Upload
butcher788
View
212
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
1/19
Polit echnika Lubel sk a, Wydz ia Mechani cz ny
Katedra Automatyzacjiul . Nadbystrzycka 36, 20-618 Lubl in
tel ./fax.:(+48 81) 5384267 e-mail :automat@poll ub.pl ; wm.ka@pol lub.p
LABORATORIUM
PODSTAW AUTOMATYKI
Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3
WPROWADZENIE DO UKADW
PRZECZAJCYCH ORAZDO BUDOWY I
PROGRAMOWANIA STEROWNIKW PLC
Wydzia Mechaniczny
Sala 406
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
2/19
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
3/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012)
SPIS TRECI
PRZEZNACZENIE OPRACOWANIA ................................................................. ............................................. 1
I. STYCZNIKOWE UKADY PRZECZAJCE........................................................................................ 1
UKADY PRZECZAJCE....................................................... ................................................................. ............ 1PODSTAWOWE FUNKCJE LOGICZNE...................................................................................................................... 2PRZEKANIKOWE UKADY STEROWANIA................................................................ ............................................. 3PRZEKANIKI CZASOWE....................................................................................................................................... 7
II. PROGRAMOWALNY STEROWNIK LOGICZNY (PLC) ........................................................................ 9
PODSTAWOWE ELEMENTY DIAGRAMU DRABINKOWEGO.................................................................................... 11
III. PYTANIA KONTROLNE ........................................................... ................................................................ 15
LITERATURA .................................................................................................................................................... 15
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
4/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012)
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
5/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012) 1
PRZEZNACZENIE OPRACOWANIA
Niniejsze opracowanie jest wprowadzeniem teoretycznym do wicze
laboratoryjnych:
A1. Sterowanie modelem wtryskarki do tworzyw przy wykorzystaniu sterownika PLC.
A2. Sterowanie silnikiem krokowym przy wykorzystaniu sterownika PLC. Przetwornik
napicie->czstotliwo.
A3. Sterowanie manipulatorem binarnym przy wykorzystaniu sterownika PLC.
I. STYCZNIKOWE UKADY PRZECZAJCE
Ukady przeczajce
Ukady przeczajce to ukady automatyki przetwarzajce informacje dyskretne
(dwustanowe). W systemach automatyki przemysowej s to wszelkiego rodzaju ukady
sterujce dwustanowymi urzdzeniami wykonawczymi (typu zaczenie/wyczenie) na
podstawie dyskretnych sygnaw docierajcych z obiektu sterowania.
Typowymi rdami sygnaw dwustanowych w automatyce przemysowej s:
styki elektryczne przyciskw i przecznikw pulpitw sterowniczych (aktywowane
manualnie),
styki elektryczne wycznikw drogowych (kracowych) ruchomych podzespow
maszyn,
detektory obecnoci przedmiotw, czci, ludzi itp. (np. fotokomrki),
sygnalizatory graniczne wielkoci cigych (np. wyczniki termiczne, presostaty,
dyskretne sygnalizatory poziomu cieczy itp.),
styki (wyjcia) przekanikw czasowych (odmierzajcych zadane interway czasu).
Typowymi dwustanowymi urzdzeniami wykonawczymi s wszelkiego rodzaju
urzdzenia oddziaujce na obiekt sterowania, wymagajce dostarczenia dyskretnego sygnau
nastawiajcego, na przykad:
dwustanowy elektrozawr pneumatyczny,
trjfazowy silnik elektryczny zaczany przekanikiem,
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
6/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012)2
grzejnik elektryczny zaczany przekanikiem,
lampka sygnalizacyjna (monitorujca sygna dyskretny),
Ukady przeczajce dzieli si na dwie kategorie:
ukady kombinacyjne to ukady przeczajce, w ktrych wartoci wyj s funkcj
wycznie sygnaw wejciowych, tzn. nie zale od czasu (stanw przeszych);
ukady sekwencyjneto ukady przeczajce, w ktrych wartoci wyj zale take od
stanw przeszych ukadu (stanw wyj).
