B alma bosta jiktbuli, din ir-rivista li jiena rit darba kull 30 jum gal dawn l-aar 21 xahar tirrikjedi bosta in, rierka u sagrifiju personali. Iktar kemm qed jgaddi -mien

iktar in-numru tal-qarrejja qed jikber, u dan bis-saa ta min jireviha u jera jgaddiha lill-kuntatti tiegu, biex anki dawn jergu jagmlu l-istess bil-kuntatti taghom. Galija dan huwa sodisfazzjon kbir, balma sodisfazzjonijiet orajn huma l-kontributi minn kittieba differenti li jintbagtuli regolarment, il-kummenti ta kura u apprezzament, u anki l-pubblikazzjonijiet li jgadduli - narrattiva, poeija, kritika, u orajn - biex jiu mberra fil-vetrina ta din ir-rivista letterarja kejkna online.

Min-naa tiegi Il-Pont lili jgini nomm rui kemm jista jkun aornat ma dak li gaddej fid-dinja tal-letteratura, kemm fuq bai lokali kif ukoll fuq bai usa. Jgini nomm u nkabbar il-kuntatti tiegi ma kittieba differenti, gar u kbar, magrufa u inqas magrufa, Maltin, emigrati u anki barranin. Jgini nagraf ukoll xenerija inkredibbli gaddejja minn tat fdan il-pajji hekk kejken frabta ma qasam li spiss huwa mogti l-enb kemm mill-awtoritajiet kif ukoll mill-mezzi tal-komunikazzjoni, jew inkella mhux mogti l-ispazju mistoqq. U din l-enerija inkredibbli qiegda fidejn ftit individwi - u anki gaqdiet spejalizzati - li anki huma jagmlu sagrifiji kbar fisem l-imabba taghom lejn id-dinja tal-letteratura, minkejja li anki fdin l-galqa ssib min jagmel il-bsaten fir-roti gax makum mill-ambizzjonijiet personali jew mou biss fil-poi.

Xahar wara xahar ngaddi inijiet twal nagel liema abarijiet se ninkludi li jikkonernaw il-qasam tal-letteratura u kif qed taraw, bosta drabi -ew pani msemmija jimtlew babarijiet marbutin ma attivitajiet jew avvenimenti li seew fi xtutna biss, bla ma nagmel l-ebda referenza gal abarijiet simili li jmorru lil hinn, anki jekk kontra qalbi. Dan huwa poittiv tassew gax juri proprju dak li gadni kemm ktibt: li l-interess fil-ktieb, fil-wirt letterarju lokali, imma anki fil-letteratura u l-kultura in enerali qieged dejjem jidied tant li s-serati li qed jittellgu minn entitajiet differenti qed ikunu ippakkjati minn nies li jinteressahom dan il-qasam.

Dan kollu jkompli jagti kura lil dawk kollha li huma involuti fil-qasam tar-rierka u anki fdak tal-organizzazzjoni ta okkajonijiet bal dawn. U issa li l-urnata twalet gur li l-pubbliku se jkompli jid fl-apprezzament u fil-preenza tiegu waqt lejliet bal dawn. Minn hawn nirringrazzja wkoll lil dawk kollha li joffru anki l-ispazji - Ministeri, libreriji u biblijoteki, swali privati, kunsilli lokali, entri ta kultura, u skejjel - fejn dawn l-avvenimenti jkunu jistgu jittellgu fatmosfera li tilqgek u tginek issegwi binteress dak kollu li jkun gaddej. ajr ukoll lil kull min permezz tal-mezzi tiegu jgarraf lill-pubbliku dwar avvemimenti ta dan it-tip.

sammutpatrickj@gmail.com

ara numru 21: unju, 2014

Editorjal

L-ABARIJIET ID-DRAMM ITTADIN VASSALLI FIT-TEATRU MANOEL Nhar il-11, 12 u 13 ta April ittella d-dramm ittadin Vassalli frabta mal-250 anniversarju mit-twelid ta Mikiel Anton Vassalli. Id-dramm kien adattat minn Tyrone Grima u dirett minn Mario Philip Azzopardi, bkast mill-aqwa. Fid-dramm Vassalli jfakkarna li anki llum hemm bonn kbir li nibgu gall-identit nazzjonali tagna minkejja li ana indipendenti, ielsa mill-akma barranija u Repubblika. Vassalli jidher fuq kollox bala figura ta resistenza kontra l-apatija, l-indifferenza u l-krujata silenjua kontra l-memorja jew dak kollu li jagmilna poplu wieed, poplu Malti.

