HiperprolaktinemiaHiperprolaktinemia

Prof.asc.dr. Agron YLLIProf.asc.dr. Agron YLLILeksion per studentet viti V MjekesiLeksion per studentet viti V Mjekesi

1.Prolaktina eshte nje polipeptid me 190 aminoacide me 1.Prolaktina eshte nje polipeptid me 190 aminoacide me

nje peshe molekulare prej 23 kDa qe sekretohet nje peshe molekulare prej 23 kDa qe sekretohet

nga nga qelizat lactotrope te hipofizes anteriore qe luan nje qelizat lactotrope te hipofizes anteriore qe luan nje

rol rol kyc ne nje seri funksionesh riprodhuese.kyc ne nje seri funksionesh riprodhuese.

2.Pervec PRL prej 23 kDa (PRL e vogel) qe perben rreth2.Pervec PRL prej 23 kDa (PRL e vogel) qe perben rreth

85-95% te PRL qarkulluese egzistojne dhe dy forma te 85-95% te PRL qarkulluese egzistojne dhe dy forma te

tjera te ketij hormoni ne qarkullim :tjera te ketij hormoni ne qarkullim :

PRL dimerike ose Big PRL (45-50 kDa) dhePRL dimerike ose Big PRL (45-50 kDa) dhe

Makroprolaktina (big-big PRL 150-170 kDa). Makroprolaktina (big-big PRL 150-170 kDa).

Dozimi i prolaktines u arrit per here te pare ne Dozimi i prolaktines u arrit per here te pare ne vitin 1970vitin 1970

Me pare veprimet e saj i atribuoheshin Me pare veprimet e saj i atribuoheshin hormonit hormonit te rritjeste rritjes

Sekretimi i PRL behet nen rregullimin hipotalamik Sekretimi i PRL behet nen rregullimin hipotalamik

nepermjetnepermjet dopamines dopamines qe vepron si faktori kryesor qe vepron si faktori kryesor

inhibues nepermjet aktivizimit te receptorteve D2 tek inhibues nepermjet aktivizimit te receptorteve D2 tek

qelizat laktotrope qelizat laktotrope TRH dhe VIP (Vasoactive intestinal TRH dhe VIP (Vasoactive intestinal

peptide) si faktore peptide) si faktore stimulues.stimulues.

Shume faktore te tjere jane sugjeruar si te involvuar ne Shume faktore te tjere jane sugjeruar si te involvuar ne

rregullimin e sekretimit te PRL por nuk ka prova te rregullimin e sekretimit te PRL por nuk ka prova te

mjaftueshme per sinjifikancen e tyre.mjaftueshme per sinjifikancen e tyre.

Quhet hiperprolaktinemi atehere kur niveli serik Quhet hiperprolaktinemi atehere kur niveli serik

i prolaktines i marre ne dy mostra gjaku te i prolaktines i marre ne dy mostra gjaku te

rastesishme rezulton mbi vleren normale rastesishme rezulton mbi vleren normale

laboratorikelaboratorike

(zakonisht 20-25ng/ml ose 400-500mU/L per (zakonisht 20-25ng/ml ose 400-500mU/L per

femrat dhe 15ng/ml ose 300 mU/L per meshkujt)femrat dhe 15ng/ml ose 300 mU/L per meshkujt)

Hiperprolaktinemia eshte nje patologji qe haset Hiperprolaktinemia eshte nje patologji qe haset

me shpesh tek femrat . me shpesh tek femrat .

Prevalenca e hiperprolaktinemise luhatet ne 0.4% ne nje Prevalenca e hiperprolaktinemise luhatet ne 0.4% ne nje

popullate te rastesishme adultesh te shendoshe ne nje popullate te rastesishme adultesh te shendoshe ne nje

perqindje te larte si 9-17% tek grate me cregullime perqindje te larte si 9-17% tek grate me cregullime

riprodhimi.riprodhimi.

