tiếp nhận gần 200 bệnh nhân sốt rét, trong đó có 16 trường hợp sốt rét ác tính và hơn phân nửa trường hợp không được phát hiện bởi tuyến trước.Sau đây là một số câu hỏi thường gặp về bệnh Sốt rét:Ở Việt Nam, những loài ký sinh trùng nào thường gây bệnh sốt rét? Biểu hiện của bệnh ra sao?Có 5 loài ký sinh trùng sốt rét gây bệnh cho người bao gồm Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, Plasmodium malariae, Plasmodium ovale và Plasmodium knowlesi. Trong đó phổ biến tại Việt Nam là P. falciparum (gây sốt rét cơn và sốt rét ác tính) và P. vivax (gây sốt rét cơn, hiếm khi gây ác tính).Bệnh thường biểu hiện bằng những cơn sốt rét điển hình với ba triệu chứng: rét run, sốt, vã mồ hôi. Ở nước ta bệnh lưu hành chủ yếu vùng rừng, đồi, núi, ven biển nước lợ. Bệnh xảy ra quanh năm, nhưng chủ yếu vào mùa mưa. Tại khu vực phía Nam bệnh có thể gặp ở các tỉnh như: Bình Phước, Đắk Lắk…Bệnh sốt rét có nguy hiểm không?Bệnh sốt rét cơn nếu phát hiện và điều trị kịp thời sẽ hồi phục trong vòng khoảng một tuần. Một số trường hợp sốt rét có thể xuất hiện biến chứng nặng, đặc biệt các trường hợp bị chẩn đoán và điều trị muộn. Sốt rét ác tính chính là thể sốt rét có biến chứng đe dọa tính mạng người bệnh, bao gồm

thể não (hôn mê, co giật), suy thận, suy gan, thiếu máu nặng….

Bệnh sốt rét có thể chẩn đoán một cách dễ dàng bằng các kỹ

thuật xét nghiệm tại các BV từ tuyến

huyện trở lên, một số trạm y tế xã có điểm kính hiển vi đọc lame KST

cũng có thể chẩn đoán bệnh.

Kỹ thuật xét nghiệm lam máu nhuộm giêm sa

là kỹ thuật phổ biến trong phát hiện ký sinh trùng sốt rét, kết quả ký sinh trùng được trả lời sớm trong vòng 2 giờ. Ngoài ra hiện nay còn có các xét nghiệm chẩn đoán nhanh phát hiện sốt rét (Rapid Diagnostic Tests-RDTs) cho phép có kết quả trong vòng 5-10 phút.

Bệnh sốt rét có dễ bị chẩn đoán nhầm sang sốt xuất huyết dengue, viêm gan không?Trước đây, xét nghiệm tìm kí sinh trùng sốt rét (KSTSR) là xét nghiệm thường quy thực hiện cho mọi bệnh nhân bị sốt, do đó đa số trường hợp bị sốt rét được phát hiện và điều trị kịp thời ngay từ tuyến y tế cơ sở. Tuy

nhiên trong những năm gần đây do tình hình bệnh sốt rét đã giảm đi, chỉ còn bệnh ở những vùng dịch

tễ khá xa các thành phố lớn nên đã có nhiều trường hợp nhân viên y tế không nghĩ đến bệnh sốt rét, không cho làm xét nghiệm, để bệnh diễn tiến sang giai đoạn nặng với biến chứng mới bắt đầu chẩn đoán và điều trị, do đó nguy cơ biến chứng nặng và tử vong tăng cao. Ngoài ra do bệnh cảnh lâm sàng của sốt rét nặng có thể có giảm tiểu cầu nên bị nhầm lẫn với sốt xuất huyết dengue, có thể có vàng da nên dễ nhầm với viêm gan…

Như vậy để phát hiện và điều trị kịp thời bệnh sốt rét, nhân viên y tế phải luôn tìm hiểu rõ ràng về nơi chốn mà bệnh nhân đã đến trước khi sốt, đặc biệt chú ý các vùng dịch sốt rét còn lưu hành và nên yêu cầu làm xét nghiệm tìm KSTSR khi không thể loại trừ được bệnh nhân không nhiễm bệnh này.

Đối với bệnh nhân, không được chủ quan khi bị sốt, đặc biệt là sau khi đi đến các vùng rừng núi, vùng có sốt rét. Cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và chẩn đoán, chú ý báo rõ cho nhân viên y tế biết những vùng bản thân đã đến trong thời gian vừa qua.

Các biện pháp phòng ngừa bệnh sốt rét?Về biện pháp phòng bệnh sốt rét, nguyên tắc là không bị muỗi cắn thì không bị sốt rét. Do đó cần thực hiện tốt các biện pháp bảo vệ cá nhân như: nằm màn, lưới chắn muỗi, bẫy vợt muỗi, mặc quần áo dài... Ngoài ra có thể sử dụng các biện pháp sinh

học như nuôi cá bảy màu diệt lăng quăng, phun hóa chất, tẩm mùng hóa chất... dùng kem chống muỗi, hương muỗi...

Hiện nay không sử dụng thuốc uống để dự phòng sốt rét. Trong một số trường hợp đặc biệt theo hướng dẫn của Bộ Y tế có thể cấp thuốc để tự điều trị khi sốt cho những đối tượng đi vào vùng sốt rét lưu hành nặng trên 1 tuần nhưng chỉ áp dụng cho khu vực

miền Trung, Tây Nguyên.

TS. BS. Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới

Những điều cần biết về bệnh sốt rét

Bệnh sốt rét là bệnh truyền nhiễm do ký

sinh trùng sốt rét xâm nhập vào hồng cầu của máu người gây nên.

Bệnh lây theo đường máu, chủ yếu là do muỗi Anopheles

truyền.

Muỗi Anopheles truyền bệnh Sốt rét (Ảnh: Wikipedia)

Page 11: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

Sức khỏe TP.HCM • Số 220 Tháng 4/2014 11

Sức khỏe cho mọi người

Việc phát hiện và phân biệt giữa sốt phát ban và bệnh sởi sẽ giúp ích cho phụ huynh rất nhiều trong việc theo dõi và chăm sóc trẻ mắc sởi. Sự khác biệt giữa sốt phát ban và bệnh sởi cơ bản như sau: Khác biệt về tác nhân gây bệnh:- Sốt phát ban hầu hết là do nhiễm vi rút thông thường (70%-80%), trong đó nhóm vi rút đường hô hấp luôn chiếm đa số và hầu hết là những vi rút lành tính.- Tác nhân gây bệnh sởi là vi rút thuộc giống morbillivirus của họ Paramyxoviridae. Bệnh sởi là tình trạng nhiễm vi rút cấp tính.  Khác biệt về biểu hiện lâm sàng (dấu hiệu mắc bệnh): Giai đoạn ủ bệnh, giai đoạn khởi phát của sốt phát ban và bệnh sởi (trung bình khoảng 1 tuần) thường có biểu hiện khá giống nhau thể hiện qua những triệu chứng của tình trạng “nhiễm siêu vi” như bệnh nhân bị sốt (sốt nhẹ hoặc sốt cao 380C-390C), xuất hiện cảm giác mệt mỏi, lừ đừ vì sốt cao, trẻ than đau đầu hay nhức mỏi các cơ bắp, trẻ biếng ăn, biếng bú, một số trẻ có thể bị nôn ói hoặc tiêu chảy. Sự khác biệt giữa sốt phát ban và bệnh sởi rõ rệt nhất là vào giai đoạn toàn phát với phát ban rất đặc trưng của bệnh sởi:- Sốt phát ban thông thường: sau khi giảm sốt, trẻ sẽ bị phát ban, đây là hồng ban dạng mịn và sáng, ít gồ lên mặt da, ban nổi đồng loạt khắp cơ thể của trẻ và sau khi bay thường không để lại dấu tích gì trên da trẻ.- Phát ban do sởi với tiến trình rất đặc trưng: lúc đầu ban xuất hiện ở sau tai, sau đó lan ra mặt, dần xuống ngực bụng và ra toàn thân. Khi ban sởi biến mất cũng mất dần theo thứ tự đã nổi trên da. Đặc điểm ban sởi là ban dạng sẩn (ban gồ lên mặt da), khi bay sẽ để lại những vết thâm trên da

rất đặc trưng thường gọi là “vằn da hổ”.  Đặc biệt trẻ bị nhiễm sởi thường có một trong 3 triệu chứng