Mario Micallef, Godwin Scerri u John Suda, tliet atturi li adu sehem fid-dramm ittadin Vassalli

IL-POEIJI TAR-RUSSU MIKAIL LERMONTOV MOQRIJA FSANKT PETERBURGU, IL-BELT TAL-KULTURA TAR-RUSSJA Fit-23 ta April, il-Jum Dinji tal-Ktieb, dawk kollha li gandhom gal qalbhom il-poeija attendew gall-attivit mhix tas-soltu, imtellga fi-entru ta Sankt Peterburgu (Russja) gall-okkazzjoni ta 200 sena mit-twelid tal-poeta u kittieb kbir Russu Mikail Lermontov (1814-1841). Il-versi tiegu nqaraw bbosta lingwi, fosthom bil-Malti. Il-poeija Il-Qlug, li nkitbet fl-1832, iet maqluba mir-Russu mill-poetessa Yana Psaila u moqrija mill-baritonu Malti Joseph Lia. Fil-qari pparteipaw konsli enerali tar-rappreentanzi internazzjonali fSankt Peterburgu, uffijali tal-missjonijiet diplomatii u ta-entri kulturali internazzjonali u bhekk afna pajjii tad-dinja ngaqdu flimkien permezz tax-xoglijiet ta

dan il-poeta li jesprimu l-valuri dejjiema, komuni gal kuladd! [tagrifa ta Yana Psaila]

Il-PREMJU NAZZJONALI TAL-KTIEB 2013 U L-KONKORS NAZZJONALI TA KITBA: LETTERATURA GA-GAAG Il-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb estenda, fuq talba enerali, id-data tal-geluq gas-sottomissjonijiet gall-Premju Nazzjonali tal-Ktieb ta din is-sena tal-kotba li ew ippubblikati fis-sena 2013. Dawk interessati ngataw mien sal-imga, 30 ta Mejju, 2014 fnofsinhar. Il-sieb tal-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb hu li fdan il-konkors Nazzjonali prestiju jipparteipaw kemm jista jkun awturi u pubblikaturi li taw sehemhom fil-kitba. Il-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb jixtieq ifakkar ukoll illi d-data tal-geluq gas-sottomessjonijiet tal-manuskritti gall-konkors Nazzjonali ta kitba: Letteratura ga-gaag, taglaq fnofsinhar tal-Erbga, 30 ta Lulju, 2014. Il-linji gwida dwar il-konkors marua miill-Aenzija gaag flimkien mal-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb jinsabu fuq il-websajt tal-Aenzija gaag u fuq il-websajt tal-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb. Ir-rebbiea tal-konkors se jingataw trofew simboliku u 1,000 flimkien ma ertifikat filwaqt li l-manuskritti taghom se jiu ppubblikati fkotba wara li toro espressjoni ta interess mal-pubblikaturi. Galhekk, il-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb qed iee lil dawk il-kittieba emerenti u kittieba ora sabiex jipparteipaw fdan il-konkors Nazzjonali. KORS QASIR FIL-KITBA BIL-MALTI GALL-ENITURI Balissa l-Kunsill Nazzjonali tal-Ilsien Malti u d-Dipartiment tat-Tmexxija tal-Kurrikulu qed jorganizzaw kors qasir fil-kitba bil-Malti gall-enituri li wliedhom huma studenti fl-iskejjel primarji jew sekondarji. Dan hu kors immirat gal dawk il-enituri li jixtiequ jsau l-garfien taghom fl-ortografija u jginu lil uliedhom fil-homework tal-Malti. Min jattendi l-laqgat kollha se jingata ertifikat ta attendenza mill-Kunsill Nazzjonali tal-Ilsien Malti u l-Ministeru tal-Edukazzjoni u x-Xogol. Korsijiet bal dawn jisgu jergu jsiru fil-ejjieni. Gal min hu interessat jista jara l-olqa jagfas hawn.