Prevalenca e kesaj patologjie eshte vleresuar te jetePrevalenca e kesaj patologjie eshte vleresuar te jete

5% ne nje popullate klinike planifikimi familjar,5% ne nje popullate klinike planifikimi familjar,

9% ne nje popullate grash me amenore sekondare ,9% ne nje popullate grash me amenore sekondare ,

17% ndermjet grave qe paraqesin sindromin e ovarit 17% ndermjet grave qe paraqesin sindromin e ovarit

polikistik polikistik

Etiologjia.Etiologjia.Shkaqe patologjikeShkaqe patologjike

Tumoret pituitareTumoret pituitareSemundjet hipotalamikeSemundjet hipotalamikeHipotiroidizmi primarHipotiroidizmi primarIRK, cirroze hepatikeIRK, cirroze hepatike

Shkaqe farmakologjikeShkaqe farmakologjike– NeuroleptiketNeuroleptiket– Antidepresivet triciklikeAntidepresivet triciklike– CimetidinaCimetidina– Antihipertensivet (rezerpina, metildopa, verapamili)Antihipertensivet (rezerpina, metildopa, verapamili)– Hormonet estrogjenike dhe antiandrogjenikeHormonet estrogjenike dhe antiandrogjenike– OpiatetOpiatet

Etiologji (2)Etiologji (2)

Shkaqe fiziologjikeShkaqe fiziologjike– ShtatezaniShtatezani– LaktacioniLaktacioni– StresiStresi– Gjumi, Gjumi, – seksiseksi

idiopatikeidiopatike

Hiperprolaktinemia mund te shkaktohet si nga lezione Hiperprolaktinemia mund te shkaktohet si nga lezione organike te axit hipotalamo-hipofizar ashtu dhe nga organike te axit hipotalamo-hipofizar ashtu dhe nga crregullime hipotalamike te sekretimit te PRL.crregullime hipotalamike te sekretimit te PRL.Shkaku me i shpeshte eshte Prolaktinoma qe eshte dhe Shkaku me i shpeshte eshte Prolaktinoma qe eshte dhe tipi me i shpeshte i tipi me i shpeshte i adenomave hipofizare (30-50%)adenomave hipofizare (30-50%) . .mikroadenoma (diam<1cm) mikroadenoma (diam<1cm) makroadenoma (diam>1cm).makroadenoma (diam>1cm).Madhesia e tumorit ne pergjithesi korrespondon me Madhesia e tumorit ne pergjithesi korrespondon me aktivitetin biologjik (me nivelin serik te PRL).aktivitetin biologjik (me nivelin serik te PRL).Tek meshkujt Prolaktinomat jane me agresive se tek Tek meshkujt Prolaktinomat jane me agresive se tek femrat.femrat.Prolaktinomat malinje jane shume te rralla Prolaktinomat malinje jane shume te rralla dhe mund dhe mund te diagnostikohen vetem ne prezencen e metastazave te diagnostikohen vetem ne prezencen e metastazave brenda sistemit nervor qendror apo ne periferi.brenda sistemit nervor qendror apo ne periferi.

Pervec prolaktinomave hiperprolaktinemite organike Pervec prolaktinomave hiperprolaktinemite organike mund te shkaktohen dhe nga adenoma te tjera pituitare mund te shkaktohen dhe nga adenoma te tjera pituitare ko sekretuese te PRL ku me te shpeshta jane ato qe ko sekretuese te PRL ku me te shpeshta jane ato qe sekretojne GH (akromegali).sekretojne GH (akromegali).

Shkak tjeter mund te jene nga lesione te tjera organike Shkak tjeter mund te jene nga lesione te tjera organike hipotalamike qe prekin stalkun hipofizar (lesione hipotalamike qe prekin stalkun hipofizar (lesione

inflamatore tumore ,empty sella) si dhe kur keto lezione inflamatore tumore ,empty sella) si dhe kur keto lezione shkaterrojne neuronet dopaminergjike hipotalamike apo shkaterrojne neuronet dopaminergjike hipotalamike apo nderpresin nderlidhjet hipotalamo-hipofizare.nderpresin nderlidhjet hipotalamo-hipofizare.

