ه علوم پزشکیگادانش و

خدمات بهداشتی درمانی زابل

پرسشنامه طرح تحقیقاتی

مژگان رهنما: نام و نام خانوادگی مجري طرح

)دانشکده پرستاري مامایی زابل(دانشگاه علوم پزشکی زابل :بوع تسازمان م

:عنوان طرح به فارسی یک مطالعه پدیدار شناسی :یط هاي بالینیتبیین تجارب زیسته دانشجویان پرستاري از مح

: عنوان طرح به انگلیسی

Exploration of nursing studentʼ s lived experiences of clinical environments: A phenomenilogical Study

: تاریخ پیشنهاد2/11/92

)دادن شماره حساب الزامیست:(شماره حساب بانک رفاه مرکزي زابل 854694راهجاري هم

٢

چكیده اي از طرح حتقیقاتي عنوان طرح تحقیقاتی - یک مطالعه پدیدار شناسی: تبیین تجارب زیسته دانشجویان پرستاري از محیط هاي بالینی - : عنوان طرح به انگلیسی -

Exploration of nursing studentʼ s lived experiences of clinical environments: A phenomenilogical Study

: تاریخ شروع طرح - : تاریخ خاتمه طرح -

:بودجه کل طرح -

مژگان رهنما: مجري -

:اعضا، گروه تحقیقاتی - :همکاران

احمد رضا سیاسري - 4 حسین شهدادي -1 محمد رضا فیروزکوهی - 5 ن پور زاوهسید رضا حس -2 فریبا یعقوبی نیا - 6 عمر شهلی بر -3

:سازمان اجراکننده طرح- )دانشکده پرستاري مامایی زابل(دانشگاه علوم پزشکی زابل

:محتواي برنامه تحقیقاتی - مطالعه کیفی

: مسئله تحقیق -1 شجویان پرستاري در محیطهاي بالینی چیست؟ تجارب زیسته دان

:اهداف طرح -2 درك تجارب آموزشی دانشجویان پرستاري از محیطهاي بالینی درك تجارب مراقبتی دانشجویان پرستاري از محیطهاي بالینی

جامعه مورد مطالعه و روشهاي جمع آوري داده ها-3به گذراندن واحد کارآموزي را دارند به عنوان مقطع کارشناسی که تجر پرستاري در این پژوهش، دانشجویان

.می باشند مشارکت کنندگان در تحقیقمحقق پس از تعیین وقت مصاحبه از مشارکت کنندگان درخواست می نماید تا فرم رضایت آگاهانه را مطالعه و در

. باشد، انجام خواهد شدمصاحبه ها در مکان و زمانی که براي مشارکت کنندگان راحت . صورت تمایل امضاء نمایندبیشتري براي کنگاش در قبل از شروع مصاحبه راهنماي اولیه آن تهیه خواهد شد و به محقق جهت طرح سؤاالت

. مصاحبه با برقراري ارتباط و جلب اعتماد مشارکت کنندگان آغاز خواهد شد. حیطه مورد نظر کمک خواهد کرد

٣

مطرح شده، سپس سؤاالت "مراقبتی خود در محیط هاي بالینی بگوئید از اولین تجربه "ابتدا یک سؤال باز مانند . دیگري بر اساس راهنماي مصاحبه و پاسخ مشارکت کنندگان پرسیده خواهد شد

"یا "می توانید بیشتر توضیح بدهید"همچنین بر حسب نیاز در ادامه مصاحبه ممکن است از سؤاالت کاوشی نظیر در پایان مصاحبه از مشارکت کننده خواهیم خواست که اگر . استفاده شود "شما چیست؟، منظور ....وقتی می گوئید

در پایان پس از تشکر و قدردانی در خصوص احتمال انجام مصاحبه هاي بعدي نیز . صحبتی باقی مانده، بیان نمایدو تمایل شرکت مصاحبه ها با توجه به وقت و حوصله مشارکت کننده، اطالعات بدست آمده. صحبت خواهد شد

دقیقه و بر 45-90پیش بینی می شود زمان هر مصاحبه از . کنندگان ممکن است در یک یا چند نوبت انجام شودمصاحبه ها با اجازه مشارکت کنندگان ضبط شده و سپس . حسب شرایط و حوصله مشارکت کننده متفاوت باشد

. کلمه به کلمه بر روي کاغذ پیاده خواهد شد

استفاده از نتایج چگونگی -4

بکار گیري نتایج حاصل از این مطالعه می تواند در ارتقاء سطح آموزش بالینی و افزایش احساس رضایتمندي دانشجویان از طی این دوره تاثیر گذار باشد

پرسشنامه طرح حتقیقاتي

مهكاران اطالعات مربوط به جمري و:سمت اولق مژگان رهنما :نام و نام خانوادگی مجري -1-١ :نشانی -2-1

2235737 :فاکس 2223943 :تلفن دانشکده پرستاري مامایی زابل: محل کار 09128237790 :تلفن دانشکده پرستاري مامایی زابل استادسرا: منزل

استادیار –عضو هیئت علمی : شغل و سمت فعلی مجري -3-1 )دانشکده پرستاري مامایی زابل( دانشگاه علوم پزشکی زابل :بوع تن مسازما -4-1

دانشکده پرستاري مامایی زابل :محل اجراي طرح-5-1

٤

)به ترتیب از لیسانس به باال ( درجات علمی و سوابق تحصیلی طرح دهنده -6-1

سال اخذ مدرك کشور دانشگاه رشته تحصیلی و تخصصی درجه تحصیلی دکتري

ــتی و پرستاري علـــوم بهزیسـ

)تهران( توانبخشی 1391 ایران

کارشناسی ارشد

ــتاري پرستاري دانشــکده پرس مامایی مشهد

1379 ایران

کارشناسی

ــتاري پرستاري دانشــکده پرس تهرانمامایی

1373 ایران

:خصات همکاران اصلی مش -1-٧

ردیف

امضاي همکار نوع همکاري درجه علمی شغل نام و نام خانوادگی

1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8-

حسین شهدادي سید رضا حسن پور زاوه

عمر شهلی بر

احمد رضا سیاسري

فریبا یعقوبی نیا

ضا فیروزکوهیمحمد ر

هیئت علمی دانشجو

دانشجو

دانشجو

هیئت علمی هیئت علمی

مربی دانشجوي لیسانس

دانشجوي لیسانس

دانشجوي لیسانس

استادیار استادیار

نگارش و تحلیل جمع آوري داده ها

جمع آوري داده ها

جمع آوري داده ها

نگارش و تحلیل نگارش و تحلیل

فهرست پژوهش هاي قبلی و مقاالت منتشر شده مجري طرح -8-1 :مقاالت فارسی ◘مقاله اي با عنوان بررسی ارتباط کیفیت مراقبت از 1381، تابستان 2مجله علمی ترویجی اسرار، ستا نهم، شماره -1

