1754
1 h`Q-ilKq nM. : PPS-01 ilpI : gurmuKI sroq : pRo. pRIqm isMG kImq : Bytw lyKk : BweI mnI isMG auqwrwkwr : isrlyK : is`KW dI Bgq mwlw kI h`Q-ilKq/nkl hY : nkl h`Q-ilKq hY[ ilKq dy ivSy dw smW : rcnw ilKx dw smW : ilKx dw sQwn : p`qry : 403 hwSIey : dovyN pwsy KVHy ruK do do lwl lkIrW ivc iek-iek kwlI lkIr Awkwr : 13 X 18 sYNtImItr ilKq : 8 X 12 sYNtImItr sqrW pRqI-pMnw/s&w : s`q vyrvw : sMudr ilKweI, kwlI isAwhI vrqI geI hY[ ilKq dw ivSw Awid : is`K Drm nwl sMbMiDq AwrMB : < siqgur pRswid[ swKIAw BweI gurdws jI kI vwr XwrvI isKW dI Bgiq mwlw[ eyk smy BweI mnI isMG jI KI isKw Ardws kIqI jo BweI gurU jI ny jo isKw dy prQwie vwr kIqI hY qY syB dysw dy isKw dy nwm ilKy hYn[

h`Q -ilKq nM. : PPS-01 Bytw BweI mnI isMGlibrary.gndu.ac.in/data/ppspmss.pdf1 h`Q -ilKq nM. : PPS-01 ilpI : gurmuKI sroq : pRo. pRIqm isMG kImq : Bytw lyKk : BweI mnI isMG auqwrwkwr

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • 1

    h`Q-ilKq nM. : PPS-01

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : BweI mnI isMG

    auqwrwkwr :

    isrlyK : is`KW dI Bgq mwlw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : nkl h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 403

    hwSIey : dovyN pwsy KVHy ruK do do lwl lkIrW ivc iek-iek kwlI lkIr

    Awkwr : 13 X 18 sYNtImItr ilKq : 8 X 12 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : s`q

    vyrvw : sMudr ilKweI, kwlI isAwhI vrqI geI hY[

    ilKq dw ivSw Awid : is`K Drm nwl sMbMiDq

    AwrMB : < siqgur pRswid[ swKIAw BweI gurdws jI kI vwr XwrvI isKW dI Bgiq mwlw[ eyk smy BweI mnI isMG jI KI isKw Ardws kIqI jo BweI gurU jI ny jo isKw dy prQwie vwr kIqI hY qY syB dysw dy isKw dy nwm ilKy hYn[

  • 2

    AMq : bolhu BweI jI vwihgurU vwhgurU vwhgurU ky Anyk isKW dw kilAwxu hoieAw hY so AswfI gxqI ivc nhIN AWvdy[ pr jyhVy isK BweI gurdws jI igxy hYn iqnW dI tIkw AwpxI buiD ienswr kIqI hY[ bolhu BweI jI vwihgurU jI bolhu BweI jI vwihgurU jI[1[ ]vwr BweI gur jI ikRq sMpUrxM]1] ] ] ]=]=]=]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-02 sMgRih

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : Awid kQw rwjy BrQrI kI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 1-79 ic`qr :

    hwSIey : dovyN pwsy do-do kwlIAW lkIrW

    Awkwr : 16 X 11 sYNtImItr ilKq : 12 X 11 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 09

    vyrvw : ilKweI sMudr hY Aqy poQI dI hwlq TIk hY[ ijld g`qw, isAwhI kwlI hY[

    ilKq dw ivSw Awid :

  • 3

    AwrMB : "1E siqgur pRswid] Awid kQw rwjy BrQrI kI] ipRQmy rwjw prm Aru rwjy kw puqR dyv lok ky ibKy pwsy Kylqy Qy] pxu siqbwdI Qy JUT koeI boilqw nwhI]

    AMq : myG auJiV gieAw] pv imt igAw] mIq qy sqh Bey] DMn gurU gorK nwQ DMn cylw BrQrI] bolhu vwhugurU jI]13[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-02 A

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : jp ArQW nwl (goSit bwby nwnk jI kI)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 79-200 ic`qr :

    hwSIey : dovyN pwsy do-do kwlIAW lkIrW

    Awkwr : 16 X 11 sYNtImItr ilKq : 12 X 11 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 09

    vyrvw : auhI

    ilKq dw ivSw Awid : tIkw

  • 4

    AwrMB : "1E siqgur pRswid] jpu ArQw nwl mhlw 1] AnUpumMqRw] goSit gurU bwby nwnk jI kI] iek idn pMjwb kI DrqI ngr krqwirpurw] ………

    AMq : eyh tkswl scI hoeI] sbd GVxy dI hoeI] ieh iqs dy hvwly hoie] ijs no Awip ny jir kr dyKy ijs kau ieh njir hoie ieso inhwlH hoAw] bolhu BweI vwhgurU jI]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-02 e

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : iDAwau dsW AvqwrW kw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 200-211 ic`qr :

    hwSIey : dovyN pwsy do-do kwlIAW lkIrW

    Awkwr : 16 X 11 sYNtImItr ilKq : 16X9 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 09

    vyrvw :

    ilKq dw ivSw Awid : pOrwixk ds Avqwr

  • 5

    AwrMB : < siqgur pRswid] iDAwau dsW AvqwrW kw] eyk inrMjn Awid dUjw nwhI koie pryqy pry Awid jugwid Awip vrqwieAw]

    AMq : nwnk srix qumwrI rwKhu hwQ dyie] iDAwau pUrw hoieAw] Bul cuk bKis lYxw sdkw sMgq kw]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-03

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : kwdr Xwr

    auqwrwkwr :

    isrlyK : ishrPI pUrn Bgq (ADUrI)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 3-60 ic`qr :

    hwSIey : dovyN pwsy do-do kwlIAW lkIrW hn[

    Awkwr : 14 X 11 sYNtImItr ilKq : 11X7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : s`q

    vyrvw : ijld bgYr g`qw, ilKweI swP hY, isAwhI kwlI hY[ AwrMB iv`c pihly do pMny nhIN hn[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : … lI imln iqAwr hoieAw] cVI ihrs rwjy srvwhn qweI cuk AVIAw pbw dy Bwr hoieAw] kwdr Xwr mIAw puqr krmw vwilAw dy cVI ihrs qy msq sMswr hoieAw [5[……

  • 6

    AMq : Xy XwdgIrI aus rb vwlI ijnw kIqI hY ivc sMswr Xwro] rb jd kd aunW nMU bKsdw hI hoey eys juhwn dI pwr Xwro] ijn bMdgI nwl ipAwr kIqw iqnw ilAw jy jnm suDwr Xwro] jQ joV ky bynqI Arj kr iksw joV bnwieAw kwdr Xwro]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-03 A

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : vIr isMG

    auqwrwkwr :

    isrlyK : bwrW mWhw gurU goibMd isMG jI kw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 63-68 ic`qr :

    hwSIey : auhI

    Awkwr : 14 X 11 sYNtImItr ilKq : 11X7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : s`q

    vyrvw : ijld bgYr g`qw, ilKweI swP hY, isAwhI kwlI hY[ AwrMB dy pMnw nMbr 61 Aqy 62 nhIN hn Aqy AKIr ivc vI pMny ADUry hn[

    ilKq dw ivSw Awid : gurU goibMd isMG AiBnMdn[

    AwrMB : ....kVkI Aws bj kmwnw ciVAw gurU goibMd isMG blvwnw qurk sMGrwny] goibMd isMG AwiKAw pMQ clwvw mwrg Drm krm dy lwvw iciVAw kolo bwj quVwv……

  • 7

    AMq : .... AYsy Cuty qIr kmwno pqw kh nw sky jubwno....

    h`Q-ilKq nM. : PPS-04

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr : do v`K-v`K h`QW dI ilKI hoeI[

    isrlyK : prcIAW pRym BgqW kIAw - (pRym AboD poQI)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY :

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : sMmq – 1750 (p`qrw nM. 446)

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 446 ic`qr : nhIN hY

    hwSIey : cON-pwsI kwly rMg dIAW do-do lkIrW

    Awkwr : 15 X 11 sYNtImItr ilKq : 12X8 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w :

    vyrvw : kwnI bdlI hoeI hY[ AwrMB Aqy AMq dy kuJ p`qirAW dI sMudr ilKq hY[ pRMqU dsvyN pqry qoN bwAd ilKwrI bdldw hY[ ijld g`qw Aqy k`pVw[ isAwhI kwlI, vKryvyN leI lwl vI vrqI hoeI hY[ CMdw dy nW; cOpeI dohrw Aqy bMd nMbr Awid lwl isAwhI nwl ilKy gey hn[

    ilKq dw ivSw Awid :

  • 8

    AwrMB : 1E siqgur pRswid] prcIAw pRym Bgqw kIAw] pRym AMboD poQI] dohrw] EAM nmo pRmwqmw pUir rihE sB AMig] Awid mD Puin AMiq iek qw ko jgiq qurMig]1] sorTw ]...

    AMq : ... ] dohrw ] pRym mhodiD pYT kY jy ko goqw lyie] hir rqn Amolk hQ iqsu shjy siqgur dyie] 1 ] pRcI pUrn hoeI[ BUl cuk mwP krxI sMqo dIn dXwl jI[ hry rwm hry rwm hry rwm hry rwm hry

    h`Q-ilKq nM. : PPS-05

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : jnm swKI gurU nwnk dyv (BweI bwly vwlI)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY :

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : sMmq 1859

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 76-463 ic`qr : nhIN hY

    hwSIey :

    Awkwr : 27 X 18 sYNtImItr ilKq : 18X14 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 12

    vyrvw : poQI dy pihly 75 pMny nhIN hn[ poQI dI hwlq bhuq mwVI hY[ isAwhI iP`kI hY[ dovyN pwsy do do kwlIAW lkIrW hn[ Cu`itAw pwT hwSIey ivc ilK ky mukMml kIqw igAw hY[

  • 9

    ilKq dw ivSw Awid : gurU nwnk swihb dI jnm swKI hY[

    AwrMB : .... AqY jY rwm Apxy gl dw joVw bukcy ivco kiF kY mrdwny dY gil pwieAw] Aqy AwiKE su bhU jI mrdwny nMU ikCu KrcI dvo]....

    AMq : sMmqw 1859] hwiV bdI caUids ky idn buDvwr nMU ilKw hY] sMgiq kw tihilAw Buil cuik bKis lYxI jI] poQI sMpUrn BeI]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-06 sMgRih

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : Xog viSst (ADUrw)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 16-49 ic`qr :

    hwSIey : dopwsIN KVHy ruK do lwl lkIrW dy ivckwr iek kwlI lkIr hY

    Awkwr : 10 X 8 sYNtImItr ilKq : 7 X 5 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 10

    vyrvw : ibnHW ijld, p`qry KwDy hoey hn[ AKIr qy p`qrw nM. 50-51-52 qy gur mMqr iliKAw hoieAw hY Aqy ienHW p`qirAW dI kwnI bdlI hoeI hY[ SurU dy 15 p`qry nhIN hn[

  • 10

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : ... Awn sM jugiq] mn qy Awsw sBu imtY jo kIso qY mukiq] dyh Awqmw mwn boXq vI Dn imit moK]...

    AMq : ... ijau inscl jl bIchI bcI bhuq qrMgw] hY Aru nw hI bRhm mY iqau jg nw nw AMgw]34] ieq sRI Xog vissit swry isDMiq inrUpnM nwm dsmM pRkrxM]10] sMpUrn]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-06 A

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : AnwQ purI

    auqwrwkwr :

    isrlyK : sRI ivcwr mwlw (ADUrI)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY :

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 56-61 ic`qr :

    hwSIey : dopwsIN KVHy ruK do lwl lkIrW dy ivckwr iek kwlI lkIr hY

    Awkwr : 10 X 8 sYNtImItr ilKq : 7 X 5 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 10

    vyrvw : ibnHW ijld, p`qry KwDy hoey hn[ kwgz Ksqw hwlq iv`c hY[ poQI ADUrI hY[ p`qrw nM. 61 A qoN bwAd dy p`qry nhIN hn[

  • 11

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : 1E siqgur pRswid] AQ sRI ivcwr mwl ilKqy AnwQ purI ikRq] dohrw ] ilKqy nmo nmo sRI rwm jU siq icq AwnMd rUp]...

