1. INFRASTRUKTURA-Prostorne strukture se svrstavaju u 2 osnovne grupe: -suprastrukture (prostorni objekti i njhove međusobne veze kao osnove stanovanja, rada, rekreacije i drugih aktivnosti) i -infrastrukture (energetski i informacioni preduslovi postojanja suprastrukture, odn. pretpostavke za obavljanje ovih aktivnosti).-Infrastruktura - prostorni, tehnički i saobraćajni sistemi koji su osnova funkcionisanja svih korisnika prostora i odvijanja svih aktivnosti u njemu.-Osnovna podjela: tehnička (mreže i objekti tehničkih sistema: vodovod, kanalizacija, elektroenergetika, saobraćaj, komunikacije) i socijalna (mreže i objekti javnih službi: biblioteke, škole, vrtići, vatrogasne službe).-Podjela prema porijeklu: prirodni i tehnički sistemi, prema funkciji: privredni i neprivredni, prema obimu: naseljski i regionalni, prema značaju: glavni i dopunski, prema disciplini: vodni, energetski, saobraćajni, prema položaju u prostoru: nadzemni i podzemni.-Za potrebe paniranja i uređenja prostora, tehnički infrastrukturni sistemi se dijele na:Vodne (vodovod, kanalizacija, korišćenje voda i zaštita od voda), Saobraćajne (suvozemni, vodni i vazdušni), Telekominikacione (komunikacioni i informacioni) i Energetske (elektro, gasovodi, produktovodi i toplovodi)2. SAOBRAĆAJNICE-Uloga saobraćaja: povećanje pokretljivosti stanovništva, organizovanje prostora, poboljšanje ukupnog kvaliteta životne sredine i životnog standarda i povećanje jedinstva prostora i integriteta državne teritorije. Negativan uticaj: povećanje broja nesrećnih slučajeva, degradiranje ambijentalnih i ekoloških vrijednosti sredine. Kretanje je promjena mjesta koja se može obaviti pješke ili mehanizovanim sredstvom na mreži javnih saobraćajnica u nekom vremenskom periodu. Prema karakteru mogu biti: lokalna, početno-završna i tranzitna kretanja.-Uticaj saobraćaja na životnu sredinu: zagađivanje vazduha, povećanje buke i zagađivanje voda. Zagađivači se emituju u čovjekovoj neposrednoj blizini i udisanjem djeluju na disajne organe, a preko njih i ostale vitalne sisteme. Rješavanje ovih problema podrazumijeva: usavršavanje pogonskih goriva i konstrukcija motora, usavršavanje sistema za odvođenje izduvnih gasova, stimulisanje javnog prevoza sa elektrovučom i restriktivne mjere u korišćenju putničkih automobila.-Mogućnost zaštite od buke: urbanističke mjere organizacije namjene prostora uz saobraćajnice, uspostavljanje zaštitinih barijera, projektantska rješenja: usjeci, tuneli, nasipi, zidovi i regulisanje režima saobraćaja.-Planiranje saobraćaja: planiranje saobraćajnog sistema i mreže saobraćajnica na nekom području. Osnovni cilj je povećanje stepena racionalnosti prostorne organizacije i ukupnih društveno-ekonomskih efekata koji se time mogu ostvariti. Prostorno planiranje saobraćaja obuhvata regionalno, gradsko i ruralno planiranje saobraćaja i to je multidisciplinarna djelatnost koja obuhvata nekoliko faza:-formiranje informacione osnove,-analiza i ocjena stanja transportnog sistema,-prognoza budućih potreba za prevozom,-izrada alternativnih saobraćajnih rješenja,-vrjednovanje rješenja i-izrada planskih dokumenata.-Osnovna podjela gradskih saobraćajnih sistema: individualni i kolektivni; prema angažovanju gradskih površina: nezavisni i oni koji mogu koristiti zajedničke površine.Klasifikacija saobraćajnih sistema za putnički prevoz:-pješaci,-individualni prevoz: bicikl, motor, automobil,-javni površinski prevoz: autobus, trolejbus, tramvaj, taksi,-javni podzemni: metro, podzemni tramvaj,-željeznica: regionalna, prigradska, međugradska,-posebni sistemi: liftovi, eskalatori,-terminali: luke i pristaništa, aerodromi, željeznički terminali.Mreže gradskih saobraćajnica se sastoje od dionica i čvorova. Na dionicama se obavljaju transportni procesi, a u čvorovima transformacije kapaciteta, opterećenja, pravca, smjera, sredstva. Integrisanje gradskih u šire saobraćajne sisteme ostvaruje se povezivanjem istih ili sličnih mreža na gradskom i vangradskom području u kontaktnim zonama ili preko terminala (aerodromi, željezničke stanice).Putna i ulična mreža obuhvataju mrežni sistem objekata sa zadatkom da obezbijedi kretanje i mirovanje svih vidova saobraćaja, pristupačnost namjenama površina na prostoru koji oprema i da bude koridor za polaganje drugih infrastrukturnih sistema.