اسانخود با میزان افسردگی بیماران دیابتیک نوع دو مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت خر

٥

مقاله اي با عنوان بررسی آگاهی والدین کودکان مبتال 1381، زمستان 23مجله راز بهزیستن، سال دهم، شماره -2 1380به تاالسمی ماژور و روشهاي جلوگیري از بارداري در شهر زابل سال

مقاله اي با 1382 ، بهار و تابستان16و 15مجله علمی پژوهشی دانشکده پرستاري مامایی، سال پنجم، شماره -3 عنوان بررسی وضعیت سالمت روانی دانشجویان پرستاري و مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد

مقاله اي با عنوان بررسی 1383و بهار 1382، زمستان 28و 27مجله راز بهزیستن، سال دوازدهم، شماره هاي -4 کنگونیازهاي آموزشی دانشجویان پیرامون تب خونریزي دهنده کریمه

مقاله اي با عنوان حقوق بیمار در امور پزشکی 1383، تابستان 29مجله راز بهزیستن، سال دوازدهم، شماره هاي -5 و دیدگاه اسالم پیرامون برخی از این موارد

1385، شماره پی در پی، پائیز 1یاسوج، دوره ) س(فصلنامه علمی دانشکده پرستاري و مامائی حضرت زینب - 6 1383با عنوان وضعیت بهداشت قاعدگی دختران دبیرستانی شهر زابل مقاله اي

مقاله اي با عنوان تاثیر افزایش 1389، تابستان 17مجله علمی پژوهشی پژوهش پرستاري، دوره پنجم، شماره -7 پایین KT/Vجریان خون بر عوارض و کفایت دیالیز در بیماران همودیالیزي با

مقاله اي با عنوان ادراك بیماران مبتال به 1391، خرداد 3، شماره 5اریخ پزشکی، دوره مجله ایرانی اخالق و ت -8 یک بررسی کیفی: سرطان از مراقبت معنوي

:مقاالت انگلیسی ◘1-Indian Journal of Health & Well-Being, 2011, 2(5) The Essence of Rehabilitation in Iranian Cancer Patients: A Qualitative Content Analysis study 2- BMC Nursing 2012, 11(19) Iranian Cancer Patients’ Perception of Spirituality: A Qualitative Content Analysis study

همایش ها ◘◘

:همایش هاي داخلی ◘ی ارتباط کنترل متابولیکی با مقاله اي تحت عنوان بررس) 1385آبانماه (کنگره ملی مراقبت در بیماریهاي خاص -1

بصورت 1379با میزان افسردگی بیماران دیابتیک نوع دو مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت خراسان در سال سخنرانی

با مقاله اي تحت عنوان بررسی رعایت حقوق ) 1382اردیبهشت (اولین همایش سراسري منشور حقوق بیمار -2 شهر زابل بصورت پوستر) ع(در بیمارستان امیرالمومنین بیمار توسط پزشکان و پرستاران

با مقاله اي تحت عنوان ) 1383آذرماه (سالمتی -مشارکت -دومین همایش سراسري پرستاري مامایی مددجو -3بررسی کیفیت مراقبت از خود بیماران دیابتیک نوع دو مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت خراسان بصورت

سخنرانیبا مقاله اي تحت عنوان ) 1383خرداد (مین کنگره سراسري مراقبتهاي پرستاري و مامایی، بهداشت باروري سو -4

1380بررسی آگاهی والدین کودکان مبتال به تاالسمی ماژور از روشهاي جلوگیري از بارداري در شهر زابل در سال بصورت پوستر

با مقاله اي تحت عنوان ) 1383اردیبهشت (انی سازي اجتماعی و جه -همایش سراسري زنان، مسائل فرهنگی -5 بصورت سخنرانی 1382بررسی وضعیت سالمت روانی زنان زندانی در زندان زابل

با مقاله اي تحت عنوان عدم برقراري ) 1384اردیبهشت (اولین همایش سراسري پیشگیري از خطاهاي پزشکی - 6 یک خطاي پزشکی بصورت پوستر تعادل میان نیازهاي جامعه و حقوق فردي بعنوان

با مقاله اي تحت عنوان ماهیت ) 1384اردیبهشت (اولین همایش سراسري پیشگیري از خطاهاي پزشکی -7 خطاهاي پرستاري در مراقبت از بیماران بصورت پوستر

٦

از با مقاله اي تحت عنوان پیشگیري) 1384اردیبهشت (اولین همایش سراسري پیشگیري از خطاهاي پزشکی -8 خطاهاي تغذیه اي در بیماریها بصورت پوستر

با مقاله اي تحت عنوان ) 1389اردیبهشت (چهارمین همایش کشوري بیماریهاي مزمن، نقش پرستار و ماما -9 بصورت پوستر) سرطانها(نقش مراقبتهاي معنوي در توانبخشی بیماریهاي مزمن

با مقاله اي تحت عنوان ) 1389دي ماه (کینی در سرطان سومین کنگره بین المللی مراقبتهاي حمایتی و تس -10 نقش پرستاران در ارائه مراقبت معنوي به بیماران سرطانی بصورت پوستر

با مقاله اي تحت ) 1389تیرماه (همایش سراسري چالشهاي پرستاري از کودکان مبتال به بیماریهاي مزمن -11 بخشی کودکان مبتال به سرطان بصورت پوستر عنوان نقش مراقبتهاي معنوي در پرستاري و توان

سومین همایش سراسري انجمن پرستاري ایران، جایگاه پرستاري حرفه اي و حرفه پرستاري در نظام سالمت -12 با مقاله اي تحت عنوان پرستاري حرفه اي و مراقبت معنوي بصورت سخنرانی) 1390سال (

با مقاله اي تحت عنوان دغدغه هاي بیماران ایرانی ) 1390ماه آبان(چهارمین کنگره سراسري سرطان پستان -13 یک مطالعه پایلوت به روش تحلیل محتوي بصورت سخنرانی: مبتال به سرطان پستان