Podstawowe funkcje logiczne
Ukady przeczajce mog by budowane z wykorzystaniem elementw logicznych,
tj. elementarnych ukadw realizujcych podstawowe funkcje logiczne:
negacja (zaprzeczenie, NOT): xy (1)
x y
0 1
1 0
suma (lub, OR): 21 xxy (2)
x1 x2 y
0 0 0
1 0 1
0 1 1
1 1 1
iloczyn (i, AND): 21 xxy (3)
x1 x2 y
0 0 0
1 0 0
0 1 0
1 1 1
Jak wida, sposb dziaania ukadu logicznego (w oglnoci przeczajcego) moe
by podany rwnowanie w postaci funkcji (formuy matematycznej), tabeli (tzw. tabeli
prawdy ukadu) a take przepisu sownego lub wykresu (diagramu). Za pomoc symbolu 0
oznacza si warto logicznfasz, przez 1 wartoprawd.
x y
x1x2
y
x1x2
y
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
7/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012) 3
Na podstawie praw algebry Boolea mona wykaza, e dowolnie zoony ukad
logiczny (kombinacyjny) mona zrealizowa wykorzystujc tylko jeden element logiczny o
dziaaniu: negacja sumyalbo negacja iloczynu:
negacja sumy (NOR): 21 xxy
x1 x2 y
0 0 1
1 0 0
0 1 0
1 1 0
negacja iloczynu (NAND): 21 xxy
x1 x2 y
0 0 1
1 0 1
0 1 1
1 1 0
Przekanikowe ukady sterowania
Ukady przeczajce w przemysowych systemach automatyki realizowane s
kilkoma sposobami, wymienionymi wedug chronologii upowszechnienia:
z wykorzystaniem elektrycznych elementw czeniowych (stykw i przekanikw),
z zastosowaniem elektronicznych ukadw logicznych (tzw. bramek logicznych),
przez uniwersalne urzdzenia mikroprocesorowe zwane programowalnymi sterownikami
logicznymi(z ang. PLCProgrammable Logic Controller).
Na rys.1. oraz rys.2. przedstawiono wybrane symbole stykw elektrycznych
stosowanych w elektrotechnice. Styki z rys.1. nosz nazw stykw zwiernych lub
rwnowanie stykw normalnie otwartych (NO, ang. normally opened). Styki te w
warunkach neutralnych (normalnych) pozostaj rozwarte (nie przewodz prdu) a zamykaj
si pod wpywem dziaania czynnika aktywujcego (doni operatora, najazdu krzywki,
przekroczenia ustalonego progu temperatury).
x1x2
y
x1x2
y
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
8/19
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
9/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012) 5
Rys.3. Symbol elektrycznych stykwprzecznych
Rys.4. Przykad ukadu stycznikowegorealizujcego funkcj negacji
W podobny sposb mona zrealizowa funkcj iloczynu logicznego (3) czc
szeregowo dwa styki normalnie otwarte rys.5. Napicie zasilajce arwkpojawi si w
punkcie Y(stan logiczny 1) tylko wtedy gdy jednoczenie nacinite zostan dwa przyciski
P1iP2.
Rys.6. demonstruje sposb realizacji funkcji sumy logicznej (2): Y=P1 P2.
Rys.5. Sposb realizacji funkcji iloczynulogicznego z wykorzystaniem stykw zwiernych
Rys.6. Ukad stycznikowy realizujcy funkcjsumy logicznej
Styki elektryczne wraz z elektromagnesem je aktywujcym tworz przekanik
elektryczny rys.7. Przekanik elektryczny ma zawsze jedn cewk, moe natomiast mie
wiele sprzonych ze sob stykw rnego rodzaju (NO, NC oraz przecznych). Pyncy
przez cewk przekanika prd powoduje jednoczesne przeczenie wszystkich stykw.
Spryna powrotna przywraca normalne pooenie stykw przekanika po zaniku prdu
cewki.
Cewka przekanika oraz jego styki mog by umiejscowione na schemacie
elektrycznym w rnych odlegych od siebie miejscach (nawet na innych arkuszach
COM
NC
NO
P1
MY
+ -
Y
+ -
P2
M
P1Y
+ -
M
P1
P2
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
10/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012)6
dokumentacji). O przynalenoci stykw przekanika do cewki przekanika decyduje ich
identyczne oznaczenie (np.K1)rys.8.
