Sveuilite/Univerzitet Vitez Travnik

Fakultet Informacionih Tehnologija

Seminarski radInternet i servisi

Prof. Hadib Salki Student: Maro Amir Asistent: Nermina Konjali Broj indeksa : 0259-14/RIT

Decembar , 2014

Sadraj :

31.UVOD

42.SERVISI INTERNETA

52.1.OSNOVNI SERVISI

72.2.JAVNI SERVISI

92.3.SEVISI ZA PRETRAIVANJE

122.4.SIGURNOSNI SERVISI

122.5.SISTEMSKI SERVISI

133.ELEKTRONSKA POTA

154.WORLD WIDE WEB

165.Internet BROWSER-i

176.ZAKLJUAK

20LITERATURA:

1.UVODRazvoj interneta poeo je u SAD u doba hladnog rata(1969.godine) sa idejom pravljenja mrea raunara koja bi obezbjedila komunikaciju vojnih laboratorija,vladinih biroa i univerziteta na kojima su se radili brojni projekti za potrebe amerike vojske.vorovi mree trebalo je da budu ravnopravni(peer-to peer),kako bi u sluaju unitenja nekog dijela mree ostatak mogao neometano da fukcionie.

Internet je globalna svijetska raunarska mrea na koju je prikljuen ogroman broj raunara(vie stotina miliona).Broj raunara i korisnika Inerneta se poveava svaki dan eksponencijalnom brzinom.Na ovu mreu se povezuju i druge raunarske mree,pa se za Internet moze rei da je to mrea svih mrea.Oslanja se na telefonski sistem i predstavlja jedinstvenu mreu sa jedinstvenim sistemom adresiranja vorova mree.Internetu se pristupa preko modema i telefonske linije,preko lokalne ili regionalne mree.Internet danas predstavlja znaajno sredstvo za pribliavanje i povezivanje razliitih industrija,to se najvie ogleda na primjeru industrije hardvera,softvera i telekomunikacione industrije.

Internet nema vlasnika,tj.nijedna drava ili institucija nemaju vlast nad cjelinom.Svaki vlasnik raunara samostalno bira nain na koji e se prikljuiti u mreu,koje ce njene sadraje prenositi ili ta e slati drugima.

Jedina stvar koja se rijeava na centralizovan nain na mrei je pitanje adresa posto svaki raunar u mrei mora imati jedinstven identifikacioni broj.Decentralizacija upravljanja i nadgledanja omoguava da se Internet iri i razvija sadanjim tempom.

Internet je mrea od vise desetina miliona korisnika meusobno povezanih na razliite naine(lokalne mree,telefonske linje,razliite vrste kablova,satelitske mree,vezama kabovske TV itd).Bez obzira na nain povezivanja na Internet,svaki raunar moe komunicirati sa bilo kojim drugim raunarom prikljuenim na mreu.Da bi se to obezbedilo moraju biti zadovoljena 2 uslova:

1.svaki raunar mora imati jedinstvenu adresu u mrei i2.raunari za meusobnu komunikaciju moraju koristiti jedinstveni jezikprotokol.2.SERVISI INTERNETA

Informacije o servisima interneta mogu se nai na dva naina:

1. Slanjem poruke na adresu:

mail-server@rtfm.mid.edu("send usenet/news.answer/internet-services/faq").

2.Pomou servisa za pretrazivanje:Yahoo,Alta Vista,Google itd.

Daljinski prenos datoteka:

Razlog razvijanja mrea bio je da se omogui prenos razliitih vrsta datoteka i tipova datoteka sa jednog raunara na drugi.Mjesta sa kojima se mogu preduzimati datoteke i Internetu nazivaju se FTP sajtovi(FTP site).

Svi servisi Interneta rade tako to na mrei postoje serveri u kojima su smjeteni podaci,a na naem raunaru se izvrava klijent program koji tim podacima pristupa preko mree.

Postoji vie grupa servisa:

Osnovni servisi,

Javni servisi,

Servisi za pretraivanje,

Sigurnosni servisi,i

Sistemski servisi.2.1.OSNOVNI SERVISI

Osnovni servisi su prisutni na svakom raunaru koji je povezan sa Internetom.Da bi se koristili potrebni su:korisniko ime na nekom od servera i lozinka za pristup.