    AMq : ...]24] isK vcn] hau ivKeIAiq Aijiq mn nwih n hoq AiBAws] qwqy pRB qum pd srin hrhu kTn jgq…

    h`Q-ilKq nM. : PPS-07

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : rwg mwrU shMsR nwm iDAwau prwx sMglI kw]mhlw 1]

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : AMikq nhI ic`qr : nhIN hY

    hwSIey : nhIN hn

    Awkwr : 11 X 7 sYNtImItr ilKq : 7X5 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 05

    vyrvw : ijld g`qy vwlI hY[ p`qry nM. nhIN l`gy hoey[ ilKweI sMudr hY Aqy poQI dI hwlq TIk hY[

    ilKq dw ivSw Awid :

  • 12

    AwrMB : 1E siqgurU pRswid] rwg mwrU shMsR nwm iDAwau prwx sMgulI kw] mhlw ]1] siqnwm kRqw] Aicq pwrbRhm pRmysRnwmw] dInidAwl dmodR rwmw] Awid jugwd jugo jug soie AbnwsI AlK ibDwqw hY]

    AMq : Awid AMq Dur scI bwnI] sco apjI sc smwnI] sc Acrj AkQ kiQAw] jn nwnkw isPqI rwqw hY] sMpUr smwpqM]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-08

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : rwmwiex (vwrqk)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : sMmq 1896

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 2-188 (2-50, 120-188) ic`qr : nhIN hY

    hwSIey : dopwsIN KVHy ruK do-do lwl lkIrW ivckwr iek kwlI lkIr hY

    Awkwr : 18 X 12 sYNtImItr ilKq : 12.5X17 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : ibnW ijld, ilKweI sw& hY[ pihlw p`qRw nhIN hY[ poQI dI hwlq Ksqw hY[ isAwhI kwlI, ikqy ikqy lwl isAwhI dI vrqoN kIqI geI hY[ pMny 51 qoN 119 nhIN hn[ poQI ADUrI hY[

    ilKq dw ivSw Awid : sMKyp rwmwiex pMjwbI ivc ilKI geI hY[

  • 13

    AwrMB : .... vqI muJ qy Gr mWgqI hY[ qMU smuMdR ky ibKY AYsw Gru rc dyh jo suvrg qy BI ibsyK hoie] jhW pwrvqI suK pwvY]...

    AMq : ... poQI pUrn hoeI cyq dy ipCly piK dI caudy nMU] kuMB dy nwaux qy ieku idnu ipCo] idnu buDvwru svw phru idn cVy qy pUrI hoeI[ swl ATwrw sY iCAwnmw

    h`Q-ilKq nM. : PPS-09

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : AdBuq iblws

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 4-32 A ic`qr :

    hwSIey : dopwsIN KVHy ruK iek iek kwlI lkIr hY[

    Awkwr : 17 X 14 sYNtImItr ilKq : 13 X12 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 14

    vyrvw : ibnHW ijld[ SurU ivc gurbwxI dy kuJ SbdW dI iek A`DI lwien Aqy p`qrw 3 q`k kuJ dysI nusKy hn[ rcnw ADUrI jwpdI hY[ p`qrw 32 aupr 8 sqrW aupr hVqwl PyrI hoeI hY[ p`qrw 9 qoN bwAd iek pqrw pYnisl nwl iliKAw hoieAw hY[

    ilKq dw ivSw Awid : ies rcnw iv`c ihkmq dy nus^y, tUxy, totky Awid idqy hoey hn[

  • 14

    AwrMB : 1E[ siqgur pRswid[ AQ AdBuq iblws ilKqy] do ] jYsy jYsy puhp sMg Drih ju iql kw qyl] qYsy qYsy bws gun khIAih nwm Plyl ]co] koeI bRhm crj idKlwvY] koeI ieMdR jwl lY AwieAw] koeI lok jn mohn krY]

    AMq : ... jb jwn isr mylY hoie] qb iesnwn krY gI soie] pIs pMc twk jl vwih] bMdw Kwie dUD jo pIvY] puqR jnY Aru bwlk jIvY[ AYsI jugq krY jo koie....

    h`Q-ilKq nM. : PPS-10

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : gIqw swru

    kI h`Q-ilKq/nkl hY :

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 1-7 ic`qr :

    hwSIey : ibnHW lkIr hwSIAw

    Awkwr : 16 X 13 sYNtImItr ilKq : 12 X 9 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 14

    vyrvw : ibnHW ijld, ilKq kwlI isAwhI ivc Aqy sMudr hY[ poQI cMgI hwlq ivc hY[

  • 15

    ilKq dw ivSw Awid : ies ivc SRI Bgvwn ikRSn Arjn nMU smJwauNdy hn ik A`g vwXU (hvw) Aqy sUrj hI qyry dyvqw hn Aqy bRhmw ibsnu mhyS ny hI qyrI r`iKAw krnI hY[

    AwrMB : 1E suiqgur pRswid] gIqw swr] Arjn vwc] Arjn sRI ikRsn pih pRsMnu pRsn krY hY] ik hy prmysur jI] E AMkwr kw mhwqmu Ar rUp AsQwnu iqsu ky suxny kI myrI bWCw hY] qum ikRpw kir inrUpx krhu]

    AMq : ... ies qy bhuq ikAw khIAY eyh bcn siq hY siq hY siq hY bwrMbwr eyh bIcwrIey] ieq sRI Bgvq gIqw sUD inKqR so bRhm ibidAw jog swsqRy sRI iksn Arjn sMmwDy] sMpUrn sMmwpqM] rwm nwm siq siq siq siq siq]1] ieku quhI]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-11 sMgRih

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : kvI swihb dws

    auqwrwkwr :

    isrlyK : lvkuS kQw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 1 a – 103 A ic`qr :

    hwSIey : lwl, pIlI Aqy nIlIAW lkIrW dovyN pwsy hn[

    Awkwr : 20 X 18 sYNtImItr ilKq : 14 X 12 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 12

  • 16

    vyrvw : poQI SurU hox qoN pihlW do vwDU p`qry ihMdI iv`c hn[ ijld k`pVw Aqy g`qw[ ilKweI sMudr Aqy pVHnXog, pr poQI iknwirAW qoN ikrm-Kurdw hY[ isAwhI kwlI, pr vKryvyN leI lwl[ ikqy-ikqy hVqwl PyrI hoeI hY[

    ilKq dw ivSw Awid : ieh ihMdU mq nwl sMbMDq ilKq hY, ijs iv`c sRI rwm cMdr dy p`uqrW lv-kuS dw ibrqWq hY[

    AwrMB : 1E siqgur prswid[ AiQ lvkus kQw pRwkm ilKXqy] ikRq kiv swihb dws[ CpY] ipRQmy bMd pwrbRhm pqiq pw suK swgr dMuqI bMd gurdyv ikRpw ijh jV krngr

    AMq : [dohrw[ ausqwd GnYXw lwl hY dugl iqn kI jwq rMk musdI iliKAw bKSnhwr jgqwqw[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-11 A

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : BrQrI sq BwKw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 104 a – 142 a ic`qr :

    hwSIey : auhI

    Awkwr : 20 X 18 sYNtImItr ilKq : 14 X 12 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 12

  • 17

    vyrvw : auhI

    ilKq dw ivSw Awid : ihMdU sMsiRkqI nwl sMbMiDq ilKq hY[

    AwrMB : 1E siqsrUp sRI mihmw swih mhWkwl jI shwie[ svsiq sRI gxy swie nmhw]= AiQ BrQrI sq BwKw ilKXqy[ =

    AMq : …ieiq sRI BrQrI sq BwKw beI rwg mMjrI srb guxw meI smwpqI[ =

    h`Q-ilKq nM. : PPS-12 sMgRih

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : bcn goibMd lokW dy

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 1 a - 44 a ic`qr :

    hwSIey : nhIN id`qw

    Awkwr : 18 X 10 sYNtImItr ilKq : 12 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : hwSIAw nhIN hY[ ilKweI sMudr hY[ isAwhI kwlI, vKryvyN leI lwl[ ijld auKVI hoeI[ poQI dI hwlq TIk Twk[ AwrMBly do p`iqRAW aupr koeI Putkl jyhI ilKq hY[

  • 18

    ilKq dw ivSw Awid : AiDAwqmk bcn

    AwrMB : 1E suiqgur pRswid] ] bcn goibMd lokw dy] sMqW ky bcnu hY] pWc pRkwr kw swlnw hY jigAwsI kau sB hI iqAwgnw prvwnu hY]...

    AMq : ... AqY auh prmysr kI mUriq hovY] Aru sMswr sBu ausu purK kw syvku hovY] jyhw prmysr kw prqwpu qyhw aus purK kw prqwpu]93] ] ]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-12 A

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : swKI gur prnwlI kI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 44 a - 48 A ic`qr :

    hwSIey :

    Awkwr : 18 X 10 sYNtImItr ilKq : 12 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI[ ikDry-ikDry hwSIey qoN bwhr vI iliKAw hoieAw hY[

  • 19

    ilKq dw ivSw Awid : is`K gurU swihbwn dI bMswvlI

    AwrMB : 1E suiqgur pRswid] swKI gurprnwlI kI qurI] ipRQm phlI pwiqswhI gurU nwnk jI] iqn ky puqR doie Bey] sRI cMd qy lKmI dws]

    AMq : ... sMmqu 1732] mGr sudI]5] vIrvwr duie phr iek GVI idn cVy sRI siqgurU qyg bhwdr jI smwxy idlI ivic sWg hoAw gurU kIqw] sMmq 1765] kqk sudI 5] sRI siq gurU goibMd isMG jI smwxy ] ndyV ivic Abclw ngr]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-12 e

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : prcI sRI gur goibMd isMG jI kI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 48 A - 195 a ic`qr :

    hwSIey : nhIN id`qw

    Awkwr : 18 X 10 sYNtImItr ilKq : 12 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

  • 20

    vyrvw : ikqy ikqy soD kIqI hoeI hY[ hwSIey qoN bwhr vI iliKAw hoieAw hY[ p`qrw nM. 175 a auqy p`qrw nM. nhIN iliKAw[ p`qrw nM. 175 A qoN 180 A q`k p`qry KwlI hn[ poQI ADUrI hY[

    ilKq dw ivSw Awid : swKIAW gurU swihbwn

    AwrMB : 1E suiqgur pRswid] ] Ab prcI sRI guru goibMd isMG jI kI pwiqswhI dsmI mhlw 10] ipRQmy dsW mhlw ky nwm ilKy]...

    AMq : ... qb Aysy bcn kh kr ssqRw bsqRw sMjugq idKw aUpir jwie pOFy] iPir joqI mih joiq smwxy] qw isKw icKw ka pwvk lwgwie dInw] jb cOQy idn rwK PolI qb eyk krd inksI hor ssqR koaU n inkisAw]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-13 sMgRih

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : gurbwxI sMgRih

    kI h`Q-ilKq/nkl hY :

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 1-420,1-29, 210-219 ic`qr :

    hwSIey : dovyN pwsy do kwlIAW lkIrW hn[ kuJ vrikAW au~pr ie`k kwlI Aqy do lwl lkIrW hn[

    Awkwr : 10 X 6 sYNtImItr ilKq : 7 X 4 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : pMj

  • 21

    vyrvw : poQI dI hwlq TIk hY[ ilKweI motI Aqy smJx Xog hY[

    ilKq dw ivSw Awid : gurbwxI sMgRih hY[ ijAwdwqr bwxI nOvyN mh`ly nwl sMbMDq hY Aqy cMfI dI vwr dw vI kuJ pwT hY pr ADUrI hY[

    AwrMB : 1E suiqgur pRswid] rwg gauVI mhlw 9] swDo mn kw mn mwnu iqAwgau kwm kRoD sMigq durjn kI qw qy Aihins Bwgau[1[...

    AMq : PrIdw duhu dI bMlidAw mlk bihTw Awie] gV lIqw Gtu luitAw dI vyVy gieAw buxweI]47]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-13 A

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : BgauqI kI vwr (ADUrI)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : ADUrI ic`qr :

    hwSIey : dupwsIN iqMn iqMn lwl Aqy kwlIAW lkIrW hn[

    Awkwr : 10 X 6 sYNtImItr ilKq : 7 X 4 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 5

    vyrvw : ilKq sMudr, kwlI isAwhI, kMnHy dI QW ibMdI dI vrqoN Aqy ikqy ikqy hVqwl PyrI hoeI hY[

  • 22

    ilKq dw ivSw Awid : cMfI dI vwr

    AwrMB : 1E vwhgurU jI kI Pqy[ sRI BgauqI jI shwie[ vwr sRI BgauqI jI kI] pwqswhI[10] ipRQm BgOqI ismr kY gur nwnk leI iDAwie[…

    AMq : ...durgw AqY dwnv ByV pieAw sbwhI ssqR pjUqy durg swh gh sBnI b...

    h`Q-ilKq nM. : PPS-14

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : sRImd Bgvq gIqw BwKw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 21-276 ic`qr :

    hwSIey : do pwsI do do kwlIAW lkIrW

    Awkwr : 18 X 15 sYNtImItr ilKq : 13 X 11 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 10 qoN 11

    vyrvw : pihly 20 p`qry Aqy 276 qoN A`gy p`qry nhIN hn[ poQI ADUrI hY Aqy ikrm Kurdw hY[ ilKweI sMudr hY[ poQI dI hwlq Ksqw hY[ kuJ p`qry iv`coN P`ty hoey hn Aqy ikqy ikqy hVqwl PyrI hoeI hY[

  • 23

    ilKq dw ivSw Awid : Dwrimk pusqk hY[

    AwrMB : .... Aru kCu BlI vsqU ien ky AwgY Bytw rKIAY] soien ko bwxo hI kw pRhwru iks BWiq kIjY] eyyhu qo gur bfy mhwn Bwv hY ien ky mwry qy hmwrI klXwn khw hY].....

