نقش ورزش در رشد شخصيت

مقدمه

امروزه با پيشرفت علوم زيستي و روانشناسي كامالً مشخص شده كه موجودي به نام انسان مجموعه اي است از ويژگي هاي جسماني و انسان مساوي است با تغييرات روح و دگرگوني روح با تغييرات بدن . مشخصه هاي رواني كه مطلقاً از يكديگر قابل تفكيك نيستند

ذهن و . بدن انسان هميشه به صورت يك كل واحد عمل مي كند، نه به صورت يكسري بخش هاي جد از هم. دگرگوني بدن برابر استذهن از عناصر و استعدادهاي مستقل نه . بدن از هم جدا نيستند و تقريباً هيچ پديده اي وجود ندارد كه تأثيرات آن تنها جسمي يا رواني باشد

.تغيير در هر بخش آن مي تواند بركل بدن اثر بگذارد. تشكيل شده است و نه جسم از بخش هاي متفاوت به وجود آمده است

يا كلي يالگو هر فرد همان شخصيت. باشد او مي هر فرد، شخصيت معنوي حيات هاي جنبه از متمايزترين يكي از سويي ديگر، همسازي، منظور از شخصيت كه گفت توان مي ترتيب اين به. ديگر او است ها و صفات ، گرايش ، استعدادها، توانايي ، رفتار، عاليق بدني ساختمان . فرد است و صفات خصوصيات يا كل مجموعه

و شخصيت در روحيه گوناگون هاي ، از راه ورزش كه است اينعقايد ترين از گسترده ، يكي انسان بر شخصيت با اثر ورزش در رابطهفرايند رشد كه دليل اين تر، به باشد يا در مورد افراد جوان يا دايمي موقت است ممكن مثبتي تأثيرات چنين. گذارد مي اثر مثبت ورزشكاران، رشد تأثيرها اين جنبه ترين احتماالً مهم. باشد داشته صحت از افراد مسن ، بيش است تكوين درحال آنان و عاطفي رواني و تكامل» اجتماعي و شايستگي صالحيت«يا » شخصيت اجتماعي جنبه« در تحول طور موثري به ، ورزش بر رشد شخصيت عالوه. است شخصيت

. است فرد اثر داشته

. هاست آن منظور رفع به مناسب هاي و اتخاذ شيوه و مشكالت برخورد با موانع براي مناسب هاي سرشار از فرصت طور عمومي به ورزش كه) يكتاكت( ورزشي هاي يا شيوه شيوه ، انتخاب در واقع. بسيار دارد اهميت خصوص كودكان افراد و به رواني از نظر سالمت وضعيت اين

را در فرد رضايت تنها احساس ؛ زيرا نه است بسيار مهم رواني شود، از نظر سالمت مي) پيروزي حصول( بر موانع و غلبه تسلط منجر به پذير داشته تحملو ، منعطف انديش ، جستجوگر، چاره مقاوم اي ، روحيه و مشكالت شود در برخورد با موانع مي باعث دهد، بلكه مي گسترش

خويش و كنترل فرد را در مورد شايستگي شخصي دارد احساس ، امكان در ورزش ها و مشكالت بر كشمكش كردن ، غلبه بنابراين. باشد . ير قرار دهدتأث ، تحت بسيار مثبت شكلي او را به بيشتر كند و شخصيت بروز رفتار شايسته او را براي دروني دهد، انگيزه افزايش

از تري وسيع هر قدر ميدان معتقدند كه شناسان روان. است ، حركت هر فرد و ذهني رواني استعدادهاي رشد و شكوفايي اصلي از عوامل يكي كودكان. كند مي او كمك نهفته استعدادهاي رشد بالنده شود، به گذاشته در اختيار انسان ـ اجتماعي رواني و ارتباطات ، تربيتي نظر محيطي

با بگذارند و در رابطه نمايش خود را به هاي ها و مهارت ها، لياقت استعدادها، توانايي ورزشي يابند در ميادين مي فرصت كه و نوجواناني ؛ به رو خواهند داشت پيش از نظر تربيتي تري مناسب و شرايط دهند، محيط نشان و احتماالً بداعت ورزشي از خود ابتكار، خالقيت مشكالت

ها و ابراز خالقيت دليل به ، اوليا و همساالن والدين هاي ، تقديرها و تشويق مثبت برخوردهاي از طريق محيطي مناسب عوامل اگر اين ويژه .قرار گيرد بيشتري ، مورد حمايت فردي هاي احراز موفقيت

خود را دارند نظرات كنند، حق جمعي شركت مي هاي دسته افرادي كه در تمرين ، همه و بعد از آن يا قبل بازي كه در حين همچنين از آنجا از سوي آنان نظرات پذيرش ، باعث مختلف در دفعات از بازيكنان هريك از طرف صحيح نظرات اظهار كنند، ارايه بهبود وضعيت در جهت يا تالش ورزشي هاي موفقيت كسب عالوه به. فرد خواهد افزود و رهبري داري ميدان بر قدرت تدريج به پذيرش اين. خواهد شد سايرين. وجود دارد ورزشي هاي طور مستمر در رقابت به كه است شود، كوششي مي حاصل كه اي نظر از نتيجه ، صرف موفقيت آوردن دست به براي

خود مطلع نهفته شود فرد از استعدادهاي مي باعث موفقيت آوردن دست به براي و كوشش تالش توانايي ها يا حتي موفقيت گونه اين سبك .او باال برود نفس يافته، اعتماد به افزايش واقعي در زندگي و غيرورزشي ورزشي هاي موفقيت شود و اميد او به

درونگرا و برونگرا برند، دو تيپ كار مي هاي شخصيتي به در رابطه با انواع تيپ شناسان روان كه هايي بندي طبقه ترين تداولاز م يكي كنند و ساكت ها فرار مي موقعيت يا از اين است ، منفي مختلف هاي موقعيت به ها نسبت آن واكنش هستند كه افراد درونگرا كساني. باشد مي

درونگرا بيشتر حرف با تيپ دهند، در مقايسه مي نشان مثبت ها واكنش موقعيت به ديگر، افراد برونگرا نسبت از طرف. باشند مي و آرام . ها نيز زيادتر است آن اجتماعي هاي زنند و تماس مي

و همچنين ها و مسابقه ها مانند تمرين اجتماعي هاي اليتدر فع فعال شركت دليل افراد ورزشكار به كه است داده نشان تحقيقاتها نسبت به يابند و واكنش آن مي و فعال گرايانه برون كنند، شخصيتي احراز مي ورزشي هاي موفقيت دليل به كه اجتماعي هاي مقبوليت

.گردد شرايط مختلف بهتر مي

گردند، ورزش تحركي تشديد مي وسيله كم هاي روحي كه اكثراً به فسردگي، اضطراب و ناراحتيهاي مقابله با استرس، ا به عالوه يكي از راهكند، دماي بدن را افزايش داده و هاي مغزي را بيشتر مي ورزش جريان خون مغز را افزايش داده و تغذيه سلول. و حركات نرمشي است

نفس و احساس رضايت فردي را كه در افراد افسرده كنند، همچنين اعتماد به گردد كه شادماني ايجاد مي منجر به ترشح موادي در بدن مي . گردد ها مي كند، در ضمن ورزش با بهبودي فعاليت سيستم عصبي، باعث خونسردي، نرمش و بهبودي مهارت يابند زياد مي كاهش مي

از كار و تالش پس از مردم زيادي گروه كه است دليل همين هب. شود مي خاطر و شادابي انبساط ، اصوالً باعث و ورزش بازي به پرداختندچار تأثر و از موضوعي كه افرادي است شده ديده حتي. كنند ها مي فعاليت گونه اين خود را صرف فراغت هاي ، ساعت شغلي كننده خستهخود را از تأثرات هرچند كوتاه دقايقي بپردازند، واقعاً براي ورزش به ناراحتي هشكا براي خود يا اصرار ديگران با تمايل هستند، چنانچه غم