E-mail(elektronska posta)- ovaj servis obezbjeuje slanje poruke drugom korisniku.Za razliku od drugih servisa e-mail se moe koristiti ak i kad ne postoji stalna veza sa Internetom.Elektronska pota je najstariji servis ali i dalje jedan od najpopularnijih.Poruka koja se alje stie za vrlo kratko vrijeme,a primljena poruka moe se dalje obraivati.Osim teksta mogu da se prenose i slike,formulari ili bilo kakav dokument.

KARAKTERISTIKE:

1) Istovremeno slanje na vei broj adresa,

2) Provera auteninosti poruke,

3) Koritenje nadimaka umjesto adrese,

4) Slanje vie kopija iste poruke,

5) Automatsko kreiraje nove poruke,

6) Automatsko odgovaranje na primljenu poruku,

7) Nedostatak automatske provjere da li je poruka isporuena ili proitana,

8) Postojanje mehanizma facikli radi lake organizacije pote,

9) Izdvajanje podataka

Telnet je program za pristup udaljenom raunaru na osnovu nekih karakteristika(adrese,datuma,snimanje.itd.) uz emulaciju terminala. Prijavljujemo se na udaljenji raunar i koristimo programe na tom raunaru pomou naredbe telnet i mrene adrese raunara:

telnet afrodita.rcub.bg.ac.yu

Pristup modemom322712

UsernamemarosPassword7564hkrj

FTP program za prijenos datoteka meu raunarima i mrei pri emu treba imati koriniko ime i lozinku na severu da bi se pristupilo sopstvenim datotekema.Program ftp se pokree naredbom ftp adresa poslje ega se kuca korisniko ime i lozinka na udaljenom raunaru:

ftp afrodita.rcub.bg.ac.yu

Finger ovaj program omoguava da saznamo prezime i ime korisnika na osnovu adrese i obrnuto.Naredbom finger moemo da dobijemo sljedee podatke:datum kada je korisnik posljednji put radio na raunaru i itao potu,da pronaemo adresu korisnika na osnovu dijela imena,prezimena itd.

Talk predstavlja interaktivni razgovor vie korisnika u mrei.Jedini uslov je da su sugovornici prikljueni na internet i da su trenutno aktivni.

Talk Amir@orao.eft.bg.ac.yu

Rservisi(rlogin,rcp,rsh)ovi servisi omoguavaju pristup udaljenom raunaru bez provjere lozinke.Lozinka se provjerava samo prvi put kada se prijavljujemo na prvi raunar.2.2.JAVNI SERVISIGrupe ovih servisa instalirane su na znaajnim serverima u mrei da bi se korisnicima obezbjedio jednostavan pristup podacima bez dodatne provjere identiteta.Kao to su na primjer:

Mailing list predstavlja proirenje elektronske pote za komunikacione grupe korisnika koji imaju slina interesovanja.Poruka poslana na listu stie svim korisnicima koji su na nju pretplaeni.

Anonimus FTP to su u sutini javna skladita datoteka do kojih dolazimo standardnim programom ftp.Datoteke su dostupne svim korisnicima.Na nekom od servera postoji poseban korisnik pod imenom anonimus koji nema lozinku,a u ijem katalogu se nalaze datoteke koje svi mogu da itaju ali ne mogu da upisuju podatke.

