INSTITUCIONET E PËRKOHSHME VETËQEVERISËSE · Web viewBazat e Elektroteknikës me Elektronikë, Komunikacionit Postar, Bazat e ekonomisë, Rrjetat dhe digjitalizimi i të dhënave

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Programi mësimorARSIMI PROFESIONAL

Programi 2013

Postë dhe Telekomunikacion

Niveli I dhe II

UDHËZIM ADMINISTRATIVZBATIMI I PLANIT DHE PROGRAMIT PËR ARSIMIN PROFESIONAL FUSHA: PT,

PËR NIVELIN E PARË (KL. X, XI)

2

I. PARATHENIE

Shoqëritë bashkëkohore arsimin e konsiderojnë ndër pasuritë më të rëndësishme të njerëzimit dhe përpiqen të gjurmojnë potencialin e tij të plotë, në mënyrë që t’u ndihmojnë njerëzve të ballafaqohen me sfidat e botës së sotme.

Pas një krize të gjatë, shoqëria kosovare sot ballafaqohet me një sfidë të re për t’iu bashkangjitur rrjedhave aktuale të zhvillimit ndërkombëtar. Në sferën e arsimit, reforma e planprogramit është një reagim ndaj zhvillimeve të reja në shoqërinë kosovare. Procesi i reformës së planprogramit synon rritjen e cilësisë së arsimit dhe barazisë në gëzimin e dobive që ofron ai për të gjithë nxënësit dhe inkuadrimin e sistemit të arsimit në rrjedhat aktuale që kanë të bëjnë me reformat e arsimit në sistemet tjera të përparuara. Nevojat e përhershme për ristrukturimin e shkollimit dhe për ripërkufizimin e qëllimeve dhe objektivave të tij, lidhen me ndryshimet që shfaqen në shoqëri, ekonomi, politikë, shkencë e teknologji.

Në planprogramet për arsimin profesional të Kosovës gjerësia dhe thellësia e formimit të nxënësve shikohen si një proces integral që përmbledhë dimensionin e përgjithshëm të njeriut, dimensionin shoqëror të qytetarit dhe dimensionin profesional të punëtorit, të pajisur me dije, shprehi dhe vlera të shumëfishta. Nxënësit do të ndjekin lëndë të përgjithshme dhe profesionale. Në këtë mënyrë, MASHT synon të zhvillojë një kulturë të përgjithshme unike për të gjithë nxënësit që përfundojnë shkollat profesionale.

Programet e reja të lëndëve të përgjithshme, së bashku me ato të lëndëve e të praktikave të ndryshme profesionale, do të sigurojnë një formim bashkëkohor, sa i përket kulturës së përgjithshme dhe profesioneve të ndryshme gjatë tri viteve të shkollimit profesional, duke synuar të përgatisin brezin e ri si qytetarë të ardhshëm të një shoqërie të lirë e demokratike, të aftë për t’u ballafaquar me sfidat e zhvillimit kulturor e ekonomik dhe me kërkesat e tregut të punës, kërkesave universitare në shkallë vendi, rajoni e më gjerë.

Ministria e Arsimit, e Shkencës dhe Teknologjisë i fton të gjithë mësimdhënësit dhe drejtuesit e shkollave profesionale, specialistët, prindërit, nxënësit dhe të gjithë të interesuarit për zhvillimin e sistemit të Arsimit të Mesëm të Lartë Profesional të Kosovës të japin ndihmesën e tyre për ngritjen e nivelit të këtyre shkollave në nivel të shkollave përkatëse evropiane e më gjerë, sa u përket parametrave e standardeve.

Shfrytëzojmë rastin ti falënderojmë të gjithë ata ekspertë që me përkushtim të madh punuan në rishikimin e planprogrameve ekzistuese.

PËRMBAJTJA

3

I. Parathënie

II. Korniza e programit mësimor profesional për profilin e “PT-së”, nivelet I dhe II.

III. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale për nivelin I.

a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 10.1. Gjeografia e Komunikacionit të PT-s,2. Bazat e Elektroteknikës me Elektronikë,3. Komunikacionit Postar,4. Bazat e ekonomisë,5. Rrjetat dhe digjitalizimi i të dhënave.

b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 10.1. Pranimi i dërgesave postare,2. Përpunimi i dërgesave postare,3. Shërbimet dhe aparatet faksimile,4. Lidhja e një produkti të ri në rrjetin telefonik lokal,5. Bërja e një data baze për rrjetin e ri optik,6. Funksionet e parasë,7. Prodhimi, shpërndarja, këmbimi dhe konsumi.

a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 11. 1. Teknikë e PT-s,

2. Komunikacion telefonik,3. Komunikacion postar,4. Telekomunikimet,5. Afarizëm Monetar.

b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 11.1. Bartja dhe transporti i dërgesave postare,2. Arritja e dërgesave postare,3. Pergatitja e dergesave postare per dorezim dhe shperdarja e tyre,4. Filatelia dhe pullat postare,5. Reklamacionet dhe dëmshpërblimet,6. Funksioni i një rrjeti të ri optik lokal,7. Shfrytëzimi i rrjetit IP,8. Themelimi i marrëdhënies parapagese,9. Shërbimet e telefonisë mobile dhe Wireless10. Informatika afariste.11. Punet bankare neutrale.12. Instrumentet e pagesave ne qarkullimin e pagesave me boten e jashtme.

IV. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale për nivelin II.

4

a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 12.1. Komunikacion telefonik,2. Komunikacion postar,3. Telekomunikimet4. Sherbime expres dhe kurier,5. Sherbime dhe produkte ne PTT,6. Automatizim ne PTT, 7. Teknika e PT-sb) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 12.1. Mirëmbajtja e GSM-së2. Bilanci dhe balancimi3. Dërgesat postare

V. Literatura e rekomanduar :

- Nexhat Orana, Salem Lepaja, Bazat e elektroteknikës, Prishtinë, 2000 - Stefan Verli, Elektroteknika elementare, Tiranë, - Adrian Shehu: Telekomunikimet, Tiranë 1997. - Ekrem Dragusha: Informatika, Prishtinë.- Skender Skenderi Besnik Skenderi Informatika,Prishtinë- Agni Dika: Informatika, Prishtinë.- Berim Ramosaj: Bazat e Menaxhmentit, Prishtinë- Dr.Sinan Ademaj: Bazat e ekonomisë, Prishtinë. - Dr. Pero Tabak: Poštanski Promet I, Zagreb.- Dr.Nebi Cakaj : Optoelektronka, Prishtinë.- Jahrbuch : Lichttwellen-leitertechnik, 2008.- Mr. Nikola Ðorđevic: Saobraćajni sistemi i PTT geografija, Beograd 1988.- Dr. Mate Preak: Osnove organizacije i eksploatacije u ptt prometu, Zagreb 1989.- Ligji për shërbime postare në Kosovë nr. 2003/18 dhe UA nr. 2005/8.- Mr. Biljana Grgurović: Poštanski saobracaj, Beograd 2000.- Grup autorësh: Praktični radovi u PTT, Beograd 1997.- www.GSM basic.- Richard A. Thompson: Telephone switching systems 2000.- Prof.Dr. Nail Reshiti, Prof.Dr.Bardhyl Ceku – Marketingu, Prishtinë 2006.

5

http://www.GSM/

Korniza e programit mësimor profesional

ARSIMI PROFESIONAL

PTNiveli I dhe II

6

Korniza e programit mësimor profesional

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-ës,Niveli: I

I. Njoftime të përgjithshme për shkollimin

1. Struktura e shkollimit

Arsimimi në profilin mësimor “PT-s” trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm të lartë dhe ofrohet në shkollat profesionale, në tri nivele: - Niveli i parë e arsimimit profesional, me kohëzgjatje dy vite mësimore (kl. 10 dhe 11), i

përgatit nxënësit për nivelin fillestar (hyrës) të punësimit në profesionin e PT-s. Jep një çertifikatë të përgatitjes profesionale si punonjës gjysmë i kualifikuar (ndihmës) në këtë profesion dhe mundëson kalimin në nivelin e dytë të arsimimit profesional (punonjës i kualifikuar).

- Niveli i dytë, me kohëzgjatje një vit mësimor (kl. 12) pas përfundimit me sukses të nivelit të parë, i përgatit nxënësit për të fituar një kualifikim profesional që u mundëson atyre integrimin në tregun e punës. Jep një çertifikatë të përgatitjes profesionale .

- Jep diplomën e maturës në këtë profesion, si dhe mundëson kalimin në studimet post-sekondare ose studimet e larta universitare.

Ky dokument përmban kornizën e programit mësimor profesional si dhe programet lëndore dhe përshkruesit e moduleve të profilit mësimor “PT-s”, vetëm për nivelet I dhe II. Plani mësimor është i strukturuar në lëndë mësimore (teorike) dhe module mësimore (praktike) të ndara në katër grupe kryesore:- Grupi i lëndëve të përgjithshme, që synojnë formimin shkencor/humanitar të nxënësve

për të lehtësuar integrimin e tyre në shoqëri si dhe vazhdimin e shkollimit të mëtejshëm.- Grupi i lëndëve zgjedhore, që synojnë orientimin e nxënësve për shkollim të mëtejshëm

dhe i ndihmojnë ata në përcaktimin e drejtimit të karrierës së ardhshme profesionale.- Grupi i lëndëve teorike të teorisë profesionale, që synojnë konsolidimin e koncepteve

shkencore te nxënësit, si dhe bëjnë njohjen e tyre me proceset teknike-teknologjike që lidhen me profesionin e PT-s.

- Grupi i moduleve të praktikës profesionale, që synojnë përgatitjen e nxënësve me kompetencat praktike të PT-s, të nevojshme për tu integruar me sukses në tregun e punës.

2. Qëllimet e përgjithshme të shkollimit

Qëllimi kryesor i shkollimit (dy shkallësh) për profilin e PT-s, është zhvillimi i personalitetit të nxënësve per t’u inkuadruar në një shoqëri demokratike si qytetarë aktivë e kompetentë, si dhe për t’u angazhuar me sukses në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Sfida të rëndësishme për arritjen e këtij qëllimi janë dhe zhvillimi te nxënësit i ndjenjës së vetëbesimit, kultivimi i vullnetit të lirë në marrjen e vendimeve, nxitja e gatishmërisë për të nxënë gjatë gjithë jetës dhe për t’u zhvilluar individualisht në drejtimet emocionale, intelektuale dhe profesionale.Për të realizuar këto qëllime, është e nevojshme që shkolla profesionale t’u krijojë nxënësve:

- Mundësitë e përshtatshme për të nxënë pavarësisht nga gjinia, raca, etniteti dhe aftësitë fizike e mendore;

7

- Mundësi për të zhvilluar kompetencat profesionale, të bazuara në njohuritë, shprehitë dhe qëndrimet/vlerat, të mjaftueshme për të lehtësuar punësimin dhe përparimin drejt arsimit e aftësimit profesional të mëtejshëm;

- Kushte për të njohur dhe zbatuar rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit, në përputhje me standardet ndërkombëtare;

- Kushte për t’u njohur me teknologjitë dhe proceset teknologjike aktuale e të perspektivës, në fushën e PT-s;

- Lehtësi për të kuptuarit e mjedisit shoqëror dhe ekonomik, lokal, kombëtar dhe rajonal, si dhe për të qenë të vetëdijshëm për rolin që mund të luajnë në shoqëri.

- Mbështetje për të zhvilluar ndjenjën e disiplinës, kuriozitetin intelektual dhe vlerat morale;

- Kushte për t’u zhvilluar psikologjikishtë dhe fizikisht, për të përballuar vështirësitë që do të ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme profesionale.

- Mbështetje për te çmuar me realizëm vlerat dhe potencialin e tyre dhe për të marrë përgjegjësi në procesin e zhvillimit të tyre të vazhdueshëm personal dhe profesional.

- Mbështetje për të zhvilluar format e bashkëpunimit dhe besimit të ndërsjellë nëpërmjet përvojës së punës praktike.

- Mundësi për t’u njohur me zhvillimet perspektive të profesionit të tyre, të para këto në kontekstet e integrimit Evropian.

1. Grupi të cilit i drejtohet shkollimi

Shkollimin për profilin e “PT-s”, nivelet I dhe II, mund ta ndjekin të gjithë të rinjtë dhe të rejat të cilët kanë përfunduar me sukses arsimin e detyruar nëntëvjeçar, janë në moshë deri 24 vjeç dhe zotërojnë aftësi shëndetësore (fizike e mendore) të mjaftueshme për të kryer këto nivele shkollimi.Në raste të veçanta, kur kërkesat për të ndjekur këtë shkollim janë më të larta se sa kapacitetet reale të shkollave profesionale, Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) përgatit udhëzime të veçanta me kritere pranimi të posaçme për këto shkolla.

1. Mundësitë e shkollimit të mëtejshëm

Përfundimi me sukses i shkollimit për profilin mësimor të “PT-s” në nivelin I, i lejon nxënësve vazhdimin e shkollimit në nivelin II të këtij profili. Përfundimi me sukses i shkollimit për profilin mësimor të “PT-s”, niveli II, i lejon nxënësve vazhdimin,,për të fituar diplomën e maturës, me të drejtë kalimi në shkollimin e lartë universitar.

2. Mundësitë e punësimit

Shkollimi për profilin e PT-s, nivelet I dhe II, i referohet punëve dhe aktiviteteve që zhvillohen në lëmin e “PT-s”, për këtë nivel, që janë aktuale dhe shihen me përparësi për të ardhmen në tregun e Kosovës, në të gjitha institucionet dhe kompanitë te cilat e shfrytëzojnë telekomunikacionin dhe komunikacionin postar ose e kanë si biznes primar ose sekondar.. Nisur nga kjo, profili i “PT-së” nivelet I dhe II mund të punësohet në ndërmarrje (firma, kompani, institucione të ndryshme) që kryejnë punë dhe aktivitete të komunikacionit të PT-s, ose mund të vetëpunësohet si menaxher i shitjes se produkteve telekomunikuese ose si postier i pa varur në këtë sektor, sipas kërkesave të klientëve. Me kualifikime të mëtejshme dhe pas një përvoje pune të konsiderueshme, ai mund të krijojë një biznes të vetin në këtë sektor dhe të punësojë të tjerë.

8

II. Kompetencat e fituara nga nxënësit në përfundim të shkollimit

1. Kompetencat e përgjithshme

Ndjekja e shkollimit në profilin mësimor të “PT-së”, niveli I, do të zhvillojë te nxënësit një tërësi kompetencash të përgjithshme të cilat do t’i shërbejnë atij në përvetësimin e me efektivitet të programit mësimor, zhvillimin në nivelin e kërkuar të kompetencave profesionale dhe integrimin e mëtejshëm në shoqëri dhe në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Këto kompetenca të përgjithshme do të zhvillohen në një nivel më të lartë gjatë kryerjes së shkollimit për “PT-s”, niveli II. Kështu, nxënësi do të jetë i aftë:- Të komunikojë në mënyrë korrekte, me shkrim dhe me gojë, për të shprehur mendimet e

ndjenjat e tij dhe për argumentuar opinionet për çështje të ndryshme.- Të përdorë burime dhe teknika të ndryshme (përfshirë dhe ato të kompjuterizuara) të

mbledhjes dhe shfrytëzimit të informacioneve të nevojshme për zhvillimin e tij personal dhe profesional.

- Të angazhohet fizikisht, mendërisht dhe emocionalisht në zgjidhjen e situatave të ndryshme problemore që do të ndeshë në kontekstin profesional, personal dhe shoqëror.

- Të manifestojë qasje të një kritike konstruktive ndaj zhvillimeve profesionale, personale dhe shoqërore.

- Të nxisë potencialin e tij të brendshëm për kërkim të vazhdueshëm në drejtim të zgjidhjeve të reja, më efektive dhe më efiçiente.

- Të respektojë rregullat dhe parimet e një bashkëjetese demokratike në kontekstin e integrimeve lokale, rajonale dhe globale.

- Të manifestojë guxim dhe iniciativë në marrjen e përgjegjësisë për të ardhmen e tij.- Në kontekstin e pavarësisë në vendim-marrje, të tregojë vet-kontroll në ushtrimin e

veprimtarive të tij.- Të organizojë drejt procesin e të nxënit e tij dhe të shfaqë gatishmërinë e vullnetin për një

të nxënë që zgjat gjithë jetën.- Të respektojë parimet e punës në grup dhe të bashkëpunojë aktivisht në arritjen e

objektivave të pranuara.- Të vlerësojë dhe vet-vlerësojë nisur nga kritere të drejta, si bazë për të përmirësuar dhe

çuar më tej arritjet. 2. Kompetencat profesionale

Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit dyvjeçar në Profilin mësimor të “PT-së”, niveli I, nxënësi do të jetë i aftë të ushtrojë kompetencat profesionale si më poshtë:- Lexon dhe interpreton skema dhe dokumentacionin teknik të instalimeve te rrjetave

telefonike.- Përgatit skica të thjeshta për instalimet e rrjetave telefonike.- Përgatit vendin e punës për matje dhe kyçje të pajisjeve të reja.- Për zgjedh veglat, pajisjet dhe materialet duhura për instalimet të pajisjeve të reja.- Përdor dhe mirëmban instrumentet matëse dhe pajisjet e punës për rrjeta telefonike .- Respekton standardet e profesionit.- Zbaton rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit.- Përdor në mënyrë të pavarur literaturën me qëllim ngritjen profesionale.- Interpreton kushtet dhe ligjet e themelimit te marrëdhënieve parapagese.- Lexon, zbaton dhe interpreton standardet e ITU-s.- Zbaton te gjitha ligjet, rregullat dhe marrëveshjet ndërkombëtare apo regjionale që kanë te bëjnë me post-telekomin, të cilat janë ratifikuar nga vendi ynë.- Hulumton marrëveshje alternative për transport në Post dhe Telekom.

9

- Nxënësi duhet të jetë i aftë të bëjë pranimin e dërgesave postare në zyrat postare të pranimit,

- Regjistrimin e tyre në dokumentet përkatëse, përpunimin dhe përgatitjen e tyre për transport,

- Mënyrën e transportimit të tyre deri në postën e destinacionit, - përpunimin e tyre në zyrën e destinacionit dhe përgatitjen e tyre për shpërndarje dhe

dorëzim,- Mënyrën dhe format e dorëzimit të dërgesave marrësit.

Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit të mëtejshëm njëvjeçar në Profilin mësimor të “PT-s”, niveli II, nxënësi do të rrisë në një shkallë më të lartë nivelin e kompetencave të fituara në nivelin I, si dhe do të aftësohet të ushtrojë kompetencat të tjera profesionale si më poshtë: - Kryen punime në rrjeta telefonike.- Kryen shqyrtime ne rrjeta telefonike.- Kryen shitjen e produkteve telefonike.- Kryen shërbime telefonike.- Kryen llogaritje të thjeshta ekonomike që lidhen me veprimtarinë profesionale.- Respekton legjislacionin për profesionin e instaluesit të rrjetave telefonike.- Krijon marrëdhënie parapagese.- I ekzekuton obligimet reciproke në mes parapaguesit dhe dhënësit të shërbimeve PT-s..- Jep informata profesionale për produktet në dispozicion.- Njeh dhe respekton legjislacionin postar të brendshëm në fuqi,- Njeh dhe respekton konventat dhe aktet e UPU-së,- Kryen të gjitha punët në sportelet ku pranohen dërgesat postare,- Kryen pranimin, përpunimin, transportin dhe dorëzimin e dërgesave postare,- Realizon pa vështirësi procedurat e mëvonshme lidhur me dërgesat postare,- Kryen shërbime financiare në sportelet e postës,- Bënë udhëheqjen e arkës në zyrat postare,- Ngarkimin dhe shkarkimet me të holla dhe dërgesa postare,- Kryen shërbime te internetit si dhe faturimin e tyre.- Menaxhon një zyre postare-telekomunikuese,- Të ketë komunikim dhe qasje të mirë ndaj shfrytëzuesve (konsumatorëve) etj.

III. Plani mësimor për profilin e “PT-s”, Niveli I dhe II

Nr Lëndët dhe modulet mësimoreOrët javore/vjetore dhe kreditet

Niveli I Niveli II

10

Klasa 10 Klasa 11 Klasa 12A Lëndë të përgjithshme ( 994 orë) 16x35 (560) 15x35 (525) 13x32(416)1 Gjuhë shqipe dhe letërsi 3 (105) 3 (105) 3 (96)2 Gjuhë angleze 2 (70) 2 (70) 2 (64)3 Edukatë fizike 2 (70) 2 (70) 2 (64)4 Matematikë aplikative 3 (105) 3 (105) 3 ( 96)5 Teknologji informimit 1 (35) 1 (35) 1 (32)6 Ekonomia dhe ndërmarrësia 1 (35) 1 (35) -7 Edukatë qytetare 1 (35) - -8 Menaxhimi i projekteve - - 1 (32)9

10FizikëPsikologji

2(70)1(35)

2(70)-

--

B Lëndë profesionale (Gjitësej) 8 (280 ) 8 (280 ) 8(256)1 Gjeografia e komunikacionit të PT-s 1 (35) -2 Bazat e elektroteknikës me elektronik 2 (70) -3 Komunikacioni postar 2 (70) 2 (70) 2 (64)4 Bazat e ekonomisë 1 (35) - -5 Rrjetat dhe digjitalizimi i të dhënave 2 (70) - -6 Komunikacion telefonik - 2 (70) 1 (32)7 Telekomunikimet - 2 (70) 1 (32)8 Teknika e PT-s - 1 (35) 1(32)9 Afarizmi financiar në ndërmarrje - 1 (35) -10 Bazat e menaxhimit - - -11 Shërbimet ekspres dhe kuriere - - 1(32)12 Shërbimet dhe produktet në PTT - - 1(32)13 Automatizim në PT - - 1(32)

- - -D Module praktike profesionale (Gjitësej) 8 (280) 10(350) 12 (384)1 Pranimi i dërgesave postare 72 (7.2K) -2 Përpunimi i dërgesave postare 60 (6 K) -3 Shërbimet dhe aparatet faximile 18 (1.8K) -4 Lidhja e një produkti të ri në rrjetë

telefo.lokale42 (4.2K) -

5 Bërja e një data base për rrjetin e ri optik 42 (4.2K) -6 Funksionet e parasë 20 (2K) -7 Prodhimi,shpërndarja,këmbimi dhe konsumi. 36 (3.6) -8 Bartja dhe transporti i dërgesave postare - 36 (3.6K)9 Arritja e dërgesave postare - 18 (1.8K)10 Përgatitja e dërgesave postare për dorëzim

dhe shpërndarja e tyre- 36 (3.6K)

11 Filatelia dhe pullat postare - 18 (1.8K)12 Reklamacionet dhe dëmshpërblimet - 28 (2.8)13 Funksioni i një rrjeti të ri optik - 21 (2.1)14 Shfrytëzimi i rrjetit IP - 52 (5.2K)15 Themelimi i marrëdhënies parapaguese - 65 (6.5K)16 Shfrytëzimi i telefonisë mobile dhe

Wireless- 52 (5.2K)

17 Informatika Afariste - 12 (1.2K)18 Punët bankare neutrale - 12 (1.2K)

19 Dërgesat postare - - 90(9K)20 Mirëmbajtja e rrjetave wireless dhe realizimi

i tyre- - 70 (7K)

11

21 Mirëmbajtja e GSM-së - - 124 (12.4K)

22 Instalimi dhe konfigurimi i paisjeve të rrjetave të qasjes

- - 100(10K)

Gjithësej A+B+C 35x32(1120) 35x32(1120) 32x32(1024)

IV. Udhëzime për zbatimin e kornizës së programit mësimor profesional:

12

Lëndët e përgjithshme janë të njëjta për të gjitha profilet arsimore dhe programet e detajuara të tyre parashtrohen në një dokument të veçantë të MASHT.Javët mësimore sipas klasave: - Klasa 10 – 35 javë; Klasa 11 – 35 javë (niveli I).- Klasa 12 – 32 javë (niveli II).Java mësimore ka 5 ditë x 6.4 orë/ditë 32 orë mësimore në javë.Një orë mësimore është 45 minuta.Si njësi e ngarkesës mësimore për praktikat mësimore do të përdoret koncepti i kreditit (K), i cili do të jetë i baras vlefshëm me 10 orë mësimore (1.5 ditë praktike). Praktikat profesionale do të realizohen ditore ose gjysmë ditore (6 orë ose 3 orë në ditë), si më poshtë:Klasa 10: Praktikë – 1.5 ditë në javë dhe Teori – 3.5 ditë në javëKlasa 11: Praktikë – 1,5 ditë në javë dhe Teori – 3,5 ditë në javëKlasa 12: Praktikë – 2 ditë në javë dhe Teori – 3 ditë në javëMbështetur në kapitujt dhe temat mësimore të paraqitura në programet e detajuara të lëndëve profesionale, mësuesit e lëndëve teorike profesionale bëjnë planifikimin e njësive mësimore përkatëse.Mbështetur në përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, mësuesit e praktikave profesionale përgatisin plane më të detajuara ku parashtrohen veprimtaritë praktike konkrete. Njëkohësisht, ata përgatis instrumentet e vlerësimit për çdo rezultat mësimor të paraqitur në përshkruesit e moduleve.Rekomandohet që modulet praktike për çdo vit mësimor të realizohen në përputhje me rradhën e paraqitur në planin mësimor. Shkollat profesionale, në vartësi të kushteve dhe situatave specifike në të cilat ndodhen, mund të bëjnë ndryshime të rradhës së trajtimit të moduleve mësimore praktike, gjithnjë duke u munduar të mos e dëmtojnë procesin e përvetësimit të tyre.Shkolla duhet të planifikojë që mundësisht, modulet profesionale t’i realizojë në formë të praktikave ditore, me 6 orë mësimore në ditë dhe në pamundësi për këtë, me 3 orë mësimore në ditë. Kjo mënyrë realizimi do të rrisë efektivitetin e mësimit praktik dhe do të ndihmojë zbatimin e suksesshëm të metodës mësimore me projekte. Plani mësimor përmban gjithashtu 3 lëndë zgjedhore (1 të përgjithshme dhe 2 profesionale), nga të cilat nxënësit janë të obliguar të zgjedhin vetëm 1 prej tyre, sipas kësaj skeme:Zgjedhja e parë: 2 lëndë profesionale zgjedhore.Zgjedhja e dytë: 2 lëndë të përgjithshme zgjedhore. Zgjedhja e tretë: 1 lëndë profesionale zgjedhore dhe 1 lëndë të përgjithshme zgjedhore.Shkollat profesionale duhet të orientojnë nxënësit në lidhje me përparësitë që u krijojnë atyre lëndët zgjedhore për vazhdimësinë e shkollimit si dhe për mundësitë e punësimit. Nxënësit propozojnë lëndët zgjedhore të cilat kanë dëshirë të ndjekin, nisur nga interesat e tyre individuale, por është shkolla profesionale që vendos përfundimisht se cilat prej tyre do të përmbajë programi i shkollës në çdo klasë. Për të vendosur se cilat lëndë zgjedhore do të ofrohen për çdo klasë, shkolla profesionale do të konsiderojë faktorë të tillë si: kërkesat individuale të nxënësve, kushtet e shkollës, kualifikimin e mësimdhënësve, mundësitë e ndarjes së nxënësve në grupe me madhësi të pranueshme, etj. Vlerësimi përfundimtar i nxënësve, në mbarim të secilës prej të dy niveleve të përgatitjes në profilin e “PT-s”, do të organizohet në formë provimesh, të fokusuara në tri drejtime kryesore:- Provimi për lëndët e kulturës së përgjithshme.- Provimi i integruar për lëndët e teorisë profesionale.- Provimi i integruar për praktikën profesionale.Rezultatet e provimeve do të pasqyrohen në çertifikatat përkatëse të përfundimit të shkollimeve profesionale për të dy nivelet e përgatitjes.

13

Modalitetet e vlerësimit të nxënësve me nota, të provimeve përfundimtare dhe të përmbajtjes së çertifikatave, përcaktohen me udhëzime të veçanta të MASHT.