    AMq : ..... jo khY myrw bRhmx CqRI kW durlMB jnm hY] ey iesnwn qo Awd ly kir siqkrmu muJko Avs krxo hY] ieq pRkwr krY] Aru ien kw Plu kCu mwgIey nhI] so AYsw sWq kI qXwgI khIey hY].....

    h`Q-ilKq nM. : PPS-15 sMgRih

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG ny soFI murwrI isMG pwsoN ipMf GrwcoN qoN 15.04.1961 nMU pRwpq kIqI[

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : pRym AboD (prcIAW pRym BgqW kIAW)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : pRiqilpI

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : 1750 sMmq (p`qRw nM. 323)

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 1 – 324 ic`qr :

    hwSIey : do pwsI KVy ruK do lwl lkIrW ivc kwlI lkIr[

    Awkwr : 15 X 11 sYNtImItr ilKq : 11 X 8 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : ijld g`qw cmVw auKVI hoeI[ isAwhI kwlI vKryvyN leI lwl[

  • 24

    ilKq dw ivSw Awid : pRym AboD ivc poQI dI vMf dohrw Aqy copeI ivc hY[ pRmwqmw pRqI pRym dw vrxn hY[

    AwrMB : ... sRI gxysw ienmXw[ < siqgur pRswid] prcIAW pRymu BgqW kIAw pwiqswhI 10] dohrw] EAMnmo prmwqmw pUr rhXo sB AMg] Awid mD Pun AMq iek qw ko jgq qrMg]...

    AMq : ... pRym mho dD pYT kY jo koeI goqw lyie] lwl Amolk hQ iqs sihjy siqgur dyie]1]16] poQI prcIAw kI spUrn hoeI] imqI ibswKo pcIsvI sMmq 1961 AKr vD Gt soD pVnw] AwKr ivc swrIAW prcIAW dw qqkrw hY[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-15 A

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : mMqR bwby nwnk jI kw (ADUrI)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : ic`qr :

    hwSIey : do pwsIN

    Awkwr : 15 X 11 sYNtImItr ilKq : 11 X 8 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

  • 25

    vyrvw : poQI dy iqMn p`qry hn pr p`qrw nMbr nhIN idqw hoieAw[ ilKq ADUrI hY[ ienHW p`qirAW qy kwnI bdlI hoeI hY[ ilKweI TIk TIk hY pr pVnXog hY[

    ilKq dw ivSw Awid : ies dy AKIr ivc jpujI dIAW do qukW Aqy lok prlok dI ivAwiKAw hY[

    AwrMB : 1 sqgur pRswid] mMqR bwby nwnk jI kw riCAw kw[ Abqy jb ie ipRQmI Akws hY] auqpq prlo hY] ies kw bl eyho hYY] iek lK AsI hjwr BUq mn AMdr vsdw hY] iqs dI aqpq pOn hY...

    AMq : ... sqnwm krqw purK inrBa inrvYr Akwl mUrq AjUnI sYBMg gur pRswd jp Awd sc] jugwd sc hY BI sc nwnk hosI BI sc] hwknI fwknI JwknI bMkKwrI] gur inrMkw ky sbd mo suD fwrI] idRst krY musT krY]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-16

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : sRI muK vwk pwiqswhI 10

    auqwrwkwr :

    isrlyK : duAwds skMDy gur bMsWvlI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY :

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 1 – 14 A ic`qr :

    hwSIey : dopwsIN KVHy ruK do-do lwl lkIrW hn[

    Awkwr : 17 X 14 sYNtImItr ilKq : 12 X 9 sYNtImItr

  • 26

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 8

    vyrvw : ijld g`qw, ilKweI sMudr, vKryvyN leI lwl isAwhI dI vrqoN Aqy poQI dI hwlq TIk hY[

    ilKq dw ivSw Awid : s`c dI bwxI bwby nwnk duAwrw AwKI geI hY[

    AwrMB : < siqgur pRswid] AQ duAwds skMDy gur bMswvlI ilKXqy] cqurds Avqwr sRI gurMf nwmy brnnM sRI muK vwk pwiqswhI 10] Bogl purwn duAwds ieskMDy] suk rwjw pRICq sMbwdy] ieq sRI gurMf nwmy kiljugy] dohrw ]...

    AMq : ... Bgvq Drm mhw su punIqw] gwXo kvI sXwm ieXw rIqw]41] ieiq duAwds gurMf AivnI Awieqy] ies pRkwr ibrcqM dÍwds AskMD Bogl iDXMau] suk rwjw pRICq pRiq cqur ds grMuf mihmw brnnM sMpUrxM] 1

    h`Q-ilKq nM. : PPS-17

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : kwdr Xwr

    auqwrwkwr :

    isrlyK : ik`sw pUrn Bgq (ADUrw)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : pRiqilpI

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 3-15 A ic`qr :

    hwSIey : dovyN pwsy iek iek kwlI lkIr hY

  • 27

    Awkwr : 15 X 12 sYNtImItr ilKq : 10 X 9 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 10

    vyrvw : ibnHW ijld hY[ kwgz G`isAw hox krky rcnw spSt pVHI nhIN jWdI[ pihly do p`qry nhIN hn Aqy ADUrI hY[

    ilKq dw ivSw Awid : pUrn Bgq dw ik`sw

    AwrMB : ... qlI imln iqAwr hoieAw] cVI ihrs rwjy slbwhn qweI] cuk AfIAw pbW dy Bwr hoieAw] kwdr Xwr puqR krmw bwilAw dy cVI ihrs qy msiq sMswr hoieAw]4]...

    AMq : ... khIdw bwblw by nhIN bs myry qus mwipAw dw geI miq mwrI] hor iksy dw kuJ nw jwmxw rI mYnMU swr rwjw qyrw mwrI kwdr Xwr jy kol gvwh hody kihdy Kol hkIkqw Aj...

    h`Q-ilKq nM. : PPS-18

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : jM\ gurbKs isMG kI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 1 ic`qr : SurU ivc ie`k icq̀r hY[

    hwSIey : dohI pwsI kwlw hwSIAw hY[

  • 28

    Awkwr : sYNtImItr ilKq : sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 86

    vyrvw : ijld qoN ibnW iek hI lMmw swrw p`qrw hY[ isAwhI kwlI hY[ dopwsI kwlw hwSIAw hY[ SurU ivc iek ic`qr lwl isAwhI nwl[ p`qry dy dUjy pwsy 20 sqrW hn[ ilKweI pVnXog hY[

    ilKq dw ivSw Awid : jM\ gurbKs isMG kI ivc aus smyN pRcilq rIqI irvwzW Anuswr jM\ nMU bMinAw igAw hY[

    AwrMB : < siq gur pRswid[ jM\ gurbKs isMG kI[ doihrw] dyvI mwqw gxmeI ismro mn icq lwie] ividAw dwqI eIsrI mo pRkro shwie[ suB inCqR suB GrI mo AwCw BwieE ivvwhw...

    AMq : ... kihAw hmrw mMn lY isr qo Prj auqwr] nwhI qw hyTu tMg dy lMG jwih iek vwrw[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-19

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : moK pMQ ky Anmwn

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 3 ic`qr :

    hwSIey :

  • 29

    Awkwr : 26 X 13 sYNtImItr ilKq : 23 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 29

    vyrvw : ijld nhIN hY[ p`qry Ksqw hwlq ivc hn[ Pty Aqy BurBury hn[ ilKq pVnXog hY[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : < siqgur pRswid] Ab moK pMD ky Anumwn jVqw hyqu qwh mo Dwro[ buDI bbyk sYnw jVvwq Gtvq[ qOs vYvs khY joeI[ Gt sm Agy ibnwsI soeI pRDwn: Awinq: skRqUwq Gtvq...

    AMq : ... ABwv ivlKx kwrx soeI[ ieXI pRwibRqI gux swD Awq pRwibqvw qp dI Ap ibRqIvqw iedM rwXwn my qqbwkX AMjn mY qqbwkX AMnÍXw ibRqyk An bDweI AqÍwq dMf jMn GtwdIvqw

    h`Q-ilKq nM. : PPS-20

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : sYnwpiq

    auqwrwkwr :

    isrlyK : cwxwky swsqR BwKw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : pRiqilpI

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : (1)908 cyqu suDI 14

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 12 ic`qr :

    hwSIey :

  • 30

    Awkwr : 11 X 24 sYNtImItr ilKq : 7 X 17 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 10

    vyrvw : p`qry Pty Aqy Bury hn[ hwlq Ksqw hY[ isAwhI kwlI vKryvyN leI lwl[ ilKweI sMudr Aqy pVnXog

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : < siqgur pRswid] AQ cwxwky swsqr BwKw ilKXqy] dohrw ] pRxvq ho sRI ibsn ko jo iqRlok ky rwE] cxwky BwKw kro jo qum hohu shwie]...

    AMq : ... gurU goibMd kI sBw my lyKk prmu sujwn] cwxwky BwKw kIey kv sYnwpq nwm]1] ieq ibRD cwxwky BwKw KoV so iDAwie]16] smwpqM] sMmq (1) 908 imqI cyq sudI 14]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-21

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : bwrwmwh sRI rwm cMdR jI kw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : 1909, imqI swaux vdI 13

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 1 – 2 ic`qr :

    hwSIey : cwry pwsy ibnw lkIr qoN

  • 31

    Awkwr : 11 X 25 sYNtImItr ilKq : 7 X 19 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 8

    vyrvw : ijld nhIN hY[ isrP do hI p`qry hn[ isAwhI kwlI vKryvyN leI lwl, ilKweI sMudr Aqy pVnXog hY[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : E siqgur pRswid] Ab bwrw mhW sRI rwm cMdR jI kw ilKqy] dohrw[ cyq AjuiDAw mY jnmy hY rwm] cMdn so ilKvwey sDwm] gj moqIAyin sy cOk purwie] sorn klis dIey Brvwie]...

    AMq : ... Pwgn mY sKI rwicE hY rMg] coAw cMdn lgwauqI sY AMg] purI AjuiDAw bD pr Dwm] bno sY Awey sRI lCmx rwm] ie imlhY kusilAw] ptUey donw rbYr bn bwlk mory Awey] ieiq sRI bWrw mhW rwm cMdR jI kw sMpUr] imqI sWaux bdI 13 sMmq 1909]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-22

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : dyv pRkws

    auqwrwkwr :

    isrlyK : rs iblws

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW : 1784 ib. 1727 eI.

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 1 a – 16 A ic`qr :

  • 32

    hwSIey :

    Awkwr : 28 X 16 sYNtImItr ilKq : 24 X 14 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 35 qoN 45

    vyrvw : pihlw p`qrw ADUrw hY[ isrP lwl Aqy kwlI isAwhI vrqI geI hY[ poQI auKVI hoeI hY[ AMqly p`qry qoN ieh poQI BogI lwl ihq ilKI geI drsweI geI hY[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : sRI gxySwie nmh[ AQ rs iblws dyv ikRq ilKXqy[ dohrw [ pwien nU prmMju bjY kt ikMkn kI Dun kI mDurweI[ swvry AMg sBY pt pIqhI eyhu lsY bn mwl suhweI[

    AMq : ... do[ sMbq sqRih sY brs AOr cOrwsI jwnw[ rs iblws dsmI ibjY pUrn skl klwin[ ieqI sRI BogI lwl ihq bwnI dyv pRkws Astm iblws sMpUrx[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-23

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr : ies gRMQ ivc AMimRqsr dI mihmw ivc ilKy gey v`K v`K kvIAW dy CMd hn[ vDyry CMd kvI gopwl isMG nvIn dy hn[

    isrlyK : suDwsr gRMQ (ADUrw)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 1 - 14 A ic`qr :

  • 33

    hwSIey : ibnw lweIn qoN hwSIAw hY[

    Awkwr : 24 X 16 sYNtImItr ilKq : 16 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 16

    vyrvw : ijld nhIN hY[ poQI dI hwlq Ksqw hY[ isAwhI kwlI hY[ vKryvyN leI lwl isAwhI vrqI hY[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : 1E siqgur pRswid[ sRI rwDw rmx jXq[ AQ pRwcIn kb smUh bwnI rs swnImX nvIn ikRq suDwsr nwm gRMQ[ ilKwqy] dohw nvIn ky] jugl crn bMdn kro[ sbu dyvn smudwie]...

