Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
همزد
ياف
صن -
ىالم
سة ا
ربيو ت
م علي
ت
سال چاپ: 1396 هـ . ش
تعليم و تربية اسالمى
صنف يازدهم
وزارت معارف معينيت انكشاف نصاب تعليمى و تربية معلمرياست عمومى انكشاف نصاب تعليمى
و تأليف كتب درسى
كتاب هاى درسى متعلق به وزارت معارف بوده خريد و فروش آن جداً ممنوع است. با متخلفين برخورد قانونى صورت مى گيرد.
دا عــــزت د هـــر افـغـان دى هر بچی ي3 قهرمـــــان دىازبـکــــــــو د بـــــلـوڅـــــــو د د تـــرکـمنـــــــو د تـــاجـکــــــو پــاميــريـــان، نـورســـتانيــــان هـــم ايمـــاق، هم پشـه 4ان لـکـه لـمــر پـر شـــنـه آســـمـان لـکــــه زړه وي جـــاويــــــدان وايـــو اهلل اکبر وايو اهلل اکبر
افغانســـتـــان دى دا وطن کور د سول3 کور د تورې دا وطن د ټولـــو کـور دى د پښـــتــون او هـــــزاره وو ورســـره عرب، گوجــر دي براهوي دي، قزلباش دي دا هيــــــواد به تل ځلي8ي په ســـينــه ک3 د آســـيـــا به نوم د حق مـــو دى رهبـــر
سرود ملی
الف
تعلیم و تربیۀ اسالمی
.ش. سال چاپ: 1398 ه
صنف یازدهم
وزارت معارف
ب
مشخصاتکتاب------------------------------------------------------
مضمون:تعليم و تربية اسالمى
مؤلفان:گروه مؤلفان کتاب هاى درسى ديپارتمنت تعليم و تربية اسالمى نصاب تعليمى
ويراستاران:اعضاى ديپارتمنت ويراستارى و ايديت زبان درى
صنف: يازدهم
زبانمتن:درى
انکشافدهنده:رياست عمومى انکشاف نصاب تعليمى و تاليف کتب درسى
ناشر:رياست ارتباط و آگاهى عامة وزارت معارف
سالچاپ:1398 هجرى شمسى
مکانچاپ:کابل
چاپخانه:
[email protected]:ايميلآدرس
------------------------------------------------------حق طبع، توزيع و فروش کتاب هاى درسى براى وزارت معارف جمهورى اسالمى
افغانستان محفوظ است. خريد و فروش آن در بازار ممنوع بوده و با متخلفان برخورد
قانونى صورت مى گيرد.
ج
پيام وزير معارف
اقرأ باسم ربكسپاس و حمد بيكران آفريدگار يكتايى را كه بر ما هستى بخشيد و ما را از نعمت بزرگ خواندن و نوشتن برخوردار ساخت، و درود بى پايان بر رسول خاتم- حضرت محمد مصطفى� كه نخستين
پيام الهى بر ايشان »خواندن« است.چنانچه بر همه گان هويداست، سال 1397 خورشيدى، به نام سال معارف مسمى گرديد. بدين ملحوظ مختلف عرصه هاى در بنيادينى تغييرات و تحوالت شاهد ما عزيز در كشور تربيت و تعليم نظام خواهد بود؛ معلم، متعلم، كتاب، مكتب، اداره و شوراهاى والدين، از عناصر شش گانه و اساسى نظام معارف افغانستان به شمار مى روند كه در توسعه و انكشاف آموزش و پرورش كشور نقش مهمى را ايفا مى نمايند. در چنين برهه سرنوشت ساز، رهبرى و خانوادة بزرگ معارف افغانستان، متعهد به
ايجاد تحول بنيادى در روند رشد و توسعه نظام معاصر تعليم و تربيت كشور مى باشد.از همين رو، اصالح و انكشاف نصاب تعليمى از اولويت هاى مهم وزارت معارف پنداشته مى شود. در همين راستا، توجه به كيفيت، محتوا و فرايند توزيع كتاب هاى درسى در مكاتب، مدارس و ساير باور داريم، ما قرار دارد. برنامه هاى وزارت معارف تعليمى دولتى و خصوصى در صدر نهادهاى
بدون داشتن كتاب درسى باكيفيت، به اهداف پايدار تعليمى در كشور دست نخواهيم يافت.براى دستيابى به اهداف ذكرشده و نيل به يك نظام آموزشى كارآمد، از آموزگاران و مدرسان دلسوز و مديران فرهيخته به عنوان تربيت كننده گان نسل آينده، در سراسر كشور احترامانه تقاضا مى گردد تا در روند آموزش اين كتاب درسى و انتقال محتواى آن به فرزندان عزيز ما، از هر نوع تالشى دريغ نورزيده روز هر بكوشند. انتقادى تفكر و ملى دينى، ارزش هاى با آگاه و فعال نسل پرورش و تربيت در و عالوه بر تجديد تعهد و حس مسؤوليت پذيرى، با اين نيت تدريس راآغاز كنند، كه در آيندة نزديك
شاگردان عزيز، شهروندان مؤثر، متمدن و معماران افغانستان توسعه يافته و شكوفا خواهند شد.همچنين از دانش آموزان خوب و دوست داشتنى به مثابه ارزشمندترين سرمايه هاى فرداى كشور مى خواهم تا از فرصت ها غافل نبوده و در كمال ادب، احترام و البته كنجكاوى علمى از درس معلمان
گرامى استفادة بهتر كنند و خوشه چين دانش و علم استادان گرامى خود باشند.نصاب بخش فنى همكاران و تربيت و تعليم دانشمندان آموزشى، كارشناسان تمام از پايان، در تعليمى كشور كه در تهيه و تدوين اين كتاب درسى مجدانه شبانه روز تالش نمودند، ابراز قدردانى
كرده و از بارگاه الهى براى آن ها در اين راه مقدس و انسان ساز موفقيت استدعا دارم.با آرزوى دستيابى به يك نظام معارف معيارى و توسعه يافته، و نيل به يك افغانستان آباد و مترقى