L-ABARIJIET SENSIELA TA TADITIET INTERESSANTI FIL-BIBLIJOTEKA NAZZJONALI Bejn id-9 u t-28 ta Mejju 2014, il-Fondazzjoni elebrazzjonijiet Nazzjonali, il-Malta Libraries u d-Dipartiment tal-Malti tellgu sensiela interessanti ta taditiet interessanti li galihom il-pubbliku attenda bi aru. Olvin Vella tkellem dwar Id-Damma ta de Soldanis: dizzjunarju Malti btogma Gawdxija; Dr Joan Abela ttattat Il-ajja ta Brandano Caxaro: il-kopista tal-Kantilena; Liam Gauci, bil-parteipazzjoni ta Sandro Debono, ittratta Il-ifen Tork: il-rajja vera; il-Prof. Oliver Friggieri ttratta L-Innu Malti kelma bkelma; u l-Prof. Frans Ciappara tkellem dwar Mikiel Anton Vassalli. Dawn it-taditiet kienu parti mis-sensiela It-Tnax-il Ru tal-Malti.

EW LEJLIET TA POEIJA U MUIKA MILL-GAQDA POETI MALTIN

Nhar is-26 ta April l-G.P.M., flimkien mal-Kunsill Lokali tal-Imtarfa, tellgu Lejla ta Qari ta Poeija u Muika fl-okkajoni ta Jum l-Imtarfa. Waqt din il-lejla nqraw poeiji kemm mill-membri tal-G.P.M. kif ukoll minn gadd ta tfal tal-lokal.

Lejla ta Poeija u Muika ora seet nhar it-13 ta Mejju, fis-Sala San or Preca, Istitut Kattoliku, fil-Furjana. Il-lejla ttellget mill-Gaqda Poeti Maltin flimkien mal-Fundazzjoni JP2 fl-okkajoni tal-Kanonizzazjoni tal-Papa wanni Pawlu II tat il-patroinju tal-Eelenza Tiegu Mons. Charles J. Scicluna, Isqof Awiljarju gal Malta. Inqraw poeiji frabta mal-figura tal-Papa wanni Pawlu II mill-membri tal-G.P.M. Ipparteipa wkoll il-Chorus Sancti Ioannes Paulus II.

Il-poeti parteipanti flimkien mal-Eelenza Tiegu Mons. Charles J. Scicluna, Isqof Awiljarju gal Malta

TADITA FUQ AL HIMJARI FDAR L-EWROPA

Nhar il-15 ta Mejju l-Akkademja tal-Malti organizzat tadita fuq Al Himjari mill-Prof. Michael Cooperson li saret bl-ilsien Malti.

Il-pubbliku li attenda gat-tadita dwar Al Himjari

IL-FESTIVAL TAL-KTIEB FUQ IL-CAMPUS L-Gaqda tal-Malti Universit organizzat l-ewwel edizzjoni tal-Festival tal-Ktieb ewwa l-Universit, bkollaborazzjoni mal-Kunsill Nazzjonali tal-Ktieb. Il-Festival ittella bejn it-28 u t-30 ta April, mid-9:00 sal-15:00 bxi attivitajiet li ttellgu wara s-7 ta filgaxija. Gal dan il-Festival intramaw diversi stands ta gadd ta pubblikaturi u distributuri ewlenin fosthom Sierra Book Distributors, Horizons, Faraxa Books, Sensiela Kotba Sojalisti, Bronk Productions, u Agius & Agius. Kien hemm ukoll kotba ta pubblikaturi ora, filwaqt li fi stand minnhom kien preenti l-Kunsill Nazzjonali tal-Ilsien Malti. Barra minn hekk, kien hemm attivitajiet finijiet u fpartijiet differenti tal-Quad. bil-parteipazzjoni ta diversi kittieba stabbiliti, kritii distinti u studenti. Fost il-kittieba mistiedna barranin ipparteipaw il-poetessa mill-Kanada, Sheryl Loeffler, awtrii tal-abra ta poeiji A Land in the Storytelling Sea, u l-kittieb u urnalist mill-Eittu, Hani Shrukrallah, awtur tal-ktieb Egypt, the Arabs and the World. LISTA INTERESSANTI TA ISMIJIET TA GASAFAR

Kull min hu interessat fl-ismijiet tal-gasafar jista jagti daqqa tgajn lil din il-olqa billi jagfas hawn.

