HİTABET VE MESLEKİ UYGULAMA ETKİNLİK KİTABIdogm.eba.gov.tr/panel/upload/etkinlik/11. Hitabet ve... · 2021. 1. 7. · KİTABI 3. HİH Editör ... Tek basamaklarda dua okuyarak

11.SINIF

DİN ÖĞRETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

HİTABET VE MESLEKİ UYGULAMAETKİNLİKKİTABI



Dr. Fatma BALCI ARVASDr. Numan KONAKLI

Ayşe SAĞLAMHüseyin ÇINAR

Süleyman EMİROĞLU

HİTABET VE MESLEKİ UYGULAMA11. SINIF

YAZARLAR

ETKİNLİK KİTABI

3

İÇİNDEKİLER

EditörSüleyman EMİROĞLU

Dil UzmanıMehmet Emin SARIKAYA

Program Geliştirme UzmanıTalip AYDEMİR

Ölçme ve Değerlendirme UzmanıHülya ERDUL

Rehberlik ve Psikolojik Danışma UzmanıKenan PINARBAŞI-Mevlüt SELVİ

Görsel Tasarım UzmanıHakan AVLUKYARI

Meryem ÜNSELYahya ÖZTÜRK

4

İÇİNDEKİLER

1. KAZANIM: Hutbe ve hatiplik kavramlarını açıklar.1. Etkinlik:Doğru-Yanlış2. Etkinlik:Oku-Yorum

2. KAZANIM: Hutbe ile ilgili dinî hükümleri kavrar.3. Etkinlik:Sıralayalım4. Etkinlik:Oku-Bul-Yaz

3. KAZANIM: Hutbe dualarını ezbere okur.5. Etkinlik:Eşleştirme6. Etkinlik:Bulalım

4. KAZANIM: Hutbe sunumunda dikkat edilecek hususları fark eder.7. Etkinlik:Sınıflandırma8. Etkinlik:İlkelerÇıkaralım

5. KAZANIM: Hitabet ilkelerine uygun hutbe hazırlar ve sunar.9. Etkinlik:HutbeHazırlıyorum

10. Etkinlik:HutbeHazırlıyorum6. KAZANIM: İncelediği veya dinlediği bir hutbeyi hitabet tekniği açısından değerlendirir.

11. Etkinlik:HutbeDeğerlendirme12. Etkinlik:HutbeDeğerlendirme

7. KAZANIM: Vaaz ve vaizlik kavramlarını açıklar.13. Etkinlik:Eşleştirme14. Etkinlik:Sınıflandırma

8. KAZANIM: Vaaz dualarını ezbere okur.15. Etkinlik:Eşleştirme16. Etkinlik:Bulalım

9. KAZANIM: Vaaz ve ders sunumunda dikkat edilecek hususları fark eder.17. Etkinlik:Bulalım-Yazalım18. Etkinlik:Doğru-Yanlış

10. KAZANIM: Hitabet ilkelerine uygun vaaz hazırlar ve sunar.19. Etkinlik:VaazHazırlıyorum20. Etkinlik:VaazHazırlıyorum

11. KAZANIM: İncelediği veya dinlediği bir vaazı hitabet tekniği açısından değerlendirir.21. Etkinlik:VaazDeğerlendirme22. Etkinlik:VaazDeğerlendirme

............................................................... 8

............................................................... 11

............................................................... 13

............................................................... 16

............................................................... 19

............................................................... 22

............................................................... 25

............................................................... 28

............................................................... 30

............................................................... 33

............................................................... 35

............................................................... 40

............................................................... 43

............................................................... 46

............................................................... 49

............................................................... 52

............................................................... 55

............................................................... 58

............................................................... 61

............................................................... 69

............................................................... 72

............................................................... 74

3. Ünite Dinî Hitabet Türü Olarak Hutbe ve Vaaz

5

KİTABIMIZI TANIYALIM

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

HİTABET VE MESLEKİ UYGULAMA

3. Ünite: Dinî Hitabet Türü Olarak Hutbe ve Vaaz

49

Soru ve cevaplarla kazanımın gerçekleşip gerçekleşmediği kontrol edilir.

EK-2

ETKİNLİK

1. Öğrencilere vaaz duaları ile ilgili bir etkinlik yapılacağı bildirilir.

2. Öğrencilere bu etkinlikle nasıl bir sonuca ulaşmak istendiği açıklanır.

3. Önceden hazırlanan ve çoğaltılan Ek-1 dağıtılır.

4. Öğrencilerden bireysel olarak bu çalışma kâğıdında yer alan örnekleri doğru eşleştirmeleri istenir.

5. Belirlenen süre bittiğinde her öğrenci kontrol amacıyla yanındaki arkadaşı ile etkinliğini değiştirir.

6. Sürecin sonunda isteyen öğrencilere vaaz duaları ezbere okutulur.

15

15 dk.

Kazanım: Vaaz dualarını ezbere okur.

EK-1

ETKİNLİK

50

Aşağıda verilen vaaz dualarını ve anlamlarını doğru şekilde eşleştiriniz.

1515 dk.

EŞLEŞTİRME

...... صلوا عل رسولنا محمد

...... عمة و دوام العافية وحسن الخاتمة الفاتحة الك تمام الن هم انا ن الل

...... بصير بالعباد ان الل و افوض امري ال الل

...... ك انت العليم الحكيم متنا ان سبحانك ل علم لنا ال ما عل

...... رل امري واحلل عقدة من لسان يفقهوا قوليي رب اشرح ل صدري و ي

‘‘Ey Rabbim! Göğsümü ferah eyle, işimi kolaylaştır. Dilimin bağını çöz de sözümü anlasınlar.’’1

‘‘Ya Rabbi! Seni noksan sıfatlardan tenzih ederim. Senin bize öğrettiğinin dışında bizim ilmimiz yoktur. Şüphesiz sen, her şeyi en iyi bilen, her işi hikmetli olansın.’’2

“Allah’ım (c.c.) senden verdiğin nimetin eksilmemesini, afiyetinin devamını ve son nefesimizi en güzel şekilde vermeyi isteriz.”3

‘‘Ben işimi Allah’a (c.c.) bırakıyorum. Şüphesiz Allah (c.c.) kullarını görür .’’4

“Peygamberimiz Hz. Muhammed’e (s.a.v.) salât getirin.’’5

EK-2

ETKİNLİK

51

EK-1

ETKİNLİK 1515 dk.

EŞLEŞTİRME

CEVAP ANAHTARI






5 صلوا عل رسولنا محمد

3 عمة و دوام العافية وحسن الخاتمة الفاتحة الك تمام الن هم انا ن الل

4 بصير بالعباد ان الل و افوض امري ال الل

2 ك انت العليم الحكيم متنا ان سبحانك ل علم لنا ال ما عل

1 رل امري واحلل عقدة من لسان يفقهوا قوليي رب اشرح ل صدري و ي

Dersadı

Değerlendirmeyöntemi

Etkinlikadı

EtkinliksıranumarasıEtkinliksüresi

Üniteadı

Etkinliksüreciaçıklaması

Etkinlikyönergesi

Etkinlikalanı

SınıfKazanım

Cevapanahtarı

6

KİTABIMIZI TANIYALIM

ÜNİTE3

DİNÎ HİTABET DİNÎ HİTABET TÜRÜ OLARAK TÜRÜ OLARAK

HUTBE VE VAAZHUTBE VE VAAZ

7

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



8


1. Öğrencileredinhizmetlerindehitabetileilgilibiretkinlikyapılacağıbildirilir.

2. Öğrencilerebuetkinliklenasılbirsonucaulaşmakistendiğiaçıklanır.

3. ÖncedenhazırlananveçoğaltılanEk-1dağıtılır.

4. Öğrencilerden bireysel olarak bu çalışma kâğıdında yer alan örnekleri doğrueşleştirmeleriistenir.

5. Belirlenen süre bittiğinde her öğrenci kontrol amacıyla yanındaki arkadaşı ileetkinliğinideğiştirir.

6. Belirlenensürebittiktensonracevaplarkontroledilir.

1

15 dk.

Kazanım: Hutbevehatiplikkavramlarınıaçıklar.

EK-1

ETKİNLİK

9

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlar için “Doğru”, yanlış olanlar için “Yanlış” sütununu işaretleyiniz.

115 dk.

DOĞRU-YANLIŞ

Doğru Yanlış

Hutbe kelimesi sözlükte “bir topluluk karşısında yapılan etkileyici konuşma”anlamınagelir.

Ülkemizde cuma ve bayram günlerinde hutbe okuyup namaz kıldıran dingörevlisinevaizdenilmektedir.

Hutbe,üçbölümdenoluşmaktadır.Bubölümlerarasındakısasürelibiroturuşbulunmaktadır.

Cumahutbesifarznamazdanönce,RamazanveKurbanbayramıhutbeleriisebayramnamazındansonraokunur.

Bayramhutbelerinecumahutbesindenfarklıolaraktekbirgetirilerekbaşlanır.

Hatibin hutbe okurken daha iyi görülmek ve sesini daha iyi duyurmak üzereçıktığıbasamaklımimariyapıyaminberadıverilir.

İmamıncemaatenamazkıldırırkendurduğuyerkürsüolarakisimlendirilir.

Hz.Peygamber(s.a.v.)cumavebayramnamazlarınındışındainsanlarıherhangibirkonudauyarmayadabilgilendirmeihtiyacıhissettiğindecumavebayramhutbesinebenzerkonuşmalaryapardı.

Başarılıbirhatipteherşeydenöncesağlambilgi,samimiyet,şevkveheyecanbulunmalıdır.

BirincihutbedeAllah’a (c.c.)hamdPeygamberimize (s.a.v.) salâtveselam ilemüminlereduayeralır.

EK-2

ETKİNLİK

10

115 dk.

DOĞRU-YANLIŞ

CEVAP ANAHTARI

Doğru Yanlış

Hutbe kelimesi sözlükte “bir topluluk karşısında yapılan etkileyici konuşma”anlamınagelir.

√

Ülkemizde cuma ve bayram günlerinde hutbe okuyup namaz kıldıran dingörevlisinevaizdenilmektedir.

√

Hutbe,üçbölümdenoluşmaktadır.Bubölümlerarasındakısasürelibiroturuşbulunmaktadır.

√

Cumahutbesifarznamazdanönce,RamazanveKurbanbayramıhutbeleriisebayramnamazındansonraokunur.

√

Bayramhutbelerinecumahutbesindenfarklıolaraktekbirgetirilerekbaşlanır. √

Hatibin hutbe okurken daha iyi görülmek ve sesini daha iyi duyurmak üzereçıktığıbasamaklımimariyapıyaminberadıverilir.

√

İmamıncemaatenamazkıldırırkendurduğuyerkürsüolarakisimlendirilir. √

Hz.Peygamber(s.a.v.)cumavebayramnamazlarınındışındainsanlarıherhangibirkonudauyarmayadabilgilendirmeihtiyacıhissettiğindecumavebayramhutbesinebenzerkonuşmalaryapardı.

√

Başarılıbirhatipteherşeydenöncesağlambilgi,samimiyet,şevkveheyecanbulunmalıdır.

√

BirincihutbedeAllah’a (c.c.)hamdPeygamberimize (s.a.v.) salâtveselam ilemüminlereduayeralır.

√

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



11


EK-2

ETKİNLİK

1. ÖğrencilereEk-1’deyeralanmetindağıtılır.

2. Öğrencilerdenmetniokumalarıvesorularıncevaplarınıkâğıdayazmalarıistenir.

3. Verilen süre sonunda gönüllü öğrencilerin cevapları sınıfta okunarak etkinliktamamlanır.

4. Etkinlik kâğıdını sergilemek isteyen öğrencilerin çalışmaları sınıf panosundasergilenir.

2

20 dk.

Kazanım: Hutbevehatiplikkavramlarınıaçıklar.

EK-1

ETKİNLİK

12

Metni okuyarak soruları cevaplayınız.

220 dk.

OKU-YORUM

1. Metne getirilebilecek en uygun başlık sizce nedir?

...................................................................................................................................................

2. Metinde günümüzdeki hutbeler hangi açıdan eleştirilmektedir?

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

3. Hutbede vücut dilini iyi kullanmak muhatap üzerinde nasıl bir etki bırakır?

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

Eğitim-öğretimaçısındanhutbedekullanılanmetoduntakriryanianlatımyöntemiolduğunudüşün-düğümüzde,kelimelerinötesindeayrıbiranlamaveönemesahipolanbedendilininkullanımıehem-miyet kazanmaktadır. Bu takrir ise kâğıda yazılmış konuşmanın dinleyicilere okunması biçimindegerçekleştirilir.Böylebiryönteminbazıavantajlarıvarisedemahzurlarıdahaçoktur.Konuşmasınıokumaklameşgulolanhatip,dinleyicilerindurumlarınıgözleyemez,bununsonucundahatibinilettiğimesajlarıdinleyicilerinalmalarınısağlayanzihniyakınlaşmagerçekleşmez.Konuşmasınıokuyanha-tip,ölübirşahsiyetizlenimiverir.Muhataplarıetkilemeninyarıdandahafazlasınınsözsüziletişimlegerçekleştiğivehattasözleanlatılmasımümkünolmayanbazıduyguvekanaatlerinmimikvesestonuileaktarıldığıbelirtilmektedir.Bedendilininkullanımısayesindekelimelerecanlılıkvehareket-lilik kazandırılır,matlık ve donukluktan kurtulmuşolunur.Hz. Peygamber “Mümininmümine karşıdurumu,birparçasıdiğerparçasınısımsıkıkenetleyiptutanbinalargibidir.”buyurmuş,bunuaçıla-mak içinde ikielinparmaklarınıbirbiriarasınageçirerekkenetlemiştir (Buhârî,Salât,88).Dolayısıylaimam-hatipleryerliyerindeolmakkoşuluylajestvemimik,sesintonugibisözsüziletişimbirimlerini,dinihitabetvedineğitimivasıtasıolarakkabulettiğimizhutbedekullanabilmelidir.Hz.Peygamber’inVedaHutbesi’niyüzbindenfazlaashabıkiram,gürseslikişilervasıtasıyladinlemişlerdir.Günümüzdehutbeyi20milyoninsanaulasmanınbirvasıtasıolarakkabuledersek,bunusadecefıkıhboyutuyladegerlendirmeninötesindebiriletisimveegitimfaaliyetiolarakdakabuletmekgerekir.

(KasımKocaman,DinîİletişimdeHutbe,YüksekLisansTezi,Sakarya,2006,s.95-99.)

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



13


EK-1

ETKİNLİK


2. Öğrencilerden cuma namazının doğru bir şekilde eda edilmesi için yapılmasıgerekenlerisıralamalarıistenir.


4. Etkinlik kâğıdını sergilemek isteyen öğrencilerin çalışmaları sınıf panosundasergilenir.

3

15 dk.

Kazanım: Hutbeileilgilidinîhükümlerikavrar.

EK-1

ETKİNLİK

14

Aşağıda bir hatibin cuma hutbesi ve namazını eda ederken yaptıkları sıralanmıştır. Cuma namazının eda edilebilmesi için yapılması gerekenleri doğru bir şekilde sıralayınız.

Hatip;

315 dk.

SIRALAYALIM

1. Cuma günü önceden hazırlık yapar ve ezan okunmadan camiye gider.

3. Ezan okunduktan sonra cumanın ilk sünnetini kılar.

5. Müezzinin kamet getirmesinden sonra cuma namazının iki rekat farzını cemaate kıldırır.

2. Minbere yönelirken müezzin Ahzâb suresinin 56. ayetini okur.

4. Tek basamaklarda dua okuyarak minbere çıkar ve iç ezan bitinceye kadar oturur.

6. Ezandan sonra ayağa kalkar ve hutbenin birinci bölümünü okur. Konuşmasını tamamladıktan sonra oturur ve kısa bir dua okur.

7. Daha sonra ayağa kalkarak hutbenin ikinci bölümünü okur. Nahl suresinin 90. ayetini mealiyle beraber okuyarak hutbeyi tamamlar.

EK-1

ETKİNLİK

EK-1

ETKİNLİK

15

Hatip;

315 dk.

