İmal Usulleri (Yıldız Teknik)

MAL USULLER 1 DERS NOTLARI 26.02.2014

YRD.DO.DR. MURAT KIYAK YT MAK.MH.BL. 1

MAL USULLER 1MAL USULLER 1MAK 2982 MAK 2982

Y dY d D DD D M t K kM t K k

MAL USULLER I YRD.DO.DR. MURAT KIYAK

Yrd.Yrd.Do.DrDo.Dr.MuratKyak.MuratKyakMakineMalzemesivemalatTeknolojisiAnabilimDalMakineMalzemesivemalatTeknolojisiAnabilimDal

web:http://www.yildiz.edu.tr/~kiyakeemail:mail:kiyakkiyak@@yildizyildiz.edu.tr.edu.tr

BusunumunhazrlanmasndaeitliBusunumunhazrlanmasndaeitliulusalveuluslararasyaynlardanulusalveuluslararasyaynlardan

faydalanlmtr.faydalanlmtr.

MAL USULLER I YRD.DO.DR. MURAT KIYAK 2

www.yildiz.edu.tr/~kiyakYRD.DO.DR.MURATKIYAKYRD.DO.DR.MURATKIYAK



DERS N ER DERS N ER

1. retim,malatveTeknolojiKavramlar

2. DkmclnTanmlanmasveEsaslar

3. DkmclkteKullanlanAraveDonatmlar

4. DkmYntemleri

5. Talasz(Plastik)ekillendirmeninTanmlanmasveEsaslar

6. Talaszekillendirme

7. TalaszekillendirmeYntemleri


DersinAmac:DersinAmac:1.1. malatmalat SektrnnSektrnn ulusalulusal veve uluslararasuluslararas boyutlardakiboyutlardaki

etkilerietkileri hakkndahakknda bilgibilgi vermekvermek..2.2. Teknoloji,retimTeknoloji,retim veve imalatimalat kavramlar,kavramlar, dkm,dkm, veve talasztalasz

http://www.http://www.bolognabologna..yildizyildiz.edu.tr/.edu.tr/ectsects//indexindex..phpphp?r=?r=coursecourse//viewview&&idid=3864&=3864&aidaid=97=97

j ,j , ,, ,, ekillendirmeekillendirme yntemleriyntemleri veve esaslar,esaslar, uygulamalaruygulamalar vevegerekletirilengerekletirilen imalatimalat trleritrleri konusundakonusunda bilgibilgi vermekvermek

3.3. KullanlabilirKullanlabilir birbir ((kum)) kalpkalp dizayndizayn edebilmeedebilme seviyesineseviyesineulamakulamak..

4.4. PlastikPlastik ekilekil vermeverme mekanii,mekanii, teorileriteorileri veve prosesleriprosesleri ileile ilgiliilgili


, , pp ggbilgilerbilgiler vermekvermek..

5.5. devlerdevler sayesindesayesinde rencilererencilere aratrmaaratrma veve uygulamauygulamayetisiyetisi kazandrarakkazandrarak dahadaha ayrntlayrntl bilgibilgi edinmesiniedinmesinisalamaksalamak..



DersKitab/Malzemesi/nerilenKaynaklarDersKitab/Malzemesi/nerilenKaynaklar::malUsulleriDersNotlarTalaszekilVermemalUsulleriDersNotlarTalaszekilVerme

MALUSULLER1MALUSULLER1http://www.http://www.bolognabologna..yildizyildiz.edu.tr/.edu.tr/ectsects//indexindex..phpphp?r=?r=coursecourse//viewview&&idid=3864&=3864&aidaid=97=97

(M.(M.SamanSaman,N.,N.GltekinGltekin)(Prof.M.E.YURC/Y.T..Yayn))(Prof.M.E.YURC/Y.T..Yayn)


HaftalkkonularveilgilinhazrlkalmalarHaftalkkonularveilgilinhazrlkalmalarHAFTAKONULARNHAZIRLIKHAFTAKONULARNHAZIRLIK1. malusullerinegiri,teknoloji,retimveimalatkavramlar Dersnotlar342. Dkmyntemininesasvekatlamateknii Dersnotlar583. Modeltekniivemodelmalzemeleri Dersnotlar9214 Kalp ve i kalp (maa) malzemeleri Ders notlar 21 25

MALUSULLER1MALUSULLER1

4. Kalpveikalp(maa)malzemeleri Dersnotlar21255. Kalpvemaamuayeneleri,kalplamateknii Dersnotlar25376. Kalplamatekniiuygulamas,makinalar,kalplamaeitleri Dersnotlar37507. Dkmyntemleri,ergitmeocaklar,zelyntemler Dersnotlar51628. 1. Ylii snav9. Talaszekillendirmeesaslaryntemlerinegiri,dvmevebasmaDerskitab314010. Dvmevebasmamakinalar Derskitab314011. Kalptadvmevebasma Derskitab5057


p

12. Ekstrzyon ,Haddeleme Derskitab577013. 2. Ylii snav14. Borularnbiimlendirilmesi+soukbiimlendirmeyntemleri Derskitab7080

15. Soukbiimlendirmeyntemleri Derskitab808916. Final Snav



MALAT MALAT TANIMI

zz


zz ..zz ..zz ..

