INTERTEXTUALITY OF THE MAIN ACTRESS IN THAI TV ...spucon.spu.ac.th/filemanager/files/SPUCON2015 - 3(2).pdfการประช มว ชาการระด บชาต มหาว

การประชมวชาการระดบชาต มหาวทยาลยศรปทม ครงท 10 ประจ าป 2558 วนท 22 ธนวาคม 2558

678

สมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศน กรณศกษา ละครโทรทศนเรอง แรงเงา

INTERTEXTUALITY OF THE MAIN ACTRESS IN THAI TV DRAMA CASE STUDY OF REANG NGAO

ลนน แสงพฒนะ

นกศกษาปรญญาโท คณะนเทศศาสตร สาขาวชาการสอสารเชงกลยทธ มหาวทยาลยกรงเทพ E-mail: [email protected] ดร.ธญญลกษณ เอนกจ านงคพร

อาจารยประจ าสถาบนภาษา มหาวทยาลยกรงเทพ E-mail: [email protected]

บทคดยอ งานวจยเรอง สมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศน กรณศกษา ละครโทรทศนเรองแรงเงา มวตถประสงคเพอศกษาลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศน เปนการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ผวจยใชวธการเลอกตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ท าการเลอกละครโทรทศนจ านวน 1 เรอง เปนกรณศกษา คอละครโทรทศนเรองแรงเงาทผลตโดยบรษท บรอดคาซท ไทย เทเลวชน จ ากด ออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ในป พ.ศ. 2544 และในป พ.ศ. 2555 โดยใชการวเคราะหตวบท (Textual Analysis) เปนเครองมอในการเกบขอมล วเคราะหเนอหาของละครโทรทศนเรองแรงเงา ตามองคประกอบการเลาเรอง 6 ประการ ไดแก ตวละคร โครงเรอง แกนเรอง ฉาก สญลกษณพเศษ และความขดแยง เพอคนหาสมพนธบทของตวละครนางเอก ซงอาศยแนวคดสมพนธบท แนวคดการเลาเรอง แนวคดสญวทยา แนวคดเรองสตรนยม เปนแนวทางในการวเคราะห

ผลการวจยพบวา ลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงา เนนลกษณะการคงเดม (Convention) จากตวบทตนทางไวมากทสด ไดแก ประชากรศาสตร ลกษณะทางกายภาพ ลกษณะทางจตใจ พฤตกรรม พฒนาการของชวตและการเลยงด องคประกอบทเปลยนแปลงไป พบวา ตวละครนางเอกไดรบการขยายความ (Extension) ลกษณะทางกายภาพและพฤตกรรม ความแปลกใหม (Invention) ทพบคอ มการเพมบทบาทใหกบตวละครนางเอกหยบยมความสามารถของเทคโนโลยการสอสารททนสมยเพอเปนอาวธในการตอสกบนางราย ลกษณะการดดแปลง (Modification) พบวา ตวละครนางเอกไดรบการดดแปลงลกษณะทางจตใจดานอปนสย และความสามารถทางการท างาน โดยไมพบลกษณะการตดทอน (Reduction) ในสมพนธบท

ค าส าคญ: สมพนธบท นางเอก ละครโทรทศนไทย

mailto:[email protected]


679

ABTRACT The aim of the research “Intertextuality of the main actress in Thai TV drama: Case study of Reang

Ngao” is to study the intertextuality of the main actress in Thai TV drama. This research is the qualitative research. The researcher used a purposive sampling to choose “Reang Ngao”, the Thai TV drama produced by Broadcast Thai Television Co., Ltd., in 2001 and 2012 as a case study. The researcher employed the textual analysis as a research tool to analyze the content of the TV drama according to the Narrative concepts factors: characters, plot, themes, setting, special symbols and conflict to find the main actress character’s intertextuality. In addition, the researcher used the following concepts: Intertextuality, Semiology, Feminism to analyze it.

The result of the research has shown that the intertextuality of the main actress are conventional: demography, physical characteristics, trait, behavior and parenting style, extended: physical characteristics and behavior, new: the role of the main actress is influenced by technological factors and modified: trait and the ability to do work. The intertextuality of the main actress focuses on conventional without reduced.

KEYWORDS: Intertextuality, Main Actress, Thai TV Drama

บทน า ละครโทรทศนจดวาเปนรายการทางสอโทรทศนรายการหนงทไดรบความนยมอยางมากจากทกเพศทก

วย และยงถอวาเปนโลกแหงสญลกษณ (Symbolic Environment) ซงเปนแหลงส าคญในการสรางภาพลกษณ ถายทอด และผลตซ าความหมายบางอยางใหคนในสงคมในเรองของความคด ทศนคต ความเชอ คานยม (กาญจนา แกวเทพ, 2544) ซงละครโทรทศนเรองทไดรบความนยมสงจากผชมมกจะไดรบการน าเอากลบมาสรางใหม (Remake) อกครงหนง โดยม “ตวละครนางเอก” ตวละครหญงแหงโลกละครโทรทศน เปนตวละครส าคญตวละครหนงทอยในสายโซของการผลตซ า ซงสามารถสะทอนภาพลกษณ สถานภาพ สทธ และทาทในการแสดงออกของผหญงในบรรทดฐานของสงคม (Social Norms) ตามบรบททางดานวฒนธรรมและคานยมในสมยนน ๆ โดยทภาพตวแทนของนางเอกในละครโทรทศนจะมลกษณะทเปนพลวตอยตลอดเวลา ซงถงแมวาจะถกน าเสนอวนเวยนอยกบความเปนกลสตร แตในขณะเดยวกนกพบลกษณะทเปลยนแปลงไปทละนอย (จารภา พานชภกด, 2549) เนองจากเรองราวทน ามาเสนอ มกจะน าบางสวนของชวตจรงมาแสดง (Singhal & Rogers, 1999 อางใน กาญจนา แกวเทพ, 2545) ผผลตละครจงตองปรบบทบาทของตวละครใหใกลเคยงหญงสาวในโลกแหงความจรง เพอใหกลมกลนกบยคสมยในบรบททางสงคมทเปลยนแปรไปนน (“โลกอยยากขนทกวน”, 2556)

ดงนน การวจยครงนจงมงเนนศกษาถง “สมพนธบท” (Intertextuality) หรอความสมพนธระหวางตวละครนางเอกในตวบทตนทาง และตวละครนางเอกในตวบทปลายทาง จากการน ากลบมาประกอบสรางใหม (Remake) ในยคสมยทเปลยนแปลงไป เพอสะทอนใหเหนวา ภาพของนางเอกไดเปลยนไปตามบรบทตาง ๆ ของสงคมหรอไม อยางไร โดยผวจยมความสนใจทจะน าละครโทรทศนเรอง แรงเงา ของทางสถานโทรทศนชอง 3 มาเปนกรณศกษา เนองจากเปนละครโทรทศนทไดรบคะแนนความนยมจากผชมอยางสง ทงละครโทรทศนเรอง

http://dric.nrct.go.th/login.php?page=search&topic=author&search_input=%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B8%E0%B8%A0%E0%B8%B2%20%E0%B8%9E%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B8%8A%E0%B8%A0%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B9%8C


http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%96%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B9%82%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%A8%E0%B8%99%E0%B9%8C%E0%B9%84%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B8%A7%E0%B8%B5%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%8A%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87_3


680

แรงเงา ยงมคณลกษณะส าคญคอ มตวละครนางเอก 2 คน เปนฝาแฝดทมนสยตรงกนขามเปนแกนส าคญของการด าเนนเรอง ท าใหเหมาะสมในการศกษาถงตวละคร รวมทง อรโณชา ภาณพนธ ผจดละครโทรทศนเรองแรงเงาของคายบรอดคาทซ ยงกลาวไววา บทละครของเรองแรงเงาไดมการหยบยกเหตการณปจจบนมาผสมผสาน ยงเมอยคสมยเปลยนไป บรบทตาง ๆ ของละครโทรทศนเรองแรงเงากตองเปลยนตามไปดวย (“ปรากฏการณ แรงเงาฟเวอร”, 2555)

แนวคดและทฤษฎ งานวจยชนนอาศยแนวคดสมพนธบท (Intertextuality) ซงถอก าเนดขนมาโดย Kristeva (1980)

นกวชาการชาวบลแกเรย โดยผวจยจะใชค าวา “สมพนธบท” ท นพพร ประชากล (2543) เปนผแปลเอาไว เนองจากเปนค าทใชกนอยางแพรหลาย และมความหมายตรงตวกบความหมายท Kristeva ไดนยามเอาไวมากทสด Kristeva (1980) อธบายไววา ตวบท (Text) ใด ๆ กตาม ลวนเปนการดดซมและดดแปลงมาจากอกตวบท อน ๆ สมพนธบทจงเปนการสรางตวบทใหมตวบทหนง โดยใชวตถดบจากตวบทเดมทมอยแลว (A.A. Berger, 1992 อางใน กาญจนา แกวเทพ, 2553) หรอคอความสมพนธระหวางตวบทในกระบวนการสรางความหมายของตวบทหนงทเปนตวบทใหม โดยอาศยการอางอง หรอหยบยมความหมายจากตวบทเดมทมอยแลว มาใชเปนวตถดบรวมในการสรางตวบทใหมดวย

นพพร ประชากล (2543, อางใน กาญจนา แกวเทพ, 2553) เปนผเรยกตวบทแรกวา “ตวบทตนทาง” และเรยกตวบททถกสรางมาจากตวบทแรกวา “ตวบทปลายทาง” และยงเสนอแนวทางในหารวเคราะหเปรยบเทยบตวบททงสองทง สามารถท าไดโดยอาศยหลกพจารณาได ดงน

1. การคงเดม (Convention) หมายความวา ตวบทตนทางไดถายทอดเนอหาอะไรมายงตวบทปลายทางโดยไมเปลยนแปลงหรอไม

2. ความแปลกใหม (Invention) ตวบทปลายทางมเนอหาแปลกใหมทตวบทตนทางไมมหรอไม 3. การขยายความ (Extension) หมายความวา ตวบทปลายทางไดมการตอยอดเนอหาอะไรจากตวบท

ตนทาง มเหตผลอะไของการเพมเตม การขยายความนนสงผลท าใหความหมายทงหมดเปลยนแปลงไปหรอไม 4. การตดทอน (Reduction) หมายความวา ตวบทปลายทางมการตดทอนเนอหาอะไรจากตวบทตนทาง

ไปบาง ตดทอนเพราะเหตใด และการตดทอนนนสงผลถงความหมายของตวบทหรอไม 5. การดดแปลง (Modification) หมายความวา ตวบทปลายทางมการดดแปลงเนอหาอะไรไปจากตว

บทตนทาง จนท าใหตวบทตนทางมรปลกษณแตกตางไปจากเดม ในการวเคราะหสมพนธบทในการผลตซ าของตวละครนางเอก วามลกษณะสมพนธบทอยางไรบางนน

ตองอาศยการวเคราะหตวบทอน ๆ จากแนวคดการเลาเรอง (Narrative) ทง 6 ประการ ดงน ก. โครงเรอง (Plot) หมายถง การล าดบเหตการณทเกดขนในละคร ทงหมด 5 ขนตอน (กาญจนา แกว

เทพ, 2547) ไดแก การเรมเรอง การพฒนาเหตการณ ภาวะวกฤต ภาวะคลคลาย และการยตของเรองราว ข. แกนเรอง (Theme) เปนแนวความคดหลกหรอความคดรวบยอดในการด าเนนเรอง แบงออกเปน 6

ประเภท (Goodlad, 1971 อางใน สรย ทองสมาน, 2542) ไดแก แกนเรองเกยวกบความรก แกนเรองเกยวกบ

http://dric.nrct.go.th/index.php?page=search&topic=author&search_input=%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B9%8C%20%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%99


681

ศลธรรมจรรยา แกนเรองเกยวกบอดมการณ แกนเรองเกยวกบอ านาจ แกนเรองเกยวกบอาชพการงาน และแกนเรองเกยวกบบคคลทมความผดปกตทางรางกาย

ค. ตวละคร (Character) เปนผกระท าและผทไดรบผลจากการกระท าในบทละคร ซงในแตละตวละครตองมองคประกอบ 2 สวน คอสวนทเปนความคดและทศนคตของตวละคร (Conception) ซงจะน าไปสสวนทเปน พฤตกรรมของตวละคร (Presentation) โดยสามารถจ าแนกตวละครตามคณสมบตของตวละครไดเปน 2 ชนด คอ

1) ตวละครผกระท า คอตวละครทมลกษณะเขมแขง สามารถพงพาตนเองได ไมถกคกคามจากผอนโดยงาย สามารถทจะตดสนใจไดเองและมกมเปาหมายเปนของตนเอง

2) ตวละครผถกกระท า คอ ตวละครทมลกษณะออนแอ ตองพงพาผอนหรอตวละครอน นอกจากนตวละครยงแบงไดเปน 2 ประเภท ไดแก ตวละครทมลกษณะเปนแบบตายตว (Typed

character) เปนตวละครทมองเหนไดเพยงดานเดยว และมกมลกษณะนสยตามแบบฉบบทนยมใชในบทละคร ทว ๆ ไป เชน “พระเอก” “นางเอก” หรอ “ตวอจฉา” ซงไมวาจะอยในละครเรองใด มกจะมนสยคลายกนแทบเปนสตรส าเรจ ผชมจงมกสามารถคาดเดาการกระท าของตวละครเหลานได และตวละครทเหนไดรอบดาน (Well-rounded Character) ตวละครประเภทนมความละเอยดลกซงและเขาใจยากกวาตวละครแบบแรก จะมลกษณะคลายคนจรง ๆ ซงมองไดรอบดาน มทงสวนดและสวนเสย ตวละครประเภทนจะมพฒนาการดานนสยใจคอ มการเปลยนแปลงทศนคตเกยวกบสงตาง ๆ ในชวต

ในการวเคราะหตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงา เพอศกษาสมพนธบททเกดขน ผวจยอาศยเกณฑในการวเคราะหดงน

1) ลกษณะทางประชากรศาสตร ไดแก อาย อาชพ การศกษา ฐานะทางเศรษฐกจและสงคม 2) ลกษณะทางกายภาพ ไดแก หนาตา รปราง การเสรมแตงใบหนา และการแตงกาย 3) ลกษณะทางจตใจ ไดแก ความคด อปนสย 4) ลกษณะทางพฤตกรรม ไดแก บคลกภาพ การพดจา กรยาทาทาง 5) พฒนาการชวตของนางเอก ไดแก สภาพแวดลอมการเลยงดภายในครอบครว ความปรารถนาในชวต ง. ฉาก (Setting) ประกอบดวย 2 สวน คอ ชวงเวลา (Time) และสถานท (Location) จ. สญลกษณพเศษ (Special symbol) ในการเลาเรองในละครโทรทศน มกมการใชสญลกษณตาง ๆ

(Symbols) เพอสอความหมายทมทงแบบภาพและแบบเสยง ฉ. ความขดแยง (Conflict) เปนตวสรางปมปญหา เปนความไมลงรอยในความคดและพฤตกรรมของ

ตวละคร ซงสามารถแบงความขดแยงออกเปน 3 ประเภท ไดแก ความขดแยงระหวางคนกบคน ความขดแยงภายในจตใจ และความขดแยงระหวางคนกบสงคม

ทงน เพอคนหาอดมการณทางเพศทแฝงอยในละครโทรทศนผานตวละครนางเอก ผวจยไดอาศยแนวคดสตรนยม (Feminism) ซงเปนแนวคดทศกษาสภาวะความไมเทาเทยมกนทางเพศ และมจดประสงคทจะเปลยนแปลง แกไข ปรบปรงสภาวะความเปนรองของผหญง เพอสรางความเทาเทยมกนทางสงคม (กาญจนา แกวเทพ, 2543) แนวคดสตรนยม (Feminism) แบงเปนกลมตาง ๆ ไดเปน 4 กลมใหญ ๆ ดงน

1. แนวคดสตรนยมแนวเสรนยม (Liberal Feminism) อธบายวาความไมเทาเทยมทางเพศ เกดจากการเรยนรเรองบทบาทของเพศซงไดรบอทธพลมาจากความเชอทสงสมเปนระยะเวลานาน จงเสนอวา ตองมการ


682

เปลยนแปลงเรองบทบาท สทธ และโอกาสของผหญงใหเพมมากขน เพราะเชอวาทงสองเพศไมมความแตกตางกน โดยมงเนนวาสงคมทดตองประกอบไปดวย ความเสมอภาค (Equality) เสรภาพ (Freedom) และ ภราดรภาพ (Fraternity)

2. กลมสตรนยมแนวมารกซสต (Marxist - socialist) สตรนยมกลมนเชอวา ความไมเทาเทยมกนทางเพศ เปนผลมาจากการมปฏสมพนธของระบบชายเปนใหญและระบบทนนยม จงเกดเปนโครงสรางทางเศรษฐกจทสงเสรมใหผชายอยในฐานะทไดเปรยบกวาผหญง นอกจากนน ยงศกษาภาพของผหญงทปรากฎบนโทรทศน พรอมกบวเคราะหถงสาเหตของการทสอมวลชนแสดงภาพออกมาเชนนน แลวน ามาเปรยบเทยบกบผหญงในความเปนจรงในสงคม

3. กลมสตรนยมแนวราดกาล (Radical Feminism) สตรนยมกลมนใหค าอธบายวา ความเปนรองของผหญง อนเกดจากอดมการณชายเปนใหญ (Patriarchy) ทผชายมความเหนอกวา ฉลาดกวา มเหตผลกวา ควรจะตองลมลางระบบชายเปนใหญลงใหไดเสยกอน ผหญงจงจะมอสระและมความสขมากขน แตเนองจากสงคมทมผเชอมนและค าจนระบบนอย ท าใหความเหนอกวานของเพศชาย ยงด ารงอยในความเชอของคนในสงคมอยนนเอง

4. กลมสตรนยมแนวยคหลงสมยใหม (Post-modern Feminism) ไดรบอทธพลมาจากแนวความคดของยคหลงสมยใหม (Post-modern) เชอวา ความจรง (Reality) ไมไดเกดขนมาตามธรรมชาต (Not natural) แตลวนเปนสงทถกประกอบสรางขนมาจากการให “ความหมาย” แกสงตาง ๆ ในสงคม ดงนน กลมสตรนยมแนวยคหลงสมยใหมจะใหความส าคญกบการใหความหมายทเกยวของกบเพศสภาวะ เชน การใหความหมายของ “ความเปนหญง” และ “ความเปนชาย” ดงเชนท Butler (1998 อางใน จารภา พานชภกด, 2549) กลาววา ค าวา “ผหญง” เปนเพยงตวหมาย/รปสญญะ (Signifier) ทไมมสาระแกนสาร ไมไดหมายถงสงใดเลย เปนเพยงเครองหมายเพอใหตความเทาน

วตถประสงคของการวจย เพอศกษาลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในสอละครโทรทศนเรองแรงเงา

วธด าเนนการวจย ผวจยใชวธการเลอกตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) โดยเลอกละครโทรทศนเรองแรงเงาทผลตโดย บรษท บรอดคาซท ไทย เทเลวชน จ ากด ทออกอากาศทางสถานโทรทศนชอง 3 ในป พ.ศ. 2544 และ ป พ.ศ. 2555 มาเปนกรณศกษา จากประชากรละครโทรทศนทออกอากาศจาก 3 สถาน ไดแก สถานโทรทศนชอง 3, 5 และ 7 ในป พ.ศ.2555 ชวงหลงขาวภาคค าเวลาประมาณ 20.30 - 22.30 น. โดยการพจารณาจากเกณฑการน ากลบมาผลตซ า (Remake) อยางนอย 1 ครง ตวละครนางเอกจะตองปรากฏบทบาททโดดเดน และเปนตวละครหลกในการด าเนนเรอง ผวจยใชวธการวเคราะหตวบท (Textual Analysis) ในการเกบรวบรวมขอมล โดยการชมละครโทรทศนเรองแรงเงาทละตอนตงแตตนเรองจนจบ และจดบนทกประเดนทตองการศกษา โดยแบงเปนละครโทรทศนเรองแรงเงาทออกอากาศในป พ.ศ. 2544 จ านวน 25 ตอน และในป พ.ศ. 2555 จ านวน 20 ตอน



683

เครองมอทใชในการวจย คอตารางแสดงลกษณะสมพนธบท ผวจยจะวเคราะหเนอหาของละครโทรทศนเรองแรงเงาตามองคประกอบการเลาเรองและอาศยเกณฑในการวเคราะหตวละคร ไดแก ลกษณะทางประชากรศาสตร ลกษณะทางกายภาพ ลกษณะทางจตใจ ลกษณะทางพฤตกรรม และพฒนาการชวต แลวท าการบนทกลงตาราง เพอน ามาคนหาสมพนธบทของตวละครนางเอก โดยอาศยแนวคดสมพนธบทเปนเกณฑ ไดแก การคงเดม ความแปลกใหม การขยายความ การตดทอน และการดดแปลง การวเคราะหขอมลใชแนวคดสญวทยาและแนวคดการเลาเรอง จากนนจะท าการวเคราะหลกษณะสมพนธบทจากตวบทตนทางสตวบทปลายทาง โดยบนทกในตารางแสดงลกษณะสมพนธบท แลวจงน าเอาผลการวเคราะหมาสรปลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกตามเกณฑทก าหนดไว เพอศกษาสมพนธบทของตวละครนางเอกวามการเชอมโยงเนอหาอยางไร

