Zbulimi, si u konvertua Kristoforidhi në vitin 1857 – Nga dr. David Hosaflook

(Në foto)Instituti i Sigurimeve ShoqëroreNë faqen 6

Në faqen 4

PROJEKTI

Bashkia, 2.5 mln euro për pishat në autostradën Tiranë-Durrës

Në faqen 8

“E vërteta e stërvitjes me britanikët”

Jeronim Bazo: Largimi është i patolerueshëm. Jeronim Bazo: Largimi është i patolerueshëm. Raportimi i “The Sun”: Rrezikojnë 5 vite burg Raportimi i “The Sun”: Rrezikojnë 5 vite burg

Dezertimi i 4 komandove në Uells, ish-shefi i Shtabit: Tradhti!

Pas njoftimit nga Ministria e Mbrojtjes për dezerti-min e katër pjesëtarëve të Forcave Speciale Komando, ka reaguar ish-shefi i Shtabit të Përgji-thshëm të FA-së, gjeneral Jeronim Bazo, i ftuar në emisionin “Kjo Javë” në “News-24”. Ai ka treguar saktësisht çfarë ka ndodhur më 4 ushtarët shqiptarë, duke ...

Në faqen 2

KREU I SHTETIT

Reagimi i Nishanit: Qeveria, sjellje

përçarëse në BE, përjashtoi PD

Kryeredaktor: Erl MURATIZv/kryeredaktore - Rezarta DELISULA

Tel:(04)2359-104, Fax:(04) 2359-116 E-mail:gazetashqiptare@hotmail.com

Viti XXIII - Nr. 7358 E diel 19 Nëntor 2017 Çmimi, 50 lekë (1.5 euro)

Në faqen 5

EKONOMI

KLSH: Tatimet nuk i mblodhën

1.1 miliardë euro borxh bizneseve

INSTITUTI I SIGURIMEVE PUBLIKON MANUALIN: DOKUMENTET E APLIKIMIT

PENSIONET FAMILJARE, KATEGORITE PERFITUESE

Nga MONIKA SHOSHORI STAFA

Është gati mbrëmje kur mbërrij në Berlin. Pas një tramvaji të

shpejtë, i gjithë grupi i shqiptarëve i përzgjedhur nga fondacionet gjer-mane që merren ... Vijon në faqet 21-22

E humbur në Stasiland

Opinioni Ditësi Nga BENJAMIN KNIGHT

Si mund të interpretohen fjalët e shefi t të BND-së, Kahl për ambiciet

e Moskës? Ishin fjalë të pazakonta të qarta ato që formuloi presidenti i Shërbimit ...

Rusia: E vlerësuar drejt si rrezik?

Dje “Deutsche Welle”në

Vijon në faqen 22

Nga dr. DAVID HOSAFLOOK

Gjendet kufoma pranë Leçes, dyshohet për

avokatin e zhdukur

BESNIK MUÇO

Në faqen 9

pages

4 FAQE SPECIALE

Goditet grupi i prostitucionit,

policia sekuestron hotelin në Shkodër

Në faqen 10

“FORCA E LIGJIT”

Kush ishte i pari protestant shqiptar?

Suplement

Në brendësi: Poezi të reja nga Preç Zogaj. Përkthyesi, tregim nga Maks Velo shkencore mbarëballkani-ke për Reformacionin, nën kujdesin e kryetarit të par-lamentit, z. Talat Xhaferi. Në Kosovë u zhvilluan disa evenimente me mbështetje të qeverisë së Kosovës, si: një akademi solemne, një simpo-zium shkencor dhe ...

Përvjetori i 500-të i Refor-macionit Protestant po

kremtohet në të gjithë botën, përfshirë edhe në trevat sh-qiptare. Në Republikën e Maqedonisë muajin e kaluar u zhvillua një konferencë

Si përllogaritet masa e pagesës. Përfitojnë prindërit e paaftë për punë, jetimët që studiojnë, bashkëshortët e mbetur të ve që kanë një fëmijë

E diel 19 Nëntor 20172 - FAQJA E PARE

REDAKSIA: Redaktor i Suplementeve dhe Sociales: Rezarta Delisula, Redaktor i Rretheve: Trëndafile VISHA, Redaktor i Kulturës: Fatmira Nikolli, Art Designer: Nevila SAMARXHI.ADMINISTRATA: Përgjegjëse e Financës: Alma Smokthina 0682074397, Shpërndarja: Elvis Llaka Cel 0682074416, Marketingu: Cel:0682074415-email:marketing@gazetashqiptare.com, ADRESA: Ish-Drejtoria e Uzinës

së Autotraktorëve, Tiranë - Tel:(04) 2359-104 Tel&Fax:(04) 2359-116 Marketingu: Tel:(04) 2359-104/359-123. Tiranë, Internet: www.balkanweb.com, Email: gazetashqiptare@hotmail.com; redaksia@gazetashqiptare.com, SHTYPUR në “Klasik”Shpk

SITUATA POLITIKEOPOZITA

Përjashtimi i PD nga takimi i KSA me BE, ish-Presidenti akuzon qeverinë

Nishani: Qeveria, sjellje përçarëse,Brukseli s'duhet ta kishte lejuar

"Rama gabon duke izoluar zërin opozitar"

Kryetari i PD-së i ankohet NDI: Krimi po asgjëson reformat

Lulzim Basha: Të krijohet njëqeveri antimafia në Shqipëri

DEKLARATA E PDNjë ditë më parë, PD deklaroi se ishtepërjashtuar nga takimi i Këshillit të Stabilizim -Asocimit BE-Shqipëri. Përfaqësuesi i tyre, kreui Komisionit parlamentar të Integrimit, GencPollo nuk ishte ftuar në këtë takim tërëndësishëm dhe PD e cilësoi këtë "frikë" nga evërteta e kriminalizimit të shtetit.

Taulant Balla takon drejtorin e NDI

Një delegacion i PS së shpejti nëUashington për marrëveshje bashkëpunimi

Ish-Presidenti Bujar Nishani akuzoi dje, PartinëSocialiste dhe qeverinë se

tregoi një sjellje përçarëse dhepërjashtuese pak ditë më parëduke mos përfshirë PartinëDemokratike, në takimin eradhës së Këshillit të Stabili-zim - Asocimit BE-Shqipëri.Në një koment të tij, në rrje-tin social "Facebook", Nis-hani shkroi dje: "Qeveria ak-tuale e kishte përjashtuarkontributin e opozitës ngakjo tryezë! Padyshim që kjoshënon një tjetër sjelljepërçarëse dhe përjashtueseme forcën e pushtetit ndaj tëdrejtës përfaqësuese tëgjysmës së popullsisë në njëproces që mund të jetë veçsegjithëpërfshirës. Por, kjo sjell-je e qeverisë shqiptare nukduhet të ishte lejuar nga mik-pritësit në Bruksel. Komisio-ni duhej ta kishte dekurajuarqeverinë shqiptare në gjestine saj përjashtues ndajopozitës". "Realiteti i sotëmku ish-stalinistët shqiptarëulen në tryezën e familjesperëndimore si partnerë ësh-të vërtetë një mrekulli edemokracisë, por kjo nukmund të justifikojë përjash-timin nga ajo tryezë të atyreqë e rrëzuan diktaturën nëShqipëri dhe e anëtarësuanatë në NATO, vetëm për fak-tin se aktualisht janë nëopozitë dhe nuk kanë fuqinëe vendimmarrjes ekzeku-tive",-u shpreh ish-Presiden-ti. Sipas tij, "Integrimi i Sh-qipërisë në BE është një çësh-tje jetike. E për ta realizuaratë duhet kaluar përmes njëprocesi që do të jetë i gjatë. Dotë jetë i gjatë dhe i vështirë.Kjo vështirësi nuk duhetadresuar si faji i populizmittë majtë apo urrejtjes së ek-stremit të djathtë në Evropë.Ne nuk kemi asnjë mundësitë ndikojmë tek ato. Por nemund të ndryshojmë vetentonë. Ne mund të ndryshojmëfunksionimin e institucion-eve të shtetit duke i kthyernë modelin evropian ato". "Nemund të vendosim normali-tetin e proceseve elektorale nëShqipëri ku zgjedh qytetarinë liri dhe jo ta përcaktojnëtrafikantët e drogës. Ne mundta bëjmë realitet edhe në Sh-qipëri modelin e "ligji i bara-bartë për të gjithë". Ne mundta luftojmë realisht krimin eorganizuar dhe korrupsion-in ashtu si dhe në Evropë. Nemund t'i adresojmë resursetekomomike të vendit te pros-

perimi i qytetarëve, etj., etj.Këto do mund të bëhen vetëmpërmes angazhimit tëopozitës",- propozon ish-pres-identi në komentin e tij."Qeveria shqiptare përparase të përjashtojë zërin dhekontributin e opozitës ngaprocesi i stabilizimit, ju

detyrohet t'u thotë sh-qiptarëve përse ka dy qën-drime në Bruksel për pro-cesin integrues të Sh-qipërisë. Komisioni, nganjëra anë, që ka konsideru-ar kushtet e plotësuara përhapjen e negociatave dheKëshilli Evropian (vendet

anëtare), nga ana tjetër, qëkërkon plotësimin e kriter-eve",-u shpreh Nishani. Si-pas tij, "Në nëntor të vitit2016 Komisioni Evropian re-komandoi hapjen e negoci-atave me Shqipërinë. Nëraport thuhej : "Komisionijep një rekomandim të kush-tëzuar sa i takon hapjes sënegociatave me Shqipërinë".Por në Samitin e dhjetorit2016 Këshilli Evropian (ven-det anëtare) refuzoi tëmbështeste rekomandimine Komisionit". "Nëse qever-ia shqiptare tinëzisht men-don se duke e izoluar zërinopozitar në adresimin e sfi-dave dhe rreziqeve që hasprocesi i integrimit të Sh-qipërisë, do t'i fshehë këtorreziqe, është duke gabuar.Asnjë gjest i stisur nuk ko-mpenson dot kontributetlëvizëse",- tha Nishani.

Kryetari i PartisëDemokratike Lulzim

Basha u tha dje, përfaqë-suesve të Institutit Demo-krat Amerikan (NDI) sezgjidhja për situatën e rën-duar në Shqipëri është kr-ijimi i një qeverie antima-fia. Basha ndau shqetë-simin për situatën e rëndëpolitike pas publikimit tëfakteve për lidhjet e qever-isë me trafikun ndërko-mbëtar të drogës, që pro-vuan se kanabizimi i ven-dit ishte një projekt poli-tik dhe elektoral i EdiRamës. "Ndërlidhja e krim-it me politikën rrezikon tëkomprometojë rëndëgjithçka ka arritur Sh-qipëria në këto vite, si edhetë asgjësojë çdo reformëpër zhvillimin e vendit"-tha Basha në takimin medelegacionin e NDI, i drej-tuar nga Robert Ben-jamin, drejtor për Eu-ropën Qendrore dhe Lin-dore. Kryetari i PD thek-

Në cilësinë e sekretarit të përgjithshëm të Partisë Socialiste, Taulant Balla njëherësh edhe kryetar i

Grupit Parlamentar të PS-së u takua dje, me drejtorinpër Europën Qendrore dhe Lindore të InstitutitDemokratik amerikan NDI zotin Robert Benjamin dhedrejtorin e Programeve të Partive Politike të NDI nëWashington, zotin Ivan Doherty. Partia Socialiste e Sh-qipërisë prej 15 vitesh ka një bashkëpunim shumë tëngushtë me Institutin Demokratik amerikan dhe nevlerësojmë maksimalisht asistencën dhe këshillimin eekspertëve të NDI në përgatitjen e drejtuesve të rinj dhenë rritjen e transparencës së financimit të partive poli-tike. Në takimin e zhvilluar me drejtuesit e lartë të Insti-tutit Demokratik u vlerësua fakti që Partia Socialiste kastandardin më të lartë të transparencës financiare nëShqipëri, bazuar në një strukturë auditimi tërësisht tëpavarur dhe profesionale. Shumë shpejt një delegacion iPartisë Socialiste do të vizitojë zyrat qendrore të Insti-tutit Demokratik amerikan në Uashington për të disku-tuar dhe nënshkruar një Memorandum Bashkëpunimimes PS dhe NDI,-bëri të ditur dje, Taulant Balla.

soi se zgjidhja për këtë situ-atë të rëndë politike ështëkrijimi i një qeverie antima-fia për të bërë të mundurçmontimin e sistemit mafiozpolitik të ngritur mbi bler-jen e votës. "Për këtë qëllim -tha Basha - zbatimi i identi-fikimit biometrik dhe votim-it elektronik, si dhe kontrol-li i financimit të rreptë tëpartive, është domosdosh-mëri jetike për zgjedhje sipasstandardeve demokratike".Delegacioni i NDI-së ështënë Tiranë për t'u ofruar par-

tive politike asistencë përtransparencën, menax-himin dhe mbikëqyrjen fi-nanciare. PD është e gat-shme ta zbatojë këtë për-vojë, por zoti Basha shpre-hu shqetësimin e për-dorimit të parave të pistanë fushatë, siç është faktu-ar nga përgjimet e antima-fias italiane se Saimir Ta-hiri shpenzoi 20 milionëeuro, të ardhura ngatrafiku i drogës, për fush-atën e PS-së në Tiranë, nëzgjedhjet e fundit.

Ish-PresidentiBujar Nishani

Kryetari i PD-së Lulzim Basha, dje mepërfaqësues të Institutit Demokrat Amerikan (NDI)

Presidenti i vendit, Ilir Meta dje në takiminvjetor me ambasadorët e Shqipërisë në botë

E diel 19 Nëntor 2017 - 3FAQJA E PARE

ARBEN AHMETAJMinistri iEkonomisë dheFinancës ArbenAhmetaj tha seështë erëndësishme kaliminë një fazë të re tëdiplomacisëekonomike, e cilalidhet mepromovimin eShqipërisë përpërfitimin e sa mëshumë investitorëvetë huaj. Sipas tij,statistikat tregojnëse investimet ehuaja kanë kapurvlerën e 1.1 miliardëeuro.

DAMIAN GJIKNURIMinistri i Infrastrukturës dhe Energjisë, DamianGjiknuri u shpreh se vendi ynë ka potencial të madhnë sektorin energjetik dhe atë minerar. Vepra të mëdhaenergjetike po ndërtohen dhe të tjera janë në zhvillim.Duhet të jetë e rëndësishme thithja e investimeve nëfushën e gazit, duke u bazuar edhe në ndikimin qëprojekti TAP pati në ekonominë shqiptare.

Ervin Bushati: Bashkëpunim rajonal përintegrimin e Ballkanit Perëndimor në BE

Kreu i KQZ, Komisioni i Ligjeve shqyrtonkërkesën e PS për shkarkimin e Zgurit

Presidenti flet para ambasadorëve: Vizat, BE dhe Shengen na monitorojnë

Meta: Të bëjmë më shumë, tëpërmirësojmë klimën e biznesit"Viti i Skënderbeut, një mesazh bashkimi afatgjatë"

SHOQËRIA PËRMBARUESE PRIVATE “E.P.S.A”SHPK NJOFTON SHPALLJEN E ANKANDIT PER :

1- “Are+Truall” me sip totale. 582 m², nga kjo truall 112.2 m2, dhe ndertese 112.2 m2, Nr Pasurise6/1/241, ZK: 1298, Volum.17, Faqe.87, e ndodhur ne Bucimas, Pogradec. Kjo pasuri eshte e hipotekuarnë favor te Tirana Bank sha. Çmimi me të cilin fillon ankandi është 110.800 Euro . Ankandi zhvillohetdatë 11.12.2017 ora 16.00 në adresen Rr.”I. Qemali”, Pall.”Fratari”, K.6,Tirane.2- “Truall” me sip totale. 3.942 m², Nr Pasurise 731/45, Zona Kadastrale: 2648, Volum.7, Faqe.110,e ndodhur ne Memelisht, Pogradec. Kjo pasuri eshte e hipotekuar në favor te Tirana Bank sha.Çmimi me të cilin fillon ankandi është 59.602 Euro . Ankandi zhvillohet datë 11.12.2017 ora 16.00në adresen Rr.”I. Qemali”, Pall.”Fratari”, K.6,TiranePer cdo informacion kontaktoni ne tel. 04 2262711 ose ne www.epsa.al

Presidenti vendit, IlirMeta vlerësoi dje, siobjektivin madhor ko-

mbëtar, anëtarësimin e Sh-qipërisë në Bashkimin Evro-pian. Gjatë fjalës që mbajtinë takimin vjetor me ambas-adorët e Shqipërisë në botë,që u mbajt në "Tirana Busi-ness Park" me temë "Diplo-macia Ekonomike", Presi-denti nënvizoi se "Do tëbëjmë përpjekje të mëdhapër të demonstruar përpa-rim të qëndrueshëm në tëpesë prioritetet, në mënyrëtë veçantë në zbatimin e re-formës në drejtësi, arritjettë cilat do t'ua bëjnë edhe jupunën më të lehtë në vendetku përfaqësoni vendin për tëkërkuar më shumë mbësh-tetje nga vendet anëtare, si-domos të Bashkimit Evropi-an për këtë moment". Metatha se diplomacia kulturoreduhet të jetë në shërbim tëdiplomacisë ekonomike."Padyshim diplomaciaekonomike është tepër erëndësishme, por në mënyrëtë veçantë do të theksoja qëështë e domosdoshme për netë bëjmë një progres më tëmadh për përmirësimin eklimës së biznesit dhe për tëtërhequr investitorë sa mëtë besueshëm",-u shprehPresidenti. "Por,-vijoi Meta,-sidoqoftë e theksoj se këtuvendimtare mbetet puna qëne do të bëjmë brenda ven-dit për të përmirësuar ako-ma edhe më tej klimën e bi-znesit, ashtu sikurse jam ibindur që ju do të vazhdonittë bëni gjithçka për të pro-movuar turizmin, produk-tet e vendit tonë dhe për tërritur interesin e investi-torëve të ndryshëm drejt Sh-qipërisë."

Meta u tha ambasadorëvese "Një element shumë irëndësishëm është përpari-mi i Kosovës që ka ato vësh-tirësitë që ne i dimë, të cilatkohët e fundit kanë njohurnjë vështirësi të paparash-ikuar më parë, sikurse ësh-të çështja e demarkacionitme Malin e Zi, që është ven-dosur si kusht prej gati dyvitesh edhe për çështjen eliberalizimit të vizave përKosovën". "Besoj se edhe jue ndieni atë presion që ndie-jmë ne këtu me dëshirën përta tejkaluar këtë pengesëapo këtë izolim përmes mar-rjes së shtetësisë shqiptarenga shqiptarët e Kosovës.

Gjë që nuk është zgjidhje, jopër shkak të mungesës sëdëshirës sonë, por për shkakse ne vetë jemi nën moni-torim për çështjen e liberal-izimit të vizave nga vendet eBashkimit Evropian dhe tëzonës Shengen, dhe çdo vep-rim emocional jo vetëm qënuk do të zgjidhte çështjene lëvizjes së lirë të qytetarëvetë Kosovës, por do tëbllokonte edhe lëvizjen elirë të qytetarëve të Sh-qipërisë",-u shpreh Meta.Presidenti vlerësoi sh-qiptarët jashtë atdheut, sinjë potencial i jashtëzakon-shëm në dobi të përmirësim-it të imazhit dhe ekonomisësë Shqipërisë. "Shqiptarëtjashtë janë një potencial

shumë i madh se sa sh-qiptarët brenda për arsye sepër fat të keq, dhe të mar-rim anën e mirë, një ngapjesët më vitale dhe më tëkualifikuara të shoqërisësonë sot ndodhet jashtëvendit dhe ky natyrisht ësh-të një problem për resursetnjerëzore sot në vend, porështë edhe një avantazh përt'u pasur në konsideratë seshumë prej tyre janë shumëtë suksesshëm e të integru-ar dhe kanë mjaft ndikim nëvendet ku ata sot jetojnë", -tha kreu i shtetit. Ai vlerë-soi edhe krijimin e Minis-trisë së Diasporës ngakryeministri Rama. SipasMetës, "Viti që vjen është vitii Skënderbeut, është një mo-

ment shumë pozitiv për t'ibashkuar të gjithë sh-qiptarët". Ky vit, sipas Pres-identit duhet të japë "njëmesazh bashkimi jo vetëmpër një vit, por në perspek-tivë, në një plan më afatg-jatë". "Shpresojmë që shpër-blimi më i mirë të jetë çelja enegociatave vitin e ardhs-hëm me Bashkimin Evropi-an, pasi këtu është përqen-druar objektivi ynë kryesorafatshkurtër, që lidhet meatë afatgjatë: anëtarësiminnë Bashkimin Evropian.Sigurisht që kjo nuk varetvetëm nga ne, por ne do tëlehtësojmë punën tuaj këtudhe punën e të gjithavendeve që janë pro zgjerim-it",-u shpreh Meta.

Darina Tanushi

Presidenti vendit, Ilir Meta

Partitë e Majta të Ballkanit u mblodhën këto ditë, nëSarajevë për të diskutuar rreth situatës në vendet që

aspirojnë të anëtarësohen në Bashkimin Evropian. PartiaSocialiste u përfaqësua në këtë takim nga deputetët UlsiManja, Ervin Bushati, Jurgis Çurbja si dhe drejtoreshae Hipotekave, Blerina Doracaj e kreu i FRESSH, Eljo Hys-kaj. "Në Samitin Rajonal të Liderëve të Partisë SocialisteEvropiane (PES), mbi rritjen e bashkëpunimit rajonal sidhe integrimin e Ballkanit Perëndimor në BE. Nevoja evazhdueshme për dialogproduktiv me qëllim zba-timin e masave të për-bashkëta të integrimitekonomik, forcimit të sh-tetit social, modeleve tëreja dhe konkurruese tëtaksimit, si dhe investimitnë arsim, kërkimit shken-cor dhe zhvillimit përfaqë-sojnë disa nga prioritetetnë misionin e vazhdueshëm të partive të majta në këtëzonë",-shkroi dje, në një status në "FB", deputeti social-ist Ervin Bushati. Edhe deputeti tjetër Çurbja ka sqaru-ar takimet që delegacioni i PS-së ka pasur atje me miqtëe Shqipërisë raportuesin Knut Fleckenstein dhe eurode-puteten Tanja Fajon, si dhe drejtues të të majtës në rajo-nin tonë, me të cilët u ndanë bindjet e unifikuara se rru-ga e Shqipërisë dhe vendeve të tjera të Ballkanit, ështëBashkimi Evropian.

Komisioni parlamentar i Ligjeve pritet të

marrë në shqyrtim javënqë vjen, kërkesën e PartisëSocialiste për shkarkimine kryetarit të KomisionitQendror të Zgjedhjeve.Kryetari i Kuvendit ia kadorëzuar dokumentin nëfjalë kreut të Komisionittë Ligjeve dhe në fillim

të javës, ai pritet të ven-doset në kalendarin e pun-imeve të tij. Ky komisionka 4 javë kohë për të dalëme një raport lidhur mekërkesën e socialistëvedhe më pas raporti në kryetë 3 javëve duhet të kalojëpër votim në seancë plena-

re. Për rastin e shkarkimittë kryetarit të KQZ nevojitetnjë shumicë e thjeshtë par-lamentare. Klement Zguri u

zgjodh në krye të KQZ nëbazë të marrëveshjesRama - Basha dhe social-istët thotë se ai nuk e jus-tifikon qëndrimin në atëdetyrë, sa kohë që sipastyre, ai shkeli ligjin dukemos e shqyrtuar kër-kesën e prokurorisë përkryebashkiakun e Mal-lakastrës, i cili preket ngaligji i dekriminalizimit.Kryeministri ka lajmëru-ar se ka nisur procedurate shkarkimit dhe për vetëkryebashkiakun demo-krat të Mallakastrës, icili është dënuar me dyvjet burg për një vjedhjenë Itali.

E diel 19 Nëntor 20174 - POLITIKE

Vendimi, zëvendësohen palmat në segmentin nga mbikalimi i Kamzës deri tek ai i Kasharit

Bashkia e Tiranës, 2.5 mln europër të mbjellë pisha në autostradëPër këtë investim janë pakësuar fonde në projekte të tjera

SHPALLJE ANKANDIZyra Permbarimore "E.G Bailiff Service" me permbarues Enuar Merko me adrese Rr e Bogdaneve,Pall15, Kati 2,Tirane, Njesia 10 njofton se me date 01.12.2017 ora 8ºº - 16ºº ne ambjentet e saj, do tezhvillohet:Ankandi i III per shitjen e pasurise te paluajtshme Apartament me sipërfaqe totale 61.5 m²,me numër pasurie 90/199+4-2, volumi 20, faqe 164, zona kadastrale 1791 me adresë Golem, Kavajënë pronësi të Z.Minir Arif Rruga dhe Znj.Servete Behexhet Rruga me vlere fillestare ne ankand 12,390(Dymbëdhjetë mijë e treqind e nëntëdhjetë) EURO dhe Apartament me sipërfaqe totale 56.5 m², menumër pasurie 90/199+4-1, volumi 20, faqe 163, zona kadastrale 1791 me adresë Golem, Kavajë nëpronësi të Z.Minir Arif Rruga dhe Znj.Servete Behexhet Rruga me vlere fillestare ne ankand 11,391(Njëmbëdhjetë mijë e treqind e nëntëdhjetë e një) EURO . Të interesuarit të kontaktojnë në nr. e telefonit0672027580 , email enuar.merko@gmail.com

SHPALLJE ANKANDIZyra Permbarimore "E.G Bailiff Service" me permbarues Enuar Merko meadrese Rr e Bogdaneve,Pall 15, Kati 2,Tirane, Njesia 10 njofton se me date28.11.2017 ora 8ºº - 16ºº ne ambjentet e saj, do te zhvillohet:Ankandi i I pershitjen e pasurise te paluajtshme Apartament me sipërfaqe totale 65 m², rregjistruarnë Z.V.R.P.P Tiranë me Nr pasurie 1/154+1-4, Vol.7, Fq.247, ZK.8350 në pronësitë Z.Lirim Petref Koçiaj , Petref Hito Koçiaj, Fato Mejdo Koçiaj, Altin PeterfKoçiaj, Agron Petref Koçiaj dhe Etleva Xheladin Koçiaj me vlere fillestare neankand 39,000 (Tridhjetë e nëntë mijë) EURO . Të interesuarit të kontaktojnë nënr. e telefonit 0672027580 , email enuar.merko@gmail.com

NJOFTIM PER SHITJE

Ne Zyren e Permbaruesit Gjyqesor Arjan Palla me adreseBlv.Zogu i I-re,Pall.Agimi,H-2.K-3,Ap.-5-T irane me dt.20.11.2017 ora 16.00 zhvillohet ankandi per shitjen epasurise me nr. 1/197 +3-26,vol8,fq.48,zk 8260,lloji I pasuriseapartament me sip. 73 m2 ndodhur ne Tirane, rregjistruarne pronesi te Fazile Stafa. Cmimi me te cilin fillon shitjaeshte 28405,2 Euro.

Bashkia e Tiranës planifikon të zëvendësojëderi në fund të këtij

viti palmat në segmentin eautostradës Tiranë-Durrës,nga mbikalimi i Kamzës deritek ai i Kasharit, me pisha.Këtë e vërteton relacioni isiguruar nga "News 24" përdisa ndryshime dhe rish-përndarjen e fondeve në bux-hetin e Bashkisë së kryeqy-tetit për vitin 2017, që pritett'i dërgohet Këshillit Bash-kiak. "Gjatë periudhës qësapo kaloi me thatësirë tëpazakonte, bimësia dekora-tive (palmat e mbjella) nuku përshtatën me kushtet kli-matiko-tokësore të Tiranës,kësisoj nuk i mbijetuan zh-villimit të ciklit të tyre jetë-sor",-thuhet në relacion.

Për këtë arsye propozo-het që në vend të palmave tëmbillen lloje dekorativësh tëpishës së butë, që përshtat-en me klimën dhe mjedisin.Po ashtu, në propozim thu-het se "DPNR propozon që nëvend të palmave gjatë këtijsegmenti rrugor të mbillenlloje dekorative me pishë tëbutë që përshtaten meklimën dhe mjedisin. Mbjell-ja e pishës së butë në të dyjaanët përgjatë autostradës dotë krijojë kushte për amor-tizimin e zhurmave të kri-juara nga trafiku i rënduarsi dhe do të ulë ndjeshëmnivelin e ndotjes së mjedis-it",-thuhet në relacion."Duke qenë se periudha mëe mirë për mbjelljen e pishëssë butë është dhjetori,kërkohet përfshirja në bux-het e këtij investimi. Bazuarnë vështirësitë aktuale tëujitjes së sipërfaqes së barit,drurëve, shkurreve në këtësegment autostrade propo-zohet futja e sistemit ujitësartificial në formë shiu. Drej-toria e Përgjithshme nr.1 epunëtorëve të qytetit me sh-kresën më nr. prot. 40547datë 06.11.2017 si dhe Drejto-ria e Përgjithshme e PunëvePublike me shkresën menr.prot. 40759, datë 07.11.2017na njofton në lidhje me këtësituatë dhe masat që duhet tëndërmerren",-vijon relacioni."Për të bërë të mundur sh-timin e këtij investimi në bux-het janë pakësuar fonde në atoartikuj ku është vënë re njërealizim 10 mujor më i ulët ngaplanifikimi. Pakësimi i fond-eve është propozuar krye-sisht në projektet për të cilatka pasur diferenca nga fondi iparashikuar me vlerën e kon-tratës së lidhur",-sqarohet nëkëtë dokument. Kostoja e plotëe projektit "Furnizim dhe ven-dosje drurë dekorativë nëzonën industriale Kamzë-Kashar", që propozohet të përf-shihet në buxhet, është 333.8milionë lekë, ose gati 2.5 mil-ionë euro. Ajo është e ndarënë tri vjet dhe e shpërndarë

në 66.7 milionë lekë në 2017-n,117 milionë lekë në 2018-n dhe150 milionë lekë në 2019-n. Kuj-tojmë që palmat u mbollën nëautostradë rreth tre vjet më

parë, si pjesë e një plani që përf-shiu dhe rregullimin e sinjal-istikës në zonën Mbikalimi iKamzës dhe i Kasharit derinë aeroportin e Rinasit. Kos-

to e mbjelljes së tyre u rapor-tua rreth 1 milionë euro,ndërsa opozita e cilësoi atësi një projekt të pastër kor-ruptiv, duke shigjetuar shpe-

shherë kryeministrin EdiRama. Bashkia thekson sekjo arterie rrugore do të ridi-mensionohet dhe do të sjellënjë pamje krejtësisht të re.