đặc trưng đi kèm đó là triệu chứng chảy nước mũi, ho hay dấu hiệu mắt đỏ. Khác biệt về những biến chứng nguy hiểm của bệnh:- Sốt phát ban do nhóm siêu vi thông thường hầu hết đều là bệnh lành tính. Trẻ bị sốt phát ban nếu được chăm sóc đúng cách, hợp lý

về chế độ dinh dưỡng và cách giữ gìn vệ sinh thân thể thì bệnh sẽ tự khỏi sau 5-7 ngày mà không gây nên bất kỳ biến chứng nguy hiểm nào cho trẻ.- Phát ban do vi rút sởi có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm cho trẻ nếu trẻ bệnh không được phát

hiện và điều trị kịp thời, nhất là những trẻ có sức đề kháng quá kém như trẻ bị suy dinh dưỡng

nặng, trẻ nhũ nhi (trẻ nhỏ dưới 12 tháng tuổi), trẻ đang sử dụng thuốc kháng viêm dạng corticosteroids liên tục và kéo dài.

Những biến chứng của sởi thường xảy ra bao gồm: viêm tai giữa cấp chiếm khoảng 10%, biến chứng viêm phổi nặng chiếm khoảng 5%,

một số biến chứng nguy hiểm khác tuy ít gặp hơn như biến chứng viêm não chiếm khoảng 1‰, viêm loét giác mạc có thể gây mù lòa và suy dinh dưỡng nặng hậu nhiễm sởi cũng là những biến chứng nặng do bệnh sởi gây ra.

ThS. BS. Đinh Thạc-BV Nhi đồng 1

phân biệt sốt phát ban và bệnh Sởi ở trẻ em

Sởi là một trong những bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm ở trẻ em, nếu không được phát hiện kịp thời và chăm sóc không đúng cách có thể gây nhiều biến chứng nặng nề, đôi khi có thể dẫn đến tử vong.

Sốt phát ban(Ảnh: alobacsi.vn)

Page 12: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

12

Sức khỏe cho mọi người

1.gIữ Vệ SINH- Rửa tay trước khi chuẩn bị thực phẩm và thường xuyên trong quá trình chế biến thực phẩm.- Rửa tay sau khi đi vệ sinh.- Rửa sạch toàn bộ bề mặt dụng cụ chế biến thực phẩm.- Giữ sạch thực phẩm và khu vực bếp để tránh côn trùng, sâu bọ và các động vật khác xâm nhập.

2.Để rIêNg THựC pHẩM SỐNg Và CHíN - Không để lẫn thịt gia súc, gia cầm và hải sản sống với các thực phẩm khác.- Sử dụng riêng các đồ dùng nhà bếp như dao, thớt để chế biến thực phẩm sống.- Để thực phẩm trong các dụng cụ chứa có nắp để tránh tiếp xúc giữa thực phẩm sống và chín.

3.ĐuN Nấu Kỹ - Đun nấu kỹ thực phẩm, đặc biệt là thịt gia súc, gia cầm, trứng và hải sản.- Các thực phẩm như súp, nước dùng phải đun sôi đến nhiệt độ 70oC. Đối với thịt gia súc và gia cầm, sau khi nấu, luộc, nước bên trong miếng thịt phải trong, không còn màu hồng.

- Đun kỹ thức ăn còn dư lại từ bữa trước.

4.gIữ THựC pHẩM ở NHIệT ĐỘ aN ToàN - Không để thực phẩm đã nấu chín ở nhiệt độ phòng quá 2 giờ.- Làm lạnh ngay tất cả thực phẩm đã chế biến và thực phẩm dễ hỏng (dưới 5oC).- Giữ thực phẩm đã nấu chín ở nhiệt độ cao (trên 60oC) trước khi ăn.- Không nên bảo quản thực phẩm quá lâu kể cả để trong tủ lạnh.- Không rã đông thực phẩm đông lạnh ở nhiệt độ phòng.

5.Sử DụNg NưỚC SạCH Và NguyêN LIệu TươI - Sử dụng nước sạch hoặc nước đã qua xử lý để chế biến thực phẩm.- Chọn mua thực phẩm tươi, nguyên dạng.- Chọn thực phẩm đã qua chế biến phải đảm bảo an toàn, thí dụ như sữa thanh trùng.- Rửa sạch rau quả, đặc biệt là rau quả ăn sống.- Không dùng thực phẩm đã hết hạn sử dụng.(Theo Viện Vệ sinh Y tế Công cộng TP.HCM-Nguồn: WHO)

5 chìa khóa vàng giúp thực phẩm

an toàn hơn

Nguy cơ từ thói quen ăn nấm rừngMùa xuân, thời tiết ấm, ẩm rất thuận lợi cho các loài nấm phát triển. Đây là thời điểm xảy ra các vụ ngộ độc do ăn phải nấm độc tại các tỉnh miền núi phía Bắc và một số khu vực miền núi khác như Tây Nguyên ở nước ta. Sau đây là một số khuyến cáo của Cục ATTP - Bộ Y tế về dự phòng ngộ độc nấm:- Người dân tuyệt đối không được ăn nấm lạ, không ăn thử nấm; không hái nấm non chưa xòe mũ vì chưa bộc lộ hết đặc điểm của nấm độc.- Nấm tươi mới hái nên nấu ăn ngay, nếu để ôi, nát có thể thành nấm độc.- Nấm có sâu bọ ăn hoặc cho gà, chó ăn không chết nhưng vẫn có thể gây ngộ độc với người.Hướng dẫn xử trí ban đầu người bệnh bị ngộ độc nấm:- Gây nôn (bằng biện pháp cơ học); - Cho bệnh nhân uống than hoạt: liều 1gam/kg cân nặng người bệnh; - Cho bệnh nhân uống đủ nước, tốt nhất là dùng oresol, đồng thời nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất. - Người bệnh không tự về nhà trong 1 - 2 ngày đầu, kể cả khi các biểu hiện ngộ độc ban đầu đã hết. (Theo Sức khỏe và Đời sống)

(Ảnh: Cục An toàn Thực phẩm)

Page 13: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

Sức khỏe TP.HCM • Số 220 Tháng 4/2014 13

Sức khỏe cho mọi người

“BồI Bổ” dưỡng chất cho

não trong mùa thiMột số dưỡng chất rất tốt có trong các loại thực phẩm tự nhiên mà các em nên bổ sung cho một mùa thi bao gồm:Chất bột đường cung cấp đường (glucose) để tạo năng lượng cho não hoạt động. Loại bột đường hấp thu chậm sẽ giúp mức đường trong máu luôn ổn định. Khi đó, não được cung cấp “nhiên liệu” một cách liên tục để hoạt động. Thực phẩm có đường hấp thu chậm như: ngũ cốc thô (gạo không xát trắng, khoai, bắp…), trái cây không quá ngọt như: bưởi, cam, táo, nho ta… (nên ăn cả trái sẽ tốt hơn chỉ uống

nước ép trái cây).Thực phẩm giàu đạm (thịt, cá,

trứng, sữa, đậu...) cung cấp acid amin là nguyên liệu

để tạo nên chất dẫn truyền thần kinh

giúp liên kết các tế bào thần kinh với nhau. Các thông tin đã thu nhận vào các phần khác nhau của não sẽ được nối kết và “bật ra” khi

cần nhờ các acid amin này.

