Internet Web

Гарчиг

Оршил . . . . . . . . . . 1

I. Онолын судалгаа . . . . . . . . 2

II. Төслийн хэсэг. . . . . . . . . . 9

2.1 Хэрэглэгчийн шаардлага . . . . . . 9

2.1.1 Хэрэглэгчийн тухай мэдээлэл . . . . 9

2.1.2 Хэрэглэгчийн үйл ажиллагааны онцлог . . . 10

2.1.3 Систем хөгжүүлэх үндэслэл . . . . . 11

2.1.4 Хэрэглэсэн нэр томъѐоны тодорхойлолт . . . 12

2.1.5 Лавлах материал . . . . . . . 12

2.1.6 Хэрэглэгчийн функциональ шаардлага . . . 13

2.1.7 Хэрэглэгчийн функциональ бус шаардлага . . . 14

2.2 Архитектурын сонголт . . . . . . . 15

2.2.1 Үйлдлийн систем . . . . . . . 15

2.2.2 Програмчлалын хэл . . . . . . 15

2.2.3 Өгөгдлийн сан удирдах систем . . . . 16

2.2.4 Шаардагдах техник хангамжийн үзүүлэлт. . . . 16

2.3 Системийн шинжилгээ . . . . . . . 17

2.3.1 Объектын холбоосын диаграм (ERD) . . . 17

2.3.2 Объектын холбоосын диаграмын өргөтгөл . . . 18

2.3.3 Usecase диаграм. . . . . . . . 21

2.3.4 Activity диаграм . . . . . . . 27

2.3.5 Sequence диаграм . . . . . . . 32

2.3.6 Класс диаграм . . . . . . . 37

2.4 Дэлгэцийн зохиомж . . . . . . . 38

2.5 Кодчилол . . . . . . . . . 38

III. Дүгнэлт . . . . . . . . . . 52

IV.Ашигласан материал . . . . . . . . 53

www.zaluu.comwww.zaluu.com

Оршил

Энэхүү төгсөлтийн ажлаар хийж буй бүтээлээр “Mobicom” корпорацын

үйлчилгээний хэрэглэгчийн мэдээллийн төвийн үйлчилгээний ажилчдыг

мэдээллээр хангах зорилготой.

Шинжлэх ухаан хөгжсөн өнөө үед хаа сайгүй компьютэр ашиглан аливаа

асуудлыг маш хурдан шуурхай шийдвэрлэж байгаа. Иймээс компьютэр нь хүний

зайлшгүй хэрэгцээ болоод зогсохгүй соѐл болох нь ойлгомжтой байна.

Хүмүүс интернэт ашиглан соѐл боловсрол шинжлэх ухаан, нийгэм, улс төр,банк

санхүү гээд бүхий л төрлийн мэдээллийг бүх төрлийн хэлбэрээр хүссэнээ олж

аван ашиглаж байна. Бид интернэтийг ашиглан хоорондоо харьцаж, мэдээлэл

солилцон, найз нөхөд, болж , хамран үйл ажиллагаа явуулж мэдээллийн эрин

зуунд хөл нийлүүлэн алхаж байгаа билээ.

Мөн автоматжуулалтын үр ашигаа бүх цаг хугаацааны турш сургалтанд

хамрагдах боломжтой бөгөөд сургалтын үйл явцад хэрэглэгч өөрийн хийсэн

зүйлээ электрон хэлбэрээр илгээж систем болон зааварлагчийн зүгээс байнга

хариу үйлдэл авах боломжтой байдгаараа онцлогтой.


I. Онолын судалгааны хэсэг

Интернэт , вэб гэж юу вэ?

“Асар хурдтай хөгжиж байгаа мэдээллийн технологийн огцом өөрчлөлтийг цаг

хугацаа хожиж, хамгийн оновчтойгоор тусгаж авах нь техник, технологийн өндөр

хөгжилтэй, эдийн засгийн чадавх сайтай орнуудын анхаарлын төвд байдаг

асуудлын нэг болжээ. 1980-аад оны сүүл үеэс компьютерийн хэсэгчилсэн болон

нэгдсэн сүлжээг ашиглах явдал томоохон үйл явц болж, энэ чиглэлд дэлхийн улс

орнууд томоохон алхамуудыг хийсээр байна.

Комьютерийн сүлжээ гэдэг нь компьютеруудыг хооронд нь техник хэрэгсэл болон

программын тусламжтайгаар холбосон систем юм. Ингэж холбосноор

компьютерууд харилцан мэдээлэл солилцох, төхөөрөмжүүдийг алсын зайнаас

удирдах, дискэн дээрх мэдээллийг нэг компьютераас нөгөө рүү зөөх, хуулах зарим

программ хангамж, техник төхөөрөмжийг сүлжээнд холбогдсон хэрэглэгчид

хамтран ашиглах, электрон шуудан солилцох хоорондоо шууд ярилцах зэргээр

харилцах боломжтой. Компьютеруудын нэгдсэн дүрэм (протокол), программ

хангамжийн тусламжтайгаар холбогдож нэгэн систем мэт ажиллах боломжтойд

сүлжээний давуу тал оршино. 1969 онд АНУ-ын Калифорни муж дахь

Компьютеруудыг Юта мужийн компьютеруутай холбосноор эхлэл буюу суурь

тавигдсан. Анх компьютерийн сулжээг цөөн тооны компьютерийг физик холболт

буюу кабелиар дамжуулан холбох замаар байгуулж байсан бөгөөд энэ үед

сүлжээнд холбогдох боломжтой компьютерийн тоо нь тодорхой хязгаартай

байжээ. Компьютерийн сүлжээг газар нутгийг хамрах хүрээ холбогдох байдал,

геометр бүтэц, холболтын арга зэргээр нь ангилж болно .

Ингэснээр дэлхий нийтийг хамарсан сүлжээ бий болох эхлэл тавигдаж өнөөдрийн

бидний өдөр тутмын хэрэглээ болсон “Интернэт” буй болжээ. “XX зууны техникийн

гурван том ололтын нэг нь бол яах аргагүй интернэт. Интернэт гэх нэр томъѐо

яагаад бидний амьдралд хүч түрэн орж ирж, байнгын хэрэглээ болов оо?

Асуултын хариулт нь ч маш амархан. Учир нь өнөөдөр Мэдээллийн технологи

асар хурдацтай хөгжиж буй учраас хүн төрөлхтөн үүнийг дагахаас ч өөр аргагүйд

хүрсэн.

Харин интернэт гэж гэж юу вэ? Одоогоос 32 жилийн өмнө /1969 онд/, АНУ-ын

Батлан Хамгаалах Яам нь интернэтийг “ARPANET” гэдэг нэртэйгээр анх 4

компьютерийг хооронд нь холбож үүсгэжээ. Үүний гол зорилго нь цэргийн судалгаа

шинжилгээ хийж байсан цөөн хэдэн их дээд сургуулиудын компьютеруудыг нэмж


холбосоор, 1974 он гэхэд 62 компьютер холбогдоод байжээ. 1983 онд уг сүлжээг

хоѐр салгасан бөгөөд, нэг нь цэвэр цэргийн хэрэгцээнд /milnet/, нөгөөг нь их, дээд

сургуулиудын эрдэм шинжилгээ судалгааны ажилд зориулж интернэт /Internet/ гэж

нэрлэжээ. Энэ үед мянга хүрэхгүй толгой компьютер интернэтэд холбогдсон

байлаа. Харин 1985 онд Канадын засгийн газар бүх их, дээд сургуулиудыг

холбосон битнэт /bitnet/ сүлжээг үүсгээд, түүнийг интернэттэй холбосон байна.

