1

2

I. BÖLÜM

1.1. Lojistik Merkez (Köy) Nedir?

Lojistik merkez, hem ulusal hem de uluslararası düzeydeki nakliye, lojistik ve eşya dağıtımı ile ilgili

tüm faaliyetlerin muhtelif işleticiler tarafından yürütüldüğü belirli bir bölgeyi tanımlar. Lojistik

merkezlerde taşımacılık, intermodal faaliyetler ve lojistik faaliyetlere odaklanır ve bu merkezler

genellikle metropol bölgelerin dışında kalan, farklı taşıma türleri bağlantılarına yakın olan

bölgelerden seçilir. Bu merkezlerde nakliye ve lojistikle ilgili faaliyetleri gerçekleştiren işleticiler,

inşa edilen binaların sahibi ya da kiracıları olabilmektedirler. Ayrıca serbest rekabet kuralları

doğrultusunda bir lojistik merkezünün her firmanın ilgili tüm faaliyetlerle iştigal edebilmesine

olanak sağlaması ve bu işlemlerin gerçekleştirilmesi için gereken tüm kamusal tesislerle donatılmış

olması öngörülür.

1.2. Lojistik Merkezlere Neden Ġhtiyaç Duyulur, Önemi Nedir?

Lojistik merkez kurulumuyla birlikte, sağlanacak potansiyel faydalar şöyledir:

Ürün trafik akışının optimize etmesi,

Kombine taşımacılığı teşvik etmesi ve kullanımını arttırması,

Konteynır yükleme boşaltma faaliyetlerinin iyileştirilmesi,

Tır ve ağır kamyon sirkülasyonunu azaltması, demiryolu taşımacılığının artması,

Lojistik merkezden faydalanan firmaların, tüketicilerinin ihtiyaçlarına daha hızlı cevap

vermelerini sağlaması,

Kullanıcıların işletme maliyetlerinin düşürülmesi,

Bölgesel gelişimde lojistik merkez altyapısının önemli bir rolünün bulunması,

Lojistik merkez kurulumu vasıtasıyla çevresel düzenlemelerin ve gereklerin

gerçekleştirilmesi,

Hava, kara, demiryolu ve deniz ulaşım merkezlerine bağlantı için olanak sağlaması,

Cross-docking, konsolidasyon gibi dağıtımla ilgili değer katıcı faaliyetlerin sağlayacağı

potansiyel fayda,

Şirketlerin kendi dağıtım kanalları üzerindeki kontrolü arttırmaları için bir platform

yaratması,

Firmalar için tedarik zinciri operasyonlarının esnekleştirilmesini sağlaması,

Şirketlerin kapasitelerini genişletmelerine olanak sağlaması,

3

1.3. Lojistik Merkez Kurulumunu Etkileyen Önemli Faktörler

Lojistik merkezin ana ulaşım bağlantılarına göre konumu,

Lojistik merkezin karayolu ağ bağlantısı,

Lojistik merkezin demiryolu/kombine taşımacılık ağı,

Lojistik merkezin liman bağlantısı,

Lojistik merkez bünyesinde kullanılan araçların verimliliği,

Aktarma yapılabilme uygunluğu,

Bütünleşik lojistik hizmetler,

Bilgi teknolojisinin kullanımı,

Hizmetlerin paylaşımı mantığına dayanarak maliyet azaltma,

1.4. Lojistik Merkez Ġçerisinde Yer Alan Taraflar Nelerdir?

Kargo hizmeti veren firmalar,

Taşımacılık firmaları,

3. Parti lojistik hizmet sağlayıcılar,

Demiryolu işletmecileri,

Kombine taşımacılık işleticileri,

Bütünleşik lojistik hizmet sağlayıcılar,

Terminal işleticileri,

Bankalar,

Sigorta şirketleri,

Sektör dernekleri,

Ticaret Odası temsilcileri,

Taşımacılık kooperatifleri,

Gümrük müşavirleri,

Gümrük muhafaza müdürlüğü,

Ulusal ve yerel bölge planlaması kamu otoriteleri

4

1.5. Lojistik Merkez Ġçin Ġşletim Alternatifleri

Lojistik merkezlerde bulunan bina ve teçhizatlar ana mülk sahipleri ya da kiralayanlar tarafından

işletilebilirler. Lojistik merkezlerde devlet ve belediye desteklerinin de olduğu gözlemlenmektedir.

Özel sektör-kamu ortaklık modeli, lojistik merkez yönetiminde en yaygın olarak uygulanan

yapıdır. Kamu ve özel sektör, lojistik merkezlerde değişik yüzdelerde hisselere sahip olabilir.

Kamu otoriteleri lojistik merkezün ana hissedarı konumunda olabilir. Ortaklık modelinin seçimi ve

kamu otoritelerinin bu ortaklık içindeki katılım oranları finansmana, alt-yapı durumuna ve

planlamaya bağlıdır.

Lojistik merkez kurmak hem büyük depoların kurulumu açısından hem de yüksek kapasiteli

kombine elleçleme olanaklarının sağlanması açısından büyük yatırım gerektirmektedir. Lojistik

merkez kurmak uzun vadeli bir girişimdir. Lojistik merkezlerin özellikle kuruluş aşamasında özel

sektör yatırımcıları için çekici olmaması, kamu otoritelerini finansal destek açısından önemli hale

getirmiştir.

Lojistik merkezler yerel ekonomiye yaptıkları katkılar ve ulaştıkları alansal ve hacimsel büyüklük

bakımından bölgesel gelişim planlarının önemli birer parçalarıdır. Dolayısıyla, lojistik merkez

kurulumu sürecinde bu hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir.

1.6. Lojistik Merkez için Yer Seçimi

Lojistik merkezin yerinin belirlenmesi önemli bir adımdır. Farklı taşımacılık modlarının aynı anda

kullanılabilmesi, yer seçimini öncelikli etkileyen kriterdir. Seçilecek yerin demiryolu, havayolu,

karayolu ve denizyolu bağlantılarının olmasına dikkat edilmelidir.

Farklı seçim kriterleri göz önünde bulundurularak lojistik merkez kurulması için en iyi karar

alınmalıdır. Lojistik merkez seçiminde dikkat edilmesi gereken kritik noktalar:

Uygun arazi ve altyapı

Coğrafi konum, doğal yapı ve arazi kullanım durumu

Jeolojik yapı

Taşımacılık kalitesinin sağlanabilmesi

5

Intermodal taşımacılık olanakları

Sosyal yapı

Kültürel, tarihsel ve doğal varlıklar

Kentleşme ve planlama kararları

Yakın çevrenin ekonomik gelişimi

Nüfusun yıllık gelişimi

Bölgedeki endüstrilerin sayısı

Demografik faktörler

Avrupa Birliği tarafından desteklenen ve bütçesi yaklaşık 5 Milyon Euro olan “Promoting

Intermodal Freight Transport in South East Europe” isimli proje kapsamında Güney Doğu

Avrupa‟da yük taşımacılığı incelenmiştir. Proje kapsamında, faaliyetlerine devam etmekte olan

veya öneri durumundaki lojistik merkezlerin değerlendirilmesi için Delphi anket tekniği ile uzman

görüşleri alınarak bir değerlendirme yöntemi oluşturulmuştur. Bu yöntem kapsamında bir lojistik

merkez üç temel kriter ile değerlendirilmektedir; (i) jeostratejik, (ii) arazinin uygunluğu ve (iii)

planlama güvenliği. Bu üç kriter, alt kriterleri ve ağırlıkları aşağıda verilmiştir.