دهد و منجر به در افراد مبتال به استرس انجام ورزش به دوري موقت از استرس كمك كرده، ادراك شخصي را افزايش مي. برند ياد مي .كند يافتن راه حل براي مقابله با استرس مي گردد كه فرد را قادر به ايجاد احساس خوبي بعد از آن مي

تعريف ورزش و تندرستي

ورزش عبارت است از يك فعاليت نهادينه شده كه مستلزم كاربرد نيروي جسماني شديد با استفاده از مهارت هاي جسماني پيچيده به وسيله يف با فعاليت هاي ورزشي سازمان يافته ارتباط پيدا مي اين تعر. شركت كنندگاني است كه توسط عوامل دروني و بيروني تحريك مي شوند

) 1381كوشافر،. (كند

در جوامع اسالمي با توجه به اين كه كليه سياستگذاري ها در خدمت مكتب مي باشد، تربيت بدني نيز جدا از اين اصل كلي نبوده و ضمن در نهايت وسيله اي است كه در كمال و تعالي انسان ها موثر بر مبناي مسائل جسماني و فيزيكي است، ولي اين كه پي ريزي اين علم

)1377عزيز آبادي فراهاني،. (بر دارد بوده و مي تواند گامي در جهت اهداف غايي انسان ها كه همان سير الي اهللا است،

همانطوري كه كوشش مي . نيدهمانطوري كه با ورزش قوت جسماني خودتان را تقويت مي كنيد، قواي روحانيتان را هم تهيه و تقويت ك )1386،)ره(امام خميني . (كنيد جسمتان قوي باشد، كوشش كنيد كه روحتان هم قوي باشد

تندرستي صرفاً نداشتن بيماري و ضعف نيست؛ بلكه منظور از آن سالمتي كامل جسمي، ذهني، اجتماعي «از نظر سازمان بهداشت جهاني،

)1386گائيني، (» از بيماري است و پيشگيري درستي، به تأخير انداختن مرگدر حقيقت دو هدف عمده تن .و روحي است

چكيده اي از تاريخچه پيوند تن و روان

از شواهد موجود چنين بر مي آيد كه در روزگاران . فيلسوفان در بستر تاريخ همواره درباره دوگانگي يا يكپارچگي تن و روان ترديد داشته انددر فرهنگ هاي نخستين عقيده بر اين بود كه بيماري از رسوخ ارواح خبيثه در بدن ناشي مي . يكپارچه مي دانسته اندكهن، تن و روان را

گمان مي رود . باستان شناسان جمجمه هاي سوراخ شده از عصر سنگي پيدا كرده اند كه به عمد با ابزارهاي سنگي سوراخ شده بودند. شود .ند با سوراخ كردن جمجمه، ارواح خبيثه را از بدن بيمار خارج كنندكه انسان هاي عصر سنگي مي خواست

به ارواح خبيثه نسبت آنان به جاي آن كه بيماري را. روان را مطرح كردند يونانيان از نخستين مردماني بودند كه فرضيه ي جدايي تن وبر طبق اين فرضيه كه ابتدا توسط بقراط عنوان شد و جالينوس آن را بسط . دهند، آن را پيامد بر هم خوردن تعادل مايعات بدن مي دانستند

ز اين رو درمان ا .غمخون، سوداء، صفرا و بل: اين چهار خلط عبارتند از . داد، بيماري از بر هم خوردن تعادل چهار خلط در بدن ايجاد مي شود . بيماري، مستلزم برقراري تعادل مجدد بين اين چهار خلط بود

در سده هاي ميانه سبب شناسي و . از شواهد چنين بر مي آيد كه در اين دوران تأثير عوامل رواني بر بيماري كامالً ناديده گرفته مي شدتنبيه خدايان مي دانستند و براي درمان آن بيماران را شكنجه و آزار مي علت بيماري را . درمان بيماري در قلمرو جن شناس قرار گرفت

.دادند

و نظريه اي به عنوان در بدن مردود شناخته شد با آغاز دوره رنسانس و انجام پژوهش هاي پزشكي، نظريه برهم خوردن تعادل خلط ها. بر ياخته هاي بدن، عامل كليه ي بيماري ها به شمار مي آمدند بر پايه اين نظريه آسيب هاي وارد. آسيب شناسي ياخته اي رواج يافت

در اين دوره باعث شدند كه توجه اين علم به جاي روان به عوامل پژوهش هاي آزمايشگاهي و پيشرفت هاي روز افزون علم پزشكي . ي تن و روان قوياً جانبداري كردنددانشمندان در تالش براي در هم شكستن خرافات گذشته، از نظريه دوگانگ. جسماني معطوف گردد

در حال حاضر دانشمندان معتقدند سالمت جسمي فرد با عوامل رواني و محيط . اكنون ما شاهد تغييرات زيادي در اين شيوه تفكر هستيم

)1376ي،منشئ. (و روان با يكديگر در تعاملند و هر دو در سالمت و بيماري دخالت دارند تن. اجتماعي وي در ارتباط است

تأثير ورزش در اجتماعي شدن

1970و اوايل دهه 1960طي دهه . پژوهش هاي اجتماعي شدن در ورزش با توسعه ي جامعه شناسي ورزش ارتباط مستقيم داشته استول دو اغلب مطالعات اجتماعي شدن در ورزش ح. براي تبيين جنبه هاي گوناگون شركت در فعاليت هاي ورزشي، تالش بسياري شده است

يكي پيشايندهاي شركت در ورزش يعني اينكه چگونه و تحت چه شرايطي شخص به ورزش رو مي آورد و . مسأله متمركز بوده استاين دو فرايند را اجتماعي شدن در نقش اجتماعي و اجتماعي شدن از طريق نقش اجتماعي نيز ناميده . ديگري پيامد هاي شركت در ورزش

.اند

در اولي فرد در نقش ورزشي . لذا در اغلب منابع دو عنوان اجتماعي شدن در ورزش و اجتماعي شدن از طريق ورزش به چشم مي خورد مانند جوانمردي، –گرايش هايي كلي اجتماعي مي شود و در دومي به ياد گيري نگرش ها، ارزشها، مهارت ها و» ورزشكار«مانند

. مي شود در فعاليت هاي ورزشي حاصل آيد اشاره دارد كه تصور –انضباط

چنين پنداشته مي شود كه در درس هايي كه . اجتماعي شدن از طريق ورزش عبارت است از تأثير ورزش بر باورها، نگرش ها و عقايد فردشركت موفقيت آميز در آن از شركت كردن در ورزش مي آموزيم به ساير جنبه هاي اجتماعي انتقال پذير است و از اين طريق فرد را براي

.زمينه ها ياري مي دهد

) 1386عبدلي، . (دانيش اظهار مي دارد كه كودكان مهارت هاي ارتباط و تصميم گيري را با شركت در ورزش كسب مي كنند

هيم بوده و به تربيت بدني در قبول مسئوليت براي پرورش و القاي ارزش هاي اجتماعي در افراد جامعه خصوصاً دانش آموزان مدارس س ) 1373عزيز آبادي فراهاني، . (عنوان عاملي در جهت تقويت ارزش هاي اجتماعي و رفتارهاي مطلوب انساني موثر است

اجتماعي شدن از «اهتمام به موضوع اجتماعي شدن و رابطه ي آن با ورزش زماني به اوج خود رسيد كه سميناري بين المللي با موضوع در كانادا برگزار گرديد، به اين نتيجه رسيد كه فرهنگ بدني عاملي مهم در اجتماعي 1971اين سمينار كه در سال .بر پا شد» طريق ورزش

)1383انور الخلولي،.(شدن فرد مي باشد

تمدن فقط در سايه برتري و ارزش واالي قهرماني يعني بازي رقابت آميز و مسابقه اي كه سر چشمه ي «به عقيده ي راجر كايوآ ) 1370توماس،(» .وكراسي و حكومت مردم بر مردم است به وجود آمده استدم