داراى شهروندان آزاد، آگاه و مرفه. دكتور محمد ميرويس بلخى
وزير معارف
�±¬êÑ
:................................................................................
:.................................................................................................
: ..........................................................................
: ......................................................................
: .............................................................................
: ..................................................................................
: ............................................................................
: ......................................................................................
:...............................................................................................
: .....................................................................................
: U...............................................................
............................................
: ................................................................
: .............................................................
:............................................................................
: .........................................................................
: ..................................................................
: ........................................................................
: ...............................................................................
: ....................................................................................
: .............................................................................
: .........................
: ................................................................
.............................................
:................................................................................
:................................................................................
: ......................................................................
: .............................................................
:................................................................................
:............................................................................
: ....................................................................
: .........................................................................
: .....................................................................
:.....................................................................................
:.....................................................................................
:................................................................................
: ................................................................
: ................................................................
:...............................................................................
: ...........................................
:...................................................................................
:..................................................................................
: )1(.............................................................
: )2(..............................................................
2
.
«
.
:� �] :[
:»
:)
( ) :
.«
< U
< .
:
� �] :136[
:»
«
X U U :» «) (
:» <
«
- -) /(
3
<
.
.
.
:� � �] :3736[ :»
«
U
. )23 (
X X .
.
.
.
:
1 .
4
<
.
:� �]:165[
:» ] [
] [ «
<
.
1 . .
2 . U
3 .
4 .
.
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
6
U:� � �] :34[
:» .«
:� �] :2[
:» .
: ] [ .«
< .
.
.
:
1 . . : U :
<. .
7
. : X U .
2 . : < . X
.
3 . : X.
:
� �] :51[
:» ] [ . «
X U .
.
1 . .2 . .3 . 4 . .5 . .
.
