Upload
katrien-segers
View
219
Download
1
Embed Size (px)
Citation preview
INHALATIE TECHNIEK & THERAPIETROUW
Barend van Duin
Huisarts/CAHAG, 2009
VOORDEEL INHALATIE THERAPIE
• Lage dosis (10% oraal)
• onafhankelijk van resorptie
• snel effect bronchodilatatie
• flexibel te doseren
• relatief weinig bijwerkingen
• grote therapeutische breedte
SOORT INHALATIE APPARAAT
• dosis-aërosol (evt. ‘breath actuated’)
• dosis-aërosol met kleine of grote voorzetkamer
• poederinhalator single dose v.s. multi dose
• Respimat
• (vernevelaar)
VOORZETKAMERS
• inhoud groot 750 ml
klein 180-350 ml
• electrostatische ladingmetaal/plastic
• masker of mondstuk
HOEVEEL IN LONGEN KOMT IS AFHANKELIJK VAN:
• kracht bij inademen
• grootte deeltjes
• interne weerstand apparaat
• onderweg neerslaan
• toestand luchtwegen (mate van obstructie)
DEELTJESGROOTTE
relatie deeltjes-grootte en longdepositie:
* > 10 mu voornamelijk in de oropharynx
* > 8 mu niet direct therapeutisch effect
* 2-5 mu inde kleinere luchtwegen
* < 1,2 mu deels weer uitgeademd
DEELTJESGROOTTE EN FLOW
• Terbutaline DPI 30 l/min MMAD 7,8 mu 60 l/min MMAD 3,8 mu(Ross et al, J.Aer.Med, vol. 9, nr. 2, 1996)En bij lage flow ook veel grotere spreiding in
deeltjesgrootteConclusie: de op te brengen flow speelt een
belangrijke rol in de effectiviteit !! (krachtig inademen dus)
NEERSLAAN ‘HOGEROP’ NEEMT TOE DOOR
• slechte coordinatie (dosisaerosol)
• te geringe inspiratoire flow (poederinhalator)
DOSIS AEROSOL SEC IS GEEN GOEDE KEUZE!
• hand/mond/inhalatie coördinatie moeilijk
• ‘breath actuated’ inhalator evt.
• langzaam inademen
• maar hoe dan ook neerslaan in mond 70-95% van de dosis
• hoge uitstroomsnelheid, veel ‘vliegt uit de bocht’
DOSIS-AEROSOL MET INHALATIEKAMER
• rustig en langzaam in en uitademen
• binnen 20 sec inhaleren
• één puf per keer
• klein kind (< 4 jaar): 10x
• groter kind/volwassene (> 4 jaar): 5x
POEDERINHALATOR (1)
• geschikt vanaf 6 jaar
• voorkeur voor nauw inhalatiekanaal
• krachtig inhaleren, minimale flow van 60 l/min nodig
• daarom dan ook minder geschikt bij ernstige benauwdheid!!!
TYPEN POEDERINHALATOREN
• Veel gebruikt:
1) single dose Handihaler inh.Ingelheimcyclohaler
2) multi dose (diskhaler)diskusturbuhaler
0-4 JAAR
• dosis-aerosol met kleine voorzetkamer en masker
4-6 JAAR
Dosis-aerosol met voorzetkamer:
• bij voorkeur een grote
• bij voorkeur een mondstuk
OUDER DAN 6 JAAR
1) poederinhalator:
• kleine uitstroomopening
• bij voorkeur multidose
2) dosis-aerosol met voorzetkamer:
• bij voorkeur een grote
• bij voorkeur een mondstuk
Therapietrouw & inhalatietechniek
• “Blauw” i.p.v. “rood of paars”
• 50 % therapie-ontrouw t.a.v. Inhalatiesteroiden
Fouten bij inhalatietechniek
Handeling Goed (%) Na instructie (%)
Gebruiksklaar maken 90 97
Horizontaal 74 88
uitademen 26 65
Tussen tanden en lippen
94 100
Krachtig diep inademen 60 91
5 tellen vasthouden 17 77
Dreesen, Muris, H&W 1997
Fouten inhalatietechniek
• dosisaerosolen meer fouten dan poederinhalatoren (Buckley, 1989)
Mogelijkheden• checklist en instructiekoffer Astma Fonds• tijd: 2 minuten beoordelen en 3 min.
instructie, controle beoordeling 2 minuten• afspraken met apotheek• eigen medicatie mee laten nemen
BEVORDEREN THERAPIETROUW
• 1. Het leggen en onderhouden van een (werk)relatie met de patient
• 2. Het expliciet vragen naar het feitelijk gebruik van medicatie
• 3. Oog hebben voor weerstanden en bedenkingen en deze bespreken
• 4. Concrete afspraken maken
1. Een werkrelatie leggen en onderhouden
• Contact leggen in begin consult ( aankijken, hand geven, open houding)
• In gesprek ruimte bieden voor verbale en non verbale signalen van patiënt
• Empathische basishouding• Ook bij geven advies/uitleg/info in contact blijven
met patient! ( niet alleen ‘zenden’)
2. Expliciet vragen naar feitelijk gebruik medicatie
• In huisartsconsulten slechts in 8% van de consulten vraag hiernaar! ( meer bij POH?)
• Vriendelijk vragen naar feitelijk gebruik (niet confronterend of moraliserend!)
• Doorvragen tot helder is hoe de patiënt het doet en wanneer en waarom de medicatie (niet) gebruikt wordt
3. Weerstanden en bedenkingen bespreken
• Wat in de weg zit om therapietrouw te zijn:– Emoties
– Gedachten (cognities, (voor)oordelen)
– Praktische problemen
• Wat ermee doen: Ruimte voor emoties bieden, onjuiste denkbeelden bespreken en juiste info hier tegenover stellen; meedenken over oplossingen voor praktische problemen
4. Concrete afspraken maken
• Tast af/bespreek waartoe de patient bereid is (onderhandel zo nodig!)
• Doe een voorstel ( evt. een compromis!) en laat de patiënt hier expliciet zijn/haar fiat aan geven
• Herhaal zo concreet mogelijk de afspraak: voor de komende ….(aantal dagen/weken) gaat u dus.. Accoord?
• Maak een controleafspraak en bespreek daarin hoe dit gegaan is!