كودكان با فعاليت هاي اوليه ورزشي آنان آغاز مي شود و موجبات رشد و تكامل حركتي در دوره كودكي و مشاركت روند اجتماعي شدن )1387هي وود،.ام .(ورزشي آنان در سال هاي بعد را فراهم مي كند

شخصيت تأثير ورزش در

چنانچه تربيت بدني در يك جامعه مطابق با اصول اين علم در . شخصيت اجتماعي بيان كننده ي رشد صحيح و طبيعي رواني افراد استوري خارج كرده و رشد روحيات طبيعي را در فرد بهبود مي بخشد كه در نتيجه شكوفا نظر باشد، افراد ورزشكار را از فرد گرايي و خود مح

)1373عزيزآبادي فراهاني،.(شدن اين استعداد، فرد با ساير افراد اجتماع آسانتر ارتباط برقرار كرده و در كنار آنها زندگي مي نمايد

فردي در جستجو براي پيدا كردن و تفسير معناي زندگي تعريف شخصيت را روش و شيوه خاص هر «جرج كلي از روانشناسان معروف، . مطالعات انجام يافته نشان مي دهد كه ورزشكاران و قهرمانان، با شهامت و فداكار مي باشند و بر اراده خود تسلط دارند» .مي كند

) 1381كوشافر، (

پژوهشگران . را به مرحله نضج و آگاهي اجتماعي مي رساند پيوند تنگاتنگي با رشد و تكامل شخصيت كودك دارند و آن بازي و ورزشتحقيقات فراواني پيرامون نقش بازي وگيم ها در اجتماعي شدن و همچنين درباره اين مسأله به انجام رسانده اند كه چگونه فعاليت هاي

تصويري كه مفهوم . است، تأثير مي گذاردبدني، روي هم رفته در تكوين تصوير روشني از بدن در ذهن كودك، كه به تصوير بدن معروف . خود بدني و در نتيجه مفهوم خود پنداره بر پايه ي آن استوار است و نخستين خشت بناي شخصيت افراد به شمار مي آيد

هاي پيروزي افراد در ضمن پرداختن به فعاليت بدني، تجربه. فعاليت حركتي عموماً فرصت پرباري براي خود شكوفايي فرد فراهم مي آوردو اين تجربه ها در گسترش تصورات آنان و پيوند دادن مفاهيم و اهداف و چشم انداز هاي وي با واقعيت را از سر مي گذراند و شكست

خويش تأثير مي گذارد و ادراك واقع بينانه و غير مبالغه آميز او از حدود و توانايي هاي جسمش را افزايش مي دهد كه اين خود، شخصيت مي گردد به نفس مي بخشد و باعث دور شدنش از خصلت هايي چون خود شيفتگي و غرور اجتماعي او را نضج مي دهد و به وي اعتماد

) 1383انور الخلولي، .(چيزي بكاهد بي آنكه از ارزش او چه در برابر خودش چه در برابر ديگران

اين شناخت چند جنبه اي مي تواند . ديدگاهي نيز اعتقاد دارد كه ورزش به عنوان واسطه و عامل ارتباط بين فرد با خودش يا ديگران است . در ساز گاريهاي اجتماعي و شخصيت دخيل باشد

درباره ارتباط ورزش با صفات شخصيتي، آيزنك با گرد آوري ليست مهمي از نتايج تحقيقات ورزش و شخصيت بيان كرد كه سه زمينه وتيسم وجود دارد و برخي از صفات، حاالت و خلق و خوي خوب از شخصيت در رابطه با ورزش از قبيل برون گرايي، روان رنجوري و سايك

تغييرات ناشي از ورزش در شخصيت به تدريج و آهسته و پس از سالها روي مي دهد، «: وي مي گويد. ارتباط خوبي با رفتار ورزشي دارند )1386عبدلي ،(» زيرا ورزش اعمال سيستم عصبي سمپاتيك، انتظارات و ارزش ها را تغيير مي دهد

تأثير ورزش در اخالق و رعايت حقوق ديگران

چون برنامه هاي تربيت بدني امكان و شرايطي دارد كه شخصيت و ماهيت افراد بروز كرده و آشكار گردد، لذا رفتار و اعمال ناشايسته از احترام الزم در بين دسته و بدين گونه هر فرد مي تواند . شناخته مي شود و جايگزيني خصايص انساني و رعايت قوانين صورت مي گيرد

اين ارتباط مطلوب شكل گرفته و به صورت اخالق در آمده و به قلمروهاي خارج نيز انتقال يافته و مشاهده مي . جامعه خود برخوردار گردد )1381كوشافر،.(شود

همچنين از اين . ه پرورش اراده مي انجامدمن كامالً موافقم كه تربيت ورزشي تا حدي ب«: هربرت ريد اغراق نكرده است آنجا كه مي گويد كه در مدارس ما زماني را به بازيها اختصاص مي دهند متأسف نيستم، بلكه بر عكس، اين زمان تنها زماني است كه به بهترين وجه مي

)1383الخلولي، انور (» .اخالق ورزشي روحيه تيمي و گروهي، به سنتي در كنار ديگر سنت هاي اجتماعي، تبديل شده است …گذرد

. انتقال و كاربرد آموخته هاي اجتماعي ورزش ها و انعكاس اين رفتار هاي آموخته شده فرد را براي زندگي در گروه آماده تر مي سازد تصميم گيري هاي . تجربه اجتماعي كسب شده از راه فعاليت هاي گروهي تربيت بدني در حل مسائل اجتماعي بسيار مفيد مي باشد

تقليد از مربيان و رهبران در گفتار و كردار كه . قضاوت هاي اخالقي و تجربه آنها در ميادين ورزشي قابل انتقال به زندگي هستندمنطقي، . مورد احترام شركت كنندگان در فعاليت هاي ورزشي هستند، باعث ايجاد صفات برجسته و مطلوب در ورزشكاران و دانش آموزان مي گردد

اغلب . رام به قوانين، رعايت منافع جمعي از جمله عاداتي هستند كه در ورزش امكان آموزش آنها موجود استكنترل احساسات، احتورزشكاران اذعان دارند كه فلسفه زندگي مربيان و طرز رفتار آنها در زندگي اجتماعي و اخالقي اين گروه موثر بوده است، زيرا آنان در

تربيت اخالقي ورزشكاران از رفتار مربيان نشأت مي گيرد، پس مربيان با اعتماد به كار و نقش . دارندموقعيت بهتري براي الگو برداري قرار ) 1381كوشافر،. (خود الزم است اصول انساني و اخالقي را رعايت كنند

راي كليه بازيكنان از آنجا كه انجام مهارت هاي ورزشي طبق قوانين و مقررات خاص هر رشته اجرا مي گردد و رعايت مقررات بازي بالزامي مي باشد، در نتيجه، بازي موقعيتي است براي آموزش رعايت مقررات و قرارداد هاي اجتماعي، خصوصاً براي كودكان كه در سنين

)1373عزيز آبادي فراهاني ،.(اوليه با مقررات اجتماعي درگير نيستند، اثرات كاربردي را به همراه دارد

افسردگيتأثير ورزش در كاهش

ن به عقيده ي محققين، ورزش باعث شادي و نشاط و باال بردن اعتماد به نفس مي گردد، زيرا افراد افسرده يا اعتماد به نفس ندارند يا ميزا

. ورزش احساس رضايت باطني شخص را باال برده و فرد حس مي كند كه به موقعيت هايي دست يافته است. بسيار پايين است آن در آنان )1386راهاني ،ف(

دقيقه ورزش در روز مي تواند آثار افسردگي به اندازه ي 30. ورزش در درمان بسياري از بيماري ها از جمله افسردگي تأثير به سزايي دارد . درماني و داروهاي ضد افسردگي كاهش دهد -برخي روش هاي رواني

ورزش مي تواند آثار دقيقه 35تا 30روان پزشكان نشان مي دهد روزانه به گزارش پايگاه اينترنتي مركز پزشكي دانشگاه تگزاس، بررسي .و عوارض افسردگي تا نصف كاهش دهد و اين كار برابر با تأثير روش هاي درماني متداول و مصرف برخي داروهاي افسردگي مي باشد