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
8
1 .
.: » « .
<
.
.: <
.
2 .
<
.
3 .
25 18 :
� �
� � �]:83-86[
9
:»
] [
«
: )(. :�
�] :164[
:» ] [ ] [
] [ ] [ «
.
.
4 .
:� �
] :285[
:»
:
:»
.«
10
.
5 .
< .
6 .
.< :� �] :47[ :»
«
: .
7 .
:
1 .
.
2 .
.
11
3 .
U
.
4 . .
5 .
.
6 . < .
7 . U
.
8 .
< :
� �] :136[
:»
«
12
:
< .
1. .
2 . .
3 .
4 . .
5 . .
6 .
.
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
13
<
.
.
:
1 . :
.
.
.
. :
� �
]::[ :»
] [ «
:� �] :110[
:» ] [
«
:� �]:38[
:» ] [ «
2 . :
. .<
:
� �]:99[
14
:» ] [ ] [«
:� �]:[
:»
«
3.) :( .
:� �]:79[
:» ] [ ] [
] [«
:� �] :20[
:» «
:� �
]:[ :» ] [
«
4 . :
. :� �
]:[ :» ] [ «
.
:� �]:9[
:» ] [ «
.
5 . : :
15
: .
: .
: . : .
.
:� �] :[
:» ] [ ] [
«.
6 :<
. .
.
:
.
<
.
X
:
. :
.
. :
.
16
- - :
.
:� �] :34[
:» «
:� � � �
�] :4447[
:» ] [ ) (
] [ «
:» W : : : «
: W : !
: .
.< :� �]:90[
:
!«
:� �]:48[
: «
:��] :87[
:» «
17
: X
- -
.
< X :� �] :90[
:» ] [
] [
«
: .
1 . .
2 . .
3 . .
4 . .
5 .
6 . .
7 . - -
8 .
9 . .
U .
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
18
< .
.
.
.
.
: X X X
X U.
:
� �]:7[
» ] [
] [ «
:
19
�
�]:13[
:» ] [
.
«
:
1. X
2. X
3. X
4. X
5. U
: .
:
U.
W U :» «)1(
:»
.
1-
20
W :» «.)(
:» X
.
: .
1 . .
2 .
3 .
4 . .
- - U
Û��±�é
21
1 .
.
.
:
1 . .
2 .
.
3 . .
4 . .
:
1 . .
2 . .
: :
: X
X X U
.
23
.
< X:
� �] :116[
:» :
«
U
.
.
.
:
1 .
< .
2 . .
3 .
<.
4 .
.
5 . .
6 .
.
24
7 .
.
8 . .
:
1 . .
2 . .
3 . .
4 .
5 . .
6 .
.
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
25
1 .
. :� �] :70[
:» « .
. .
:� �] :37[ :» ] [ ] [
] [ « .
.
.
26
. .
2 .
.
.
.
.
:� �] :182[ :» «
: .
1 .
2 . .3 . 4 . .
Û��±�é
27
.
.
. : .. : .
.
.
:
1. :
.
.
:� �] :3[
: )< (
.
28
.2. :
.
:� � �
]: [ :
.U :» ...«)(
: .
3. :
.
:� �] :[ : .
:� �] :[ : .
4. :
. :� �] :.[ : .
. .
.
-
29
- < <
.
< :� �
] :29.[ :
:� �]:46.[ :
.
:� � �
]: [ :
.
:
.
:
:� �]:49[ : .
:� �] :2[ : ) ( .
30
:» «)( : : .
:» «)(
.
.
1. .2. .3. .4.
.
- -) /(-
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
31
.
1.
) ( .
U :
.
: .
U . :
� �]:[ : ) (
.
2.
< .
32
)
(
.
� .
: :� �] :27[ :
. �
.
: �
:»:
«)( :
. )U (
.
- .
34
U
.
1. :� �] :27[ :
.
2.U :»«)1(
:
.
3 . U :» «)( :
) ( )
( ) (
.