Primer: ftp.microsft.com ftp.mastercard.com

Usnet News(User Network News) predstavljaju javne diskusione grupe ili konferencije(BBS).Poruke su dostupne svim korisnicima mree.Sve poruke su organizovane po diskusionim grupama i lancima diskusije.Kada se itaju poruke prvo se bira diskusiona grupa a zatim lanac diskusije i konkretne poruke.Diskusionih grupa u svijetu ima preko 5000,ali nisu sve dostupne na svim serverima,njihov broj zavisi od zahtjeva korisnika,kapaciteta diskova i brzine veze.Usljed velikog broja diskusionih grupa i nemogunosti snalaenja uveden je koncept pretplate (subscribe).Svaki korisnik bira one grupe koje ga interesuju i pri pristupu se pojavljuju samo te grupe.Postoji veliki broj programa itaca za pristup Usnet News od kojih su najpoznatiji:rn,trn,na Unixu,anonews na VMSu,a pod Windowsom:Netscape,Internet explorer i drugi koji imaju mogunost rada sa raznim servisima interneta(email, Usnet News i dr.) Gopher u sutini predstavlja sistem menija kroz koje se pristupa tekstualnim datotekama kao i raznim serverima u mrei.Kada se na nekom raunaru pokrene Gopher on kontaktira odgovarajue servere sa kojih dobija menije i datoteke za prikazivanje.Datoteke su najee tekstualne,ali ako se radi u prozorskom sistemu mogu da se vide slike i drugi multimedijalni dokumenti(xgopher). Gophery se moze pristupiti ili preko posebnih programa(ako je operativni sistem Unix otkuca se gopher u komandnoj liniji)ili preko bilo kog WWW itaca(:Netscape, Internet explorer,na poetku se umesto http:// otkuca gopher:// ) WWW World Wibe Web(spider web paukova mrea)je najpopularniji servis na Internetu kojim se dokument na mrei povezuje u obliku xiperveza.Osnova dokumenta je tekst u kome se mogu nalaziti drugi multimedijalni sadraji.Protokol kojim WWW klijent i server komuniciraju naziva se HTTP(Hiper Text Transfer Protokol).Preko WWW a moe se pristupiti i drugim serverima na internetu kao sto su:drugi WWW server, Anonimus FTP, Gopher, News Telnet,i mnogi drugi.

JAVA predstavlja proirenje WWW a koje omoguava da se preko mree prenose programi koji se izvravaju na naem raunaru. JAVA je programski jezik slian C++.Pomou ovog programskog jezika moe da se crta,kontrolie ekranska forma,ispisuje tekst i slike i sline stvari.Sve se to obavlja na lokalnom raunaru,to je bre nego kada se radi preko mree.Smatra se da e jezik JAVA biti osnova razvoja tehnologije za elektronsku trgovinu. IRC(Internet Realy Chat) ovaj servis omoguava interaktivan razgovor velikog broja korisnika.Izmiljen je u Finskoj i postao jedan od najpopularnijih servisa.Cijeli sistem je organizovan po kanalima koji se dijele na: javne,privatne,nevidljive i tajne. Mail gateways servisi su namjenjeni pristupu javnim servisima elektronskom potom.Omoguava se pristup i korisnicima koji nemaju stalnu vezu sa Internetom.2.3.SEVISI ZA PRETRAIVANJE

Ova grupa servisa omoguava pronalaenje odgovarajuih dokumenata na javnim servisima.Bez njih bi kretanje internetom bilo znatno sporije.Naveemo neke iz ove grupe servisa:

Archie slui za pretraivanje Anonimus FTPa.Do njega se moze doi na vie naina:

a) Preko specijalih klijenata

b) Preko servisa telnet(telnet archie.rytgers.mcgill.ca)c) Preko elektronske pote (archie@archie.mcgill.co)d) Preko WWW a(http://ns.rutgers.edu/htbin/archi) Veronica ovaj program namjenjen je pretraivanju Gophera. Mana ovog servisa je dugo ekanje na odgovor usljed prelistavanja gophera u cijelom svijetu.Zbog ovog nedostatka stvoren je poseban servis Jughead. Wais(Wide Area Information Service) je nastao zbog potrebe pretraivanja tekstova.Ovaj servis provjerava unaprijed pripremljenu bazu podataka,pronalazi dokumente koji se poklapaju sa zadatim upitom i ispisuje njihovu listu zajedno sa svojom ocijenom o nivou poklapanja.Ako ima previe pronaenih dokumenata,upit se zadaje preciznije.Program Wais je postao javno dostupan,a formirana je i organizacija CNIDR(Clearinghouse for Networked Information Diskovery Retrieval)koja se bavi odravanjem liste.Postoje i drugi sistemi za pretraivanje mree kao sto su:Lycos,Yahoo,Vista,Magelan i drugi.

Na WWWu postoji dosta servisa koji vre pretraivanje,jedan od najpoznatiih i najstarijih je Yahoo ija je adresa:

http://www.yahoo.com

Yahoo je organizovan po principu sadraja i stranice su razvrstane po tematici.

