InformatIka 7- 8-9 Libër mëSuESi

Tiran-2010

Frederik ShalsiEtleva Smai

InformatIka 7- 8-9

Libr mSuESi

T mENDuAriT KriTiK DHE STruKTurA E.r.r

E PLANiFiKimiT T mSimiT

(mODELE mSimi)

www.ideartlibri.com

botimet [email protected] BOX 1532, Tiran (AL)Tel./Fax: ++ 355 4 2233205

Botues: Redin Jegeni

Redaktor letrar: etleva SmaiArti grafik: Lindita Dervishi

Copyright, iDeART T gjitha t drejtat e rezervuara.

Riprodhimi i librit, qoft edhe n form t pjesshme, sht i ndaluar.nuk mund t kopjohet asnj tekst apo zgjidhje grafike e tij pa lejen dhe miratimin paraprak t iDeART, i cili sht mbajts i vetm i s drejts s botimit dhe shprndarjes s tij, prve rasteve kur kjo e drejt lejohet qartazi nga ligji.Botuesi sht i gatshm ti ofroj t drejtat pa pages pr citimet, prdorimet me qllim studimi vetiak apo pr element t veant grafik q gjenden n kt libr, duke nnshkruar fillimisht marrveshje pr to. T drejtat morale t autorve dhe artistve q punuan pr realizminin e ktij projekti mbrohen nga iDeART, bazuar n legjislacionin shqiptar mbi pronsin intelektuale dhe t Drejtat e Autorit, nr. 9380, dt. 28.04.2005 si dhe n konventat, dispozitat dhe marrveshjet ndrkombtare.

iSBn 978-99956-29-70-0(shnimi CiP i katalogut gjendet n Bibliotekn Kombtare Tiran)

Botimi i par: iDeART, 2010

Prmbajtja

Terminologji ............................................................................................................... 4

Taksonomia konjitive e Blumit ............................................................................... 5

libr msuesi Informatika 7 ............................................................................. 6-45

libr msuesi Informatika 8 ........................................................................... 46-75

libr msuesi Informatika 9 ......................................................................... 76-119

Libr msuesi Informatika 7

Terminologji

Arritje (performanc) Objektiva t prmbajtjes Objektiva t arritjeve Objektiva t arritjeve t nj kapitulli (linje) Objekte dhe veprimtari Objektiva specifik Veprimtari t vzhgueshme, t demonstrueshme Kusht, kriter Nivelet e arritjeve Niveli baz, mesatar dhe i lart Niveli minimal Nnobjektiva Kompetenc

1. ArritjaKy term (q ka zvendsuar termin performanc) prdoret pr t treguar:

dije shprehi qndrime

q nxnsi i demonstron (i shfaq) n formn e veprimtarive dhe sjelljeve t ndryshme q kryen, t cilat jan t vzhgueshme nga msuesi dhe nxnsit e tjer, madje, shpesh her, edhe t matshme. N hartimin e synimeve t niveleve t ndryshme, arritja e nxnsve (performanca) fillon t prshkruhet m konkretisht sapo kalohet nga qllimet, te objektivat e kapitujve, q jan objektiva t prgjithshme t prmbajtjes, vese deri ktu arritja akoma nuk sht plotsisht konkrete. Kur hartohen objektivat specifik (pr objekte t caktuara msimore), arritja e demonstrueshme bhet e prcaktuar plotsisht, madje tani tregohen edhe kushtet n t cilat ajo pritet t shfaqet, si dhe kriteret e saktsis s prmbushjes (plotsimit) t arritjes s synuar. Pr t prmbushur objektivat specifik, nxnsit i jepen detyra konkrete pr t plotsuar, n nj sasi dhe renditje q przgjidhen nga msuesi. Objektivat e arritjes- Prkufizimi

Objektivat e arritjeve t nj kapitulli, prbjn bashksin e t gjitha objektivave specifike t hartuara pr t gjitha objektet e kapitullit, ose linjs, t ndar n tri nivele, duke u nisur nga objektivat e programit, ose nga standardet (nse ka t tilla pr lndn).

2. Nivelet e arritjeve Niveli baz, mesatar dhe i lartPrsa i prket hierarkis s arritjeve t nxnsve, do t ruajm terminologjin e prdorur te standardet: niveli baz (m i ulti) i arritjeve. Njohja dhe t kuptuarit niveli mesatar. Klasifikimi dhe krahasimi niveli i lart. Krijimi individual dhe kombinimi ideve

Modele msimi

Taksonomia konjiTive e blumiT

Tri nivelet e arritjeve Nivelet e blumit Foljet prshkruese

Niveli baz

1. T njohuritsht riprodhimi i nj dikaje pa shpjegime dhe pa e lidhur me gj tjetr. Prsritje e emrave, rregullave, prkufizimeve dhe shpjegimeve ashtu si jan dhn. sht niveli m i ult i rezultateve t nxnsve n fushn e njohjes.

Prkufizo, prsrit, prshkruaj me fjalt e tekstit, identifiko, vr n tabel, harto nj list, emrto, riprodho etj.

2. T kuptuaritsht aftsia pr t kapur kuptimin e materialit. sht baza e fushs s njohjes, nj hap m tej se T NJOHURIT.

Shpjego, zgjero, jep shembuj t tjer, nxirr prfundime, perifrazo, rishkruaj, prgjithso, interpretoje ndryshe, nxirr nj prfundim etj.

Niveli mesatar

3. Zbatimi:sht aftsia pr t prdorur materialin e msuar n situata t reja dhe konkrete. Zbatohen rregulla, metoda, koncepte, parime, ligje dhe teori.

Ta aplikosh (zbatosh), t shfrytzosh, t ndryshosh, t njehsosh, t klasifikosh, t provosh, t vsh n dukje, t manipulosh. Prgatit, lidh, trego, shpjego, prdor etj.

4. Analiza: sht aftsia pr ta coptuar materialin n pjes prbrse, ka sjell nj kuptim m t mir t organizimit t tij. Meqense krahas prmbajtjes kuptohet edhe forma organizative e materialit, niveli intelektual sht m i lart se n T KUPTUARIT.

Copto, ndaj n pjes, shpjego prse, diferenco, shquaj, dallo, vr n dukje, lidh, seleksiono etj.

Niveli i lart

5. Sinteza: sht aftsia q formon nj t tr duke bashkuar pjest. Mund t jet: komunikim i nj plani veprimesh, klasifikim informacioni etj.

Kombino, harto, krijo, zgjidh (nj problem q ka shum rrug), kompozo, jep mendime, prmirso, organizo, planifiko, risistemo, t shkruash, t tregosh, t prodhosh, t hartosh, t transmetosh, t krijosh, t propozosh, t planifikosh, t prodhosh, t modifikosh, t specifikosh, t kombinosh, t organizosh, t sintetizosh, t klasifikosh, t prfundosh, t zhvillosh, t modifikosh, t ndrtosh etj.

6. Vlersimi: sht aftsia pr t gjykuar vlern e nj materiali, t mirn e nj ideje, motivet e sjelljeve, vlersimin e zgjidhjeve t problemit, ndrtimin e komunikimeve gjykuese etj.

Krahaso, konkludo, vr n kontrast, kritiko, prshkruaj, shpjego, justifiko, interpreto, lidh, prmblidh, bj nj evidenc etj.

Sipas ksaj tabele mund t gjendet se i far niveli sht nj objektiv i programit. Pr kt, mjafton q t shikosh se cila sht folja prshkruese e objektivit dhe ta gjesh kt folje n shtylln e tret t tabels; n t majt t saj sht niveli prkats.

Pani msimor Sintetik dhe Analitik

Tema: Historiku i zhvillimit t kompjuterit

Tema: Pjest kryesor t kompjuterit

Tema: Lidhja dhe bashkveprimi midis pjesv kryesore

Tema: Llojet e kompjuterave

Tema: Programi i kompjuterit, llojet e programeve

Tema: Dallimi ndrmjet programeve operative dhe aplikative

Tema: Grupimi, klasifikimi, ruajtja dhe transportimi i programeve

Tema: Hartimi dhe instalimi i programeve.Memorja

Tema: Ngarkimi i kompjuterit

Tema: Programet operativ m t prdorshm

Tema: Sistemi operativ Windows

Tema: Roli i tastiers dhe i mausit

Tema: Menuja Start

Tema: Dritaret e Windows

Tema: Windows Explorer

Tema: Kalimi dosjes dhe skedarit n My Documents

Tema: Programet aplikativ n Windows.Elementt e prbashkt dhe dallues

ndrmjet programeve

Tema: Prdorimi i tastiers n programet e shkrimit

Tema: Krijimi i skedarit n disa programe aplikativ.

Tema: Prgatitja dhe ruajtja e skedarit.

Tema: Veprimet me skedart. Kopjimi, prerja dhe lvizja e skedarve

7

14

15

17

18

20

21

22

24

26

27

28

30

32

34

36

37

38

40

41

42

44

PrmbajtjaLIBR MSUESI INfORMATIKA 7

PLANI MSIMOR SINTETIK DHE ANALITIK

INFORMATIKA 7

LIN

JAT

Sasi

a e

orv

e

sh

t

kom

pjut

eri,

ndr

timi

i ko

mpj

uter

it. (H

ardw

are)

4 or

jan

pr

ogra

met

, llo

jet

e ty

re.

(Soft

war

e)4

or

Sist

emet

e o

peri

mit

8 or

Funk

sion

et k

ryes

ore

t p

rogr

amev

e.8

or

Typi

ng4

or

N

disp

ozic

ion

t m

sue

sit (

Or

t li

ra)

3 or

Kont

roll

njoh

uris

h (T

estim

e)4

or

Gjit

hsej

35 o

r

GJI

THSE

J 35

JAV

x

1 0R

=

35 O

RN

JOH

URI

T

REJA

28

OR

KON

TRO

LL N

JOH

URI

SH (T

esti

me)

4 O

RO

R

T L

IRA

3

OR

Syni

met

kry

esor

e t

pro

gram

it:

- T

njo

h k

ompj

uter

in s

i mak

in

elek

tron

ike

dhe

disa

nga

vle

rat

e p

rdor

imit

t ti

j.-

T n

joh

dis

a ng

a pj

est

m

krye

sore

t k

ompj

uter

it (H

ardw

are)

- T

bj

da

llim

in m

idis

pro

gram

eve

t s

iste

mit

dhe

prog

ram

eve

aplik

ative

,-

T n

joh

funk

sion

et e

kry

esor

e t

dis

a pr

ogra

mev

e ap

likati

ve;

- T

kup

toj

mn

yrn

e n

drv

epri

mit

t p

rdo

rues

it m

ko

mpj

uter

in

dhe

pjes

t p

rb

rse

t ti

j.-

T k

upto

j p

roce

sin

e fu

tjes

s

t d

hna

ve n

ko

mpj

uter

- T

aft

soh

et n

sh

fryt

zim

in e

ele

men

teve

m

t d

omos

dosh

me

t d

eskt

opit

n s

iste

min

Win

dow

s.-

T id

entifi

koj

funk

sion

et e

pr

bash

kta

t p

rogr

amev

e ap

likati

ve

m

t n

johu

ra d

he t

ish

fryt

zoj

at

o.

Prog

ram

i ms

imor

Nr.