U
: .
- .- ) /(
35
1. .
2. .
3.
4.
5. .
6. .
7. .
8. .
.
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
36
U . .
1. : .
.
<
) ( .
:
< :� �]:16[ ( : .
:� �] :7[ : » < « .
.
2. )( : .
37
.
.
.
.
< :� �]:203[ : .
:� �] :79[ : <
.
U :» «)( :
.
.
. :� �]:5[ ) : ( .
:� �]:38[ :
.
- ) /(
38
: W U U :
.U : < .)1() (
:
.)2( : :
.)3(
1. .2. .3. .4. .5.
.
- - - . / /
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
39
U
U
:
. :
.
U
U .
U .
:� �] :79[ :
.
-
- ) ( U .)1(
.
U :» «)1( : X
- -) /( ) /(
41
2 .
U
:
1. .
2. .
3. U
.
4. U .
5. U .
6. .)1(
U
U :
1. :U
U .
2 . : .
:� �] :255 [ :
:� �]:23[ :
.
- -) /(
42
3.
U .
1. .
2. U .
3. U
4. .
U
.
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
44
U: » « . : . : » « . : »
«.) (
.
U W 57 .
1-:
2-: .
3- : .
4-: .
5-: .
W �: :< .
U: . U :” U
:” .
45
U
. U
.
1– U
U .
2– .
3– : .
4- < :
� �]:12[
: . .
5–
< :� �]:10[
48
: U: .) (
1-: .
2-: ) ( .
3- : .
W U : »
« .
. U
.
50
4–
.
.
5–
.
1- :
½ :½:½ :
2– .
3– .
) ( .
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
52
.
2–
< . <̶ѧϣ :� �]
:58[
:
.
3–
. )< (
:� �]:38[
: .
< .� � ) ( .
.
W :»
.«
4–
U :
» «.
54
: U: » « . : » «.} { .
-: .
-: .
-: .
- : .
- : .
U :
. :
:
) (.
.
. )<(
56
«)1( :
.
1- :
½:½:½ :½ :
2- .
.
-
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
57
: U» « .] [
U U
U
U .
U
.
1–: .
2–: .
3– : .
4–: .
5-: .
W U :»
) (
: U «.
59
.
4-
) ( :»
U .U:» «)1(
:
) ( .
5-
:
� �] :58[
:"
"
- .
60
.
6–
U
U .
:
½:½:½ :½:½ :
1–
2–
3–
.
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
61
- - - - ": - -
."] [
.
U . U . 78 91 .
1– : .
2–:.
3- : .
W U :
.
U
. U X
. U
.
62
.
.
1–
<
.
2– . U
:» «)1(
:
.
3– X X X
.
4– <
. - - : X ) ( X
X.
5–
< .
-
63
X . <
.
6– < X
:� �]:80[ : ][ ] [ ] [
1- :
½ :½ :½ :
2– 3– 4– .
.
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
64
)): ((
] [
»« .
- .
168 .
- : .
- : .
-: .
- : .
- : .
: U
) ( :
.
65
.
.
1–
<
.< :� �]:286[
:)) ((
U
. U :» ..«)(
:»
.«
2–
- - < X :
� �] :43-44[
:))
.(( ) (
-
66
.
3–
U
. U :» «
:
.
4-
)<(
.
5–
)<(
:� �] :46[ :
.
.
67
.
1- :
½ :½ :½ :½ :
2– .
3- .
4-
.
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
68
: : . : » «.} { .
1– : . .
2– : .
W : U :
! U : . U
. U
.
1–
H H : < .
) ( . H :»
«)1(
-
69
: .
. .
2-
. U
:» «)1(
: .
3– U U
U U
:� �] :159[
: .
4-
:1- .
:) � ()2(
- -
70
:" � " .
2– W :
» . «)(
3– <
.
1- .2- 3–
:
1– :
2–:
)H ( .
-
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
71
U : » «.] [
.
U U
. 84 94 .