Mekanizmi i hiper PRL ne raste te tilla eshte i lidhur me Mekanizmi i hiper PRL ne raste te tilla eshte i lidhur me deshtimin e kontrollit te sekretimit nga dopamina deshtimin e kontrollit te sekretimit nga dopamina

hipotalamikehipotalamike

Hiperprolaktinemia patologjike mund te shkaktohet nga Hiperprolaktinemia patologjike mund te shkaktohet nga

semundje jo hipotalamiko-hipofizaresemundje jo hipotalamiko-hipofizare

40% e te semureve me hipotireosis primare kane nje 40% e te semureve me hipotireosis primare kane nje

rritje te nivelit te PRL .rritje te nivelit te PRL .

Rreth 30% e te semureve me IRK dhe deri 80% e te Rreth 30% e te semureve me IRK dhe deri 80% e te

semureve me dialize kane po rritje te ketij niveli.semureve me dialize kane po rritje te ketij niveli.

Kjo vjen probabilisht si pasoje e renies se klirensit dhe Kjo vjen probabilisht si pasoje e renies se klirensit dhe

shtimit te prodhimit te prolaktines si resultat i shtimit te prodhimit te prolaktines si resultat i

crregullimit te kontrollit hipotalamik ne sekretimin e crregullimit te kontrollit hipotalamik ne sekretimin e

PRL.PRL.

Hiperprolaktinemia fiziologjike zakonisht paraqitet ne Hiperprolaktinemia fiziologjike zakonisht paraqitet ne

vlera te ritura ne menyre te lehte dhe te moderuar.vlera te ritura ne menyre te lehte dhe te moderuar.

Shtatezania eshte nje gjendje e tille qe shoqerohet me Shtatezania eshte nje gjendje e tille qe shoqerohet me

rritje progressive te prolaktinemise ne 200-500ng/mL si rritje progressive te prolaktinemise ne 200-500ng/mL si

rezultat i rritjes se perqendrimit te estrogeneve.rezultat i rritjes se perqendrimit te estrogeneve.

Hiper PRL idiopatike diagnostikohet kur nuk verehet Hiper PRL idiopatike diagnostikohet kur nuk verehet

asnje shkak tjeter i dukshem i rritjes se sekretimit te asnje shkak tjeter i dukshem i rritjes se sekretimit te

PRL megjithese duhet kerkuar ndonje mikroadenome PRL megjithese duhet kerkuar ndonje mikroadenome

shume e vogel ne MRI.shume e vogel ne MRI.

Nga ana tjeter nisur nga fakti qe adenomat josekretuese Nga ana tjeter nisur nga fakti qe adenomat josekretuese

hipofizare kane nje frekuence qe shkon nga 4-20% ne hipofizare kane nje frekuence qe shkon nga 4-20% ne

popullate dedektimi i nje mikroadernome ne MRI nuk popullate dedektimi i nje mikroadernome ne MRI nuk

perjashton nje hiper PRL idiopatike.perjashton nje hiper PRL idiopatike.

Klinika.Klinika.

Te subjektet femraTe subjektet femra– Oligomenorre/amenorreOligomenorre/amenorre– GalaktorreGalaktorre– Anovulacion/inferitilitetAnovulacion/inferitilitet– Ulje te libidosUlje te libidos

Te subjektet meshkujTe subjektet meshkuj– Ulje te libidosUlje te libidos– GjinekomastiGjinekomasti– Impotence seksualeImpotence seksuale

DiagnozaDiagnozaDiagnoza fillestare e hiperPRL bazohet ne gjetjen ne Diagnoza fillestare e hiperPRL bazohet ne gjetjen ne menyre te perseritur te niveleve te larta te PRL ne menyre te perseritur te niveleve te larta te PRL ne

serum.serum.Mbas ketij vleresimi duhet te perjashtohen te gjitha Mbas ketij vleresimi duhet te perjashtohen te gjitha shkaqet sekondare qe cojne ne rritjen e PRL.shkaqet sekondare qe cojne ne rritjen e PRL.Perdorimi I MRI ne praktiken e perditshme ka Perdorimi I MRI ne praktiken e perditshme ka

perjashtuar testet farmakologjike ne vendosjen e perjashtuar testet farmakologjike ne vendosjen e diagnozes diagnozes se hiper PRL.se hiper PRL.