هاي روان درماني و ورزش را براي درمان افسردگي ابداع شيوه اي مختلط از روش روانپزشكان قصد دارند با استفاده از نتايج اين تحقيق ) 1388سايت تبيان،.(كنند

:فوايد ورزش در بهبود افسردگي به طور فهرست وار ارائه مي شود

احساس كاهش قابل مالحضه ي غم واندوه -1

افزايش اعتماد به نفس -2

ايجاد احساس موفقيت -3

)1387رضواني، (افزايش خالقيت هاي فردي -4

در يكي از جالب ترين تحقيقات كلينيكي مشخص شده است كه ورزش نه تنها در معالجه افسردگي بسيار موثر است، بلكه نقش به سزايي به . در جلوگيري از بازگشت اين بيماري دارد و با توقف انجام حركات ورزشي خطر بروز عاليم افسردگي افزايش چشم گيري خواهد داشت

انشناسان مهم نيست كه افراد افسرده به چه ميزان ورزش مي كنند، بلكه مهم اين است كه به طور مرتب روزانه وقتي را گفته يكي از رو )1388سايت پارس نايس، .(براي اين امر اختصاص دهند

تأثير ورزش در كاهش اضطراب

يك موقعيت خاص الزم است توازن وجود ندارد، استرس هنگامي رخ مي دهد كه فرد احساس كند بين قابليت هاي فردي خود و آن چه در )1382رابرتس و همكاران، .س.( در عين حال پيامد عمل نيز مبهم باشد

چون معموالً ذهن انسان در يك لحظه . در زماني كه احساس نگراني و اضطراب پيش مي آيد، انسان بايد به كار و فعاليتي مشغول شودكند، در اين ميان هر قدر كار و فعاليت حالت سرگرم كنندگي بيشتري داشته باشد، موثر تر خواهد نمي تواند به چند موضوع متفاوت فكر

در واقع خواهيم توانست ذهن خود را از درگير شدن با افكار منفي . اين عمل باعث خواهد شد راحتتر با افكار اضطراب زا مبارزه كند. بود

. خونسردي و آرامش بيشتري داشته باشد هد شد فرد در مواجه با شرايط اضطراب زا،در اين خصوص ورزش كردن باعث خوا. منحرف كنيم

تحقيقات كارشناسان نشان مي دهد كه ورزش تأثيرات فيزيولوژيكي بر بدن دارد كه اين تأثيرات فيزيولوژيك فراهم كننده آرامش در افراد ) 1388پناهي، .(هستند

گي و پيشرفت، عمالً بدون استرس امكان پذير نيست و در بين جوامع بشر به صورت قانون در دانستن راه و روش زند در دنياي امروزهنظام پيچيده ي كنوني ما چنان است كه دستگاه عصبي ما در طي روز دائماً از سوي تكان هاي استرس زاي كوچك و بزرگ . آمده است

در نتيجه استرس يكي از عمومي . ئماً در حالت تنش به سر مي برندعضالني ما دا -بسيار زياد ي بمباران مي شود و دستگاه هاي عصبي .ترين مشكالتي است كه افراد با آن روبرو هستند

و از آنجايي كه امروزه مسأله سالم زيستن و رابطه ي آن با فعاليت هاي بدني اهميتي اساسي يافته است، تمرين و ورزش يكي از ساده ما مي دانيم كه ورزش مداوم بدني در صورتي كه به درستي انجام شود و با بيماري . ا كنترل مي كندترين ابزار هايي است كه استرس ر

شخص در تضاد نباشد در نگهداري سالمت جسم و روان و بهزيستي فرد و پيشگيري از بسياري از بيماري ها، يكي از مهم ترين عوامل به . شمار مي رود

اگر . استرس عاطفي را به طور موثر مي نشاند و بسياري از پيامدهاي ناخوشايند آن را خنثي مي كند و اين واقعيتي است كه فعاليت بدني،چه ورزش مشكالت كاري را حل نمي كند و يا وقتي در ترافيك قرار گرفته ايم، كار پليس راهنمايي و رانندگي را انجام نمي دهد و راه را

و انفعاالتي كه در بدن صورت مي گيرد به ما كمك مي كند كه از عهده فشار روحي بر آييم و از مطمئناً به دليل فعل . براي ما باز نمي كند )1388سايت وگاب، . (تبديل آن به يك مسأله مزمن جلوگيري كنيم

نقش ورزش در پر كردن اوقات فراغت

در نتيجه . آن فرد فقط به ميل خود عمل مي كندفراغت شامل فعاليت هايي جدا از اجبار هاي شغلي، خانوادگي و اجتماعي است كه در . فراغت، كار يا بي كاري نيست، بلكه يك تجربه با ارزش زندگي است و به قول ارسطو، فراغت جديدترين مشغله انسان است

). 1387 جمشيدي،(

شخص كار موظف و تكاليف ديني «دكتر ناش در كتاب فلسفه ي تفريحات سالم و اوقات فراغت را آن بخش از زندگي تعريف مي كند كه در فراغت اندكي كه . بنابراين شامل ساعتي است كه با تفريحات و ورزش سپري مي كند. »و اجتماعي خود را انجام داده و در خواب نيست

ارضاي اجراي برنامه هاي مناسب تفريحي ورزشي براي تلطيف زندگي، كاستن از فشارهاي زندگي ماشيني، امروزه ميسر و ممكن است،اين امر مورد توجه برنامه ريزان تعليم و تربيت بوده و از هفت بند . غرايز و تمايالت ذاتي، تأمين سالمت جسماني و رواني ضرورت دارد

استفاده صحيح از اوقات فراغت جايگاه پيدا كرده و آموزش هاي الزم نظري و عملي در مدارس صورت : اهداف تعليم و تربيت در بند ششم ). 1381كوشافر،(ذيرد مي پ

مي تواند اوقات فراغت افراد جامعه را زير پوشش قرار دهد و بسياري از ضعف ها و كمبود هاي جسماني و رواني را يكي از روش هايي كه

زندگي، را براي بدني و ورزش گذشته از جبران ضعف ها و حفظ تندرستي، افراد تربيت. رفع و درمان كند، ورزش و تفريحات سالم است ) . 1387جمشيدي، (استفاده از بازي در اوقات فراغت فرصتي براي پيشرفت فرد فراهم مي نمايد. تالش و اهداف مشترك آماده مي سازد

انسان بي كار، فرصت پيدا مي كند كه خاطرات گذشته را تجديد كند و . فراغت هميشگي انسان را گرفتار بي حو صلگي و دلتنگي مي سازدتربيت بدني در رفع اين عوارض سهيم است و عامل موثري . دوه گرفتار شود يا به آينده فكر كند و دچار دلهره و اضطراب شوددر غم و ان

). 1373عزيزآبادي فراهاني، (براي مبارزه با بي حوصلگي و پر كردن اوقات فراغت فرد مي باشد

گروهي بازيكن تالش در ورزش هاي. ش هاي فرهنگي موثر استورزش به عنوان يكي از روش هاي گذران اوقات فراغت در جذب ارزمي كند تا براي جذب بهتر درگروه، رضايت ساير بازيكنان را به دست آورد و از اين طريق مالك ها ي سازگاري در جمع را در خود ايجاد

راف رفتن توانايي هاي افراد جامعه به ويژه جوانان از ديدگاه جامعه شناسي، گذران اوقات فراغت با ورزش از غير پويا شدن و به انح. نمايدجلوگيري مي كند و در مقابل، قابليت توليد و بهره وري آنها در قالب هاي مختلف اجتماعي و اقتصادي را هر چه بيشتر تقويت مي نمايد

) .1386عبدلي، (

ناي تربيت جسمي و روحي در سنين جواني گذاشته مي به طور كلي ورزش در تمام دوران زندگي انسان ها حائز اهميت است ولي چون مبورزش عالوه بر آن كه موجب مي شود جوانان سرگرمي مناسبي براي . قائل بود شود، بايد اهميت بيشتري در اين دوران براي ورزش