Kapi

tulli

I Te

ma

Or

Obj

ekti

vat k

ryes

ore

dhe

spec

ifike

N

fu

nd t

or

s s

ms

imit

nx

nsi

t du

het

t je

n t

aft

:

1.

s

ht

kom

pjut

eri,

ndr

tim

i i

kom

pjut

erit

. (H

ardw

are)

N

johu

ri

4 or

Or

e li

r

1

or

Testi

m

1 or

1. H

isto

riku

i zh

villi

mit

t

kom

pjut

erit.

1

1- T

nj

oh

hist

orik

un e

zhv

illim

it t

kom

pjut

erit.

2- T

lis

toj

em

rat e

shp

iks

ve t

ndr

ysh

m q

ka

n k

ontr

ibua

r n

zhvi

llim

et e

k

saj f

ushe

, duk

e u

ndal

ur n

t

ve

ant

n e

seci

lit p

rej t

yre.

3-

T

disk

utoj

rr

eth

evol

uim

it t

PC

nga

gje

nera

ta e

par

e

deri

tek

gjen

erat

a e

dit

ve t

sot

me.

2.2.

Pje

st k

ryes

ore

t

kom

pjut

erit

11-

T

listo

j p

jes

t kry

esor

e t

nj

kom

pjut

eri.

2- T

p

rshk

ruaj

sh

kurti

mis

ht fu

nksi

onet

e s

ecil

s pj

es.

3-

T

dallo

j p

jes

t p

rbr

se

t H

adw

erit

nga

Soft

war

e s

i dhe

ti

klas

ifiko

j

pajis

jet n

da

lse

dhe

hyr

se.

3.3.

Or

e li

r (P

rakti

k

labo

rato

rike

)1

1- T

pr

ovoj

nj

ohur

it

prm

es

pun

s la

bora

tori

ke,

sipa

s ni

velit

t

ob

jekti

vave

.

4.4.

Lid

hja

dhe

bash

kve

prim

i mid

is

pjes

v k

ryes

ore

11-

T

grup

oj

pajis

jet e

kom

pjut

erit

n p

ajis

je d

als

e dh

e hy

rse

.2-

T

shpj

egoj

da

llim

in m

es n

j p

ajijs

jeje

dal

se

dhe

nj

pajis

jeje

hyr

se.

3-

T

treg

oj

si b

ashk

vep

rojn

pj

est

e n

j k

ompj

uter

i p

r t

rea

lizua

r p

rdor

imin

e ti

j nga

nje

riu

pr

qlli

me

t n

drys

hme.

55.

Llo

jet e

kom

pjut

erav

e1

1- T

id

entifi

koj

lloj

et e

kom

pjut

erav

e.2-

T

dallo

j s

ipas

fus

hs

s p

rdo

rim

it ve

ori

t e

dis

a pr

ej l

loje

ve m

t

p

rdor

shm

t k

ompj

uter

ave.

3- T

kr

ahas

oj

lloje

t e ko

mpj

uter

ave

duke

ana

lizua

r pr

par

sit

dhe

man

gsi

t

e se

cilit

lloj

.

6Te

stim

1

or

6- K

ontr

oll n

johu

rish

11-

T d

emos

troj

aft

si n

ni

vele

t s

hkal

lzu

ara

nga

nive

li ba

z te

m

i lar

ti.

Prog

ram

i ms

imor

Nr.

Kapi

tulli

II

Tem

aO

rO

bjek

tiva

t kry

esor

e dh

e sp

ecifi

ke

N

fund

t o

rs

s m

sim

it n

xn

sit

duhe

t t

jen

t a

ft:

7

ja

n

prog

ram

et,

lloje

t e t

yre.

(S

oftw

are)

Njo

huri

4

or

1. P

rogr

ami i

kom

pjut

erit,

llo

jet e

pro

gram

eve.

1

1- T

id

entifi

koj

lloj

et e

pro

gram

eve

dhe

mn

yrat

e s

hfry

tzi

mit

t ty

re.

2- T

p

rshk

ruaj

fu

nksi

onet

q

krye

jn

prog

ram

et o

pera

tive

dhe

disa

pre

j pr

ogra

mev

e ap

likati

ve.

3- T

tr

egoj

lid

hjet

q

ekzi

stoj

n m

es p

rogr

amev

e op

erati

ve d

he a

tyre

ap

likati

ve p

r n

j m

irfu

nksi

onim

t k

ompj

uter

it.

82.

Dal

limi n

drm

jet

prog

ram

eve

oper

ative

dh

e ap

likati

ve

1

1- T

sh

pjeg

oj

rolin

e p

rogr

amit

t si

stem

it op

erati

v n

ra

port

me

prog

ram

et

e tj

era

aplik

ativ

.2-

T

vr

n

dukj

e t

pr

bash

kta

t dh

e da

llim

et e

pro

gram

eve

aplik

ative

q

ofro

n pa

ktet

a M

icro

soft

Offi

ce.

3- T

in

stal

oj

lidhj

et p

rogr

ame

t n

drys

hme

aplik

ative

n

kom

pjut

erin

pe

rson

al n

p

rsht

atje

me

funk

sion

et e

tyre

.

93.

Gru

pim

i, kl

asifi

kim

i, ru

ajtj

a dh

e tr

ansp

ortim

i i

prog

ram

eve

1

1- T

id

entifi

koj

ele

men

tt q

nd

ihm

ojn

n

ruaj

tjen

e p

rogr

amev

e.2-

T

prs

hkru

aj

mn

yrat

e n

drys

hme

t r

uajt

jes

dhe

tran

spor

timit

t

prog

ram

eve

3- T

p

rdor

nj

la

rmis

hmr

i paj

isjs

jesh

- kuj

tese

pr

t r

uajt

ur d

he in

stal

uar

prog

ram

e t

nev

ojsh

me

kom

pjut

erik

e.

104.

Har

timi d

he in

stal

imi i

pr

ogra

mev

e.M

emor

ja1

1- T

lis

toj

dis

a ng

a gj

uht

e p

rogr

amim

it q

pr

dore

n p

r ha

rtim

in e

pr

ogra

mev

e t

ndr

yshm

e si

dhe

nj

sit

e m

atje

s s

kuj

tes

s s

kom

pjut

erit

2- T

p

rshk

ruaj

fu

nksi

onim

in d

he r

nds

in

e m

emor

ies

s k

ompj

uter

it.3-

T

treg

oj

dhe

t re

aliz

oj

inst

alim

in e

pro

gram

eve

t th

jesh

ta m

e nd

ihm

n

e si

stem

in o

pera

tiv

Win

dow

s.

Nr.

Kapi

tulli

III

Tem

aO

rO

bjek

tiva

t kry

esor

e dh

e sp

ecifi

ke

N

fund

t o

rs

s m

sim

it n

xn

sit

duhe

t t

jen

t a

ft

:

11

Sist

emet

e

oper

imit

Njo

huri

8

or

1. N

gark

imi i

ko

mpj

uter

it.1

1- T

da

lloj

pro

gram

in o

pera

tiv

q n

gark

on k

ompj

uter

in m

e t

cili

n pu

non.

2- T

ve

oj

ele

men

tt q

e

real

izoj

n k

t

proc

es.

3- T

p

rshk

ruaj

pr

oced

urn

e n

gark

imit

t s

iste

mit

oper

ativ

q

shfr

ytz

on

kom

pjut

eri m

e t

cili

n pu

non.

Prog

ram

i ms

imor

1

0

12

Sist

emet

e

oper

imit

2.Pr

ogra

met

ope

rativ

m

t

pr

dors

hm

1

1- T

lis

toj

dis

a ng

a pr

ogra

met

ope

rativ

m

t

pr

dors

hm

.2-

T

dallo

j p

rogr

amet

ope

rativ

ng

a nj

ri

tjet

ri b

azua

r n

ve

orit

e ty

re.

3- T

kra

haso

j p

rogr

amet

ope

rativ

e dh

e t

nxj

err

pr

fund

ime

mbi

pr

par

sit

dh

e m

ang

sit

q

ata

kan

.

133.

Sis

tem

i ope

rativ

W

indo

ws

11-

T

dallo

j v

aria

ntin

e W

indo

ws

Xp n

ga W

indo

ws

Vist

a.2-

T

iden

tifiko

j p

jes

t e d

eskt

opit

dh

ti e

mr

toj

ato

.3-

T

prs

hkru

aj

ele

men

tt e

des

ktop

it du

ke tr

egua

r fu

nksi

onet

e ty

re.

144.

Rol

i i ta

stier

s d

he i

mau

sit

1

1- T

sh

pjeg

oj

rolin

e ta

stier

s d

he m

ausi

t si p

ajis

je q

nd

ihm

ojn

n

hyrj

en

e in

form

acio

nit.

2- T

kl

asifi

koj

dis

a ng

a ko

man

dat,

vep

rim

et q

m

und

t k

ryej

m

nd

ihm

n

e ta

stier

s d

he m

ausi

t.3-

T

prd

or

lirs

hm

e n

m

nyr

t

pav

arur

tasti

ern

dhe

mau

sin.

155.

Men

uja

Star

t.1

1-T

shf

aq

np

rm

jet

men

us

Star

t t

gjit

ha p

rogr

amet

e i

nsta

luar

a n

ko

mpj

uter

.2-

T

hap

dhe

mby

ll pr

ogra

me

t n

drys

hme

pune

np

rm

jet m

enus

St

art.

3- T

p

rdor

m

nyr

a t

larm

ishm

e p

r ha

pjen

e p

rogr

amev

e t

pun

s q

p

rmba

n m

enuj

a St

art.

166.

Dri

tare

t e W

indo

ws

.1

1- T

id

entifi

koj

el

emen

tt

e dr

itare

s s

pun

s d

uke

br

kra

hasi

min

me

drita

ret e

pro

gram

eve

t n

drys

hme.

2- T

re

aliz

oj

man

ipul

ime

t p

rm

asav

e t

dri

tare

s s

pun

s.

3- T

pu

noj

me

disa

drit

are

pune

dhe

t k

lasifi

koj

ele

men

tt k

ryes

or

t ty

re.

177.

Win

dow

s Ex

plor

er1

1- T

lis

toj

dis

a ng

a fu

nksi

onet

e W

indo

ws

Expl

orer

.2-

T

prs

hkru

aj

kriji

min

e n

j d

osje

je, s

keda

ri dh

e t

bj

d

allim

in m

es ty

re3-

T

krijo

j n

j a

rkiv

ve

tjak

e m

e do

sje

e sk

edar

si

pas

mod

elit

t te

kstit

.

188.

Kal

imi d

osje

s dh

e sk

edar

it n

M

yDoc

umen

ts.

1

1- T

id

entifi

koj

ele

men

tt e

dri

tare

s M

y D

ocum

ents

dhe

t li

stoj

ha

pat q

nd

iqen

pr

kri

jimin

e d

osje

s dh

e sk

edar

ve

n M

y D

ocum

ents

.2-

T

krijo

j n

m

nyr

t

pav

arur

dhe

ta e

mr

toj

nj

dos

je n

M

y D

ocum

ents

3- T

kr

yej

man

ipul

ime

sipa

s fa

ntaz

is

me

dosj

et e

krij

uara

n

Arki

vn

e M

y D

ocum

ents

.

Prog

ram

i ms

imor

11

19N

di

spoz

icio

n 1

or

9. O

r e

lir

(Pra

ktik

la

bora

tori

ke)

12-

T

prov

oj

njoh

urit

p

rmes

pu

ns

labo

rato

rike

, si

pas

nive

lit

t

obje

ktiva

ve.

20Te

stim

1 o

r10

- Kon

trol

l njo

huri

sh1

1- T

de

mos

troj

aft

si n

ni

vele

t s

hkal

lzu

ara

nga

nive

li ba

z te

m

i lar

ti.