Jeostratejik (%60)

o Konum (%40)

o Taşıma Bağlantı Ağları (%20)

Arazinin uygunluğu (%25)

Planlama Güvenliği (%15)

Jeostratejik kriteri lojistik merkezin yer seçiminin stratejik olarak değerlendirilmesi için

tanımlanmıştır ve önemi %60 olarak belirlenmiştir. Lojistik merkezünün merkezi yük taşıma

noktalarına göre konumu ve taşıma ağlarına bağlantısı jeostratejik kriterinin iki alt kriteri olarak

tanımlanmıştır. Uzman görüşleri doğrultusunda arazinin uygunluğu kriterine %25 önem verilmiştir.

Bu kriter altında, mevcut ve gelecekte beklenen kapasite kullanımı, arazinin büyüklüğü ve

genişletilebilirliği, çevreye etkileri vb konular ele alınmaktadır.

Son kriter olan planlama güvenliği ile arazinin tek veya çok sahibinin olması, kamu veya özel

mülkiyet olması gibi özellikler ile ulusal veya bölgesel planlar açısından uygunluğu ele alınmaktadır.

Her kriter altında, çeşitli göstergeler tanımlanmıştır.

6

Örneğin “arazinin uygunluğu” altında “büyüyebilirlik”, veya “taşıma ağlarına bağlantı” altında

“ulusal otoyol ağına bağlantı” gibi. Uzman görüşlerinden faydalanılarak, her bir göstergenin aynı

kriter altındaki diğer göstergelere göre önemi belirlenmiştir. Ek 6‟da kriterler, alt kriterler,

göstergeler ve her birinin ağırlıkları sunulmuştur.

1.7. Lojistik Merkez Özellikleri Nelerdir?

1.7.1. Lojistik Merkezlerde Gerçekleştirilmesi Gereken Temel Lojistik Faaliyetler

Temel lojistik faaliyetler aşağıda belirtilmiştir:

Depolama ve antrepo

Dağıtım merkezleri

Gümrükleme hizmeti

Kargo toplama/ stoklama/ işleme/ muayene/ paketleme

Etiketleme

Đç taşımacılık düzenlemeleri

Barkod operasyonları

Montaj

Tedarik nakliyesi

Dağıtım nakliyesi

Envanter yönetimi

Sipariş yönetimi

Elleçleme

Destek Hizmetler

1.7.2. Lojistik Merkezde Sağlanması Gereken Destek Hizmetler

Lojistik merkez içinde haberleşme ve ulaşım hizmetleri

Gümrük bölgesi

Park, yükleme ve boşaltma için alanlar

Restoran ve kafeler

Araç yıkama donanımlı dolum istasyonları

7

Liman, havalimanı ve lojistik merkez arasında düzenli ulaşım hizmeti

Lojistik merkezde faaliyet gösterecek firmalar için tesis kiralama hizmeti

Ofis hizmetleri

Banka ve sigorta hizmetleri

Hukuk büroları

Güvenlik hizmetleri

Lojistik merkez içinde lojistik bilgi sistemi kullanımını destekleyici hizmetler

1.7.3. Lojistik Merkezlerde Bulunması Gereken Alan, Bina ve Teçhizatlar

Lojistik merkezler kombine taşımacılığa imkan veren alanlarda kurulması gerektiğinden, bu

alanlarda farklı taşımacılık modlarını kolaylaştıracak altyapı, bina ve ekipmanların bulunması

zorunludur. Ayrıca, faklı taşımacılık modları arasındaki bağlantıyı sağlayabilmek amacıyla ilgili

elleçleme ekipmanları, sistemler ve işgücü gerekmektedir. Lojistik merkezlerde bulunması

gereken alan, bina ve ekipmanlar şu şekilde sıralanabilir:

Çeşitli büyüklükteki depolar

Karayolu-demiryolu bağlantılı depolar

Dağıtım merkezlerinde raflama

Konteynır elleçleme

Materyal elleçleme ekipmanları

Soğuk hava depoları

Çoklu taşıma terminali

Hava kargo terminalleri

3. parti lojistik hizmet sağlayan firmalar için gerekli açık alanlar

Havacılık endüstrisi için gerekli açık alanlar

Entegre faaliyetlere imkan tanıyan tesisler

Ġdari binaları

Sosyal tesisler

Eğitim merkezi

Sağlık merkezi

8

1.8. Serbest Bölge ve Lojistik Merkezleri

Serbest bölgeler; ülkenin siyasi sınırları içinde olmakla birlikte gümrük hattı dışında sayılan, ülkede

geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya

kısmen uygulandığı, sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı ve fiziki olarak

ülkenin diğer kısımlarından ayrılan yerlerdir.

Lojistik merkez içinde serbest bölge platformunun kurulması, lojistik faaliyetlerde bulunan

toplulukların optimal olarak işbirliği yapmalarını ve lojistik sektörünün gelişimini sağlayacaktır.

Dünyadaki en büyük lojistik merkez örneği olacak olan Dubai Lojistik Merkezi, Dubai Serbest

Bölgenin bir parçası olarak kurulmuştur. Bu bağlamda lojistik merkez içerisinde bir lojistik serbest

bölgenin de kurulması geleceğe yönelik önemli bir adım olacaktır.

II. BÖLÜM

2.1. Dünyadaki Lojistik Merkez Örnekleri

Ġtalya ‟da 25, Ġspanya ‟da 22 adet olmak üzere Avrupa ‟da 60‟ın üzerinde lojistik merkez tanımına

giren yapılanma mevcuttur. Yaklaşık 2 bin 400 adet taşıma işletmecisi bu merkezlerden

yararlanmaktadır. Tüm ulaşım bağlantıları arasında ve farklı taşıma türleri arasında koordinasyonu

sağlamak, bir lojistik merkezin en önemli görevidir. Bu yüzden Avrupa‟daki lojistik merkezlerin

çoğu nakliye ve dağıtım faaliyetleri için birer üs konumunda olan yerlerde; yani demiryolu, otoban

ve deniz arterleri yakınında kurulmuştur ve hepsi bulundukları büyük şehirlerin 40 mil

yakınındadır. Komşumuz Yunanistan ‟da da bir adedi planlanmış, bir adedi inşa halinde ve bir

adedi de çalışan 3 adet lojistik merkez bulunmaktadır.

2.2. EUROPLATFORMS Nedir?

Europlatforms temel amacı lojistik merkezlerinin ve intermodal terminallerin ulaşım ve lojistik

faaliyetlerinin gelişimi bakımından stratejik önemini desteklemek olan ve Avrupa çapında 9 ülkeyi

temsilen 55 üyesi (55 lojistik merkez) bulunan Avrupa Lojistik Merkezleri (Merkezleri) Birliği‟dir.

1991 yılında kurulan birlik bünyesindeki lojistik merkezlerde toplam 2.400 şirket faaliyet

göstermektedir.

9

Buradaki tüm lojistik merkezler bulundukları devletlerden çeşitli destekler almaktadır. Lojistik

merkezler projesi, gereken yatırımın büyüklüğü nedeniyle kamu özel sektör işbirliğinden

doğmaktadır. Bu tür oluşumlarda hissedarlık yapısı; ulusal ve yerel planlama mercileri, ulusal ve

yerel demiryolu şirketleri, yerel nakliyeci dernekleri, ticaret odası, bankalar, sigorta şirketleri,

endüstriyel birlikler arasında paylaşılabilir.