ز آثار نامطلوب محيط اجتماعي، بسياري ا. و روحي آنان تأثير بسزايي دارد گذران اوقات فراغت خود داشته باشند، در تأمين سالمت جسميتربيت بدني و . اقتصادي وضع خانوادگي، وراثت و نظاير آن با استفاده از ورزش مي تواند كاهش يابد يا حتي به طور كلي از ميان برود

واني، شناخت ورزش اگر به طور اصولي و بر اساس يك برنامه منظم و صحيح استفاده شود، در تحقق بسياري از نيازهاي مهم دروران ج

).1387قنايي، ( زندگي سالم اجتماعي و اصالح يا جلوگيري از رفتار هاي انحرافي نقش موثري مي تواند داشته باشد

تأثير ورزش بر فرهنگ

واژه تعيين كننده در . تعريف كرد فرهنگ را مي توان به عنوان مجموع ويژگي هاي رفتاري و عقيدتي اكتسابي اعضاي يك جامعه خاص ). 1386كوئن، . (اين تعريف همان واژه اكتسابي است

بحث هاي محافل گوناگون، سر فصل روزنامه ها، برنامه هاي راديوئي و . ورزش بخش مهمي از فرهنگ ملل در جهان معاصر استبين المللي ميليون ها نفر را شاد و شكست در برنامه ها مردم اعالم موفقيت در مسابقات ملي و. تلويزيوني جايگاه آن را روشن ساخته است

به استاديوم ها، تبليغات تجاري در كنار و خالل مسابقات، حمايت تماشا جلب ميليون ها نفر تماشاچي. را غمگين و خشمگين مي سازدئه ي مطلوب و موزون حركت ها و فعاليت هاي ورزشي گران و استقبال آنان از تيم هاي مورد عالقه در كمك به باال بردن استعداد ها و ارا

). 1381كوشافر، .(موثر مي باشد

با ورود ورزش به فرهنگ ايده آليست، اين تفكر به نفع فرهنگ . ورزش، تمرين تفكر واقع گرايانه و پرهيز از تفكر ذهن گرايانه است .رئاليست رنگ مي بازد

اب و رسوم و ارزش و نيز ابعاد مادي فرهنگ نظير معماري و تكنولوژي، تحت تأثير ورزش وارد ابعاد غير مادي فرهنگ نظير اعتقادات، آد در جهان ورزش تجلي آزادي زن از قيوميت مرد . يكي از جلوه هاي غير مادي فرهنگ، جايگاه زن در جامعه است. سير تكاملي مي شوند

)1388خزايي، .(و سرسخت به جامعه باز مي گردد جاعپس از تربيت ورزشي زن به عنوان يك انسان ش. مشاهده مي شود

تأثير ورزش بر حافظه

اما امروزه مشخص شده است كه ورزش براي همه ي بدن حتي مغز . مدت هاست كه فوايد ورزش براي قلب و عروق شناخته شده استبه نظر مي رسد افزايش . مغز نيز افزايش مي يابدورزش جريان خون را در كل بدن افزايش مي دهد و بالطبع جريان خون در . سودمند است

. سالگي شروع مي شود، كند مي كند 40جريان خون در مغز فرايند از دست رفتن بافت سلولي مغز را كه در حدود

حتي مقدار محققان هنوز مطمئن نيستند كه ميزان مورد نياز ورزش براي بهتر شدن حافظه چقدر است، اما چيزي كه مي دانيم اين است كه بسيار كمي ورزش و فعاليت فيزيكي مي تواند به بهتر شدن حافظه شما كمك كند و اين تأثير وقتي بيشتر مي شود، مرتباً و حداقل سه بار

). 1388تركمان ،.(در هفته ورزش كنيد

ه يك برنامه تمريني شامل راه رفتن اوليف در دانشگاه علوم تندرستي اورگان در آمريكا نشان داد، سالمنداني ك.س.تحقيقات دكتر هيتر سريع بر روي نوار گردان را سه بار در هفته و به مدت يك ساعت، در طول چهار ماه انجام مي دادند حافظه و زمان واكنش آنها بهبود يافته

فتن سريع موجب بهبود حافظه دوچرخه سواري و حركات موزون نيز مانند راه ر تحقيقات بيشتر نشان داد كه آهسته دويدن، راهپيمايي. بود . و زمان واكنش در سالمندان مي شود

ماه 4بار در هفته و در طول 3پژوهشگران همچنين دريافتند سالمنداني كه در يك برنامه تمريني، قدرتي و انعطافي به مدت يك ساعت هبود حافظه بيشتر در سالمنداني كه تمرين هاي اگر چه اين گونه ب. شركت كردند، عملكردشان در اجراي آزمون هاي حافظه بهبود يافت

هوازي انجام مي دهند رخ مي دهد اما تحقيقات بيشتر نشان داده است كه هيچ تمرين ورزشي نسبت به تمرين هاي ورزشي ديگر از لحاظ . اچ.(اري مشاهده نمي شودبه عبارت ديگر بين ورزش هاي مختلف از حيث تأثير بر حافظه تفاوت معني د. تأثير بر حافظه برتري ندارد

).1386كاستيل، . ويلمور وال

افزايش جريان خون موجب اكسيژن رساني و تغذيه بهتر . در نتيجه تمرين هاي ورزشي مداوم ميزان جريان خون در مغز افزايش مي يابد فراموش و زوال توانمندي هاي اين تأثيرات خود موجب پيشگيري از. نرون هاي مغز شده و از تنگ شدن عروق مغز جلوگيري مي كند

مي شود كه مي تواند B.D.N.Fتمرين هاي ورزشي همچنين موجب آزادسازي نوعي فاكتور رشد به نام . ذهني درسالمندي مي شود )1388دانغيان، .(نرون ها را در مقابل آسيب و صدمه مقاوم نمود تا از بروز بيماري هاي آلزايمر و پاركينسون تا حدودي جلوگيري كند

:كسب اعتماد به نفس در اثر رشد و تكامل بدني

. كسب موفقيت هاي ورزشي يا تالش براي به دست آوردن موفقيت كوششي است كه به طور مستمر در رقابت هاي ورزشي وجود دارد دست آوردن موفقيت، باعث مي شود كه فرد از استعدادهاي كسب اين گونه موفقيت ها و يا حتي توانايي ابراز تالش و كوشش براي به

افزايش ) در زندگي واقعي(اطالع فرد از استعدادهاي خود، مي تواند اميد او را به موفقيت هاي ورزشي و غيرورزشي. نهفته خود مطلع شود .داده و اعتماد به نفس او را باال ببرد

:مشكالتتأثير ورزش در كسب روحيه مقاوم در برابر

اما . شكست هر چند در رقابتي فاقد ارزش باشد تلخ و تحمل آن ناخوشايند است. ورزش هميشه با پيروزي و موفقيت در نتايج قرين نيست شكست هم . به هرحال افراد ورزشكار به اين واقعيت زندگي، در ورزش آشنا مي شوند كه هميشه نمي توان در هر شرايطي پيروز بود

.كه بايد آن را شناخت و تحمل پذيرش آن را داشتواقعيتي است

:ورزش و داشتن روحيه اي با نشاط

به همين دليل است كه گروه زيادي از مردم عالم پس از كار و . پرداختن به بازي و ورزش اصوالً باعث انبساط خاطر و شادابي مي شود حتي ديده شده افرادي كه از موضوعي دچار تأثر و غم . فعاليت ها مي كنندتالش خسته كننده شغلي، ساعت فراغت خود را صرف اين گونه

اد هستند، چنان چه با ميل خود يا اصرار ديگران براي كاهش ناراحتي به ورزش بپردازند، واقعاً براي دقايقي هم كه شده تأثرات خود را از يترشح . ترشح اندروفين متعاقب پرداختن به ورزش به نظر مي رسدتوجيه علمي موضوع با انجام دادن تحقيقات اخير در مورد . مي برند