Chất béo thiết yếu (omega-3 và

omega-6): Những chất này rất dễ bị thiếu do cơ

thể không tự tổng hợp được mà phải đưa từ thức ăn bên ngoài vào. Omega-3 có trong các loại cá béo như: cá thu, cá ngừ, cá hồi, cá

trích, cá mòi… Omega-6 có trong các loại hạt nhiều dầu như: hạt bí đỏ, hạt hướng dương, hạt mè… Thế nên, để trí não được hoạt động tốt thì các em nên ăn ít nhất là 3 lần cá trong tuần.Phospholipid có nhiều trong lòng đỏ trứng và thịt nội tạng, giúp tạo myelin bao bọc dây thần kinh nên thúc đẩy sự truyền các tín hiệu một cách trơn tru trong não.Vitamin và khoáng chất giúp các chất trên phát huy tác dụng. Đặc biệt là các vitamin nhóm B (có trong ngũ cốc thô và các loại rau), vitamin C (có trong rau và trái cây tươi), acid folic (có trong rau lá xanh đậm),

ma-nhê (có trong rau xanh và các loại hạt), man-gan (có trong các loại hạt, trái cây) và kẽm (có trong hàu, hải sản, thịt cá và các loại hạt). Chất chống oxy hóa (vitamin E, vitamin C, beta-caroten...) giúp bảo vệ não chống lại sự tấn công của các gốc tự do.Iốt và sắt là hai vi chất rất cần cho bộ não: Thiếu iốt học sinh sẽ thụ động, dẫn đến trì trệ, kém sáng tạo, giảm tiếp thu. Để nhận đủ iốt cho cơ thể, nên sử dụng muối iốt hàng ngày trong ăn uống và chế biến thức ăn trong gia đình (nhưng không ăn mặn). Cần ăn đầy đủ các thực phẩm giàu chất sắt, là chất cần thiết để tạo máu. Nếu thiếu chất sắt dễ bị thiếu máu dẫn đến tình trạng hay mệt mỏi, học kém tập trung và dễ buồn ngủ trong giờ học. Chất sắt có nhiều trong gan, thịt, cá, trứng hoặc rau xanh và các loại đậu. Chất sắt từ nguồn thức ăn động vật sẽ hấp thu tốt hơn từ nguồn thực vật. Trái cây tươi giàu vitamin C như cam, bưởi, táo, đu đủ sẽ giúp hấp thu tốt chất sắt.TS.BS. Trần Thị Minh Hạnh Phó Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM 

Một mùa thi nữa lại sắp bắt đầu.

Bên cạnh việc học hành, các em học sinh cũng cần

phải hết sức chú ý giữ gìn và rèn luyện một sức khỏe dẻo dai, bền bỉ mới mong đạt thành tích cao. Hãy ăn uống khôn ngoan kết hợp với chế

độ học tập và sinh hoạt hợp lý sẽ giúp các em

thành công.

(Ảnh: dantri.com.vn) (Ảnh: GettyImages.com)

(Ảnh: kenhtuyensinh.vn)

Page 14: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

14

Phòng ngừa bệnh mạn tính không lây

Theo BS. Nguyễn Bách, bệnh thận ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe do giảm chức năng thận, khi đã có suy thận sẽ ảnh hưởng đến tất cả cơ quan trong cơ thể: tim mạch, tiêu hóa, hô hấp, thần

kinh…Bên cạnh đó bệnh thận còn là một gánh nặng kinh tế khi phải chi trả cho ghép thận, chạy thận nhân tạo, thẩm phân phúc mạc cho bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối.

Khoảng một nửa số người mắc tiểu đường có tổn thương thận

Có thể hạn chế tổn thương thận

bằng cách phát hiện sớm và điều trị tốt bệnh tiểu đường. BS. Nguyễn Bách đưa ra lời khuyên thời điểm tầm soát bệnh thận do tiểu đường ở bệnh nhân tiểu đường týp 1 là 5 năm sau chẩn

đoán và tiểu đường týp 2 là ngay lúc chẩn đoán. Bệnh nhân tiểu đường được chẩn đoán bệnh thận tiểu đường khi bệnh nhân tiểu ra chất đạm. Các yếu tố thúc đẩy bệnh thận tiến triển nhanh ở bệnh nhân tiểu đường đó là tăng đường huyết, tăng huyết áp, tiểu đạm, yếu tố di truyền và nam giới.

Tăng huyết áp cũng là nguyên nhân gây ra suy thận và ngược lạiBênh cạnh tiểu đường, BS. Nguyễn Bách còn cho biết ở những bệnh nhân bị huyết áp cao dài ngày sẽ dẫn đến việc phá hủy các mạch máu trong cơ thể gây xơ vữa động mạch thận, làm giảm lượng máu cung cấp đến thận và các cơ quan khác và sẽ gây ra suy thận. Huyết áp tăng cao còn phá hủy các cầu thận, gây hỏng chức năng thận. Biểu hiện sớm của tổn thương thận trong tăng huyết áp là xuất hiện protein trong nước tiểu do màng lọc cầu thận bị tổn thương. Khi thận bị tổn thương, khả năng điều hòa huyết áp suy giảm làm cho huyết áp tăng cao. Vì vậy để điều trị tốt bệnh thận, bệnh nhân nên kiểm soát tốt huyết áp dưới 130/80mmHg, cần tuân thủ chế độ ăn uống hợp lý và thuốc hạ áp theo toa bác sĩ. Giảm cân nếu thừa cân. Nên tập thể dục nhẹ nhàng 30 phút mỗi ngày, không uống rượu, bia, không hút thuốc lá.K.T (ghi)

Tiểu đường, cao huyết áp - “Kẻ thù” của bệnh thận mạn

Để phòng ngừa bệnh thận mạn, cần tuân theo các nguyên tắc “vàng” sau đây: - Tập thể dục đều đặn; - Tránh thừa cân béo phì; - Chế độ ăn uống hợp lý; - Không hút thuốc lá; - Không tự ý kéo dài thuốc; - Phòng bệnh tiểu đường; tăng huyết áp; - Kiểm tra chức năng thận định kỳ.

Tại buổi sinh hoạt của CLB Phòng ngừa Bệnh thận do Trung tâm Truyền thông-Giáo dục Sức khỏe TP. HCM tổ chức ngày 6/3 vừa qua, TS. BS. Nguyễn Bách-Trưởng khoa Nội thận lọc máu, Bệnh viện Thống Nhất TP. HCM đã khuyến cáo mức độ nguy hiểm của bệnh thận mạn vì đây là một căn bệnh diễn tiến âm thầm qua nhiều tháng hoặc nhiều năm, ở giai đoạn sớm không có triệu chứng gì đặc biệt, chỉ khi mất đến 90% chức năng thận mới có triệu chứng. BS. Nguyễn Bách cũng nhấn mạnh “tiểu đường, cao huyết áp chính là yếu tố nguy cơ dẫn đến suy thận mạn”.

Chạy thận cho bệnh nhân suy thận mãn (Ảnh: T.Tùng)

Page 15: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

Sức khỏe TP.HCM • Số 220 Tháng 4/2014 15

Phòng ngừa bệnh mạn tính không lây

Bạn có thể tự đo đường huyết và huyết áp tại nhà Hàng ngày, bạn có thể đo đường huyết vào các thời điểm bụng đói, sau ăn sáng, sau ăn trưa và trước khi đi ngủ (nếu có chích insulin).

Nếu đường huyết sau các bữa ăn vượt quá 160 mg/dl, nên kiểm tra lại thực đơn: có thể bạn đã sử dụng nhiều đường hấp thu nhanh hoặc số lượng tinh bột nhiều hơn nhu cầu hoặc bữa ăn quá đơn điệu thiếu rau xanh.

Chỉ số huyết áp nên đo vào thời điểm nhất định buổi sáng lúc mới thức dậy hoặc buổi tối trước khi ngủ. Nếu huyết áp cao bạn nên giảm bớt lượng muối trong nêm nếm hoặc tránh sử dụng các món ăn nhiều muối và tránh dùng các loại nước chấm trên bàn ăn.

Hàng tuần, nên cân trọng lượng cơ thể (nên cân lúc bụng đói), số cân nặng sẽ cho biết khẩu phần ăn của

bạn đủ, dư hay thiếu. Bạn nên đánh giá lại khẩu phần ăn hiện tại xem có thừa không hoặc đã ăn kiêng quá mức rất dễ có nguy cơ hạ đường huyết.

Nên làm các xét nghiệm định kỳĐể phát hiện sớm các nguy cơ biến cố về tim mạch, biến chứng thận, hoặc các tổn thương về mắt và bàn chân của người bệnh đái tháo đường, bạn nên định kỳ xét nghiệm mỡ trong máu gồm: cholesterol toàn phần, triglycerid, HDL cholesterol, LDL cholesterol; kiểm tra đáy mắt mỗi năm; tầm soát microalbumin trong nước tiểu mỗi 6 tháng hoặc hàng năm, đây là dấu hiệu sớm nhất báo động tình trạng tổn thương thận.