Kryetari i Grupit Parlamentar të LSI-së,

Petrit Vasili, në një re-agim të tij, dje, për vendi-min për të ndërruar pal-mat në autostradë mepishat e buta, akuzonkryeministrin si përgje-gjës për gjithçka ndodh.Sipas tij, do të harxho-hen 2.5 milionë euro përtë zëvendësuar palmat ethara me pisha. "Kryem-inistri i kazanit të trafi-kantëve i mbrojti fortpalmat, me pasion prejtrafikanti dhe me humorprej gastori të decerebru-ar. Sot na kërkojnë 2.5milionë euro të tjera përtë zëvendësuar palmat ethara me pisha",-shkroidje, në rrjetin social,kreu i Grupit Parlamen-tar të LSI-së, Petrit Va-sili. "Kryeministri rropiparatë e palmave në au-tostradë, tani do rrjepë tëpishave. Sa turp! Qindramilion lekë palma në au-tostradën Tiranë -Kashar u thanë, u asgjë-suan, iu vodhën njerëzve

të thjeshtë. Specialistë, me-dia, shoqëri civile, politi-kanë e argumentuan tërë-sisht që kjo është vjedhje endyrë ditën për diell"- ushpreh Vasili, ndër të tjera."Kryeministri i kazanit tëtrafikantëve i mbrojti fort

palmat, me pasion prej trafi-kanti dhe me humor prejgastori të decerebruar. Sotna kërkojnë 2.5 milion eurotë tjera për të zëvendësuarpalmat e thara me pisha.

A ka turp ky kryemi-nistër? Apo e ha turpin me

bukë boll që të rrjepëparatë e pishave siç rro-pi paratë e palmave. Kyështë mizerabiliteti ihajdutërisë dhe rrënimiqë vjen prej padijes, ky ika të dyja",-u shpreh Pet-rit Vasili.

"Check up", Vokshi:Rama i dha 7 mlneuro, klientes sëtij, Vilma Nushi

Deputetja e PD-së, Albana Vokshi e akuzoi

dje, kreun e qeverisë EdiRama se ka favorizuar me"check up"-in miken e tijVilma Nushi. Në një daljepër mediat, Vokshi tha seqeveria i ka dhënë biznesitqë ka marrë shërbimin eekzaminimit shëndetësor4 milionë euro për rreth 250mijë analiza që nuk janëbërë asnjëherë dhe do tëvazhdojë t'i japë edhe 7 mil-ionë të tjera. "Check up ësh-të më korruptivi, sepsevetëm për dy vitet e para tëkoncesionit të check up-it,pa përfshirë 2017-ën, klient-ja e Edi Ramës, VilmaNushi, ka marrë nga bux-heti i shtetit rreth 4 mil-ionë euro për rreth 250mijë analiza të pabëra asn-jëherë. 1,7 milionë euro në2015-ën dhe 2.3 milionëeuro në 2016-ën, siç trego-het edhe në tabelën e Fon-dit të Kujdesit Shëndetë-sor", -u shpreh Vokshi. "Kypërfitim marramendësështë parashikuar në kon-tratën e Edi Ramës meklienten e tij Vilma Nushi,e cila do të vazhdojë tëpaguhet 7 milionë euro nëvit, edhe sikur check up-inta kryejë një shqiptar ivetëm. Kjo është arsyejapse Edi Rama prej dyvjetësh refuzon ta bëjëpublike këtë kontratë zh-vatëse për shqiptarët, sidhe çdo kontratë tjetërkoncesionare në shëndetë-si",- tha ajo. Vokshi denon-coi se për 4 miq biznesmenëtë kryeministrit, buxhetiparashikon rreth 40 mil-ion euro dhe i bën thirrjeprokurorisë speciale që dotë krijohet me reformën ere të drejtësisë të hetojëmbi këto afera.

Kreu i Grupit Parlamentar të LSI-së akuzon kryeministrin për vjedhje

Petrit Vasili: Rama rropi paratë epalmave, tani kërkon edhe të pishave

"Kryeministri ikazanit të

trafikantëve i mbrojtifort palmat me

pasion prej trafikantidhe me humor prej

gastori tëdecerebruar. Sot na

kërkojnë 2.5 milionëeuro të tjera për të

zëvendësuar palmat ethara me pisha"

Kryetari i Grupit Parlamentar të LSI-së, Petrit Vasili

Faksimile e vendimittë Këshillit Bashkiak Palmat në autostradë

E diel 19 Nëntor 2017 - 5EKONOMI

Kontrolli i Lartë i Shtetit bën përgjegjësadministratën tati-

more për rritjen e madhe tëborxheve, që bizneset kanëndaj shtetit. "Drejtoria e Ta-timeve nuk ka mundur tëvjelë detyrimet e papaguaranga subjektet tatimpaguese,pasi nuk ka krijuar kushtetpër zbatimin e ligjit", thuhetnë vlerësimin e KLSH-së. Si-pas të dhënave zyrtare, nëfund të vitit të kaluar, borx-hi i bizneseve në shtet përtaksat e papaguara, përf-shirë gjobat dhe ka-matëvonesat arriti në 1.1 mil-iardë euro. Krahasuar mevitin 2011, detyrimet epapaguara të bizneseve nështet janë rritur me 2.2 herë.KLSH thotë se shkaku krye-sor është administratafiskale, e cila jo vetëm që nuke ka parandaluar krijimin ekëtij borxhi, por as nuk kaqenë efektive në mbledhjen etij. "Administrata Tatimorenuk ka arritur të menaxhojëdetyrimet tatimore tëpapaguara në afat dhe të zba-tojë me efektivitet masat sh-trënguese për mbledhjen etyre", vijon më tej vlerësimi iKLSH-së.DEBITORËTDEBITORËTDEBITORËTDEBITORËTDEBITORËT

Aktualisht numërohenmbi 140 mijë biznese debitorenë shtet, pjesa më e madhe eborxheve i përket një grush-tit të vogël kompanish. SipasKLSH-së, tolerimi i tyre kadëmtuar buxhetin e shtetit,por edhe qytetarët. Shifraprej 1.1 miliardë eurosh tëborxheve që biznesi ka nështet është e barabartë megati 10 për qind të prodhimitkombëtar. "Sektorët embledhjes me forcë të kri-

Mbledhja me forcë e tatimeve dhe kamatave, dosje të veçanta për çdo rast

Borxhi i bizneseve, KLSh: Tatimetnuk mblodhën 1.1 miliardë euroDetyrimet e prapambetura, 140 mijë biznese janë debitorë

Ornela Manjani

jojnë dosje të veçanta përsubjektet që rezultojnë paprocedura dhe fillimin men-jëherë të tyre, si dhe ko-mpletimin e të gjithë dosjevetë tjera me dokumentacion-in ligjor. Administrata Tati-more duhet të intensifikojëaktivitetet në futjen emasave parandaluese, tëcilat duhet të kenë ndikim nëlindjen e borxhit tatimor në

përputhje me praktikat pozi-tive të organeve tatimore tëvendeve të zhvilluara"-thu-het në rekomandimet eKLSH-së.RAPORTIRAPORTIRAPORTIRAPORTIRAPORTI

"Gjendja e detyrimeve ta-timore të papaguara në fundtë vitit 2016 është 147 miliar-dë lekë dhe paraqitet me njërritje e ndjeshme, në masën45.5 %, krahasuar me një vit

më parë, ndërsa të ardhuratgjithsej të realizuara ngaDPT për këtë vit janë 214.6miliardë lekë. Gjatë v. 2016,Administrata Tatimore Qen-drore ka pësuar një shtimrekord të detyrimeve tati-more të papaguara në afat,tregues ky i menaxhimit jotë mirë të këtyre detyrimevenga administrata tatimore.Në vlerën e detyrimeve të

papaguara prej 146 miliardëlekë është e përfshirë edhevlera prej 37 338 milion lekë e541 subjekteve që janë nëproces gjyqësor. Ndërsa kra-hasuar me v. 2011 gjendja edetyrimeve të papaguara nëfund të v. 2016 është 2.2 herëmë e madhe. Përveç shtimittë detyrimeve të papaguaranë vlerë kemi edhe rritje tëndjeshme të numrit të bi-

zneseve, të cilat kanë këtodetyrime; në fund të vitit 2016numri i këtyre bizneseve ar-riti në 146,650 nga 79,785 qëishin në vitin 2011, me njështim rreth 1.8 herë"-thuhetnë raportin e KLSh-së. " Drej-toria e Përgjithshme e Tati-meve nuk ka mundur të vjelëdetyrimet e papaguara ngasubjektet tatimpagues, pasinuk ka krijuar kushtet përzbatimin plotësisht tëkuadrit ligjor në fuqi lidhurme detyrimet tatimore;strukturat e mbledhjes meforcë nuk kanë zbatuar rreg-ullisht metodën e vlerësimittë riskut dhe nuk kanë kry-er monitorimin e kontrolline duhur ndaj drejtorive rajo-nale tatimore të kësaj vep-rimtarie të rëndësishme, përrealizimin në praktikë të pro-cedurës së sekuestrimit e mëpas konfiskimit ndaj subjek-teve tatimpagues me detyr-ime, si dhe bashkëpunimi meinstitucionet e tjera sh-tetërore ka qenë i pjesshëm,duke ulur ndjeshëm efektiv-itetin e veprimtarisë së ad-ministratës tatimore qen-drore në zbatimin e masaveligjore shtrënguese përmbledhjen e detyrimeve tati-more të papaguara në afat."-thekson raporti

MBLEDHJA MEFORCËFunksioni i mbledhjesme forcë kryhet nga 14Drejtoritë RajonaleTatimore, nga të cilat në 7prej tyre, mbledhja meforcë është organizuar sidrejtori dhe në 7 DRT sisektor. Nisur nga gjendjae detyrimeve tëpapaguara, sipas statusittë tatimpagues,konstatohet se subjektete evidentuara si pasive,të cilat nuk ushtrojnëaktivitet ekonomik prej njëkohe të gjatë, zënë rreth37 %, peshë e madhe kjonë gjendjen e këtyredetyrimeve dhe qëmundësitë për t'i mble-dhur këto detyrime janëshumë të vogla, duke ekthyer këtë në një borxhtë pa mbledhshëm.

Konfindustria thirrje qeverisë për reformat

Reforma në drejtësi do tëprodhojë rritje ekonomike

Konfindustria vlerëson,se reforma në drejtësi

do të prodhojë pasoja mjafttë fuqishme në zhvillimetthelbësore të ekonomisë sh-qiptare afatgjatë. Vendim-marrja politike duhet, qënë një kohë sa më të shpe-jtë, të analizojë ndikiminshumëpërmasor të re-formës në drejtësi në eko-nominë vendore dhe mirë-qenien e qytetarëve sh-qiptare si dhe të përpunojëstrategjinë përkatëse bal-ancuese. Konfindustriavlerëson, se pasojat e paranë treguesit ekonomik tëndikimit të reformës sëdrejtësisë dhe procesit tëafërm të vetingut, kanë fil-luar të shfaqen. Mbiçmimii qëndrueshëm i lekut kun-drejt euros për një kohë tëgjatë në vitin fiskal 2018krahasimisht viteve para-ardhëse në kushtet kurtreguesit makroekonomikformalë nuk e përligjin,

rritja e shpejtë e kërkesës përinvestime private në sektor-in e ndërtimit dhe infrastruk-ture krahasuar me kahjen eulët të kërkesës për kredibankare, rritja e pranisë sëfinancimeve me burime tëorigjinës së kapitalit nga tëashtuquajturat parajsafiskale në koncesione dhe li-cencime, etj. mund të shpje-gohen vetëm me përfundi-

min e mësipërm. Arsye tjetërmadhore e ndikimit të fu-qishëm, që reforma në drejtë-si do të ketë mbi ekonominëshqiptare, është përqindjamjaft e lartë e informalitetitprej të paktën 40% në PPB tëvendit. Konfindustria vlerë-son, se vendimmarrja poli-tike shqiptare duhet, që kra-has ndërtimit sa më të shpe-jtë të strategjisë ekonomikebalancuese, është e domos-doshme të kërkojë dherritjen e ndjeshme të kon-tributit financiar të shtetevemike, që duhet të përkojë nëkohë dhe sasi me thellësinëdhe shtrirjen e zbatimit tëreformës në drejtësi. Në rasttë kundërt, pasojatekonomike të reformës nëdrejtësi, mund të prodhojnënë periudhë afatmesme, fali-mentim masiv të bizneseve,rritjen e skajshme të papunë-sisë, uljen e nivelit të jetesëssë qytetarëve dhe prodhimvalësh të mëdha emigratore.

Sfidat e auditimit në Shqipëri

Qato: Raportimi financiar,përgjegjësi për integrimin në BE

Profesioni i audituesitnë Shqipëri bën 20 vjet

dhe ndeshet në vazhdimë-si me sfida në një ambientekonomik në ndryshim tëvazhdueshëm. IEKA kazhvilluar konferencën eIV ndërkombëtare, e cilasynon të rrisë ndërgjegjë-simin mbi rëndësinë eraportimit financiar. Këtëkonferencë e ka përshën-detur edhe ministrja e Sh-tetit për Mbrojtjen e Sipër-marrjes Sonila Qato.Puna e audituesit po për-ballet me sfida të mëdhadhe përgjegjësi në njëkohë kur vendi synon in-tegrimin në BE sipas Qa-tos. "Duke promovuartransparencën dhe ne-vojën për respektimin ebarabartë të ligjit, profe-sioni i audituesit mund tëndihmojë shumë, veçanër-isht për të garantuar suk-sesin e luftës ndaj infor-malitetit. Sfidat e integrim-

it - Puna që duhet të bëjmë përt'u integruar në BashkiminEuropian, kërkon anga-zhimin e të gjithë faktorëvedhe padyshim profesioni juajdo të dijë të orientohet drejtduke kontribuar në këtëproces kaq të rëndësishëm."Presidenti i Institutit të Ek-spertëve Kontabël të Autori-zuar, Hysen Çela si dhe sek-retari i Komisionit të Ekono-misë dhe Financave AnastasAngjeli u ndalën në rëndës-inë që ka ky profesion sa ipërket raportimeve të saktafinanciare. "Auditimi vijon tëmbetet edhe sot në axhendënë shumë vende të botës,pasi përfitimet që rrjedhinprej tij janë të dëshirueshmejo vetëm për bizneset, poredhe për një zhvillimekonomik të qëndrueshëm.Në kushtet e reja rëndësiparësore merr rikonsideri-mi i rolit, në mënyrë që pro-fesioni i audituesit të jetë jovetëm në pajtim me kërke-

sat e reja ligjore e rregulla-tore, por edhe me zhvillimete vrullshme në teknolo-gjinë e informacionit, tëcilat kërkojnë një trans-formim drejt një profesio-ni të dixhitalizuar."-thotëQato. Në konferencë u dis-kutua mbi rëndësinë e dix-hitalizimit dhe përdorimittë teknologjisë si dhe nevo-ja për diversifikimin e shër-bimeve dhe shtimin e cilë-sisë. Një tjetër pikë me in-teres ishte edhe përmirësi-mi i edukimit, duke e vlerë-suara si faktor kyç për suk-sesin e profesionit kontabël.

ARKËTIMI I DETYR-IMEVEArkëtimi i detyrimeve tëpapaguara nga masatshtrënguese është nëtotal 38.4 miliardë lekë përperiudhën 2011-2016, kunga këto 13 miliardë lekëjanë arkëtuar vetëm nëvitin 2016. Në vitin 2015janë arkëtuar 5.8 miliardëlekë, në vitin 2014 janëarkëtuar 7.2 miliardë lekë,në vitin 2013 janëarkëtuar 5 miliardë lekë,në vitin 2012 janëarkëtuar 4 miliardë dhenë vitin 2011 janëarkëtuar 2 miliardë lekë.Nga auditimi rezultoi sepër periudhën e viteve2011 - 2016 për masatshtrënguese janëmbledhur nga 12 deri31% të vlerës sëmasave të vendosura.

Ministrja e Shtetit përMbrojtjen e SipërmarrjesSonila Qato

Foto ilustruese

E diel 19 Nëntor 20176 - AKTUALITET

Ja çfarë ndodhi me katër ushtarët në Mbretërinë e Bashkuar, si e braktisën detyrën

Dezertimi i Komandove, ish-shefi i SHPFA: Akt tradhtie!Jeronim Bazo: Largimi është i pajustifikueshëm dhe i pa tolerueshëm

PAGANë qendër të vëmendjesështë përmirësimi ikushteve të jetesës dhemotivimi më i mirëekonomiko-financiar,shoqëror e shpirtërorpër FA-të. Është njëproces i gjatë që nuk dotë përfundojë kurrë. Nëtë gjitha vendet kërkohetqë të kesh një motivimmë të mirë, për të marrëmë tepër pagë. Për hir tësë vërtetës, paga qëmarrin sot, mesatarishtpjesëtarët e FA-ve është350 mijë lekë të vjetra,ose diçka më shumë.

"Pagesa mujore e komandove, 220 euro"

Gazeta Britanike "The Sun": 4ushtarët rrezikojnë 5 vite burg

Pas njoftimit nga Ministria e Mbrojtjes përdezertimin e katër

pjesëtarëve të Forcave Spe-ciale Komando, ka reaguarish-shefi i Shtabit të Përgji-thshëm të FA-së, gjeneralJeronim Bazo, i ftuar në emi-sionin "Kjo Javë" në "News-24". Ai ka treguar saktësishtçfarë ka ndodhur më 4 ush-tarët shqiptarë, duke thek-suar se largimi i tyre nukështë një fenomen, pasi kapasur raste të tilla më herët,por jo vitet e fundit. "Ka qenënjë periudhë kur vërtetëSHBA-të ishin një shënje-stër joshëse dhe kemi pasurprobleme nga fundi i viteve'90, fillim i viteve 2000, sido-mos kur dërgonim ekipe tëmëdha për t'u stërvitur sëbashku me partnerët. Kursenë Mbretërinë e Bashkuarne kemi rritur vitet e funditjashtëzakonisht bashkëpu-nimin, por nuk është sho-qëruar me të tillë fenomen",-u shpreh Bazo. Njoftimi përdezertimin e 4 ushtarakëveu bë publik nga Ministria eMbrojtjes ditën e premte.Ushtarët komando janë ni-sur drejt Britanisë në 4 tetor2017, të shoqëruar nga togerRoland Poçi. Në datën 19tetor gjatë kthimit në atdhe,ushtarët Ylber Tokrri, Ale-ksandër Shkulaku, KlevisLamkaj dhe Reni Ajazi nukjanë kthyer në Shqipëri, porkanë dezertuar, duke vendo-sur të emigrojnë në këtëvend. Gjatë intervistës gjen-erali Jeronim Bazo u shprehse ajo çka e trishton më sëshumti është mënyra se sizgjodhën të largoheshin ngaShqipëria katër ushtarët.

Ka pasur një dezertim tëKa pasur një dezertim tëKa pasur një dezertim tëKa pasur një dezertim tëKa pasur një dezertim të4 ushtarakëve, si e keni4 ushtarakëve, si e keni4 ushtarakëve, si e keni4 ushtarakëve, si e keni4 ushtarakëve, si e keniparë këtë rast?parë këtë rast?parë këtë rast?parë këtë rast?parë këtë rast?

Patjetër që e kam ndjekurrastin e fundit në fjalë, sepse,për hir të së vërtetës, dua tëndaj me ju ndjesinë që, sadotë largohesh në kohë ngaFA-të pas një shërbimi aq tëgjatë, nuk të hiqet kurrëmeraku, vëmendja, shqetësi-mi. Ndjesia që unë përcollangjarjen e fundit ishte njëndjesi e tillë komplekse kupërzihej meraku, në radhëtë parë, për njerëzit trishti-mi madje dhe pak inatosja,do të thosha.

Inat pse?Inat pse?Inat pse?Inat pse?Inat pse?Sepse kemi arritur në një

stad ku nuk është më enevojshme për të gjetur tëtilla mënyra hileqare, tinë-zare për të bërë emigracion-in në kurriz të taksapa-guesve dhe, për më tepër, nëkurriz të besimit që të ështëdhënë nën uniformën enderuar të Forcave të Arma-tosura të Republikës së Sh-qipërisë. FA-të braktisjen edetyrës e shikojnë si një akttradhtie dhe si një akt bur-racakërie. Kështu shikohetgjerësisht në komunitetin eFA-ve në Shqipëri dhe jovetëm.

A nuk mund të shihet siA nuk mund të shihet siA nuk mund të shihet siA nuk mund të shihet siA nuk mund të shihet si

një akt i detyruar për tënjë akt i detyruar për tënjë akt i detyruar për tënjë akt i detyruar për tënjë akt i detyruar për tëndërndërndërndërndërmarmarmarmarmarrë këtë vrë këtë vrë këtë vrë këtë vrë këtë veeeeeprim?prim?prim?prim?prim?Sepse në bisedat e zhvillu-Sepse në bisedat e zhvillu-Sepse në bisedat e zhvillu-Sepse në bisedat e zhvillu-Sepse në bisedat e zhvillu-ara me të afërara me të afërara me të afërara me të afërara me të afërmit e tyrmit e tyrmit e tyrmit e tyrmit e tyreeeee,,,,,baballarët e dy prej ushtar-baballarët e dy prej ushtar-baballarët e dy prej ushtar-baballarët e dy prej ushtar-baballarët e dy prej ushtar-akëve janë shprehur se rro-akëve janë shprehur se rro-akëve janë shprehur se rro-akëve janë shprehur se rro-akëve janë shprehur se rro-ga apo kushtet ekonomikega apo kushtet ekonomikega apo kushtet ekonomikega apo kushtet ekonomikega apo kushtet ekonomikei kanë detyruar të bëjnëi kanë detyruar të bëjnëi kanë detyruar të bëjnëi kanë detyruar të bëjnëi kanë detyruar të bëjnëkëtë gjë.këtë gjë.këtë gjë.këtë gjë.këtë gjë.

Akti është i pajusti-fikueshëm, i papranueshëm,i pa tolerueshëm. Nuk kaasnjë justifikim në botë qëti të braktisësh ekipin dheskuadrën tënde. Supozojmëqë kushtet janë të tilla, që tëdetyrojnë të ndërmarrëshveprime të dëshpëruara nëjetën e përditshme, por jokur ti je futur për të shërby-er dhe kur je betuar për tëshërbyer bashkë me shokëte tu. Këtë nuk ta falin shokëte tu në uniformë. Ti shkonsë bashku në një mision dhekthehesh së bashku dhepastaj, nëse të ka ardhurlitari në fyt, ka mënyra tëtjera për të dhënëdorëheqjen dhe për t'u lar-guar me nder nga FA-të, dhetë ndjekësh rrugët e

mundësitë më të mira për tërregulluar gjendjen ekono-mike. Kjo nuk ka asnjë jus-tifikim për të braktisurdetyrën. Shkohet me eki-pin, kthehesh me ekipin.

Përse kërkohet gjithnjëPërse kërkohet gjithnjëPërse kërkohet gjithnjëPërse kërkohet gjithnjëPërse kërkohet gjithnjëe më tepër të lihet ushtria?e më tepër të lihet ushtria?e më tepër të lihet ushtria?e më tepër të lihet ushtria?e më tepër të lihet ushtria?

Nuk do të thosha që ësh-të një fenomen masiv i lëniessë ushtrisë.

Ama shprehje të madheAma shprehje të madheAma shprehje të madheAma shprehje të madheAma shprehje të madhetë dëshirës ka…të dëshirës ka…të dëshirës ka…të dëshirës ka…të dëshirës ka…

Duhet ta shikojmë nga tëdyja anët, në hyrjet e reja dhedaljet. Pra, duhet parë i tërëprocesi. Jam i sigurt që Min-istria e Mbrojtjes dhe Shta-bi i Përgjithshëm tani qëflasim ne janë duke e anali-zuar me qetësi, me hollësipër t'i shkuar deri në fundfenomenit, për të rianalizuardhe për të riparë të gjithëprocedurën, që nga hyrjaderi në dalje. Çfarë proble-mesh ka, ku cedohet, kujanë vrimat, si mund të rreg-ullohen çështjet ekonomike.Motivimi, incentivat që dot'u afrohen pjesëtarëve tëFA-ve për të na shërbyer dhe

për të na përfaqësuar mender si deri sot.

Çfarë motivimi kanë sotÇfarë motivimi kanë sotÇfarë motivimi kanë sotÇfarë motivimi kanë sotÇfarë motivimi kanë sotkomandot?komandot?komandot?komandot?komandot?

Këtu bëhet fjalë për njëstërvitje, që ka dhe formëne kompeticionit, që zhvillo-het në Uellsin Qendror nëMbretërinë e Bashkuar dhestërvitja quhet "Patrulliminë lartësitë e Kambrias".Është një ushtrim dhe stër-vitje e mirënjohur në tëgjithë botën tashmë, që zh-villohet në Uellsin Qendrorprej më se 50 vjetësh. Mekalimin e viteve ka filluartë jetë e hapur edhe përpjesëmarrës ndërko-mbëtarë. Pra, është njëtest, është një provë për tëparë se sa mirë i zbaton nëterren aftësitë e fituaragjatë stërvitjes në vendintënd. Për hir të së vërtetësky ekip prej 11 vetash nukgaboj, bashkë me koman-dantin e tyre dolën këtëradhë faqebardhë, ndërko-hë katërshja dështoi osenuk u paraqit në pikën egrumbullimit për t'u kthy-

er në atdhe. Pra, mbasi kry-en me sukses detyrën, ven-dosën të zhvishen nga uni-forma dhe përgjegjësia qëmban ajo dhe të kthehen nëemigrantë të rëndomtë. Kyështë problemi që unë nukdo t'ua falja.

A mbetet një vend joshësA mbetet një vend joshësA mbetet një vend joshësA mbetet një vend joshësA mbetet një vend joshësBritania e Madhe për këtaBritania e Madhe për këtaBritania e Madhe për këtaBritania e Madhe për këtaBritania e Madhe për këtaushtarakë, ndoshta edheushtarakë, ndoshta edheushtarakë, ndoshta edheushtarakë, ndoshta edheushtarakë, ndoshta edheSHBA-të?SHBA-të?SHBA-të?SHBA-të?SHBA-të?

Do të thosha që ka qenënjë periudhë kur vërtetëSHBA-të ishin një shënje-stër joshëse dhe kemi pasurprobleme nga fundi i viteve'90, fillim i viteve 2000, sido-mos kur dërgonim ekipe tëmëdha për t'u stërvitur sëbashku me partnerët. Ka pa-sur cedime ose ndonjëdezertim ose mbetje. Kursenë Mbretërinë e Bashkuarne kemi rritur vitet e funditjashtëzakonisht bashkëpu-nimin, por nuk është sho-qëruar me të tillë fenomen.

Pra, ju gjatë detyrës suajPra, ju gjatë detyrës suajPra, ju gjatë detyrës suajPra, ju gjatë detyrës suajPra, ju gjatë detyrës suajnuk keni hasur në një situ-nuk keni hasur në një situ-nuk keni hasur në një situ-nuk keni hasur në një situ-nuk keni hasur në një situ-atë të tillë?atë të tillë?atë të tillë?atë të tillë?atë të tillë?

Nuk e kam pasur për fattë mirë, por që nuk do tëthosha sërish që është mo-menti për të baltosur punën,përgatitjen e FA-ve, pavarë-sisht nga kjo shuplakë efortë.

Ju folët pak më parë përJu folët pak më parë përJu folët pak më parë përJu folët pak më parë përJu folët pak më parë përmotivime, zoti Bazo, pomotivime, zoti Bazo, pomotivime, zoti Bazo, pomotivime, zoti Bazo, pomotivime, zoti Bazo, popaga a nuk është një mo-paga a nuk është një mo-paga a nuk është një mo-paga a nuk është një mo-paga a nuk është një mo-tivim? A është parë kjotivim? A është parë kjotivim? A është parë kjotivim? A është parë kjotivim? A është parë kjomundësi, për t'iu rritur?mundësi, për t'iu rritur?mundësi, për t'iu rritur?mundësi, për t'iu rritur?mundësi, për t'iu rritur?

Patjetër që kjo është nëqendër të vëmendjes, për-mirësimi i kushteve tëjetesës dhe motivimi më imirë ekonomiko- financiar,shoqëror e shpirtëror përFA-të. Është një proces igjatë që nuk do të përfundojëkurrë. Kjo gjë ndodh edhe nëvendet partnere. Në tëgjitha vendet kërkohet që tëkesh një motivim më tëmirë, për të marrë më tepërpagë. Për hir të së vërtetës,paga që marrin sotpjesëtarët e FA-ve është 350mijë lekë të vjetra, ose diç-ka më shumë.

Kjo nuk është një pagëKjo nuk është një pagëKjo nuk është një pagëKjo nuk është një pagëKjo nuk është një pagëe mirë…e mirë…e mirë…e mirë…e mirë…

Kjo nuk është një pagëdinjitoze, nuk është aqmbështetëse, por këto janëkushtet e Shqipërisë sonë.

Në rang administrate pub-like, këto zënë një vend me-satar në atë çka paguhetadministrata publike.

Po shteti sa paguan përPo shteti sa paguan përPo shteti sa paguan përPo shteti sa paguan përPo shteti sa paguan përtrajnimin e një koman-trajnimin e një koman-trajnimin e një koman-trajnimin e një koman-trajnimin e një koman-doje, për ta çuar me mis-doje, për ta çuar me mis-doje, për ta çuar me mis-doje, për ta çuar me mis-doje, për ta çuar me mis-ion?ion?ion?ion?ion?

Këtu nuk ka shifra tësakta.

E kam fjalën a ka njëE kam fjalën a ka njëE kam fjalën a ka njëE kam fjalën a ka njëE kam fjalën a ka njëbuxhet të caktuar për tra-buxhet të caktuar për tra-buxhet të caktuar për tra-buxhet të caktuar për tra-buxhet të caktuar për tra-jnime?jnime?jnime?jnime?jnime?

Po patjetër, për trajnime,pjesëmarrje në stërvitje,pjesëmarrje në operacione.Ka një buxhet të posaçëm qëafrohet për të mbuluarshpenzimet adekuate përkëtë çështje.

Ka shumë të përjashtuarnë radhët e komandove.Vetëm vitin e kaluar, janë 25komando të përfshirë në ve-pra penale, bëhet fjalë përgrabitje, vrasje, trafikdroge. A trajtohen nga anapsikologjike komandot,ushtarakët?

Kam përshtypjen që shi-fra është e ekzagjeruar. Aqmë shumë që edhe përshk-rimet e veprave që sho-qërojnë këto përjashtimemë duken paksa të tepru-ara.

Si bëhet përzgjedhja eSi bëhet përzgjedhja eSi bëhet përzgjedhja eSi bëhet përzgjedhja eSi bëhet përzgjedhja eushtarakëve?ushtarakëve?ushtarakëve?ushtarakëve?ushtarakëve?

Ne gjithmonë e bëjmë metransparencën sipërore qëkërkohet. I kemi ftuargjithë mediat për të ndjekurprocesin e rekrutimit.Bëhen 2-3 herë në vit. Rek-rutohen 500-600 vajza edjem në vit.

Cilët janë elementet qëCilët janë elementet qëCilët janë elementet qëCilët janë elementet qëCilët janë elementet qëshikoni?shikoni?shikoni?shikoni?shikoni?