Alta Vista je drugi tip internet pretraivaa ija je adresa:

http://www.altavista.com

Ovaj servis podravaju tri brza Digital Alpha servera sa specijalnim softverom koji 24 asa dnevno pretrauje i indeksira sav sadraj WWW a i Usenet konferencija.Veoma je lak i brz za koritenje.Postoji jo internet pretraivaa (Lycos,WebCrawler)koji nisu tako popularni kao Alta Vista i Yahoo,ali nude neke specifine usluge.

Google kao jedan od najpopularnijih internet servisa koji se danas primjenjuje u svakodnevoj praksi.Njegova adresa je:

http://www.google.com

Google.com je nastao kao akademski pretraiva.Njegov inicijalni sistem koristi vie paukova,obino tri istovremeno.Svaki pauk moe da odri 300 veza sa Web stranicama otvorenim u isto vreme.Pri svojim maksimalnim perfomansama,koristei etri pauka,sistem moe da otvori preko 100 stranica u sekundi,stvarajui oko 600 kilobajta podataka svake sekunde.

Prvobitni sistem Googlea sadrao je server posveen za dostavljanje URLa paucima. Google je imao svoj sopstveni DNS(Domain Name)Server(koji prevodi ime servera u adresu),iz razloga to bi se u suprotnom oslanjao na internet servis provajdera za DNS.Rezultat je svoenje odlaganja na mimimum,tj.vea brzina.

Kada Googleov pauk pretrauje HTML stranice,on biljei dvije stvari:

Rijei na stranicama

Lokaciju rijei

Rijei koje se pojavljuju u naslovu,podnaslovu,meta tagovima i drugim vanim pozicijama su zabiljeene za specijalno razmatranje u toku sljedee korisnike pretrage. Googleov pauk pravi index svake znaajne rijei na stranici,ostavljajui lanove a an i the.Drugi pauci koriste drugaije pristupe.

Drugaiji pristupi su pokuaj da pauk radi bre,dozvoli korisniku da pretrauje efikasnije ili oboje.Na primjer neki paukovi e uvati trag rijei u naslovu, podnaslovu i linkovima,zajedno sa najee koritenim rijeima na stranici i svaku rije u prvih dvadeset redova teksta.Tvrdi se da Lycos koristi ovakav pristup prilikom pretrage Weba paucima.

Netfind slui za pronalaenje E-mail adrese korisnika na osnovu imena i prezimena.Pretraivanje se vri komandom finger. 2.4.SIGURNOSNI SERVISI

Sigurnosni servisi su neophodni kada elimo da zatitimo podatke koji se prenose preko interneta.Nabrojaemo neke od takvih servisa:

PGP koji tehikom javnog i tajnog kljua ifrira elektronsku potu. SSH slui da ifrira interaktivnu komunikaciju. KERBEROS koji ima ulogu da obezbeuje vezu sa raunarom koji provjerava identitet servera i korisnika.2.5.SISTEMSKI SERVISI

Ovi servisi namenjeni su administratorima servera i mrea radi provjere da li su raunari prikljueni na mreu i da li postoje problemi sa vezama.Spomenuemo neke od tih servisa:

Ping slui za provjeru postojanja i kvaliteta veze meu raunarima u mrei.

Nfs obezbeuje podjelu prostora na mrenim diskovima.Pa u ovom sluaju vei broj raunara moe da pristupi istim dijelovima diska na serveru.

Traceroute njegova uloga je da provjerava vezu i ispituje putanju kojom paket putuje od servera do servera. Nestate- ovaj servis trenutno prikazuje aktivne mree na servisu.

X Windows je distribuiran prozorski sistem.

Kao to smo ranije spomenuli,Internet je odlino mijesto da se dobije informacija preko kontakata sa drugim korisnicima ili nalaenjem infomacija iz razliitih izvora.