Bàn chân của bạn cần được quan sát tỉ mỉ mỗi ngày, các vết trầy xướt lâu lành, các cục chai sần, các biến đổi màu sắc của bàn chân (ửng đỏ, tái nhợt, đen), các thay đổi về cảm giác:

lạnh, tê rần, kiến bò… Tất cả phải được thông báo sớm đến bác sỹ để được chữa trị kịp thời.

Cuối cùng là chỉ số đường huyết trung bình ( HbA1c), đây là “chỉ số vàng” giúp đánh giá mức độ kiểm soát đường huyết của bạn đã thật sự tốt chưa, thông thường được thực hiện mỗi 3 tháng. Nếu kết quả vượt quá giới hạn an toàn (HbA1c > 8.0%), chế độ điều trị của bạn sẽ được bác sỹ điều chỉnh kịp thời và được kiểm tra lại ngay để đánh giá.

Kiểm soát tốt bệnh đái tháo đường là biện pháp chính để phòng ngừa biến chứng. Ngoài chỉ số đường huyết, còn phải theo dõi thêm các rối loạn chuyển hóa khác có liên quan đến bệnh. Nếu kết quả theo dõi đạt được các mục tiêu yêu cầu sẽ trả lời được câu hỏi bệnh đái tháo đường của bạn đã được kiểm soát tốt.

BS. CK1. Nguyễn Thị ánh Vân-Trung tâm Dinh dưỡng TP. HCM

Tự theo dõi biến chứng đái

tháo đường

Bệnh đái tháo đường là bệnh mạn tính người bệnh phải sống cùng với bệnh đến suốt đời.Vì vậy, chính người bệnh là nhân vật đóng vai trò kiểm soát bệnh của mình.

(Ảnh: thuocbietduoc.com.vn) (Ảnh: viemgan.com.vn)

Page 16: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

16

Sử dụng thuốc đúng

Thuốc giảm đau hạ nhiệt paracetamol là loại hay được dùng nhất vì mua ở nhà thuốc dễ dàng không cần đến toa của bác sĩ. Chính vì thuốc có thể mua dễ dàng, sử dụng rộng rãi và dùng ngày càng tăng liều đưa đến ty lệ tai biến do thuốc này ngày càng tăng ở nhiều nước trên thế giới.Khi đưa thuốc vào trong cơ thể, thuốc được xem là “chất lạ”. Vì vậy, ngoài tác dụng chính là điều trị phòng bệnh do thuốc đem lại, cơ thể ta có thể chống lại chất lạ đó bằng những phản ứng gây rối loạn. Đặc biệt, có phản ứng gọi là dị ứng thuốc. Dị ứng thuốc biểu hiện bằng nhiều dạng. Biểu hiện nhẹ thường là trên da nổi mề đay, mẩn ngứa. Nhưng phản ứng có hại (ADR) trên da do paracetamol gây ra có ba hội chứng thuộc loại nghiêm trọng có thể gây tử vong:• Hôi chưng Stevens-Johnson (SJS): là dị ứng thuốc thể bọng nước, bọng nước khu trú ở quanh các hốc tự nhiên: mắt, mũi, miệng, tai, bộ phận sinh dục và hậu môn. Ngoài ra có thể kèm theo sốt cao, viêm phổi, rối loạn chức năng gan thận. Chẩn đoán hội chứng Stevens-Johnson khi có ít nhất 2 hốc tự nhiên bị tổn thương.• Hôi chưng hoai tư da nhiêm đôc (TEN): Còn gọi hội chứng Lyell, gồm có:- Các tổn thương đa dạng ở da: ban dạng sởi, ban dạng tinh hồng nhiệt, hồng ban hoặc các bọng nước bùng nhùng, các tổn thương nhanh chóng lan toả khắp người.- Tổn thương niêm mạc mắt: viêm giác mạc, viêm kết mạc mủ, loét giác mạc.

- Tổn thương niêm mạc đường tiêu hoá: viêm miệng, trợt niêm mạc miệng, loét hầu, họng thực quản, dạ dày, ruột.- Tổn thương niêm mạc đường sinh dục, tiết niệu.- Ngoài ra còn có các triệu chứng

toàn thân trầm trọng như sốt, xuất huyết đường tiêu hoá, viêm phổi, viêm cầu thận, viêm gan... đưa đến ty lệ tử vong cao 15-30%.• Hôi chưng ngoai ban mun mu toan thân cấp tính (AGEP): mụn mủ vô trùng nhỏ phát sinh trên nền hồng ban lan rộng. Tổn thương thường xuất hiện ở các nếp gấp như nách, bẹn, sau đó có thể lan rộng toàn thân. Triệu chứng toàn thân thường có là sốt, xét nghiệm máu bạch cầu trung tính tăng cao.ADR trên da do paracetamol gây ra mặc dù tỉ lệ mắc phải là không cao nhưng nghiêm trọng. Vì vậy, Khi cho bệnh nhân dùng thuốc chứa dược chất này, bác sĩ cần cảnh báo bệnh nhân về các dấu hiệu của phản ứng trên da.Còn đối với người bệnh, khi phát hiện những dấu hiệu phát ban trên da đầu tiên hoặc bất kỳ dấu hiệu phản ứng dị ứng nào khác, bệnh nhân cần phải ngừng sử dụng thuốc. Người đã từng bị các phản ứng trên da nghiêm trọng do paracetamol gây ra thì không được dùng thuốc trở lại và khi đến khám chữa bệnh cần phải

thông báo cho nhân viên ý tế biết về vấn đề này.

Ngoài cảnh giác với ADR trên da do paracetamol, dùng thuốc chứa paracetamol còn cần lưu ý:

- Không được dùng paracetamol để tự điều trị cảm sốt, giảm đau quá 10 ngày ở người lớn và quá 5 ngày ở trẻ con, trừ khi được bác sĩ hướng dẫn.

- Đối với người lớn, liều thông thường không nên quá 4g/ngày (mỗi lần chỉ nên dùng 500mg-1000mg, một ngày không quá 3 lần). Riêng người cao tuổi, nên dùng liều thấp hơn do chức năng gan đã kém.

- Người uống rượu nhiều không nên dùng bừa bãi

paracetamol, đặc biệt không nên uống thuốc với mục đích “ngừa nhức đầu, để uống rượu không say”. Paracetamol và rượu đều có hại cho gan, do đó nếu kết hợp sẽ làm tăng độ nguy hại lên nhiều lần.

Coi chừng tác dụng phụ trên da của paracetamol

Tháng 8 năm 2013, Cơ quan Quản lý Thực-Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã ra cảnh báo về các thuốc có chứa paracetamol có thể gây phản ứng có hại nghiêm trọng trên da. Cục Quản lý Dược nước ta đã có văn bản yêu cầu các Sở y tế và các bệnh viện cập nhật thông tin vừa nêu cho các đơn vị khám chữa bệnh, các đơn vị kinh doanh dược phẩm biết để tăng cường theo dõi, xử trí các trường hợp xảy ra ADR nghiêm trọng trên da của các thuốc chứa paracetamol. Cục cũng yêu cầu các công ty đăng ký, sản xuất dược phẩm phải cập nhật ngay cảnh báo nói trên vào tờ hướng dẫn sử dụng thuốc.

(Ảnh: GettyImages.com)

PGS. TS. Nguyễn Hữu ĐứcĐH Y Dược TP.HCM

Page 17: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

Sức khỏe TP.HCM • Số 220 Tháng 4/2014 17

Thực hành sơ cấp cứu

Sau đây là một số kỹ thuật tháo

MBH đúng cách khi xảy ra tai nạn.

