LETMN NEMBRLKTE YAAYAN NSANLAR ANLAMAK VE PAYLAMAK ZORUNDADIR. BUNUN N LETM YAAMANIN GEREDR.LETM, ANLATMA-ANLAMA ZERNE KURULUR.

LETM

nsan; dncelerini, duygularn, kayglarn ve sezgilerini bakalarna iletebildii lde kendisini ifade edebilir.

LETMN OLMADII YERDE YALNIZLIK VARDIR.

letiimin geleri ve YapsKonuana, yazana gnderici;Dinleyene, okuyana alc;Sz edilen, yazlan hususa iletileticiye sz, yaz, resim, izgi, renk, grn, eitli iaret ve hareketlerletiimin dil biimi halinde dzenlenmesine kodlama, ifrelemegeler arasndaki ilikinin gerekletii ortama da balam denir.NOT: Gnderici bir kii olduu gibi, bir kurum, bir yayn organ, bir amir de olabilir.Szgelimi, reklamlar

letiGndericiifreletiim Kanal

Filtre

AlcBalamGnderici: letiimi deiik aralarla balatan ileti: Ka tarafa gnderilen mesaj. ifre: letiim ekli (konuma, resim, rakam, hareket vs) Alc: letiyi alan. Balam: letiye malzeme olan konudur. letiim Kanal: letiye sebep olan alan, ortam vs. Filtre: Alcnn mesaj deerlendirme tarzdr. Algda etken olan unsurlar: - Kiinin iinde bulunduu durum - Beklentiler - Gemi yaam - nyarglar - artlanmlklar - Toplumsal ve Kltrel unsurlar

Mfredat programnda istenen kazanm[!] Her trl iletiimde gndericinin, alcnn ve gnderilecek bir iletinin, olduu; iletiimin bir balamda gerekletii, gnderici ile alc arasnda ilikiyi salayan bir kanal olduu, iletinin bir iletiim kanalndan bir ifre araclyla gnderilmesi sonucu gerekletii vurgulanr.

HTYARIN KAYEThtiyarn biri bir doktora ikayet etti. "Dimam yorgunaklm yerinde deil," dedi. Doktor: "Akl zayflihtiyarlktandr," dedi. htiyar: "Gzlerim de kararyor,dedi. Doktor: "htiyarlktandr," dedi. htiyar: "Srtmdehetli aryor.' dedi.Doktor: "Zavall dostum ihtiyarlktan," dedi.htiyar adam; "Ne yersem yiyeyim bana dokunuyor,hazmedemiyorum," dedi.Doktor: "Mide zayfl da ihtiyarlktandr," dedi.htiyar: "Nefes alrken sknt ekiyorum, nefes darlmvar," dedi.Doktor: "Nefes darl da ihtiyarln eseridir.htiyarlaynca insanda iki yz trl dert balar' dedi.htiyar kzarak bard:"Bre adam Allah (cc) "Her derdin bir derman var" dediihalde neden papaan gibi ayn eyleri tekrarlaypduruyorsun, sende ne akl var ne de bilgi nereden gelipsana attm!" dediDoktor glerek cevap verdi:"Ey ya altm, ii bitmi dostum bu kzgnlk, bu hiddetde ihtiyarlktandr," dedi. (MESNEVden)