สรปผลการวจย ผลการวจยพบวา ลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงา เนนการคงเดม

(Convention) จากตวบทตนทางไวมากทสด สวนองคประกอบทเปลยนแปลงจากตวบทตนทาง พบวามลกษณะการขยายความ (Extension) การดดแปลง (Modification) และความแปลกใหม (Invention) รองลงมาตามล าดบ โดยไมพบลกษณะการตดทอน (Reduction) ในสมพนธบท

การคงเดม (Convention) ลกษณะของตวละครนางเอกทพบ ม 2 แบบ ไดแก ลกษณะทางกายภาพของตวละครนางเอกแฝดนองทแตงกายเรยบรอย แตงหนาโทนสออน ลกษณะทางจตใจคอ มจตใจทออนแอ ชอบดถกตนเอง ลกษณะทางพฤตกรรมคอมกรยาทาทางนมนวล ไมสคน และมกโดนคนรอบขางเอารดเอาเปรยบ มอาชพเปนพนกงานองคกรราชการ มความปรารถนาทจะพงพาผชายทด ไดแตงงานกบคนทตนรกเปนความปรารถนาสงสดในชวต เปนตวละครผถกกระท า ซงมลกษณะเปนตวละครแบบตายตว (Typed character) ในขณะเดยวกนละครโทรทศนเรองแรงเงาไดมการคงเดม (Convention) ลกษณะของตวละครนางเอกอกคนทเปนแฝดพทมลกษณะทางจตใจทแขงแกรง นสยไมยอมคน ไมชอบการเอารดเอาเปรยบ มพฤตกรรมการพดจาทตรงไปตรงมา บคลกมนใจในตวเองสง จบการศกษาปรญญาโทจากตางประเทศและเขาท างานในต าแหนงสงกบบรษทเอกชน มความปรารถนาทจะเรยกรองความเปนธรรมและแกแคนบคคลทท าใหนองสาวตองฆาตวตาย

นอกจากนน ยงมการคงเดมลกษณะของแกนเรอง (Theme) เกยวกบการเลยงดลก สภาพการเลยงดทแตกตางกนสงผลใหตวละครนางเอกฝาแฝดทง 2 คน มลกษณะทางจตใจ พฤตกรรม และพฒนาการชวตทแตกตางกน บทละครแสดงใหเหนวา ความคดและพฤตกรรมของตวละครนางเอกเปนผลมาจากการเลยงดของบดามารดา แฝดนองมอปนสยออนแอ ไมสคน ชอบดถกตนเอง เนองจากบดามารดามกเปรยบเทยบตนกบพสาว และดดาวากลาวอยเสมอ ในขณะทแฝดพไมไดรบความรกของบดามารดาในวยเดก ท าใหเตบโตเปนผหญงแขงแกรง ไมยอมคน ทงน ลกษณะของโครงเรอง (Plot) พบวา คงเดมการมอบบทบาทใหตวละครนางเอกแฝดนองทออนแอเปนเหยอของอ านาจของสงคมชายเปนใหญ (Patriarchy) และมอบบทบาทใหตวละครนางเอกแฝดพทเปนตวแทนของตวละครนางเอกสมยใหม ลกขนตอสกบอ านาจนน ซงในทายทสดแลว ตวละครนางเอกยงคงมสทธและบทบาททตกเปนรองตวละครชาย โดยทโครงเรอง (Plot) ยงแสดงใหเหนวา ตวละครนางเอกทมความแขงแกรง คอผหญงทสามารถครอบครองหวใจของพระเอกได ตรงกนขามกบตวละครนางเอกทออนแอ จะเปนไดเพยงเหยอของกามารมณของตวละครชาย


684

ลกษณะการขยายความ (Extension) ของตวละครนางเอกทพบคอ ตวละครนางเอกแฝดพไดรบการเพมเตมลกษณะทางกายภาพ ไดแก การแตงกายทเปดเผยเนอหนงมากขน มภาพลกษณทเซกซ แตงหนาดวยโทนสเขม และมลกษณะทางพฤตดรรม ไดแก การพดจาและกรยาทาทางทกาวราวรนแรงมากขนจนมลกษณะคลายตวละครนางราย ซงเปนการตอกย าใหตวละครนางเอกมบคลกทมนใจในตวเองสงมากยงขน เพอทจะเปนตวละครทสามารถตอสกบตวละครนางรายไดอยางเทาเทยม สงผลใหตวละครนางเอกไดรบบทบาทททบซอนกบตวละครนางราย และเปนตวละครฝายกระท า ในทางตรงกนขาม ตวละครนางรายกลบมภาพลกษณทนาสงสารแทน

ลกษณะการดดแปลง (Modification) ทพบในตวละครนางเอกพบวา ไดดดแปลงตวละครนางเอกแฝดนองจากตวบทตนทางทเปนตวละครทมแตดานด ราเรง ไรเดยงสา มองโลกในแงด ใหมลกษณะทางจตใจเปลยนแปลงไป กลายเปนตวละครทมบคลกเงยบขรม เกบความรสก มความทะเยอทะยานและตองการเอาชนะอยในสวนลกของจตใจ นอกจากนน บทละครยงดดแปลง (Modification) เกยวกบการศกษาของตวละครนางเอกแฝดนอง ซงในตวบทตนทางมความรเพยงการใชเครองพมพดดในการท างาน ใหเปนตวละครทสามารถใชเครองคอมพวเตอรไดเปนอยางดในตวบทปลายทาง

ลกษณะความแปลกใหม (Invention) ของตวละครนางเอกทพบคอ มการเพมฉากใหตวละครนางเอกสามารถใชประโยชนจากเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) เพอตอบสนองประโยชนสวนตน ซงไดรบอทธพลมาจากปจจยการพฒนาของเทคโนโลยการสอสารในโลกแหงความจรง สงผลใหมการเพมบทบาทใหกบตวละครนางเอกในการหยบยมความสามารถของเทคโนโลยททนสมยเพอเปนอาวธในการตอสกบนางราย โดยน าเสนอใหเปนสงทชอบธรรม เนองจากกระท าโดยตวละครนางเอกของเรอง ในขณะเดยวกน ตวละครนางเอกกเปนตวละครหนงทเปนเหยอของการใชเครอขายสงคมออนไลน (Social Network) ไปในทางทผดเชนเดยวกน

อภปรายผล ผลจากการวจยพบวา รปแบบสมพนธบทของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงาเปน

สมพนธบทแนวนอน (Horizontal Intertextuality) และอยภายใตแนวคดของการหมนเวยนน าเอาละครโทรทศนเรองเดม ๆ มาสรางใหม (Remake) ซงเปนไปตามแนวคดสมพนธบทของ Kristeva (1980) ทกลาววา ตวบท (Text) ใด ๆ กตาม ลวนเปนการดดซมมาจากอกตวบทอน ๆ โดยยดหลกการอางองซงกนและกนระหวางตวบท การถายโยงเนอหาของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงา จงเกดจากการหยบยมสวนประกอบตาง ๆ โดยยดหลกการอางองซงกนและกน โดยมสงทตองคงเดมไว เพอใหผรบสารสามารถเชอมโยงไปถงตวละครเดมไดวานคอตวละครตวเดยวกน ซงมความสอดคลองผลการวจยทพบวา ในสมพนธบทของตวละครนางเอกเนนลกษณะการคงเดม (Convention) ไวมากทสด ซงถอเปนบทบาทหนาทของสมพนธบทจากมมมองผรบสารในการชวย “สรางเสนทางลด” (Shortcut) เพอใหผชมสามารถถายโอนความหมายของตวละครนางเอกทรจกอยแลว มาใชตความตวละครนางเอกใหมได นอกจากนน สวนของการเพมเตม (Extension) ลกษณะการแตงกายทเซกซ สฉดฉาด และอปนสยมนใจในตวเอง กลาทจะมปากมเสยง ของตวละครนางเอก สอดคลองกบงานวจยทไดจากการทบทวนวรรณกรรม ไดแก อภรตน รทยานนท (2547); อมาพร มะโรณย (2551) และ จราภรณ เจรญกล (2556) โดยสามารถอภปรายไดวา คณลกษณะเหลานน เกดจากการทตวละครนางเอกในละครโทรทศนเปลยนแปลงไปตามคานยมในสงคม การเปนผหญงทดตามทสงคมคาดหวงคอย ๆ เปลยนแปลงไปจากการเปนผหญงทสงบ

http://dric.nrct.go.th/index.php?page=search&topic=author&search_input=%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%A3%20%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B9%8C


685

เรยบรอย ไมมปากเสยง กลายเปนวา ผหญงทเปนนางเอกจะตองกลาทจะแสดงออกถงความคดของตนเอง และลกขนมาตอสเพอสทธของตนเองได นางเอกทนาสงสารจงตองปรบบทบาทใหใกลเคยงหญงสาวในโลกความเปนจรง เพอใหกลมกลนกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมทเปลยนไปตามยคสมย

ทงน ละครโทรทศนเรองแรงเงาประกอบไปดวยตวละครนางเอกถง 2 คน เปนฝาแฝดทมหนาตาเหมอนกน แตมลกษณะนสยทแตกตางกนอยางสนเชง กลาวคอ แฝดคนนองจะมนสยเรยบรอย จตใจออนแอ ชอบดถกตนเอง ถอเปนตวละครผถกกระท า ซงมลกษณะแบบตายตว (Typed character) เปนตวละครทผชมมกสามารถคาดเดาการกระท าของตวละครได ในขณะทแฝดคนพกลบมจตใจทเขมแขง มนใจในตวเองสงไมยอมคน ถอเปนตวละครผกระท า ซงมลกษณะทมองเหนไดรอบดาน (Well-rounded Character) ทมทงสวนดและสวนเสย มพฒนาการดานนสยใจคอคลายคนจรง ๆ จงอาจกลาวไดวา ตวละครนางเอกในเรองแรงเงาแบงไดเปน 2 ประเภท ไดแก ตวละครนางเอกในยคเกาทออนแอ ไมสคน มกโดนนางรายกลนแกลง และถกเอารดเอาเปรยบจากคนรอบขาง และอกประเภทหนงคอ ตวละครนางเอกสมยใหมทมความแขงแกรง สามารถตอสกบนางรายได การประกอบสรางตวละครนางเอกทเปนฝาแฝดแตมนสยตรงกนขามเชนนเปนการสะทอนแกนเรอง (Theme) เกยวกบการเลยงดลก สะทอนใหเหนวาตวละครนางเอกเปนตวละครหลกทยงท าหนาทสะทอนแกนเรองหลกของละครโทรทศน ซงบทละครชใหเหนอยางชดเจนวา ลกษณะนสยทแตกตางกนอยางสดขวของฝาแฝดทง 2 คน เปนผลมาจากการเลยงดของบดามารดาตงแตวยเดก

หากพจารณาจากกระบวนการสรางตวละครนางเอกทเปนฝาแฝดทมนสยตางกนโดยสนเชงนน อภปรายไดวา พวกเธอไดรบการสรางภาพแบบเหมารวม (Stereotype) ของผหญง 2 แบบ โดยการอางองความหมายในบรบททางสงคมในแตละยคสมยเปนผก าหนด กลาวคอ ตวละครแฝดนองท าหนาทเปนผหญงในธรรมเนยมของนางเอกในละครโทรทศนแบบดงเดม ทเรยบรอยราวผาพบไว ในขณะทตวละครนางเอกทเปนแฝดพท าหนาทเปนผหญงยคใหมทสามารถตอสเพอปกปองศกดศรของตนเองได จากละครโทรทศนเรองแรงเงาในป พ.ศ. 2544 จะเหนไดวา ตวละครนางเอกทออนแอนนไดรบความสงสารจากผชมเปนอยางมาก เนองจากสงคมในสมยนนก าหนดใหเธอเปน “ผหญงด” ตามบรรทดฐานทางสงคม (Social Norms) แตเมอไดรบการผลตซ าอกครงในป พ.ศ. 2555 ภาพของตวละครนางเอกทออนแอกลบไมมความนาสงสารเชนเดม ยงไปกวานน ผชมยงคดวาเธอสมควรไดรบชะตากรรมเชนนน เนองจากเธอเปนผหญงทออนตอโลก ไมสคน จงไมอาจอยในสงคมทโหดรายได ซงสมควรตองฆาตวตายจากความโงของตนเอง แตกตางจากผหญงแบบแฝดพทมความเขมแขง มนใจในตวเอง กลาทจะลกขนมาตอสและทวงความยตธรรมใหตนเอง สงคมจงก าหนดใหตวละครนางเอกยคใหมทเขมแขง คอสงท “ผหญงด” ควรจะเปนมากกวา แสดงใหเหนวา การประกอบสรางตวละครนางเอกนน มกจะมองในกรอบของบรรทดฐานทางสงคม (Social norms) มาเปนเกณฑภายใตบรบททางสงคม

นอกจากน เมอพจารณาจากลกษณะสมพนธบทของตวละครนางเอกในละครโทรทศนเรองแรงเงา ยงพบวา มลกษณะเปนสตรนยม (Feminism) ทมความสอดคลองกบแนวคดของกลมสตรนยมแนวมารกซสต (Marxist – Socialist) ทเชอวาโครงสรางทางอดมการณทางเพศทสงเสรมใหผชายอยในฐานะทไดเปรยบกวา เกดจากการมปฏสมพนธของระบบชายเปนใหญและระบบทนนยม เชนเดยวกบทในบทละครก าหนดใหปญหาของตวละครนางเอกยคเกาทออนแอเปนผลมาจากการเอารดเอาเปรยบในระบบทนนยม และก าหนดใหตวละครนางเอกยคใหมทแขงแกรง มารบบทบาทแกแคนเพอมาลมลางการเอารดเอาเปรยบในระบบชายเปนใหญและทน


686

นยมลง อยางไรกตาม จากการศกษาพบวา แมบทละครจะก าหนดใหมตวละครนางเอกทเขมแขงลกขนมาตอสกบอดมการณชายเปนใหญ (Patriarchy) เปนฝายไดรบชยชนะ แตในทสดแลวเธอกตองพายแพใหกบผชายทแสนดอยางตวละครพระเอก แสดงใหเหนวา ละครโทรทศนยงคงน าเสนอภาพลกษณ สถานภาพ และบทบาทของตวละครนางเอกทมลกษณะเปนรองตวละครชายเชนเดม

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะส าหรบการน าผลการวจยไปใช จากผลการวจยพบวา ละครโทรทศนเรองแรงเงายงคงผลต

ซ าสภาวะการตกเปนรองของผหญง โดยมการคงเดมลกษณะการพงพาและถกขมเหงรงแกจากเพศชาย สะทอนถงสงคมชายเปนใหญทปรากฏในละครโทรทศน และเปนภาพจ าลองของโครงสรางทางสงคมไทยทยงไมเปลยนแปลงเรองสทธความเทาเทยมของเพศในสงคม ผผลตละครโทรทศนสามารถเลอกน าเสนอละครทไมสงเสรมทศนคตและพฤตกรรมทบงบอกความไมเทาเทยมกนทางเพศเชนน ซงอาจท าไดโดยการถายทอดผานตวละครนางเอก เนองจากเปนตวละครหญงทมบทบาทโดดเดน สามารถสอสารถงแนวคดทผผลตละครโทรทศนตองการไดเปนอยางด ใหมคณลกษณะทแสดงออกถงอ านาจของผหญงบาง หรอสอดแทรกแนวคดสงเสรมความเสมอภาคหญงชาย เพอกาวใหทนกบการเปลยนแปลงของบรบททางสงคม และสงเสรมใหผชมละครโทรทศนตระหนกถงบทบาทและภาพลกษณของผหญงทเปลยนแปลงไปแลวในปจจบน จากผลวจยพบวา ละครโทรทศนเรองแรงเงาประกอบดวยตวละครนางเอก 2 แบบ คอ นางเอกยคเกาทออนแอและนางเอกยคใหมทแขงแกรง ขอเสนอแนะส าหรบการท าวจยครงตอไป คออาจมการศกษาในประเดนเปรยบเทยบความเหมอนและความตางระหวางนางเอกยคเกาและนางเอกยคใหม วามความเหมอนหรอความตางหรอไม อยางไร นอกจากนน จากผลการวจยทพบวา ตวละครนางเอกในเรองแรงเงามการเพมเตมในเรองของลกษณะนสยทกาวราวรนแรง และการแตงกายทวาบหววมากขน ซงท าใหมภาพลกษณและบทบาทททบซอนกบตวละครนางราย ในงานวจยครงตอไป จงอาจน าตวละครนางเอกทมลกษณะเชนน ไปศกษาเปรยบเทยบกบตวละครนางรายทเปนตวละครหญงทมพฤตกรรมเบยงเบนไปจากบรรทดฐานของสงคม เพอเปรยบเทยบใหเขาใจถงความสมพนธแบบขวตรงขาม (Binary Oppositions) ระหวางนางเอกและนางราย ไมเพยงเทานน งานวจยชนนเปนการศกษาเพอคนหาลกษณะสมพนธบทในกระบวนการผลตซ า (Remake) ตวละครนางเอกทเกดขนจากการประกอบสรางของฝายผสงสาร (Sender) เพยงอยางเดยว ในการวจยครงตอไป จงอาจมการศกษาภาพของตวละครนางเอกในมมมองของผรบสาร (Audience) บาง โดยการสมภาษณผชมละครโทรทศน เพอคนหาภาพของตวละครนางเอกใหเกดความชดเจนมากยงขน

รายการอางอง กาญจนา แกวเทพ. 2543. ความเรยงวาดวยสตรกบสอมวลชน. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. __________. 2544. ศาสตรแหงสอและวฒนธรรมศกษา. กรงเทพฯ: เอดสนเพรสโปรดกส. __________. 2545. สอบนเทง: อ านาจแหงความไรสาระ. กรงเทพฯ: ออลอะเบาทปรนท. __________. 2547. ทฤษฎและแนวทางการศกษาสอสารมวลชน. กรงเทพฯ: แบรนดเอจ. __________. 2553. แนวพนจใหมในสอสารศกษา. กรงเทพฯ: ภาพพมพ.


687

จารภา พานชภกด. 2549. การสรางภาพตวแทนผหญงของกลมผผลตละครโทรทศน: การตอสเรองความหมาย. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

จราภรณ เจรญกล. 2556. “การศกษาภาพลกษณของผหญงไทยกบผหญงญปนทถกสะทอนผานละครโทรทศน กรณศกษา: การเปรยบเทยบละครเรองแรงเงาของไทยกบละครเรอง The Last Cinderella ของญปน.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาภาษาญปน คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

นพพร ประชากล. 2543. “สมพนธบท (intertextuality).” สารคด, 16(182), 175-177. ปรากฏการณแรงเงาฟเวอร. (2555, 20 พฤศจกายน). คมชดลก. สบคนจาก

http://www.komchadluek.net/detail/20121120/145216.html.. โลกอยยากขนทกวน นางเอกรายจงครองเมอง. (2556, 6 กมภาพนธ). มตชน. สบคนจาก

http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1360118258. สรย ทองสมาน. 2542. “การวเคราะหเปรยบเทยบบทละครโทรทศนกบนวนยาย.” วทยานพนธปรญญา

มหาบณฑต ภาควชาไทยศกษา มหาวทยาลยรามค าแหง. อภรตน รทยานนท. 2547. “กระบวนการสรางความเปนจรงทางสงคมของตวละครนางรายในละครโทรทศน.”