Perqendrimi I PRL 25-200 ng/ml eshte karakteristike e Perqendrimi I PRL 25-200 ng/ml eshte karakteristike e cdo shkaku per HiperPRL ndersa nivele te cdo shkaku per HiperPRL ndersa nivele te

PRL>200ng/ml indikojne prezencen e nje prolaktinome.PRL>200ng/ml indikojne prezencen e nje prolaktinome.

Rritja e lehte e PRL (<150ng/ml) se bashku me Rritja e lehte e PRL (<150ng/ml) se bashku me

prezencen e nje makroadenome ne MRI , tregon si prezencen e nje makroadenome ne MRI , tregon si

egzistencen e nje tumori ko-sekretues PRL ashtu dhe egzistencen e nje tumori ko-sekretues PRL ashtu dhe nje nje

tumor josekretues por qe jep hiper PRL nga tumor josekretues por qe jep hiper PRL nga shkaterrimi shkaterrimi I I

neuroneve dopaminergjike hipotalamikeneuroneve dopaminergjike hipotalamike

  

Trajtimi i hipereprolaktinemise perfshin terapine Trajtimi i hipereprolaktinemise perfshin terapine

medikale , kirurgjikale .medikale , kirurgjikale .

Objektivat e terapise jane ulja e nivelit te prolaktines Objektivat e terapise jane ulja e nivelit te prolaktines

dhe si koseguence normalizimi i funksionit gonadal , dhe si koseguence normalizimi i funksionit gonadal ,

perfshire ketu dhe fertiliteti . perfshire ketu dhe fertiliteti .

Ne rastin e prolaktinomave reduktimi i mases tumorale Ne rastin e prolaktinomave reduktimi i mases tumorale

dhe korrektimi i anomalive vizuale apo neurologjike dhe korrektimi i anomalive vizuale apo neurologjike

eshte gjithashtu i domosdoshem.eshte gjithashtu i domosdoshem.

Ne rastet e hiperprolaktinemive asiptomatike nevoitet Ne rastet e hiperprolaktinemive asiptomatike nevoitet

vetem observacion periodik pa nevojen e trajtimit vetem observacion periodik pa nevojen e trajtimit

specifik.specifik.

Terapia medikale eshte zgjedhja e pare e trajtimit te Terapia medikale eshte zgjedhja e pare e trajtimit te hiperprolaktinemise .hiperprolaktinemise .

Perdorimi i agonisteve dopaminergjike eshte beneficial Perdorimi i agonisteve dopaminergjike eshte beneficial ne te gjitha shkaqet e semundjes , perfshi ketu mikro-ne te gjitha shkaqet e semundjes , perfshi ketu mikro-dhe makroadenomave .Normalizimi i niveleve te PRL-dhe makroadenomave .Normalizimi i niveleve te PRL-se, regullimi i funksionit gonadal , dhe reduktimi i se, regullimi i funksionit gonadal , dhe reduktimi i

mases tumorale (disa here dhe ne zhdukjen e tij) eshte mases tumorale (disa here dhe ne zhdukjen e tij) eshte observuar ne mbi 70% te pacienteve.Zgjatja e terapise observuar ne mbi 70% te pacienteve.Zgjatja e terapise duhet te jete individuale,megjithese disa autore duhet te jete individuale,megjithese disa autore rekomandojne uljen e dozes se agonisteve rekomandojne uljen e dozes se agonisteve dopaminergjike dopaminergjike pas dy ose tre viteve te normalizimit te pas dy ose tre viteve te normalizimit te perqendrimit te perqendrimit te PRL-se dhe ndalimin e terapise kur PRL-se dhe ndalimin e terapise kur nivelet e saj qendrojne nivelet e saj qendrojne te pa ndryshuara pas nje viti te te pa ndryshuara pas nje viti te uljes se dozes.uljes se dozes.

Bromokriptina u perdor per here te pare ne vitin 1970.Bromokriptina u perdor per here te pare ne vitin 1970.

