In 1806 de 1 ste nationale schoolwet -openbare scholen -uitgaan van algemene, christelijke waarden...
28
De 3 grote kwesties
In 1806 de 1 ste nationale schoolwet -openbare scholen -uitgaan van algemene, christelijke waarden Katholieken en protestanten wilden hun eigen scholen
In 1806 de 1 ste nationale schoolwet -openbare scholen -uitgaan
van algemene, christelijke waarden Katholieken en protestanten
wilden hun eigen scholen. Pas in 1848 vrijheid van onderwijs In
1857 een nieuwe schoolwet -ontstaan van bijzonder onderwijs -niet
gesubsidieerd door de overheid
Dia 3
Confessionelen voor subsidiring -we betalen al voor de openbare
school -alleen kinderen van rijken kunnen zo naar de bijzondere
scholen Liberalen tegen -er is al goed openbaar onderwijs
-godsdienst is een privzaak Socialisten tegen -anti- godsdienst
(opium van het volk)
Dia 4
In 1878 nieuwe schoolwet onderwijs werd duurder (hogere eisen)
Begin van confessionele samenwerking
(volkspetitionnement=handtekeningen actie) Strijd gewonnen in 1917
Financile gelijkstelling van het openbaar en bijzonder
onderwijs
Dia 5
Er was censuskiesrecht Oud liberalen tegen uitbreiding: gewone
volk is dom (moet eerst opgevoed worden ) Katholieken en
protestanten wel voor uitbreiding, maar niet voor algemeen
kiesrecht: huismannenkiesrecht (alleen de vader als hoofd van het
gezin)
Dia 6
Socialisten voor algemeen kiesrecht: hun aanhang zat onder de
armen Jong liberalen ook voor: bij optimale ontplooiing hoort
politieke Invloed In de loop van de 19 de eeuw neemt het aantal
kiezers toe -door welvaartsstijging -verlaging census (invloed
voorstanders uitbreiding) -ontwikkelingen in het buitenland
Dia 7
In 1887 grondwetswijziging Caoutchoucartikel -tekenen van
kennelijke geschiktheid -maatschappelijke welstand Vage criteria
Aantal kiezers van 12% naar 26% In 1896 werkt de kieswet Van Houten
het Caoutchoucartikel uit -belastingkiezers -huurkiezers
Dia 8
-spaarkiezers -loonkiezers -examenkiezers aantal kiezers naar
48% In 1911 grote demonstratie voor algemeen kiesrecht (300.000
handtekeningen) In 1913 mag al 68% stemmen In 1917
grondwetswijziging de Pacificatie (onder invloed van WO I)
Dia 9
-confessionelen laten hun bezwaar tegen algemeen kiesrecht
varen om financile gelijkstelling te bereiken -socialisten en jong
liberalen laten hun bezwaar tegen financile gelijkstelling varen om
het algemeen kiesrecht binnen te halen In de grondwet stond
-algemeen kiesrecht voor mannen vanaf 23 (actief en passief)
Dia 10
-passief kiesrecht voor vrouwen Suze Groeneweg 1 ste
vrouwelijke kamerlid (SDAP) -het districtenstelsel werd vervangen
door het systeem van de evenredige vertegen- woordiging 3.6 In 1919
kregen de vrouwen ook actief kiesrecht
Dia 11
Verkiezingen van 1918 -winst voor SDAP (minder dan gehoopt
confessionele arbeiders stemmen confessioneel) -verlies voor de
liberalen politieke rol uitgespeeld -confessionelen de
meerderheid
Dia 12
Houding tov armoedevraagstuk Oud liberalen geen
overheidingrijpen -pech/het lot -eigen schuld -onvermijdelijk
verschijnsel van de conjunctuur Confessionelen geen
overheidsingrijpen -armen moeten berusten in hun lot (Gods wil
straf/beproeving ) -taak van de kerkelijke armenzorg
(naastenliefde)
Dia 13
-werkgever moet als vader voor zijn arbeiders zorgen
Socialisten overheidsingrijpen -overheid moet voor sociale
rechtvaardig- heid zorgen (arbeiders te zwak) Jong liberalen
overheidsingrijpen -bij optimale ontplooiing hoort voor je zelf
kunnen zorgen
Dia 14
In 1854 kwam de 1 ste landelijke Armenwet -alleen de
allerergste gevallen -steun in goederen, niet in geld In 1870
ontstond het Comit ter bespreking van de Sociale Kwestie
Kinderwetje van Van Houten (1873) -geen kinderarbeid onder 11 jaar
-gold alleen voor fabrieken Enerzijds -geen controle slecht
nageleefd
Dia 15
Anderzijds -1 ste keer dat de overheid ingrijpt In 1886
politieke enqute naar werking kinderwetje In 1889 1 ste Arbeidswet
-kinderen tussen 11 en 16 mogen maximaal 11 uur werken -geen
nachtarbeid voor vrouwen en kinderen (ook niet in het weekend)
-Arbeidsinspectie controleert
Dia 16
Dit zijn geen sociale wetten (geen uitkering) In 1901
Ongevallenwet (1 ste sociale verze- keringswet) -uitkering bij
ongeval -premie door werkgever en werknemer Reeks voorstellen van
Talma (ARP) -ziekteverzekering -ouderdomsverzekering
-invaliditeitsverzekering Door WO I niet uitgevoerd
Dia 17
In 1918 mislukte revolutiepoging van Troelstra (onder invloed
van revoluties in Rusland en Duitsland) Gevolgen -Troelstra afgezet
als leider SDAP -socialisten in isolement (staatsgevaarlijk)
-tegenvallende verkiezingsuitslagen Pas in 1937 lieten de
socialisten hun radicale ideen varen 1939 2 socialisten in de
regering
Dia 18
In 1919 -nieuwe Arbeidswet (8 urige werdag/40 urige werkweek)
-Invaliditeitsverzekering -Ouderdomsverzekering Deze wetten moesten
de socialisten de wind uit de zeilen nemen.
Talma's uitkering van de zogenaamde 'ouderdomsrente' aan
pensioengerechtigde 70-jarige arbeiders begon in 1913 en was een
minimale, maar vaste staatsbijdrage die de eerste collectieve
oudedagsvoorziening in Nederland realiseerde. Het was bedoeld als
een tijdelijke overgangsregeling naar een individuele
verzekeringswet. De 'trekkers van Talma' vanaf 1913, in 1919 door
de katholieke minister Aalberse uitgebreid tot minvermogende
niet-arbeiders, werden voorlopers van de naoorlogse AOW-trekkers
van de sociaaldemocratische ministers Drees en Suurhoff. Ondanks
het parlementair akkoord met de Talma-verzekeringswetten in 1913,
gebeurde de daadwerkelijke invoering van de sociale verzekeringen
pas jaren later. De Invaliditeits- en Ouderdomswet werd in 1919
ingevoerd door de katholieke minister Aalberse en werd in 1957
opgevolgd door de Algemene Ouderdomswet (AOW) en de
Arbeidsongeschiktheidswet in 1967. Talma's Ziektewet met een
verplichte verzekering van werkgevers en werknemers voor het
ziekengeld van werknemers kwam pas in 1930. Nationale wetgeving
voor verplichte verzekering tegen geneeskundige kosten bij ziekte
voor lagere inkomensgroepen, door Talma in 1913 gescheiden van de
arbeidersziekteverzekering, werd pas in 1941 een feit door het
Ziekenfondsbesluit van de Duitse bezetter.