Üyelerinin ortak çıkarları doğrultusunda Europlatforms‟un asıl amacı Avrupa‟daki lojistik sahayı

genişletmek dünya çapında yaymak ve Avrupa‟daki diğer platformlarla ve diğer uluslararası

organizasyonlarla ilişkiler kurup geliştirmektir.

Europlatforms, üye olan lojistik merkezlerle ilgili yıllardır sayısız girişimlerde bulunmuş, değişik

proje ve aktivitelere imza atmıştır. Lojistik merkez (merkez) tanımı 1992 yılında Europlatforms

tarafından çıkarılmış, ulaşım ve iletişim şebekelerinde AB inisiyatifleri doğrultusunda bir Avrupa

şebekesi yaratılmasına karar vermek ve iyileştirmek amacıyla ortak çatı altında hareket etmeyi

sağlamıştır.

Europlatforms‟a Üye Ülkeler Ve Merkez Sayıları

2.3. Ġtalya Ġnceleme Gezisinde Görülen Lojisitk Merkezler

Ġzmir Ticaret Odası önderliğinde organizatörlüğünde 02-05.09.2008 tarihlerinde Ġzmirli ulusal ve

uluslararası nakliyeci üye firma temsilcileri ve devletin ilgili kurumlarının üst düzey yöneticileriyle

birlikte Ġtalya‟daki önemli Lojistik Merkezlerin incelenmesi amacıyla bir seyahat düzenlenmiştir. Bu

seyahat kapsamında Parma, Bolonya, Verona ve Novara‟daki lojistik merkezler incelenmiştir.

ÜLKE LOJĠSTĠK MERKEZ SAYISI

1 ĠTALYA 21

2 ĠSPANYA 21

3 DANĠMARKA 6

4 FRANSA 2

5 YUNANĠSTAN 1

6 MACARĠSTAN 1

7 PORTEKĠZ 1

8 UKRAYNA 1

9 LÜKSEMBURG 1

TOPLAM 55

10

02-05 Eylül 2008 Ġtalya Lojistik Merkezler Ġnceleme Gezisi Katılımcı Listesi

Adı Unvanı

EKREM DEMĠRTAŞ YÖNETĠM KURULU BAŞKANI

UMMAN HAMĠTOĞULLARI GÜMRÜKLER GENEL MÜDÜRÜ

MEHMET DEMĠREL SERBEST BÖLGELER GENEL MÜDÜRÜ

MEHMET CENGĠZ GÖĞEBAKAN

HALKBANKASI GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

RAMAZAN YILDIRIM SANAYĠ VE TĠCARET BAKANLIĞI ORGANĠZE BÖLGELER GENEL MÜDÜRÜ

MEHMET TURSAK APK DAĠRE BAŞKANI

NAZIM BÜTÜN ĠZMĠR GÜMRÜK VE MUHAFAZA BAŞMÜDÜRÜ

ADNAN YILDIRIM GENEL SEKRETER

METĠN AKDURAK MECLĠS ÜYESĠ

REBĠĠ AKDURAK MECLĠS ÜYESĠ

KOÇ ALĠ AL MECLĠS ÜYESĠ

ALĠ HAYDAR ERDEM MECLĠS ÜYESĠ

ZEKĠ KARAKUZULU MECLĠS ÜYESĠ

OSMAN ARIOĞLU ĠZMĠR TĠCARET ODASI DANIŞMANI

TUNÇDAN BALTACIOĞLU ĠZMĠR EKONOMĠ ÜNĠ. REKTÖR YARD.

HÜSEYĠN ĠŞTEERMĠŞ BARSAN LOJĠSTĠK EGE BÖLGE DĠREKTÖRÜ

SEZAĠ GEYĠK 46.KOMĠTE BAŞKANI

HAŞMET KARASU KARMER ULUSLARARASI TAŞIMACILIK

SALĠH ZEKĠ PEKĠN MATU MĠMARLIK (MĠMAR)

HĠTAY BARAN KENT DANIŞMANI

MĠNE GÜNEŞ DIŞ EKONOMĠK ĠLĠŞKĠLER MD. UZMAN YARDIMCISI

02-05 Eylül 2008 Ġtalya Lojistik Merkezler Ġnceleme Gezisi Gidilen Yerler ve Görüşülen Kişiler

GĠDĠLEN LOJĠSTĠK MERKEZĠ GÖRÜŞÜLEN KĠŞĠ

UNVANI

Interporto di Novara

3 Eylül 2008 Saat: 11:00-13:00 Diego Sozzani Yönetim Kurulu Başkanı Alvaro Spizzica Yönetim Kurulu Başkan Vekili Massimo Pieri CEO Sergio Bisagni Interporto Elleçleme Bölümü CEO‟su

Interporto di Parma 4 Eylül 2008 Saat: 10:00-11:30

Johann Marzani Yönetim Kurulu Başkanı

Müh. Salvatore Senese CEO Nicola Paradiso Marketing&Ticari Geliştirme Sorumlusu

Interporto di Bologna 4 Eylül 2008 Saat: 14:30-16:00

Alessandro Ricci Yönetim Kurulu Başkanı

Milano Ticaret Odası Üye ve Yetkilileri

Interporto di Verona 5 Eylül 2008 Saat: 10:00-11:30

Flavio Zuliani Raffaele Frigo

Yönetim Kurulu Başkanı Müdür

11

2.3.1. Parma Lojistik Merkezi (Interporto Di Parma)

ADRES: Piazza Europa, 1 43010 Bianconese di Fontevivo, IT Parma ĠTALYA TEL: +39.0521.615.711 FAX: +39.0521.618.719 E-MAIL: info@cepimspa.it www.cepimspa.it

TEKNĠK VERĠLER

Toplam alan 2.550.000 m²

Kapalı alan 600.000 m²

Açık depo alanı 2.141.000 m²

Genel servis alanı toplamı 65.000 m²

Yeşil Alanlar 300.000 m²

Konteyner Terminali 70.000 m²

Intermodal Terminali 150.000 m²

Demiryolunda Taşınan Yük Miktarı (2007)

1,7 milyon ton

Toplam Yük Miktarı (2007) 5,3 milyon ton

Alandaki Transfer & Lojistik Firma sayısı

86

Yük Vagonlarının Toplam Uzunluğu

15 km

HĠZMETLER

Özel Ofisler Mevcut

Özel Hizmetler Banka, Otel, Bar, Restoran, Wireless kapsama alanları

Çalışan sayısı 1.500

Park Alanı 180.000 m²

12

1974 yılında kurulan Parma Lojistik Merkezin temel amacı demiryolu ve karayolu taşımacılığını

entegre hale getirerek lojistik sektöründe uzmanlaşmış şirketleri bir araya toplamaktır. Ana işletici

firma Ce. P.I.M. S.p.A. Şirketin Ġnterporto Di Parma‟dır. Şirketin %35‟i Praoil Ġtalyan Petrol Boru

Hattı (Eco Fuel Spa) isimli bir enerji firması, % 29‟u yerel otorite, % 24‟ü kredi kuruluşlarına aittir.

Sermayesi 6.642.928 Avrodur. Merkezde 86 firma depo sahalarını satın alarak faaliyet

göstermektedir. Ġsteyen firmalar depo sahaları da kiralayabilmektedirler. Saha satın alan firma 2 yıl

içerisinde yatırıma geçmek zorundadır. Emsal 0,45‟tir. Depo yükseklikleri 9 – 11 m. arası

değişmektedir. Her ürün için ayrı ayrı depo alanları mevcuttur. Operasyonlar farklı bir işletici

tarafından gerçekleştirilmektedir. Operasyonların niteliğine göre farklı farklı işleticiler mevcuttur.