Гэхдээ битнэт нь тухайн үедээ л интернэттэй өрсөлдөж байсан том сүлжээ

байлаа. Улмаар дараа жил нь АНУ-ын Үндэсний шинжлэх ухааны сан нэр хүндтэй

их сургуулиудыг холбосон NFSNET сүлжээг байгуулав. 1987 оны эцсээр

интернэтэд /Internet/ 10 мянга, битнэтэд /bitnet/ мянган толгой компьютер

холбогдоод байжээ. Хэрэглэгчийн тоо ихсэх тусам сүлжээний хурд ихээхэн

удааширсан учир мөн онд дээрх сангаас NFSNET-д зориулан өндөр хурдтай

холболт тавьж эхэлжээ. Ингэснээр 1988 онд 10 гаруй дэд бүсийн интернэт, 170

дотоод сүлжээ, 56 мянган толгой компьютер холбосон байна.

Дэлхийн бусад оронд ч гэсэн үүнтэй ижил сүлжээнүүд байгуулагдаж эхэлсэн

бөгөөд, ихэнхдээ интернэтийнхэнтэй ижилхэн стандардтай байгуулж байжээ.

Үүний үр дүнд дэлхийн бусад орны сүлжээнүүд хоорондоо зохицож холбогдох

боломжтой болж байсан бөгөөд 1990-ээд оны эхээр ихэнхи улс орон хоорондоо

сүлжээгээр холбогдож, улмаар 1992 оны эцсээр 1 сая толгой компьютер

интернэтэд холбогджээ.

Эдүгээ интернэт хэрэглэгчийн 67 хувь нь 35-аас дээш насныхан, 55 хувь нь их,

дээд сургууль төгссөн хүмүүс байдаг гэсэн судалгаа бий.

Тухайн үед эдгээр олон дэд сүлжээ болгон нь өөрийн гэсэн нэр ус, үнэ төлбөр

зэргээрээ ялгарч байжээ. Яваандаа интернэт гэдэг нэрийг ерөнхийд нь хэрэглэх

болж, бүхэл дэлхий даяарх сүлжээнүүдэд интернэтийн хэрэглэдэг ТСР/IP

протокол хэрэглэгдэж эхэлжээ. 1992 оны эцсээр 1 сая толгой компьютер

Интернэтэд холбогдоод байв. Анхандаа интернэтэд бизнесийн зорилготой үйл

ажиллагааг хориглосон байв. Бүх санхүүжилтийг улс орнуудын засгийн газар,

судалгааны байгууллагуудаас гаргадаг байв.

1990-ээд оны эхээр бизнесийн жижиг сүлжээнүүд интернэтэд холбогдож эхэлжээ.

Ингээд нэгэн шинэ төрлийн үйлчилгээ гарч ирсэн нь хүмүүсийг төлбөртэйгээр

интернэтэд холбож өгдөг явдал болж, удалгүй интернэт нь зарлал сурталчилгааны

томоохон зах зээл болсон. Интернэтийн бизнес талын хэрэглээ нь маш хурдтай

нэмэгдэж, тун удалгүй анхны зоригло нь болох эрдэм шинжилгээ судалгааны

талын хэрэглээнээс хэд дахин илүүтэйгээр бизнесийн зорилгоор ашиглагдаж


эхэлжээ. 1991 оноос АНУ-ын засаг захиргаа интернэтийн сүлжээнд тавьж байсан

элдэв хязгаарлалтыг эцэс болгож бүх нийтээрээ интернэтэд чөлөөтэй нэгдэж

болохыг дэлхий дахинд зарласан юм. 1994 онд интернэтэд 4 гаруй сая толгой

компьютер холбогдсон байхад, ихэнхи нь бизнесийн зорилгоор холбогдсон байсан

тул, АНУ, Канадын засгийн газарууд өөрсдөдөө харъяалагдах цөөхөн хэдэн

сүлжээндээ санхүүжилт хийхээ зогсоосон ба удалгүй бусад байгууллагууд, бусад

орны засгийн газарууд ч гэсэн ижилхэн арга хэмжээ авчээ. Ингээд интернэт нь

цэвэр бизнесийн үйл ажиллагаан дээр оршин тогтнох болжээ. Олон тооны

сүлжээнүүд хоорондоо холбогдож бий болгосон тул интернэтэд ямар нэгэн

удирдах төв гэсэн ойлголт байхгүй. Анх байгуулахад нь оролцож байсан

хүмүүсийн ихэнхи нь интернэтийг төвлөрсөн удирдлагатай болгохгүйн тулд

тууштай тэмцэж ирсэн бөгөөд энэ нь эргээд зарим талаар ашиггүй байдалд ч

хүргэсэн.

Компьютерийн сүлжээ нь дуу, видео дүрсийг дамжуулна. Ийнхүү мэдээлэл

холбооны бүх сүлжээ нэгдмэл нэг том сүлжээнд нэгдэх цаг холгүй болсон гэж

мэргэжилтнүүд үзэж байгаа юм.

Зарим хүмүүс Интернэт, Вэб хоѐрыг ижилхэн зүйл гэж ойлгоод байдаг, тэгвэл энэ

нь ялгаатай юм. Интернэт гэдэг нь товчоор дэлхий даяар мянга мянган вэб хуудас

агуулсан сүлжээг нэгтгэж үүссэн аварга том сүлжээ юм.

“…1989 онд Женев (Geneva) дэх физикийн CERN лаброраторид Том Бернерс Ли

(Tim Berners-Lee) гэдэг хүн Вэб бүтээжээ. Тэрбээр хийж байсан физикийн

судалгаандаа хэрэглэхэд амар датабэйс зохиохыг зорьсон бөгөөд тухайн үед

хэрэглэж байсан датабэйс нь түүний ажлын хэрэгцээг хангаж чадахгүй байсан

байна. Бодож олсон санаа нь материалуудаа хооронд нь hypertext маягаар холбож

өгөх явдал байлаа. CERN лабораторийнхан анхны вэб браузер (web browser)-г

1990 онд бүтээж, 1991 оноос түүнийг нь бусад байгууллагын хүмүүс ашиглаж

эхэлжээ. 1992 оны эцэс гэхэд UNIX үйлдийн системтэй компьютеруудад зориулсан

нэлээд боловсронгуй вэб браузрууд төрөн гарсан бөгөөд тухайн үед дэлхий даяар

ердөө 30 гаруйхан вэб сервер (web server) байжээ.

АНУ-ын Иллинойсын их сургуулийн (University of Illinois) оюутан Марк Андреесэн

(Mark Andeersen)-аар удирдуулсан хэсэг оюутнууд хамтран NSCA төслийн нэг

хэсэг болгож анхны график хэрэглэх боломж бүхий вэб браузер болох Mosaic-ийг

бүтээжээ. 1993 оны эцэс гэхэд UNIX, Windows, Macintoch үйлдлийн системтэй

компьютеруудад зориулсан Mosaic браузерууд хэрэглээнд гарч, тухайн үед бүх

дэлхий даяар 200 гаруй вэб сервер ашиглагдаж байв. 1994 онд Марк Андреесэн


нөхдийн хамтаар NSCA төслөөс гарч Netscape браузерийг бүтээж, бизнесийн ашиг

олох зорилгоор ажиллуулж эхэлсэн ба өөр хэд хэдэн хувийн компаниуд үүнтэй

ижил төстэй бизнес эрхэлж эхэлжээ. Ингээд үүнээс хойш хэсэг хугацааны дараа

Вэб нь Интернэтийн нүүр царайг маш хүчтэй өөрчилж байгаа нь тодорхой болсон

бөгөөд нэлээд олон компаниуд вэб браузер программ бүтээх ажилд сая сая

долларын хөрөнгө оруулалт хийж зах зээл дээр өрсөлдөж эхэлсэн байна” .

Бэрнерс Ли нээсэн зүйлдээ Интернэт гэсэн нэр өгсөн бөгөөд харин түүний эхнэр

w.w.w /world, widе, web/ буюу “дэлхийг сүлжсэн аалзны шүлс”, “бүх дэлхийн

сүлжээ” гэсэн утгатай нэр өгсөн байна.