:همایش هاي خارج از کشور ◘1- 1st NUS- NUH International Nursing Conference, Positioning Nursing for the Future Advancing Nurses Role in Community and Home Care (Nov 2011) A Pilot Study of Iranian Oncology Nurses Experience of Giving Care in Hospital Poster Presentation

طرح به اطالعات مربوط:قسمت دوم پژوهشي

:عنوان طرح پژوهشی و نوع طرح -

:عنوان طرح به فارسی -الف

یک مطالعه پدیدار شناسی: یسته دانشجویان پرستاري از محیط هاي بالینیتبیین تجارب ز

کاربردي –بنیادي □ *کاربردي □بنیادي □:نوع طرح -ب

:بیان مسئله. حیط بالینی انجام می دهند، کار بالینی نام داردآنچه دانشجویان در م) 1. (پرستاري رشته اي مبتنی بر عمل است

درصد از زمان دانشکده ها به فعالیتهاي بالینی اختصاص دارد، از این رو کار آموزي بالینی اهمیت 50تقریبا ) 2(نقش عمده اي که کار در ) 3. (حیاتی در شکل دهی هویت حرفه اي داشته، و قلب آموزش حرفه اي خوانده می شود

ر توسعه مهارتهاي پرستاري دارد، دانشجویان این رشته را ملزم می سازد که یاد بگیرند چگونه در محیط بالین د. و موجب افزایش توانایی حل مشکل هاي بالینی در آنها می گردد) 1. (بالینی به عنوان فردي حرفه اي عمل کنند

٧

کردند، افزایش توانایی ها و مهارتهاي در نتیجه مطالعه خود مطرح 2000در این رابطه، دان و همکاران ) 2(اصوال ) 4. (دانشجویان پرستاري در محیطهاي بالینی به به تقویت راهبردهاي رو به رو شدن با مسائل کمک می کند

کسب تجربه در محیط بالینی به عنوان عامل مهم و موثر در یادگیري دانشجویان محسوب می گردد و تمرین بالینی تصمیم بالینی، کاربرد تئوري در بالین، یادگیري اولویت بندي تصمیمات، یادگیري مدیریت فرصتی را براي اخذ

در تهران که با هدف بررسی 1384در مطالعه مروري عبدلی ) 2. (زمان و افزایش مهارت بالینی فراهم می آوردکه اکثر دانشجویان سراسر جهان، مفهوم کار بالینی از دیدگاه دانشجویان پرستاري انجام شده است، نتایج نشان داده

وي معتقد است توجه و اهمیت بیشتر . کار بالین را عامل موثري در درك ماهیت و قبول نقش پرستاري می دانندمسئله بالینی در پرستاري و آگاهی از مفاهیم و موانع و مشکالت آن، تاثیر زیادي بر یادگیري دانشجویان و قبول

بنابراین نارسایی در فراهم نمودن امکان کسب تجربیات بالینی مرتبط ) 5. (آنها دارد نقش حرفه اي پرستاري توسطاصوال چالش پیش روي ) 2. (و مناسب نه تنها براي دانشجویان بلکه براي حرفه پرستاري عواقبی به دنبال دارد

ا اهمیت کیفیت تجارب پرستاري ایجاد شایستگی و آمادگی براي کار در محیطهاي بالینی است و این امر نقش بضروریست که فارغ التحصیالن این رشته دانش و مهارتهاي کافی . آموزش بالینی دانشجویان را پر رنگتر کرده است

براي عملکرد موثر در این عرصه را کسب کرده و درك خود از نقشهاي آینده اشان بعنوان یک پرستار متخصص را می نویسد، کارکنان مبتدي باید قادر باشند که عمل کنند نه اینکه فقط در این رابطه 2000دان ) 6. (توسعه دهند

در این راستا تجارب محیطهاي بالینی باید منجر به ) 4. (بالین در این میان بارز است) عرصه(بدانند و نقش محیط دي و اجتماعی توسعه مهارتهاي بالینی، همراهی تئوري و عمل، کاربرد مهارتهاي حل مسئله، توسعه مهارتهاي فر

اصوال وظیفه دانشکده هاي پرستاري، تربیت پرستارانی است که ) 6. (شدن در اشکال رسمی و غیر رسمی گردندتوان ارائه خدمات بالینی را بر اساس پیشرفت هاي علمی روز داشته باشند و یا دانش کافی و مهارت بالینی بتوانند

ره کار بالینی دانشجویان پرستاري همراه با بروز مشکالتی است بطوریکه، اما دو) 5. (نیاز مددجویان را برآورده سازندفقدان تجربه . تجربه بالینی بعنوان یکی از مهم ترین عوامل اضطراب آور براي دانشجویان پرستاري مطرح می باشد

نوان عوامل اضطراب بالینی، محیط نا آشنا، بیماران مشکل دار، ترس از اشتباه کردن و تحت ارزیابی مربیان بودن بعو دانشجویان بدلیل احساس عدم شایستگی اغلب تجارب گوناگونی مانند ) 7. (آور در محیط بالینی مطرح شده اند

اضطراب، احساس عدم رضایت را در محیطهاي بالینی کسب نموده و متوجه شکاف بین دروس تئوري و آنچه در تهی به احساس انزوا شده بر احساس شایستگی فرد، مهارتهاي این تجارب منفی من. عمل اتفاق می افتد، می شوند

و نتایج بسیاري از مطالعات، بیانگر آن است که شکاف نسبتا ) 8. (کار تیمی و احساس رضایت شغلی تاثیر گذ ارندعمیقی در روند آموزش علمی پرستاري و مامائی و عملکرد بالینی دانشجویان وجود دارد، به طوریکه آموزشهاي

این کار بالینی نامناسب می ) 5. (الینی موجود، توانایی الزم را براي ابراز لیاقت و مهارت بالینی به دانشجو نمی دهدبتواند منجر به کاهش انگیزش دانشجو و اختالل در یادگیري او شود و با تداوم این مشکل برنامه آموزشی به زیر

) 2. (سوال می رودبا عنایت به این مورد که تحقیق کیفی منجر به توصیف پدیده توسط تجارب مشارکت با استناد به موارد مذکور و

کنندگان در قالب صحبتها و احساسات آنها می شود و در موقعیت یا متن تجربه آنها از پدیده مورد نظر هدایت می با توجه . د می باشدشود، انجام این گونه تحقیقات براي کشف پدیده هاي مهم در حیطه پرستاري ضروري و ارزشمن

