View
238
Download
5
Embed Size (px)
Citation preview
Hvað þarf til...?
Hvað þarf til...?
Svið: Verksvið, starfssvið, fræðasvið
• Hverjir eru hæfileikar mannsins?
Heilinn
Hvað er greind?
Er greind meðfædd og óumbreytanleg eða er hún
breytanleg?
Hefðbundin skilgreining á greind • Greind er ein eining• Fólk fæðist með ákveðna greind• Það er erfitt að breyta greind –
hún er í genunum ef svo má segja
• Sálfræðingar segja þér hversu greind(ur) þú ert með því að leggja fyrir þig greindarpróf.
Greindarvísitalagreindaraldur deilt með lífaldri sinnum 100
• GV =
LAX 100
GA
Alfred Binet 1857- 1911
Nokkrir nútíma heimspekingar...fullyrða að að greind einstaklings sé ákveðin stærð (magn) sem ekki sé hægt að auka. Við verðum að mótmæla þessu og bregðast við þessari hrottalegu bölsýni....Með æfingu, þjálfun og framar öllu aðferðum getum við aukið athygli okkar, minni, dómgreind og í orðsins fyllstu merkingu orðið greindari en við vorum áður. (Binet, 1909/1973, bls. 105 – 106)
Terman (1877-1956 )
• það er oft gefið í skyn að einstaklingur sem á erfitt með að höndla sértæka hugsun en er leikinn í að beita verkfærum eða góður í hafnarbolta sé ekki endilega minna greindur en sá sem leysir stærðfræðijöfnur, býr yfir miklum orðaforða eða yrkir ljóð. Ályktunin er að þessir tveir einstaklingar séu ólíkir að því leyti að þeir búa yfir ólíkum gerðum greindar, en hvorug er æðri eða betri en hin. (Terman. 1921, bls. 128)
Fjölgreindakenningin
• Howard Gardner
• Frames of Mind (1983)
• Multiple intelligences (1993)
• Intelligence Reframed (1999)
• Multiple Intelligences: New Horizons (2006)
Bækur eftir Gardner• The Quest for Mind (1973)• The Arts and Human
Development (1973)• The Shattered Mind (1975)• Developmental Psychology
(1978)• Artful Scribbles (1980)• Art, Mind and Brain (1982)• Frames of Mind (1983)• The Mind´s New Science
(1985)• To Open Minds (1989)• The Unschooled Mind
(1991)• Creating Minds (1993)• Leading Minds (1995)• Intelligence: Multiple
Perspectives (1996)
• Extraordinary Minds (1997)
• The Disciplined Mind (1999)
• Intelligence Reframed (1999)
• Good work (2001)• Making Good (2004)• Changing Minds
(2006)
Greindir
• Maðurinn býr yfir líf- sálfræðilegum hæfileikum til að leysa mál eða skapa afurðir sem eru metnar innan eins eða fleiri menningarsamfélags
• Greind er ekki ein eining heldur margar. Maðurinn býr yfir mörgum greindum.
• Fjölgreindakenning – ekki fjölgreindarkenning
Mælikvarði um hvað kallast greind• Staðsetning í heilanum og
einangrun við heilaskaða• Vitnisburður ofvita (idiots
savants), afburðagreinds fólks og annarra álíkra frávikshópa
• Þroskaferli greindar og skilgreinanlegur hámarksárangur
Mælikvarði um hvað kallast greind• Þróunarsaga og sögulegt
samhengi• Sálfræðilegar mælingar• Stuðningur frá
tilraunasálarfræði• Greining á kjarnastarfsemi• Tákn og táknkerfi
Lykilatriði
• Hver einstaklingur býr yfir öllum greindunum
• Flestir geta þróað hverja greind á viðhlítandi getustig
• Greindirnar starfa saman á flókinn hátt
• Það er hægt að vera greindur á mismunandi hátt á hverju sviði
Skoðun Gardners
• FG-kenningin skiptir máli fyrir menntun og skóla en hún er hvorki grundvallarforsenda né markmið í sjálfu sér.
• Kenning um að maðurinn búi yfir mörgum greindum og að greindasnið einstaklinga séu mismunandi getur haft margar og andstæðar kennsluaðferðir í för með sér.
Skoðun Gardners
• Kenning mín styrkir þá hugmynd að einstaklingar búi yfir fjölbreytilegum hæfileikum sem komi samfélaginu til góða; að ein mæling (próf) sé óhentug aðferð til að ákvarða hvaða nemendur útskrifast, fái inngöngu í framhalds- og háskóla o.sfrv.;
• Að mikilvægt námsefni megi kynna á margvíslegan hátt þannig að margar greindir séu örvaðar og námið styrkt.
Inngönguleiðir
viðfangsefni
Inngönguleiðir
• Frásagnir. Inngangurinn felst í því að nota sögu eða sögur sem lýsa viðfangsefninu á líflegan og skapandi hátt.
• Rök- og mælanleiki. Þessi inngangur beinist að tölulegum hliðum viðfangsefnisins og/eða afleiðslu, t.d. „ef – þá“ rökhendu.