Elementët janë diplomanë radhë të parë e shkollëssë mesme. Aftësitë fizikenor male të konkurr ue-shme dhe pastërtia e fig-urës në kuptimin e reko-rdeve kriminale dhe këto inënshtrohen një konkur-si. Kalohet në një konkursdhe një testim të hapur mekomisione dhe me ele-mentë të ruajtjes së be-sueshmërisë dhe sekretit.Një test intelektual dhe fiz-ik. Ata që kualifikohenkalojnë në stërvitjen bazë,ditët e vështira në Bunavitë Vlorës. Pastaj fillon shër-bimi në FA-të.

Gazeta Britanike "TheSun" i ka kushtuar një

artikull lajmit përdezertimin e 4 komandoveshqiptarë në Angli, dukesjellë detaje rreth trajnim-it që ata po kryenin në Bri-tani si dhe kushtet në tëcilat punojnë ushtarakëtnë Shqipëri. "The Sun" shk-ruan se 4 komandot, të cilëtu zhdukën në një misiontrajnues në Britani, dysho-het se po fshihen, ndërsaMinistria e Mbrojtjes kanisur një hetim për ta, e metej shkruan se për ReniAjazi, Ylber Kotori, Ale-ksandër Shkulaku dheKleviz Lamaj, mund të mer-ret një masë dënimi me 5

vite burg. "Ata ishin në mes-in e 11 shqiptarëve të trajnim-it të NATO-s në Uellsin Qen-dror, fluturimet dhe akomodi-mi i të cilëve, përfshirë natëne fundit në Londër, u paguannga Ministria e Mbrojtjes. Si-

pas burimeve ata duhet tëishin kthyer në bazë dhe tëktheheshin për në Shqipëriditën e nesërme. The Sunnënvizon edhe faktin se ko-mandot merrnin një pagesëmujore prej 220 eurosh.

Faksimile e gazetës britanike "The Sun"

Ish-shefi i Shtabit të Përgjithshëmtë FA-së, gjeneral Jeronim Bazo Reni Ajazi Aleksandër Shkulaku

E diel 19 Nëntor 2017 - 7AKTUALITET

Skema e tjetërsimit të 36 hektarëve në Kavajë, përfitimet

Skandali në Spille me pronat, ish-kreui Hipotekës gati të japë detaje

Seid Cikalleshi pendohet, pranon akuzatBASHKËPUNIMIGjatë hetimeveparaprake,dokumentohetbashkëpunimi kriminalmidis ish-punonjësvetë Komunës Kryevidhdhe punonjësve tëZyrës Vendore tëRegjistrimit tëPasurive tëPaluajtshme Kavajë.Dyshohet se ata kanëkrijuar në mënyrëfiktive komisione përndarjen e tokës gjatëperiudhës 2013-2016.

Diskutimi për transportimin e 200 mijë eurove

"Financieri" i Habilajve, përgjimete reja, bisedat në makinë

PËRGJIMIDuke iu referuar prerjes së kartëmonedhave, NezarSeiti thotë që "Nëse janë 100-she, janë të mira".Florian Habilaj i thotë që janë 20-ëshe, ndërsaNezari ia kthen "Nëse janë 20-she, na mori lumi".Dhjetë minuta më vonë, ata kërkojnë hapësira tëfshehta në automjet.

Nga deklarimet eshtetasve që u janëshënuar emrat në

Aktin e Marrjes sëTapisë së Pronës,rezulton se nuk

kanë pasur dijeni qëjanë pajisur me

tokë e aq më tepërqë nga viti 2000.Ata as nuk kanëbërë kërkesë dhe

disa nuk janëpajisur me AMTP.

DEKLARIMET

United Nations Development Programme

TENDER ANNOUNCEMENT

Subject: Request for proposal “Curricula Development and Training Delivery onSelf-employment and Business Planning”

The United Nations Development Programme in Albania is seeking to receive propos-als from interested companies who wish to be considered for the above-mentionedservice.

Companies will be selected in accordance with established UNDP procedures. Theproposal must be delivered within the deadline set in a sealed envelope, clearly markedUNDP/RFP/2017-42582 “Curricula Development and Training Delivery on Self-employment and Business Planning”.

For more details please refer to the link below:http://procurement-notices.undp.org/view_notice.cfm?notice_id=42582

Relevant dates: All interested entities should provide their proposal, not later than4 December 2017, 14:00 hrs, to the address:

United Nations Development Programme“Skenderbej” Street, Gurten Center, 2nd Floor,Tirana, AlbaniaUNDP Procurement team

Ish-kreu i Hipotekës sëKavajës Seid Cikalleshika pranuar akuzat dhe

është gati që të bash-këpunojë me drejtësinë nëlidhje me skandalin e tjetër-simit të pronave në bregde-tin e Spillesë. Ai është vënënë dispozicion të prokuror-isë për të shpjeguarmënyrën se si ka funksion-uar transaksioni i pronaveranishte në zonën e plazhit.Nën akuzë për këtë ngjarjejanë vënë edhe 10 zyrtarëdhe ish-zyrtarë të tjerë.Ndërkohë pritet që SeidCikallesh, vjehrri i kreut tëPS-së në Kavajë, GentianDajës, të kërkojë gjykim tëshkurtuar. Cikalleshi, sëbashku me ish-nënprefektine Tiranës, Fatos Kajën, janëndër 11 personat e lënë nëburg për tjetërsimin e 36 hek-tarëve të tokave në bregde-tin e Spillesë. Cikalleshi uvetëdorëzua në polici, pasi ushpall në kërkim për skan-dalin e pronave, ku një pjesëe tyre ishin përvetësuaredhe nga familjarë, të afërmtë ish-kreut të Bashkisë sëKavajës, Elvis Rroshit.Burime thonë se ish-kreu uHipotekës së Kavajës do tëzbardhë skemën përparahetuesve, se si u zhvilluatjetërsimi i hektarëve nëSpille, sa kanë qenë për-fitimet dhe cilët ishin ak-torët kryesorë. SKEMA E SKEMA E SKEMA E SKEMA E SKEMA ETJETËRSIMITTJETËRSIMITTJETËRSIMITTJETËRSIMITTJETËRSIMIT

Seid Cikalleshi, në bash-këpunim me 10 të arrestuar-it e tjerë, kanë falsifikuardokumentet, duke bërëndryshimin e zërit kadas-tral për një sipërfaqe prej 36hektarësh tokë në vijënbregdetare Spille, Kavajë. Nëparcelat me numër pasurie1, 35, 37, 178, duke e tjetër-suar pronën nga tokë ran-ishte, në tokë arë, kanë bërëndarjen në mënyrë tëkundërligjshme të kësajsipërfaqeje tokë në interes të

tyre dhe personave të tjerë.Gjatë hetimeve paraprake,dokumentohet bashkëpuni-mi kriminal midis ish-

punonjësve të KomunësKryevidh dhe punonjësve tëZyrës Vendore tëRegjistrimit të Pasurive tëPaluajtshme Kavajë. Ata nëbashkëpunim me njëri-tjetrin dyshohet se kanëkrijuar në mënyrë fiktivekomisione për ndarjen etokës gjatë periudhës 2013-2016 dhe kanë realizuartjetërsimin e ndarjen nëmënyrë të jashtëligjshme tëpasurisë shtetërore. Nga de-klarimet e shtetasve që ujanë shënuar emrat në Ak-tin e Marrjes së Tapisë sëPronës, rezulton se nukkanë pasur dijeni që janëpajisur me tokë e aq më tepërqë nga viti 2000. Ata as nukkanë bërë kërkesë dhe disanuk janë pajisur me AMTP,si dhe rastet e personave, tëcilët kanë përfituar dhetjetërsuar prona, pa diturvendndodhjen e pronës apo

personat që e kanë tjetërsuar.Pra, rezulton qartë se njënumër i konsiderueshëmAMTP janë shfaqur një ditëtë caktuar dhe janë bërë ob-jekt regjistrimi. Pjesa më emadhe e tyre deklarojnë se i

kanë dhënë shtetasit IlirKaja vetëm kartën e identi-tetit, pas vitit 2011, dhe mëpas janë paraqitur te not-erët për të bërë transaksioneme persona që nuk i kishintakuar apo njohur më parë.

Gjykata për Krimet eRënda zbardh vendi-

min që la në paraburgimNezar Seitin, të dyshuarinsi "financier" të grupit tëHabilajve. Në vendimin earsyetuar dalin në dritëpërgjime të pa publikuara,pjesë e akteve të dosjeshetimore italiane kundërgrupit kriminal tëtrafikut të drogës që dys-hohet se drejtohej ngaMoisi Habilaj. I tillë ështëpërgjimi ambiental i kry-er në 2 shtator 2014 në mje-tin e Moisi Habilajt. Mestij dhe dy pasagjerëve Flo-rian Habilaj e Nezar Seititdiskutohet për trans-portimin e një shumë prej200 mijë eurosh, që do tëfshiheshin në automjet.Duke iu referuar prerjes sëkartëmonedhave, NezarSeiti thotë që "nëse janë100-she janë të mira". Flo-rian Habilaj i thotë që janë20-ëshe, ndërsa Nezari iakthen "Nëse janë 20-shena mori lumi". Dhjetëminuta më vonë, atakërkojnë hapësira të fshe-hta në automjet. Nezarithotë: "Do i ngecim ngambrapa sediljes dhe do tambyllim bram-bram", dek-laron "AbcNews". Në një

Takimi tripalëshnë Tiranë, Çako:

Të parandalohet nëçdo kohë terrorizmi

Gjatë ditës së djeshme nëTiranë u mbajt takimi

tripalësh mes drejtuesve tëStrukturave Kundër Ter-rorizmit, mes policive tëShqipërisë, Kosovës dhepolicisë italiane. Në fokustë takimit ishte forcimi dheintensifikimi i bash-këpunimit në parandal-imin dhe goditjen e çdo ve-primtarie terroriste, qëkërcënon vendet për-katëse. Drejtori i Policisësë Shtetit, Haki Çako,gjatë takimit shprehugatishmërinë për një bash-këpunim sa më të shpejtëdhe efikas me vendet res-pektive. Ai vlerësoi punëne bërë dhe rezultatet e ar-ritura në parandalimin,hetimin dhe goditjen e vep-rimtarive terroriste në Sh-qipëri, Itali e Kosovë, e cilaka ardhur si rezultat i vull-netit që qeveritë respektivekanë për t'iu përgjigjur sfi-dave e mbështetur këtostruktura ndaj çdo kërcën-imi terrorist. Më pas palëtdiskutuan në nivel teknikpër problematika të veçan-ta në ndjekje si dhe domos-doshmërinë për forcimin ebashkëpunimit në niveloperacional dhe shkëmbi-mi i informacionit për ras-tet kur ka të dhëna për ve-primtari radikale/terror-iste në të tri vendet.

Ish-kreu i Hipotekës sëKavajës Seid Cikalleshi

Gjykata për Krimet e Rënda

tjetër përgjim të muajit sh-kurt 2017, Moisi Habilaj,Nezar Seiti dhe Maridian Su-laj kanë vënë re një pajisje tëdyshimtë në mjetin e tyre.Mes psherëtimash dhemallkimesh ata tentojnë ta

heqin, ndërsa dikush men-don se ajo është pjesë e tapi-cerisë. "Këtu nuk ka shanse.Vetëm të shkatërrojmëmakinën, ta heqim tapicer-inë e lart me, ta heqim dhet'ia çojmë",-shprehet Seitaj.

E diel 19 Nëntor 20178 - SOCIALE

ISSH publikon manualin, ja si do të përllogaritet masa e pagesës, dokumentacioni i kërkuar

Pensionet familjare, kategoritë që përfitojnëSi do të shpërblehen jetimët deri në moshën 25 vjeç

KATEGORITË PËRFITUESE:

DOKUMENTACIONI

Dokumentet që vërtetojnë moshën dheidentitetin:Certifikatë e gjendjes familjare;Certifikatë vdekjeje e të ndjerit/të ndjerës;Fotokopje e Kartës së identitetit për kërkuesin,ose përfituesit e tjerë.Dokumentet që vërtetojnë periudhat e sigurimitdhe llojin e punës:Libreza e punës;Vërtetim për vjetërsinë në punë dhe llojin e saj;Vendimi i emërimit në punë, si kuadër në ish-kooperativat bujqësore;Vendim gjykate për njohje të vjetërsisë në punë;Vërtetim i Degës Ushtarake për periudhën ekryerjes së shërbimit të detyrueshëm ushtarak (përkërkuesit meshkuj);Vërtetim-tip i vjetërsisë në punë për ushtarakët.Dokumentet që vërtetojnë të qenit në ngarkim të tëndierit/ndjerës: - -Vërtetim i vazhdimit të shkollës përjetimët që kanë mbushur moshën ligjore për t'upunësuar ose vetëpunësuar;Vendim i KMCAP-it për paaftësinë në punë tëpersonave të familjes në ngarkim të të siguruarit tëvdekur, kur ata janë në moshë pune;Vërtetim i organeve të pushtetit lokal që nëngarkim të të vdekurit ishte një i/e ve, që mban njëfëmijë deri në moshën 8 vjeç, i cili ishte në ngarkimtë të vdekurit;Vërtetim për personin e ve, që është kërkues përpunë;Proces-verbal, që provon faktin e vdekjes ngaaksidenti në punë, si dhe vendimi i KMCAP, kurvdekja është shkaktuar nga sëmundje profesionale;Vërtetim i organeve të pushtetit lokal që prindërit,prindërit e prindërve nuk kanë persona që detyrohent'i mbajnë dhe jetonin në të njëjtën familje me atë qëka vdekur, jo më pak se një vit para vdekjes;Vërtetim nga organet e prokurorisë ose gjykatëspër rastet kur kërkohet të përfitohet nga Dekreti nr.758, datë 01.04.1994 "Për një mbrojtje të veçantë tëushtarakut";Vërtetim nga ministria përkatëse për humbjen ejetës së pilotit në përmbushje të detyrës gjatëfluturimit;Vërtetim që nuk është i punësuar apovetëpunësuar, për jetimin që ka moshën ligjore për t'upunësuar ose vetëpunësuar, kur nuk vazhdonshkollën dhe është nën 18 vjeç (kur banon në qytet)dhe nën 16 vjeç (kur banon në fshat.Dokumentet që vërtetojnë të ardhurat erealizuara:Vërtetim page, sipas së cilës është derdhurkontribut për periudhat e sigurimit që nga 01.01.1994deri në momentin e shkëputjes nga puna, sipasformularit tip;Vërtetim i pagës mesatare neto, për vitin e fundittë punës.

Të gjithë personat qëplotësojnë kushtet eparacaktuara në bazë

të ligjit "Për Sigurimet Sho-qërore në Republikën e Sh-qipërisë" iu lind e drejta epërfitimit të pensionit famil-jar. Disa ditë më parë Insti-tuti i Sigurimeve Shoqërore,publikoi manualin ku për-caktohen në mënyrë të deta-juar kategoritë përfituese tëkëtij pensioni e masën e për-llogaritjes së tij. "Gazeta Sh-qiptare" publikon sot doku-mentacionin e plotë që iunevojitet për të marrë pen-sion pleqërie. Nga ky i fun-dit, mund të përfitojnë tëgjithë jetimët që ishin nëngarkim të personit që vdiqdhe janë nën 18 vjeç, ose derinë 25 vjeç, të cilët studiojnëapo janë të paaftë për punë.ISSH thekson se në momen-tin që i/ e veja martohen sër-ish, e humbasin të drejtën epërfitimit të pensionit famil-jar. Ndërsa në të gjitha atoraste kur e veja nuk ështëpjesëtare e pensionit famil-jar, dhe përfitues është vetëmnjë jetim, masa e pensionitpër jetimin është 50 % e pen-sionit që gëzonte ose do tëgëzonte i ndjeri. Gjithashtu,në manual përcaktohet edhemosha kur përfitohet pen-sioni familjar nga i/e veja.KUSHTETKUSHTETKUSHTETKUSHTETKUSHTET

Pension familjar mund tëpërfitojë e veja mbi 55 vjeç, epaaftë për punë që ështëmbajtëse e një fëmije deri në8 vjeç, i cili ishte në ngarkimtë të vdekurit. Gjithashtu,nga kjo kategori pensionipërfiton edhe burri i ve mbi60 vjeç e i paaftë për punë nërastet kur është mbajtës injë fëmije deri në 8 vjeç qëishte në ngarkim të të vde-kurit. Të gjithë ata jetimë qëishin në ngarkim të per-sonit që vdiq dhe janë nën18 vjeç, ose deri në 25 vjeç, tëcilët studiojnë apo janë tëpaaftë për punë mund të për-fitojnë pension familjar. Njëkategori tjetër që plotësonkushtet, janë edhe prindërit,kur kanë arritur moshën 65vjeç ose janë të paaftë përpunë, prindërit e prindërve,njerku e njerka, kur nukkanë persona që detyrohent'i mbajnë, nëse provohet seata jetonin në të njëjtënfamilje me atë që vdiq, jo mëpak se një vit para momentittë vdekjes dhe kanë arriturmoshën 65 vjeç, ose janë tëpaaftë për punë. Në manual-in e ISSH theksohet se:"Nipërit e mbesat, kur janënë ngarkim të atij që vdiqdhe bënin pjesë në të njëjtënfamilje me të. Në këtë rastata trajtohen si jetimë dhepërfitojnë pension familjar".

Por në momentin që i/ e vejamartohen sërish, e humba-sin të drejtën e përfitimit tëpensionit familjar.MASA E PËRFITIMITMASA E PËRFITIMITMASA E PËRFITIMITMASA E PËRFITIMITMASA E PËRFITIMIT

Pensioni familjar konsid-erohet ai pension që kishteapo i takonte të ndjerit. Per-soni i ve, merr 50 % të pen-sionit që gëzonte ose do tëgëzonte i ndieri, kur është ivetëm dhe për çdo pjesëtartjetër merr 25 %, me kushtqë shuma e pensionit të moskalojë 100 për qind, masën e

tetim nga Zyra e Punës.Edhe vërtetimi i pagës duhettë përfshihet në dosjen e do-kumenteve si dhe vërtetimii pagës mesatare neto, përvitin e fundit të punës. Ndër-sa të gjithë ata persona qëpërfitojnë nga ligji "Për pafa-jësinë, amnistinë dhe reha-

bilitimin e ish-të dënuarvedhe të përndjekurve poli-tikë" duhet të dorëzojnë vër-tetimin e gjendjes gjyqësorembi kohën e vuajtjes sëdënimit, çdo dokumenttjetër që vërteton të qenit nëpunë dhe vërtetim mbi fak-tin e dënimit për motive poli-

Voltiza Duro

tij. Ndërsa në të gjitha atoraste kur e veja nuk ështëpjesëtare e pensionit famil-jar, dhe përfitues është vetëmnjë jetim, masa e pensionitpër jetimin është 50 % e pen-sionit që gëzonte ose do tëgëzonte i ndjeri. "Kur e vejanuk është pjesëtare e pen-sionit familjar, dhe përfituesjanë dy ose më shumë perso-na, masa e pensionit famil-jar për secilin prej tyre ësh-të 25 %, por jo më shumë se50% e pensionit që gëzonteose do të gëzonte i ndjeri",-citohet në manual. Vlen tëtheksohet fakti se shuma enjë pensioni familjar nukduhet të kalojë masën e pen-sionit që merrte ose do tëmerrte personi që vdes. Nëtë gjitha ato raste kur prin-di që jeton është i punësuar,është ekonomikisht aktivose merr një pension si tëdrejtë të tij, fëmija jetim për-fiton pension familjar. Nëkëtë rast masa e pensionitpër çdo jetim ose persontjetër që përfiton është 25%e pensionit që i takonte tëndjerit, por jo më tepër se50% e tij. Ndërsa jetimi, i cilihumb të dy prindërit, ka tëdrejtë të marrë një pensionjetimi për secilin prej tyre.

Në kohën që përfundon afatii pagesës, përfituesi duhet tëbëjë një kërkesë pranëALSSH-së së vendbanimitpër vazhdimin e pensionitfamiljar. Bashkangjitur mekërkesën, i interesuari du-het të paraqesë edhe doku-mentacionin përkatës.DOKUMENTDOKUMENTDOKUMENTDOKUMENTDOKUMENTAAAAACIONICIONICIONICIONICIONI

Të gjithë ata individë qëdo të aplikojnë për të fituartë drejtën e përfitimit të pen-sionit familjar, përveçkërkesës, duhet të dorë-zojnë edhe dokumentet qëvërtetojnë moshën dhe iden-titetin. Respektivisht ataduhet të paraqesin certi-fikatën e gjendjes familjare,fotokopjen e letrës sënjoftimit elektronik përkërkuesin, ose përfituesit etjerë si dhe certifikatën evdekjes së të ndjerit në tëcilën duhet të jetë shënuaredhe shkaku i vdekjes. Gjith-ashtu, aplikuesi për pensionfamiljar duhet të dorëzojëedhe dokumentet qëvërtetojnë periudhat e sig-urimit dhe llojin e punës silibreza e punës apo vërteti-mi për vjetërsinë në punëdhe llojin e saj. Bashkangji-tur dokumentacionit të më-sipërm, duhet të dorëzohenedhe dokumentet qëvërtetojnë të qenit nëngarkim të të ndierit si: vër-tetim i vazhdimit të shkollëspër jetimët që kanë mbush-ur moshën ligjore për t'upunësuar ose vetëpunësuar,vërtetim që në ngarkim të tëvdekurit ishte një i ve, qëmban një fëmijë deri nëmoshën 8 vjeç, vërtetim përpersonin e ve, që ështëkërkues për punë, vendim iKMCAP-it për paaftësinë nëpunë të personave të famil-jes në ngarkim të të siguru-arit të vdekur, kur ata janënë moshë pune etj. Nënvi-zojmë se në kërkesën përpension familjar, jetimi që kamoshën ligjore për t'u punë-suar, kur nuk vazhdon sh-kollën duhet të paraqesë vër-

Pension pleqëriemund të

përfitojnë tëgjithë jetimët qëishin në ngarkim

të personit qëvdiq dhe janë

nën 18 vjeç, osederi në 25 vjeç,

të cilët studiojnëapo janë të

paaftë për punë.

JETIMET

1. E veja që mban një fëmije deri në 8 vjeç; nuk

është e aftë të punojë dhe që ka mbushur 55 vjeç

2. Burri i ve, që mban një fëmije deri në 8 vjeç; nuk

është i aftë të punojë, ka mbushur moshën 60 vjeç

3. Jetimët e moshës 18-25 vjeç që studiojnë apo

janë të paaftë për punë

4. Prindërit, kur kanë arritur moshën 65 vjeç ose

janë të paaftë për punë

5. Nipërit e mbesat, kur janë në ngarkim të atij që

vdiq dhe bënin pjesë në të njëjtën familje me të

E diel 19 Nëntor 2017 - 9RRETHE

"Misteri", 52-vjeçari u denoncua i zhdukur nga gruaja në Itali dhe i vëllai në Durrës

Gjendet një kufomë në brigjet e Leçes,dyshohet të jetë e avokatit Besnik MuçoProkuroria e Maceratas: Pritet analiza e AND-së

SHKURT

LETËRPOROSIAPolicia e Durrësitështë duke pritur njëletër porosi ngaautoritet e prokurorisëitaliane, ndërkohë qënë vijim të hetimeveështë kërkesa epolicisë te kompaniatelefonike celulare."Do të kërkojmëtabulatet për të parëme kë ka folur përherë të fundit BesnikMuço, çfarë ka thënëdhe kush ka qenëpersoni, me të cilin kafolur",-thanë burimetpolicore.

Vetëm 1 në spital, vihet në punë kaldaja e shkollës

Asfiksimi i 68 nxënësve e mësuesve në gjimnazine Shupenzës në Bulqizë, prokuroria nis hetimetBULQIZË BULQIZË BULQIZË BULQIZË BULQIZË - Asfiksimi ma-siv në shkollën e mesme"Rifat Manjani" në Shu-penzë të Bulqizës ka bërëqë prokuroria e Dibrës tënisë hetimet për zbar-dhjen e kësaj ngjarjeje. Dyditë më parë, burime poli-core pohuan për "GSH" se66 nxënës dhe 2 mësuespërfunduan në spital përshkak të afiksimit ngabllokimi i tubave të kalda-jës së shkollës. Sipasbluve, ngjarja ndodhirreth orës 10:40 të sëpremtes. Përhapja e tym-it dhe dyoksidit të karbo-nit nëpër klasa bëri qënxënësit të transporto-heshin me urgjencë në

ITITITITITALIALIALIALIALI

Një trup i pajetë, i gjetur para afro dy javësh pranë një shkëm-

bi në brigjet e Leçes në Italidyshohet se i përket avoka-tit shqiptar Besnik Muço, icili rezulton i zhdukur që më2 nëntor të këtij viti, teksaudhëtonte me traget nga Sh-qipëria drejt vendit fqinj. Si-pas mediave italiane trupi ipajetë, i gjetur më 6 nëntor,kishte disa ditë në det. Pasdyshimeve të ngritura ngaautoritetet e këtij vendi,prokuroria e Maceratas kakërkuar të bëhet analiza eADN-së, për të verifikuarnëse bëhet fjalë për avokatinshqiptar Muço me nënsh-tetësi italiane. Dyshimi bëhetmë i fortë, pasi mediat ital-iane bëjnë me dije se në zonënku u gjet kufoma, nuk ështëzhdukur ndonjë persontjetër. Për 15 vjet, avokati kajetuar në Macerata, aty kundodhen aktualisht bash-këshortja dhe dy fëmijët. Kaqenë gruaja e 52-vjeçarit, ajoqë ka denoncuar zhdukjen etë shoqit te karabinierët eMaceratas. Pas denoncimit,prokurori e Durrësit ka ni-sur hetimet për veprën pe-nale "Rrëmbim personi". Ajoqë dihet deri tani, është faktise më 2 nëntor Besnik Muçou nis nga Durrësi në drejtimtë Barit me tragetin e linjësAdria Ferries. Ai ka hipur nëtraget, por pas orës 23:00 ce-lulari i tij ishte i fikur. Që ngaai moment askush nuk kaarritur të kontaktojë me të.Nga ajo që është zbuluar mëpas, gruaja e tij Raimonda qëjeton në Macerata nuk edinte që burri i saj do të kthe-hej atë ditë dhe as e imagji-nonte se kishte marrë trage-tin, pasi zakonisht udhëton-te me avion.HETIMET NË SHQIPËRIHETIMET NË SHQIPËRIHETIMET NË SHQIPËRIHETIMET NË SHQIPËRIHETIMET NË SHQIPËRI

Për zhdukjen e avokatitBesnik Muço janë bërë dy de-noncime, një nga bash-këshortja e tij Raimonda në

Itali dhe nga i vëllai, ViktorMuço në Durrës. Për rastinnë fjalë, 5 ditë më parë, edheprokuroria e qytetit bregde-tar nisi hetimet për rrëmbimpersoni. Në referimin e veprëspenale në prokuroi, OPGJshkruan se është vënë në dije-ni për largimin nga banesa tështetasit Besnik Muço mëdatë 10 nëntor, ditën kur kabërë kallëzim vëllai i avoka-tit, Viktor Muço. Ndërkaq,

punonjësit e tragetit "Adria",me të cilin udhëtonte avokatikanë shpjeguar se më datë 3nëntor, kur trageti ështëankoruar në Bari të Italisë,në sallë kanë gjetur një xhupdhe një çantë krahu. Ngakëqyrja e çantës janë konstat-uar dokumente në emër tështetasit Besnik Muço, meshtetësi italiane dhe kombësishqiptare. OPGJ së bashkume specialistin e Policisë Sh-

kencore kanë shkuar në trag-etin e mësipërm ku ështëkëqyrur salla në katin e tetëtë tragetit ku janë gjendurxhupi dhe çanta e shtetasiBesnik Muço. Nga këqyrja exhupit dhe çantës, në zyrën ekapitenit të tragetit ështëkonstatuar një kartë identite-ti italiane në emër të shtetasitBesnik Muço; një biletë edatës 2 nëntor ora 20:11; kartëshëndeti italiane në emër të sh-tetasit Besnik Muço; kartakodicifiskale në emër të sh-tetasit Besnik Muço etj. Ndër-sa, mungonte pasaporta sh-qiptare e avokatit. BesnikMuço më parë ka punuar nëorganet e drejtësisë dhe derinë vitin 1997 ka qenë medetyrë prokuror në Prokuro-rinë e Përgjithshme. Gjatë

trazirave të marsit 1997, aibashkë me gruan dhe djalinu larguan në Itali duke u ven-dosur në provincën e Macer-atas, 50 km larg Ankonas.Deri para 4 viteve avokati kaqenë në Itali, por më pas ukthye në Shqipëri sepse hum-bi punën (u mbyll ndërmar-rja ku punonte). Ai u kthye ivetëm, ndërsa gruaja me dyfëmijët qëndruan në Itali.Muço jetonte prej një viti meqira dhe ushtronte aktivite-tin e tij si avokat përballëprokurorisë së Tiranës, bash-kë me një person tjetër. Për tëndarë më shumë kohë mëfamiljen, ai udhëtonte të pak-tën dy herë në muaj nga Dur-rësi në Bari për të shkuar nëMacerata, aty ku edhe jetonfamilja e tij.

AVOKATIBesnik Muço më parë kapunuar në organet edrejtësisë dhe deri nëvitin 1997 ka qenë medetyrë prokuror nëProkurorinë ePërgjithshme. Gjatëtrazirave të marsit 1997,ai bashkë me gruan dhedjalin u larguan në Itali,duke u vendosur nëprovincën e Maceratas,50 km larg Ankonas. Deripara 4 viteve avokati kaqenë në Itali, por më pasu kthye në Shqipëri,sepse humbi punën. Ai ukthye i vetëm, ndërsagruaja me dy fëmijëtqëndruan në Itali.