EYAZIN SIRRI

Gazneli Sultan Mahmud'un has klesi Eyaz, saraya geldii ilk gn stnde olan postuyla arn bir odaya asm, o gnleri unutmamak iin onlar orada tutuyordu. Odann kapsna bir kilit vurmutu, kimseleri oraya sokmuyordu. Eyaz her gn bu odaya gelir, orada oturur ve kendi kendine: "Bouna byklk taslamaya kalkma ite arn ite postun," derdi.Dmanlar, onun padiaha olan yaknln kskananlar, Eyaz'n bu odada bir hazine sakladn, altn ve gm torbalar biriktirdiini sanarak onu gzden drmek iin Sultan Mahmud'a ikayette bulundular:"Sen bu kadar deer veriyor, bu kadar ihsanda bulunuyorsun, o ise senden ald altnlar ve gmleri bir odaya kitlemi oraya kimseyi sokmuyor," dediler. Padiah bunu syleyenlere:"Gece yarsndan sonra o odann kilidini aarak ieriye girin, oradaki altnlar, gm ve mcevherleri size baladm. Fakat neler grdnz gelip bana anlatacaksnz," dedi.Adamlar sevinerek padiahn huzurundan ayrldlar. Sabrszlkla beklemeye baladlar. Gece yars olunca da kapnn kilidini krarak odaya daldlar. Fakat o ne? Odada bir ift arktan ve eski bir posttan baka bir ey yoktu. Belki yere gmmtr altnlar diye odann iini kazmaya baladlar. Fakat yine de bir ey bulamayarak yaptklarndan ve sylediklerinden piman olarak Sultan Mahmud'un huzuruna varp grdklerini olduu gibi anlattlar. (MESNEVden)

Mfredat programnda istenen kazanm[!] Gstergenin kendi dnda bir baka eyi gsteren, dndren, onun yerini alabilen nesne, grn ve olgu olduu belirtilir. Her gstergenin gsteren ve gsterilenden olutuu, bunlarn birbirinden ayrlmad ifade edilir. Gsterge bilimin gsterge sistemlerini inceleyen alma alan olduu, gsterge bilimin gstergeler zerine kurulduu belirtilir.

KSENN SAKALI...

Vaktin birinde, Anadolu'nun bir yerinde bir bey yaarm... Geni tarlalar, sr sr koyunlar varm. Ekilir biilir, salr szlrm ama, yetmezmi... Dorusu, yannda alanlar iyi deillermi... Dalp krpan, alp rpan olursa, bereket mi olur orda?..Bey, bakm ki byle gitmeyecek... Adamlarn ekip evirecek, iini alp devirecek biri gerek... Hell st emmi bir kahya bulsa, iler yoluna girecek... Haber salm drt bir yana... Khya arandn duyanlar skn etmiler... Biri gelmi, bei gitmi, ehl gelen a gitmi... Bey, yle olur olmaz adama khyalk mi verir?.. Derken, bir akam zeri, ksenin biri girmi ieri... Genten biri... Selm vermi, beyin elini pm ve ie talip olduunu sylemi... Bey, kseyi tartp teraziledikten sonra gz tutmu. Ama iyi bir snavdan geirmeden de ie almak istememi... Bey demi ki kseye:

"Bak oul... Sen iyi bir delikanlya benziyorsun Ama khyalk zoritir... Ha demeyle haylanmaz, kuru ubuk yaylanmaz... Khyadediin esnemez ama esnek olur... Ben seni snayacam. Busnav baarr san, khyam olursun..."Kse, boyun bkp gerdan krm: "Buyur aam" demi. "Naslsnayacaksan sna. Kar durulur mu aln yazgsna?.."Bey, iki ksrm, bir yutkunmu. Sonra da: "Bak oul" demi."te sana bir koyun paras... Bu parayla beendiin bir koyun al.ster ala kapat, ster ayra sal... Krk gn sonunda, bukoyunun ynnden krk, derisinden brk isterim... Bu kadardeil. Canndan can, kanndan kan isterim... stelik, koyunu diri;param geri isterim..."Kse, dalm... Bir verip, bin alm... Bu nice itir diye bir hayli kafa yormu. Sonunda da kabul etmi Alm paray, kmdar.Az gitmi, uz gitmi... Bir yolun kavanda, bir adama rastlam.Selm vermi. Adn sormu adamn. Adam demi, "Benim admEse..." Kse de kendini tantm: "Benim adm da Kse..."