1-: .
2- : .
3- : .
4- : .
5- : .
6- : .
7-: ) ( .
73
U :
.4–
.U .
1- :
½ :
½:
½ :
½ :
- .
.
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
74
.] [
-:.
2– : . <
.
3– : .)
(.
4– :.
5– : .
6- : .
7– : .
8– : < .
10– : < .
11– : .
12– : .
13– : ) ( .
76
3– < . <
< < .
4- <
< < <
< < .
5–
.
6–
< .
.
7– <
< .<
.
78
- - U: » « . : . U:»
«. : : » «.] [
.
. 74
.
1- : .
2- : .
3-: .
4- : .
5- : .
U :
: !
79
U :
) ( : U :
.
.
.
1–
.
2–
.
. :� .....�]:[� �]:[
80
: ...
....
3–
:
.
4–
)< (
:� �]:86[
: .
5–
:� �] :104[
:
.
U
: » «.
81
:
.
.
1– .
2- :
½ :
½ :½ :
½ :½ :
3–
.
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
84
.
:
:
: :
. :
��] :72 [
.:�
�] :1 .[
.
: :
.
.
.
.
: :
.
) (
.
85
� :»
« .
: :
.
: :
.
.
:�
�] :21 [ :»
) (
«
:
:
.
.
.
:
.
91
U :» «)(
: . ) (
) (
2–
. U :
» ! W : .U: !«
.
3-
� :» .)2(
4-
- .
92
.
: U :» «)1(»
«.
5-
:» «.
.
:
1-
U :
" ")(
»
- .- .
94
» «.
. U
.
.
1. .2.
.
1. .2. 3. 4. 5. 6.
Û��±�é
95
.
:1. 2..
: )1(
.
: . : :
.
. ) (
.
1-
: : .2- ) ( .
: . : : : ! : .
- ) : .(
96
x ) ( .
x .
x .
.
:
1. .
2. .
3. . .
4. .5. .
: . .
:
x .x .x .x .
x .
98
: .
: . . : .
: .
:1- .2- .3- . .
1- : . :1-.2- .3-) .(
2- : .
- -
.
99
� :» «)1( .»
«
:
.
. .
1. : .
) (.2. . .
< :� �] :[) (.
1- .2- .3- )( .4- .5- .
.
-
102
2 .
.
3 .
.
4-
.
.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
.
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
103
.
: ) ( . .
:1– .2– .
: .
: :
:- ) ( .
- ) ( .- .- :- .- .- .- .
< :� �] :[:) ) (
(
104
: .
:- :
. :� �] :[ :) ( .
- ) (
. :» «
:» ] [ ]
[«- ) (:
. :� �
] :[:») ( «.
.
.
106
.
.
. :� �] :[:) (
" U :» «.
:» ) ( «.
.
.
. : .
.
107
: ) - .(
) ( .
) ( .
.
: ) - .(
1. 2. .3.
�êÝ��±
108
.
. < :� �][
:") ( "-
.
U :» «)(
:» «.
.
W . U : !)2(
< < :
- .- .
109
� �] :[:"
] [ ] [
] [ ] [ ] [ ] [."
:
: .
< :� �] :[:" " .
. U :
.)1(
: .
: < :
� �] :[:» ] [«
.
< :� �] :[:»
- .
110
«.
< :
� �] :[:" . ] [ ".
< :
� �] :[:»] [
] [
.«
. .
. < :� �] :[:"
114
.
.
.
1- : <:� �] :[:"
"2-: U :
» «)1( :»
«. .
.
.
.
- .
115
. .
. :
� �] :[ :»
«.
.
.
)15 ( .
.
:
1. .2. .
116
:1- .2- .1- :
.2- :
.
:
1- .2- ..3- .
. . U
:» «)( :»
«. :» «)( :» «
.
- .- .
119
:» «
» «)1(:»
«.
) (
.
.
1 .
.
2 . .
.
3.
.
4.