Вэб сайт гэдэг нь тодорхой сэдвийн дагуу гол хуудас /home page/ бүхий .html (1)

файлуудын цуглуулга юм. Өөрөөр хэлбэл: байгууллага, компани, хувь хүн

өөрсдийн талаархи болон тодорхой зорилгоор зохион байгуулсан /хэлний сургалт,

хүүхдүүдэд зориулсан, мэдээлэл солилцох гэх мэт/ асар их мэдээлэл агуулсан

хуудас юм.

Гол хуудас нь: Вэб сайтыг дуудахад эхэлж нээгддэг Вэб хуудас бөгөөд тухайн сайт

дахь хуудсуудын гол зангилаа юм. Гол хуудсын файлын нэр нь ихэвчлэн

indeh.html гэсэн нэртэй байх ба энэ нэрийг стандарт болгон хэрэглэдэг.

Вэб браузер /Web browser/. Вэб хуудсыг үзэхэд зориулагдсан программыг Вэб

браузер программ гэж нэрлэдэг. Жишээлбэл, бидний түгээмэл хэрэглэдэг

Netscape Navigator, Internet Explorer, Mozilla Firefox программууд нь вэб браузер

программ юм. Браузер программ нь Вэб хуудасны HTML source кодыг хөрвүүлж, уг

хуудсыг боловсруулагчийн хүссэн өнгө, агуулга, загвараар дэлгэцэнд гаргадаг.

Вэб сервер /Web server/. Вэб сервер нь интернэтэд вэб сайтуудыг хадгалж байдаг

өндөр хүчин чадал бүхий тусгай компьютер юм. Ингэж байршуулсан хуудсыг

дэлхийн аль ч булангаас интернэтээр дамжуулан үзэх боломжтой. Ингээд өдөр

бүр сая сая ийм вэб серверүүд хэдэн арван сая хэрэглэгчийн вэб браузерын

хүссэн вэб хуудсыг дамжуулж байдаг асар том сүлжээг бид интернэт хэмээн

нэрлэдэг.

Вэбийн 2 ондоо урсгал нь “Stаtic” ба “Dynamic” юм. “Stаtic” вэб нь хийхэд хялбар ба

хямд зардлаар босдог боловч түргэн хугацаанд хэрэглэгчийн хүссэн шаардлагын

дагуу мэдээллийг хүргэхдээ тааруу байхад танилцуулах төдий л вэб хуудас юм.

“Dynamic” хуудас тусгай кодын тусламжтайгаар хэрэглэгчийн үйлдлээс хамаарч

өөрийгөө бүтээхээс гадна мэдээллийг Датабэйс ашиглаж олдог сайн талтай

боловч орчин үеийн технологийн өндөр вэб сервэр шаарддагаараа жижиг болон

дунд бизнесийнхэн, хувь хүмүүст үнэтэй тусдаг.


Вэб бол Client / Server зарчмаар ажилладаг хэрэглэгчийн хүсэлт /request/,

серверийн хариулт /response/-ын үндсэн систем юм. Хэрэглэгч вэб сайтын хаягийг

браузер программын хаягийн мөр /Location bar/-д бичиж гарын Enter товчлуур дээр

дарснаар браузер программ нь вэб сервер рүү хүсэлтийг илгээдэг. Харин вэб

сервер нь хариу болгож, HTML хуудсыг буцаадаг.

Интернэт дэх вэб нь:

- үздэг

- үзүүлдэг гэсэн хоѐр хэлбэр байдаг.

Үздэг Вэб-эд олон сая хэрэглэгчид ордог бөгөөд үзэгчдэд вэб браузер хэрэг

болдог. Дэлхийд хамгийн түгээмэл Internet Explorer, Netscap Navigator, Mozilla

Firefox гэсэн гурван браузер ашиглагддаг. Үзүүлдэг вэб-эд илүү мэдлэгтэй хүн

хэрэглэдэг. Үүнийг үзэхэд сервер хэрэг болдог.

Интернэт мэдээллийн хэлбэрүүдийг хэд хэд ангилдаг.

Нэгдүгээрт: Онлайн хэвлэл:

1. Интернэт сонин

2. Интернэт сэтгүүл

3. Мэдээллийн портал. Портал вэб хуудас гэдэг нь хэлэлцүүлэг, санал асуулга,

файлын сан гэх мэт бүх мэдээллийг өөртөө агуулсан маш том сайт боловч

Монголд бол энэхүү сайтууд маань яг портал сайт гэхэд нилээд учир дутагдалтай

байдаг.

4. Интернэт дайжест. Дайжест гэдэг нь интернэтээр дамжиж хүрдэг долоо хоног

тутмын интернэт сонины нэг хэлбэр. Онцлог нь бүх л төрлийн мэдээлэл агуулдаг.

5. Олон нийтэд хандсан электрон үйлчилгээ

6. Телевиз радиогийн сувгийн электрон хувилбар

Хоѐрдугаарт: Мэдээлэл, мэдээлэл сурталчилгааны портал сайт

Гуравдугаарт: Үндэсний хэмжээний болон олон нийтийн мэдээлэл үйлчилгээний

чиглэлтэй сайтууд гэж ангилдаг.

AJAX технологи

AJAX бол Asynchronous JavaScript and XML гэсэн үгийн товчлол юм. Веб хуудасны

ямар нэг хэсэгт сервэрээс ямар нэг хуудасыг асинхрон дуудаж харуулах

боломжийг бүрдүүлсэн техник юм. Одоогоор энэ нь вебийн хөгжүүлэлтийн хамгийн

сүүлийн үеийн технологид тооцогдогдож байна.Үүнийг ашигласнаар интерактив

веб програм хангамжууд мөн бидний ашигладаг десктоп програм шиг веб програм


(Rich Internet Application) хийх боломжийг бүрдүүлж байна. Түүхийн хувьд 2005 онд

google өөрийн хайлтын системд suggest (санал болгох- нэг үг бичихэд түүнтэй

холбоотой үгнүүд гарах) системдээ анх хэрэглэсэн гэж үздэг боловч бүүр 90-ээд

оны дундуур веб хуудас дуудагдсны дараа дахин өөр мэдээлэл серверт илгээх, үр

дүн буцааж авдаг зүйлийг java хийсэн байдаг бөгөөд энэ нь java applet юм. 1996

онд Микрософт IFRAME -ийг анх HTML -д оруулж ирсэн нь мөн веб хуудасны

тодорхой хэсэгт өөр веб хуудас дуудагдаж гарч ирэх боломжтойг харуулсан зүйл

болжээ. 1999 он мөн Микрософт XMLHttpRequest гэх одоо AJAX-ийг бий болгож

буй гол обьектийг IE 5.0 -д ActiveX хэлбэрээр ажилладагаар бий болгосон байна.

Үүний дараа Mozilla болон бусад веб броузер хөгжүүлэгчид энэ обьектийг бий

болгосон хэдийн боловч W3C дөнгөж саяхан 2006 онд өөрийн албан ѐсний

стандарт болгох гэж анхны драфт стандартыг гаргасан байх юм.

Өнөөдөр энэ технологид ашиглагдаж байгаа зүйлүүд:

XHTML, CSS – мэдээллийг гаргаж харуулах үндсэн суурь

Document Object Model (DOM ) – Мэдээллийг динамикаар эсвэл янз бүрийн

байдлаар харуулах боломж бүрдүүлэх

XML and XSLT сервер ба клиентийн хооронд мэдээлэл дамжуулах

XMLHttpRequest – асинхрон холболт бий болгох

Javascrit – дээрхи бүх зүйлийг хооронд холбож ажиллуулах програмчлалын орчин

болж өгч байна.