• Fagurfræði. Inngangurinn leiðir að listrænni túlkun eða hliðum á viðfangsefninu.
• Tilraunir, áþreifanleg verkefni. Nú fá nemendur tækifæri til að handleika efnislega hluti og gera ýmsar tilraunir.
Inngönguleiðir
• Samskipti. Að vinna og læra með öðrum.
• Tilvistar- grundvallaratriði. Inngangurinn leiðir að grundvallar- og heimspekilegum spurningum um eðli viðfangsefnisins.
Inngönguleiðir
Gardner telur að þessar inngönguleiðirstyrki greindirnar og bendir á að þar sem hver nemandi hefur sinn greindaprófíl leiti hver nemandi sinnar inngönguleiðar.
Gardner, 1991. Gardner, 1999, Kornhaber o.fl. 2004).
Nemandi
Námskrá:
Læsi/ námsgreinar
Hlutverk fullorðinna
Færni og starfsgreinar
Námsaðstæður:
Skóli eða annað
Námskrá grunnskóla
• Íslenska• Upplýsinga- og
tæknimennt• Náttúrufræði• Samfélagsgreina
r• Heimilisfræði• Listgreinar• Íþróttir – líkams-
og heilsurækt
• Stærðfræði• Erlend
tungumál• Lífsleikni • Kristin Fræði,
siðfræði, trúarbragðafræði
Fjölgreindir
• Málgreind• Tónlistargreind• Rök- og
stærðfræðigreind
• Rýmisgreind• Líkams- og
hreyfigreind• Samskiptagreind
• Sjálfsþekkingargreind
• Umhverfisgreind
Málgreind
Rök- og stærðfræðigreind
Rýmisgreind
HreyfigreindTónlistargreind
Samskiptagreind
Sjálfsþekkingargreind
Umhverfisgreind
Heimild: ThomasArmstrong. 1944. Multiple Intelligences in the Classroom. Bls 39.
Sebrahestur er svartur og hvítur. Hann er grasæta og lifir í Afríku.
Howard Gardner 1999
• Menntun felst í því að efla skilning á
• Hinum eðlisfræðilega heimi• Hinum líffræðilega heimi• Heimi mannsins• Heimi afurða mannsins• Heimi sjálfsins
Þekking og þekkingarleit
Heimur eðlisfræðinnar
Heimur mannsins
Heimur líffræðinnar
Heimur afurða mannsinsHeimur sjálfsins
Efnisheimurinn
• Eðlisfræði• Efnafræði• Jarðfræði• Eðlisræn
landsfræði• Stjörnufræði
Heimur líffræðinnar
• Líffræði• Grasafræði• Dýrafræði• Dýralandafræði• Vistfræði
Heimur mannsins
• Mannfræði• Félagsfræði• Saga• Bókmenntir• Tungumál• Málvísi• Trúarbrögð
Heimur afurða mannsins
• Listir• Fornleifafræði• Arkitektúr• Verkfræði• Hagfræði
Heimur sjálfsins
• Sálarfræði• Félagssálfræði• Heimspeki• Siðfræði• Bókmenntir• Lífsleikni
Þekking og þekkingarleit
Hinn eðlisræni heimur
Hinn líffræðilegi heimur
Heimur mannsins
Heimur afurða mannsins
Heimur sjálfsins
Heimur sjálfsins
SUMIT
Project SUMIT (Schools Using Multiple Intelligence Theory) is supported by the Geraldine R. Dodge Foundation and the Schwab Foundation for Learning.
• http://pzweb.harvard.edu/SUMIT/
Project Sumit
• Rannsóknarhópur um skóla sem nota fjölgreindakenninguna
• Rannsóknin stóð í þrjú ár og náði til 41 skóla
• Tillögur og ábendingar - áttaviti
• Samræmd próf• Agamál• Foreldrasamstarf• Nemendur með sérþarfir
Samræmd próf
Agamál
Foreldrasamstarf
Nemendur með námsörðugleika
Málgreind
• Lykilfærni málgreindar– að skynja eða mynda talað eða ritað
mál– skýr tjáskipti og skilningur– næmi fyrir hárfínni merkingu í máli
• Undirfærni: að beita máli – á tjáningarríkan hátt, segja frá, segja
sögur– á lýsandi hátt, í kennslu, í skýrslugerð – á skáldlegan hátt, í orðaleikjum
Málgreind
• Dagleg notkun málgreindar• lesa dagblöð• skrifa bréf• sækja fundi• Málgreind er EKKI
– að vera tvítyngdur (getur þó falið í sér hæfni til að læra erlent mál).
– að vera skrafhreifinn, hafa gaman af að tala.
Rök- og stærðfræðigreind• Lykilfærni rök- og
stærðfræðigreindar– að nota og meta óhlutstæð tengsl– að nota tölur og rökhugsun
• Undirfærni: – talnarök (útreikningur, áætlun,
magnmæling)– rökleg lausnaleit (beina athygli að
heildarformgerð og tengslum, draga röklegar ályktanir)
Rök- og stærðfræðigreind• Dagleg notkun rök- og
stærðfræðigreindar– lesa áætlun strætisvagna– leysa ráðgátur– sjá um heimilisbókhaldið
• Rök- og stærðfræðigreind er EKKI– eingöngu bundin tölum.