SENDET PERSONALEMe datë 3 nëntor, punonjësit e tragetit "Adria", gjetën sendetpersonale të avokatit (një xhup dhe një çantë krahu). Ngakëqyrja e xhupit dhe çantës, në zyrën e kapitenit të tragetitështë konstatuar një kartë identiteti italiane në emër tëBesnik Muços; një biletë e datës 2 nëntor, ora 20:11; kartëshëndeti italiane dhe një kartë kodicifiskale po në emër të tij.Ndërsa, mungonte pasaporta shqiptare e avokatit, meshtetësi italiane dhe kombësi shqiptare.

spitalin e Bulqizës dhe tëPeshkopisë. Ndërsa, utransportuan me helikopt-er në QSUT nxënësja 16-vjeçare me iniciale A.M. dhemësuesi 43-vjeçar PetritAlimani. Mësohet seprokuroria ka sekuestruardokumentet lidhur mepunimet e kryera për in-stalimin e kaldajës për tëkryer verifikimet sa i takoncilësisë së punimeve. Gjatëmarrjes në pyetje, punon-jës të shkollës në fjalë kanëdeklaruar se kur ështëndezur kaldaja të premtenka funksionuar normal-isht. Por më pas ka rezul-tuar se oxhakët kanë qenëtë bllokuar. E ndërsa po vi-

jojnë hetimet, gjendja enxënësve të gjimnazit tëShupenzës është përmirë-suar. Burimet e mësipërmedeklaruan dje se vetëm njënxënës ndodhet i shtruarnë spitalin e Bulqizës dhese të tjerët janë kthyer nëbanesat e tyre. Ndërkaq,ditën e djeshme bashkia eBulqizës ka bërë testin eradhës për sistemin e ngro-hjes, ashtu siç urdhëroi dyditë më parë ministrja eArsimit Lindita Nikolla,sipas së cilës mësimi atje dotë ndërpritej derisa të rit-estohej kaldaja. Nga testi irealizuar në shkollën eShupenzës ka rezultuar setashmë çdo gjë është në

rregull. Nga ana tjetër, de-puteti i zonës, PërparimSpahiu njoftoi se të hënënprocesi mësimor mund tëvijojë normalisht. "Dje (tëpremten) u krijua panik imadh me përdorimin e

Burri e masakroime thikë, i jepet

lamtumira e fundit30-vjeçares Kellezi

ELBELBELBELBELBASANASANASANASANASAN - Dy javë pasngjarjes së rëndë tëndodhur në Udine të Ital-isë, Migena Kellezi, e cilau masakrua me thikë ngai shoqi është përcjellë djepër në banesën e fundit nëElbasan. Mësohet se miq,familjarë e të afërmmorën pjesë në ceremon-inë mortore, ku i dhanëlamtumirën 30-vjeçares.Krimi ndodhi më 8 nëntornë banesën e çiftit sh-qiptar në Gradiscad'Isonzo. Sipas au-toriteteve italiane, DritanSulollari e vrau bash-këshorten pas një sherripër motive xhelozie. Paskrimit, Sulollari, tele-fonoi policinë, por, kur umor në pyetje deklaroi senuk mbante mend asgjë.Nga hetimet e kryera, re-zultoi se çifti ishte nëproces divorci, ndërsaparaprakisht kishin rënëdakord që djali 8-vjeçar tëjetonte me nënën.

Zhduket13-vjeçarja:

Familjarët: Nuk ukthye nga shkolla

KRUJËKRUJËKRUJËKRUJËKRUJË - Një familje në qy-tetin e Krujës po kalonmomente të vështira, pasivajza e tyre vetëm 13-vjeçerezulton të jetë zhdukurqë prej të premtes. Denon-cimin në polici e ka bërëmotra e vajzës së miturD.P.. Sipas rrëfimit të 24-vjeçares në ambientet epolicisë, motra e saj 13-vjeçare është nisur si çdoditë në shkollë, por dy ditëmë parë, pas mbarimit tëmësimit nuk është kthy-er në shtëpi. Ndërsa famil-ja nuk ka dijeni përvendndodhjen, policia eKrujës është vënë nëlëvizje për gjetjen e së mi-turës.

Po rregullonteprizën e

televizorit, humbjetën 68-vjeçari

KLANKLANKLANKLANKLAN - Një 68-vjeçar ngaPogradeci ka humburjetën ditën e djeshme, pasika rënë në kontakt merrymën elektrike. Bëhetfjalë për shtetasin A.M.nga fshati Zagorçan i këtijrrethi. Burime nga policialokale bënë me dije se 68-vjeccari ka qenë dukepunuar me prizën e televi-zorit, kur ka rënë në kon-takt me energjinë. Men-jëherë i moshuari ështëdërguar në spital, por pa-varësisht ndihmës sëdhënë nga mjekët, ai ndër-roi jetë. Pas sinjalizimitpër vdekjen e këtij shteta-si, u ngrit grupi hetimor, icili po punon për zbardhjene plotë të rrethanave tëkësaj ngjarjeje.

fjalës gaz. Ishte situatë stre-si dhe tensioni, që erdhi ngabllokimi i oxhakut. Ngrohjabëhet me pelete, një sub-stancë shumë ekonomikedhe mjaft miqësore me mje-disin",- tha ai. en. do en. do en. do en. do en. do

Avokati i zhdukurBesnik Muço

Nxënësit e Shupenzës në spital

E diel 19 Nëntor 201710 - RRETHE

Operacioni "Balerina" në qytetin e Shkodrës, sekuestrohen hoteli dhe dy automjete të kokës së bandës

Goditet grupi i prostitucionit, 7 në prangaPolicia: Organizator i veprimtarisë kriminale, 50-vjeçari Rinard Tota

SHKSHKSHKSHKSHKODËRODËRODËRODËRODËR

Një tjetër grup i strukturuar kriminal është goditur në kuadër

të operacionit "Forca eligjit". Pak ditë pas opera-cionit të ndërmarrë në Fierku u prangosën tre personapër vrasje dhe drogë, "Forcae ligjit" ka mësyrë në Sh-kodër. Policia e qytetit veri-or në bashkëpunim meForcat e Drejtorisë Opera-cionale dhe prokurorinë ekëtij rrethi kanë arrestuar7 persona, të cilët akuzohenpër shfrytëzim prostitucio-ni. Mësohet se aktivitetikriminal ushtrohej në njëhotel të njohur në Shkodër.Mësohet se gjatë opera-cionit të koduar "Baleri-na", në lagjen "Xhabie" nëShkodër është sekuestruarambienti 3-katësh (hotel dhelokal) në pronësi të 50-vjeçarit Rinard (Frederik)Tota ku ushtrohej aktivite-ti kriminal.

OPERACIONIOPERACIONIOPERACIONIOPERACIONIOPERACIONIPas një hetimi disa mujor

me metoda speciale, blutë eShkodrës kanë vënë në pran-ga 7 persona të dyshuar sianëtarë të grupit kriminal"Balerina". Konkretishtjanë arrestuar shtetasit:Rinard (Frederik) Tota, 50vjeç, banues në Shkodër, idënuar disa herë për vepratë ndryshme penale; Kastri-

ot Musa, 41 vjeç, banues nëfshatin Barbullush Sh-kodër; S.M., 32 vjeçe, ban-uese në qytetin e Shkodrës,e dënuar më parë për veprënpenale ushtrim prostitucio-ni; A.M., 33 vjeçe, banuese nëShkodër; A.Ll., 33 vjeçe ban-uese në Burrel; A.N., 25 vjeçe,banuese në Lezhë dhe A.M.,33 vjeçe, banuese në Sh-kodër. Ndërkaq, është pro-

ceduar në gjendje të lirë sh-tetasi K.N., banues në qyte-tin e Shkodrës. Sipas buri-meve policore, dyshohet qëRinard Tota ishte organiza-tor i kësaj veprimtarie krim-inale ku prej kohëshshfrytëzonte për ushtrimprostitucioni shtetaset esipërpërmendura, në loka-lin e tij "TATA", në qytetin eShkodrës. Sakaq, në cilësinë

e provave materiale janësekuestruar: Ambienti trekatesh në pronësi të shteta-sit Rinard (Frederik) Tota,në të cilin realizohej veprim-taria kriminale; dy autom-jete tip "Benz" dhe "Land-Rover" në pronësi të Totës;një pistoletë; shtatë oradore; një sasi e kon-siderueshme bizhuterishfloriri të ndryshme; një lap-top dhe 8 telefona celularë tëmarkave të ndryshme si dhenjë sasi parash të fituaranga ky aktivitet kriminalnë prerje të ndryshme lekë,

PERSONAT E ARRESTUARSenad Nikshiqi

euro, dollarë etj. Materialeti kaluan Prokurorisë pranëGjykatës së Shkallës së ParëShkodër për veprat penale:"Prostitucioni", "Shfrytëzimprostitucioni", "Mbajtje eambienteve për prostitu-cion" dhe "Pastrim produk-tesh të veprës penale". Poli-cia e Shtetit po vijon punënintensive në kuadër të oper-acionit "Forca e ligjit" përrealizimin e plotë të objek-tivit për shkatërrimin e tëgjitha grupeve të skeduarakriminale dhe sekuestrimine aseteve të tyre financiare.

1.Rinard Tota 50 vjeç, Shkodër

2.Kastriot Musa 41 vjeç, Shkodër

3.S.M. 32 vjeçe, Shkodër

4.A.M. 33 vjeçe, Shkodër

5.A.Ll. 33 vjeçe Burrel

6.A.N. 25 vjeçe, Lezhë

7.A.M. 33 vjeçe, Shkodër

I arrestuari Rinard (Frederik ) Tota Momenti i arrestimit nga policia

E diel 19 Nëntor 2017 - 11SPECIALE

TTTTTARARARARARGAGAGAGAGAT E MJETEVE QË KANË DETYRIME T E MJETEVE QË KANË DETYRIME T E MJETEVE QË KANË DETYRIME T E MJETEVE QË KANË DETYRIME T E MJETEVE QË KANË DETYRIME TË PTË PTË PTË PTË PASHLASHLASHLASHLASHLYERAYERAYERAYERAYERATTTTTARARARARARGAGAGAGAGATR1896STR1897ETR1897HTR1897ITR1897UTR1898ATR1898KTR1898MTR1898STR1899ITR189ETR189FTR189GTR189HTR1900JTR1900LTR1901MTR1901NTR1903JTR1904FTR1904GTR1905ATR1905FTR1907LTR1908DTR1908JTR1909FTR1909UTR190ETR1910FTR1910ITR1911ITR1911LTR1911NTR1912KTR1913ITR1913LTR1914LTR1914STR1915ITR1915MTR1916MTR1918ETR1918KTR1919FTR1919HTR191ETR191FTR1920KTR1920PTR1920TTR1922ITR1922LTR1923HTR1923JTR1923LTR1923RTR1924LTR1925HTR1925ITR1926ITR1926RTR1926TTR1927FTR1928JTR1928NTR1929ITR192FTR192HTR1931STR1932JTR1932NTR1932TTR1933BTR1933DTR1934GTR1934ITR1934LTR1935HTR1935TTR1936ATR1936JTR1936STR1936TTR1937JTR1937UTR1938ITR1938JTR1938LTR1939HTR1939NTR1939RTR193DTR193GTR193HTR1940HTR1941PTR1941RTR1942TTR1943I

TR1943JTR1943UTR1944ETR1944LTR1944TTR1945FTR1945JTR1946ETR1946FTR1946GTR1946UTR1947JTR1947LTR1947RTR1947STR1948ETR1948RTR1949ITR1949JTR1949KTR1949LTR194ETR194FTR194GTR1950FTR1950ITR1950NTR1951GTR1951LTR1952ITR1953ITR1954LTR1955MTR1955UTR1956ITR1956NTR1957HTR1957MTR1957STR1958GTR1958MTR1958NTR1958STR1959BTR1959STR195GTR1960FTR1960ITR1961ATR1961LTR1962GTR1962JTR1962LTR1963JTR1963LTR1965ITR1966LTR1966MTR1966NTR1967NTR1968ITR1969FTR1969NTR196CTXTR196ETR1970ITR1970KTR1971ITR1972CTR1972DTR1972MTR1973ITR1975ITR1975JTR1975KTR1977GTR1978FTR1978MTR1979ITR1979MTR1979TTR197CTXTR197DTR197FTR197GTR1980STR1981BTR1981CTR1982GTR1984BTR1984FTR1986ATR1986MTR1986NTR1986PTR1987DTR1987FTR1987GTR1987NTR1987TTR1988L

TR1988STR1989DTR1989FTR1989GTR1989ITR1989KTR1989NTR198GTR1990FTR1990KTR1991FTR1991JTR1992ITR1992JTR1992RTR1993NTR1993RTR1994MTR1994STR1995ITR1995NTR1996ITR1996NTR1997FTR1997ITR1997LTR1998KTR1998LTR199DTR2001ATR2001ETR2001FTR2001LTR2001PTR2001UTR2002ITR2003BTR2003JTR2004FTR2004UTR2005JTR2006TR2007CTR2007ETR2007ITR2007NTR2008FTR2009DTR2009ITR2009LTR200DTR200FTR200HTR2010FTR2012DTR2014MTR2014NTR2015ITR2015PTR2016FTR2016LTR2016PTR2017HTR2018FTR2018JTR2019JTR2019RTR201DTR201ETR201GTR2020KTR2021ITR2021JTR2021KTR2022FTR2025ITR2025TTR2027KTR2027PTR2028FTR2028HTR2029LTR2029PTR2029TTR202DTR2030FTR2030JTR2031FTR2031NTR2031UTR2032FTR2032LTR2033FTR2033ITR2033TTR2034FTR2034KTR2035ETR2035FTR2035JTR2035L

TR2036ATR2036JTR2036KTR2037LTR2037NTR2038HTR2038MTR2039MTR2039TTR203ETR203FTR203GTR2040ETR2040ITR2040LTR2041FTR2041JTR2042FTR2042RTR2043FTR2043ITR2043LTR2043MTR2044JTR2044LTR2044NTR2045HTR2045JTR2046HTR2046KTR2047JTR2048KTR2049FTR2049JTR2049LTR204DTR204HTR2050CTR2050ETR2050FTR2051FTR2052ETR2052ITR2054FTR2055FTR2055HTR2055UTR2056FTR2056PTR2057NTR2058HTR2059FTR2059NTR205FTR205GTR205HTR2060ETR2060GTR2061CTR2061ETR2061HTR2061TTR2062HTR2063ETR2063FTR2063JTR2063NTR2063RTR2064ATR2064ETR2066JTR2067MTR2067UTR2068FTR2068MTR2069LTR206DTR206ETR206GTR206HTR2070ETR2070LTR2072FTR2072JTR2072KTR2072LTR2072MTR2074ITR2074MTR2076FTR2076ITR2076JTR2077DTR2078HTR2078ITR2079LTR207DTR207GTR2080DTR2080MTR2081L

TR2081NTR2082JTR2082NTR2082TTR2083ATR2083JTR2083MTR2084ETR2084FTR2086KTR2087ATR2087ITR2087K

TR2089JTR2089LTR208DTR208ETR208GTR2090DTR2090GTR2090TTR2091JTR2091NTR2092GTR2093PTR2093STR2094ATR2094GTR2094LTR2094NTR2094TTR2095LTR2095NTR2097GTR2097PTR2098BTR2099FTR2099HTR2099RTR2099UTR209FTR209HTR2101ITR2101JTR2102GTR2102PTR2102STR2103FTR2103GTR2103JTR2103PTR2105DTR2105HTR2106JTR2106STR2107FTR2107HTR2107MTR2108TR2108HTR2108JTR2108KTR2109JTR210FTR210GTR210HTR2110FTR2110JTR2110LTR2111ITR2111KTR2112FTR2113FTR2113GTR2113JTR2113NTR2115FTR2115HTR2115JTR2117ATR2117FTR2117JTR2118STR2119NTR211CTR211CTXTR211DTR211ETR211FTR2120ETR2120JTR2120PTR2120TTR2121DTR2121HTR2122JTR2122LTR2123CTR2123DTR2124C

TR2124ITR2125ETR2126FTR2126JTR2127JTR2129GTR2129RTR212DTR212ETR212FTR2131CTR2131STR2132ITR2132JTR2132STR2133MTR2134BTR2135BTR2135JTR2135MTR2135NTR2136DTR2136GTR2136LTR2136TTR2137HTR2138FTR2138ITR2139MTR213DTR213ETR213FTR213GTR2140ATR2140ITR2140JTR2140KTR2141FTR2141ITR2141MTR2142LTR2142RTR2143CTR2143DTR2143MTR2144DTR2144GTR2145UTR2146PTR2148FTR2149JTR214DTR214FTR214GTR2151FTR2151MTR2154STR2155ATR2155JTR2155NTR2158ETR2158KTR2158LTR2158MTR2158STR2159FTR215ETR215GTR215HTR2160FTR2160JTR2162CTR2162ITR2162LTR2162MTR2162TTR2163GTR2164GTR2164JTR2164LTR2167ATR2167CTR2167JTR2168KTR2168MTR216GTR2170RTR2172ITR2172KTR2172UTR2173GTR2173ITR2173LTR2174GTR2174HTR2174JTR2175MTR2175RTR2176BTR2176FTR2177L

TR2178LTR217FTR217GTR2180NTR2181ITR2181LTR2182FTR2182KTR2182PTR2184LTR2185ITR2186ETR2186PTR2186TTR2187BTR2187LTR2188FTR2188ITR2188LTR2188PTR2189GTR2189MTR218GTR2190MTR2191FTR2191HTR2191LTR2191MTR2191STR2191TTR2192ETR2192KTR2194ETR2194FTR2194KTR2194MTR2194PTR2195DTR2197JTR2197NTR2197PTR2198FTR2198UTR2199FTR2199TTR219DTR219ETR219FTR2201ITR2201JTR2201MTR2201NTR2201RTR2201TTR2202KTR2202NTR2203KTR2203MTR2203NTR2204ITR2204NTR2205BTR2205CTR2205TTR2206MTR2206PTR2207JTR2208GTR2208ITR2208RTR2208TTR2209HTR2209RTR2209STR2209TTR220DTR220GTR2210FTR2210GTR2210KTR2211LTR2213GTR2213JTR2213LTR2213TTR2214FTR2214GTR2214ITR2214KTR2215ETR2215HTR2216ITR2216JTR2217ITR2217KTR2218JTR2219BTR2219ETR2219LTR221ETR221G

TR2220ETR2220ITR2221GTR2221HTR2221ITR2221KTR2221STR2223ETR2223ITR2224STR2225MTR2226ITR2227GTR2228ITR2228LTR2229DTR2229FTR2229LTR2229MTR2232FTR2232ITR2232JTR2232MTR2233KTR2234GTR2234UTR2235UTR2236GTR2236HTR2237FTR2237HTR2237JTR2237MTR2237STR2238HTR2238JTR2238LTR2238UTR2239FTR2239JTR2239NTR2239RTR2239TTR223DTR223FTR223HTR2240ITR2240MTR2241FTR2241RTR2242GTR2243DTR2244MTR2245HTR2245ITR2246FTR2247CTR2247JTR2248FTR2248JTR2249ETR2249FTR2249HTR2249MTR2249STR224BTXTR224DTR224HTR2250ETR2251KTR2251TTR2252LTR2253ITR2253JTR2254GTR2255STR2257GTR2257MTR2258GTR2258JTR2258KTR2259MTR225CTR225ETR2260BTR2260CTR2260KTR2260UTR2261FTR2262FTR2262ITR2263ATR2264NTR2265ITR2266GTR2267FTR2267NTR2268PTR2268RTR2269JTR2269K

TR2269STR226DTR226FTR226GTR2270FTR2270JTR2271GTR2271HTR2271STR2272CTR2272GTR2272KTR2272LTR2273FTR2273ITR2274KTR2275TTR2276ITR2276JTR2276MTR2277BTR2279HTR2279ITR2279JTR2279NTR227FTR2280ITR2282FTR2282GTR2282JTR2283FTR2283PTR2284FTR2284GTR2284ITR2285GTR2287ITR2287JTR2287RTR2288LTR2288NTR2289FTR2290ATR2291LTR2291PTR2291TTR2292CTR2292KTR2293ATR2293JTR2293PTR2294ITR2294MTR2295ITR2295JTR2295KTR2296ITR2298FTR2298GTR2298LTR2298MTR2299ITR2299LTR229DTR229GTR2300DTR2300FTR2300STR2301GTR2301RTR2301STR2301TTR2302FTR2302GTR2302PTR2303PTR2304ETR2304HTR2304ITR2304LTR2304NTR2305JTR2306TTR2307ETR2307ITR2307JTR2307MTR2307RTR2308PTR2309TTR230ETR230FTR230HTR2310FTR2310ITR2310MTR2310UTR2311GTR2312KTR2313JTR2313N

TR2314FTR2314NTR2315FTR2315LTR2315PTR2315UTR2316RTR2318DTR2318HTR2318JTR2318LTR2318MTR2319KTR2319LTR231GTR2320GTR2320JTR2321BTR2321FTR2321ITR2321JTR2321RTR2321STR2322JTR2324ETR2324GTR2324HTR2324LTR2325BTR2325MTR2326MTR2328JTR2329ITR2329KTR232ETR232FTR232HTR2330LTR2330NTR2330PTR2331JTR2331PTR2332FTR2333BTR2333HTR2333LTR2334ITR2334LTR2334PTR2335ETR2335LTR2335MTR2335PTR2335RTR2336ETR2336ITR2336PTR2337FTR2337JTR2337LTR2337PTR2338GTR2338MTR2339RTR233HTR2340ITR2340NTR2341UTR2342PTR2342RTR2343FTR2343HTR2344JTR2345GTR2345HTR2347FTR2347GTR2347RTR2348JTR2348PTR2349FTR2349GTR234BTR234FTR234GTR2350LTR2350NTR2351FTR2351GTR2353ITR2353TTR2354DTR2354HTR2355FTR2356HTR2356ITR2356NTR2357ITR2357KTR2357PTR2358D

TR2358JTR2358RTR235DTR235FTR235GTR2360NTR2360UTR2361ETR2361ITR2361STR2362FTR2363FTR2363HTR2363NTR2364ITR2364MTR2364STR2365ETR2365ITR2366HTR2366ITR2367CTR2367KTR2368ITR2369LTR236FTR236HTR2370ETR2370HTR2370TTR2371ITR2371JTR2371RTR2371TTR2372MTR2373GTR2375ETR2375ITR2375JTR2375NTR2375RTR2375STR2376JTR2377ETR2377KTR2377LTR2378PTR2379FTR2379UTR237ETR237FTR237GTR2380FTR2381MTR2382KTR2383ITR2383JTR2383MTR2384DTR2384ETR2384JTR2385UTR2386GTR2386HTR2386NTR2386TTR2386UTR2388CTR2388GTR2388JTR2388PTR2389BTR2389FTR2389ITR2389JTR2389PTR2389RTR238CTR238DTR238FTR238GTR2390ITR2390JTR2390MTR2391GTR2391ITR2391JTR2391LTR2392ETR2392GTR2392HTR2392LTR2392RTR2393ITR2394ITR2394NTR2395UTR2396FTR2396GTR2396NTR2396U

TR2397HTR2397TTR2398FTR2398GTR2398JTR2398KTR2399STR239ETR239FTR239HTR2400ETR2401TTR2402FTR2402NTR2403JTR2404ETR2404GTR2404RTR2405JTR2405UTR2406ITR2406KTR2407FTR2407LTR2409TTR240DTR2410TR2410FTR2410ITR2410JTR2410RTR2411PTR2412TR2412HTR2412ITR2412STR2413ITR2413KTR2413PTR2415DTR2415ITR2415LTR2416ITR2416UTR2417ETR2417JTR2418LTR2418NTR2419FTR2419GTR2419JTR241ETR241FTR2420DTR2420LTR2420PTR2421ITR2421LTR2422JTR2423FTR2423PTR2425LTR2425MTR2426DTR2426ITR2426PTR2427ITR2428BTR2428DTR2428JTR2429ITR2429PTR2430BTR2430LTR2430NTR2430STR2431ITR2432KTR2432NTR2433FTR2433NTR2435FTR2436NTR2437GTR2437JTR2437STR2438UTR2439HTR243ETR2440ETR2440FTR2440ITR2441STR2442STR2443ATR2443JTR2443KTR2443NTR2446DTR2447H

Drejtoria e Shërbimettë Transportit Rru-gor ju kujton drej-

tuesve të mjeteve që kanëdetyrime të pashlyera sekanë afat deri në 31 dhjetorpër të përfituar nga amnis-tia. Zbatimi i ligjit "Për pag-esën dhe fshirjen/ shuarjene detyrimeve tatimore,detyrimeve të pagueshme nëdoganë si dhe procedurën eheqjes nga qarkullimi tëmjeteve të transportit pasfshirjes/shuarjes së detyri-meve tatimore", ka hyrë nënjë fazë të rëndësishme.Kështu thotë në një njoftimtë fundit, Drejtoria ePërgjithshme e Shërbimit tëTransportit Rrugor, ku thek-son se procedurat mund të

ndiqen deri më datë 31 dhje-tor 2017. "Brenda datës31.12.2017, njoftohen të gjithëqytetarët që të përfitojnënga procedura e heqjes ngaqarkullimi të mjeteve tëtransportit pas fshirjes/

shuarjes së detyrimeve. Drej-toria e Përgjithshme e Shër-bimeve të TransportitRrugor ka publikuar dheazhurnuar listën e mjeteveobjekt i ligjit 33/2017, ku tëgjithë personat e interesuar

mund të bëjnë verifikimin etargës dhe karakteristikavetë tjera të mjetit në këtë listë.S u b j e k t e t / p e r s o n a tpërgjegjës të paraqitenpranë Drejtorive Rajonaletë Shërbimeve të Transpor-

DPSHTRR: Detyrimet që fshihen, si të kryeni verifikimin nga targat

Amnistia për makinat,afati deri në 31 dhjetor

Janë 140 mijë automjete që përftojnë nga falja

Ornela Manjani

tit Rrugor për të kryer papagesë, veprimet e heqjesnga qarkullimi të mjetit apopër të kërkuar moskryerjene procedurës së heqjes ngaqarkullimi dhe mbajtjen ak-tiv të tij.

FSHIRJA EDETYRIMEVESubjektet që duantë mbajnë mjetin nëqarkullim u fshihendetyrimet tatimorepër periudhat dhjetor2010 e më parë, mekusht që tëpaguajnë detyrimetpër periudhën janar2011 e në vijim, mepërjashtim tëgjobave përmospagesë sëtaksave të periudhësjanar 2011 deri nëdhjetor 2014, të cilatfshihen/shuhen mekushtin e pagesëssë të gjithadetyrimeve të plota",thuhet në njoftimDPSHTRR.

(vijon)(vijon)(vijon)(vijon)(vijon)

E diel 19 Nëntor 201712 - KULTURE

PANAIRI

Vlerësohen Diana Çuli, PersidaAsllani, Agron Alibali dhe disabotues

Fatmira Nikolli

Shoqëria e lëngshme e Umberto Ecos,në shqip “Pape Satan aleppe”

Betim Muço, poet e shkencëtar u nda ngajeta në moshën 68-

vjeçare në janar të 2015-ës.Ai u shpall dje autor i vititme veprën “Yjet janë farepranë”, për trajtimin nëthellësi dhe elegancë stilis-tike e gjuhësore të temës sëemigracionit në kontekstinkombëtar. Çmimin në ndertë autorit, i cili u nda ngajeta dy vite më parë, e tërho-qi motra e tij. “Ky roman metë cilin nderohet me çmimështë shkruar në muajt efundit të jetës. Është i papërfunduar kapitulli i fun-dit, dhe nën kujdesin e Mar-tës ai ka parë dritën e botim-it”, tha Tefta Muço.

Timid dhe i tërhequr, siçish, shkoi në heshtje, siçedhe jetoi. Autori i disa vëlli-meve poetike, tregimeve tëshkurtra, novelave dhe ro-maneve, para se të shuhej aikish në duar një tjetër vepër.“Yjet janë fare pranë”, meautor Betim Muço, krijimiartistik i fundit i tij, të ciline la në dorëshkrim e të pa-përfunduar, është botuarnën siglën e “OMSCA-1”. Eshoqja, Marta, pat thënë selibri që po merrni në duar ushkrua në gjysmën e dytë tëvitit 2014 dhe deri në 14 jan-ar 2015. Betim Muço kishtekohë që përtypte lëndën eparë të narracionit në mend-jen e tij. Ishte një përsiatje egjatë që fillonte nga his-toritë e mbledhura medashuri nga burimi i pash-tershëm i gjyshes së tij dherrënjët në Përmetin e largët,ëndrrat e tij për astronom-inë dhe yjet e deri te vëzh-gimet e udhëtimet epafundme profesionale që aikishte pasur gjatë dhjetëviteve të para të tranzicion-it shqiptar nëpër Europë emë tej.

“Unë pata fatin të vësh-troja nga afër procesin evështirë dhe sublim të kr-ijimit të këtij libri që, për fattë keq, autori nuk arriti tëvinte pikën e fundit medorën e tij”, shprehej bash-këshortja Marta Muço. Ajoçka e bën këtë libër veçanër-isht të dashur për të ështëfakti se Betimi punoi në tëderi në momentin e fundit tëjetës së tij, deri vetëm pakorë përpara se të ndahej ngajeta, dhe Marta kish përsh-typjen se aty midis rresh-tave është fryma e tij e fun-dit, mendimi i tij i fundit.ÇMIMETÇMIMETÇMIMETÇMIMETÇMIMET

Një ditë para mbylljes sëPanairit të Librit të vitit2017, juria e përbërë ngaemra të njohur të letraveshqipe vlerësoi autorët epërkthyesit më të mirë tëedicionit të 20.

Diana Çuli u vlerësua sipërkthyesja më e mirë e vititpër sjelljen në shqip të au-torit arbëresh Carmine

Betim MuçoÇmimi i panairit për librinqë pat në duar para vdekjes

Abate. Shkrimtarja tha se“Sigurisht çdo vlerësim përpunën tonë është njëkënaqësi shumë e madhe.Kishte konkurrentë të fortë,njohës të gjuhës e përkthim-it, kështu që ndihem e vlerë-suar që në atë grup tëndriçuar u vlerësova”, thaDiana Çuli, përkthyese.

Nga ana tjetër, botimi“Faik Konica dhe dritëhijete një diplomati”, me autorAgron Alibalin, u vlerësua

në kategorinë e letërsisë stu-dimore origjinale. Autoritha dje se ndihej i lumtur, iemocionuar dhe i detyruarpër diçka tjetër në të ardh-men.

Drejtoresha e BibliotekësKombëtare Persida Asllani,“rikthehet” te libri dhe në

Një koleksion eseshrreth botës mod-

erne nga njëri prej fig-urave letrare më tëmëdha dhe autor best-seller në botë.

Papa Satan aleppe”i Umberto Ecos, përk-thyer nga Agim Dok-sani e Mariana Ymerinën siglën e Diturisë,vjen në panair për tësjellë një këndvësht-rim mbi krizën eideologjive, krizën epartive e individual-izmin i shfrenuar. Kyështë mjedisi, mjaft injohur, ku lëviz: njëshoqëri e lëngshme,ku jo gjithnjë është elehtë të gjesh një yllpolar (edhe pse fare le-htë mund të gjesh yje

dhe yllka).Gjejmë këtu fytyrat më

të njohura të kësaj shoqë-rie: maskat e politikës, ob-sesionet mediatike për tërënë në sy që të gjithë (osethuajse) duket se e bash-këndajmë, jetën simbi-otike me telefonat tanë.

“Nuk ka më mar-rëdhënie ballë për ballë,njeriu nuk shikon më pei-zazhin, nuk reflekton mbijetën dhe vdekjen, por i lës-hon fjalët breshëri, thua-jse gjithnjë pa asgjë tëngutshme për të thënë”.

Është një shoqëri, sho-qëria e lëngshme, ku nonsensi duket se del mbiracionalitetin, me efekte

sigurisht komike tëpapërsëritshme, porme pasoja jo përnjë-mend premtuese.Pështjellim, mungesëkoherence, rrebeshfjalësh, shpesh nëcaqet e frazaveshabllone.

“Pape Satàn, papeSatàn aleppe”, thosh-te Dante në Ferri(VII,1), mes çmerisë,dhimbjes, mllefit ,kanosjes dhe ndoshtaironisë.