SIRALAYALIMEK-2

CEVAP ANAHTARI

1. Cuma günü önceden hazırlık yapar ve ezan okunmadan camiye gider.

3. Ezan okunduktan sonra cumanın ilk sünnetini kılar.

5. Müezzinin kamet getirmesinden sonra Cuma namazının iki rekat farzını cemaate kıldırır.

2. Minbere yönelirken müezzin Ahzâb suresinin 56. ayetini okur.

4. Tek basamaklarda dua okuyarak minbere çıkar ve iç ezan bitinceye kadar oturur.

6. Ezandan sonra ayağa kalkar ve hutbenin birinci bölümünü okur. Konuşmasını tamamladıktan sonra oturur ve kısa bir dua okur.

7. Daha sonra ayağa kalkarak hutbenin ikinci bölümünü okur. Nahl suresinin 90. ayetini mealiyle beraber okuyarak hutbeyi tamamlar.

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



16



2. Öğrencilerden cuma namazının sünnetlerinden verilmeyenleri uygun olacakşekildetamamlamalarıistenir.


4. Sergilemekisteyenöğrencilerinçalışmalarısınıfpanosundasergilenir.

4

15 dk.

Kazanım: Hutbeileilgilidinîhükümlerikavrar.

EK-1

ETKİNLİK

17

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

415 dk.

OKU-BUL-YAZ

Aşağıda cuma hutbesinin sünnetlerini sıralanmıştır. Aralardaki boş bırakılan maddeleri tamamlayarak yazınız.

1. Hatibin,minbereyakınbiryerdebulunması,cumanınilksünnetiniminberinönündekılması

2. Hatibinminbereçıktıktansonracemaatedönükolarakoturması

3. Ezanın,hatibinhuzurundaokunması

4. ……………………………………………………………………………….………………………………………………………

5. Hutbeyegizlice“eûzü”çektiktensonrasesliolarakAllah’ahamdvesenailebaşlaması

6. Kelime-işehadetokumasıveHz.Peygamber’esalavatgetirmesi

7. ……………………………………………………………………………….………………………………………………………

8. ……………………………………………………………………………….………………………………………………………

9. İkincihutbeyedebirincideolduğugibiAllah’ahamdederekveHz.Peygamber’esalavatgetirerekbaşlaması

10. ……………………………………………………………………………….………………………………………………………

EK-2

ETKİNLİK

18

OKU-BUL-YAZ15 dk.

4

CEVAP ANAHTARI

1. Hatibin,minbereyakınbiryerdebulunması,cumanınilksünnetiniminberinönündekılması

2. Hatibinminbereçıktıktansonracemaatedönükolarakoturması

3. Ezanın,hatibinhuzurundaokunması

4. Hatibinezandansonrakalkıp,herikihutbeyiayaktaokuması

5. Hutbeyegizlice“eûzü”çektiktensonrasesliolarakAllah’ahamdvesenailebaşlamasıKelime-işehadetokumasıveHz.Peygamber’esalavatgetirmesi

6. Kur’an’danbirayetokuması

7. Hutbeyiikibölümhâlindeyapmasıveikihutbearasındakısabirsüre,ortalamaüçayetokuyacakkadaroturması

8. İkincihutbeyedebirincideolduğugibiAllah’ahamdederekveHz.Peygamber’esalavatgetirerekbaşlaması

9. Hatibinhutbeyikısatutması

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



19


EK-2

ETKİNLİK

1. Öğrencilerehutbedualarıileilgilibiretkinlikyapılacağıbildirilir.



4. Öğrencilerden bireysel olarak Ek-1’ de yer alan örnekleri doğru eşleştirmeleriistenir.


6. Sürebittiktensonracevaplarkontroledilir.

5

15 dk.

Kazanım: Hutbedualarınıezbereokur.

EK-1

ETKİNLİK

20

515 dk.

EŞLEŞTİRME

Aşağıda verilen hutbe dualarını ve anlamlarını doğru şekilde eşleştiriniz.

DİNÎ HİTABET TÜRÜ OLARAK HUTBE VE VAAZ

63

1.2. Hutbe Duaları

Hatibin hutbe okumak için minbere çıkarken ve hutbe sırasında okuduğu bazı dualar vardır. Ha-

tip, cuma namazının ilk sünnetini minberin önünde kılar. Müezzin Ahzâb suresinin 56. ayetini okuma-

ya başlarken o da minbere doğru yönelir ve minbere çıkışta şu duaları okur:

Bir cuma hutbesini dinleyerek gözlemlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

PAYLAŞALIM

Birinci basamakta:

ر علينا اللهم افتح علينا ابواب رحمتك ويس

خزائن فضلك و كرمك يا اكــرم الاكرمـيــن و

احمـيــــــن يا ارحم الر

Anlamı: Ey cömertlerin en cömerdi, ey merha-

metlilerin en merhametlisi olan Allah’ım! Bize mer-

hamet kapılarını aç; lütuf ve kereminin hazinelerini

bize kolaylaştır.

Üçüncü basamakta:

ر لى امرى رب اشرح لى صدرى ويسواحلل عقدة من لســـانى يفقهوا قولى.

رب قد اتيتنى من الملك و علمتنى من تأويل الاحاديث. رب زدنى علما

ـــالحيـــــــن و فهما والحقنى بالص

Anlamı: “Rabbim! Gönlüme ferahlık ver. İşimi kolaylaştır. Dilimdeki tutukluğu çöz ki sözümü anlasınlar. Rabbim gerçekten bana mülk verdin ve bana sözlerin yorumunu öğrettin. Rabbim! İlmimi ve anlayışımı artır ve beni Salihlerden eyle".

(Taha suresi, 25-28, 114. ayetler; Yusuf suresi 101. ayet.)


64

Son basamakta:

ان ليس بشانى و هذا اللهم هذا الشرلى امرى المكان ليس بمكانى. اللهم يسله منى و سلام على جميع الانبياء و و تقب

ـه رب العالمين المرسلـين والحمد لل

Hatip çıktığı son basamakta yüzünü cemaa-te dönerek oturur ve iç ezanı dinler. Ezanın biti-minde kalkar ve birinci hutbeyi okur.

Anlamı: Allahım bu şeref benim değil, bu makam benim değil, (sen verdin). Allah’ım işimi kolaylaştır ve yaptığım işi kabul eyle! Bütün nebi ve resullere selam olsun.Bütün kâinatın sahibi Allah’a hamd ol-sun.

Birinci Hutbede okunan dua:

ــه نحمده ــه الحمد لل ــه الحمد لل الحمد للــه ونستعينه ونستغفره ونتوب اليه ونعوذ بالل

ـئات اعمالنا من شرور انفسنا ومن سي فلا مضل له ومن يضلل فلا من يهد الل

هادى لهـــه وحده لا شريك له نشهد ان لا اله الا الل

دا عبده ورسوله ـدنا محم ونشهد ان سيد وعلى دنا محم م على سي اللهم صل وسل

اله واصحابه اجمعينـــه واطيعوه ا بعد فيا عباد اللـــه! اتقوا الل ام

ـه مع الذين اتقوا والذين هم محسنون ان الل

Hamd Allah’a mahsustur. Ona tövbe eder, on-dan yardım ister, ondan bağışlanma dileriz. Nefisle-rimizin kötülüklerinden ve yaptığımız kötü işlerden Allah’a sığınırız. Allah’ın hidayete erdirdiğini kimse saptıramaz. O’nun saptırdığını da kimse hidayete erdiremez.

Allah’tan başka hiçbir ilah olmadığına onun orta-ğı olmadığına şahitlik ederiz. Ve yine şehadet ederiz ki Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) Allah’ın kulu ve resulüdür. Peygamberimiz Hz. Muhammed’e (s.a.v.), ehline ve ashabına salât ve selam olsun.

Ey Allah’ın kulları, Allah’a karşı gelmekten sakı-nın ve ona itaat edin. Şüphesiz Allah takva sahipleri ile beraberdir.

ــه تعالى فى كتابه الكريم. قال الل(Yüce Allah kerim kitabında buyuruyor ki,)

حـيم حمن الر ـه الر ـيطان الرجـيم بســم الل ــــــه من الش اعـوذ بالل(Kovulmuş Şeytan’ın şerrinden Allah’a sığınırım.Rahman ve Rahim Olan Allah’ın Adı ile...)

……………………………………………………………

Konu ile ilgili bir ayet okunur ve sonrasında şöyle denir:

(Yüce Allah doğru söyledi.) صدق اللـه العـــظيـم(Peygamber Efendimiz (s.a.v.) buyuruyor ki,) ـــــه عليه و سلم و قال النبي صلى الل


65

Konuyla ilgili bir hadisi şerif okunur ve sonrasında şöyle denir:

(Allah’ın elçisi doğru söyledi) ـــه صدق رسول اللBundan sonra Türkçe hitap kısmına geçilir. Günün anlam ve önemine göre hazırlanan hutbe okunur.

Türkçe bölüm bittikten sonra şu metinler okuyabilir.

ظام كلام الا ان احسن الكلام وابلغ النـــه م . كما قال الل ـــه الملك العزيز العلا الل تبارك وتعالى فى الكلام . واذا قرأ القران

فاستمعوا له وانـصتوا لعلكم ترحمونـــه الاســـلام ان الــدين عنــد الل

“Dikkat ediniz ki; sözün en güzeli ve en beliği Aziz ve Melik olan ve her şeyi bilen Allah’ın kela-mıdır. Allah Teala’nın Kur’an’da buyurduğu gibi: ‘Kur’an okunduğu zaman, onu dinleyin ve susun, umulur ki merhamet edilirsiniz.’ Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla: ‘Şüphesiz ki Allah katında din İslam’dır.’ ”

Bundan sonra hatip oturur ve sessizce şu duayı okuyabilir.

ـــه لنا ولكم ولسائر المؤمنين بارك اللوالمؤمنات والمسلميــن

والمسلمات الاحياء منهم والاموات عوات انه سميع قريب مجيب الد

“Allah bizleri, sizleri, hayatta olan ve olmayan erkek ve kadın bütün müminleri ve Müslümanları mübarek kılsın. Şüphesiz ki Allah duaları işiten ve kabul edendir.”

Hatip bu duayı okuduktan sonra kalkar ve ikinci hutbeyi okuyabilir.

لاة ــه حمد الكاملين والص الحمد للد الامين لام على رسولنا محم والس

ه وعلى اله واصحابه اجمعين. تعظيما لنبيه فقال عز وجل من قائل وتكريما لصفيـــه وملئكـته يصلون مخبرا وامرا. ان الل

� ايها الذين امنوا صلوا عليه على النبى ياموا تسليما وسل

“Kâmil olanların hamdettiği gibi Allah’a hamd olsun. Peygamberimiz emin vasıflı Muhammed’e (s.a.v.), onun ailesine ve ashabına salât ve selam ol-sun. Peygamberini yüceltmek ve ona ikram etmek için Yüce Allah, haber vererek ve emrederek şöyle buyurmuştur:”

“Şüphesiz Allah ve melekleri Peygamber’e salât ve selam ediyorlar. Ey iman edenler. Siz de ona salât edin ve selam edin.”

1. Allah’ım! Merhametin hürmetine hayatta olanve olmayan erkek ve kadın bütün müminleri veMüslümanlarıbağışla.Selamresulleredir.HamdiseyalnızcaâlemlerinrabbiolanAllah’amahsustur.

2. Ey cömertlerin en cömerti, ey merhametlilerinen merhametlisi olan Allah’ım! Bize merhametkapılarını aç; lütuf ve kereminin hazinelerini bizekolaylaştır.

3. Hamd Allah’a mahsustur. O’na tövbe eder,O’ndan yardım ister, ondan bağışlanma dileriz.Nefislerimizin kötülüklerinden ve yaptığımız kötüişlerdenAllah’asığınırız.Allah’ınhidayeteerdirdiğinikimse saptıramaz. O’nun saptırdığını da kimsehidayeteerdiremez.

4. Allah’ım! Bu şeref benim değil, bu makam benimdeğil, (sen verdin). Allah’ım işimi kolaylaştır veyaptığım işi kabul eyle! Bütün nebi ve resullereselam olsun. Bütün kâinatın sahibi Allah’a hamdolsun.

5. Allahbizleri,sizleri,hayattaolanveolmayanerkekvekadınbütünmüminleriveMüslümanlarımübarekkılsın. Şüphesiz ki Allah duaları işiten ve kabuledendir.

EK-2

ETKİNLİK

21

EK-1

ETKİNLİK 515 dk.

EŞLEŞTİRME

CEVAP ANAHTARI


63

1.2. Hutbe Duaları

Hatibin hutbe okumak için minbere çıkarken ve hutbe sırasında okuduğu bazı dualar vardır. Ha-

tip, cuma namazının ilk sünnetini minberin önünde kılar. Müezzin Ahzâb suresinin 56. ayetini okuma-

ya başlarken o da minbere doğru yönelir ve minbere çıkışta şu duaları okur:

Bir cuma hutbesini dinleyerek gözlemlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................................

PAYLAŞALIM

Birinci basamakta:

ر علينا اللهم افتح علينا ابواب رحمتك ويس

خزائن فضلك و كرمك يا اكــرم الاكرمـيــن و

احمـيــــــن يا ارحم الر

Anlamı: Ey cömertlerin en cömerdi, ey merha-

metlilerin en merhametlisi olan Allah’ım! Bize mer-

hamet kapılarını aç; lütuf ve kereminin hazinelerini

bize kolaylaştır.

Üçüncü basamakta:

ر لى امرى رب اشرح لى صدرى ويسواحلل عقدة من لســـانى يفقهوا قولى.

رب قد اتيتنى من الملك و علمتنى من تأويل الاحاديث. رب زدنى علما

ـــالحيـــــــن و فهما والحقنى بالص

Anlamı: “Rabbim! Gönlüme ferahlık ver. İşimi kolaylaştır. Dilimdeki tutukluğu çöz ki sözümü anlasınlar. Rabbim gerçekten bana mülk verdin ve bana sözlerin yorumunu öğrettin. Rabbim! İlmimi ve anlayışımı artır ve beni Salihlerden eyle".

(Taha suresi, 25-28, 114. ayetler; Yusuf suresi 101. ayet.)


64

Son basamakta:

ان ليس بشانى و هذا اللهم هذا الشرلى امرى المكان ليس بمكانى. اللهم يسله منى و سلام على جميع الانبياء و و تقب

ـه رب العالمين المرسلـين والحمد لل

Hatip çıktığı son basamakta yüzünü cemaa-te dönerek oturur ve iç ezanı dinler. Ezanın biti-minde kalkar ve birinci hutbeyi okur.

Anlamı: Allahım bu şeref benim değil, bu makam benim değil, (sen verdin). Allah’ım işimi kolaylaştır ve yaptığım işi kabul eyle! Bütün nebi ve resullere selam olsun.Bütün kâinatın sahibi Allah’a hamd ol-sun.

Birinci Hutbede okunan dua:

ــه نحمده ــه الحمد لل ــه الحمد لل الحمد للــه ونستعينه ونستغفره ونتوب اليه ونعوذ بالل

ـئات اعمالنا من شرور انفسنا ومن سي فلا مضل له ومن يضلل فلا من يهد الل

هادى لهـــه وحده لا شريك له نشهد ان لا اله الا الل

دا عبده ورسوله ـدنا محم ونشهد ان سيد وعلى دنا محم م على سي اللهم صل وسل

اله واصحابه اجمعينـــه واطيعوه ا بعد فيا عباد اللـــه! اتقوا الل ام

ـه مع الذين اتقوا والذين هم محسنون ان الل

Hamd Allah’a mahsustur. Ona tövbe eder, on-dan yardım ister, ondan bağışlanma dileriz. Nefisle-rimizin kötülüklerinden ve yaptığımız kötü işlerden Allah’a sığınırız. Allah’ın hidayete erdirdiğini kimse saptıramaz. O’nun saptırdığını da kimse hidayete erdiremez.

Allah’tan başka hiçbir ilah olmadığına onun orta-ğı olmadığına şahitlik ederiz. Ve yine şehadet ederiz ki Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) Allah’ın kulu ve resulüdür. Peygamberimiz Hz. Muhammed’e (s.a.v.), ehline ve ashabına salât ve selam olsun.