3.ELEKTRONSKA POTA

Elektronska pota(Elektronic Mail,E mail)je nastala 1971.godine,a koncipirao ga je ameriki inenjer Ray Tomilson.Glavne prednosti elektronske pote se ogledaju u jednostavnosti upotrebe u svakodnevnoj komunikaciji kako poslovnih,tako i ostalih korisnika. Elektronska pota ne zahtjeva istovremeno prisustvo oba komunikatora.Poruke putuju daleko bre nego sto je to sluaj kod tradicionalne pote,dok je nivo pouzdanosti isporuke na odredite daleko vei.Velika prednost je u njenoj jeftinoi u odnosu na ostale oblike pismene komunikacije(fax,pisma i sl.)

Putem emaila komunikacija se moe uspostaviti izmeu bilo koja dva subjekta koji su prijavljeni kod provajdera Internet usluga i kojima je dodeljena odgovarajua adresa.Adresa se sastoji od:

Imekorisnka@Internetadresa

amir_maros@yahoo.com

Ime korisnika,korisnik odreuje proizvoljno(po vlastitoj elji),a Internet adresu dodeljuje provajder. Komunikacija elektronskom potom se odvija na bazi klijent/server modela.

Danas su najece u upotrebi standardni programi za rad sa elektronskom potom poput Microsoft Outlook Express,a slabije se koriste Netscape Messenger,Eudora i Pegasus.Osim ovih postoji i niz drugih manje popularnih programa iste namjene.

Najvaniji problemi sa elektronskom potom vezani su za:

1) verifikaciju dostave

2) autorizaciju,i

3) privatnost

X.400 OSI emaila standard za razmjenu obezbeuje mehanizam za provjeru da li je poruka primljena ili proitana.Niko ne moe garantovati da poruku stvarno alje osoba ije je ime navedeno,a takoe i tekst moe biti promjenjen. Elektronska pota moe biti prekinuta ili proitana bilo gdje du svog puta od jedne osobe do druge.Zatim je tu problem to primalac moe prosljediti vau poruku bez vaeg znanja itd.

Standardi za elektronsku potu:

Internet email koristi storeandforvard model za razmjenu poruka.Jedan ili vie raunara moe da uva i prosljeuje poruke dok ne stignu do destinacijskog raunara.

SMTP(Simple Mail Transport Protocol)-(protokol za slanje izlaznih poruka)je dodatak standardnom formatu za tekstualne poruke.Ovi formati su limitirani,tako da mogu da sadre samo jednu poruku,sastavljenu od ASCII simbola,a ta poruka ne smije da premai odreenu duinu.

MIME(Multipurpose Internet Mail Extension) odobren je 1992.godine i dostigao je iroku primjenu. MIME poruke mogu sadravati viestruke objekte,ukljuujui podrku za sliku,audio,video i multimedijalne poruke.

POP(Post Office Protocol) u sutini predstavlja protokol za primanje ulaznih poruka.4.WORLD WIDE WEB

Poznat je jo i kao:WWW,Web,W3.Veoma jako rasprostranjen i veoma popularan Internet servis,koji se po svom sadraju moe smatrati gigantskom biblotekom multimedijalnih dokumenata.

U sutini WWW je mreni servis ili infrastruktura za organizovanje informacija,dostupnih korisnicima Interneta u vidu multimedijalnih dokumenata ili Web stranica.WWW se moe smatrati multimedijalnim sistemom bez ikakvih ogranienja.Kolekcija multimedijalnih Web stranica naziva se Web sajt(Web Site).Poetna stranica Web sajta je naslovna stranica koja prua informacije o sadraju Web sajta.

Da bismo objasnili nain funkcionisanja WWWa,moramo objasniti neke osnovne pojmove:

HyperText Transport Protocol(HTTP) je osnovni protokol koji se na Webu koristi za transfer informacija. HTTP se koristi za komunikaciju izmedju Web servera i Browsera,te on upravlja cijelokupnom interakcijom izmedju klijenta i servera.Korisnik kretanjem po Webu,ne zna gde se nalaze raunari koji alju traene podatke,te informacije obrauju Browseri. HyperText Markup Language(HTML)omoguava standardni prikaz stranice tj.da se Web stranice ne bi razlikovale u zavisnosti sa kojeg se Browsera pristupa,potreban je standardni opis dokumenata,a to je ono sto omoguava HTML. Uniform Resource Locators(URL)predstavlja tano specifinu adresu sa koje se informacije primaju ili na koju se alju. URL predstavlja lokaciju resursa kojima korisnik eli pristupiti.Adresa URLa se razlikuje od zavisnosti od tipa resursa kome se pristpa,a koji se oznaava na poetku URL adrese.Nabrojaemo nekoliko URL adresa razlicitih tipova:Telnet -telnet//... ; Gopher -gopher //... ; World-Wide-Web---http//www...