Trường hợp có hai cấp cứu viên:

Cấp cứu viên thứ nhất giữ cổ và

cằm nạn nhân ở tư thế thẳng với

trục cơ thể, cấp cứu viên thứ hai

tháo quai MBH ra, kế đó dùng 2

bàn tay ôm lấy MBH, luồn các đầu

ngón tay bên trong MBH ở vùng

tai nạn nhân, banh về phía ngoài

và kéo nhẹ nhàng MBH về hướng

ra khỏi đầu nạn nhân, để vượt qua

phần dưới của tai nạn nhân.Cấp cứu viên thứ nhất tiếp tục giữ cổ và cằm nạn nhân ở tư thế thẳng

với trục cơ thể, cấp cứu viên thứ hai tiếp tục kéo MBH nhẹ nhàng để bộc lộ mũi miệng nạn nhân

Cấp cứu viên thứ nhất tiếp tục giữ

cổ và cằm nạn nhân ở tư thế thẳng,

cấp cứu viên thứ hai tiếp tục kéo

MBH nhẹ nhàng ra khỏi đầu nạn

nhân.

Cấp cứu viên thứ nhất tiếp tục giữ cổ nạn nhân ở tư thế thẳng, cố định cổ nạn nhân, chuyển đến bệnh viện gần nhất để được điều trị tiếp.

Trường hợp có một cấp cứu viên

Cấp cứu viên tháo dây quai MBH, kế đó dùng 2 bàn tay ôm lấy MBH, luồn các đầu ngón tay bên trong MBH ở vùng tai nạn nhân, banh về phía ngoài và kéo nhẹ nhàng MBH về hướng ra khỏi đầu nạn nhân, để vượt qua phần dưới của tai nạn nhân, đồng thời cũng dùng 2 bàn tay tạo gọng kìm để giữ thẳng đầu cổ nạn nhân.

Cấp cứu viên tiếp tục dùng 2 bàn tay giữ thẳng đầu cổ nạn nhân, đồng thời dùng thân 2 ngón cái nhích dần MBH ngửa lên trên để bộc lộ miệng mũi nạn nhân, sau đó 2 bàn tay vẫn vừa giữ đầu cổ thẳng, vừa kéo nhẹ MBH theo hướng ra khỏi đầu nạn thân từng chút một.

Cấp cứu viên tiếp tục động tác trên cho đến khi tách được MBH khỏi đầu nạn nhân, tiếp tục cố định cổ nạn nhân trước khi đưa đến bệnh viện.

BS. Minh Tiến-BV Nhi đồng 1 (Nguồn: Kathleen P.Kelly, Helmet Removal, Pediatric Emergency Procedure 2005, p.343-349)

Tháo mũ bảo hiểm đúng cách

Mục đích của đội mũ bảo hiểm (MBH) là để phòng ngừa, giảm thiểu chấn thương sọ não khi xảy ra tai nạn. Khi xảy ra tai nạn, việc tháo mũ bảo hiểm cũng không phải là công việc dễ dàng vì nếu tháo không đúng cách sẽ gây tổn thương nặng thêm cho nạn nhân, đặc biệt là gây tổn thương cột sống cổ gây liệt cơ tứ chi, cơ hô hấp… nguy hiểm đến tính mạng.

(Ảnh: baomoi.com)

Page 18: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

18

Liệu pháp đông y

Thức uống giải nhiệt mùa hè

Trà xanhĐiều kỳ diệu nằm trong những chiếc lá trà xanh chính là hàm lượng Epigallocatechin Gallate (EGCG), là chất chống oxy hóa mạnh nhất có nguồn gốc tự nhiên giúp giảm mệt mỏi, căng thẳng khi làm việc ở cường độ cao và làm mát da, lọc bỏ độc tố trên da, làm sáng, mịn da. Mỗi ngày uống 4-5 tách trà (khoảng 800-1.000ml) là có thể giúp cơ thể giải nhiệt, giải độc, phòng ngừa được một số bệnh như cao huyết áp, cholesterol máu tăng, xơ vữa động mạch... Nên uống vào buổi sáng, trưa, chiều; không uống vào buổi tối để khỏi trở ngại đến giấc ngủ.Nước dừaNước dừa có vị ngọt ấm, không độc, giúp tăng cường khí lực. Uống nước dừa thường xuyên sẽ rất tốt cho sức khỏe. Dừa là một trong nhiều loại nước uống giải khát thông dụng. Chỉ cần mua dừa về, lấy nước, nạo cơm, thêm ít đường , một tý muối ăn (cho đá nếu thích) là đã có một ly nước giải khát ngon, bổ.Nước vỏ dưa hấu, bí đao  Theo Đông y, vỏ dưa hấu có thể làm tiêu tan cái nóng, giải khát và thanh nhiệt, giải độc. Vỏ quả bí đao có tác dụng tiêu sưng, viêm, rất tốt cho

những người mắc bệnh tiểu đường. Vỏ dưa hấu, bí đao thái nhỏ (dùng tươi hoặc phơi khô) rồi sắc với nước uống hàng ngày. Nước vỏ dưa hấu, bí đao có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, rất tốt cho những người khó tiểu tiện hay cần phải bù nước.Sắn dây-quất Sắn dây có vị ngọt, tính bình, công năng giải nhiệt, giải biểu, sinh tân

dịch, tác dụng chữa cảm mạo, phát sốt, ban sởi mới phát, đi lị ra máu, khát nước, mụn nhọt. Đồ uống sắn

dây quất  giúp thanh nhiệt, giải độc và làm ra mồ hôi. Đặc

biệt, trong sắn dây có chất isoflavon

giúp tăng lượng máu lên não, làm giảm huyết áp, nên cũng là thức uống phòng

cao huyết áp.

Cách  chế biến rất đơn

giản: Cho 100 ml nước vào bột sắn dây quấy tan. Rửa sạch hai quả quất, cắt làm đôi, vắt bỏ hạt, lấy nước cốt rồi cho vào nước bột sắn quấy thật đều. Cho thêm đường và quấy tan. Khi thưởng thức có thể cho thêm đá.

rau máRau má có vị ngọt, tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu. Thường dùng trong các trường hợp sốt, chảy máu cam, nôn ra máu, lỵ, táo bón do nhiệt, đi tiểu buốt, mụn nhọt, rôm sảy, ho, giãn tĩnh mạch, chức năng giải độc của gan suy yếu, sản phụ ít sữa. Ngày dùng 30-50g rau má tươi (có thể nhiều hơn), rửa thật sạch rồi giã nát hoặc xay nhuyễn, vắt lấy nước pha nước hoặc nước dừa để uống. Có thể nấu canh để ăn trong bữa cơm hoặc nấu lấy nước uống thay nước trà trong ngày.

(Ảnh: GettyImages.com)

(Ảnh: GettyImages.com)

(Ảnh: GettyImages.com)

(Ảnh: GettyImages.com)

BS. Huỳnh Liên ĐoànHội Y học TP. HCM

(Ảnh: GettyImages.com)

Page 19: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

Sức khỏe TP.HCM • Số 220 Tháng 4/2014 19

Liệu pháp đông y

Theo Y học cổ truyền, rau lang tính bình, vị ngọt, không độc, bổ hư tổn, ích khí lực, kiện tỳ vị, bổ thận âm, nhuận tràng, ích sữa. Dùng chữa tỳ hư, kém ăn. Ăn rau lang xào tỏi rất tốt cho tiêu hóa. Cả củ và rau lang đều nhuận tràng, ăn nhiều trị được táo bón. Phụ nữ sau khi sinh có thể dùng ngọn hay lá rau lang nấu canh hoặc luộc ăn cho thêm sữa. Rau lang còn được phơi khô để làm thuốc nhuận tràng, không có độc tố và không có tác dụng phụ. Đặc biệt trong rau lang có chứa một loại dưỡng chất rất tốt cho người bị bệnh đái tháo đường. Món ăn bài thuốc có rau lang:- Chữa yếu sinh lý: nam giới có thể bổ sung sức khỏe với món rau lang xào tỏi chung với hành tây, tôm hoặc thịt bò, thịt gà đều tốt. Mỗi tuần ăn 2 lần. - Chữa táo bón: nấu canh rau lang với một ít dầu ăn hàng tuần. Cũng có thể luộc ngọn khoai, trộn với nước chấm, ăn đều mỗi ngày khoảng một chén. Hoặc ăn rau lang tươi xào dầu vừng. Nấu canh rau lang. - Phòng chống béo phì: có thể ăn củ và rau lang luộc. Áp dụng chế độ nửa gạo, nửa khoai, hoặc độn chung với nhau nấu thành cơm, cháo, bánh.- Chữa cảm sốt mùa nóng: nấu rau lang với cải bẹ xanh ăn thay cơm