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต มหาวทยาลยธรรมศาสตร. อมาพร มะโรณย. 2551. “สมพนธบทของการเลาเรองในสอการตน ละครโทรทศนและนวนยาย.” วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย. Kristeva, J. 1980. Desire in Language: A Semiotic Approach to Literature and Art. New York: Columbia

University Press.


http://www.komchadluek.net/detail/20121120/145216.html

http://dric.nrct.go.th/index.php?page=search&topic=author&search_input=%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B9%8C%20%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%99

http://dric.nrct.go.th/index.php?page=search&topic=author&search_input=%E0%B8%AD%E0%B8%A0%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%99%E0%B9%8C%20%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B9%8C

http://dric.nrct.go.th/index.php?page=search&topic=author&search_input=%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%9E%E0%B8%A3%20%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%93%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B9%8C


688

สจนยมมหศจรรยกบการน าเสนอภาพความรกของเกยในภาพยนตรไทยเรอง คนนน MAGICAL REALISM AND REPRESENTATION OF GAY’S LOVE

IN THAI FILM RED WINE IN THE DARK NIGHT

ธงชย แซเจย อาจารยประจ าสาขาวชาภาษาไทยเพอการสอสาร คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม E-mail: [email protected]

บทคดยอ คนนน เปนภาพยนตรผลงานของธญญวารน สขะพสษฐ ภาพยนตรเรองนไดรบเสยงวพากษวจารณใน

แงความไมสมจรงของการน าเสนอเรอง บทความนมงศกษากลวธการน าเสนอเรอง พรอมทงพจารณาสารทถ กน าเสนอผานกลวธทใชในภาพยนตรเรองดงกลาว จากการศกษาพบวา ภาพยนตรเรอง คนนน ใชกลวธการน าเสนอเรองแบบสจนยมมหศจรรยซงผสมผสาน “ความเปนจรง” และ “ความมหศจรรย” เขาดวยกนภายในกรอบการน าเสนอเรองและฉากแบบสจนยม โดยน าเสนอผานตวละครและน าเสนอผานเนอหา กลวธดงกลาวสมพนธกบสาระส าคญทมงน าเสนอภาพความรกของเกยในแงความรกของเกยกบผลประโยชน ความรกของเกยกบคณธรรมจรยธรรม และความรกของเกยกบอ านาจรฐ กลาวไดวากลวธทใชในภาพยนตรเรอง คนนน เปนกลวธแปลกใหมทสอดคลองกบสาระทภาพยนตรน าเสนอ

ค าส าคญ: สจนยมมหศจรรย ความรกของเกย ภาพยนตรไทยเรองคนนน

ABSTRACT Red Wine in the Dark Night, a Thai film directed by Tanwarin Sukkhaphisit, was criticized on

unrealistic presentation. This article aimed to study the technique of story presentation and also consider the message in this film. The result is: Red Wine in the Dark Night used magical realism as technique to blend reality and miracle together in realism storytelling and settings, by represent through character and content. The technique related to the message that intends to represent gay’s love in 3 angles, which are gay’s love and benefit, gay’s love and moral, and gay’s love and state’s power. That is to say: technique of storytelling in Red Wine in the Dark Night is innovative, which is harmoniously with the message presented in that film.

KEYWORDS: Magical realism, Gay’s love, Thai film Red Wine in the Dark Night


689

บทน า คนนน เปนภาพยนตรผลงานของธญญวารน สขะพสษฐ (2558) น าเสนอเรองราวของตวละครเกยชอ

“ไวน” ซงถกปฏเสธสถานะเปนแฟนจาก “ต” เพอนรวมโรงเรยน ตอมาเขาไดพบกบ “ไนท” ทตกรางในคนหนงและไดชวยเหลอไนทใหรอดชวต ไนทรสกรกไวนและไดตกลงจะอยดวยกน กอนททงสองจะคนพบวาไมสามารถอยรวมกนไดจงแยกจากกนในทสด

ภาพยนตรเรองดงกลาวเปนทสนใจและไดรบการกลาวถงอยางมากเมอเผยแพรตวอยางภาพยนตร เพราะมฉากสงวาสของตวละครเกยท “รอนแรง” ทวาเมอภาพยนตรฉายในโรงภาพยนตร บางคนกลบวพากษวจารณในแงความไมสมจรงของบทและเนอเรอง ความไมสมจรงของบทสนทนาของตวละคร รวมถงความผดหวงจากฉากสงวาสซงคาดวาจะไดชมในภาพยนตรตามทตวอยางภาพยนตรไดน าเสนอไว ดงทมผวจารณวา “ทงหมดดหลอก ดจดฉากอยางรนแรง ไมมความสมจรงเลย” (อานรายละเอยดใน TONG SW, 2558)

ผวจยไมเหนดวยเทาใดนกกบการวพากษวจารณในแงความสมจรงของภาพยนตรดงกลาวขางตน ทงนอาจเปนเพราะผวจารณทานนนตดอยกบขนบการน าเสนอเรองแบบสจนยม เมอไดชมภาพยนตรทใชกลวธน าเสนอเรองทแตกตางออกไปจงไมเขาใจกลวธดงกลาวและเปนเหตใหวพากษวจารณความไมสมจรง ผวจยเหนวา ภาพยนตรเรอง “คนนน” มไดน าเสนอเรองราวใหสมจรงดวยขนบการน าเสนอเรองแบบสจนยม หากใชกลวธการน าเสนอเรองแบบ “สจนยมมหศจรรย” (magical realism) ซงปรากฏไมบอยนกในภาพยนตรไทย และนาทจะไดพนจพจารณาตอไปวา กลวธการน าเสนอเรองทใชน าเสนอภาพยนตรเรองนสมพนธอยางไรกบสารเกยวกบความรกของเกยทน าเสนอผานภาพยนตร

กรอบแนวคดและทฤษฎ สจนยมมหศจรรยเปนแนวการเขยนวรรณกรรมทหลายคนเขาใจวามตนก าเนดจากภมภาคละตนอเมรกา

แตในความเปนจรงแลวศลปะแนวนมตนก าเนดจากจตรกรรมในยโรป กอนทนกเขยนจากละตนอเมรกาจะน ามาประยกตใชกบวรรณกรรม (ชศกด ภทรกลวณชย, 2548, น.315-320) และมกถกเขาใจในฐานะเปนกลวธการเขยนวรรณกรรมการเมอง (ชศกด ภทรกลวณชย, 2556, น.4) ซงทจรงแลวไมจ าเปนตองเปนเชนนนเสมอไป

วรรณกรรมแนวสจนยมมหศจรรยนนผสมผสานระหวาง “ความเปนจรง” และ “ความมหศจรรย” โดยไมไดออกนอกกรอบของการน าเสนอเรองและการใชฉากตามแบบสจนยม กลาวคอ ฉากในวรรณกรรมสจนยมมหศจรรยมกจะเปนโลกทรจกมกคนเปนอยางด แตอาจจะมเหตการณแปลกประหลาดหรอคาดไมถงเกดขน อนท าใหตองหวนกลบมาคดเกยวกบสงทเรยกวา “ความเปนจรง” หรอ “ความมหศจรรย” (สรเดช โชตอดมพนธ, 2554, หนา 7) ทงยงมประเดนทางสงคมซอนเรนอยภายในนนดวย (สรเดช โชตอดมพนธ, 2554, หนา 19)

อยางไรกด ดวยเหตทสจนยมมหศจรรยมตนก าเนดจากศลปะและสามารถประยกตเปนแนวการเขยนวรรณกรรมได สจนยมมหศจรรยกนาทจะสามารถประยกตเปนกลวธการเลาเรองหรอน าเสนอเรองราวในภาพยนตรไดดวยเชนกน ผวจยเหนวา ภาพยนตรเรอง คนนน มลกษณะการน าเสนอเรองแบบสจนยมมหศจรรย เพราะผสมผสาน “ความเปนจรง” และ “ความมหศจรรย” อยดวยกนภายในกรอบการน าเสนอเรองและฉากแบบสจนยม จงประยกตใชกรอบแนวคดและทฤษฎดงกลาวขางตนเพอศกษาภาพยนตรเรองน ดงจะไดอภปรายตอไปขางหนา


690

วตถประสงคของการวจย 1. เพอวเคราะหกลวธการน าเสนอเรองแบบสจนยมมหศจรรยในภาพยนตรเรอง คนนน 2. เพอวเคราะหการน าเสนอภาพความรกของเกยในภาพยนตรเรอง คนนน

วธด าเนนการวจย 1. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอก าหนดกรอบแนวคดและทฤษฎ 2. วเคราะหภาพยนตรเรอง คนนน ตามหลกสจนยมมหศจรรย ทงในแงกลวธการน าเสนอเรองและการ

น าเสนอภาพความรกของเกย 3. สรปผลการวเคราะห อภปรายผล และน าเสนอ

ผลการวจย กลวธการน าเสนอเรองแบบสจนยมมหศจรรยในภาพยนตรเรอง คนนน กลวธการน าเสนอเรองในภาพยนตรเรอง คนนน เปนสงทชวนใหสงสย ตงค าถาม และวพากษวจารณ

ในแงความสมจรง แตทงนกสามารถเขาใจไดวานาจะเปนเพราะเจาของขอความยดตดอยกบขนบการน าเสนอเรองแบบสจนยมซงทกอยางดสมจรง เปนสงทเกดขนไดจรงในโลกความเปนจรง ทงทจรงอาจจะไมจรงกได ทวาภาพยนตรเรอง คนนน มไดน าเสนอดวยกลวธการน าเสนอเรองแบบสจนยม หากใชการน าเสนอเรองแบบสจนยมมหศจรรย (magical realism) ดวยการท าใหโลก 2 ประเภท ไดแก โลกแหงความเปนจรงและโลกแหงความมหศจรรยด ารงอยคกนภายในเรอง โดยการน าเสนอผานตวละคร และน าเสนอผานเนอหา การน าเสนอผานตวละคร “ไนท” เปนตวละครทด ารงชวตไดดวยการดมเลอดมนษย ตาแดงตางจากคนทวไป และไมสามารถสแสงแดดได คณสมบตเหลานปรากฏเปน “สญญะ” ของแวมไพรในวรรณกรรมหรอภาพยนตรแนวแฟนตาซหลายเรอง การทไนทมสญญะเหลานปรากฏอยในตวท าใหดคลายแวมไพรอนเปนตวละครจากโลกแหงความมหศจรรยและชวนใหเขาใจวานาจะมคณลกษณะอนๆ เชนเดยวกบทแวมไพรม

ภาพท 1 ภาพลกษณของตวละคร “ไนท” ทถกน าเสนอคลายแวมไพร ทมา: https://www.facebook.com/redwineinthedarknightmovie/?fref=ts


691

อยางไรกด ไนทกไมมเขยวส าหรบเจาะคอดดเลอดใคร แปลงรางไมได และไมมพละก าลงเฉกเชนแวมไพร กลาวไดอกอยางหนงวา นอกจากการด ารงชวตดวยการดมกนเลอดมนษยแลว ตวละครไนท ไมมคณลกษณะใกลเคยงกบแวมไพรในวรรณกรรมและภาพยนตรแฟนตาซ สญญะของแวมไพรทปรากฏในตวละครไนทกลบมความหมายตามตวอกษร กลาวคอ ไนทเปนเพยงมนษยคนหนงทตาแดง ไมสามารถสแสงได และด ารงชวตดวยการดมกนเลอดมนษย คณลกษณะดงกลาวท าใหโลกแหงความเปนจรงของตวละครนปรากฏชดขน การน าเสนอผานเนอหา เมอตวละครไนทปรากฏในเรอง ความคลมเครอระหวางความเปนจรงและความมหศจรรยด าเนนควบคกนไปจนท าใหผชมแยกไมออกวาไนทคอคนปกตหรอไม ตวละครตวนเขามาในชวตของ "ไวน" ในคนหนงซงไวนถกเพอนของตหลอกใหขนไปบนตกราง ไวนไดยนเสยงไนทรองขอความชวยเหลอ เมอทราบวาไนทกนเลอดมนษย เขาจงชวยดวยการใหกนเลอดของตวเอง เปนเหตใหไนทบอกรกไวน ทงทไมทราบวาตวเองเปนใคร มาจากไหน และไวนเองกไมทราบเชนกน การทไวนรสกประหลาดใจทไนทด ารงชวตอยดวยการกนเลอดแตกสามารถท าความเขาใจไดโดยงายและใหไนทกนเลอดของเขาเปนการด าเนนเรองตามกรอบสจนยมซงขบเนนสญญะแวมไพรทมความหมายตามตวอกษรใหชดเจนขน หลงจาก "คนนน" ไวนพยายามชวยเหลอไนทใหแขงแรงขน ทงใหกนเลอดของไวนมากขน ไปหลอกพบอยเพอใชคอนโดเปนทอย หลอกตใหขนไปบนตกราง จบมดมอมดเทาและใชเขมฉดยาสบเลอดไปใหไนทกน จนถงกบฆาพบอยเพอจะไดมเลอดไปเลยงไนท พฤตกรรมของไวนด าเนนไปดวยตรรกะแบบสจนยม เพอไปหลอเลยงชวตของไนท เนองมาจากค าวา "รก" ททงไวนและไนทพร าบอกกน เนอหาอกฉากหนงทใชกลวธการน าเสนอแบบสจนยมมหศจรรย คอฉากทไวนและไนทพบกตารเกาๆ จากกองขยะ กตารนไมมสาย จงไมอาจเลนดนตรไดในตรรกะของโลกความเปนจรง แตดวยความเชอในรกท าใหไนทดดกตารเกานนและเกดเปนเสยงเพลงขนอยางนาอศจรรย ทงไวนและไนทตางกมความสขกบบทเพลงแหงรกทบรรเลงจากกตารเกาไรสาย อยางไรกด ความเปนสจนยมมหศจรรยในฉากนแตกตางจากการน าเสนอตวละครไนท เพราะขณะทสญลกษณของแวมไพรกลบมความหมายตามตวอกษรและท าใหไนทเปนเพยงมนษยคนหนงทกนเลอด กตารเกาๆ ทสามารถเลนเปนเพลงไดเพราะความเชอในรกของไนทกลบมความมหศจรรยตรงทไนทสามารถเลนเปนเพลงไดแมไมมสาย เปนความมหศจรรยทถกน าเสนอภายใตตรรกะแบบสจนยมภายในเรอง คอเปนความมหศจรรยทถกท าใหมหศจรรยขนมาจรงๆ กลวธการน าเสนอเรองแบบสจนยมมหศจรรยในภาพยนตรเรอง คนนน ดงทกลาวไปขางตน มไดมงใหเรองราวด าเนนไปอยางใดอยางหนงระหวางความสมจรงกบความมหศจรรย หากทวาการผสมผสานนนมจดมงหมายเพอการวพากษอดมการณบางอยางและกระตนเตอนใหตองตงค าถามตอเนอหาสาระทน าเสนอ นนคอ ประเดนเกยวกบความรกของเกย

การน าเสนอภาพความรกของเกยในภาพยนตรเรอง คนนน ภาพยนตรเรอง คนนน มไดน าเสนอภาพความรกของเกยแบบโรแมนตกชวนเพอฝนดงทปรากฏใน

ตวอยางภาพยนตร หากมงน าเสนอภาพความรกของเกยในเชงวพากษ ทงในแงความรกของเกยกบผลประโยชน ความรกของเกยกบคณธรรมจรยธรรม และความรกของเกยกบอ านาจรฐ


692

ความรกของเกยกบผลประโยชน ภาพยนตรเรอง คนนน น าเสนอความรกของเกยซงคบหากนเพราะผลประโยชน ค าวา “รก” เปนแตเพยงวาทกรรมทตวละครเกยหลายตวในเรองใชเพอมงใหอกฝายท าตามความตองการของตน ดงในตอนทไวนตองการหาทพกใหไนท ไวนบอกรกพบอยและยอมมเพศสมพนธดวยเพอใหไดหองชดในคอนโดหร หรอแมแตในตอนทหลอกใหพบอยไปทตกรางเพอเอาชวต ไวนกไดใชค าวารกเปนเครองลอใจ ในคความสมพนธระหวางตวละครทงสอง ค าวา “รก” ท าใหสามารถแลกเปลยนสงทตางฝายตางตองการได ในท านองเดยวกน ความสมพนธทางเพศระหวางไวนกบตกเกดขนเพราะค าวา “รก” ทตบอกไวน แตเมอทงสองเสรจกจแลว ตกลบปฏเสธวาไมไดรกไวนดงปรากฏในตอนตนเรอง ทงยงปฏเสธเพศวถและการปฏบตทางเพศของตวเอง ตยนยนกบตวละครอนๆ วาเขาไมใชเกย ไมไดเปนเกย และไมไดชอบไวน แตเมออยกบไวน เขาสารภาพวาเขาชอบไวนแตไมไดเปนเกย หรอในตอนทตถกไวนจบไปทตกรางเพอสบเลอดจากรางกายตไปใหไนท ตกไดบอกรกไวนเพอใหไวนยอมปลอยเขาไป ทวาไมส าเรจ เพราะไวนรวานนคอค าโกหก จะเหนไดวา ค าวา “รก” ทออกจากปากตวละครแตละตวลวนเปนวาทกรรมทมจดมงหมายอนแอบแฝงอยเสมอ ไมวาจะเปนการหลอกเอาวตถสงของ การขอมเพศสมพนธ การพรากอสรภาพของชว ต และการฆาตกรรม กลาวไดวา ค าวา “รก” ท าใหตวละครด าเนนชวตไปตามจดมงหมายทตองการโดยมไดสนใจสงอนใด การน าเสนอดวยกลวธแบบสจนยมมหศจรรยท าใหการวพากษความรกในหมเกยเปนไปอยางแหลมคม กลาวคอ แมจะใชกลวธแบบสจนยมมหศจรรยผานการน าเสนอตวละครไนททด ารงชวตอยไดดวยเลอด แตการทไวนตองสบเลอดจากคนอนมาเลยงไนทกคอการวพากษความรกของเกยทตองสบเลอดสบเนอผอนมาหลอเลยงใหความรกด ารงอย การด ารงอยของรกทตองสบเลอดสบเนอปรากฏชดผานฉากทไนทฟนก าลงวงชาขนเมอไดดมเลอด และสามารถมเพศสมพนธแบบเรารอนกบไวนได ทงทกอนหนานนสภาพรางกายของเขาแทบจะกะปลกกะเปลย ความรกของเกยกบคณธรรมจรยธรรม ความรกของเกยอนน ามาซงผลประโยชนนนท าใหเกยมองขามคณธรรมจรยธรรม ตวละครเกยในเรองไมไดสนใจความผดชอบชวด ดงทตวละครใชค าวา “รก” เพอจดมงหมายในการหลอกเอาวตถสงของ การขอมเพศสมพนธ การพรากอสรภาพของชวต และการฆาตกรรม ซงลวนขดกบศลธรรมบางประการทเปนบรรทดฐานของสงคม ภาพยนตรเรอง คนนน น าเสนอวา ความรกของเกยปราศจากคณธรรมจรยธรรม ศลธรรมในเรองความรกของเกยลวนไมมอยจรง เพราะถกท าใหหายไปในขณะทตวละครแตละตวเอยค าวา “รก” ออกมาเพอผลประโยชนของตนเอง ยงไปกวานน ภาพยนตรเรอง คนนน ยงน าเสนอวา ความรกทเปยมไปดวยคณธรรมจรยธรรมนนไมสามารถด ารงอยได ดงในฉากทน าเสนอเรองราวเกยวกบไนทเมอไนทไดความทรงจ าคนมา ท าใหเขาทราบสาเหตทมาอยทตกรางวาเปนเพราะพอของเขาซงเปนหมอตองฆาคนอนเพอเอาเลอดมาเลยงไนท ในทสดพอกกรดขอมอของตวเองเพอเลยงลกดวยเลอด ไนทไดตระหนกวาชวตของตนเองไมสมควรด ารงอย เพราะตองแลกมาดวยการท ารายผอน ไนทตดสนใจไปจากชวตของไวนและจบชวตตนเองดวยการเดนลงถงขยะ ฉากนเปนการน าเสนอแบบสจนยมมหศจรรยเพอตอกย าความรกของเกยทเมอมคณธรรมจรยธรรมแลวไมสามารถด ารงอยได เปนเพยงขยะทรอวนยอยสลาย คณธรรมจรยธรรมในความรกของเกยไมสามารถท าใหเกยมชวตอยและตองจบชวตของตนเองลง


693

ความรกของเกยกบอ านาจรฐ ในตอนทายเรองหลงจากทไนทจบชวตตวเองในถงขยะ ไวนถกต ารวจจบเพราะเพอนของตชตว ฉากดงกลาวน าเสนอเรองตามตรรกะแบบสจนยมเพอตอกย าวา ค าสญญาอนเกดจากความรกของเกยไมมอยจรง เพราะกอนหนานนไวนเลอกจะปลอยตใหเปนอสระโดยแลกกบค าสญญาวาตจะไมบอกใคร ไวนบอกรกตและตกบอกรกไวน ทวาค าวา "รก" ไดยอนกลบมาปดฉากชวตของไวนในคก

ภาพท 2 ฉากจบของเรองทไวนนงกอดกตารในคกและเปนฉากทน ามาท าเปนปายประชาสมพนธภาพยนตร ทมา: https://www.facebook.com/redwineinthedarknightmovie/?fref=ts