Ne pjesen me te madhe te rasteve eshte efektive ne Ne pjesen me te madhe te rasteve eshte efektive ne

dozen 2.5-5.0mg/d .dozen 2.5-5.0mg/d .

Per shkak te gjysme jetes plazmatike te shkurter Per shkak te gjysme jetes plazmatike te shkurter

(3.3ore) , zgjatjes se veprimit per 8-12 ore si dhe (3.3ore) , zgjatjes se veprimit per 8-12 ore si dhe efekteve efekteve

anesore te shpeshta qe paraqet ( perqindje te anesore te shpeshta qe paraqet ( perqindje te larte te larte te

cregullimeve gastrointestinale , pergjumje , cregullimeve gastrointestinale , pergjumje , hypotension ) hypotension )

pershkrimi i ketij preparati kufizohet ne pershkrimi i ketij preparati kufizohet ne 12% te 12% te

pacienteve .pacienteve .

Cabergolina ( agonistet specifike te receptoreve-D2 )Cabergolina ( agonistet specifike te receptoreve-D2 )

eshte aktualisht terapia me zgjedhur dhe gjeresisht e eshte aktualisht terapia me zgjedhur dhe gjeresisht e

perdorur per trajtimin e hiperprolaktinemive . perdorur per trajtimin e hiperprolaktinemive .

Avantazhet e kesaj terapie jane gjysmejeta plazmatike e Avantazhet e kesaj terapie jane gjysmejeta plazmatike e

gjate 65 ore , zgjatja e kohes se veprimit (7-14 dite), gjate 65 ore , zgjatja e kohes se veprimit (7-14 dite),

efikasiteti i larte dhe frekuence e ulet e efekteve anesore efikasiteti i larte dhe frekuence e ulet e efekteve anesore

(te pershkruara vetem ne 3.2% te pacienteve).(te pershkruara vetem ne 3.2% te pacienteve).

Doza e dhenies te Cabergolines eshte 0.5-1.0mg/jave.Doza e dhenies te Cabergolines eshte 0.5-1.0mg/jave.

Quinagolidi eshte nje tjeter agonist specifik I Quinagolidi eshte nje tjeter agonist specifik I

receptoreve –D2 I perdorur ne terapine receptoreve –D2 I perdorur ne terapine

hiperprolaktinemive. hiperprolaktinemive.

Doza e perdorimit eshte 0.075mg/dite .Doza e perdorimit eshte 0.075mg/dite .

Gjysem jeta plazmatike e quinagoliditGjysem jeta plazmatike e quinagolidit eshte 22 ore qe eshte 22 ore qe lejon lejon

marrrjen e tij nje here ne dite.marrrjen e tij nje here ne dite.

Perdoret ne Evrope kurse ne USA nuk eshte I Perdoret ne Evrope kurse ne USA nuk eshte I

regjistruarregjistruar

Eshte nje preparat me nje titrim te shpejte dhe te Eshte nje preparat me nje titrim te shpejte dhe te

thjeshte , me efekte anesore me pak te shpeshta dhe thjeshte , me efekte anesore me pak te shpeshta dhe

intense dhe tolerance me te mire se bromokriptina.intense dhe tolerance me te mire se bromokriptina.

E ardhmja e terapise medikamentoze i eshte drejtuar E ardhmja e terapise medikamentoze i eshte drejtuar trajtimit te prolaktinomava rezistente ndaj terapise me trajtimit te prolaktinomava rezistente ndaj terapise me agoniste dopaminergjike.agoniste dopaminergjike.Aktualisht egzistojne disa rruge per tu eksploruar.Aktualisht egzistojne disa rruge per tu eksploruar.Se pari duke qene se prolaktinomat njihen per shprehjen Se pari duke qene se prolaktinomat njihen per shprehjen e receptoreve te somatostatines ato jane kandidate per e receptoreve te somatostatines ato jane kandidate per trajtimin me analoget e somatostatines .trajtimin me analoget e somatostatines .Analoget e perdorur sot ne terapi ocreotidi dhe Analoget e perdorur sot ne terapi ocreotidi dhe

lanreotidi, nderveprojne kryesisht me receptoret lanreotidi, nderveprojne kryesisht me receptoret somatostatin nentipi2 (subtype2 ose sst2 )nderkohe qe somatostatin nentipi2 (subtype2 ose sst2 )nderkohe qe inhibimi i PRL-se nga somatostatina ndermjetesohet inhibimi i PRL-se nga somatostatina ndermjetesohet nga nga nentipi sst5.nentipi sst5.