để giúp ra mồ hôi, hạ sốt, giải cảm. Hoặc rau lang khô một nắm, nghệ một củ, dấm 1/2 chén con, sắc uống nóng. Hoặc lấy rau lang tươi luộc chín để xông, rồi ăn khoai nóng, uống nước luộc khoai nóng cho ra mồ hôi.- Chữa trĩ: dùng nước cốt luộc khoai tươi hay khô, nếu bị trĩ thì uống nước cốt này vào buổi sáng liên tục trong 2-3 tuần.- Mắt kém: lấy lá khoai lang non xào gan gà hoặc gan lợn.- Thiếu sữa: lá rau lang tươi non 250g, thịt lợn 200g thái chỉ. Xào chín mềm, thêm gia vị, hoặc luộc ăn.- Đau lưng mỏi gối: lấy rau lang tươi non 30g, mai rùa 30g, sắc kỹ lấy nước uống.- Chữa ngộ độc khoai mì: lấy khoai lang gọt vỏ giã nát thêm nước, vắt lấy nước cốt. Uống cách nhau 1/2 giờ.- Say tàu xe: củ khoai lang tươi nhai nuốt cả nước và bã.- Phụ nữ băng huyết: lá rau lang

tươi một nắm giã nát, lấy nước cốt uống.

- Chữa mụt nhọt: khoai lang 40g,

lá bồ công anh 40g, đường hoặc mật mía giã nhuyễn bọc vào vải,

đắp lên mụn nhọt.

- Hút mủ nhọt đã vỡ: lấy lá khoai lang

non 50g, đậu xanh 12g, thêm chút muối, giã nhuyễn bọc vào vải đắp.Những điểm cần chú ý khi sử dụng rau lang:- Người tiêu chảy, viêm dạ dày do thừa dịch vị, đường huyết thấp không nên ăn khoai lang và rau lang. - Người bị sỏi thận không nên ăn thường xuyên mỗi ngày vì sẽ làm sỏi mau lớn hơn do rau lang có chứa các tinh thể calci. - Trong khoai lang có chất đường, nếu ăn nhiều, nhất là khi bụng đói sẽ gây tăng tiết dịch vị làm ợ chua, sình hơi trướng bụng. Để tránh tình trạng này, khoai phải được nấu, luộc, nướng thật chín. Nếu bị đầy bụng, có thể uống nước gừng. - Vỏ khoai lang chứa nhiều vitamin và khoáng chất. Do đó phải bảo vệ phần vỏ không bị sây sát, không gọt vỏ nếu không cần thiết. Vỏ còn giúp bảo vệ dưỡng chất bên trong, vì vậy khi luộc khoai nên để cả vỏ và rửa thật sạch.- Bảo quản khoai ở nơi sạch sẽ, khô ráo, thoáng mát, không có chuột bọ và chỉ nên dùng trong vòng một tuần.- Phải bỏ hết khoai sùng, khoai đã mọc mầm và vỏ xanh chứa chất độc.- Khi luộc rau lang để ăn và uống nước rau lang chữa bệnh, nên lấy nước thứ hai vì nước thứ nhất thường chát và hăng, nên loại bỏ cọng thân già, chọn những lá gần ngọn xanh tốt.

Lợi ích từ rau langDS. Lê Kim Phụng

(Ảnh: dinhduong.com.vn)

Khoai lang luộc (Ảnh: phunuonline.com.vn)

Page 20: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

20

Thông tin mới

Ở Việt Nam, châm cứu cũng đã là một trong những phương pháp điều trị chủ lực của Y học cổ truyền. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu nào về châm cứu liên quan đến việc thụ tinh trong ống nghiệm (TTON). Mới đây nhóm nghiên cứu của BS. Quan Vũ Ngọc, Viện Y dược học Dân tộc TP. HCM cùng các cộng sự đã nghiên thành công hiệu quả của châm cứu vào giai đoạn trước và sau khi chuyển phôi trên 68 trường hợp thụ tinh trong ống nghiệm trong vòng một năm tại Khoa Hiếm muộn-Bệnh viện Hùng Vương.Những bệnh nhân được chọn là nữ dưới 38 tuổi từng được bơm tinh trùng vào buồng tử cung hơn ba chu kỳ nhưng thất bại hoặc vô sinh do tắc vòi tử cung hai bên, lạc nội mạc tử cung nặng, vô sinh do yếu tố nam nặng và vô sinh không rõ nguyên nhân…Bệnh nhân được tham vấn trước khi chuyển phôi. Nếu bệnh nhân đồng

ý chấp nhận châm cứu thì ký giấy đồng ý tham gia nghiên cứu và được tiến hành lựa chọn ngẫu nhiên để xếp vào nhóm 1 (nhóm giả châm) hoặc nhóm 2 (nhóm châm cứu thật), ai không đồng ý thì vẫn tiến hành chuyển phôi như bình thường. Bệnh

nhân chỉ biết có 2 phương pháp châm cứu chứ không biết việc mình sẽ được dùng kim châm cứu thật hay châm cứu giả. Người chuyển

phôi cũng không biết bệnh nhân thuộc nhóm nào.Kết quả cho thấy nhóm châm cứu có ty lệ thụ thai sinh hóa là 50% so với nhóm sử dụng kim giả châm là 26,5%. BS Quan Vũ Ngọc cho biết: “Theo y học cổ truyền, châm cứu tăng cường và bổ sung khí huyết đến dạ con, điều hòa khí huyết trong cơ thể, tái lập cân bằng Âm Dương. Như vậy sẽ chuẩn bị tốt cho sự làm tổ của phôi sau khi cấy, làm tăng khả năng thụ thai. Theo lý thuyết, tuổi càng cao thì khả năng mang thai sẽ giảm

xuống. Nhưng ở đây nhóm châm cứu lại đạt được ty lệ có thai cao hơn hẳn so với nhóm giả châm và số bệnh nhân có thai lại tập trung đa số ở nhóm trên 35 tuổi”. Đây là một nghiên cứu với cỡ mẫu lớn được thực hiện tại Khoa Hiếm muộn-Bệnh viện Hùng Vương trong thời gian 3 năm. Theo phương pháp thống kê tính cỡ mẫu cần thiết, tổng số đối tượng nghiên cứu là 212 bệnh nhân. BS Ngọc cho biết thêm, kết quả này dựa trên số liệu của 68 bệnh nhân với tính chất phân tích giữa kỳ của nghiên cứu. Phần còn lại vẫn đang tiếp tục bổ sung để đánh giá.Hoàng phi

Từ hơn 30 năm nay người ta đã luôn tìm những phương cách hiện đại giúp tăng cao tỷ lệ thành công của thụ tinh trong ống nghiệm. Phương pháp châm cứu gần đây được nghiên cứu áp dụng trong điều trị vô sinh ở nhiều quốc gia Tây phương. Tuy nhiên, hiệu quả của châm cứu vẫn còn đang được bàn cãi.

Bệnh nhân đang được châm cứu ở giai đoạn trước khi chuyển phôi tại khoa hiếm muộn bệnh viện Hùng Vương (Ảnh: Q.V.N.)

Hiệu quả của châm cứu hỗ trợ điều trị vô sinh

Bách phát bách trúngNhà quý tộc nọ vào rừng để săn bắn. Cùng đi với ông có rất đông bạn bè và vô số kẻ hầu người hạ. Tới một gốc cây lớn, ông thấy trên đó vẽ chi chít các đích ngắm và chính giữa mỗi hồng tâm găm một mũi tên.

Ngạc nhiên, nhà quý tộc thốt lên:

- Nhà thiện xạ vĩ đại này là ai vậy? Phải tìm ra anh ta!

Sau khi tiếp tục đi xuyên rừng thêm vài dặm, đoàn đi săn bắt gặp một cậu bé mang cung tên. Cậu nhận mình chính là cung thủ đã bắn tên lên thân cây.

- Cháu không vẽ đích lên thân cây và dùng búa đóng đinh mũi tên vào hồng tâm đấy chứ?, Nhà quý tộc hỏi.