AJAX технологийн давуу талууд:

Веб хуудсанд янз бүрийн агуулгыг ер нь л агуулгыг өөр өөр эх үүсвэрээс нэгтгэн

дуудаж харуулах. Зөвхөн шаардлагатай мэдээллийг харуулах боломжтой.

Ингэснээрээ веб сайтыг дахин дахин релоад хийхгүй байх, цаашлаад bandwidth -

ийг хэмнэх гэх давуу талуудтай

Веб хуудсыг маш интерактив болгох. Хэрэглэгчийн оруулсан мэдээллийг шууд

серверт илгээн шалгах гэх мэт

Веб серверийн ачааллыг багасгана. JS болон CSS үүд нь нэг удаа дуудагдаад л

харин агуулга бүхий хэсэг нь солигдоод байх боломжтой.

AJAX технологийн сул талууд:


Веб броузерын history-д бүртгэхдэхгүй учир буцах товч ажиллахгүй. Энэ асуудлыг

нэмэлт юм хийж байж шийддэг.

Боокмарк хийж чадахгүй. Тухайн хуудас дуудагдсны дараа агуулга нь солигдоод

гараад ирэх боломжтой тэр солигдсон мэдээлэл бүхий хуудсыг хэрэглэгч

боокмарй хийж чадахгүй.

Хайлтын системүүд бүртгэж чадахгүй. Ихэнх хайлтын системүүд JS -ийг ажилуулж

үр дүнг нь бүртгэдэггүй. Гэтэл AJAX хуудас JS -ээр дуудагдаж гарч ирдэг.

Зарим хэрэглэгчийн компьютер JS ажиллахыг хаасан байдаг. Энэ тохиолдолд

ажиллаж чадахгүй.


II. Төслийн хэсэг

Нэгдүгээр бүлэг

2.1 Хэрэглэгчийн шаардлага

2.1.1 Хэрэглэгчийн талаарх мэдээлэл

Монгол-Японы хамтарсан хөрөнгө оруулалттай Мобиком Корпораци нь 1996

оны 3 сарын 18-нд vйл ажиллагаагаа явуулж эхэлсэн ба Монголд vvрэн телефон

холбооны vйлчилгээг шинээр нэвтрvvлсэн анхны оператор компани юм. Мобиком

корпорацийг Монголын Ньюком компани, Японы Sumitomo, KDDI корпорациуд

хамтран байгуулсан ба Монгол талын хамтрагч болох Ньюком компани хувьцааны

40 хувийг эзэмшдэг. Өнөөдрийн байдлаар Мобиком корпораци нь GSM үүрэн

холбоо болон түүнд дагалдах улс хоорондын холбоо, Интернэтийн болон

Сансарын холбооны цогц үйлчилгээ, WLL утасгүй суурин холбоо гэсэн үндсэн

үйлчилгээнүүдийг байгууллага болон хувь хэрэглэгчдэд үзүүлдэг. Үйл

ажиллагаагаа явуулж эхэлснээс хойш Улаанбаатар хот болон хот орчмын бүс

нутаг, Монгол улсын нийт аймаг, хот , томоохон сум, суурин газрууд болох нийт

280 гаруй сум сууринд сүлжээгээ оруулж, манай улсыг хамарсан хамгийн

найдвартай сүлжээг бий болгосон төдийгүй хүн ам ихээр суурилсан Улаанбаатар

хотод 15 үйлчилгээний салбар болон 21 аймгийн төвүүдэд үйлчилгээний төв, сум

суурин газруудад давуу эрхт гэрээт борлуулагчдаар дамжуулан нийт 1 сая гаруй

хэрэглэгчдэдээ үйл ажиллагаагаа хүргэж байна. Мөн үндсэн лавлах утас 2222 ,

контентын лавлах 2233, байгууллагын хэрэглэгчдэд зориулсан 2211 болон гэрээт

диллерүүдэд лавлагаа өгч мэдээлэл өгөх зорилготой 2244 утсаар дамжуулан

хэрэглэгчдэд лавлагаа өгч үйлчилдэг. Жил ирэх бүр хэрэглэгчид нэмэгддэг учраас

хэрэглэгчдэд шинээр гарч буй болон нэмэлт үйлчилгээнүүдийг хурдан шуурхай

мэдээлэх шаардлагатай байдаг.


2.1.2 Хэрэглэгчийн үйл ажиллагааны онцлог

Мобиком корпораци нь үүрэн холбоо түүнд суурилсан улс хоорондын болон

бусад олон төрлийн нэмэлт үйлчилгээг үзүүлэхийн зэрэгцээ утасгүй суурин

холбоо, интернет, сансарын холбооны цогц үйлчилгээг үзүүлдэг.

-3.5 G үйлчилгээ

- Blackberry

- Үүрэн холбоо

-Интернэт

-Сансрын холбоо

-Утасгүй суурин холбоо

-Байгууллагын хэрэглэгчдэд зориулсан үйлчилгээ үзүүлдэг.

GSM системийн дэвшилтэт технологийн давуу талд тулгуурлан өвөрмөц шинэлэг

үйлчилгээг нийт хэрэглэгчдэдээ байнга санал болгож байдаг. Хэрэглээнд нийцсэн

уян хатан үнийн багц бүхий

Дараа төлбөрт

- Mobimix

- Zone 160

- Zone 400

- Zone 700

- ZoneFree

- Gold

- Silver

- Platinium багцууд ,

Урьдчилсан төлбөрт

- Mobicard

- Be

- Star багцууд байдаг.

Мөн хэрэглэгчдийн сонирхолтой бөгөөд өргөн хэрэглээний мессэж дээр суурилсан


- Hitone

- Clir

- Clip

- Smart message

- Hot club

- Дуудлага хадгалах үйлчилгээ

- Дуут шуудан

- Дуудлага шилжүүлэх

- Дуудлага барих, хүлээлгэх

- Surprise

- Нэгжийн зээлийн үйлчилгээ

- GPRS

- Daily info

- Daily fun

- Mobimedia

- Mobimedia2 гэх мэт үйлчилгээнүүд байдаг.

Нийгмийн өмнө хүлээсэн хариуцлагаа ухамсахлан нийгэм, хүмүүст чиглэсэн олон

үйл ажиллагааг дэмжиж, тэдгээ үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцог. Цаашдаа ч

оюунлаг болон хүний оюун ухааныг хөгжүүлэн тэлэхэд зориулагдсан бүх зүйлст

хөрөнгө оруулан хамтран ажиллах болно.

2.1.3 Систем хөгжүүлэх үндэслэл

Хэдхэн жилийн өмнө технологийн цоо шинэ үзэгдэл, тансаг хэрэглээ гэгдэж

байсан гар утас, интернэт өнөөдөр монголчуудын нийгмийн амьдралын салшгүй

хэрэглэгдэхүүн, өдөр тутмын хэрэглээ болжээ. Хэрэглэгчдийн тоон үзүүлэлтээр

мэдээлэл, харилцаа, холбооны технологийн хөгжлийг илэрхийлдэг олон улсын

нийтлэг жишиг бий.

Хамгийн сүүлийн үеийн технологи болох 3G технологийг бүх операторууд

нэвтрүүллээ. Энэ нь мэдээллийн цоо шинэ эринг хэрэглэгч бид бүхэнд нээж өгч

байж магадгүй юм. Энэхүү технологийг нэвтрүүлснээр гар утасны үүрэг нь


мэдээлэл дамжуулах, хүлээн авахаасаа илүүтэйгээр хэрэглэгчдийн таашаалд

нийцэхүйц зугаа, цэнгээ, энтертайнмент, интернэтийн үйлчилгээ авах зэрэг

мультимедиа чиглэлд түлхүү хөгжих юм. Энэ нь нийт хэрэглэгчид болон

контентийн буюу агуулгын чиглэлээр бизнес эрхлэгчдэд шинэ боломж, шинэ зах

зээлийг нээх нь тодорхой. Өдөр ирэх тутам мэдээлэл технологи эрчимтэй хөгжиж

хэрэглэгчид гар утсаар авах мэдээлэл хүртэл өсч байгаа учраас шинээр

нэвтрүүлж байгаа үйл ажиллагаа, бүтээгдэхүүнийг хэрэглэгчдэд таниулах

шаардлага гардаг.