به اهمیت تجارب بالینی در شکل دهی مهارت هاي اساسی و توانمندي هاي حرفه اي دانشجویان پرستاري و با عنایت به این نکته که اولین قدم جهت ارتقاء کیفیت این دوره، شناخت مشکالت محیط بالینی از دیدگاه دانشجویان

این تحقیق با هدف تبیین تجارب زیسته دانشجویان پرستاري از به عنوان مشتریان فرایند آموزش می باشد، در واقع از طریق این مطالعه کیفی با رویکرد پدیدارشناسی هرمنیوتیک معانی . محیطهاي بالینی انجام خواهد شد

خلق شده از پدیده محیط بالینی تجربه شده توسط دانشجویان پرستاري به منظور درك بهتر این پدیده تبیین . واهند شدخ

٨

:تعریف واژه ها : محیط بالینی

)9. (مکان بالینی، پرسنل و بیماران: هر آنچه چیزي که دانشجویان پرستاري را احاطه کرده شامل )1 )9. (فاکتورهاي فیزیکی، روانی، اجتماعی و سازمانی در محیط بالین می باشد )2

:تجربه زیستههر تجربه جزئی، به تجربه اي اصلی باز . درون با یکدیگر پیوند دارند زندگی مرکب از اجزاء تجربه هایی است که از

آن تجربه جزئی مانند هر آنچه به ذهن مربوط می شود از نظر . می گردد که در واقع بخشی از آن تلقی می شود. ی باشدبنابراین تجربه زیسته افراد، تجارب زندگی روزمره و عادي آنها م. ساختاري با دیگر اجزاء همیشه است

زندگی که هر فردي از افراد در هر روز آن را لمس می نماید، فارغ از اینکه علم چقدر پیشرفت کرده و دیگران چه )10. ( تجارب زیسته در واقع تجارب معمول زندگی ما باشد. می کنند

:بازنگري متون علمی -

ك تجارب دانشجویان پرستاري از آموزش با هدف در) آنالیز محتوي(تحقیقی کیفی 1392پور قانع و همکاران : بالینی در بیمارستانهاي استان گیالن انجام دادند، نتیجه آنالیز داده ها، استخراج سه طبقه اصلی و نه زیر طبقه بود

، یادگیري )ترس همراه همیشگی/ محدودیتهاي بالینی/ ناهماهنگی بالینی/ ارتباط نامطلوب(موضوعات حرفه اي )11(). خدمت به هم نوع/ کسب مهارت/ ارتقاء اگاهی(انگیزه / و هدف) یادگیري نامطلوب/ ي کارامدیادگیر(بالینی

تحقیقی با عنوان مطالعه کیفی تجارب دانشجویان در محیطهاي بالینی بر روي 2005 1فرخنده شریف و همکاراناضطراب اولیه -1مضمون 4وهی نتیجه بحث گر. دانشجوي پرستاري دانشگاه علوم پزشکی شیراز انجام دادند 90

)7(. نقش حرفه اي بود - 4نظارت بالینی و -3شکاف بین تئوري و عمل -2بالینی تبیین تجارب دانشجویان پرستاري سال آخر در محیطهاي بالینی بر روي تحقیقی با هدف 2شوکیرات و همکاران

اولین مضمون در رابطه با محیط بالینی و . ندمشارکت کننده که بصورت تصادفی انتخاب شده بودند، انجام داد 12دومین مضمون در رابطه با .بود "تا نادیده گرفته شدناز خستگی " و" آگاهی تا کار تیمی"زیر مضمون از 2شامل

اساتید و مربیان بالینی و منعکس کننده ي فقدان هماهنگی بین اوضاع بالینی و اساتید و تناقض در ارزیابی مضمون سوم مرتبط با ترجیحات بیماران بود، مشتمل بر اینکه عالقمند به دریافت مراقبت از سوي .دانشجویان بود

)8( .دانشجویان نیستندعلیرغم انجام تحقیقاتی در زمینه مشکالت در محیط بالینی، با توجه به متفاوت بودن مدرسین، دانشجویان و

حیط بالینی در هر مرکز آموزشی بطور مجزا ضروري سیستم آموزشی در هر واحد دانشگاهی، بررسی مشکالت مبنظر می رسد، چرا که بکار گیري نتایج حاصل از این مطالعات می تواند نقش بسزایی در ارتقاء سطح محیطهاي

. بالینی در آن مراکز داشته باشد

1 - Farkhonde sharif & et al

2 - Shoqirat & et al

٩

:اهداف و فرضیات

:اهداف اختصاصی -الف یطهاي بالینیدرك تجارب آموزشی دانشجویان پرستاري از مح

درك تجارب مراقبتی دانشجویان پرستاري از محیطهاي بالینی

)بصورتیکه قابل اندازه گیري باشد بنویسید : ( سئواالت -ب )به صورتی که قابل آزمون باشد بر اساس آنچه در ذهن دارید بنویسید: ( فرضیات تحقیق -ج

اطالعات مربوط به روش : قسمت سوم نتخاب منونهاجراي طرح و ا

طراحی تحقیق -الف )جدول پیوست تنظیم شود ( متغیرها -١ نوع مطالعه -٢

و با هدف درك تجارب دانشجویان ) هرمنیوتیک(این مطالعه کیفی با استفاده از رویکرد پدیدار شناسی تفسیري پرستاري از محیط هاي بالینی انجام خواهد شد

:جامعه مورد مطالعه -٣

مقطع کارشناسی که تجربه گذراندن واحد کارآموزي را دارند به عنوان پرستاري جویاندر این پژوهش، دانش .می باشند مشارکت کنندگان در تحقیق

روش -4

و بـا هـدف درك تجـارب دانشـجویان ) هرمنیوتیـک (این مطالعه کیفی با استفاده از رویکرد پدیدار شناسی تفسیري روش هاي تحقیق کیفی تالش دارند که با تاکید بـر ایـن بـاور کـه . شدپرستاري از محیط هاي بالینی انجام خواهد

این روش هـا . تنها یک حقیقت وجود ندارد و حقیقت ترکیبی از واقعیات است، پیچیدگی هاي انسان را توصیف کنندبراي درصدد درك و کشف دنیاي تجربیات انسان ها هستند چرا که این تجربیات هر فرد است که ساختار حقیقت را

بنابراین پژوهشگر تنها با وارد شدن به دنیاي تجربیات افراد می تواند معناي پدیده ها را از دیـدگاه . او شکل می دهدبا توجه به موارد مذکور براي کشف پدیده محیط بالینی باید وارد دنیـاي دانشـجویان و . و زاویه نگاه آنها کشف نماید