V. Udhëzime të përgjithshme didaktike

Mësuesit e lëndëve teorike profesionale dhe të praktikave profesionale duhet të përzgjedhin dhe përdorin forma dhe metoda mësimdhënieje të tilla që të nxisin maksimalisht të nxënit aktiv të nxënësve dhe të çojnë në krijimin tek ata, të kompetencave sociale e profesionale, të plota dhe të qëndrueshme.E rëndësishme është që planifikimi i mësimdhënies të bazohet në një proces analize fillestare, i cili të marrë parasysh faktorë të tillë të rëndësishëm si, niveli i hyrjes së nxënësve, përmbajtja e hollësishme e lëndëve të teorisë profesionale dhe e moduleve të praktikave profesionale, shkalla e integrimit të tyre, objektivat konkretë që do të arrihen, mundësitë reale që ka shkolla për realizimin e veprimtarive mësimdhënëse etj. Për këtë planifikim duhet një bashkëpunim i ngushtë i të gjithë personelit drejtues e mësimdhënës të shkollës.Elementi kyç për arritjen e suksesit në një proces të nxëni, është motivimi i nxënësve. Njohja e vazhdueshme e nxënësve me shkallën e përmbushjes së objektivave nga ana e tyre, përbën një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi nga mësuesit dhe instruktorët e praktikave.Një element tjetër që ndihmon suksesin është integrimi i teorisë me praktikën e profesionit. Parimi i “të nxënit duke bërë” duhet të gjejë vendin e duhur në procesin e të mësuarit në shkollën profesionale që përgatit profili i PT-s.Mësuesit dhe duhet të përdorin metoda të tilla të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm njohuritë teorike, shkathtësitë dhe shprehitë praktike të nxënësve, por edhe qëndrimet e tyre ndaj jetës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi. Puna në grup dhe Puna me projekte janë dy nga format bazë të organizimit të mësimit (teorik apo praktik) për të zhvilluar kompetencat kyçe, të nevojshme për zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë me veprimtarinë profesionale në veçanti, dhe veprimtarinë sociale të qytetarit të ardhshëm, në përgjithësi.Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësuesit dhe instruktorët është fakti që të nxënit nuk ndodh vetëm në mjediset e shkollës, por edhe jashtë tyre. Dhënia e detyrave dhe puna kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në formimin e tyre si profesionistë të ardhshëm.Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe mësuesit, në konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin duhet të përzgjedhin ato që janë më të përshtatshme për kontekstin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjërata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, ushtrimi praktik, projektet praktike, veprimtaritë në grupe të vogla etj. Rekomandohet që në përmbajtjet teorike të përdoren kryesisht ligjërata, zgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi, kurse në zbatimin e moduleve praktike të përdoren kryesisht demonstrimi nga instruktori, praktika e mbikëqyrur dhe praktika e pavarur e nxënësve (metoda katër shkallëshe). Projektet praktike, sidomos ato që integrojnë kompetenca të lidhura me shumë aspekte të profesionit, janë një metodë që rekomandohet sidomos në stadet përmbyllëse të shkollimit. Në kushtet e mungesës së mjediseve reale të punës, duhet të synohet krijimi i mjediseve të simuluara të punës.Për sa i përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe instrumente vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizmin në vlerësim dhe të pasqyrojnë arritjet reale të tyre. Me rëndësi është vlerësimi i vazhdueshëm dhe ai përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit përzgjidhen apo hartohen nga vetë mësuesit. Duhet të synohet vlerësimi i arritjeve i bazuar në kriteret, ku arritjet e nxënësit krahasohen me standardet e paracaktuara dhe të shmanget sa më shumë të jetë e mundur vlerësimi i bazuar në renditjen, ku nxënësit krahasohen me njëri-tjetrin. Format dhe instrumentet e vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat

14

me shkrim, vëzhgimi i veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim etj. Në veprimtaritë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrumenti vlerësues që duhet të mbizotërojë. Mësuesi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke marrë parasysh kushtet konkrete. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori profesionale dhe praktikë profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të MASHT, duhet të mbizotërojë vlerësimi i kompetencave të punës së nxënësve, të testuar në situata pune reale apo të simuluara. Në përgjithësi, si për mësimdhënien, ashtu edhe për vlerësimin duhet të synohen forma e metoda që e vendosin nxënësin në qendër të veprimtarive mësimore dhe e shndërrojnë rolin e mësuesit nga lektor i thjeshtë, në një moderator, mbikëqyrës dhe vlerësues i veprimtarisë së nxënësve.

Programet e lëndëve dhe përshkruesit e

moduleve profesionale

Programi 2013

PT-ës15

Niveli I

Klasa 10

Programet e lëndëve profesionale

Programi i Lëndës

Gjeografia e komunikacionit të PT-së

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-s,Niveli: IKlasa : 10

I. Qëllimi i lëndës

Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të , nxënësi duhet:- të tregoj sistemet e trafikut të PT-s, dhe ndërlidhjet e tyre,- të tregojë rrjetin e trafikut të PT-s, në Kosovë,- të dalloj postat lëvizëse në qendrat postare, repartet e postës ajrore dhe postat alternative,

16

- të dalloj pikat më të rëndësishme të trafikut postar në Kosovë,- të dalloj hapësirat punuese të rrjetit të PT-s,- të njohë organizimin e bartjes së dërgesave postare,- të njohë mjetet për bartjen e dërgesave postare,- të njohë gjeografin ndërkombëtare të trafikut të PT-s,- të njohë format e organizimit të transportit ndërkombëtar, lirin e transitit dhe transitin e

dërgesave,- të dijë rendësin e hekurudhave në transportin e dërgesave postare,- të dijë mënyrat e bartjes së dërgesave me anije dhe aeroplan,- të dijë mënyrat e bartjes së dërgesave në transportin lokal, II. Fondi i orëve të lëndës35 javë x 1 orë/javë = 35 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Kuptimi i përgjithshëm i sistemit të gjeografisë së PT-s 12 orë

a) Qëllimi i kapitullit:Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet:- të njohë sistemet e trafikut të PT-s,- të njohë strukturën dhe funksionimin e trafikut të PT-s,- të njohë faktorët të cilët ndikojnë në zhvillimi e trafikut të PT-s,- të njohë problemet e ndërtimit, koordinimit dhe zgjidhjet e reja në ndërtimin e trafikut të

PT-së,- të njohë treguesit statistikor të zhvillimit të trafikut të PT-s, brenda dhe jashtë Kosovës,

b) Temat e Kapitullit- Kuptimi i përgjithshëm i sistemit të trafikut të PT-s,- Faktorët e zhvillimit të trafikut të PT-s,- Proceset e ndërtimit të sistemit të trafikut të PT-s,- Niveli i ndërtimit të sistemit të trafikut të PT-s, brenda dhe jashtë Kosovës,

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi :

- të shpjegoj temën,- të bëjë ilustrimin me shembuj konkret,- të nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me pyetje gojore,- të organizojë teste me shkrim në atë që është shpjeguar.

d) Kushtet për realizimin e Kapitullit- klasa, - mostra të ndryshme, harta etj.- tabela për vizatime të ndryshme dhe sqarime.- interneti

17

Kapitulli 2: Organizimi i dërgesave postare për transportim 13 orë

a. Qëllimi i kapitullit:Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet:- të dijë mënyrën e përgatitjes së dërgesave për komunikacionin e brendshëm dhe

ndërkombëtar,- të njohë format e organizimit të transportit të dërgesave postare brenda dhe jashtë

Kosovës,- të dijë rendësin e hekurudhave në transportin e dërgesave postare,- të dijë bartjen e dërgesave postare me anije dhe aeroplan,- të dijë se si bëhet transporti lokal i dërgesave postare,

b. Temat e kapitullit- Organizimi dhe përgatitja e dërgesave postare për transport,- Transportimi i dërgesave postare- Transportimi i dërgesave postare me hekurudhë,- Vagonët hekurudhor postar llojet dhe shfrytëzimi,- Transportimi i dërgesave postare me anije,- Transportimi i dërgesave postare me aeroplan,- Transportimi lokal i dërgesave postare.

c. Udhëzime didaktikeRekomandohet që mësuesi :


d. Kushtet për realizimin e Kapitullit- klasa,- mostra të ndryshme,- kabineti për mësim kabinetik,- tabela për vizatime të ndryshme dhe sqarime.- interneti

Kapitulli 3: Transporti ndërkombëtar i dërgesave 10 orë

a) Qëllimi i kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të njohë konceptet themelore të trafikut postar ndërkombëtar,- të njohë transitin postar të dërgesave dhe lirin e transitit,- të njohë territorin gjeografik të UPU-së,- të njohë postat alternative, procesin e formimit të tyre dhe ndarja,- të njohë postat alternative për letra dhe pako,- të dijë se si bëhet komunikimi mes postave alternative.

b) Temat e kapitullit

18

- Koncepti themelore lidhur me transportin ndërkombëtar të dërgesave postare,- Transiti postar i dërgesave dhe liria e transitit,- Uniteti territorial i UPU-së,- Postat alternative, formimi dhe ndarja e tyre,- Postat alternative për letra dhe pako (koli),- Lidhjet ndërmjet postave alternative,

c) Udhëzime didaktikeRekomandohet që mësuesi :


d) Kushtet për realizimin e kapitullit- klasa,- mostra të ndryshme,- kabineti për mësim kabinetik,- tabela për vizatime të ndryshme dhe sqarime.- interneti

e) Literatura:

2. Mr. Nikolla Gjorgjevic: Saobracajni sistemi i PTT geografija, Beograd 1988

Programi i lëndës

Bazat e elektroteknikës me elektronikë

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-s,Niveli: IKlasa: 10

19

I. Qëllimet e lëndës

Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të nxënësi duhet të:- të tregojë qëllimin dhe rëndësinë e elektroteknikës; - të dallojë madhësitë dhe njësitë themelore elektrike në qarqe të ndryshme;- të përshkruan natyrën e ngarkesave elektrostatike;- të përshkruajë efektin e fushës elektrike në kondensatorë të ndryshëm;- të përshkruan lidhshmërinë e energjisë elektrostatike dhe kapacitetit elektrik; - të dallojë kondensatorët si komponent dhe të bëj lidhjet e tyre;- të interpretojë ligjet themelore të elektroteknikës;- të përshkruan ligjet e tensionit dhe rrymave;- të dallojë burimet njëkahore dhe alternative- të përshkruan fushën magnetike,induksionin elektromagnetik.- të tregon rëndësinë e elektromagnetëve dhe llojet e tyre;- të tregojë qëllimin dhe rëndësinë e qarqeve elektronike;- të dallojë elementet gjysmëpërçues: diodat, transistorin, tiristorin, qarqet e integruara etj.- të lexojë skemat e qarqeve elektronike.

II. Fondi i orëve të lëndës35 javë x 2 orë/javë = 70 orë


Kapitulli 1: Njohuri themelore nga elektroteknika 25 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet :- të përshkruajë rëndësinë e elektroteknikës në PT-s; - të shpjegojë madhësitë elektrike dhe njësitë e tyre;- të dallojë burimet e rrymës së vazhduar;- të analizojë raportet ndërmjet intensitetit, tensionit dhe rezistencës;- të analizojë qarkun e thjeshtë elektrik;- të analizojë ligjin e parë dhe të dytë të Kirkofit;- të shpjegojë punën dhe fuqinë elektrike;- të shpjegojë rrymën alternative dhe burimet e saja.

b) Temat e kapitullit- Hyrje në elektroteknikë.- Fusha elektrike. Potenciali elektrik. Tensioni.- Përçuesit dhe izolatorët.- Rryma e vazhduar. Burimet e rrymës së vazhduar.- Ligji i parë i Kirkofit. Intensiteti i rrymës elektrike.- Ligji i Omit. Rezistenca elektrike.- Rezistenca elektrike specifike.- Lidhja e rezistencave elektrike,ne seri ,paralel dhe e kombinuar.- Ligji i Xhulit. Puna dhe fuqia elektrike.- Gjeneratori elektrik. Forca elektromotorike.- Ligji i dytë i Kirkofit. Qarku i përbërë.

20

- Rryma alternative. Gjeneratori i rrymës alternative.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi: - të motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- të nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e detyrave në qarqet e thjeshta elektrike;- të kryejë punë laboratori për qarqet elektrike;- të angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë.

d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me makete, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.- interneti

Kapitulli 2: Kapaciteti i trupave 15 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet :- të shpjegojë kapacitetin e trupave; - të shpjegojë rëndësinë e zbrazjes së ngarkesave elektrike.- të analizojë punën e kondensatorit elektrostatik;- të shpjegon tipet e kondensatorëve;- të tregon format e lidhjes se kondensatorëve dhe përfitimin e kapaciteteve të ndryshme;- të krahason kapacitetin me qarqet memorike;

b) Temat e kapitullit- Hyrje në elektrostatikë.- kapaciteti i trupave dhe ndryshimi i potencialit;- kondensatorët dhe llojet e tyre;- lidhja e kondensatorëve;- lidhja në seri ,paralel dhe e kombinuar

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi : - të motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- të nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e detyrave në qarqet e thjeshta elektrike me kondensatorë;- të kryejë punë laboratori për qarqet elektrike me kondensatorë;

- të angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në llogaritjen e kapaciteteve të kondensatorëve për lidhje të ndryshme.

d) Kushtet për realizimin e kapitulli

21

- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me makete, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.- interneti

Kapitulli 3: Elektromagnetizmi i trupave 15 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet :- të shpjegojë dukuritë magnetike të trupave;- të paraqes llojet e magnetëve; magnetët natyror, artificial dhe elektromagnetët;- të shpjegojë Fushat magnetike,induksioni elektromagnetik;- të tregojë për rëndësinë e Qarqeve elektromagnetike;- të tregojë zbatimin dhe ndikimin e fushave magnetike;

b) Temat e kapitullit- Hyrje në elektromagnetikë.- Magnetët permanent.- Polet e magnetit,gjilpëra magnetike.- Elektromagnetët.- Përfitimi i elektromagnetëve.- Qarqet elektromagnetike.- Fusha elektromagnetike.- Induksioni elektromagnetik.- Forca elektromagnetike.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e detyrave në qarqet e thjeshta elektrike me

kondensatorë;- kryejë punë laboratori për qarqet elektrike me kondensatorë;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në llogaritjen e kapaciteteve të kondensatorëve

për lidhje të ndryshme..

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me makete, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.- interneti

Kapitulli 3: Elektronika 15 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet :

22

- të shpjegojë elektronikën si lami moderne;- të shpjegojë përfitimin e komponentëve elektronike;- të tregojë për rëndësinë e komponentëve elektronike;- të tregojë për rëndësinë e Qarqeve elektronike;- të testojë qarqet elektronike; - të lexojë skemat e qarqeve elektronike.

b) Temat e kapitullit- Hyrje në elektronikë.- Gjysmë përçuesit.- Dioda gjysmë përçuese.- Llojet e diodave dhe zbatimi i tyre ne qarqe elektronike.- Diodat si ridrejtues ne qarqe elektrike.- Transistorët dhe llojet e tyre.- Qarqet e integruara.- Realizimi i qarqeve elektronike.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;

d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me makete, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.- kabineti i elektroteknikës.- interneti

e) Literatura:

- Nexhat Orana, Salem Lepaja, Bazat e elektroteknikës, Prishtinë, 2000 - Stefan Verli, Elektroteknika elementare, Tiranë,

23

Programi i Lëndës

Komunikacioni Postar

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-s,Niveli: I Klasa : 10

I. Qëllimi i lëndës

Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet:- të tregoj historikun e postës, zanafillën dhe zhvillimin e saj,- të tregoj rendësin e komunikacionit postar,- të shpjegoj terminologjinë e cila përdoret në komunikacionin postar,- të njohë dhe shpjegojë llojet e shërbimeve postare, dhe rëndësinë e tyre,- të njohë llojet e dërgesave postare, dhe për secilën në veçanti të njohë kushtet për bartje,- të njohë procedurat e pranimit të dërgesave postare,- të dallojë të gjitha punët që lidhen me pranimin, përpunimin dhe përgatitjen e dërgesave

për transport,- të njohë mjetet e nevojshme për punë në komunikacionin postar,- të bëjë vulosjen e dërgesave postare,- të dallojë punët tjera manipulative që kanë të bëjnë me dërgesat postare.

I. Fondi i orëve të lëndës

24

35 javë x 2 orë/javë = 70 orë

II. Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Hyrje në Komunikacion postar 10 orë

a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të dijë historikun e zhvillimit të Komunikacionit postar,- të njohë proceset teknologjike të zhvillimit të komunikacionit postar,- të njohë fazat themelore të bartjes së dërgesave postare,- të njohë rregullat, normat dhe aktet ligjore me të cilat rregullohet Komunikacioni postar,

b) Temat e kapitullit:- Historiku i zhvillimit të Komunikacionit postar,- Kuptimi themelor i komunikacionit postar dhe teknologjia e zhvillimit,- Procesi teknologjik i bartjes së dërgesave postare,- Fazat themelore në procesin e bartjes së dërgesave postare,- Rregullat bazë me të cilat rregullohet komunikacioni postar,- Zhvillimi i rrjeti postar në Kosovë.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësuesi:- të bëjë ilustrimin me shembuj konkret,- të nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me pyetje gojore,- të organizojë teste me shkrim në atë që është shpjeguar.

d) Kushtet për realizmin e kapitullit:- klasa,- mostra të ndryshme,- tabela për vizatime të ndryshme dhe sqarime,- mësim kabinetik dhe në grupe. - interneti

Kapitulli 2: Kuptimi themelor i shërbimeve postare dhe llojet e dërgesave: 15 orë

a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të kuptoj rendësin e shërbimeve postare,- të dallojë llojet e dërgesave postare dhe kushtet për bartje, - të dallojë përmasat dhe dimensionet për dërgesat e thjeshta dhe të regjistruara,- të dallojë përmasat dhe dimensionet për pako (koli),- të dalloj mandapostat postare,- të njohë dërgesat EMS,- të njohë procedurat me thasët M.

b) Temat e kapitullit:- Kuptimi themelor i shërbimeve postare,- Llojet e dërgesave postare,- Dërgesat e thjeshta,

25

- Dërgesat e regjistruara,- Pakot (kolit),- Mandapostat postare dhe telegrafike,- Dërgesat EMS,- Thasët M.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësuesi:- të trajtojë shembuj konkret me lloje të ndryshme të dërgesave postare,- të ilustrojë me shembuj konkret secilin lloj të dërgesave,- të nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me pyetje gojore,- të organizojë testim me shkrim.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- klasa,- tabela për vizatime të ndryshme dhe sqarime.- mostrat e zarfeve të ndryshëm, - mësim kabinetik dhe në grupe,- interneti

Kapitulli 3: Llojet e shërbimeve postare 10 orë

a) Qëllimet e kapitullit: Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të dalloj llojet e shërbimeve postare.- të krahasojë shërbimet e veçanta nga shërbimet plotësuese dhe shërbimet tjera,- të zbatoj formën e rregullt dhe të drejtë të adresimit të dërgesave postare,b) Temat e kapitullit- Kuptimi themelor dhe llojet e shërbimeve postare,- Shërbimet e veçanta,- Shërbimet plotësuese (suplementare),- Shërbimet tjera,- Adresimi i dërgesave postare,

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi:- të shpjegojë llojet shërbimeve dhe ti ilustrojë me shembuj konkret shërbimet,- të vizatojë dhe sqaroj veç e veç secilin shërbim,- të nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me pyetje gojore,- të organizojë teste me shkrim,

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- klasa,- mostrat të ndryshme të formularëve dhe etiketave,- tabela për vizatime të ndryshme dhe sqarime,- mësim kabinetik dhe në grupe.

26

- interneti

Kapitulli 4: Pagesat e shërbimeve postare 15 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të shpjegoj se ç’është çmimorja për shërbime postare,- të zbatoj në praktikë përdorimin e çmimores,- të dijë të llogarisë taksën postare për dërgesa të ndryshme postare,- të dijë të llogarisë taksën postare për shërbime të veçanta, plotësuese dhe shërbime tjera,- të dijë të llogarisë taksën postare për shërbime me të holla,- të shpjegoj pullat postare, vendosjen e tyre në dërgesa,- të shpjegoj makinat e frankimit.

b) Temat e kapitullit- Kuptimi themelor i çmimeve të shërbimeve postare,- Çmimet e shërbimeve postare struktura dhe përdorimi i çmimores së shërbimeve postare,- Llogaritja e taksës postare për letër dërgesat e thjeshta,- Llogaritja e taksës postare për dërgesat e regjistruara,- Llogaritja e taksës postare për shërbime të veçanta, shërbime plotësuese dhe shërbime

tjera,- Llogaritja e taksës postare për shërbime me të holla,- Pulla postare, - Makina për frankimin e dërgesave postare.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi:- të shpjegoj dhe zbatoj në mënyrë praktike përdorimin e çmimores, - të bëjë ilustrimin me shembuj konkret,- të bëjë demonstrimin me mostra të ndryshme,- të nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me angazhim grupor,- të organizojë teste me shkrim.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- klasa, - mostra të çmimoreve për shërbime postare,- ekzemplar të pullave postare dhe formularë të ndryshëm,- makinë për frankimin e dërgesave,- mësim kabinetik dhe në grupe.- interneti

Kapitulli 5: Mjetet për punë në komunikacionin postar 10 orë

a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:

27

- të tregoj cilat janë mjetet për punë që përdoren në Komunikacionin postar,- të tregoj çka janë vulat postare dhe çfarë janë ato,- të shpjegoj kutit postare dhe mjetet tjera për vetëshërbim të qytetarëve,

b) Temat e kapitullit:- Kuptimi dhe ndarja e mjeteve për punë në komunikacionin postar,- Mjetet për punë që shfrytëzohen me rastin e pranimit të dërgesave postare,- Vulat postare dhe mjetet tjera për vulosjen e dërgesave,- Mjetet për pranimin e dërgesave të thjeshta (kutit postare),- Mjetet për vetëshërbim të shfrytëzuesve (automatët për vetëshërbim),- Kutit private postare.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësuesi: - të shpjegojë mjetet për pune në komunikacionin postar,- të shpjegojë përdorimin e vulës postare,- të përdorë shembuj konkret për ilustrime,- të nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me punë në grupe,- të organizojë teste me shkrim.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- klasa, - mostra të ndryshme për sqarime, - vula postare,- mësim kabinetik dhe në grupe,- interneti

Kapitulli 6: Pranimi i dërgesave postare 10 orë

a) Qëllimet e kapitullit:Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet:- të shpjegoj mënyrat e pranimit të dërgesave në komunikacionin e brendshëm,- të shpjegoj mënyrat e pranimit të dërgesave në komunikacionin ndërkombëtar,- të dijë të përdorë çmimoren e shërbime postare të brendshme dhe ndërkombëtare,- të dijë të bëjë vulosjen e dërgesave postare.

b) Temat e kapitullit:- Pranimi i dërgesave postare në komunikacionin e brendshëm postar,- Pranimi i dërgesave postare në komunikacionin postar ndërkombëtar,- Vulosja e dërgesave postare.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin:Rekomandohet që mësuesi:- të shpjegoj dhe zbatoj në mënyrë praktike pranimin e dërgesave postare për

komunikacionin e brendshëm dhe atë ndërkombëtar,- të shpjegoj mënyrat e vulosjes së dërgesave postare, - të bëjë ilustrimin me shembuj konkret,- të bëjë demonstrimin me mostra të ndryshme,- të nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me angazhim grupor,- të organizojë teste me shkrim.

28

d) Kushtet për realizimin e kapitullit:- klasa, - çmimorja për shërbime të brendshme dhe ndërkombëtare,- mostra të ndryshme për sqarime, - interneti

e) Literatura:

1. Mr. Biljana Grgurovic: Postanski saobracaj, Beograd 2000 2. Grup autorësh: Praktični radovi u PTT, Beograd 1997.

3 Dr. Pero Tabak: Poštanski Promet I, Zagreb 2003

Programi i Lëndës

Bazat e Ekonomisë



Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të nxënësi duhet;- të tregojë qëllimin dhe rëndësinë e ekonomisë si shkencë; - të shpjegojë kuptimin e përgjithshëm të prodhimit;- të përshkruaj natyrën e procesit te prodhimit;- të përshkruaj efektin pozitive dhe negative që ndikojnë në prodhim;- të shpjegoj rolin e punës dhe faktorët që ndikojnë në punë;- të përshkruan ndarjen e punëve në procesin e prodhimit; - të dallojë etapat e zhvillimit te prodhimit shoqëror;- të interpretojë ligjet themelore të prodhimit kapitalist dhe atij socialist;- të përshkruan zanafillën e parasë;- të përshkruaj etapat e zhvillimit të parasë deri më tani;- të përshkruan mënyrën e imitimit të parave, dhe lëshuarjen e tyre në funksion;

II. Fondi i orëve të lëndës35 javë x 2 orë/javë = 70 orë

29


Kapitulli 1: Kuptimi dhe definimi i ekonomisë 9 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet :- të trajtoj lëndën dhe metodat e ekonomisë- të shqyrton dhe analizon problemet e objektit te studimit të ekonomisë;- të shqyrton ligjet ekonomike;- të analizon raportin e ekonomisë me shkencat të tjera; b) Temat e kapitullit- Lënda dhe metodat e ekonomisë.- Fillet dhe zhvillimi i ekonomisë- Objekti i studimit.- Kuptimi dhe burimet e ligjeve ekonomike.- Raporti ndaj shkencave të tjera ekonom.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi : - të motivojë nxënësit duke përdorur metoda të përshtatshme që për nxënësit të jenë të

kuptueshme;- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- të nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- të angazhojë nxënësit me detyra për të formuar projekte te reja;

d) Kushtet për realizimin e kapitulli:- literatura;- kabineti me materiale të nevojshme;

- interneti

Kapitulli 2: Kuptimi i përgjithshëm për prodhim 16 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet:- të analizohet kuptimi I përgjithshëm për prodhim;- të shqyrtohet baza e aktivitetit ekonomik;- të shpjegojë procesin e prodhimit;- të shpjegojë procesin e shpërndarjes- të shpjegojë procesin e këmbimit dhe- të shpjegojë procesin e konsumit;

b) Temat e kapitullit- kuptimi bazë i jetës dhe zhvillimit të shoqërisë,- nevojat njerëzore dhe domosdoshmëria e prodhimit,

30

- funksioni i prodhimit,- funksioni i prodhimit në afatë të gjatë,- funksioni i prodhimit në afatë të shkurtë,- prodhimi i materialit dhe faktorët e tij kryesor,- puna,- mjetet e punës,- objekti i punës,- ndërmarrësia,- forcat prodhuese,- marrëdhëniet në prodhim.


kuptueshme;- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- të nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- të angazhojë nxënësit në formimin e ideve të reja për prodhime te reja ;- të angazhojë nxënësit me detyra për të formuar projekte te reja;

d) Kushtet për realizimin e kapitulli- literatura;- kabineti me materiale të nevojshme;

- interneti

Kapitulli 3: Ndarja e punës dhe karakteristikat e saj 7 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet :- të trajtoj ndarjen e punës dhe karakteristikat e saj- të shpjegoj rëndësinë e produktit shoqëror - të trajtoj faktorët që ndikojnë në shtimin e riprodhimit shoqëror- të shpjegoj llojet e prodhimit shoqëror- të klasifikoj llojet e punëve

b) Temat e kapitullit- ndarja e punës- ndarja natyrore e punës- ndarja shoqërore e punës- ndarja teknike e punës- roli dhe pasojat e ndarjes së punës


kuptueshme;- të angazhoj nxënësit të përshkruajnë vende te punës;

31

- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- të nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- të angazhojë nxënësit në formimin e ideve të reja për prodhime te reja ;- të angazhojë nxënësit me detyra për të formuar projekte te reja;