Уг системийг хөгжүүлснээр Мобиком корпорацын Бизнес Хамтын

Ажиллагааны Газрын Хэрэглэгчдийн Мэдээллийн Төвийн лавлах утасны гэрээт

ажилчид урамшуулал болон шинээр зарлагдаж буй бүтээгдэхүүн үйлчилгээний

талаарх мэдээллийг хурдан шуурхай мэдэх, мэдэхгүй байгаа асуулт, хүндрэлтэй

асуудал тулгарсан үед ахлах ажилтандаа хандах боломжтой.

2.1.4 Хэрэглэсэн нэр томъёоны тодорхойлолт

Үйлчилгээний зөвлөх(оператор)-лавлах шугамын оператор

Үйлчилгээний ахлах – ахлах ажилтан

Admin- вэбийн админ

2.1.5 Лавлах материал

www.mobicom.mn

Операторын гарын авлага

CC5 бүртгэлийн программ

Үйлчилгээний танилцуулах хуудас

Мобиньюс сэтгүүл

Мобайлер сэтгүүл


http://www.mobicom.mn/

2.1.6 Хэрэглэгчийн функциональ шаардлага

Системийн оролт

- Ажилтны мэдээлэл

- Сургалтын мэдээлэл

- Санал сэтгэгдлийн талаарх мэдээлэл

Системийн гаралт

- Шугам тус бүрийн операторуудын мэдээлэл

- Санал сэтгэгдлийн талаарх мэдээлэл

Системийн үйл ажиллагаа

- Мэдээлэл оруулах, өөрчлөх, ангилах

- Ажилчдын мэдээлэл

Админы хэсэг:

Системийн администратор нь сайтын бүтцийг өөрчилж мэдээ

мэдээллийг шинээр оруулан ангилах үүрэгтэй.

Мөн системийн ахлах ажилтдыг бүртгэж мэдээлэл оруулах

боломжтой.

Нэр, нууц үгээ засварлах

Ажилчдын мэдээллийг засварлах

Ахлах ажилтны хэсэг:

- Ахлах ажилтан нь операторуудыг бүртгэж, шинэ мэдээ

мэдээллүүдийг нэмэх, засварлах эрхтэй.

- Ахлах ажилтан нууц үгээрээ нэвтэрсний дараа өөрийн хувийн

мэдээллээ үзэх, засварлах боломжтой.

Нууц үгээ засварлах

Өөрийн хувийн мэдээллээ харах

Операторуудын төрлийн сонголт оруулах


- Мэдээлэл оруулах

Ажилчид гарын авлага байдлаар оруулсан мэдээлэл мэдлэгээ

дээшлүүлэх зорилгоор ашиглана.

Мэдээлэл оруулах

Мэдээлэл үзэх

Мэдээлэл хасах

Операторын хэсэг:

- Ахлах ажилтнаас өгсөн нэр болон нууц үгээрээ системд нэвтрэн орж

шинээр зарлагдаж байгаа бүтээгдэхүүн үйлчилгээний талаарх

мэдээлэлтэй танилцан өөрийн санал сэтгэгдлийг үлдээх боломжтой.

- Өөрийн мэдээллээ харах

- Нууц үгээ солих

- Системийн хэрэглэгчдэд захидал илгээх боломжтой.

2.1.7 Хэрэглэгчийн функциональ бус шаардлага

Unicode-р бүрэн хангагдсан байх

Систем болон серверийн найдвартай байдлыг хангах

Нууцлалын өндөр зэрэглэлтэй байх

Хандалтын түвшин тогтоох

Хандалтын түвшинг ажилтан, Ахлах ажилтан, админы эрхүүдээр

хуваан авч үзэх

Сервер нь 24 цагийн үйл ажиллагаагаа найдвартай явуулахаар

тавигдах

Систем дэх өгөгдлийг архивлан хадгалах процесс нь автоматаах

хийгддэг байх


Хоёрдугаар бүлэг

2.2 Архитектурын сонголт

2.2.1 Үйлдлийн системийн сонголт

Үйлдлийн системийн хувьд:

Windows 2000 болон түүнээс хойшхи Windows үйлдлийн системийн бүх

хувилбарууд дээр ажиллах боломжтой ба энэ системд ажиллах боломжтой ба энэ

системд Windows XP үйлдлийн систем нь илүү тохиромжтой. Сонгосон шалтгаан :

Монгол улсад болон дэлхийн бусад улсуудад энэхүүүйлдлийн системийг

хэрэглэгчдийн тоо зонхилох байр суурийг эзэлдэг учир хэрэглэгчид

ашиглахад дөхөм

Цаашид шинэ хувилбар гарч шинэчлэгдэх боломжтой

Олон бодлогын горимтой учир хэд хэдэн програмтай зэрэг ажиллах

боломжтой

Хэрэглэгчийн интерфэйс сайтай

Сүүлийн үеийн бараг бүх програм хангамжууд энэ үйлдлийн систем дээр

ажилладаг

2.2.2 Програмчлалын систем

Програмчиллын хэлний хувьд :

Энэхүү системийг хөгжүүлэхэд PHP хэлийг сонгон авч байна. Сонгосон шалтгаан:

PHP нь сервер талын платформ хамааралгүй хэл юм.

Бүх РНР кодууд сервер дээр байрлах бөгөөд програмын үйлдлүүдийг

гүйцэтгэнэ.

РНР кодыг Unix, Windows NT, Macintosh болон бусад vйлдлийн системтэй

server дээр ажиллуулж болно.

РНР кодыг HTML кодтой хослуулан хэрэглэж болно.

Дэлхий даяар ашигладаг

Орчин үеийн шаардлага хангасан

Интернэтийн орчны програмчиллын хэл

Windows-н орчинд ажилладаг

Динамик веб сайт хийхэд тохиромтой

Байнга шинэчлэгдэн шинэ хувилбар гардаг


Сурах бичиг, судлах материал элбэг байдаг

Энэ хэл дээр бичигдсэн жишээ програм, үнэгүй авч ашиглах боломжтой

классууд элбэг байдаг

2.2.3 Өгөгдлийн сан удирдах систем:

Энэхүү системийг хөгжүүлэхэд MySQL өгөгдлийн сан удирдах системийг дараах

шалтгаанаар сонгон авч байна.

PHP програмчиллын хэлтэй хамтран ажиллах боломж өндөр

Гарын авлага, сурах бичиг элбэг учир сурахад хялбар

Unicode ашиглах боломжтой

MySQL нь бас GNU (General Public License) – тэй учир ихэнх платформтой

таарч ажиллана. Үүний дотор ихэнхи Unix төрлийн платформ (Linux гэх мэт)

орно. Мөн Windows98/ME/NT/2000 болон Мас OSX – тай ажиллах

чадвартай.

MSSQL, Oracle, Access, SQL, PostgreSQL, mSQL, SyBASE гэх мэт өгөгдлийн

сан удирдах системүүдтэй шууд холбогдон ажиллах боломжтой

Хэрэглэгчийн компьютер нь интернэтэд холбогдсон байх шаардлагатай бөгөөд

дор хаяж доорхүзүүлэлттэй байх хэрэгтэй.