Ey Allah’ın kulları, Allah’a karşı gelmekten sakı-nın ve ona itaat edin. Şüphesiz Allah takva sahipleri ile beraberdir.

ــه تعالى فى كتابه الكريم. قال الل(Yüce Allah kerim kitabında buyuruyor ki,)

حـيم حمن الر ـه الر ـيطان الرجـيم بســم الل ــــــه من الش اعـوذ بالل(Kovulmuş Şeytan’ın şerrinden Allah’a sığınırım.Rahman ve Rahim Olan Allah’ın Adı ile...)

……………………………………………………………

Konu ile ilgili bir ayet okunur ve sonrasında şöyle denir:

(Yüce Allah doğru söyledi.) صدق اللـه العـــظيـم(Peygamber Efendimiz (s.a.v.) buyuruyor ki,) ـــــه عليه و سلم و قال النبي صلى الل


65

Konuyla ilgili bir hadisi şerif okunur ve sonrasında şöyle denir:

(Allah’ın elçisi doğru söyledi) ـــه صدق رسول اللBundan sonra Türkçe hitap kısmına geçilir. Günün anlam ve önemine göre hazırlanan hutbe okunur.

Türkçe bölüm bittikten sonra şu metinler okuyabilir.

ظام كلام الا ان احسن الكلام وابلغ النـــه م . كما قال الل ـــه الملك العزيز العلا الل تبارك وتعالى فى الكلام . واذا قرأ القران

فاستمعوا له وانـصتوا لعلكم ترحمونـــه الاســـلام ان الــدين عنــد الل

“Dikkat ediniz ki; sözün en güzeli ve en beliği Aziz ve Melik olan ve her şeyi bilen Allah’ın kela-mıdır. Allah Teala’nın Kur’an’da buyurduğu gibi: ‘Kur’an okunduğu zaman, onu dinleyin ve susun, umulur ki merhamet edilirsiniz.’ Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla: ‘Şüphesiz ki Allah katında din İslam’dır.’ ”

Bundan sonra hatip oturur ve sessizce şu duayı okuyabilir.

ـــه لنا ولكم ولسائر المؤمنين بارك اللوالمؤمنات والمسلميــن

والمسلمات الاحياء منهم والاموات عوات انه سميع قريب مجيب الد

“Allah bizleri, sizleri, hayatta olan ve olmayan erkek ve kadın bütün müminleri ve Müslümanları mübarek kılsın. Şüphesiz ki Allah duaları işiten ve kabul edendir.”

Hatip bu duayı okuduktan sonra kalkar ve ikinci hutbeyi okuyabilir.

لاة ــه حمد الكاملين والص الحمد للد الامين لام على رسولنا محم والس

ه وعلى اله واصحابه اجمعين. تعظيما لنبيه فقال عز وجل من قائل وتكريما لصفيـــه وملئكـته يصلون مخبرا وامرا. ان الل

� ايها الذين امنوا صلوا عليه على النبى ياموا تسليما وسل

“Kâmil olanların hamdettiği gibi Allah’a hamd olsun. Peygamberimiz emin vasıflı Muhammed’e (s.a.v.), onun ailesine ve ashabına salât ve selam ol-sun. Peygamberini yüceltmek ve ona ikram etmek için Yüce Allah, haber vererek ve emrederek şöyle buyurmuştur:”

“Şüphesiz Allah ve melekleri Peygamber’e salât ve selam ediyorlar. Ey iman edenler. Siz de ona salât edin ve selam edin.”

1. Allah’ım! Merhametin hürmetine hayatta olanve olmayan erkek ve kadın bütün müminleri veMüslümanlarıbağışla.Selamresulleredir.HamdiseyalnızcaâlemlerinrabbiolanAllah’amahsustur.

2. Ey cömertlerin en cömerti, ey merhametlilerinen merhametlisi olan Allah’ım! Bize merhametkapılarını aç; lütuf ve kereminin hazinelerini bizekolaylaştır.

3. Hamd Allah’a mahsustur. O’na tövbe eder,O’ndan yardım ister, ondan bağışlanma dileriz.Nefislerimizin kötülüklerinden ve yaptığımız kötüişlerdenAllah’asığınırız.Allah’ınhidayeteerdirdiğinikimse saptıramaz. O’nun saptırdığını da kimsehidayeteerdiremez.

4. Allah’ım! Bu şeref benim değil, bu makam benimdeğil, (sen verdin). Allah’ım işimi kolaylaştır veyaptığım işi kabul eyle! Bütün nebi ve resullereselam olsun. Bütün kâinatın sahibi Allah’a hamdolsun.

5. Allahbizleri,sizleri,hayattaolanveolmayanerkekvekadınbütünmüminleriveMüslümanlarımübarekkılsın. Şüphesiz ki Allah duaları işiten ve kabuledendir.

2

4

5

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



22



2. Öğrencilerdencumavebayramhutbelerindeokunanduaayetlerini bulmalarıistenir.


4. Sergilemekisteyenöğrencilerinçalışmalarısınıfpanosundasergilenir.

6

15 dk.

Kazanım: Hutbedualarınıezbereokur.

EK-1

ETKİNLİK

23

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Aşağıda yer alan ayetlerden cuma ve bayram hutbelerinde okunan dua ayetlerini bulup işaretleyiniz.

615 dk.

BULALIM

“Rabbim!Gerçektenbanamülkverdinvebanasözlerinyorumunuöğrettin.Eygökleriveyeriyaratan!Dünyadaveahirettesenbenimvelimsin.BenimcanımıMüslümanolarakalvebeniiyilerekat.”

(Yusufsuresi,101.ayet.)

“Rabbimiz! Bizi sana teslim olmuş kimseler kıl. Soyumuzdan da sana teslim olmuşbirümmetkıl.Bize ibadetyerlerinive ilkelerinigöster.Tövbemizikabulet.Çünküsen,tövbeleriçokkabuledensin,çokmerhametliolansın.”

(Bakarasuresi,128.ayet.)

“…Rabbim!Banaveana-babamaverdiğinnimeteşükretmemiverazıolacağınyararlıişyapmamıteminet.Benimiçindezürriyetimiçindeiyiliğidevamettir…”

(Ahkâfsuresi,15.ayet.)

“Şüphesiz Allah; adaleti, iyilik yapmayı, yakınlara yardım etmeyi emreder; hayâsızlığı,fenalıkveazgınlığıdayasaklar.O,düşünüptutasınızdiyesizeöğütveriyor.”

(Nahlsuresi,90.ayet.)

“…EyRabbim!Gerekbanagerekseannebabamaverdiğinnimeteşükretmeyevehoşnutolacağıniyiişleryapmayabenimuvaffakkıl.Rahmetinlebeniiyikullarınınarasınakat!”

(Nemlsuresi,19.ayet.)

“Hamd, çocuk edinmeyen, mülkte ortağı olmayan, zillet ve acizliğin gerektirdiği biryardımcıyaihtiyacıbulunmayanAllah’amahsustur,deveO’nutekbirileyücelt.”

(Yûsufsuresi,111.ayet.)

“Rabbimiz!Biz,‘Rabbinizeimanedin.’diyeimanaçağıranbirdavetçiişittik,hemenimanettik.Rabbimiz!Günahlarımızıbağışla.Kötülüklerimiziört.Canımızıiyilerleberaberal.”

(Âl-iİmrânsuresi,193.ayet.)

“Allahvemelekleri,Peygamber’esalavatgetirirler.Eymüminler!Sizdeonasalavatgetirinvetambirteslimiyetleselamverin.”

(Ahzâbsuresi,56.ayet.)

“…EyRabbimiz!Unuturyadayanılırsakbizisorumlututma!EyRabbimiz!Bize,bizdenöncekilere yüklediğin gibi ağır yük yükleme. Ey Rabbimiz! Bize gücümüzün yetmediğişeyleriyükleme...”


“Musa:Rabbim!Göğsümügenişlet,işimikolaylaştır,dilimindüğümünüçözkisözümüiyianlasınlar.”

(Tâhâsuresi,25-28.ayetler.)

EK-2

ETKİNLİK

24

CEVAP ANAHTARI

615 dk.

BULALIM

“Rabbim!Gerçektenbanamülkverdinvebanasözlerinyorumunuöğrettin.Eygökleriveyeriyaratan!Dünyadaveahirettesenbenimvelimsin.BenimcanımıMüslümanolarakalvebeniiyilerekat.”

(Yusufsuresi,101.ayet.)

✓

“Rabbimiz! Bizi sana teslim olmuş kimseler kıl. Soyumuzdan da sana teslim olmuşbirümmetkıl.Bize ibadetyerlerinive ilkelerinigöster.Tövbemizikabulet.Çünküsen,tövbeleriçokkabuledensin,çokmerhametliolansın.”


“…Rabbim!Banaveana-babamaverdiğinnimeteşükretmemiverazıolacağınyararlıişyapmamıteminet.Benimiçindezürriyetimiçindeiyiliğidevamettir…”

(Ahkâfsuresi,15.ayet.)

“Şüphesiz Allah; adaleti, iyilik yapmayı, yakınlara yardım etmeyi emreder; hayâsızlığı,fenalıkveazgınlığıdayasaklar.O,düşünüptutasınızdiyesizeöğütveriyor.”


✓

“…EyRabbim!Gerekbanagerekseannebabamaverdiğinnimeteşükretmeyevehoşnutolacağıniyiişleryapmayabenimuvaffakkıl.Rahmetinlebeniiyikullarınınarasınakat!”

(Nemlsuresi,19.ayet.)

“Hamd, çocuk edinmeyen, mülkte ortağı olmayan, zillet ve acizliğin gerektirdiği biryardımcıyaihtiyacıbulunmayanAllah’amahsustur,deveO’nutekbirileyücelt.”

(Yûsufsuresi,111.ayet.)

✓

“Rabbimiz!Biz,‘Rabbinizeimanedin.’diyeimanaçağıranbirdavetçiişittik,hemenimanettik.Rabbimiz!Günahlarımızıbağışla.Kötülüklerimiziört.Canımızıiyilerleberaberal.”


“Allahvemelekleri,Peygamber’esalavatgetirirler.Eymüminler!Sizdeonasalavatgetirinvetambirteslimiyetleselamverin.”

(Ahzâbsuresi,56.ayet.)

✓

“…EyRabbimiz!Unuturyadayanılırsakbizisorumlututma!EyRabbimiz!Bize,bizdenöncekilere yüklediğin gibi ağır yük yükleme. Ey Rabbimiz! Bize gücümüzün yetmediğişeyleriyükleme...”


“Musa:Rabbim!Göğsümügenişlet,işimikolaylaştır,dilimindüğümünüçözkisözümüiyianlasınlar.”

(Tâhâsuresi,25-28.ayetler.)

✓

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



25


EK-2

ETKİNLİK

1. Öğrencilere hutbe sunumunda dikkat edilecek hususlar ile ilgili bir etkinlikyapılacağıbildirilir.

2. Öğrencilerebuetkinliklenasılbirsonucaulaşılacağıaçıklanır.

3. ÖncedenhazırlananveçoğaltılanEk-1dağıtılır.Öğrencilerdenbireyselolarakbuçalışmakâğıdındayeralanörnekleridoğrueşleştirmeleriistenir.



7

15 dk.

Kazanım: Hutbesunumundadikkatedilecekhususlarıfarkeder.

EK-1

ETKİNLİK

26

Aşağıda bir hutbenin hazırlanması ve sunumu süreçlerinde dikkat edilmesi gereken hususlar yazıl-mıştır. Verilen hususları, hazırlık süreciyle ilgili olanların başına (I); sunum süreciyle ilgili olanların başına (II) yazmak suretiyle sınıflandırınız.

715 dk.

SINIFLANDIRMA

Konu belirlenirken titiz davranıl-malıdır.

......

Ayet ve hadis metinleri hatasızokunmalı, mümkünse ezberlen-melidir.

......

Konuileilgiliayetvehadislertespitedilmelidir.

......

Siyasi konulara yer verilmemeliveşahıslarhedefalınmamalıdır.

......

Dualar, ayet ve hadisler makam,tecvitvetalimledeğiltanetanevekonuşmaüslubuylaokunmalıdır.

......

Hutbedemutlakabirmesajveril-melidir.

......

Yazmadanöncekonuyadairyeterliönokumayapılmalıdır.

......

Kılık kıyafete özen gösterilmeli-dir.

......

Sestonuvebedendiliyerliyerin-dekullanılmalıdır.

......

Yazımda anlaşılır ve sade bir dilkullanılmalıdır.

......

İçerik bir plan dahilinde zihindetertipedilmelidir.

......

......Cemaatlegöztemasıkurulmalıdır.

EK-2

ETKİNLİK

27

EK-1

ETKİNLİK 715 dk.

SINIFLANDIRMA

Hazırlık Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Sunum Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Konu belirlenirken titiz davranıl-malıdır.

I

Ayet ve hadis metinleri hatasızokunmalı, mümkünse ezberlen-melidir.

II

Konuileilgiliayetvehadislertespitedilmelidir.

I

Siyasi konulara yer verilmemeliveşahıslarhedefalınmamalıdır.

II

Dualar, ayet ve hadisler makam,tecvitvetalimledeğiltanetanevekonuşmaüslubuylaokunmalıdır.

II

Hutbedemutlakabirmesajveril-melidir.

I

Yazmadanöncekonuyadairyeterliönokumayapılmalıdır.

I

Kılık kıyafete özen gösterilmeli-dir.

II

Sestonuvebedendiliyerliyerin-dekullanılmalıdır.

II

Yazımda anlaşılır ve sade bir dilkullanılmalıdır.

I

İçerik bir plan dahilinde zihindetertipedilmelidir.

I

IICemaatlegöztemasıkurulmalıdır.

CEVAP ANAHTARI

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



28


1. Öğrencilere hutbe sunumunda dikkat edilecek hususlar ile ilgili bir etkinlikyapılacağıbildirilir.

2. Öğrencilerebuetkinliklenasılbirsonucaulaşılacağıaçıklanır.


4. Öğrencilerden bireysel olarak çalışma kâğıdında yer alan örnekler gibi ilkelerçıkarmalarıistenir.



8

15 dk.

Kazanım: Hutbesunumundadikkatedilecekhususlarıfarkeder.

EK-1

ETKİNLİK

29

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

815 dk.

Aşağıda Hz. Peygamber’in hutbelerini nasıl sunduğu ile ilgili özet bir metin yer almaktadır. Metinden hareketle hutbenin sunumu ile ilgili örnekte olduğu gibi ilkeler çıkarınız.

İLKELER ÇIKARALIM

Rasulullah(s.a.v.)hutbelerindeçokdefaheyecanlanır,gözlerikızarır,sesiyükselir,öfkesikabarırdı.O, sanki kavmini kendilerine hücum etmeye hazırlanmış bir ordudan sakındırır gibi hitap ederdi.Gerektiğindekonunundahaiyianlaşılması içinelveparmaklarınıkullanırdı.Peygamberimiz (s.a.v.)hutbelerindeAllah’a(c.c.)hamdederveO’nulayıkolduğuşekildeöverdi;O’nunyüceliğinibildirirveO’naaslaşirkkoşulmamasıgerektiğinihatırlatırdı.‘Allah’ın(c.c.)hidayeteerdirdiğinikimsesaptıramaz.O’nunsaptırdığınıdakimsehidayeteerdiremez’derdi.MüslümanlarasözünenhayırlısınınAllah’ın(c.c.)kitabı,yolunendoğrusununMuhammed’in (s.a.v.)yoluolduğunubildirirvemüminleriAllah’ın (c.c.)kitabına,Rasülü’nün(s.a.v.)sünnetineçağırırdı.İşlerinenkötüsününuydurulupdinesokulanbidatlarolduğunu ve her bidatın sapıklık, her sapıklığın da cehenneme götüreceğini söylerdi. İnsanlarabidatlardansakınmalarınıtavsiyeederdi.Hutbelerinde,Kur’an-ıKerim’denayetlerokurdu.Hutbeleriilekalpleriimanvetevhitledoldururdu.

(HasanAliGörgülü,“HazretiPeygamber’inHutbedeİzlediğiMetodveGünümüzdeHutbeUygulamaları”SüleymanDemirelÜniversitesi,İlahiyatFakültesiDergisi,Yıl1996,Sayı.3,s.177-179.)