    AMq : ... kihXY pcws tUk sIvn kI swr sUeI kY Dokw ry qrn kI ikrn kygn hY[ ikDo rUp pMkj ky auprey pMkryK kYDo nYn BrnI kI brnI SyXn hY[ kpol[ cYnko[ suK

    h`Q-ilKq nM. : PPS-24

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : jMqR mMqR

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 8 ic`qr :

  • 34

    hwSIey : nhIN

    Awkwr : 21 X 15 sYNtImItr ilKq : 17 X 12 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 10 qoN 11

    vyrvw : ilKweI swP Aqy pVHn Xog hY[ isAwhI kwlI hY pr hwSIAw nhIN id`qw hoieAw[ poQI ikrm Kurdw hY Aqy hwlq TIk TIk hY[ kwnI bdlI hoeI hY[ ijld kwgj[ ies ivc noN Kwny bxwey gey hn ijnHW ivc pMjwbI Aqy aurdU dy ihMdsy hn[

    ilKq dw ivSw Awid : jMqR mMqR rwhIN ielwj, Pl pRwpqI[

    AwrMB : 1E siqgur pRswid 1E siqnwmu krqw purKu inrBau inrvYr Akwil mUriq AjUnI sYBM gurpRswid]jpu]..

    AMq : eyhy qvIq sb kMm idMdw hY pihly isD kr lvy jI[ eyhy jyVw bwlu roNdw rwhy qoN hwt jwdw hY[ gwlpux ncMdy AYqvwr ilKy[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-25

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : sMq rwm

    auqwrwkwr : Amr isMG

    isrlyK : gXwn jM\ qy hor kivqw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW : ilKq bhuqI purwxI nhIN[

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn : ipMf K`ufw fyrw bhwdrpur (huiSAwrpur)

    p`qry : 9 ic`qr : hn

  • 35

    hwSIey : cwry pwsy kwlI pYNnisl dIAW do do lweInW

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 16 - 20

    vyrvw : ilKweI sMudr[ rMgdwr ic`qr bxwey hoey hn[ ijld kwgz[ AKrIly p`qry qy hwSIAw nhIN bxwieAw[ p`qrw nMbr A`T dy AKIr iv`c suqMqRhnMd iliKAw ijs dI pRyrnw jW PrmwieS qy ieh ilKI geI hY[ p`qr nM. do dy hwSIey qoN bwhr not id`qw igAw hY[ iqMn Putkl p`qry poQI nwl v`Kry hn[

    ilKq dw ivSw Awid : kivqw (jM\)

    AwrMB : 1E siqgur pRswid] Ab 'gXwn jM\' sMq rwm jI ikRq ilKXqy] dohrw:- DMn DMn sRI siqgurU purK Akwl idAwl] srb ibAwpI ikRpwinD ndrI ndr inhwl]1

    AMq : BwrQ KMf dy ibc hY dys sohxw jIdw nwm pMjwb sdIAw jy[ bIc qWih ky ijlw huiSAwrpur hY Ku`fw nwm iek ngR suhwieAw jy[ aQy gurduAwrw nwm gurU sr hY jy dI swn bUkuMT nw pwieAw jy[ qhW Amr isMG dws ny jM\ ilKI qy suqMqRw nMd ilKwieAw jy[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-26

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : sIqw rwm (gurU goibMd isMG jI dw drbwrI sI[ aupnwm ‘rwm’ Aqy sMKyp kiv ‘sIpiq’ sI[

    auqwrwkwr :

    isrlyK : kiv qrMg BwKw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : sMmq 1760 ibkrmI

  • 36

    ilKx dw sQwn : ropV ivKy dirAw sqluj dy kMfy

    p`qry : 1 – 176 ic`qr :

    hwSIey : pihly p`qry qy do-do lwl Aqy ivc kwlI lkIr, A`gy dohIN pwsIN do-do kwlIAW lkIrW

    Awkwr : 15 X 11 sYNtImItr ilKq : 13 X 8 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 8 – 10

    vyrvw : ilKweI sMudr[ kwlI isAwhI dI vrqoN, vKryvW krn leI lwl isAwhI, suDweI leI hVqwl PyrI hoeI, ijld qoN ibnW pr mukMml hY[ SurU ivc AnukRmixkw aurdU ivc, A`goN qqkrw swhmuKI Aqy gurmuKI ivc[ keIAW pq̀irAW qy hwSIey qoN bwhr aurdU ivc iliKAw hoieAw[kuJ Putkl v`Kry hn ijhnW aupr ielwj leI nusKy ilKy hoey hn[

    ilKq dw ivSw Awid : v`K v`K rogW dy ielwj

    AwrMB : 1E siqgur pRswid] AQ kiv qrMg BwKw ikRiq kiv sIqw rwm ilKqy] dohrw ] ipRQm nmo prmwqmw bhuir swrdw mwie] isv suq pd pRqwp qy BwKw khoN sunwie]1] mwrg sr iqRiqXw Aisq som idvs suB vwr] sMbq sqRh sY symy Avr swT inrDwr]2]...

    AMq : dohrw[ ikMcq loB n kIjIey Drm ArQ pihcwn] dIjY AauKD dieAw kir sRI piq kirXo bKwn] ieiq sRI kiv qrMg kiv sIqw rwm ibcrqy ropV sQwny sq rudR suB msqu]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-27

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : sRDw pUrn jogu

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

  • 37

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : 1760 cyq dI cwr

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 17 a- 77 A ic`qr :

    hwSIey : dovyN pwsy ie`k ie`k kwlI lkIr

    Awkwr : 13 X 8 sYNtImItr ilKq : 9 X 6 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 6

    vyrvw : isAwhI kwlI[ ilKweI sMudr[ ikDry ikDry hwSIey qoN bwhr iliKAw hY[ poQI ADUrI hY[ p`qrw nM. 17 Aqy 77 dI hwlq TIk nhIN[ ijld g`qw[

    ilKq dw ivSw Awid : jMqr - mMqr

    AwrMB : ... iblom jp ky iplwvY grB AMgw bDyku mwrky]22] swlwhI swlwh] E Awid nm:[ AMq] 19:-] aunI hjwr jpxw jl bIc dophr iblomw[...

    AMq : poQI sRDw pUrn jogu Aiq ilKI suDrw sMbq sqwh sY BXo Ar swT bIcwr cyq sud iQq pMcmI qwko kIa aucwr[ hm gur syvk hY sdw sdw crnwnk ipAws] gurdrsn kI cwih jo XhI sdw mn Aws[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-28

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : hnUmwn nwtk

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : pRiqilpI

  • 38

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : 1779 mwG

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : ic`qr : hn

    hwSIey : hwSIey do pwsy do do kwlIAW lkIrW hn[

    Awkwr : 10 X 19 sYNtImItr ilKq : 7 X 13 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 8

    vyrvw : poQI Ksqw hwlq ivc hY[ keI p`qry A`gy ipCy l`gy hn, jo igxqI Xog nhIN hY, Aqy p`qry bhuq Pty hoey hn[ isAwhI kwlI vKryvyN leI lwl[poQI ADUrI hY[

    ilKq dw ivSw Awid : ihMdU mq nwl sbMDq hY[

    AwrMB : ... Plu kTin kurw Dwr kMiT pir DrIey[ ieqy pir Aor kCu bwq AwvY qwq hwQ kIjY soeI BwvqI pYroiQ koin krIey AYso kuCU kul ko suBwau hY hmwry rwm mwrY...

    AMq : CpY] sMmqu ibkRm inRpiq shs Ktu sq AsI br] cUqR cWdnI dUj CqR jhwgIrsu Bt pr] suB lCn dCn suB dys kibdw, ier Cnw] okRsn dws qnu kul pRkws js dI… sIApiq cirqR iqn jQw miq pRgt kigE ngu n gix] dY Bgiq dwnu inrBY krhu sunY rGpiq rGubMs mix ... ieiq sRI hnUmwn nwtk rwvx byD cqr d`so AMk smwpqM msquw[ 14 ikRq kwib ihrdy rwim Blw mwGx dI sMmqu sqwrW sY auxwsIAw 1779

    h`Q-ilKq nM. : PPS-29

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : gulwb isMG

    auqwrwkwr :

  • 39

    isrlyK : bwrw mwhw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : 1909

    ilKx dw sQwn : AMimRqsr (ShId buMgw)

    p`qry : 1 a sic`qr ic`qr : hn

    hwSIey : do pwsIN do-do lwl lkIrW

    Awkwr : 64 X 11 sYNtImItr ilKq: 59 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 69

    vyrvw : isAwhI kwlI[ ilKweI sMudr hY[ ikqy ikqy ilKq Krwb hoeI hY[ cyqr mhIny qoN bwAd 1] AMk lwl rMg nwl iliKAw hY[ poQI ie`k hI lMby sweIz dy p`qry qy ilKI hY[ ijld nhIN hY[

    ilKq dw ivSw Awid : bwrW mwhw

    AwrMB : 1E siqgur pRswid] fyvFw] cyqR cwih msUk imln dI julP kMufl vl Kwvy fMg clwvy] nwjk kmr dyK idlbr dI Kwqr syr nw Awvy so srmwvy]...

    AMq : ... Pgn ivc kusU Pul Pb rhy aufy gulwb aufwXw sohxw AwXw] iml ky CwqI nwl AwKdw rb sbb bnwXw Pyr imlwXw] AMimRqsr shId bMugy iv`c bwrwmwh bnwXw] sB nMU BwXw nwm gulwb isG jg jwxy aunIsY nau gwXw swl suhwXw 12

    h`Q-ilKq nM. : PPS-30

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

  • 40

    auqwrwkwr :

    isrlyK : soFIAW dI gur pRxwlI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 15 sic`qr

    hwSIey : dovyN pwsy KVy ruK do-do kwlIAW lkIrW

    Awkwr : 15 X 11 sYNtImItr ilKq: 10 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 8

    vyrvw : ijld rihq[ sMudr ilKweI, isrP kwlI isAwhI vrqI hY[ pihlw p`qrw PitAw hoieAw

    ilKq dw ivSw Awid : is`K gurU sihbwn nwl sMbMiDq hY[

    AwrMB : ] < ] siqgur pRswid] svYXw[ inRNkwrw AMkwru kIAw qb bYT bIcwru kIAw mn mY[ qIn jug mY dyvq pUjw BeI koeI Bgq aupwau kro kl mY...

    AMq : ... gurU bYT bcn aucwry[ qurk Kpwvn isMG ipAwry[ pwhul pIvhu KMfw swjY[ pMj isK qhw gurU ibrwjY]4]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 sMigRh

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : kysv rwie (dws)

  • 41

    auqwrwkwr :

    isrlyK : kiv ipRXw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 1 – 194 A ic`qr :

    hwSIey : p`qirAW dy dovyN pwsy do-do kwlIAW lkIrW[

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 12 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : ijld g`qw[ poQI dI murMmq hoeI, iliKAw hoieAw kwPI ih`sw gMum hY Aqy kuJ ih`sw pVnjog nhIN[ vKryvyN leI lwl isAwhI vrqI hY[ hVqwl Pyr ky suDweI kIqI hoeI hY[ p`qirAW dy iknwirAW qy vI iliKAw hoieAw hY[poQI ikrm Kurd hY[ p`qry 208-10 q`k KwlI hn[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : < siqgur pRswid sRI gxysXnm: AQkiv ipRXw ilKÎqy gj muK snmuK hoq hI ivGn ivmuK ho jwq...