MALUSULLERMALUSULLER

MALATYNTEMLER

DKMDKM TALASIZTALASIZ BRLETRMEBRLETRME TALALITALALI


DKMDKMYNTEMYNTEM EKLLENDRMEEKLLENDRME

YNTEMYNTEM

(KAYNAK)(KAYNAK)YNTEMYNTEM

EKLLENDRMEEKLLENDRMEYNTEMYNTEM



DERS N ER DERS N ER

1.1. retim,malatveTeknolojiKavramlarretim,malatveTeknolojiKavramlar2.2. DkmclnTanmlanmasveEsaslarDkmclnTanmlanmasveEsaslar3.3. DkmclkteKullanlanAraveDonatmlarDkmclkteKullanlanAraveDonatmlar4.4. DkmYntemleriDkmYntemleri55 T l (Pl ik) kill di i T l E lT l (Pl ik) kill di i T l E l5.5. Talasz(Plastik)ekillendirmeninTanmlanmasveEsaslarTalasz(Plastik)ekillendirmeninTanmlanmasveEsaslar6.6. TalaszekillendirmeTalaszekillendirme7.7. TalaszekillendirmeYntemleriTalaszekillendirmeYntemleri


retimretim// malatmalat// TeknolojiTeknolojiKavramlarKavramlar




MALATMALAT RETM???RETM???

MALATMALAT MANUFACTURINGMANUFACTURING

RETMRETM PRODUCTIONPRODUCTION

MAL USULLER II YRD.DO.DR. MURAT KIYAK 11

DoadaDoada mevcutmevcut maddelermaddeler genelliklegenellikle eldeelde ggedildiiedildii gibigibi kullanlmamaktadrkullanlmamaktadr.. BirokBirokilemdenilemden sonrasonra kullanlabilirkullanlabilir halehalegelmektedirgelmektedir..

DoadakiDoadaki maddelerinmaddelerin mamulmamul halehale


DoadakiDoadaki maddelerinmaddelerin mamulmamul halehalegetirilmesindegetirilmesinde bazbaz ilemlerilemler gerekirgerekir..




MALAT/RETM???MALAT/RETM???




retimretim (STHSAL)(STHSAL)Mallarn biim ve bileiminde deiiklik yaparakekonomik anlam ve alanda yararl sonularavarma.

nsann topraktan, doann her trl kaynak ve


glerinden kendine yararl rnler elde etmesi,bunlar ileyerek gereksinim duyduu nesnelerdurumuna koymas.

ti ti (STHSAL)(STHSAL)

RETMRETM

retimretim;; (STHSAL)(STHSAL)

Makine malat alannda, birincil retim olarakdoadan elde edilen Demir madeninin YksekFrnlarda ilenerek DKME DEMR eldeedilmesidir.


edilmesidir.



RET M RET M ( s t i h s a l )( s t i h s a l )

YksekYksek frnlar,frnlar, demirdemir cevherinicevherini ilemekteilemekte kullanlankullanlan dikeydikey

BuBu sayedesayede madenmaden cevherinincevherinin frnnfrnn tavanndantavanndan tabannatabanna

YksekYksek frnlar,frnlar, demirdemir cevherinicevherini ilemekteilemekte kullanlankullanlan dikeydikeyizabeizabe frnlardrfrnlardr.. CevherCevher veve yakt,yakt, frnnfrnn stst blmndenblmndenkesintisizkesintisiz birbir ekildeekilde eklenirken,eklenirken, frnnfrnn altalt ksmndanksmndan havahavaflenirflenir..


dorudoru harekethareket ettiiettii btnbtn sresre boyuncaboyunca ergimeergimegerekleirgerekleir.. lemlerlemler sonucundasonucunda frnnfrnn altalt ksmndanksmndanergimiergimi metalmetal eldeelde edilmektediredilmektedir..