Pikerisht kjo eshte arsyeja qe tentativat per te trajtuar Pikerisht kjo eshte arsyeja qe tentativat per te trajtuar prolaktinomat me dy preparatet e mesiperme ka qene e prolaktinomat me dy preparatet e mesiperme ka qene e pasuksesshme.pasuksesshme.

Analoge te rinj qe veprojne me receptore te tjere jane Analoge te rinj qe veprojne me receptore te tjere jane nen studim.nen studim.Keshtu efektet in vitro te nje ‘universal’somatostatin Keshtu efektet in vitro te nje ‘universal’somatostatin analog SOM230 ne sekretimin e prolaktines nga analog SOM230 ne sekretimin e prolaktines nga

prolaktinomat humane jane inkurajuese.prolaktinomat humane jane inkurajuese.

Molekule tjeter me interes eshte nje Molekule tjeter me interes eshte nje somatostatine/dopamine chimera qe vepron ne somatostatine/dopamine chimera qe vepron ne receptoret receptoret e somatostatines sst2 dhe receptoret e somatostatines sst2 dhe receptoret dopaminergjike D2.dopaminergjike D2.

Ekspresioni i madh i PPARgamma ne prolaktinomat Ekspresioni i madh i PPARgamma ne prolaktinomat

humane ka cuar ne investigimin e efekteve te agonisteve humane ka cuar ne investigimin e efekteve te agonisteve

te PPARgammes, rosiglitazonit ne prolaktinomat te PPARgammes, rosiglitazonit ne prolaktinomat

estrogen-induced tek minjt in vitro.estrogen-induced tek minjt in vitro.

Efektet frenuese te observuara jane inkurajuese sidomos Efektet frenuese te observuara jane inkurajuese sidomos

per rosiglitazonin preparat qe ne e perdorim gjeresisht per rosiglitazonin preparat qe ne e perdorim gjeresisht

per trajtimin e diabetit.per trajtimin e diabetit.

Trajtimi kirurgjikalTrajtimi kirurgjikal

Per shkak te efektivitetit te larte te terapise mjekesore Per shkak te efektivitetit te larte te terapise mjekesore me agoniste dopaminergjike, nevojat e terapise me agoniste dopaminergjike, nevojat e terapise

kirurgjikale eshte ulur ne menyre sinjifikante.kirurgjikale eshte ulur ne menyre sinjifikante.Megjithese kjo terapi eshte po aq efektive sa ajo Megjithese kjo terapi eshte po aq efektive sa ajo

medikamentoze vendimi per te kryer kirurgji eshte medikamentoze vendimi per te kryer kirurgji eshte kontroversale sidomos si zgjedhje te pare .kontroversale sidomos si zgjedhje te pare .

Aktualisht kjo terapi duhet te perdoret vetem tek ata Aktualisht kjo terapi duhet te perdoret vetem tek ata paciente qe jane intolerante apo rezistente ndaj mjekimit paciente qe jane intolerante apo rezistente ndaj mjekimit medikamentoz tek ata me adenoma pituitare medikamentoz tek ata me adenoma pituitare

josekretuese ose adenoma te tjera jo laktotrope por te josekretuese ose adenoma te tjera jo laktotrope por te shoqeruara me hiper PRLshoqeruara me hiper PRL

  

Kirurgjia transfenoidale ofron mundesine e sherimit te Kirurgjia transfenoidale ofron mundesine e sherimit te

plote megjithese paraqet nje risk te larte persa i perket plote megjithese paraqet nje risk te larte persa i perket

komplikacioneve vecanerisht hipopituitarizmit dhe nje komplikacioneve vecanerisht hipopituitarizmit dhe nje

risku mortaliteti te ulet.risku mortaliteti te ulet.