ฉากจบในคก ไวนนงกอดกตารเกาๆ ซงไนทและไวนพบจากกองขยะ กตารดงกลาวเปนสงเดยวทหลงเหลออยหลงจากทไนทเลอกจบชวตในถงขยะ ถอไดวากตารนนเปนตวแทนของไนท ขณะทไวนนงกอดกตารอยในคก ไนทไดมาปรากฏตวอกครงและดดกตารรองเพลงใหไวนฟง ฉากดงกลาวน าเสนออยางคลมเครอเพราะเลนกบความเขาใจของผชมตามตรรกะแบบสจนยมทเขาใจวาไนทเสยชวตไปแลว และการทไวนถกจบเขาคกกคอการลงโทษทางสงคมอนแสดงถงอ านาจรฐทกระท าตอบคคล โดยนยนอาจกลาวไดวาคออ านาจรฐทกระท าตอความรกของเกย การปรากฏตวของไนทถอไดวาเปนความมหศจรรยในทามกลางคกทขงไวนอย และเมอไนทมาปรากฏตวเขาไดท าใหไวนหายไปจากคกดวย กอนทจะเหลอแตเพยงกตารในคก พรอมค าถามคาใจผชมวาอะไรคอความจรง อะไรคอความมหศจรรย หรอกระทงขอสงสยวาภาพยนตรเรองนก าลงน าเสนออะไรกนแน ฉากจบดงกลาวนคออกฉากหนงทใชกลวธการน าเสนอเรองแบบสจนยมมหศจรรยเพอวพากษความเพอฝนเกยวกบรกโรแมนตกของเกยวาถงแมจะจนตนาการไววาสขสมหวงแตกไมสามารถมททางไดในโลกความเปนจรง แมเมอเกดขนกจะถกท าใหหายไปโดยอ านาจรฐ อาจกลาวไดวา ภาพยนตรเรอง คนนน มงน าเสนอภาพความรกของเกยในเชงวพากษ ทงในแงทเกยใชความรกเพอผลประโยชนของตนเองโดยมไดค านงถงคณธรรมจรยธรรม หากความรกประกอบดวยคณธรรมจรยธรรมกจะไมสามารถด ารงอยไดในหมเกย และเมอใดกตามทความรกของเกยขดตอบรรทดฐานของสงคม อ านาจรฐกพรอมทจะเขามาจดการกบเกยทนท


694

สรปผลการวจย แมภาพยนตรเรอง คนนน จะมขอกงขาในแงความไมสมจรงของเนอเรอง แตจากการพจารณาโดยใชแนวคดสจนยมมหศจรรยซงเปนกลวธการเขยนวรรณกรรมทเปนทนยมในละตนอเมรกา พบวา ภาพยนตรเรองนใชกลวธการน าเสนอเรองแบบสจนยมมหศจรรย หรอการผสมผสานระหวาง “ความเปนจรง” และ “ความมหศจรรย” โดยน าเสนอผานตวละครและน าเสนอผานเนอหา ท าใหภาพยนตรมตวละครทแปลกประหลาดและมเนอหาในบางฉากทไมสมจรง กลวธทงสองสงผลตอสาระส าคญของเรองทมงน าเสนอภาพความรกของเกยใน 3 ลกษณะ ไดแก ความรกของเกยกบผลประโยชน ความรกของเกยกบคณธรรมจรยธรรม และความรกของเกยกบอ านาจรฐ ทงนกเพอวพากษวจารณความรกของเกยในสงคม

อภปรายผล กลวธการน าเสนอเรองแบบสจนยมมหศจรรยในภาพยนตรเรอง คนนน นบวาเปนกลวธทแปลกใหม

และไมปรากฏใหเหนบอยนก กลวธดงกลาวเปนสวนส าคญทท าใหผชมรสกสบสนและวพากษวจารณในแงความสมจรงของเรอง ภาวะทผชมรสกสบสนกบเนอหาและกลวธทน าเสนอผาน “คนนน” เปนภาวะทเกดขนจากการท าใหแปลก (defamiliarization) โดยอาศยกลวธการน าเสนอเรองแบบสจนยมมหศจรรยเพอมงใหผชมพจารณาความรกและอดมการณความรกทยดถอกนอย

ภาพความรกของเกยทน าเสนออยในภาพยนตรเรอง คนนน แสดงใหเหนถงความลวงหลอกและรกทไมมอยจรง ค าวา “รก” เปนวาทกรรมทตางคนตางใชเพอผลประโยชนของตวเอง กระทงน าไปสค าถามเกยวกบความรกมากมาย โดยเฉพาะอยางยงการตดสนและการใหคณคาค าวา “รก” ซงไมมกฎเกณฑใดๆ ตดสนได ไมวาจะดวยหนาตา วตถสงของทมอบใหกน การมเพศสมพนธ หรอแมกระทงเลอดเนอและชวต ซงทายทสดแลว ภาพยนตรเรอง คนนน ก าลงน าเสนอวา “รก” ไมใชการให หากคอการแลกเปลยนไมทางใดกทางหนง และมราคาทตองจายเสมอ

ขอเสนอแนะ 1. ควรมการรวบรวมและศกษาภาพยนตรแนวสจนยมมหศจรรยของไทยเพอเปรยบเทยบในแงกลวธ

การน าเสนอ 2. ควรมการศกษาการน าเสนอภาพความรกของเกยในภาพยนตรไทยชวงป 2557-2558 เนองจากม

ผสรางจ านวนมากและมกลวธการน าเสนอทหลากหลาย

รายการอางอง ชศกด ภทรกลวณชย. 2548. อาน (ไม) เอาเรอง. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: โครงการจดพมพคบไฟ. _________. 2556. “การแปรอปมาใหเปนความมหศจรรยและการแปรความมหศจรรยใหเปนอปมา: กรณศกษา

เปรยบเทยบวรรณกรรมสจนยมมหศจรรยไทยและละตนอเมรกน.” รฐศาสตรสาร, 34, 2: 1-30. ธญญวารน สขะพสษฐ. 2558. คนนน. [ภาพยนตร]. กรงเทพฯ: แอมไฟน โปรดกชน.


695

สรเดช โชตอดมพนธ. 2554. สจนยมมหศจรรยในวรรณกรรมของกาเบรยล การเซย มาร เกซ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

TONG SW. 2558. “ความผดหวงทมตอ “คนนน” Red Wine in the Dark Night” ของกอลฟ ธญญวารน สขะพสษฐ (สปอยหนกมาก).” สบคนเมอ 13 พฤศจกายน 2558, จาก http://m.pantip.com/topic/ 33991133?


696

ความเปลยนแปลงดานการใชทดนของชมชนทมความหลากหลาย ทางภมทศนวฒนธรรม กรณศกษาชมชนหนองบว จงหวดจนทบร

LAND USE CHANGES OF DIVERSIFIED CULTURAL LANDSCAPE: A CASE STUDY OF NHONG BUA COMMUNITY,

CHANTABURI PROVINCE

ผชวยศาสตราจารยฐตวฒน นงนช E-mail: [email protected]

ผชวยศาสตราจารย ดร.ณฐวฒ อศวโกวทวงศ E-mail: [email protected]

อาจารยภาวณ สทธนนท E-mail: [email protected]

คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรปทม

บทคดยอ บทความนเปนสวนหนงของงานวจยเรองความเปลยนแปลงของชมชนทมความหลากหลายทางภมทศนวฒนธรรม โดยมวตถประสงคเพอศกษาถงการเปลยนแปลงดานการใชประโยชนทดนซงเปนผลมาจากนโยบายเรองแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 2-10 ในชวงระหวางป พ.ศ. 2510-2556 ซงเปนชวงเวลาของการพฒนาพนทภาคตะวนออกเพอเปนพนทภาคอตสาหกรรมในระดบประเทศ กลมตวอยางแบบเจาะจงไดแก ชมชนหนองบว จงหวดจนทบร ขอมลการวจยไดจากแบบส ารวจภาคสนาม แผนทและภาพถายทางอากาศ สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก คารอยละ ผลการวจยพบวา สดสวนของการเปลยนแปลงรปแบบการใชทดนชใหเหนถง แนวโนมของการเปลยนแปลงรปแบบการใชทดนในลกษณะของพนทปลกสรางอาคารเพออยอาศย และพนทสวนขนาดใหญเพอการเกษตรสมยใหมในระบบแปลงเกษตรเพอการปลกพชเชงเดยวเพมมากขนกวาในอดต ค าส าคญ : ความเปลยนแปลง, การใชทดน, ความหลากหลาย, ภมทศนวฒนธรรม, ชมชนหนองบว, จนทบร

ABSTRACT

This article is partial sumary from the full research of change of diversified cultural landscape. The objective of this research was to study the land use changes which affected from the national development policy between 1967-2013. The purposive sampling consisted of Nhong Bua community, Chantaburi province.


697

Data collecting was done by field survey, map and aerial photography. The data were analyze by percentage. This study has founded that the increasing built-up area for housing and the farm area has major changed the cultural landscape into the residential area and the industrial farm land. KEYWORDS : Changes, Diversity, land Use, Cultural landscape, Nhong Bua community, Chantaburi

Province

1. ความเปนมาและความส าคญของปญหา

“ชมชนเกา” หมายถง เมองหรอบรเวณของเมองทมลกษณะพเศษเฉพาะแหงสบทอดมาแตกาลกอน หรอมลกษณะเปนเอกลกษณของวฒนธรรมทองถน หรอมลกษณะจ าเพาะของสมยหนงในประวตศาสตร มคณคาทางศลปะ โบราณคด และประวตศาสตร เปนแหลงมรดกทางวฒนธรรมทสบทอดความเจรญรงเรองทางดานศลปวฒนธรรมและประวตศาสตร ปจจบนเปนทยอมรบทางวชาการระดบนานาชาตแลววาการรกษาคณคาและความหลากหลายทางวฒนธรรมของชมชนเกาในเมองเกาไวจะเออตอการพฒนาใหเปนแหลงทองเทยวทางวฒนธรรม สงกอสรางและองคประกอบเมอง ทสะทอนความเปนเอกลกษณเมองเกามศกยภาพสงในการสงเสรมใหเปนแหลงเรยนรของชมชน สามารถเสรมคณคาทางเศรษฐกจสงคมของทองถนและของประเทศ (Pickard, 1996; The Fine Art Department, 1097; UNESCO, 2002)

ปจจบนความเปนชมชนเกาไดทยอยสการเปลยนสภาพ (ศรศกด, 2544) จากความเจรญรงเรองและการขยายตวของเมองโดยไมมขอบเขตและทศทาง โดยเรมจากการพฒนาเศรษฐกจระดบชาต (ฉตรทพย, 2541) ไดแก ปจจยภายนอกจากแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ทมสวนในการเปลยนแปลงและก าหนดรปรางของสภาพแวดลอมเมองในลกษณะทเขาสความเปนสมยใหมมากขน ท าใหองคประกอบเมองหรอคณคาของเมองลดความส าคญและถกท าลาย รวมทงมการใชประโยชนทดนทหลากหลายกจกรรม ทงภาคราชการและเอกชนทไมเหมาะสมและอาจจะน าไปสการเปลยนแปลงทไมสามารถควบคมได ภาวะการณนท าใหชมชนเกาหลายเมองหมดสภาพและถกท าลายลง สงผลใหคณคาและเอกลกษณของความเปนเมองเกาคอย ๆ หมดไป ซงความเปลยนแปลงนไมไดหยดอยแคสภาพแวดลอมทางกายภาพ แตรวมไปถงการเปลยนแปลงของวถชวตและวฒนธรรมของชมชน (อรศร, 2547) อนน าไปสการเปลยนแปลงโลกทศนของคนทอยในชมชนนน

2. วตถประสงคของการวจย เพอศกษาถงการเปลยนแปลงดานการใชประโยชนทดน ซงเปนผลมาจากนโยบายเรองแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 2-10 ในชวงระหวางป พ.ศ. 2510-2556 ซงเปนชวงเวลาของการพฒนาพนทภาคตะวนออกเพอเปนพนทภาคอตสาหกรรมในระดบประเทศ

3. กรอบความคดในการศกษา

การระบคณคาของชมชนและการตงถนฐานโดยอาศยทฤษฎดานภมทศนวฒนธรรม เปนแนวทางทไดรบความนยม (UNESCO, 2002) เนองจากเปนกระบวนการทยอมรบสภาพความเปนพลวตทางวฒนธรรมและ


698

การเปลยนแปลงทางกายภาพ โดยสามารถสะทอนคณคาของพนททางวฒนธรรมใดๆ ผานส านกความรบรคณคาของคนในพนทนนๆ เอง ดวยเหตนการศกษาในพนทซงมความหลากหลายของมตซอนทบทางวฒนธรรมจกชวยใหเกดความเขาใจในความเปลยนแปลงทเกดขนกบมรดกทางวฒนธรรมทงทจบตองได (Tangible heritage) และจบตองไมได (Intangible heritage) จากปจจยภายนอกทเกดขน อนชวยใหเกดความเขาใจและสามารถสรางค าอธบายวาความหมายของภมทศนไดถกคดสรรและเลอกสรรอยางไร ภายใตบรบทแหงความเปลยนแปลง กรอบแนวคดในงานวจยชนนจงอาศยกรอบแนวคดหลกทฤษฎดานภมทศนวฒนธรรมภายใตนยามของ “คณะกรรมการมรดกโลก” (World Heritage Committee) ทปรากฏใน Article 1, 1992 http://whc.unesco.org/en/ culturallandscape/#1 ซงประกอบไปดวย 1) องคประกอบทเปนกายภาพ (Physical element) ไดแก สภาพแวดลอมประดษฐ สถาปตยกรรม รปแบบการใชประโยชนทดน ระบบสาธารณปโภค สวน นา ไร พนทประมงชายฝง สณฐานพนทดน 2) องคประกอบทไมใชกายภาพ (Non-physical element) ไดแก ประเพณส าคญ พธกรรม ภาษา อาหาร 3) ลกษณะของบรบทแวดลอม (Setting) ไดแก การผสมผสานและปรบแตงคณลกษณะกายภาพเขากบองคประกอบดานสงคม เศรษฐกจ วฒนธรรม จนเกดเปนองคประกอบเดยวกน (Integrity)

4. วธการด าเนนการวจย

4.1 กลมตวอยาง คณะผวจยเลอกตวแทนพนทศกษาผานชมชนหนองบว อนเปนชมชนเกาชมชนหนงทมความส าคญทางประวตศาสตร ทสะทอนใหเหนถงรากเหงาและววฒนาการในการตงถนฐานของชมชน ทผสมผสานกจกรรมทางเศรษฐกจทหลากหลายและสามารถเปนตวแทนทบรรจมตทบซอนขององคประกอบทางภมทศนวฒนธรรมทซบซอนและหลากหลายเขาไวดวยกน จนเกดเอกลกษณเฉพาะตว ไดแก การท าประมงเรอเลก การท าสวนผลไม การท านาขาว และการท าไรออย ซงไดกอใหเกดเปนนเวศวฒนธรรมททรงคณคา ตลอดจนถงรองรอยการตงถนฐานทสะทอนถงความเจรญรงเรองของพนทในอดต แตไดถกลดบทบาทลงเมอเกดการเปลยนแปลงโครงสรางทางเศรษฐกจและสงคม

4.2 ขอบเขตพนทศกษา คณะผวจยก าหนดของเขตการศกษาในพนทชมชนหนองบว ต. หนองบว อ. เมอง จ. จนทบร โดยมพนทขนาด 2.4 ตารางกโลเมตร

http://whc.unesco.org/en/%20culturallandscape/#1

http://whc.unesco.org/en/%20culturallandscape/#1


699

ภาพท 1 ขอบเขตพนทศกษาในงานวจย

4.3 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยท าการรวบรวมขอมลและเครองมอทใชทใชในงานวจยนประกอบดวย 3 ขนตอน ไดแก ขนท 1 การรวบรวมเอกสาร และหลกฐานเพอเปรยบเทยบ ความเปลยนแปลงทางกายภาพ อาท เอกสารหลกฐานทางวตถ สงพมพ ภาพถายเกา ภาพถายทางอากาศ การสงเกตและบนทก การสมภาษณในรปแบบกลมจากประสบการณบอกเลาประวตศาสตร (Oral Historiography) เพอระบความแตกตางและความเปลยนแปลงของพนทและภมทศนวฒนธรรมในชวงสทศวรรษ โดยเทยบกบงานวจยของปรณ และคณะ (2555) ทท าการศกษาองคประกอบทางภมทศนวฒนธรรมทางดานชมชนและเมอง ซงยงขาดประเดนเรองการใชทดนและลกษณะของบรบทแวดลอม ขนท 2 การส ารวจ รงวด และบนทกสภาพทางกายภาพ วถชวต และวฒนธรรม จากองคประกอบทระบไดในขนท 1 เพอประกอบสรางการอธบายองคประกอบดานกายภาพชมชน ขนท 3 การจดสมมนาเชงปฏบตการเพอทดสอบองคประกอบของภมทศนวฒนธรรม ผานการใหความหนและมสวนรวมจาก คนในพนท ผเชยวชาญ และหนวยงานทองถน (ภาพท 2) ในการเตมเตมการก าหนดคณคาขององคประกอบภมทศนวฒนธรรมทไมชดเจนในงานวจยกอนหนาของปรณ และคณะ (2555)


700

การทบทวนองคประกอบของภมทศนวฒนธรรมจากเกณฑ ของกรรมการมรดกโลก ไดแก องคประกอบกายภาพ องคประกอบทไมใชกายภาพ และ บรบทแวดลอม

ขอคนพบในป 2515 ขอคนพบในป 2555 ขอคนพบในป 2535

เปรยบเทยบองคประกอบทสญหาย เกดขน และด ารงอยของแตละชวง เพอก าหนดลกษณะองคประกอบทางภมทศนวฒนธรรมทส าคญ

ค าถามวจยขอ

1

น าองคประกอบทไดมาผลตในรปแบบสอสาธารณะเพอการสอสาร อาท หนจ าลอง ภาพสามมต แบบแสดง เพอทดสอบการรบรของคนในพนท

กระบวนการสรางปฏสมพนธ เพอการเชอมโยงกระบวนการประกอบสราง

ความหมาย ภมทศนวฒนธรรม

สรปองคประกอบภมทศนวฒนธรรมในระดบพนท

ผลลพธ 1

ผลลพธ 1 ผลลพธ 2

การสงเคราะหตวแบบในการท าความเขาใจ สภาวะความปลยนแปลงภมทศนวฒนธรรม

อนเนองมาจากปจจยการพฒนาภายนอก

ค าถามวจยขอ

2

ภาพท 2 กรอบแนวคดในการท าวจย (Research Framework)

4.4 การวเคราะหขอมล ใชคาสถตการวดพฒนาการของการเปลยนแปลงองคประกอบทางภมทศน

วฒนธรรมทเปนกายภาพ โดยใชคารอยละทไดจากแบบส ารวจภาคสนาม รวมกบการวเคราะหขอมลทไดจากเอกสารทางสถตของหนวยงานราชการทเกยวของ


701

5. สรปผลการวจย 5.1 ผลการส ารวจองคประกอบภมทศนวฒนธรรมเฉพาะในสวนองคประกอบทางกายภาพ โดยเนนการศกษาถงรปแบบการใชประโยชนทดนพบวา ในชวงระหวางป พ.ศ. 2510-2523 ชมชนหนองบวมการใชทดนประเภทพนทวางมากทสด หรอเปนพนททยงไมมการใชสอยแตมการจบจองพนทในลกษณะของการครอบครองทดนสวนบคคลเพอใชท ากน และมแนวโนมทลดลงอยางมากในระหวางป พ.ศ. 2545-2556 ซงสอดคลองกบการเพมขนของพนทปลกสราง พนทนาและพนทถนน ในขณะทพนทสวน พนทไรและพนทบอน ากลบมาแนวโนมทลดลงในชวงเวลาเดยวกนดงกลาว ชวงเวลาของการเปลยนแปลงรปแบบการใชทดน สามารถแบงออกไดเปน 3 ชวงเวลาไดแก ชวงทหนง (ระหวางป พ.ศ. 2510-2523) พบวาพนทปลกสราง พนทนา ไร สวนมการเพมขนอยางตอเนอง ในขณะทพนทถนน บอน า พนทวางมการเพมขนหรอลดลงไมมากนก ชวงทสอง (ระหวางป พ.ศ. 2523-2545) พบวาพนทปลกสราง พนทสวนมการเพมขนอยางตอเนอง ในขณะทพนทไร ถนน บอน า พนทวางมการเพมขนหรอลดลงอยางมนยส าคญ ชวงทสาม (ระหวางป พ.ศ. 2545-2556) พบวาพนทปลกสรางมการเพมขนอยางมาก ในขณะทพนทนา ไร สวนและพนทมแนวโนมการเปลยนแปลงทลดลงอยางเหนไดชด

ตารางท 1 ผลการส ารวจองคประกอบภมทศนวฒนธรรมทางกายภาพ ระหวางป พ.ศ. 2510-2556 องคประกอบทางกายภาพ ป พ.ศ.