MM 55.. yzyldanyzyldan itibarenitibaren in'dein'de kullanlankullanlan yksekyksekf lf l A 'dA 'd ilkilk l kl k 14911491 l dl d

RET MRET M

frnlarnfrnlarn Avrupa'daAvrupa'da ilkilk olarakolarak 14911491 ylndaylndangiltere'dengiltere'de kullanlmtrkullanlmtr.. lklk dnemlerdednemlerde tmtmyksekyksek frnlardafrnlarda yaktyakt olarakolarak odunodun kmrkmrkullanlmaklakullanlmakla birliktebirlikte 17091709 ylndanylndan itibarenitibaren dahadahaverimliverimli birbir yaktyakt olanolan kokkok kmrkmr kullanlmayakullanlmaya


balanmtrbalanmtr.. Ayrca,Ayrca, 18281828 ylndaylnda gelitirilengelitirilenbasnlbasnl havahava flemesiflemesi yntemiyntemi yksekyksek frnlarnfrnlarnverimiverimi artrmtrartrmtr..



TrkiyedeTrkiyede 99 adetadet yksekyksek frnfrn bulunmaktadrbulunmaktadr..

RET MRET M

skenderunskenderun DemirDemirelikelik Fabrikas'ndaFabrikas'nda Cemile,Cemile, Ayfer,Ayfer,Gnl,Gnl, DilekDilek isimlerindeisimlerinde 44 adet,adet, EreliEreli DemirDemirelikelikFabrikas'ndaFabrikas'nda AyeAye veve ZbeydeZbeyde olmakolmak zerezere ikiikiadet,adet, KarabkKarabk DemirDemirelikelik Fabrikas'ndaFabrikas'nda iseise FatmaFatma((19391939Trkiye'ninTrkiye'nin ilkilk YksekYksek Frn)Frn) ZeynepZeynep veve lklk


((19391939 Trkiye ninTrkiye nin ilkilk YksekYksek Frn),Frn), ZeynepZeynep veve lklkolmakolmak zerezere 33 adettiradettir..

RET MRET M

zz BloomBloomkarekare yadayada dikdrtgendikdrtgen kesitli,kesitli, kalnlkalnl150150mmdenmmden dahadaha fazlafazla olanolan veve geniliigenilii kalnlnnkalnlnnikiiki katndankatndan fazlafazla olmayanolmayan yaryarmamllerdirmamllerdir..

zz BilletBilletkarekare veyaveya daireseldairesel kesitlidirkesitlidir veve bloomdanbloomdandahadaha kktrkktr..

RETM YNTEMLER - TALASIZ - YRD.DO.DR.MURAT KIYAK 20

zz SlabSlabdikdrtgendikdrtgen kesitlidir,kesitlidir, geniliigenilii kalnlnnkalnlnn ikiikikatndankatndan fazladrfazladr.. SlablardanSlablardan platinaplatina,, sacsac veyaveya eriteritretilirretilir..



R E T MRE T M

RETM YNTEMLER - TALASIZ - YRD.DO.DR.MURAT KIYAK 21

TEKNOLOJ

TEKNOLOJTEKNOLOJ

TEKNOLOJ,




TEKNOLOJTEKNOLOJ

GENELGENEL TEKNOLOJTEKNOLOJ ;;


ZELZEL TEKNOLOJTEKNOLOJ;; TEKNOLOJTEKNOLOJ




TEKNOLOJTEKNOLOJ


TEKNOLOJTEKNOLOJ

MEKANKMEKANK TEKNOLOJTEKNOLOJ::

KMYASALKMYASAL TEKNOLOJTEKNOLOJ::




DKMYNTEMDKMYNTEMMETAL DKMMETAL DKMMETALDKMMETALDKM


YnteminTanmYnteminTanmDkmclnTanmlanmasveEsaslarDkmclnTanmlanmasveEsaslar




YnteminTarihesiYnteminTarihesiDkmclnTanmlanmasveEsaslarDkmclnTanmlanmasveEsaslar

YILYIL DKMDKMM..M..40004000 KilkalpKilkalp

M..M..25002500 BalmumukalpBalmumukalp ((bronzbronz))


YILYIL DKMDKM


YILYIL DKMDKM14001400 KumdkmKumdkm16001600 SrekliKalpSrekliKalp18001800 PotakullanmPotakullanm


18501850 SantrifjDkmMakinesiSantrifjDkmMakinesi



YILYIL DKMDKM


YILYIL DKMDKM

19201920 MetalKalbaDkmMetalKalbaDkm

19401940 Kaybolanmummodeller,Kaybolanmummodeller,ReineBalayclkumReineBalayclkum


y y19501950 SeramikKalplarSeramikKalplar

DKM LEMNDE BAZIDKM LEMNDE BAZI

DkmclnTanmlanmasveEsaslarDkmclnTanmlanmasveEsaslar

DKMLEMNDEBAZIDKMLEMNDEBAZITANIMLARTANIMLAR

CEVHER / GANK / HEMATT / TENRCEVHER / GANK / HEMATT / TENR


CEVHER/GANK/HEMATT/TENRCEVHER/GANK/HEMATT/TENR



DKMLEMNDEBAZITANIMLARDKMLEMNDEBAZITANIMLAR

CEVHERCEVHER


1.1. ..