Kapitulli 4: Produkti shoqëror 11 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet :- të shpjegoj kuptimin e produktit shoqëror;- të dalloj faktorët që ndikojnë në prodhim (faktorët objektiv,faktorët subjektiv );- të shpjegoj ndikimin e kushteve natyrore që ndikojnë në prodhim;- të shpjegoj faktorët kyç që ndikojnë në procesin e prodhimit;- të shpjegoj rolin e kohës që ndikon në procesin e prodhimit;

b) Temat e kapitullit- kuptimi i prodhimit shoqëror- kushtet natyrore- zhvillimi i mjeteve të prodhimit- popullsia (faktori subjektiv)- gjatësia e kohës së punës- intensiteti i punës- produktiviteti i punës- marrëdhëniet në procesin e prodhimit



d) Kushtet për realizimin e kapitulli - literatura;- kabineti me materiale të nevojshme;

- interneti

Kapitulli 5: Kuptimi i riprodhimit shoqëror 5 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet :

32

- të vlerësoj rëndësinë e riprodhimit;- të dalloj llojet e riprodhimit shoqëror;- të shpjegojë faktorët të cilët ndikojnë në riprodhim;- të motivoj faktorët që e rrisin riprodhimin;

b) Temat e kapitullit - riprodhimi i thjeshtë; - riprodhimi i zgjeruar; - riprodhimi i zvogëluar;

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi : - të motivojë nxënësit duke përdorur metoda të përshtatshme që për nxënësit të jenë të kuptueshme;- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- të nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- të angazhojë nxënësit në formimin e ideve të reja për prodhime te reja ;- të angazhojë nxënësit me detyra për të formuar projekte te reja;


- interneti

Kapitulli 6: Format historike të prodhimit shoqëror 8 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet :- të vlerësoj zhvillimin historik të prodhimit nëpër etapa të zhvillimit të saj;- të përshkruaj pasuritë natyrore që i ka dhuruar natyra;- të përshkruaj pasuritë që është në gjendje ti prodhojë dora e njeriut;- të bëjë dallimin ndërmjet prodhimit kapitalist dhe socialist të mallit;- të përshkruaj përparësitë e prodhimit kapitalist dhe atij socialist të mallit;- të përshkruaj vetit e një malli;

b) Temat e kapitullit- prodhimi natyror- prodhimi i mallit;- prodhimi i thjeshtë i mallit;- prodhimi kapitalist i mallit;- prodhimi socialist i mallit;- malli dhe vetit e tij kryesore;


33



Kapitulli 7: Lindja e parasë 14 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet :- të përshkruaj këmbimin e mallrave;- të përshkruaj lindjen e parasë;- të shpjegojë zhvillimin e etapave të parasë;- të shpjegoj zëvendësimin e parasë së një etape me atë të etapës në vijim;- të shpjegojë funksionin e parasë në këmbimin e mallrave;- të dalloj fuqinë blerëse të një bankënote;- të përshkruaj imitimin e një valute të re e cila del në qarkullim

b) Temat e kapitullit- zanafilla e parasë-format e vlerës;- forma e thjeshtë ose e rastit;- forma e plotë ose e zhvilluar e vlerës;- forma e përgjithshme;- forma monetare e vlerës;- funksionet e parasë;- imitimet e parasë;

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi : - të motivojë nxënësit duke përdorur metoda të përshtatshme që për nxënësit të jenë të kuptueshme;- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- të nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- të angazhojë nxënësit në formimin e ideve të reja për prodhime te reja ;- të angazhojë nxënësit me detyra për të formuar projekte te reja;d) Kushtet për realizimin e kapitulli- literatura,- tabela ,- projektori,- kabineti- interneti

34

e) Literatura:

1. Dr. Sinan Ademaj : Bazat e ekonomisë, Prishtinë

Programi i lëndës

Rrjetat dhe digjitalizimi i të dhënave



Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të nxënësi duhet:- të tregojë qëllimin dhe rëndësinë e përpunimit automatik të të dhënave;- të përshkruaj konceptin e të dhënave;- të analizojë raportet përfundimtar të të dhënave;- të krahasojë të dhënat e ndryshme nga data base;- të krijojë bazë të të dhënavë për produktet e PT; - të shfrytëzojë bazën e të dhënave;- të krijojë hierarkinë e të dhënave;- të mirëmbajë bazën e të dhënave;

II. Fondi i orëve të lëndës

35

35 javë x 1 orë/javë = 35 orë


Kapitulli 1: Analiza dhe planifikimi i një baze të të dhënave 15 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- të bëj konceptin e bazës së të dhënave; - të bëj dallimin ndërmjet të dhënave dhe informacionit;- të krijojë modelet e dhënave;- të paraqesë pasqyrën e sistemeve të punës;- të bëj modelimin konceptual;

b) Temat e kapitullit- Analiza e materialit të mbledhur gjatë kontakteve;- Përcaktimi për programin- Struktura e bazës së shënimeve;- Të dhënat e mbledhura nga kerkesat e konsumatorëve- Llojet e shërbime që ofrohen nga PTT- Të dhënat relevant- Të dhënat për telefoni fixe- Të dhënat për telefoni mobile-Të dhënat për internet-Regjistri i konsumatorëve-Regjistri i paisjeve-Të dhënat e konfigurimeve të paisjeve-Paraqitja e pengesave-Vendosja e IP paramettrave-Vendosja e fabrik kodeve te paisjeve-Kodet e identifikimit te rrjetave-Zgjidhjet e shpejta ne identifikimin e pergjithshme

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e detyrave për të kryer ndonjë data basë për PT;- kryejë punë praktike për data base;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë.d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- kabineti i informatikës me pajisje gjegjëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.- Kabineti me kompjuter.

Kapitulli 2: Dizajnimi dhe struktura fizike e bazës së të dhënave 10 orë

a) Qëllimet e kapitullit

36

Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- Analiza e materialit të mbledhur gjatë kontakteve;- Përcaktimi për programin- Struktura e bazës së shënimeve;- të dalloj strukturën fizike ; - të bëj dallimin e nivele të data bases;- të krijojë hierarki të të dhënave;- të dalloje harduerin dhe nevojën për data basë;- të bëj strukturën e indekseve;

b) Temat e kapitullit- Krijimi i tabelave- Relationships (ndërlidhja);- Pyetësorët;- Formularët;- Raportet;- Makrot; - struktura fizike e bazës së të dhënave;- niveli konceptual, fizik dhe abstrakt i data bases;- format normale;- Hierarkia e memorieve ,disqet;- Qasja paralele;- Struktura e indekseve;- Vendosja e parametrave te matjeve- Perdorimi i matjeve teknike dhe statistikat- Pergjigjet e shpejta ne raste pengesave- Struktura e identifikimit te llojeve te pengesave- Eliminimi i pengesave dhe perdorimi i te dhenave- Efikasiteti dhe komunikimi ne Database ne raport me rrjetat dhe gjendjen e tyre

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e detyrave për të kryer ndonjë data basë për PT.- kryejë punë praktike për data base;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë.

d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- kabineti I informatikës me pajisje gjegjëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.- Kabineti me kompjuter.

Kapitulli 3: Implementimi dhe mirëmbajtja e bazës së të dhënave 10 orë a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet :- të bëj konceptin e bazës së të dhënave;

37

- të bëj dallimin ndërmjet të dhënave dhe informacionit;- të krijojë modelet e dhënave;- të paraqesë pasqyrën e sistemeve të punës;- të bëj modelimin konceptual;

b) Temat e kapitullit- Faza testuese;- Vërejtjet sugjerimet - Përmirësimi i vërejtjeve - Faza finale (fillimi i punëve zyrtarisht)- dallimi ndërmjet të dhënave dhe informacioneve;- gjuhët për punë me baza të të dhënave;- pavarësia fizike dhe logjike e të dhënave;- pasqyra e sistemeve për punë me baza të të dhënave;- komponentët dhe arkitektura e sistemeve për punë me baza të të dhënave,- Bekapimi i bazës së shënimeve;- Kërkesat e reja për përmirësimin e bazës së shënimeve;

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e detyrave për të kryer ndonjë data basë për PT.- kryejë punë praktike për data base;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- tabela;- projektori me transparent;- kabineti i informatikës me pajisje gjegjëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.

e) Literatura: 1. Skender Skenderi, Besnik Skenderi, Informatika Prishtine 2. Ekrem Dragusha ing.dipl.: Informatika, Prishtinë 2004 3. Adrian Shehu,Telekomunikimet, Tirane 2002 4. Selim Selimi, Mediumet optike,QTZH PTK Prishtine 2012

38

Modulet e praktikësprofesionale

-klasa 10ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2013

39

PT-sëNiveli I

Klasa 10

Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale “Pranimi i dërgesave postare”

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-së,Niveli: IKlasa: 10

Numri i modulit

1

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer pranimin e dërgesave postare në çdo pikë ose zyrë postare të pranimit të dërgesave.

Kohëzgjatja e modulit

7.2K kredite (72 orë)

Rezultatet e të mësuarit (RM)

RM 1 Nxënësi kryen pranimin e dërgesave të thjeshta në sportelet e postës, përmes kutive postare dhe dërgesa të frankuara me

40

dhe përmbajtja makinë frankimi.

Përmbajtja:- Pranimi i letrës së thjeshtë,- Pranimi i kartëpostaleve,- Pranimi i shtypshkrimeve,- Pranimi i sekogrameve,- Pranimi i pakos së vogël, - Pranimi i letrave gllomaze, - Pranimi i letrave gjyqësore dhe administrative,- Pranimi i dërgesave përmes kutive postare,- Pranimi i dërgesave me makinë frankimi,- Pranimi i dërgesave përmes postierëve,

RM 2 Nxënësi kryen pranimin e dërgesave të regjistruara, pranimin e letrës së porositur, letrës me vlerë, kolive (pakove), pranimin e dërgesave me shërbime të veçanta, pranimin e dërgesave EMS, pranimin e dërgesave përmes postierëve, pranimin e urdhërpagesave.

Përmbajtja:- Pranimi i dërgesave të regjistruara,- Pranimi i letrës së porositur,- Pranimi i letrës me vlerë,- Pranimi i kolive (pakove),- Pranimi i dërgesave EMS,- Pranimi i dërgesave me shërbime të veçanta,- Pranimi i urdhërpagesave postare,- Pranimi i thasëve “M”,- Pranimi i dërgesave prej klientëve të mëdhenj,

Procedurat e vlerësimit

Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të mësuarit.Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:RM Rezultatet e të mësuaritIV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vëzhgim me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet:- të kryej me sukses pranimin e dërgesave të thjeshta në

sportelet e zyrave postare;- të kryej pranimin e dërgesave nga kutit postare,- të pranoj dërgesat e frankuara me makinë frankimi,- të pranoj shtypshkrime që përmbajnë gazeta dhe

revista,


41

KR Nxënësi duhet:- të kryej pranimin e letrës së porositur,- të kryej në mënyrë të pavarur pranimin e letrave me

vlerë,- të kryej në mënyrë të pavarur pranimin e kolive

(pakove),- të kryej në mënyrë të pavarur pranimin e dërgesave të

pranuara nga postierët,- të kryej në mënyrë të pavarur pranimin e

urdhërpagesave,

Metodat e të mësuarit të rekomanduara

b) Ky modul duhet të trajtohet në klasë dhe zyra postare. Rekomandohet që të organizohen vizita dhe praktikë profesionale në objekte ku kryhen shërbimet postare.

c) Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për pranimin dhe përpunimin e dërgesave postare (duke aplikuar metodën 4 shkallësh).

d) Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për të treguar aftësitë e fituara.

e) Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara në klasë dhe objekte ku kryhen pranimet dhe përpunimet e dërgesave postare.

Baza materiale e domosdoshme

Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:- Klasa për mësim kabinetik- Zarfet postare të madhësive të ndryshme, - Koli (pako) të madhësive të ndryshme - Formular të ndryshëm postar.- Mjedise pune për pranimin e dërgesave postare,

42

PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE

“Përpunimi i dërgesave postare”


Numri i modulit

2

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer përpunimin e dërgesave postare në zyra postare dhe në qendrën transite postare (QTP) ku bëhet përpunimi i dërgesave postare.


6 K (60 orë)

Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja

RM 1 Nxënësi kryen në mënyrë të pavarur përpunimin e dërgesave të thjeshta dhe të regjistruara për komunikacionin e brendshëmdhe komunikacionin ndërkombëtar.

Përmbajtja:- Përpunimi i dërgesave të pranuara në sportele të postës- Grumbullimi dhe transporti i thasëve, dërgesave dhe

kolive nga zyrat postare, dhe kutitë postare

43

- Përpunimi i dërgesave dhe hapja e thasëve që arrijnë në QTP nga komunikacioni i brendshëm dhe komunikacioni ndërkombëtar,

- Ndarja e dërgesave qe janë ne të njëjtin thes postar,- Ndarja e dërgesave te thjeshta, dërgesave të regjistruara

dhe kolive,- Ndarja e dërgesave sipas vendit të destinacionit,- Ndarja e dërgesave sipas numrit postar,- Ndarja e dërgesave sipas bar kodeve,- Ndarja e dërgesave për komunikacionin e brendshëm - Ndarja e dërgesave për komunikacionin ndërkombëtar- Vulosja e dërgesave postare me vulë të QTP,

RM 2 Nxënësi kryen në mënyrë të pavarur ekspedimin e dërgesave të thjeshta dhe të regjistruara për komunikacionin e brendshëm dhe ndërkombëtar

Përmbajtja: - Vulosja e dërgesave - Ekspedimi i dërgesave të thjeshta- Ekspedimi i dërgesave të regjistruara- Ekspedimi i dërgesave EMS- Ekspedimi i kolive, - Formimi i thasëve sipas llojeve të dërgesave postare- Vendosja e fletemërimeve dhe mbyllja e thasëve sipas

përmbajtjes së tyre,




KR Nxënësi duhet- të dallojë dërgesat postare, - të kryen punën e ndarjes së dërgesave postare,- sipas vendeve të destinimit,


KR Nxënësi duhet:- të dallojë llojet e tubave dhe thasëve sipas

fletemërimeve,

44

- të jetë i përgatitur për ekspedim të mëtutjeshëm të dërgesave postare,

- të ndajë sipas vijave transportuese dhe vendeve të destinacionit thasët dhe kolitë,


a) Ky modul duhet të trajtohet në QTP dhe zyra postare, b) b) Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për matjet dhe kuotimet (duke aplikuar metodën 4 shkallëshe)c) Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për të treguar aftësitë e fituara,d) Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara,


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:- Thasët për bartje të dërgesave postare, kolite dhe

dërgesat tjera postare,- Formularë, fletë emërtime të ndryshme për fazën e

ekspedimit për komunikacionin e brendshëm dhe ndërkombëtar,

- Mjedise pune për përpunimin e dërgesave postare.


“Shërbimet dhe aparatet faksimile”


Numri i modulit

3

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer punë të ndryshme me faksimil aparate.




RM 1 Nxënësi kryen pranimin dhe dorëzimin e dokumenteve te ndryshme me aparatet faksimile

Përmbajtja:- Shërbimet faksimile- Shërbimet faksimile për komunikacionin e brendshëm- Shërbimet faksimile për komunikacionin ndërkombëtar- Pranimi i dokumenteve - Pranimi i skicave, diagrameve dhe fotografive te

45

ndryshme- Dërgimi (transmetimi) i dokumenteve- Dërgimi (transmetimi) i skicave, diagrameve dhe

fotografive në sasi të mëdha- Llogaritja e çmimit për pagesë sipas çmimores në fuqi

RM 2 Nxënësi në mënyrë të pavarur manipulon me aparatet faksimilePërmbajtja:- Aparatet faksimile- Gjenerata e vjetër e aparateve faksimile- Gjenerata e re e aparateve faksimile- Pjesët kryesore te aparateve faksimile- Pjesët hargjuese të aparateve faksimile




KR Nxënësi duhet:- të dije të pranojë dokumente dhe shkresa tjera me

aparatet faksimile- të dërgojë dokumente, skica, diagrame përmes aparateve

faksimile etj.


KR Nxënësi duhet:- të dije për aparatet faksimile,- të dalloj llojet e tyre sipas procesit të punës,- të bëjë ndërrimin e materialeve hargjuese etj.


a) Ky modul duhet të trajtohet në klasë dhe objekte ku kryhen shërbimet faksimile.

b) Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për matjet dhe kuotimet (duke aplikuar metodën 4 shkallëshe).

c) Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për të treguar aftësitë e fituara.

d) Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.

Baza materiale Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të

46

e domosdoshme sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:- Faksimil aparati,- Zyra postare që kryejnë pranimin dhe dërgimin e

dokumenteve faksimile.


“Lidhja e një produkti të ri në rrjetën telefonike lokale”

Lëmia: KomunikacionProfili: PT-s,Niveli: IKlasa: 10

Numri i modulit

4

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer matje dhe testime në instalimet e rrjetës telefonike lokale.




RM 1 Nxënësi kryen matje të ndryshme në instalimet e rrjetës telefonike lokale.

Përmbajtja:- Përzgjedhja e instrumenteve matëse në instalimet e

rrjetës telefonike lokale.- Përdorimi i drejtë i instrumenteve matëse në instalimet e

rrjetës telefonike lokale.

47

- Kryerja e matjeve të ndryshme në instalimet e rrjetës telefonike lokale.

- Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit.

RM 2 Nxënësi identifikon pozitën dhe rrjetin e ri për kyçje të pajisjes së re.

Përmbajtja:- Analiza e skemës së rrjetit dhe instalimit telefonik.- Kryerja e evidencave të nevojshme ne harmoni me

projektin ekzistues, përshtatje-interfeis me pajisjet e mëhershme.

- Shënimi i kuotave.- Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit.

Proçedurat e vlerësimit

Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit.

Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:RM Rezultatet e të mësuaritIV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

IV Vëzhgim me listë kontrolli

KR Nxënësi duhet të:- përzgjedhë drejt instrumentet për instalimet e

pajisjeve të reja në rrjetë;- përdorë drejt instrumentet matëse në instalimet e

pajisjeve të reja në rrjetë ;- kryejë matje të ndryshme;- respektojë rregullat e mbrojtjes në punë,mbrojtjes se

rrjetit ,mbrojtjes se pajisjeve tjera ekzistuese dhe ruajtjes së mjedisit.


KR Nxënësi duhet të:- analizojë drejt skemën e instalimit;- kryejë shënime në përputhje me skemën e

instalimit;- kryejë kuotime të ndryshme;- respektojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes

së mjedisit. Metodat e të mësuarit të rekomanduara

- Ky modul duhet të trajtohet në punëtorinë e ngrohjes. Rekomandohet të organizohen vizita njohëse në objekte ku kryhen instalime të ngrohjes dhe aklimatizimit.

48

- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për matjet dhe kuotimet (duke aplikuar metodën 4 shkallëshe).

- Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për matje me instrumente të ndryshëm.

- Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara.


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:- Punëtoria e pajisur me instrumente matëse të përdorshme në

instalimet e ngrohjes dhe aklimatizimit.- Dokumentacion për standardet. - Mjedise pune për kryerjen e matjeve dhe kuotimeve të

ndryshme.


“Ndërtimi i një baze të dhënave për kapacitetet e lira transmetuese të rrjetit optik”


Numri i modulit

5

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer Një bazë të dhënave për kapacitetet e lira në rrjetën lokale.


4.2K kredite (42orë)


RM 1 Nxënësi. kryen matje të ndryshme në instalimet e rrjetës telefonike lokale optike.Përmbajtja:- Përzgjedhja e instrumenteve matëse në instalimet e

rrjetës telefonike lokale.- Përdorimi i drejtë i instrumenteve matëse në instalimet e

rrjetës telefonike lokale.- Identifikimi i kapaciteteve të nxëna.

49

- Identifikimi i kapaciteteve të lira.- Identifikimi i kapaciteteve teknikisht jashtë përdorimit.- Kryerja e matjeve të ndryshme në instalimet e rrjetës.

telefonike lokale.- Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit dhe pajisjeve

tjera . ekzistuese telefonike.

RM 2 Nxënësi identifikon pozitën e rrjetit dhe kabllos ku bëhen shqyrtimet. Përmbajtja:- Analiza e skemës së rrjetit dhe instalimit telefonik.- Kryerja e evidencave të nevojshme për caktimin e

statusit të çdo fije të kabllos.- Shënimi i fijeve të kabllos.- Mbrojtja në punë,ruajtja e infrastrukturës ekzistuese dhe

mbrojtja e ambientit.


Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit.Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:RM Rezultatet e të mësuaritIV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit


KR Nxënësi duhet të:

- përzgjedhë drejt instrumentet për matjet e nevojshme në rrjetë;

- përdorë drejt instrumentet matëse në instalimet e rrjetës ,identifikimin e statusit të çdo përçuesi.

- kryejë matje të ndryshme,me qëllim të nxjerrjes së informatave për statutin e përçuesve telefonik.

- respektojë rregullat e mbrojtjes në punë,mbrojtjes se rrjetit ,mbrojtjes se pajisjeve tjera ekzistuese dhe ruajtjes së mjedisit.


KR Nxënësi duhet të:- analizojë drejt skemën e rrjetit telefonik lokal.- kryejë shënime në përputhje me skemën e

instalimit;- kryejë futjen e shënimeve të nevojshme në data

base.- respektojë rregullat e mbrojtjes në punë dhe ruajtjes

së mjedisit.

50


- Ky modul duhet të trajtohet në hapësirën e fillshpërdasve te objektet e PT-s.

- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për matjet dhe kuotimet(duke aplikuar metodën 4 shkallëshe).

- Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për matje me instrumente të ndryshëm.



Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:- Rrjeti telefonik lokal, fillshpërdasi telefonik ne hapësirat e PT-s.- Projektet e rrjetit telefonik.- Programi i një data base.- Instrumentet matëse gjegjëse.- Dokumentacion për standardet. - Mjedise pune për kryerjen e matjeve dhe shënime të

ndryshme.

51


“Funksionet e parasë”


Numri i modulit

6

Qëllimi i modulit

Një modul praktik që i aftëson nxënësit të jenë në gjendje të vlerësojnë rolin e parasë si mjet për matjen e vlerave,si mjet pagese,si mjet qarkullimi,si thesar dhe paraja botërore.


2K kredite (20 orë)


RM1

RM2

RM3

Nxënësi. është i gatshëm të vlerësoj paranë,kur luan rolin e masës së vlerës.

Përmbajtja:- Përzgjedhja e vlerave të mallit në këmbim të tyre;- Vendi ku bëhej këmbimi;- Përdorimi i metodës në këmbim të tyre;- Përshkrimi i hapësirave ku bëhej këmbimi;

- Nxënësi duhet të dalloj funksionin e parasë si mjet qarkullimi

Përmbajtja:- Lidhshmëria ndërmjet funksioni si masë e vlerës dhe

funksionit si mjet qarkullimi;- Llojet e metamorfozave;- Zbërthimi i formë.(M-P, P-M)- Parashikimi i krizave që shkaktohen për shkaqe mallit;- Nxënësi të jetë në gjendje të vlerësoj paranë kur luan

rolin si thesar.Përmbajtja:

52

- Konvertimi i formës mall në formën para;- Akumulimi i parasë- Qëllimi i tërheqjes së parasë nga qarkullimi;- Qëllimi i rezervave të parasë etj

RM 4

RM5

Nxënësi të jetë në gjendje të vlerësoj paranë si mjet pagese. Përmbajtja: - Kur paraja luan rolin e mjetit të pagimit; - Roli i parasë në këmbim të shitë-blerjes kur luan rolin e

mjetit pagues;- Dallimet në mes parasë si mjet pagimi dhe asaj si mjet

qarkullimi;

- Nxënësi të dijë të vlerësojë fuqinë e një bankënote kur kalon kufijtë e një vendi. Përmbajtja: - Prezantimi i parasë në tregua botëror; - Ari si para botërore; - Faktorët që ndikojnë në fuqinë e një bankënote

ndërkombëtare ;

Proçedurat e vlerësimit


RM1 IV Vëzhgim me listë kontrolli

RM Nxënësi duhet të:- jetë në gjendje të vlerësojë rëndësinë e parasë;- të jetë në gjendje të bëjë këmbimin e mall-para dhe anasjelltas;- të dijë ti vlerësoj të gjitha format kur paraja luan rolet

e ndryshme (p.sh. si masë e vlerës,si mjet qarkullimi,si mjet pagimi,si thesar dhe si para botërore);

- të dijë të zgjedhë se cila është metoda më e përshtatshme në këmbim të mallrave;


- Ky modul mund të trajtohet në të gjitha fushat e veprimtarive shoqërore (p.sh. në banka, në të gjitha llojet e ndërmarrjeve prodhuese dhe jo prodhuese, në ndërmarrjet shërbyese ne objektet e PT. etj)

- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete rreth funksioneve të parasë;

- Nxënësit duhet të angazhohen në punë praktike që të mundet

53

me i kuptuar më mirë rolin dhe rëndësinë e secilit funksion;- Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi

praktik i aftësive të fituara. Baza materiale e domosdoshme

Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen- materialet e nevojshme për njohuri lidhur me rolin e parasë;- mjediset e punës praktike ku munden me i ushtrues njohuritë

e tyre;


“ Prodhimi, Shpërndarja, Këmbimi dhe Konsumi ”


Numri i modulit

7

Qëllimi i modulit

Ky modul në praktike i aftëson nxënësit që të jenë në gjendje me e kuptuar se si ecën ciklet e prodhimit dhe si finalizohet një produkt,si dhe metodat që përdoren deri te shkuarja e një produkti deri te njeriu.


3.6 kredite (36 orë)


RM 1 Nxënësi aftësohet që të jetë në gjendje të përdor veprimet e nevojshme nëpër të cilat duhet të kaloj një lëndë e punës deri në formimin e saj si produkt i cili plotëson së paku një nevojë njerëzore

Përmbajtja:- Përzgjedhja e lëndës së punës- Përdorimi i mjeteve të punës- Objekti i punës-. Fuqia punëtore- Shpenzimet e tjera (energjia elektrike, uji etj.)- Mbrojtja në punë dhe ruajtja e mjedisit.

RM 2

Nxënësi duhet të dijë ti përdor metodat dhe instrumentet e nevojshme për shpërndarje te produktit. Përmbajtja:- Kush i përvetëson produktet e prodhuara,- Kujt i dedikohen ato,- Cila pjesë e produktit shkon në prodhim, dhe cila në

54

RM3

RM4

konsum.- Të hulumtoj regjionin,- Të Hulumtoj tregua,- Të përdorë mjetet e nevojshme për transport etj.- Nxënësi duhet të jete i aftë të vlerësoj vlerat e mallrave në raport këmbimi.Përbërja:- Raporti i ofertës- Raporti i kërkesës- Inflación- Deflacioni

- Nxënësi duhet të dijë të llogaritë kohën e nevojshme për përgatitjen e sendeve materiale për konsum,dhe efektet e harxhimit të të mirave materiale.

Përbërja:- Faza përgatitore,- Faza kryesore,- Faza përfundimtare,- Konsumí prodhues,- Konsumí joprodhues,




RM1

Nxënësi duhet të:- jete i aftë të planifikoj një cikël të prodhimit- të dijë të orientohet në hapësirën e procesit të

prodhimit;- të organizojë ecurinë e procesit të një cikli pune;- të bëjë orientimin e tyre në vendet e duhura;- të dijë ti zgjedh konsumuesit e regullt;- të dijë ti ekspozojë produktet e prodhuara;


- Ky modul duhet të trajtohet në proceset e prodhimit. Rekomandohet të organizohen vizita njohëse në objekte ku munden të ushtrojnë punën e tyre.

- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për ciklet e prodhimeve.

- Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për secilin cikël prodhimi.

55



Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:- Punëtoria e pajisur me mjete të nevojshme që të mundë të

ushtroj veprimtarinë e nevojshme.- Dokumentacion për standardet. - Mjedise pune të përshtatshëm për ushtrime praktike.