Umberto Eco ështënjë zë ndërkombëtarpër kulturën. Në këtëantologji të tij të fun-dit, eseisti dhe roman-

përpjekjen e saj për të sjellënjë libër për fëmijë dukeedukuar përmes letrave, ajovlerësohet me çmim. Asllaniu çmua dje për botimin “Mëquajnë Musine Kokalari”,pjesë e një serie për të veg-jlit që synon njohjen e tyreme figura historike. “Është

një emocion i veçantë. Kishadyshimet e mia, a është nëformën e duhur, nëligjërimin e duhur për fëm-ijët. Fakti që juria e vlerësoinga ky këndvështrim,ndoshta nuk do t’i mërzisëfëmijët me këtë libër”, thaPersida Asllani, sh-krimtare.

Meqenëse ishte dhe përv-jetori i 20-të i saj, Shoqata eBotuesve mendoi të nderojëdhe botuesit e librarët, përç’arsye, me çmime në këtëedicion të veçantë u vlerësuapër herë të parë edhe ShtëpiaBotuese “Onufri”, për seri-ozitetin dhe pasionin këm-bëngulës për 25 vite punëbotuese, në shërbim të lex-

uesve, duke botuar me qin-dra tituj, autorë e vepra tërëndësishme të kulturës sh-qiptare e botërore, kushquan veçanërisht vepra eMjeshtrit të madh IsmailKadare.

Shtëpia Botuese “Pika pasipërfaqe” u vlerësua përkujdesin dhe vëmendjen edalluar për botimin e vepraveme shumë vlera në fushën eletërsisë, kritikës, filozofisëa historisë.

Libraria “Adrion” u çmuasi shembulli më i mirë i punësprofesionale plot përkushtimndaj librit në gjuhën shqipee në gjuhë të huaja, si një për-vojë model në punën përtregtimin e librit dhe mar-rëdhëniet me lexuesit. Ndër-sa, Libraria “Artin”, Prish-tinë-Tiranë, e zotit Jahir Ah-meti u çmua si urë shem-bullore e kulturës dhe e lib-rit në gjuhën shqipe, midisShqipërisë e Kosovës, njëmbështetje për lexuesit e tëgjitha moshave, veçanërishttë rinjve dhe studiuesve. Njëvlerësim i veçantë shkoi edhepër Librarinë Universitare nëShkodër dhe për ArianGogën, për kujdesin dhedashurinë në punën me lib-rin në qytetin e Shkodrës, dukepërcjellë me dinamikë botimetmë të mira bashkëkohore, përt’i shërbyer lexuesit.

cieri i famshëm, e vëzh-gon botën që ndryshonme kureshtje të papërm-bajtur dhe me mençuri tëthellë. Ashtu si disa stu-diues të tjerë para tij, Ecotregoi se një erudit mepërmasat e tij, ishte i zotishkruante për shumë llojlexuesish. Kronika të njëshoqërie të lëngshmepërmban më shumë se100 artikuj editorialë, tëndarë në 15 pjesë me titujshumë tërheqës. Ecojanuk ishte kritizer, por ainuk e duronte dot, f.v.,“teprimin e budalla-llëkut, që po bllokon lin-jat e internetit”. Ky libërështë një dhuratë për lex-uesin e tij: i zgjuar, i mpre-htë dhe ndriçues.

Red

akto

r: B

en A

ndon

i; G

rafi

ka A

rtan

Buc

a 31

1

Në këtë numër: David Hosaflook, Preç Zogaj, Mehmet Elezi, Shpëtim Çuçka për Agollin, Maks Velo etj...

E DIEL19 Nëntor

2017

Vijon në faqen 14

NGA DR. DAVID HOSAFLOOK

Përvjetori i 500-të i Reformacionit Protestant po kremtohet nëtë gjithë botën, përf-

shirë edhe në trevat sh-qiptare. Në Republikën eMaqedonisë muajin e kaluaru zhvillua një konferencë sh-kencore mbarëballkanikepër Reformacionin, nënkujdesin e kryetarit të parla-mentit, z. Talat Xhaferi. NëKosovë u zhvilluan disa even-imente me mbështetje tëqeverisë së Kosovës, si: njëakademi solemne, një simpo-zium shkencor dhe emetimi injë pulle postare me tematikëReformacionin. Kurse në Sh-qipëri, përveç evenimentevetë realizuara nga VëllazëriaUngjillore, Biblioteka Ko-mbëtare dhe Instituti për Stu-dime Shqiptare dhe Protes-tante çelën së bashku një ek-spozitë me Bibla në shqip,ashtu siç bëri Mit’hatFrashëri 90 vjet më përpara,në vitin 1927.

Lëvizja Protestante ndër sh-qiptarë ka një histori 200-vjeçare,duke zënë fill në kohën kur mis-ionari skocez Robert Pinkertonifilloi të interesohej për përkthimine Dhiatës së Re për herë të parë nëshqip, në vitin 1816, përpjekje që ukurorëzua më 1827 me botimin epërkthimit të Vangjel Meksit.Para 125 vitesh, Gjerasim Qiriazi,i pari predikues protestant sh-qiptar, themeloi Vëllazërinë Un-gjillore, e cila, sipas statutit të saj,kishte si qëllim “të përhapurit’ e

ZBULIMI

Kush ishte ipari protestant

shqiptar?Ungjillit edhe të shkronjave sh-qipe në Shqipëri”. Për një kohë tëgjatë është menduar se Gjerasimiishte i pari protestant shqiptar(përveç disa tezave të ndryshme tëpavërtetuara me dokumente përdisa të tjerë). Mirëpo, kohët e fun-dit, kemi zbuluar një dokument be-fasues, i cili pohon se KonstandinKristoforidhi qenka konvertuarnë besimin protestant në vitin 1857.Lidhja e Kristoforidhit me protes-tantët nuk është diçka e re, meqëai ka punuar me Shoqërinë Bib-

like Britanike dhe për Vendet eHuaja për përkthimin e tekstevebiblike, në të dyja dialektet e sh-qipes. Prej vitesh, studiuesit sh-qiptarë kanë përfituar nga dh-jetëra libra dhe artikuj të prof.dr.Xhevat Lloshi për këtë temë. Porderi tani nuk kishim asnjë provëqë vërtetonte që Kristoforidhikishte përqafuar besimin protes-tant si besimin e vet. Tani e kemi.

Njoftimin e kemi nga misionar-ët amerikanë Daniel Ladd dheEdëard Dodd, të cilët punonin në

kishën protestante në Smirnë, kundodhej edhe Kristoforidhi. Mis-ionarët dërgonin raporte të rreg-ullta, për të treguar mbarëvajtjene veprimtarisë së tyre. Raportin nëfjalë e zbulova gjatë hulumtimevepër disertacionin tim me titull“Lëvizja Protestante ndër sh-qiptarët, 1816–1908”. Është rapor-ti i tretë vjetor i Shoqërisë në Ndi-hmë të Misioneve në Turqi, përvitin 1856–1857. Me anë të këtijdokumenti, zbulojmë se Kristofori-dhi u anëtarësua në një kishëprotestante disa vite para se të lid-hej me Aleksandër Tomsonin dheme Shoqërinë Biblike. Ndonëse eshfrytëzova për disertacionin, sot,ky fakt po botohet për herë të parëpër publikun e gjerë. Gjithashtu,meqë ky zbulim na vjen në kohën e500-vjetorit të veprimtarisë së re-formatorit gjerman Martin Luth-er, është e udhës të ribotohet këtuedhe një artikull nga “Gazeta e re”,botuar më 28 dhjetor 1928, i cili ekrahasonte K. Kristoforidhin meM. Lutherin dhe e quante Kristo-foridhin “reformatori shqiptar”.

E diel 19 Nëntor 201714 -RELIGJION.

DDOKUMENT

Për një kohë të gjatë është menduar se Gjerasimi ishte i pari protestant shqiptar (përveç disa tezave të ndryshme tëpavërtetuara me dokumente për disa të tjerë). Mirëpo, kohët e fundit, kemi zbuluar një dokument befasues, i cili pohon seKonstandin Kristoforidhi qenka konvertuar në besimin protestant në vitin 1857. Lidhja e Kristoforidhit me protestantëtnuk është diçka e re, meqë ai ka punuar me Shoqërinë Biblike Britanike dhe për vendet e huaja për përkthimin e tekstevebiblike, në të dyja dialektet e shqipes....

NGA DR. DAVID HOSAFLOOK*

VVVVVijon ngijon ngijon ngijon ngijon nga fa fa fa fa faqja 13aqja 13aqja 13aqja 13aqja 13

Këto dy dokumente disponojnë të dhëna aq interesante dhe të reja,saqë jemi të bindur që do

të nxisin ndërmarrjen e studimevedhe hulumtimeve të reja rrethkëtij elbasanasi që e quajmë “ba-bai i gjuhës shqipe”. Kështu ilus-trohet përsëri fakti se studimi iLëvizjes Protestante ndër sh-qiptarë, ndonëse një fushë relativ-isht e re në historiografinë sh-qiptare, na ofron mjaft burime qësjellin fakte të reja për disa nga fig-urat më të njohura të historisëshqiptare.

Është një fakt mjaft ironik qëky vit, viti i 500-vjetorit të Refor-macionit Protestant, është, njëko-hësisht, 50-vjetori i shpalljes sëShqipërisë si shtet ateist. I pariReformacion, ai që kishte si qëllimpërkthimin e Shkrimit të Shenjtënë gjuhët amtare të botës, paskabekuar shqiptarët nëpërmjet vep-rimtarisë letrare, fetare dhe arsi-more të të tillëve si K. Kristofori-dhi dhe familja Qiriazi. Kurse i dyti“reformacion”, ai që kishte siqëllim dëbimin e Shkrimit të Shen-jtë nga ndërgjegjja jonë, jo vetëmqë i mallkoi shqiptarët që të mosndriçoheshin me Fjalën e Zotit, pore mallkoi historiografinë sh-qiptare, duke e detyruar të mohon-te rolin kyç dhe të drejtpërdrejtëqë Lëvizja Protestante paska luaj-tur për të mirën e kombit në ag-imin e rilindjes sonë kombëtare.

***Raporti i tretë vjetor i Shoqërisë

në Ndihmë të Misioneve në Turqi,për vitin 1856–1857

(fq. 20-21, raport nga qendra ekishës protestante në Smirnë /Izmir) Përktheu nga anglishtjaprof.dr. Xhevat Lloshi)

Nga qendra e kishës protes-tante në Smirnë/Izmir:]

Sapo janë pranuar tre anëtarëtë rinj. Njëri prej këtyre [K. Kristo-foridhi] është një shqiptar me ar-sim laik. Ai është rritur në brigjete Adriatikut. Në moshën gjash-tëmbëdhjetëvjeçare vajti në Uni-versitetin e Athinës, ku qëndroigjashtë vjet, ndërsa pas kësaj përdhjetë vjet ka qenë në punë shtetinë Trieste, prej nga ka ardhurnëntë muaj më parë.

Ishte i besimit ortodoks, por nëkohën që ndodhej në Athinë push-oi së qeni besimtar dhe i tillë mbetigjatë gjithë kursit universitar.

Megjithatë, kur ishte në Trieste,ndërgjegjja nuk e linte të qetë. Nisitë lexonte autorë teologjikë grekëpër të gjetur një arsye për besimine tyre, por nuk e gjeti. Atëherë iukthye autorëve katolikë, mirëpodhe ata i dolën edhe më të pa-kënaqshëm. Më në fund, pas viteshtë trishtuara, gjeti libra protes-tantë dhe, duke i lexuar, filloi tëshpresonte se kishte siguruar ush-qim për shpirtin e vet të uritur. Kurerdhi në Smirnë, tashmë ishtemjaft i kënaqur lidhur me autori-tetin e zbulesës dhe të së vërtetëssë doktrinës protestante, kështuqë pas pak kohësh pranoi me vull-net besimin protestant. Kjo kishtendodhur përpara se të kishtetakuar ndonjë misionar ose tëkishte biseduar me ndonjë tëkrishterë ungjillor. Pa kaluarshumë kohë, shkoi të takonte Rev.z. Ladd dhe pati shumë biseda metë; nisi të ndiqte shërbesat tonadhe pas disa muajsh, shprehudëshirën që të pranohej në kishë.U pranua pas një provimi të plotë.Për disa muaj kishte shprehur një

Përkimet e habitshmeËshtë një fakt mjaft ironik që ky vit, viti i 500-vjetorit të ReformacionitProtestant, është, njëkohësisht, 50-vjetori i shpalljes së Shqipërisë sishtet ateist. I pari “reformacion”, ai që kishte si qëllim përkthimin eShkrimit të Shenjtë në gjuhët amtare të botës, paska bekuar shqiptarëtnëpërmjet veprimtarisë letrare, fetare dhe arsimore të të tillëve si K.Kristoforidhi dhe familja Qiriazi. Kurse i dyti “reformacion”, ai që kishtesi qëllim dëbimin e Shkrimit të Shenjtë nga ndërgjegjja jonë, jo vetëmqë i mallkoi shqiptarët që të mos ndriçoheshin me Fjalën e Zotit, por emallkoi historiografinë shqiptare, duke e detyruar të mohonte rolin kyçdhe të drejtpërdrejtë që Lëvizja Protestante paska luajtur për të mirën ekombit në agimin e rilindjes sonë kombëtare.

Zbulimi/Kush ishte i pariprotestant shqiptar?

Konsullatën austriake të këtij qy-teti. Kjo shtysë, për t’u bërë misio-nar, kohët e fundit ka marrëformën e përcaktuar të një dëshireqë të përkthejë Shkrimet për sh-qiptarët. Është posaçërisht i për-shtatshëm për këtë punë, meqë kaarsim të mirë universitar, nëpërm-jet të cilit është kualifikuar njëmendje e fortë nga natyra; ka dalëe dëshirueshme që të shtohet njëkurs teologjik dhe ne e dërguamnë Stamboll [te Seminari Protes-tant i Bebekut, D.H.] për të vijuarstudimet dhe për të kryer përk-thimin e tij.

Përktheu nga anglishtjaPërktheu nga anglishtjaPërktheu nga anglishtjaPërktheu nga anglishtjaPërktheu nga anglishtjaPrPrPrPrProfofofofof.dr.dr.dr.dr.dr. Xhe. Xhe. Xhe. Xhe. Xhevvvvvaaaaat Lloshi)t Lloshi)t Lloshi)t Lloshi)t Lloshi)

“LUTHERI E KRISTOFORIDHI”Gazeta e re , (28 dhjetor 1928)Gazeta e re , (28 dhjetor 1928)Gazeta e re , (28 dhjetor 1928)Gazeta e re , (28 dhjetor 1928)Gazeta e re , (28 dhjetor 1928)

Duke lexuar artikujt pro ekundër themelimit të KomisisëLetrare si mjet të njësimit të gju-hës sonë, na shkon mendja nëhistorinë e letërsisë së kombevetë kulturuara, si në atë të Gjer-manisë. E këtu na del përparamenjëherë fytyra vigane eLutherit, që u çua kundërkishës romake, kishës latine; epër ta luftuar, nuk u mjaftua tëpërbuzë shumë fille fetare, por,për të këputur çdo lidhje mekishën latine, kthen Biblën nëgjuhën gjermane.

Deri në kohë të Lutherit gjer-manët nuk patën një gjuhëletrare, por secili shtet shërbe-hej në zyrimet e veta në dialek-tin e vendit. Lutheri, kur nisipërkthimin e Biblës, zgjodhi di-alektin që flitej në Bavari e nëAustri, atë dialekt që thirrej“gjermanishte e epërme” (OberDeutsch). Ky përkthim i Biblëskreu njësimin e gjuhës gjer-mane, ajo qe teksti mbi të cilingjuha letrare e gjermanëve vuri

themelin; me këtë përkthim tëBiblës mori hov përparimi i gjuhësgjermane. Gjermanët, pra, nukpritën shkrimtarë të shquar e tëpikuar nga qielli, sikur do të don-te dikush, që me vështirësi qëparaqet për ngritjen e KomisisëLetrare [dhe] na bën të djerrojmëçka s’kishim dashur ta besonim.

Duke marrë nëpër mend veprat

e Lutherit, na shkon mendjavetvetiu te reformatori shqiptar,tek i ndjeri Kristoforidh, që përtë luftuar kishën latine enjëherësh kishën greke të krish-terëve shqiptarë, përkthenBiblën në gjuhën shqipe të El-basanit, si na e kanë lënë në fjalëtë urtë stërgjyshat, kur donin tëtregonin një gjuhë shqipe tëbukur.

Po pse ne shqiptarët nukpunuam si gjermanët e nuk ukapëm me Biblën e reformatoritshqiptar? Deri tashti s’kemimundur, s’na kanë lejuar të hua-jt; por sot që jemi të lirë e të pa-varur, pse nuk themelohemi mbiBiblën e Kristoforidhit? Ç’presimmë gjatë? Të mos fusim dyshime,të cilat zënë vend menjëherë nëmendje e në zemrat tona e nabëjnë të besojmë se endes’qenkemi pjekur e forcuar nëdashuri kombëtare!

Transkriptuar në standardnga David Hosaflook, drejtoriekzekutiv, Instituti për StudimeShqiptare dhe Protestante

KKKKKorororororrrrrrektoi Tektoi Tektoi Tektoi Tektoi Teuta Teuta Teuta Teuta Teuta Toskaoskaoskaoskaoska

dëshirë të madhe që të shoqëron-te cilindo misionar për të shkuar

në atdheun e tij, ndonëse tashtiështë i punësuar me leverdi në

Konstandin Kristoforidhi

E diel 19 Nëntor 2017 - 15OPINION

NGA BEN ANDONI

Çdo panair i përvitshëm përballet me sfida, veçse fatkeqësisht në atë shqiptar,

fjala është me sa duket për mbi-jetesën e librit. Me atë çfarë shiko-het, në të ardhmen, problemi nukdo të jenë më masat sesi duhet tandihmojmë librin, por sjelljen e lex-uesit tek libri. Shifra e tirazhit, qëka thënë në një prononcim përmedian, z. Ymeri, kryetari i sho-qatës së botuesve ishte e frikshme.Sipas tij kjo shifër ka shkuar në200 kopje, çka do të thotë që njerëz-it janë fare ose aspak të interesuarpër librin. Në fakt ky trend që ësh-të pothuaj ndërkombëtar nukmund ta lerë pa prekur vendintonë, porse në botë ka gjithnjë emë shumë zëra që mëtojnë se Lex-uesi do t’i kthehet librit.

“Nëse ka një rënie të lexuesh-mërisë, unë do t’ia vishja këtë një

trendi më të përgjithshëm, pothua-jse global. E megjithatë, siç e kamthënë shpesh, në të ardhmen, jame bindur që njerëzimi (e kështuedhe shqiptarët) do t’i kthehenkënaqësisë së leximit dhe do të rizb-ulojnë një nga ato veset emagjishme që nuk të bën dëm. Ado të jemi ne gjallë për ta parë këtë?Kjo është tjetër çështje”, shprehejpër “Milosao”, botuesja e “PEGI”-t, Loreta Berhami.

Se nga vjen kjo krizë, këtëaskush nuk mund ta thotë, porsenjë gjë është e qartë: të gjithë janëfajtorë, kurse hierarkia e fajit nukka më asnjë rëndësi. Më e dhimb-shme është edhe partneriteti përorganizimin e këtij panairi, ku veçMinistrisë së Kulturës që ka ndi-hur me 1 milion lekë, askush tjetër

nuk ka marrë pjesë.Për fat të keq, ky është edicion-

NGA PREÇ ZOGAJ

LirikëKëtu ku jam s’më rrihet pa të parë,atje ku je s’vij dot se më sheh ti.Dhe sosen netët, sosen sa ngadalë.Dhe fluturojnë mëngjeset si veri.

Më dhe dikur shpirt e shpirt të dhashë,dhe qysh atëherë s’po ngryset ajo ditë,padita dhe padite, the dhe thashë,fitova sytë e tu, humba të mitë.

Dhe duart më braktisën. «S’jemi të tuat”!Asaj i përkasim!» thirrën duart.«Asaj i bindemi!» thirrën mendtë.Mbeta kalli, krejt i yti, krejt.

Ne bëmë dhe braktisëm një çudi.Tani në fusha bares zemërvrarë.Atje ku je s’vij dot se më sheh ti,këtu ku jam s’më rrihet pa të parë.

A thua do të vishduke qeshur

Endet një muzg përzier me brymëdhe vetmia lind përsëri vetmi,shkon çalë-çalë nëpër rrugë.

Përse më ke thënë harromë?!Fillikat tani, më mbyt bukuria.Diç dua të them e nuk mund ta them.Mëkat të flasësh

kur fjalën e saktë nuk e gjen.

Do të kisha harruar, por s’mund të të harroj,

se endet ky muzg, ngaherë do të endet ky

muzg.Vjen një mëngjes, ngaherë vjen një

mëngjes,Ose bie shi, bie shi me litarëdhe vetmia lind përsëri,dhe ndarja ka një moshë,për shembull një vit, dy ditë, tre orë ...Rritet moj, rritet, ndarja jonë.

Këtu kemi qenë, kemi shkuar kaq pranë.Na kanë ndarë mure, xhama, pemë,na ka ndarë syri ynë!Por endet një muzg përzier me brymë,jam krejt i sigurt tani dhe kam frikëse një ditë do të vish duke qeshur.Jam krejt i sigurt se do qajmënën sytë e qeshur.

Sytë e tuSytë e tu, sytë e tu!Sa mirë e dinë sa e bukur je,Sidomos kur zbret bujarisht kësaj jetePër t’u barazuar me ithtarët e tu!

Ka qenë Afërdita, Kamadeva, Tanusha,Këto gra pa varre,Fantazi që prekinDhe u falin format e tyreTë gjallave.

Sytë e tu, sytë e tu!Misteri i tyreNuk e fsheh pemën,Pemën tropikale ku dielli flijohetPër puthjet e thjeshta.

Misteri i tyre nuk më fsheh mua;Sado që habitem me mirazhin timNë kopshtin me liana të syve të tu.

Kur do të kujtohen sytë e tuSe buka dhe paqja lypin ushtarë?Kur mbyllen ata,Unë përjashtohemNë tokë të shkretë.

Fjalët vdesin në një poeziQë kam zor ta shkruaj.

BaladëPo flija poshtë lisit hijerëndë,Kur erdhën e më zgjuan: Ngrehu, të do Ana!Muzikë më të bukur s’më kishin ndier veshët.

Atë që solli lajmin nuk e pashë.U gjegj me jehonë shpirti: Të do Ana!Një fill drite përshkoi kujtesën, ëndrrat,Dhe malli shpejt u gdhend si fytyrë vajze.

Mendja m’u çel si dita: Të do Ana!Qirinj e korba u fikën: Të do Ana!Viset e shpresës u mbushën plot me rrugë,Gjaku sërish këndoi: Të do Ana!

Në fill të zërit shkoja dhe mendoja:E di pse jam si firifiu, ka kohë,Një fytyrë perëndeshe në udhë humba.

Andej-këndej u enda duke qarë,Nga turpi që s’më donin rashë e fjetaNën hijen e lisit degë-rëndë.

O ti që flet e s’dukesh, a vërtetMë do ajo tani apo jam n’ëndërr?Përse më fshihesh, o zë kaq i sinqertë?

U hap mbi kodrat e verdha një deriçkë,(Kraharori im kërciti si dërrasë)

Mes lulesh e gajtanësh ngriti sytëajo që nuk u bë më shumë se vajzë.

Qeshi dhe foli: Pse më prure këtuEnde pa të dashur shumë mirë?Përse m’i hodhe gjithë këta xhevahirë?

E mora për dore trishtiminE mora për dore trishtimin,Shkova ta mbys në lumë,Po rrjedha ishte e cekët.

E hodha në krah si hobe,Shkova ta hedh nga shkëmbi,Por toka ishte afër.

Atëherë e lidha në djep,Dy ditë e net e përkunda,Po gjumi s’e zuri.

Tani bares në rrugëMe trishtimin tim në fytyrë:Më falni u them të gjithëve!

In memoriamPoeteshes greke V.S

Jemi gjallë dhe të rinj, por fati ynë i ndryshëmIn memoriam i kthen orët kur qemë bashkë

Në udhëtimin e gjatë jugut të Greqisë,Në atë rrugë të lumtur,Në atë rrugë fatkeqeKu miqësitë pllenohen me farën e mallitdhe ikin.

Metër pas metri ne bëheshim pasqyraPër t’u parë jetët tona qysh nga fillimi.Greqia bleronte mes portokallishteve,Qeshte dhe qante në sytë e tu,Si një kopsht ylbereshvarur në ballkone.Dhe këndel lumi i vendlindjes simelëshohej pa zhurmë mbi ujëvara magjike.Fjala ish bërë qiell, qiell pa sekrete,Në det të hapur i lëshuam mirazhet,Ikën ato të gëzoheshin vetëm.

Për Persefonin a Hadin nuk folëm.Kur rruga u sos ishim marrë vesh në heshtje,Në heshtjen që s’ishte as shqipe, as greke.

Tani unë mund të flas për tyDuke ngjyer një fletë me bojën e kalemit të kaltër,Duke ngrënë përgjysmë një mollë të kuqe,Por, ah gjysma tjetër, ndoshta do të vdesë.

Jam i fortë, i paepur,Nuk kam për t’i derdhurlotët e ndarjes.Le të avullojnë brenda kurmit tim,brenda kurmit tim që ka kohë është Jon.

Koha është ndalur...Koha është ndalur pranë nesh dhe shehSi ngasim shtrirë livadhe fluturueseNëpër endje të forta që pllenojnë edhe gurin.Ç’ë kjo botë e purpurt, e sfungjertë?Ç’ë kjo lule e ëmbël, e përditshmeQë mbin te unë dhe lulëzon te ti?Sot i emërtova gjërat panumërimVetëm me dy fjalë: Eva dhe Adami!

Kthehu këndej, shikomë ashtu siç di,Shikomë gjithnjë, të shkëmbehemi gjallë!Në brigje koha pret e pretMe ca sy të kuq që shndrisin lakmie.Një çast po të humbaVërshon pleqëria.

LLIBRI

Në të gjithë këtë hulli, gjëja më e qartë që mund të kuptosh është se të gjithë kanë fajin e tyre, por është e lodhshme, sepsenuk po gjendet një mundësi për ta lehtësuar barrën e librit. Shoqatat e Librit me sa duket nuk do ta zgjidhin dot, ashtu siedhe shteti duket se edhe në të ardhmen nuk do jetë kaq miqësor me librin. Atëherë, a ka rrugë të tjera? Përvojat e Lindjes,Perëndimin e përjashtojmë, sepse mbetemi shumë larg, kanë afruar alternativa, por edhe kanë ofruar njerëz vizionar. Aka ardhur koha që mallkimin e librit në Shqipëri ta heqë një i tillë?

in i njëzetë i këtij panairi, që në tëgjithë pritshmëritë e tij u besua sekëtë vit duhet të kishte një kulmimcilësor. Veçse krejt ndryshe, ai jovetëm nuk kulmoi por është nënivele kritike.

Në kërkesën e vazhdueshme qëështë bërë nga kryetari i ShtëpisëBotuese është përsëritur se Tati-mi mbi vlerën e shtuar për një libërnë Shqipëri është më e larti se gatinë shumë nga vendet e Evropës.“Ne kemi bërë letra, kemi bërëkërkesa, por nuk mundet të bëjmëmë shumë se kaq. TVSH-ja e libritështë 20 % në Shqipëri, por kjoTVSH, të cilën Evropa e ka 6 % mëtë lartën; Italia 4 %, Greqia dheFranca 6 % është një TVSH ab-surde, se ne e kemi 20 % në blerjedhe zero në shitje. Nuk është një

Mallkimi i librit taksë e rimbursueshme, pavarë-sisht se duhet të na kthehet”.

Në të gjithë këtë hulli, gjëja mëe qartë që mund të kuptosh ështëse të gjithë kanë fajin e tyre, porështë e lodhshme sepse nuk pogjendet një mundësi për ta lehtë-suar barrën e librit. Shoqatat e Lib-rit me sa duket nuk do ta zgjidhindot, ashtu si edhe shteti duket seedhe në të ardhmen nuk do jetë kaqmiqësor me librin. Atëherë, a karrugë të tjera? Përvojat e Lindjes,Perëndimin e përjashtojmë sepsembetemi shumë larg, kanë afruaralternativa, por edhe kanë ofruarnjerëz vizionar. A ka ardhur kohaqë mallkimin e librit në Shqipërita heqë një i tillë? Struktura e tan-ishme, që merret me librin, duketse nuk e përballon këtë sfidë, përshkak se vetë ajo përballet mesfidën e ekzistencës. Nëse edhe nëtë ardhmen do të vazhdojë kjogjendje, atëherë mallkimin e libritnuk do mund ta kalojë dot askush.

PPOEZIA

Kemi zgjedhur një cikël nga libri i fundit i autorit, këtë herë në mjedis të lirë lirik. Përzgjedhja In Love, si thuajse krejtpoezia e Preç Zogajt, është një koleksion odesh moderne, ku klasi teknik, efektet poetike dhe finesa gjuhësore ofrojnëdiagramin e ndjeshmërive të një mendjeje refleksive që e sheh botën me sy lirik, citohet Gëzim Basha...

In love...

E diel 19 Nëntor 201716 -ETIMOLOGJIA

AARGUMENT

Prej Liceut Francez të Korçës nis udhën një histori egjatë e pambarimtë e intelektualizmit shqiptar, gjurmët etë cilit me gjithë dramën e pësuar nën diktaturë mbër-ritën të gjalla deri në ditët tona! A ishte vallë zgjedhja ekëtij liceu, ajo që do të udhëhiqte e do të përcaktonte nëvitet e mëpasme fatin e jetës së asaj rinie të pasionuarpas dijes e kulturës perëndimore?!

NGA MEHMET ELEZI*1.Sipas njoftimit që dha media

kah fundi i gushtit 2013, ato ditëartisti hollandez Jaap van’t Veer,që punonte prej dhjetë vjetësh nëAlpet Shqiptare - në Luginën eValbonës dhe në “Bjeshkët e Nem-una” - pati një takim me kryemi-nistrin e Republikës së Shqipërisë,Sali Berisha. Hollandezi i shquari tha kryeministrit se “Bjeshkët eNemuna” tashmë i quajmë “Bjesh-kët e Bekuara”.

Emërvendi “Bjeshkët e Nemu-na” vetvetiu të sjell ndërmend je-honën e gjamës së moçme të bur-rave, që studiuesit e krahasojnëme korin e tragjedive të Eskilit.Hollandezi nuk ishte i pari as ifundit që e përdori.

Ku gjinden këto bjeshkë që bar-tkan qysh nga fillesa një dramë pafund e pa shpresë, një mallkim qëe paskan pjesë të qenies, qysh nëngjizje? Ku fillojnë, ku mbarojnë?Dhe kryesorja, pse qenkan “tëNemuna”?

2.Duket sikur gjithkush e di

përgjigjen: në Veri të Shqipërisë.Por në ngulsh këmbë ku shtrihensaktësisht, me kë kufizohen nëVeri, në Jug, në Lindje, në Perën-dim, përgjigjja turbullohet, vendn-dodhja nëpërtymet e largohet sinëpër një ëndërr të ligë.