ประเภทการใชพนท 2510 2523 2533 2545 2556 สงปลกสราง 21,989.15 24,510.14 26,179.46 29,604.05 42,372.61 นา 92,312.44 624,575.70 21,986.09 13,247.60 16,939.49 ไร 37,430.38 51,949.15 21,029.96 22,388.06 16,730.50 สวน 34,556.52 60,366.65 9,045,477.00 143,344.37 126,244.60 ถนน 6,655.65 6,632.29 7,802.86 8,550.25 8,683.66 บอน า 1,234.61 1,064.62 12,675.55 11,844.54 11,405.13 พนทวาง 73,423.00 68,481.00 75,703.98 70,385.40 46,318.97 รวม 267,601.8 837,579.55 9,210,854.90 299,364.27 268,694.96

ภาพท 3 ภาพถายทางอากาศชมชนหนองบว จงหวดจนทบร


702

5.2 ผลการวเคราะหคาระดบความเปลยนแปลงองคประกอบภมทศนวฒนธรรมทางกายภาพ โดยศกษาจากการเปลยนแปลงรปแบบการใชทดนพบวา พนทปลกสรางมคาระดบการเปลยนแปลงเพมขนอยางตอเนองและมแนวโนมการเตบโตอยางมากในระหวาง ป พ.ศ. 2545-2556 พนทนา ไรมการปรบตวลดลงอยางตอเนองเชนเดยวกบกบพนทวาง ในขณะทพนทสวนมการเพมขนอยางมากโดยมการขยายตวอยางเหนไดชดทสด แมจะมการปรบตวลงเลกนอยในป พ.ศ. 2556 ซงท าใหพนทสวนกลายเปนพนททมสดสวนของการใชทดนมากทสดในพนทชมชนหนองบว นอกจากนนยงพบวา การเปลยนแปลงพนทเพอสาธารณปโภคและสาธารณปการมการเพมขนไมมากนก ไดแก พนทถนน บอน า อยางไรกตามสดสวนของการเปลยนแปลงองคประกอบภมทศนวฒนธรรมทางกายภาพชใหเหนถง แนวโนมของการเปลยนแปลงรปแบบการใชทดนในลกษณะของพนทปลกสรางอาคารและพนทสวน

ตารางท 2 ผลการวเคราะหคาระดบความเปลยนแปลงองคประกอบภมทศนวฒนธรรมทางกายภาพ องคประกอบทางกายภาพ ป พ.ศ. ประเภทการใชพนท 2510 2523 2533 2545 2556 สงปลกสราง 8.22 8.89 10.23 9.89 15.77 นา 34.5 22.68 8.59 4.42 6.32 ไร 14 18.85 8.22 7.5 6.22 สวน 12.9 21.95 35.37 47.88 46.98 ถนน 2.49 2.4 3.05 2.85 3.23 บอน า 0.46 0.38 4.95 3.95 4.24 พนทวาง 27.43 24.85 29.59 23.51 17.24 รวม 100 100 100 100 100

6. อภปรายผล

จากการส ารวจองคประกอบภมทศนวฒนธรรมเฉพาะในสวนองคประกอบทางกายภาพ โดยเนนการศกษาถงรปแบบการใชประโยชนทดนชใหเหนถง แนวโนมของการเปลยนแปลงรปแบบการใชทดนในลกษณะของพนทปลกสรางเพอการอยอาศยในลกกษณะของบานพกอาศย และพนทสวนเพอท ากนโดยเนนการปลกพชไรบนแปลงพนทขนาดใหญเพอเปนวตถดบใหกบโรงงานอตสาหกรรมทอยในละแวกใกลเคยงเชนการท าไรออย เปนตน ในขณะทพนทถนน บอน ากลบมการเพมขนไมมากนก ซงคาดวาไมสามารถรองรบพนทเพอการเพาะปลกขนาดใหญไดอยางสมดลกน และอาจน ามาซงปญหาทางดานการเพาะปลก และระบบการขนสงสนคาเพอการเกษตรในภายหลง

7. ขอเสนอแนะ งานวจยเรองอตลกษณและความเปลยนแปลงของชมชนทมความหลากหลายทางภมทศนวฒนธรรม

กรณศกษา ชมชนหนองบว จงหวดจนทบร ยงอยในระหวางการด าเนนการวจยในขนตอนท 3 ซงตองด าเนนการจดสมมนาเชงปฏบตการเพอทดสอบองคประกอบของภมทศนวฒนธรรม ผานการใหความหนและมสวนรวมจาก


703

คนในพนท ผเชยวชาญและหนวยงานทองถน เพอน าผลทไดจากการระดมความคดเหนมาใชวเคราะหรวมกบผลการวเคราะหการเปลยนแปลงองคประกอบภมทศนวฒนธรรมทางกายภาพ เพออธบายกลไกการประกอบสรางความหมายของคณคาทางภมทศนวฒนธรรมโดยใชกระบวนการมสวนรวมจากคนในพนท และผเชยวชาญภายใตบรบทของการพฒนา อยางไรกตาม การน าเสนอผลของการวจยในครงนเปนสวนหนงของการวจยทงหมด ซงคาดวาจะแลวเสรจในป พ.ศ. 2559 ดงนนผลของการวจยในครงนอาจชวยชใหเหนถง แนวโนมการขยายตวของพนทชมชนหนองบว จงหวดจนทบร ซงไดจากการเกบรวบรวมขอมลในระหวางป พ.ศ.2510-2556 ในลกษณะของขอมลเชงปรมาณ และจ าเปนตองท าการศกษาเพมเตมโดยเฉพาะในประเดนเรององคประกอบทไมใชกายภาพ (Non-physical element) และประเดนเรองลกษณะของบรบทแวดลอม (Setting) ในเชงบรณาการ (Integrity) ซงจะชวยขยายความของนยามทวาดวยภมทศนวฒนธรรมไดอยางครบถวนตอไป

8. เอกสารอางอง ฉตรทพย นาถสภา. (2541). วฒนธรรมหมบานไทย. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ส านกพมพสรางสรรค. ปรณ ขวญสวรรณ และคณะ. (2555). การจดท ามาตรฐานคณภาพสงแวดลอมศลปกรรมประเภทชมชนเกา

ระยะท 1. กรงเทพฯ: ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. ศรศกร วลลโภดม. (2544). พฒนาการทางสงคม-วฒนธรรมไทย, กรงเทพฯ : อมรนทรพรนทตง. อรศร ปาณนท และคณะ. (2547). ภมปญญาทองถนในระบบนเวศวทยาวฒนธรรมการอยอาศยทยงยนของคน

ไทย. นครปฐม: สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยศลปากร. The Fine Arts Department. (1997). Proceedings of the international conference on conservation and

revitalization of vernacular architecture and icomos ciav meeting 1997, 13-18 May, 1997 Royal river hotel Bangkok, Thailand

Money. D. C. (1973). Introduction to Human Geography. 6th edition. London: University Tutorial Press Ltd.

Pickard, Robert D. (1996). Conservation in the built environment. Essex : Addison Wesley Longman UNESCO. (2002). World Heritage : Archaeological Sites and Urban Centres UNESCO world heritage.

Paris : UNESCO


704

การศกษางานจตรกรรมฝาผนงวดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร THE STUDY OF THE MURAL PAINTINGS

AT WAT ARUNRACHAWARARAM (TEMPLE OF DAWN) IN BANGKOK

สกนธ ภงามด อาจารยประจ าสาขาวขาดจทลอารต คณะดจทลมเดย มหาวทยาลยศรปทม

E-mail: [email protected], [email protected] บทคดยอ

งานวจยเรองนมวตถประสงค 3 ประการ คอ (1) เพอศกษาภมหลง ทมาของแนวความคด และกระบวนการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนง วดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร (2) เพอวเคราะหลกษณะการสอสารทแฝงในงานจตรกรรมฝาผนงวดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร และ (3) เพอศกษาวเคราะหแนวทางการประยกตกระบวนการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนงวดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร มาใชกบการออกแบบงานนเทศศลป กลมตวอยาง คอ ผลงานจตรกรรมฝาผนงภายในอโบสถ วดอรณราชวราราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ทถกสรางสรรคขนตงแตสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย (รชกาลท 2) ซงยงปรากฏอยจนถงป พ.ศ. 2556 รวมทงสน 31 ภาพ วธการวจย คอ (1) การวจยสนาม (field research) โดยใชวธการสมภาษณแบบเจาะลก (in-depth interview) และ (2) การศกษาวจยทมการบนทกไวแลวโดยผอน (unobtrusive research) ผลการวจย มดงน (1) ผลงานจตรกรรมฝาผนงในวดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร มทมาของแนวความคดจากเรองราวทางพทธศาสนา 2 สวนไดแก พทธประวต และทศชาตชาดก นอกจากน ผลงานสวนใหญ ใชกลมสตดกนมากกวากลมสกลมกลนกน ใชวธการระบายสหลก 6 วธทเหมอนกน ใชเทคนคพเศษประกอบการระบายส และจดโครงสรางภายในภาพโดยก าหนดใหกลมตวละครหลกเชอมโยงกนคลายรปสเหลยมมากทสด กลมสถาปตยกรรมเชอมโยงกนคลายรปสามเหลยมมากทสด และกลมทวทศนเชอมโยงตอกนคลายเสนตรงมากทสด (2) งานจตรกรรมฝาผนงวดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร จดวามลกษณะการสอสารแบบทางเดยว (one way communication) เพอใหความรดานพทธประวตและตวอยางการฝาฟนอปสรรคสการบรรลเปาหมายของชวตแกผชมผลงาน รวมทงใหความบนเทงแกผชมผลงานจากการตดตามเหตการณของตวละครภายในภาพและจากความสวยงามของภาพ และ (3) การประยกตใชกระบวนการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนง วดอรณราชวราราม ควรเนนการใชภาพเปนองคประกอบหลก ใชหลกความสมดลแบบอสมมาตร ใชสสอสารบรรยากาศ และใชเทคนคการปดทองค าเปลว ประกอบการออกแบบสอนเทศศลป

ค าส าคญ : จตรกรรมฝาผนง วดอรณราชวราราม การสอสารในงานจตรกรรมฝาผนง การออกแบบสอนเทศศลป




705

ABSTRACT This research was conducted with three objectives, (1) to study the background of mural paintings

creation at Wat Arunrachawararam (Temple of Dawn) in Bangkok; (2) to analyze the communication components appeared in the targeted paintings; and (3) to study the creative design methods applied from the mural paintings process for media design in visual communication art field. Samples were 31 mural paintings in the main chapel of Wat Arunrachawararam (Temple of Dawn) in Bangkok. The methodology used for data collection included in-depth interview and documentary reviews.. The results were as the followings: (1) most paintings creations were made by human for a long time which had been inspired by history of Buddhism and Ten-Lives-of the Buddha Jataka, while the creative methods were focused on using more contrast than harmonious colors, painting with the common six major techniques, adding special technique as an accessory to the major painting techniques, and composing key pictorial components in geometric joined structure, namely; actor-components in a squared structure, architectural components in a triangular structure and scenery components in a straight lined structure, (2) the paintings were created to contact with the viewers in form of “one way communication approach”, with an objective to convey knowledge of history of Buddhism and Ten-Lives-of the Buddha Jataka, as well as to offer an amusement towards stories and artistic beauty appeared in the paintings, and (3) the creative techniques that should be applied for a job of visual communication media design were the techniques of picture choosing as a major pictorial part, asymmetrical balancing, color selecting for sphere creation, and gold foil highlighting.

KEYWORDS: Mural paintings, Wat Arunrachawararam (Temple of Dawn), communication in mural

painting, visual communication media design .

1. ความส าคญและทมาของปญหาวจย ศาสนาเปนสถาบนทส าคญควบคกบสงคมมนษยมาตงแตอดตจนถงปจจบน สถาบนดงกลาวม

ความส าคญส าหรบมนษยทงโดยสวนบคคลและสวนรวม กลาวคอ ในสวนบคคลนนจะชวยใหบคคลมจตใจสงบเยอกเยน มความเขมแขงอดทนพรอมทจะตอสกบอปสรรคในชวต และมก าลงใจทจะมชวตอยตอไป อกทงสามารถน าพาชวตของตนไปสจดหมายปลายทางได นอกจากน ศาสนายงชวยท าใหคนมสขภาพกาย สขภาพจต และบคลกด ชวยสงเสรมทางดานสตปญญาความเฉลยวฉลาด ความรอบรของบคคลในเรองชวต และการแกปญหาชวต ชวยควบคมความประพฤตของบคคลไมใหท าชวแมอยในทลบตาคน ทงชวยยกระดบจตใจของมนษยใหสงขน (จ านงค อดวฒนสทธ, 2540 : 45)

ศาสนาหลกส าหรบประเทศไทยศาสนาหนง คอ พระพทธศาสนา องคประกอบส าคญของพระพทธศาสนาซงมความสมพนธกบสงคมไทยมาโดยตลอดไดแกวดและพระสงฆ ปจจบนมวดทกระจายอยทวทกภาคของประเทศไทยทงหมด 35,271 วด มพระสงฆและสามเณรทงหมด 328,244 รป (กองพทธศาสนสถาน ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต, 2550) ทงน วดอรณราชวราราม ราชวรวหาร เปนวดหนงทนอกเหนอจากจะ


706

เปนทรจกของนกทองเทยวทงชาวไทยและตางชาตแลว ยงเปนศาสนสถานทพทธศาสนกชนในไทยและตางประเทศใหความเคารพนบถอมาชานานดวย

นอกจาก “พระปรางควดอรณราชวราราม” แลว ยงมศาสนวตถภายในวดอรณราชวรารามโดยเฉพาะอยางยงพระพทธรปอนทรงคณคาทางประวตศาสตรและทางศลปวฒนธรรม นอกจากน ยงมจตรกรรมฝาผนงภายในอโบสถของวดดงกลาวทถกสรางสรรคขนตงแตสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย (รชกาลท 2) ทยงคงปรากฎอยจนถงป พ.ศ. 2555 อยางไรกตาม ในปจจบน พบวา นกวชาการและนกวจยสวนใหญมกศกษาวจยเกยวกบคณคาทางศลปะของ “พระปรางควดอรณราชวราราม” และเกยวกบการเปนแหลงทองเทยวของไทย ซงยงไมพบวามการศกษาวจยทเกยวของกบลกษณะการสอสารทแฝงในงานจตรกรรมฝาผนงวดอรณราชวราราม ดงนน ผวจยจงมความสนใจในการศกษากระบวนการสรางสรรคงานจตรกรรมฝาผนงวดอรณราชวราราม จงหวดกรงเทพมหานคร โดยผลการศกษาวจยทไดนน นอกจากจะเปนขอมลทสะทอนใหเหนถงคณคาของงานจตรกรรมฝาผนงดงกลาวแลว ผลการศกษาทไดยงสามารถน าไปประยกตใชกบการจดท าบทเรยนเพอใชในการเรยนการสอนวชาทางนเทศศลปทสอดรบกบกระแสการประสานแนวคดระหวางความเปน “ไทยประเพณ” กบแนวทางการสรางสรรคสอสมยใหมไดเปนอยางด

2. วตถประสงคของการวจย (1) เพอศกษาภมหลง ทมาของแนวความคด และกระบวนการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนง วด

อรณราชวราราม กรงเทพมหานคร (2) เพอวเคราะหลกษณะการสอสารทแฝงในงานจตรกรรมฝาผนงวดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร (3) เพอศกษาวเคราะหแนวทางการประยกตกระบวนการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนงวดอรณ

ราชวราราม กรงเทพมหานคร มาใชกบการออกแบบงานนเทศศลป

3. กรอบแนวคดในการวจย การวจยเรองการศกษางานจตรกรรมฝาผนงวดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร ไดก าหนดกรอบแนวคดในการวจยตามวธการของการวจยเชงคณภาพ ดงแผนภาพตอไปน


707

1. การศกษาเอกสารทเกยวของและการสมภาษณเพอศกษาขอมลเกยวกบงานจตรกรรมฝาผนง ของวดอรณราชวรารามในเบองตน

2. ศกษาแนวคดหลกของทฤษฎ 2.1 ทฤษฎแพรกระจายทางวฒนธรรม 2.2 ทฤษฎองคประกอบศลปและกระบวนการสรางสรรคงานจตรกรรม 2.3 ทฤษฎการสอสาร 2.4 องคความรเรองการประเมนสาร 2.5 องคความรเรองหลกการออกแบบงานนเทศศลป

3. สมภาษณกลมตวอยางแบบเจาะลก (In-dept interview)

5. สรปผลการศกษาตามวตถประสงคการวจยรวมทง อภปรายผล และจดท าขอเสนอแนะ

4. วเคราะหผลงานจตรกรรมฝาผนงของวดอรณราชวรารามและศกษาแนวทางการประยกตกระบวนการสรางสรรคผลงานจตรกรรมดงกลาวมาใชกบการออกแบบงานนเทศศลป (ศกษาวเคราะหโดยผวจย)

4. วธการด าเนนวจย

4.1 กลมตวอยางทใชในการวจย คอ ผลงานจตรกรรมฝาผนงภายในอโบสถ วดอรณราชวราราม เขตบางกอกใหญ กรงเทพมหานคร ทถกสรางสรรคขนตงแตสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย (รชกาลท 2) ทยงคงปรากฎอยจนถงป พ.ศ. 2556 รวม 31 ภาพ ประกอบดวยภาพงานจตรกรรมฝาผนงในต าแหนงพนทอโบสถ 5 สวน คอ (1) ต าแหนงระหวางหนาตาง 12 ภาพ (2) บรเวณดานหนาของพระประธาน 5 ภาพ (3) บรเวณดานขวาของพระประธาน 4 ภาพ (4) บรเวณดานซายของพระประธาน 6 ภาพ และ (5) บรเวณดานหลงของพระประธาน 4 ภาพ

4.2 ระยะเวลาทใชในการวจย การวจยครงน ด าเนนการในระยะเวลา 12 เดอน ตงแตเดอน พฤษภาคม 2556 ถงเดอนเมษายน 2557

4.3 เครองมอทใชในการวจย คอ ประกอบดวย (1) แนวค าถามปลายเปด (Open – ended questions) ทใชส าหรบการสมภาษณผใหขอมลหลก (key informant interview) และ (2) หนงสอและเอกสารทเกยวของกบการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนง วดอรณราชวราราม จงหวดกรงเทพมหานครของหนวยงานตางๆ

4.4 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง ประกอบดวย (1) ขอมลปฐมภม (Primary Data) โดยใชแนวค าถามปลายเปด (Open – ended questions) ทใชส าหรบการสมภาษณผใหขอมลหลก (key informant interview) และ (2) ขอมลทตยภม (Secondary Data) ) โดยศกษาจากหนงสอและเอกสารท


708

เกยวของกบการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนง วดอรณราชวราราม จงหวดกรงเทพมหานครของหนวยงานตางๆ

4.5 การวเคราะหขอมล การวจยครงนใชวธการวเคราะหเชงเนอหา (Content Analysis) เพอประมวล สรป และวเคราะหขอมลตามวตถประสงคของการวจย โดยน าเสนอผลการวจยในลกษณะการอธบายความเชงพรรณนา

5. สรปผลการวจย

5.1 ภมหลง ทมาของแนวความคด และกระบวนการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนง วดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร

(1) ทมาของแนวความคดในการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนงในอโบสถ วดอรณราชวราราม มาจากเรองราวทางพทธศาสนา แบงเปน 2 สวนหลก คอ เรองราวเกยวกบพทธประวตในภาพจตรกรรมบรเวณตงแตผนงดานบนจนถงขอบบนของหนาตาง และเรองราวเกยวกบทศชาตชาดกในภาพจตรกรรมบรเวณชองหนาตาง

(2) กระบวนการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนงสวนใหญ ของวดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร จะใชกลมสตดกนมากกวากลมสกลมกลนกน ใชวธการระบายสหลก 6 วธทเหมอนกน ใชเทคนคพเศษประกอบการระบายสโดยตดทองค าเปลวบรเวณตวละครทไมใชชนชนสามญ เชน เทวดา กษตรย และจดโครงสรางภายในภาพโดยก าหนดใหกลมตวละครหลกเชอมโยงกนคลายรปสเหลยมมากทสด กลมสถาปตยกรรมเชอมโยงกนคลายรปสามเหลยมมากทสด และกลมทวทศนเชอมโยงตอกนคลายเสนตรงมากทสด

5.2 ลกษณะการสอสารทแฝงในงานจตรกรรมฝาผนงวดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร (1) เนอหาของสาร (Content) พบวา “สาร” (Message) ส าคญทผสรางสรรคผลงานตองการสอ

ไปยงผชมหรอผพบเหนผลงานจตรกรรมเหลานน คอ เรองราวเกยวกบพทธประวต และทศชาตชาดก (2) ลกษณะของสาร (Message code) องคประกอบส าคญทถกน ามาใชในการน าเสนอเรองราว

เกยวกบพทธประวต และทศชาตชาดกคอ ภาพตวละครทแสดงทาทางตางๆ และภาพทวทศนโดยรอบ ซงจดวาเปน “รหสของสารทไมใชค า (Non-verbal message codes)” ตามแนวคดในงานนเทศศลป