Programet e lëndëve dhe përshkruesit

e moduleve profesionaleARSIMI PROFESIONAL

Kl.11

Programi 2013

PT-ësNiveli I

56

Klasa 11

Programet e lëndëve profesionale

Programi i lëndës

Telekomunikimet


Qëllimi i lëndës

Në përfundim të trajtimit të lëndës,,Telekomunikimet” në klasën e 11, nxënësi do të jetë i aftë :- të interpretojë qëllimin dhe rëndësinë e telekomunikimit , zhvillimi historik;

- të interpretojë pajisjet e gjenerimit të sinjaleve të ndryshme telekomunikuse;- të interpretojë dukurinë dhe fizikalitetin e paketimit të sinjalit për transport;- të interpretojë për llojet e telekomunikimeve ;- të realizojë një telekomunikim;- të dallojë modulimet e sinjalit ;- të dallojë sistemet telekomunikuse;- të tregojë për sistemet e transmetimit të realizuar me antena MW.- të tregojë për sistemet e transmetimit të realizuar me fibra optik ;- të interpretojë transmetimin e sistemit satelitor.- të dallojë sistemet e sëichingut.- të tregoj shërbimet e telefonisë fikse.- të tregojë shërbimet e telefonisë mobile.

57

Fondi i orëve të lëndës35javë x 2 orë/javë = 70orë

Programi i hollësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Zhvillimi i telekomunikimit 25 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- të përshkruajë kronologjinë e zhvillimit të telekomunikimit; - të analizoj llojet e ndryshme të sinjalit;- të përshkruaj karakteristikat e sinjalit;- të dallojë format e transportit të sinjalit;- të dallojë modulimet e sinjalit;- të realizojë një telekomunikim;

b) Temat e kapitullit- Zhvillimi i telekomunikimit;- Kërkesat për telekomunikim në Kosovë;- Llojet e shërbimeve telekomunikuese;- Kapacitetet transmetuese;- Multiplexerët;- Principi i multipleximit;- kërkesat për shërbime me kapacitete të ndryshme;- kërkesat për shërbime;- realizimi(forma) e një kërkese për shërbim telekomunikues;- obligimet e një gjeneruesi të shërbimeve telekomunikuese;- obligimet e parapaguesit;- linjat e huazuara;.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e detyrave në qarqet e thjeshta elektrike;- kryejë punë laboratori për qarqet telekomunikuese;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë;.

d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me makete, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.

Kapitulli 2: Sistemet transmetuese 25 orë


58

Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet :- të tregojë për llojet e transmetimeve; - të dallojë antenat mikrovalore;- tregojë për procesin e pranimit të sinjalit;- të dallojë llojet e valë përcjellësve;- të dallojë pajisjet transmetuese për nga kapaciteti;- të tregojë transmetimin përmes fibrave optik;- të dallojë pajisjet transmetuese me fibra optik;

b) Temat e kapitullit- sistemet transmetuese;- sistemet transmetuese mikrovalore;- dimensionimi i antenave telekomunikuese;- multipleximi i sinjalit;- demultipleximi i sinjalit;- valë përcjellësit;- pajisjet transmetuese,llojet e tyre;- pajisjet PCM,HDSL,PDH,SDH,DWDM,- fibrat optik;- pajisjet transmetuese përmes fibrave optik;- transmetimet satelitore;- satelitët gjeostacionar dhe satelitët në orbita të ulëta (LEO);- shpërndarja e frekuencore (FDMA)dhe kohore (TDMA).

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi : - të motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- të nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e detyrave në qarqet e thjeshta për llogaritjen e

dimensioneve të antenave dhe fuqisë së tyre;- të kryejë punë laboratori për pajisjet transmetuese;

- të angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në llogaritjen e dobësimit të sinjalit në fibra optik.

d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me makete, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës- hapësira me pajisje transmetuese.

Kapitulli 3: Centralet telefonike 20 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- të tregojë për zhvillimin e centraleve telefonike;- të tregojë qëllimin e centraleve telefonike;- të dallojë centralet telefonike;- të tregojë për mundësitë që ofron centrali telefonike;

59

- të dallojë mundësitë e shërbimit të telefonisë fikse ;- të dallojë mundësitë e shërbimit të telefonisë mobile;

b) Temat e kapitullit- Centralet telefonike;- Centralet telefonike;- Centralet e tipit EWSD.- Centralet e telefonisë mobile.- Gjenerata e re e centraleve telefonike,NGN.- Rrjeti komutues;- Trafiku komutues;- Sinjali Sinkronizimi ; - Centralet RDLU;

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e detyrave në llogaritjen e trafikut të centraleve;- kryejë punë laboratori për testimin e trafikut;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në llogaritjen e kapaciteteve të sistemeve

komutuese;

d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me centrale shtëpiake, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.- hapësira ku gjendet centrali telefonike.- interneti

e) literatura: Adrian Shehu Telekomunikimet, Tiranë 1997 Richard A. Thompson TELEPHONE SWITCHING SYSTEMS 2000

60

Programi i Lëndës

Komunikacioni Telefonik

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-ës,Niveli: I Klasa : 11

Qëllimi i lëndës

Në përfundim të trajtimit të lëndës,,Komunikacion Telefonik”në klasën e11, nxënësi do të jetë i aftë:- të interpretojë qëllimin dhe rëndësinë e komunikacionit Telefonik;- të interpretojë historinë dhe kronologjinë e zhvillimit të komunikimit telefonik;- të interpretojë sinjalin elektrik dhe format e tijë ;- të interpretojë kodimin e fjalëve;- të interpretojë alfabetin e Morzeut;- të interpretojë shëndrrimin e sinjalit Akustik në Elektrik dhe anasjelltas;- të interpretojë Aparatet telefonike;- të interpretojë format e sinjalit telefonik;- të interpretojë rrjetin telefonik;

- të interpretojë llojet e rrjetave telefonike;



Kapitulli 1. Komunikimi dhe format e tijë 25 orë


61

Në përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- interpretojë formën e komunikimit dhe nevojën për komunikim më të avancuar- shpjegojë sinjalin kohor dhe kodimi- interpretojë alfabetin e morzeut- të shpjegojë për fushën magnetike- të shpjegojë për sinjalin njëkahorë dhe kodimin.

b)Temat e kapitullit- Format primitive të komunikimit- Tingulli-veqoritë fizike- Përhapja e zërit (valës ) në hapsirë- Sinjali elektrik njëkahorë dhe alternativ- Shëndrrimi i sinjalit akustik në elektik- Aparati telefonik- Përcjellësit telekomunikues- Skema e përcjelljes së sinjalit akustik në largësi

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e detyrave të thjeshta telefonike;- kryejë punë laboratori për të realizuar një kod komunikimi;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në realizimin e një skeme të thjeshtë të - aparatit telefonik;

d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me makete, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.

Kapitulli 2. Sinjali telefonik dhe parametrat e tija 25 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :

- demonstrojë formën e sinjalit;- të shpjegojë për sinjalin analog dhe digjital;- të shpjegojëpër centralet telefonike;- të demonstrojë për llojet e shërbimeve telefonike;- të demonstrojë për përdorimin e aparateve telefonike;

b)Temat e kapitullit

- Sinjali analog- Sinjali digjital- Brezi frekuencor telefonik

62

- Shërbimet telefonike- Shërbimi ISDN- Shërbimi fax- Centralet telefonike

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- angazhojë nxënësit në testimin e sinjalit analog dhe digjital nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit në lidhjen e aparateve telefonike;- nxisë nxënësin për punë në centrale telefonike;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në realizimin e një shërbimi me aparate

telefonike;

d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me makete, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.- interneti

Kapitulli 3. Rrjetat dhe shërbimet telefonike 20 orëa) Qëllimet e kapitullit Në përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- shpjegojë llojet e rrjetave telefonike;- demonstrojë për llojet shërbimeve telefonike;- të shpjegojë për qmimet e shërbimeve telefonike;- të demonstrjë për mënyrën e dhënjes së shërbimeve telefonike;b)Temat e kapitullit- Rrjeti telefonik lokal- Rrjeti telefonik regjional- Rrjeti telefonik ndërkombëtar- Shitja e shërbimeve telefonike- Çmimet bazë të shërbimeve telefonike- Çmimet sipas kapaciteteve- Llojet e shërbimeve telefonike.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e kërkesave për rrjetë lokale dhe regjionale;- angazhojë nxënësit në analizën kapaciteteve të mbetura transmetuese;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë për të analizuar llojet e shërbimeve telefoniked) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me makete, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës

63

- hapësira me pajisje transmetuese.- interneti

Literatura: Marion Cole TELECOMMUNICATION 1999 Richard A. Thompson TELEPHONE SWITCHING SYSTEMS 2000

Programi i Lëndës

Komunikacion Postar


Qëllimi i lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet:

- të njoh fazat kryesore në procesin e realizimit të shërbimit postar,- të kuptojë procesin e pranimit dhe përpunimit të dërgesave postare,- të dijë procesin e pranimit të dërgesave të thjeshta dhe të regjistruara postare,- të njohë procesin e pranimit dhe përpunimit të pakove,- të njohë procesin pranimit dhe përpunimit të dërgesave EMS- të njohë procedurat e ekspedimit të dërgesave postare në përgjithësi,- të dalloj stipulimet,procedurat e shkëmbimit të dërgesave postare,- të dijë të plotësoj pasqyrën ditore të punës,- të njohë organizimin e bartjes dhe transportin e dërgesave postare,- të njohë mjetet për artjen e dërgesave postare,- të dijë rëndësin e hekurudhave në transportin e dërgesave postare,- të dijë mënyrat e bartjes së dërgesave me anije dhe aeroplan,- të njohë proceset me dërgesat e arritura nga postat e pranimit në postën e destinimit,- të njohë format,- të njohë procesin e arritjes së dërgesave postare në postën e destinimit,- të dalloj parregullsitë gjatë procesit të shkëmbimit të dërgesave,- të njoh procedurat e pranimit të thasëve,pakove dhe dërgesave të drejtuara gabimisht,- të dijë të bëjë procesverbal mbi thasët e parregullt,- të njohë procedurat e hapjes së stimulimeve,pranimit të dërgesave dhe rikartimin e

stipulimeve,- të dijë procedurat e dorëzimit të dërgesave postare përmes postierëve,- të njohë procedurat e dorëzimit të dërgesave të thjeshta dhe të regjistruara,- të njohë procedurat e dorëzimit të dërgesave EMS,- të njohë procesin e dorëzimit të dërgesave në lokalet e postës,

64

- të njohë dorëzimin përmes fahut postar dhe dërgesave post-restant,- të dijë mënyrën e dorëzimit të dërgesave për të cilat është lënë raport mbi arritjen,- të njohë procedurat e dorëzimit të shtypshkrimeve,

Fondi i orëve të lëndës35 javë x 2 orë/javë = 70 orë


Kapitulli 1: Pranimi dhe përpunimi i dërgesave postare 10 orë

a) Qëllimi i kapitullit:Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet:

- të njoh fazat kryesore në procesin e realizimit të shërbimit postare,- të kuptojë procesin e pranimit dhe përpunimit të dërgesave postare,- të dijë procesin e pranimit të dërgesave të thjeshta postare,- të njohë procedurat e pranimit dhe përpunimit të dërgesave të regjisgruara postare,- të njohë procedurat e pranimit të dërgesave me shërbime të veçanta,- të njohë procesin e pranimit dhe përpunimit të pakove,- të njohë procesin e pranimit dhe përpunimit të dërgesave EMS,- të dijë procedurat e pranimit të mandapostave postare.

b) Temat e Kapitullit

- Procesi teknologjik i realizimit të shërbimit postar,- Pranimi dhe përpunimi i dërgesave të thjeshta,- Pranimi i dërgesave të thjeshta përmes kutive postare,- Vulosja e dërgesave të thjeshta të pranuara,- Pranimi i dërgesave të thjeshta përmes postierëve,- Pranimi i dërgesave postare në zyrat e pranimit,- Dispozitat e përgjithshme për pranimin e dërgesave të regjistruara,- Pranimin dhe përpunimin e dërgesave me shërbime të veçanta,- Pranimi dhe përpunimi i dërgesave që i nështrohen kontrollit doganor,- Pranimi dhe përpunimi i dërgesave me vlerë,- Pranimi dhe përpunimi i pakove- Pranimi dhe përpunimi i EMS dërgesave,- Pranimi i mandapostës postare dhe telegrafike.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin

Rekomandohet që mësuesi:- të shpjegoj temën,- të bëjë ilustrimin me shembuj konkret,- të nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me pyetje gojore,- të organizojë teste me shkrim në atë që është shpjeguar.

d) Kushtet për realizimin e Kapitullit

- klasa,- mostra të ndryshme,harta etj.

65

- Tabela për vizatime të ndryshme dhe sqarime.- interneti

Kapitulli 2: Procesi i ekspedimit të dërgesave postare 15 orë a ) Qëllimi i kapitullit:Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet:- të kuptojë nocionin e ekspedimit të dërgesave postare,- të njohë mjetet me të cilat bëhet ekspedimi i dërgesave postare,- të njohë procdurat e ekspedimit të dërgesave të thjeshta dhe të rgjistruara,- të njohë procedurat e kartimit të dërgesave postare,- të dallojë llojet e stipulimeve,përbërja dhe shkëmbimi i tyre,- të dijë të plotësoj pasqyrën e punës,- të njohë procesin e ekspedimit të dërgesave EMS.

b) Kushtet për realizimin e kapitullit- klasa- mostra të ndryshme,harta etj.- tabela për vizatime të ndryshme dhe sqarime.

Kapitulli 3: Bartja dhe transportimi i dërgesave postare 10 orë

Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet:- të dijë mënyrën e përgatitjes së dërgesave për tranportimin e dërgesave në komunikacionin e brendshëm dhe ndërkombëtar,- të njohë format themelore të bartjes së dërgesave postare,- Ekspedimi i dërgesave postare nga posta e pranimit,- Ekspedimi i dërgesave të thjeshta,- Ekspedimi i dërgesave të regjistruara,- Kartimi i dërgesave të regjistruara postare,- Llojet e stipulimeve dhe lidhjet kartore,- Lidhjet kartore dhe pasqyra e kartimit,- Përbërja e stimulimit,- Ekspedimi i stimulimeve,- Ekspedimi i stipulimit me Listën e shkëmbimit,- Pasqyra e punës,- Ekspedimi i dërgesave EMS.

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi:- të shpjegoj temën,- të bëjë ilustrimin me shembuj konkret,- të nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me pyetje gojore,- të organizojë teste me shkrim në atë që është shpjeguar.

e) Kushtet për realizimin e kapitullit- klasa,- mostra të ndryshme,harta etj.

66

- Tabela për vizatime të ndryshme dhe sqarime.- interneti

Kapitulli 3: Bartja dhe transportimi i dërgesave postare 10 orë

a)Qëllimi i kapitullit:Në përfundi të kapitullit nxënësi duhet:- të dijë mënyrën e përgatitjes së dërgesave për transportimin e dërgesave në komunikacionin e brendshëm dhe ndërkombëtar,- të njohë format themelore të bartjes së dërgesave postare,- të dalloj mjetet të cilat nevojiten për bartjen dhe transportin e dërgesave postare,- të dijë rëndësinë e hekurudhave në transportin e dërgesave postare,- të dijë bartjen e dërgesave postae me anije dhe aeroplen,- të njohë automjetet dhe mjetet tjera për transportin e dërgesave postare,

b. Temat e kapitullit- Kuptimi dhe mjetet për bartjen e dërgesave postare- Vagonët postar,- Automjetet transportuese,- Motoçikleta,- Biçikleta,- Karrocat elektrike, me akumulator dhe me motorëë,- Karrocat shtytëse,

c. Udhëzime didaktikeRekomandohet që mësuesi:- të shpjegoj temën,- të bëjë ilustrimin me shembuj konkret,- të nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me pyetje gojore,- të organizojë teste me shkrim në atë që është shpejguar.

d. Kushtet për realizimin e Kapitullit- klasa,- mostra të ndryshme,formularë për demonstrim praktik etj,- kabineti për mësim kabineti,- tabela për vizatime të ndryshme dhe sqarime.- interneti

Kapitulli 4: Arritja e dërgesave postare dhe përgatitja për dorëzim 10 orëa. Qëllimi i kapitullit,nxënësi duhet:- të njohë procesin e arritjes së dërgesave postare në postën e destinimit,- të dalloj parregullsitë gjatë procesit të shkëmbimit të dërgesave,- të njohë procedurat e pranimit të thasëve,pakove dhe dërgesave të drejtuara gabimisht,- të dijë të bëjë procesverbal mbi thasët e parregullt,- të njohë procedurat e hapjes së stimulimeve,pranimit të dërgesave dhe rikartimin e stipulimeve,

b. Temat e kapitullit- Kuptimi dhe përmbajtja e dërgesve të arritura,

67

- Marrja në dorëzim e stipulimeve dhe parregullsitë gjatë shkëmbimit të stimulimeve,- Hapja e sitipulimeve dhe marrja e dërgesave- Marrja në dorëzim e thasëve dhe pakove të parregullt dhe të drejtuar gabimisht.,- Përbërja e Procesverbalit mbi thasët e parregullt,- Hapja e stipulimeve dhe pranimi i dërgesave,- Rikartii i stipulimeve,

c. Udhëzime didaktikeRekomandohet që mësuesi:- të shpjegoj temën,- të bëjë ilustrimin me shembuj konkret,- të nxisë aftësitë dalluese të nxëësve me pyetje gojore,- të organizojë teste me shkrim në atë që është shpjeguar.

d.Kushtet për realizimin e kapitullit- klasa,- mostra të ndryshme ,formularë për demonstrim praktik etj,- të dijë procedurat për dorëzimin e dërgesave postare dhe mjetet për dorëzimin e tyre,- të njohë procedurat e përgatitjes për dorëzim të dërgesave të thjeshta dhe të regjistruara,- të njohë procedurat e përgatitjes së pakove për dorëzim,- të njohë dokumentet e vlefshme me të cilat dorëzohen dërgesat postare,- të njohë autorizimin,e. Temat e kapitullit- Kontrolli dhe vulosja e dërgesave të thjeshta të arritura,- Portimi i drgesave,- Përgatitja e dërgesave të thjeshta për dorëzim dhe shpërndarje,- Përgatitja e dërgesave të regjistruara për dorëzim dhe shpërndarje,- Shenimi i dërgesave të regjistruara në librin e dërgesave të regjistruara të arritura,- Përgatitja e pakove për dorëzim dhe shpërndarje,- Mënyra dhe format e dorëzimit të dërgesave postare,- Sistemi i përgatitjes së dërgesae postare për dorëzim përmes fahut postar (paretkave)- Leja e identitetit,- Autorizimi,- Mjetet për dorëzimin e dërgesave postare,

f. Udhëzime didaktikeRekomandohet që mësuesi:- të shpjegoj temën,- të bëjë ilustrimin me shembuj konkret,- të nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me pyetje gojore,- të organizojë teste me shkrim në atë që është shpjeguar.

h. Kushtet për realizimin e kapitullit- klasa- mostra të ndryshme,formularë për demonstrim praktik etj,- kabineti për mësim kabineti,- tabela për vizatime të ndryshme dhe sqarime.

68

- interneti

Kapitulli 6: Dorëzimi i dërgesave postare 15 orëa) Qëllimi i kapitullit, nxënësi duhet:- të njohë dispozitat e dorëzimit të dërgesave postare,- të njohë procedurat e dorëzimit të dërgesave të thjeshta dhe të regjistruara,- të njohë procedurat e dorëzimit të dërgesave EMS,- të njohë procesin e dorëzimit të dërgesave përmes postierëve dhe dorëzimit të dërgesave në lokalet e postës,- të njohë procedurat e dorëzimit të dërgesave post-restant dhe përmes fahut postar,- të dijë mënyrën e dorëzimit të dërgesave për të cilat është lënë Raport mbi arritjen,- të njohë procedurat e dorëzimit t ështypshkrimeve,- të dijë procesin e dorëzimit të dërgesave për të cilat është lënë raporti mbi arritjen,- të njohë procedurat e dorëzimit dërgesave ekspeditave ushtarake.

b) Temat e kapitullit- Dispozitat e përgjithshme për dorëzimin e dërgesave,- Kushtet e posaçme për dorëzimin e dërgesave të doganuara,- dorëzimi i dërgesave të thjeshta,- Dorëzimi i dërgesave të regjistruara,- Dorëzimi i dërgesave urgjente dhe pakove shumë urgjente,- Dorëzimi i dërgesave postare,puna e postierit në rajon,- Llogaritja me postierin pas kthimit nga dorëzimi,- Dorëzimi i dërgesave EMS,- Dorëzimi i dërgesave postare në lokalet e postës,- Dorëzimi i dërgesave përmes paretkave (Fahut Postar),- Dorëzimi i dërgesave, “post-restant”- Dorëzimi i shtypshkrimeve që përmbajnë gazeta dhe revista,- Dorëzimi i dërgesave për të cilat është lënë raporti mbi arritjen e dërgesës,- Dorëzimi i dërgesave për ekspeditat ushtarake,

c) Udhëzime didaktikeRekomandohet që mësuesi:- të shpjegoj temën,- të bëjë ilustrimin me shembuj konkret,- të nxisë aftësitë dalluese të nxënësve me pyetje gojore,- të organizojë teste me shkrim në atë që është shpjeguar.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit- klasa,- mostra të ndryshme,formularë për demonstrim praktik etj,- kabineti për mësim kabineti,- tabela për vizatime të ndryshme dhe sqarime,

Literatura: BPK Rregullore për kryerjen e shërbimeve në komunikacionin postar 2002 Kuvendi i Kosovës 2003/37 Ligji mbi shërbimet postare

69

Rregullore e shërbimit bazë postar , Tiranë 2000

Programi i LëndësTeknikë i PT-së


Qëllimi i lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të,nxënësi duhet:- të njoh teknikën me të cilën bëhet realizimi i shërbimit postar,- të njoh llojet e vulave që përdorën në komunikcionin postar,,- të njoh kutit postare (arkëzat) për pranimin e dërgese postare,- të njohë automatët për shitjen e gjësendeve postare,- të dijë dhe të njohë makinat e frankimit,-


Programi i holësishëm i lëndës

Kapitulli 1: Teknika postare dhe përdorimi në komunikacionin postar 10 orëa) Qëllimet e kapitullit :Në përfundim tëkapitullit, nxënësi duhet :- Te dije për rëndësin dhe ndarjen teknikës së PT-së- Te njifet me vulat postare- Te njifet me arkezat postare- Te njoh me automatet postare- Te njoh makinat per frankim- Te njoh me sistemet llogaritese te sherbimeve postare.b) Temat e kapitullit :- Kuptimi dhe rendesia e teknikes se PT-se- Vulat postare

70

- Arkezat postare- Automat postare- Makinat për frankim- Sistemet llogaritëse të shërbimeve postarec) Udhëzime didaktike për kapitullin :

Rekomandohet që mësuesi :- Te bej ilustrimin konkret - Te nxis aftesit dalluese te nxenesve me pytje gojore- Te organizoj teste me shkrim ne ate qe eshte shpjeguard) Kushtet per realizimin e kapitullit :- Klasa- Mostra te ndryshme - Tabela per vizatime te ndryshme dhe sqarime - Mesim kabinetik dhe ne grupe

Kapitulli i 2 : Kuptimi themelor i teknikës se PT-së i përpunimit 15orëTë dërgesave postare nëpër njësit e PT-s

a) Qëlimet e kapitullit :Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet : - Te kuptoje tekniken e PT-se ne perpunimin

e dergesave postare- Te njifet me tekniken e PT-se lidhur me trasnportin

inter te ngarkimit dhe shkarkimit- Te njifet me mjetet transportuese postare

b) Tema e kapitullit :- Kuptimi themelor i teknikes se PT-se- Teknika e PT-se ne perpunimin e dergesave

postare neper njesi- Teknika e PT-se ne perpunimin e dergesave postare- Teknika e PT-se ne trassportin intern te ngarkimit dhe shkarkimit- Mjetet per trasnportin e dergesave postare

c) Udhëzime didaktike për kapitullin : Rekomandohet qe mesuesi :

- Te trajtoj shembuj konkret lidhur me perpunimin E dergesave postare

- Te ilustroj me shembuj konkret me te njejtit transportues- Te nxise aftesite dalluese te nxenesve me pytjet gojore- Te organizoj testim me shkrim d) Kushtet për realizimin e kapitullit :- Klasa- Tabela per vizatime te ndryshme dhe sqarime - Mostra e zarfeve te ndryshme - Mesim kabinetik dhe ne grupe

Kapitulli i 3 : Bazat e Telekomunikacionit 10 orëa) Qëllimet e kapitullit :

Ne perfundim te kapitullit nxenesi duhet :- Te dalloj dukurite themelore dhe ndarja- Te dalloj problemet e telekomunikacionit- Te njifet me modelet e pergjithshme te sistemit te telekomunikacionit- Natyra e ndarjes dhe kaslifikimi i sinjalit

71

b) Temat e kapitullit :- Bazat e telekomunikacionit- Dukurit themelore dhe ndarja- Problemet e telekomunikimit- Modelet e pergjithshme te sistemit te telekomunikimit- Natyra e ndarjes dhe klasifikimi i sinjalit

c) Udhëzime didaktike për kapitullin :Rekomandohet që mësuesi :

- Te trajtoje shembuj konkret me bazat e telekomunikat.- Te ilustroje me shembuj konkret lidhur me sistemet e telekomun.- Te nxis aftesit dalluese te nxenezve me pytjet gojore- Te organizoj testim me shkrimd) Kushtet për realizimin e kapitullit :- Klasa- Tabela per vizatime te ndryshme dhe sqarime- Mesim kabinetik dhe ne grupe- Mostra te sistemeve te telekomunikimeve- interneti

a) Literatura: Teknika e PT për kl.II dhe III të shkollave të mesme të PT/ Novi Sad

72

Programi i Lëndës

Afarizmi financiar në ndërmarrje

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-s,Niveli: I Klasa : 11

Qëllimi i lëndës

Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të nxënësi duhet :- të tregojë qëllimin dhe rëndësinë e afarizmit financiar ne ndermarrje;- të tregojë rolin dhe rendesine e funksionit financiare;- te trgoje cilat jane detyrat dhe udhezimet primare ne organizimin e funksionit financiar:- të tregojë raportet ne mes funksioneve tjera ne ndermarrje:- të tregojë menyrat e organizimit te ketyre funksioneve;- të tregojë rolin ,detyrat dhe pergjegjesite e punetoreve financiar;- të tregojë metodat,instrumentet qe perdoren rreth organizimit financiar;- të pershkruaj hartimin e nje plani organizativ financiar;



Kapitulli 1:Funksioni financiar ne ndermarrje 8 orëa) Qëllimet e kapitullit Në përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- interpretojë permajtjen e nje plani financiar- shpjegojë perpilimin e nje plani financiar- shpjegoje cilet faktore e perbejne nje plan financiar

73

- interpretoj menyren e organizimit financiar- cilat instrumente perdoren per hartimin e planit financiar

b)Temat e kapitullit1. Kuptimi,detyrat dhe permbajtja e funksionit financiar2. Maredheniet ne mes funksionit financiar dhe funksioneve tjera ne ndermarrje3. Pranimet e funksionit financiar4. Format organizuese te sherbimit financiar5. Punetoret financiar6. Instrumentet organizuese ne afarizmin financiar

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur shembuj praktik;- angazhojë nxënësit në grupe per te bere projekte te vogla biznesore;- motivoje nxenesit te imagjinojne projekte te ndryshme;- punojne nxenesit ne grupe rreth projekteve- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;d) Kushtet për realizimin e kapitulli- kabinete me paisje ;- projektori me transparent;

Kapitulli 2. Financimi i afarizmit në ndërmarrje 8 orëa) Qëllimet e kapitullit Në përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- shpjegojë ndikimin e parimeve ne financim;- shpjegoje rolin e vetefinancimit;- shpjegoje ndikimin e vetefinancimit ne hartimet e projekteve;- demostroje ndikimin e investimeve te huaja,te metat dhe perparesit e saje;- demostroje ndikimin e investimeve specifike,rolin dhe rendersit e saje;- shpjegoj ndikimet pozitive te ndihmave financiare;- të demonstrjë për mënyrën e dhënjes së ketyre ndihmave;

b)Temat e kapitullit- Parimet ne financim- Vetefinancimi- Vetefinancimi me mjete te huaja- Financimi me mjetet e bashkuara- Financimi me mjete nga personat e huaj- Financimi specifik (kliringu,faktoringu)- Ndihmat financiare