2007 yılında 5,3 milyon ton elleçleme yapılmıştır. Bunun 1,7 milyon tonu demiryolu üzerinden

gerçekleşmiştir.

Parma Lojistik Merkezi Görüntüleri

13

Parma Lojistik Merkezi Ortakları ve Hisse Yüzdeleri

Ortak Hisse Yüzdesi

1 Praoil Ġtalyan Petrol Boru Hattı 34,93

2 Parma Belediyesi 14,09

3 Bank Mount S.P.A. 7,86

4 Parma Vilayeti 7,60

5 Diğer ortaklar 7,35

6 Parma ve Piacenza Yatırım Firması 6,84

7 Popular Bank of Verona and Novara 3,74

8 EM.RO. Popular Spa 3,31

9 La Spezia Belediyesi 2,20

10 Parma Ticaret Odası 2,02

11 Bank Monte Paschi Siena Spa 2,00

12 Fontevivo Belediyesi 1,62

13 Assitalia Gayrimenkul Ortaklığı 1,37

14 F.S. Spa cargo 1,36

15 Reggio Emilia Belediyesi 1,32

16 Diğer Vilayetler 1,13

17 Diğer 0,93

18 Diğer Ticaret Odaları 0,33

Parma Lojistik Merkezi

14

2.3.2. Bolonya Lojistik Merkezi (Interporto Di Bologna)

ADRES: Via Altabella 15 40126 Bologna, IT, ĠTALYA TEL: +39.051.291.3011 FAX: +39.051.221.505 E-MAIL: interportobo@bo.interporto.it www.bo.interporto.it

Bolonya Lojistik Merkezi Ortakları ve Hisse Yüzdeleri

KURUM HĠSSE

YÜZDESĠ

BOLONYA BELEDĠYESĠ 35,10%

PROVINCIA DI BOLOGNA 17,56%

BOLONYA TĠCARET ODASI 5,90%

TRENITALIA S.p.A 1,49%

ECOFUEL S.p.A 2,26%

Fi.Bo. S.p.A 2,48%

A.B.S.E.A. 1,49%

L'OPEROSA S.c.a.r.l. 1,10%

BOLONYA TASARRUF FONU SPA 4,10%

EM.RO POPOLARE S.p.A 2,68%

DEXIA CREDIOP S.p.A 1,13%

BANCA NAZIONALE DEL LAVORO PARTECIPAZIONI S.p.A 2,08%

INTESA SANPAOLO S.p.A 2,31%

UNICREDIT S.p.A 8,12%

BANCO POPOLARE SOCIETÀ COOPERATIVA 1,43%

LE ASSICURAZIONI D'ITALIA SPA 1,69%

GRUPPO SOCIETA' ARTIGIANATO s.r.l 1,43%

UNINDUSTRIA BOLOGNA 5,13%

INTERPORTO BOLOGNA SpA 2,53%

15

TEKNĠK VERĠLER

Toplam Alan 2.000.000m²

Genişleme Alanı 2.270.000m²

Konteyner Terminali 147.000m²

Intermodal Terminali 130.000m²

Kamusal Antrepolar 150.900m²

51.500m² kapalı alan

Demiryoluyla Kesişen Antrepolar

66.800m²

25.400m² kapalı alan

Alandaki Taşıma & Lojistik Firma Sayısı

81 uluslararası sevkiyat firması, Ġntermodal taşıma operatörü, Temizlik firmaları, Çekiciler, Ulusal taşıyıcı firmalar, Taşıma ve dağıtım firmaları, Hava yükü taşıma firmaları

HĠZMETLER

Ulusal ve Enternasyonal Demiryolu Bağlantıları

Sicilya, Sardenya, Apulya ve Cenevre limanları, La Spezia, Legorn, Giaia Tauro, Taranto Luebeck, Helsinki, Hoeje-Taastrup, Helsingborg, Kopenhag, Metz-Sablon ve Güney Ġtalya‟yla direkt demiryolu bağlantısı

Taşıma ve Lojistik Hizmetler

Antrepolar, Temiz & temiz olmayan mallar için depo alanları, Vagonlardan antrepolara direkt aktarılan malların idaresi, Tam lojistik hizmet, Depolama yerleri, Ġntermodal yükleme birimi nakliyesi, Konteyner denetleme birimleri, Hasar tahmini ve tamiratı, Mal dağıtım idaresi, Demiryolu hizmetleri

Gümrük Hizmetleri Mevcut

Kamu Hizmetleri Postahane, telefon kulübeleri, şehir merkezine ve şehir merkezinden alana otobüs ulaşımı

Özel Hizmetler Banka, Bolonya Ticaret Odası Ofisi, Bar, Restoran, Araba ve Kamyon yıkama istasyonları

Bilgi -Ġşlem Teknolojileri

Projedekileri de kapsayan tüm yapılar telematik, optik sistem kablolarıyla donatılmıştır. Bu ağ bağlantısı, lojistik merkezde yer alan firmaların kolayca veri aktarımı yapmasını, e-posta hizmetlerinden yararlanmasını, yerel otoriteler tarafından sağlanan veri tabanı ve bilgi sistemine erişmesini sağlar, (Iperbole-Bolonya ve Emilia-Romanya bölgesi için internet hizmeti), Alanı terk eden kamyonları Interpass sistemiyle kontrol etmek, Güvenlik ve alarm sistemini merkezileştirmek

Alanda Çalışan Tahmini Kişi Sayısı

1.500

Araç Park Alanı

(Toplam Alan m²)

16.000 m² ışıklandırılmış, güvenlikli ve etrafı çitle çevrilmiş, ücretli, kamyon park alanı

382,538 m² Ağır vasıta ve otomobiller için ücretsiz park alanı

16

Bolonya Lojistik Merkezi 1971 yılında taşımacılığın karayolundan ziyade demiryoluna kaydırılması,

lojistik firmalarına avantajlar sağlayarak daha rekabetçi hale gelmeleri, çoklu taşımacılık modlarının

kullanımının sağlanması amacıyla kurulmuştur. Ġşletici şirket Ġnterporto Bologna SpA‟dır. Kurucu

ortakları içerisinde ağırlıklı olarak belediye, vilayet ve ticaret odası yer almaktadır. Sermayesi

13.743.928 Avro‟dur. Lojistik merkez içerisinde faaliyet gösteren firmaların toplam ciroları 2004

yılında 300 Milyon Euro olarak gerçekleşmiştir. Aynı yıl için, işletmeci firma olan Interporto

Bologna SpA‟nın cirosu 12 Milyon Euro olmuştur.

Bolonya lojistik Merkezi Merkez 5 ana tren yolu ve 4 ana karayolu üzerinde bulunmaktadır ve

Bologna şehrinin merkezinden 12 km uzaktadır. A13 Bologna-Padua kara yoluna direkt bağlantısı

bulunmaktadır. 2.000.000 m2‟lik alanın 650.000 m2‟si tamamen demir yolu taşımacılığına ayrılmış

durumdadır. Lojistik merkezde verilen hizmetler, şu şekilde sıralanabilir: intermodal hizmetler,

genel depolar, gümrüklü depolar, doldurma istasyonları, yükleme/boşaltma için park alanı,

gümrük alanı, postane, otobüs hizmeti, restoran, banka, araç yıkama hizmetleri. Bolonya lojistik

merkezinin kapladığı alan, farklı hizmet çeşitleri arasında aşağıda verilen şekilde paylaştırılmıştır.