Rys.7. Wybrane symbole przekanikwelektrycznych
Rys.8. Przekanik elektryczny w roli elementu
negujcego XY
W ukadach sterowniczych stosuje si napicia bezpieczne (w przeciwiestwie do
czci siowej). Z reguy jest to 24V prdu staego (rzadziej przemiennego). Jeeli w danym
punkcie (na danym zacisku) ukadu sterowniczego panuje napicie bliskie bd rwne 0V to
mwimy, e sygna ma warto logicznego zera 0 (fasz). Napicie bliskie bd rwne
napiciu zasilania ukadu (typowo 24V) oznacza, e sygna ma warto 1 (prawda).
Przekanik ze stykami NC moe peni funkcj negacji rys.8. Jeeli sygnaem
wejciowym jest obecno napicia sterowniczego na zacisku X, to obecno napicia
zasilajcego na zacisku Yjest rwne X . Sygna wejciowy doprowadzony do zaciskuXmoe
pochodzi ze stykw: przycisku sterowniczego, wycznika termicznego, innego przekanika
itp. Od zacisku wyjciowego Ysygna (prd) moe przepywa do urzdzenia wykonawczego
(silnika, elektrozaworu itp.) lub do cewki przekanika realizujcego na przykad kolejn
funkcj logiczn w ukadzie przeczajcym.
Na rys.9. oraz 10. przedstawiono schematy ukadw przekanikowych realizujcych
funkcje iloczynu oraz sumy logicznej.
cewka
styk(styki)
K1
K2
Y
+ -
K1
X
K1
M
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
11/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012) 7
Rys.9. Sposb realizacji funkcji iloczynulogicznego 21 XXY z wykorzystaniem
przekanikw
Rys.10. Ukad przekanikowy realizujcy funkcjsumy logicznej 21 XXY
Przekaniki czasowe
Przekaniki elektryczne, w ktrych pooenie stykw zaley zarwno od sygnauzasilania cewki jak i od czasu nazywane s przekanikami czasowymi. Najczciej stosowane
w ukadach automatyki przekaniki czasowe realizuj nastpujce funkcje:
opnione zaczanie(ang. DelayOn),
opnione wyczanie(ang. DelayOff).
Symbole oraz sposb dziaania przekanikw czasowych przedstawiono na rys.11.
oraz 12. Czas opnienia moe by zmieniany przy pomocy pokrta lub potencjometru na
obudowie przekanika. Przekaniki z funkcj opnionego wyczania wymagaj cigego
zasilania (niezalenie od sygnau wejciowego).
Y
+ -
K2
X2
K1
K1
X1
K2
Y
+ -
K2X2
K1
X1
K2
K1
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
12/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012)8
Rys.11. Symbol oraz diagram dziaaniaprzekanika czasowego typu opnione
zaczanie
Rys.12. Symbol oraz diagram dziaaniaprzekanika czasowego typu opnione
wyczanie
t0
1wy(R)
0
1we(U)
DELAY-ON
U
R
Kt3
DELAY-OFF
t0
1wy(R)
0
1we(S)
S
R
Kt4
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
13/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012) 9
II. Programowalny sterownik logiczny (PLC)
Programowalne sterowniki logiczne(z ang. Programmable Logic Controller PLC)
to rodzina urzdze cyfrowych przeznaczonych do realizacji zoonych ukadwprzeczajcych. Pierwsze urzdzania tego typu opracowane zostay dla potrzeb
przemysowych ukadw automatyki, gdzie byy wykorzystywane do sterowania prac
maszyn, przebiegiem procesw oraz caych cigw technologicznych. Z czasem sterowniki
PLC upowszechniy si take w innych obszarach gospodarki, midzy innymi w ukadach
automatyki budynkw, domw jednorodzinnych a nawet mieszka (np. programowalne
centrale alarmowe).
Podstawowym przeznaczeniem sterownika PLC jest realizacja ukadw
przeczajcych (kombinacyjnych i sekwencyjnych) budowanych dotd tradycyjnie na
elementach czeniowych (stykach i przekanikach). Charakterystyczn cech sterownikw
jest to, e ukad logiczny realizujcy dan funkcj (algorytm sterowania) jest zapisany w
pamici sterownika pod postaci wirtualnego ukadu stycznikowego i jest przetwarzany przez
mikroprocesor. W ten sposb urzdzenie wielkoci tostera moe pod wzgldem
funkcjonalnym zastpi du tradycyjn szaf sterownicz.