1. Hutbedekonuileilgiliayetleryeralmalıdır.

2. …………………………………………………………………….

3. …………………………………………………………………….

4. Hatipkonuyahâkimolmalıdır.

5. …………………………………………………………………….

6. …………………………………………………………………….

7. Hatipgerektiğindebedendilinikullanmalıdır.

8. ……………………………………………………………………….

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



30


1. Öğrencilerehutbehazırlamaileilgilibiretkinlikyapılacağıbildirilir.



4. Öğrencilerdenbireyselolarakekteverilenörnektekigibibirhutbehazırlamalarıistenir.

5. Belirlenensürebittiktensonrahutbelerkontroledilir.

9

30 dk.

Kazanım: Hitabetilkelerineuygunhutbehazırlarvesunar.

EK-1

ETKİNLİK

31

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Tarih: 04.12.2020

﷽﷽

ييككمم ااتتققهه دد االلللهه نن ككمم عع مم رر ااكك .اانن

:: مم لل هه ووسس لليي عع يي االلللهه لل صص وولل االلللهه سس ققاالل رر وو

للككنن ،، وو االلككمم وو أأمم ككمم وو رر وو ظظرر إإللىى صص لالا يينن االللل إإنن

االلككمم مم أأعع ظظرر إإللىى ققللووببككمم وو .ييننENGELLİLİK: CENNETE

KAVUŞTURAN İMTİHAN

Muhterem Müslümanlar!

Okuduğum ayet-i kerimede Cenâb-ı Hak

şöyle buyuruyor: “Allah katında en değerli

olanınız, O’na karşı gelmekten en çok

sakınanınızdır.”1

Okuduğum hadis-i şerifte ise Resûl-i

Ekrem (s.a.s) şöyle buyuruyor: “Allah, sizin

görünüşlerinize ve mallarınıza bakmaz, ancak

kalplerinize ve amellerinize bakar.”2

Aziz Müminler!

İnsana Yüce Rabbimiz katında değer

kazandıran, şöhreti, kudreti, güzelliği, sağlığı ya

da zenginliği değildir. İnsan zaten varlıkların en

şereflisi olarak Allah katında değerlidir ve bu

değeri yükseltmesinin yolu ancak iman, ibadet,

iyi davranışlar ve güzel ahlâk ile mümkündür.

Dolayısıyla doğuştan ya da sonradan ortaya

çıkan hastalık ve engellilik hâlleri, hayatın

gerçeği olup insanın noksanı değildir. Bilâkis

sabır, sebat ve gayretle sonu cennete ulaşan birer

imtihan vesilesidir.

Kıymetli Müslümanlar!

Sağlığımızı korumak ve gerektiğinde

tedavi yollarına başvurmak Rabbimizin emri,

Peygamberimizin sünnetidir. Bugün karşı

karşıya olduğumuz salgın hastalık, bizlere bu

sorumluluğumuzu bir kere daha hatırlatmaktadır.

Hepimiz mutlaka tedbirlere uymakla, kendimizi

ve milletimizi salgından korumakla mükellefiz.

Bütün gayretimize rağmen takdir-i ilâhî sonucu

hastalığa yakalanırsak, o zaman da tedavi olmalı,

maneviyatımızı güçlü tutmalı ve sabretmeliyiz.

Değerli Kardeşlerim!

Elimizdeki her nimet gibi, yaşadığımız her

zorluk da Rabbimizin rızasını kazanmak için bir

vesiledir. Unutmayalım ki, her insan gücü

nispetinde sorumludur. Hastalanan

kardeşlerimize ve ailelerine destek olmak,

dualarımızla ve yardımlarımızla onlara yalnız ve

çaresiz olmadıklarını hissettirmek hepimizin

görevidir. Aynı şekilde, yüreğimizde

beslediğimiz sevgiyle engelli kardeşlerimize

umut aşılamak, onlar için hayatı kolaylaştırmak

hepimizin vazifesidir. Derdi ne olursa olsun,

göremeyene göz, konuşamayana dil, işitemeyene

kulak, yürüyemeyene ayak, tutamayana el

olmak, bizler için onur, huzur ve ecir kapısıdır.

Aziz Müslümanlar!

Bugün, vatanlarının toprak bütünlüğünü

müdafaa etmek için canlarını feda eden Karabağ

şehitleri, Azerbaycan’da yapılacak programla

anılacaktır. Bu vesileyle başta Karabağ

şehitlerimiz olmak üzere tüm şehitlerimizi

rahmet ve minnetle yad ediyoruz.

1 Hucurât, 49/13. 2 Müslim, Birr, 34.

Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü

30 dk.HUTBE HAZIRLIYORUM

9

Aşağıdaki linkte Diyanet İşleri Başkanlığının 04.12.2020 tarihli hutbesinin seslendirmesi yer almaktadır. Hutbeyi linke tıklayıp sesli olarak dinleyebilirsiniz.

Sizlerde, sitelerindenyararlanarakplandâhilindehutbehazırlayınız.

ENGELLİLİK: CENNETE

KAVUŞTURAN İMTİHAN


Okuduğumayet-ikerimedeCenâb-ıHakşöylebuyuruyor:“Allah katında en değerli olanınız, O’na karşı gelmekten en çok sakınanınızdır.” 1

Okuduğum hadis-i şerifte ise Resûl-i Ekrem (s.a.v.) şöyle buyuruyor: “Allah, sizin görünüşlerinize ve mallarınıza bakmaz, ancak kalplerinize ve amellerinize bakar.” 2

Aziz Müminler!

İnsana Yüce Rabbimiz katında değer kazandıran, şöhreti, kudreti, güzelliği, sağlığı ya da

zenginliği değildir. İnsan zaten varlıkların en şereflisi olarak Allah katında değerlidir ve bu değeri

yükseltmesinin yolu ancak iman, ibadet, iyi davranışlar ve güzel ahlâk ilemümkündür.Dolayısıyla

doğuştan ya da sonradan ortaya çıkan hastalık ve engellilik hâlleri, hayatın gerçeği olup insanın

noksanıdeğildir.Bilakissabır,sebatvegayretlesonucenneteulaşanbirerimtihanvesilesidir.

https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/(Sesli%20Hutbe)%20Engellilik%20Cennete%20Kavu%C5%9Fturan%20%C4%B0mtihan.mp3

https://www2.diyanet.gov.tr/DinHizmetleriGenelMudurlugu/Sayfalar/HutbelerListesi.aspx

https://kuran.diyanet.gov.tr/Tefsir/

https://hadis.diyanet.gov.tr/

EK-1

ETKİNLİK

32

30 dk.HUTBE HAZIRLIYORUM

9


Sağlığımızı korumak ve gerektiğinde tedavi yollarına başvurmak Rabbimizin emri,

Peygamberimizin sünnetidir. Bugün karşı karşıya olduğumuz salgın hastalık, bizlere bu

sorumluluğumuzubirkeredahahatırlatmaktadır.Hepimizmutlakatedbirlereuymakla,kendimizive

milletimizisalgındankorumaklamükellefiz.Bütüngayretimizerağmentakdir-iilahîsonucuhastalığa

yakalanırsak,ozamandatedaviolmalı,maneviyatımızıgüçlütutmalıvesabretmeliyiz.

Değerli Kardeşlerim!

Elimizdeki her nimet gibi, yaşadığımız her zorluk da Rabbimizin rızasını kazanmak için bir

vesiledir. Unutmayalım ki her insan gücü nispetinde sorumludur. Hastalanan kardeşlerimize ve

ailelerine destek olmak, dualarımızla ve yardımlarımızla onlara yalnız ve çaresiz olmadıklarını

hissettirmek hepimizin görevidir. Aynı şekilde, yüreğimizde beslediğimiz sevgiyle engelli

kardeşlerimizeumutaşılamak,onlariçinhayatıkolaylaştırmakhepimizinvazifesidir.Derdineolursa

olsun,göremeyenegöz,konuşamayanadil,işitemeyenekulak,yürüyemeyeneayak,tutamayanael

olmak,bizleriçinonur,huzurveecirkapısıdır.

Aziz Müslümanlar!

Bugün, vatanlarının toprak bütünlüğünümüdafaa etmek için canlarını feda eden Karabağ

şehitleri, Azerbaycan’da yapılacak programla anılacaktır. Bu vesileyle başta Karabağ şehitlerimiz

olmaküzeretümşehitlerimizirahmetveminnetleyadediyoruz.

1 Hucurâtsuresi,13.ayet.2 Müslim,Birr, 34.

(DİB,DinHizmetleriGenelMüdürlüğü,Tarih:04.12.2020)

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



33


EK-1

ETKİNLİK

1. Öğrencilerehutbehazırlamaileilgilibiretkinlikyapılacağıbildirilir.



4. Öğrencilerdenbireyselolarakekteyeralanhutbehazırlamailkelerinegörehutbehazırlamalarıistenir.


10

15 dk.

Kazanım: Hitabetilkelerineuygunhutbehazırlarvesunar.

EK-1

ETKİNLİK

34

1015 dk.

HUTBE HAZIRLIYORUM

Diyanet İşleri Başkanlığının Web sitesini ziyaret ediniz ve aşağıdaki hutbe hazırlama ilkelerine de uyarak bir hutbe metni hazırlayınız. Hazırladığınız hutbenin sunumu sınıfınızda yüz yüze olarak ya da görüntülü iletişim araçları vasıtasıyla yapınız.

1. Hutbe Konusunun Belirlenmesi Hutbenin başarısı, iyi bir konu seçimine bağlıdır. Bu istikamette, konu seçiminde dikkat edilecekhususlarşunlardır:• Hutbekonusu,güncelolmalıdır.• Hutbe konusu, cemaatin kültür düzeyine, hutbenin irad edileceği yöreye ve muhatapların

ihtiyacınauygunolmalıdır.• Hutbekonusu,haftaboyuncayapılangözlemneticesindebelirlenmelidir.

2. Hutbe Kaynaklarının Belirlenmesi ve Bilgi Toplama Hutbekaynaklarınıntespitindevehutbeileilgilibilgitoplamadaşukonularadikkatedilir:• Başarılıbirhutbenintemelkaynakları,Kur’anayetleriveHz.Peygamber’in(s.a.v.)hadisleridir.• Belirlenenhutbekonusuylailgiliayetvehadislertespitedilir.• Tespitedilenayetlerhakkındakiaçıklamalariçintefsirlerebakılır.• Tespitedilenhadislerhakkındakiizahlariçinhadiskaynaklarınabakılır.• Belirlenen konu hakkında kitap, makale, vaaz, hutbe gibi daha önce yapılmış çalışmalardan

istifadeedilir.

3. Hutbe Planı Verimli bir hutbenin başarısındaki en önemli etkenlerden birisi iyi bir plan dâhilinde hazırlanmışolmasıdır.Buistikamettebaşarılıbirhutbeiçinşöylebirplanönerilebilir:• Etkileyicibirhitapcümlesiilecemaatindikkatiniçekme• Hutbekonusununtakdimi• Dikkatçekiciveustacabirgiriş• Ayetvehadislerleişlenmişbirgelişmebölümü• Sonikazvetavsiyeler• Hutbeyibirayetveyahadismealiilebitirme

4. Hutbenin Yazıya Geçirilmesi Hutbeninkalemealınmasındadikkatedilecekhususlarşunlardır:• Sadeveakıcıbirüsluptercihedilmelidir.• Açık,anlaşılırvekısacümlelerkurulmalıdır.• Cümleler,konuşmaformatındadüzenlenmelidir.• Gereksiz yabancı kelimeler, kapalı sözler ve ahlaka aykırı ve ciddiyetten uzak ifadeler

kullanılmamalıdır.• Cümleler,hitapedilencemaatileilgiliolmalıdır.


11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



35


EK-1

ETKİNLİK

1. Öğrencilerehutbedeğerlendirmeileilgilibiretkinlikyapılacağıbildirilir.



4. Öğrencilerden bireysel olarak ekte yer alan hutbeyi dinlemeleri ve hutbedeğerlendirmeformunudoldurmalarıistenir.


11

15 dk.

Kazanım: İncelediğiveyadinlediğibirhutbeyihitabettekniğiaçısındandeğerlendirir.

EK-1

ETKİNLİK

36

1115 dk.

HUTBE DEĞERLENDİRME

Tarih: 27.11.2020

﷽ ا اعمالنا واذا سمعوا الل غو اعرضوا عنه وقالوا لـن

.ولكم اعمالكم سلم عليكم ل نبتغي الجاهلين عليه وسل م صل ي الل ه :وقال رسول الل ه

.المرء تركه ما ل يعنيه من حسن إسلم FAYDASIZ İŞLERİ TERK ETMEK

KULLUĞUN GÜZELLİĞİNDENDİR


Okuduğum ayet-i kerimede Yüce Rabbimiz

şöyle buyuruyor: “(Müminler) boş söz işittikleri

zaman ondan yüz çevirirler ve ‘Bizim

yaptıklarımız bize, sizin yaptıklarınız da size!

Esen kalın. Bizim cahillerle işimiz yok’

derler.”1

Okuduğum hadis-i şerifte ise Resûl-i Ekrem

(s.a.s) şöyle buyuruyor: “Faydasız işleri terk

etmesi, bir kişinin iyi Müslüman

olmasındandır.”2

Aziz Müminler!

Güzel dinimiz İslam, hayatımızın her

safhasında faydalı, hayırlı ve anlamlı işlerle

meşgul olmamızı emreder. Sözün en doğrusunu

söylememizi ve en güzeline uymamızı tavsiye

eder. Dünya ve ahiret hayatımıza faydası

dokunmayan, vakit ve emek israfına yol açan

beyhude işlerden uzak durmamızı öğütler.


Sahip olduğumuz değerler ve Rabbimizin

bize bahşettiği nimetler, gereksiz ve amaçsız yere

harcanamayacak kadar değerlidir. Bu bilinci

taşıyan her Müslüman, kendisine ve çevresine

fayda vermeyen, boş işlerden uzak durur. Asılsız

sözlere, fuzuli düşüncelere itibar etmez. Aklını ve

yüreğini iyilik yolunda, Allah’ın rızasına uygun

işlerde kullanır.

Değerli Müminler!

Kur’ân-ı Kerîm’e göre, kurtuluşa eren

müminlerin en belirgin vasıflarından biri de

kendilerini ilgilendirmeyen, mâlâyânî işlerden

uzak durmalarıdır.3

Öyleyse, sözümüz, fikrimiz, vicdanımız ve

ahlâkımızla kâmil bir mümin olmaya gayret

edelim. Unutmayalım ki faydasız işlere olan

uzaklığımız ölçüsünde Müslümanlığımız

güzelleşecek, kulluğumuz Allah katında kıymet

kazanacaktır. Kendi kusurlarıyla meşgul olmaktan

başkalarının kusurunu göremeyenlere ne mutlu!

1 Kasas, 28/55. 2 Tirmizî, Zühd, 11; Muvatta’, Hüsnü’l-hulk,1. 3 Mü’minûn, 23/3.

Din Hizmetleri Genel Müdürlüğü

FAYDASIZ İŞLERİ TERK ETMEK KULLUĞUN GÜZELLİĞİNDENDİR


Okuduğumayet-ikerimedeYüceRabbimizşöylebuyuruyor: “(Müminler) boş söz işittikleri zaman ondan yüz çevirirler ve ‘Bizim yaptıklarımız bize, sizin yaptıklarınız da size! Esen kalın. Bizim cahillerle işimiz yok.’ derler.” 1

Okuduğumhadis-i şerifte iseResul-iEkrem (s.a.v.) şöylebuyuruyor: “Faydasız işleri terk etmesi, bir kişinin iyi Müslüman olmasındandır.” 2

Aziz Müminler!

Güzeldinimizİslam,hayatımızınhersafhasındafaydalı,hayırlıveanlamlıişlerlemeşgulolmamızıemre-

der.Sözünendoğrusunusöylememiziveengüzelineuymamızıtavsiyeeder.Dünyaveahirethayatımıza

faydasıdokunmayan,vakitveemekisrafınayolaçanbeyhudeişlerdenuzakdurmamızıöğütler.