    AMq : ...ieiq sRI mid BUKn BUK qwXw kiv ipRXw Xw icqRwlMkwr vrnnM nwm spq ds: pRBwv: suBM sumsq[ suB: 1 ]=] 99[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 A

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

  • 42

    lyKk : jY ikRSn

    auqwrwkwr :

    isrlyK : ipMgl rUp dIp BwKw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 195 – 207 A ic`qr :

    hwSIey : auhI

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 12 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : ijld g`qw[ poQI ikrm Kurd[ vKryvyN leI lwl isAwhI dI vrqoN hoeI hY[ hVqwl Pyr ky suDweI kIqI hoeI hY[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : < siqgur pRswid[ sRI gxyswienm: ]1] sRI susqy ienm: ]2[ AiQ rUp dIp ipMgl BwKw ilKXqy[ do [ swrd mwqw qU brI subuD dyhu dr hwl…

    AMq : dohrw] iqRsqRw sY brs AOr iCh`qr pwie[ BwdRo suid duqIAw gurU BXo gRMQ suK dwie 4] ieiq sRI rUp dIp BwKw jY ikRsn Boj ik ikRq sMpUrxM] 1 ] ] ] ] ] ] ] ]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 e

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

  • 43

    lyKk : ibhwrI lwl

    auqwrwkwr :

    isrlyK : ibhwrI sqseI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 211 – 296 ic`qr :

    hwSIey : auhI

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 12 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : -auhI-[ poQI ikrm Kurd hY[ p`qry 297 qoN 300 q`k KwlI hn[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : < siqgur pRswid[ E sRI gxyswXnmw 1] dohrw[ myrI Bv bwDw hro rwDw nwgir soie] jwqn kI vwxI pry sXwm hirq duiq hoie[1]...

    AMq : ...ieiq sRI byhwrI ikRq smwpqM[ sqsXw suB msq sRI rwDw ikRsn shwX[ ijXo dyKXo iqih ibD ilKXo jo As`uD hYÍ jwX[ qoC imXo AprwD Xih dos n mohu lgwX[1]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 s

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

  • 44

    lyKk : nMd lwl (BweI)

    auqwrwkwr :

    isrlyK : ijMdgInwmw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 301 – 350 A ic`qr :

    hwSIey : -auhI-

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 12 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : isAwhI kwlI, pr vKryvyN leI lwl[ poQI ikrm Kurd[

    ilKq dw ivSw Awid : gurU goibMd isMG jI dy drbwrI kvI BweI nMd lwl jI dI mh`qvpUrn rcnw hY[

    AwrMB : < siqgur pRswid[ ijMdgInwmw[ BweI nMd lwl jI[ AwKudw vMdy ijmI no AwsmW ijMdgI bKsy vjU dy iensujW[8[ Kwk rwh sqUqI Aeycs simmwsq AwbrU APjwie hrs hog dwsqw[2]...

    AMq : ...dIdh Aj dIdwr hk pUr nUr kunw gYr hk Aj Kwqry idl dUr kun[ 5: sMpUrx bYq BweI nMd lwl jI ky vwk rsnw ky[ vwhgurU jI kI Pqih C C C C[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 h

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

  • 45

    kImq : Bytw

    lyKk : nMd lwl (BweI)

    auqwrwkwr :

    isrlyK : dIvwn goXw (ZSlIAq)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 351 – 402 A ic`qr :

    hwSIey : auhI

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 12 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : - auhI – - poQI dy p`qr 403 Aqy 404 KwlI hn[

    ilKq dw ivSw Awid : iBMn iBMn ZzlW

    AwrMB : < siqgur pRswid[ qsnIP BweI nMd lwl jI kI 1] dIvn goXw[ gjl[ hvwey bMdgI Awvurd dr vjUd mrw[ vgr nu jOk cunw Awmd nn bUd mrw...

    AMq : ... 51 AYkmwly 52 cMuKudw 53 mwikKudr 54 drUinmrd 55 Ajdosq 56 swbXwdy 57 mw bMdey iesky 58 hrsh njr 59 nmygMujd 60 igrIAw 61 swkImrw 62 byvPw 63

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 k

    ilpI : gurmuKI

  • 46

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : kvI r`jb (r`jb)

    auqwrwkwr :

    isrlyK : CpY r`jb

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : iksy dUjI h`Q-ilKq dI h`Q ilKq nkl hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 405 – 437 A ic`qr :

    hwSIey : -auhI-

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 12 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : -auhI-

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : < siqgur pRswid [1[ AQ CpY rjb ikRq ilKqy[ gur pUjw kw AMgu[ CpY[ bYrwg ipRQmY ibBo Ast kul pwrs DIrXih[ klp ibRC bnrwie PUl Pl Amr sB sMXih[...

    AMq : ...dwdU qus jIau ky Aaugn qjy sukwrn kaun AgwD[ myrI jrnw dyK kY mq ko sIKY swD[90[ ieq CpY spUrn rzb jI ky msqu suB msqu] ] ]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 K

    ilpI : gurmuKI

  • 47

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : sMudr dws

    auqwrwkwr :

    isrlyK : v`K-v`K CMd hn[

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 438 – 450 ic`qr :

    hwSIey : auhI

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 12 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : -auhI-

    ilKq dw ivSw Awid : sMudr dws dy sv`Xy hn[

    AwrMB : < siqgur pRswid[ mnwhirCMdw sMudr dws kw[ AYsy gurdyv ko hmwry ju pRnwm hY[ sqR hIn imqR koaU jw kY sB hY smwn dyh ko smiq Cwfy Awqm hI rwm hY...

    AMq : ...Su`D ihRdY miq hoie su inrml dyvYq pRBwv imtY sB jI kO[ gost gXwn AnMq clY jh sMudr jYsy pRvwh ndI ko[ qwhI qY jwn krO insbwsur swD kO sMgu sdw Aiq nIkO[36] A A A A A A A A A A A

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 g

  • 48

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : kvI sYnwpqI

    auqwrwkwr :

    isrlyK : cwxwkw swsqR

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 450 A – 477 ic`qr :

    hwSIey : auhI

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 11 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : -auhI- p`qry 477 A qoN 480 A q`k KwlI hn[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : < siqgur pRswid[ AQ cwxwkw swsqR BwKw ilKXqy[do[ pRxv qhO sRI ibsn ko jo iqRlOk kO rwie[ cwxw ky BwKw kro jo qum hohu shwie[1[...

    AMq : ...ieq sRI ibRD cwxwky BwKw ikRqM sYnwpq nwm KoiVso iDAwie smwpqM[16] suBM msq] 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 G

  • 49

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : srod (vyKo p`qrw 487) (AwKrI pMkqI)

    auqwrwkwr :

    isrlyK : sur prICw (purwx srod kw)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : iksy hor h`Q-ilKq dI h`Q ilKq nkl hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 481 A – 487 ic`qr :

    hwSIey : -auhI-

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 11 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : -auhI- p`qry 488-490 q`k KwlI hn[

    ilKq dw ivSw Awid : keI pRkwr dIAW muSiklW dy h`l d`sy gey hn[

    AwrMB : < siqgur pRswid[ sur prICw ilKXqy[ cMd sUr jn kY sUlwk hY[ dwhxI qr& sUrj hY[ bWvI qr& cMdu hY[ dm dwhxy kw bbyku hY[ kb dwhxy kb bWvw jwie[

    AMq : ... jy bWvw sur clqw hoie qw bhuq Bog krY[ koeI bwrn nw krY TMFw bl hoie[ qY dyhI CIn hoie[ jy dwhxY hoie qw fru nhI jy bWvY hoie qW fr hY[21] purwx srod kw pUrw hoAw[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 |

  • 50

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : jIv nwQ

    auqwrwkwr :

    isrlyK : bsMq pcIsI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 491 – 506 ic`qr :

    hwSIey : -auhI-

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 11 X 8 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : isAwhI kwlI, pr vKryvyN leI lwl[ hVqwl Pyr ky suDweI kIqI hoeI hY[ isirAw qoN p`qry ikrm Kurd hn[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : < siqgur pRswid[ AQ bsMq pcIsI ilKqy[ sÍYXw[ jwkI ikRpw igr lMGq pMghUM gMughMu bolq bwq jcIsI[ AMD iqRlok ivlokY mhW jf kUr krY kib qwie rcIsI[

    AMq : ... brny kibq pcIs mY qyg cMd kI pRIq[ lIjo suk ivsuDwr kir kivqweI kI rIq[54[ ieq sRI jIv nwQ ivrcqwXo bsMq pcIsI spUrnM[ suBw[ msq [ rwm rwm rwm

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 c

  • 51

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : kvI ibRMd

    auqwrwkwr :

    isrlyK : ibRMd sqsXw (sqseI)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq dI h`Q ilKq nkl hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 507 – 589 A ic`qr :

    hwSIey : -auhI-

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 11 X 8 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : -auhI- p`qrw nM. 490 a KwlI hY[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : < siqgur pRswid[ sRI gxyswXnm: AQ ibRMd sqmXw ikRq kiv ibRMd ilKXqy[dohrw[ sRI gurU nwQ pRBwv qY hoq mnorQ isiD[ Gn qY jXo qrubyil dl PUl Pln kI ibRiD[1]...

    AMq : ... jo sqsX kiv ibRMd kO pFY sunY icqu lwie[ ibibDwrQ idRstwq gun rwj nIq rs pwie[7 6] ieiq sRI ibRMd sqsXw ikRq kiv ibRMd smwpqM[ msqu suB msqu]

  • 52

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 C

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : m`l Bwt

    auqwrwkwr :

    isrlyK : buiD pRkws drpn

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq dI h`Q ilKq nkl hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : sMmq 1738 ib.

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 590 A – 661 ic`qr :

    hwSIey : -auhI-

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 11 X 8 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : isAwhI kwlI, pr vKryvyN leI lwl[ poQI ikrm Kurd[ p`qrw nMbr 661 A – 662 A q`k KwlI C`fy hoey hn[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : < sRI gxyswXnm:] AQ buiD pRkws drpn ilKXqy[dohrw[ eyk rdn gj bdn ky gvir mwq isv qwq[ lMbo dr suK muK kIey ivGn ivmuK hYÍ jwq[1] dohrw lCI rwm, lCI rwm mQ gRMQ ko swr myl kY lInw] m`l Bwt BwKw krI qw qy aupmw kInw]

    AMq : ... dohrw[ kykI cwiqRk Ajw kuj kokl dwdr PIl Awid Krj kRm sol Ko AMiq inKwD susIlw 1] ieiq Ast mo pRBwv:]

  • 53

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 J

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : sijs imRgyNd

    auqwrwkwr :

    isrlyK : ipMgl swr

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 704 – 706 ic`qr :

    hwSIey : -auhI-

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 12 X 8 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : isAwhI kwlI, pr vKryvyN leI lwl[ hVqwl Pyr ky suDweI kIqI hoeI hY[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : < siqgur pRswid[ AQ ipMgl swr ilKXqy[dohrw[ mwqw ipCOrI AMkurw kyvl vrn sujwn[ eyqI nol Guk ivkrqy Avr skl gurmwn[1]...

    AMq : ..ieiq sRI ipMgl swr ikRq kiv sisj imRgyNd suBM smwpqM[ = ]

  • 54

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 j

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : AMimRq rwie

    auqwrwkwr :

    isrlyK : ic`qR iblws

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq dI h`Q ilKq nkl hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 663 – 704 ic`qr :

    hwSIey : -auhI-

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 12 X 8 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : isAwhI kwlI, pr vKryvyN leI lwl vrqI hoeI hY[ hVqwl Pyr ky suDweI kIqI hoeI hY[ iknwirAW au~pr vI kuJ QwvW qy iliKAw hoieAw hY[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : < siqgur pRswid[ sRI gxyswXnm:[ sRI gurudyvX nm:[ AQ ic`qR iblws ilKXqy[ CpY[ sMufw dMf BusMf mMf isDUr BUr[ kys gMuf Ail JuMf lsY sis KMif Bwl pr...

  • 55

    AMq : ...dohrw[ icqR jwq ABrn kCU brnI AMimRq rwie[ Bry ic`qR kI ibR`q Ab kihd qrMg bnwie[132] ieiq sRI icq̀R iblws kiv AMimRq rwie ikRq sMpUrxM[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-31 \

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : hir rwm dws inrMjnI

    auqwrwkwr :

    isrlyK : CMd rqnwvlI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 707 – 746 ic`qr :

    hwSIey : -auhI-

    Awkwr : 18 X 13 sYNtImItr ilKq : 11 X 8 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

    vyrvw : isAwhI kwlI, pr vKryvyN leI lwl vrqI hoeI hY[ kuJ p`qry vwDU ip`Cy KwlI C`fy hoey hn[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : < siqgur pRswid[1[ AQ CMd rqnwvlI ilKXqy[dohrw[ gun gnpiq goivMd ko nwXsIs hir rwm[ ipMgl mq BwKw ibKy rcq ruicr pr kwm...