Bolonya Lojistik Merkezi Alan Dağılımını

Binalar Yükleme Alanları

Gümrük alanı 10.000 m2 50.000 m2

Intermodal terminali 130.000 m2

Konteynır terminali 147.000 m2

Lojistik aktiviteler için depo alanı 58.000 m2 49.000 m2

Demir yolu bağlantılı depolar 25.000 m2 30.000 m2

Genel depolar 32.000 m2 105.000 m2

Ġş ve hizmet merkezi 42.000 m2 92.000 m2

Restoran 8.000 m2

Karayolu bağlantılı depo alanı 81.000 m2 167.000 m2

Dolum istasyonu ve araç yıkama 7.000 m2

Merkezde haftada ortalama olarak 139 tren giriş çıkışı olmaktadır. Kamyon giriş çıkışları ise günde

4500 civarındadır. 2007 yılı içinde karayolu ile taşınan yük 2,6 milyon ton, demiryolu ile taşınan

yük ise 2,2 milyon ton kadardır. Demiryolu taşımacılığı önümüzdeki yıllardan itibaren daha da

artacaktır. Tüm merkezdeki yükler sistemden görülebilmektedir. Senede 250.000 TEU konteynır

elleçlenmektedir. 16 peronlu demiryolu terminali bulunmaktadır. Lojistik merkezdeki yük

akışlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki Tablo‟da verilmiştir.

17

Bologna Lojistik Merkezine ait Bilgiler (2007 yılı için)

Toplam yük trafiği 4.825.000 ton

Toplam kara yolu trafiği 2.600.000 ton

Toplam demir yolu trafiği 2.225.000 ton

Tren sayısı 6.287

Intermodal Terminali 130.000 m2- 10 ray

Konteynır Terminali 147.000 m2 – 5 ray

Kuru Yük Terminal, 51.330 m2

Yüklenen ve boşaltılan konteynır / römork sayısı 250.000

18

Bologna Lojistik Merkezi Görüntüleri

19

2.3.3. Quadrante Europa (Verona) Lojistik Merkezi (Interporto Quadrante Europa)

ADRES: Via Sommacampagna,61 37137 Verona, IT, ĠTALYA TEL: +39.045.862.2060 FAX: +39.045.862.2219 E-MAIL: consorzio.zai@quadranteeuropa.it www.quadranteeuropa.it

Verona Lojistik Merekzi Ġtalyan Lojistik Merkezleri Ağı‟na (ASSOINTERPORTI) ve Avrupa Lojistik

Merkezler Birliği‟ne (Europlatforms) üyedir. Ġtalya‟nın kuzeyinde ana karayollarının ve

demiryollarının bağlantı noktasında kurulmuştur. Brennero geçidinden kuzey Avrupa‟ya ve

Ġspanya ve Fransa‟dan doğu Avrupa‟ya yapılacak uluslararası yük taşımacılığı için ideal bir yerdedir.

Verona Lojistik Merkezi 1941 yılında belediye, vilayet ve ticaret odası ortaklığında kurulmuştur.

Kar amaçlı bir şirketten ziyade zarar etmeden hizmet veren bir firmadır Ġnterporto Quadrante

Europa. Yıllık yük elleçleme kapasitesi 28 milyon tondur. Bunun 20 milyon tonu karayolu, 8

milyon tonu demiryolu üzerindendir. 8.000 kişinin çalıştığı lojistik merkezde 120 adet firma

bulunmaktadır. 4 tane alanları bulunmaktadır. Tüm sahalarda 1.500 firma ve 40.000 çalışan

bulunmaktadır. Lojistik dışında inkübatör, Ar-Ge faaliyetleri ve üniversite işbirliği çalışmaları

mevcuttur. Depolama sahalarının bir kısmı kiralanmakta bir kısmı satılmaktadır. Diğer sahalara

nazaran %25 indirimli arsa tahsisleri söz konusu olmaktadır. Doluluk oranı % 100‟dür. Mal varlığı

toplamı 2 milyar Avro‟dur. Tüm merkez fiberoptik kablolarla çevrilmiş durumdadır. Enformasyon

ve teknoloji en iyi şekilde kullanılmaya çalışılmaktadır. Tır parkı, araç parkı, sebze-meyve hali

mevcuttur.

20

TEKNĠK VERĠLER

Toplam Alan 2.500.000 m²

Ofis Alanları (toplam alan) 20.000 m²

Servis Hizmetleri Alanı 14.000 m²

Demiryolu Ġle Bütünleşik Aktarma Alanı

160.000 m²

Gümrük 65.000 m²

Antrepo 70.000 m²

Soğuk Hava Depoları (toplam kapalı alan)

85.000 m²

Intermodal Demiryolu ve Karayolu yükü

28.000.000 ton

Tahmini Demiryolu Yükü 8.000.000 ton

Lojistik Merkezde karayolu yükü

20.000.000 ton

Alanda Taşıma & Lojistik Firma Sayısı

110 uluslararası sevkiyat firması, lojistik teknisyenleri olan yurtiçi taşımalarını sağlayan firmalar

Lojistik merkez tarafından yapılan toplam yatırımlar

20 yılda 150.000.000 Euro

HĠZMETLER

Taşıma ve Lojistik Hizmetler Ġdare, lojistik servisler, antrepolar, soğuk hava depoları, yük vagonlarından antrepolara direkt aktarılan malların idaresi, demiryolu hizmetleri

Gümrük Hizmetleri Gümrük bölge ofisleri mevcuttur

Kamusal Hizmetler Postahane, telefon kulübeleri, şehir merkezine gidiş-dönüş otobüs hizmeti; kongre merkezi

Özel Hizmetler Bar, Restoran, Banka, Sigorta Firmaları, 14.000 m² otomobil ve kamyon yıkama servis istasyonu, lojistik hizmetler

Bilgi – Ġşlem Teknolojileri ISDN telematik ağ (veri hizmeti, ses ve görüntü hizmeti ve uluslar arası veri tabanına erişim hizmetleri)

Diğer Bilgiler

150.000 m² araç parkı (Seat, Skoda, Audi, Volkswagen markalarının Ġtalyan distribütörü)

600.000 m² alana yayılmış lojistik merkezün güneyinde bulunan “Zirai ve Yemek Merkezi” ; bu yapı toplama, dağıtım, uluslar arası zirai ürün pazarını sağlayan Ġtalya‟nın en büyük lojistik platformudur.

Alanda Çalışan Tahmini Kişi Sayısı

4.00

Araç Park Alanı (toplam alan)

30.000 m² kamyon park alanı, 30.000 m² demiryolu park alanı

21

Lojistik Merkez Ġtalya intermodal

trafiğinin % 30‟undan fazlasını,

uluslararası intermodal trafiğinin de %

50‟den fazlasını karşılamaktadır.

Merkezde verilen hizmetler temel

olarak, depolama, gümrükleme

faaliyetleri, doldurma/boşaltma,

konsolide etme, boş konteynır

yönetimi, taşıma ve dağıtım

organizasyonudur.

Kombine taşıma terminali 160 bin m2‟lik bir alanı kapsamakta ve 17 demiryolu hattı içermektedir.