Hutbeyi sesli mp3 formatında dinleyebilirsiniz.

27.11.2020 tarihli hutbeye logoyu tıklayarak ulaşınız ve Ek-2’deki hutbe değerlendirme formunu doldurunuz.

HUTBE

https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/(Sesli%20Hutbe)%20Faydas%C4%B1z%20%C4%B0%C5%9Fleri%20Terk%20Etmek%20Kullu%C4%9Fun%20G%C3%BCzelli%C4%9Findendir.mp3


https://www2.diyanet.gov.tr/dinhizmetlerigenelmudurlugu/sayfalar/hutbelerlistesi.aspx

EK-1

ETKİNLİK

EK-1

ETKİNLİK

37

1115 dk.



SahipolduğumuzdeğerlerveRabbimizinbizebahşettiğinimetler,gereksizveamaçsızyereharcana-

mayacakkadardeğerlidir.BubilincitaşıyanherMüslüman,kendisineveçevresinefaydavermeyen,boş

işlerdenuzakdurur.Asılsızsözlere,fuzulidüşüncelereitibaretmez.Aklınıveyüreğiniiyilikyolunda,Al-

lah’ın(c.c.)rızasınauygunişlerdekullanır.

Değerli Müminler!

Kur’an-ıKerim’egöre,kurtuluşaerenmüminlerinenbelirginvasıflarındanbiridekendileriniilgilendirme-

yen,malayaniişlerdenuzakdurmalarıdır.3Öyleyse,sözümüz,fikrimiz,vicdanımızveahlâkımızlakâmilbir

müminolmayagayretedelim.UnutmayalımkifaydasızişlereolanuzaklığımızölçüsündeMüslümanlığı-

mızgüzelleşecek,kulluğumuzAllah(c.c.)katındakıymetkazanacaktır.Kendikusurlarıylameşgulolmak-

tanbaşkalarınınkusurunugöremeyenlerenemutlu!

1. Kasas,suresi,55.ayet.

2. Tirmizî,Zühd,11;Muvatta’,Hüsnü’l-hulk,1.3. Müminûn,suresi,3.ayet.

(DinHizmetleriGenelMüdürlüğü,27.11.2020tarihlihutbesi.)

EK-2

ETKİNLİK

38

HUTBE DEĞERLENDİRME FORMU

1115 dk.


Değerlendirme Puanları Tamamen Büyük Ölçüde Kısmen Hayır

1 Hutbeniniçeriğineuygunbiradlandırmayapılmışmıdır?

2 Problem/altproblemleraçıkçabelirtilmişmidir?

3 Problem,birhutbeiçinuygunmudur?

4 Problem,zamanavegündemeuygunmudur?

5 Problem, yöre halkının beklenti ve ihtiyaçlarınıkarşılayıcımıdır?

6 Hutbenin muhtevası, öngörülen kazanımlarısağlayacakniteliktemidir?

7 Kazanımlar problem cümlesi ile örtüşmektemidir?

8 Kazanımlar, hutbenin öne çıkan niteliği ileörtüşmektemidir?

9 Hutbeninifadeveüslububutemelniteliğeuygunmudur?

10 Hutbenin sonucu, kazanımları özetler niteliktemidir?

11 Kaynaklarusulünegörebelirtilmişmidir?

12 Seçilen ayet ve hadisler kazanımlara uygunmudur?

13 Seçilen ayet ve hadisler hutbenin öne çıkanniteliğineuygunmudur?

EK-2

ETKİNLİK

EK-2

ETKİNLİK

39

1115 dk.



14 Seçilen ayet ve hadisler uygun yerde verilmişmidir?

15 Hutbenin dili, öne çıkan niteliği ile uyuşmaktamıdır?

16 Hutbedekullanılanben/biz,sen/siz,o/onlardilininağırlığıveuygunluğuyerindemidir?

17 Cümleuzunluklarıuygunmudur?(6-8kelimearasıenuygun)

18 Hutbenin dili cemaatin anlayacağı şekilde açıkmıdır?

19 Hutbenin uzunluğu, konunun anlaşılırlığı ve süreaçısındanuygunmudur?

20 Müjdeveuyarıdengesigözetilmişmidir?

21 Hutbedeimlakurallarınauyulmuşmudur?

22 Hutbenin muhtevası Kur’an, sünnet ve bilimselgerçeklerleuyumlumudur?

23Millî birlik ve bütünlüğü zedeleyici, kişi veyagrupları tahkiredici,önyargılı vepolitik ifadevedeğerlendirmelerdenkaçınılmışmıdır?

24Henüz netleşmemiş görüşlerden, gereksiztartışmalara ve huzursuzluğa sebep olabilecekhususlardankaçınılmışmıdır?

25Hutbe,DiyanetİşleriBaşkanlığınıntoplumuinanç,ibadetveahlakkonularındaaydınlatmagöreviylebağdaşırniteliktemidir?

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



40


1. Öğrencilerehutbedeğerlendirmeileilgilibiretkinlikyapılacağıbildirilir.



4. Öğrencilerden bireysel olarak ekte yer alan Diyanet TV’nin sosyal paylaşımhesabındakihutbeyidinlemelerivehutbedeğerlendirmeformunudoldurmalarıistenir.


12

15 dk.

Kazanım: İncelediğiveyadinlediğibirhutbeyihitabettekniğiaçısındandeğerlendirir.

EK-1

ETKİNLİK

41

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Diyanet İşleri Başkanlığı resmî Youtube kanalındaki 21 Ağustos 2020 tarihli hutbeyi dinleyerek aşağıda yer alan hutbe değerlendirme formunu doldurunuz.

1215 dk.


HUTBE DEĞERLENDİRME FORMU


1 Hutbeniniçeriğineuygunbiradlandırmayapılmışmıdır?

2 Problem/altproblemleraçıkçabelirtilmişmidir?

3 Problem,birhutbeiçinuygunmudur?

4 Problem,zamanavegündemeuygunmudur?

5 Problem, yöre halkının beklenti ve ihtiyaçlarınıkarşılayıcımıdır?

6 Hutbenin muhtevası, öngörülen kazanımlarısağlayacakniteliktemidir?

7 Kazanımlar problem cümlesi ile örtüşmektemidir?

8 Kazanımlar, hutbenin öne çıkan niteliği ileörtüşmektemidir?

9 Hutbeninifadeveüslububutemelniteliğeuygunmudur?

10 Hutbenin sonucu, kazanımları özetler niteliktemidir?

11 Kaynaklarusulünegörebelirtilmişmidir?

12 Seçilen ayet ve hadisler kazanımlara uygunmudur?

Dinlemek için

https://www.youtube.com/watch?v=zeushNMQ8FM

EK-1

ETKİNLİK

42

1215 dk.



13 Seçilen ayet ve hadisler hutbenin öne çıkanniteliğineuygunmudur?

14 Seçilen ayet ve hadisler uygun yerde verilmişmidir?

15 Hutbenin dili, öne çıkan niteliği ile uyuşmaktamıdır?

16 Hutbedekullanılanben/biz,sen/siz,o/onlardilininağırlığıveuygunluğuyerindemidir?

17 Cümleuzunluklarıuygunmudur?(6-8kelimearasıenuygun)

18 Hutbenin dili cemaatin anlayacağı şekilde açıkmıdır?

19 Hutbenin uzunluğu, konunun anlaşılırlığı ve süreaçısındanuygunmudur?

20 Müjdeveuyarıdengesigözetilmişmidir?

21 Hutbedeimlakurallarınauyulmuşmudur?

22 Hutbenin muhtevası Kur’an, sünnet ve bilimselgerçeklerleuyumlumudur?

23Millî birlik ve bütünlüğü zedeleyici, kişi veyagrupları tahkiredici,önyargılı vepolitik ifadevedeğerlendirmelerdenkaçınılmışmıdır?

24Henüz netleşmemiş görüşlerden, gereksiztartışmalara ve huzursuzluğa sebep olabilecekhususlardankaçınılmışmıdır?

25Hutbe,DiyanetİşleriBaşkanlığınıntoplumuinanç,ibadetveahlakkonularındaaydınlatmagöreviylebağdaşırniteliktemidir?

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



43


EK-1

ETKİNLİK

1. Öğrencilerevaazvevaizlikkavramlarıileilgilibiretkinlikyapılacağıbildirilir.






13

15 dk.

Kazanım: Vaazvevaizlikkavramlarınıaçıklar.

EK-1

ETKİNLİK

44

Aşağıda Kur’an’da vaaz anlamında kullanılan meviza, tebşir, inzar, tezkir ile ilgili ayetleri doğru bir şekilde eşleştiriniz.

1315 dk.

EŞLEŞTİRME

1“Artıksenöğütver!Senancakbiröğütvericisin.”

(Gâşiyesuresi,21.ayet.)

2“Lokman, oğluna öğüt vererek ‘Ey oğulcuğum! Allah’a eş koşma, doğrusu eş koşmak büyükzulümdür.’demişti.”

(Lokmânsuresi,13.ayet.)

3“Rabbininyoluna,hikmetle,güzelöğütleçağır.Onlarlaengüzelşekildetartış.DoğrusuRabbin,kendiyolundansapanlarıdahaiyibilir.O,doğruyoldaolanlarıdaeniyibilir.”


4“Münafıklara,kendilerineelemvericibirazapolduğunumüjdele.”

(Nisâsuresi,138.ayet.)

5“Önceenyakınakrabanıuyar.”

(Şuarâsuresi,214.ayet.)

meviza tezkir tebşir inzar vaaz

.................. .................. .................. .................. ..................

EK-2

ETKİNLİK

45

EK-1

ETKİNLİK 1315 dk.

EŞLEŞTİRME

meviza tezkir tebşir inzar vaaz

3 1 4 5 2

CEVAP ANAHTARI

1“Artıksenöğütver!Senancakbiröğütvericisin.”

(Gâşiyesuresi,21.ayet.)

2“Lokman, oğluna öğüt vererek ‘Ey oğulcuğum! Allah’a eş koşma, doğrusu eş koşmak büyükzulümdür.’demişti.”

(Lokmânsuresi,13.ayet.)

3“Rabbininyoluna,hikmetle,güzelöğütleçağır.Onlarlaengüzelşekildetartış.DoğrusuRabbin,kendiyolundansapanlarıdahaiyibilir.O,doğruyoldaolanlarıdaeniyibilir.”


4“Münafıklara,kendilerineelemvericibirazapolduğunumüjdele.”

(Nisâsuresi,138.ayet.)

5“Önceenyakınakrabanıuyar.”

(Şuarâsuresi,214.ayet.)

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



46


1. Öğrencilere vaizlerde olması gereken özellikler ile ilgili bir etkinlik yapılacağıbildirilir.



4. Öğrencilerden bireysel olarak bu çalışma kâğıdında yer alan örnekleri doğrusınıflandırmalarıistenir.



14

15 dk.

Kazanım: Vaazvevaizlikkavramlarınıaçıklar.

EK-1

ETKİNLİK

47

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Aşağıda vaizlerde olması gereken ilmî ve mesleki nitelikler ile kişisel vasıflar yer almaktadır. Özellikleri doğru bir şekilde sınıflandırınız.

1. İlim-amelbütünlüğünesahipözüsözübirinsanolmalıdır.

2. VaazınenönemlikaynağıolanKur’an-ıKerim’ivemealiniçokiyibilmelidir.

3. İletişimkonusundayeterliolmalı,cemaatiyleveçevresiyleiyiiletişimkurabilmelidir.

4. DinimizinikincianakaynağıolanPeygamberimizin(s.a.v.)sünnetihakkındayeterlibilgiyesahipolmalıdır.

5. Hedefkitlenineğitimyapısını,sorunlarınıvebeklentileriniiyibilmelidir.

6. Yücedinimizininançveimanesaslarınıçokiyibilmeli,sağlambirfıkıhbilgisinesahipolmalıdır.

7. Görevesnasındavesosyalhayattatemiz,bakımlıvesadegiyimliolmalıdır.

8. Temelİslambilimlerininyanısıragüncel,sosyal,kültürel,bilimselalanlardabilgisahibiolmalıdır.

9. Bütüntutumvedavranışlarındanazik,zarifvekibarolmalıdır.

10. Toplumundeğeryargılarıhakkındayeterlibilgiyesahipolmasıgerekir.

11. Uzmanlıkisteyenkonulardayersizyorumlaryapmaktankaçınmalıdır.

12. Hasbidavranmalı,gönüldünyasısevgivemerhametledoluolmalıdır.

1415 dk.

SINIFLANDIRMA

Kişisel Nitelikler

...,...,...,...,...,...,...,...,...,...,...

İlmî ve Meslekî Nitelikler

...,...,...,...,...,...,...,...,...,...,...

EK-2

ETKİNLİK

48

1415 dk.

SINIFLANDIRMA

CEVAP ANAHTARI

İlmî ve Mesleki Nitelikler

Kişisel Nitelikler

2. VaazınenönemlikaynağıolanKur’an-ıKerim’ivemealiniçokiyibilmelidir.

4. Dinimizin ikinci ana kaynağı olan Peygamberimizin (s.a.v.) sünneti hakkında yeterli bilgiye sahipolmalıdır.

6. Yücedinimizininançveimanesaslarınıçokiyibilmeli,sağlambirfıkıhbilgisinesahipolmalıdır.

8. Temelİslambilimlerininyanısıragüncel,sosyal,kültürel,bilimselalanlardabilgisahibiolmalıdır.

10. Toplumundeğeryargılarıhakkındayeterlibilgiyesahipolmasıgerekir.

11. Uzmanlıkisteyenkonulardayersizyorumlaryapmaktankaçınmalıdır.

1. İlim-amelbütünlüğünesahipözüsözübirinsanolmalıdır.

3. İletişimkonusundayeterliolmalı,cemaatiyleveçevresiyleiyiiletişimkurabilmelidir.

5. Hedefkitlenineğitimdurumunu,sorunlarınıvebeklentileriniiyibilmelidir.

7. Görevesnasındavesosyalhayattatemiz,bakımlıvesadegiyimliolmalıdır.

9. Bütüntutumvedavranışlarındanazik,zarifvekibarolmalıdır.

12. Hasbidavranmalı,gönüldünyasısevgivemerhametledoluolmalıdır.

Kişisel Nitelikler

1,3,5,7,9,12

İlmî ve Meslekî Nitelikler

2,4,6,8,10,11

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



49


EK-2

ETKİNLİK

1. Öğrencilerevaazdualarıileilgilibiretkinlikyapılacağıbildirilir.





6. Sürecinsonundaisteyenöğrencilerevaazdualarıezbereokutulur.

15

15 dk.

Kazanım: Vaazdualarınıezbereokur.

EK-1

ETKİNLİK

50

Aşağıda verilen vaaz dualarını ve anlamlarını doğru şekilde eşleştiriniz.

1515 dk.

EŞLEŞTİRME

...... صلوا عل رسولنا محمد

...... عمة و دوام العافية وحسن الخاتمة الفاتحة الك تمام الن هم انا ن الل

...... بصير بالعباد ان الل و افوض امري ال الل

...... ك انت العليم الحكيم متنا ان سبحانك ل علم لنا ال ما عل

...... رل امري واحلل عقدة من لسان يفقهوا قوليي رب اشرح ل صدري و ي






EK-2

ETKİNLİK

51

EK-1

ETKİNLİK 1515 dk.

EŞLEŞTİRME

CEVAP ANAHTARI






5 صلوا عل رسولنا محمد

3 عمة و دوام العافية وحسن الخاتمة الفاتحة الك تمام الن هم انا ن الل

4 بصير بالعباد ان الل و افوض امري ال الل

2 ك انت العليم الحكيم متنا ان سبحانك ل علم لنا ال ما عل

1 رل امري واحلل عقدة من لسان يفقهوا قوليي رب اشرح ل صدري و ي

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



52



2. Öğrencilerdenvaazıbitirirkenokunandualarıbulmalarıistenir.


4. İsteyenöğrencilerinçalışmalarısınıfpanosundasergilenir.

16

15 dk.

Kazanım: Vaazdualarınıezbereokur.

EK-1

ETKİNLİK

53

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Aşağıda yer alan dualardan hangilerinin vaazın bitiminde okunabilecek dualar olduğunu bularak işaretleyiniz.