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke demostruar shembuj praktik;- angazhojë nxënësit në projekte te ndryshme nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në realizimin e projekteve te ndryshme;d) Kushtet për realizimin e kapitullit - kabinete me paisje ; - projektori me transparent;

74

- interneti

Kapitulli 3. Afarizmi me para 6 orëa) Qëllimet e kapitullit Në përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- interpretojë formën e organizimit të pagesave në vend;- shpjegojë mjetet që përdoren për llogari;- shpjegojë mënyren e përdorimit të pagesave të gatshme;- shpjegojë mënyren e përdorimit te pagesave te pagatshme;- shpjegojë instrumentet që përdoren për sigurimin e transfereve të ndryshme;b)Temat e kapitullit- Organizimi i pagesave në vend- Mjetet e ndermarrjes në llogari- Pagesat e gatshme- Pagesat e pagatshme- Instrumentet per sigurimin e pagesave- në mes te shfrytëzuesve dhe mjeteve

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke demostruar shembuj praktik;- angazhojë nxënësit në projekte te ndryshme rreth instrumenteve te pagesave, nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në realizimin e projekteve te ndryshme;d) Kushtet për realizimin e kapitulli - kabinete me paisje ; - projektori me transparent;

-interneti

Kapitulli 4. Letrat me vlerë 6 orëa) Qëllimet e kapitullitNë përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- demonstrojë rendesine e letrave me vlerë;- shpjegojë organizimin e burzave të parave;- shpjegojë menyren e organizimit të tregjeve të parave dhe kapitaleve;b)Temat e kapitullit- Afarizmi i letrave- Burzat e parave,tregu i parave dhe kapitalit- Organizimi i tregut te letrave me vler

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke demostruar shembuj praktik;- angazhojë nxënësit në projekte te ndryshme nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në realizimin e projekteve te ndryshme;VI d) Kushtet për realizimin e kapitulli

- kabinete me paisje ;

75

- projektori me transparent; interneti

Kapitulli 5. Kontrolli financiar i afarizmit ne ndërmarrje 7 orëa) Qëllimet e kapitullitNë përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- shpjegojë rëndësinë e kontrollit në afarizmin e ndërmarrjes;- demonstrjë kontollin e mbrendshëm ne ndermarrje;- demonstrjë kontollin e jashtem ne ndermarrje- shpjegojë rolin e sektorëve në ndermarrje rreth kontrollit te afarizmit;- demonstrojë cilat mjete llogaritën si inventarizim në ndërmarrje;b)Temat e kapitullit- Kuptimi i kontrollit në afarizëm- Kontrolli intern (i mbrendshëm) në ndërmarrje- Kontabiliteti si organ i kontrollit te mbrendshëm në ndërmarrje- Inventarizimi dhe rëndësia e tij- Kontrolli i jashtëm financiar në ndërmarrjec) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke demostruar shembuj praktik;- angazhojë nxënësit në hartimin e projekteve te ndryshme rreth kontrollit. nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në realizimin e projekteve te ndryshme;

VII d) Kushtet për realizimin e kapitulli- kabinete me paisje ;

- projektori me transparent; -interneti

Literatura: Prof.Mehrije Hoti, Afarizmi financiar ne ndermarrje,Pejë 2000

76

Modulet e praktikës profesionale

Kl. 11

ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2013

PT-së

77


“Funksioni i një rrjeti të ri optik”


__________________________________________________________________________________________Numri i modulit 13

__________________________________________________________________________________________Qëllimi i modulit Një modul praktik që pais nxënësit me aftësi praktike për të shfrytëzuar Mundësitë dhe kapacitetet e një rrjeti të ri optik.__________________________________________________________________________________________Kohëzgjatja e 2.1K kredi ( 21 orë ) modulit __________________________________________________________________________________________Rezultatet e të RM 1 Nxënësi identifikon rrjetin e ri optik dhe karakteristikat e tijë.Mësuarit (RM) Përmbajtja:përmbajtja -Përzgjedhja e hartave ortofoto -Identifiki i rrjetit të ri optik. -Zgjedhja e dokumentacionit teknik gjegjës -Identifikimi i kapacitetit të rrjetit -Identifikimi i llojit të kabllos optike. -Përzgjedhja e dokumentacionit për matje__________________________________________________________________________________________ RM 2 Nxënësi jep shitje përmes rrjetit të ri optik. Përmbajtja: - Përzgjedh rregulloren kompanisë për shërbime. - Përzgjedh rregulloren e qmimeve. - Identifikon kërkesën e klientit. - Identifikon shërbimin që kërkon klienti.

78

- E konstaton mundësinë teknike. - E njofton klientin me mundësitë teknike. - Pranon përgjigjen e klientit në përzgjedhjen e shërbimit. - E fton klientin për nënshkrimin e marveshjes.

___________________________________________________________________________ RM 3 Nxënësi e realizon përdorimin e rrjetit optik. Përmbajtja: -Përzgjedh dokumentin e marveshjes-kontratës. -Përzgjedh paisjet e nevojshme për kyqje. -Identifikon objektin e klientit. -Teston rrjetin optik. -Vendos paisjet telekomunikuese. -Teston paisjet telekomunikuese. -Udhëzon klientin për përdorim. -Bën prnim dorzimin. -Dorzon dokumentacionin në data base. -Njofton shërbimin për faturim. __________________________________________________________________________________________Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e knaqshmeVlerësimit kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo Rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM rezultatet e të mësuarit IV instrumentet e vlerësimit KR kriteret e realizimit_________________________________________________________________________________________ RM 1 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:___________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të : -Përrzgjedhjë hartat e duhura dhe korrekte. -Përcaktojë sakt rrjeti e ri optik. -Zgjedhjë dokumentacionin korekt teknik . -Bëjë identifikimin e kapacitetit të rrjetit. -Identifikojë korrekt llojin e kabllos optike. -Përzgjedhë dokumentacionin e duhur.__________________________________________________________________________________________ RM 2 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:___________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të: - Përzgjedhë rregulloren korekte për shërbime. - Përzgjedhë rregulloren e qmimeve. - Identifikon kërkesën e caktuar të klientit. - Identifikon shërbimin e duhur që kërkon klienti. - Të konstatojë mundësinë teknike të realizimit. - Të njofton klientin me mundësitë teknike. - Pranon përgjigjen e klientit për ofertën e shërbimit. - Të fton klientin për nënshkrimin e marveshjes.__________________________________________________________________________________________ RM 3 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:__________________________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të:

79

-Përzgjedhë dokumentin e duhur të marveshjes-kontratës. -Përzgjedhë paisjet e duhura për kyqje. -Identifikon objektin duhur të klientit. -Të teston korrekt rrjetin optik. -Të vendos paisjet e duhura telekomunikuese. -Të teston paisjet telekomunikuese. -Të udhëzojë klientin në përdorimin e doracakut. -Bërë panim dorzimin e shërbimit. -Bërë përcjelljen e të dhënave në data base. -Njoftojë shërbimin e duhur për faturim. _________________________________________________________________________________________Metodat e të -Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet në objektet Telekomunikuesemësuarit të si dhe në ambientin përgjat së cilit shtrihet rrjeti optik.rekomanduara -Gjatë trajtimit të modulit, mësuesi i praktikës duhet të prktkojë sa më shumë të jetë e mundur,demonstrimet e shërbimeve për parapagues dhe elementet përcjellëse të rrjetit. -Duhet të përdorë sa më shumë harta ortofoto,në mënyrë që të ambientohet për identifikimin sa më të shpejtë të objekteve. -Nxënësi duhet të angazhohet sa më shumë në diskutime në lidhje me kërkesat e klientëve. -Mësuesi i praktikës duhet të mbikqyrë respektimin e rregullave të punës dhe kodin e mirësjelljes korrekte ndaj klientit, ruajtjes së mjedisit dhe përdorimin korekt të veglave dhe paisjeve. -Gjat vlerësimit të nxënësve,duhet sinuar demonstrimi praktik i njohurive dhe koncepteve të fituara.________________________________________________________________________________________Baza materiale Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshmetëe domosdoshme të sigurohet kompania e cila jep shërbime përmes rrjetave me medium optik dhe kushtet tjera të më poshme: -Vegalat e punës për rrjeta optike. -Paisjet telekomunikuese. -Hartat ortofoto. -Dokumentacionin e nevojshëm teknik. -Rregullore pune. -Dokumentacion ndihmës dhe me forma tjera të realizuara më heret.__________________________________________________________________________________________

80


“ Përdorimi i Rrjetit IP ”

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-së,Niveli: IKlasa: 11__________________________________________________________________________________________Numri i modulit 14__________________________________________________________________________________________

Qëllimi i modulit Një modul praktik që pais nxënësit me aftësi praktike për të shfrytëzuar Mundësitë dhe kapacitetet e një rrjeti përmes IP parametrave.__________________________________________________________________________Kohëzgjatja e 5.2K kredi ( 52 orë ) modulit _________________________________________________________________________________________Rezultatet e të RM 1 Nxënësi terminon konekcionin me IP parametra..Mësuarit (RM) Përmbajtja:Dhe përmbajtja -Përzgjedhja e veglave dhe paisjeve të punës. -Përzgjedhja e portit për konektim. -Kontrolli i kualitetit të linjës nga data base. -Verifikimi i llojit të shërbimit të kërkuar. -Vendosja e parametrave IP. -Vendosja TCP. - Testimi i sinjalit.__________________________________________________________________________________________ RM 2 Nxënësi lidhë sistemin e kamerave vëzhguese Përmbajtja: - Përzgjedhja e kamerave adekuate. - Përzgjedhja e veglave dhe paisjeve të punës. - Perzgjedhë skemën e vendosjes. -Vendosja dhe përforcimi i kamerave. - Përzgjedhja e veglave dhe paisjeve të punës. -Vendosja dhe përforcimi i kabllos në kamerë.

81

-Vendosja në njisinë e furnizimit. -Vendosja e furnizimit rezervë. -Testimi në punë i kamerave. -Rregullimi i këndit të mbulimit.________________________________________________________________________________ RM 3 Nxënësi lidhë sistemin Televiziv Përmbajtja:

-Përzgjedhë CCTV (Closet Cirkuit TV Sistem). - Përzgjedhja e veglave dhe paisjeve të punës. - Përzgjedhja e portit për konektim. - Kontrolli i kualitetit të linjës nga data base.

-Testimi i sinjalit TV. - Regjistrimi në data base.

__________________________________________________________________________________________

Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e knaqshmeVlerësimit kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo Rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM rezultatet e të mësuarit IV instrumentet e vlerësimit KR kriteret e realizimit___________________________________________________________________________________ RM 1 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:__________________________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të : -Përzgjedhjë veglat korekte korrekte. -Përzgjedhjë portet korrekte. -Kontrollojë kualitetin e linjës . -Vendos parametrat IP. -Vendos TCP. -Testion sinjalin.

__________________________________________________________________________________________ RM 2 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:__________________________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të: - Përzgjedhja e kamerave adekuate. - Përzgjedhjë e veglave dhe paisjeve të punës. - Perzgjedhë skemën e vendosjes. -Vendosë dhe përforcon kamerat. - Përzgjedh veglat dhe paisjet e punës. -Vendos dhe përforcon kabllon e kamerave. -Vendos njisinë e furnizimit. -Vendos furnizimin rezervë. -Teston punën e kamerave. -Rregullon këndin e mbulimit.

82

________________________________________________________________________________

RM 3 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:__________________________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të:

-Përzgjedhë CCTV (Closet Cirkuit TV Sistem). - Përzgjedhjë veglat dhe paisjet e punës. -Përzgjedhj portin për konektim. - Kontrollon kualitetin e linjës nga data base.

-Testion sinjalin TV. - Regjistrojë në data base.

_________________________________________________________________________________________Metodat e të -Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet në objektet Telekomunikuesemësuarit të si dhe në ambientin përgjat së cilit shtrihet rrjeti LAN dhe WAN.Rekomanduara -Gjatë trajtimit të modulit, mësuesi i praktikës duhet të praktikojë sa më shumë të jetë e mundur,demonstrimet e shërbimeve për parapagues dhe elementet përcjellëse të rrjetit. - Duhet të përdorë sa më shumë shembuj,në mënyrë që të ambientohet për identifikimin sa më të shpejtë të objekteve. - Nxënësi duhet të angazhohet sa më shumë në diskutime në lidhje me kërkesat e klientëve. -Mësuesi i praktikës duhet të mbikqyrë respektimin e rregullave të punës dhe kodin e mirësjelljes korrekte ndaj klientit, ruajtjes së mjedisit dhe përdorimin korekt të veglave dhe paisjeve. -Gjat vlerësimit të nxënësve,duhet sinuar demonstrimi praktik i njohurive dhe koncepteve të fituara.

___________________________________________________________________________________Baza materiale Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme tëe domosdoshme të sigurohet kompania e cila jep shërbime përmes rrjetave IP dhe kushtet tjera të më poshme: -Vegalat e punës për rrjeta IP. -Paisjet telekomunikuese. -Interfejs për TV provajser të ndryshëm. -Dokumentacionin e nevojshëm teknik. -Rregullore pune. -Dokumentacion ndihmës dhe me forma tjera të realizuara më heret.__________________________________________________________________________________________

83


“Shfytëzimi i telefonisë mobile dhe wireles”


__________________________________________________________________________________________Numri i modulit 16_______________________________________________________________________________________Qëllimi i modulit Një modul praktik që pais nxënësit me aftësi praktike për të shfrytëzuar Mundësitë dhe kapacitetet e një rrjeti të telefonisë mobile dhe ëireles. __________________________________________________________________________________________Kohëzgjatja e 5.2K kredi ( 52 orë ) modulit __________________________________________________________________________________________Rezultatet e të RM 1 Nxënësi njoftohet me shërbimet GPRS dhe MMS.Mësuarit (RM) Përmbajtja:përmbajtja -Përzgjedhja e shërbimit teknik. -Përzgjedhja e rregullores përkatëse. -Zgjedhja e dokumentacionit teknik gjegjës -Kontrolli i shërbimit teknik. -Identifikimi i kapaciteteve shërbyese. -Përzgjedhja e çmimorës.___________________________________________________________________________ RM 2 Nxënësi identifikon shërbimin Roaming. Përmbajtja: - Përzgjedhë rregulloren kompanisë për shërbime. - Përzgjedhë rregulloren e qmimeve. - Identifikon kërkesën e klientit. - Identifikon shërbimin që kërkon klienti. - E konstaton mundësinë teknike.

84

- E njofton klientin me mundësitë teknike. - Pranon përgjigjen e klientit në përzgjedhjen e shërbimit. - E fton klientin për nënshkrimin e marveshjes.___________________________________________________________________________ RM 3 Nxënësi identifikon shërbimin Post-Paid& Pre-Paid. Përmbajtja: -Përzgjedh dokumentin e marveshjes-kontratës. -Përzgjedh paisjet e nevojshme për kyqje. - Identifikon shërbimin që kërkon klienti. - E konstaton mundësinë teknike. - E njofton klientin me mundësitë teknike. - Pranon përgjigjen e klientit në përzgjedhjen e shërbimit. - E fton klientin për nënshkrimin e marveshjes.____________________________________________________________________________________Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e knaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdoVlerësimit rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit_________________________________________________________________________________________ RM 1 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:___________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të : -Përrzgjedhë shërbimet GPRS dhe MMS. -Përcaktojë sakt kërkesat e shfrytëzuesit. -Zgjedhjë dokumentacionin korekt teknik . -Bëjë identifikimin e kapacitetit të rrjetit. -Identifikojë korrekt llojin e shërbimit. -Përzgjedhë kërkesat e duhura.__________________________________________________________________________________________ RM 2 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:__________________________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të: - Përzgjedhë shërbimin Roaming. - Përzgjedhë rregulloren e qmimeve. - Identifikon kërkesën e caktuar të klientit. - Identifikon shërbimin e duhur që kërkon klienti. - Të konstatojë mundësinë teknike të realizimit. - Të njofton klientin me mundësitë teknike. - Pranon përgjigjen e klientit për ofertën e shërbimit. - Të fton klientin për nënshkrimin e marveshjes.

__________________________________________________________________________________________ RM 3 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:__________________________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të:

85

-Përzgjedhë shërbimin Postë Paid& Pri Paid. -Përzgjedhë paisjet e duhura për kyqje. -Identifikon numrin duhur të klientit. -Të teston korrekt shërbimin. -Të udhëzojë klientin në përdorimin e shërbimit. -Bërë panim dorzimin e shërbimit. -Bërë përcjelljen e të dhënave në data base. -Njoftojë shërbimin e duhur për faturim. _________________________________________________________________________________________Metodat e të -Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet në objektet e post Telekomitmësuarit të -Gjatë trajtimit të modulit, mësuesi i praktikës duhet të prktkojë sa Rekomanduara më shumë të jetë e mundur,demonstrimet e shërbimeve për parapagues. -Nxënësi duhet të angazhohet sa më shumë në diskutime në lidhje me kërkesat e klientëve. -Mësuesi i praktikës duhet të mbikqyrë respektimin e rregullave të punës dhe kodin e mirësjelljes korrekte ndaj klientit, ruajtjes së mjedisit dhe përdorimin korekt të veglave dhe paisjeve. -Gjat vlerësimit të nxënësve,duhet sinuar demonstrimi praktik i njohurive dhe koncepteve të fituara.___________________________________________________________________________Baza materiale Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshmetëe domosdoshme të sigurohet kompania e cila jep shërbime përmes rrjetave me medium optik dhe kushtet tjera të më poshme: -Veglat e punës , rregullore, sofëer. -Manuel Teknik. -Rregullore pune. -Dokumentacion ndihmës dhe me forma tjera të realizuara më heret.__________________________________________________________________________________________

86


“ Bartja dhe transporti i dërgesave postare”

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-së,Niveli: IKlasa : 11___________________________________________________________________________Numri i modulit 8___________________________________________________________________________

Qëllimi i modulit Një modul praktik që i pajis nxënësit me aftësi praktike për të kryer procedurat e përgatitjes së dërgesave për bartje dhe transport

nga çdo pikë ose zyre postare e pranimit deri te pika ose zyra postare e dorëzimit të dërgesave.

___________________________________________________________________________Kohëzgjatja e 3.6K kredite (36 orë)Modulit

Rezultatet e të RM 1 Nxënësi është i aftë të dalloje mjetet themelore me tëMësuarit ((RM) cilat bëhët bartja dhe transportimi i dërgesave postaredhe përmbajtja Përmbajtja

-Bartja dhe transporti i dërgesave me mjete ajrore(aeroplan), -Bartja dhe transporti i dërgesave me mjeteve hekurudhore, -Bartja dhe transporti i dërgesave me automjete transportuese

___________________________________________________________________________ RM2 Nxënësi është i aftë të kryej punët që kanë të bëjnë me bartjen dhe transportin e dërgesave me mjete hekurudhore dhe automjete transportuese,

Përmbajtja: -Vagonët postar,

- Transportuesit e rëndë,

87

- autobusët, - veturat e posaçme, - veturat levzëse(ambulant), - Motoçikletat, - Biçikletat, - Karrocat elektrike,me akumulator dhe motor,

- Karrocat shtytëse,________________________________________________________________________Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohetVlerësimit arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit

të specifikuara për çdo rezultat të mësuarit.Më postë jepen shkurtimet që do të përdoren:

RM Rezultatet të mësurit IV Instrumentet e vlerësimit

KR Kriteret e realizimit ___________________________________________________________________________

RM 1 IV Vëzhgimi i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli:___________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet: - të shohë në praktik dhe të dalloj mjetet ajrore për bartjen dhe - transportin e dërgesave postare me mjete të ndryshme, - të shohë në praktik dhe njohë mjetet për bartjen dhe transportin e - dërgesave me mjete hekurudhore, - të njohë në praktikë dhe realizoj bartjen dhe transportin e dërgesave me automjete transportuese.___________________________________________________________________________ RM 2 IV Vëzhgimi i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli:___________________________________________________________________________

KR Nxënësi duhet:- të kryej bartjen e dërgesave me vagonë postar,- të kryej bartjen e dërgesave me autobusë,- të kryej bartjen dhe transportin e dërgesave me vetura të posaçme dhe

vetura lëvizëse,- të kryej bartjen dhe transportin e dërgesave me motoçikletë,- të kryej bartjen dhe transportin e dërgesave me biçikletë,- të kryej bartjen dhe transportin e dërgesave me karroca

elektrike,akumulator dhe motorë,- të kryej bartjen dhe transportin e dërgesave me karroca shtytëse,

___________________________________________________________________________Metodat e të - Ky modul duhet të trajtohet në klasë dhe qendra postare kumësuarit të bëhet transporti dhe bartja e dërgesae postare.Rekomandohet rekomanduara që të organizohen vizita dhe praktikë profesionale në objekte ku kryhet përpunimi,batja dhe transporti i dërgesave postare. - Mësimdhënësi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për praktikat e bartjes dhe transportit dërgesave postare (duke aplikuar metodën 4 shkallës). - Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për të treguar aftësitë e fituara. - Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i

88

aftësive të fituara në klasë dhe objekte ku kryhen përpunimet e dërgesave postare,përkatësisht bartja dhe transporti i tyre.

___________________________________________________________________________Baza materiale Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të edomosdoshme sigurohen mjediset,veglat,pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:

-Klasa për mësim kabineti, -Mjedise pune për pranimin e dërgesave postare, -Qendra Transite postare dhe zyra të ndryshme në të cilat behet perpunimi i dërgesave postare,bartja dhe transporti i dërgesave, -Stacioni hekurudhor, etj.


“Arritja e dërgesave postare”Lëmi: KomunikacionProfili: PT-së,Niveli: IKlasa: 11___________________________________________________________________________Numri i modulit 9_________________________________________________________________________

Qëllimi i modulit Një modul praktik që i pajis nënësit me aftësi praktike për të kryher përpunimin e dërgesave të arritura në postat e destinimit,përkatësisht pranimin e thasëve me dërgesa,hapjen,përpunimin e pakove,përpilimin e procesverbaleve si dhe punë tjera të cilat kanë të bëjnë me parapërgatitjen e dërgesave për dorëzim dhe shpërndarje.

Kohëzgjatja e 1.8K kredite (18 orë)Modulit ___________________________________________________________________________

Rezultatet e të RM 1 Nxënësi është i aftë të kryej të gjitha procedurat me mësuarit(RM) dërgesat e arritura në postën e destinacionit.

Dhe përmbajtja Përmbajtja: -Pranimi i thasëve të arritur nga komunikacioni i brendshëm,

- Pranimi i thasëve të arritur nga komunikacionit ndërkombëtar,

-Hapja e thasëve të arritur nga transporti i brendshëm, - Hapja e thasëve të arritur nga transporti i brendshëm,

- Përpilimi i procesverbalit gjatë hapjes së thasëve, - Procesi i orientimit të thasëve të orientuar gabimisht,

RM 2 Nxënësi është i aftë të kryej të gjitha

89

procedurat me pakot e aritura në postën e destinacionit.Përmbajtja:- Pranimi i pakove të arritura nga komunikacioni i brendshëm,- Pranimi i pakove të arritura nga komunikacioni ndërkombëtar,- Përbërja e procesverbalit për pakot e orientuara gabimisht,- Ripaketimi i pakove të dëmtuara gjatë transportit,

___________________________________________________________________________ P Procedurat e realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e vlerlerësimit knaqshme te gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të mësuarit.

Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

____________ ____________________________________________________________________________ RM 1 IV Vëzhgimi i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli: _____________________________________________________________________________KR Nxënësi duhet të:

- të kryej me sukses pranimin dhe ërpunimin e thasëve të arritur nga komunikacioni i brendshëm,

- të kryej me sukses pranimin dhe përpunimin e thasëve të arritur nga komunikacioni ndërkombëtar,

- të kryej hapjen e thasëve të arritur nga komunikacioni ndërkombëtar dhe ai brendshëm,

- të bëjë përpilimin e procesverbalt,- të bëjë riorientimin e thasëve të orientuar gabimisht.

___________________________________________________________________________ RM 2 IV Vëzhgimi i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli:___________________________________________________________________________

KR Nxënësi duhet te:- t ë kryej pranimin e pakove të arritura nga komunikacioni

ndërkombëtar,- të kryej pranimin e pakove të arritura nga komunikacioni i

brendshëm,- të bëjë procesverbalin për pakot e orientuara gabimisht,- të bëjë ripaketimin e pakos,

___________________________________________________________________________ - Ky modul duhet të trajtohet në kasë dhe Qendrën Tranzite

Metodat e te Postare ku bëhet arritja e dërgesave postare nga mesuarit te komunikacioni i brendshëm dhe ndërkombëtar. rekomanduara Rekomandohet që të organizohen vizita dhe praktikë profesionale në objekte ku kryhet vizita dhe praktikë profesionale në objekte ku kryhet punët me dërgesat postare të arritura.

- Mesuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për praktikat e dërgesave të arritura dhe punët që lidhen në këtë fazë.(duke aplikuar mëtodën 4

90

shkallës). - Nxënësit duhet të angazohen në punë konkrete për të

treguar aftësitë e fituara, - Gjatë vlerësimit të nxnësve, të zbatohet demonstrimi praktik

i aftësive të fituara në klaë dhe objekte ku kryhen punët me dërgesat e arriturat dhe përpunimin e tyre. ___________________________________________________________________________________

Baza materiale Për relizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të e domosdoshme sigurohen materialet e mëposhtme: mjediset,veglat,pajisjet,dhe materialet e mëposhtme:Baza materiale e -Klasa për mësim kabinetik

-Vizitë Qendrës Transite postare dhe pikave në të cilat kryhen punët me dërgest e arritura, -Mjedise pune për dërgesat postare të arritura.__________________________________________________________________________


“Përgatitja e dërgesave postare për dorëzim dhe shpërndarje”

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-sëNiveli: IKlasa: 11___________________________________________________________________________Numri i modulit 10___________________________________________________________________________

Qëllimi i mod Qellimi i modulit Një modul praktik që i pais nxënësit me aftësi praktike për të Kryejr procedurat e përpunimit të dërgesave postare në postën e destinimit për dorëzim dhe shpërndarje.

___________________________________________________________________________Kohëzgjatja e modulit 3.6K kredite (36 orë)___________________________________________________________________________Rezultatet e të RM 1 Nxënësi është i aftë të kryej të gjitha punët Mësuarit (RM) që lidhen me përpunimin,përgatitjen e dërgesave të

dhe permbajtja regjistruara për dorëzim dhe shpërndarje,përkatëisht mjetet e nevojshme për dorëzim dhe shpërndarje të dërgesave,

Përmbajtja: - Mënyra dhe format e dorëzimit të dërgesave postare - Mjetet për dorëzimin e dërgesave postare, - Përgatitja e dërgesave postare për dorëzim, - Sistemi i përgatitjes së dërgesave postare për dorëzim përmes fahut postar (paretkave) - Përgatitja e letër dërgesave të thjeshta për dorëzim dhe shpërndarje, - Dorëzimi i dërgesave postare përmes postierit dhe llogaritja me postierin pas kthimit nga shpërndarja,

- Kontrollimi dhe vulosja e letër dërgesave të thjeshta,

91

___________________________________________________________________________ RM 2 Nxnënësi është i aftë të kryej të gjitha punët lidhur me përgaditjen e dërgesave të regjistruara për dorëzim dhe shpërndarje.

Përmbajtja: -Përgatitja e dërgesave të regjistruara për dorëzim dhe shpërndarje, -Përgatitja e letrës së porositur për dorëzim, -Përgatitja e letrës së porositur për dorëzim, -Përgatitja e letrës me vlerë për dorëzim, -Dorëzimi i dërgesave me kundërpagesë, -Dorëzimi i dërgesave në lokalet e postës, -Dorëzimi i dërgesave post restant, -Dorëzimi i dërgesave për të cilat është lënë raporti mbi arritjen e dërgesës, -Dorëzimi i shtypshkrimeve që përmbajnë gazeta dhe revista,___________________________________________________________________________ Realizimi i pranushëm i modulit do të konsiderohet Arritja

Procedurat e e kënaqshme të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara vlerësimit për çdo rezultat të mësuarit.