Ayrıca 58 bin m²‟si kapalı olmak üzere 385 bin m²‟lik depolama alanı bulunmaktadır. Ofis

alanlarının toplamı 30 bin m²‟dir. Verona Lojistik Merekzinde 100‟den fazla şirket yer almakta ve

toplamdadır. Merkezdeki toplam çalışan sayısı 4.000 civarındadır

150.000 m2 ayrılan Autogerma Spa şirketi (Volkswagen, Audi, Seat, Skoda otomobillerinin Ġtalya

ana dağıtıcısı), lojistik merkez içinde gösteri merkezi olan bir ofis binası, eğitim binası ve yaklaşık

olarak 60,000 m2 lojistik depo kurmuştur.

Gelecekte Verona Lojistik Merkezinin, Milan-Cremona-Mantua-Legnago-Rovigo-Po di Levante‟e

bağlanacak şekilde deniz ve nehir kanalarıyla birleştirilmesi planlanmaktadır. Lojistik Merkezin

doğu tarafında Tarım Merkezi oluşturulmaktadır. Ġnşaat halinde olan 600.000 m2‟lik bu alan;

Ġtalya‟nın en büyük tarım ürünleri toplama, dağıtım ve toptan Pazar platformu olacaktır.

22

Quadrante Europa Lojistik Merkezü, Verona, ĠTALYA

23

2.3.4. Novara Lojistik Merkezi (Milano) (C.I.M. Interporto di Novara)

ADRES: Via Carlo Panseri, 118 28100 Novara, Milano, IT, ĠTALYA TEL: +39.0321.390.211 FAX: +39.0321.390.195 E-MAIL: www.cimspa.it TEKNĠK VERĠLER

Toplam Alan 840.000 m²

Ofis Alanları 3.000 m²

Servis Hizmetleri Alanı 13.000 m²

Demiryolu Ġle Bütünleşik Aktarma Alanı 200.000 m²

Antrepo 80.000 m²

Intermodal Terminali 160.000 m²

Lojistik merkez tarafından yapılan toplam yatırımlar

2003 – 2007 43 milyon Euro

HĠZMETLER

Taşıma ve Lojistik Hizmetler Ġdare, lojistik servisler, antrepolar, demiryolu hizmetleri, otomatik sistem, Tır ve vagonlar için teknik destek, Koruma ve gözetim sistemi, tır ve araç parkı

Kamusal Hizmetler Postahane, telefon kulübeleri, şehir merkezine gidiş-dönüş otobüs hizmeti; kongre merkezi

Özel Hizmetler Kaliteli, modern ve geniş ofis alanları, teknik desteğin yanında teknik olanaklar, tuvalet, duş, konforlu restoranlar,

Bilgi – Ġşlem Teknolojileri ISDN telematik ağ (veri hizmeti, ses ve görüntü hizmeti ve uluslar arası veri tabanına erişim hizmetleri)

Diğer Bilgiler Yangın söndürme ekipmanları ve hava kirliliği önleme aletleri

24

Novara Lojistik Merkezi Ortakları ve Hisse Yüzdeleri

1987 yılında belediye ve Finpiemonte şirketi öncülüğünde kurulmuştur. Ġşletici firma C.ImM.

Ġnterporto Di Novara‟dır. Ortaklık yapısı demiryolu şirketi, finans kuruluşları ve lojistik

firmalarından oluşmaktadır. Devlet teşviği kullanılmıştır. 10 adet demiryolu peronu bulunmaktadır.

Hat uzunlukları 500 – 600 m.dir. Bir peronda 20-25 vagon durabilmektedir. Her bir peronun

hitap ettiği ülkeler farklıdır. Haftada yaklaşık 200 tren gelmektedir. 2 büyük, 1 küçük ambar

mevcuttur. Bu depolar bölüm bölüm kiraya verilmektedir. Yenileri de yapılmak üzeredir. Daha

çok demiryolu ile gelen konteyner aktarma terminali olarak işlevlendirilmiştir. Operasyonları

gerçekleştiren firma ise Euro Gate‟dir.

25

Novara Lojistik Merkezü, Milano ĠTALYA

26

2.3.5. Bolonya, Parma ve Verona Lojistik Merkezleri Karşılaştırması

Ġnceleme gezisinde yer alan üç büyük lojistik merkez (Bolonya, Parma ve Verona) raporda

bahsedilen sayısal değerlerden bir kısmı aşağıdaki tabloda karşılaştırmalı olarak sunulmuştur.

INOMODE projesi kapsamında lojistik merkezleri değerlendirmek için bir yöntem belirlenmiştir.

Bu değerlendirme yöntemi kullanılarak yapılan karşılaştırma sonucu da diğer tabloda sunulmuştur.

Lojistik Merkezlerin Fiziksel Özelliklerinin Karşılaştırması

Göstergeler Bologna Parma Verona

Toplam Yüzey Alanı (1000m2) 2000 2400 2500

Kapalı Alan (1000m2) 76.9 600 58

Depolar (1000m2) 150.9 177 432

Ofisler (1000m2) 42 2.3 30

Konteyner terminali 147 150

Ġntermodal terminal 130 65 160

Demiryoluyla kesişen depolar (1000m2) 25 70

Soğuk Depo (1000m2) 120 85

Toplam yol trafiği (milyon ton) 4.8 4 26

Karayolu ile (milyon ton) 2,6 3 21

Demiryolu ile (milyon ton) 2,2 1 5

Merkezde bulunan taşıma/lojistik şirketi sayısı 81 80 110

Merkezde çalışan kişi sayısı 1400 1500 4000

Lojistik Merkezlerin Performans Göstergelerinin Karşılaştırması

Performans Göstergeleri (5 üzerinden) Bologna Parma Verona

Genel puan (en çok 4.46) 4.36 4.09 3.35

Jeostratejik (60%) (en çok 4.83) 4.30 4.27 2.64

Arazinin uygunluğu (25%) (en çok. 4.50) 4.10 3.10 4.20

Planlama güvenliği (15%) (en çok 5.00) 5.00 5.00 4.80

27

III. BÖLÜM

3.1. Türkiye‟de Kurulan ve Kurulması Planlanan Lojistik Merkezler

3.1.1. TCDD‟nin Lojistik Merkez Projeleri

TCDD yük taşımacılığında, vizyon ve yönetim anlayışındaki dönüşümü ile birlikte 2007 yılından

bu yana lojistik merkez kurma projelerini gündeme getirmiş bulunmaktadır. TCDD'nin

intermodal kombine taşımacılıkta önemli işleve sahip lojistik merkez kurma çalışmalarına yönelmiş

durumdadır.

Lojistik sektörünün 40 milyar dolarlık bir potansiyel bulunmaktadır. TCDD demiryollarında yüzde

4`lere düşen taşımadaki payını artırmak için yeni projeleri bir bir devreye almaktadır. Lojistik

merkezlerle taşımacılıktaki payın yüzde 20`ye çıkarılması hedeflenmektedir.

TCDD ayrıca, lojistik merkezlerle halen büyük sıkıntı yaşanan pek çok konuda atılım sağlamayı

hedeflemektedir. Kent merkezi içinde kalan yük garlarının kent merkezinden uzaklaştırılarak,

Avrupa ülkelerinde olduğu gibi diğer taşımacılık türleriyle entegre tesislere kavuşmak başlıca

amaç. Lojistik merkezleri organize sanayi bölgeleri gibi yük potansiyeli yüksek yerlere yakın olacak

şekilde projelendiren TCDD, bu merkezlerin en son teknolojilerle donatılmasına da önem

vermektedir.