Tónlistargreind
• Lykilfærni í tónlistargreind– að skynja og skilja mynstur hljóða– að skapa og tjá merkingu hljóða
• Undirfærni– að skynja tónlist– að framleiða tónlist– að semja tónlist /nótnaskrift
Tónlistargreind
• Dagleg notkun tónlistargreindar– hlusta á tónlist– syngja í kór– leika á hljóðfæri– greina á milli mismunandi hljóða í
bílnum
• Tónlistargreind er EKKI– örvuð með því að leika
bakgrunnstónlist.
Rýmisgreind
• Lykilfærni rýmisgreindar– skynja og umbreyta sjónrænum eða þrívíðum
upplýsingum– endurskapa myndir úr minninu
• Undirfærni– skoða og skilja orsakatengsl eða hagnýt
tengsl – nota rúmfræðilegar upplýsingar til stýra í
rýminu– næm skynjun eða athugun á hinu sjónræna
og listum– búa til sjónræn gögn eða listaverk
Rýmisgreind
• Dagleg notkun rýmisgreindar– rata í ókunnri borg– vísa til vegar/ fylgja leiðbeiningum– tefla
• Rýmisgreind er EKKI– bundin við hið sjónræna (blint fólk
getur búið yfir sterkri rýmisgreind).
Líkams- og hreyfigreind
• Lykilfærni líkams- og hreyfigreindar– líkamleg færni til að skapa afurðir eða
leysa mál– færni í að stjórna líkamanum eða
einstökum líkamshlutum.
• Undirfærni– hreyfingar í íþróttum– skapandi hreyfingar, þ.á m. við tónlist– líkamsstjórn og góðar fínhreyfingar– skipuleggja og semja hreyfingar (semja
listdans)
Líkams- og hreyfigreind
• Dagleg notkun líkams- og hreyfigreindar– Boltaleikir– standa og halda jafnvæi í strætisvagni á
ferð– Hjóla– lagfæra eitthvað smágert eða fíngert.
• Líkams- og hreyfigreind er EKKI– alltaf það sem órólegt barn eða barn með
mikla hreyfiþörf sýnir– óskipuleg orkulosun í líkamsrækt.
Samskiptagreind
• Lykilfærni samskiptagreindar– næmi fyrir tilfinningum, viðhorfum, skapi
og fyrirætlan annarra– að nota þann skilning til að eiga góð og
árangursrík samskipti við aðra– að færa sér samskiptahæfni í nyt til að ná
eigin markmiðum• Undirfærni
– gegna mismunandi félagslegum hlutverkum (s.s. leiðtogi, vinur, foreldri)
– ígrunda félagslegar aðstæður á gagnrýninn hátt
– taka virkan þátt (s.s. í stjórnmálum, sem ráðgjafi, kennari)
Samskiptagreind
• Dagleg notkun samskiptagreindar– eiga í viðskiptum– biðja um eða gefa leiðbeiningar– samskipti við samstarfsfólk– vera foreldri
• Samskiptagreind er EKKI– að vilja helst vinna með öðrum– að vera vel liðinn– að vera kurteis og fágaður í framkomu– að vera siðferðilegur eða manneskjulegur.
Sjálfsþekkingargreind • Lykilfærni sjálfsþekkingargreindar
– gerir einstaklingum fært að þekkja sjálfa sig– að nota sjálfsþekkingu þegar taka þarf
ákvarðanir– að þekkja og greina eigin tilfinningar, skap
og fyrirætlanir og sjá fyrir eigin viðbrögð við því sem getur gerst í framtíðinni.
• Undirfærni– sjálfsskilningur, hæfni til að íhuga sjálfan
sig á greinandi hátt– sýna þann skilning á fjölbreyttan hátt, s.s. í
ljóðum, málun, söng o.s.frv.– nota sjálfsskilning sinn vel, í eigin þágu og
samfélagsins
Sjálfsþekkingargreind
• Dagleg notkun sjálfsþekkingargreindar– mat á starfi eða starfsferli– trúariðkun– sálræn meðferð
• Sjálfsþekkingargreind er EKKI– að kjósa að vinna einn eða í
einangrun.
Umhverfisgreind
• Lykilfærni umhverfisgreindar– að skilja náttúruna og starfa í henni á
árangursríkan hátt– að greina á milli, flokka og nota sérkenni
umhverfisins– að flokka og aðgreina manngerða hluti
• Undirfærni– að athuga af gaumgæfni– þekkja mynstur og flokka fyrirbæri– nýta þekkingu á náttúrunni til að leysa
mál
Umhverfisgreind
• Dagleg notkun á umhverfisgreind– Matreiðsla– Garðyrkja– að flokka og raða hljómdiskum eða
öðru safni
• Umhverfisgreind er EKKI– bundin við hinn ytri heim.
– (Viens og Kallenbach, 2004)