Mbase ndihmojnë anasit, ban-orët e katundeve veriore? As atanuk ftillojnë gjë. Japin ndonjëpërgjigje të vakët me fjalët e librittë gjeografisë, të mësuar dikur nëshkollë fillore. Ose flasin me fjalëtë thata gazetash e televizioni.

Ndryshe ndodh kur pyet përcilindo mal a bjeshkë të atyreviseve. Dinë me kallëzue ku ështëRrethi i Bardhë, Qafa e Diellit aShtegu i Dhenve, ku janë Thethi eRupat, Syni i Skafkaçit, Lkeni (Liq-eni) i Dashit e Gjerovica, Lugu iMadh e Maja e Qytetit. Të thonëemrin e gurit, përroit, qafës, vor-rit, që shenon në mënyrë të përpik-të kufirin ku mbaron njëri vend eku nis tjetri. Ngjitu Grykës sëDragobisë përgjatë bregut të Val-bonës, deri ku lumi buron dukerrahur krahët si pëllumb i egër,bashkudhëtari të dëfton me hollë-si emërvende që lidhen me lashtës-inë, me gjurmët e Romës së lash-të, me mugëtirat e mesjetës e megojëdhanat, me Mujën e Halilin.Qe ku është Shpella e Imerit tëMujës (Omerit të Mujit) nëKlysyrë 1. Aty e kanë shti në dhédjalin, aty ka vajtuar Ajkuna. Sh-trati si prehër në derë të Shpellësështë prore “i verdhë” (i gjelbër),bari aty nuk thahet kurrë. Ja edheLugjet e Verdha, ku trimat dilninme çetue e ku dhitë e egra këputinmaja bari me vesë dhe lule.

Po “Bjeshkët e Nemuna”? Kur-rgjë e saktë.

Pra ku ndodhen ato?

3.Në FESH (Akademia e Shken-

cave, Fjalori Enciklopedik Sh-qiptar), Tiranë 1985, “Bjeshkët eNamuna” njëjtësohen si “kurrizmalor në Alpet Shqiptare, rrethi iShkodrës...”. Në këtë botim flitetmë gjerë për “Bjeshkët e Namunatë Kosovës”. Për pjesën e tyre nëMal të Zi heshtet.

Botimi i ri i FESH (2008), kandryshime të dukshme në këtë zë.

Qysh në fillim bie në sy një sak-tësim fonetik. Nuk quhen më“Bjeshkë të Namuna”, por “Bjesh-kë të Nemuna”. Më pas vijojnështjellime përmbajtësore të reja.“Bjeshkët e Nemuna” nuk përcak-tohen më si “kurriz malor” në rre-thin e Shkodrës, por si “trevë emadhe malore në Shqipërinë Veri-ore, që zë gjysmën perëndimore tëAlpeve Shqiptare”. Flitet për“Bjeshkët e Nemuna” në Mal të Zi- Plava e Gucia. Dhe pastaj një ko-ment i çuditshëm për zanafillën eemrit.

Sipas FESH, 2008:“Relievi tepër i thyer, thuajse i

pakalueshëm, klima shumë e ash-për, mungesa e theksuar e ujëraverrjedhëse në sipërfaqe për shkaktë zhvillimit të madh të karstit,mungesa e rrugëve të komunikim-it, vështirësitë e përballimit tëjetës në ato vise, mund të shpje-gojnë edhe cilësimin e tyre si “tëNemuna”. Emërtimi “Prokletie” iserbishtes është një përkthim iemërtimit shqip”!

Më përmbledhtas, këtë shtjel-lim e ka pasur edhe botimi i parë iFESH, 1985.

4.Pikëpamja e shprehur në FESH

për prejardhjen e emrit “Bjeshkëte Nemuna” shfaqet plot kundër-shti. Për të mos thënë le shijen enjë folklorizmi akademik.

Sipas FESH, janë pikërisht “re-lievi tepër i thyer, thuajse i pakal-ueshëm, klima shumë e ashpër...etj.”, që ua veshën bjeshkëve sh-qiptare cilësorin “të Nemuna”. Porklimë shumë të ashpër dhe relievtepër të thyer kanë, ku më shumëe ku më pak, edhe bjeshkët e tjeratë kontinentit. Vetë FESH pohonse “Bjeshkët e Nemuna” të Sh-qipërisë “nga natyra janë të njëj-ta me Alpet e Europës Qendrore”.Madje, gjithnjë sipas FESH, përkëtë arsye emërtimi i tyre “në stu-dimet e gjeografëve dhe në për-dorimin e përgjithshëm ka ardhurduke u zëvendësuar me emrin“Alpe” (Alpet Shqiptare)”.

Kjo do të thotë se s’kish arsyetë veçantë që bjeshkët shqiptareme u cilësue “të Nemuna”. Atojanë si gjithë të tjerat në Europë.Si gjithë të tjerat, të cilat Europanuk i quan “të Nemuna”.

Jo vetëm kaq.FESH shkruan se “Bjeshkët e

Nemuna” shtrihen në tri shtete,në Shqipëri, në Mal të Zi dhe nëKosovë. Ndalet te bukuritë dhepasuritë e tyre të pafundme, mepyje, kullota, liqene, bimë, kafshë.“Bjeshkët e Nemuna” të Kosovës,shkruhet aty, “janë një nga zonat

kishte arsye që bjeshkët në Plavë,Guci dhe Kosovë, të merrnin cilë-sorin ndjellakeq “të Nemuna”.Por sipas FESH pikërisht kjo pas-ka ndodhur. FESH thotë se bashnë Kosovë e në Mal të Zi, ku këtobjeshkë janë më të bukura e më tëpasura se në Republikën e Sh-qipërisë, bash atje “emërtimi“Bjeshkët e Nemuna” përdoretgjerësisht... edhe nga banorët ven-das”!

Pohimi shkon kundër arsyesdhe lëkund çka vetë FESH shkru-an për shkakun pse janë quajtur“të Nemuna”.

Pa folur që vëzhgimet në vend,takimet me banorët rrënjës, nukjapin dëshmi se ky emërtim u për-dorka “gjerësisht... edhe nga ban-orët vendas”. Dëshmi për tëkundërtën, po.

FESH guxon edhe më shumë.Sipas tij, “Emërtimi “Prokletie” iserbishtes është një përkthim iemërtimit shqip”. Nuk është eqartë ku mbështetet e si argumen-tohet kjo pikëpamje. Po ashtu

nuk dihet sa i bën nder kombëta-rizmit shqiptar ky pohim, nësenuk mbështetet me argumenteshkencore bindëse.

Prejardhja e emrit jo domosdodëshmon përkatësinë kombëtareose shtetërore të një vendi.Përgjithësisht emërvendet kush-tëzohen nga rrethana historike,diktohen prej tyre dhe ashtu mbe-sin. Emri Ballkan i siujdhesës sonëvjen prej turqishtes, por askushnuk thotë se, për këtë arsye, Ball-kani qenka Turqi.

Bjeshkët e quajtura “të Nemu-na” prej mija vjetësh janë pjesë etrojeve iliro-shqiptare. Ani pse, siçdo të shtjellohet në vijim, emërti-mi “Bjeshkët e Nemuna” nukduket së është shqiptar.

Me u shprehë butë, duket sekemi të bëjmë me një keqkuptimtë madh.

5.Dyshimin e parë të fortë e mb-

jell koha kur në letrat shqipe nisme u dëshmue emërvendi “Bjesh-

kët e Nemuna”.Në letërsinë shqipe të kato-

likëve të Veriut dhe në krejt kr-ijimtarinë e para Luftës së Dytë,me sa ka vënë re autori i këtyreshenimeve, ky emërvend nuk delkund.

Tërë teatri i luftës i Lahutës sëMalcisë zhvillohet në malsitë eVeriut e përreth. Nëse do të kishtepasur një emërvend “Bjeshkët eNemuna”, ç’arsye kish me eshmangë Fishta, i vemendshëm nëçdo imtësi të atjeshme? Nëpërvargjet e Lahutës përmenden meemra malet e luginat e krojet e lu-menjtë, Vizitori e Limi, Plava eGucia e Prizreni...; ndeshen e për-flaken me vetimë e bubullimë fig-ura të mitologjisë shqiptare, dra-goi e kulshedra, lëvizin orë, zanae shtojzovalle. Për artin fishtians’kishte rast më të bukur me i har-monizue artistikisht skenat epiketë plojës me kumbimin tragjik tëtoponimit Bjeshkë të Nemuna,nëse ky toponim do të kish qenë ipërdorur. Një emërvend i tillë,metaforë e gjallë, bart pafundë-sisht dramë. Vështirë gjindettjetër aq i përshtatshëm për njëpoemë epike si Lahuta.

Nuk dalin “Bjeshkët e Nemu-na” as te Liria e Mjedës, ku himni-zohet kryengritja e Hotit dheheroizmi i malsorëve për liri. Aste Risto Siliqi, që i këndoi mefrymëzim luftës së dukagjinasveme “Mehmet Shpendin trim si dre”.Te Gjeçovi, te V. Prenushi, B. Palaje D. Kurti, Pater A. Harapi etj. nukdi se vërehet kund. Te Visaret eKombit e Hylli i Dritës, në këngëte Kreshnikëve, jo se jo. Fjalori iemërvendeve i Gazullit pati fat tëpërbashkët me autorin e tij, pors’ka gjasë se do të kishte sjellëndonjë dëshmi për këtë emërtim.

Në Hot e Grudë e Plavë eGuci jo, në Kelmend, në Theth e nëDukagjin jo. Në bjeshkët e Malsisë

Kush i nëmi

më të pasura të Ballkanit me bimë-si, sidomos me pyje të larta, për-bërja e të cilave ndryshon në për-puthje me lartësinë”. Atje rriten“dushku dhe gështenja, më pashalorët, disa prej të cilëve janëendemikë e shumë të lashtë... Mëlart shtrihet zona e livadheve al-pine, me barëra e lule të shumël-lojshme... Bota e kafshëve ështëgjithashtu e pasur dhe e shumël-lojshme...”. “Bjeshkët e Nemuna”të Kosovës zotërojnë potenciale tëmëdha turistike, pjesërisht tëshfrytëzuara”. Edhe “Bjeshkët eNemuna” të Malit të Zi, Plava eGucia, janë nga më të bukurat nëkrejt trojet shqiptare, edhe atokanë potenciale turistike të pakra-hasueshme.

Kjo do të thotë se aq më pak

E diel 19 Nëntor 2017 - 17ETIMOLOGJIA

së Gjakovës (Tropojës), të Rug-ovës e të Pejës, përsëri jo. Del sevetë shqiptarët në këto anë nuknjëjtësojnë (identifikojnë) bjeshkëqë vetë ata i kanë quajtur “të Ne-muna”. Atëherë ku tjetër u shtri-kan ato? Nëse kurrkush prej aty-re që i kanë banuar e u japin jetëatyre trojeve prej mija vjetësh nuki njeh me këtë emërtim, kush ipagëzoi ashtu, si u regjistrua kyemër ndjellazi?

6.Studiuesi S. Ahmeti, bashkau-

tor i Fjalorit të Plavës e Gusisë(Pavli Haxhillazi, Sylejman B. Ah-meti, Fjalor i Shqipes së Plavës dhetë Gusisë, Toena 2004) ngul këmbëse emri “Bjeshkët e Nemuna” ësh-të thjesht përkthim prej serbish-tes. Serbët, për arsyet e veta, këtëpjesë të Alpeve shqiptare e quajnë“prokleti” (të nemur, të mallkuar).Vetë rrënjësit, shqiptarët vendas,kurrë.

Ky kërkues është ndër njohësitmë të mirë të atyre trevave. Lerë erritur në Vuthaj të Gucisë, ku si-pas FESH janë “Bjeshkët e Nemu-na të Malit të Zi”, aty ka kaluaredhe rininë. Eshtë autor i njëmonografie të pasur të atyreviseve (Sulejman B. Ahmeti,Vuthajt dhe vuthjanët, Tiranë,1996). Në këtë punim ka plotni tëdhënash historike, gjeografike -përfshi emërvendet -, etnografike,folklorike dhe gjuhësore.

Ndoshta krejt pahiri, sepse s’kaqenë ky qëllimi i tij, edhe aka-demiku Luan Starova sjell dësh-mi se kumbara i padëshiruar, që ipagëzoi “Bjeshkë të Nemuna”,është fqinji verior i shqiptarëve.Te romani Kurbani Ballkanik (Ti-ranë, Toena 2007) shkruan: “Në njëmoment helikopteri u gjend mbiKurorën e bjeshkëve të Prok-letisë”. Disa rreshta më pas, në tënjëjtën faqe, këtë emërvend e jep

të përkthyer shqip (vetëm një herënë atë libër): “Kanosej rreziku qëBjeshkët e Nemuna ta gëlltistehelikopterin dhe askush të moskuptonte më asgjë për të”. Paskatër-pesë faqesh i kthehet burim-it sllav: “U end me muaj nëpërbjeshkët e pakalueshme. Arritimadje edhe në majë të Prokletisë”.Dhe sërish më vonë: “...jemi nëmajën e bjeshkës Prokletia”. Dhepërsëri vijon me këtë emër.

Një hollësi domethënëse. Togf-jalëshin “Bjeshkët e Nemuna”Starova e përkap si një fjalë të vet-me në numrin njëjës: “...që Bjesh-kët e Nemuna ta gëlltiste”. Rreg-ullat e gjuhës shqipe kërkojnë meshkrue “që Bjeshkët e Nemuna tagëlltisnin”, duke vënë kallëzues-in në shumës, në përshtatje mekryefjalën. Me gjasë autori e kashkruar kallëzuesin në njëjës,sepse Prokletia, emri origjinalprej ku është bërë përkthimi, ësh-të në njëjës. Ndonëse e ka shkru-ar shqip, e ka menduar siç e kaorigjinali. Domethënë serbishtja.

7.Një ndër burimet e huaja,

që prin me gjetë një çelës, vjen ngaZvicra. Janë shenimet e gazetaresNoele Rozher (Noëlle Roger), e cilagjatë dhjetëvjetëshit të dytë e tëtretë të qindvjetëshit të shkuar kaudhëtuar shumë herë nëpër Sh-qipëri (Noëlle Roger, Nëpër udhëte Shqipërisë, Tiranë, Pegi 2008). Nënjë reportazh me titull “Në malete malsorëve” (“Dans les mon-tagnes des malissores”), botuar me09 qershor 1924 në gazetën eGjenevës Journal de Genève, pasiflet për malet në brigjet e Liqenittë Shkodrës e të Drinit dhe përmalet e Mirditës, Rozher shkru-an se këto mbështesin një “labir-inth të pafund vargmalesh e lugi-nash të egra, i cili në hartat eparaluftës mban emrin e Bjesh-

mendohet.Hartat e “paraluftës” ishin

punime topografësh ose dijetarështë huaj, që bënin udhëtime hulum-tuese në shërbim të kryeqytetevetë veta, më dendur për qëllime ush-tarake dhe për pasuritë minerare.Të shumtën e herës, për të mosthënë çdo herë, emërvendet sh-qiptare në këto harta shenoheshinme emrat që përdornin fqinjët.

Udhëtarët, hulumtuesit, prift-ërinjtë, që vinin më pas, mbësh-teteshin në të njëjtat harta e shen-ime të kolegëve të mëparshëm. To-ponimet i shkruanin e ia përcill-nin njëri-tjetrit siç i kishin lënëparaardhësit. Si diçka të ditur, déjàvue. Me këtë ftillohet pse edhe di-jetarë të qindvjetëshit të 19-të, tënjohur për seriozitetin shkencore paanësinë dhe me ndihmesa tëçmuara në albanologji, përdorinemrin “Bjeshkët e Nemuna” 2.

Njerëzit shqiptarë të letrave,ndërkaq, nuk i përdornin këto.Ata mbështeteshin në realitetin edrejtpërdrejtë, që e njihnin dhe e

Për këto pagëzime ata përdorn-in institucionet fetare, lidhjet enjohjet me kancelaritë e huaja,legjendat “urbane” e folklorike,gjithçka.

Perandoria osmane ka qëndru-ar më gjatë se çdo pushtues, rrethpesëqind vjet. Megjithatë emërven-det me gurrë turke janë të pakta.

10.Të dhënat që u përmendën deri

tashti prijnë kah një përfundim:emërvendi “Bjeshkët e Nemuna”,i përdorur “në hartat eparaluftës”, është pagëzim i bërëprej fqinjëve. Ata i quanin kështuedhe në të folurën e përditshme.

Edhe dy arsye të tjera në të mirëtë këtij përfundimi.

Njëra lidhet me psiqikën ko-mbëtare. Nuk është në natyrën eshqiptarit me mallkue vendet eveta, bukën e të mirën. Kandodhur nëpër balada a legjendadiku në një grimë vend, por jo sidëshirë. Ka qenë shfryrje dufi nëkushte tjetërsimi prej fatkeqësisë

rrenuese. Për shembull nëKlysyrë, ku besohet se është vor-ri i Imerit të Mujës, 8-9 km largqytetit Bajram Curri, në atëgrykë bjeshke thuhet ses’këndojnë kurrë qyqja as turre-ci. Sepse Ajkuna, e mbytur prejdhimbjes për djalin e vrarë, i patimallkuar, siç pati mallkuar edhehënën (“T’u shkimtë drita ty morihanë...”):

Kurrë këtu qyqja mos këndoftëAs turreci mos u ndieftë!

Kjo nemë nuk përfshin krejtbjeshkën. Eshtë e pjesshme, e kufi-zuar vetëm te kënga e qyqes dhe eturtullit dhe vetëm në një grykëtë ngushtë në luginë të Valbonës,në këmbë të Brijave të Gjarpnit.Kryesorja, ajo nuk ngjiti kund.Mbeti në trajtë hijeje, e shpërn-darë nëpër ajër si dhimbja. Si edhenë raste të ngjashme, ajo nukprodhoi kurrë një emër vendi.Klysyra vazhdoi me u quejtëKlysyrë e Valbona Valbonë. Dhehënës nuk iu shkim drita!

Si mund të mallkonin sh-qiptarët çerekun a më shumëpjesë të Atdheut, aq sa, sipasFESH, është hapësira e “Bjesh-këve të Nemuna”?

Arsyeja tjetër është e natyrësgjuhësore, lidhet me drejtsh-krimin. Në tekstet e ndryshme nëgjuhën shqipe herë shkruhet“Bjeshkët e Nemuna”, herë“Bjeshkët e Namuna” e herë“Bjeshkët e Nëmura”. Këso lu-hatjesh ndodhin në emra vendeshtë vogla, më pak të përmendura,si për shembull Shkambi i Dren-it/ Shkëmbi i Drenit/ Shkëmbi iDrerit, Brija e Lisit/ Brinja e Lisit.Por nuk ndodhin në hapësira tëmëdha, me emra të njohur gjerë-sisht. Krahina veriore e Lumësquhet Luma, askund nuk quhetLumi, megjithëse sipas rregullavetë drejtshkrimit thuhet lumi(lumi Drin), jo luma. Edhe luhat-jet në të shkruar dëshmojnë seemërvendi “Bjeshkët e Nemuna”nuk është i rrënjosur, është i pan-gulitur. Domethënë është mbiven-dosur, është thjesht përkthim.

11.Ç’ishte ky shndërrim vrastar?

Ato bjeshkë të rralla, plot diell ebar e borë e pyje e ujvara, me liq-ene e nëntokë me metale tëçmueshme, ato maja madhështoreplot mite e legjenda, plot muranae dendësi historie kombëtare, nënjë ditë të bukur njehën të nemu-ra. U errën të bekuara, u gdhinëtë mallkuara!

N. Malkolm (Malcolm) në ve-prën “Kosova, një histori e sh-kurtë” (Kosovo, a short history,Macmillan, 1998), Eqrem Çabej ealbanologë të mëdhenj gjermani-kë, vlerësojnë se ato masivemalesh kështjellore me banorët epanënshtruar patën shërbyer sibankë e genit shqiptar. Gjatë push-timeve të gjata asimiluese tëqyteteve e ultësirave arbërore atyu ruajt e pacenuar fara e racëssonë, gjaku e gjuha e lashtë sh-qipe. Tashti bash ato u zgjuan tëmbuluara me një emër ndeshzi endjellazi: “Bjeshkët e Nemuna”!

Si ka ndodhur? Në fillim emrisllav u është ngjitur bjeshkëve ar-tificialisht, si maskë. Maska filloime iu ngjeshë fytyrës gjithnjë e mëfort. Çdo ditë, pak nga pak, mekëmbëngulje. Derisa nisi me u sh-kri e u bë një më mishin, duke idhënë fytyrës trajtën e vet. Prej

“Bjeshkët e Nemuna”?

këve të Nëmura” (në origjinalinfrengjisht Monts Maudits).Rozher i vendos “Bjeshkët e Nem-una” në veri të Drinit.

Nga fjalia e mësipërme bie nësy:

- fjalën malsor, megjithëse nukështë emër i përveçëm, pra nor-malisht duhej të përkthehej nëgjuhën e saj, ajo e ve shqip (malis-sori). Pse? Sepse ashtu e shqiptojnëshqiptarët, ajo ka dashtë me i qën-drue besnik origjinalit;

- me emrin e bjeshkëve, që ësh-të emër i përveçëm, pra s’ka arsyeme u përkthye, bën të kundërtën.E përkthen në frengjisht. Pse?Sepse emrin e bjeshkëve (ajo e sh-kruan Monts Maudits - malet emallkuara), nuk e ka marrë prejshqiptarëve. E ka marrë ngaburim i huaj. Përndryshe do takishte shkruar shqip, siç bëri mefjalën malissori.

8.Nga ç’burim e ka marrë?Rozher thotë se kështu quhen

“në harta”, madje saktëson: “nëhartat e paraluftës”. Domethënënë hartat e përdorura para Luftëssë Parë Botërore, kur Shqipëriaende s’kishte shtet. Për shkollashqipe e harta të studiuesve sh-qiptarë, në atë kohë as që mund të

preknin vetë, pa ndërmjetësinë etë huajve.

Aq e zakonshme ishte prirja mepërdorë emërtimet e fqinjëve, saedhe sot, pas më se njëqind vjetëshshtet të pavarur shqiptar, nëpërshkrime të të huajve gjejmë herëpas here Draç për Durrës, Skutarpër Shkodër, Valona për Vlorë (pafolur për raste me prapavijë të cak-tuar politike, kur Shqipëria eJugut quhet “Vorio-Epir”!). Përarsye të njohura, kjo dukuri ësh-të më e përhapur për emërvendetnë Kosovë, në Maqedoni e në Maltë Zi. Gjakovica e Peç për Gjakovëe Pejë, Bitola e Dobar për Manas-tir e Dibër, Bari për Tivar, Vusan-jie për Vuthaj.

Ka ndodhur që edhe në shtypine Tiranës, në përkthime, janë për-dorur këta emra!

9.Ndër tërë pushtuesit, më agre-

sivë në ndërrimin e emërvendevedhe të fesë kanë qenë sllavët. Kanëpërdorur dhunën çnjerëzore dheshtrëngesat ligjore. Historianë tëmesjetës thonë se tokat, për shem-bull, duhej të regjistroheshinvetëm me emra në serbisht. Përn-dryshe shqiptarëve pronarë nuku njiheshin më si prona, atashpronësoheshin në vend.

Vijon në faqen 18

E diel 19 Nëntor 201718 - LETERSIA SHQIPTARE

TTREGIM

Një rrëfim i veçantë ku ndërthuret publicistika e burgut me ndoshta ngjarjen e vërtetë.Është arma e veçantë e këtij autori interesant që di të shprehet cilësisht në disa disiplinaarti...

fqinjëve sllavë kaloi nëpër botime eharta europiane. Rusët, të cilët ekanë pasur edhe në dosjet e hartate veta, e përthithën dyfish.

Në Shqipëri, fill pas ardhjes sëkomunistëve në pushtet, konceptetdhe krejt përmbajtja e shkollës sov-jetike u muarën verbërisht, pa kur-rfarë vështrimi kritik. Edhe emërv-endi Bjeshkët e Nemuna, përkthimi “Prokletisë” sllave, u muar imirëqenë dhe u pajis zyrtarisht mepasaportë shqiptare. U përfshi nëharta e tekste shkollore, u regjis-trua gjithandej. Shqiptarët, të cilëtnuk ia njihnin prapavijën, e pranu-an. Nuk u ndien as njerëz të rre-theve të larta kulturore. Edhe në epastë menduar dikush, çdokundërvënie mund të kushtonte.Personalitete si gjeografi i madhAhmet Gashi, autor i të parës hartëtë trojeve shqiptare, nuk mund tëhapnin gojë. Kishin biografi me“njolla” dhe çdo mendim a fjalë uregjistrohej me keqdashje.

Për ngarkesën që përmbante,emërvendi “Bjeshkët e Nemuna”nisi me u ba joshës në krijimtarinëletrare. Aq sa në një farë kuptimiestetika e shkrimtarëve dhe poet-ëve, përfshi autorin e këtyre rresh-tave, mund të mos ndihet aq mirënga zbulimi i përkatësisë josh-qiptare të tij.

12.Në veprën e përmendur më nalt

N. Malkolm rikujton se, ndryshenga emrat e përveçëm të njerëzve,të cilët mund të pasqyrojnë njëndikim kulturor, emrat e vendeveshpesh janë mbetje të një gjuhe mëtë hershme. “Emërvendet e pjesësveriore të Shqipërisë, thotë ai,ofrojnë një sërë provash të vlefshmegjuhësore për këtë çështje”. Çabejshkon përtej gjuhës. “Unë prejshumë vitesh kam formuar bindjenqë toponomastika shqipare përbënmbase dokumentin më kryesor qëvërteton autoktonitetin e popullitshqiptar në vendbanimin e tij tësotmë, thotë ai, d.m.th. faktin qëShqiptarët janë vendës në këto anëqë nga kohët më të lashta të his-torisë, pa ndërpremje”.

Bash për shkak të rëndësisë, M.Shuflaj pati mbledhur një tufë do-kumentesh që dëshmojnë emërv-endin Pult qysh në vitin 743 të erëssonë deri në shekullin e 15-të, nëforma të ndryshme, sipas disa gju-hëve (latinisht, italisht, sllavisht).

Shërbimi më i vogël që mund t’ibëjmë vetes: të paktën vetë të mosshqiptojmë çka të tjerët jodashamirës kanë shqiptuar për ne.

Edhe në qoftë se të ashtuquaj-turat “Bjeshkë të Nemuna” nuk iquajmë “Bjeshkë të Bekueme”, siçshprehej hulumtuesi hollandez, tëpaktën t’i quajmë me emrin e natyr-shëm që kanë: Bjeshkët Shqiptareose Bjeshkët e Veriut.

*Publicist, studiues*Publicist, studiues*Publicist, studiues*Publicist, studiues*Publicist, studiuesdhe diplomatdhe diplomatdhe diplomatdhe diplomatdhe diplomat

ShShShShShëëëëënimenimenimenimenime1- Emri Klysyrë, lagje në ish-

komunën e Margegajve, në FESH(Akademia e Shkencave, FjaloriEnciklopedik Shqiptar, Tiranë,1985) është shkruar Këlcyrë! Porështë cak për tjetër trajtesë.

2- Cilësime të ngjashme nji-heshin edhe tjetërkund, një arsyemë shumë kjo për të mos u bërëpërshtypje të huajve. Hahni (Stu-dime Shqiptare, Instituti i Dialogut& Komunikimit) i referohet Bues(A. Boué), i cili shkruan se “kyemën gjindet edhe te Pirenejt, qëasht Maladetta, dhe maudites pra-pa në Savojë, prapa malit Salere(Montaignes maudites)”.

Vijon nga faqja 17

Nga Maks Velo

Mundohem që atë periudhë,ta harroj. Kohën, atë vend,njerëzit. Kanë kaluar 30 vjet.

Por me sa duket është e pa-mundur.

Ka tre vjet u bë me bujë pro-movimi i botimit të përkthimitnë shqip i një përmbledhjejeme poezi të shkrimtarëvefrancezë, nga Mesmal Binjaku,një ish i burgosur politik.

Në fakt, që kur e dëgjovalajmin në televizor m’u krijuanjë dyshim nga ato që nuk lar-gohen.

M’u ringjallën të forta për-jetimet e burgut. Doja ta sqaro-ja këtë pyetje: “Vërtet ai e kapërkthyer?”

Pastaj akuzova veten: “Tidyshon në çdo gjë! Dole i gjallënga burgu, por të është thyerlidhja me botën, je dyshues ipashpresë.”

E dija, vetëm një njeri mundtë më japë një përgjigje të sak-të. Ky ish Xhuvi, i burgosur ivjetër.

***Këtë gjë e ndjeva qysh në

fillim, në mënyrë tëpavetëdijshme, anësore,tangjent, si një rrymë ajri qëvinte nga mbrapa. Nuk ish asadhurim, as nënvlerësim. Ishdiçka e vulosur nga koha, sishtresat gjeologjike. Ishthjesht një klasifikim. I pan-dryshuar, por ish më i rëndë-sishmi.

Ata i përkisnin një botetjetër, të përjetësisë.

Rrinin me ty, të tregoninedhe ndonjë ngjarje, por ato mëkryesoret, më të fshehtat, të pa-shkruarat, nuk t’i tregoninkurrë.

I thosha vetes se kam hyrëgabimisht, se jam i pafajshëm,se duhet të më lirojnë , se nukkam punë me këta të burgo-surit e përjetshëm.

Ata më shihnin me njëfarëpërçmimi, me një dyshim,sikur pyesnin: “Kush është ifajshëm këtu?”

Kjo nuk ka lidhje me fajinapo pafajësinë, burgu ështëtjetër gjë. Është një zonë his-torike njerëzore, është një copëfati, është e domosdoshme. Paç-ka se nuk e pranojmë. Ndoftandonjë ditë do jesh dhe Ti ivjetër si ne. Tani për tani nukje. S’i dihet…!

Këta të burgosurit e vjetër –mendoja –janë si një popull mëvete. Këta i mbulon misteri, imbulon faji, i zbulon pafajësia,i ndriçon një dritë tjetër, si epërtej jetës… Janë të vetmit qëkanë këtë aromë, këtë lëkurëtransparente, këtë qëndrimmospërfillës.

Kanë atë shikimin e mun-guar, të thellë, pa ndriçim, padritë, opak.

Rrinë gjatë në një pozicion,shohin larg dhe mezi të kthe-jnë përgjigje.

PËRKTHYESIAta i shkojnë jetës anash pa

pushuar.Me ne, këta nuk kuptohen,

kurse mes tyre kuptohen në hesh-tje. I dinin jetët e njëri-tjetrit, sekishin pasur vetëm jetë burgu.Jeta e mëparshme ish shuar,sikurse shuajmë me gomë një fjalëqë s’ka kuptim më. Që të fitoje be-simin e tyre duhet të bëheshe edheti si ata; i burgosur i vjetër. Pastaj,mund të të tregonin jetët e tyre.