1615 dk.

BULALIM

Vaazlarda okunan çeşitli dualar

Vaazın sonunda

okunabilecek dua

عمة و دوام العافية وحسن الخاتمة الفاتحة الك تمام الن هم انا ن الل

رل امري واحلل عقدة من لسان يفقهوا قوليي رب اشرح ل صدري و ي

عمة و دوام العافية وحسن الخاتمة بحرممة الفاتحة هم ارزقنا تمام الن الل

صلوا عل رسولنا محمد

رب العالمين الفاتحة ل و لكم و اخر دعونا ان الحمد لل اقول قول هذا واستغفر الل

بصير بالعباد ان الل و افوض امري اليي الل

صلوا عل طبيب قلوبنا محمد

EK-2

ETKİNLİK

54

1615 dk.

BULALIM

CEVAP ANAHTARI

Vaazlarda okunan çeşitli dualar

Vaazın sonunda

okunabilecek dua

عمة و دوام العافية وحسن الخاتمة الفاتحة الك تمام الن هم انا ن ✓ الل

رل امري واحلل عقدة من لسان يفقهوا قوليي رب اشرح ل صدري و ي

عمة و دوام العافية وحسن الخاتمة بحرممة الفاتحة هم ارزقنا تمام الن الل ✓

صلوا عل رسولنا محمد

رب العالمين الفاتحة ل و لكم و اخر دعونا ان الحمد لل ✓ اقول قول هذا واستغفر الل

بصير بالعباد ان الل و افوض امري اليي الل

صلوا عل طبيب قلوبنا محمد

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



55


EK-2

ETKİNLİK


2. Öğrencilerdenvaazsunumundadikkatedilecekhususlarısıralamalarıistenir.


4. İsteyenöğrencilerinçalışmalarısınıfpanosundasergilenir.

17

15 dk.

Kazanım: Vaazvederssunumundadikkatedilecekhususlarıfarkeder.

EK-1

ETKİNLİK

56

Aşağıda vaaz sunumunda dikkat edilecek hususlar sıralanmıştır. Boş bırakılan maddelere uygun hususları bularak yazınız.

1715 dk.

BULALIM-YAZALIM

1. Güncel ve ilgi çekici bir konu seçmek

2. …………………………………………………………………………..

3. Vaazı irticalen sunmak

4. Cemaatle göz iletişimi kurmak

5. …………………………………………………………………………..

6. Sade ve anlaşılır bir dil kullanmak

7. …………………………………………………………………………..

8. Kolaylaştırıcı, iyimser ve olumlu bir üslup kullanmak

9. Cemaati motive etmek

10. Sevgi ve saygı ilkelerini gözetmek

11. ……………………………………………………………………………..

12. Tevazuyu gözetip “ben” yerine “biz” dilini kullanmak

EK-2

ETKİNLİK

57

EK-1

ETKİNLİK 1715 dk.

BULALIM-YAZALIM

CEVAP ANAHTARI

1. Güncel ve ilgi çekici bir konu seçmek

2. Vaazın başlangıcında cemaatin ilgisini konuya çekmek

3. Vaazı irticalen sunmak

4. Cemaatle göz iletişimi kurmak

5. Beden dilini yerinde kullanmak

6. Sade ve anlaşılır bir dil kullanmak

7. Akıcı, güzel ve yumuşak bir üslup kullanmak

8. Kolaylaştırıcı, iyimser ve olumlu bir üslup kullanmak

9. Cemaati motive etmek

10. Sevgi ve saygı ilkelerini gözetmek

11. Konu bütünlüğünü korumak

12. Tevazuyu gözetip “ben” yerine “biz” dilini kullanmak

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



58


1. Öğrencilere vaaz sunumunda dikkat edilecek hususlar ile ilgili bir etkinlikyapılacağıbildirilir.

2. Buetkinliklenasılbirsonucaulaşılmakistendiğiaçıklanır.

3. Ek-1öğrencisayısıncaçoğaltılarakdağıtılır.

4. Öğrencilerdenverilenifadelerarasındandoğruolanlariçin“Doğru”,yanlışolanlariçinise“Yanlış”sütununuişaretlemeleriistenir.

5. Öğrencileretkinliğibireyselolaraktamamlarlar.

6. Öğretmenindoğrucevaplarısöylemesiileetkinliktamamlanır.

18

15 dk.

Kazanım: Vaazvederssunumundadikkatedilecekhususlarıfarkeder.

EK-1

ETKİNLİK

59

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Aşağıdaki ifadelerden doğru olanlar için “Doğru”, yanlış olanlar için “Yanlış” sütununu işaretleyiniz.

1815 dk.

DOĞRU-YANLIŞ

Doğru Yanlış

Cuma ve bayram gibi cemaatin, normal gün ve vakitlerden daha yoğun olduğuzamandilimlerindevaazagirişuzunolmalıdır.

Vaazsırasındavaizinönündemutlakabirplanvegereklinotlarbulunmalı,hazırlıksızkonuşulmamalıdır.

Vaiz konuşurken beden dilini kullanmaya özen göstermeli, ölçülü jest vemimikleriylekonununanlaşılmasınızorlaştırmayaçalışmalıdır.

Vaazdasüreyirmidakikailekırkdakikaarasındaolmalıdır.

Vaazın irticalen sunulması, hatibin bilgili ve konuya hazırlıklı olduğu intibaınıgüçlendirdiğiiçincemaatüzerindedahaetkiliolmaktadır.

Vaiz, sade ve anlaşılır bir dil kullanmaya dikkat etmelidir. Mahalli ağız ve argoifadelerdenkaçınmalıdır.

Vaazkısabirayetilebitirilmelidir.

Ezan vakti yaklaştığında vaazda işlenen konu çok kısa birkaç cümle ileözetlenmelidir.

Okunanayetlerinbulunduğukitaplarbelirtilmelidir.

Vaazkonusuileilgiliayetvehadisleraslişekliyleveusulüneuygunokunmalıdır.

EK-2

ETKİNLİK

60

1815 dk.

DOĞRU-YANLIŞ

CEVAP ANAHTARI

Doğru Yanlış

Cumavebayramgibicemaatin,normalgünvevakitlerdendahayoğunolduğuzamandilimlerindevaazagirişuzunolmalıdır.

✓

Vaazsırasındavaizinönündemutlakabirplanvegereklinotlarbulunmalı,hazırlıksızkonuşulmamalıdır.

✓

Vaizkonuşurkenbedendilinikullanmayaözengöstermeli,ölçülüjestvemimikleriylekonununanlaşılmasınızorlaştırmayaçalışmalıdır.

✓

Vaazdasüreyirmidakikailekırkdakikaarasındaolmalıdır. ✓

Vaazınirticalensunulması,hatibinbilgilivekonuyahazırlıklıolduğuinti-baınıgüçlendirdiğiiçincemaatüzerindedahaetkiliolmaktadır.

✓

Vaiz,sadeveanlaşılırbirdilkullanmayadikkatetmelidir.Mahalliağızveargoifadelerdenkaçınmalıdır.

✓

Vaazkısabirayetilebitirilmelidir. ✓

Ezanvaktiyaklaştığındavaazdaişlenenkonuçokkısabirkaçcümleileözetlenmelidir.

✓

Okunanayetlerinbulunduğukitaplarbelirtilmelidir. ✓

Vaazkonusuileilgiliayetvehadisleraslişekliyleveusulüneuygunokun-malıdır.

✓

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



61


EK-2

ETKİNLİK

1. Öğrencilerevaazhazırlamaileilgilibiretkinlikyapılacağıbildirilir.



4. Öğrencilerdenbireyselolarakektekigibibirvaazhazırlamalarıistenir.

5. Belirlenensürebittiktensonravaazlarkontroledilir.

19

30 dk.

Kazanım: Hitabetilkelerineuygunvaazhazırlarvesunar.

EK-1

ETKİNLİK

62

Vaaz hazırlamadan önce uygun konu seçimi yapılır ve vaaz planı hazırlanır. Bir vaaz planı; “giriş”, “gelişme”, “sonuç” ve “değerlendirme” olmak üzere 4 bölümden oluşur. Aşağıdaki linkte Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından hazırlanmış vaazı inceleyiniz.

Vaaz

Sizde sitelerinden yararlanarak plan dâhilinde bir vaaz hazırlayınız.

1930 dk.

VAAZ HAZIRLIYORUM

ZEKÂT İBADETİ VE SOSYAL YARDIMLAŞMA

Sözlükteartma,çoğalma,temizlik,bereket,iyihâlveövgügibianlamlaragelenzekât,dinîbirterimola-rakbelirlibirmalınbirkısmınınAllah(c.c.)rızasıiçinmuayyenkişilereverilmesidemektir.

İslam’ınbeştemelesasındanbiriolanzekât,hicretinikinciyılındaMedine’defarzkılınmıştır.Akıllı,ergen-likçağınaulaşmışvehürMüslüman,temelihtiyaçlarındanfazlaolaraknisapmiktarıartmaözelliğitaşı-yanmalasahipvebumalınıeldeetmesininüzerindenbiryılgeçmişise,zekâtilemükelleftir.YüceAllah,“Namazı dosdoğru kılın, zekâtı verin...”(Bakarasuresi,43.ayet)

Peygamberimiz(s.a.v.)ise“İslâm beş esas üzerine kurulmuştur: Allah’tan (c.c.) başka ilah bulunmadığına, Muhammed’in(s.a.v.) Allah (c.c.)’ın Resulü olduğuna şahadet etmek, namaz kılmak, zekât vermek, haccet-mek ve Ramazan orucunu tutmak.”buyurmuştur.(Buhârî,İman,1;Müslim,İman,19-22.)

Namaz,oruçgibibedeniibadetler,Allah’ın(c.c.)ihsanettiğihayatvesıhhatgibinimetlerinşükrü;zekâtvesadaka-ifıtırgibimaliibadetlerisemalnimetininşükrüdür.

Zekâtın Önemi

Zekât,Kur’anvehadislerdeçokdefanamazlabirliktezikredilmektedir.Buda,zekâtındinimizdekiyerinivenamazilezekâtarasındakikuvvetlibağıgöstermektedir.KişininMüslümanlığıancakbuikifarzıyerinegetirmekleolgunluğaerişir.NitekimYüceAllah(c.c.),hidayeteermeninveahirettemüjdelenenmükâ-fatanailolmanınnamazvezekâtlaolacağınaişaretetmiş,Kur’an-ıKerim’in,namazıkılan,zekâtıverenveahiretekesinolarakinananmüminleremüjdevehidayetrehberiolduğunuhabervererekbuibadetinöneminiortayakoymuştur(Nemlsuresi,2-3.ayetler.)

1 DinİşleriYüksekKuruluÜyesiİbrahimPaçacıtarafındanhazırlanmıştır.

https://www2.diyanet.gov.tr/DinHizmetleriGenelMudurlugu/VaazHizmetleri/Zekat%20%C4%B0badeti%20ve%20Sosyal%20Yard%C4%B1mla%C5%9Fma.pdf

https://www2.diyanet.gov.tr/DinHizmetleriGenelMudurlugu/VaazHizmetleri/Zekat%20%C4%B0badeti%20ve%20Sosyal%20Yard%C4%B1mla%C5%9Fma.pdf




EK-2

ETKİNLİK

63

EK-1

ETKİNLİK 1930 dk.

VAAZ HAZIRLIYORUM

Zekât vermek, “muttakî” ve “muhsin”müminlerin vasıflarındandır. Kur’an-ı Kerim’de kurtuluşa erecekmüminlerinözelliklerisayılırken;“Onlar zekât (verecek hale gelmek) için çalışan kimselerdir”buyurul-maktadır(Mü’minunsuresi,1-4.ayetler).

Müminlerinvasıflarına işaretedendiğerbirayette ise“Sizin dostunuz ancak Allah (c.c.), Onun elçisi, namazını dosdoğru kılan, zekâtını veren mümin kimselerdir...”buyrulmaktadır(Maidesuresi,55.ayet)BunakarşılıkKur’an’damüşriklerinvasıflarındanbirinin,zekâtvermemekolduğuhaberverilmektedir:“Yazık-lar olsun o müşriklere ki onlar zekât vermezler ve ahireti de inkâr ederler.” (Fussiletsuresi,6-7.ayetler).

Zekât,geçiciolanmalı,kalıcıyapmanınengüzelyoludur.Kişinindünyadaeldeettiğimallarıntamamıyaharcanıpyokolacakveyamirasçılarınakalacaktır.Yalnız,Allah(c.c.)yolundaAharcadıklarızayiolma-yacak;budünyadakalmayıpebedîolacaktır.NitekimSevgiliPeygamberimiz, “İnsanoğlu ‘malım, malım’ der durur. Halbu ki senin malın sadece yiyip tükettiğin veya giyip eskittiğin, ya da sadaka olarak verip kalıcı yaptığındır.”buyurmuştur.(Tirmizî,Tefsiru’l-Kur’an,89.)BusebepleKur’an’da,“Allah’a ve Resulüne iman edin ve sizi üzerinde tasarrufa yetkili kıldığı maldan, Allah yolunda harcayın. İçinizden iman edip de Allah yolunda harcayanlar var ya onlar için büyük bir mükâfat vardır.” buyrulmaktadır.(Hadîdsuresi,7.ayet.).

Hz.Peygamber,muhtaçlarayardımetmeninmükâfatınınbüyüklüğünühaberverdiğibirhadislerinde“Bir kişi temiz (helâl) olan malından sadaka verirse -Allah sadece temizi kabul eder- bir tek hurma bile olsa Rah-man onu sağ eline alır ve sizin bir buzağıyı veya tayı büyüttüğünüz gibi onu, dağdan daha büyük oluncaya kadar büyütür.”buyurmaktadır(Müslim,Zekât,63;İbnMâce,Zekât,28.).

BaşkabirhadisindedefakirlereyardımeliniuzatmanınAllah’ınrızasınavesileolacağınıhabervererek,“Sadaka Rabbin öfkesini söndürür ve kötü ölümü bertaraf eder.”buyurmuştur.(Tirmizi,Zekât28.).

Zekâtın Ahlaki Yönü

Zekâtınibadetmanasınınyanında,yüceinsanîhedefleri,üstünahlâkîdeğerleriveiktisadîgayelerivardır.Kur’an-ıKerim’de“Onların mallarından, kendilerini temizleyeceğin, arıtıp yücelteceğin bir sadaka al ve onlar için dua et; çünkü senin duan onlara huzur verir. Allah işitendir, bilendir.”buyrulmaktadır(Tevbesuresi,103.ayet.).

Ayettegeçentemizliğin,bireysel arınma, toplumsal arınmavemalın temizlenmesişeklindeüçboyutuvardır.

Zekâtkişinincimrilik,bencillikgibikötühuylardanarınmasınavesileolur.Cimrilik,kişininsahipoldukla-rındanyalnızkendisiyararlanıpbaşkalarınahiçkaptırmamaduygusudur.Kişibuduygununesiriolmasıhalinde,yalnızkendinidüşünür,bütündeğerlerinibuduygularakurbanedebilir.Cimriliklehırsınbirleş-mesiisebüyükbirfelakettir.

SevgiliPeygamberimiz,“Nefsin hırs ve cimriliğinden sakının. Çünkü sizden öncekiler hırs ve cimrilikleri se-bebiyle helak olmuşlardır. Bu duyguları kendilerine emrettiği için, cimri kesilmişler, akrabalık bağlarını kes-mişler ve bozgunculuk çıkarmışlardır.” (EbûDâvûd,Zekât,46.)Benzerbirhadiste,“Zulümdensakının.Çünküzulümkıyametgünükaranlıklarolacaktır.Nefsinhırsvecimriliğindensakının.Çünküsizdenöncekilerhırsvecimriliklerisebebiylehelakolmuşlardır.Buduygularıkendilerinikandökmeyeveharamlarınıhelalkılmayasevketmiştir”buyurmuştur(Müslim,Birr,56.).

EK-2

ETKİNLİK

64

1930 dk.