-Primarne saobraćajnice u gradovima obuhvataju:-gradske autoputeve,-gradske magistrale,-gradske saobraćajnice (ulice I reda) i-sabirne ulice (II reda).-Sekundarne saobraćajnice čine lokalne i interne ulice i kolovozi sa zadatkom da obezbijede pristup namjenama površina, a čine ih: pristupne ulice i javna parkirališta.-Prostorna organizacija putne mreže može biti: radijalna (u starim gradovima sa davno formiranom uličnom matricom koja je orijentisana ka centralnom gradskom jezgru i kontinualnim razvojem izgrađenog područja najčešće u svim pravcima) i ortogonalna (savremenije rješenje zasnovano na mreži podužnih i poprečnih saobraćajnica koje se presijecaju pod pravim uglom i snažnim tangentama na obodu).3. HIDROTEHNIKA-Hidrotehnika obuhvata sve one djelatnosti kojima se omogućava korišćenje voda ili sprječava njihovo štetno dejstvo. To su: planiranje, projektovanje, izgradnja i održavanje sistema objekata i vodova koji služe za snabdijevanje naselja i industrije vodom, navodnjavanje, korišćenje vodnih snaga, plovidbu i sl.-Snabdijevanje naselja vodom i kanalisanje naselja (vodovod i kanalizacija) obuhvata snabdijevanje stanovništva i industrije voodm uz odvođenej otpadnih voda. Voda za snabdijevanje naselja mora zadovoljiti propisane sanitarne uslove, a voda iz kanalizacije se mora prečistiti prije ispuštanja u odvodnik. Melioracioni sistemi su namijenjenipoboljšanju vodnih uslova za poljoprivrednu proizvodnju i regulisanje nivoa podzemnih voda u naseljenim područjima. Regulisanje rijeka su infrastrukturni zahvati kojima se rijeke sprječavaju da pri velikim vodama divljaju, a pri malim presušuju. Regulacioni zahvati se mogu preduzeti i radi poboljšanja plovnosti rijeka. Vodne snage se koriste za dobijanje električne energije u hidroelektranama. Ostale vodne djelatnosti obuhvataju različite objekte i sisteme za turizam, sport i rekreaciju, posebna vještačka jezera, zahvate i razvode termalnih voda, urbanističko-estetsku regulaciju potoka i sl.

- su prirodni sistemu i svi vještački objekti i mjere na njima koji su namijenjeni korišćenju voda u svim vidovima ljudskih aktivnosti, uređenju vodnih režima i zaštiti od štetnih djelovanja voda, kao i zaštiti kvaliteta voda. Tim sistemima se ostvaruju vodoprivredne djelatnosti u sve tri sfere gazdovanja vodama: korišćenju voda, zaštiti od voda i zaštiti voda. Ovi sistemi se sastoje od više podsistema: za transport vode, podsistem potrošača i korisnika, za regulisanje akumulacija, za uređenje režima voda i zaštitu od poplava i podsistem za zaštitu kvaliteta voda.-Proces planiranja i upravljanja vodoprivrednim sistemima obuhvata više grupa zadataka:-Određivanje optimalnog stepena vodoprivrednog razvoja određenog područja,-Određivanje optimalnih parametara i dimenzija vodoprivrednog sistema i-Određivanje optimalne strategije rada vodoprivrednih sistema.-Odvođenje otpadnih voda: kanalizacioni sistem (niz građevnskih objekata koji služe za sakupljanje i odvođenje zagađenih otpadnih voda od potrošača do uređaja za prečišćavanje). Otpadne vode su sve one koje su prilikom upotrebe primile dodatna zaprljanja koja su izmijenila njhiov prvobitni sastav, kao i one koje su dospjele u kanalizaciju ako rezultat prikupljanja padavina. Prema porijeklu, dijele se na: kućne (potrošne i fekalne), industrijske i atmosferske.