)12(یه دید آنها و تجارب زنده آنها کشف نمود تجارب آنها شد و این پدیده را از زاو

١٠

پدیدارشناسـی مطالعات فرض زیربنایی و پژوهش سؤال ماهیت مطالعه این انجام براي انتخاب پدیدارشناسی دلیلتحقیـق .اسـت توصـیف قابـل آن کننـده تجربـه شـخص توسـط پدیـده، صـرفاً هـر معنـی آن، براسـاس که است

مـورد پرسـتاري حرفـه در مهم هاي مطالعه پدیده در منظم، و دقیق پژوهشی روش یک عنوان به پدیدارشناسی،ستفاده قرار خواهد گرفت، زیرا ایـن روش در این مطالعه پدیدارشناسی تفسیري مورد ا) 13(است گردیده واقع قبول

تنها به توصیف تجربه زیسته مربوط به پدیده ها نمی پردازد، بلکه تجربیات را در درون زمینه زنـدگی روزمـره افـراد )10(بررسی می کند

محیط پژوهش -5

، یک درمانگاه یا به عنوان مثال یک بخش بیمارستان. محیط پژوهش در واقع همان محل فیزیکی تحقیق می باشدیکی از ویژگیهاي تحقیق کیفی این . محلی که تحقیق در آن انجام می شود باید جاي مناسبی باشد. کالس درس

است که تحقیق به شیوه اي انجام شود که موقعیت طبیعی پدیده تحت مطالعه تا حد امکان مختل نشود یا به محیط این پژوهش عبارتست از ). 12(انجام می شود ) دارند مکانی که افراد تجربه زندگی(عبارتی تحقیق در عرصه

جمع آوري داده ها بر حسب تمایل مشارکت کنندگان در کالس هاي درس دانشکده . دانشکده پرستاري مامائی زابل . انجام می شود

مشارکت کنندگان - 6

د، زیرا فعاالنه در مطالعه شرکت گفته می شو 4یا مطلع 3در تحقیقات کیفی به افراد مورد مطالعه مشارکت کنندهدر این پژوهش، ).12(دارند و همین امر باعث می شود که زندگی و تعامالت اجتماعی آنها را بهتر درك کنیم

مقطع کارشناسی که تجربه گذراندن واحد کارآموزي را دارند به عنوان مشارکت کنندگان در پرستاري دانشجویانس تجارب دست اولی که در رابطه با یک فرهنگ، فرایند اجتماعی یا پدیده مورد عالقه افراد بر اسا .می باشند تحقیق

مشارکت کننده خوب کسی است که هم قادر به بیان تجاربش باشد و به عبارت دیگر ). 12(دارند انتخاب می شوند : یهاي زیر را داشته باشندمشارکت کنندگان در تحقیقات فنومنولوژي باید ویژگ. هم تمایل براي بیان آن داشته باشد

توانائی بیان کلمات با سهولت، توانائی بیان تجربیات اساسی همراه با احساسات، عالقه ذاتی به بیان تجربه، توانائی نوشتن یا گزارش آنچه در درونش در آن زمان رخ می دهد، تجربه وضعیت تحت مطالعه در زمان نسبتأ نزدیک و

آموزش بالینی و داشتن در داشتن تجاربی وجه به تبا دانشجویان پرستاري وهش نیز در این پژ )14(قابل یادآوري دانشجویان پرستاري بیش از هر فرد دیگري قادرند که زیرا . ویژگیهاي فوق انتخاب شده و مطالعه قرار خواهند گرفت

تجاربی از محیط بالینی دارند؟ آنها می توانند بیان نمایند که چه. جنبه هاي پیچیده تجارب بالینی را توصیف نمایندآیا آنها توانایی کار در محیط بالینی را کسب می نمایند؟ چگونه و با چه زمینه اي؟ چه فاکتورهاي محیطی تاثیرات

. مثبت یا منفی بر توانایی آنها می گذارد :حجم نمونه روش نمونه گیري و -7

در این روش افراد بر اساس تجاربی که در . استفاده می شوددر تحقیق پدیدارشناسی معموال از نمونه گیري هدفمند دانشجویان : معیارهاي مورد نظر براي ورود به مطالعه عبارتند از). 15(مورد پدیده مورد نظر دارند انتخاب می شوند

3 - Participant

4 - Informant

١١

با این طرح نمونه گیري از ورود . پرستاري مقطع کارشناسی که واحد کارآموزي یا کارورزي را می گذرانندبه نمونه اطمینان حاصل می ) بدلیل نداشتن تجربه آموزش بالینی(دانشجویان از هر ترم تحصیلی غیر از ترم اول

پژوهشگر پس از کسب اجازه از مسئولین دانشکده، ابتدا در جلسه اي که نمایندگان دانشجویان هر یک از ترم . شودوضیح خواهد داد تا اطالعات مربوط به مطالعه به سایر هاي تحصیلی حضور دارند، مطالعه و هدف از انجام آن را ت

از دانشجویان درخواست می شود در صورت تمایل به شرکت در مطالعه زمانی را براي انجام . دانشجویان منتقل شود . مصاحبه تعیین نمایند

خاصی وجود ندارد، براي تعیین تعداد مشارکت کنندگان راهنماي در پدیدارشناسی نیز مانند سایر مطالعات کیفی ضمن اینکه تعیین دقیق آن قبل از ورود به عرصه تحقیق و جمع آوري و تجزیه و تحلیل همزمان داده ها امکان

به دلیل اینکه تعمیم پذیري مد نظر نیست تحقیقات کیفی ). 16(پذیر نیست و در طی تحقیق مشخص خواهد شد قات معموال از نمونه هاي کوچک و غیر تصادفی استفاده می این تحقی). 17( از نمونه بزرگ استفاده نمی کنند

بطور عمیق مورد مطالعه قرار می دهند و هریک از افراد بخش عظیمی از اطالعات را می سازند و آنها را ) 15(کنندر تحقیق کیفی بیشتر بر روي کیفیت اطالعات گرفته شده از افراد تأکید می شود و در واقع حجم نمونه د). 18(نفر و برخی 6-8برخی از منابع حجم نمونه ). 19(برسیم 5مانی مناسب است که در فرایند تحقیق به اشباع داده هاز

.در مطالعه حاضر نمونه گیري تا اشباع داده ها ادامه می یابد. را ذکر کرده اند 20-12 . ر پدیدارشناسی استمصاحبه اولین و مهمترین روش جمع آوري داده ها د :داده هاجمع آوري روش -8