Техник хангамжийн шаардлага:

• Pentium III 800MHz ба түүнээс дээш хурдтай CPU

• 512MB ба түүнээс их хэмжээтэй шуурхай санах ой (RAM)

• 20GB багтаамжтай хатуу диск

• Сайтны өнгө үзэмжийн хэрэглэгчид харуулж чадахуйц 32bit чанартай өнгө

ялгарууулж чадах монитор

• 110 буюу түүнээс дээш товчлуур бүхий Keyboard

• 110 dpi буюу түүнээс дээш мэдрэмжтэй Оптик эсвэл лазерMouse

Програм хангамжийн шаардлага:

• Adobe Flash Player 6.0 буюу түүнээс дээш хувилбар суусан байх

• Mozilla Firefox 3.0, Internet Explorer 7.0, Google Chrome 1.0 – буюу дээшхи

хувилбар дээр вэб сайт алдаагүй зөв ажиллах болно.


Гуравдугаар бүлэг

2.3 Системийн шинжилгээ

2.3.1 Обьектийн холбоосын диаграмм

Хэрэглэгч ба Хичээл

Ахлах ажилтан

Багш Багш

Сэдэв Багш

Багш

Багш

Хичээл Багш

Багш

Багш

Хариулт

Багш

Багш

Багш

Хэрэглэгч Багш

Багш

Багш

Хэрэглэгчийн төрөл

Ахлах ба

Хичээл Багш

Багш

Багш

Асуулт

Захидал Багш

Багш

Багш


2.3.2 Обьектийн холбоосын диаграмын өргөтгөл

Хэрэглэгч

Талбарын нэр Төрөл Хоосон утга

зөвшөөрөх

эсэх

Анхдагч

түлхүүр

Гадаад

түлхүүр

user_code varchar(8) 0 #

user_lastname nvarchar(50) 1

user_name nvarchar(50) 1

address varchar(50) 1

mail varchar(30) 1

password varchar(20) 1

phone_number varchar(8) 1

group_id int 1

Ахлах ажилтан


зөвшөөрөх

эсэх

Анхдагч

түлхүүр

Гадаад

түлхүүр

master_id varchar(4) 0 #

master_lastname nvarchar(50) 1

master_name nvarchar(50) 1

password varchar(30) 1

mail varchar(20) 1

phone_number int 1


Асуулт


зөвшөөрөх

эсэх

Анхдагч

түлхүүр

Гадаад

түлхүүр

lesson_code varchar(5) 0 # #

topic_id int 0 #

question_number int 0 #

question nvarchar(600) 1

question_type Int 1

Хариулт


зөвшөөрөх

эсэх

Анхдагч

түлхүүр

Гадаад

түлхүүр


topic_id int 0 #

answer_number int 0 #

answer nvarchar(600) 1

answer _type Int 1

Хичээл


зөвшөөрөх эсэх

Анхдагч

түлхүүр

Гадаад

түлхүүр

lesson_code varchar(8) 0 #

lesson_name nvarchar(50) 1


Ахлах ажилтан болон Хичээл



Анхдагч

түлхүүр

Гадаад

түлхүүр

teacher_code varchar(4) 0 #


semester varchar(5) 0 #

id int 0

Хэрэглэгч болон Хичээл



Анхдагч

түлхүүр

Гадаад

түлхүүр

user_code varchar(8) 0 # #


Сэдэв



Анхдагч

түлхүүр

Гадаад

түлхүүр

topic_id int 0 #


topic_name nvarchar(50) 0

topic_number int 1


Хэрэглэгчийн төрөл



Анхдагч

түлхүүр

Гадаад

түлхүүр

group_id int 0

group_name varchar(25) 0 # #


2.3.3 UseCase diagram

Администраторын хийх үйлдэл


Ахлах ажилтны хийх үйлдэл

Операторын usecase диаграмм


Нэвтрэх мэдээлэлтэй ажиллах usecase диаграмм

Системийн администраторын мэдээлэл оруулах usecase диаграмм

Ахлах ажилтан оператор нэмэх usecase диаграмм


Ахлах ажилтны мэдээлэл нэмэх usecase диаграмм

Ахлах ажилтны шуудан илгээх нэмэх usecase диаграмм

Операторын мэдээлэл унших usecase диаграмм


Операторын шуудан илгээх usecase диаграмм


2.3.4 Activity diagram

Ахлах ажилтан бүртгэх диаграмм


Оператор бүртгэх диаграмм


Өөрт ирсэн байгаа захидал унших диаграмм


Мэдээлэл оруулах диаграмм


Ахлах ажилтан оператор нэмэх диаграмм


2.3.5 Sequence диаграмм

Мэдээлэл оруулах sequence диаграмм

Админ Browser Ахлах ажилтан Ахлах ба мэдээлэл Сэдэв Сэтгэгдэл

1. Нэр нууц үг

2. Нэвтрэх эрх шалгах

3.Амжилттай нэвтэрсэн

4. Админы хичээлийг авах

5. Хичээлийн жагсаалт

6. Хичээлийн сэдвүүдийг авах

7. Сэдвүүдийн жагсаалт

8. Хичээл сонгох

9. Сэдэв сонгох

10. Асуулт болон хариулт оруулах

11. Асуулт болон хариулт баазад нэмэх

12. Амжилттай нэмэгдсэн

Асуултанд хариулах sequence диаграмм

Хэрэглэгч Browser Хэрэглэгч Хэрэглэгч ба асуулт Ахлах ажилтан Хэрэглэгчийн хариулт

1. Нэр, нууц үг

3. Амжилттай нэвтэрсэн


4. Хэрэглэгч асуулт тавих

5. Асуултыг бүртгэх

6. Асуултанд хариулах

7.Асуултын хариултыг амжилттай буцаалаа


Хичээл оруулах Sequence диаграмм

Ахлах ажилтан Browser Ахлах ажилтан Ахлах ажилтан ба хичээл Хичээл

1. Нэр нууц үг


3.Амжилттай нэвтэрсэн

4. Админы хичээлийг авах

6. Хичээл сонгох

9. Амжилттай нэмэгдсэн

5. Хичээлийн жагсаалт

7.Хичээл оруулах хүсэлт

8. Мэдээлэл үүсгэх


Сэтгэгдэл үлдээх sequence диаграмм

хэрэглэгч

web browser

Нэр, нууц үг

Нэвтрэх эрх шалгах

хэрэглэгч

Амжилттай нэвтэрсэн

мэдээлэл

Нийт мэдээллүүдийг харах

Мэдээлэл

Мэдээнд ирсэн сэтгэгдлүүд

Мэдээ оруулах хүсэлт

Операторуудаас ирсэн

мэдээлэл

Мэдээллийн сэтгэгдлүүд

Нэмэлт мэдээлэл оруулах боломжтой


36

2.3.5 Классын диаграмм


37

Дөрөвдүгээр бүлэг

2.4 Дэлгэцийн зохиомж буюу загварчилгаа

2.4.1 Дэлгэцийн зохиомж

Хэрэглэгчийн нэвтрэх хэсэг:

Хэрэглэгчийн мэдээлэл унших хэсэг:


38

Шуудан илгээх хэсэг:

Дээд цэсний мэдээлэл өөрчлөх хэсэг:

Операторуудын жагсаалт:


39

Тавдугаар бүлэг

2.5 Кодчилол

Шуудан хүлээж авах кодын хэсэг: <? session_start();

$jsok = 'ajax,';

$phpok = 'ajax,mssql,gridmini,';

require_once("../../A_main/a_config.php");

require_once($GLOBALS['file_path']."/A_main/header.php");

$_info_s=str_replace("'","#%#",$_REQUEST['cont']);

$_info_s=str_replace("*@","=",$_info_s);

$_info_s=str_replace("@#","\"",$_info_s);

$_info_s=str_replace("*$","&",$_info_s);

$tit=str_replace("'","#%#",$_REQUEST['tit']);

if($_REQUEST['type']=='del')