Horizons gadha kif nediet l-ewwel 10 kotba tagha din is-sena. Fi tnedija nhar il-Gimgha, 16 ta Mejju, u li galija attendew mat-300 ru, l-10 kotba ew ippreentati bmod awdjo- viiv u jidher li din inlaqget tajjeb afna minn dawk preenti. L-10 kotba mnedija huma: Dijaspori ta Salv Sammut; Goal ta Carmel Baldacchino; Il-Kanuni ta Navarone ta Eman Bonnici; Il-Kummidjanti tal-Parlament ta

Carmel Scicluna; Klessidra ta Lillian Sciberras; L-Anlu tal-Lament ta Carlo O DEmanuele; L-Iskjav ta Isabel ta Audrey Friggieri; L-Istorja tat-Tazza tad-Dinja ta Ramon Zammit; Nimbotta l Quddiem bal mar ta Eman Bonnici; u Vapur tal-Karti ta Alfred Cassar. Horizons qed tippubblika kotba ta eneri letterarji differenti, fosthom il-poeija, ir-rumanz, in-novella, imma anki t-traduzzjoni, il-ktieb reliju u l-ktieb li jittratta l-istorja tal-futbol. Insomma, xi aa gall-gosti ta kuladd. X'inhu l-ethos tad-dar tal-pubblikazzjoni llum? X'tip ta' kotba qed tippubblikaw u gal min? Horizons tipprova tkabbar ir-reputazzjoni tagha kemm billi tippubblika awturi stabbiliti, kif ukoll billi tagti ans lill-awturi emerenti. Fuq kollox temmen li trid tilaq pubbliku li gandu gosti differenti, galhekk il-varjet fil-kotba tagha. Tadem bafna enerija u dedikazzjoni biex il-ktieb

Malti kemm fil-kontenut kif ukoll fi-dehra iabbatha mal-kotba barranin. Kemm qed issibu kollaborazzjoni mill-kittieba u mill-qarrejja? Meta l-awturi jaraw is-serjet, allura jirrikorru, u tinbet relazzjoni reiproka bejn id-dar tal-kotba u l-awturi. Il-qarrejja jirrikorru meta jaraw preentazzjoni friska li tabbatha mal-kotba barranin, li gandhom ferm aktar riorsi mill-Maltin fejn jidol suq. L-avveniment tal-16 ta' Mejju fal Qormi hu prova ta' Dar ta' Pubblikazzjoni li temmen fil-ktieb u anki fil-Maltin bala poplu li jista' jinvesti fil-ktieb, imma anki prova ta' min hu lest li jirriskja u jaf jimxi ma-minijiet. Xi tgid dwar dan? Hekk hu fuq kollox avvenimenti bal dawk jiu jiswew eluf ta ewro li fil-verit qatt ma jiu rkuprati mill-bejg ta kotba. Imma ridna nagtu l-ie mistoqq lill-awturi Maltin, u noffru serjet lill-qarrejja Maltin, li kienu rrappreentati mill-pubbliku li attenda. Proetti orajn gall-ejjieni? Sal-aar tas-sena se nkunu rina madwar 30 ktieb gas-sena 2014. Hemm ukoll il-preenza tagna fil-Fiera tal-Ktieb Malti u attivitajiet ora simili. Qed nasbu wkoll li nergu nkunu pro-attivi u kreattivi billi nasbu fi tnedijiet differenti u eitanti gal aktar tard dis-sena.

Il-pubbliku li attenda gas-serata tat-tnedija fis-Sala Diamond, Landmark, al Qormi, nhar il-imga 16 ta Mejju, 2014.

L-INTERVISTA David Bezzina

Din hija t-tieni parti minn kitba li bdiet fil-ara ta IL-PONT ta Mejju 2014. [Il-poeija Lill-Prof. Manwel Mifsud] turi bmod metaforiku l-binja lingwistika tal-Malti u ddedikata lill-Prof. Manwel Mifsud gax iet ispirata mit-tadita tiegu li gamel waqt il-konferenza Ilsien qadim fmillennju did. Sibtha