  • 56

    AMq : ... sMbq sr nv muin ssI nB nvmI guru mwn[ iffvwnw idRF kUp jh gRMQ jnm sQl jwin 111 ieiq sRI CMd rqnwvlI hir rwm dws inrMjnI ikRq sMpUrxM[ sRI rwm jI[ C C C C C C C[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-32

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : gXwn dws

    auqwrwkwr :

    isrlyK : AsÍ myD

    kI h`Q-ilKq/nkl hY :

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 16 - 215 ic`qr :

    hwSIey :

    Awkwr : 24 X 15 sYNtImItr ilKq : 16 X 9 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 13

    vyrvw : poQI dI hwlq Ksqw hY[ pihly 15 p`qry nhIN hn[ poQI iknwirAW qoN k`tI hoeI hY[ keI p`qry pwxI nwl iB`jy hoey hn[ SurU dI ilKq pVHnXog nhIN hY[ p`qrw 74 A qoN AMk lwl isAwhI nwl vKryvw kIqw hY[

    ilKq dw ivSw Awid : ihMdU Drm nwm sbMiDq gRMQ hY[

  • 57

    AwrMB : p`qrw nM. 21 qoN AwrMB SurU[ Awie kYq bwr BUm pir hY pCw rKwie mhW duK pwe igXwnw rwm mUrCw bnI] 33 do] ieiq sRI pdm purwx muih rwvx jnm bKwx]..

    AMq : ... bwq swieno vwc] dohrw ] jgqH pd ibRqRw jwn kI pwvn kIriq jwih] qW kI inMdw dust jn r`j krI khu kwih]2] qb bcn mRq rs ipvq mm mn iqRpqwie] sisRq mocn suK smJ bF iqRKw ADkwie]3] syKovwc] copeI 4 imQlw mhW purK mY rwj] jnk nwm bis shq smwj] krq rwj Bwso iqhn

    h`Q-ilKq nM. : PPS-33

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : mwin isMG

    auqwrwkwr :

    isrlyK : mihmw SwhIey dI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 81 a - 382 A ic`qr :

    hwSIey : dovyN pwsy do-do kwlIAW lkIrW hn[

    Awkwr : 19 X 18 sYNtImItr ilKq : 13 X 13 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 10 - 11

    vyrvw : poQI ADUrI hY[ pihly 80 p`qry nhIN hn[ isAwhI kwlI, ilKq motI hY[ AKrIly s`q p`qry nukswn gRsq hn Aqy ilKq n`ukrW iv`coN KwDI hoeI hY[

  • 58

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : ... lM[ mwry sBy jwlM kry iCin GwlM[ kwil hoby sMg JwlM ] hey siB nwlM[ nwhI pil inrwlM[ mwin isMG idn cwir cwlM[...

    AMq : ... sRI mihmw swihsdw isir puir pUrw rMg lwl gulwlw 70][

    h`Q-ilKq nM. : PPS-34 sMgRih

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : igAwn srod

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 5 a - 49 A, 62 A ic`qr :

    hwSIey : do lwl lkIrW Aqy dovW iv`cwkr ie`k kwlI lkIr

    Awkwr : 11 X 9 sYNtImItr ilKq : 7 X 5 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : Cy sqrW

    vyrvw : poQI ibnHW ijld[ pihly cwr p`qry nhIN hn[ lwl Aqy kwlI isAwhI vrqI geI hY[ ilKq ADUrI hY[

    ilKq dw ivSw Awid :

  • 59

    AwrMB : ... nYn mD pUKw nwir rUp gun mwnkI bcn pRvwh gq sw sursqI kI mq mY Qn ml n mUqR lY bkw krwvqI[...

    AMq : ... dohrw] ien sm pwT ko nhIN BwKw[ phlwd kMbIsr dIqI BwKw...

    h`Q-ilKq nM. : PPS-34 A

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : Bogl purwx

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 49 A - 62 A ic`qr :

    hwSIey : auhI

    Awkwr : auhI ilKq : auhI

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : auhI

    vyrvw : lwl Aqy kwlI isAwhI vrqI geI hY[ ijld nhIN hY[ poQI iB`jI Aqy KwDI hoeI hY, pr Awm qOr qy pVn Xog hY[ p`qrw nMbr 59 qoN 62 A q`k p`qry nukswn gRsq hn[ rcnw ADUrI hY[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : 1E siqgur pRswid[ sRI Bogl purwx ilKqy EAM Agm bRhmukQq pMc qq mQqy bRhmMf auqpMinAw Akwsqy joiq aupinAw...

  • 60

    AMq : ... auqwrw sUrj kw eyk lp mwqR hY[ qwro mig iKkwey[ eyku romu bweI smwn qu...

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 sMgRih

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : soNDw, kvI

    auqwrwkwr :

    isrlyK : ausqiq sRI AMimRqsr

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn : AMimRqsr

    p`qry : 3 a - 9 A ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : ilKq sMudr[ isAwhI kwlI, vKryvyN leI lwl[ poQI ADUrI p`qry auKVy hoey[ bwhrlw nIlI Aqy lwl lweIn dw hwSIAw dovyN pMinAw dw sWJw[ AMdr iqMn nIlIAW, do lwl Aqy ie`k pIlI motI lweIn dw hwSIAw[ poQI ikrm Kurdw[ ibnw ijld[ ikDry ikDry pMnw nMbr lwl isAwhI nwl ilKy hn[ hVqwl Pyr ky soD kIqI hoeI hY[

    ilKq dw ivSw Awid : AMimRqsr sihr dI ausqiq kIqI hoeI hY[

  • 61

    AwrMB : … dRI nwvY jo koeI AiDk lhY so mwieAw jr] Kwie Krc qotw nhIN AwvY eyqI lC hoie iqh Gr] BUpiq nwvY ieh Pl pwvY nwm hoie qw ky sB Ar dohrw]AMimRqsr qy qIn kos kwly pscm ar] sMDU qw mY bsq hYN auqm hY vih TOr]6]

    AMq : … dohrw] vwsI iqs hI ngr kw soDw kiv kw nwm] sMqn srxwgqI rwKY iqs ko rwm]7] ausqiq sRI AMimRqsr jI kI sMpUrnM] ] ]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 A

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : sisj imRDwiDp (ieh kiv buD isMG dw klmI hY)

    auqwrwkwr :

    isrlyK : ausqiq sRI AMimRqsr jI kI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn : AMimRqsr

    p`qry : 9 A - 12 a ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI

    ilKq dw ivSw Awid : auhI

  • 62

    AwrMB : < siqgur pRswid[ AQ ausqiq sRI AMimRqsr jI kI] ng srUpxI CMd] ] mhw pivqR aujlM klM mlM ivnwsnM]

    AMq : su idRs† Bwv vMs qMsu pIquvw suqqRXM] snwqu vw BvMsqM supwph kil`jugM] ieMdM sqoRqR pTqM Anyk dusikRqMtr] Bjwim rwmdws jU nmwim AMimRqsrM]4] ieiq sRI AMimRqsr stk ikRq kiv sisj imRgwiDp smwpqM]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 e

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : hwkm isMG

    auqwrwkwr :

    isrlyK : ausqiq sRI guru goibMd isMG jI ky Kwlsy kI (SIhrPI)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 12 A - 28 A ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI

    ilKq dw ivSw Awid : Kwlsy dI ausqiq kIqI hY[

  • 63

    AwrMB : < siqgur pRswid] ishrPI hwkm isMG kI ilKXqy] ausqiq sRI guru goibMd isMG jI ky Kwlsy kI jI] bYNqw] ]

    AMq : … dohrw] swihb eyko ABul hY Bulxhwr jhwn] hwkm isMG kI BUl prmiq koeI DrIE qWn]2] ieiq sRI bYNqW gurU goibMd isMG jI ky Kwlsy kIAw PqyjMg ausqiq sMpUrnM]1]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 s

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : kvl nyqr

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : hQ-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 28 A – 31 A ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI

    ilKq dw ivSw Awid : sRI ikRsn jI dI ausqiq kIqI hY[

  • 64

    AwrMB : < siqgur pRswid] sRI gxyswX nm:] AQ kvl nyqR ilKXqy] kvl nyqR kt pIqMbr ADr murlI igrDrM] mukt kMufl krl kutIAw swvry rwDy brM]…

    AMq : … kwilMdRI qt mih krq kRIVw bwl ADBuq sMudrM] sRI ikRsn kl ml hrn sB ko jo BjY hir crn ko] Bgiq ApnI dyih mwDo Bv swgr ky qrn ko]8] ieiq Astk sMpUrnM]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 h

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : AsqoqR sRI ikRSn jI kw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : hQ-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 31 A - 38 a ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI

    ilKq dw ivSw Awid : sRI ikRsn jI nwl sMbMDq hY[

  • 65

    AwrMB : < siqgur pRswid] AQ AsqoqR sRI ikRsn jI kw ilKXqy] qyrw nwm hY duK hrx dInw nwQ] jb brsn lgw ieMdR gusy ky swQ] rKw qum gÍwln ko igrDr dy hwQ]….

    AMq : … dInw nwQ jI nwm qumrw BXw] iehI nwm sun dIn srnI pXw] qyry ibn kaun hY duK hrI] Bgiq vCl qU hY igrDrI] hrI hir hrI hir hrI hir hrI] hrI myrI byr ikEu dyr eyqI krI]18] ieiq AsqoqR sRI ikRsn jI kw sMpUrnM] suB msq]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 k

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : doRpqw kw Astk

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : hQ-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 38 a – 39 A ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI

    ilKq dw ivSw Awid : doRpqI nwl sMbMDq hY[

  • 66

    AwrMB : < siqgur pRswid] AQ doRpqw kw Astk ilKXqy] hy ikRsn hy murwrI] hy sMK ckR gdw DwrI] hy dIn bMD pXwry] hy mwDvw murwry]…

    AMq : …dohrw] mYN pwpn bhu jnm kI qum pwvs prm punIq] pCqwvw rih jwiego bwq jwiegI bIq]2] sMpUrnM]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 K

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : kQw rwjy inrmoh kI (vwrqk)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY :

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 39 A – 44 a ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI

    ilKq dw ivSw Awid : rwjy inrmoh dI kQw ilKI hY[

    AwrMB : < siqgur pRswid] AQ kQw rwjy inrmoh kI] iek idn rwjy inrmoih kw bytw iskwr nMU ciVAw sI]…

  • 67

    AMq : …]slok] DMn rwjw qum mwq ipq DMn qumwrw dys] DMn qumwrw guru hY ijn kIqw aupdys]8] DMn DMn rwjw inrmohu hY] swKI rwjy inrmoih kI sMpUrn hoeI] jo pVy suxy so inrmoih hovY]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 g

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : sMq ryx

    auqwrwkwr :

    isrlyK : vYXrwg CMd

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : hQ-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 44 a – 48 A ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI

    ilKq dw ivSw Awid : vYrwgmeI CMd ilKy hn[

  • 68

    AwrMB : < siqgur pRswid] vYXrwg CMd] iek dm kw eIhw gujwrw ry[ qum iks pr pwau pswrw ry] 1 rhwau] AwKr sB ny mrnw hY] kuC kr lY jo Ab krnw hY] kl sB kw kUc ingwrw ry] qum iks pr pWau pswrw ry]1]…

    AMq : …sMq ryx sB jwny hY] koeI ivrlw idl mo mwny hY] Xih sMqn inscy Dwrw ry] qum is pr pwau pswrw ry] 22 sMpUrnM]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 G

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : sMq ryx

    auqwrwkwr :

    isrlyK : gur isK sMbwd-Bjn kI rIiq

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : hQ-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 48 A – 53 a ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI

    ilKq dw ivSw Awid : Bjn krn dI mihmw d`sI geI hY[

  • 69

    AwrMB : < siqgur pRswid] AQ gur isK sMbwd] isKovwc] dohrw] hau srxwgiq rwv ry krIey moih aupdys] AYsw Bjn bqweIey rhY n koaU klys]1]…

    AMq : …sMq ryx gur ikRpw qy khI Bjn kI rIq] inrsMsy vih mukiq hY pVy suxy kir pRIq]28] Bjn kI rIiq sMpUrxM] suBM]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 |

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : ibhwrw isMG

    auqwrwkwr :

    isrlyK : kibq

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 53 a – 67 A ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI

    ilKq dw ivSw Awid : kivqw (kibq) ilKI hoeI hY[

  • 70

    AwrMB : < siqgur pRswid] sRI mhwrwj shwie] dohrw] qIn lokn piq pqI inRBOA purK Anwid] mihmw qwky nwm kI jpIey gur pRswid]…

    AMq : …iqAwg bx jwie cux kMd mUl Kwie mn hoie nw sPwie BWmy jqn Anyk kI[ kWn ko pVwie qpy Bsm lgwie suAwg dyih bxwie imty bwsnw n ByK kI] isD ho smwD lwie pOx ko rhy cVwie pUjnw BvwnI isv hoie jo gxys kI] kihq ibhwrw isMG ibn gur igAwn BWmy sys sur Bwn mihmw jwxy nw AlyK kI]30] ] ]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 c