اعتقاد دارند که محقق باید همه پیش فرض ها و ذهنیات شخصی خود را ) پدیدارشناسی تفسیري(طرفداران هایدگر . قبل از مصاحبه بر روي کاغذ بیاورد تا آگاهانه و با هوشیاري کامل از پیش فرض هاي خود مصاحبه را انجام دهد

. مصاحبه نیمه ساختاریافته بیشتر در تحقیقات کیفی کاربرد دارد. جام شودبهتر است مصاحبه ها به صورت دونفره ان ).10( سؤاالت در قالب یک راهنماي مصاحبه گنجانده می شود

پژوهشگر پس از کسب اجازه از مسئولین دانشکده پرستاري و با اطالع رسانی انجام شده اساتید و دانشجویانی را ، از طریق دعوت نامه هایی حاوي توضیح هدف مطالعه و درخواست جهت که مایل به شرکت در مطالعه باشند

.شرکت در پژوهش و درخواست از مشارکت کنندگان براي بیان زمانی جهت انجام مصاحبه وارد مطالعه خواهد نموددر محقق پس از تعیین وقت مصاحبه از مشارکت کنندگان درخواست می نماید تا فرم رضایت آگاهانه را مطالعه و

. مصاحبه ها در مکان و زمانی که براي مشارکت کنندگان راحت باشد، انجام خواهد شد. صورت تمایل امضاء نمایندبیشتري براي کنگاش در قبل از شروع مصاحبه راهنماي اولیه آن تهیه خواهد شد و به محقق جهت طرح سؤاالت

. جلب اعتماد مشارکت کنندگان آغاز خواهد شد مصاحبه با برقراري ارتباط و. حیطه مورد نظر کمک خواهد کردمطرح شده، سپس سؤاالت "از اولین تجربه مراقبتی خود در محیط هاي بالینی بگوئید "ابتدا یک سؤال باز مانند

. دیگري بر اساس راهنماي مصاحبه و پاسخ مشارکت کنندگان پرسیده خواهد شد "یا "می توانید بیشتر توضیح بدهید"ت از سؤاالت کاوشی نظیر همچنین بر حسب نیاز در ادامه مصاحبه ممکن اس

در پایان مصاحبه از مشارکت کننده خواهیم خواست که اگر . استفاده شود "، منظور شما چیست؟....وقتی می گوئیدنیز در پایان پس از تشکر و قدردانی در خصوص احتمال انجام مصاحبه هاي بعدي . صحبتی باقی مانده، بیان نماید

مصاحبه ها با توجه به وقت و حوصله مشارکت کننده، اطالعات بدست آمده و تمایل شرکت . صحبت خواهد شددقیقه و بر 45-90پیش بینی می شود زمان هر مصاحبه از . کنندگان ممکن است در یک یا چند نوبت انجام شودمشارکت کنندگان ضبط شده و سپس مصاحبه ها با اجازه. حسب شرایط و حوصله مشارکت کننده متفاوت باشد

. کلمه به کلمه بر روي کاغذ پیاده خواهد شد

5 - Data Saturation

١٢

بعنوان نوعی روش جمع آوري اطالعات مورد تجارب مکتوب دانشجویان از دوران کاراموزي نیز در قالب حکایتها .استفاده قرار می گیرد

):با جزئیات بطور کامل شرح داده شود( روش اجراي طرح -9

ب طرح پژوهشی و کسب مجوز از مسئولین دانشکده پرستاري مامائی پژوهشگر اقـدام بـه جمـع آوري و پس از تصویدر جلسه اي که نمایندگان دانشجویان هر یک از تـرم هـاي تحصـیلی پژوهشگر در ابتدا. تحلیل داده ها خواهد نمود

ربـوط بـه مطالعـه بـه سـایر دانشـجویان حضور دارند، مطالعه و هدف از انجام آن را توضیح خواهد داد تا اطالعـات م سپس بر حسب تمایل دانشـجویان بـراي شـرکت در مطالعـه، دانشـجویانی را کـه تجـارب آموزشـی و . منتقل شود

مراقبتی در محیط هاي بالینی دارند، خوب صحبت می کنند، موضوعات را به درستی منعکس مـی کننـد، مایـل بـه باشند و براي مصاحبه وقت می گذارند، براي شرکت در مطالعه دعوت مـی درمیان گذاشتن اطالعات با پژوهشگر می

). 20(نماید در صورت پذیرفتن شرکت در مطالعه، دعوت نامه هایی حاوي توضیح هدف مطالعه و درخواست کتبی جهت شرکت

عالقمند در پژوهش و درخواست از مشارکت کنندگان براي مشخص کردن زمانی جهت انجام مصاحبه به دانشجویانپس از تعیین زمان مصاحبه توسط مشارکت . نمونه گیري به صورت هدفمند انجام خواهد شد. داده خواهد شد

کنندگان و مشخص کردن مکان مصاحبه بر حسب تمایل آنها، جمع آوري داده ها با استفاده از مصاحبه هاي نیمه اطمینان دادن در بیان اهداف، خویش، معرفی از پس پژوهشگر مصاحبه جلسه در. ساختاریافته انجام خواهد شد

بر نیمه ساختاریافته هاي مصاحبه انجام به اقدام مشارکت کنندگان، از کسب اجازه و اطالعات ماندن محرمانه مورددقیقه و بر 45-90پیش بینی می شود زمان هر مصاحبه از . خواهدکرد ساختاریافته راهنماي مصاحبه نیمه اساس

مصاحبه ها با اجازه مشارکت کنندگان ضبط خواهد شد و . وصله مشارکت کننده متفاوت باشدحسب شرایط و حتجزیه و تحلیل هر مصاحبه در مدت زمان کوتاهی پس . سپس کلمه به کلمه تایپ شده و مورد تحلیل قرار می گیرد

. از اتمام مصاحبه آغاز خواهد شدر قالب حکایتها جمع اوري می گردد به این صورت که از نیز دتجارب مکتوب دانشجویان از دوران کاراموزي ضمنا

. انها خواسته می شود تا خاطرات و داستانهاي خود از دوران کاراموزي را بنویسند

هـاي آمـاري مـورد اي از جدول توخالی ضمیمه شود و روش نمونه( ها داده و توصیف روش تحلیل -10 :)استفاده به طور کامل توضیح داده شود