fil-ktieb bl-istess isem tat l-edizzjoni tal-Prof. Charles Briffa gax dak i-mien, fis-sena 2000 lanqas kont hawn. Manwel Mifsud ovvja li bala bniedem umli ma tantx qabel mat-titlu tal-poeija u qalli, Yana, l-argument huwa l-ilsien Malti li jien quddiemu qisni tfajjel, xi ftit pruuntu, mistageb quddiem il-wisa u l-fond tal-oean. U jien gidtlu li ma stajtx insemmiha mod ieor gax l-ewwel nett kieku ma kienx gal dik it-tadita, ma kinitx se titwieled u fuq kollox f'kull kelma u espressjoni li uajt rajt lilu bl-imabba u goa kbira lejn il-wild li jginuh jikber u jissaa. Vera li l-poeija tfaar il-Malti per gandha l-elementi lingwistii li jispjegaw il-fenomeni tal-binja tiegu wkoll, il-frott tal-idma tan-nies iddedikati balu alli dal-ilsien jii mifhum u mgallem ajar! FDiembru li gadda ppubblikajt l-ewwel abra kejkna poetika u semmejtha L-imabba tal-Istilla Polari gal ew raunijiet. Dan it-titlu jirrifletti t-tema ewlenija tal-poeiji li hija l-imabba bejn rael u mara kif ukoll bmod metaforiku jgid li din l-imabba qatt ma tispia gax kif nafu l-istilla polari hija kewkba li ma tantx titarrek meta tii mqabbla mal-kwiekeb l-ora u mad-dinja tagna li dejjem iddur, tinbidel u galhekk saret galina simbolu tal-kostanza, xi aa dejjiema. Fdin il-abra hemm il-poeija bl-istess isem gax turi l-imabba bejn l-elementi ta-ew naat tad-dinja, ew poli totalment differenti, deskrizzjoni metaforika tas-sentiment bejn mara Siberjana u rael Malti. adt afna gost jiena u nadem fuq din il-kitba gax ftakart fl-ambjent tipiku tas-Siberja bil-lejl polari u bdik il-vojtani kiesa u stajt niddeskrivi dan kollu bil-lingwa tan-nisel Semitiku, galija sinonimu mal-pajjii san tan-Nofsinhar. Uajt hemmhekk kelma qadima afna il-qawwara, bl-Ingli halo, li tfisser dik it-tebga dawl madwar il-qamar jew kewkba li ejja mill-kelma qawr li llum il-urnata iet sostitwita bil-kelma Rumanza

irku bl-istess tifsira. Kif ukoll waqt il-kitba skoprejt xi aa. Biex ma nerax nua l-frai mit-titlu stilla polari, fit-tieni vers uajt l-istess frai ida tan-nisel Semitiku kewkbet is-safar li darba rajtha fid-dizzjunarju u biex inkun erta li gadha tiftiehem min-nies, peress hi antika, dalt fl-internet infittex fuqha u telget il-poeija ta Dun Karm bl-isem Kewkbet is-safar! U qalbi bdiet tabbat sitta sitta, bdejt ngid xkumbunazzjoni! Ma kontx naf li hu ddedika ukoll il-kitba lil din l-istilla. Di nieu gost li gandi l-istess kunjom u sibt in-neba gall-ewwel kitba fix-xogol ta dan il-poeta nazzjonali, u aktar kumbinazzjonijiet ma jistgux ma jferrunix! L-garfien tal-Malti waadni mal-kultura ta dawn il-gejjer u bhekk sirt ngix ir-realt taghom u fl-istess in fil-poeiji tiegi ieli ninqeda bix-xbihat li huma tipii gat-Tramuntana. Pereempju, fwada mill-poeiji gandi l-versi gajnejk mgadhomx ifakkruni fil-lewn tas-smewwiet, jaqbadni l-bard gax huma blu bas-sil fil-fatt u nara fihom id-dnubiet. Meta wrejtha lill-bieb tiegi Maltin qaluli Yana, is-sil huwa abjad. Irrealizzajt li galija sil blu hu xi aa normali gax rajt afna minnu fis-Siberja, bl-Ingli jgidulu glacial ice, tip ta sil li jkun hekk minabba fxi proess, imma hawn fMalta ebda sil qatt ma kien jagmel parti mill-ambjent u anke l-fatt li fil-Malti teisti l-idjoma abjad sil teskludi kull opportunit li hu jista jkun ta xi kulur ieor. Kienet skoperta ora interessanti galija. Il-poeija li ktibt dal-aar semmejtha Tigra qamrija gax xtaqt nagti l-impressjoni li hija lejqa notturna u misterjua fil-kontest metaforiku u mhix xi tigra komuni. Bdejt ngid allavolja il-kelma qamar tintua afna fil-Malti modern, l-aettiv tagha qamri ftit li xejn jintua, u tera, issibu aktarx fil-kotba. Darba rajt per eempju frai lejla qamrija jew konsonanti qamrija, it-terminu grammatikali, per qatt ma smajt btigra qamrija. U peress li fl-ilsien Russu nuawha din il-frai gidt gax ma nistax naqlibha gall-Malti u bhekk erajt inqdejt bix-xbieha tipika gall-ilsien Russu, u forsi gal xi ilsna ora gax bl-Ingli smajt ukoll moon tiger, li tikkontribwixxi gall-abra tal-immanijiet mentali ta dan l-ilsien, naseb. Milux irrealizzajt l-garfien li ksibt fil-Malti permezz tal-kitba tal-fraarju Russu-Malti gar-Russi li jixtiequ jistudjaw dan l-ilsien kif ukoll ktibt il-fraarju Malti-Russu gall-Maltin li jridu jitgallmu jitkellmu bir-Russu direttament mil-lingwa nattiva taghom alli dal-ilsien dejjem isaa il-poizzjoni tiegu u jsaar aktar qlub!