Nr.

Kapi

tulli

IV

Tem

aO

rO

bjek

tiva

t kry

esor

e dh

e sp

ecifi

ke

N

fund

t o

rs

s m

sim

it n

xn

sit

duhe

t t

jen

t a

ft:

21-

22

Funk

sion

et

krye

sore

t

prog

ram

eve

Njo

huri

8 o

r

1-2.

Prog

ram

et a

plik

ativ

n

Win

dow

s.El

emen

tt

e p

rbas

hkt

dhe

dal

lues

nd

rm

jet p

rogr

amev

e

21-

T

iden

tifiko

j d

isa

nga

prog

ram

et a

plik

ativ

n

Win

dow

s.2-

T

prs

hkru

aj

elem

ent

t kry

esor

t

faqe

s s

pun

s n

di

sa p

rej p

rogr

ame

aplik

ativ

.3-

T

bj

dal

limin

mes

pro

gram

eve

t n

drys

hm

apl

ikati

v.

23-

243-

4.

Prd

orim

i i ta

stier

s

n p

rogr

amet

e s

hkri

mit.

21-

T

dallo

j b

lloqe

t kry

esor

e t

tast

ave.

2- T

p

rovo

j fu

nksi

onet

e d

isa

tast

ave

dhe

grup

tast

ave

t ta

stier

s.

3- T

kr

yej

m

anip

ulim

e m

e te

kstin

si

kopj

im/z

hven

dosj

e m

e nd

ihm

n e

ta

stier

s.

255.

Kriji

mi i

ske

dari

t n

disa

pr

ogra

me

aplik

ativ

.1

1- T

da

lloj

ske

dar

t e k

riju

ar n

pr

ogra

me

t n

drys

hme.

2- T

p

rsh

krua

j k

rijim

in e

nj

ske

dari

.3-

T

treg

oj

ndr

yshi

met

mes

ske

dar

ve q

u

prk

asin

pro

gram

eve

t n

drys

hm

ap

likati

v

266.

P

rgati

tja

dhe

ruaj

tja

e sk

edar

it.1

1- T

id

entifi

koj

ele

men

tt p

rb

rs

t d

rita

res

Save

As.

2- T

k

rijoj

sk

edar

dh

e ti

ruaj

n

dos

jen

Ark

iva.

3- T

ru

aj

ske

dar

t e

prog

ram

eve

t n

drys

hme

duke

pr

doru

r ko

man

dat

Save

dhe

Sav

e A

s.

27-

287-

8. V

epri

met

me

sked

art

.Kop

jimi,

prer

ja

dhe

lvi

zja

e sk

edar

ve.

2

1- T

id

entifi

koj

kom

anda

t kry

esor

e p

r kr

yerj

en e

vep

rim

eve

me

sked

art

.2-

T

prs

hkru

aj

man

ipul

imet

m

t p

rdo

rshm

e q

rea

lizoh

en m

e nj

sk

edar

.3-

T

krah

asoj

kr

yerj

en e

vep

rim

eve

me

ske

dar

t duk

e p

rdor

ur k

oman

dat,

ta

stier

n a

po m

ausi

n dh

e t

shp

jego

j s

e ci

ln

prej

tyr

e pr

efer

on t

ap

likoj

.

Prog

ram

i ms

imor

1

2

29O

r e

lir

1 or

9.

N

disp

ozic

ion

t

ms

uesi

t1

1-T

pro

voj

njo

huri

t p

rm

es p

uns

labo

rato

rike

,sip

as n

ivel

it t

obj

ektiv

ave.

30Te

stim

1-or

10

. Kon

trol

l njo

huri

sh

(Tes

time)

11-

T d

emos

troj

aft

si n

ni

vele

t s

hkal

lzu

ara

nga

nive

li ba

z te

k m

i l

arti.

Nr.

Kapi

tulli

V

Tem

aO

rO

bjek

tiva

t kry

esor

e dh

e sp

ecifi

ke

N

fund

t o

rs

s m

sim

it n

xn

sit

duhe

t t

jen

t a

ft:

31

Typi

ng

Njo

huri

4 or

1. T

aft

soh

et t

sh

krua

j s

hpej

t dhe

m

e dh

jet

gis

hta

duke

p

rdor

ur p

rogr

amet

Ty

ping

.

1

1- T

da

lloj

viz

ualis

ht e

lem

ent

t e n

evoj

shm

pr

pun

t

pro

gram

it.2-

T

plot

soj

n

mn

yr

t p

avar

ur p

roce

dur

n e

regj

istr

imit

n k

t

prog

ram

.3-

T

vend

os

sakt

n

tas

tier

t

dhje

t g

isht

at s

ipas

mod

elit

t d

hn

nga

pr

ogra

mi.

32

2. T

aft

soh

et t

sh

krua

j s

hpej

t dhe

m

e dh

jet

gis

hta

duke

p

rdor

ur p

rogr

amet

Ty

ping

.

1

1- T

da

lloj

viz

ualis

ht e

lem

ent

t e n

evoj

shm

pr

pun

t

pro

gram

it.2-

T

plot

soj

n

mn

yr

t p

avar

ur p

roce

dur

n e

regj

istr

imit

n k

t

prog

ram

.3-

T

vend

os

sakt

n

tas

tier

t

dhje

t g

isht

at s

ipas

mod

elit

t d

hn

nga

pr

ogra

mi.

33

3. T

aft

soh

et t

sh

krua

j s

hpej

t dhe

m

e dh

jet

gis

hta

duke

p

rdor

ur p

rogr

amet

Ty

ping

.

11-

T

iden

tifiko

j n

ta

stier

ve

ndos

jen

elem

ent

ve t

ndr

ysh

m.

2- T

pr

ovoj

t

shk

ruaj

te

kste

t s

hkur

tra

me

ndih

mn

e p

rogr

amin

Typ

ing

3- T

p

rdor

m

e sa

kts

i dh

e sh

pejt

si t

dh

jet

gis

htat

n

shkr

imin

e

teks

teve

.

344.

T a

fts

ohet

t s

hkru

aj

shpe

jt d

he m

e dh

jet

gi

shta

duk

e p

rdor

ur

prog

ram

et T

ypin

g.

1

1- T

id

entifi

koj

n

tasti

er

vend

osje

n el

emen

tve

t n

drys

hm

.2-

T

prov

oj

t s

hkru

aj

tesk

te t

shk

urt

ra m

e nd

ihm

n e

pro

gram

in T

ypin

g3-

T

prd

or

me

sakt

si

dhe

shpe

jtsi

t

dhje

t g

isht

at n

sh

krim

in e

te

kste

ve.

35Te

stim

1or

5. K

ontr

oll n

johu

rish

11-

T d

emos

troj

aft

si n

ni

vele

t s

hkal

lzu

ara

nga

nive

li ba

z te

m

i lar

ti.

Prog

ram

i ms

imor

1

3

1 Libr msuesi Informatika 7

TEmA: Historiku i zhvillimit t kompjuterit

Kohzgjatja: 1 orVendi i zhvillimit: Laborator i Informatiks/KlasObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:1. T njoh historikun e zhvillimit t kompjuterit.2. T listoj emrat e shpiksve t ndryshm q kan kontribuar n zhvillimet e ksaj fushe,

duke u ndalur n t veantn e secilit prej tyre. 3. T diskutoj rreth evoluimit t PC nga gjenerata e par e deri tek gjenerata e ditve t

sotme.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Internet, Libri Informatika 7, flet puneFjal ky: Abacus, Pascalina, Eniac etj

Hapi i par: DiskutimMsuesi u ka krkuar nxnsve q t krkojn n Internet t dhna mbi historikun e zhvillimit t kompjuterave.Sipas inisiativs msuesi zgjedh 2-3 nxns t paraqesin n formn e nj referimit materialet e prgatituraGjat kohs q referohen materialet msuesi krkon nga klasa t mbahen shnim ato element q ata gjejn interesant n prezantimet e shokve

Hapi i dyt: Demostrim i njohurive t rejaMsuesi shfaq me projektor t gjitha modelet e prdorura n historikun e zhvillimit t kompjuterave. Q n fillim t ors s msimit duhet theksuar ideja se bashk me zhvillimin e shoqris njerzore ka evoluar edhe teknologjia.P.sh duke shfaqur disa nga numratort e lasht mund t trhiqet vemendja e nxnsve t diskutojn mbi prdorimin e tyre dhe funksionet q kryejn.Pr secilin moment t rndsishm n historin e kompjuterit msuesi duhet t paraqes n projektor jo vetm pajisjen, por edhe t dhna mbi shpiksin.Pr ta realizuar sa m leht mund t shfrytzohen faqe t ndryshme t Internetit nse Laboratori sht i pajisur me Internet, n t kundrt msuesi duhet t ket prgatitur m par materialin e nevojshm, n formn e nj paraqitjeje n Power Point.Adresa e mposhtme sht nj link q mund t prdoret pr t ilustruar idet e msiprme: http://www.digitalcentury.com/encyclo/update/comp_hd.html

Hapi i tret: Pun e pavarurDuke u bazuar n njohurit e marra gjat fazs s prezantimit t njohurive t reja, msuesi fton nxnsit n nj veprimtari t pavarur.Pr secilin nxns jan prgatitur flet pune, duke u bazuar n tri nivele.Pr nxnsit e nivelit ult msuesi ka prgatitur n foms ne nj kuici t thjesht gjetjen e fjalve t fshehura, q lidhen me konceptet e marra gjat msimit.Pr nxnsit e nivelit t mesatar, duhet t gjejn cila sht fjala e ngatrruar dhe ta vendosin n vendin prkats. msuesiNxnsit e nivelit t lart, ju prgjigjen pyetjeve teorike mbi zhvillimin e kompjuterit.Shnim: do msues mund ti prshtat flett e puns model sipas nivelit t klass.

Modele msimi 1

TEmA: Pjest kryesor t kompjuterit

Kohzgjatja: 1 orVendi i zhvillimit: KlasObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:1. T listoj pjest kryesore t nj kompjuteri.2. T prshkruaj shkurtimisht funksionet e secils pjes. 3. T dalloj pjest prbrse t Hadwerit nga Software si dhe ti klasifikoj pajisjet n

dalse dhe hyrse.mjetet e nevojshme: Kompjuter i zbrthyer n pjes, Libri Informatika 7, flet puneFjal ky: Njsia Qndrore, Procesor(CPU), Kujtes Disqe, Programe etj

Hapi i par: insertKjo teknik mund t prdoret n ato klasa ku msuesi ka nj informacion mbi prdorimin e kompjuterit nga nxnsit n shtpi t paktn n masn 50%.Shprndahen n klas flett e gatshme t puns dhe u krkohet nxnsve ti plotsojn bazuar n krkesn:N vendin bosh vendos shkronjn e duhur

____1. CPu

____2. Power Supply

____3. rAm

____4. Hard Drive

____5. motherboard

____6. Kart zri

____7. monitor

____8. NiC

____9. Flopy Drive

Pr ato klasa ku prdorimi i kompjuterit n shtpi, sht m pak se 50% e numrit t nxnsve msuesi mund ta prdori kt ushtrim si veprimtari n fund t ors s msimit, pr t matur t kuptuarit e njohurive t reja.