- Không, thưa ngài. Cháu bắn tên từ cách xa 100 bước. Cháu thề trên những gì thiêng liêng nhất rằng đó là sự thật.

- Thật đáng ngạc nhiên. Nhà quý tộc thốt lên: Ta sẽ nhận cháu làm hộ vệ. Nhưng ta cần hỏi cháu một câu, làm thế nào cháu có thể bắn những phát tên tuyệt diệu đến nhường ấy?

Cậu bé đáp: Trước tiên, cháu bắn tên vào thân cây, sau đó, cháu vẽ hồng tâm xung quanh nó.

- Nhà quý tộc: !!???

Biết trước là sẽ quênCặp vợ chồng già gặp vấn đề về trí nhớ. Họ vừa quyết định ghi lại mọi thứ để có thể nhớ được các sự việc. Buổi tối, hai người đang xem ti vi, ông già đứng dậy đi vào bếp. Bà vợ hỏi:

- Ông có thể lấy cho tôi một bát kem được không?

- Tất nhiên rồi, cưng ạ!

- Có khi ông nên ghi lại để khỏi quên chăng?

- Không cần đâu.

- Nhân tiện, tôi muốn có một vài trái dâu nữa. Ông nên ghi lại vì tôi biết là ông sẽ quên ngay mà.

- Tôi nhớ được.

-Ông già quả quyết đi vào bếp. Vài phút sau, khi từ bếp quay lên, ông mang cho bà vợ một đĩa thịt lợn xông khói và mấy quả trứng. Bà già liếc nhìn cái đĩa, lắc đầu:

- Tôi đã biết trước là ông sẽ quên mang kèm bánh mì cho tôi mà!

Vui Cười …

Page 21: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

Sức khỏe TP.HCM • Số 220 Tháng 4/2014 21

Tin hoạt động

T4g tổ chức giao ban quý 1/ 2014 tuyến Trung tâm y tế dự phòng Quận/HuyệnSáng ngày 13/3/2014, Trung tâm Truyền thông-Giáo dục sức khỏe TP. HCM (T4G) đã tổ chức Hội thảo-Tập huấn-Giao ban quý 1/ 2014 tuyến Trung tâm Y tế dự phòng Quận/ Huyện (TT.YTDP/QH). Đến tham dự có đại diện của 20/27 Chương trình sức khỏe mục tiêu quốc gia(CTSK.MTQG), đại diện của 19/24 Phòng Y tế và đại diện của 23/24 Phòng Truyền thông-Giáo dục sức khỏe (TT-GDSK).

Tại buổi giao ban, bộ phận Chỉ đạo tuyến T4G báo cáo hoạt động TT-GDSK quý 1 và định hướng quý 2/ 2014 của T4G và tuyến TT.YTDP/QH. Ngoài ra, T4G cũng đã tập huấn hướng dẫn thực hiện bảng điểm thi đua công tác TT-GDSK tuyến TT.YTDP/QH năm 2014 và giải đáp thắc mắc liên quan đến việc thực hiện bảng điểm thi đua 2014, sản xuất tài liệu truyền thông và khó khăn khi thực hiện các CTSK.MTQG của tuyến TT.YTDP/QH.Để tăng cường hiệu quả hoạt động TT-GDSK, T4G đề nghị các phòng TT-GDSK/QH tăng cường giám sát thường xuyên Trạm Y tế phường/ xã, đặc biệt lưu ý việc sử dụng phương tiện, tài liệu truyền thông để kịp thời củng cố, hỗ trợ mạng lưới truyền thông (T2G, T1G) thực hiện công tác TT-GDSK. Tin-ảnh: Ngọc Hà

Bệnh viện Từ Dũ chính thức đưa vào hoạt động hai khu khám và chăm sóc sức khỏe mới “Bệnh viện Từ Dũ chính thức đưa vào hoạt động 2 khối nhà: công trình cải tạo, nâng cấp mở rộng khu khám bệnh

(khu M, 227 Cống Quỳnh, Q.1) và công trình xây mới khu kỹ thuật chăm sóc sức khỏe sinh sản (khu N, 191 Nguyễn Thị Minh Khai, Q.1) nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thai phụ và sản phụ, giúp cải thiện hơn nữa chất lượng phục vụ chăm sóc sức khỏe y tế”-ThS. BS. Lê Quang Thanh, Giám đốc bệnh viện, cho biết tại buổi Lễ khánh thành diễn ra vào ngày 1/3.Tổng diện tích đưa vào sử dụng mới của hai công trình lên đến gần 30.000m2 với diện tích 20.900 m2, có quy mô khoảng 500 giường bệnh, với tổng kinh phí đầu tư xây dựng hơn 357 tỉ đồng.“Là bệnh viện phụ sản tuyến cuối ở khu vực phía Nam, mỗi ngày Bệnh viện Từ Dũ có khoảng 3.000 lượt người đến khám và 150-170 trẻ chào đời. Nhiều năm qua, Bệnh viện luôn trong tình trạng quá tải với số giường thực kê có khi lên đến 1.800 giường so với chỉ tiêu là 1.200 giường. Hy vọng với quy mô hoạt động của hai khu mới này, bệnh nhân đến sinh, điều trị nội trú ở bệnh viện sẽ không còn phải nằm ghép hoặc nằm hành lang”-ThS.BS Lê Quang Thanh chia sẻ thêm.Thái Linh

gần 40.000 công nhân được khám sức khỏe sinh sản miễn phí Sáng ngày 5/3, Phòng khám Chăm sóc Sức khỏe Sinh sản-Kế hoạch hóa gia đình (SKSS-KHHGĐ) thuộc Chi cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình đã tổ chức Hội nghị khách hàng và sơ kết 3 năm hoạt động phòng khám SKSS-KHHGĐ.

Tại Hội nghị, BS. Nguyễn Thanh Dung- Trưởng phòng khám SKSS-KHHGĐ cho biết trong 3 năm (2011-2013) phòng khám đã thực hiện hơn 350 lượt khám lưu động cho 28.919 nữ công nhân (chiếm ty lệ gần 18% nữ công nhân đang làm việc tại các KCX-KCN trên địa bàn thành phố. Phát hiện

9.290 trường hợp mắc các bệnh phụ khoa thông thường. Đối với các trường hợp bệnh nặng, phòng khám đã phối hợp với Trung tâm Chăm sóc Sức khỏe Sinh sản thành phố, Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Hùng Vương thực hiện chuyển tuyến điều trị.Bên cạnh khám lưu động, phòng khám còn cung cấp các dịch vụ tư vấn, khám, điều trị, chăm sóc sức khỏe sinh sản tại phòng khám. Theo từng năm, số lượng khách hàng tự chủ động tìm đến các phòng khám tăng khá nhanh. Để tăng tính hiệu quả cho hoạt động khám tại chỗ, phòng khám đã phối hợp với Liên đoàn Lao động, Phòng Y tế 24 quận, huyện. Triển khai có kết quả việc giới thiệu các cặp nam nữ chuẩn bị kết hôn tham gia tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân và vận động phụ nữ trong độ tuổi sinh sản thuộc diện hộ nghèo, cận nghèo đến khám chăm sóc sức khỏe sinh sản.Bên cạnh việc khám lưu động và khám tại chỗ, phòng khám SKSS-KHHGĐ cũng đẩy mạnh công tác truyền thông, tư vấn lưu động về sức khỏe sinh sản cho các nữ công nhân tại các khu chế xuất, khu công nghiệp và sinh viên các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp trên địa bàn thành phố.Lan anh

Chi cục DS-KHHGĐ và các đơn vị ký kết thỏa thuận thống nhất các chương trình hành động về công tác đảm bảo SKSS-KHHGĐ