به موجب همين بررسي ها ورزش مي تواند افسردگي، تنش و خستگي . اندروفين هنگام ورزش، باعث ايجاد نشاط و انبساط خاطر مي گردد .رواني را كاهش دهد

:شكوفا شدن استعدادهاي نهفته با ورزش

بر اين . است از رشد و شكوفايي استعدادهاي فرد و ديگري روش و وسيله تحقق هدف كه همان فعاليت است يكي از اهداف تربيت عبارت اساس به منظور تحقق هدف تربيت نه تنها بايد شرايط و عواملي ايجاد كرد كه افراد از كودكي به بازي و ورزش بپردازند، بلكه بايد شوق

. حركت را نيز در فرد بيدار كرد

روانشناسان معتقدند هر قدر ميدان وسيع تري از نظر . وامل اصلي رشد و شكوفايي استعدادهاي رواني و ذهني انسان، حركت استيكي از ع . محيطي، تربيتي و ارتباطات رواني اجتماعي در اختيار كودك گذارده شود، به رشد بالنده استعدادهاي نهفته وي كمك مي كند

يابند در ميادين ورزشي استعدادها، توانايي ها، لياقت ها و مهارت هاي خود را به نمايش بگذارند و در كودكان و نوجواناني كه فرصت مي رابطه با مشكالت آني داخل ميدان از خود ابتكار، خالقيت و احتماالً بداعت نشان دهند، محيط و شرايط مناسب تري از نظر تربيتي پيش رو

ل مناسب محيطي از طريق برخوردهاي مثبت، تقديرها و تشويق هاي والدين، اوليا و همساالن به به ويژه اين كه اين عوام. خواهند داشت .دليل ابراز خالقيت ها و احراز موفقيت هاي فرد مورد حمايت بيشتري قرار گيرد

:تمايل به برون گرايي

افراد درون گرا كساني هستند . درون گرا و برون گرا استيكي از متداول ترين طبقه بندي هايي كه روانشناسان به كار مي برند، دو تيپ از طرف ديگر افراد . كه واكنش آن ها نسبت به موقعيت هاي مختلف، منفي است يا از اين موقعيت ها فرار مي كنند و ساكت و آرام هستند

تر حرف مي زنند و تماس هاي اجتماعي آن برون گرا نسبت به موقعيت ها واكنش مثبت نشان مي دهند و در مقايسه با تيپ درون گرا بيشتمرينات و مسابقات و : تحقيقات نشان داده است كه افراد ورزشكار به دليل شركت فعال در فعاليت هاي اجتماعي مانند. ها نيز زيادتر است

به طور . نه و فعال هستندهم چنين مقبوليت هاي اجتماعي كه به دليل موفقيت هاي ورزشي احراز مي كنند، داراي شخصيتي برون گرايابا توجه به رشد روز . مشخص تر پي برده شده كه توانايي باالتر در ارتباط با برون گرايي و توانايي كمتر با درون گرايي مرتبط بوده است

است كه اقداماتي افزون فعاليت هاي بدني و ورزشي در جامعه و گرايش كودكان و نوجوانان و جوانان به جنبش و فعاليت و ورزش، شايسته در جهت هدايت افراد جامعه به ويژه دانش آموزان و دانشجويان به سوي ورزش صحيح و علمي انجام گيرد كه دچار آسيب هاي احتمالي

.نشوند و از سوي ديگر بهبود كيفي و كمي در آمادگي جسماني و حركتي و مهارتي با استفاده از علوم ورزشي در آنان ايجاد گردد

نفوذ خانواده ورزش و

تئوري . هم تجربه و هم يافته هاي پژوهشي نشان داده اند كه تجربيات زندگي خانوادگي تأثير اساسي بر رشد اجتماعي كودكان دارد .اين نفوذ مي تواند به چند طريق بر رفتار ورزشي تأثيرگذار باشد. يادگيري اجتماعي بر نقش مدلهاي خانوادگي و منابع تقويت تأكيد دارد

آشكارترين تأثيرش اين است كه كودكان، اعضاء خانواده خود را به عنوان افراد مهم تلقي كرده و رفتار ورزشي آنان را گام به گام تقليد .خواهند كرد

مي تماشاي رويدادهاي ورزشي به همراه اعضاي خانواده نيز مهم است، زيرا كودكان با تشويق اعضاي خانواده، تقويت مشاهده اي دريافت مي تواند تقويت مشاهده را ) در زمان تماشاي رويدادهاي ورزشي توسط اعضاي خانواده(در واقع توجه معطوف شده به ورزشكاران . كنند

.براي كودكان فراهم آورد

ن اعضاي به دليل ارزش اجتماعي فعاليت هاي ورزشي، اين احتمال وجود دارد كه تقليد رفتار ورزشي ورزشكاران توسط كودكان با تحسي . خانواده، سبب فراهم آوردن تقويت مثبت مستقيم براي آنها گردد

نفر از والدين كودكان 163از . مورد بررسي قرار گرفت) Jembor , 1999(نگرش نسبت به ورزش تسط جمبر نقش خانواده ها در. سال كه نيمي از آنها كودكانشان ورزشكار و نيمي ديگر غير ورزشكار بودند، راجع به عقايد و نگرش شان از ورزش سوال شد 10تا 5سنين

براي مثال، به . به طور معناداري مثبت تر بودنگرش والدين كودكان ورزشكار نسبت به ورزش در مقايسه با والدين كودكان غير ورزشكار بدين ترتيب، به نظر مي رسد . دليل تأثير مثبت ورزش بر سالمتي احتمال بيشتري داشت كه والدين كودكان ورزشكار به ورزش بپردازند

ين اثر مستقل نيز بر الگو الگو برداري يك عامل مهم براي مشاركت كودكان در فعاليت هاي ورزشي باشد، اما اين نگرش و عقايد والد .برداري دارد

تأثير فرهنگ در ورزش

اگر چه اين عبارت معموالً براي مقايشه رفتار ملل . فرهنگ، مجموعه اي از باورها، ارزش ها و آداب و رسوم مربوط به گروهي از مردم است .لف به خود را داردمختلف و گروه هاي قومي مورد استفاده قرار مي گيرد، اما هر گروهي فرهنگ مخت

روانشناسان به تشابهات بين گروه هاي فرهنگي . تفاوتهاي فرهنگي بين گروه هاي قوي و ملي در روانشناسي مورد بررسي قرار گرفته استنگي ما اعمال فره.) اين تشابهات مجموعاً بعنوان اميك و تفاوت بين آنها مجموعاً به عنوان اتميك شناخته مي شود. (عالقمند هستند

را از طريق مكانيسم هايي مثل يادگيري اجتماعي مي ) آنچه كه بر ارزشها، باورها و آداب و رسوم تأثيرگذار است(گسترده تر از خانواه .البته، فرهنگ خارج از خانواده را از طريق تعامل با همتاها و از طريق رسانه هاي جمعي مي آموزيم. آموزيم

باورهاي فرهنگي بر رشد نگرش ما نسبت به ورزش تأثيرگذار است، اسنادهايمان از موفقيت و شكست يكي از روشهايي كه از طريق آن مشاركت كنندگان آمريكايي سياه و سفيد در رشته دو و ميداني را به لحاظ آثار موفقيت هاي ورزشي بر ) 1996(مورگان و همكاران . است

.اداري را پيدا كردندآنها را با هم مقايسه كردند و تفاوتهاي فرهنگي معن

اما ورزشكاران سياه ). يا به موفقيت مي رسيدند يا نمي رسيدند(ورزشكاران سفيد تمايل داشتند موفقيت را تا اندازه اي غيرقابل تغيير ببينند .بر اهميت تالش در دستيابي به موفقيت تأكيد زيادي داشتند

( براي مثال، زامن . كه اجتماعي شدن را در آن مي آموزند، بستگي داردگرايش كودكان نسبت به ورزش، تا حد زيادي به فرهنگي Zaman ،1998 (،اما اين امر به دليل يك تضاد خاطر نشان كرد كه كه زنان مسلمان تقريباً از تمام ورزشهاي انگليس محروم هستند