5.Internet BROWSER-i Internet Browser predstavlja program koji je potrebno pokrenuti prije nego to korisnik pristupi Internetu.Ovaj program omoguava korisniku prikazivanje Web stranica kao i navigaciju po mrei,tj.meu Web stranicama.Zatim jo omoguavaju da dobijene informacije sauvamo za kasniju upotrebu,da poaljemo odreene informacije,kao i razne druge opcije.Prvi browser koji je razvijen bio je NCA MOSAIC. Browsere moemo razlikovati i po okruenju u kome rade: Browseri iz DOS okruenja,i Browseri iz Windows okruenja.Danas prednost imaju Browseri iz Windows okruenja,pre svega Netscape Navigator i Internet explorer.

6.ZAKLJUAK

Najpopularniji korisniki servisi koje Internet tehnologija omoguuje su:

Elektronska pota(Elektronic Mail,E mail) mogunost bre korespondencije sa bilo kim u svijetu.

Pretraivanje mree i grafika prezentacija informacija(browsing) mogunost dostupa velikoj koliini informacija,pretraivanje po kategorijama dobara,kljunim rijeima i sl.

Prisustvo na mrei(Internet presence) prezentacija vlastitih proizvoda i ideja,ukljuivanje informacija o vlastitim proizvodima u svijetske baze podataka ime oni postaju dostupni svakome.Poseban oblik prisustva na mrei je i prodaja putem Interneta i ostali oblici novanih transakcija.

Okrugli stoloviorganizacija korisnika interneta zainteresovanih za pojedina podruja u organizovane skupove u kojima se razmjenjuju vrijedne informacije,novosti,komentari i pogledi na podruje interesa.