Hapi i dyt: bashkbisedimParaprakisht msuesi duhet t ket zbrthyer nj kompjuter t vjetr, t dal jasht prdorimit n pjes.sht domosdoshmri, q n kt msim, nxnsi jo vetm ti shoh, por edhe ti prek pjest prbrse t nj kompjuteriftohen nxns t ndryshm, t zgjedhin n pjest e zbrthyera ato element q njohin.Pr do pjes q demostrohet msuesi duhet t jap nj shpjegim t qart.P.sh nse nxnsi demostron Monitorin, meq sht nj pjes jo e vshtir, shkruhet n tabel se cili sht funksioni i Monitorit, n cilat lloj pajisjesh bn pjes etj.Kshtu veprohet me t gjitha pajisjet.


Hapi i tret: Pun e udhhequrKlasa ndahet n dy grupe pune. Secili prej grupeve do t bj prshkrimin e pjesve prbrse t kompjuterit, Grupi A do t prshkruaj elementt e Njsis qndrore dhe do t jap shkurtimisht funksionet q kryejn, Grupi B do t prshkruaj Monitorin, Mausin dhe Tastiern si dhe do t jap shkurtimisht funksionet e tyre.

N kt faz t ors s msimit msuesi duhet tu jap mundsin nxnsve t shprehen n mnyr t pavarur.Ai ndrhyn vetm n rast se askush prej nxnsve nuk arrin t tregoj apo t prshkruaj pjest e kompjuterit.

Prdorimi i kuicit do t isht tepr efikas pr kt or msimi, si dhe nxitja e fantazis s nxnsve.M posht po japim nj model ku pjest e kompjuteri jan krahasuar me disa nga organet vitale t njeriut. Tabela do t jepet e plot, por msuesi duhet t paraqes vetm nj krahasim, pr tu kuptuar natyra e ushtrimit dhe pjesn tjetr duhet tjua jap pr plotsim nxnsve.

PJEST E PC PJEST E TRUPIT T NJERIUTMONITORI SYTSYSTEM UNIT TRURISPEAKERS VESHTMOUSE DUARKEYBOARD GOJA

Ky ushtrim jo vetm nxit fantazin dhe nj kuptim t qart, por e bn m t leht mbajtjen mend nga ana e nxnsve e funksioneve q kryejn pjest e kompjuterit.

Vlersimi- Mbshtetur n objektivat e prcaktuara pr zhvillimin e ors s msimit, prcaktohen dhe

standartet pr vlersimin e arritjeve.- Shum mir do t vlersohen nxnsit q kan klasifikuar sakt pjest e nj kompjuteri dhe

kan dhn prkufizime t sakta mbi funksionet e tyre.- Mir do t vlersohen nxnsit q kan klasifikuar sakt pjest e nj kompjuteri, por kan

paqartsi pr funksionet q ato kryejn.- Dobt do t vlersohe nxnsit q arrijn ti identifikojn pjest prbrse t kompjuterit

me ndihmn e msuesit, ose duke iu referuar materialeve t gatshme.

Modele msimi 17

TEmA: Lidhja dhe bashkveprimi midis pjesv kryesore

Kohzgjatja: 1 orVendi i zhvillimit: Laboratori i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:1. T grupoj pajisjet e kompjuterit n pajisje dalse dhe hyrse.2. T shpjegoj dallimin mes nj pajijsjeje dalse dhe nj pajisjeje hyrse. 3. T tregoj si bashkveprojn pjest e nj kompjuteri pr t realizuar prdorimin e tij nga

njeriu pr qllime t ndryshme .mjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7, ProjektorFjal ky: Bit (Binary digit) Input/ Output etj

Hapi i par: Prezantim i njohurive t rejaMsuesi projekton n tabel me ndihmn e projektorit Sistemin binar.Nxnsi duhet t kuptoj se prdorimi i kufizuar i nr 1 dhe 0, prbn baz ne sitemit binar mbi t cilin punon kompjuteri.Shembuj t dhn n tabel msuesi mund ti provoj bashk me nxnsit pr t lehtsuar kuptimin e tyre.Dallimi i koncepteve Input dhe Output.Pajisjet hyrse shrben pr dhnien e t dhnave, kurse prmes pajisjeve dalse marrim prfundime t caktuara.

Hapi i dyt: Pun e drejtuarT gjith nxnsit ftohen t prqndrohen te tastiera q kan prpara si dhe te mausi. Meq edhe n orn e mparshme sht folur pr kto dy pajisje, mund t bhet nj riforcim i njohurive.Qllimi sht q duke u nisur nga funskionet q kryejn nxnsit t prcaktojn nse jan pajisje hyrse apo dalse.Duke u nisur nga pajisjet e tjera t cilat ndodhen n kabinetin e informatiks vazhdon grupimi i tyre n hyrse dhe dalse, si dhe shpjegimi pse bhet ky klasifikim.Msuesi mund t zgjedh printerin ose skanerin dhe t diskutoj me nxnsit si realizohet marrja dhe dhnia e informacionit nga kto pajsije.Pr nj kuptim t qart n t dyja rastet veprimtaria treguese duhet t realizohet nga nxnsit n pranin e msuesit

Hapi i tret: Kontroll njourishShfrytzohet minitesti q sht prgatitur nga autort e Informatika 7 n prfundim t ktij msimi


TEmA: Llojet e kompjuterave

Kohzgjatja: 1 orVendi i zhvillimit: KlasObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:1. T identifikoj llojet e kompjuterave.2. T dalloj sipas fushs s prdorimit veorit e disa prej llojeve m t prdorshm t

kompjuterave.3. T krahasoj llojet e kompjuterave duke analizuar prparsit dhe mangsit e secilit lloj mjetet e nevojshme: Modele t ndryshm kompujerash ,Libri Informatika 7, ProjektorFjal ky: Superkompjuter, mikrokompjuter, kompjuter personal, laptop, server etj

Hapi i par: EvokimN temn Historiku i kompjuterit nxnsit jan njohur me disa lloje kompjuterash.Msuesi mund ti bj klass pyetje t natyrs:a. N cilin lloj kompjuterash bn pjes kompjuteri q ju keni n shtpi?b. Si quhet kompjuteri q i shrben nj numri t caktuar kompjuterash n nj qendr

interneti etj

Hapi i dyt: Pun e udhhequrMsuesi nxjerr n tabel nj nxns dhe i krkon t ndrtoj nj tabel me llojet m t njohur t kompjuterave

LLOJi PrKuFiZimi KArAKTEriSTiKAT PrPArSi/mANGSi

SUPERKOMPJUTER

KAN PRMASA T MDHA, JAN TEPR

T fUQISHM, PRDOREN PR

SHRBIME T SPECIALIZUARA

VLLIMI N RUAJTJE SHT SHUM I MADH.

MATET ME BYTE

LIROJN SHUM NXEHTSI.

KAN KOSTO SHUM T LART

MAINfRAIMES

MINIKOMPJUTER

SERVER

WORKSTATION

KOMPJUTER PERSONAL

LAPTOP

Tabela plotsohet n bashkpunim mes nxnsve dhe msuesit. Pr secilin lloj t kompjuterave msuesi paraqit edhe modelet e marra nga Interneti.N munges t tyre mund t prdor pamjet e librit.

Hapi i tret: DiskutimMsuesi mund tju jap nxnsve disa t dhna pr gjeneratat e kompjuterave nga i pari deri n ditt e sotme.

Modele msimi 1

Pasi i l t reflektojn pr 7-10 minuta ai krkon prej tyre t gjejn ndryshimet nga njra gjenerat te tjetra dhe t shpjegojn se far ndryshimesh kan ndodhur.M posht po japin tabeln q ju ndihmon t realizoni kt diskutim

GJENERATAT E KOMPJUTERAVEE PAr E DYT E TrET E KATrT E PEST

Time Frame 1951-1958 1959-1964 1965-1974 1975-1989 1990-2010

Circuit Components

Vacuum Tubes Transistors

Silicon Chips

(Integrated circuits) IC

Silicon Chips (large-scale integrated

circuits) LSI

Silicon Chips (Very Large integrated

circuits)VLSI

Elements per Component 1 1 1-1000 100-500,000 Over 500,000

internal Storage Magnetic DrumMagnetic Cores Cores, ICs ICs, LSIs LSIs, VLSIs

memory Capacity 4,000 Bits 32,000bits 128,000bits 100 Million bitsUnlimited

Data inputHard wired Program in computer

Punch cards Keyboard entry

Read programs off Disk

Cdrom, Optical Disk,

Popular computers and

companies

IBM 650 Univac IENIAC

CDCGEIBM

IBMNCR

Honeywell Apple, Xerox, NEC, Packard Bell, Compaq, Other Clones

Detyr shtpie: Prshkruani kompjuterin tuaj personal, duke analizuar t dhnat e tij.


TEmA: Programi i kompjuterit, llojet e programeve

Vendi i zhvillimit: KlasObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:1. T identifikoj llojet e programeve dhe mnyrat e shfrytzimit t tyre.2. T prshkruaj funksionet q kryejn programet operative dhe disa prej programeve

aplikative.3. T tregoj lidhjet q ekzistojn mes programeve operative dhe atyre aplikative pr nj

mirfunksionim t kompjuterit.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, ProjektorFjal ky: Programe operative, Programe aplikative etj

Hapi i par: brainstormingMsuesi hedh n formn e pyetjes: far sht nj kompjuterPrgjigjet e mundshme t klass duhet t prafrojn idet e mposhtme:Pyetja e dyt q msuesi drejton gjat ksaj faze shrben pr t prezantuar njohurit e reja: far duhet t ket nj kompjuter pr t kryer t gjitha veprimtarit e lartprmendura?

Hapi i dyt: realizim i kuptimit

Hapi i tret: Pun e pavarurKontroll njohurish n formn e minitestit.Lidh me shigjet:mS-DOS Program operativWord Program aplikativAutocadPower PointWndows

1. Programi i Sistemit nevojitet pr t kontrolluar pjesn m t madhe t funksioneve themelore t kompjuterit, ai qndron n gjendje pune n kujtes gjat gjith kohs q kompjuteri sht n pun

2. Programet zbatues aplikative shrbejn pr t luajtur, pr t shkruar tekst(Word), pr t br tabela dhe llogaritje (Excel) etj

Dallimi: N kompjuter instalohet nj Sistem operativ, por shum programe aplikative.Sistemi operativ sht i domosdoshm pr t instaluar m tej programet aplikative

Modele msimi 21

TEmA: Dallimi ndrmjet programeve operative dhe aplikative

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:1. T shpjegoj rolin e programit t sistemit operativ n raport me programet e tjera

aplikativ.2. T vr n dukje t prbashktat dhe dallimet e programeve aplikative q ofron pakteta

Microsoft Office.3. T instaloj lidhjet programe t ndryshme aplikative n kompjuterin personal n prshtatje

me funksionet e tyre.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Projektormetoda: E/r/r

Hapi i par: EvokimMsuesi hedh disa pyetje frontale pr t gjith klasn n mnyr q t rikujtohen dhe prforcohen njohurit e marra n ort e mparshme. Ja nj grup pyetjesh model: Prse kur flasim pr kompjuterat prmendim dy lloj programesh? Bj nj klasifikim t programeve t sistemit dhe jep disa detaje nga funskionet q kryejn.Gjat pyetjeve frontale msuesi duhet tu jap mundsin sa m shum nxnsve pr t shprehur mendimin e tyre.