به عبارتی با انجام اولین مصاحبه کار تحلیل . تجزیه و تحلیل داده ها همزمان با جمع آوري داده ها انجام خواهد شد. فاز اصلی انجام خواهد گرفت 4روش تحلیل داده ها تحت عنوان روش هرمنیوتیک و در . داده ها آغاز خواهد شد

در مرحله بعد بیانات هر مشارکت . ربه هر فرد می باشدابتدا تمام مصاحبه ها به صورت متن درآمده که معرف تجکننده به صورت جنبه هاي توصیف شده کدبندي می شود و در فاز سوم متون پیاده شده بر اساس تشابهات مشاهده

باالخره طبقات بر اساس تشابهات تئوریک . شده گروه بندي می شود و به هر گروه عنوان مناسبی تعلق می گیرد )10(می شوند و ارتباطات میان مضامین پایه تفسیر داده ها را به صورت کل فراهم می کند طبقه بندي

آن از کلی درك تا شده مرور بار و چندین آورده خواهد شد کاغذ روي آن متن ا ابتد هر مصاحبه، انجام از بعد معانی استخراج و درك به نسبت و شده نوشته تفسیري خالصه مصاحبه یک متون از یک هر براي .گردد حاصلفرآیند یک رویکرد دیکلمن و همکاران انجام خواهد شد که با ها داده تحلیل و تجزیه. اقدام می شود آن در نهفته شرح آن به مراحل گام به گام و بوده تیمی ماهیت داراي و هایدگري است فنومنولوژي بر اي مبتنی مرحله هفت :باشد می ذیل

.کلی درك یک به دستیابی متون جهت و ه هامصاحب تمامی خواندن -1

١٣

.ها مصاحبه از هر کدام براي تفسیري هاي خالصه نوشتن -2 .ها مایه استخراج درون و شناسایی و مصاحبه ها یا از متون برگزیده هاي نسخه گروهی تحلیل -3 بندي طبقه و سازي روشن تبیین، منظور به مشارکت کنندگان یا و ها مصاحبه متن به مجدد مراجعه و بازگشت -4

.متن مصاحبه هر از ترکیبی و کلی تحلیل یک نوشتن و شده ارائه تفاسیر در موجود تناقضات و توافق عدم موارد ).عملکردها و معانی مشترك توصیف و تعیین شناسایی، به منظور (ها مصاحبه متون مقایسه -5 .کند وصل یکدیگر به ها را آن و نموده برقرار را ها نمایهدرو ارتباط بنیادین که الگوهاي استخراج و شناسایی - 6تیم به اعضاي ها مصاحبه متن از منتخب هایی ه ها، همراه با گزید مایه درون از نویس پیش اي نسخه ارائه -7

در آنان هاي پیشنهاد و ها پاسخ و اعمال استخراج جهت دارند، آشنایی کار و محتواي روش با که افرادي و تحلیل ).15(فوق روش اساس بر طرح گزارش نهایی نوشتن نسخه

:جدول متغیرها

مشخصات

نام متغیرها

نوع متغیر نقش متغیر

مقیاس متغیر تعریف عملی متغیر

کیفی کمیه زمین

ايگسس پیوسته وابسته مستقل

تهرتبه اسمی

اي

مالحظات اخالقی -د .جهت انجام پژوهش زابلکسب مجوز از مسئولین محترم دانشکده پرستاري مامایی -1 .توضیح هدف پژوهش براي مشارکت کنندگان -2 .اطالعات آنهااطمینان دادن به مشارکت کنندگان در مورد محرمانه ماندن -3 هـر انصـراف در اعـالم امکـان و پژوهش در شرکت بودن اختیاري اطمینان دادن به مشارکت کنندگان در مورد -4

.مطالعه بدون تحت تاثیر قرار گرفتن روند آموزشی آنها از مرحلهشـارکت توضیح هدف استفاده از دستگاه ضبط مصاحبه ها و نحـوه اسـتفاده از مصـاحبه هـاي ضـبط شـده بـه م -5

.کنندگان .اطمینان دادن به مشارکت کنندگان جهت حذف فایل هاي صوتی پس از اتمام روند تجزیه و تحلیل داده ها -6 .اخذ رضایت نامه کتبی از مشارکت کنندگان -7 .اطمینان دادن به مشارکت کنندگان که در صورت تمایل نتایج مطالعه در اختیار آنها قرار داده خواهد شد -8 .مدارك مربوط به پژوهش و متن مصاحبه ها کلیه در کنندگان مشارکت نام ودداري از درجخ -9

١٦

پیش بینی زمان الزم براي اجراي کامل طرح -ه )gantt chrt(جدول زمانی مراحل اجراي طرح -و

شرح هریک از فعالیتهاي اجرایـی ردیف طرح به تفکیک

ــول ط مدت

)ماه(زمان اجرا

1- 2- 3- 4-

و اصالحاتتصویب پروپوزال

جمع آوري داده ها تجزیه و تحلیل داده ها

نگارش طرح نهایی

ماه 1 ماه6 ماه6 ماه4

1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

١٧

اطالعات مربوط به : قسمت چهارم هزینه

این طرح از سازمانهاي دیگر نیز درخواست اعتبار شده است ؟ آیا براي خیر

.در صورت مثبت بودن جواب لطفا نام سازمان و نتیجه حاصل را ذکر فرمایید

هزینه پرسنلی با ذکر مشخصات کامل ؛ میزان اشتغال هریک و حق الزحمه آنها ــق الزح کل ساعات کار براي طرح تعداد افراد نوع فعالیت ــه در ح م

ساعت جمع به ریال

تحقیـق نوشتن پروپوزال

کیفی

ــا ــع آوري داده ه ي جم کیفی

تبدیل فایل صوتی به متن

تایپ شده

ي تجزیه و تحلیل داده ها کیفی

تهیه گزارش نهایی

نفر 2

نفر 3 نفر 3 نفر 3 نفر 1

ساعت 20

ساعت 20هر نفر

ساعت 30هر نفر

ساعت 50هر نفر

ساعت 30

ریال 40000

ریال 40000 ریال 40000

ریال 40000

ریال 40000

1600000

2400000

3600000

6000000

1200000

١٨

14800000)ریال ( جمع هزینه هاي تخمینی

:هزینه آزمایشات و خدمات تخصصی که توسط دیگر موسسات صورت می گیرد موضــوع آزمــایش یــا خــدمات