-Sistem kanalizacije podrazumijeva način odvođenja otpadnih voda u zavisnosti od lokalnih uslovljenosti i tehničko-ekonomske opravdanosti. Prema načinu sakupljanja dijele se na: opšte (sve otpadne vode se odvode zaedničkim kanalima) u separacione (atmosferske se odvode jednom mrežom, a zagađenje industrijske i fekalne drugom). -Kanali za odvođenje otpadnih voda se mogu podijeliti na: zatvorene (poprečni presjek u potpunosti zatvorena konstrukcija i oni su ukopani ispod površine) i otvorene (nemaju pokrovnu konstrukciju, pa im je površina vidljiva).-Hidrotehničke melioracije su skup vodoprivrednih mjera kojima se uslovljava održavanje određenog vodnog režima u zemljištu radi postizanja višeg oblika poljoprivredne proizvodnje. Tu spadaju: hidrotehnički radovi koji omogućavaju navodnjavanje i odvodnjavanje i druge mjere tehničkog i društvenog karaktera koje su neposredno vezane za hidrotehničke melioracije. - Brana je hidrotehnička konstrukcija kojom se pregrađuje riječna dolina čime se akumuliše vodena masa u prostoru uzvodno od brane (betonske i nasute). Prostor uzvodno od brane koji se ograničen branom, dnom i padinom riječne doline u kome se akumuliše voda u različite svrhe naziva se akumulacioni basen.-Unutrašnji vodni saobraćaj je plovodba mrežom plovnih puteva na kopnu: rijekama, jezerima i plovnim kanalima. Oni se dijele na: vještačke (kanale) i prirodne koji mogu biti u neporemećenom stanju, regulisani za potrebe plovidbe, kanalisani sa izmijenjenim hidrološkim režimom i sa kombinovanom primjenom navedenih mjera. Sastavni dio mreže unutrašnjih plovnih puteva su i teretna i putnička pristaništa – saobraćajni čvorovi u kojima se sustiču razni vidovi saobraćaja (vodni, suvozemni, cijevni). Gustina mreže zavisi od topografskih karakteristika terena. -Plovni objekti mogu biti: samohodni (sa sopstvenim pogonom) i nesamohodni (bez sopstvenog pogona – transportuju se vučenjem ili potiskivanjem). -Plovni kanali su vještače unutrašnje vodne saobraćajnice koje služe za dopunu postojeće plovne mreže, odnosno njeno proširenje u oblastima gdje ne postoji ili je rijetka. Prema namjeni se dijele na: spojne (spajaju dva sliva ili dvije mreže), lateralne (pružaju se paralelno sa vodotokom iz koga primaju vodu), obilazne (služe za zaobilaženje riječnih dionica nepodesnih za plovidbu), prilazne (povezuju korisnike koji se ne nalaze uz plovni put sa plovnim putem). -Uređenje prirodnih tokova za potrebe plovidbe: regulacija riječnog korita pomoću regulacionih građevina i radova, kanalisanje riječnog toka izgradnjom sistema ustava-brana i objekata za savlađivanje denivelacije i izmijena hidrološkog režima, posebno malih i velikih voda. - Regulacija riječnih korita za potrebe plovidbe podrazumijeva: intervencije u riječnom koritu koje imaju za cilj formiranje plovnog puta određenog gabarita pri niskom plovnom nivou. Dijele se na tri grupe: biotehničke mjere (primjena raznih vrsta veegtacija), bagerske radove (oslobađanje od nanosa bagerovanjem) i regulacione građevine i radove (jednostavne konstrukcije i ogorroman obim od priručnih materijala – kamena, šljunka, pijeska, betona).-Pristanište ili luka je složen saobraćajni čvor na unutrašnjem plovnom putu u kome se sustiču svi vidovi saobraćaja osim vazdušnog. Služe za pretovar tereta i putnika i kao skloništa za brodove u periodu nepovoljnih atmosfrerskih i navigacionih uslova. Prema namjeni dijele se na: teretna, putnička i posebne namjene; prema vrsti plovnog puta: riječna, na plovnim kanalima, na kanalisanim rijekama, riječno-morska i prema dispoziciji na plovnom putu: na otvorenoj obali, bazenska i kombinovana. Osnovni elementi pristaništa su: akvatorija, teritorija i operativne obale koje razgraničavaju prethodna dva elementa.