VAAZ HAZIRLIYORUM

BununiçinHz.Peygamber,cimriliğinimandanuzakolduğunavebirmümindecimriliğinolamayacağınaişaretederek,“İman ile cimrilik kulun kalbinde birleşmez” buyurmuş. (Nesâî, Cihâd, 8.) ve kendisi de cimrilik-ten Allah’a (c.c.) sığınmıştır. (Nesâî,İstiâze,27.)

Kur’an-ıKerim’dede, “… Kendileri son derece ihtiyaç içinde bulunsalar bile onları kendilerine tercih ederler. Kim nefsinin cimriliğinden, hırsından korunursa, işte onlar kurtuluşa erenlerin ta kendileridir.” (Haşrsuresi,9.Ayet)buyrulmaktadır.

Zekâtise,fertlerimaddeyekarşıaşırıdüşkünlüktenkoruyan,cimriliktenarındıranbiribadettir.NitekimRasulullahEfendimiz(s.a.v.),“Zekâtı veren, misafiri ağırlayan ve sıkıntı zamanında veren nefsinin cimrili-ğinden kurtulmuştur” buyurmuştur. (Taberânî,Mu’cemu’l-Kebir,c.IV,s.188.).

Zekât ve Sosyal Bünye

Zekâtkişiselarınmayavesileolmasınınyanında,toplumsalarınmaya,sosyalbünyeninsağlıklıbirşekildegelişmesinedehizmeteder.Toplumvarlığınınsağlıklıbirşekildesürdürülebilmesiiçin,toplumsaldengevebarışınbirşekildesağlanması;toplumuoluşturanbireylerarasındagerilimeyolaçabileceketkenleringiderilmesigerekir.Birtoplumdazenginvefakirlerinbulunmasıdoğalolmaklabirlikte,bunlarınbirbir-lerininhaklarınıgözetmemesivebudurumuntoplumdagerilimvegerginliksebebiolmasıdoğalkabuledilemez.Bununiçin,zenginilefakirarasındakiekonomikdüzeyfarkınınuçurumadönüşmemesi,ayrıcageriliminalınarak,kutuplaşmavedüşmanlıkoluşmasınınengellenmesigerekir.Bunoktadazekâtınsondereceetkiliolacağıaçıktır.

Ancak ihtiyaçlar içindekıvrananfakirin,ekonomikdüzeyiyüksekkişileri,kendidertvesıkıntılarıyla il-gilenmedenrefahiçinde,zevkveeğlenceylehayatlarınıgeçirdiklerinigörmesi,onlarıkıskanmasınayolaçabilir.Bunundahaileriboyutlarıise,kinvedüşmanlığakadaruzanabilir.Busebepleİslâmdini,servetintoplumunbirkesimininelindedolaşanbirsaltanatolmasınıistememektedir.Haşrsuresinde“Allah’ın, memleketlerin ahalisinden savaşılmaksızın peygamberine kazandırdığı mallar; Allah’a, pey-gambere, onun yakınlarına, yetimlere, yoksullara ve yolda kalmışlara aittir. O mallar, içinizden yalnız zenginler arasında dolaşan bir servet ve güç haline gelmesin diye Allah (c.c.) böyle hükmetmiştir. Pey-gamber size ne verdiyse onu alın, neyi de size yasak ettiyse ondan vazgeçin. Allah’a karşı gelmekten sakının. Şüphesiz Allah’ın azabı çetindir” (Haşrsuresi,7.ayet.)buyrulmaktadır.Bubağlamdazekât,servetisadecezenginlerinellerindekibirgüçolmaktançıkarıpfakirvemuhtaçlarındaistifadesinesunmakta;zenginilefakirarasındabirköprüoluşturmaktadır.Böyleoluncada,İslâm’da-kisosyaldayanışmadaönemlibirrolüstlenmektedir.İhtiyaçsahipleri,fakirler,miskinler,borçlular,yoldakalmışlarzekâtvasıtasıylagözetilmekte,adetaonlarasosyalgüvenliksağlanmaktadır.Buise,toplumunfakirkesiminikıskançlıkvekindenkorumakta,sermayedüşmanlığınıortadankaldırmaktadır.Zekâtınsermayedüşmanlığınıortadankaldıracağına,cimrilik,kıskançlık,kingibihastalıklarınçözümüolduğunaişaretetmektedir.Bubakımdannamazınbireyselahlâkı,zekâtınisetoplumsalahlakıgerçek-leştirmeyeyönelikolduğusöylenebilir.

Diğertaraftanzekât,servetinatılbekletilmeyip,iktisadîhayatakatılmasınıteşvikeder.İslâm,servetintoplumunistifadesindençekilerekatılbirhalegetirilmesinihoşkarşılamaz.Kur’an-ıKerim’de,“…Altın ve gümüşü biriktirip gizleyerek onları Allah yolunda harcamayanları elem dolu bir azapla müjdele. O gün, biriktirdikleri Cehennem ateşinde kızdırılacak ve alınları, böğürleri, sırtları bunlarla dağlanacak, ‘İşte bu, kendiniz için biriktirip sakladığınız şeylerdir. Haydi tadın bakalım biriktirip sakladıklarınızı!’ denile-cektir.” (Tevbesuresi,34-35.ayetler)buyrulmaktadır.

EK-2

ETKİNLİK

EK-2

ETKİNLİK

65

1930 dk.

VAAZ HAZIRLIYORUM

Zekât ve Ekonomik Hayat

Servetiniktisadîhayattançekilipâtılbekletilmesinihoşgörmeyenyücedinimiz,zekâtvasıtasıylabununönünegeçmek,enazındanbununbirmiktarıylatoplumuyararlandırmakistemiştir.Eldeatıltutulupya-tırımayönlendirilmeyensermayeyıldanyılazekâtsebebiyleeriyecektir.Nitekimhadiskaynaklarımızdayeralanbirhaberbunaşöyleişaretetmektedir:“Yetimlerin mallarıyla ticaret yapınız ki, zekât onların malını yeyip bitirmesin” (Muvatta’,Zekât,6.)

Bunedenle,heryılservetinin%2,5unuvermekzorundaolanzengin,malınıneriyipyokolmasınıengelle-mekiçinonuatılolarakbekletmeyecek,iktisadihayatakatılacakveservetiniişletecektir.Budaekono-mikhayatacanlılıkgetirecek,toplumunrefahınakatkıdabulunacaktır.

Zekât,kişilerinvetoplumunarınmasınısağladığıgibi,malınbaşkalarınınhakkındantemizlenmesinidesağlar.Kur’an-ıKerim’dezengininmalındafakirinhakkınınbulunduğubildirilmekte“(Zenginlerin) mal-larında (yardım) isteyen ve (iffetinden dolayı) mahrum olanlar için bir hak vardır.” (Zâriyâtsuresi,19.ayet). Fakirler içinayrılanbuhakkın,maldakalmasıonukirletmektedir.Zengininmalındakifakirinve ihtiyaçsahiplerininbuhakkıayrılıpverilmedikçemaltemizlenmişolmaz.Zekâtmalıbaşkasınınhakkındantemizlediğiiçinonubereketlendirir.Bunakarşılıkzekâtınınverilmeme-sihalinde,bereketikaçar.Hz.Peygamber,birhadislerinde,bunaişaretederek;“Her sabah iki melek yeryüzüne iner ve biri ‘Allah’ım, Senin yolunda harcayana, harcadığının yerine yenilerini ver!’, diğeri ise, ‘Allah’ım, cimrilik yapıp vermeyenlerin mallarını telef et’ diye dua eder.”buyurmuştur.(Müslim,Zekât,57.)

Kur’an’dazekâtınfakirvemuhtaçlarınbirhakkıolarakbelirtilmesininsonuçlarındanbiride,zekâtalanınrencideedilmesini,verenindebundandolayıövünmevebaşakakmasınıengellemektir.EsasenKur’an,başakakmanınyapılanhayrınboşagitmesinesebepolacağınıhabervermekte,güzelbirsözvebağışla-manın,peşindengönülkıranbirsadakadandahahayırlıolduğunubildirmektedir. (Bkz.Bakarasuresi,263-264.Ayetler)

Zengininmalındakibuhakkınayrılıpsahiplerineverilmemesi,omalımanenkirlettiğigibiAllah’ın(c.c.)gazabınıdaomalüzerineçeker.NitekimKur’an-ıKerim’de“İçlerinden, ‘Eğer Allah bize lütuf ve kere-minden verirse mutlaka bol bol sadaka veririz ve mutlaka salihlerden oluruz’ diye Allah’a söz verenler de vardır. Fakat Allah (c.c.) lütuf ve kereminden onlara verince, cimrilik ettiler ve yüz çevirerek dönüp gittiler. Allah’a verdikleri sözü tutmadıkları ve yalan söyledikleri için O da kalplerine, kendisiyle karşıla-şacakları güne kadar (sürecek) bir nifak soktu.” (Tevbesuresi,75-77.ayetler.)buyrulmaktadır.

PeygamberEfendimizde,zekâtıverilmeyenmalın,ahirettekişininaleyhineolacağınaişaretederek;“Al-lah (c.c.) bir kimseye bir mal verir de bu kişi zekâtını vermezse kıyamet gününde o mal onun önüne, göz-lerinin üstü noktalı, zehirin fazla oluşundan dolayı tüysüz, son derece korkunç, yaşlı bir erkek yılan olarak çıkarılır. Bu yılan o kimsenin boynuna dolanır, avurtlarından yakalar, sonra adama ‘ben senin malınım, ben senin hazinenim’ der”buyurur.(Buhârî,Zekât,3.)veşuayetiokur:“Allah’ın kendilerine lütfundan verdiği ni-metlerde cimrilik edenler, bunun kendileri için hayırlı olduğunu sanmasınlar. Hayır! O kendileri için bir şerdir. Cimrilik ettikleri şey de kıyamet gününde boyunlarına dolanacaktır…” (Âl-iİmrânsuresi,180.ayet.)

EK-2

ETKİNLİK

66

1930 dk.

VAAZ HAZIRLIYORUM

Hz.Peygamber,zekâtınıvermeyenlerinahirettekicezasıileilgiliolarak“Altını, gümüşü olup da fakirin hak-kını vermeyen kişinin bu biriktirdiği mal, kıyamet günü Cehennemde toplanır ve kızdırılarak, yanı, alnı ve sırtı dağlanır. Soğudukça tekrar kızdırılır. Bu, elli bin yıl sürecek uzun kıyamet gününde bütün insanların hesabı görülüp, gideceği yer belli oluncaya kadar devam eder”buyurur.(Müslim,Zekât,24.)YaRasulallah!,sığırı,davarıolanındurumunasılolacak?diyesorulunca“Sığırı, davarı olup da fakirin hakkını vermeyen kişi, kı-yamet gününde, geniş ve düz bir alana konulur, zekâtını vermediği hayvanlar boynuzlarında bir kıvrıklık ve kırıklık olmaksızın her şeyi tam olarak gelir ve sahiplerini boynuzlarıyla süser, tırnaklarıyla çiğnerler. Biri geçtiğinde diğeri gelir. Bu, elli bin yıl sürecek uzun kıyamet gününde bütün insanların hesabı görülüp, cen-nete mi cehenneme mi gideceği belli oluncaya kadar devam eder.”buyurur.(Müslim,Zekât,6.)

ZekâttoplumsalbiribadetolduğundanbununyerinegetirilmemesiAllah’ın(c.c.)öfkesiniçektiğiiçin,bugünahınkarşılığısadeceahirettedeğildünyadadaverilecektir.Zekâtıverilmeyenmalınbereketiolmaz.

Zekâtla Mükellef Olma Şartları

BirkişininzekâtvermeklemükellefolmasıiçinMüslüman,akıllı,ergenlikçağınaerişmişvehürolması;borcundanvetemelihtiyaçlarındanfazlanisapmiktarımalasahipolmasıgerekir.Bunagöre,akıllıolma-yanvebuluğçağınaerişmemişolankişiler,dinenmükellefolmadıklarındanzekâtilesorumludeğillerdir.

Zekâta Tabi Mallar ve Şartları

ZekâtatabimallarKur’an-ıKerim’de,altınvegümüş,toprakmahsulleri,eldeedilenkazançlar,madenlervebenzeriyeraltıservetlerivediğermallarşeklindebelirlenmiştir.Ancakdiğeryükümlülüklerdeolduğugibi,zekâttadamükellefindurumugözönündebulundurularak,makulvetaşınabilirbirsorumlulukyük-lendiğiiçin,bumalların,temelihtiyaçlarındanfazlavenisapmiktarıolmasıgerekir.

Kişininnormalbirşekildeyaşamasıiçinzarûrîolantemelihtiyaçlarıkarşılayacakkadarmal,refahvezen-ginlikmeydanagetirmez.Bunedenlezekâtatabideğildir.NitekimYüceAllah,“Neyi infak edeceklerini sana soruyorlar, de ki, fazlayı, artanı...” buyurmaktadır(Bakarasuresi,219.ayet.)

Zekâttanmuaftutulantemel ihtiyaçlar(Havâic-iAsliye);insanınkendisininvebakmaklayükümlübulun-duğukişilerinhayatınısağlıklıvegüvenlibirşekildedevamettirebilmesiiçinvazgeçilmezolanşeylerdir.Genelolarak,barınma,ulaşım,eveşyası,gıda,giysi,sanatvemesleğeaitaletvemakineler,ilimiçinedi-nilenkitaplar,sağlıkgiderleri,elektrik,su,telefongibicariharcamalarvebenzerişeyler,temelihtiyaçiçerisindedeğerlendirilir.Esasenasliihtiyaçlar,zaman,muhitvedurumundeğişmesiyledeğişirvege-lişir.Bukonuda,zekâtmükellefinintemelihtiyaçlarınaitibaredilir.Buihtiyaçlarıkarşılamakiçinayrılanparada,temelihtiyaçkapsamındadeğerlendirildiğinden,buparalarzekâtatabideğildir.Ancakbarınma,işyeriveulaşımgibitemelihtiyaçlarıkarşılamakiçingerekduyulanmenkulveyagayrimenkullarınmül-kiyetinesahipolmakzorunludeğildir.Çünkübuihtiyaçlar,kira,iareveyabaşkabiryolladakarşılanabilir.Bunedenleev, araba, dükkan gibi menkul veya gayri menkulleri satın almak üzere biriktirilen paranın, bu şeyleri almak için kanalize edilmediği sürece zekâtının verilmesi gerekir;bunakarşılıksözlüyadayazılıtaahhüdegirilmişvebaşkabirşekildebuihtiyaçlariçinkanalizeedilmişisezekâttanmuaftır.

Nisap isezekât,sadaka-i fıtırgibi ibadetlerlemükellefolmak içinkonulanasgarizenginlikölçüsüdür.Buölçü,Hz.Peygambertarafından,odönemİslâmtoplumununortalamahayatstandardıgözönündebulundurularakbelirlenmiştir.Hadislerdebelirlenennisapmiktarları;561gr.Gümüş;80,18gr.altın;40koyunveyakeçi,30sığır,5deve;650kg.tahılşeklindesıralanabilir.

EK-2

ETKİNLİK

EK-2

ETKİNLİK

67

1930 dk.

VAAZ HAZIRLIYORUM

Alacaklardakişininmalvarlığındanolduğuiçin,geriödeneceğikesinolanalacakların,heryılzekâtınınödenmesigerekir.Bunarağmenzekâtıverilmemişse,tahsiledildiktensonra,geçmişyıllaraaitzekâtlarıdaödenmelidir.Ancakinkâredilenveyagerialınmaihtimaliolmayanalacaklarınheryılzekâtınınveril-mesigerekmez.Şayetböylebiralacakdahasonraödenirse,alacaklıbutarihtenitibarenzekâtmükellefiolur;geçmişyıllariçinzekâtödemez.

Zekât Oranları

Genelolarakmallarınzekâtıkırktabiroranındadır.Ancaktarımürünlerindemasraflıolupolmamasınagöreyirmidebirveyaondabiroranındadır.Hayvanlardaiseözelolarakhayvanıncinsinegöreayrıayrıbelirlenmiştir.

YüceAllah,“O, çardaklı, çardaksız olarak bahçeleri, ürünleri çeşit çeşit hurmalıkları ve ekinleri, zeytini ve narı birbirine benzer ve birbirinden farklı biçimde yaratandır. Bunlar meyve verince meyvelerinden yiyin. Hasat günü de hakkını (öşrünü) verin, fakat israf etmeyin. Çünkü O, israf edenleri sevmez.”