Ata të zonës së mesme, si unë,kalitnin durimin dhe besonim senjë ditë do të liroheshim, po edhedyshonin në këtë fakt të lumtur…Sikur jeta të vazhdojë kështu! Seja, ku i kemi, të burgosurit e për-jetshëm të pashpresë, të burgo-surit e vjetër… Prandaj edhe nashtinin frikën se ishin faktprezent i pandryshueshmërisë.Sikur të mos ishin këta edhemund të kishim shpresë, por këtasikur na thonë “Do bëheni si ne”.

Ky Komunizmi doli i fortë si ataboksierët që ngrihen nga tapetidhe luftojnë prapë. Po ku i dihet,ja pësoi një infarkt…

-Çfarë the? Pse, pësojnë infarktsistemet? Njerëzit po, por siste-met jo.

- E ke gabim. Edhe sistemet sitrupi njerëzor janë.

-Pse çmenden sistemet dhenuk iu rënkësh infarkt ?! S’i di-het. Ti gjithmonë ke qenëfantashkencë dhe fantaart, pran-daj dhe je këtu.

- Epo, njerëzit nuk janë njël-loj.

Pastaj është edhe zona eshpresës. Janë ata që kanë edhepak dhe lirohen. Ata sikur bëhengati, janë gjysmë të liruar dhegjysmë të burgosur. Fillojnëmbajnë distancë, sigurisht metakt.

-Epo tani na pret bota jashtë,lumturia.

-Kam 12 vjet pa bërë seks, emendon se çfarë lumturie është?!Po ti ke bërë të paktën...

-Ç’regjim, mo! Para seksit nukvë gjë në botë. Unë s’kam parëpidh me sy…të prekësh femër medorë…ti futësh dorën poshtë…Ozot…!

Sytë fillojnë dhe u shkëlqejnë.Bëjnë ca lëvizje që nuk i bëninpërpara, ndalin papritur, pastajshpejtojnë për ç’do gjë sikur kjoua shpejton ditën e lirimit.

***Galeria dhe burgu, kanë

shumë gjëra të ngjashme.Burgu ka një hyrje dhe prej

andej duhet të dalësh, dhe galer-itë e minierave po ashtu.

Galeritë kanë aksidente. Për-shembull, të bie një bllok shkëm-bi sipër. Edhe burgu ka aksidentetë papritura. Në galeri ka rastekur sheh një vezullim drite nëballë të frontit, është ndonjë dam-

ar i pastër minerali.Edhe në burg vijnë lajme

shpresëdhënëse për ndryshimepolitike dhe ndonjë amnisti. Nëgaleri dhe në burg janë minjtë qëtë sulmojnë bukën dhe ti merrmasa; e lidh qesen me një spangonë tubat e ajrit. Do ruhesh ngaspiunët dhe minjtë. Dhe ajri nëgaleri dhe kapanon është po i njëj-ti, i rëndë, pa aromë pylli. Pylliështë sipër galerisë, jashtë bur-gut.

***Përsëritja bën zakonin. Zako-

ni projekton traditën. Zakonishtnjeriu ecën paralel me kohën qëjeton. Burgu i gjatë është një sh-kretëtirë ku koha ka humbur,nuk dihet ku është.

Në burg mundohesha të ruajahabitatin tim, sikurse bëjnë kaf-shët. Habitati është personalite-ti. Ky krijohet me sende. Sendetpërcaktojnë si e sheh botën.

Hapësira ime e krevatit ish ekufizuar; 2m.X1m.X0.9m. Pra, njëvëllim prej 1.8 metrash kub.

Dhe këtë vëllim mundoheshata emërtoja: fjetore, studio dhendenjje, bibliotekë, teatër dhemuze.

***Pashë se nga fundi i fjetores,

aty ku flinte Xhelal Beu, u ngjitëntre të dënuar. Në mes tyre ish edheGaniu. Mbylla librin, e vura nën

jastëk dhe shkova të dëgjoj. Ishngjarje. Mendoj se Ganiu, me aqsa e njoh, ish futur vetë në burg,për të bërë humor. Nuk i mjafton-te humori socialist jashtë, dhetha me vete: “Ta provoj njëherëbrenda!”

Ç’do situatë e kthente në qe-sharake dhe kënaqej pafund. Siçduket kjo ish e dhëna e tij.

Nuk qe bërë dot shkrimtar hu-morist dhe e vetmja mënyrë isht’i provonte mbi lëkurën e tij.

Ishin sheshuar të gjithë, cak-tuan një roje se mos vinte polici,drodhën nga një duhan…

Ganiu e pyet: - Ç’është prezervativi Xhelal

Bej?- Nuk e di more djalë? Po nga

ta dish zotrote! Je i paparë o djalë!Prezervativ ? Po është një agjencispiunazhi në Tokio, mor Gani!

- Po Afganistan, ç’është XhelalBej?

- Afganistan? Nuk e di moredjalë? Hahaha! Po është e thjesh-të more djalë, Afganistan ështëvend me shumë stane!

- Po Pakistan Xhelal Bej?- Pakistan o djalë…Pakistan?

Po vend me pak stane, o djalë!- Po Bolivi Xhelal Bej?- Bolivi? Hahaha! Po bole dhie

more djalë, bole dhie!Tellali thiri për apel. Duke sh-

kuar për në taracë e pyes Gani-

E diel 19 Nëntor 2017 - 19MEA CULPA

...nga numri i shkuar“Milosao” e numrit të shkuar i është dedi-

kuar qytetit antik të Finiqit. Profesor PanajotBarka na ka dhënë me një analizë të thukëttë gjithë tragjedinë e qytetit të famshëm,kryeqendrës së Epirit. Më së shumti, ajoështë e lidhur me indiferencën tonë për tazbuluar, ndërsa në shkrim autori mundohetta lartësojë zulmën e këtij qyteti interesantnë civilizimin antik. Qyteti antik i Finiqit mundtë vuajë ende sot dramën e grabitjes sëthesareve të veta, mund të vuajë braktisjen,mund të vuajë ndërtimet tona shpërfillësepër lashtësinë dhe rëndësinë e vet, pordrama e saj e vërtetë dhe e madhe lidhetme faktin se ne i fshehim dhe iu fshihemi tëvërtetës së madhe mbi rëndësinë e tij nëbotën antike, shkroi Barka. Autori ka qenë ipakënaqur me vonesën e redaktorit dhepërcjelljen e vonët të shkrimit.

Në këtë numër u përpoqëm të kishim njëspeciale për panairin, por ajo dështoi përarsyen e vetme që botuesve të cilëve ujemi drejtuar nuk na kthyen as edhe njëpërgjigje. Patëm një shfajësim të dyve syr-esh, por që është e pamjaftueshme. Me saduket, interesi për median ka rënë ndërbotues, që e zgjidhin publicitetin e tyre merrjetet sociale.

Një autore nga jashtë vendit përgatitinjë shkrim përkujtimor për nxënësit e Liceuttë Korçës. Ermira Xhomaqi rrëfeu historinëe ish-liceistëve të Korçës. Ajo dëshmoi përenergji të tëra njerëzore të pafajshme, mby-tur me një lehtësi kriminale nga “fitimtarët”,nën diktaturë, ndërkohë që kontributi i tyreintelektual do të kishte qenë aq i çmuar dhei vyer për Shqipërinë e pasluftës. Shkrimiishte një përpjekje e bukur për të risjellë nëvëmendje fatin e tyre por edhe të gjithëtragjedinë e këtyre njerëzve.

Krijimtaria i takoi të ndjerit KasemTrebeshina, në përkujtim të ditë-vdekjes sëtij. Ai u nda nga jeta gati 10 ditë më parë dhe“Milosao” e pa të arsyeshme t’i linte një vendnderimi me një copëz krijimtarie. Tani, qënuk është më në jetë, mbase do jetë njëlaborator i këndshëm për t’u parë nga stu-diuesit.

Tregu i librit po përballet me një sërësfidash, si pothuajse të gjitha tregjet e tjera,që kanë të bëjnë me ndikimin e teknologjivetë reja, me një demografi në ndryshim esipër, me një krizë ekonomike me pasojaafatgjata, etj. Nëse ka një rënie të lexuesh-mërisë, unë do t’ia vishja këtë një trendi mëtë përgjithshëm, pothuajse global, na upërgjigj botuesja e “PEGI”-t, Berhami... I jemimirënjohës Loreta Berhamit sepse ishte evetmja që na u përgjigj. Redaktori nuk uashtoi kritikat botuesve, para panairit. Por nëditët në vijim do të rrëfejmë shumë lidhur me

un.- Si ka qënë puna e këtij, mor

Gani?- Xhelal Beu është nga Kolon-

ja. Ka tërë jetën në burg, e liruannjëherë dhe e arrestuan prapë.Qysh atëherë nuk ka dalë më.Xhelal Beu adhuronte Aleatët,kështu i quante, i kish mbetur qënga dyzete katra që nga koha eluftës.

Ishin të katër në birucë, tërëgrupi i planit të pjerët i zonës sëëdytëë, i kishin futur si grup.

Ne pjacale po bëheshin shpër-thime.

Ademi, i thotë Xhelal Beut: “Idëgjon shpërthimet kanë ardhurAleatet, i janë afruar kampit...”

Vjen Komisari t’i lirojë se kishrënë plani në zonë, dhe i thotë ...”Po Ju lirojmë para afatit, po puno-ni mirë...”

Xhelal Beu i kthehet: “ tani qëkanë hyrë Aleatët në kamp..do mëlirosh ti..? Po tani do të të fut unëty në birucë...”. Kështu përfundoikeq shakaja e shokëve. Komisarie futi të vetëm në birucë.

Po Xhelal Beu, në fakt ishXhelal Cenko, po titullin Bej i akish vënë vetes.

Por ish puntor i pashoq ama.Lopatën e adhuronte, kur mbar-onte punë e pastronte , e rrot-ullonte, e kotrollonte, i a kruantebishtin, e fërkonte me një leckë,

derisa shkëlqente.Shokët i thërisnin..” hikëm

Xhelal Bej, po futemi në kamp...”po ai vazhdonte ta pastronte lo-patën.

Planin e realizonte deri në 300për qind, sidomos kur transpor-tonte trupa.

Merrte 2000 lek në muaj dheblinte sheqer, kafe dhe makarona.

Po jashtë nuk jetonte dot. Don-te burgun, ish i vetmi vënd kumund të jetonte, ku e thërisninBej.

Ish dënuar dhe me revoltën. Ethërisnin njëri tjetrin “ Dorajonë”, po policia dha urdhër qëmos përdorej kjo shprehje,atëhere filluan ta quanin njëritjetrin “ Cao La Nostra mano”...

***Secili e përjetonte burgun si-

pas mënyrës së vet. Dikush e tra-jtonte si gjë normale. Këta ishinmalësorët e veriut. Dikush ebënte tragjedi me ububu , dikushe shihte si tragjikomike.

Unë e përjetoja sikur ish bur-gu i një tjetri, se ndryshe nuk eshpjegoja dot. Përndjekja ish ezezë si një letër karboni, ku çdoprekje lë shenjë. Kjo ish frika imee përhershme në Socializëm. Semos lija shenjë. E me të gjithëmasat që mora, prapë lashë shen-jë. Kjo letër e zezë ish brenda meje.Ish si një ekran ku projekto-heshin edhe mendimet, edhedëshirat.

Pas arrestimit dhe gjykimitisha mosbesues për çdo njeri.

Kampi ish një turmë që kalon-te para meje. Miqësi zura me paknjerëz. Pjesa tjetër, më e madhe nënumër, ish asnjanëse. As afro-heshin, as largoheshin.

Një pjesë e vogël ishin refuzues.Nuk mund të dije se çfarë ishin.Për ta nuk interesohesha. U rrijalarg.

E dija se, sado të pyesja, tëvërtetën nuk mund ta zbuloja.

Si një libër që, kur e hapim,shohim të njëjtën faqe.

***Çdo gjë e kthej në figurë. Edhe

imazhet, edhe fjalët, edhe zhur-mat, madje edhe heshtjen.

Pastaj e kam më të lehtë t’i anal-izoj këto imazhe. Këto figura mëmbeten në memorie dhe që andej inxjerr sa herë të dua.

Në fillim heq vijën e horizontit,kudo që jam. Tani jam ulur në kre-vatin e burgut.

Kjo në fakt, është një vijëimagjinare që nuk shihet dhe aqmë tepër që, shumica e njerëzveas nuk e dinë se ekziston.

Unë, qysh në fillim fare, e dijase ekzistonte. Dua të them që kurkam qenë foshnjë.

Kjo vijë imagjinare e ndan tësipërmen nga e poshtmja. Kjovaret ku je.

Tani jam ulur në krevatin eburgut. Vija e horizontit ështëdrejt. Botën e ndaj si një mollë nëdy pjesë.

Pastaj bëj ndarjet me kuadrateku futet çdo gjë, bile edhe sendet eimagjinuara.

Pastaj të gjitha këto, gjërat re-ale dhe imagjinare i kompozojashtu si dua.

Kështu tani kuadratin e rresh-tit përballë e kisha afër dhe po eshqyrtoja.

M’u bë si një skenë e vogël teat-ri. Aty ish një aktor, një i vetëm,por që luante fuqishëm.

Ai nuk fliste, zërin nuk ia dëg-jova kurrë.

Ai nuk të shihte në sy, as taninuk po shihte në drejtimin tim.

Palëvizshmëria e tij ish menënkuptime, të cilat mundoheshat’i zbërtheja.

Kish vënë në të dy anët, majtase djathtas, çarçafë për t’u ndarënga të burgosurit e tjerë.

Këtë gjë policia nuk e lejonte,po çuditërisht atij nuk i flisnin,nuk i hiqnin vërejtjen.

Gjatë kontrollit bënin sikurnuk e shihnin. As ai nuk i shihte.

Shpesh vinte një çarçaf edhepara, dhe kështu mbyllej krejt nënjë kub të bardhë.

Brenda skenës ish një libër, njëfjalor, një fletore dhe një laps.Flitej se përkthente.

Tani nuk e kish vënë çarçafinpara, por kish mbuluar kokën mebatanije.

Ky ish edhe pozicioni i tij më ishpeshtë. Mbulonte kokën mebatanije.

Ashtu rrinte me orë të tëra de-risa thirrej Apeli. Atëherë zbristengadalë, vishte çizmet, ecte drejttarracës, por nuk shihte njeri mesy.

Doja ta shihja në sy. Ish e pam-undur. Shmangej me kujdes.

Sytë i mbante ulur përdhe, gjith-monë shikonte anash, mesa duketimazhet i vinin indirekt si në pas-qyrat konvekse.

Ishim në Apel, ecej me ritëm tëshpejtë, duke zbritur shkallët, kthe-va kokën. E pashë drejt në sy.

M’u duk se sytë i kish të bardha,sikur nuk kish bebëza. Apo ashtum’u duk?

Duket se shikimi i tij kish prob-lem me të gjithë botën.

Të nesërmen u ktheva nga tur-ni, isha i lodhur... nuk e kisha mënd-jen, u futa në krevat, kur rastësishtkthej kokën... ai po më shihte drejt,qëndronte i palëvizur.

Vetiu hoqa shikimin, nuk po epërballoja dot.

Kish një ndriçim si ekranet kurnuk kanë filluar programin.

Mbulova kokën.Shikimi është e gjitha. Ghithë

qëënia njerëzore përmblidhet në njëpikë, në shikimi.

Shikimi është e kaluara. Shiki-mi është arkivi i njerëzimit.

Shikimi është libri i krimeve.Shikimi ëhtë libri i faljeve.Shikimi është diktatura.Ç’do shikim është një auto-

biografi. Që atëë ditëë nuk tentovat’a shoh më në sy.

Vetëm unë isha i ri. Të tjerët , tëgjithë që erdhën me autoburgun,ishin të ridënuar.

-Merre! Tha shefi i zyrës tekni-ke.

Magazinieri i rrobave eci para ,pa e kthyer kokën.

Hapi drynin, shtyu derën, ndezidritën. Ish një tunel. Tuneli ish kri-juar nga hapësira midis muritmbajtës të fushës së zezë dhe muritkallkan të pallatit numër dy. Sipërish hedhur beton mbi shina dhe plla-ka galerie. Përtokë, diku në thellës,ish një tog me pallto. Kapi njërënpër jake dhe ma hodhi në këmbë ,pa më parë.

-Merre! Nuk ke pse e provon. Tëgjitha njëlloj janë.

Pastaj më dha tasin dhe lugën.Kaq ish marrja.

Pjata ish me gunga, kur liro-heshin të burgosurit dorëzoninpjatën. Unë po e rimerrja. Ish si njëstafetë. Burgu në Komunizëm ka-lonte nga dora në dorë. E lava mesapun, e fërkova me hi. E fshiva efuta në trastë, dhe shkova u rresh-tova për të marrë supën e darkës.

Kjo është jeta – po mendoja –sitogu i kapotave. Nuk ke të drejtë taprovosh... ç’të të bjerë!

Dhe kur dola nga burgu, kurkalova portën mendova se nuk kamtë drejtë të gjykoj njerëzit, se atanuk janë pyetur për dëshirat e tyre.

***Ganiu punonte në metalurgjik.

Tërë shteti në një pesëvjeçar përqen-drohej në një vepër madhore, atëpesëvjeçar ish metalurgjiku.

I kishin mbledhur me rastin e 65vjetorit të ditëlindjes sëudhëheqësit.

Do shpërndanin stimuj, përpunëtorët pararojë.

Thirën dhjetë emrat e parë, i udhanë nga 10 mijë Lek dhe veprën efundit të Enver Hoxhës.

Pastaj thirën dhjetë emrat e dytëdhe i u dhanë nga një fletë lavdëri-mi dhe një vepër.

Ganiu u ngrit i fundit, u afruanë tavolina, mori flet lavdërimin,po kur Kryetari i Bashkimeve Pro-fesionale i zgjati librin, i tha : “mbaje për vete, po deshe më jep lekse kam nevojë...”

Ai e tërhoqi veprën, nuk i thagjë.

Të nesërmen e arrestuan.

I telefonova Xhuvit. Pas tri thir-rjesh së fundi doli në telefon. Lamëtakim në “Qendrën Stefan”. Te kjokafene takoheshim zakonisht. Ish

vend i qetë. Erdhi në kohë. Sa uul, nuk prita, por i bëra pyetjen:

-E vërtetë është që vëllimin mepërmbledhje të poezive franceze eka përkthyer Mesmal Binjaku?

-Ai nuk rron më. E njoh gjatë20 viteve në burg. Ish nga një fs-hat i Vlorës. Jo, jo, nuk i ka përk-thyer ai. E kam lexuar atë përm-bledhje. Këta erdhën të dy ngaBurreli. Ai dhe Njaziu.

Ai e kish këtë libër të shkroj-tur me dorë, të qepur. E mora, elexova. Duhet të ishin përkthyestë ndryshëm. Janë përkthime përtë kaluar kohën nga shumë përk-thyes. Këtë e praktikonim edhekur isha në grupin e përkthyesve.

Ai dhe Njaziu thesin e kishinbashkë. Njaziu tentoi të arratisej,e vranë. Mesmali e ka marrë dhe ebotoi tani. Vuri emrin e tij.

Po, ka një histori. Ai kish vrarënjë djalë në burgun e artizanatit.Djali ish nga Vlora. Po, i kishnxjerrë edhe sytë. Histori dashur-ish… Unë atëherë isha në kampine Elbasanit, nuk isha aty.

Ti e di, këto raste nuk diskuto-hen gjatë në burgje... se nuk dihete vërteta, po thom se ka pasur njërivalitet, një xhelozi...e kish mby-tur me duar, duket sytë e tij tëhapur si kish dhënë shpirt e kanëtmerruar...i a nxori që mos eshihte... i a nxori me lugën qëmbante me vete...

Dashuria nuk të bën vetëm fis-nik, të bën edhe egërsirë.

Ti e di , kemi qënë bashkë nëSpaç, nuk ka pasur shumë raste,atëhere ndodhën dy ngjarje tëpërgjakshme, një i ri e goditi keqme sëpatë atë që i bëri propozimin,e ridënuan gjashtë vjet. Në fakt ishpa faj. Edhe tjetri po ashtu goditime sëpatë.

Jam menduar shpesh si duhengjykuar, se burgu në fakt nuk janëvuajtjet e tjera, është vetëm mu-ngesa e femrës.

-Po ja ti bëre 26 vjet dhe nuk udeformove.

-Jo e ke gabim, unë u deformo-va, por ndryshe, u bëra asket.Asketët janë drurë të tharë, lënguu ka ikur. Femra është lëngu ibotës. Prandaj njeriu lind mesujërash.

Mesmalin e çuan në Burrel. Atyadmironte përkthyesit. I dukej sepërkthimi është gjëja më fisnike,se ajo çon larg dituritë, se përk-thyesit janë më të rëndësishëm seshkrimtarët. E di ç’thoshte! Sh-krimtari e shkruan nga qejfi, i vër-teti është përkthyesi. Ai e mbannë supe gjithë peshën e diturisë.Kripën e bën deti, por mushka eçon në fshat.

Donte të ishte përkthyes dhesikurse e sheh u bë. Libri ka sipërkthyes të 22 poezive emrin e tij.

*Tetor 2017*Tetor 2017*Tetor 2017*Tetor 2017*Tetor 2017

prodhimtarinë e këtij viti.Shpëtim Çuçka vijon me studimin e tij

të stërgjatë për Agollin: Të dish tëzbërthesh thelbin e jetës së një brezi,thelbin e jetës në tërësi, është detyramë e madhe, pasi së këtejmi buron edhedetyra tjetër shumë e madhe: të përcak-tosh rrugën që duhet ndjekur. Egoizmidhe shpirti i vogël nuk e lejojnë njeriunas të hedhë hapin e parë, as të gjejërrugën për hapin tjetër... Është pak e te-pruar e gjithë kjo zgjatje, ndërsa redak-tori duhet të kritikohet për lëshimin e tij.

Demir Gjergji me poezitë e tij nuk ulargua nga natyra dhe nga karakteri i tij izakonshëm lirik. Në përgjithësi ishte njënumër fare i zakonshëm, por edhe meshkrime të mira. Layout ishte shumë idobët në këtë numër dhe fare pa shpirt,ndoshta dhe nga mungesa e vështrimitnë kohën e duhur të numrit.

E diel 19 Nëntor 201720 -STUDIM

AARGUMENT

Në vitin 1971 doli në dritë poema “Komunistët”. D. Agolli ishte dyzet vjeç. Nuk ishte shkrimtar në profesion tëlirë, siç edhe mund të kishte qenë me plot të drejtë për meritat e tij jo të zakonshme letrare. Nuk ishte as kryetar iLidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve. Punonte si gazetar dhe gjente kohën, në orët e ditës të pazëna nga veprim-tari të tjera, të merrej edhe me krijimtarinë letrare, pasionin e jetës së tij.

“Komunistët”dhe Dritëro Agolli

Nga Shpëtim Çuçka

23.

Në vitin 1971 doli në dritë poema“Komunistët”. D. Agolli ishtedyzet vjeç. Nuk ishte shkrimtarnë profesion të lirë, siç edhe mund

të kishte qenë me plot të drejtë për meritate tij jo të zakonshme letrare. Nuk ishte askryetar i Lidhjes së Shkrimtarëve dheArtistëve. Punonte si gazetar dhe gjentekohën, në orët e ditës të pazëna nga vep-rimtari të tjera, të merrej edhe me krijim-tarinë letrare, pasionin e jetës së tij.

Përse është e nevojshme të vihen nëdukje këto të dhëna të thjeshta, kur vjençështja te poema “Komunistët”? E vërtetaështë që një ndër temat më delikate të mar-rëdhënieve shoqërore, temë që nuk paratrajtohet as në rrafshin studimor, jo më nëpublicistikë, por që në mënyrë të thjeshtëndeshet shpesh në jetën e në bisedat tonatë përditshme, është tema e marrëdhënieveshoqëri-individ. Përgjithësisht trajtimi ikësaj teme merr formën: sa i jep individishoqërisë dhe sa merr prej saj. Me fjalë tëtjera, marrëdhënia shoqëri-individ shihetkryesisht në dritën e një materializmi tërëndomtë, vulgar.

Nuk mund të thuhet se shoqëria jonëështë shumë më e prekur se shoqëritë etjera nga ky lloj këndvështrimi, nga kjo llojtrajtese me doza ku më pak e ku më shumëegoiste. Në të gjitha shoqëritë, edhe ato qëmbahen si më të zhvilluarat, rastet e nisjessë qytetarëve nga parimi “merr sa më shumëdhe jep sa më pak” janë ndër më të përhapu-rit dhe më tipikët. Një ndër këto raste, aimë i popullarizuari dhe – ndryshe nga salihet të kuptohet! – jo më i rrezikshmi, jomë i rëndi, është edhe i famshmi dhe famëke-qi korrupsion, prapa të cilit fshihen trajtatë tjera edhe më të rënda e më të rrezik-shme të zbatimit të parimit të përmendurmë lart.

Pa bërë këtu një analizë të mëtejshme tëkësaj çështjeje por duke e marrë atë, si edhebotimin e poemës “Komunistët” në vitin1971, si pikënisje dhe si një këndvështrimtë caktuar për ta parë jetën dhe veprënkonkrete të poetit në marrëdhëniet e tij meshoqërinë, mund të thuhet pa mëdyshje seDritëro Agolli ia shpërbleu me sa mundishoqërisë çdo të mirë që ai pati në jetën e tijtë gjatë. Ia shpërbleu pa kursim dhe pa parëmajtas e djathtas se ç’merrnin të tjerët.Dritëro Agolli me jetën dhe veprën e tij tre-goi se i ishte mirënjohës atdheut e sho-qërisë për mundësinë që iu dha të bënte njëjetë të ndershme dhe të pastër, të mbështe-tur te puna dhe krijimtaria letrare.

Poema “Komunistët” është pikërisht njëndër ato krijime, ku poeti dëshmoi qartazipjekurinë e tij qytetare, atë pjekuri, që tene nuk e gjen dendur ndër njerëzit e letër-sisë dhe arteve, nuk e gjen dendur as ndërspecialistët me kualifikim të lartë të fush-ave të tjera, atë pjekuri qytetare që nukndeshet dendur në përgjithësi në historinëtonë.

Ja ç’shkruan D. Agolli në poemën e tij:

Kalon një kohëe duke udhëtuar

Mes vargjeve e këngëve të mia,Tek ju

qëndroji heshtur,

i menduar,Si udhëtar

i kthyertek shtëpia.

Dhe ndjejse ju

kudomë mbani vesh:

Se ç’këngë ngriti shoku juaj, vallë,Tek brodhi

mal më male shesh më

shesh…

Ç’kuptojmë me pjekuri qytetare? Pikër-isht marrjet dhe dhëniet ndërmjet sho-qërisë dhe individit. Veprimet dhe qënd-rimet e individit që ka arritur shkallën epjekurisë qytetare udhëhiqen nga dy pa-rime: i pari, që pa shoqëri nuk ka jetë tëindividit; i dyti, që individi duhet t’i shpër-blejë shoqërisë gjithë përpjekjet e kryeraprej kësaj për ngritjen e individit në lartës-inë e qenies që punon, që krijon.

Vargjet e mësipërme, ashtu si dhe gjithëpoema “Komunistët”, përbëjnë një dëshmipoetike të bindjes dhe mesazhit të poetit senë jetë nuk ka vetëm të drejta, por edhedetyra, madje detyrat vijnë më përpara nëradhë se të drejtat; nuk ka thjesht detyradhe të drejta vetjake, por detyrat dhe tëdrejtat janë shoqërore, realizohen në sho-qëri. Në poemën “Komunistët” detyrat dhetë drejtat përjetohen jo thjesht si pjesë emarrëdhënieve shoqërore, por si thelbi ityre. Ato janë jo thjesht pjesë e jetës, porjanë thelbi i veprimtarisë shoqërore, thelbii jetës. Krejt ndryshe nga ç’ndodh në njëshoqëri të shpartalluar, ku sistemi i detyravedhe të drejtave shoqërore është gjithashtui shkatërruar dhe paraqitet në trajtën:vetëm të drejta për një pakicë dhe vetëmdetyrime për shumicën. Detyrimet për pak-icën dhe të drejtat për shumicën janë thjeshtdeklarime boshe.

Për banorët e sotëm të Shqipërisë edhekëto vargje – ashtu si mjaft vargje të poe-mave të tjera, që janë sjellë më sipër – ndosh-ta tingëllojnë të pakuptueshme e të pabe-sueshme. Madje edhe ata, që e kanë jetuarperiudhën, kur shkruante këto vargje D.Agolli, sot ndoshta janë çmësuar nga mbre-sat dhe mësimet e vyera të asaj epoke. Jetae sotme ua ka fshirë dhe vazhdon t’ua fshijëpërditë çdo gjurmë të punës dhe jetës sëdikurshme. Praktikisht po ua fshin çdokuptim të asaj historie, që është historia etyre.

Ja disa pamje të kësaj historie:

Nga dolët ju,tregojnë

vetëmalet,

Tregojnërrugët,

sheshet e qyteteve,Ku bridhnin

varfëritë edhe hallet,Ku shtypte

shpinatpeshë e rëndë e derteve,

Ku shkelteçizme e huaj

në kalldrëme………………………………………………….Nga dolët ju?

Ju s’mbitënga mërzitë

Mes balloshnë sallone a bankete,

Siç mbijnënga mërzitë

sothipitë,

Që fryjnënëpër ishuj

e qytete.

Një vëzhgim: sot hipitë janë harruar dhebrezi i ri ndoshta as që e di kuptimin e kësajfjale. E ndoshta dikush megjithatë nuk ijep këtu të drejtë poetit, pasi, ndryshe prejtij, ai mund të ketë mendimin se hipitë nukmbinë ashtu thjesht nga mërzitë...

Sot shumëkush mund ta qortojë poetinpër poemën e tij “Komunistët”. Mund taqortojë, por mund edhe ta dënojë. Mund taqortojë për himnizim, mund ta dënojë përkëtë qëndrim të hapur politik. Mund tadënojë për shumëçka. Poeti përgjigjen e kadhënë në vargjet e tij:

Kur qeverisninmbretrit

S h -qipërinë,S’kam qenë

as artist,as vjer-

shëtar;Sikur të kisha qenë,

poezinëS’ua kisha falur

kurrë,gjer në varr…

Më mirëtrupin

baltrashta zvarrisja,

I lodhur,i munduar

dhe ulok,Më mirë

krahëtgjer në bërryl

t’i prisja,Sesa të belbëzoja:

“Rrofsh,o Zog!”