(3) ลกษณะของกระบวนการสอสาร (Communication process) พบวา การน าเสนอผลงานจตรกรรมฝาผนงดงกลาว มลกษณะการสอสารแบบ “การสอสารแบบทางเดยว (One way communication)” โดยมองคประกอบ 3 สวน คอ 1) ผสงสาร (Sender) ซงหมายถงผสรางสรรคผลงานจตรกรรม 2) “สาร” (Message) ประกอบดวยเรองราวเกยวกบพทธประวต และทศชาตชาดก และ 3) ผรบสาร (Receiver) อนหมายถง ผชมหรอผพบเหนผลงานจตรกรรมเหลานน

5.3 แนวทางการประยกตกระบวนการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนงวดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร มาใชกบการออกแบบงานนเทศศลป

(1) การประยกตใช “รหสของสารทไมใชค า” (Non-verbal message codes) จากผลงานจตรกรรมฝาผนง ไปใชออกแบบผลงานสอทางนเทศศลปใหมากขน โดยใช “ภาพ” เปนองคประกอบหลกในการออกแบบสอ


709

มากกวาใชตวอกษรจ านวนมาก เพอดงดดความสนใจกลมเปาหมายและสง “สาร” (Message) สกลมเปาหมายไดในเวลาอนรวดเรวกวาการใชตวอกษรจ านวนมาก

(2) การประยกตใชกระบวนการสรางสรรคจากผลงานจตรกรรมฝาผนง ไปใชออกแบบผลงานสอทางนเทศศลป ดงน

(2.1) การใช “หลกการสรางความสมดลแบบอสมมาตร” (Asymmetrical Balance) เปนแนวทางหลกในการออกแบบผลงานสวนใหญ เพอสรางความนาสนใจของสอทางนเทศศลปใหมากขน

(2.2) การใช “ส” ซงเนนทงกลมสตดกนและกลมสกลมกลนกนเพอสอสารบรรยากาศตางๆ ของภาพในสอทางนเทศศลป โดยสามารถเลอกกลมสตดกนเพอสรางบรรยากาศแหงความสดใส ความทนสมย ความทาทาย หรอความแปลกใหม สวนกลมสกลมกลนกน สามารถน ามาใชเพอสรางบรรยากาศแหงความนมนวล ความออนโยน การผอนคลาย ความสงบ หรอความสภาพเรยบรอยได

(2.3) การใช “เทคนคพเศษประกอบการระบายส” โดยการประยกตใช “การปดทองค าเปลว” ประกอบการออกแบบสอทางนเทศศลป โดยอาจน าการปดทองค าเปลวแบบเดยวกบงานจตรกรรมไทย และการใชสทองจากระบบการพมพสมยใหมไปใชในบางสวนของผลงานการออกแบบอยางเหมาะสม เพอสรางผลงานการออกแบบทผสมผสานรปแบบศลปะไทยประยกตใหเกดความโดดเดนทลงตว

(3) การประยกตใชเรองราวทางขนบธรรมเนยมประเพณไทยจากผลงานจตรกรรมฝาผนงไปประยกตใชกบการออกแบบสอทางนเทศศลป เพอเปนการสอสารอตลกษณของประเทศไทยควบคกบการน าเสนอสนคาในโลกสมยใหม


6.1 ภมหลง ทมาของแนวความคด และกระบวนการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนง วดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร ผลการวจยทพบวา การสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนงเรมขนตงแตยคกอนประวตศาสตรและเผยแพรไปในทกวฒนธรรมและทกประเทศในโลกจนปจจบนน ในประเทศไทยกเชนกน ไดรบการเผยแพรและสรางสรรคงานจตรกรรมฝาผนงมาตงแตยคโบราณ นน สอดคลองกบแนวคดในทฤษฎแพรกระจายทางวฒนธรรม (นยพรรณ วรรณศร. 2540 : 94) ทกลาวไววา วฒนธรรมแพรกระจายจากจดก าเนดซงเปนศนยกลางของวฒนธรรมแลวแพรกระจายเปนรปวงกลมไปทวโลก

6.2 ลกษณะการสอสารทแฝงในงานจตรกรรมฝาผนงวดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร (1) ผลการวจยทพบวา ผสร างสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนงในวดอรณราชวราราม

กรงเทพมหานคร มงสอสารเพอใหความบนเทงแกผชมผลงาน โดยเปนความบนเทงทผชมผลงานไดจากการตดตามเหตการณทแสดงความรสกของตวละครภายในภาพ และความบนเทงจากความสวยงามของภาพนน สอดคลองกบทรรศนะของ น. ณ ปากน า (ชะลด นมเสมอ. 2534 : 40) ทใหค าจ ากดความของค าวา “ศลปะ” ทระบไววา ศลปะ คอ สงทมความงามรวมกนของสงคม โดยมหนาทรบใชมนษยชาตเพอประโยชนหลายดาน เชน ประโยชนทางความงาม ประโยชนในการน าเสนอคตหรอความรสกทลกซงเกยวกบชวตและการค านงถงเพอนมนษย เปนตน


710

(2) ผลการวจยทพบวา ลกษณะของกระบวนการสอสาร (Communication process) ทปรากฎในผลงานจตรกรรมฝาผนงในวดอรณราชวราราม กรงเทพมหานคร มลกษณะการสอสารแบบ “การสอสารแบบทางเดยว (One way communication)” โดยมองคประกอบ 3 สวน คอ 1) ผสงสาร (Sender) ซงหมายถงผสรางสรรคผลงานจตรกรรม 2) “สาร” (Message) ประกอบดวยเรองราวเกยวกบพทธประวต และทศชาตชาดก และ 3) ผรบสาร (Receiver) อนหมายถง ผชมหรอผพบเหนผลงานจตรกรรมเหลานน ผลการวจยดงกลาว สอดคลองกบสาระส าคญเกยวกบประเภทของการสอสารในทฤษฎการสอสาร ซงดวงทอง พสทธยางกร (2557) ไดระบวา การสอสารทางเดยว (One-way Communication) คอ การสอสารทสารถกสงจากผสงไปยงผรบในทศทางเดยว โดยไมมการตอบโตกลบจากฝายผรบ

(3) ผลการวจยทพบวา องคประกอบส าคญทถกน ามาใชในการน าเสนอเรองราวเกยวกบพทธประวต และทศชาตชาดกในงานจตรกรรมฝาผนงกลมตวอยางนน คอ ภาพตวละครทแสดงทาทางตางๆ และภาพทวทศนโดยรอบ และเมอพจารณาเปรยบเทยบกบองคความรเรองการประเมนสารตามแนวคดในงานนเทศศลป จะพบวา ภาพตวละครและภาพทวทศนดงกลาวขางตน สอดคลองกบค าจ ากดความของ “รหสของสารทไมใชค า (Non-verbal message codes)” ซงหมายถง สารทไมใชค าหรอกลมค าทงภาษาพดและภาษาเขยน แตหมายถงสารทเปนเครองหมาย รปภาพ การกระท า หรอการแสดงทาทาง รวมทงวตถตางๆ ทน ามาแสดงใหเหนเพอสอความหมายของสารตามแนวคดในงานนเทศศลป

(4.) ผลการวจยทพบวา วตถประสงคของการสอสารเรองราวเกยวกบพทธประวต และทศชาตชาดกในงานจตรกรรมฝาผนงกลมตวอยางนน คอ การสอสารเพอใหความรและเพอใหความบนเทงแกผชมผลงาน ผลการวจยดงกลาว สอดคลองกบประเภทของสาร 2 ใน 5 ประเภทตามทระบไวในองคความรเรองการประเมนสารซงแบงออกเปน 5 ประเภท (ประกอบดวย สารซงท าหนาทใหขาว ใหความร ใหความคดเหน ใหความบนเทง และโฆษณาแจงความ) โดยวตถประสงคของการสอสารเรองราวในงานจตรกรรมฝาผนงกลมตวอยางดงกลาวนน สอดคลองกบประเภทของสารทมงใหความร และใหความบนเทง ตามองคความรเรองการประเมนสาร

7. ขอเสนอแนะ

7.1 ขอเสนอแนะในการน าผลวจยไปใช (1) หนวยงานภาครฐทมภารกจเกยวของกบการอนรกษศลปะ วฒนธรรม และพระพทธศาสนา

ควรน าผลการศกษาวจยฉบบน ไปเปนแนวทางในการด าเนนโครงการศกษาประวตความเปนมาและกระบวนการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนงทปรากฎในวดอนๆ ของประเทศไทยทนอกเหนอจากวดอรณราชวราราม ทงน เพอเปนการสรางฐานขอมลเชงวชาการเกยวกบผลงานจตรกรรมฝาผนงในวดไทยซงท าใหประชาชนในวยตางๆ สามารถศกษาและท าความขาใจกบผลงานศลปะดงกลาวใหลกซงมากขน และน าไปสการรบรถงคณคาของผลงานจตรกรรมฝาผนงในวดไทย เชอมโยงไปสการหวงแหน และรวมอนรกษศลปะ วฒนธรรม และพระพทธศาสนาซงจตรกรหรอผสรางสรรคผลงานไดน าเสนอแฝงไวในผลงานจตรกรรมดงกลาวไดเชนกน

(2) นกศกษาระดบปรญญาโทและปรญญาเอกทศกษาดานศลปะ วฒนธรรม และพระพทธศาสนา ควรน าผลการศกษาวจยฉบบน ไปเปนแนวทางในการก าหนดหวขอและจดท าวทยานพนธ โดยประยกตใช


711

แนวทางการศกษาวเคราะหในงานวจยฉบบนแยกตามประเดนทเกยวของโดยตรงกบสาขาทเรยน เชน การประยกตใชเฉพาะแนวทางการศกษาประวตความเปนมาของผลงานจตรกรรมฝาผนงในวดไทยส าหรบการท าวทยานพนธดานพระพทธศาสนา การประยกตใชเฉพาะแนวทางการศกษาวเคราะหกระบวนการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนงในวดไทยส าหรบการท าวทยานพนธดานศลปะ การประยกตใชเฉพาะแนวทางการศกษาเรองราวทปรากฎในผลงานจตรกรรมฝาผนงในวดไทยส าหรบการท าวทยานพนธดานวฒนธรรม เปนตน

7.2 ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป (1) หนวยงานภาครฐและเอกชน ควรรวมกนเปนผสนบสนนทนวจยส าหรบการศกษาวจยประวต

ความเปนมาและกระบวนการสรางสรรคผลงานจตรกรรมฝาผนงในวดอนๆ ของประเทศไทยทนอกเหนอจากวดอรณราชวราราม โดยแบงขอบเขตการศกษาเปนรายภมภาคเพอใหผลการศกษาวจยสามารถสะทอนบรบทและอตลกษณของงานจตรกรรมภายในวดของแตละภมภาคไดอยางชดเจน และเออประโยชนใหเดกและเยาวชนไทยสามารถใชเปนแหลงขอมลในการศกษาความหลากหลายทางศลปะและวฒนธรรมของแตละภมภาคไดอยางชดเจน

(2) หนวยงานภาครฐและเอกชนทมภารกจเกยวกบการทองเทยว ควรรวมกนเปนผน าในการศกษาวจย “แนวทางการอนรกษผลงานจตรกรรมฝาผนงในวดทวประเทศ” ทงน เนองจาก ผลงานจตรกรรมฝาผนง เปนมรดกของชาตและเปนสงดงดดใจทางการทองเทยวเชงอนรกษประเภทหนงดวยเชนกน ทงน ทกภาคสวนควรรวมเปนสวนหนงในการอนรกษมรดกของชาตดงกลาว เพอน าไปสการสงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษดานศลปวฒนธรรมทยงยนตอไป

(3) สถาบนการศกษา ควรก าหนดพนธกจสวนหนงของบคลากรในหนวยงาน ใหด าเนนโครงการวจยเกยวกบการสรางสรรค การสงเสรม หรอการอนรกษผลงานจตรกรรมฝาผนงทปรากฎในสถานทตางๆ ไมเฉพาะภายในวดเทานน เพอเปนการสรางฐานขอมลดานศาสนา ประวตศาสตร โบราณคด ชวตความเปนอย วฒนธรรม ธรรมเนยมประเพณ การแตงกาย การแสดงการละเลนพนเมองตาง ๆ หรอเรองราวตาง ๆ ทเกดขนในแตละยคสมย ซงสะทอนออกมาจากผลงานจตรกรรมฝาผนงในยคนนๆ

เอกการอางอง กรมการศาสนา กระทรวงศกษาธการ. 2525. ประวตวดทวราชอาณาจกร. กรงเทพฯ : โรงพมพการศาสนา. กรมศลปากร. 2521. ประวตของวดอรณราชวราราม. กรงเทพฯ : กรมศลปากร. กองพทธศาสนสถาน ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต. 2550. วดในประเทศไทย. วนทสบคน 2 กมภาพนธ

2556 จาก www.onab.go.th. โกสม สายใจ. 2537. การออกแบบนเทศศลป 3. กรงเทพฯ. คณะวชามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

สถาบนราชภฏสวนสนนทา. จรวฒน พระสนต. 2540. คณคาของจตรกรรมฝาผนงไทย ตามการรบรของนกเรยนมธยมศกษาตอนปลายสงกด

กรมสามญศกษา เขตการศกษา 7. คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร. ชลด นมเสมอ. 2534. องคประกอบของศลปะ. กรงเทพฯ. ไทยวฒนาพาณช.


712

ดวงทอง พสทธยางกร. ประเภทของการสอสาร. วนทสบคน 6 เมษายน 2557 จาก http://www.med.cmu.ac.th/secret/meded/MEDE2/Chapter2%20MEDE2.pdf

นยพรรณ วรรณศร. 2540. มานษยวทยาสงคมและวฒนธรรม. ภาควชาสงคมวทยาและมานษยวทยา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพมหานคร : ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

เนอออน ขรวทองเขยว. 2552. การศกษาจตรกรรมฝาผนงพระอโบสถวดกลางวรวหารจงหวดสมทรปราการ. คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต วารสารวจย มสด. ปท 5 ฉบบท 2 พฤษภาคม-สงหาคม 2552

พระพงศกด อภชชโว. 2549. การศกษาบทบาทสอจตรกรรมฝาผนงในการเผยแผพทธธรรมในพระพทธศาสนา : ศกษาเฉพาะกรณ พระอโบสถวดพระเชตพนวมลมงคลาราม. พทธศาสตรมหาบณฑต (ธรรมนเทศ) มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.

ราชบณฑตสถาน. 2541. พจนานกรมศพทศลปะ (องกฤษ-ไทย) ฉบบราชบณฑตสถาน พ.ศ.2541. กรงเทพฯ โรงพมพครสภาลาดพราว

สกนธ ภงามด. 2548. การประเมนสารในงานนเทศศาสตร. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.


713

วเคราะหพฤตกรรมทางสงคมของมนษยทปรากฏในบทเพลงลกทงเพอชวต ของบาวว อารสยาม

ANALYSIS OF HUMAN SOCIAL BEHAVIOR DEPICTED IN THE FOLK SONGS OF BAO WEE R.SIAM

ภานวฒน วรจนต

นกศกษาระดบบณฑตศกษา ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาพฒนามนษยและสงคมมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ

E-mail [email protected] คมสนต วงควรรณ

ผชวยศาสตราจารย ดร.อาจารยประจ าภาควชาสารตถศกษา คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ

E-mail : [email protected]

บทคดยอ บทความนวเคราะหพฤตกรรมทางสงคมของมนษยทปรากฏในเพลงลกทงเพอชวตของบาวว อารสยามโดยถอดเนอเพลงจากซดเพลงจ านวน 7 อลบม รวมทงหมด 73 เพลง เลอกวเคราะห 4 เพลง ไดแก เพลงระยะสดทายไมมจรง เพลงบาววเวยนครก เพลงเมอไหรจะไดเปนแฟน และเพลงขอนไมกบเรอ รวมกบการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ พบวาพฤตกรรมทางสงคมของมนษยทง 4 ลกษณะคอ 1)พฤตกรรมทางสงคมของมนษยทเปนผลจากการแสดงออกของสญชาตญาณ พบวาการรบรทางสงคมแลวตความหมายสงนนเปนสาเหตท าใหเกดพฤตกรรมทางสงคมของมนษย 2)พฤตกรรมทางสงคมของมนษยซงวฒนธรรมและสงคมเปนตวก าหนด พบวาหากเขาใจสงคมและวฒนธรรมทก าหนดแบบแผนการแสดงออกของมนษย ยอมท าใหเขาใจพฤตกรรมของมนษยในสงคม 3)พฤตกรรมทางสงคมของมนษยอนเปนผลระหวางความขดแยงของพลงทางดานชวภาพกบพลงทางดานวฒนธรรม พบวาพฤตกรรมทางสงคมทแสดงออกตองค านงถงความเหมาะสม เปนพลงทางวฒนธรรมของสงคมทก าหนดพฤตกรรมของมนษยวาสงใดควรท า สงใดไมควรท าและ 4)พฤตกรรมทางสงคมของมนษยทเปนผลของการสงเสรมสนบสนนของปจจยดานชวภาพและปจจยดานพลงทางสงคม พบวาพฤตกรรมทางสงคมทแสดงออกคอความตองการความมนคง ความปลอดภยในการมปฏสมพนธกบบคคลอน ๆ ในสงคม ค าส าคญ: พฤตกรรมทางสงคมของมนษย บทเพลงลกทงเพอชวต



714

ABSTRACT The purpose of this research is to analyze human social behavior as it is presented in the lyrics of the

country singer Baowee R. Siam singer. Lyrics from 73 songs on seven albums were analyzed. The research particularly focuses on the following four songs: Raya Sutthai Maimi Ching, Baowee Wian Khok , Muea Rai Cha Dai Pen Fan and Khon Mai Kap Ruea. This research and related documents found that there are four determinants of human social behavior: 1) Human social behavior can be an expression of instinct, but social perception also a major determinant of social behavior in humans. 2) Human social behavior can be determined by culture and society; understanding the social and cultural patterns of human expression enables understanding of human behavior in society. 3) Human social behavior is a result of conflict between powerful biological forces and culture; appropriate social behavior results from cultural power that dictates norms of action to humans. 4) Human social behavior seeks to satisfy both biological needs and the need for social power; social behavior expresses a need for security and safety in an individual’s interactions with others in society.