(En’âmsuresi,141.ayet.)

Buayetler,topraktaneldeedilenhertürlüürününzekâtınınverilmesigerektiğinihükmebağlamaktadır.

Bunagöretoprakmahsullerininzekâtınınhesaplamasında,eldeedilenhasılattan,sulamadışındakiilaç,gübre,mazotgibiürüniçinyapılangünümüztarımşartlarınıngetirmişolduğuekstramasraflarçıkarılır.Geriyekalanürün650kg.’danfazlaise,tabiiyollarlasulananarazideneldeedilenüründe1/10;kova,tu-lumba,sumotoruvb.usullerlemasrafveyaemeklesulananarazideneldeedilenüründeise1/20oranın-dazekâtverilir.

Zekât Vermenin Zamanı ve Şekli

Zekâtın,farzolduğuandanitibarenverilmesigerekir.Zekâtvermeninbellibirayıolmadığıgibi,Ramazanıbeklemeyedegerekyoktur.Ancak,zekâtvermekleyükümlüolanların,yükümlüolduklarıandanitibarenenkısazamandazekâtlarınıvermeleriuygunolur.NitekimKur’an’da,“Herhangi birinize ölüm gelip de, ‘Ey Rabbim! Beni yakın bir zamana kadar geciktirsen de sadaka verip iyilerden olsam!’ demeden önce, size rızık olarak verdiğimiz şeylerden Allah (c.c.) yolunda harcayın” (Münâfikûnsuresi,10.ayet)buyrulmak-tadır.

Ayrıca ibadetlerinhemenyerinegetirilmesi, İslâm’dagenelbirprensipve tavsiyeedilenbirhusustur.ÇünküyüceAllah(c.c.),“hayırlı işlerde yarışınız”buyurmaktadır(Bakarasuresi,148.ayet).

Zekâtın,kişininkendininbeğenmediğiveyaeskiyipatılacakhalegeleneşyadanolmaması;kendisininbeğendiği,hoşlandığışeylerdenolmasıgerekir.

NitekimKur’an’da;“Ey İman edenler! Kazandıklarınızın iyilerinden ve yerden sizin için çıkardıklarımız-dan Allah (c.c.) yolunda harcayın. Kendinizin göz yummadan alıcısı olmayacağınız bayağı şeyleri ver-meye kalkışmayın ve bilin ki, Allah (c.c.) zengindir, övülmeye layık olandır.”(Bakarasuresi,267.ayet)

“Sevdiğiniz şeylerden Allah (c.c.) yolunda harcamadıkça iyiliğe asla erişemezsiniz.”buyrulmaktadır.


EK-2

ETKİNLİK

68

1930 dk.

VAAZ HAZIRLIYORUM

Zekâtın Sarf Yerleri

ZekâtınkimlereverilebileceğiKur’an-ıKerim’inşuayetindebildirilmiştir:

“Sadakalar (zekâtlar), Allah (c.c.)’tan bir farz olarak ancak fakirler, düşkünler, zekât toplayan memur-lar, kalpleri İslâm’a ısındırılacak olanlarla (özgürlüğe kavuşturulacak) köleler, borçlular, Allah (c.c.) yo-lunda cihad edenler ve yolda kalmış yolcular içindir. Allah (c.c.) hakkıyla bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir” (Tevbesuresi,60.Ayet.).

Zekâtın,buayettesayılanlardışındakalankişivekuruluşlaraverilmesicaizdeğildir.Ancakaldıklarızekâtvefitreleribirfondatoplayıpbunu,ayettebelirtilenyerleresarfettikleribilinenvekendilerineherbakım-dangüvenilenkimselereliyleyönetilendernek,kurumveyardımlaşmafonlarınazekâtvefitreverilme-sindedinenbirsakıncayoktur.Ayrıca,zekâtalmaşartlarınıtaşısabile;

a. ana,baba,büyükanavebüyükbabalara,

b. Oğul,oğlunçocukları,kız,kızınçocuklarıvebunlardandoğançocuklara,

c. Müslümanolmayanlarazekâtverilmez,

d. karı-kocadabirbirlerinezekâtveremez.

Kısaca ifade etmek gerekirse zekât ibadeti, İslam’ıntemelşartlarındanbiridir.Kuranvesünnettebuibadeteözelbirönematfedilmiş,venamazlabirliktesıklıklagündemegetirilmiştir.Zekâtahlakivesosyalyönüdeönplanaçıkanbiribadettir.Toplumbireyleriarasındaekonomikfarklılıklarınuçurumadönüş-mesiniönleyenbiryapıyasahiptir.İnsanınbencillik,cimrilik,aşırımalhırsıgibiolumsuzyanlarınıtörpüler.

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



69


EK-2

ETKİNLİK

1. Öğrencilerevaazhazırlamaileilgilibiretkinlikyapılacağıbildirilir.



4. Öğrencilerdenbireysel olarakekte yer alan ilkelerinegöre vaaz hazırlamalarıistenir.


20

30 dk.

Kazanım: Hitabetilkelerineuygunvaazhazırlarvesunar.

EK-1

ETKİNLİK

70

Aşağıda verilen örnek vaaz planını ve Diyanet İşleri Başkanlığı web sitesini ziyaret ederek vaaz örneklerini/planlarını inceleyiniz. Bunlara göre bir vaaz hazırlayınız. Daha fazla yararlanılabilecek vaaz hazırlama kaynaklarını da 2. sayfada bulabilirsiniz.

Örnek Bir Vaaz Planı

Aşağıdabirplançerçevesinde“tövbe”konusuelealınacaktır.

Vaazın Konusu: Tövbe

Giriş: Vaazabaşlangıçdualarınınardındantövbekelimesininterimanlamıaçıklanırvekısaca

tövbeninöneminedeğinilir.İnsanınbeşerolduğu,bazızayıfyönlerininbulunduğu,unutkanlığıvehissiyatısebebiyleherinsanınhatalıdavranışlardabulunabileceği,bilerekyadabilmeyerekgünahişleyebileceğibelirtilir.Günahlardankurtulmanınenkısayolununtövbeetmekolduğuanlatılır.

Gelişme:Tövbeileilgilianakonularsistematikbirşekilde,başlıklarhâlindeyazılırvebubaşlıklarınaltındakullanılacakolanmalzemeyeyerverilir.Örneğin;

1. Tövbepişmanlıktır.Bubaşlıkaltındatövbeninsadeceağızdançıkanbirsözolmadığı,gerçektövbenin,günahlarıişlemekarşısındaduyulanderinbirpişmanlıkvegönüldenbirnedametolduğuanlatılır.Bubaşlığınaltı,konuylailgilihadisvekıssalarladoldurulur.

2. Tövbe ibadettir.Allah’ın (c.c.) tövbeetmeyiemretmesisebebiyletövbeninbir ibadetolduğu,YüceAllah’ın,günahsızolduğuhaldeHz.Peygamber’eistiğfardabulunmasınıemrettiği,Hz.

Peygamberin de her gün tövbe ve istiğfarda bulunduğu, dolayısıyla herkesin tövbe etmesi gerektiğianlatılır.

3. MüminkulununtövbesindendolayıAllah(c.c.)sevinir.

4. Tövbekapısıkıyametekadaraçıktır

5. Tövbeninfaydaları.Bubaşlıkaltındaşualtbaşlıklarayerverilebilir.

a. Allah’ın(c.c.)sevgisinikazanmak

b. Tövbeilegünahlardankurtulmakveaffedilmek

c. Temizbirhayatayenidenbaşlamaimkânıbulmak

d. Tövbeiledünyahayatınıgüzelleştirmek

e. Allah’ın (c.c.) rahmetinin sonsuz ve tövbekapısınında kıyametekadar açıkoluşunagüvenerektövbeetmeyigeciktirmemek

Sonuç ve Değerlendirme:Yukarıdaanlatılanlar3-4dakikaiçindeözetlenirvetövbekavramızihinlereiyiceyerleştirilmeyeçalışılır.Sonolarakgünahlarınaffıvetövbelerinkabulünüihtivaedenkısabirduayapılırvevaazbitirilir.

(bk.YaşarYiğit,DursunAygün,AhmetÇekin,AbdurrahmanHan,HasanKüçük,AhmetSünetci,VaazKılavuzu,DİBYayınları,

Ankara,2012,s.45-52.)

2030 dk.

VAAZ HAZIRLIYORUM

https://www2.diyanet.gov.tr/DinHizmetleriGenelMudurlugu/Sayfalar/VaazHizmetleri.aspx?Paged=TRUE&p_SortBehavior=0&p_FileLeafRef=Kulluk%20Sadece%20Allaha%20Yap%c4%b1l%c4%b1r%2epdf&p_ID=226&PageFirstRow=121&&View=%7b11F153A9-DC5F-4261-970E-29D5A2A68AC9%7d

EK-2

ETKİNLİK

71

EK-1

ETKİNLİK 2030 dk.

VAAZ HAZIRLIYORUM

Vaazhazırlamadaaşağıdakikaynakeserlerevewebsitelerinebaşvurulabilir:

Tefsir kitapları

1. ElmalılıHamdiYazır,HakDiniKur’ânDili

2. Heyet,Kur’anYolu,TürkçeMeâlveTefsir,DiyanetİşleriBaşkanlığıYayınları

3. Fahreddiner-Râzî,Mefâtîhu’l-Gayb(et-Tefsîru’l-Kebîr)

Hadis Kitapları

1. DiyanetİşleriBaşkanlığı,Hadislerleİslam

2. İbrahimCanan,Kütüb-iSitteTercümeveŞerhi

3. AhmedNaim-KâmilMiras,Tecrid-iSarihTercümeveŞerhi

4. İmamNevevî,Riyazü’s-SâlihînTercümeveŞerhi(Tercüme:M.YaşarKandemir,İsmailL.Çakan,RaşitKüçük)

Fıkıh Kitapları

1. Komisyon,İlmihalI-II,TürkiyeDiyanetVakfıYayınları

2. SeyfettinYazıcı-LütfiŞentürk,İslamİlmihali,DiyanetİşleriBaşkanlığıYayınları

3. HamdiDöndüren,Delilleriyleİslamİlmihali

Akâid Kitapları

1. Komisyon,İlmihalI-II,TürkiyeDiyanetVakfıYayınları

2. BekirTopaloğlu,KelamİlmineGiriş

3. ŞerafettinGölcük-SüleymanToprak,Kelam:Tarih,Ekoller,Problemler

Siyer Kitapları

1. MustafaAsımKöksal,İslamTarihi

2. MuhammedHamidullah,İslamPeygamberi

3. İbrahimSarıçam,Hz.Muhammed(s.a.v.)veEvrenselMesajı



https://islamansiklopedisi.org.tr/

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



72


1. Öğrencilerevaazdeğerlendirmeileilgilibiretkinlikyapılacağıbildirilir.



4. Öğrencilerden bireysel olarak ekte yer alan Diyanet TV’nin sosyal paylaşımhesabındaki vaazı dinlemeleri ve vaaz değerlendirme formunu doldurmalarıistenir.


21

15 dk.

Kazanım: İncelediğiveyadinlediğibirvaazıhitabettekniğiaçısındandeğerlendirir.

EK-1

ETKİNLİK

73

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

Diyanet İşleri Başkanlığı Diyanet TV’nin resmî Youtube hesabında yer alan aşağıdaki vaazı dinleyiniz. Vaiz değerlendirme formunu Tamamen: 4, Büyük Ölçüde: 3, Kısmen: 2, Hiç: 1 kriterlerine göre doldurunuz.

VAİZ DEĞERLENDİRME FORMU

2115 dk.

VAAZ DEĞERLENDİRME

Vaazaulaşmakiçintıklayınız.

Sıra No DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Performans Derecesi (1,2,3,4)

1 Alanıylailgilibilimselyayınlardanyararlandı.

2 Yaygındineğitimiveöğretimiyleilgiliyeniyaklaşım,yöntemvetekniklerdenyararlandı.

3 Dinhizmetlerinindahaetkiliyapılabilmesiiçininsanbilimlerindenyararlandı.

4 Dinhizmetleriyleilgilistrateji,yöntemveteknikleriuyguladı.

5 Dinintemelkaynaklarını(Kur’anveSünnet)vaazlarındaetkinkullandı.

6 Etkiliiletişimilke,yöntemveteknikleriniuyguladı.

7 Hedefkitleninilgi,ihtiyaçveseviyesinitespitedebildi.

8 Hitabetilke,yöntemveteknikleriniuyguladı.

9 Kur’an’davemuteberhadiskaynaklarındakikıssavehikâyelerivaazlarındaetkinkullandı.

10 Türkçeyidoğruveetkilibiçimdekullandı.

11 Türkiye’ninsosyokültürelvedinîyapısınıgözönündebulundurdu.

12 Aile,kadın,gençlik,özürlülervb.toplumkesimlerineyönelikdinhizmetlerinekatkısağladı.

13 Vaazlarındadinalanındakitemelproblemleritoplumunihtiyaçlarınagöreişledi.

14 Vaazlarındagörevbölgesininörfveâdetlerinidikkatealdı.

15 Yerel,bölgeselveevrenselaktüaliteyitakipetti.

DİYANET TV RESMİ YOUTUBE SİTESİ

https://www.youtube.com/watch?v=Zf79qJaH3PQ



11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme



74


1. Öğrencilerevaazdeğerlendirmeileilgilibiretkinlikyapılacağıbildirilir.



4. Öğrencilerden bireysel olarak ekte yer alan Diyanet TV’nin sosyal paylaşımhesabındaki vaazı dinlemeleri ve vaiz değerlendirme formunu doldurmalarıistenir.


22

30 dk.

Kazanım: İncelediğiveyadinlediğibirvaazıhitabettekniğiaçısındandeğerlendirir.

EK-1

ETKİNLİK

75

11ETKİNLİK

Süreç

Değerlendirme

2230 dk.

VAAZ DEĞERLENDİRME

Diyanet İşleri Başkanlığı Diyanet TV’nin resmî Youtube hesabında yer alan aşağıdaki vaazı dinleyiniz. Vaiz değerlendirme formunu Tamamen: 4, Büyük Ölçüde: 3, Kısmen: 2, Hiç: 1 kriterlerine göre doldurunuz.

VAİZ DEĞERLENDİRME FORMU

Vaazaulaşmakiçintıklayınız.

Sıra No DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Performans Derecesi (1,2,3,4)

1 Alanıylailgilibilimselyayınlardanyararlandı.

2 Yaygındineğitimiveöğretimiyleilgiliyeniyaklaşım,yöntemvetekniklerdenyararlandı.

3 Dinhizmetlerinindahaetkiliyapılabilmesiiçininsanbilimlerindenyararlandı.

4 Dinhizmetleriyleilgilistrateji,yöntemveteknikleriuyguladı.

5 Dinintemelkaynaklarını(Kur’anveSünnet)vaazlarındaetkinkullandı.

6 Etkiliiletişimilke,yöntemveteknikleriniuyguladı.

7 Hedefkitleninilgi,ihtiyaçveseviyesinitespitedebildi.

8 Hitabetilke,yöntemveteknikleriniuyguladı.

9 Kur’an’davemuteberhadiskaynaklarındakikıssavehikâyelerivaazlarındaetkinkullandı.

10 Türkçeyidoğruveetkilibiçimdekullandı.

11 Türkiye’ninsosyokültürelvedinîyapısınıgözönündebulundurdu.

12 Aile,kadın,gençlik,özürlülervb.toplumkesimlerineyönelikdinhizmetlerinekatkısağladı.

13 Vaazlarındadinalanındakitemelproblemleritoplumunihtiyaçlarınagöreişledi.

14 Vaazlarındagörevbölgesininörfveâdetlerinidikkatealdı.

15 Yerel,bölgeselveevrenselaktüaliteyitakipetti.

DİYANET TV WEB SİTESİ

https://www.diyanet.tv/cuma-hutbesi-canli-cuma-sevinci/video/cuma-vaazi--4-aralik-2020

https://www.diyanet.tv/cuma-hutbesi-canli-cuma-sevinci/video/cuma-vaazi--4-aralik-2020