Hapi i dyt: realizmi i kuptimitN orn e mparshme me ndihmn e diagrams msuesi ka dhn dallimin mes programeve t shfrytzimit dhe programeve aplikative.N kt or msimi, msuesi duhet t ndalet n dallimet mes vet programeve aplikativ.Pr kt mund t trheq n diskutim nxnsit duke krkuar t ilustrojn mendimet e tyre me veprimtari praktike n kompjuter.ftohen dy nxns t punojn njkohsisht me programin Word dhe Excel.S pari nxnsi duhet t gjej t prbashktat meq sht edhe m e leht, por duhet t ndalet edhe tek ata element dallues, q e bjn t domosdoshm larmin e programeve.Nj dyshe tjetr mund t bj krahahimin mes Power Point dhe Acess e kshtu me rradh.

Hapi i tret: ReflektimiKlasa ndahet n grupe (t paktn tri grupe)Duke u nisur nga njohurit e marra si dhe nga prdorimi praktik i programeve aplikative, secili grup duhet t zgjedh nj program aplikativ dhe t bj nj prshkrim t shkurtr t tij.N prfundim t detyrs, nj prfaqsues i grupit lexon prshkrimin. Msuesi bn vlersimin duke analizuar prgjigjet dhe duke ndrequr gabimet nse ka.Vlersimi me not bhet duke pasur parasysh kontributin individual t nxnsve n dhnien e prgjigjes n grup.


TEmA: Grupimi, klasifikimi, ruajtja dhe transportimi i programeve

Vendi i zhvillimit:Klas/ Laborator i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:1.T identifikoj elementt q ndihmojn n ruajtjen e programeve .2.T prshkruaj mnyrat e ndryshme t ruajtjes dhe transportimit t programeve3.T prdor nj larmishmri pajisjsjesh- kujtese pr t ruajtur dhe instaluar programe t nevojshme kompjuterike.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Minitestmetoda: E/R/R

Hapi i par: EvokimMsuesi i drejtohet klas me pyetje frontale t shkurtra q lehtsojn lidhjen me temn e re t msimita. Si i klasifikojm programet?b. Cila sht lidhja q ekziston mes dy llojeve t programeve?c. Nse do t shkruanit nj letr n Word, ku do ta klasifikonit kt program?d. Po pr t filluar punn n kompjuterin tuaj cilin program shrfytzoni?

Hapi i dyt: Pun e udhhequrKjo veprimtari mund t kryhet me ndihmn e nj nxnsi i cili ka njohuri m t avancuara se pjesa tjetr e klas. N ato raste kur msuesi nuk ka mundsi t zgjedh nj nxns t till, punon vet n tabel duke aktivizuar klasn.Listohen n tabel disa nga veprimet e paracaktura q kryen kompjuteri kur ndizeta. hetimin e karakteristikave dhe parametrave t puns t pajisjeveq jan lidhur me t,b. hetimin e sasis s kujtess s pashfrytzuar (t lir),c. kontrollin nse kjo kujtes punon normalishtd.Hapi tjetr i tij sht t hetoj pranin e nj Program Sistemi (SystemSoftware) dhe ngarkimin e tij n Kujtesn e Puns (RAM).

Hapi i tret: realizimi i kuptimitPasi ka listuar veprimet dhe ka diskutuar me nxnsit mbi funksionet q kryen Sistemi operativ msuesi kalon n njohuritt e rejaRendit n tabel, ose projekton nj material t prgatitur m par t gjith elementt e mundshm t ruajtjes s kujtess me an t t cilve kryejm ruajtjen e programeve ose transportimin e tyre nga nj kompjuter tek tjetri.Hard disk-u sht pajisje kujtese q mban:a. programet, b. t dhnat, c.dokumentet n kompjuter.-floppy disk, CD, CD-rW, DVD, uSb, Flash Drive, Hard Disqet e jashtme.Pr secilin prej elementve t siprprmendur msuesi duhet t jap qart karkteristikat n mnyr q nxnsi t bj dallimin mes tyre, edhe pse prgjithsisht kryejn funksione t ngjashme.

Modele msimi 23

Hapi i katrt: ReflektimiMsuesi mund t realizoj nj minitest n 5 minutat e fundit t ors s msimit pr t par se cili sht niveli i t kuptuarit t njohurive. M posht po japim modelin q mund t modifikohet n varsi t nivelit t klass.

Shkruaj emrin e sakt pran figurs

1 ____________________________________________

2 ____________________________________________

3 ____________________________________________

4 ____________________________________________

5 ____________________________________________

6 ____________________________________________


TEmA: Hartimi dhe instalimi i programeve.Memorja

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:1. T listoj disa nga gjuht e programimit q prdoren pr hartimin e programeve t

ndryshme si dhe njsit e matjes s kujtess s kompjuterit .2. T prshkruaj funksionimin dhe rndsin e memories s kompjuterit.3. T tregoj dhe t realizoj instalimin e programeve t thjeshta me ndihmn e sistemin

operativ Windows.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, KompjuterFjal ky: Gjuh programimi, Kujtes pune etj

Hapi i par: DisktutimPyetja q msuesi mund ti drejtoj klass mund t jet? A keni dgjuar pr profesionin e informaticienit programist? Nse n klas ka nxns

t cilt kan dshir ti prgjigjen pyetjes msuesi duhet tu jap mundsin edhe pse prgjigjia mund t jet e paqart ose e pasakt.

Nj pyetje tjetr q mund t nxit fantazin e tyre lidhet me njohurit q kan n lidhje me faktin se si prodhohen programet e ndryshme q ata shfrytzojn.

N prfundim t ktij diskutimi msuesi liston n tabel disa nga gjuht e programimit m t prdorshme:

Algol, fortran, BASIC, COBOL, PASCAL etj

Hapi i dyt: realizimi i kuptimitPr t treguar instalimin e nj programi msuesi duhet t realizoj veprimtari praktike t nj instalim t thjesht.Duke u mbshtetur edhe n materialin teorik t dhn n librin Informatika 7, msuesi mund t zgjedh nj CD, psh Encartn, ose me lojra q ka nj skedar Install.ex.Pr do udhzim msuesi trheq vmendjen e nxnsve duke shpjeguar edhe far realizon hapi q ndjekin, pra t synohet t kupturarit, jo thjesht prsritja mekanike e veprimeve.Gjithashtu duhet t demostroj edhe instalime t thjeshta me an t kopjimit nga mjeti transportues p.sh nga nj flesh.Veprimtaria duhet t prsritet nga nxnsit. Msuesi kontrollon sa prqind e nxnsve arritn ta ojn instalimin deri n fund n mnyr t sukseshme. Hapi i tret: Pun e udhhequrMsuesi drejton pyetjen: Sa MB e ka kujtesn kompjuteri juaj personal?Pgjigjet mund t jen t ndryshme.N ato klasa ku asnj prej nxnsve nuk ka kompjuter personal, msuesi mund t shkruaj n tabel kujtesn e kompjuterave t Laboratorit t Informatiks , p.sh 256 MB.Kuptimin pr memorien e kompjuterit msuesi mund ta jap prmes shmbujsh praktik.RAM-in nse ka mund tua tregoj nxnsve ose t prdor ilustrimet e tekstit.Pr nj kuptim m t mir t konceptit t kujtess msuesi mund t prdor krahasime t natyrave t ndryshme, duke u bazuar dhe n moshn e nxnsve. M posht po japim nj prej tyre:

Modele msimi 2

RAM sht i ngjashm me trurin e njeriut: Ai hst plot kur ju jeni duke u prgatitur pr nj testim dhe zbrazet sapo testimi mbaron

Rikujtohen njohurit mbi 1 dhe 0 q krijojn njsin m t vogl matse me t ciln punon kompjuteri.Listohen njsit e tjera t kujtess1 Byte (B) = 8 bit = 23 bit1 Kilobyte ( KB ) = 1 024 byte = 210 byte1 Megabyte ( MB ) = 1 024 Kilobyte = 1 048 576 byte = 220 byte1 Gigabyte ( GB ) = 1 024 Megabyte = 1 073 741 824 byte = 230 byte1 Terabyte ( TB ) = 1 024 Gigabyte = 1 099 511 627 776 byte = 240 byte

Detyr shtpie: Zgjidhni nj prej gjuhve t programimit dhe nprmje internetit tregoni si ka lindur ajo dhe far programesh jan shkruar me t.


TEmA: Ngarkimi i kompjuterit

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft:1. T dalloj programin operativ q ngarkon kompjuterin me t cilin punon.2. T veoj elementt q e realizojn kt proces.3. T prshkruaj procedurn e ngarkimit t sistemit operativ q shfrytzon kompjuteri me

t cilin punon.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Projektormetoda: E/R/R

Hapi i par: realizimi i kuptimitMe ndihmn e projektorit msuesi paraqet me 3-4 Slide n Power Point hapat q ndjekim pr ngarkimin e kompjuterit. Duke pasur parasysh se kjo procedur shpesh realizohet n mnyr t shpejt, msuesi duhet ti demostroj sipas listimit t mposhtm.Secila prej pikave t listuara duhet t shoqrohet n slide me pamjen prkatse. Nse msuesi nuk e realizon kt paraqitje n Power Point, mund t shfaq pamjet n formate A4 n Word.1. Shtypim butonin e ndezjes s Monitorit2. Shtypim butonin e ndezjes s Njsis Qndrore3. N Monitor shfaqen disa rreshta me shkrime, q zvendsohen shpejt me njri tjetrin. Ky sht procesi i vetkontrollit nga programi i rezervuar n ROM.4. Pas ksaj n Monitor shfaqet pamja e Programit t sistemit Operativ q kemi instaluar n kompjuetrin ton.

Hapi i dyt: Pun e pavarurSecili prej nxnsve n postin e tij t puns duhet t dalloj se far sistemi operativ ka t instaluar kompjuteri.Msuesi mund ti testoj nxnsit nj nga nj, duke shfrytzuar edhe kompjutera t tjer p.sh nj laptop ku mund t jet instaluar nj tjetr sistem operativ nga ai i kompjuterave t Laboratorit.

Hapi i tret: Reflektim

a. Sistemi operativ i kompjuterit sht _________________________________________________________________

b. Sistemi operativ sht gati pr pun kur n monitor shfaqen _________________________________________________________________

c. Shkruaj veprimet q bn pr t ngarkuar nj kompjuter: _________________________________________________________________

Modele msimi 27

TEmA: Programet operativ m t prdorshm

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: 1. T listoj disa nga programet operativ m t prdorshm.2. T dalloj programet operativ nga njri tjetri bazuar n veorit e tyre.3. T krahasoj programet operative dhe t nxjerr prfundime mbi prparsit dhe

mangsit q ata kan.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Projektor, MinitesteFjal ky: WINDOWS, UNIX, LINUX, MACINTOSH SYSTEM

Hapi i par: Pyetje frontaleCili sht sistemi operativ q kemi t instaluar n kompjuterat tan?Po n kompjuterat personal keni po kt sistem operativ apoa nj tjetr?Pasi jan dhn prgjigjet e ktyre pyejteve msuesi i drejtohet klass pr nj aktivitet te prbashkt.T listojm n tabel dhe fletore prparsit q na jep sistemi operativ pr punn n kompjuter: drejtojn burimet hardware dhe software t kompjuterit; integrojn hyrjen n Internet; jan menduar pr t dhn prshtypjen se ndodhesh prpara njtavoline pune t quajtur:

desktop; objektet e vendosura n desktop quhen ikona dhe prfaqsojn programet q bjn

t mundur t shohim, t hapim e t prpunojm dokumente n dritaret prkatse.