Por suksesi i kirurgjise varet shume nga eksperienca dhe Por suksesi i kirurgjise varet shume nga eksperienca dhe

zotesia e neurokirurgut.zotesia e neurokirurgut.

RadioterapiaRadioterapia

Radioterapia duhet ti ofrohet vetem atyre Radioterapia duhet ti ofrohet vetem atyre

pacienteve ne te cilet si terapia medikamentoze ashtu pacienteve ne te cilet si terapia medikamentoze ashtu dhe dhe

ajo kirurgjikale kane deshtuar, dhe ne keto raste ajo kirurgjikale kane deshtuar, dhe ne keto raste duhet te duhet te

vleresohet perdorimi I radiokirurgjise (gamma vleresohet perdorimi I radiokirurgjise (gamma knife knife

radiosurgery)radiosurgery)

Mjekimi i rasteve te vecanteMjekimi i rasteve te vecante

Te grate qe deshirojne shtatezani , bromokriptina eshte Te grate qe deshirojne shtatezani , bromokriptina eshte

mjekim i zgjedhur, sepse ka siguri ne long-term te fetusi me mjekim i zgjedhur, sepse ka siguri ne long-term te fetusi me

te madhe se Cabergolina.te madhe se Cabergolina.

Ceshtja e trajtimit te hiperPRL ne shtatzani kane te bejne Ceshtja e trajtimit te hiperPRL ne shtatzani kane te bejne

me teper me shqetesimin lidhur me efektet e agonisteve me teper me shqetesimin lidhur me efektet e agonisteve

dopaminergjike mbi fetusin dhe me efektin stimulues te dopaminergjike mbi fetusin dhe me efektin stimulues te

niveleve te larta te estrogjeneve gjate shtatzanise mbi masen niveleve te larta te estrogjeneve gjate shtatzanise mbi masen

e tumorit e tumorit

Gjate shtatzanise grate me prolaktinoma duhet te Gjate shtatzanise grate me prolaktinoma duhet te monitorohen nga afer per simptoma dhe shenja te rritjes monitorohen nga afer per simptoma dhe shenja te rritjes se se tumorit.tumorit.

Matja periodike e nivelit te PRL nuk ka interes pasi nuk Matja periodike e nivelit te PRL nuk ka interes pasi nuk jane indicator per rritjen e tumorit.jane indicator per rritjen e tumorit.Ne grate me mikroprolaktionoma vleresimi i kampit Ne grate me mikroprolaktionoma vleresimi i kampit viziv dhe me MRI behet ne rastet kur ka simptoma te viziv dhe me MRI behet ne rastet kur ka simptoma te rritjes se tumorit. Rrisku i rritjes se tumorit tek keto rritjes se tumorit. Rrisku i rritjes se tumorit tek keto paciente eshte rreth 1,3%.paciente eshte rreth 1,3%.Ne grate me makroprolaktinoma kampi viziv duhet Ne grate me makroprolaktinoma kampi viziv duhet bere cdo muaj .Imazheria kerkohet kur ka simptoma te bere cdo muaj .Imazheria kerkohet kur ka simptoma te rritjes se tumorit apo prekje te kampit viziv.Rrisku i rritjes se tumorit apo prekje te kampit viziv.Rrisku i rritjes se tumorit tek keto paciente eshte rreth 23% rritjes se tumorit tek keto paciente eshte rreth 23%

Ne hiperprolaktinemite te shkaktuara nga hipotiroidizmi Ne hiperprolaktinemite te shkaktuara nga hipotiroidizmi

insuficienca renale , cirroza hepatike ,sindromi i ovarit insuficienca renale , cirroza hepatike ,sindromi i ovarit

polikistik, ose hiperprolaktinemite nga preparatet polikistik, ose hiperprolaktinemite nga preparatet

farmakologjike trajtimi duhet drejtuar ne shkaktarin farmakologjike trajtimi duhet drejtuar ne shkaktarin

baze. baze.