Më poshtë jepen shkurtimet që do të përodren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumetet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

___________________________________________________________________________

RM 1 IV Vëzhgimi i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli:___________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet: - të kryej me sukses pranimin dhe përpunimin e thasëve të arritur nga komunikacioni ndërkombëtar, -të kryeh me sukses pranimin dhe përpunimin e thasëve të arritur nga komunikacioni i brendshëm, -të kryej hapjen e thasëve të arritur nga komunikacioni ndërkombëtar dhe ai brendshëm, -të bëjë përpilimin e procesverbalit, -të bëjë riorientimin e thasëve të orientuar gabimisht.___________________________________________________________________________RM 2 IV Vëshgim me listë kontrolli___________________________________________________________________________

KR Nxënësi duhet: -të kryej pranimin e pakove të arritura nga komuniakcioni ndërkombëtar, -të kryej pranimin e pakove të arritura nga komunikacioni i brendshëm, -të bëjë procesverbalin për pakot e orientuara gabimisht, -të bëjë ripaketimin e pakos,___________________________________________________________________________

92

Metodat e të - Ky modul duhet të trajtohet në klasë dhe Qendren Mësuarit të Postare ku bëhet arritja e dërgesave postare nga Rekomanduara komunikacioni i brendshëm dhe ndërkombëtar. Rekomandohet që të organizohen vizita dhe praktikë profesionale në objekte ku kryhet punët me dërgesat postare të arritura. -Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për praktikat e dërgesave të arritura dhe punët që lidhen në këtë fazë. (duke aplikuar metodën 4 shkallës). -Nxënësit duhet të angazohen në punë konkrete për të trguar aftësitë e fituara. -Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara në klasë dhe objekte ku kryhen punët me dërgesat e arriturat dhe përpunimin e tyre.___________________________________________________________________________Baza materiale Për realizimi si duhet të modulit është e

E e domosdoshme domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat,pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:

- Klasa për mësim kabinetik, - Punë praktike në Qendrës Transite postare dhe zyrave në të cilat bëhet dorëzimi i dërgesave të arritura. -Mjedise pune për të cilat duhet të dorëzohen dërgesat postare,___________________________________________________________________________

93


“Themelimi i marrëdhënies me parapagues”

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-sëNiveli: IKlasa : 11

___________________________________________________________________________Numri i modulit 15___________________________________________________________________________Qëllimi i modulit: Një modul që aftëson nxënësit për të përgaditur --

dokumentacionin lidhjes së kontratës me parapagues----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Kohë zgjatja e modulit: 6.5K kredite (65 orë)

___________________________________________________________________________Rezultatet e të RM1 Nxënësi tubon rregulloret e dokumentacionin dhe mësuarit (RM) formularët.Dhe permbajtja Përmbajtja:

- Përzgjedhja e rregullorës përkatëse- Identifikimi i parapaguesit- Lidhja e kontratës- Plotëson formularët- Regjistron në databazë.

___________________________________________________________________________ RM 2 Nxenësi regjistron shërbimet e kerkukara nga parapaguesi

Përmbajtja:- vendosë sherbimet e posaqme - kontrollon se a ka aqenë parapagues i mëposhtë,

94

- vendos në dispozicio regjistrimin automatik e gjitha thirrjeve në arritje dhe në shkuarje,

- Tansferon dhe çmonton linjen telefonike të parapaguesit.- Ndryshon emitimin e parapaguesit- Poceson proçesverbalin e linjes telefonike.

_________________________________________________________________________ RM3 Nxenësi ekzektuon pagesen e fatures telefonike të parpaguesit.

- Përcatkon numrin e impulsave në centralin telefonik,- Llogaritja dhe kthimi i shenimeve të paguara,- Përzgjedhë telefonat zyrtar dhe lidhjet telefonike zyrtare.- Procesimi për zbrazjen e kasetave të kabinave telefonike.

__________________________________________________________________________Procedurat e Realzimi i pranishëm i modulit do të konsiderohet artitja e

Vlerësimit knaqshme e të gjith kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të mësuarit. RM – Rezultatet e të mësuarit IV - Instrumentet e vlerësimit KR – Kriteret e vlersimit___________________________________________________________________________ RM 1 IV Vezhgimi i demonstrimit të nxënësi më listë -kontrollit.___________________________________________________________________________ KR Nxnënësi duhet:

- Të përzgjedhë formularet adekuat- Përzgjedhë kerkesat e parapaguesit - Të bëjë lidhjen e kontratës- Bëjë futjen e të dhënave në databazë

_________________________________________________________________________ RM 2 IV Vezhgimi i demonstrimit të nxnësit me listë -kontrolli.__________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet:

- Vendos sherbimet e posaqme- Kontrolloi të dhënat e mëhershme- Vendos në dispozicion regjistrimin automatik të thirrjeve në

ardhje dhe shkuarje,- Ndryshon emertimin e parapaguesit sipas kërkesës dhe bënë

proqesverbalin e linjes telefonike.__________________________________________________________________________ RM 3 IV Vezhgimi i nxënësit me listë kontrolli.___________________________________________________________________________ KR Nxenësi duhet të:

- Egzekutojë faturën telefonike të parapaguesit.- Përzgjedhë listen e numir të impulseve nga centrali

telefonik,- Përzgjedhë llogaritjen dhe kthimin e shumave të paguara,- Përzgjedhë kontat për zbrazje- Përzgjedhë telefonat zyrtar tëlidhjet telefonike zyrtare,

___________________________________________________________________________Metodat e të Trajtimi i këtijë moduli duhet të bëhet në objekte

95

mësuarit tërekomanduara postare dhe ambiente ku gjenden kutijat telefonike.

- Gjatë trajtimit të këtijë moduli mësuesi i praktikës duhet të përndanë sa më shumë që të jetë e mundur dhe demonstrimet konkretë të zbrazjes së kutive,plotësimit të formularëve parapagues demonstrimit të telefonave.

- Nxnësit duhen të praktikohen sa më shumë të jetë e mundur për kryerjen e veprimeve përgaditore dhe punës për themelim të marrëdhënies parapaguese,

- Nxënësi duhet të angazohen në vezhgime dhe diskutime në lidhje me qështje të ndryshme të marrëdhënieve parapaguese.

- Mësuesi i praktikës duhet të mbikqyrë respektimin e rregullorës së punës,

- Gjatë vlerësimit të nxnësve duhet të synohet demonstrimi praktik i njohirive të fituara.

___________________________________________________________________________Baza materiale e Domosdoshme.

Për realizimin si thuhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset mohimet,veglat,instrumntet dhe materialet e mëprashme.- Punëtori për shërbime postare- Vegla pune,formular Kompjuter etj.- Kutia postare,- Kutia për zbrazje- Proqesverbale- Automjete transporti.

96


“Filatelia dhe Pullat postare”

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-sëNiveli: IKlasa: 11

___________________________________________________________________________

Numri i modulit: 11___________________________________________________________________________Qëllimi i Modulit Një modul që aftëson nxenësit për të kryer punë në sherbimin

me pulla postare dhe filateli.

___________________________________________________________________________

Kohë zgjatja e modulit: 1.8K kredite (18 orë)___________________________________________________________________________Rezultatet e të RM 1 Nxenësi njifet me pullat postare mësuaritdhe përmbajtja Përmbajtja:

- Përzgjedhja e pullave postare- Arkivimi i pullave postare- Përzgjedhja e reformat postare- Identifikon historin e pullës postare- Dizajnon pollat postare

___________________________________________________________________________

RM 2. Nxenësi përvetëson punën në filatelin postare:

- Identifikon filatelin- Përzgjedhë filatelin e postës së Kosovës- Grumbullon dhe rendon pullast postare

97

- Përzgjedh mjetet e domosdoshme,- Përzgjedh tematiken e pullave postare.

___________________________________________________________________________Procedurat e Vleresimit Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e

kënaqshme të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit.RM Rezultatet e të mësuaritIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

___________________________________________________________________________ RM 1 - IV Vezhgimi i demostrimit të nënësit me listë-kontrolli___________________________________________________________________________ KR Nxenësi duhet të:

- Përzgjedhë pullat postare- Përzgjedh reformat postare të Roland Hillit,- Nxnënësi radhit pullat sipas evolucionit,- Nxnësi paraqet llojet e pullave postare

___________________________________________________________________________ RM 2 – IV Vezhgimi i testimit të nxnësit me listë-kontrollit.___________________________________________________________________________ KR Nxenësi duhet të:

- vendos në mënyrë korekte pullat postare,- Përzgjedhe në mënyrë profesionale polat për filateli,- Grumbullon material për filateli për postën e Kosovës,- Ruan dhe grumbullon pullat postare- Përdorë pincetat,thjerrzat zmadhuesit dhe matës të

performimit.- Përzgjedh tematikat për filateli- Respektoi rregullat e sigurimit teknik të ruajtjes së mjedisit

gjatë punës për filateli.__________________________________________________________________________Metodat e të Mësuarit - Trajtimi i këtijë moduli duhet tëtë rekomandimit bëhët në hapsirat e postës

- Gjatë trajtimit të modulti mësuesi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur edhe demoonstrime konkrete, të përdorimit dhe vendosjes së pullave,

- Nxnësi duhe të praktikohet sa më shumë të jetë e mundur për krykejen e veprimeve përgaditet për filateli.

- Nxnësi duhet të angazhoehet në vezhgim dhe diskutime në lidhje me çështjet e ndryshme të punimeve me pulla postare dhe filateli.

- Mësuesi i praktikës duhet të mbikqyrë respektimin e regullave të mbrojtjes në punë,ruajtjen së mjedisit dhe mirëmbajtjes së veglave dhe paisjeve të punës.

98

- Gjatë vlersimit të nxnësit duhet të synohet në dmonstrimin praktik të njohur dhe koncepteve të fituara.

___________________________________________________________________________Baza materiale e domosdoshme - Për realizimin si duhet të modulit është domosdoshme të

sigurohet mjedisi, makinat,veglat paisjet,instrumentet dhe materialet e më posht me.- Hapsira postare ku zhvillohet veprimtaria,- Vegla pune,pisje pune dhe instrumente përkatëse- Kotalogje të pullave postare- Albumet e zbrazta- Fahu për vendosjen e pullave


“Reklamacionet dhe dëmshperblimet”

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-sëNiveli : IKlasa : 11___________________________________________________________________________Numri i modulit: 12__________________________________________________________________________Qëllimi i modulit Një modul që aftëson nxnësit për të kryer punë në përpuinimin e reklamacionit e shfrytëzuësi si dhe kompenzimin material si dhe kompenzimet tjera cilat janë në dispozicion.___________________________________________________________________________Kohëzgjatja e modulit: 2.8K kredit (28 orë)___________________________________________________________________________Rezultatet e të RM 1 Nxënësi pranon reklamacionin ngaMësuesit (RM) dhe shfrytëzuesi hapë procedurën e reklamacionitPërmbajtja. Përmbajtja:

- Përzgjedhja e reklamacionit- Përzgjedhja e letërdërgesave të thjeshta,- Përzgjedhja e letërdërgesave gjyqësore,- Përzgjedhja për mandaposta postare,- Vendosja në librin e reklamacioneve- Ekspedimi i reklamacionit- Reklamacioni telegrafik- Reklamacioni ne postën që nuk është postë pranimi

__________________________________________________________________________ RM 2 Nxenësi kryen reklamaciont në postën e destinimit

Përmbajtja:- Zbërthimi i reklamacionit- Libri i reklamacionit e arriturave,- Përzgjedhja e librit të reklamacioneve të arritura,- Kontrolli i dergesave të arritura,

99

- Shenimi i të dhënave në reklamacion- Reklamacioni për dergesen me fltëkthesë,- Dërgesa me kukndërpagesë dhe e dponuar- Dërgesa e prishur- Dërgesa e riekspeduar- Dërgesa e padorëzuar,- Deklarata e marrësit të dërgesës,- Tejkalimi i afatit

___________________________________________________________________________ RM 3 Nxenësi përgaditë formen e kompenzimit.

Përmbajtja:- Përzgjedhja e dispozitave të përgjithshme mbi kompenzimet në

komunikacionin e brendshëm,- Realizimi i kompenzimit dhe parashikimi,- Dispozitat e përgjithshme për kompenzimet në komunikacionin

ndërkombëtar,- Procedura për realizimin e kerkesave në komunikacionin

ndërkombëtarë.___________________________________________________________________________Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të Vlerësimit konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë

Kritereve të realizmit të specifikuara për çdoRezultat të të mësuarit. RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

___________________________________________________________________________RM 1 IV Vezhdimi i demonstrimit të nxënësi në listen - kontrollit.

___________________________________________________________________________KR Nxenësi duhet të:

- Pranoi reklamacionin- Përzgjedh reklamacionet për fletëdërgesat e thjeshta- Përzgjedh reklamacionet për letrat gjyqësore,- Përzgjedh reklamacionet për mandaposta,- Vendosë librin e reklamacioneve të dërguara,- Bëjë ekspedimin e reklamacioneve- Bëjë reklamacionin telegrafik- Bëjë reklamacionin ë postën që nuk është postë pranimi,

___________________________________________________________________________ RM2 IV Vezhgimi,demonstrimit të nxnësit në listë- kontrollit___________________________________________________________________________

Nxenësi duhet:- Zbërthejë reklamacionin- Përzgjedh librin e reklamacioneve të arritura,- Kontrollon dërgest e arritura,- Shenon të dhënat për reklamacion- Përzbjedhë dërest me fletëkthesë,- Përzgjedhë dërgest me kundërpagesë dhe të deponuara,- Procedon dërgesat të cilat janë ende në postë,,

100

- Merr deklaratën e marsit të dërgesës,- Konsideron tejkalimin e afatit.

___________________________________________________________________________RM 3 IV Vezhgimi i demostrimit të nënësit me listë-kontrolli

___________________________________________________________________________ KR Nxenësi duhet të:

- Përzgjedh dispozitat e përgjithshme midis kompenzimit në komunikacion të brendshëm.

- Realizoj kompenzimet- Përzgjedhë dispozitat e përgjithshme për kompenzim në

komunikacionin ndërkombëtarë,- Procedoj realizimin e kerkesave në komunikacionin

ndërkombëtar,___________________________________________________________________________Metodat e të Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhët në objekte mësuarit të postare osekompanit të cilat kryejnë të njejtatrekomanduara sherbime.

Gjatë trajtimit të modulit mësuesi i praktikës duhet të përdor sa më shum që të jetë e mundur edhe demonstrimet konkrete të punëve që kanë të bëjnë me reklamacione të dërgesave gjyqsore dhe kundërajtëse.- Nxënesi duhet të praktikohet sa më shumë që

Është e mundur me punë për dërgesa në komunikacioninin e brendshëm dhe atë ndërkombëtar,

- Nxenësi duhet të angazhohet në vezhgime dhe diskutime në lidhe me dispozitat ligjore për reklamacionin,

- Mësuesi i praktikës duhet të mbikqyrë respektiin e rregullae në përodrimin e dispozitave ligjore.

- Gjatë vlerësimit të nxnësit duhet të synohet në demonstrimin praktik të njohurive dhe koncepteve të fituara.

___________________________________________________________________________

Baza materiale Për realizimin si duhet modulit është e e domosdoshme domosdoshme të sigurohen ambientet, veglat,formularët si dhe

materijalet e më poshtme.- Ambientet postare për sherbime postare,- Vegla pune,- Tavolina- Kompjuterin- Dispozitat ligjore,- Formular për reklamacon- Formular për damshpërblim

______________________________________________________________________

101


“ Informatika Afariste’’

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-së,Niveli: IKlasa: 11Numri i modulit 17 Qëllimi i modulit Aftesimi i nxënësve që të përdorin programet aplikative e

sidomos ato që janë të lidhura ngusht me udhëheqjen e kontabilitetit ne ndërmarrje me kompjuter..

Kohëzgjatja emodulit

1.2K kredite ( 12 orë )

Rezultatet e të mësuarit (RM) përmbajtja

RM1 Gjatë realizimit të ushtrimeve,pas cdo ushtrimi të kryer, nxënësit e shkruajnë raportin mbi kryerjen e tyre. Raporti përmban:detyrën e shkruar,procesin e punimit,listën e paisjeve të shfrytëzuara, testet etjPërmbajtja:- Kontabiliteti i mallit- Futja e te dhenave- Kalkulimi i cmimeve- Faturimi- Nivelizimi- Stornimi- Shtypja e dokumentave

RM2

Nxënësi duhet të dijë ti përdor metodat dhe instrumentet e nevojshme për regjistrimin e mallit nëpër kartela te ndryshme të cilat janë programuar ne program Përmbajtja:- Hapja e regjistrave- Kontimi automatic- Kontimi manuel- Shtypja e dokumentave- Shtypja e bilancit momental,periodik dhe përfundimtar- Hapja e regjistrave

102

RM3 Nxënësi duhet të dijë të bëjë futjen e të dhënave,Kalkulimin e cmimeve, faturimi, nivelizimin, stornimin dhe regjistrimin e të dhënave.Përmbajtja:- regjistrimi i te dhënave hyrëse dhe dalëse në bazë të datës së caktuar- regjistrimi i hyrjeve dhe daljeve ne analitikë dhe sintetikë- faturimi i hyrjeve daljeve- nivelizimi në bazë të të dhënave te duhura- stornimi i dokumenteve atëhere kur është bërë regjistrimi i gabuar- harmonizimi i të gjitha kontove analitike dhe sintetike në përfundim të cdo dite te punës- shtypja e të gjitha dokumenteve në përfundim të cdo dite të punës- vendosja e tyre nëpër kartelat e caktuara në bazë të organizimit të oriendive që bëhen në ndërmarrje


Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit.Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:

RM Rezultatet e të mësuaritIV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vëzhgim me listë - kontrolli:KR Nxënësi duhet të:

- Të jete i aftë të bëjë regjistrimet e nevojshme- Të dijë të bëjë faturimin e hyrjeve dhe daljeve- Të jetë i aftë të bëjë kalkulimin e hyrjeve dhe daljeve te regjistruara- Të dijë të bëjë nivelizimin e analitikave dhe sintetikave- Të dijë të stornoj gabimet e bëra gjatë regjistrimeve- Të dijë të bëjë printimin e dokumentave


- Të bëjë hapja e regjistrave- Të bëjë kontimi automatic- Të bëjë kontimi manuel- Të bëjë shtypja e dokumentave- Të bëjë shtypja e bilancit momental,periodik dhe përfundimtar


- Të bejë regjistrimin e te dhënave hyrëse dhe dalëse në

103

bazë të datës së caktuar- Të bëjë regjistrimin e hyrjeve dhe daljeve ne analitikë dhe sintetikë- Të bëjë faturimin e hyrjeve daljeve- Të bëjë nivelizimin në bazë të të dhënave te duhura- Të bëjë stornimin e dokumenteve atëhere kur është bërë regjistrimi i gabuar- Të bëjë harmonizimin e të gjitha kontove analitike dhe sintetike në përfundim të cdo dite te punës- Të bëjë shtypjen e të gjitha dokumenteve në përfundim të cdo dite të punës- Të bëjë vendosjen e tyre nëpër kartelat e caktuara në bazë të organizimit të oriendive që bëhen në ndërmarrje


- Kryerja e ushtrimeve është e nevojshme që shkolla të jetë e paisur me kompjuterë.- Nëse kushtet e tilla nuk ekzistojnë, ushtrimet e tilla organizohen në ndonjë qendër tjetër kompjuterike,ose në ndonjë ndërmarrje të paisur me kompjuterë.- Ushtrimet nuk guxojnë që të janë vetëm përshkruese, por me pjesëmarrje aktive të nxënësve në to.- Mësuesi duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete për secilin qëllim veq e veq.- Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për secilin fazë të regjistrimit.- Gjatë vlerësimit të nxënësve, të zbatohet demonstrimi praktik i aftësive të fituara


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme: - Punëtoria e pajisur me mjete të nevojshme që të mundë të ushtroj veprimtarinë e nevojshme - Dokumentacion për standardet - Mjedise pune të përshtatshëm për ushtrime praktike - Punëtoria e pajisur me mjete të nevojshme që të mundë të ushtroj veprimtarinë e nevojshme.

104


“Punët bankare neutrale “

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-së,Niveli: IKlasa: 11__________________________________________________________________________________________Numri i modulit 18_________________________________________________________________________________________Qëllimi i modulit Një modul praktik që i aftëson nxënësit në njohjen dhe rëndësinë që kanë bankat në rolin e tyre si ndërmjetësues apo komisionarit. ___________________________________________________________________________Kohëzgjatja e 1.2K kredi ( 12 orë ) modulit __________________________________________________________________________________________Rezultatet e të RM 1 Nxënësi mëson punët bankare neutrale me afat të të shkurtë lidhur me:Mësuarit (RM) Përmbajtja:përmbajtja -Punët e qarkullimit të pagesave. -Dhënjen e garancioneve -Lëshimin e letrave kreditore. -Blerjen dhe shitjen e letrave me vlerë________________________________________________________________________________________ RM 2 Nxënësi mëson punët e akreditimit Përmbajtja: - Hapjen e akreditimit - Punët e arkëtimit - Faktoring punët. - Areditimin e jashtëm dokumentar. - Fazat e hapjes së akreditimit. - Fazateshfrytëzimit dhe të likuidimit. - Punët e akreditivit të vërtetuar. - Punët e akreditivit të pavërtetuar.___________________________________________________________________________ RM 3 Nxënësi mëson dokumentat e akreditivit të: Përmbajtja:

-Faturave të cilat përmbajnë përshkrimin,llojin,

105

sasinë dhe cmimin e mallit - Transportit(fletëngarkesa apo konosamenti), - Sigurimit të mallit (polisa e sigurimit) dhe

-dokumente plotësuese (certifikata mbi prejardhjen e mallit - mbi analizën e mallit,mbi gjendjen e mallit).

__________________________________________________________________________________________Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e knaqshmeVlerësimit kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo Rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit___________________________________________________________________________________ RM 1 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:__________________________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të : - Punojë punët e qarkullimit të pagesave. -Plotësojë format e dhënjeve të garancioneve -Bëjë lëshimin e letrave kreditore -Bëjë blerjen dhe shitjen e letrave me vlerë __________________________________________________________________________________________ RM 2 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:__________________________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të: -Bëjë hapjen e akreditivit - Bëjë punët e arkëtimit - Bëjë faktoring punët - Punojë akreditimin e jashtëm dokumentar - Plotësojfazat e hapjes së akreditimeve - Plotësoj fazat e shfrytëzimit të likuiditetit - Punoj akreditivi të vërtetuar. - Punoj akreditivi të pavërtetuar. _____________________________________________________________________________ RM 3 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:__________________________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të:

-Plotësoj fatura të cilat përmbajne përshkrimin,llojin sasinë dhe cmimin e mallit

- Plotësojë faturat e transportit (fletëngarkesa apo Konosamenti) - Plotësojëe faturat e sigurimit të mallit (polisa e sigurimit) - Plotësojë dokumente plotësuese (certifikata mbi prejardhjen e mallit,mbi analizen e mallit ,mbi gjendjen e e mallit etj)._________________________________________________________________________________________Metodat e të -Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet në objektet e Bankave mësuarit të si dhe në ambientie përgjat së cilit shtrihet rrjetet e bankave.Rekomanduara -Gjatë trajtimit të modulit, mësuesi i praktikës duhet të praktikojë sa më shumë të jetë e mundur,demonstrimet e shërbimeve të transfereve ndërbankare parapagime dhe shërbime tjera bankare. - Duhet të përdorë sa më shumë shembuj,në mënyrë që të

106

ambientohet për identifikimin sa më të shpejtë të objekteve. - Nxënësi duhet të angazhohet sa më shumë në diskutime në lidhje me kërkesat e klientëve. -Mësuesi i praktikës duhet të mbikqyrë respektimin e rregullave të punës dhe kodin e mirësjelljes korrekte ndaj klientit, ruajtjes së mjedisit dhe përdorimin korekt të transfereve të ndryshme. -Gjat vlerësimit të nxënësve,duhet synuar demonstrimi praktik i njohurive dhe koncepteve të fituara.___________________________________________________________________________________Baza materiale Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme tëe domosdoshme të sigurohet kompania e cila jep shërbime përmes trasfereve bankare dhe kushtet tjera të më poshme: -Paisje teknologjike. -Dokumentacione te nevojshëm . -Rregullore pune. -Dokumentacion ndihmës dhe me forma tjera të realizuara më heret._________________________________________________________________________________________

107

Programet e lëndëve dhe përshkruesit e moduleve

profesionaleARSIMI PROFESIONAL

Kl.12

Programi 2013

108

PT-ës

Niveli II

Klasa 12

Programet e lëndëve profesionaleProgrami i Lëndës

Komunikacioni Postar

Lemi : Komunikacion Profili : PT-s,Niveli : IIKlasa : 12

I. Qellimi i lëndës

Ne perfundim te lendes se zhvilluar ne klasën e 12-te, nxënësi duhet :- Te interpretoj llojet e sherbimeve te veqanta- Te tregoj objektet postare te porositura- Te tregoj rendesine e objekteve postare- Te tregoj dhe spjegoje llojet e objekteve postare- Te tregoj regullat e pranimit- Te tregoj me procedurat e bartjes dhe dorezimit te objekteve postare- Te spjegoj menyren e perpunimit te reklamimit

II. Fondi i Oreve te Lendes 32 Jave x 2 orë / javë = 64 orëIII. Programi i hollesishëm i Lëndës

Kapitulli 1 : Hyrje ne Komunikacionin Postar

a) Qellimet e kapitullit :Ne perfundim te kapitullit nxenesi duhet :- Te tregoi llojet e sherbimeve te veqanta per objektet e postes se letrave- Te tregoi objektet postiere te porositura- Te ushtroje me menyren e plotesimit te formularitper dergesat rekomande- Te tregoje objektet postare expres- Te tregoje objektet postare me vlere te deklaruarb) Temat e Kapitullit :

109

- Llojet e sherbimeve te veqanta- Objektet postare te porositura- Objektet postare expres- Objektet postare me vlere te deklaruar- Objektet postare me kunderpagese- Objektet postare me lajmerim marrje ne kohen e postimit- Terheqja ose ndryshimi i adreses se objektit postare- Leshimi duplikat i defteses postare- Reklamacionetc) Udhezimet didaktike per KapitullinRekomandohet qe mesuesi :- Te beje ilustrimin me formulare konkrete- Te nxise aftesit dalluese te nxenesve me pytje gojore- Te organizoj teste me shkrim ne ate qe spjegon

d) Kushtet per realizimin e kapitullit : - Klasa- Formular te ndryshem - Etiketa ngjitese ne objektet postare- Mesim kabinetik dhe ne grupeKapitulli i 2 : Formimi i Dergesave Postarea) Qellimet e kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet : - Te tregoje rendesin e formimit te dergesave postare- Te tregoje procesin e verifikimit dhe perpunimit te objekteve postare- Te tregoje thaset postare si dhe regullat e qarkullimit te tyre- Te tregoje menyren e dorezimit te dergesave postare transportuese- Te tregoje procesin e transportimit te dergesave postare- Te tregoje menyren e terheqjes se dergesave postareb) Temat e kapitullit :- Terheqja e letrave te thjeshta nga kutite postare dhe nga sportelet e pranimit- Verifikimi dhe perpunimi i objekteve postare te porositura- Formimi i dergesave te postes se letrave - Formimi i dergesave te letrave me vlere te deklaruar- Thaset postare dhe regullat e qarkullimit te tyre- Dorezimi i dergesave postare transportuese- Transportimi i dergesave postarec) Udhezimet didaktike per kapitullin :Rekomadohet qe mesuesi : - Te trajtoje shembuj konkrete per menyren e perpunimit te dergesave postare- Te ilustroje me formular dhe shembuj konkrete- Te nxise aftesite dalluese te nxenesve me pytje gojore- Te organizoje testim me shkrimed) Kushtet per realizimin e kapitullit- Klasa - Tabela per vizatim te formulareve dhe sqarim- Mostra e dergesave- Mostrat e thaseve per transportimin e dergesave- Mesim praktike ne objektet e Postes dhe TelekomitKapitulli 3 : Trajtimi i objekteve te pa dorezuaraa) Qellimi i kapitullit :Ne perfundim te kapitullit nxenesi duhet : - Te interpretoje rendesine e objekteve postare te pa dorezuara- Te tregoje afatet e ruajtjes se objekteve postare ne dispocion te marresit

110

- Te tregoje objektet postare te pa dorezuara - Te tregoje rendesine dhe pergjegjesine e punonjeseve te postes- Te tregoje perjashtim nga pergjegjesia e punonjesve te postes- Te tregoje shqyrtimin dhe gjykimin e pergjegjesveb) Temat e kapitullit :- Objektet postare te pa dorezuara- Afati i ruajtjes se objekteve postare ne dispozicion te marresit- Kthimi i objekteve te pa dorezuara nga te autorizuarit- Kthimi ne origjine i objekteve te postes se letres- Plotesimi i vezhguesve dhe trajtimi i tyre- Pergjegjesia e punonjesve te postes- Perjashtimi nga pergjegjesia e punonjesve te postes

c) Udhezimet didaktike per kapitullin :Rekomandohet qe mesuesi :- Te trajtoje shembuj konkrete me lloje te ndryshme te objekteve postare- Te ilustroje me shembuj konkrete secilin lloj te objekteve postare- Te nxise aftesit dalluese te nxenesve me pytje gojore- Te organizoj testim me shkrimed) Kushtet per realizimin e kapitullit :- Klasa- Tabela per vizatime te ndryshme dhe sqarime - Mesime praktike – kabinetike dhe ne grupeKapitulli i 4 : Regullat e Sherbimit te Kalipostesa) Qellimi i kapitullitNe perfundim te kapitullit nxenesi duhet :- Te dalloj llojet e kalipostes- Te tregoje kushtet e pergjithshme te amballazhimit te kalipostes- Te tregoje dimensionet dhe pesha e kalipostes- Te tregoje mallrat te cilat jane te ndaluara per transporteb) Temat e kapitullit : - Perkufizimet- Kategorizimi i kalipostes- Kushtet e pergjithshme te amballazhimit te kalipostes- Dimensionet dhe pesha e kalipostes - Mallrat e ndaluara per dergim permes kalipostesc) Udhezimet didaktike per kapitullin :Rekomandohet qe mesuesi : - Te tregoje llojet e kalipostes dhe ti ilustroje me shembuj konkrete - Te vizatoje e sqaroje me formular sherbimet e kalipostes - Te nxise aftesit dalluese te nxenesve me pytje gojore- Te organizoje test me shkrimd) Kushtet per realizmin e kapitullit- Klasa- Mostra te ndryshme te formulareve dhe etiketave - Tabela per vizatime te ndryshme dhe sqarime - Mesime praktike – praktike dhe ne grupe- interneti

111

Programi i lëndës

Komunikacion Telefonik

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-ës,Niveli: IIKlasa: 12

Qëllimet e lëndës

Në përfundim të trajtimit të lëndës,,Komunikacion Telefonik” në klasën e 12, nxënësi do të jetë i aftë :- të interpretojë rëndësinë e komunikacionit telefonik , zhvillimi historik;- të interpretojë zhvillimin e komunikacionit telefonik në Kosovë;

- të interpretojë pajisjet e gjenerimit të sinjaleve të ndryshme telekomunikuse;- të interpretojë mundësitë teknike të paisjevë transmetuese.- të interpretojë llojet e telekomunikimeve ;- të interpretojë një komunikim telefonik ;- të interpretojë të sistemet telekomunikuese;- të interpretojë sistemet e transmetimit të realizuar me antena MW.- të interpretojë sistemet e transmetimit të realizuar me fibra optik ;- të interpretojë sistemet e swichingut.- të interpretojë shërbimet e telefonisë fikse.- të interpretojë shërbimet e telefonisë mobile.