Hapi i dyt: realizimi i kuptimitSistemet OperativSistemi Windows, Macintosh, Linux, Unix. Bhet nj prshkrim i shkurtr mbi historikun e Windows-it, duke qn se ngelet nj nga sistemet operativ m popullor.Pr sistemet e tjera msuesi duhet t vr theksin n specifikat e tyre. P.sh Linux, prdorimi i ndrfaqsit grafik, siguria e lart nga viruset sht nj nga prparsit e tij.

Hapi i tret: Reflektim - Minitest1. Gjeni n listn e mposhtme versionet e gabuara t sistemit operativ Windows: Windows

1.0, Windows 3.4, Windows95, Windows 2000, Windows PX, Windows VISTA2. Sistemi i shfrytzimit _______________________ prdoret shum si n servera dhe

n Workstations3. Shum versione t sistemit t shrytzimit _______________________ funksionojn

drejtprdrejt nga disketa apo nga CD-rom dhe nuk krkojn q vet sistemi operativ t instalohet n kompjuter

4. Sistemi operativ ________________________________ dallohet pr paraqitjen mendrfaqs grafik, n formn e dritareve


TEmA: Sistemi operativ Windows

Vendi i zhvillimit:Laborator i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: 1. T dalloj variantin e Windows Xp nga Windows Vista.2. T identifikoj pjest e desktopit dh ti emrtoj ato.3. T prshkruaj elementt e desktopit duke treguar funksionet e tyre.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Projektor, MinitesteFjal ky: WINDOWS Xp, WINDOWS Vista,Desktopmetoda: E/R/R

Hapi i par: EvokimCilat jan disa nga versionet e sistemit operativ Windows?Shum prej kompjuterave n Laboratort e Informatiks kan t instaluar versionin Windows Vista.Msuesi mund t pyes nxnsit rreth njohurive q ata kan pr kt sistem operativ.

Hapi i dyt: realizimi i kuptimitMsuesi me ndihmn e projektorit shfaq n Power Point dy paraqitje t Desktopit n variantet Windows Xp dhe Windows Vista.N ato klasa ku mungon projektori ky dallim mund t bhet me ndihmn e fotove t librit Informatika 7-t.Meqnse shpeshher pr Desktopin gjejm prshkrimin si nj window dritare, msuesi duhet t bj dallimin me sistemin e shfrytzimit.Nprmjet nj liste msuesi prezanton elementt kryesor n desktop: Ikonat dhe Taskbar-in (Shiriti gjendjes).Duke i zgjedhur nj nga nj nxnsit renditin n fletoren e puns t gjitha ikonat q gjenden n desktopin e tyre. msuesi gjithashtu duhet t demostoroj disa nga elementt m tipik t nj faqeje pune. N kt plan ditar sht marr si model dritarja e Ikons My Computer. Ja si paraqitet ajo

Menu Bar

Toolbar

Task pane

Title bar Close button

Modele msimi 2

Hapi i tret: ReflektimiDuke u bazuar n njohurit e marra plotso vendet e lna bosh sipas modelit t treguar.

VlersimiMsuesi vlerson nxnsit n baz t prgjigjeve t dhna dhe pjesmarrjes gjat ors s msimit.


TEmA: Roli i tastiers dhe i mausit

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: 1. T shpjegoj rolin e tastiers dhe mausit si pajisje q ndihmojn n hyrjen e

informacionit.2. T klasifikoj disa nga komandat, veprimet q mund t kryej m ndihmn e tastiers dhe

mausit.3. T prdor lirshm e n mnyr t pavarur tastiern dhe mausin.mjetet e nevojshme: Tastier, Maus, Projektor, flet puneTeknika e prdorur: Stuhi mendimi

Hapi i par: brainstormingMsuesi paraqet me projektor pamjen n t majt dhe krkon nga nxnsit t japin disa ide mbi figurnDy jan elementt q nxnsi duhet t shkput nga figura: Tastiera dhe MausiT dy kto pajisje japin komanda t caktuara gjat puns me kompjuterin

Hapi i dyt: Pun e udhhequrMsusesi paraqet me an t tabels s mposhtme disa nga teknikat e prdorimit t mausit dhe komandat q realizojm me ndihmn e tij dhe tastiers

mAuSi TASTiErATreguesKa formn e nj shigjete mbi ekrane dhe lviz me do lvizje t mausit. forma e treguesit t muausit sht e ndryshme n varsi t puns q sht duke kryer: (p.sh or rre, dor, shigjet e dyfisht).

Shigjeta rrezatuese sht nj shirit i ndriuar q tregon se ku jeni duke shkruar. E quajn ndryshe edhe kursor.

KlikShrben pr t zgjedhur nj objekt.Shtypni butonin e majt t mausit me gishtin tregues dhe m pas lshojeni. Objekti u zgjodh.

Tasti ShiftShtypeni dhe mbajeni t shtypur tastin Shift kur donin q t shkruani nj grm me kapitale.

TrhiqJu mund t lvizni nj objekt duke e trhequr at me ndihmn e mausi. Shtypni butonin e majt t mausit dhe mbajeni t shtypur derisa ta keni zhvendosur objektin aty ku ju dshironi.

Tasti EnterPrdoret pr t filluar nj paragraf t ri.

Klikim i dyfishtPr t hapur nj program n kompjuter kliko n mnyr t dyfisht butonin e majt t mausit mbi ikonn e tij.

Tasti backspacePrdoret pr t fshir grmat ose numrat prpara shigjets s kursorit.

Tasta SpacePrdoret pr t krijuar hapsir nga njra fjal te tjetra.

Modele msimi 31

Tastet shigjetaKto shigjeta prdoren n vend t mausit pr t lvizur majn e kusorit n pozicione t ndryshme.

Msuesi demostron dhe krkon nga klasa zbatimin e komandave t paraqitura n tabel. Pr realizimin e tyre ai mund t aktivizoj nxns t ndryshm pas demostrimit vetjak.

Hapi i tret: Kontroll njohurish

Plotso fletn e puns 1. Nse ju keni majn e shigjets s mausit mbi nj objekt dhe klikoni mbi t me butonin e

majt ju keni_______________________________________.

2. Klikimi i dyfisht prdoret pr t __________________ nj program ose funksion.

3. Nse doni t shkruanin nj shkronj t madhe shtypnin dhe mbajeni t shtypur_________________________________

4. Nse jeni duke shkruar diku ________________ju ndihmon pr tju treguar ku ndodheni

5. ________________________prdoren n vend t mausit pr t lvizur majn e kusorit n pozicione t ndryshme.


TEmA: Menuja Start

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: 1. T shfaq nprmjet menus Start t gjitha programet e instaluara n kompjuter.2. T hap dhe mbyll programe t ndryshme pune nprmjet menus Start.3. T prdor mnyra t larmishme pr hapjen e programeve t puns q prmban menuja

Start.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Projektor, flet punemetoda e prdorur: E/R/R

Hapi i par: EvokimSi e ngarkojm sistemin operativ n kompjuterin ton?Cila sht pamja q kemi n kompjuter pasi kemi ngarkuar sistemin operativ?Gjat orve t kaluara nxnsit kan folur mbi pjest e desktopit dhe jan njohur edhe me Shiritin e gjendjes (Taskbar).Msuesi u krkon nxnsve q n Shiritin e gjendjes t gjejn butonin Start. Duke kaluar n secilin post pune msuesi kontrollon nse shigjeta e mausit sht pozicionuar mbi buton.

Hapi i dyt: realizimi kuptimitMe ndihmn e projektorit msuesi demostron se cilat jan komandat q hap butoni Start.Jepen dy variantet e paraqitjes pr WindoWs Xp.N kt faz t ors s msimit rikujtohen njohurit e marra mbi mnyrn e paraqitjes s emrtimeve t komandave n menun Start. Ja modeli i mposhtm:Pasi nxnsit jan njohur me komandat e menus Start, msuesi e vazhdon demostrimin me hapjen e nj prej programeve tek All Programs p.sh Microsoft Office, Excel si dhe mbylljen e programit.Gjithashtu demostron edhe prdorimin e komands Turn Off pr t mbyllur kompjuterin.

Hapi i tret: Veprimtari praktikeNdahet klasa n grupe.Grupi i par do t hap me ndihmn e menuse Start, programin Microsoft Word t pakests Office.Grupi i dyt do t hap dritaren Windows Explorer po me ndihmn e menus Start.T dy grupet duhet t renditin n fletore t gjith veprimet e kryera pr hapjen dhe mbylljen e ktyre programeve dhe dritareve.

Modele msimi 33

Demostrimi bhet n kompjuter dhe nxnsi mund t ndihmohet nga grupi i puns nse e ka t nevojshme.

Vlersimi- Shum mir do t vlersohen nxnsit q n mnyr t pavarur prdorin menun Start

pr hapjen dhe mbylljen e programve t puns, si dhe kompjuterit.- mir do t vlersohen nxnsit q prshkruajn qart prdorin e menus Start, por e

prdorin at me ndihmn e msuesit.- Dobt do t vlersohen nxnsit q vetm e identifikojn menun Start, por paraqesin

vshtirsi n prdorimin e saj.


TEmA: Dritaret e Windows

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: 1. T identifikoj elementt e dritares s puns duke br krahasimin me dritaret e

programeve t ndryshme.2. T realizoj manipulime t prmasave t dritares s puns.3. T punoj me disa dritare pune dhe t klasifikoj elementt kryesor t tyre.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Projektor, flet pune, MinitestTeknika: Insert

Hapi i par: insertMesuesi projekton n tabel 4 pamje t katr dritareve t puns nga katr programe t ndryshme. N munges t projektorit msuesi mund t punoj me figurat e tekstit t InformatiksU jepet koh nxnsve t plotsojn tabeln e tekniks Insert pr 5-7 minuta

E di E re E paqart E di ndryshe

Hapi i dyt: Pun e udhhequrMsuesi demostron disa nga manipulimet q mund t kryej me nj faqe pune: zvoglim, zmadhim, hapje dhe mbyllje t saj.Shfaq disa dritare pune njkohsisht, duke br aktive me rradh seciln prej tyre.Thekson elementin ngjyr gri blu si element identifikues t gjendjes aktive.Pr t br m t dukshm elementt e nj faqeje pune msuesi mund t prgatit fleta pune ku ka dhn shpjegime pr to dhe i shprndan n postet e puns s nxnsve.Ja nj model.

Dritaresht nj drejtkndsh q shfaqet n ekran sapo hapin nj program t kompjuterit. N t shfaqen menut dhe mjetet e programit. Ju mund t hapni disa dritare pune n t njjtn koh.

Shiriti titulllitN pjesn e siprme t secils dritare dialoguese dallohet nj shirit blu.N kt shirit sht shkruar emri i programit q prfaqson kjo dritare dialoguese

Shiriti menusPrmban nj rresht komandash (file, Edit, View, etj.).Duke klikuar n njrn prej tyre shfaqen komanda t tjera.

AshensortT dy ashensor ju lejojn t lvizni n ato pjes t dritares q nuk i shihni n momentin e puns.

mbyll dritarenButoni me shenjn X shrben pr t dal nga dritarja e puns.

Modele msimi 3

Hapi i tret: Reflektim - Minitest

1. Si hapet nj dritare pune?

2. Pjest prbrse t nj dritareje pune jan: _________________________________________________________________

3. Si mbyllet dritarja e puns? _________________________________________________________________


TEmA: Windows Explorer

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: 1. T listoj disa nga funksionet e Windows Explorer.2. T prshkruaj krijimin e nj dosjeje, skedari dhe t bj dallimin mes tyre3. T krijoj nj arkiv vetjake me dosje e skedar sipas modelit t tekstit.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Projektor, flet puneFjal ky: Dosje, SkedarTeknika: Pun praktike

Hapi i par: bashkbisedimMsuesi projekton kto dy situata pr t nxitur bashkbisedimin me nxnsit pr mnyrn sesi ata duhet t organizojn punn e tyre n kompjuter.Cila prej situatave ju duket m e prshtatshme pr organizimin e dokumentave?Jepni argumentin tuaj pro ose kundr.