. W U :
» «)2(.:»
«.
- .- .
120
5. . U :» «)1( .: .
.
1. .2. .3. 4. 5. 6.
.
- .
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
121
.
:
1- : <
:� �] : [" ".
2-: <:
� �] :[ :" ] [ ] [ ".
.
:� �] :[
:" ] [
. ". .
:
:- .
122
- .- : .
.
.3- :
. < :�
�] :[ :" ".
U :» «)1(
:» ) ( « .
x U :»
«)2(:» «.x
.x U
.x
< :� �] :[
- .- .
123
:" ".
x - - U .)1(
x . W
.
W ) ( : W
. .
.
1. : - .- .- .
2. 3 . 4.
.
- .
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
124
:
1– : .
.
.
.< :� �] :34[
:"
] [ ".
U :» «)1(
:»
:
!«.
) ( U : :» « .
: : »«.)(
- - .
125
2-
.
.
3-
U : ) ()1(
< :� �] :
34[.
:" ] [ ] [
] [ ".
U :» «)2(:»
) (
) ( .«
. U -
- - -
- - .)3(
- .- .- .
126
4- :
. U
:» «)1(:»
«.
1-
<:� �] :19[
:» «
:� �] :228[:»
] [ ] [«.
2 - .
3 - :
. < :� �] :[ :»
.«
4 :
.
- .
127
:
1.
2.
3.
1.
2.
3.
4.
5.
.
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
129
[ . ] [ "
:
� �] :[:»
] [ «.
:
- - :» U , , , «.)1(
» U
«. U - -
:» «)2(
:" ! ) ( ".
.
- .- .
131
U :» «)1(
.
.
.
.)2(
.
.
U U : .)3(
1.
. .2. .
- .- .- .
132
3. . .
4. .5.
) ( .
6. .7.
.
.
.
.
1. .
2.
3. .
4.
5.
Û��±�é
134
.<:
� �] :[
:» ] [ ] [
] [ ] [
] [ ] [
« .
.
.< :
� �] : [
:» ] [ ] [
] [
«.
135
.
.<:� �] :[
:»
«.
) (
.
� �] :[
:»
] [ ]
[ «.
.
< :
136
� �] :[
:"
".
. < :� �] :[
:» ] [
] [ «.
< .
:
1. .
. .
2.
.
3.
.
.
137
U - - :
:»
«)1(
:
1.
2.
3.
1-
2-
3-
4-
5-
.
-
Û��±�é
sČ�èå�¥�«�l
139
.
. :»
« .
.<
:
� �] :
[
:"
."
. U :
» «)1(
:» «.
.
- .
140
:
1 . ) ( .
2 . .
3 . .
4 . .
5 . .
.
1. .2. .3. .4. 5. .
Û��±�é
141
- - ) (
.
:
: : .
1. : : .
: .2-:
: !
: .
: : .1. :
. )(
.
142
2 . :
.- : .
1 . :
.
.
2 . : : ! !
.
3 .:
.
.
1. .
2. .
3. .
Û��±�é
143
.
. :
.
: . :
.
.
<:� �] :[:» ) ( ]
[ .« : - - W) ( U : !
. U : : .
U W .)1(
.
.
- .
144
. U
:» «)1(
:» «. :» «)2(
:» .«
x .
x .x
.-
: . :
.
: <:
� � �
� �] :–[:" ] [
] [ ] [ ] [ ] [
] [ ] [ ] [ ."
- .- .
145
W U .)1(
.
.
) (
. .
.
.
1. .2. .3. .4. 5. 6. 7. .8. .9. .
10.
- .
Û��±�é
146
-
: .
: ) . .(
< :� � �] :–[
:» =] [ ] [ ] [
«.
.
4-
: : » .
<:
� �] :.[
:» ] [
«.
147
.
:
.
<:� �
�] :-[ :»
] [ ] [ ]
[ ] [ ] [
«.
1. 2. 3. .4. .5. .6. .
Û��±�é