است، با ايده هاي زنانگي بانوان اسالمي سازگاري ارزش هاي رقابتي يا مردانه و بي پروايي كه بر ورزش انگليس حاكم . فرهنگي است .نيز موضوع ديگري است) پوشش اسالمي(حجاب زنان مسلمان . ندارد

( ازوما . تفاوتهاي فرهنگي در اجتماعي شدن مي تواند در نوع نگرش نسبت به ورزش مثل تعاون، رقابت، موفقيت و پيروزي نيز ديده شودAzuma ،1987 (تماعي شدن كودكان ژاپني طوري است كه مودب و اهل همكاري پرورش مي يابند و گرايش به معتقد است سبك اج

.كمك مي كند تا كودكان ژاپني بينهايت مربي پذير و براي بازيهاي تيمي مناسب باشند همه اين ويژگيها احتماالً. موفقيت دارند

وفقيت دارند، اما در بسياري از مطالعات مشخص شده است كه برعكس، كودكان آمريكاي شمالي در عين حال كه گرايش زيادي به م تيم سازي يك الويت . اين يافته ها حاوي مضامين مهمي براي مربيان است. كمتر اهل تعاون و نسبت به مافوق خود چندان مودب نيستند

تعاون و همكاري اوليه در تيم شكل در ورزش غرب است، زيرا مادامي كه پذيرش فرهنگ جمعي در بين ورزشكاران وجود نداشته باشد،

), Jarvis 1996. (نمي گيرد

ورزش به عنوان يك عامل تأثيرگذار بر رشد اجتماعي

) 2002(و همكاران ) Ewing(يوئينگ . فرض مي شود كه مشاركت در ورزش، خصوصاً در كودكان نوعي كاراكترسازي است معموالً :طريق ممكن است بر رشد كودك موثر باشد 6اظهار كردند كه مشاركت در ورزش به

آمادگي .1

شايستگي اجتماعي .2

شايستگي جسماني .3

رشد اخالقي .4

پرخاشگري .5

آموزش .6

از يك طرف ، ورزش فرصت هايي را براي جوان ها فراهم مي آورد تا . شواهد مربوط به مزاياي ورزش در اين حوزه ها بسيار پيچيده استاز طرف ديگر، يافته هاي پژوهشي نشان مي دهد كه . جتماعي شان را پرورش مي دهندضمن تجربه همكاري و تعاون، شايستگس ا

.ورزشكاران نسبت به غير ورزشكاران متعصب تر و از لحاظ جنسي پرخاشگرتر هستند

بحث كاراكتر سازي

از موفقيتشان را به مشاركت در بزرگساالن معموالً مشتاقانه از تجربيات موفقيت آميز دوره طفوليت شان ياد مي كنند و حداقل بخشي .تقريباً در هر رويداد ورزشي مشاهده فداكاري، دليري، انظبات و پشتكار خواهيم بود. ورزش نسبت مي دهند

. در مجموع، افراد و گروه هايي كه از لحاظ اجتماعي دچار مشكل هستند، با مشاهده موفقيت ورزشكاران ملي خود خوشحال خواهند شد )1998كرين، (

در عين حال كه بزرگساالن مشتاقانه راجع به تجربيات ورزش خود صحبت مي كنند، اما ما آنها را به عنوان يك سند، خيلي جدي نمي اين بدان معناست كه اگرچه آنها ممكن است . افراد رقابتي و انرژيك احتماالً هم در ورزش و هم در زندگي شان موفق تر هستند. گيريم

در . ب را به ورزش نسبت دهند، ولي به احتمال زياد موفقيت ورزشي و زندگيشان مرهون شخصيت شان استموفقيت شان در تجارمي گويد، اكثر پژوهش ها در خصوص ورزشكاران موفق انجام پذيرفته است، و تقريباً راجع به ) 1998(مجموع، همان طوري كه كرين

.، هيچ شناختي نداريمآينده كساني كه تجارب ورزش دوره كودكي شان منفي بوده

ورزش و رشد رفتار ضد اجتماعي

تا كنون . اسناد پژوهش موجود در زمينه تأثير مثبت مشاركت در ورزش بسيار ضعيف است و در تفسيرهاي مثبت هميشه راه چالش باز استبراي مثال، در بسياري از موارد رفتارهاي مناسب و نا مناسب . هيچ مطالعه اي در خصوص اثر منفي بالقوه ورزش بر رشد، نداشته است

. بعنوان الگو مورد توجه قرار مي گيرداجتماعي ورزشكاران

به الگوهاي ضد اجتماعي كشتي گيران حرفه اي كه با تقلب و تهديد بر ) Bersin ،2010( و برسين ) Waxmonesky(واكسمنسكي .ه باشندحريفانشان پيروز مي شوند، ممكن است طبق اصل تقويت مشاهده اي تأثيرات منفي ديگري بر رفتار اجتماعي كودكانشان داشت

اسنادي وجود دارد كه نشان مي دهند ورزش ممكن است با رفتار ضد اجتماعي، از جمله خشونت و تهديد و با نگرش هاي ضد اجتماعي

، Stewart( و استوارت ) Smith(در يك مطالعه جديد توسط اسميت . مثل تبعيض جنسي و ترس از همجنس گرايي در ارتباط باشد . در اين آزمايش نگرش دانشجويان در زمينه خشونت نسبت به زنان مورد ارزيابي قرار گرفت. ه اي بدست آمدنتايج گيج كنند) 2003

و زايتس ) Muir(در مطالعه ديگري توسط ميور . نتايج نشان داد، ورزشكاران بطور معناداري در خشونت به زنان نمره باالتري كسب كردند

)Seitz ،2004 (ي مورد بررسي قرار گرفتند، اسناد برجسته اي راجع به تبعيض جنسي بدست آمدكه در آن بازيكنان راگب .

به گروهي از . نشان داد كه خشونت جنسي در ورزشكاران قابل پيش بيني است) Graig ،2000(يك مطالعه جالب توسط كريگ مورد سرزنش قرار ميدادند و سپس واكنش دانشجويان دانشجويان متن نمايشنامه اي براي مطالعه داده شده بود كه در آن مردان و زنان را

به اين رفتار را مورد تجزيه و تحليل قرار دادند؛ در نهايت مشخص شد كه دانشجويان ارتكاب چنين رفتاري را از سوي ورزشكاران كمتر .منفي ارزيابي كردند

نقش مربي

ي پژوهشي كنار بگذاريم، ورزش مي تواند هم آثار مثبت و هم منفي را به نظر مي رسد اگر ما بخشي از يافته ها را به دليل محدوديت هادر مطالعه اي تحت عنوان . عامل مهمي كه تا اندازه اي در ورزش داراي اثر مثبت مي باشد، رابطه مربي و شاگرد است. بر رشد داشته باشد

و فراواني تهديد و خشونت را در خالل بازي بسكتبال ارتباط بين موقعيت، فشار و سبك مربيگري) shields,1999(شيلدز “ نقش مربي”سبك مربيگري تنها عامل مرتبط با فراواني تهديد و خشونت بود كه نشان مي دهد، مربي و معلم آموزش . و فوتبال اندازه گيري كرد

.جسماني، تأثير فوق العاده اي بر رفتار اجتماعي ورزشكاران تحت امرشان دارند

رشد شخصيت رويكرد روان پويشي

اين . رويكرد روان پويشي رشد شخصيت، شاخه اي است كه از روانشناسي منشعب شده و معموالً مورد توجه روانشناسان ورزشي است اما مجموعه كوچكي از ادبيات در خصوص . رويكرد اساساً از مطالعات موردي نشأت مي گيرد و كاربردهاي اصلي آن در موارد باليني است

.تئوري روان پويشي با ورزش وجود داردارتباط بين

اين رويكرد بر اهميت عوامل ناخودآگاه . با قرار دادن اين فرضيات در كنار هم مي توانيم به تعريف ساده اي از رويكرد روان پويشي برسيمرويكرد روان پويشي به لحاظ . يد دارددر حالت هيجاني، رفتار و نقش تجربه اوليه، خصوصاً روابط اوليه بر شكل گيري اين آثار ناخودآگاه تأك