تخصصی مرکز سرویس دهنده

هـر هزینه بـراي تعداد کل دفعات

دفعه )ریال ( جمع

): ریال( جمع هزینه هاي آزمایشات و خدمات تخصصی :فهرست وسایل و موادي که باید از اعتبار این طرح از داخل و خارج کشور خریداري شود -

نام دستگاه و یـا مواد

/ نام کشور و کارخانـه فروشنده

ــرفی ــر / مص غی رفیمص

ــد تعداد الزم ــت واح ( قیم )ریال

ــل ــت ک ( قیم )ریال

Mp3player 1 2000000 2000000 عدد 400000 400000 عدد 1 گیگ 8فلش

2400000)ریال( جمع هزینه هاي وسایل و مواد هیه و خریداري شود میـزان ارزي آن را تخمـین و چنانچه الزم است موادي از خارج ت

0اعالم دارید

١٩

)در صورت لزوم ( هزینه مسافرت-

تعداد مسافرت در مدت اجراي مقصد طرح و

منظور از آن

)ریال( هزینه تعداد افراد نوع وسیله نقلیه

):ریال ( جمع هزینه هاي مسافرت

: هزینه هاي دیگر ریال ………………………500000…………………………هرینه هاي تکثیر اوراق پرسشنامه ها -الف

ریال ………2000000…………………………………………هزینه هاي تایپ و تکثیر گزارش نهایی -ب ریال ………………………………………………… ………………………سایر هزینه ها -ج

ریال ………………………………………………… ………………………جمع هزینه هاي دیگر

٢٠

:جمع هزینه هاي طرح -

جمع هزینه هاي پرسنلی: الف

ریال 14800000

جمع هزینـه هـاي آزمایشـات و خـدمات : ب تخصصی

ریال

ریال 4900000 جمع هزینه هاي وسایل و مواد -ج ریال جمع هزینه هاي مسافرت : د ریال جمع هزینه هاي دیگر : ه

ریال 19700000جمع کل هزینه طرح هاي تحقیقاتی

:مبلغی که از منابع دیگر کمک خواهد شد و نحوه مصرف آن :باقیمانده هزینه هاي طرح که تامین آن درخواست می شود

ریال 19700000

.صحت مطالب مندرج در پرسشنامه را تایید مینماییم

محل امضاي مجري طرح محل امضاي مدیر امور پژوهشی دانشگاه

٢١

:مشکالت و محدودیتهاي اجراي طرح-

:منابع

ارتباطات مراقبت مدار در . ، یادآور نیکروش م، حق دوست اسکویی س ف، برترو كح پیروي -1و 41شماره ( 18، دوره 1384 فصلنامه پرستاري ایران. تجربه بالینی دانشجویان پرستاري

42:(93-110 .

درك دانشجویان پرستاري از یادگیري در بخش هاي . جهان پور ف، عضدي پ، واحد پرست ح -2مجله دانشگاه علوم . یژه نوزادان با استفاده از رویکرد ژورنال نویسی باز اندیشانهمراقبت هاي و

.23- 17): 2شماره ( 3، دوره 1391پزشکی بوشهر

بر عوامل تنش زاي Mentorshipتاثیر اجراي برنامه . یعقوبیان م، سال مه ف، یعقوبی ط -3 18، دوره 1387مازندران مجله دانشگاه علوم پزشکی. محیط بالینی دانشجویان پرستاري

. 50-42): 66شماره (

4- Dunn SV, Ehrich L, Mylonas A, Hansford BC. Students' perceptions of field experience in professional development: A comparative study. Journal of Nursing Education 2000, 39(9): 393- 400.

مشکالت آموزش بالینی دانشجویان . س، شیخی ر ع، حیدري كحیدري م، شهبازي -5

.23-18): 1شماره ( 13، سال 1390مجله سالمت و مراقبت . پرستاري در محیط هاي بالینی

6- Edward H, Smith SH, Courtney M, Finlayson K, Chapman H. Impact of clinical placement location on nursing students competence and preparedness for practice. Nurse Education Today 2004, 24(4): 248-255.

7- Sharif F, Masoumi S. A qualitative study of nursing student experiences of clinical practice. BMC Nursing 2005, 4(6): 1-7.

8-Shoqirat N, Abu-Qamar MZ. Clinical placement in Jordan: Qualitative views of final year nursing students. Australian Journal of Advaned Nursing , 30(4): 49- 58.

٢٢

9-Papp I, Markkanen M, Von Bonsdroff M. Clinical environment as a learning environment: Student nurses' perceptions concerning clinical learning experiences. Nurse Educ Today 2003, 23(4): 262-268.

مقدمه اي بر پژوهش پدیدارشناسی در . نیکبخت نصرآبادي ع، بریم نژاد ل، جوالیی س -10 . 1388نشر جامعه نگر، تهران ، چاپ اول، . علوم پزشکی

پرستاري و . ه کیفییک مطالع: تجارب دانشجویان پرستاري از آموزش بالینی. پور قانع پ -11

.26-16): 7شماره ( 23، سال 1392مامایی جامعه نگر

12- Strubert Speziale, Helen J., Dona Rinadi (2007). Qualitative research in nursing. Advancing the humanistic Imperative. Fourth Edition. Philadelphia, Lippincott co.

13- Omery A. Phenomenology: a method for nursing research. Advances in

Nursing Science 1993; 5(2): 49-62.

14- Celebioglu A, Akpinar RB, Kucukoglu s, Engin R. Violence experienced by Turkish nursing students in clinical settings: their emotions and behaviors. Nurse Education Today 2010; 30(7): 687-691.

نشر دانشگاه علوم پزشکی و خدمات . پژوهش کیفی در پرستاري. اسکوئی ف، پیروي ح -15

. 1384بهداشتی درمانی ایران، تهران

16- Polit, D.F. and C.T. Beck, Nursing research (principles and methods). Seventh Edition ed. 2003: Lippincot wiliams & wilkinz publication.

17- Wood, G. and J. Haber, Nursing Research. Methods, critical appraisal and Utilization.

18- Curtis, S., et al., Approaches to sampling and case selection in qualitative research: examples in the geography of health. Social Science & Medicine, 2000. 50: p. 1001-1014.

19- Burns, N. and S. Grove, The Practice of Nursing Research (Appraisal, Synthesis and Generation of Evidence). Sixth edition ed. 2009: Saunders Publication.

22- Boychuk Duchscher, J.E. and D. Morgan, Grounded theory: reflections on the emergence vs. forcing debate. Journal of Advanced Nursing 2004. 48(6): p. 605– 612.