Imagjinoni t gjeni dokumentin q ju duhet mes qindra t tillve

Hapi i dyt: realizimi i kuptimit1. Msuesin bn dallimin mes konceptit skedar (nj ose disa) dhe dosje (q shrben pr t

ruajtur skedart)2. Jepet sipas modelit t teksit Informatika 7 krijimi i nj Arkive me nj diagram hierarkikeD:/Arkiva/Punime n Word/Punime n Excel/Foto/muzik3. Menaxhimi i dosjeve/skedarve me ndihmn e Windows Explorera. Krijimi dosjeve/skedarveb. Krkimi skedarvec. Kopjimi, Zhvendosja, Riemrtimi dhe fshirja e dosjeve/skedarve

Hapi i tret: Pun praktikeKlasa ndahet n grupe sipas niveleve.Nxnsit e dobt duhet t krijojn nj dosje ose skedar n rrnjn C ose D nse kompjuteri sht i particionura dhe ta emrtojn Prova.Nxnsit e nivelit mesatar duhet t krijojn nj dosje me emertesn Prova dhe brenda saj dy skedar me emertesn Prova 1 dhe Prova 2. Skedarin Prova 2 duhet ta zhvendosin n nj dosje t re.Nxnsit e nivelit t lart duhet t krijojn Arkivn sipas modelit t dhn n orn e msimit.Vlersimi bhet duke pasur parasysh nivelin e detyrs s dhn dhe shkalln e pjesmarrjes s nxnsit gjat procesit msimor.

Modele msimi 37

TEmA: Kalimi dosjes dhe skedarit n My Documents

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: 1. T identifikoj elementt e dritares My Documents dhe t listoj hapat q ndiqen pr

krijimin e dosjes dhe skedarve n My Documents.2. T krijoj n mnyr t pavarur dhe ta emrtoj nj dosje n My Documents3. T kryej manipulime sipas fantazis me dosjet e krijuara n Arkivn e My Documentsmjetet e nevojshme: Kompjuter, Projektor, flet punemetoda: E/R/R

Hapi i par: EvokimMe pjesmarrjen e nj grupi nxnsish rikujtohen njohurit e marra mbi krijimin e dosjeve.Bhet listimi i t gjitha komandave q zbatojm n tabel.Pyeten nxnsit pr vshtirsit q mund t ken n zbatimin dhe kuptimin e komandave t cakturara.

Hapi i dyt: Veprimtari praktike e drejtuarMe ndihmn e projektorit msuesi paraqet n tabel dritaren My DocumentsT gjith nxnsit duhet t pozicionohen n dosjen me t njjtin emr.Qllimi i ksaj veprimtarie sht krijimi i dosjes Arkiva.Prve demostrimit praktik msuesi mund t shprndaj fletpune pr grupe nxnsish ku jepen hapat q do t ndjekin.Nj mnyr tjetr sht paraqitja e rradhs s puns n tabel. Ja far mund t prmbaj fleta ndihse:1. N menun e komandave, me klik

hapim grupin File. Kur zhvendosemi te New, n menun djathtas q hapet, pozicionohemi dhe japim klik te Folder.

2. Me t dhn kt komand, n pjesn e djatht, ku jan rreshtuar vendoset shenja e dosjes s re dhe nj kuadrat, emrat e dosjeve dhe skedarve t my Documents, n fund ku sht shkruar New Folder, e przgjedhur dhe me shnjues q pulson.

3. Nga tastiera, shkruajm Arkiva. Automatikisht, me t filluar t shkruajm nga tastiera, emrtimi New Folder prishet.

4. Japim klik kudo n fush, ose Enter dhe dosja e re u krijua.

Hapi i tret: ReflektimPasi ka kontrolluar nse n t gjith postet e puns sht krijuar dosja Arkiva n My Documents, msuesi mund t aktivizoj nj nga nxnsit e nivelit t lart, t demostroj manipulimet q k kryer me kt dosje si: riemrtimi Klasa 7, shtimi i nndosjeve, skedarve etj.Msuesi bn vlersimin pr punn duke e motivuar me veprimtarit dhe cilsin e kryerjes s tyre nga nxnsit.


TEmA: Programet aplikativ n Windows. Elementt e prbashkt dhe dallues ndrmjet programeve

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatiksKoha e zhvillimit: 2 orObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: 1.T identifikoj disa nga programet aplikativ n Windows.2.T prshkruaj elementt kryesor t faqes s puns n disa prej programe aplikativ.3. T bj dallimin mes programeve t ndryshm aplikativ.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7, flet pune, Projektormetoda: E/R/R

Hapi i par: insertNprmjet puns se pavarur n kompjuter msuesi jep detyr q nxnsit t gjejn se far programesh aplikativ kan t instaluar. Klasa ndahet n dy grupe.Grupit t par i jepet si orientim q t punojn me butonit StartAll ProgramsAccessoires, kurse grupi tjetr t punoj me Start All ProgramsMicroSoft Office.Koha e realizimit t ksaj veprimtarie sht 5-7 minuta. N prfundim t saj nga nj prfaqsues i grupit ngrihet n tabel dhe liston programet aplikativ q kan gjetur n list.Msuesi jep shpjegime pr funksionet dhe far realizojm me secilin prej ktyre programeve.

Hapi i dyt: Pun e drejtuar- 45 minutaMsuesi projekton n tabel disa faqe pune t programeve t ndryshme p.sh Paint, Word Pad, Microsoft Word, Excel etj.Edhe n ort e mparshme nxnsit kan marr njohuri mbi faqen e puns.Dhnie e njohurive t reja duhet t konceptohet q nxnsi nprmjet krahasimit t nxjerr vet prfundime mbi faktin se far elementsh kan t prbashkt kto faqe pune dhe ku ndryshojn ato.

T prbashktat1. T katr programet kan shiritin e titullit.2. T katr programet n t djatht t shiritit t titullit kan tre butonate menaxhimit t

dritares (zvoglim, zmadhim, mbyllje).3. T katr programet kan shirirtin e menus s grupeve t komandave, q fillon me File

(skedar) dhe kan dhe grupe t njjt komandash si Edit, Help etj..4. T katr programet kan Toolbar me mjete pune.5. T katr programet kan Shiritin e Gjendjes n fund.6. T katr programet kan ashensort e lvizjes.Dallimet1. Fushat e puns: N Paint pr t vizatuar dhe shkruar, n WordPad dhe Word flet e bardh

pr t shkruar, n Excel pr t krijuar tabela.2. N shiritin e menus s grupeve t komandave ka grupe specifik komndash si Color te

Paint, nuk sht n programet e tjera, ose Data tek Excel nuk sht n programet e tjera.3. N Toolbaret e katr programeve shohim butona me simbolika t ndryshme

Modele msimi 3

Hapi i tret: Pun e pavarurSecili prej nxnsve prej nxnsve duhet t zgjedh nj prej programeve aplikativ pr t cilt u fol n pjesn e dyt t ors s msimit dhe n mnyr t pavarur n fletoren e puns duhet t rendit se cilat jan elementt kryesor t faqes s puns

Vlersimi: Msuesi i vlerson nxnsit sipas arritjeve t tyre duke u bazuar edhe n nivelin e objektivave t parashikuara pr orn e msimit.- Nse detyra pasqyron realizimin n masn mbi 90% t arritjeve t parashikuara n

objektivin e nivelit t lart ather nxnsi vlersohet me 9-10-t.- Nse nxnsi ka realizuar mbi 80% t arritjeve t objektivit t nivelit t mesm realizohet

me 7-8.- Kur nxnsi realizon mbi 70% t arritjeve t objektivit t nivelit t ult vlersohet me

notat 5-6.- Nxnsi vlersohet me not negative kur nuk merr pjes n orn e msimit n asnj faz

dhe demostron nj nivel arritjesh t objektivave n 25%.Cila


TEmA: Prdorimi i tastiers n programet e shkrimit

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatiksKoha e zhvillimit: 2 orObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: 1. T dalloj blloqet kryesore t tastave.2. T provoj funksionet e disa tastave dhe grup tastave t tastiers.3. T kryej manipulime me tekstin si kopjim/zhvendosje me ndihmn e tastiers.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7, flet pune, Projektormetoda: E/R/R

Hapi i par: Pun e udhhequr-45 minU krkohet nxnsve t hapin programin Word PadPasi nxnsit e kan t hapur u jepet detyr q duke prdorur disa taste t shkruajn nj tekst t shkurtr, pa i kushtuar rndsi prdorimit t shkronjs s madhe apo hapsirs mes fjalve dhe rreshtave. N kt mnyr nxnsi do t bj krahasimin n prfundim t kryerjes s manipulimeve me ndihmn e msuesit.Tastat e prdoura duhet t jen: Enter: Tab: Caps Lock: Shift: backspace, DeletePr t ndihuar nxnsit msuesi projekton n tabel nj tastier, ku tastat q do t prdoren t jen t ngjyrosur dukshm n raport me tastet e tjera.Pr do manipulim q do t kryejn nxnsit duhet t shnojn n fletn e puns ndryshimet q psoi teksti.

Hapi i dyt: Veprimtari praktike Ju jepet detyr nxnsve t punojn me blloqet e tastave.1. Tregoni si zhvendoset kursori kur prdornin bllokun e

shigjetave.2. Identifikoni n tastiern tuaj bllokun e tastave numerik.

far t veante ka ky bllok?3. Pasi t provoni n tastier prshkruani far funksionesh

kyejn tastat e ktij bolloku.

Hapi i tret: realizimi i kuptimitNj nga synimet e ktij dy orshi pune me tastiern sht kryejrja e disa manipulimev si kopjimi, apo zhvendosja e nj teksti.Nj prej punve t nxnsve zgjidhet pr demostrim.Msuesi selekton tekstin q do t kopjoj dhe jep komandn Copy. Kjo procedur shkruhet n tabel, kurse t gjith nxnsit e prsritin n kompjuterat e tyre.Duke u nisur nga fakti q kjo or msimi ju kushtohet njohurive mbi prdorimin e tastiers msuesi demostron edhe nj mnyr tjetr: duke shtypur tastat Ctrl (e mbajm shtypur) + C (godasim mbi tastn C)Pr t kryer veprimin e kundrt fshirjen e nj teksti msuesi i njeh nxnsit me komandn Cut, duke shpjeguar se rruga q ndiqet sht e njjta dhe ndjek realizimin e saj nga nxnsit. Nga tastiera komanda sht duke shtypur tastat Ctrl + X.Rruga tjetr sht me komandn Paste q e gjejm tek Edit.

Modele msimi 1

TEmA: Krijimi i skedarit n disa programe aplikativ

Vendi i zhvillimit:Laboratori i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: 1. T dalloj skedart e krijuar n programe t ndryshme.2. T prshkruaj krijimin e nj skedari.3. T tregoj ndryshimet mes skedarve q u prkasin programeve t ndryshm aplikativmjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7metoda: E/R/R

Hapi i par: EvokimGjat ors s mparshme nxnsit kan punuar n programin Word Pad.Nprmjet disa pyejtjeve frontale si: Pr far shrben programi Word Pad? do t thot t krijosh nj skedar? Bhet nj rikujtim i shpejt i njohurive.