KEYWORDS: human social behavior, music for life songs

บทน า พฤตกรรมทมนษยแสดงออกมผลเกยวของกบสงคมทมนษยอาศยอยทงสงคมดานชวภาพและสงคมทางกายภาพ ในขณะเดยวกนสงคมทมนษยอาศยอยกสงผลกระทบตอพฤตกรรมของมนษยเชนเดยวกน ดงนนสภาพสงคมทแตกตางกนยอมมผลท าใหมนษยมพฤตกรรมทแตกตางกนไปดวย (ศรนภา จามรมาน และปนดดา ช านาญสข, 2542 )นกจตวทยาสงคมมทรรศนะวา “มนษยเปนสตวสงคม” มนษยจงไมสามารถด ารงชวตอยอยางโดดเดยว แตจะตองอยรวมกนเปนกลมหรอเปนหม และการทบคคลอยรวมกนกยอมมปฏสมพนธตอกนอยตลอดเวลา ดงนนพฤตกรรมหรอการกระท าทมตอกนนจดเปนพฤตกรรมทางสงคมทงสน (สมร ทองด, 2544 ) นาสนใจวาบทเพลงลกทงเพอชวตของบาวว อารสยาม เปนวรรณกรรมทบนทกพฤตกรรมทางสงคมของมนษย เชน ความคด ความเชอ ความตองการ และคานยม เปนตน การศกษาพฤตกรรมทางสงคมของมนษยจากดนตรจงสามารถน ามาใชเปนแนวทางในการวเคราะหพฤตกรรมทางสงคมของมนษยได สอดคลองกบคมสนต วงควรรณ (2553) สรปไดวา “ดนตรมความเกยวของกบมนษยตงแตเกดจนตาย ทงในรปแบบความบนเทงหรอขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม ความเชอ สามารถน าไปเปนพนฐานในการสรางอารมณลกษณะตาง ๆ หรอเผยแพรความเปนอนหนงอนเดยวกนของกลมคนหรอเชอชาต”

ทกชวตในสงคมมนษยมประสบการณทแตกตางกน มนษยมความแตกตางกน การสรางงานศลปะดนตรยอมแตกตางกน ยอมขนอยกบปจจยตาง ๆ ความรสกนกคด อารมณ สงแวดลอม ประสบการณ แตทกเพลงเปนการบนทกเหตการณของชวตในแงมมทแตกตางกน เพลงเพอชวตเปนเพลงของทกคนเพอทกคน (สกร เจรญสข, 2532 ) การศกษาเนอหาของวรรณกรรมเพลงลกทงเพอชวต ท าใหเหนพฤตกรรมทางสงคมของมนษย เนองจากบทเพลงเปนวรรณกรรมทสะทอนสงคมในยคสมยนน ดงทชรนทร อนทะสวรรณ (2554 ) กลาวถงวรรณกรรมวา


715

“วรรณกรรมกบสงคมมความสมพนธกนอยางยง หากเราตองการทจะรวาคนสวนใหญในสงคมคดอยางไร รสกอยางไร มความเชออยางไรในชวงนน ๆ สามารถพจารณาไดจากขอมลส าคญอยางหนงคอวรรณกรรม” สอดคลองกบกระทรวงศกษาธการอางในมณ เทพาชมพ (2557) กลาววา “เปนบนทกความร ความคด ประสบการณของมนษย สบทอดและสรางความเชอมตอของสงคมเปนกระจกสะทอนใหเหนภาพชวตความเปนอย สงคม วฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ ตลอดจนทรรศนะ ความเชอของผคนในสงคม ” พฤตกรรมทางสงคมเหลานเกดจากปจจยภายนอกหรอสภาพแวดลอมกระตนใหเกดการกระท า มความแตกตางกนขนอยกบความร ความคด ความตองการ และวฒนธรรมของชมชน ดงทเดชา ศรเจรญ (2553) กลาวถงอทธพลทสงผลใหมนษยมพฤตกรรมตาง ๆ ทแตกตางกนวา “การทคนกระท าในสงตาง ๆ ยอมประกอบไปดวยกรรมวธทหลากหลาย ไดแก สญชาตญาณของความตองการทจ าเปนทงทางกายและทางใจ ความรสกในจตใจตอสงทประสพอนไดแกพงใจกบไมพงใจ ความรสกทเกดขนถงขนทรนแรงมากจนเกดความเปลยนแปลงในรางกาย ความคดทยอมรบหรอไมยอมรบสงใดสงหนงเกดจากประสบการณหรอการเรยนร การรจกไตรตรองใครครวญหาเหตผลขนอยกบสตปญญาและการศกษาอบรม” ดวยลกษณะเดนของบทเพลงลกทงเพอชวตของบาวว อารสยาม ทมส าเนยงปกษใตและถายทอดถงคนฟงไดอยางประทบใจ จนท าใหบาวว อารสยามกลายเปนศลปนชาวปกษใตทมชอเสยง ผวจยจงสนใจวเคราะหพฤตกรรมทางสงคมของมนษยทปรากฏในบทเพลงลกทงเพอชวตของบาวว อารสยาม อนจะน าไปสการเรยนรในการอยรวมกนในสงคม เลอกวเคราะห 4 เพลง ไดแก 1)เพลงระยะสดทายไมมจรง เพราะมเนอหาใหก าลงใจและปรบทศนคตในการตอสกบความเจบปวย สงเสรมใหมนษยแสดงพฤตกรรมทางสงคมคอการมองโลกในแงด 2)เพลงบาววเวยนครก เนองจากเนอเพลงถายทอดมหรสพวฒนธรรมทองถนดงเดมของคนภาคใต การวเคราะหเนอเพลงนจงท าใหเขาใจรปแบบกจกรรมยามวางจากการท างานของคนภาคใต เพอน าไปสการเหนคณคาและอนรกษมหรสพนใหคงอยตอไป 3)เพลงเมอไหรจะไดเปนแฟน เนองจากแสดงคานยมความเหมาะสมดานความรกระหวางชายและหญง พฤตกรรมทางสงคมทปรากฏในเนอเพลงนจงสามารถน าไปเปนแนวทางในการปฏบตตนเพอเปนทยอมรบของสงคมและ 4)เพลงขอนไมกบเรอ เนองจากเปนเพลงทไดรบความนยมมากในป พ.ศ.2550 ดงนนการวเคราะหเนอเพลงนจงท าใหทราบพฤตกรรมทางสงคมทท าใหผฟงเกดความประทบใจ

กรอบแนวคดและทฤษฎ การศกษาครงน คอการวเคราะหพฤตกรรมทางสงคมของมนษยทง 4 ลกษณะทสงผลตอการแสดงออก

ลกษณะตางๆ กระบวนการวจยด าเนนไปในลกษณะการน าขอมลทไดมาวเคราะหตามแนวคดหรอทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมมนษยแบงออกเปน 4 แนว หรอ 4 ทฤษฎ คอ 1) แนวสญชาตญาณ 2)แนววฒนธรรม 3)แนวความขดแยง และ4)แนวการปฏสมพนธ

วตถประสงคของการวจย เพอวเคราะหพฤตกรรมทางสงคมของมนษยทปรากฏในบทเพลงลกทงเพอชวตของบาวว อารสยาม


716

วธการด าเนนวจย การศกษานใชวธการรวบรวมขอมลจากเอกสาร (documents) และน าเสนอผลการวจยดวยวธพรรณนาวเคราะห (analytical description) ด าเนนการตามขนตอน ดงน 1. ก าหนดขอบเขตของการวจย ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการวเคราะหบทเพลง เอกสารและงานวจยทเกยวของกบมนษยกบสงคม เอกสารและงานวจยทเกยวของกบสญวทยา ศกษาบทเพลงลกทงเพอชวตของบาวว อารสยาม โดยถอดเนอเพลงจากซดเพลง จ านวน 7 อลบม รวมทงหมด 73 เพลงแตเลอกวเคราะห 4 เพลง ไดแก เพลงระยะสดทายไมมจรง เพลงบาววเวยนครก เพลงเมอไหรจะไดเปนเพลง และเพลงขอนไมกบเรอ 2. ด าเนนการเกบรวบรวมขอมลจากเอกสาร ต ารา เวบไซต และงานวจยทเกยวของกบการศกษาพฤตกรรมทางสงคมของมนษย 3. วเคราะหขอมลทเกยวกบพฤตกรรมทางสงคมของมนษยทปรากฎในบทเพลงลกทงเพอชวตของบาวว อารสยาม จ านวน 4 เพลง ทแสดงพฤตกรรมทางสงคมของมนษยทง 4 ลกษณะ 4.สรปและน าเสนอผลการศกษาคนควา

สรปผลการวจย บทเพลงทน ามาวเคราะหในบทความนเปนบทเพลงทขบรองโดยบาวว อารสยาม เนอเพลงแสดงพฤตกรรมทางสงคมของมนษยดานตางๆ ดงน

1. พฤตกรรมทางสงคมของมนษยซงเปนผลจากการแสดงออกของสญชาตญาณ นกทฤษฎในแนวนมองสงคมวาเปนผลของการแสดงออกของสญชาตญาณทตดตวมนษยมาแตก าเนด

ผานทางพฤตกรรมของแตละคน (พงษสวสด สวสดพงษ, 2546) ตวอยางพฤตกรรมทางสงคมของมนษยในหวขอน พฤตกรรมซงเปนผลจากการแสดงออกของสญชาตญาณคอ ความรสกหมดเรยวแรง ดงน

“เมอนาฬกาของเธอเหมอนจะเดนกลบหลง ดงหมดเรยวแรงพลงเดนไปขางหนา นบถอยหลงรอวนร าลา ฉนเหนน าตาหลงมาจากหวใจ แคอยากกมมอของเธอ ขอใหเธอเขมแขง ใหเธอยงมเรยวแรง ไดยนขนใหม ฟายงสวยแดดยงสดใส โลกยงกวางใหญไดเหนหรอยง ระยะสดทายอะไร อยาเชอค าพดของใคร พลงสดทายคอใจเทานน อยางนอยเจาลกขนยน กลบฟนดวยใจมงมน ดงปาฏหารยเปดทางใหเธอ และนาฬกาของเธอกจะเดนตอไป เตมลานเตมแรงดวยใจดวยรกของเธอ และมฉนขางเธอเสมอ ประคองใจเธอดวยรกของฉน”

(เพลง ระยะสดทายไมมจรง อลบมบาวว 6) บทเพลง ระยะสดทายไมมจรง ปรากฏพฤตกรรมทางสงคมทเปนผลจากการแสดงออกของสญชาตญาณ

ของมนษยเมอรบรขาวรายเกยวกบตนเอง คอ ความรสกหมดเรยวแรงพลง ดงนนการรบรทางสงคมแลวตความหมายสงนน ยอมเปนสาเหตทกอใหเกดพฤตกรรมของมนษย สอดคลองกบสงวน สทธเลศอรณ (2545) กลาววา “การรบรถอวาเปนจดเรมตนของการเกดพฤตกรรมของมนษย โดยผานประสาทสมผส (ตา ห จมก ลน ผวหนง และใจ)”


717

2. พฤตกรรมทางสงคมของมนษยซงวฒนธรรมและสงคมเปนตวก าหนด สงคมและอทธพลทางวฒนธรรมมอ านาจครอบง ามนษยในทกดาน การทจะสามารถเขาใจพฤตกรรม

ของมนษยได จะตองท าความเขาใจสงคมและวฒนธรรมของสงคมนน ๆ อยางทองแทเสยกอน (พงษสวสด สวสดพงษ, 2546 ) ตวอยางพฤตกรรมทางสงคมของมนษยในหวขอน พฤตกรรมซงวฒนธรรมและสงคมเปนตวก าหนดคอ ความรก ความสามคคในหมคณะ ดงน

“พอหวนตกดนไปหากนทงาน หมอทะแคบานกะลางแขวนอยางด เสยงล าโพงฮอนกเชญชวนนองพ บอกวาค าคนนมบาววเวยนครก กร เอาร าตาร าตาเหวอนอง บาววจะรองใหร าจนรงแผก ทงคนแกทงวยรนและเดกเดก พอเหนโหมกลองแตกกแขบออกมารบ ในครวละขดพราวฉาวเทอน หลงเรอนละเฉยงฟนฉบฉบ มอเขยงกะเสยงสบสบสบ เอาหยบตะหยบแมครวจะควกลง หยวกกลวยลวกท ฉฉปลาลง ตมหนางกะยง พรงพรอมทกสง พวกคอเหลาขาวมนมอไวจรงจรง ลกอดไกไปกนเมากลงแตหวท พอหวนตกค ากะเตรยมร าเตรยมรอน ไหวครเสยกอนใหราบรนลนด สามชาโหมโรงเสยงเครองชดเรงท เอาหนงสองสามส บาววจะเวยนครก กร นาโถยกะมา บงฉะกะร า ปาฉม ลงฉ านงยกคอหยกหยก ยายเนองไมรอดนงทมหมากกรกกรก น าหมากหยดปกมนถกอกถกใจ รอบนสามชารอบหนาร าวง รอบนนมาหยง เปนรอบเหมาผใหญ นแหละความรกสามคคปกษใต ประเพณสบไวสบเชอสายเวยนครก ร าตาร าตาเหวอนอง ร าใหคลองใหหรอยไดแรงอก พอตะวนลบตาราตร ฤกษงามยามดบาววจะเวยนครก”

(เพลง บาววเวยนครก อลบมบาวว 5) เพลง บาววเวยนครก ถายทอดวฒนธรรมมหรสพของคนภาคใต สอถงความรกความสามคคในหมคณะ

เพราะเชญชวนสมาชกในสงคมใหมาท ากจกรรมรวมกน แสดงความเชอทางสงคม คอการไหวครกอนแสดง เชอวาจะท าใหการแสดงราบรน และแสดงวฒนธรรมดานอาหารของคนภาคใต คอควกลง ตมหนาง เปนตน ดงนนหากเขาใจสงคมและวฒนธรรม ยอมท าใหเขาใจพฤตกรรมของมนษยในสงคม สอดคลองกบจมพล หนมพานช (2544) กลาววา “พจารณาความหมายวฒนธรรมในฐานะเปนระบบความคด (con-ceptual system) หรอในลกษณะทเปนระบบความรและความเชอทคนในสงคมไดรบร มประสบการณและตดสนใจในรปของการกระท ารวมกน หรอเปนระบบความคดประเภทสญลกษณ ความคดทคนในสงคมใชตความหมาย และเพอก าหนดรปแบบพฤตกรรมหรอแบบแผนส าหรบพฤตกรรม หรอการประพฤตปฏบต”

3. พฤตกรรมทางสงคมของมนษยซงเปนผลระหวางความขดแยงของพลงทางดานชวภาพกบพลง

ทางดานวฒนธรรม ปจจยดานชวภาพหรอปจจยดานวฒนธรรม ไมสามารถอธบายพฤตกรรมของมนษยไดอยางสมบรณ แต

เชอวาพฤตกรรมของมนษยเปนผลมาจากความขดแยงระหวางพลงทางดานชวภาพทตดตวมนษยมาแตก าเนด กบพลงทางวฒนธรรมของสงคมทแผอทธพลครอบง าบคคล(พงษสวสด สวสดพงษ, 2546) ตวอยางพฤตกรรมทางสงคมของมนษยในหวขอน คอ การอดทน ดงน

“บานตองเชารถยงผอน เพราะความจนตองทนกนไป กงานทท ากไมเทาไร กพอตนเดอนทายเดอน ทนเอาหนอยตองทนล าบาก ตองรอไปกอนนะเรองของหวใจ กดนกบดาวกฟามนไกล กเรามนไมไดสมกนเลย หองเชาเทารงหนนอนอยทกวน มอไซคอกคนมนเปนเพอนคใจ เธอเปนไฮโซเธอขรถเบนซ เบยดฉนกระเดนกเรามน


718

ตางกนไกล ไมรจะท ายงไงเมอไหรมนจะโอเค เมอไหรสกทหนอ เรองจรงในฝน เธอกบฉนจะเปนจรงซะท กไดแตแอบมองเธออยทกวน ไดเพยงแตฝนเพราะเงนทองฉนไมม กไดแตฝนถงเธอทกวน เมอไหรจะไดเปนแฟนกบเธอ แลวเมอไหรจะเปนไปไดดงฝน เมอไหรจะเปนจรงซกท เปนเจาของหวใจเธอไดไหมคนด คนคนนจะรกไปจนตาย”

(เพลง เมอไหรจะไดเปนแฟน อลบมบาวว 1) เพลง เมอไหรจะไดเปนแฟน กลาวถงความแตกตางทางฐานะของมนษยและระบบความคดทมนษย

ไดรบอทธพลจากสงคมและวฒนธรรม ท าใหไมสามารถแสดงพฤตกรรมตามทตนตองการได เพราะตองค านงถงหลกความจรงและเหตผล ดงนนพฤตกรรมทแสดงออกมาตามจตไรส านกคออดทนรอใหมความพรอมกอน จงคอยคดเรองความรก สอดคลองกบฟรอยด อางถงใน สมร ทองด (2544) กลาววา “จตไรส านก เปนพลงผลกดนใหมนษยแสดงพฤตกรรมบางอยางออกไปโดยไมรตว ทงนเพอตอบสนองความพงพอใจของตน”

4. พฤตกรรมทางสงคมของมนษยซงเปนผลของการสงเสรมสนบสนนของปจจยดานชวภาพและปจจย

ดานพลงทางสงคม ปจจยดานชวภาพใหศกยภาพในการมพฤตกรรมรปแบบตาง ๆ ในขอบเขตจ ากดบางประการแตภายใน

ขอบเขตทคดดงกลาว บคคลจะมรปแบบการกระท ารปแบบใดจรง ๆ ขนอยกบพลงทางสงคม(พงษสวสด สวสดพงษ, 2546 ) ตวอยางพฤตกรรมทางสงคมของมนษยในหวขอน คอ ความเสยสละ ดงน

“โดดเดยวเดยวดายในทองเล ลมพดลมเพลอยมาไกล เปนแคขอนไมไมมทศทาง ประคองตวเองไปเหงา เหงา กลางคนเหนบหนาวจนใจจะพง ไมเหลอความหวงอะไรเลย วนหนงนองสาวลอยคอมา มอเจาไขวควาขอนไมเอาไว เพยงหวงในใจพยงใหลอย อยากสงใหเธอไปถงฝน ผนดนทางนนยงรอคอย แรงเหลออยนอยจะไปอยางไร หากมเรอสกล าแลนมา กขอใหเธออยาชาขนเรอนนไป เปรยบกบพเปนแคขอนไม ตอใหรกเจามากเพยงไหน ผพงไปพงพากไดไมนาน เปรยบกบพเปนแคขอนไม เกาะลอยคอใหเพยงขามวน แตฝงฝนขอเพยงใหเรอพาเจาไป โดดเดยวเดยวดายในทองเล ลมพดลมเพไปตามกระแส ขอนไมออนแอจะไปไหนไกล ไมอยากใหจมไปดวยกน ไมยอมใหฝนเจาตองสลาย เมอพจมหายใหเจายงมหวง”

(เพลง ขอนไมกบเรอ อลบมบาวว 2) เพลง ขอนไมกบเรอ แสดงความคดเรองความเสยสละ เนองมาจากความไมพรอมดแลคนรกใหมความ

มนคงในชวต จงแนะน าคนรกไดเลอกคนใหมทมนคงกวาตนเอง เพอปราศจากความเดยวดาย มสมพนธภาพทดและมความหวง สอดคลองกบสพศวง ธรรมนนทาอางในเอมอร ทองเจยว (2543) กลาววา “มนษยจะเกดความปวดราว ถาปราศจากการยอมรบจากบคคลอน ความเดยวดายเปนประสบการณททรมานและสรางความราวรานแกมนษย ซงนบวาเปนการลงโทษทสาหสมาก เพราะเกดจากการทบคคลไมอาจสรางความสมพนธกบผอนไดด”

อภปรายผล จากผลการวจยพบวาพฤตกรรมทางสงคมของมนษยตกอยภายใตอทธพลของปจจยตาง ๆ ไดแก การ

รบร สงคมและวฒนธรรม ความขดแยงทางสงคม และปฏสมพนธ สอดคลองกบแนวคดหรอทฤษฎเกยวกบพฤตกรรมมนษยแบงออกเปน 4 แนว หรอ 4 ทฤษฎ คอ 1) แนวสญชาตญาณ 2)แนววฒนธรรม 3)แนวความ


719

ขดแยง และ4)แนวการปฏสมพนธ จงกลาวไดวา มนษยแสดงพฤตกรรมทางสงคมแตกตางกน เพราะสภาพแวดลอมหรอบรบททางสงคมทอาศยอยแตกตางกน ดงนนแนวทางการท าความเขาใจพฤตกรรมทางสงคมของมนษยตองเรมจากการศกษาสภาพแวดลอมหรอบรบททางสงคม และวถการด าเนนชวตของแตละคน

พฤตกรรมทางสงคมอนเปนผลจากสญชาตญาณของมนษย เปนสงทมนษยแสดงตามความรสก ความคด และความตองการทแทจรงของจตใจผานกระบวนการตความหมายจากเรองราวหรอประสบการณ สญชาตญาณตดตวมนษยมาแตก าเนดโดยไมผานกระบวนการเรยนร เพอตอบสนองความตองการขนพนฐานทางจตใจ เชน มนษยรองไหเพราะสญชาตญาณของความกลว มนษยรบประทานอาหารเพราะสญชาตญาณของความหว มนษยท ารายกนเพราะสญชาตญาณของความโกรธ และมนษยชวยเหลอเกอกลกนเพราะสญชาตญาณของความรก เปนตน หากเขาใจความคด ความรสก และความตองการของมนษย เราจะเขาใจพฤตกรรมทกอยางทมนษยกระท าอยางมเหตผล

พฤตกรรมทางสงคมอนเปนผลจากสงคมและวฒนธรรมเปนตวก าหนด สงคมตองมวฒนธรรมเพอควบคมการกระท าทน าไปสความขดแยง เพราะวฒนธรรมท าใหเกดการรวมกลมสรางความเปนอนหนงอนเดยวกน มนษยไมสามารถแสดงพฤตกรรมไดตามสญชาตญาณหากขดแยงกบวฒนธรรมของสงคม เมออยในสงคมใดตองปฏบตตามวฒนธรรมของสงคมนน ไมวาจะเปนเรองอาหาร การแตงกาย มารยาท ความเชอ หรอคานยม สงคมจงเปนระเบยบเรยบรอยเพราะมวฒนธรรมควบคมพฤตกรรมทางสงคมใหด าเนนไปในทศทางทสงคมยอมรบ ชวยสรางบรรทดฐานในสงคม

พฤตกรรมทางสงคมอนเปนผลจากความขดแยงระหวางปจจยทางชวภาพหรอสญชาตญาณกบปจจยทางวฒนธรรม เมอมนษยไมสามารถแสดงความตองการของตนเองอยางเตมทไดเพราะอทธพลทางวฒนธรรม มนษยจงกระท าพฤตกรรมอนทดแทน เพอตอบสนองความตองการทไมขดตอวฒนธรรม สงคมไทยใหความส าคญเรองความเหมาะสม เชน การแตงงาน จงเปนทมาของส านวนไทยกงทองใบหยก หมาเหาเครองบน ดอกฟากบหมาวด เปนตน มนษยจงไมสามารถใชชวตรวมกนไดโดยปราศจากความคดเหนของสงคม ความรกอนเปนสญชาตญาณทางความรสกของมนษยไมสามารถด าเนนไดหากสงคมมองวาไมเหมาะสม พฤตกรรมทเกดขนระหวางความขดแยงนคอการขยนท างาน การแสวงหาต าแหนงหนาทการงานทด เพอสรางฐานะใหเหมาะสมกน

พฤตกรรมทางสงคมอนเปนผลจากปฏสมพนธทางสงคม สงคมยอมมการแลกเปลยนความคด ความร ประสบการณ มนษยตองมการตดตอสอสารในชวตประจ าวน ท าใหมความของเกยวกบบคคลอน เพอชวยเหลอเกอกลกนในรปแบบใดรปแบบหนงปฏสมพนธระหวางกนชวยในการตดสนใจเลอกคบหรอเลกรา เพราะไดเรยนรอปนสยของกนและกน

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

1. สามารถน าไปใชวเคราะหพฤตกรรมทางสงคมของมนษยในทกสงคม 2. สามารถน าไปใชศกษาจตวทยาของมนษย 3. สามารถน าไปใชขดเกลาทางสงคม


720

ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป ควรมการวจยเรองพฤตกรรมทางสงคมของมนษยทปรากฏในวรรณกรรมเพลงประเภทอนๆเชน เพลงลกทง เพลงลกกรง เพลงกลอมเดก เพลงไทยสากล เปนตน

รายการอางอง คมสนต วงควรรณ. 2553. ดนตรตะวนตก. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. จมพล หนมพานช. 2544. เอกสารการสอนหนวยท 1-7 ชดวชามนษยกบสงคม. (พมพครงท 11). นนทบร:

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ชรนทร อนทะสวรรณ. 2554. “ศกษาภาพสะทอนทางสงคมและวฒนธรรมของชาวไทยภาคใตทปรากฏใน

วรรณกรรมเพลงลกทงของ ประจวบ วงศวชา.” วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาไทยคดศกษา บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยทกษณ.