Devlet Demiryolları lojistik merkezlerini tam anlamıyla Avrupa Birliği normlarına göre

tanımlamakta ve tasarlamak istemektedir. TCDD, lojistik merkezleri, “Yük ve taşımacılık şirketleri

ile ilgili resmi kurumların içinde yer aldığı, her türlü taşıma türünde etkin bağlantıları olan,

depolama, bakım-onarım, yükleme-boşaltma, elleçleme, tam, yükleri bölme, birleştirme,

paketleme vb. faaliyetlerini gerçekleştirme imkanları olan ve taşıma modları arasında düşük

maliyetli, hızlı, güvenli, aktarma alan ve donanımlarına sahip bölge” olarak tanımlamaktadır.

2007 yılında 18 milyon ton yük taşıyan TCDD‟nin, yük taşımacılığının yüzde 84‟ünü yurt içine

yaptığı belirtilirken, bu oranların yatırımlar ile daha da artırılması öngörülmektedir. Uluslararası

taşımalarda ihraç taşımaların oranının yüzde 7 seviyelerinde olması ihracat ve ithalat taşımalarında

demiryolunun tercih edilmediğini net bir biçimde ortaya koymaktadır. Yapılan yatırımların

önümüzdeki yıllarda taşımacılıkta demiryolunun tercih edilirliğini yükselteceği belirtilmektedir.

28

Demiryolu taşımacılığında özel sektör payının oranının hızla büyüdüğünü aktaran TCDD

yetkilileri, demiryollarında kendilerine ait vagonlarla yük taşıyan şirket sayısının her geçen yıl

arttığını, özel vagon işletmelerinin de hızlı bir gelişme sürecine girdiğini ifade etmektedirler. Özel

sektöre ait vagon sayısının yüzde 60 arttığını aktaran yetkililer, özel vagon işletmelerinin taşıdığı

yük miktarında da önemli artışların olduğunu belirtmektedirler.

Kent merkezi içinde kalmış olan yük garlarının; Avrupa ülkelerinde olduğu gibi, etkin karayolu

ulaşımı olan ve müşteriler tarafından tercih edilebilir bir alanda, yük ihtiyaçlarına cevap

verebilecek özellikte, teknolojik ve ekonomik gelişmelere uygun, modern bir şekilde kurulması

için ilk etapta 2006 yılı kurum hedeflerine paralel olarak özellikle organize sanayi bölgesine yakın

ve yük potansiyeli yüksek olan Halkalı (Ġstanbul), Kösemerkez (Ġzmit), Gelemen (Samsun),

Hasanbey (Eskişehir), Boğazköprü (Kayseri) ve Gökmerkez'de (Balıkesir) Lojistik Merkezü

kurulması planlanmıştır. Lojistik merkezlerinin kurulması işi TCDD 2007 yatırım programına

alınmıştır.

TCDD, lojistik merkezi kurma çalışmalarında; kurulacak alanın da TCDD'ye ait uygun büyüklükte

alan bulunmaması durumdan hazırlanan projeye uygun olarak gereken arazi kamulaştırılmaktadır.

TCDD ile özel sektörle işbirliğinde işletilecek Lojistik merkezlerine özel sektöre ait fabrikalar,

sanayi merkezleri, OSB vb. iltisak hatları ile bağlantı sağlayabilecekleri gibi, özel sektörde lojistik

merkezi sınırları içerisinde arazi temin etmek suretiyle lojistik hizmeti (Yükleme-boşaltma,

stoklama, paketleme, elleçleme vb.) verebileceklerdir.

TCDD yönetimsel açıdan etkinliğin sağlanması için lojistik merkezlerin kamu veya özel sektöre

ait „tek birim' tarafından işletilmesi gerektiğini savunmakla birlikte özel teşebbüsü lojistik

merkezlerin olmazsa olmaz unsuru olarak kabul etmektedir. Lojistik merkezlerde özel teşebbüs

faaliyetlerin önemine dikkat çekilirken, bu alanlarda faaliyet gösteren işletmelere kendi planları

doğrultusunda belirlenen alanlarda tesis kurma olanağı tanınacağı ve teşvik edileceği

kaydedilmektedir.

29

TCDD‟nin kurmayı planladığı lojistik merkezlerde aşağıdaki fonksiyonların yer alması

öngörülmektedir:

Konteynır yükleme boşaltma ve stok alanları

Gümrüklü sahalar; acenteler, gümrük müşavirlikleri,her türlü gümrük hizmetleri

Tehlikeli ve özel eşya yükleme, boşaltma, stok alanlar

Dökme yük boşaltma alanları

Sosyal ve idari tesisler; müşteri ofisleri, personel ofis ve sosyal tesisleri, otopark, tır parkı,

yönetim merkezleri

Genel hizmet tesisleri; bankalar, restoranlar, oteller, büfeler

bakım onarım ve yıkama tesisleri, akaryakıt istasyonları,

depo ve antrepolar, iletişim ve gönderi merkezleri

Tren teşkil kabul ve sevk yollar

TCDD‟nin gündeminde olan lojistik merkezler şunlardır:

Ġstanbul (Halkalı/Ispartakule)

Ġzmit (Kösemerkez)

Samsun (Gelemen)

Eskişehir (Hasanbey),

Kayseri (Boğazköprü)

Balıkesir (Gökmerkez)

Erzurum (Palandöken)

Uşak,

Konya,

Denizli (Kaklık)

Mersin (Yenice)

TCCD‟nin 2007 yatırım programına aldığı altı lojistik merkezden ilki olan Samsun-Gelemen

Lojistik Merkezü Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından 6 Temmuz'da açılmış durumdadır.

Samsun Büyükşehir Belediyesi işbirliği ile 333 bin m2'lik alana kurulan lojistik merkez, yükün

elleçlenmesinde gerekli olan tüm hizmetlerin yanı sıra destek ve yardımcı hizmetlerin de

verilebileceği şekilde inşa edilmektedir.

30

Tesis henüz tam anlamıyla tamamlanmış değildir.. Lojistik merkez, demiryolu, denizyolu ve

karayolu sistemlerine sahip, önemli bir kavşak noktası olan Samsun'da sadece ulusal değil,

uluslararası intermodal taşımalarda da önemli işlev üstlenecektir.

TCDD, Gelemen'den sonra Ġstanbul-Halkalı, Ġzmit-Kösemerkez, Eskişehir-Hasanbey, Kayseri-

Boğazköprü ve Balıkesir-Gökmerkezde yük lojistik merkezi kurma çalışmalarını sürdürüyor.Bir

sonraki etapta ise Adana, Erzurum, Konya, Uşak ve Denizli yer almaktadır. TCDD toplamda 11

adet lojistik merkez kurmayı hedeflemektedir.

Ġstanbul Halkalı Lojistik Merkezi: Halkalı'nın Türkiye'nin dış ticaretindeki önemi su götürmez.

Uluslararası karayolu ve demiryolu taşımalarının yarısından fazlası TCDD Halkalı tesislerinden ve

gümrüğünden geçiyor. Bu nedenle Halkalı'da yaşanan sıkıntılarla da bitmek bilmiyor. TCDD'de

lojistik merkez planları arasına Halkalı'yı en üst sıraya koymuş durumda. Halkalı Lojistik

Merkezünün tamamlanmasıyla, bölgede yaşanan trafik ve gümrük karmaşasına son vermek,

kapasiteyi uzun yıllar yetecek kadar artırmak, taşıma kalitesini yükseltip Halkalı'ya modern ve

çağdaş bir görünüm kazandırmak amaçlanıyor.