Kapitulli 1: Zhvillimi i komunikacionit telefonik 10 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- të shpjegojë kronologjinë e zhvillimit të komunikacionit telefonik ; - të interpretojë komunikacionit telefonik në Kosovë;- të analizoj kërkesat e konsumatorit;

112

- të interpretojë se si të ofrojë produktet telekomunikuese për konsumatorë;- të shpjegojë format e transportit të sinjalit;- të interpretojë një produkt komunikacionit telefonik ;b) Temat e kapitullit- Zhvillimi i komunikacionit telefonik ;- Rrjeta e komunikacionit telefonik në Kosovë;- Llojet e shërbimeve të komunikacionit telefonik;- Kapacitetet e komunikacionit telefonik ;- Kërkesat për sherbimeve telefonike ;- Kualiteti i sherbimeve telefonike;- Forma e kërkesës për shërbim të komunikacionit telefonik ;- Realizimi i një kërkese nga konsumatori; c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi : - të motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- të nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e kërkesave për konsumatorë; - të testojë nxënësit për kapacitetet transmetuese;- të angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë,të ushtrojnë formularët e kërkesave të konsumatorëve. d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me makete, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës;- hapësira me pajisje transmetuese;Kapitulli 2: Shërbimet e komunikacionit telefonik 10 a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- të interpretojë për zhvillimin e rrjetit telekomunikues;- të shpjegojë qëllimin e shërbimeve telekomunikuese;- të tregoje mundësitë dhe llojet e telekomunikimeve;- të dmonstrojë për mundësitë që ofron centrali telefonike;- të dmonstrojë mundësitë e shërbimit të telefonisë fikse ;b) Temat e kapitullit- Shërbimet telefonike;- Shërbimet telefax;- Shërbimet ISDN.- Shërbimet ADSL.- Shërbimet Internet.- Shërbimet për video transmetime;- Dhënja me qira e mediumit transmetues;- Disponueshmëria e paisjeve të komunikacionit telefonik ;c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit në testimin e paisjeve transmetuese;- angazhojë nxënësit n nxënësit për testimin e trafikut;

113

- të angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në llogaritjen e kapaciteteve të sistemeve komutuese;

d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me centrale shtëpiake, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.- hapësira ku gjendet centrali telefonik.Kapitulli 3: Menaxhimi me shërbimet telekomunikuese 12 orë a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- të shpjegojë për zhvillimin e kapaciteteve telekomunikuese;- të shpjegojë rritjen e shërbimeve të komunikacionit telefonik ;- të demonstrojë mundësinë e shumfisht të të komunikacionit telefonik ;- të demonstrojë për mundësitë që ofron paisjet të komunikacionit telefonik ;- të shpjegojë obligimet e konsumatorit ndaj dhënësit të shërbimeve telekomunikuese ;

b) Temat e kapitullit- Llojet e mediumeve transmetuese;- MDF-at;- Modemat e ndryshëm;- ODF-at.- Gjenerimi i shërbimeve të komunikacionit telefonik ;- Obligimet e parapaguesit.- Obligimet e dhënësit të Shërbimet telekomunikuese;- Politika e qmimeve të shërbimeve të komunikacionit telefonik ;- Ofertat dhe konkurrenca në treg;

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit në testimin e paisjeve transmetuese;- të nxisë nxënësit të bëjnë hulumtime dhe opinione me parapagues;- të angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në hulumtime për kualitet më të mirë të

shërbimeve;d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me centrale shtëpiake, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës;- hapësira ku gjenden paisjet transmetuese;- interneti

e) Literatura: Marion Cole TELECOMMUNICATION 1999 Richard A. Thompson TELEPHONE SWITCHING SYSTEMS 2000

114

Programi i lëndës

Telekomunikimet

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-s,Niveli: IIKlasa: 12

Qëllimi i lëndës

Në përfundim të trajtimit të lëndës,,Telekomunikimet” në klasën e 12, nxënësi do të jetë i aftë :

- të interpretojë qëllimin dhe rëndësinë e telefonisë mobile, zhvillimi historik; - të interpretojë fazat e zhvillimit të telefonisë mobile në Kosovë;

- të interpretojë llojet e shërbimeve të telefonisë mobile;- të interpretojë llojet e telekomunikimeve ;- të interpretojë një telekomunikim mobil;- të interpretojë nevojat e shërbimeve telekomunikuese mobile në Kosovë;- të interpretojë shërbimet telekomunikuese mobile nga ato fikse;- të interpretojë shkurtesat e përdorura në terminologjinë e telefonisë mobile;- të interpretojë rrjetat e telekomunikacionit mobil dhe ato fiks;- të interpretojë elementet themelore të topologjisë së rrjetave mobile;- të interpretojë me programet bazë të paisjeve mobile;



Kapitulli 1: Zhvillimi i telefonisë mobile 10 orë

a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- të përshkruajë kronologjinë e zhvillimit të telekomunikimit mobil;

115

- të përshkruajë kronologjinë e zhvillimit të telekomunikimit mobil në Kosovë;- të analizojë kërkesat për komunikacion telefonik mobil në Kosovë ;- të përshkruaj kapacitetet egzistuese në Kosovë;- të dallojë format dhe llojet e shërbimeve mobile;

b) Temat e kapitullit- Zhvillimi historik i telefonisë mobile;- Zhvillimi i telefonisë mobile në Kosovë;- Kërkesat për telefoni mobile në Kosovë;- Llojet e shërbimeve telefonike mobile;- Disponueshmëria me kapacitete telekomunikuese mobile;

c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit në simulimin e shërbimeve telekomunikuese mobile;- kryejë punë për llogaritje të kapaciteteve të nevojshme;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë;.d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me makete, paisje dhe instrumente komunikuese;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.Kapitulli 2: GSM-Global Sistem Mobile 12 orë a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet :- të shpjegojë për rëndësinGSM-së; - të tregojë për zhvillimin e GSM;- tregojë për procesin dhe fazat e arritjes së GSM-së në Kosovë;- të dallojë GSM-n nga sisteme tjera;- të tregojë për teleshërbimet;- të demonstrojë shërbimet suplementare;b) Temat e kapitullit- zhvillimi i GSM-së;- GSM sot;- Evolucioni nga GSM në gjeneratën e 3-të;- HCDS-hight speadcircuit switched data;- GPRS-general packet radio service;- EDGE-enhaced data rates for global evolution;- UMTS-universal mobile teleconications system;- shërbimi GSM;- klasifikimi;- teleshërbimi;- shërbimet suplementare;c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi :

116

- të motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- të angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- të nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- të angazhojë nxënësit në për mbajtjen në mend të shkurtesave të rëndësishme;- të kryejë punë laboratori për paisje GSM;

- të angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në llogaritjen e paisjeve GSM;d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me makete, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës- hapësira me pajisje transmetuese.

Kapitulli 3: Rrrjetat GSM 10 orë a) Qëllimet e kapitullitNë përfundim të kapitullit nxënësi duhet të:- të tregojë për zhvillimin e rrjetave GSM;- të tregojë qëllimin dhe strategjinë topologjike GSM;- të dallojë procedurat bazike;- të tregojë për llojet e interfejsave;- të paraqesë topologjinë e rrjetave GSM;b) Temat e kapitullit- topologjia e rrjetaveGSM;- BSS-interface;- NSS-interface;- Procedurat bazike;- Shkurtesat terminologjitë;c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur mjete vizuale;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e problemeve nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit në zgjedhjen e detyrave në llogaritjen e rrjetave;- kryejë punë laboratori për testimin e trafikut;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në përdorimin e interfejsave;d) Kushtet për realizimin e kapitulli- tabela;- projektori me transparent;- laboratori me centrale shtëpiake, pajisje dhe instrumente matëse;- flip-charti për punën në grupe me nxënës.- hapësira ku gjendet centrali telefonik.

e) literatura: Adrian Shehu Telekomunikimet, Tiranë 1997 www.GSM basic. Richard A. Thompson TELEPHONE SWITCHING SYSTEMS 2000

117

http://www.GSM/

Teknikë i PT


Qëllimi i lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 12-të,nxënësi duhet:- të njoh teknikën me të cilën bëhet realizimi i shërbimit postar dhe telekomunikues,- të njoh llojet e paisjeve fundore që përdorën në telekomunikacion,- të njoh paisjet postare për kryerjen e sherbimeve postare,- të njohë tekniken per shperdarjen e dhe dhenjen e sherbimeve postare,- të dijë dhe të njohë rrjetin teknik te sherbimeve telekomunikuese-postare,



Kapitulli 1: Ambienti postar dhe telekomunikues i shërbimeve 10 orëe) Qëllimet e kapitullit :Në përfundim tëkapitullit, nxënësi duhet :- Te dijë për hapsirat dhe dizajni i tyre për shërbime dhe operime;- Të dijë për shpërdarjen e rrjetit te komunikimit në hapsira të PT;- Te njifet me paisjet e nevojshme për shërbime;- Te njoh materialet e nevojshme të punës;- Te njoh përdorimin e paisjeve;- Te njoh masat mbrojtëse.f) Temat e kapitullit :- Kuptimi dhe rendesia e hapsirave të punës në PT-se- Rrjeti komunikues;- Inventari I nevojshem i punës;- Automatet postare- Programet e punës- Inventari për depozitim- Inventari për shpërdarje dhe transit

118

- Mjetet dhe Veglat e transportit.- Paketimi dhe Siguria e shërbimeveg) Udhëzime didaktike për kapitullin :

Rekomandohet që mësuesi :- Te bej ilustrimin konkret - Te nxis aftesit dalluese te nxenesve me pytje gojore- Te organizoj teste me shkrim ne ate qe eshte shpjeguar

h) Kushtet per realizimin e kapitullit :- Klasa- Mostra te ndryshme - Tabela per vizatime te ndryshme dhe sqarime - Mesim kabinetik dhe ne grupe

Kapitulli i 2 : Paisjet Aktive dhe passive për dhënjen e shërbimeve 11 orë d) Qëlimet e kapitullit :Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet : - Te kuptoje tekniken e paisjeve dhe ndarjen e tyre. - Te njifet me tekniken e paisjeve passive dhe roli i tyre në PT;- Të njihet me tekniken e përdorimit dhe montimin e tyre.

b) Tema e kapitullit :- Kuptimi themelor i paisjeve passive në PT-se- Teknika e paisjeve pasive ne rrjetat e Cu.- Regletat dhe llojet e tyre.- Kutitë shpërdarëse llojet dhe montimi i tyre.- Veglat e punës për punë me paisje dhe qasje ne Cu.- Paisjet pasive per mediume optike në PT.- Patch panelat optik ndarja dhe llojet.- Akssesorët pasiv për konekcion dhe dhënje të shërbimeve.- Veglat e punës dhe paisjet për qasje ne Medium optik.- Patch panelat për rrjet të Cu.- Patch panelat për rrjet optik- Rack montat dhe ndarja e tyre dhe acessorët përcjellës- c) Udhëzime didaktike për kapitullin :

Rekomandohet qe mesuesi :- Te trajtoj shembuj konkret lidhur me paisjet pasive.- Te ilustroj me shembuj konkret dhe te demonstroj me tipet e paisjeve- Te nxise aftesite dalluese te nxenesve me pytjet gojore- Te organizoj testim me shkrim d) Kushtet për realizimin e kapitullit :- Klasa- Tabela per vizatime te ndryshme dhe sqarime - Mostra e paisjeve te ndryshme - Mesim kabinetik dhe ne grupe

Kapitulli i 3 : Paisjet aktive që përdoren në PT 12 orëe) Qëllimet e kapitullit :

Ne perfundim te kapitullit nxenesi duhet :- Te dalloj cilat janë paisjet active dhe specifikat e tyre- Te dalloj hiearkinë teknologjike të paisjeve- Te njihet me modelet e pergjithshme te paisjeve aktive- Të njhet me paisjet e nevojshme dhe destinacionin e duhër ne teren- Të njihet me konfigurimin e paisjeve aktive

119

f) Temat e kapitullit :- Paisja ISDN , përdorimi dhe mundesite teknike- Paisjet dhe spliterët për Cu.- Modemët dhe tiparet e tyre- Konfigurimi i modemave për medium Cu- Switchat dhe tipet e tyre- Konfigurimi i switchave- Optomultiplexerët dhe tiparet-përdorimi i tyre- OtpoSpliterët dhe përdorimi- Opto CPE, konfigurimi dhe përdorimi

g) Udhëzime didaktike për kapitullin :Rekomandohet që mësuesi :

- Te trajtoje shembuj konkret me paisje aktive.- Te ilustroje me shembuj konkret lidhur konfigurimin e paisjeve.- Te nxis aftesit dalluese te nxenezve me pytjet gojore- Te organizoj testim me shkrimd) Kushtet për realizimin e kapitullit :- Klasa- Tabela per vizatime te ndryshme dhe sqarime- Mesim kabinetik dhe ne grupe- Mostra te sistemeve te telekomunikimeve- interneti

b) Literatura: Teknika e PT për kl.II dhe III të shkollave të mesme të PT/N.Sad-2000 Rregullore e PTK dhe teknika e komunikimit postar

120

Programi i Lëndës

Shërbimet dhe produktet e PT

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-s,Niveli: IIKlasa : 12

Qëllimi i lëndës

Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të nxënësi duhet :- të tregojë qëllimin dhe rëndësinë e shërbimeve shërbimeve te PT;- të tregojë rolin dhe rendesine e funksionit të shërbimeve;- të tregojë rolin dhe rendesine e shërbimeve telefonike;- të tregojë rolin dhe rendesine e themelimit te mardhenjes parapagese;- të tregojë menyrat e organizimit te ketyre sherbimeve;- të tregojë per shërbimet telefonike dhe shperdarja e tyre;- të tregojë per shërbimet e telefonise mobile dhe roli i tyre;- të tregojë rolin dhe rendesine e shërbimeve internet dhe IPTV;



Kapitulli 1:Produktet telekomunikuese/telefonia fikse 8 orëa) Qëllimet e kapitullit Në përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- interpretojë permajtjen e shërbimit telefonik;- shpjegojë ndarjen e sherbimev telekomunikuese;- shpjegoje per mardhenjet me parapagues;- shpjegojë produktet themelore ne telefonine fikse;

121

- shpjegojë kujdesin ndaj konsumatorit;b)Temat e kapitullit

7. Kuptimi,detyrat dhe permbajtja e produktit telekomunikues;8. Maredheniet me parapagues;9. Shërbimet telefonike;10. Pakot e shërbimeve telefonike;11. Shërbimet ISDN,12. Shërbimet telefonike publike;

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke përdorur shembuj praktik;- angazhojë nxënësit në grupe per te bere sherbime telefonike;- motivoje nxenesit te ofertojne me produkte telefonike;- punojne nxenesit ne grupe rreth projekteve dhe shërbimeve;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;

d) Kushtet për realizimin e kapitulli- kabinete me paisje ;- projektori me transparent;- interneti

Kapitulli 2. Shërbimet telefonike dhe rrjetet e PTT 8 orëa) Qëllimet e kapitullit Në përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- shpjegojë shërbimin e rrjetit;- shpjegoje rolin e rrjetit telefonik;- shpjegoje produktin sipas zonave te rrjetit;- demostroje ndikimin e centralit telefonik dhe kapacitetet egzistue;- demostroje per zhfrytezime grupore centrex;- shpjegoj rolin e centralit shtepika ne sherbime telefonike;- të demonstrjë shërbimet tjera ne ndërlidhje me shërbimet telefonike.;

b)Temat e kapitullit- Pranimi i kërkesave per sherbime;- Sherbimet telefonike bazike;- Sherbimet telefonike urbane;- Sherbimet telefonike centrex;- Sherbimet telefonike IP;- Rrjetat telefonike;- Zonat e shperdarjes;c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke demostruar shembuj praktik;- angazhojë nxënësit në projekte te ndryshme nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në realizimin e projekteve te ndryshme;d) Kushtet për realizimin e kapitullit - kabinete me paisje ; - projektori me transparent;

122

Kapitulli 3. Produktet telefonike mobile 8 orëa) Qëllimet e kapitullit Në përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- interpretojë formën e llojeve te shërbimeve telefonike mobile;- shpjegojë mjetet që përdoren për shenjen e produkteve telefonike mobile;- shpjegojë ofertat per parapagues ;- shpjegojë per rrjetat e telefonise mobile;- shpjegojë produktet tjera mobile;

b)Temat e kapitullit- Organizimi i rrjetit telefonik mobil- Produktet e telefonise mobile GSM;- Tarifimi i dhe zonat e shërbimit;- Mbushjet elektronike;- Kartelat me vlerë;- Sherbimet tjera mobile;- Shërbimet grupore;- Shërbimi GPRS;- Shërbimi SMS;- Shërbimi MMS;c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke demonstruar shembuj praktik;- angazhojë nxënësit në projekte te ndryshme rreth shërbimeve mobile, nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në realizimin e projekteve te ndryshme;d) Kushtet për realizimin e kapitulli - kabinete me paisje ; - projektori me transparent;

Kapitulli 4. Produktet internet dhe IPTV 8 orëa) Qëllimet e kapitullitNë përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- demonstrojë rendesine e shërbimit internet;- shpjegojë organizimin dhe shpërndarja e shërbimit internet;- shpjegojë pakot dhe shërbimet LAN;- dhënja e shërbimit IPTV;- pakot dhe përmbajtja;- udhëzim përdorimi/doracaku;- shërbimet me porosi;- shërbimet b)Temat e kapitullit- Kapacitetet e dhe ofertat internet;- Çmimet sipas kapacitetit dhe kombinimi me pako e sherbime tjera;- Sherbimet baze,te avancuara dhe profesionale; c) Udhëzime didaktike për kapitullinRekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke demostruar shembuj praktik;- angazhojë nxënësit në projekte te ndryshme nëpërmjet punës në grupe;- nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;- angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në realizimin e projekteve te ndryshme;

123

VI d) Kushtet për realizimin e kapitulli - kabinete me paisje ;- projektori me transparent;

- interneti

Literatura: 1.Udhezime per shfrytezimin e sherbimeve te post telekomit,PTK 20122.Sherbimet e PTK, QTZH /PTK 20123.www.telecom hrvatska

Programi i LëndësAutomatizim dhe mekanizim në PT

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-ës,Niveli: II Klasa : 12

Qëllimi i lëndës

Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 12-të nxënësi duhet :- të tregojë qëllimin dhe rëndësinë e funksionit te automatizimit;- të tregojë rolin dhe ndikimin e mekanizimit ne automatizim;- te trgojë mënyrat dhe aftësitë e nevojshme te përdorimit te mekanizimit:- të tregojë politikat e domosdoshme te automatizimit te PT:- të tregojë hulumtimet teknologjike per automatizim ne PT;- të masivizoj automatizimin ne sa me shume produkte;

Fondi i orëve të lëndës32 javë x 1 orë/javë = 32orë


Kapitulli: 1. Automatizimi dhe mekanizimi si dukuri e PT 11 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- interpretojë rëndësinë e automatizimit ne PT.- shpjegojë konceptin automatizimit.- interpretoj funksionet dhe politikat e zhvillimit te sajë.- shpjegojë metodat e përdorimit të mekanizmave per automatizim.- shpjegojë cilat produkte mund te automatizohen.

b)Temat e kapitullit - Dukuria dhe roli i automatizimit dhe mekanizimit -Mundesia e zbatimit te automatizimit dhe mekanizimit ne PT. -Automatizimi dhe mekanizimi si parakusht per modernizimin e PT. -Transformmimi i sistemit postar. -Drejtimi i automatizimit ne përpunimin e dërgesave.

124

-Transformimi i sistemeve postare. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke demonstruar shembuj praktik që të ngritin nivelin e shërbimit i

cili do të reflektojë në punën e tyre; - angazhojë nxënësit në grupe per te pa mekanizimin ne PT; - motivoje nxenesit ne përdorimin e mekanizimit; - punojne nxenesit ne grupe rreth projekteve - nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve;

d) Kushtet për realizimin e kapitulli - kabinete me paisje ; - fletushka dhe formularë të nevojshëm - projektori me transparent; - kompjuterë;

Kapitulli 2. Princ ipi dhe metodat e automatizimit ne PT 11 orë

a) Qëllimet e kapitullit Në përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- shpjegoj qfarë është roli i automatizimit;- shpjegoje llojet e mekanizimit;- shpjegoje lidhjen e mekanizimit dhe automatizimit;- shpjegojë vlerësimin e kërkesës së tregut;

b)Temat e kapitulli -Klasifimi i mjeteve dhe karakteristikat e automatizimit dhe mekanizimit. - Automatizimi i procesit. -Sistemi i shërbimit. -Sistemi i shërbimit monetar. -Pozicionimi i produktit -Sportelet universale. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësuesi të: - motivojë nxënësit duke demostruar se sa e rëndësishme është roli i automatizimit për rezultatet e tyre; - angazhojë nxënësit se cfarë roli luanautomatizimi në zgjedhjen e kërkesave të tyre; - nxisë nxënësit nëpërmjet pyetje-përgjigjeve; - angazhojë nxënësit me detyra të shtëpisë në realizimin e automatizimit te sherbimeve; d) Kushtet për realizimin e kapitulli - kabinete me paisje ; - fletushka dhe formularë të nevojshëm - projektori me transparent; - kompjuterë

- interneti

Kapitulli 3. Sistemi i përpunimit të shërbimeve 10 orë a) Qëllimet e kapitullit

Në përfundimin e kapitullit nxënësi duhet të :- shpjegojë elementet që ndikojnë në ngritjen e nivelit të produkteve ;- shpjegojë faktorët që e ngrisin kualitetin dhe vëllimin e produkteve;

125

- shpjegojë ndikimin e imazhit të emrite të produktit tek njerëzit; b)Temat e kapitullit

-Zhvillimi teknologjik dhe paisjet per automatizim. -Modernizimi ne komunikacionin postar. -Automatizimi ne operacionalizimin e sistemit postar. -Roli i digjitalizimit ne sistemin automatik. -Sendorët dhe indikatorët. - Posta pneumatike.