{

$quer = "SELECT * from mails where (is_emp='y' and to_='".$_SESSION['u_id']."') OR (is_emp='y'

and to_ is null and owner<>'".$_SESSION['u_id']."') ";

$re5=$a_db->db_query($quer);

while($row=$a_db->db_arrays($re5))

{

if($_REQUEST['mail_c'.$row['mail_id']]=='true')

{

$query = "DELETE FROM mails WHERE mail_id=".$row['mail_id']."";

$re6=$a_db->db_query($query);

}

}

}

else

if($_REQUEST['type']=='rep')

{


40

if($_REQUEST['is_emp']!=NULL)

{

$query = "insert into mails (tit,is_emp,cont,owner,owner_t,is_read,to_,ac_date)

values('".$_REQUEST['tit']."','y','".$_info_s."','".$_SESSION['u_id']."','Ахлах','n','".$_REQUEST['to']

."',now());";

$re=$a_db->db_query($query);

}

else

{

$query = "insert into mails (tit,cont,owner,owner_t,is_read,to_,ac_date,op_t)

values('".$_REQUEST['tit']."','".$_info_s."','".$_SESSION['u_id']."','Ахлах','n','".$_REQUEST['to']."',

now(),".$_REQUEST['to_type'].");";


}

}

else

if($_REQUEST['type']=='hh')

{

$emp_n=explode(';',$_REQUEST['to']);

$emp_t=explode(';',$_REQUEST['to_type']);

$count=0;

foreach($emp_n AS $to)

{

if($emp_t[$count]==100)

{

$query = "insert into mails (tit,is_emp,cont,owner,owner_t,is_read,to_,ac_date)

values('".$tit."','y','".$_info_s."','".$_SESSION['u_id']."','Ахлах','n','".$to."',now());";


}

else

{

$query = "insert into mails (tit,op_t,cont,owner,owner_t,is_read,to_,ac_date)

values('".$tit."',".$emp_t[$count].",'".$_info_s."','".$_SESSION['u_id']."','Ахлах','n','".$to."',now());";


}

$count++;

}


41

}

else

if($_REQUEST['type']=='kk')

{

$query = "insert into mails (tit,op_t,cont,owner,owner_t,is_read,ac_date)

values('".$tit."',".$_REQUEST['to_type'].",'".$_info_s."','".$_SESSION['u_id']."','Ахлах','n',now());";


}

else

if($_REQUEST['type']=='uu')

{

$query = "insert into mails (tit,is_emp,cont,owner,owner_t,is_read,ac_date)

values('".$tit."','y','".$_info_s."','".$_SESSION['u_id']."','Ахлах','n',now());";


}

?>

<script language="javascript">

function aaa()

{

if(document.getElementsByName('mail_c').item(0).checked==true)

{

for(var i=0;i<document.getElementsByName('mail_c').length;i++)

{

document.getElementsByName('mail_c').item(i).checked=true;

}

}

else

{

for(var i=0;i<document.getElementsByName('mail_c').length;i++)

{

document.getElementsByName('mail_c').item(i).checked=false;

}

}

}

function del()

{

var a_id='';

<?

$quer = "SELECT * from mails where (is_emp='y' and to_='".$_SESSION['u_id']."') OR (is_emp='y'

and to_ is null and owner<>'".$_SESSION['u_id']."') order by ac_date DESC ";


42

$re5=$a_db->db_query($quer);

while($row=$a_db->db_arrays($re5))

{

?>

a_id+='&mail_c<?=$row['mail_id']?>='+document.getElementById('mail_c<?=$row['mail_id']?>').chec

ked;

<?

}

?>

exampleGET('../a_admin/m_mail/m_mail.php','type=del'+ a_id,'content');

}

</script>

<input type="button" value="Шинээр бичих"

style="background:url(../../m_media/m_images/layout/button2.jpg) repeat-x;height:30px;min-

width:100px; font-family:Tahoma, Geneva, sans-serif"

onclick="exampleGET('../a_admin/m_mail/n_mail.php','','content');" >

<input style="background:url(../../m_media/m_images/layout/button2.jpg) repeat-x;height:30px;min-

width:100px; font-family:Tahoma, Geneva, sans-serif" type="button" value="Устгах"

onclick="del()" />

<table cellpadding="0" cellspacing="1" width="560px" style="margin-top:10px;border-color:#FFF;

border:hidden 1px;" >

<tr align="center" style="background-color:#cde9f7;color:#0081c2">

<td width="20px;">

Д

</td>

<td width="20px;">

<input type="checkbox" name="mail_c" id="mail_c" onclick="aaa()" />

</td>

<td width="60px">

Хэнээс </td>

<td width="100px">

Төрөл </td>

<td>

Гарчиг </td>

<td width="150px">

Огноо </td>

</tr>

<tr>

<td colspan="6">

<div align="center" style="width:560px; height:150px; overflow:auto;" id="show_mail">


43

</div>

</td>

</tr>

</table>

<div align="left" style="width:560px;overflow:auto; height:300px; border:solid 1px; border-

color:#CCC; " id="mail_ed">

</div>


exampleGET('../a_admin/m_mail/show_mail.php','','show_mail');

</script>

Шуудан илгээх кодын хэсэг: <style>

.list1

{

list-style:none none;

}

.list1 a

{

text-decoration:none;

color:#999;

}

.list1 a:hover

{

color:#333;

}

</style>

<?

//session_start();

$jsok = 'ajax,';




$query = "SELECT * FROM t_emp WHERE emp_n like '".$_REQUEST['text_f']."%' OR emp_n like

'%".$_REQUEST['text_f']."%' OR emp_n like '%".$_REQUEST['text_f']."' ";


?>


function addj(ff,hh)


44

{

if(document.getElementById('to').value=='')

{

document.getElementById('to').value=ff;

}

else

{

document.getElementById('to').value=document.getElementById('to').value+';'+ff;

}

if(document.getElementById('to_type').value=='')

{

document.getElementById('to_type').value=hh;

}

else

{

document.getElementById('to_type').value=document.getElementById('to_type').value+';'+hh;

}

}

</script>

<div style="width:200px;border:1px solid;background-color:#FFF;" >

<?

while($rowe = $a_db->db_arrays($re))

{

?>

<li class="list1" >

<a href="javascript:void(0);"

onclick="document.getElementById('search_content').style.display='none';document.getElementById('t

ext_f').value='';addj('<?=$rowe['emp_n']?>',100);

" >

<strong> <?=str_replace($_REQUEST['text_f'], "<strong style='background-

color:#FF6'>".$_REQUEST['text_f']."</strong>", $rowe['emp_n'])?> - Ахлах </strong>

</a>

</li>

<?

}

$query = "SELECT * FROM operator WHERE emp_n like '".$_REQUEST['text_f']."%' OR emp_n like

'%".$_REQUEST['text_f']."%' OR emp_n like '%".$_REQUEST['text_f']."' ";




45

{

?>

<li class="list1" >


onclick="document.getElementById('search_content').style.display='none';document.getElementById('t

ext_f').value='';addj('<?=$rowe['emp_n']?>',<?=$rowe['emp_type']?>);" >

<strong> <?=str_replace($_REQUEST['text_f'], "<strong style='background-

color:#FF6'>".$_REQUEST['text_f']."</strong>", $rowe['emp_n'])?> - Оператор </strong>

</a>

</li>

<?