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : ibhwrI, kyso, sMq dws

    auqwrwkwr :

    isrlyK : mwJW ibhwrI kIAw Aqy hor mwJW

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 67 A – 71 a ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI[ ies rcnw iv`c 6 mwJW ibhwrI dIAW, 3 mwJW kyso dIAW Aqy 1 mwJ sMq dws dI drj kIqI hoeI hY[

  • 71

    ilKq dw ivSw Awid : kivqw (mwJW) ilKI hoeI hY[

    AwrMB : < siqgur pRswid] mwJw ibhwrI kIAw] iek idn siqgur pUry kolo Asw pRym surwhI pIqI] Bwie Aswfy ilKI PkIrI Asw msqk Dr lIqI] ihrdy nwm jipAw mUVY qY hir Bgiq n kIqI] Agy nMU qMU smJ ibwhrI ipCy hoeI so bIqI]

    AMq : … iesk hMFwvx mhurw Kwvx AwT pihr idl Jorw] ijau ijau jwlm ibRho sMqwey Bwgq rhy n Borw] ijau lkVI nMU kIVw KwvY ibRho kry qn Korw] sMq dws koeI mhrm jwxy kI jwxy pQr korw]10]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 C

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : moqI rwm

    auqwrwkwr :

    isrlyK : bwrw mwhw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 71 A – 76 a ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

  • 72

    vyrvw : auhI

    ilKq dw ivSw Awid : bwrW mhIinAW dw vrxn kIqw igAw hY]

    AwrMB : < siqgur pRswid] AQ bwrwmwhw moqI rwm kw ilKXqy] CMd ] cyq cqMn mn smJ ipXwry dunIAW JUTw bwxw vy] ijs dy nwl qMU lwvy dosqI jo AwieAw cl jwxw vy]…

    AMq : … Pgx GyirXo Awx jmw ny rqI pys n jwvy vy] Drm rwie jb lyKw mMgy qw iks dI bWih PVwvy vy] auQy qyrw koie n hosI ro ro DWhW mwry vy] moqI rwm Bgvwn ismr lY ikau gwPl AOND gvwvy vy]12] sMpUrxM] ] ]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 j

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : nQo BXw (BeIAw)

    auqwrwkwr :

    isrlyK : bwrw mWhW

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : hQ-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn : hirAwxw (izlw huiSAwrpur ivc iek ipMf)

    p`qry : 76 a – 80 a ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

  • 73

    vyrvw : auhI

    ilKq dw ivSw Awid : bwrW mhIinAW dw vrxn kIqw igAw hY[

    AwrMB : < siqgur pRswid] AQ bwrw mWhw nQo BXy kw ilKXqy] CMd ] cVy cyq cw mMn Pulw pr lwlI AweI[ ibn ifiTAW aus Xwr Asw nMU suD nhIN kweI] rwq idny nhIN cYn qVPdw jIAVw myrw nQo BeIey nMU myl Xwr gm Kw igAw qyrw]1]…

    AMq : … cVy cyq icq cOp duAwby ivic hirAwxw] bwgI bfI bhwr BXydw ivic itkwxw] swhUkwr kw puq nwm nQo sdvwvy] BXw jwq ibRhmx ausdw iesku kmwvy]13] sMpUrnM] ] ]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 J

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : buD isMG, kiv

    auqwrwkwr :

    isrlyK : bwrw mWhw sMjogI ikRsn jI kw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : hQ-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 80 a – 87 A ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

  • 74

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI[

    ilKq dw ivSw Awid : rwDw ikRsn jI dy imlwp nMU bwrW mhIinAW rwhI drswieAw igAw hY[

    AwrMB : < siqgur pRswid] AQ bwrw mWhW sMjogI ikRsn jI kw ikRq buD isMG] dohrw ] cyq clo nih sXwm jI cqr kihq ibRj bwl] AwnMd so ibRj bwsI eyhy pRB dIn idXwl]1]…

    AMq : dohrw] ieh ibiD pRB jI Gr rhy pXwrI pRym pCwn] bwrih mwsY BogXo pUrn rs kI KWn]25] sMpUrnM] ] ]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 \

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : b`uD isMG, kiv

    auqwrwkwr :

    isrlyK : bwrW mwhW ikRsn jI kw ibXogI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 87 A – 95 a ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

  • 75

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI[

    ilKq dw ivSw Awid : rwDw ikRSn jI dy ivCoVy nMU bwrW mhIinAW dy vrxn rwhIN drswieAw igAw hY[

    AwrMB : < siqgur pRswid] AQ bwrW mwhW ikRsn jI kw ibXogI ikRq kiv buD isMG] dohrw ] cyq sKI icqvY KVI sB gopI ibRj bwl] qn ibXog hwhw krY GR Awvo nMd lwl]1]…

    AMq : …rwvx irp imRg rwj suq myDw hir ijh nwm] dÍwds mws ibXog dY Awn imly GnisAwm]25] bwrw mWhW buD isMG ikRq sMpUrnM] ] ]…

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 t

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : swihb (isMG) imRigMd, kiv

    auqwrwkwr :

    isrlyK :

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 95 a – 146 A ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

  • 76

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI[

    ilKq dw ivSw Awid : sRI rwDw ikRsn jI dI ibrh nMU bwrW mhIinAw rwhI vrnx krdy hoey prvdgwr nMU ismrx dI pRyrnw id`qI geI hY]

    AwrMB : < siqgur pRswid] AQ bwrw mWhW ikRq kiv swihb imRigMd ilKXqy] dohrw ] bn aupbn mOly skl llq lqw guljwr] iKrI kMuj bn bIiQkw cyq bsMq bhwr]…

    AMq : … PulhrI ik hir dm Xwr] ismr lY scw prvdgwr] cVI hux AglI Ajb bhwr mhInw gujirAw]12] ieiq sRI ikRsn rwDw jI ko ibrh nwtk bwrw mWhW ikrq kiv swihb imRigMd ivXog isMgwr brnnM] smwpqM suBM BUXwqw] ] ]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 T

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : dIdwr isMG

    auqwrwkwr :

    isrlyK : bwrw mWhW ikRsn jI kw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 146 A – 166 A ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

  • 77

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI[

    ilKq dw ivSw Awid : bwrW mhIinAW rwhI rwDw ikRsn jI bwry vrxn kIqw igAw hY[

    AwrMB : < siqgur pRswid] AQ bwrw mWhW ikRsn jI kw ikrq kiv dIdwr isMG] dohrw ] cyqR icqvq hy sKI kb Awvygy sXwm] ibrho ibXogn hO BeI inis idn jpqI nwm]…

    AMq : … pihr kUbrI cIr Pwgauq Kylq pXwrI] Aqr gulwl AMbIr musit Br hir pr fwrI] kih kiv isMG dIdwr mDur muK bolq rwg] ies ibD mQurw puir sKI Kylq igrDr Pwg]4]48]12] ieiq bwrw mwhW ikRsn jI kw sMpUrnM] ] ]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-35 f

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : mUl isMG

    auqwrwkwr :

    isrlyK : bwrw mwhw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : hQ-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 166 A – 170 A ic`qr :

    hwSIey : cOpwsI dohrw hwSIAw

    Awkwr : 20 X 16 sYNtImItr ilKq : 12 X 10 sYNtImItr

  • 78

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : auhI[ ieh bwrw mwhw ADUrw hY[

    ilKq dw ivSw Awid : auhI

    AwrMB : < siqgur pRswid] bwrw mwhw mUl isMG kw ilKXqy] cyqR mhIny cly sXwm jI mQrw Er isDwry] swrI ibRj dI roie lukweI bih bih jmn iknwry]…

    AMq : …mwG mhIny kulKyqR ivic sXwm rUp cl AwieAw] suix kir Awie imlI sB guvwrn crnI sIs invwie]…..

    h`Q-ilKq nM. : PPS-36

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : Bgvq gIqw (vwrqk)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 10 a - 348 A ic`qr :

    hwSIey : p`qirAW dy dovyN pwsy KVy ruK do-do lwl lkIrW Aqy auhnW iv`ckwr ie`k kwlI lkIr

    Awkwr : 17 X 11 sYNtImItr ilKq : 13 X 9 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9 - 10

  • 79

    vyrvw : pihly 1 - 9 p`qry nhIN hn[ AKIr iv`c vI poQI pUrI nhIN[ kwlI Aqy lwl isAwhI dI vrqoN kIqI geI hY[ poQI dI hwlq TIk-Twk Aqy pVnXog hY[ AKIrly kuJ p`qry auKVy hoey hn[ poQI ADUrI hox kwrn kwPI jwxkwrI nhIN imldI[ ijld k`pVw

    ilKq dw ivSw Awid : mhwBwrq nwl sMbMDq ilKq hY[

    AwrMB : ... dyKI[ jb duhU sYnw qy ssqR clny lwgy[ qb Apnw DnK isr aupir Pyr kir Arjn pWfv irKI ky sjo hY sRI ikRSn Bgvwn jI iqn kau bolq BieAw...

    AMq : ... iqs ky pun qy ieMdRwsn pir bYTwieAw hY[ eyhw ieMdR purI kw rwju krau qUm qu frY eyih qyrw ieMdRwsx lYdw nwhI...

    h`Q-ilKq nM. : PPS-37

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : kQw nwskyq kI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 2 a - 26 A ic`qr :

    hwSIey :

    Awkwr : 13 X 10 sYNtImItr ilKq : 9 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9

  • 80

    vyrvw : ijld nhIN hY[ isrP kwlI isAwhI hI vrqI geI hY[ poQI kuJ h`d q`k iB`jI hoeI hY[ pihlw p`qrw nhIN hY[ ies leI poQI ADUrI hY[

    ilKq dw ivSw Awid :

    AwrMB : ... kO Ajb BY bIqI hY[ Ab mY buFw BieAw hw[ Ab myrI qweI bytI kvn dyvYgw]...

    AMq : ... AOr jo koeI ijs nimq sunY so sgly pwpw qy mukq hoiegw[ rwjw jnmyjY kau gusweI ibAws kQw kih suxweI so iqs ky kuSt auqR gey[ kQw nwskyq kI smwpq[ pVMqy sunMqy mukq moK lhMqy[ bolo BweI vwh gurU jI DMn gurU jI[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-38 sMgRih

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : cqur dws

    auqwrwkwr :

    isrlyK : sRI Bwgvqy mhwpurwxy iekwds skMD

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : sMbq 1692

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 24 a – 297 a ic`qr :

    hwSIey : ilKq dy dovyN pwsy do lwl Aqy ie`k kwlI lkIr

    Awkwr : 17 X 12 sYNtImItr ilKq : 12 X 8 sYNtImItr

  • 81

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9 – 10

    vyrvw : pihly 23(qyeI) p`qry nhIN hn[ ilKq ADUrI hY[ AKIrly kuJ p`qry hwSIey qoN ibnHW hn[ poQI ijld rihq hY[

    ilKq dw ivSw Awid : Dwrimk ilKq hY[

    AwrMB : ...ipplwienovwc sUKm sQUl skl sMswrw[ jW kI skiq skl ibsqwrw[ auqpq pRlY kry vh Xwko kwhU huqy jnm nih qwko]

    AMq : sMbq solihsX bwnvw] jyT sukl sRI kuj idvw sMqdws gur AwgXw dInI] dohrw] prm gXwn pRgt khXo mm gt hoir ijn dyv] qy myry aur inq bsY sMqdws gurdyv] ieiq sRI Bgvqy mhw purwxy iekwds skMDy sRI suk prICq sMbwdy BwKwXw sRI ikRsn bY kuMT pRXwxo nwmw iekqI smoDswX 31 smwpqM]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-38 A

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : ibcwrmwlw AnwQpurI

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 297 A – 298 A ic`qr :

    hwSIey :

    Awkwr : 17 X 12 sYNtImItr ilKq : 12 X 8 sYNtImItr

  • 82

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 10

    vyrvw : poQI p`qrw 297 A – 298 A q`k hI hY[ ADUrI hY[ poQI ijld qoN ibnHW hY[

    ilKq dw ivSw Awid : ivSw Dwrimk hY[

    AwrMB : E sRI gxyswXnm: Aq ibcwrmwl AnwQpurI ikRq ilKqy[ dohrw [ nmo nmo sRI rwm jUsiq icq AwnMd rUp[ ijh jwny jg svpn vq nwsY BRmq mkUpw[

    AMq : ... kbhMU sumiq pRkws ic`q kbhMU kumiq ADInw[ ibib nwrI ky kMq jXo rhq sdw Aiq dInw[ ndIAwsw suBw AsuBqtBrI mnorQnI[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-39

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : vwirs Swh

    auqwrwkwr :

    isrlyK : hIr vwirs Swh

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 3 a – 205 A ic`qr :

    hwSIey : dovyN pwsy KVy ruK lwl, pIlIAW Aqy nIlIAW ku`l pMj-pMj lkIrW ikDry hwSIey ivc Cu`itAw pwT ilK ky pUrw kIqw igAw hY[

    Awkwr : 25 X 17 sYNtImItr ilKq : 19 X 11 sYNtImItr

  • 83

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 17 – 20

    vyrvw : pihly do pMny nhIN hn[ ijld nhIN hY[ ilKq leI isrP kwlI isAwhI vrqI hoeI hY[ poQI ADUrI hY[145 p`qry dw ipClw sPw KwlI hY[

    ilKq dw ivSw Awid : ik`sw hIr rWJw

    AwrMB : ... mlXq shr Pkr dw ptx mShUr hY jI skr gMj ny Awx mkwn kIq duK drd pMjwb dw dUr hY jI[...