Sterownik PLC wyposaony jest w zestaw wej, do ktrych przyczane s dyskretne
(dwustanowe) sygnay elektryczne rys.II.1. Analogicznie jak w przypadku przeczajcych
ukadw stycznikowych rdem tych sygnaw mog by: styki przyciskw sterowniczych,
wyczniki drogowe ruchomych czci maszyn, sygnalizatory graniczne (poziomu, termiczne,
cinienia) itp. Sterownik przetwarza te sygnay zgodnie z wirtualnym algorytmem (ukadem
przeczajcym) zapisanym w jego pamici i udostpnia rezultaty poprzez swoje wyjcia,
ktrymi na og s styki przekanikw elektrycznych wewntrz sterownika (rys.II.1 .). Do
zaciskw stykw wyjciowych sterownika podczane s z reguy urzdzenia wykonawcze,
np. silniki, elektrozawory, grzejniki, klimatyzatory, owietlenie itp.
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
14/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012)10
PLC24V
P1(START)
I0
0V
P2(STOP)
I1
I2
Q0
Q1
Q2
uP
~230V
M
L1(GOTOWY)
C
F1(PRZEGRZANIE)
L2(PRZEGRZANIE)
Rys.II.1. Przykadowy ukad sterowania z programowalnym sterownikiem logicznym (PLC)
Sowo programowalny w nazwie sterownikw PLC oznacza, e funkcja ukadu
przeczajcego realizowanego przez PLC moe by z zasady dowolna i zaley wanie od
sposobu zaprogramowania przez projektanta ukadu automatyki.
Najpopularniejszym jzykiem programowania sterownikw jest diagram drabinkowy
(z ang. Ladder Diagram LD). Programowanie w tym jzyku przypomina projektowanie
przeczajcego ukadu stycznikowego. Na rys.II.2. przedstawiono schemat przykadowego
ukadu przeczajcego zrealizowanego w technice stycznikowej. Rys.II.3. przedstawia
funkcjonalnie rwnowany mu diagram drabinkowy przy zaoeniu, e elementy ukadu
poczone s zgodnie z rys.II.1.
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
15/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012) 11
Rys.II.2. Ukad przeczajcy zrealizowany wtechnice stycznikowej
Rys.II.3. Diagram drabinkowy w pamicisterownika z rys.II.1. funkcjonalnie rwnowany
ukadowi przeczajcemu z rys.II.2
Podstawowe elementy diagramu drabinkowego
Diagram drabinkowy jest w istocie wirtualnym ukadem elektrycznym
(stycznikowym) zoonym z elementw przedstawionych w tab. II.1. Elementy czy si
wirtualnymi przewodami elektrycznymi na wywietlaczu sterownika lub na ekranie
komputera penicego rol programatora. Dwie pionowe linie diagramu drabinkowego
(rys.II.3) symbolizuj przewody elektryczne z napiciem sterowniczym (np. linia lewa24V,
linia prawa0V).
Przekaniki wejciowe sterownikw PLC (w skrcie wejcia) przeznaczone do
podczania sygnaw dyskretnych oznaczane s typowo du literI(z ang. Inputwejcie),po ktrej widnieje numer kolejny wejcia, np.I0, I1, I2, ... I9, Ia, Ib, ... If. Oznaczenia a, b, c
... f s notacj liczb 10, 11, 12 ... 15 w systemie szesnastkowym. Niektrzy producenci
urzdze stosuj konwencj oznacze ze znakiem %: %I0, %I1, %I2, ...
Na rys.II.1. przedstawiono ukady wejciowe wewntrz sterownika w postaci
przekanikw elektrycznych (In). W rzeczywistoci stosuj si tam ukady
pprzewodnikowe (transoptory) jednak takie ich przedstawienie uatwia zrozumienie dziaa
wej sterownika.