Konua konua, birlikte yola devam etmiler.. Gah konaklam azklarn yemiler, gh bir aacn dibinde dinlenmiler.. Tekrar devam etmiler yollarna...Derken bir yoku kmnlerine... Ese, suratn buruturmu: "Bizim ky bu tepenin ardndadr" demi."Lkin, bu yoku olmazsa, kymzn gzelliine diyecek yoktur..."Kse, glm:"Alt st bir yoku" demi. "Yar yere kadar ben seni, yardan sonra sen beni tasan,yoku dz gibi gelir..."Ese, bu anlaml sz anlayamam. Dizlerine dayanarak trmanmaya balam,Kse de onun peinden gitmi... Sonunda yokuun bana gelmiler. Bir de bakmki Kse, her taraf yemyeil tarla... Baaklar henz yeni olumakta ama, ileridolu dolu..."Ese emmi" demi. "Maallah ekinleriniz ok bereketli... Ama dorusu merakettim. Bunlaryediniz mi, yoksa yiyecek misiniz?.."Ese, bu anlaml sz de anlayamam... inden I ks ks glerek, "Bu adamn aklnn birtahtas noksan herhalde... Daha ekinler yeni baaa duruyor. Nasl yemi olabiliriz ki?" diyednm... Ama cevap vermemi. Sz baka yere getirerek, yrmeye devam etmiler...

Tarlalar geip kyn kysna geldiklerinde, serviler altnda glgelenenmezarl gren Kse, yine. Ese'ye sormu:"Ese emmi?.. Allah rahmet eylesin... Bu mezarlkta yatan llerinizden,hl yaayanlar var mdr?.."Ese, ban iki yana sallayp yrm. Bu szdeki anlam da zememi,inden, "Bu adamn akl sulanm besbelli... Hi lenlerin iindeyaayanlarKye girmiler... Ese, bir evin nnde durup, yarm azla:"Kse karde" demi "stersen buyur, bir ayranmz i. Sonra yolunadevam edersin..." Dorusu, Kse bu teklifi reddetmemi:"Eer zahmet olmazsa, bir tas ayrannz ieyim" demi.eri girmiler. Ese, Kse'yi bir odaya alm, yer gstermi... Sonra da,odadan kp gitmi. Ese, br odaya geip, kzna bir ayran yapmasnsylemi. Kz, ayran hazrlarken, Ese de, Kse'den sz ediyor mu.Kse'nin saflna glyormu...

Ese'nin kz, olduka akll, szn zn bilen birkzm... Babasn dinledikten sonra, biraz sklarak:"Babacm" demi. "Sana akl vermek haddim deilama, anladm kadaryla, bu Kse dediin yolarkadan akll biri olmal. nk her sznde birmn var..."Ese, kznn aklna gveniyormu. arm... "yi de,ne mn olacak Kse'nin szlerinde kzm?" diyesormu.Kz balam bu mnlar zerinde konumaya.. Demiki:"Mesel.. Yokuu karken syledii sz... Yarsnakadar ben seni yardan sonra sen beni ta sz...Bunun anlam udur: .

Ese, ban sallam... inden, "Galibakzm hakl" diye geirmi. Kz. Yinedevam etmi:"Baaa durmu budaylarmz grncesyledii sz ise daha anlaml." demi."Kse, bu szyle unu sylemekistemi babacm:

"Vay be!.." demi Ese..." Peki, ya mezardakillerimiz iin syledii ne mnya geliyor?.,bu ller arasnda yaayanlar da var m? Diyesormutu Kse... Yoksa bu sznde de mi birmn var?.."Ese'nin kz, anlaml anlaml glm?Olmaz m babacm? Hem de ne mna...Kse, bu szyle demek istemi ki:

Ese'nin akl iyiden iyiye karm... Bakm ki, kz hakl... Ama,anlamlarn bilemedii iin bu sorular cevapsz braktna dazlyormu... Kznn hazrlad ayran alp, Kse'yi buyur ettii odayagelmi... Ayran uzatm.Sonra da:"Buyur, afiyetle i Kse karde... Lakin, yolda cevap vermediim manlSzlerini cevaplandrmak istiyorum..."Kse, ayrann ierken, Ese de, kzndan aldn satmaya balam...Ama Kse bu ii yutmam..."Bana bak Ese emmi" demi. "Bunlarn cevabn bilseydin, yerinde cevaplardn, belli ki sana bir akl veren var... Biz bo insanlar deiliz.Bunlar her akl anlayamazd. Senden ricam, bu sorularm kimcevaplandrdysa ona bir sorum daha olacak... Bu mklm zerseniz, sizlere duac olurum..." Ese, kem km etmemi. Szndorusunu sylemi... "Yalana yaslanmaya ne gerek var Kse kardedemi. "Kzm cevap verdi. Mkln neyse sor, onun da cevabnalalm..."

Kse, bitiik odadan, kzn duyacan tahmin ettii bir seslesorusunu sormu.Tabii, bu soru, Bey'in khyas olmak iin ok nemli olan koyunmeselesiymi..Kse, Bey'in kendisine verdii grevi, aynen anlatm. Kz dabitiik odadan dinlemi... ,Kse, yksek sesle, gya Ese'ye soruyor gibi konumu:"Sana bir koyun alacak kadar para veriyorum. Canndan can,kanndan kan isterim. stelik, koyunumu diri, param geriisterim..."Kse'nin sorusu biter bitmez, kap iki kere tklam. Ese, boayran tasn alp km. Az sonra ieri gelmi. Kse'ninkarsna dikilmi..."Bak Kse Karde" demi. .

Kse, bir sevinmi, bir sevinmi ki, ne diyeceini bilememi. Ama bol boldu etmi Ese'ye ve Ese'nin kzna... Hemen gerisin geri dm burayakadar arnlad yollara... Beyin yaylasnda, doumu yakn bir koyunalm ve... Ve krk gn sonra, beyin karsna km."te beyim" demi. "Byle, byle, byle... Var m bir diyecein?"Bey, ok sevinmi... Glerek Kse'ye bakm:"Var diyeceim" demi. "Bundan geri khyamsn... Hem de dmadmsn."Bey, kzn Kse'ye vermi. Kse, ylesine sevinmi ki, bir anda sakal,By kmaya balam... Birden, aklna Ese'nin kznn iyilii gelmi.Beye demi ki:"Beyim, bu akl benim deildi. Yolda karlatm, Ese adndaki biradamn kznn aklyd..."Bey buna ok sevinmi. "Sana verecek bir kzm vard, verdim... Onu daAlacam bir yiit olum var, aldm gitti..." demi. Gidip Ese'nin kznistemi. Dnler olmu, muratlarna ermiler... Bize de erbetvermiler...

Mfredat programnda istenen kazanm[!] Dil gstergelerinin dier gstergelerden farkll sezdirilir. nsann anlatma kabiliyetinin en gelimi aracnn dil olduu sylenir. Dille gerekleen iletiimin resim, ekil, iaret ve vcut diliyle gerekletirilen iletiimden ok daha kullanl olduu vurgulanr. Dilin ruh hllerinin ve duygularnn anlatlmasnda da kullanlabilecei; dil gstergelerinin kendi anlam ve deerlerinden baka anlamlar da ifade etmeye elverili olduklar aklanr. Dille gerekletirilen iletiimin gelecek zamanlara aktarlmak zere saklanabildii belirtilir.Her gstergenin bir gsteren bir de gsterilen yan olduu, gstergenin ses ve anlam birimlerinden olutuu aklanr. Ses taklidi ile oluan dil gstergeleri dndakilerin varlk sebeplerinin aklanamad hatrlatlr. Gstergelerin anlam bakmndan kullanldklar yer ve zamana gre yeni deerler kazand belirtilir.