    AMq : ... vwrs Swh qmwm hI momnw nU dyeI dIn eImwn lkwau mIAw[ ieq sRI poQI hIr dI sMpUrn hoeI[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-40 sMgRih

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : gulwb isMG

    auqwrwkwr :

    isrlyK : sRI AMimRqsr jI kI ausqq

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : 1868

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 79 ic`qr :

    hwSIey : do pwsI kwly rMg dIAW do do lkIrW

    Awkwr : 11 X 11 sYNtImItr ilKq : 9 X 7 sYNtImItr

  • 84

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 8 qoN 10

    vyrvw : kuJ p`qirAW dy nMbr ilKy hn, bwkI p`qirAW dy nMbr nhIN ilKy[ iek sPy dI ilKweI isAwhI Pyr ky k`tI hoeI hY[ ie`k p`qrw Aqy ie`k sPw KwlI hY[ kuJ p`qirAW qy hwSIAw nhIN hY[ ilKweI sMudr hY[ ijld g`qw[ kwnI bdlI hoeI[ sRI AMimRqsr jI kI ausqq qoN A`gy do p`qry rxjIq isMG bwry ilKy hn[ ies qoN A`gy swKI pwqSwhI dsvIN p`qry 1-10 q`k hn[ ies qoN A`gy dsm gRMQ iv`coN Putkl bwxI id`qI hoeI hY[

    ilKq dw ivSw Awid : is`K Drm

    AwrMB : 1E siqgur pRswid] Ab sRI AMimRqsr jI kI ausqq ilKIAqy ] sRI vwhgurU jI kI Pqy hY] dohrw] siqgur prm sujwn] pRB krn krIm ikRpwl]

    AMq : rnjIq isMG gwjI bhwdr Swh swhnshy AklImgIr] nO syrvw swnI dhr qwlY iskMdr Klk mIr swh swhy gwjI bhwdr rnjIq isMG AwPwkgIr: Awdl jmW ibkRm Asr jwilm gudwjkU brwkbIr[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-40 (A)

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : swKI pwqSwhI dsvIN

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

  • 85

    p`qry : 1-10 a ic`qr :

    hwSIey : do pwsI kwly rMg dIAW do do lkIrW

    Awkwr : 11 X 11 sYNtImItr ilKq : 9 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 8

    vyrvw : ijld g`qw[ poQI auKVI hoeI hY] kwlI isAwhI dI vrqoN qy suMdr ilKq hY]

    ilKq dw ivSw Awid : gurU goibMd isMG jI nwl sbMDq hY

    AwrMB : < siqgur pRswid] swKI pqwSwhI dsvI jI kwrxkw sMbq 1765 (1765) ] imqI kiqk bdI pMcmI] idn Awieqvwr sRI vwhgurU jI dKn ko crn Dwry] bhwdr swh bwdswh ky swQ Awey] dKn ky bIc eyk gwau nwdyV qhW fyrw hoAw swhb kw] hukmu hoieAw jo eIhw ndyV kw nwau siqjug mY goibMd ngrI Qw ndyV ky nIcy ndI bhqI QI bwn gMgw]

    AMq : rogn qy Aru sogn qy jl jogn qy nhu BWiq bcwvY] sqR Anyk clwvq Gwv qaU qn eyk n lwgn pwvY] rwKq hY Apuno kr dY kir pwp sMbUh n Bytn pwvY] AOr kI bwq khw kh qo sosu pyt hI ky pt bIc bcwvY]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-40 (e)

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

    isrlyK : rwmklI pwqSwhI ]10]

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

  • 86

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 1- ic`qr :

    hwSIey : do pwsI kwly rMg dIAW do do lkIrW

    Awkwr : 11 X 11 sYNtImItr ilKq : 9 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 10

    vyrvw : ijld g`qw[ poQI auKVI hoeI hY] kwlI isAwhI dI vrqoN qy suMdr ilKq hY]

    ilKq dw ivSw Awid : dsm gRMQ dI bwxI ivc Putkl Sbd iek`Ty kIqy gey hn[

    AwrMB : < siqgur pRswid] rwmklI pwqswhI ]10] ry mn AYso sMinAws] bnYs sdn sbY kir smJhu mn hI mwih audwsw ]1] rhwau] jq kI jtw jog ko mMjn nym ky nKn bFwaU] igAwn gurU Awqm aupdyshu nwm ibBUq lgwvau]

    AMq : Xwqy pRsMn Bey hY mhwdyvn hy pRym suK pwvY] jg krY iek bydr rYBr phrY iek iDAwn lgwvY] Jwlrq mRdMg aupMg rbwb lIey sur swjwvY] ikMnR gMDp igAwn krY jC aupCr inrq idKwvY]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-41

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : idAwl isMG

    auqwrwkwr :

    isrlyK : bwrw mwh

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq hY[

  • 87

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 2 a - 14 A ic`qr :

    hwSIey : dovyN pwsy do-do kwlIAW lkIrW

    Awkwr : 16 X 12 sYNtImItr ilKq : 13 X 9 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : A`T

    vyrvw : poQI dI hwlq TIk Aqy ilKq pVHnXog hY[ kwlI isAwhI dI vrqoN kIqI geI hY[ ibnHW ijld hY[ AwKrI p`qry qy kwdrXwr ricq pUrn Bgq dI pihlI sIhrPI dIAW do sqrW drj hn[ ilKq ADUrI hY[

    ilKq dw ivSw Awid : bwrW mwh

    AwrMB : ... ivswK suhwvxw pIXw ibn rihEu nw jwie[ cMbw mrUAw kyvVw ANb Ply rMg lwie[...

    AMq : ]...doihrw] ijau suK rwDw jI lIXo iqXo suK dIjY isAwm] icMqw sgl imtweIAY pwvo suK ibsRwm[12[ bwrwmwh idAwl isMG jI kw spUrxM[1]=]1

    h`Q-ilKq nM. : PPS-42

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : idAwl isMG

    auqwrwkwr :

    isrlyK : ibsn purwn BwKw

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

  • 88

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW :

    ilKx dw sQwn : kwbul

    p`qry : 1 - 511 A ic`qr :

    hwSIey : ilKq dy cwry pwsy hwSIAw hY[ bwhr nIlI, nwl lgdI lwl Aqy iPr pIlI lkIr hY[

    Awkwr : 15 X 11 sYNtImItr ilKq : 11 X 7 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 7

    vyrvw : ijld ibnW g`qw[ ilKweI sMudr hY[ kuJ QwvW qy hwSIey qoN bwhr vI Sbd ilKy hoey hn[ poQI dI hwlq TIk hY[ p`qr 96 Aqy 97 dy ivckwr p`qr 456 joiVAw hoieAw hY[

    ilKq dw ivSw Awid : ihMdU mq nwl sbMDq rcnw hY[

    AwrMB : 1E siqgur pRswid] E AM siq icq AnMd pRmwqmwie nmh] AQ ibsn purwn BwKw] ilKqy] pRwsro vwc] pRwsr mYqy kau kho hY] ik hy mYqRy qRY aupdys kro hO] so AMimRqu smwn hY] so mwn ky pwqR so pIau]...

    AMq : ... Awqm drsI jb Xh srb bcn buD dy suvn kir suxy Ar Awp kau dyKw] Ar pCwxw Awqm] ibKy lIn BieAw] Aru srUp so imlw] Aru bMD mukq ky BY qy inrBY BieAw] ieq sRI ibsn purwn bydwq swsqR smwqM] E kwbul] ieh jo pwr bRhm so] ieh ibsn purK]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-43

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk : AMimRq rwie

    auqwrwkwr :

  • 89

    isrlyK : icqR iblws

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : 1914 cyq sudI 13

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 3 - 19 ic`qr :

    hwSIey : dopwsIN KVHy ru`K do do kwlIAW lwl lkIrW hn[

    Awkwr : 25 X 16 sYNtImItr ilKq : 19 X 10 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 19

    vyrvw : ibnHW ijld[ ilKweI swP[ bhuq krky SbdW dy ArQ vI nwl hI id`qy gey hn[ hwSIey dy bwhr vI ilKq drj hY[ p`qr 12 A qy hwSIey iv`c Sbd dr Sbd qrqIb drsweI geI hY[ hVqwl Pyr ky soD vI kIqI geI hY[

    ilKq dw ivSw Awid : pihly do p`qry nhIN hn[

    AwrMB : ... ijqI jwq khY bhu BwXw 16] AQ ABrn brnnM] do: sM\Xw brn ibDwn pun iek sur ADr ibCoh]....

    AMq : ... icqR jwiq ABrn kCU brnI AMimRq rwie BryN icqR kI ibRq Ab kh cqurMg bnwie] 131] ieiq sRI icRq iblws kiv AMimRq rwie ikRq smwpqI 1] ilKXw swl 1914 cyq sudI 13]=]

    h`Q-ilKq nM. : PPS-44

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG jI ny fyrw bwbw idAwl dws biTMfw qoN pRwpq kIqw sI[

    kImq : Bytw

    lyKk : gulwb isMG

    auqwrwkwr : mwn isMG

  • 90

    isrlyK : Bwv rswimRq

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q-ilKq

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : 1841 ibkrmI

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : 10 ic`qr :

    hwSIey :

    Awkwr : 26 X 16 sYNtImItr ilKq : 23 X 12 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 9-15

    vyrvw : pihlw p`qrw PitAw hoieAw hY[ isrP kwlI isAwhI dI vrqoN kIqI geI hY[ poQI ijld rihq hY[ p`qry A`f-A`f hn[ hwlq bhuq cMgI nhIN[ p`qirAW A`gy-ip`Cy ilKx dI qrqIb au~pr-Q`ly hY[ pVHn iv`c muSikl AwauxI suBwivk hY[

    ilKq dw ivSw Awid : ihMdU mq nwl sbMDq hY[

    AwrMB : [1E[ siqgur pRswid[ svYXw[ syq krY ijn swgr my sB dyvn ky duK dUr imtwey[ rwvx dy dis sIs kty su ibBIKx ky isr CqR iPrwey[...

    AMq : ... ieiq sRI mq mwn isMG crx isKq gulwb isMG ngorI rwey Awqm jn ivr cMq Bwv rswimRq sMmwpqM suB msq suBM BuXwq] sRI rwm sRI rwm sRI rwm jI 1841 ATwrw sY AkqwlI swl mY gRMQ smwpq hoAw[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-45 sMigRh

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

  • 91

    auqwrwkwr :

    isrlyK : Sbd koS

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q ilKq hY[

    ilKq dy ivSy dw smW :

    rcnw ilKx dw smW : 1860 ibkrmI

    ilKx dw sQwn :

    p`qry : v`Ko-v`Kry ic`qr :

    hwSIey :

    Awkwr : 27 X 23 sYNtImItr ilKq : 27 X 19 sYNtImItr

    sqrW pRqI-pMnw/s&w : 20 – 34

    vyrvw : poQI bhuq prwxI hY[ p`qry kwPI ibrD hn[ isrP kwlI isAwhI vrqI geI hY[ iknwirAW qoN p`qry Bury (Pty) hoey hn[ hVqwl Pyr ky suDweI kIqI geI hY[ pq̀ry pu`Ty-is`Dy l`gy hoey hn[

    ilKq dw ivSw Awid : gurmuKI iv`coN iliKAw hoieAw Sbd-koS hY[

    AwrMB : ... igr: prbq sq hY gMDmwndn kYlws sumry...

    AMq : ... gux ieMdI gux Bwg bqI v rjo qmo sqo vw kivq ky gux mDurwj pRswid gYx Akws[

    h`Q-ilKq nM. : PPS-45 A

    ilpI : gurmuKI

    sroq : pRo. pRIqm isMG

    kImq : Bytw

    lyKk :

    auqwrwkwr :

  • 92

    isrlyK : pRXwX moK pMQ pRkwS (ADUrw)

    kI h`Q-ilKq/nkl hY : h`Q