VVVVVijonijonijonijonijon

E diel 19 Nëntor 2017 - 21OPINION

Reportazhi i Ditës E humbur në StasilandMONIKA SHOSHORI STAFA

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

... me të kaluarën në vendet ish-komuniste, si Fondacioni Federalpër studimin e regjimit diktatori-al në Gjermaninë Lindore dhe Fon-dacioni Konrad Adenhauer, ven-doset sipas programit të parash-ikuar, i gatshëm fort për të nisurfestimin e mirëseardhjes me miqtëgjermanë. Sa herë qëndroj në këtëqytet kam ndjesinë se këtupërkohshmëria është kristalizuarnë një përjetësi të kërthët, deridiku në ngërdheshjen e një tikunervor të vazhdueshëm. Që ngambarimi i Luftës së Dytë Botërorekanë kaluar 72 vjet e që nga rëniae Murit, që ndau jo vetëm një kombe një vend, por dhe një kontinenttë tërë, nuk kanë shkuar më shumëse 28 vjet. Këtu ku ne jemi ndalur,pikërisht në rrugën LeipzigerStrasse 50 të metropolit gjerman,atëkohë të murit, avionët e sho-qërisë ajrore gjermano- perëndi-more nuk mund të uleshin assesi;ushtarët amerikanë, anglezë,francezë e rusë, të lindur njëzetvjet më vonë se përfundimi i luftës,bënin roje sikur të kishin ardhurdje mbi rrënojat e Rajhut të Tretë.Kish ndryshuar gjeografia politikee kontinenteve, kishin rënë perën-di shekullore, kishin ndryshuarzakone e vlera, ishin përvijuarndryshime antropologjike rrënjë-sore, laboratorë dhe praktikantështriganë kishin premtuar mekërcënim të krijonin lloje të rejaqeniesh të gjalla. Kultura gjer-mane u tregua megjithatë e mad-he për forcën e kthjellët me të cilënpat denoncuar ndarjen e individitdhe të shoqërisë, atë proces tëzvetënuar që e rrafshon njeriunduke i dhënë një rol njëdimension-al, duke e detyruar të jetë vetëmnjë pjesë e makinës sociale, duke epenguar që të zhvillojë plotësishtpersonalitetin e tij dhe duke eshndërruar kështu shoqërinë, nënjë bashkësi qeniesh të cunguara.

Këtu në këtë pjesë të BerlinitLindor përjetoj fundin e hirtë tëspektrit: ndërtesa gri, tokë gri,zogj gri po aq dhe pemë gri. Jash-të, qyteti dhe pastaj fshatrat rrot-ull përgjatë udhëtimeve të ditëvenë vazhdim, më shfaqen në njësfond bardhë e zi. Nata që shkoimë la mbresën e një mjegullimi tëtymtë. Ndërsa eci drejt muzeut tëStas-it më vjen ndër mend kjo situ-atë paradoksale e qytetit që patqenë një dhe disa vite pas luftës mëshumë se një. Dikush aty që nashoqëron e përshkruan RDGJ-në,si një romancë tmerri ku shtëpitëprej syve shfaqeshin të rrënuaradhe njerëzit plotësisht të hutuar.Kjo ndjesi ka nevojë për një fjalë tëpërngjitur...është një ndjesi hesh-tur e që askush prej të pranish-mëve nuk do ta zgjojë. Romancavjen nga ëndrra për një botë më tëmirë, që komunistët gjermanë do-nin ta ndërtonin nga hiri i së kalu-arës së tyre naziste: secili sipas af-tësive, secili sipas nevojave. Tmer-ri vjen nga ajo çka ata bënë nëemër të asaj ëndrre. Në institucio-nin që parlamenti gjerman e kangarkuar me detyrën e hapjes sëdosjeve të krimeve të komunizmit- dosjeve të përndjekjes politike, qëdo të thotë të policisë së fshehtë,Stas, “Staatssicherheit”, fjalë përfjalë Sigurimi i Shtetit, njësoj si në

Shqipëri, duket qartë se rishikimii së kaluarës është institucionali-zuar. Ky institucion ka ofruar vull-netarisht ndihmën, konsulencën,përvojën e tij për Shqipërinë që prejfillimit të mijëvjeçarit të ri. Vulln-etarisht dhe me këmbëngulje.Ndoshta sepse Gjermania dhe Sh-qipëria kanë pasur një historiparalele: të ndarë në dy shtete, poli-cia politike e tyre i ka përdorurgjermanët kundër gjermanëvedhe shqiptarët kundër sh-qiptarëve, Lindjen kundër Perën-dimit dhe anasjelltas. Prej fotovenë muze dallojmë se GjermaniaLindore ngjan si një kopsht i fshe-htë i rrethuar me mur, një vend ihumbur në kohë. Më kujtohengjëra që nuk i kam kujtuar mëparë, gjëra të cilat nuk kishin dalëkurrë nga rezerva e sistemuar ekujtesës. Janë ato që më sjellin nëmendje të kaluarën. Sinapset e sh-katërruara rindërtohen vetë nga-njëherë duke humbur udhët e tyretë vjetra dhe duke bërë lidhje tëreja të çuditshme. Kujtoj sytë e butëjeshil të nënës sime në rrezen e di-ellit, kujtoj ndjesinë e ngutshmetë atit tim për të më rritur shpejt,kujtoj erën e disa rrobave të har-ruara të tij diku në një paradhomë

të shtëpisë. Dhe sakaq ti mendonse të kaluarën tënde e ke arkivuarme nëntituj të subjektit por jo, evërteta është krejt ndryshe. Ajogjithmonë pret diku për t’u rish-faqur. Isha rritur me ‘kutizën enjëmijë pyetjeve’ në kokë, siç do tacilësonte im atë kërshërinë time jovetëm subjektive para botës. Nëlibrin e saj mbi Stasin dhe jetëtnjerëzore të përshkruara aty, AnaFunder shkruante se dikur asoko-he, njerëzit që e njihnin qytetinmund të merrnin shtigje të fsheh-ta që prisnin shkurt midis ndërte-save ose të ecnin përgjatë rrugicavetë pashënuara ndërmjet secilitbllok, duke lëvizur mbi tokë dhenëntokë për t’u arratisur. E ja qëliria fitohej, por në shumtën ë ras-teve jo gjithmonë. Sakaq veten egjeta të humbur. E shkëputur ngagrupi mes përplasjes së ngjarjeve,unë kisha humbur krejt. Pokërkoja muzeun e Stas-it, osendërtesën me bojën e përhimët kumë parë kishin qenë zyrat qen-drore të tij. Doja të shihja me sytëe mi një pjesë të aparatit të stër-madh që kishte qenë Ministria gjer-mano-lindore e Sigurimit të Sh-tetit. Po çfarë kisha lexuar përStas-in sigurisht nuk qe një kërkim

i plotë. Si vizitore e hershme e tij,kisha mësuar se Stasi ishte ush-tria e fshehtë me të cilën qeveriaushtronte kontrollin. Puna e tijishte të dinte çdo gjë për çdo njërin,duke përdorur çdo mjet që ezgjidhte vetë. Ai e dinte se kush tëkishte ardhur për vizitë, dinte kujti kishe telefonuar, madje dinte edhenëse gruaja jote të tradhtonte. Ish-te një aparat burokratik që i kish-te shtrirë metastazat në të gjithëshoqërinë gjermano-lindore, idukshëm ose i maskuar. Gjendejgjithmonë dikush që i raportonteStas-it për miqtë dhe shokët e tunë çdo shkollë, në çdo fabrikë, nëçdo bllok apartamentesh, në çdopijetore. Megjithatë, maniak pashollësive, Stasi dështoi tërësishtpër të parashikuar fundin e komu-nizmit dhe bashkë me të, edhe fun-din e një Gjermanie të ndarë.Ndërmjet viteve 1989 dhe 1990gjithçka u përmbys; nga njësi espiunëve stalinistë një ditë, në njëmuze madhështor në ditën tjetër.Në dyzet vitet e saj, Stasi prodhoiekuivalentin e të gjitha dokument-eve në historinë gjermane që ngakohët e Mesjetës. Të vendosuravertikalisht dhe puqur me njëra -tjetrën, dosjet e Stas-it, të ruajtu-

ra të kriptuara për bashkëvendësite vet, do të formonin një varg tëgjatë kilometrash që do t’i kalonintë dyqindat, të paktën vetëm përnjë qytet, më pat thënë atëherë njëekspert i dosjeve. I bluaja këto in-formacione në kokë ndërsa pyesjame padurim çdo kënd që takoja seku gjendej rruga që çonte drejtgodinës së spiunëve, Ruschestraße103, Haus 1. Bënte ftohtë, por pa-durimi për të vrapuar rrugëve ber-lineze, nuk e fsheh, se më gëzontepamasë. Ah, ja tek është! Më nëfund, sa e madhe duket! Një palëshkallë të çonin drejt dyerve tëmëdha dykanatëshe të blinduarame sumbulla metalike mbi to. Ven-dasit kujtojnë se më parë, në hyrjetë saj, varej një pllakë ku shkru-hej “Ministria e Sigurimit të Sh-tetit” ose diçka e tillë. Ishte hequrme një lloj gazmimi të frikshëmgjatë revolucionit dhe nuk ishteparë më, që atëherë. U enda paknëpër ndërtesë. Të gjitha tryezatnë pavionët e saj, ishin po ashtusiç ishin lënë natën kur demon-struesit e pushtuan godinën – kre-jt të zhveshura. Mbi secilën prejtyre kishte çifte telefonash me dis-qe. Aparatura copë –copë qenëhedhur përmbys në disa dhomapas shembjes, në përpjekjen e fun-dit të dëshpëruar të Stasit për tëshkatërruar dosjet më tëmallkuara. Dikush, më tha se mbinjërën nga tryezat ato ditë të fun-dit të ikjes së tyre, gjendej dhe njëkalendar i vitit 1989 me fotografinëe një gruaje të zhveshur nga mesie lart, por në mure kishte krye-sisht simbole komuniste. Ah, men-dova, në nënvetëdije të shkretëtspiunë me sa duket i besonin Niçesdhe Vagnerit, pa çka se në jetënreale ruanin jetët e të tjerëve. Megjithë orvatjet më të mira për tamirëmbajtur, godina dukej elagësht dhe burokratike. Në anëne majtë të pavijonit të ekspozesë sëfotove të saj, nuk më shqitej ngasytë një fotografi e stërmadhe. Ajotregonte një det me njerëz që mba-nin qirinj në duar, me qafat e zg-jatura drejt ndërtesës së Stas-itduke vështruar kontrollorët e tyrenë fytyrë. Ata e dinin se pikërishtkëtu jetët e tyre vëzhgoheshin,manipuloheshin dhe nganjëherërrënoheshin. Përbri ishin ekspo-zuar edhe kopje të telefakseve qëdërgoheshin me një tërbim të sh-tuar nga këtu, zyrat qendrore tëStas-it, zyrave të tjera në qytetet eGjermanisë Lindore.

Mistere të mëdha të vogla uraportuan pasi u hapën dosjet. Jomë pak të mistershme ishin,ndoshta, gjestet e njeriut të zakon-shëm në rrugë. Ndërsa shihja mevëmendje gjithë hullinë e doku-menteve të ekspozuara apo jo nëmuzeun e ish-Ministrisë së Sig-urimit të Shtetit përfytyroja bale-tin e shurdhmemecëve në rrugë:agjentë që i dërgojnë sinjale njëri–tjetrit nga qoshja në qoshe qëprekin hundët, barqet, shpinat dheflokët, që lidhin dhe zgjidhinlidhëset e këpucëve, që ua ngrenëkapelën të huajve dhe që shfletojnëletrat në çanta, një koreografi përinformatorë tejet të ligj, malinj epo aq të pushtetshëm, edhe përtejZotit vetë. Në njërin prej ek-spozeve, syri më zuri një letër tëshkruar me dorë. Po e këqyrja atëkaq e përqendruar teksa një gruasakaq më qe afruar. Ngjante si një

vijon në faqen 22vijon në faqen 22vijon në faqen 22vijon në faqen 22vijon në faqen 22

E diel 19 Nëntor 201722 - OPINION

Rusia: E vlerësuardrejt si rrezik?

Dje në “Deutsche Welle”

K o h a q ë i k u s h t o n i e s t e t i k ë s p e r -s o n a l e s i d h e r e h a t i s ë n ë s h t ë p i j ur e l a k s o n , j u v ë n ë p a q e m e v e t e nt u a j d h e a t a q ë j u r r e t h o j n ë . E d i e li n t i m e d h e e p ë r z e m ë r t , l a r g ç d oa n g a z h i m i , n x i t i m i d h e z h u r m ë s s ën j e r ë z v e .

DEMI

Me partnerin gj i thmonë gjeni diçkapër të qeshur, sidomos nëse yjet vënënë dukje dal l imet tuaja, si në kup-timin e karakterit ashtu edhe të syni-meve. Të paktën Hëna f let gjuhëntuaj: vitalitet, besim dhe zgjidhje tëshpejta.

UJORI

BRICJAPI

SHIGJETARI

AKREPI

PESHORJA

LUANI

V I R G J E R E S H A

GAFORJA

BINJAKET

DASHI

PESHQIT

Nuk ka asgjë të keqe nëse doni të qën-droni të vetëm, edhe pse në një kënd-vështr im afatgjatë, vetmia nuk do t ’ jubënte fare mirë. Përpiquni të hyni nëlojë. Duke qenë akt ivë, do të përjetonimë shumë çaste të mbushura me emo-cione.

P a r t n e r k o k ë f o r t ë , n ë s e i s h t o n ie d h e f a m i l j e n l u f t a r a k e d h e k o -m s h i n j t ë e z h u r m s h ë m , d o p ë r p i q e -n i s h u m ë t ë m e r r n i s i t u a t ë n n ë d o r ëk ë t ë t ë d i e l . T ë i r r i t u a r e d h e j u p ë rs h k a k t ë z g j i m i t s h u m ë h e r ë t n ëk ë t ë d i t ë p u s h i m i .

E d ie la i p lo tëson mjaf tueshëm pr i t -shmër i të tua ja. Jeni në humor të mirëdhe n jë drekë e mi rë do v lerësohetshumë nga fami l ja rë t tua j . Ndoshtamund të vendosni të ka lon i pak ngakoha e jua j e l i r ë në ak t i v i t e te so -c ia le .

Hëna në kuadraturë më Neptunin drej-ton g isht in mbi rapor te t fami l ja re dheato në ç i f t , duke vënë në duk je ndon-jë mangës i emoc iona le dhe duke sh-k a k t u a r t e n s i o n . S i d o q o f t ë , d u k evënë në punë sens in t ua j p rak t i k doar r in i të mban i s i tua tën nën kon t ro l l .

H ë n ë m i q ë s o r e d h e a v e n t u r e s k e ,s h p r e s o j m ë q ë d o a r r i j ë t ë m b a j ën ë n k o n t r o l l M a r s i n e z y m t ë q ë p ë r -p l a s e t m e P l u t o n i n , d u k e s h k a k t u a rt e n s i o n e n ë f a m i l j e . M o s h u m b i s n is h p i r t i n l u f t a r a k n ë s e n u k n d j e h e n it ë m b ë s h t e t u r n ë o b j e k t i v a t t u a j a .

Hënë e shkëlqyer për biznes por jo përzemrën: kurrë mos ngatërroni f inancatme ndjenjat, edhe kr i j imtar ia humbetnë raste të t i l la. Në l idhje me një ven-d i m t ë r ë n d ë s i s h ë m , m o s p r a n o n ikëshilla nga persona që nuk keni shumëkohë që i nj ihni.

Hëna protagoniste në shenjë, po për fat tëkeq përplaset me Neptunin që ngatërronemocionet dhe krijon disa probleme të pa-nevojshme në shtëpi. Ndjenja dominueseështë që të kuptoheni nga të tjerët. E donishumë familjen tuaj, por e ndjeni të largët.

Çdo gjë ju nervozon dhe ju irriton sot. Partnerindonjëherë ju bën të ndjeheni xheloz, ndon-jëherë ju bën të keni zili, ndjenja që nuk kanëshumë lidhje me ju. Nën presion raportet famil-jare, kini kujdes nga ndonjë grindje e ekza-gjeruar me prindërit.

N ë p l a n t ë p a r ë m i q ë s i a ! B a s h -k ë p u n i m m a k s i m a l s i m e p a r t n e r i na s h t u e d h e m e m i q t ë t u a j : k u p t o -h e n i m e n j ë s h i k i m . T ë g j i t h a a k -t i v i t e t e t e o r g a n i z u a r a b a s h k ë d or e a l i z o h e n p ë r m r e k u l l i .

H ë n ë t e k a n j o z e n ë k u a d r a t u r ë m eNep tun in : ësh të humor i që dominonzg jedh je t tua ja , të c i la t duhet të jenëin tu i t i ve , por jo s ipër faqësore . Kush-t o n i p a k k o h ë v e t e s t u a j : ç l o d h j e ,a r t dhe muz i kë .

variant femëror i Luterit. Përveçqë ishte e bukur, me mollëza të daladhe një vështrim të drejtpërdrejtëajo dukej se nuk i kishte kaluar tëpesëdhjetat. Dukej miqësore, egjithashtu, me sa duket e kishtekuptuar që unë po tallesha nëmendjen time me një regjim që ukërkonte shtetasve të vet të nën-shkruanin garanci besnikërie qëngjanin si certifikata martesore;që konfiskonte kartolinat editëlindjeve që fëmijët ua dërgon-in gjyshërve; dhe që shkruaninprotokolle të pakuptimta në trye-za poshtë kalendarëve me gragjoksmëdha. Kjo ishte frauTroster, që kujdesej për muzeun.Frau Troster më shpjegoi se ajoletër ku isha përqendruar ta deshi-froja ishte pikërisht një letër ga-rancie për besnikërinë që qytetariX i nënshkruante Stas-it. Pak mëvonë ajo më tregoi dhe një historigruaje, bashkëshorti i së cilës kish-te vdekur teksa mbahej i arrestu-ar në një qeli të Stas-it, aty pranë.Atëherë rrëfente ajo, u hap fjalë seStasi e kishte orkestruar vetë fu-neralin deri në atë pikë sa e zëv-endësoi arkivolin e zbrazët me njëtë plotë dhe e dogji kufomën për të

shkatërruar çdo dëshmi të sh-kakut të vdekjes. Pas kësajpërpiqesha ta merrja me mend seçfarë do të thotë të mos dish nësebashkëshorti yt vari veten aponëse dikush me të cilin, ti shkëm-behesh në rrugë e vrau atë.

EPILOGUMitin e kujtesës në Gjermani

nuk e sheh vetëm në zyra tëndorimit të burimeve të shkruara,në institucione, por edhe në trotu-are. Kudo ka shenja për njerëz engjarje të kohës së luftës e tëpasluftës, të periudhës së ndryshi-meve politike. Vetë muri i Berlinitështë kthyer në kujtesë materiale,gati-gati në bizhuteri. Vendësit nathonë se gjithë muri i Berlinit tan-

imë është shitur, ndoshta ështëshitur dhe për herë të dytë a tëtretë. Megjithatë, te portat e Bran-denburgut vazhdimisht ka turistëqë blejnë gurin historik,megjithëse e dinë se ai i Berlinitka mbaruar. Në Berlin nuk mundtë thuash se e ke parë sadopak tëshkuarën pa vizituar murin, kumund të njihesh me tmerre tëpërbindshme: gra shtatzëna qëjanë hedhur nga kati i tretë për tëkaluar në “Gjermaninë tjetër”; tërinj e pleq që kanë humburgjysmën e familjes për të kapërcy-er kufirin, dënime makabre përtentuesit e arratisjes. “Lufta eftohtë” me sa duket këtu ia ka kalu-ar kloneve shqiptare. Por, ndrysheprej Shqipërisë, ku sot është vësh-tirë të gjesh jo një copë nga telat eelektrizuar të klonit, por dhe shen-jat e piramidave vetë, në Gjermanitmerret e murit që ndau një popullnë dy shtete e dy kampe njëherësh,mund t’i shohësh të certifikuaranë foto, shkresa të panumërta,gazeta, deri dhe në imazhe të fil-muara që ndoshta janë produkt ikamerave të sigurisë, që shteti iblinte për të mbikëqyrur murin.

E humbur në Stasilandvijon nga faqja 21vijon nga faqja 21vijon nga faqja 21vijon nga faqja 21vijon nga faqja 21

Nga Benjamin Knight

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

... Informativ Gjerman (BND)Bruno Kahl: “Në vend të një part-neri për sigurinë evropiane, teRusia më tepër kemi një rrezikpotencial. Aktori i politikësbotërore Rusi është rikthyer, ai dotë mbetet një fqinj i parehatshëm”.Në një referat të mbajtur në Fon-dacionin Hans Seidel në Mynih,Kahl foli për një modernizim “tëhabitshëm” të forcave të armato-sura ruse.

Ekspertë të sigurisë janë tëhabitur me fjalët e Kahl-it. Ato janëtë pazakonta për një person që ibën rrallë publike mendimet dheanalizat e tij - puna e shërbimevetë fshehta, siç e thotë emri, shu-micën e kohës zhvillohet pas per-deve.”REALIST”REALIST”REALIST”REALIST”REALIST,,,,, PRA PRA PRA PRA PRAGMAGMAGMAGMAGMATIK”TIK”TIK”TIK”TIK”

Për Sebastian Schulte, korre-spondentin për Gjermaninë të re-vistës ushtarake britanike “Jane’sDefence Weekly”, deklaratat eKahles janë “realiste, pragmatikedhe pasqyrojnë atë që kanë vërej-tur edhe vëzhgues të tjerë”.”Të gjithë ne nuk flasim sa duhetpër sjelljen e Rusisë ndaj Perën-dimit, Evropës dhe, para së gjith-ash, shteteve të Evropës Lindore.”Ai tha se veç lajmeve, për luftimete forcave të mbështetura nga Ru-sia dhe Ukrainës në medie nukgjen analiza, “gjë që është e habit-shme”.

FUQI MBROJTËSE SHBAFUQI MBROJTËSE SHBAFUQI MBROJTËSE SHBAFUQI MBROJTËSE SHBAFUQI MBROJTËSE SHBA

Si kundërpeshë ndaj rrezikutrus për Evropën, Kahl paraqiti nëfjalimin e tij bashkëpunimin meshërbimet e fshehta të SHBA dhe,para së gjithash, me ushtrinë eSHBA. “Ata kanë mbi dhjetëaeroplanmbajtëse, të cilat mund t’idërgojnë brenda kohës më të sh-

kurtër në zonat ndërkombëtare tëkonfliktit”,-tha shefi i BND-së.Rëndësi ka që të pengohet që Krem-lini të ketë sukses “në dobësimin eBE, në spostimin e SHBA dheveçanërisht që të futet një pykëmidis të dyve”.

Mark Galeotti beson se vëzh-gimet e Kahlit në përgjithësi janëtë drejta, por megjithatë e piktur-ojnë “tepër errët” realitetin. Ek-

sperti për politikën ruse të sigurisëdhe drejtori i Qendrës për Sigur-inë Evropiane në Institutin përMarrëdhëniet Ndërkombëtare nëPragë tërheq vëmendjen se Rusisëi duhet ende shumë për të arriturPerëndimin.

“Të paktën gjysma e ushtrisëruse nuk është e modernizuar siduhet”,-thotë ai. Dhe shton se“vetëm shtetet anëtare të NATO-s,

pa SHBA dhe Kanadanë kanë mëshumë trupa tokësore se Rusia”.Galeotti arrin në përfundimin seRusia, e parë në mënyrë realiste,mund të mobilizojë në çdo kohë50.000 vetë. “Kjo nuk është Ushtriae Kuqe sovjetike”,-thotë ai. “Kjonuk është një fuqi që mund të sul-monte Evropën Perëndimore, qëmund të matej me NATO-n meshpresën për të fituar”.

MONIKA SHOSHORI STAFA

E diel 19 Nëntor 2017 - 23

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

AAAA Argët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikFJ

ALEK

RYQI

(1)

FJAL

EKRY

QI (2

)

PËRG

JIGJ

ET E

FJA

LËKR

YQEV

E TË

NUM

RIT

TË K

ALUA

R

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

SUDOK Përgjigje e sudokut të numrit të kaluar

AAAAArgëtimrgëtimrgëtimrgëtimrgëtimfilozofikfilozofikfilozofikfilozofikfilozofik

KRIPTOSKEMEPërgjigja e numrit të djeshëmKRIPTOSKEME

Fjalëkryqi (1) Fjalëkryqi (2)HORIZONTAL1. Fillojnën panikun.3. Gibson aktor.5. Në mes të cogito dhe sum e thën nga Des-cartes.9. Mund të jetë trofe.11. Janë vendet si Katari14. Maureen që qe aktore.16. Janë kundërmuese.17. Mund të fitojnë etapa.20. Ushtojnë nga "ola".22. Një thirrje26. Janë ministritë.27. Një rrugë në Paris.28. Markë cigareje.29. Eshtë nginjja.32. Ricciarelli soprano.33. Fillojnë sefte.34. Ente Ekonomike Sarandë.35. Mbyllin një ditar.

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

Gjeni ndryshimin

Dy figurat kanë ndryshime nga njëra-tjetra

Përgjigja, ja cilat janë ndryshimet e figurave

- "Bota është një vend i rrezikshëm për tëjetuar; jo për shkak të njerëzve që bëjnëgjëra të këqija, por për shkak të njerëzveqë i shohin ata dhe nuk bëjnë asgjë."

~Albert Einstein

- Barinjtë do të jenë brutalë, sa kohë qëdelet të jenë budallaqe. (E. Godin)

- Është më e thjeshtë të gjykosh naivite-tin e një njeriu nga pyetjet, se sa ngapërgjigjet e tij.

(Duc De Levis)

MJESHTRI MAGJIK, DA VINÇI

- Më pëlqejnë ata që mund tëbuzëqeshin në telashe, ata qëmund të fitojnë fuqi nga stresidhe që bëhen të zotët, dukereflektuar.

- Mendjet e vogla tkurren, porzemrat e mëdha me ndërgjegjepër veprimet e tyre, u përmbahenparimeve deri në vdekje.

- Teksa mendoja se po mësoja sitë jetoja, paskam qenë dukemësuar si të vdes.

HORIZONTAL

1. Mund të jetë kursimi.5. Ylli i Nostradamus.8. Tamam pa kufij.11. Ross këngëtare.13. I lashtë.15. Eshtë Aleanca ku sapoi kemi aderuar.19. Kufijtë e lëvizjes20. I ka tek plepi.21. Paguhen për shërbim.23. Fillojnë lejen.24. Kufizojnë trotuaret.25. Bëjnë karrierë në parti.27. Thahet me bonifikim.28. Mund të jetë unik një i tillë .29. Preka komik shkordran.31. Fund dhjetori.32. Fillojnë aksionin.33. Ente Operative Tiranë34. Agjenci Ajrore Durrës.36. Një pjesë e dimensioneve.

39. Eshtë përfaqsuesja e Adriam Mutu.41. Kalimi në ekstreme.42. Eshtë e re pas Krishtit.43. Shkruhet për të mos vazhduar më.44. Si i gjithë .47. Kush e thotë lutet.48. Kufij elementi.49. Ishte nyja që preu Alekdansdri i Madh.50. Një pjesë e titanëve.51. Mund të jetë kundërmuese.52. Pak titanike.

VERTIKAL1. Si i përshtatëshëm.2. Mund të jenë fetare.3. Ai i kuq e ka një huq.4. Pak analogji.6. Eshtë metri i rrobaqepësit.7. Në hyrje të oazit.

8. Arte pa re.9. Arthur që qe dramaturg.10. Janë boshte.12. Michelangelo regjisor.14. Mund të bëjë stil të lirë .16. Ishin monedhe te Tobias.17. Eshtë bas me katër tela.18. Pak efikasitet.22. Eshtë marrëveshje me nota.25. Ishte babai i Akilit.26. Fillojnë nazet.27. Në krye të kuadrove.29. Eshtë faqe muri.30. Një apendisit i menjëhershëm.35. Kurosawa që qe regjisor.36. Vriten nga espada.37. Eshtë shtet aziatik.38. Edouard piktor.40. Një transporti është kamioni.45. Uni i Freud.46. Një cigan.47. Fundi i një samurai.

TTTTThëniehëniehëniehëniehënietë mençuratë mençuratë mençuratë mençuratë mençura

36. Satelit i Jupiterit37. I ka tek Luani.38. Boldi komik italian.42. Eshtë kolana në filma43. Kush e thotë lutet.44. Oxa këngëtare.46. Inicialet e Nolte aktor.47. Eshtë tokë që... fitohet.48. Një... gjermane.

VERTIKAL1. Një votë në favor.2. Filozofi me eksperimentin e gomarit.3. Në hyrje makinës.4. Fillojnë lehtë.5. Irlanda në Dublin.6. Eshtë edhe ajo e historisë.7. Një pjesë e gamiljeve8. Notat pa kufij.9. Ishin komitë.

10. Ka kryeqytet Islamabad.12. Don... i Interpretuar nga Terence13. Mbyllin aktet.15. Janë përmasa.18. Gjysma e lutjes.19. Castellitto aktor.20. Inicilat e Dalí, piktor.21. Tanita këngëtare.23. Eshtë trysni24. Në hyrje të Europës.25. Janë rrobat për t'u larë.30. Bën mëza.31. Moreau aktore.32. Janë thika.39. Një pjesë e satelitit.40. Janë teke në sende.41. Pak marramendëse.42. I ka tek zdapi.45. Inicialet e Nolte-s.

ZBAVITJE

A V A T I S A L A M I N A

L A N A F E E A R I S

A L N N E N A P T O P

N E G E R S I R A T B I

I A S M O D E U M I R

S A M T A R A F F A

M R O N I N A R I E T

H A B E R I O M A R A

R I T T S E R I T E T

T E M E B E L I V

O T M E R I T A S A M

M A R I A N A A R M A N I

M A R N I E P R M I T E

I N A T U M A D T E S

S T U S E N D E R E A

T E L T U N D I M I A U

E N K E N D I M I S

R A A F J O E B E L A

I T A A A N N A K I

O K A N A I S A R N A

Z E L L I L I M E D

E B A R I T O N T O R

T O K A R A L N L E R A

M I N I M A L E I S T E R

T E K B O M B R E D H

O R A T O R E T E S E A

G N O T A R E T T M T

E A M E R I K A N E T

R S L R E T E E R I K

P E L O T A D V M A

S O T A R T A R E E T

T R E A G P A R E T E

E T L A R I T M I A A

F I L I Z A T E A G A

A N D I T E T T O M

N O B I L E B A N A L E

1 2 3 4 5 6 7 78 8 9 10

11 12 13 14

15 16 17 18 19

20 21 22 23

24 25 26

27 28

29 30 31

32 33 34 35 36 37 38

39 40 41 42

43 44 45 46 47

48 49

50 51 52

1 2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13

14 15 16

17 18 19

20 21 22 23 43 25

26 27

28 29 30 31

32 33 34

35 36 37

38 39 40 41 42

43 44 45 46

47 48

3 1 7 2 7 3 13 2

2 7 5 8 4 3 5 7 2 6

7 3 1 9 1 6 5 10 6 2 6

3 5 8 2 3 5 6 1 7 5

12 5 13 5 10 1 7 6 13

2 7 18 5 11 2 6 5 8 2 6

8 2 6 2 2 1 8 5 11 1

1 6 8 17 9 5 7 2 9

3 1 5 8 2 16 2 7 1

2 3 2 6 5 9 2 1 13

6 2 7 2 3 7K 18U 3M 6 T3 4 8 5 19 1 5 3 5 2

REKLAME E diel 19 Nëntor 201724 -