Literatura: Enes Arnautovic Sarajeve 1998

Programi i LëndësShërbimet Expres dhe kurier


Qëllimi i lëndësNë përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 12-të,nxënësi duhet:- të njoh teknikën me të cilën bëhet realizimi i shërbimit expres dhe kurier,- të njoh llojet e dërgesave që përdorën në komunikcionin postar,,- të njoh organizimin e punës kurier dhe shërbimet postare që duhet kryer, - të njohë mekanizmat dhe vegleritë për kryerjen e këtyre shërbimeve,- të dijë shpërdarjen e shërbimeve sipas zonave,



Kapitulli 1: Sh ërbimet expres 10 orëi) Qëllimet e kapitullit : Në përfundim tëkapitullit, nxënësi duhet :- Te dijë për rëndësin dhe ndarjen e shërbimeve expres në PT,- Te njifet me tipet e shërbimeve expres,- Te njifet me dergesat postare expres,- Te njohë infrastrukturën dhe mjetet për shërbimet expres,- Te njohë makinat shpërdarëse,- Te njohë shërbimet e posaqme,j) Temat e kapitullit :- Kuptimi dhe rendesia e shërbimit expres në PTT,- Llojet e dërgesave postare si shërbim expres,- Dërgesat postare me amballazim te thjeshtë expres,- Dërgesat urgjent expres,- Letrat postare expres,

126

- Dërgesat locale expres,- Transporti i dërgesave expres,k) Udhëzime didaktike për kapitullin :

Rekomandohet që mësuesi :- Te bej ilustrimin konkret - Te nxis aftesit dalluese te nxenesve me pytje gojore- Te organizoj teste me shkrim ne ate qe eshte shpjeguar

l) Kushtet per realizimin e kapitullit :- Klasa- Mostra te ndryshme - Tabela per vizatime te ndryshme dhe sqarime - Mesim kabinetik dhe ne grupe- interneti

Kapitulli i 2 : Shërbimet e veqanta të postës vendore dhe ndërkombëtare 10orë

h) Qëlimet e kapitullit :Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet : - Të njfet me shërbimin vendor dhe ndërkombëtar të dërgesave ,,expres” ,- Te njifet me tekniken e dërgesave ,,Urgjent”, ,,Expres”, - Te njifet me teknikën dhe procedurat e çmimeve për shërbime expres,- Të njifet me shërbimet expres të qyteteve/ Prishtina,Tirana,

b) Tema e kapitullit :- Shërbimi expres për postë vendore,- Shenjat dhe acessorët për dërgesa expres,- Tarifat e shërbimeve expres pë PV,- Shërbimet expres Prishtina expres Tirana,- Shërbimet EMS,- Shërbimet EMS të PV,- Shërbimet expres të PN,- EMS i shpejtë,- Klasifimimi i EMS

c) Udhëzime didaktike për kapitullin : Rekomandohet qe mesuesi :

- Te trajtoj shembuj konkret lidhur me perpunimin E dergesave postare

- Te ilustroj me shembuj konkret dergesat expres të gjitha llojeve,- Te nxise aftesite dalluese te nxenesve me pytjet gojore- Te organizoj testim me shkrim d) Kushtet për realizimin e kapitullit :- Klasa- Tabela per vizatime te ndryshme dhe sqarime - Mostra e zarfeve te ndryshme - Mesim kabinetik dhe ne grupe

Kapitulli i 3 : Korrier Express-KOEX 12 orëi) Qëllimet e kapitullit :

Ne perfundim te kapitullit nxenesi duhet :

127

- Te dalloj dukurite themelore dhe ndarjae shërbimeve korrier expres,- Te dalloj problemet e realizimit dhe koha e realizimit të shërbimit,- Te njifet me logjistikën dhe mjetet e shërbimit korrier dhe expres,- Të njifet me postën hibride,- Të njifet me shërbimet e dërgesave monetare,

j) Temat e kapitullit :- Organizimi dhe detyrat korrier,- Paketimi i post expres dhe kurier dërgesat,- Format e pranim dorëzimit të shërbimit expres korrier,- Shërbimi expres/korrier 24h,- Shërbimi expres 45Min,- Mjetet dhe veglat korriere për shërbimin expres,- Karakteristikat e post expres shërbimeve,shërbimet korrier,- Shërbimet e postës hibride,- Masa dhe dimenzionet e EMS shërbimeve ,- Kalkulatori i shërbiveve expres e EMS,- Shpedicioni I dërgesave postare,- Post shopingjet,

k) Udhëzime didaktike për kapitullin :Rekomandohet që mësuesi :

- Te trajtoje shembuj konkret nga shërbimet korrier,- Te ilustroje me shembuj konkret lidhur me specifikat korrier expres dhe EMS,- Te nxis aftesit dalluese te nxenezve me pytjet gojore- Te organizoj dhe improvizoj shërbime korrier,d) Kushtet për realizimin e kapitullit :- Klasa- Tabela per vizatime te ndryshme dhe sqarime- Mesim kabinetik dhe ne grupe- Mostra dhe modele të dërgesave expres dhe shpërdarje korrier,- interneti

c) Literatura: 1.Posta dhe telekomi I Kosoves/ Sherbimet/Prishtine 2.www.Hrvatska posta 3.Komunikacioni Nderkombetar

128

Modulet e praktikës profesionale

Kl. 12ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2013

PT-së

129

Përshkrimi i modulit te praktikes profesionale

„Dërgesat Postare“

Lëmi : KomunikacionProfili : PT-sNiveli : IIKlasa : 12

Numri i Modulit 19Qëllimi modulit : Një modul qe aftëson nxënësit për te kryer pune ne dërgimin dhe dorëzimin e dërgesave postare ne përgjithësi Kohëzgjatja e Modulit 9K kredi (90 orë )

Rezultatet e te mësuarit(RM) RM1 Nxënësi pranon dërgesën e thjeshte Përmbajtja : Zgjedh dërgesën e thjeshte ,- Përzgjedhë llojin e shërbimit,- Plotëson formularin për dërgesën,- Përzgjedhë formularin përkatës,- Plotëson formularin gjegjes,- Cakton peshën e dërgesës- Arkëton shumen për dërgesën - Vendose taksen postare ne dërgese- Plotëson vërtetimin mbi dorëzimin e dërgesës- Vulose dërgesat postare

RM2 Nxënësi pranon dhe dorëzon dërgesa përmes Kutive postare përmbajtja :

- Përzgjedhë llojin e dërgesës se thjeshte - Përzgjedhë adresën adekuate- Plotëson adresën ne dërgese- E mbyll dërgesën - Përzgjedhë kutin postare- Bene zbrazjen e kutive postare- Klasifikon dërgesat postare sipas formës dhe

130

madhësisë- Vulose dërgesat postare- Cakton peshën - Vendose ne thasët postare- I dërgon për qendrën postare

RM3 Nxënësi pranon dërgesat e regjistruar si ne komunikacion. e brendshëm dhe atë ndërkombëtare

përmbajtja :- Cakton peshën e dërgesës,- Vendose tiketën përkatëse në numër te pranimit me te postes përgjegjëse,- Plotëson formularin mbi pranimin e dërgesës se regjistruar,- Ben vulosjen e dërgesës postare mbi pullat postare,- Nënshkruan dhe vulose vërtetimin e klientit,- Bene frankimin e dërgesës postare,- Përzgjedhë thasët për mbylljen e dërgesave te regjistruara,- Përzgjedhë mbyllëset e thasëve përkatës,- I dërgon thasët për QTP,

Procedurat e Vlerësimit Realizimi i pranishëm i modulit do te konsiderohet Arritja e kënaqshme e te gjitha kritereve te realizimit te specifikuar

Për çdo rezultat të të mësuaritRM Rezultatet e te mësuaritIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

RM4 Vëzhgimi i demonstrimit te nxënësve me listë- kontrolle

KR Nxënësi duhet :- Te zgjedhe dërgesën e thjeshte,- Te plotësoj dërgesën e thjeshte,- Te kryej procedurat e dorëzimit,- Te beje pagesën përfundimtare

Metodat e të mësuarit të Rekomanduar

- Ky modul duhet të punohet në klase dhe objekte postare

- Mësuesi përdorë sa me shume elemente Letra, formular, çmimore etj,- Mësuesi përdorë sa me shume demonstrime ne lidhje me,- Letrat e thjeshta ne te gjitha fazat,- Nxënësi te angazhohet ne pune ku duhet për te

treguar- Aftësitë e fituara

Baza Materiale e Domosdoshme Për realizimin si duhet te modulit është e nevojshme qe te Sigurohet objekti për pune – veglat, formularët

- Klasa për pune mësim kabineti ,

131

- Qendra transite postare,- Agjencionet e ndryshme,- Stacionet Hekurudhore,- Aeroporti


“Mirëmbajtja e GSM-së”


__________________________________________________________________________________________Numri i modulit 21

__________________________________________________________________________________________Qëllimi i modulit Një modul praktik që pais nxënësit me aftësi praktike për të mirëmbajtur GSM-n __________________________________________________________________________________________Kohëzgjatja e 12.4K kredi (124 orë ) modulit __________________________________________________________________________________________Rezultatet e të RM 1 Nxënësi njoftohet me rrjetin GSM.Mësuarit (RM) Përmbajtja:përmbajtja -Përzgjedhja e shërbimit teknik. -Përzgjedhja e rregullores përkatëse. -Zgjedhja e dokumentacionit teknik gjegjës -Kontrolli i shërbimit teknik. -Identifikimi i paisjeve teknike. -Përzgjedhja e paisjeve primare.___________________________________________________________________________ RM 2 Nxënësi identifikon rrjetin e GSM-s. Përmbajtja: -Përzgjedhë një rrjetë të një regjioni. -Përzgjedhë dokumentacionin gjegjës teknik. -Identifikon problemet e mundshme. -Identifikon paisjet matëse të nevojshme. -E konstaton kualitetin dhe gjendjen teknike. -E identifikon pengesën eventuale. -Tërheq nga depoja materialin e nevojshëm për riparim.

132

-E teston rrjetin pas heqjessë pengesës.___________________________________________________________________________ RM 3 Nxënësi kontrollon furnizimin e GSM-s. Përmbajtja: -Përzgjedh dokumentacionin teknik të furnizimit. -Përzgjedh paisjet e nevojshme matëse. - Identifikon pikat e testimit. - E konstaton gjendjen teknike të furnizimit. - E kontrollon edhe burimin rezervë. - I kontrollon bateritë dhe gjendjen teknike të tyre. - I kontrollon agregatët dhe gjendjen teknike të tyre. - Tërheq nga depoja pjesët e nevojshme për riparim. - Teston furnizimin pas pengesës eventuale.________________________________________________________________________________________ Procedurat e Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e knaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo Vlerësimit Rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM rezultatet e të mësuarit IV instrumentet e vlerësimit KR kriteret e realizimit_________________________________________________________________________________________ RM 1 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:___________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të : -Përrzgjedhë dokumentacionin teknik për GSM. -Përcaktojë regjionin e caktuar. -Zgjedhjë dokumentacionin korekt teknik për at regjion . -Bëjë identifikimin e stabilimenteve të instaluara. -Identifikojë korrekt pjesën hardwerike dhe softëerike. __________________________________________________________________________________________ RM 2 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:__________________________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të: - Përzgjedhë dokumentacioin e rrjetit GSM. - Përzgjedhë udhëzimet e përdorimit të tyre. - Identifikon një rrjetë të caktuar. - Identifikon gjendjen teknike të sajë. - Të konstatojë mundësinë teknike të evitimit tëpengesës. - Të siguroj furnizim rezervë. - Përzgjedhë pjesët rezervë adekuate të rrjetës - Të verifikojë stabilitetin në punë pas intervenimit.__________________________________________________________________________________________ RM 3 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë - kontrolli:__________________________________________________________________________________________ KR Nxënësi duhet të: -Përzgjedhë korekt dokumrntacionin e furnizimit. -Përzgjedhë paisjet e duhura për matje. -Identifikon rrjetin e caktuar. -Të teston korrekt burimet e furnizimit. -Të sigurojë burimet rezervë të furnizimit. -Bëj identifikimin e pengesës eventuale.

133

-Bëj zëvendësimin e burimeve me specifika të njejta. -Të testojë sistemin pas heqjes së pengesës. _________________________________________________________________________________________Metodat e të -Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet në objektet e Post Telekomitmësuarit të -Gjatë trajtimit të modulit, mësuesi i praktikës duhet të prktkojë sa Rekomanduara më shumë të jetë e mundur,demonstrimet e riparimeve të furnizimit -Nxënësi duhet të angazhohet sa më shumë në diskutime në lidhje me pengesat ee furnizim. -Mësuesi i praktikës duhet të mbikqyrë respektimin e rregullave të punës dhe kodin e mirësjelljes korrekte ndaj paisjeve,ruajtjes së mjedisit dhe përdorimin korekt të veglave dhe paisjeve. -Gjat vlerësimit të nxënësve,duhet sinuar demonstrimi praktik i njohurive dhe koncepteve të fituara.___________________________________________________________________________Baza materiale Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshmetëe domosdoshme të sigurohet kompania e cila jep shërbime GSM. -Veglat e punës , rregullore, softwer. -Manuel Teknik. -Rregullore pune. -Dokumentacion ndihmës dhe me forma tjera të realizuara më heret.__________________________________________________________________________________________

134


“instalimi dhe konfigurimi i paisjeve të qasjes”

Lëmi: KomunikacionProfili: PT-së,Niveli: IKlasa: 12Numri i modulit 22

Qëllimi i modulit

Një modul që aftëson nxënësit të bëjnë instalimin dhe konfigurimin e ruterëve të rrjeteve lokale (LAN).




RM 1 Nxënësi lidhë modemin me ruterin LANPërmbajtja:– Zgjedhja e kabllit të përshtatshëm për lidhjen e modemit

me ruterin LAN;– Zgjedhja e konektorëve të përshtatshëm për lidhjen e

modemit me ruterin LAN;– Vendosja e kabllit Ethernet që lidh modemin me adapterin

Ethernet të kompjuterit;– Lidhja e kabllit Ethernet në portën LAN që ndodhet në

pjesën e prapme të ruterit.---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

RM 2 Nxënësi lidhë modemin DSL në Internet (ISP)Përmbajtja:– Lidhja e modemit në linjën telefonike të përdoruesit;– Furnizimi (ushqimi) me rrymë i modemit;– Instalimi i modemit;– Testimi i funksionimit të modemit në bazë të gjendjes së

dritave të ndezura në të;– Rregullat e sigurisë.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------RM 3 Nxënësi lidhë ruterin në kompjuterin e përdoruesit dhe në

furnizuesin e rrymës

135

Përmbajtja:– Lidhja e njërit skaj të kabllos Ethernet në adapterin

Ethernet të kompjuterit;– Lidhja e skajit tjetër të kabllos Ethernet në njërën nga

portat LAN të ruterit;– Lëshimi në funksion i modemit DSL;– Furnizimi i ruterit me rrymë;– Lëshimi në funksion i ruterit LAN;– Lëshimi në funksion i kompjuterit të përdoruesit.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------RM 4 Nxënësi konfiguron parametrat themelorë të lidhjes së

ruterit në LANPërmbajtja:– Hapja e Internet Browser-it të ruterit LAN;– Caktimi i adresave IP të ruterit LAN;– Futja në uebinterfejsin e përdoruesit të ruterit LAN duke

klikuar Log in;– Përcaktimi i adresës së maskës subnet të ruterit LAN;– Përcaktimi i adresës së gateway-t (portës);– Përcaktimi i domain name serverit (DNS).

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------RM 5 Nxënësi mirëmban ruterin

Përmbajtja:– Matja e kualitetit të kabllove që lidhen në ruter;– Kontrollimi i dritave sinjalizuese për të detektuar defektet

e ndryshme që mund të ndodhin në ruter;– Ndërrimi i kabllos në rast të defekteve të ndryshme;– Ndërrimi i konektorëve në rast të defekteve të ndryshme.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------RM 6 Nxënësi përcakton defektet harduerike të ruterit LAN në

rast të mosfunksionimit të tijPërmbajtja:– Kontrollimi i funksionimit të kabllove ndërmjet;

kompjuterit dhe ruterit LAN;– Kontrollimi i funksionimit të kabllove ndërmjet modemit

dhe ruterit LAN;– Kontrollimi i funksionimit të kabllove ndërmjet modemit

dhe ofruesit të shërbimit, ISP (Internet service provider);– Kontrollimi i furnizimit me rrymë elektrike të ruterit

LAN;– Kontrollimi i dritave sinjalizuese të ruterit;– Kontrollimi i dritave sinjalizuese të modemit.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------- RM 7 Nxënësi përcakton defektet “softuerike” të ruterit LAN në

rast të mosfunksionimit të tijPërmbajtja:– Kontrollimi i vendosjes së drejtë të adresave IP statike apo

dinamike;– Kontrollomi i vendosjes së drejt të maskës subnet;– Kontrollimi i vendosjes së drejtë të “default gateway”;– Kontrollimi i komunikimit ndërmjet ruterit dhe modemit

136

me komandën “ping”;– Kontrollimi i komunikimit ndërmjet ruterit dhe

kompjuterit me komandën “ping”;– Kontrollimi i komunikimit ndërmjet modemit dhe ofruesit

të shërbimit (ISP-së) me komandën “ping”.


Realizim i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit.

Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:RM Rezultatet e të mësuaritIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------RM 1 IV Vëzhgimi i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------KR Nxënësi duhet të:

– ndalë funksionimin e ruterit dhe të kompjuterit;– zgjedhë kabllon e përshtatshëm për lidhjen e modemit

më ruterin LAN;– zgjedhë konektorët e përshtatshëm për lidhjen e

modemit me ruterin LAN;– vendosë kabllon Ethernet për lidhjen e modemit me

adapterin Ethernet të kompjuterit;– lidhë kabllon Ethernet në portin LAN që ndodhet në

pjesën e prapme të ruterit.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

RM 2 IV Vëzhgimi i demonstrimit me listë-kontrolli----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

KR Nxënësi duhet të:– lidhë modemin me linjën telefonike të përdoruesit;– furnizon modemin me rrymë;– instalon modemin;– teston funksionimin e modemit në bazë të gjendjes së

dritave të ndezura në të.

RM 3 IV Vëzhgimi i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli

KR Nxënësi duhet të:– lidhë njërin skaj të kabllos Ethernet në adapterin

Ethernet të kompjuterit;– lidhë skajin tjetër të kabllos Ethernet në njërën nga

portat LAN të ruterit;– lëshon në funksion modemin DSL;– lëshon në funksion kompjuterin e përdoruesit.


KR Nxënësi duhet të:– hapë internet browser-in e ruterit LAN;

137

– cakton adresën IP të ruterit LAN;– futet në uebinterfejsin e përdoruesit të ruterit LAN

duke klikuar Log in;– përcakton adresën e maskës subnet të ruterit LAN;– përcakton adresën e portës (gateway);– përcakton emrin e domenit të serverit (domain name

server).---------------------------------------------------------------------------------------------------------------


KR Nxënësi duhet të:– matë cilësinë e kabllove që lidhen në ruter;– kontrollon dritat sinjalizuese për të zbuluar defektet e

ndryshme që mund të ndodhin në ruter;– bën ndërrimin e modulit në rast të defekteve të

ndryshme;– bën ndërrimin e konektorëve në rast të defekteve të

ndryshme.


KR Nxënësi duhet të:– kontrollon funksionimin e kabllove ndërmjet

kompjuterit dhe ruterit LAN;– kontrollon funksionimin e kabllove ndërmjet modemit

dhe ruterit LAN;– kontrollon funksionimin e kabllove ndërmjet modemit

dhe ofruesit të shërbimit (ISP);– kontrollon furnizimin me rrymë elektrike të ruterit

LAN;– kontrollon dritat sinjalizuese të ruterit;– kontrollon dritat sinjalizuese të modemit.


KR Nxënësi duhet të:– kontrollon vendosjen e drejtë të adresave IP: statike

apo dinamike;– kontrollon vendosjen e drejtë të subnet maskës;– kontrollon vendosjen e drejtë të default gateway;– kontrollon komunikimin ndërmjet ruterit dhe modemit

me komandën “ping”;– kontrollon komunikimin ndërmjet ruterit dhe

kompjuterit me komandën “ping”;– kontrollon komunikimin ndërmjet modemit dhe

ofruesit të shërbimit me komandën “ping”.

138


“Mirëmbajtja e rrjetave wireles dhe realizimi i tyre”


Numri i modulit 20Qëllimi i modulit

Një modul që aftëson nxënësit të bëjnë realizimin e sistemeve transmetuese pa tela (wireless) si dhe mirëmbajtjen e tyre.




RM 1 Nxënësi instalon elementet përbërëse të një sistemi transmetues pa telaPërmbajtja: Përgatitja e hapësirës për instalimin e elementeve

përkatëse të sistemeve transmetuese pa tela; Përzgjedhja e mjeteve të përshtatshme për instalim; Montimi i elementeve të një sistemi transmetues pa tela; Instalimi i antenës transmetuese; Instalimi i elementeve të një sistemi transmetues pa tela; Testimi i funksionimit të sistemit transmetues pa tela; Lëshimi në punë i sistemit transmetues pa tela;– Rregullat e sigurimit teknik.

RM 2 Nxënësi monitoron performancat radio të sistemit BSS-së (base stacion subsystem)Përmbajtja:– Monitorimi i kualitetit të sistemit BSS;– Ekzekutimi i masave preventive për mirëmbajtjen e BSS-

së;– Përditësimi i shërbimeve të reja;– Mbështetja teknike në rast të defekteve të ndryshme në

BSS.

139

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------RM 3 Nxënësi mirëmban sistemet transmetuese pa tela

Përmbajtja:– Zëvendësimi i pjesëve rezervë të sistemeve transmetuese

pa tela;– Matja e kualitetit të transmetimit të sistemeve pa tela;– Zbulimi i defekteve të ndryshme që mund të ndodhin në

sistemet transmetuese pa tela;– Simulimi i defekteve të ndryshme në sistemet

transmetuese pa tela me qëllim të analizës së sjelljes së sistemit në rast të defekteve të tilla;

– Rregullat e sigurimit teknik.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

RM 4 Nxënësi mat performancën e sistemit komutues (switching system) në rrjetin GSMPërmbajtja: Testimi i sistemit komutuese në rrjetin GSM; Mirëmbajtja dhe kontrollimi i komponentëve të sistemit

komutues në GSM; Zbulimi i defekteve të mundshme në sistemin komutues

ashtu që të parandalohet dështimi i funksionimit të tyre; Kontrollimi i instrumenteve matëse për pajisjet

komutuese; Testime të ndryshme duke përdorur instrumentet matëse; Rregullat e sigurimit teknik.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------RM 5 Nxënësi kontrollon performancat e rrjetit GSM

Përmbajtja: Matja e shfrytëzimit efikas të resurseve (burimeve) të

rrjetit; Shfrytëzimi i teknikave digjitale të avancuara: kompresimi

i zërit, kodimi i kanalit dhe teknikat e qasjes së shumëfishtë për shfrytëzim sa më efikas të resurseve të rrjetit;

Analiza e kualitetit të shërbimit të ofruar dhe krahasimi me kualitetin që duhet të ofrohet me standardet më të larta të telekomunikacionit;

Përdorimi i teknikave më të sofistikuara të autentifikimit dhe të kodimit me qëllim të ofrimit të sigurisë së rrjetave GSM.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------RM 6 Nxënësi riparon stacionin bazë transmetues (antena

transmetuese)Përmbajtja: Testimi i funksionimit të antenës transmetuese; Matja e impedancës së antenës transmetuese; Matja e polarizimit të antenës; Planifikimi i sistemit të ushqimit (power supply) të

stacionit bazë transmetues, duke përfshirë këtu: bateritë e rrymave të vazhdueshme (DC), gjeneratorët etj;

Instalimi i sistemit të ushqimit: bateritë e rrymave të

140

vazhdueshme (DC), gjeneratorët etj; Rregullat e sigurimit teknik.


Realizim i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të mësuarit.

Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren:RM Rezultatet e të mësuaritIV Instrumentet e vlerësimitKR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vëzhgimi i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

KR Nxënësi duhet të: – përgatisë hapësirën për instalimin e elementeve të një

sistemi transmetues pa tela;– përzgjedhë mjetet e përshtatshme për instalim të

sistemeve transmetuese pa tela;– instalojë antenën transmetuese;– testojë funksionimin e sistemit transmetues pa tela;– montojë elementet e sistemeve transmetuese pa tela;– lëshojë në punë sistemin transmetues pa tela;– zbatojë rregullat e sigurimit teknik.



– monitorojë kualitetin e BSS-së;– marrë masa preventive për mirëmbajtjen e BSS-së;– përditësojë shërbimet e reja;– mbështesë teknikisht sistemin BSS në rast të

defekteve të ndryshme.----------------------------------------------------------------------------------------------------------------


KR Nxënësi duhet të:– bëjë zëvendësimin e pjesëve rezervë të sistemeve

transmetuese pa tela;– matë kualitetin e transmetimit të sistemeve

transmetuese pa tela;– zbulojë defektet e ndryshme;– riparojë defektet në rast se kjo është e mundur;– zbatojë rregullat e sigurimit teknik.


KR Nxënësi duhet të:– testojë funksionimin e sistemit komutues;

141

– mirëmbajë komponentët e sistemit komutues të rrjetit pa tela;

– kontrollojë funksionimin e sistemeve komutuese të rrjetit pa tela;

– zbulojë defektet e mundshme në sistemet e tilla komutuese;

– zbatojë rregullat e sigurimit teknik.



– matë shfrytëzimin efikas të resurseve të rrjetit;– shfrytëzojë teknikat digjitale të avancuara për një

shfrytëzim efikas të resurseve të rrjetit;– analizojë kualitetin e shërbimit të ofruar;– bëjë krahasimin e kualitetit të shërbimit me kualitetin

që duhet ofruar në përputhje me standardet më të larta të telekomunikacionit;

– përdorë teknika të sofistikuara të autentifikimit dhe të kodimit me qëllim të ofrimit të sigurisë së rrjetave GSM.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------RM 6 V Vëzhgimi i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli


– instalojë antenat transmetuese;– matë impedancën e antenës transmetuese;– bëjë matjen e polarizimit të antenës transmetuese;– testojë funksionimin e antenës transmetuese;– planifikojë sistemin e ushqimit të stacionit bazë

transmetues;– instalojë sistemet e ushqimit: bateritë e rrymave të

vazhdueshme, gjeneratorët etj;– zbatojë rregullat e sigurimit teknik.

Metodat e rekomanduara të të mësuarit

Ky modul duhet të trajtohet në punëtorinë e praktikes së pajisjeve të telekomunikacionit, si dhe të organizohen vizita njohëse në punëtori të pajisjeve të telekomunikacionit.

Mësimdhënësi duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrime konkrete për përdorimin e veglave dhe pajisjeve për mirëmbajtje dhe instalim të pajisjeve të telekomunikacionit.

Nxënësit duhet të angazhohen në punë konkrete për instalimin dhe mirëmbajtjen e pajisjeve të telekomunikacionit. Gjithashtu ata duhet të angazhohen edhe në testimin dhe konfigurimin e pajisjeve të telekomunikacionit.

Mësimdhënësi duhet të nxisë nxënësit që të angazhohen në diskutime në raste të ndryshme që paraqiten.

Gjatë vlerësimit të nxënëseve duhet të zbatohet sa më shumë kontrolli i demonstrimi praktik.

142


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjedisi, veglat, pajisjet dhe materialet e mëposhtme: Mjedisi për kryerjen e punimeve të instalimit të pajisjeve të

telekomunikacionit. Veglat dhe pajisjet e nevojshme për instalimin e pajisjeve të

telekomunikacionit. Veglat dhe pajisjet e nevojshme për fiksimin e pajisjeve të

telekomunikacionit.– Materiale pune, si: kabllo, dado dhe bulona, gypa, kanale për

kabllo, shufra të metalit për fiksimin e pajisjeve.– Interneti – Udhëzues, katalogë, rregullore, dokumentacion teknik etj.

143

NORMATIVI PËR MËSIMDHËNËS NË ARSIMIN PROFESIONAL

Kuadri mësimor për edukim dhearsimin e mesëm profesional për kl. 10,11,12

LËMI: KomunikacionPROFILI: PT-ës

1.Një orë teorike zgjatë 45 minuta.2. Një orë praktike zgjatë 60 minuta.3.Puna praktike në laborator duhet ti ketë 24 orë, ndërsa4.Puna praktike në shkollë, ndërmarrje, industri etj., duhet ti ketë 20 orë punë me nga 60 minuta .

1. Lëndët që kanë të bëjnë me shërbime postareInxhinjer i diplomuar i PTT-ës Dr.Sc. i elektroteknikës dhe elektronikësPhD. i elektroteknikës dhe elektronikësMr.Sc. i elektroteknikës dhe elektronikësMSc. i elektroteknikës dhe elektronikësInxhinier i diplomuar i elektroteknikës2. Lëndët që kanë të bëjnë me elektronikë dhe telekomunikacionDr.Sc. i elektroteknikës dhe elektronikësPhD. i elektroteknikës dhe elektronikësMr.Sc. i elektroteknikës dhe elektronikësMSc. i elektroteknikës dhe elektronikësInxhinier i diplomuar i elektronikës me telekomunikacion3. Lëndët që kanë të bëjnë me ekonomi:Dr.Sc. i ekonomisë PhD. i ekonomisë Mr. i ekonomisë

144

Ekonomist i diplomuar

Në munges të kuadrit Bachelor

EKSPERTËT E GRUPIT PUNUES PËR POSTË DHE TELAKOMUNIKACION

– KLASA 10, 11 DHE 12

MSc.elekt.XHEVDET SPAHIU - KoordinatorSELIM SELIMI - Anëtar

145

Documents

INSTITUCIONET E PËRKOHSHME VETËQEVERISËSE · Web viewBazat e Elektroteknikës me Elektronikë, Komunikacionit Postar, Bazat e ekonomisë, Rrjetat dhe digjitalizimi i të dhënave