Ġzmit Kösemerkez Lojistik Merkezi: TCDD, blok tren seferlerinin merkezi Ġzmit Kösemerkez'e de

bir lojistik merkez inşa edecek. TCDD bu amaçla Kösemerkez'de istimlak edilmesi gereken

alanları, “Ankara - Ġstanbul Hızlı Tren Projesi” kapsamında Bakanlar Kurulu'nda alınan “Acele El

Koyma Kararı” kapsamına dahil ettirdi. Kamulaştırma çalışmaları sürdürülüyor.

Eskişehir Hasanbey Lojistik Merkezi: Hızlı tren projelerinin kilit noktası Eskişehir'de hem yolcu

hem de yük taşımacılığına hizmet veren garın şehir merkezinde kalması TCDD'yi bir lojistik

merkez planına sevk etti. TCDD ile Eskişehir Büyükşehir Belediyesi arasında gerçekleştirilen

görüşmeler sonucunda yük garının, Eskişehir Organize Sanayi Bölgesi'ne yakınlığı nedeniyle

Hasanbey'e taşınması kararlaştırıldı. Eskişehir Hasanbey Lojistik merkezi ile ilgili tüm ihtiyaçlar

belirlendi. Projelendirme çalışmaları da tamamlandı.

Kayseri Boğazköprü Lojistik Merkezi: TCDD, Kayseri garının Kayseri-Boğazköprü demiryolu

hattında Boğazköprü istasyonu civarında uygun bir yere taşınması ve Boğazköprü'de Lojistik

merkezi oluşturulması çalışmalarını yürütüyor. Boğazköprü'de garın kuzey doğu istikameti ne

doğru yükleme-boşaltma yolları için ihtiyaç duyulan yaklaşık 100 bin m2'lik alanın kamulaştırma

çalışmaları devam ediyor. Kamulaştırma için gerekli kaynak geçen ay temin edildi. Projelendirme

çalışmaları tamamlanan merkez için mimari, statik ve tesisat ihalesi yapılacak ve uygulama

projeleri hazırlanacak.

31

Balıkesir Gökmerkez Lojistik Merkezi: Balıkesir Gar'ın şehir merkezinde kalması, genişleme

alanının bulunmaması, yük hizmetlerine cevap verilememesi ve şehir içindeki yük taşımacılığının

sıkıntı yaratması nedeniyle burada verilen yük hizmetlerinin Gökmerkez mevkiinde oluşturulacak

lojistik merkezinden verilmesi için Balıkesir Büyükşehir Belediyesi ile TCDD arasında ortak

çalışma başlatıldı. Protokol kapsamında lojistik merkez kurulacak alanın kamulaştırma işlemleri

Balıkesir Belediyesi tarafından karşılanacak. Lojistik merkezine ait tevzi planı ile binalara ait

projeler de belediye tarafından hazırlanıyor.

Ayrıca, 2007 yılında Yenice (Uşak) ve Palandöken'de (Erzurum) de lojistik merkezü kurulması

için fizibilite etüdü çalışmalarına başlanmıştır. Bu planlama yapılırken söz konusu yük merkezlerinin

mevcut yük durumları ile yük potansiyelleri incelenmiş, 10 yıllık yük tahminleri yapılmıştır.

Kurulması planlanan yük merkezlerine ait tesis ve saha ihtiyaçları belirlemiş fizibilite etüdü

yapılmıştır. Fizibilite etüdü iki yıllık yatırım dönemi ve 25 yıllık işletme dönemi üzerinden yapılabilir

bulunmuş olup, ekonomik analizde de ekonomimize yaratacağı katma değer ve yapılabilirlik

açısından oldukça pozitif kriterlere sahip oldukları tespit edilmiştir.

TCDD‟nin Lojistik Merkez Faaliyetlerini Kısaca özetlemek gerekir ise;

TCDD 11 adet lojistik merkez kuracaktır.

Lojistik merkez tercihleri yapılırken yörenin taşımacılık potansiyeli dikkate alınmakta, kara-

demir-hava-deniz yolu ulaşım olanakları etüd edilmekte, OSB ve sanayi alanlarına yakınlığı

incelenmektedir.

Lojistik merkezlerde ilk etap demiryolu yatırımı yapılmakta ve demiryolu taşımacılığına

yönelik depolar oluşturulmaktadır.

Lojistik merkezlerin arazileri TCDD tarafından kamulaştırılmakta veya TCDD arazisine

yapılmaktadır. Lojistik merkezler TCDD yatırım programına dahil edilmekte ve

harcamalar ödeneklerle yapılmaktadır.

Özel sektör bu lojistik merkezler üzerinde yatırım yapmak istediğinde ihale ile kiralama

işlemleri yapılmaktadır.

Lojistik merkezlere ilişkin özel bir mevzuat bulunmamaktadır.

09.05.2008 tarihinde yasalaşan 5762 sayılı kanun ile lojistik merkez projeleri YĠD

modeliyle yapılabilecektir. Bunun için araziye TCDD‟nin sahip olması gerekmektedir.

Hazır ve uygun arazi var ise özel sektör eliyle lojistik merkez yapılması daha kolaydır, bu

durumda TCDD‟ye başvurulması gerekmektedir.

32

Demiryolu bağlantıları için temel kriter demiryolu hattı değil, istasyon makası temel

kriterdir. Diğer bir değişle demiryoluna bağlantı ancak ve ancak istasyon makasından

yapılabilmektedir.

3.1.2. Özel Sektöre Ait Lojistik Merkez Projeleri

TCDD‟nin yan ısıra Ġstanbul Büyükşehir Belediyesi de iki adet lojistik merkez kurmayı

hedeflemektedir. Bu merkezlerin Hadımmerkez ve Tuzla'da kurulması planlanmaktadır.

Ankara‟da RODER öncülüğünde bir lojistik merkez kurulmuş bulunmaktadır.

Yıllık yük kapasitesinin 3 milyon tonu aşan Manisa OSB‟de bölge firmalarının dış pazarlarda

rekabet şansını zora sokan yük transfer giderlerini azaltmak ve Manisa-Ġzmir karayolunda

seyreden yüzlerce TIR'ın yarattığı trafik sıkışıklığını önlemek amacıyla Manisa Ticaret ve Sanayi

Odası OSB'si ile Barsan Global Lojistik AŞ ortaklığında 2005 yılına Mosbar Lojistik Hizmetleri A.Ş.

kurulmuştur. Mosbar Türkiye‟nin ilk özel sektör lojistik merkezi olacaktır.

Manisa OSB'de 306.000 m2‟lik bir alanda yapılan Mosbar Lojistik Merkezi 7770 metrelik

demiryolu ile Muradiye Ġstasyonu'na bağlanmış ve TCDD şebekesine katılmıştır.

Amaç Mosbar‟ı Ġzmir - Alsancak Limanı'nın bir iskelesi durumuna getirilmek istenmektedir. Bu

lojistik merkez, Ġzmir Manisa Devlet Demir Yolları hattından ayrılarak bölgeye ulaşan 7700

metrelik iltisak hattı ile yine bölge içerisinde oluşturulacak yükleme boşaltma alanları, gümrük

binası, TSE, gümrüklü, gümrüksüz alanlar, kapalı ve açık depolar, konteynır park alanlarından

oluşacaktır. Toplam yatırım tutarı 20 milyon Dolardır.

Bunun dışında Kemalpaşa OSB içerisinde de bir lojistik merkez kurma çalışmaları devam

etmektedir.