P1(START) P2
(STOP)K1
K1
L2(PRZEGRZANIE)
C
F1(PRZEGRZANIE)
K2
M
~230V
K2
K2
L1(GOTOWY)
I2(PRZEGRZANIE)
I0(START)
I1(STOP)
Q0(SILNIK)
Q0(SILNIK)
Q1(PRZEGRZANIE)
I2(PRZEGRZANIE)
Q2(GOTOWY)
I2(PRZEGRZANIE)
24V 0V
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
16/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012)12
Tab.II.1. Podstawowe elementy jzyka drabinkowego
Symbol Opis Dziaanie
Styki zwierne (NO) przekanika wejciowegosterownika (ukadu wejciowego) o numerze n
Symbol przewodzi prd jeli do zaciskuwejciowego In sterownika dopywanapicie sterownicze
Styki rozwierne (NC) przekanika wejciowego onumerze n
Symbol przewodzi prd jeli do zaciskuwejciowego In sterownika nie dopywanapicie sterownicze
Cewka przekanika wyjciowego sterownika onumerze n
Jeeli przez symbol przepywa prd(dociera napicie) to styki zwierne(NO) przekanika wyjciowego nzamykaj si, a styki rozwierne (NC)otwieraj si
Styki zwierne (NO) przekanika wyjciowego
sterownika o numerze n
Symbol przewodzi prd jeli przez cewk
przekanika wyjciowego Qnprzepywaprd
Styki rozwierne (NC) przekanika wyjciowegosterownika numerze n
Symbol przewodzi prd jeli przez cewkprzekanika wyjciowego Qn nieprzepywaprd
Wejcie Set (zaczajce) przekanikawyjciowegosterownika o numerze n
Jeeli przez symbol popynie prd tostyki zwierne (NO) przekanikawyjciowego n zamykaj si, a stykirozwierne (NC) otwieraj si i zostaj wtych pooeniach nawet po zaniku prdu
(patrz take wejcieResetponiej)
Wejcie Reset (wyczajce) przekanikawyjciowegosterownika o numerze n
Jeeli przez symbol popynie prd tostyki zwierne (NO) przekanikawyjciowego n otwieraj si, a stykirozwierne (NC) zamykaj si i zostaj wtych pooeniach nawet po zaniku prdu(patrz take wejcie Setpowyej)
Przekaniki wyjciowe sterownikw PLC oznacza si liter Q oraz numerem
kolejnym: Q0, Q1, Q2.... (ewentualnie %Q0, %Q1, %Q2...). Naley podkreli, e przekanik
Qnskada si zarwno z cewki:
jak i ze stykw oznaczonych take Qn (analogicznie jak w tradycyjnych ukadach
stycznikowych):
In
In
Qn
Qn
Qn
S
Qn
Qn
R
Qn
Qn Qn
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
17/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012) 13
Specjalnego wyjanienia wymaga stosowanie symbolu stykw skojarzonych z
wejciami sterownika In. Styki wejciowe In naley rozumie jako styki elektryczne
wirtualnych przekanikw wewntrz sterownika (w rzeczywistoci s tam transoptory)
przeczanenapiciem elektrycznym przyoonym do zacisku wejciowego sterownika (tj. do
cewki wirtualnego przekanikaIn)patrz take rys. II.1. NIE NALEY zatem utosamia
symbolu stykw wejciowych I n (NO lub NC) z rzeczywistym stykiem elektrycznym
podczonym do wejcia sterownika!
Znajc podstawy programowania w diagramie drabinkowym przeanalizowane
zostanie dziaanie przykadowego ukadu przeczajcego, ktrego schemat tradycyjny
(przekanikowy) przedstawia rys.II.2. natomiast odpowiednik wirtualny rys. II.3.
(poczenia ze sterownikiem wedug rys.II.1). Sygnaami wejciowymi do obu ukadw s:
przyciskP1(START) ze stykami zwiernymi, ktrego nacinicie zacza w sposb trway
silnik elektrycznyM(silnik ma pracowa take po zwolnieniu przyciskuP1),
przycisk P2 (STOP) ze stykami rozwiernymi wyczajcy zasilanie silnika (przycisk
STOP ma priorytet wyszy ni przycisk START nacinite jednoczenie powoduj
wyczenie silnika),
wycznik termiczny silnika F1 ze stykami rozwiernymi rozwarcie stykw w wyniku
przegrzania silnika wycza zasilanie silnika (wycznik F1 ma priorytet wyszy ni
przycisk START zadziaanie wycznika z jednoczenie przycinitym przyciskiem
START powoduje wyczenie silnika).