Dostup datotekama i mogunost distribucije istih Internetom(mogunost da distribuirate nove inaice svojih programa mreom,da dobavite i isprobate demo verzije programa i sl.) Elektronska pota osigurava brzu i efikasnu korespondenciju sa svijetom.Poslana poruka u trenu se pojavljuje na ekranu onom kome je namijenjena,on vam istog trenutka moe odgovoriti ili jednako brzo prosljediti Vau poruku na jednu ili vie drugih adresa. Pota moe ukljuivati miltimedije,ton,sliku,pa i pokretnu sliku ako ba elite. E mail program na Vaem kompijuteru brinue o tome da vas upozori da je pristigla pota,da neko od ranije pristiglih elektronskih pisama niste proitali,da li je pismo koje ste poslali stiglo na pravu adresu. Va e elektronski pismonoa naravno voditi rauna i o arhirviranju vae pote.I sve to uz apsolutnu sigurnost Vae poruke mogu putovati telefonskim i satelitskim linijama po svijetu u ifrovanom obliku tako da niko osim onoga kome su namijenjene ne moe zaviriti u tako formiranu elektronsku omotnicu.Prisustvom na mrei(Internet presence) postojanje aktivan sudionik porodice-prestavljate svijetu sebe,svoje preduzee ili prozvod .Prisustvo na mrei osigurava vama,vaim proizvodima i idejama mjesto uz svijeske velikane.Svako se za svoj prostor na svijetskom tritu bori,kako je i najpravednije,iskljuivo svojom inventivnou i kvalitetom onoga to nudi.Prisustvo na mrei realizuje se sa organizovanim nizom multimediskih,interaktivnih elektronskim stranica meusobno povezanih dinamikih vezama(aktivnim linkovima).Svi Internet korisnici mogu dohvatiti stranice vae prezentacije i proizvoljno ih okretati (okretanje stranica treba shvatiti kao uslovni pojam,budue da su stranice osim linearno,poput knjige,realizirane i po dubini,od optih informacijama prema detaljima).Svaka posjeta nekoga korisnika vaoj stranici biljei se,a vi taj podatak moete koristiti za statistiku ili neku drugu marketinku obradu.Dizajn Internet stranice postaje nova grana industriskog dizajna i primjenjene umjetnosti uopte.Ureivaima stranica odnosno kreatorima vaeg prisustva na mrei raspolaganju stoje svi tehnoloki alati multimedijske prezentacije(grafika,tekst,zvuk,pokretna slika) kao i kompijuterski alati(programobilnost,interaktivnost,koritenje raunalnih resursa).Ova zanimljiva simbioza ini Internet snanim marketikim medijem.Poput lavine raste broj onih koji shvataju snagu i mogunosti novog naina prezantacije.Utede na prospektivnom materjalu i prezentaciji klasinim medijima su ogromne.U najblaem obliku vaa prisutnost na Internetu predstavlja interaktivni propagandni pano dostupan 24 sata svima.U najblaem obliku stoga to to nije ni daleko svega.Ve ete u sljedeem koraku poeljeti organizovati katolou prodaju svojih proizvoda uz direktno naruivanje i plaenje posredstvom Interneta.Ve danas postoje svijetske firme za prodaju softwarea koje svoje proizvode prodaju Internetom potpuno uz podrku raunara-elektonskog trgovca:postupak odabira proizvoda,naruivanje,primanje uplata putem kreditne kartice,provjeru boniteta kreditne kartice,isporuku software-a putem mree,generisanje i dostavu kljua za pokretanje programa kao i ispostavu rauna izvode raunala na Internetu.Vlasniku proizvoda odnosno firme ostalo je doslovce samo brojati novce.A elektronski trgovac radi 24 sata na dan,za sve praznike,bez regrsa ,bez bolovanja i izostanaka.Internet e vam olakati da odravate svoj proizvod.Upustva,odgovori na tehnika pitanja,distribucija cjenovnika,praenje kupaca neusporedivo su laki kada ste dostupni svim kupcima i zainteresovanima.Tehnika podrka pod sredstvom Interneta u svijetu je ve dobro prihvaena realnost.Nisu daleko vremena kada e i nae fabrike namjetaja uputstva za montau novog modela stola prezentovati Internetom i to kao interaktivni i trodimenzionalni model(usput,ovo je realna,ve realizovana primjena u svijetu).Imate li u vidu proizvod bilo koje vrste a teko vam doi do kupaca,prezentujete ga na Inernetu,otvorite vrata i pustite da potencijalni kupci pronau vas.

Koncept integrisanih grupa na Inernetu okuplja zainteresovane za odreena ua podruja ljutskih djelovanja,bili to projakti ili ideje.Sudionici razmjenjuju informacije,proiruju spoznaju i na taj nain,svako koliko moe,prinosi globalnoj spoznaji.Prikljuimo se nekoj od ineresnih grupa vezanih za podruje naeg djelovanja elimo li biti na izvoru relevantnih informacija.Na taj emo nain izbjei da nepotrebno troimo vrijeme na probleme koje je neko ve rijeio.Postavimo pitanje i dobiemo na njega odgovor ukoliko ga iko od sudionika grupe zna.Unutar integrisanih grupa vlada klima zajednitva i pripadnosti,pa e rijeenje naega problema postati istinski interes grupe,bez obzira na na znaaj u grupi ili veliinu problema.

LITERATURA:

-Nikola Branika,Jovan ivadinoviPOSLOVNI I FINASISKI INFORNACINALNI SISTEMI,aak,2006.

-Rade Stanki,Branko Krsmanovi,ELEKTRONSKO POSLOVANJE,Srpsko udruenja menaara,Bijeljina 2001 god.

-Vesna Mari,Duanka StojadinoviIFORMACIONALNI SISTEMI,Ekonomski fakultet Banja Luka,2003 god.

-Rade Stankovi,POSLOVNA INFORMATIKA,Ekonomski fakultet,Beograd 2001.

Pored navedene literature kao jedan od izvora informacija koriscen je i Internet.

eposlovanje.org/index.php?Itemid=157&id=286&opotion=com_content&task=view -20k- 19.03.2009

www.benchmark.co.yu/forum/showethread.php?t=160282-53kPAGE 2