Hoạt động khoa hậu sản M tại 227 Cống Quỳnh

Page 22: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

22

Thử tài của bạn

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

Ô CHữ Đáp áNKỳ TrưỚC

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

1 Ố N G N G H E

2 B Á C S Ĩ g I A Đ Ì N H

3 N H à T H Ư Ơ N G

4 B H y T

5 L Ê H Ữ U T R Á C

6 T H Ự C P H Ẩ M C H Ứ C N Ă N G

7 T H Ầ Y T H U Ố C

8 N H Â N V I Ê N y T Ế

9 P H Ạ M N G Ọ C T H Ạ C H

10 B Ệ N H S Ở I

11 C H Â M C Ứ u

12 N H À T H U Ố C

13 Y Đ Ứ C

14 I V F

15 L Ư Ơ N G Y P H Ả I N H Ư T Ừ M Ẫ U

16 T U ệ T Ĩ N H

17 T Ứ C H Ẩ N

18 V Ắ C X I N

19 G Ậ Y A E S C U L a P I U S

20 E B M

Thứ 2 đến thứ 6:- Từ 8g00 đến 17g00:

(08) 3930 9878- Từ 17g00 đến 8g00:

0943 769 969Thứ 7 và Chủ nhật:

0943 769 969(Lịch trực này áp dụng đến ngày 30/4/2014)

Đường dâyTham vấn dịch

của T4g

1. Liên minh chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội của các quốc gia khu vực Đông Nam Á được gọi là gì?2. Tên của ông được đặt tên cho hai đường phố (Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh) và một trường Đại học Y khoa của Thành phố Hồ Chí Minh. 3. Một vị lương y nổi tiếng thời Đông Hán trong lịch sử Trung Hoa, được xem như thần y. 4. Tên một loại trực khuẩn gây nên bệnh dịch hạch và cũng là tên người đã điều chế ra huyết thanh đầu tiên chống bệnh dịch hạch?5. Đây là một quá trình sinh học tạo ra các sinh vật riêng biệt mới được chia thành hai nhóm chính là vô tính và hữu tính?6. Một tên gọi khác của trái thơm.

7. Nơi có vĩ độ bằng +90 và mọi hướng là hướng nam. 8. Người có một hoặc nhiều khiếm khuyết về thể chất hoặc tinh thần?9.  Tên một virus gây suy giảm miễn dịch ở người và được xem là một căn bệnh thế ky?10. Hành tinh thứ tư tính từ Mặt Trời trong Thái Dương Hệ ?11. Một trong những loài vi khuẩn chính ký sinh trong đường ruột của động vật máu nóng?12. Loại trái cây chứa nhiều vitamin C (177 mg vitamin C trong 100g quả )13. Tên viết tắt của Tổ chức Y tế Thế giới.14. Đây là quốc gia có biểu tượng đại diện là sư tử biển. 15. Khu vực nằm ở dải đất hẹp

của miền Trung Việt Nam có dòng sông Hương.16. Loài côn trùng truyền căn bệnh sốt rét.17. Đây là một loại cây thảo dạng dây leo có quả ăn được, thuộc loại đắng nhất trong các loại rau quả có tác dụng thanh nhiệt giải độc.18. Là một chế phẩm có tính kháng nguyên dùng để tạo miễn dịch đặc hiệu chủ động, nhằm tăng sức đề kháng của cơ thể đối với một số tác nhân gây bệnh cụ thể.

Page 23: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

Sức khỏe TP.HCM • Số 220 Tháng 4/2014 23

Tư vấn hỏi đáp

Bác sĩ ơi cho em hỏi! Tay trái của em gần đây thường hay run nhiều mỗi khi cầm một vật gì. Tay phải thì bình thường. Như vậy có phải em bị bệnh Parkinson không? Em nghe nói chỉ có người lớn tuổi mới mắc bệnh này. Em chỉ mới 19 tuổi.

Nếu đi khám thì em nên khám ở đâu ạ?

Em cảm ơn bác sĩ!

EvikyuTrả lời:Run tay có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, ví dụ như:

- Run tay trong các bệnh lý lo âu, tình trạng xúc động mạnh …

- Run tay trong các bệnh lý thần

kinh như tổn thương não, bệnh Parkinson…

- Run tay do sử dụng các chất gây nghiện thí dụ như nghiện rượu mạn tính …

- Run tay trong các bệnh lý nội tiết thí dụ như cường giáp …

Run tay trong bệnh Parkinson thường xuất hiện ở người già (trên 65 tuổi). Em chỉ mới 18 tuổi do đó em nên đến khám chuyên khoa Nội thần kinh để làm thêm một số xét nghiệm bổ sung nhằm chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả.

Thân mến.

BS. Lê Quốc Nam

Các hành vi cấm trong hoạt động quảng cáo thực phẩmLoại thực phẩm phải đăng ký nội dung khi quảng cáo:1. Thực phẩm chức năng;2. Thực phẩm tăng cường vi chất dinh dưỡng;3. Nước khoáng thiên nhiên;4. Nước uống đóng chai;5. Phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm;6. Dụng cụ vật liệu bao gói chứa đựng thực phẩm trong quá trình sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm;Các hành vi cấm trong hoạt động quảng cáo thực phẩm:1. Quảng cáo thực phẩm khi ch ưa có giấy xác nhận nội dung quảng cáo của cơ quan y tế có thẩm quyền cấp.2. Quảng cáo thực phẩm là hàng giả,

hàng kém chất lượng.

3. Quảng cáo thực phẩm có tác dụng như thuốc chữa bệnh.

4. Quảng cáo thực phẩm không phù hợp với nội dung đã công bố hợp quy hoặc công bố phù hợp với quy định về an toàn thực phẩm hoặc quảng cáo quá tác dụng của thực phẩm.

5. Quảng cáo thực phẩm dưới hình thức bằng các bài viết của bác sỹ, dược sỹ, nhân viên y tế có nội dung mô tả thực phẩm có tác dụng điều trị bệnh.

6. Sử dụng hình ảnh, uy tín, thư tín của các đơn vị y tế, nhân viên y tế, thư cảm ơn của bệnh nhân để quảng cáo thực phẩm.

7. Các hành vi cấm khác đã được pháp luật về quảng cáo quy định.

(Trích Thông tư 08/2013/TT-BYT hướng dẫn về quảng cáo thực phẩm thuộc phạm vi quản lý của Bộ Y tế)

Đỡ khổ hơn Thầy bói xem chỉ tay một người đàn ông.

- Nửa đầu cuộc đời, ông khổ sở vì thiếu tiền, sau đó... sẽ đỡ hơn nhiều.

- Vì tôi sẽ kiếm ra tiền ư?

- Không, vì ông sẽ quen đi.

Đúng giờ Thấy An cứ gãi tay gãi chân - Tùng: Bị muỗi chích à? Sao không thoa thuốc chống muỗi vào? - An: Nhưng chưa tới giờ. - Tùng: ??? - An: Trên bao bì có ghi: “Có hiệu quả từ 6 đến 8 giờ” Mà bây giờ mới có 5 giờ thôi. - Tùng: ???

Nỗi ân hận của chồngTại tòa án, ông chánh án hỏi người chồng:

- Anh có ân hận khi ném cả cái bình vào mặt vợ?

- Thưa tòa, tôi rất tiếc và rất ân hận…

Quay sang phía vợ, tòa nói:

- Cô thấy chưa, chồng cô đã biết hối hận rồi đấy!

Ngắt lời quan tòa, ông chồng nói:

- Thưa tòa, tôi lấy làm tiếc vì cô ta mà cái bình cổ của tôi bị vỡ!

Toàn diệnChờ vợ trang điểm gần cả tiếng đồng hồ, anh chồng buột miệng:

- Em quả thật là một phụ nữ toàn diện.

- Nghe thấy thế, cô vợ mắt long lanh hỏi: Em trang điểm thế này hoàn hảo lắm sao anh?

- Ừ thì sáng diện, trưa diện, tối cũng diện, chẳng phải là toàn diện là gì.

Vui Cười …

Run tay trong bệnh Parkinson thường xuất hiện ở người già (ảnh: khoahoc.com.vn)

góc p

háp l

uật

Page 24: HIẾN MÁu cứu NgườI Một nghĩa cử cao đẹp14.161.4.102/btsk/2014/2014-04.pdfkhông thể đền lại được nữa. Đó là cái khó nhất của nghề y”. Cái

TruNg TÂM TruyỀN THÔNg

gIáo DụC SỨC KHỎE Tp.HCM

59B Nguyễn Thị Minh Khai, Quận 1, TP.HCM

Điện thoại: (84.08) 39 309 086

Email: [email protected]

Website: t4ghcm.org.vn