.نظري سنگين و نخستين و مهمترين تئوري زيگموند فرويد است

كاربرد هاي تئوري زيگموند فرويد

آنچه در اين مقاله به آن پرداخته مي شود، مربوط به برخي از ايده هاي كليدي فرويد در رابطه با . تئوري فرويد گسترده و پيچيده استناخودآگاه . صلي ترين ايده هاي فرويد، تأثير ضمير ناخودآگاه بود كه شامل غريزه پرخاشگري و جنسي و تجربيات اوليه استا. ورزش است

.تأثير ظريف اما پايداري را بر انسان دارد

انگيزش ناخودآگاه و سود ثانويه

عبارت سود ثانويه . ي خودآگاه مان برانگيخته شويمگاهي اوقات ممكن است تحت تأثيرات ناخودآگاه به طور غيرمنطقي و برضد خواسته ها

اظهار مي كند كه شكست ) Ferraro,1999(فريور. به فوايد رفتارهايي كه ما نمي توانيم به طور خودآگاه برگزينيم، اختصاص يافته است .ش ناخودآگاه به شكست شوددر ورزش با سودهاي ثانويه عميقي مثل همدردي همراه است و آگاهي از آنها مي تواند منجر به گراي

تصعيد

از . فرض فرويد اين است كه ذهن با مجموعه اي از مكانيسم هاي دفاعي، خودش را در مقابل حالت هاي هيجاني نامطلوب حفظ مي كندطره آميخته با جمله آنها انكار است كه توسط آن از پذيرش يك واقعيت نامطلوب امتناع مي ورزيم و سركوبي كه در آن ما به اجبار يك خا

تصعيد، زماني اتفاق مي افتد . مكانيسم دفاعي ديگري كه ارتباط ويژه اي با ورزش دارد، تصعيد است. مي كنيم هيجان منفي را فراموش .فرويد اشاره مي كند كه ورزش و هنر، نوعي تصعيد است. كه ما هيجانات سازنده را جايگزين هيجانات مخرب مي كنيم

لگد زدن يك عمل پرخاشگرانه است و ما با لگد . بر تصعيد غرايز پرخاشگري در فوتبال تأكيد كرده است) Richards,1994(ريچاردززدن به توپ، آنچه كه در بازي فوتبال اتفاق مي افتد، در واقع عمل لگدزدن به همديگر را به لحاظ اجتماعي يك عمل غيرقابل پذيرش

.است، تصعيد مي كنيم

جنسي -رشد رواني

اين سه مرحله در شكل گيري شخصيت دوران بزرگسالي . سه مرحله اصلي رشد شخصيت را در كودكي فرض كرده است) 1905(يدفرو . ارتباطات بين هر مرحله و رشد رفتار مربوط به ورزش را توضيح داده است) 1999(فريور. مهم هستند

تجربياتش در اين دوره خصيصه هاي . كند و از شير گرفته مي شودكودك از شير استفاده مي ) سالگي 1از تولد تا (در مرحله دهانيفريرو اظهار مي كند كه . استقالل و در رفتارهاي دهاني مثل، استعمال دخانيات و خوردن شكل مي گيرد/ شخصيتي بعدي مثل، وابستگي

گيري اوليه دارد كه موجب نارضايتي در نيازهاي گرايش امريكايي ها به داروهاي افزايش دهنده عملكرد، ريشه در نُرم هاي فرهنگي از شير

او با اشاره به كشور ژاپن كه در آن پديده از شيرگيري انعطاف پذيرتر است و نرخ گرايش به دارو در آن بسيار پايين . دهاني كودك مي شود .تر است از اين فرضيه حمايت مي كند

نگرش به منابع قدرت، كنترل و كمال گرايي در كودك ) توالت مسلط استسالگي كه در اين مرحله آموزش 3تا 1(در مرحله مقعدي . همه اينها در ورزش مهم هستند. شكل مي گيرد

كودك كنترل بر رفتار پرخاشگرانه را ياد مي گيرد و به منظور جلب محبت والد جنس موافق خود رقابت ) سالگي 6تا 3(در مرحله فاليك يي بيش از حد كه از ديدگاه رويكرد روان پويشي نتيجه مسائل حل نشده مرحله فاليك است، با خشونت ممكن است اين رقابت جو. مي كند

.جنسي دوران بزرگسالي در ارتباط باشد

نتيجه گيري

ب گذشته شخصيت از تجار. اگر چه برخي از جنبه هاي شخصيتي كامالً باثبات هستند، اما احتماالً از عامل جنسيت يا رفتار تأثير مي پذيرند .تأثير مي پذيرد

مهم ترين تئوري در روانشناسي ورزش در زمينه تأثير تجربه بر شخصيت، تئوري يادگيري اجتماعي بندورا است كه يادگيري را بر اساس تأثيرگذار يادگيري اجتماعي در درك و رشد رفتار ورزشي نقش دارد و بويژه بر مدل هاي ورزشي . اصل الگوبرداري و تقويت تبيين مي كند

تئوري يادگيري اجتماعي در درك نحوه عمل اين . خانواده و فرهنگ منابع تأثيرگذار نيرومندي بر رشد رفتار ورزشي كودك هستند. است .تأثيرات حائز اهميت است

تأكيد زيادش بر تأثيرگذاري اندكش بر روانشناسي ورزش به دليل. شكل ديگر تئوري يادگيري اجتماعي، تئوري روان پويشي فرويد است بين جنسيت و ورزش رابطه پيچيده اي وجود . اما اين تئوري به درك جنبه هاي غيرمنطقي رفتار ورزشي كمك مي كند. ناخودآگاه است

يافته هاي پژوهشي نشان داده اند كه نقش جنسيت با مشاركت ورزشي در ارتباط مي باشد و زنان ورزشكار تالش مي كنند تا هم . دارد .رزشي و هم زنانگي خود را حفظ كنندهويت و

بدين ترتيب مي توان گفت منظور از شخصيت، مجموعه يا كل . يكي از متمايزترين جنبه هاي حيات معنوي هر فرد شخصيت اوستدرباره اثر ورزش برروي شخصيت انسان يكي از گسترده ترين عقايد اين است كه ورزش از راه هاي . خصوصيات و صفات فرد است

. اگون در روحيه و شخصيت ورزشكاران اثر مثبت مي گذاردگون

به اين دليل كه فرايند رشد و تكامل رواني و –چنين تأثيرات مثبتي ممكن است موقت يا دائمي باشد و ممكن است در مورد افراد جوان تر

عالوه بر رشد . تأثيرات رشد شخصيت است مهم ترين جنبه اين. بيش از افراد مسن صحت داشته باشد –عاطفي آنان در حال تكوين است . شخصيت، ورزش به شكل موثري در تحول جنبه اجتماعي شخصيت يا صالحيت و شايستگي اجتماعي فرد اثر داشته است

ورزش عموماً انباشته از فرصت هاي مناسب جهت برخورد با موانع و مشكالت و اتخاذ شيوه هاي مناسب براي رفع آن هاست و اين در واقع انتخاب شيوه يا شيوه هاي ورزشي كه منجر به تسلط و غلبه بر موانع شود، از . از نظر سالمت رواني فرد بسيار مهم استوضعيت

نظر سالمت رواني بسيار مهم است، زيرا نه تنها باعث احساس رضايت در فرد شده، بلكه باعث مي شود در برخورد با موانع و مشكالت .ر، چاره انديش، منعطف و تحمل پذير داشته باشدروحيه اي مقاوم، جستجوگ

بنابراين غلبه كردن بر كشمكش ها و مشكالت در ورزش، ممكن است احساس شخصي فرد را از شايستگي و كنترل خود افزايش داده، .ر دهدانگيزه دروني او را براي بروز رفتار شايسته بيشتر كند و شخصيت او را به شكلي بسيار مثبت تحت تأثير قرا