SEER IL-MALTI Yana Psaila

Nhar l-24 ta unju li ej jabat l-10 anniversarju mill-mewt tar-Rev. Mons. Amante Buontempo. Huwa twieled l-Isla, fil-15 ta Ottubru 1920. a l-ewwel trobbija tiegu fBormla fejn gex ma familtu sakemm kellu 18-il sena. Wara marru joqogdu l-Belt Valletta u waqt il-gwerra fix-Xagra, Gawdex. Ta 14-il sena daal is-Seminarju u aktar tard studja l-Vatikan. Kien membru tax-Xirka gat-Tixrid tal-Ilsien Malti. Kiteb mijiet ta poeiji bil-Malti, bl-Ingli u bit-Taljan li bdew jidhru sa mill-1940. Amante Buontempo waqqaf l-Gaqda Poeti Maltin fl-1975 u tagha kien President gal snin twal. Aktar tard kien ukoll President Onorarju. Il-poeiji tiegu dehru fpubblikazzjonijiet kemm lokalment kif ukoll barra minn Malta. Ironikament il-versi tiegu ew apprezzati iktar barra minn xtutna. Xi jgidu tliet persuni li admu qribu? Charles Magro (President tal-Gaqda Poeti Maltin) - Mons. Buontempo alla din il-ajja propju funju 2004, gaxar snin ilu. Meta miet kellu 84 sena. Fajtu kellu tliet missjonijiet li kien jaqdi bpassjoni kbira. L-ewwel missjoni kienet is-Saerdozju. Mons. Buontempo kien Qassis li kien iobb il-Knisja iktar minn kull aa ora. Il-Ministeru galih kellu prijorit assoluta. Kien bniedem intellienti afna u gamel mien jadem ukoll fit-Tribunal Ekklejastiku. Ftit snin qabel ma miet inatar Kappillan tal-Q.T. San wanni Pawlu II, Papa. It-tieni kienet il-familja. Il-familja numerua tiegu kienet magquda afna, u kienu afna l-membri li ddistingwew ruhom fxi qasam tal-ajja jew fieor. Wara l-mewt tommu u ta missieru baqa jgix motu, u meta beda javvanza fl-et ew utu sorijiet telqu l-kunvent biex iduru miegu ajar. It-tielet kienet il-poeija. Kiteb eluf u eluf ta poeiji bil-Malti, bl-Ingli u bit-Taljan. Dan barra l-proa u xoglijiet ora ta drama. Reba gadd kbir ta premjijiet u onorifienzi. L-Akkademja tal-Arti u l-Kultura ta Taiwan atritu Poet Laureate Internazzjonali. L-Awstralja atritu International Bard. Kien onorat mi-entru tal-Bijografija Internazzjonali ta Cambridge, l-Ingilterra, li atru wkoll Deputat Direttur enerali tal-Organizzazzjoni.

Fl-1975 waqqaf l-Gaqda Poeti Maltin, li gadha attiva afna sal-lum. Kien il-President tagha gal 25 sena, u mbagad inatar President Onorarju sakemm miet. Bil-idma sfiqa tiegu u tad-diversi Kumitati l-Gaqda Poeti Maltin kellha afna suessi, u rnexxielha xxerred l-imabba gall-poeija mal-erba rjiat ta Malta u Gawdex, kif ukoll barra minn xtutna.