}

?>

<div align="right">


onclick="document.getElementById('search_content').style.display='none';" >Хаах</a>

</div>

</div>

Шинээр оператор бүртгэх кодын хэсгээс: <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8" />

<?

session_start();

$jsok = 'ajax,';




?>


function check_pass()

{

if(document.getElementById('adm_p').value!=document.getElementById('adm_rp').value)

{

alert('Нууц үг зөрж байна'); }

}

</script>

<style>

.mb_l

{

background:url(../y_media/y_images/layout/header_left.png) no-repeat;

width:8px;

height:29px;


46

}

.mb_c

{

background:url(../m_media/m_images/layout/pop_m.jpg) repeat-x;

width:184px;

height:29px;

}

.mb_r

{

background:url(../y_media/y_images/layout/header_right.png) no-repeat;

width:8px;

height:29px;

}

.cr

{

font-family:Arial, Helvetica, sans-serif;

font-size:13px;

font-weight:bold;

color:#333;

}

</style>

<?

if($_REQUEST['ch']!='up')

{

?>

<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="cr" style="margin-left:10px; background-color:#FFF" >

<tr>

<td class="mb_c" align="center" style="color:#FFF">

Нэмэх </td>

</tr>

<tr>

<td style="border-bottom:solid 1px;border-color:#999;border-right:solid 1px;border-color:#999;border-

left:solid 1px;border-color:#999;">

<table width="250px;">


47

<tr class="cr">

<td>

Төрөл: </td>

</tr>

<tr>

<td>

<select id="c_sel2" >

<?

$query = "SELECT * FROM oper_t ";


while($ro=$a_db->db_arrays($re))

{

if($_REQUEST['c_sel']==$ro['num'])

{

$sel='selected';

}

else

{

$sel='';

}

?>

<option value="<?=$ro['num']?>" <?=$sel?>><?=$ro['t_name']?></option>

<?

}

?>

</select>

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

Нэр: </td>

</tr>

<tr>

<td>

<input type="text" id="emp_n" width="200px;" />


48

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

Жинхэнэ нэр: </td>

</tr>

<tr>

<td>

<input type="text" id="emp_f_n" width="200px;" />

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

И-майл: </td>

</tr>

<tr>

<td>

<input type="text" id="mail" width="200px;" />

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

Гэрийн хаяг: </td>

</tr>

<tr>

<td>

<textarea style="width:250px; height:100px" id="addre" ></textarea>

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

Утас: </td>

</tr>

<tr>

<td>

<input type="text" id="phone" width="200px;" />

</td>


49

</tr>

<tr class="cr">

<td> Нууц үг: </td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

<input type="password" id="adm_p" width="150px;"/>

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

Нууц үгээ дахин бичнэ үү: </td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

<input type="password" id="adm_rp" width="150px;" onblur="check_pass();"/>

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td align="center" >

<input type="button"

onclick="exampleGET('../a_admin/m_oper/oper.php','type=ins'+'&emp_n='+document.getElementById

('emp_n').value+'&emp_f_n='+document.getElementById('emp_f_n').value+'&addre='+document.getEl

ementById('addre').value+'&phone='+document.getElementById('phone').value+'&t_mail='+document.

getElementById('mail').value+'&pass='+document.getElementById('adm_p').value+'&c_sel2='+docume

nt.getElementById('c_sel2').value,'jj');" value="Нэмэх" />

<input type="button" onclick="document.getElementById('view').style.display='none'" value="Хаах"

/>

</td>

</tr>

</table>

</td>

</tr>

</table>

<?

}

else

{

$query = "SELECT * FROM operator where emp_id=".$_REQUEST['emp_id']."";



50


{

$m_name=$rowe['emp_n'];

$f_name=$rowe['emp_f_n'];

$address=$rowe['emp_address'];

$phone=$rowe['emp_phone'];

$mail=$rowe['t_mail'];

}

?>

<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="cr" style="margin-left:10px;background-color:#FFF;" >

<tr>

<td class="mb_c" align="center" style="color:#FFF">

Засах </td>

</tr>

<tr>

<td style="border-bottom:solid 1px;border-color:#999;border-right:solid 1px;border-color:#999;border-

left:solid 1px;border-color:#999;">

<table width="250px;">

<tr class="cr">

<td>

Төрөл: </td>

</tr>

<tr>

<td>

<select id="c_sel2" >

<?

$query = "SELECT * FROM oper_t ";


while($ro=$a_db->db_arrays($re))

{

if($_REQUEST['c_sel']==$ro['num'])

{

$sel='selected';

}

else

{


51

$sel='';

}

?>

<option value="<?=$ro['num']?>" <?=$sel?>><?=$ro['t_name']?></option>

<?

}

?>

</select>

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

Нэр: </td>

</tr>

<tr>

<td>

<input type="text" id="emp_n" value="<?=$m_name?>" width="200px;" />

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

Жинхэнэ нэр: </td>

</tr>

<tr>

<td>

<input type="text" id="emp_f_n" value="<?=$f_name?>" width="200px;" />

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

И-майл: </td>

</tr>

<tr>

<td>

<input type="text" id="mail" value="<?=$mail?>" width="200px;" />


52

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

Гэрийн хаяг: </td>

</tr>

<tr>

<td>

<textarea style="width:250px; height:100px" id="addre" ><?=$address?> </textarea>

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

Утас: </td>

</tr>

<tr>

<td>

<input type="text" id="phone" value="<?=$phone?>" width="200px;" />

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

Нууц үг: </td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

<input type="password" id="adm_p" width="150px;"/>

</td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

Нууц үгээ дахин бичнэ үү: </td>

</tr>

<tr class="cr">

<td>

<input type="password" id="adm_rp" width="150px;" onblur="check_pass();"/>

</td>


53

</tr>

<tr class="cr">

<td align="center" >

<input type="button"

onclick="exampleGET('../a_admin/m_oper/oper.php','type=up'+'&emp_n='+document.getElementById(

'emp_n').value+'&emp_f_n='+document.getElementById('emp_f_n').value+'&addre='+document.getEle

mentById('addre').value+'&phone='+document.getElementById('phone').value+'&emp_id=<?=$_REQU

EST['emp_id']?>&t_mail='+document.getElementById('mail').value+'&pass='+document.getElementBy

Id('adm_p').value+'&c_sel2='+document.getElementById('c_sel2').value,'jj');" value="Засах" />

<input type="button" onclick="document.getElementById('view').style.display='none'" value="Хаах" />

</td>

</tr>

</table>

</td>

</tr>

</table>

<?

}

?>

III. Дүгнэлт

Миний бие төгсөлтийн ажлаараа “Интернэт хичээлийн систем” боловсрууллаа. Энэхүү систем нь миний анхны томоохон вэб систем учраас мэдэхгүй чадахгүй зүйл их гарч байсан боловч чадлынхаа хирээр хөгжүүллээ. Энэ ч утгаараа ихээхэн мэдлэг, туршлага суусан гэж бодож байгаа. Орчин үед бүх зүйл цахим хэлбэрээ олж хурдацтайгаар хөгжиж байгаа билээ. Тийм ч учраас Монголд энэ төрлийн системүүд цаашид хөгжих нь гарцаагүй. Иймээс энэ системийг хөгжүүлэхийг зорилоо. Энэхүү төгсөлтийн ажлыг гүйцэтгэснээр код бичих, бичиг баримт боловсруулах, бие даан судлах зэрэг маш олон чадвар дээшилж цаашид ажил хийх туршлага, мэдлэг, чадвар хуримтлуулсан болно Цаашид энэ системийг улам сайжруулан судлаж улам боловсронгуй болгож хийх болно.


54

Ашигласан материалын жагсаалт 1. “Электрон Монгол” хөтөлбөрийн баримт бичиг.

2. http://csczaya.blogmn.net/

3. www.google.com

4. www.en.wiki.org

5. Д.Энхжаргал “Системийн шинжилгээ ба зохиомж” (SW208) хичээлийн материалууд

6. http://www.netbeans.org/

7. http://www.dulmandakh.com/

8. “System Object-Oriented Analysis & Design with Unified Modeling Language” by Lai

Chi Wa, Chung Wang Leong


http://csczaya.blogmn.net/

http://www.google.com/

http://www.en.wiki.org/

http://www.netbeans.org/

Documents

Internet Web