Hiperprolaktinemia ne vendin Hiperprolaktinemia ne vendin tone. tone. (Regjistri Kombetar ) (Regjistri Kombetar )

Sherbimi i EndokrinologjiseSherbimi i Endokrinologjise

Q.S.U “Nene Tereza”, TiraneQ.S.U “Nene Tereza”, Tirane

Te dhena te pergjithshmeTe dhena te pergjithshme

Regjistri i pare kombetar u krijua Regjistri i pare kombetar u krijua ne periudhen kohore 1998-2005ne periudhen kohore 1998-2005

Metoda e dozimit RIA( Cis-Bio)Metoda e dozimit RIA( Cis-Bio)

Numri total i subjekteve me Numri total i subjekteve me hiperprolaktinemi 74 rastehiperprolaktinemi 74 raste

Shperndarja sipas gjinise

Femra 67 raste (90.5%)Femra 67 raste (90.5%) Meshkuj 7 raste (9.5%)Meshkuj 7 raste (9.5%) Mosha mesatare 32 vjec.Mosha mesatare 32 vjec.

Shperndarja sipas shkakutShperndarja sipas shkakut

adenoma farmakologjik idiopatike

Adenoma hipofizare 55 Adenoma hipofizare 55 raste (74%)raste (74%)– Mikroadenoma 33 raste Mikroadenoma 33 raste

(58.1%)(58.1%)– Makroadenoma 23 raste Makroadenoma 23 raste

(41.9%)(41.9%) Shkaqe farmakologjike Shkaqe farmakologjike

2 raste (2.7%)2 raste (2.7%) Shkaqe idiopatike 17 Shkaqe idiopatike 17

raste (22.9%)raste (22.9%)

Trajtimi.Trajtimi.

MikroadenomatMikroadenomat– 12 raste (36%) me Cabergoline 12 raste (36%) me Cabergoline – 21 raste (64%) me Bromokriptine21 raste (64%) me Bromokriptine

MakroadenomaMakroadenoma– 18 raste (78.2%) kirurgji 18 raste (78.2%) kirurgji

11 raste ( 61.1%) kombinuar me bromokriptine11 raste ( 61.1%) kombinuar me bromokriptine 7 raste (38.9%) kombinuar me Cabergoline7 raste (38.9%) kombinuar me Cabergoline

– 5 raste (21.8%) rezultuan inoperabel, trajtim 5 raste (21.8%) rezultuan inoperabel, trajtim me bromokriptine.me bromokriptine.

Trajtimi (2)Trajtimi (2)

Hiperprolakitnemite farmakologjke Hiperprolakitnemite farmakologjke dhe idiopatike:dhe idiopatike:– 17 raste (89.4%) bromokriptine 17 raste (89.4%) bromokriptine – 2 raste (10.6%) cabergoline2 raste (10.6%) cabergoline

EcuriaEcuria

MikroadenomaMikroadenoma– Prolaktina u stabilizua ne:Prolaktina u stabilizua ne:

16 raste (80%) te trajtuar me Bromokriptine16 raste (80%) te trajtuar me Bromokriptine 12 raste (100%) te trajtuar me Cabergoline12 raste (100%) te trajtuar me Cabergoline

MakroadenomaMakroadenoma– Prolaktina u stabilizua ne :Prolaktina u stabilizua ne :

7 raste (60%)7 raste (60%)

Farmakologjike dhe idiopatikeFarmakologjike dhe idiopatike– Prolaktina u stabilizua ne 17 raste (89.4 %)Prolaktina u stabilizua ne 17 raste (89.4 %)

Konkluzion.Konkluzion. Shkaku me i shpeshte i Shkaku me i shpeshte i

hiperprolaktinemise mikroadenoma hiperprolaktinemise mikroadenoma hipofizarehipofizare

Predominon seksi femer ne raport 9:1Predominon seksi femer ne raport 9:1

Rekomandohet bashkepunim i ngushte Rekomandohet bashkepunim i ngushte midis mjekut endokrinolog, gjinekolog midis mjekut endokrinolog, gjinekolog dhe atij te familjes per diagnostikimin e dhe atij te familjes per diagnostikimin e hershem dhe trajtimin e kesaj patologjie.hershem dhe trajtimin e kesaj patologjie.