Alfred Massa (President Onorarju tal-G.P.M.) - Mons. Dr Amante Buontempo u jien konna ilna nafu lil xulxin mis-sittinijiet, imma l-biberija tagna ssuktat tidol il ewwa mat-twaqqif tal-Gaqda

Poeti Maltin fl-1975. Mons. Buontempo kien bniedem ta prinipju u gat-twemmin li kien jemmen fih kien lest jagti ajtu. Fil-fatt, bata bosta inustizzji gax wera bil-miftu il-prinipji tiegu. Kien jaf tajjeb diversi lingwi bmod partiklari t-Taljan, l-Ingli, il-Latin u naturalment il-Malti. Kellu kuntatti ma diversi gaqdiet kulturali barranin; tant, li kien mistiedem jindirzza gal darba, tnejn il-World Congress of Poets. Il-asra hi, li Mons. Buontempo kulturalment kien aktar apprezzat barra minn xtutna milli fart twelidu; qasma ta qalb li arrha miegu fil-qabar. Nittama li llum, gaxar snin wara mewtu, Mons.

Buontempo gadu u nittama jibqa aj gal afna u afna snin gas-sehem li ta brisq il-poeija, bmod partikulari fpajjina. Emmanuel Attard-Cassar (Membru tal-G.P.M.) - Gandi afna tifkiriet ta Mons. Amante Buontempo. Fis-snin disgin billi kont gadni uvni u kont noqgod il-Furjana kont inobb nidol sal-Belt u kif inkun hemm ngaddi sa gandu u noqogdu npapu ftit. Kien bniedem bla kantunieri u kelma jgidha kif iossha imma darba qalli li jekk l-argumenti tiegu jeduha kontra l-argumenti ta addieor ma jfissirx li hu qed jeodha kontra addieor. Kien iossu bala dmir li jiddefendi dak li hu joss li huwa s-sewwa u qatt ma qagad lura minn dan. Kien saerdot u poeta leali gal dawn i-ew vokazzjonijet. Lill-Knisja kien jiddefendiha bi aru u fil-kitba tiegu kien spiss jesprimi ruu permezz tal-poeija.

TIFKIRA - Rev. Mons. Amante Buontempo

IL MONDO SOPRA Vorrei tornare sui miei passi a cercare i resti della civilt suburbana che ho attraversato ogni giorno senza mai rendermene conto scorci arditi di parcheggi sotterranei si ergono sulla mia testa, poesia di un tessuto urbano invisibile che va oltre ogni cosa, sopra ogni ansia del vivere quotidiano, un'eternit fatta di materiali biodegradabili luoghi sepolti in mezzo ai bagliori ai rumori della citt destinati a disintegrarsi in breve tempo

ALESSIO STRETTI

L-Italja

AIR SHOW Rajthom jittajru fis-smewwiet kalana mill-bejt, fi Triq l-Ifran, id-dar kennija ta Neriku, lil dawk l-gasafar, ejjin mill-bogod! Gaddew bal vlee minn fuq rasna, imellsu lil xulxin, jitqallbu ta tat fuq qishom mhux huma, fis-sema safi nir tal-Belt Valletta... Donnhom jitbewsu ball-bieb tal-qalb! Rajthom jitliegbu fis-smewwiet minn fuq Tas-Sliema gall-Belt mill-bejt fil-goli ta Neriku ti Triq l-Ifran! Rajthom, u bqajt bla nifs!

Kont spiss narahom il-uttaf jittajru fil-wied tax-Xlendi fis-sema majpar skur, bal vlee minn fuq rasi mill-nien tax-xi missieri; jitqallbu ta tat fuq! U kont nissaar bihom imissu lil xulxin donnhom jitbewsu ball-bieb tal-qalb, ferana bil-olqien, bil-miel tal-ajja! Bkontroll u qies! Xejn did fid-dinja!

REV. GEORGE MERCIECA

Rabat, Gawdex

WE SPOKE TWO PHRASES ONLY We came to each other like pastures: green, yielding and unspoilt. Brought promise on our lips, emotion on our pelvis. Experience was our school, initiative our pay cheque. We spoke two phrases only: to ourselves - one common front to save us to the world - its mighty hard to break us.