Sygnaami wyjciowymi z rozwaanych ukadw s:
zasilanie silnika elektrycznegoM,
lampka kontrolna L1(GOTOWY), ktra wieci gdy styki wycznika termicznego F1s
zamknite,
lampka kontrolna L2(PRZEGRZANIE), ktra wieci gdy styki wycznika termicznego
F1s otwarte.
W ukadzie stycznikowym funkcja podtrzymania stanu zaczenia silnika
zrealizowana jest przez przekanik K1 (styki zwierne K1poczone rwnolegle z P1).
Analogicznie jest w diagramie drabinkowym rol podtrzymania peni styk przekanika
wyjciowego Q0.
LampkaL2(GOTOWY) zasilana jest bezporednio ze stykw normalnie zamknitych
wycznikaF1. W przypadku diagramu drabinkowego styki zwierne wejcia I2s zamknite
jeli do zacisku wejciowego dopywa napicie przez zamknite stykiF1. Zamknite stykiI2zasilaj cewk przekanika wyjciowego Q2 i lampka L2 wieci. UWAGA! Czsto
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
18/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012)14
popenianym bdem jest utosamianie stykw wirtualnego przekanika wejciowego
(I 2) z rzeczywistym stykiem fizycznie podczonym do wejcia sterownika (F1) i
machinalne zastosowanie stykw normalnie zamknitych I 2 zamiast
zwiernych . Takie rozumowanie prowadzi do bdnego dziaania ukadu!
W ukadzie stycznikowym przekanik K2 realizuje funkcj negacji sygnau z
wycznika termicznegoF1(lampkaL2nie wieci jeli stykiF1s zamknite). W diagramie
drabinkowym do tej samej roli wykorzystano rozwierne styki wejciaI2.
7/25/2019 Instrukcja R0 Ukady Przeczajce i PLC
19/19
Katedra Automatyzacji Politechniki Lubelskiej.
Laboratorium Automatyki Przemysowej. Materiay pomocnicze do wicze nr A1, A2, A3.
Opracowa dr Pawe Staczek (ostatnia aktualizacja 21.02.2012) 15
III. PYTANIA KONTROLNE
1. Co to s ukady przeczajce w automatyce?
2. Wyjanij rnice midzy przeczajcymi ukadami kombinacyjnymi a sekwencyjnymi.
3. Podaj tabel prawdy dla nastpujcej funkcji logicznej: 321 )( xxxy .
4. Narysuj schemat ukadu logicznego z poprzedniego polecenia uywajc symboli
podstawowych bramek logicznych.
5. Narysuj schemat elektryczny ukadu stycznikowego realizujcego funkcj podan w
poleceniu 3. Niech wejciami do ukadu bd stany przyciskw ze stykami zwiernymi lub
rozwiernymi (do wyboru) a wyjciem zawiecenie lampki kontrolnej.
6. Narysuj schemat elektryczny ukadu stycznikowego realizujcego funkcj podan w
poleceniu 3 przy zaoeniu, e wszystkie przyciski wej maj tylko styki zwierne.
7. Narysuj diagram drabinkowy realizujcy funkcj logiczn z polecenia 3. Niech przyciski
wej maj styki zwierne i s podczone odpowiednio do wej I1, I2, I3. Lampka
kontrolna (wyjcie) podczona jest do stykw przekanika wyjciowego Q0.
8. Narysuj diagram czasowy wyjaniajcy dziaanie przekanika czasowego z funkcj
opnione zaczanie (Delay-Off).
9. Objanij dziaanie elementw diagramu drabinkowego:Qn
S oraz
Qn
R .
LITERATURA
1. Waligrski S.: Ukady przeczajce. Elementyteorii i projektowanie
2. Grodzki L.:Podstawy techniki cyfrowej
3. Siwiski J.: Ukady przeczajce w automatyce
4. Flaga S.:Programowanie Sterownikw PLC w jzyku drabinkowym
5. Jegierski T., Wyrwa J., Kasprzyk J., Hajda J.:Programowanie sterownikw PLC
6. Ruda A.: Sterowniki programowalne PLC