Hapi i dyt: Pun e drejtuarKlasa ndahet n 3-grupe. Secili grup do t punoj me nj prej programeve t menus All Programs.N programin e zgjedhur prej tyre, do t krijojn nj skedar prov.Gjat krijimit t skedarit nxnsi duhet t vzhgoj komandat q i shfaqen dhe t mbaj shnim pr ti krahasuar me komandata q kan ndeshur shokt e tyre n programet e tjer.N kt or nxnsit duhet t familjarizohet me krijimin e skedarve, ruajtjen e ty re do ta zhvilloj n orn pasardhse, prandaj msuesi duhet ta vr theksin n krahasimin skedarve nga nj program tek tjetri.Nxnsit e secilit grup bjn nj shpjegim t hapave q kan ndjekur.Msuesi ndrhyn pr shpjegimin e paqartsive.

Hapi i tret: ReflektimN klasat ku detyra e dhn gjat puns s drejtuar nuk realizohet n m shum se 50% t nxnsve, msuesi duhet ta demostroj vet krijimin e skedarit n t tri programet e zgjedhura.Kur kjo detyr realizohet n masn mbi 90% t nxnsve, msuesi mund ta avancoj punn pr krijimin e skedarve edhe n programe t tjera si P.Point, Access etj.

Vlersimi: Duhet t bhet duke marr parasysh angazhimin n punn n grup si dhe arritjet vetjake.


TEmA: Prgatitja dhe ruajtja e skedarit

Vendi i zhvillimit: Laboratori i InformatiksObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: 1.T identifikoj elementt prbrs t dritares Save As.2.T krijoj skedar dhe ti ruaj n dosjen Arkiva.3. T ruaj skedart e programeve t ndryshme duke prdorur komandat Save dhe Save Asmjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7metoda: E/r/r

Hapi i par: bashkbisedimListoni hapat q ndoqm pr krijimin e dosjes Klasa 7 Agim.(N mnyr q t pfshihet gjith klasa msuesi e drejton vet bashkbisedimin, duke pyetur n mnyr frontale disa nxns dhe prgjigjet e tyre i liston n tabel).N prfundim t ktij bashkbisedimi n tabel duhet t kemi skemn e mposhtme:a. N Explorer, pozicionohemi n dosjen Arkivab. me File, New, Folder krijojm dosjen Klasa 7 Agim.

Hapi i dyt: realizimi i kuptimitMsuesi zgjedh pr demostrim me ndihmn e projektorit krijimin e nj skedari me emrin Prova 1, n nj prej programeve t trajtuara edhe n ort e mparshme.Shembulli i dhn n kt msim model i prket programit WordPad, t cilin do ta gjeni t shpjeguar edhe n Librin Informatika 7Ja hapat q ndjekim pasi kemi punuar nj material t caktuar p.sh kemi shkruar nj tekst letre:1. N menun e grupeve t komandave japim klik n grupine komandave File dhe zgjedhim

komandn Save, ose klikojmn butonin e vogl me figurn e diskets , te shiriti i mjeteve t Toolbarit. Kjo komand realizohet edhe direkt nga tastiera me Ctrl + S. Do t hapet dritarja dialoguese Save As, n t ciln do t shnojm emrin e skedarit dhe do t caktojm dosjen se ku do t ruhet ky skedar (n reshtin Save in).

2. N kutizn Save in: klikojm te butoni dhe zgjedhim Arkiva ku pozicionohemi te dosja Klasa 7 Agim.

3. Te kutiza File name: shkruajm emrin me t cilin do t ruajm dokumentin, p.sh. Prova 1.4. Te kutiza Save as type: lexojm tipin e dokumentit.5. Klikojm butonin Save, ose tastn Enter.Dokumenti u rezervua me nj emr t caktuar

(Prova 1 q shfaqet nshiritin e titullit), n nj dosje t caktuar Klasa 7 Agim. Po t mbyllim tani programin, ky dokument nuk humbet.H

Hapi i tret:Veprimtari praktikeNn modelin e demostruar nga msuesi klasa ndahet n dy grupe. Detyra sht t krijojn dhe ruajn skedar n Word dhe Excel, duke prshkruar n fletoren e puns t gjith hapat e ndjekur.Gjithashtu duhet t shpjegojn pse kemi dy lloj mnyrash ruajtjeje, Save dhe Save As.Pr nxnsit e nivelit t lart, msuesi mund t jap detyr q krijim i skedarve t bhet n Desktop.Edhe n kt rast nxnsi duhet t prshkruaj hapat e ndjekur.

Modele msimi 3

Vlersimi: Duke u bazuar n nivelin e objektivave t prcaktuara dhe arrijes s tyre nga nxnsit msuesi bn vlersimin n tri nivele Sh.mir, Mir dhe Mjaftueshm.Me vlersim negativ nxnsi vlersohet vetm kur gjat gjith ors s msimit tregon indiferenc dhe mosplotsim t asnj krkese

Libr msuesi Informatika 7

TEmA: Veprimet me skedart. Kopjimi, prerja dhe lvizja e skedarve

Vendi i zhvillimit: Laboratori i InformatiksKohzgjatja: 2 orObjektivat: n fund t ors s msimit nxnsi t jet i aft: 1. T identifikoj komandat kryesore pr kryerjen e veprimeve me skedart.2. T prshkruaj manipulimet m t prdorshme q realizohen me nj skedar.3. T krahasoj kryerjen e veprimeve me skedart duke prdorur komandat, tastiern apo

mausin dhe t shpjegoj se ciln prej tyre preferon t aplikoj mjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7metoda: E/R/R

Hapi i par: EvokimT rikujtohen njohurit mbi Windows Explorer dhe funksionet e tij.Gjithashtu rikujtohet edhe procedura e krijimit t skedarve q jan rezervuar nga nxnsit n dosjen q e kemi quajtur Klasa 7 Agim.

Hapi i dyt: Pun e udhhequrN msimin e kaluar nxnsit msuan t krijojn skedar dhe ti ruajn. Synimi i ksaj ore msimi sht t hapin n skedart e krijuar dhe t kryejn disa veprime si kopjimi, zhvendosja diku tjetr apo prerja pr qllime t caktura.T gjith nxnsit duhet ta ken t klikojn n ikonn Explorer ArkivaKlas7 AgimMsuesi n skedarin e hapur n Word t quajtur Prova1 demostron me ndihmn e projektorit kopjimin e ktij skedari me dy mnyra: klikon me t djathtn e Mausit dhe zgjedh komandn Copy, ose me tastier (Ctrl + C).Nxnsit jan njohur me kt komand gjat prdorimit t tastiers n programet e shkrimit, ndaj msuesi duhet t kmbngul q kto njohur nxnsit ti zbatojn n mnyr t pavarur.Si ky veprim msuesi demostron edhe prerjen e Skedarit me komandn Cut po me dy mnyra me ndihmn e Mausit apo direkt nga tastiera.Shfrytzimi i butonave t Toolbarit sht nj tjetr demostrim q kryhet nga msuesi pr t treguar si mund t zhvendosim m shum se nj skedar.

Komanda Open e vijzuar me blu na shrben pr t hapur skedarin ku do t kryejm ndryshimet e prmendura m lart

Modele msimi

Hapi i tret: Reflektim -Minitest

1. N ciln meny gjejm komandat copy, cut , paste tekst n dokument. _____________

2. Prpara se t kopjoni ose t prisni nj tekst ju duhet _________________ at.

3. Cili sht kuptimi i shnjs (+) prpara nj dosje _______________________________________________________________

4. Lidh komandn me kombininin e sakt t tastiers

(Ctrl + C), Paste(Ctrl + V), Cut(Ctrl + X), Copy

5. Kur duam t kopjojm skedar q jan t shkputur, i przgjedhim me klik nj nga nj duke mbajtur shtypur tastn

a. Ctrl; b. Shift

Pani msimor Sintetik dhe Analitik

Tema: LIDHJA NDRMJET HARDWARE DHE SOfTWARE. MEMORJA

Tema: NDRYSHIMI I DISA ELEMENTVE TDESKTOPIT

Tema: Klasifikimi i programeve t vendosura n Desktop

Tema: Menuja Start

Tema: Microsoft Word, funksionet, hapja, mbyllja. Elementt kryesore t faqes s

puns n Microsoft Word

Tema: Toolbari dhe menut e komandave

Tema: Krijimi i nj dokumenti. Ruajtja

Tema: Hapja e nj dokumenti.Ndryshimi.Ruajtja

Tema: Hapja e disa dokumentave

Tema: Disa rregulla shkrimi

Tema: Przgjedhja (Selektimi). formatimi

Tema: futja e nj objekti n dokument. Tabelat dhe ndrtimi i tabelave t thjeshta

Tema: Shikimi i dokumentit dhe printimi.

Tema: Prgatitja e dokumentave si: Orari msimor, vrtetim, njoftim, lajmrim, etj

dhe printimi i tyre.

Tema: Grumbullimi dhe organizimi i t dhnave shifrore. Microsoft Excel, funksionet,

hapja mbyllja. Elementt kryesore t faqes s puns n Microsoft Excel.

Tema: Toolbari (mjetet e puns) dhe funksionet e disa prej mjeteve m t prdorshm.

Menut e komandave dhe funksioni i disa komandave m t rndsishme.

Tema: Kuptimi pr librin dhe flett e puns (sheets), prmasat e saj dhe shfrytzimi

Tema: Kuptimi i qelizs, adresa e saj, krijimi i qelizave, fshirja e tyre. Krijimi i

rreshtave, kolonave, vendosja dhe fshirja e rreshtave dhe kolonave.

Tema: Organizimi i tabelave, vendosja dhe modifikimi i formulave n qelizat e puns,

mbledhjet automatike.

Tema: Adresat relative dhe absolute. funksionet kryesore si; Sum, Average, Max,

Min, etj. Grafiku, krijimi i grafikut.

47

54

55

56

58

59

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

PrmbajtjaLIBR MSUESI INfORMATIKA 8

PLANI MSIMOR SINTETIK DHE ANALITIK

INFORMATIKA 8

LIN

JAT

Sasi

a e

orv

e

Rim

arrj

e dh

e th

ellim

njo

huri

sh

4 or

Wor

d Pr

oces

sing

11 o

r

Funk

sion

et e

tabe

lave

, Mic

roso

ft E

xcel

8 or

N

disp

ozic

ion

t m

sue

sit (

Or

t li

ra)

4 or

Kont

roll

njoh

uris

h (T

estim

e)4

or

Typi

ng4

or

Gjit

hsej

35 o

r

GJI

THSE

J 35

JAV

x

1 0R

=

35 O

RN

JOH

URI

T

REJA

27

OR

KON

TRO

LL N

JOH

URI

SH (T

esti

me)

4 O

RO

R

T L

IRA

4

OR

Syni

met

kry

esor

e t

pro

gram

it

- T

the

lloj

njo

huri

t e

fitu

ara

mbi

pr

puni

min

e t

eksti

t dh

e t

t

dhn

ave

- T

aft

soh

et m

te

j n

prg

atitj

en e

dok

umen

teve

t n

drys

hme

- T

kri

joj

, rua

j, m

anip

uloj

do

kum

enta

t th

jesh

ta s

i: or

are

ms

imor

,

vrt

etim

e, n

joft

ime,

etj

.;-

T a

fts

ohet

pr

pr

dori

min

e k

oman

dave