THERESE PACE

EBLA ebla mitfuga o vaska iemda tifrex f'wi l-ilma irku war'ieor u ttella' l-bieaq sakemm tistrie fuq qiegha u tibqa' rieqda.

JOSEPH C. SCIBERRAS

IL-POEIJI

MINN FUQ L-IXKAFFA

IKKU - Il-BIDWI MALTI ta Paul P. Borg, 2014.

Fdan ir-rumanz voluminu l-awtur jgarbel ir-rabta tal-bidwi mal-ambjent naturali Malti billi jissellef minn dak irrakkuntat lilu kemm minn ikku Fenech imlaqqam Ta' Vaniela kif ukoll minn gadd ta' bdiewa orajn. L-awtur jua n-nixxiega tal-kitba kreattiva biex jimra f'rakkont ta' qtil u arba mimlijin avventuri - kemm fi giritna kif ukoll lil hinn minn xtutna - marbutin ma' dan il-persuna, ida fuq kollox marbutin mal-rajja tal-bidwi Malti. Fih insibu bosta deskrizzjonijiet u riflessjonijiet mill-isba marbutin mal-pajsa naturali tipikament Malti. Lingwistikament iallat il-Malti standard mal-Malti djalettali biex jagti laqta iktar awtentika lir-rakkont. Ir-rakkont ta ikku jibqa attwali l-aktar frabta mat-tema tal-qirda tal-ambjent naturali. Il-ktieb hu edizzjoni riveduta tal-ktieb li kien ingata l-Premju Letterarju gall-Ajar Rumanz fl-1999. Minkejja li hu rumanz twil, huwa xogol li jsarek u li jistiednek taqrah iktar minn darba.

MUMENTI ta Charles Casha, 2013.

Din hija abra ta 60 poeija - il-parti l-kbira bil-Malti u ftit bl-Ingli - mill-pinna ta kittieb li nobbu norbtu l-iktar mal-qasam tan-narrattiva. afna minn dawn il-poeiji huma qosra u kollha jinqraw bla ebda diffikult, miktubin kemm bmudelli metrii u prosodii tradizzjonali (il-kwartina, l-ottonarju, ir-rima mqabba), kif ukoll bmudelli aktar moderni ball-vers ieles. Dawn ta Casha huma versi li jinqraw minn tat l-ilsien imma jistiednu gall-abra u gar-riflessjoni. Permezz taghom il-poeta, flimkien mal-qarrej, jinqata gal ftit waqtiet mill-gaga tal-ajja sfrenata li ngixu kuljum u jarrab mumenti ta skiet u armonija kemm miegu nnifsu, kif ukoll mal-olqien ta madwaru. Jislet afna mid-dinja naturali (in-nixxiega, il-qamar, ir-ri, ix-xemx, ix-xtajta ramlija, il-wied) filwaqt li jittratta temi universali balma huma t-twemmin, il-mewt, l-imabba, it-tbatija, u l-poetika nnifisha. Mumenti jixhdu kittieb li tgallem sewwa s-senga tal-kitba, imma anki bniedem matur li wasal biex fehem bosta misteri fil-ajja tal-bniedem.

STUDJU DWAR IL-MONOGRAFIJA TA MARIA GRECH GANADO ta Joseph Vella, Le Bureau Stationery, 2013.

Il-kritika u l-analii letterarja jginu lil dak li jkun japprezza iktar il-letteratura. Dan ta Joseph Vella, li huwa Lekerer Anzjan fil-Kulle Minuri .F. Abela, l-Imsida, huwa xogol dettaljat u mirqum li gur se jgin japprezza iktar kull min jaqra t-30 poeija ta Maria Grech Ganado li hemm fil-ktejjeb Monografija (Malta University Publishing, 2010), fosthom l-istudenti li qed jippreparaw gall-eami tal-Malti Intermedju u Avvanzat. L-awtur jittratta l-isfond bijografiku u sehem il-poetessa fil-qasam letterarju, it-temi ewlenin li niltaqgu maghom fdawn it-30 poeija, il-leen ta protesta, it-teknika tar-ripetizzjoni, il-lessiku, ir-reistri differenti u x-xbihat maddma minnha, u anki interpretazzjoni tal-poeiji, wada wada. Il-ktieb gandu Dala mill-Prof. Oliver Friggieri li jsejja il-kritika ta Joseph Vella bala wada sistematika, aornata u ara u li toffri l-isfond tat-testi mistarra.