22


2.2. ..


CEVHERCEVHER





DKMLEMNDEBAZITANIMLARDKMLEMNDEBAZITANIMLARDkmclnTanmlanmasveEsaslarDkmclnTanmlanmasveEsaslar

GANKGANK



TENRTENR







HEMATTHEMATT



DemirDemir ihtivaihtiva edeneden minerallerinminerallerin sayssays okok fazlafazla

olduuolduu gibi,gibi, yeryznnyeryznn hemenhemen herher blmndeblmnde

azaz veyaveya okok demirdemir bulunurbulunur..

DemirDemir ihtivaihtiva edeneden minerallermineraller;; oksitler,oksitler,


karbonatlar,karbonatlar, silikatlarsilikatlar veve slfrlerslfrler halindehalinde

bulunurbulunur..




ManyetitManyetitManyetitManyetit

LimonitLimonit



SideritSideritSideritSiderit





PiritPirit



HematitHematit





HematitlerHematitler;;HematitlerHematitler;;



TrkiyedeTrkiyede 500500 kadarkadar HematitHematit madenimadeni vardrvardr..


KullanlabilecekKullanlabilecek zelliktekizellikteki demirdemir cevhericevherirezervlerirezervleri;; SivasSivasErzincan,Erzincan, KayseriKayseriAdana,Adana,Malatya,Malatya, KrehirKrehirAnkaraAnkara veve BalkesirBalkesirblgelerindeblgelerinde yeryer almaktadralmaktadr..


KullanlabilirKullanlabilir demirdemir tenrtenr %% 5555 civarndacivarnda olanolanyataklardanyataklardan yldaylda yaklakyaklak 55 milyonmilyon tonton retimretimgerekletirilmektedirgerekletirilmektedir..




PKDEMRELDESPKDEMRELDES

++


SICAKHAVASICAKHAVA


DKMEDEMR/DKMEDEMR/DKMEELKDKMEELK


dkmedkme demirdemir denirdenir..








GrafitlerinGrafitlerin ekliekli veve miktarmiktar dkmedkme demirlerindemirlerinGrafitlerinGrafitlerin ekliekli veve miktar,miktar, dkmedkme demirlerindemirlerinmukavemetmukavemet veve snekliinisnekliini etkileretkiler.. BunaBuna gregredede dkmedkme demirler,demirler, grafitgrafit karakteristiinekarakteristiinegregre snflandrlabilirsnflandrlabilir..




DemirDemirKarbon(Karbon(FeFeC)DengeDiyagramC)DengeDiyagram

YAYGINYAYGIN

KULLANILAN KULLANILAN

DKMEDKME


DEMDEMR R

BLGESBLGES






DkmclnTanmlanmasveEsaslarDkmclnTanmlanmasveEsaslarDKMEDEMR/DKMEDEMR/DKMEELKDKMEELK

KreselKresel Dkmedemirlerinmikroyapsa)Ferrit Yapl,b)Perlit

Gridkmedemirlerinmikroyapsa)Ferrityapl,b)Perlityapldr

750XX500100X100X


TemperTemper dkmedemirlerinmikroyaps 100X

yapldr.yapldr


DKMEDEMRDKMEDEMR//DKMEELKDKMEELK(%C) (%Si) (%Mn) (%S) (%P)

GriDkmeDemir/Krd.d. 2,5 4,0 1,03,0 0,41,0 0,050,25 0,051,0

k iTemper DkmeDemir(Beyazd.d.)

1,8 3,6 0,51,9 0,250,80 0,060,20 0,060,18

KreselGrafitliDkmeDemir 3,0 4,0 1,82,8 0,150,90 0,03(max.) 0,10(max.)





DKMEDEMRDKMEDEMR//DKMEELKDKMEELK

DKMEDKME ELKELK



DKMEDEMRDKMEDEMR/DKMEELK/DKMEELK




DkmclnTanmlanmasveEsaslarDkmclnTanmlanmasveEsaslarDKMEDEMR/DKMEELKDKMEDEMR/DKMEELK



DKMEDEMR/DKMEELKDKMEDEMR/DKMEELK


Documents

İmal Usulleri (Yıldız Teknik)