เดชา ศรเจรญ. 2553. “พฤตกรรมทแตกตางกบการลงโทษ”. วารสารนตศาสตร มหาวทยาลยอสสมชญ. 1, 1: 9-13. พงษสวสด สวสดพงษ. 2546. เอกสารการสอนหนวยท 9-15 ชดวชาพฤตกรรมมนษย. (พมพครงท 9). นนทบร:

หาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. มณ เทพาชมภ. 2557. “คานยมของสงคมไทยจากความเปรยบในบทรองลเก.” วารสารศลปศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ. 6, 2: 1-16. ศรนภา จามรมาน และปนดดา ช านาญสข. 2542. มนษยกบสงคม. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ:

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สงวน สทธเลศอรณ. 2545. พฤตกรรมมนษยกบการพฒนาตน. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: อกษราพพฒน. สมร ทองด. 2544. เอกสารการสอนหนวยท1-7 ชดวชามนษยกบสงคม. (พมพครงท 11). นนทบร:

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. สกร เจรญสข. 2532. จะฟงดนตรอยางไรใหไพเราะ. กรงเทพฯ: Dr.Sax. เอมอร ทองเจยว. 2543. สงคมวทยาเบองตน. สงขลา: มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ.


721

A STUDY OF FIGURATIVE LANGUAGE IN CONTEMPORARY CHRISTIAN SONGS BY BROOKE FRASER AND KARI JOBE

Supawadee Moonkumsri

Master Degree Student, Faculty of Liberal Arts – English for Professions, Rangsit University

E-mail: [email protected] Dr.Dorota Dolmalewska

Full-Time Lecturer, Faculty of Liberal Arts – English for Professions, Rangsit University

ABSTRACT This study aimed to analyze figurative language used in contemporary Christian songs by Brooke

Fraser and Kari Jobe. Specifically, the objectives were (1) to examine the figurative language used in Brooke Fraser’s and Kari Jobe’s songs, and (2) to analyze and interpret the meaning of figurative language found in the songs. The researcher used the theory of figurative language to analyze the data of the study. The findings revealed that the songs contained the following eight types of figurative language: anaphora (28.23 %), symbolism (21.18%), metaphor (12.94 %), hyperbole (11.18%), imagery (9.41%), parallelism (9.41%), personification (4.12 %) and simile (3.53 %).

KEYWORDS : Brooke Fraser and Kari Jobe , Figurative language

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาวเคราะหโวหารภาพพจนทปรากฏใน บทเพลงครสเตยนรวมสมย

ของ บรคเฟรเซอร และ คาร โจบร โดยผวจยไดท าการน าบทเพลงจ านวน 32 บทเพลงน ามาศกษาวเคราะห โดยวตถประสงคของการศกษาวจยในครงนคอ (1) เพอท าการคนหาโวหารภาพพจนทปรากฏในบทเพลงของ บรคเฟรเซอร และ คาร โจบร (2) เพอท าการศกษาวเคราะหและถอดความหมายของโวหารภาพพจนทปรากฏในบทเพลงจ านวน 32 บทเพลง โดยผวจยใชหลกการของโวหารภาพพจนในการวเคราะหขอมลส าหรบท าการศกษาวเคราะหในครงน การวเคราะหขอมลพบวามโวหารภาพพจนทง 8 ประเภท ทปรากฏในบทเพลงประกอบดวย: การใชค าซ า (28.23 %), สญลกษณ (21.18%), อปลกษณ (12.94 %), อตพจน (11.18%), จนตภาพ (9.41%), การกลาวซ าโครงสราง (9.41%), บคคลาธษฐาน (4.12 %) และอปมา (3.53 %)

ค ำส ำคญ: บรคเฟรเซอร และ คาร โจบร , โวหารภาพพจน


722

INTRODUCTION Language is a signaling system which operates with symbolic vocal sounds and which is used by a

group of people for the purpose of communication. Social interactions and daily communication are constantly liked to each other via facilitation of language (Masruri, 2010: 1). In speaking and writing, when we want to use words for special meanings with the intent to encourage listeners and readers to clarify them differently from their literal meanings, we use figurative language. A figure of speech creates a figurative rather than a literal meaning for a word or phrase via adding, deleting, or changing words and ideas in a phrase. It is most frequently related to poetry and widely used in daily expressions of both written and spoken language. Creative writers may use various techniques to add imagery and color to their works to make the meaning more complex and vivid. Thus, figurative language is a non-literal language used to express an idea in an abstract or imaginative way. Actually, we always use it to describe something by comparing it with something else. They are words used to achieve effects beyond normal language. Using figurative language makes your works more interesting. It reflects what you thought and makes normal messages become more colorful (Glass and others, 2003).

When a speaker says something figuratively, the hearer, in order to grasp the meaning of what the speaker said, has to possess a common understanding of the hidden meaning of what the words say, and has to realize that the words are used for their non-literal meaning. Therefore, figurative expression is an expression of language in which a literal meaning of the words is not intended. Every sentence that contains a figurative expression could make the readers or hearers confused when trying to determine what the real meaning of the phrase is. Figurative language can confound the reader because on the surface level the statements or ideas expressed may not make sense. Since the literal meaning is denied, an act of interpretation is required before the intended meaning can be derived. Most literary works such as novels, song lyrics, and poetry employ figurative language to achieve freshness in the use of language and to convey the intended meanings more forcefully and more concretely.

Figurative language is often used in lyrics as it gives songs the enriched meaning of songs and make the songs more attractive. Therefore, the researcher examined figurative language used in Brooke Fraser and Kari Jobe’s songs in order to find out whether figurative language plays an important role to help their songs to become popular among christians around the world. This study focuses on the analysis of 8 types of figurative language: anaphora, hyperbole, imagery, metaphor, parallelism, personification, simile, and symbolism 32 songs of Brooke Fraser and Kari Jobe’s songs by using the theory of figurative language.

Objectives of the Study 1. To identify and classify types of figurative language in Brooke Fraser and Kari Jobe’s songs.


723

2. To study the frequencies of figures of speech used in Brooke Fraser and Kari Jobe’s songs, and the category which is used the most.

PROCEDURE OF THE STUDY The following steps were taken to collect the data: 1. The researcher selected 32 songs of Brooke Fraser and Kari Jobe. 2. The data from 32 songs were classified into eight figurative language categories: anaphora,

hyperbole, imagery, metaphor, parallelism, personification, simile, and symbolism. 3. The research analyzed and interpreted the data in order to find out the frequencies of figures of

speech used in Brooke Fraser and Kari Jobe’s songs. 4. The frequencies of figures of speech used in 32 songs were presented in percentage and categorized

their figurative language types. Then, the research made a conclusion, discussions, and recommendations based on the results of the data analysis.

RESULTS This study analyzes figurative language found in 29 songs by Brooke Fraser from the albums: Flags, What to Do with The Daylight, and Albertine as well as 3 songs by Kari Jobe from the albums: Kari Jobe (Be Still, I’m Singing) and Where I Find You (What Love Is This). The aforementioned songs are used as the specimens for the further examination on 8 figures of speech that lie within the lyrics of each song. The 8 figures of speech are anaphora, parallelism, simile, metaphor, hyperbole, personification, imagery and symbolism. Each type of figurative speech has been distributed by the use of bar graphs indicating the frequency of uses found in each song. For more information regarding types of figurative speech found in each song, see list of tables The results of the study shows that 172 figures of speech have been found in the 32 songs. Of this, anaphora was found to occur the most frequently (31%), followed by symbolism (21%), metaphor (13%), imagery (10%), parallelism (9%), hyperbole (8%), personification (4%) and simile (3%), respectively. According to table 1, anaphora is used more often than any other forms of figurative speech with 54 times of use, surpassing all other figurative speech. The first runner – up being symbolism, which is used 36 times out of all songs analyzed. The next one is clearly metaphor as the second runner – up with the number of use of 23. Next in line of the most frequently used figurative speech being imagery with 17 times of usage, imagery is closely followed by parallelism that has been used 15 times. Hyperbole on the other hand, is tailing closely with 14 times of usage. Personification is the second least used figurative language, possessing with only 7 times. Simile is the least used with only 6 times. That is all of the frequency of the use of figurative


724

language found in 32 songs. List of tables illustrates the frequency of each type of figurative language found in each song. Table 1: Types of Figurative Language and the Frequency of the Figures of Speech in 27 Songs of Christina Aguilera

Figure 1 The Bar Graph Showing the Overall Frequency of the Use of Figurative Language Found in 32 Songs

0

5

10

15

20

25

30

8.24 %

28.23 %

12.36 % 13.53 %

8.83 %

4.12 % 3.52 %

21.17 %

Figures of Speech Frequency Percentage

Anaphora 48 28.23%

Symbolism 36 21.17%

Metaphor 23 13.53%

Imagery 21 12.36%

Parallelism 15 8.83%

Hyperbole 14 8.24%

Personification 7 4.12%

Simile 6 3.52%

Total 170 100%


725

DISCUSSION Songs are similar to literatures with music, lyrics that rhyme together, enhancing degrees of aesthetic when one performs them. To put it simply: they are works of art consisting of figurative languages that are sophistically applied into each line of their lyrics, even instrumental pieces of music can be found with implied figurative languages. However, that’s a study for another day since instrumental music is generally more difficult to define, so the further study on this field is required. The closest ‘relatives’ to songs are ordinary literary works. To be more precise, novels are the best candidates in terms of the frequency of figurative speeches found in them. You can find similes, metaphors, hyperbole, imageries and personifications in almost all novels you read. However, it is not recommended to spoil the contents in novels if such contents are connected to the advancement in story. Still, there is one thing the author of this independent study can assure the readers: The uses of figurative languages in novels are as abundant as how often they are used in songs, with the exceptions of rhymes and anaphora. These two figurative speeches can still be found in novels, but the frequency of usage is fewer comparing to the other kinds of figurative speeches because the difficulties that come from the implementation of said figurative speeches, thus making them found only in the masterpieces of novel written by the master novelists. Let us proceed to the second form of figurative speech: poetries. Songs and poetries are essentially the same, whereas poetries lack the implementation of music which can normally be found in songs. However, figurative languages found in poetries are abundant in all aspects of figurative speeches. But, like all literary works, they are written to convey the expression on something in particular depending on the writer’s desire and potentially his (or her) current state of emotion by the time he or she was writing the poem as well. The third and fourth devices found with numerous figurative speeches shall be discussed in this very paragraph. Television shows and films are our well known popular media in which we are watching them almost every day and whenever we have a feeling of watching them. Obviously, the signs of figurative speeches can be found in both media because the euphemism is required to appease all kinds of audience, and figurative speeches hold this key of power. It is normal for us to be appealed by politeness or ‘personal satisfaction’ found in favorite shows, programs or films.

RECOMMENDATIONS According to the findings and conclusion of this independent study, here is the recommended list of the groups of people who will find this independent study beneficial to them. 1) The learners, especially those who are studying literatures. Religious songs are being viewed as a form of poetic piece of art rather than mere songs with ordinary meanings. Furthermore, religious songs prove to be more challenging, thus making them an effective tool to practice advanced English skills. Other


726

communication skills can still be improved by listening and deciphering the true meanings lie within each Christian song as well. 2) The further study should be conducted on the figurative language used in any other English resources such as advertisements, poems, movies, novel, and so on.

3) This study can be a source of English teaching as all the songs analyzed can be good examples of teaching English in songs or figurative language.

REFERENCES Glass and others. (2003). Language and Literature. New York : Palgrave Macmillan Press. Swarn Marasuri. (2011). Human Communication. 4th Edition. New Deihi : New Deihi Press.


727

ปจจยความส าเรจทมอทธพลตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยม สงกดมหาวทยาลยของรฐ

SUCCESS FACTORS INFLUENTIAL TO THE QUALITY OF EDUCATIONAL ADMINISTRATION OF THE DEMONSTRATION

SECONDARY SCHOOL OF PUBLIC UNIVERSITY

วราวธ ตรวรรณกล นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม E-mail: [email protected]

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคคอ 1) เพอศกษาปจจยความส าเรจของคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐ 2) เพอศกษาอทธพลของปจจยความส าเรจทมตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐกบขอมลเชงประจกษ และ 3) เพอสรางตนแบบของปจจยความส าเรจของคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐ ผวจยด าเนนการวจย 2 ระยะ และจะน าเสนอผลการวจยระยะท 1 โดยในการวจยระยะท 1 กลมตวอยาง 5 ราย ไดจากการเลอกตวอยางแบบเจาะจง โดยใชแบบสมภาษณชนดมโครงสราง ทดสอบเครองมอโดยการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา จากนนท าการวจยน ารองกบผทรงคณวฒ ผลการวจย สรปไดดงนคอ คณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต มองคประกอบทวดไดจาก มาตรฐานดานผเรยน และมาตรฐานดานการจดการศกษา ขณะทปจจยความส าเรจมองคประกอบทวดไดจ านวน 4 ปจจย ไดแก 1) ดานการมระบบบรหารจดการทด 2) ดานความเปนมออาชพของผบรหาร 3) ดานการมวสยทศนของผบรหาร และ 4) ดานการมสวนรวมของทกภาคสวน น าผลทไดมาสรางเปนกรอบแนวคดเพอการวจยและสรางเปนตวแปรหรอขอค าถาม และน าไปพฒนาแบบสอบถามส าหรบเกบขอมลเชงปรมาณในระยะท 2 ตอไป

ค าส าคญ: ปจจยความส าเรจ คณภาพการบรหาร โรงเรยนสาธตฝายมธยม

ABSTRACT The purpose of this research were 1) To study success factors of the quality of educational administration of the demonstration secondary school of public university. 2) To study influential of success factors to the quality of educational administration of the demonstration secondary school of public university



728

and empirical data. 3) To create the model of success factors influential to the quality of educational administration of the demonstration secondary school of public university. In phase 1 the sample consisted of 5 cases that were selected by using purposive sampling. Structured interviews are used in collecting data. The data was analyzed by content validity. Then with a qualified pilot study. The research findings were summarized as follows: the quality of educational administration. There are factors that measured from the standardized of students and the standardized of educational management. Therefore, there are four success’ factors: 1) Good Governance 2) Administrator professionalism 3) The vision of administrator and 4) The participation of all sectors. The results obtained were brought to create the framework and to create variables or questions for this research. The questionnaires were developed for quantitative data collection in phase 2. KEYWORDS: Success factors, Quality of Administration, Demonstration School

บทน า โรงเรยนสาธตเปนองคการทางการศกษาทมลกษณะพเศษตางจากโรงเรยนทวไป เปนโรงเรยนทจดตง

ขนภายใตการดแลของคณะศกษาศาสตรหรอคณะครศาสตรของมหาวทยาลยตางๆ เพอใหเปนสถานฝกปฏบตการทางการศกษาและเปนสถานทฝกการปฏบตงานของคณะศกษาศาสตรหรอคณะครศาสตรกอนทนสตนกศกษาครจะส าเรจการศกษา เปนสถานททดลองวทยาการใหมๆ ทางดานการเรยนการสอนทจดการเรยนการสอนโดยใชหลกสตรของกระทรวงศกษาธการเปนแนวทาง ขณะทสมาคมโรงเรยนสาธตแหงชาต (Nation Association of Laboratory schools, 2007) ไดท าการศกษาหนาทของโรงเรยนสาธต พบวา โรงเรยนสาธตควรมหนาทตางๆ คอ 1) สงเสรมการเรยนรและพฒนาการทกดานแกเยาวชน 2) เปนแหลงสาธตแกบคคลทวไปในดานครศาสตรหรอศกษาศาสตร 3) เปนแหลงแสวงหาองคความรใหม และเปนทปฏบตการทางดานครศาสตรหรอ ศกษาศาสตร 4) สงเสรมสงแวดลอมของสงคมโดยรวม 5) สนบสนนการผลตบณฑต มหาบณฑต และดษฎบณฑตทางการศกษา นอกจากนนยงพบวา ผทส าเรจการศกษาจากโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐเปนผมคณภาพ ผลส าเรจของผทจบการศกษาจากโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐนนสวนหนงอาจจะเปนผลมาจากปจจยทางดานคณภาพในการบรหารจดการการศกษา ซงผบรหารในฐานะผน าจะตองมความเปนผน าและสามารถใชภาวะผน า มความเปนผน าทดกลาวคอ เปนผน าทมความสามารถในการบรหารจดการโรงเรยนไดอยางเกดประสทธผล ดงแสดงใหเหนถงผบรหารโรงเรยนมความสามารถบรหารจดการโรงเรยนไดอยางมคณภาพ เพอสงเสรมและสรางคณภาพชวตใหกบผเรยนไดเปนอยางด ดงนน ประสทธผลทเกดขนจงเปนสวนส าคญทสะทอนภาพการบรหารจดการโรงเรยนไดอยางดทสด (บญชา ชลาภรมย, 2553)

ซงจากรายงานการประเมนตนเอง ประจ าปการศกษา 2557 ของโรงเรยนสาธตฝายมธยมขนาดใหญสงกดมหาวทยาลยของรฐ 6 โรงเรยน ไดแก 1)โรงเรยนสาธตแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ศนยวจยและพฒนาการศกษา 2) โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ปทมวน 3) โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร (ฝายมธยม) 4) โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยรามค าแหง (ฝายมธยม) 5) โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยมหาสารคาม (ฝายมธยม) และ 6) โรงเรยนสาธต “พบลบ าเพญ” มหาวทยาลยบรพา พบปญหาและอปสรรคในการบรหารโรงเรยนคอ ผบรหารและคณะกรรมการบรหารโรงเรยนสาธตขาดความเปนอสระไมม


729

อ านาจการบรหารสงสด เนองจากเปนหนวยงานหนงทมฐานะเทยบเทาภาควชาอยในก ากบของคณะศกษาศาสตร ของมหาวทยาลยทสงกด จงท าใหการบรหารงานของโรงเรยนสาธตเปนไปอยางชา โรงเรยนสาธตอยในก ากบของส านกงานการอดมศกษา ความชดเจนในการก าหนดเกณฑองคประกอบและตวบงชทใช ในการประกนคณภาพการศกษาเพราะตองด าเนนการประกนคณภาพทงขนพนฐาน และคณะศกษาศาสตร และมหาวทยาลย จงท าใหด าเนนงานตองอยบนกฎเกณฑทตางแบบกนและตองด าเนนการประเมนทง 2 ระดบ ผวจยจงสนใจทจะศกษาปจจยความส าเรจทมอทธพลตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐและความสมพนธของปจจยเหลานน โดยน าแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวกบปจจยความส าเรจทมอทธพลตอคณภาพการบรหารโรงเรยน โดยอาศยแนวคดปจจยแหงความส าเรจ (The concept of Critical Success Factors: CSFs) ของ Daniel (1961) และการพฒนาปจจยสความส าเรจ ของ Johnson & Friesen (1995) แมแบบการจดการศกษาเชงคณภาพ SIPPO MODEL และแนวคดการบรหารจดการระบบคณภาพ มาเปนแนวทางเพอน าไปสการพฒนาองคความรใหมในดานการบรหารจดการโรงเรยนใหมคณภาพ อนจะเปนประโยชนทงในเชงวชาการและเชงปฏบตการ ดานการบรหารจดการสถานศกษาและเปนการเพมประสทธภาพและคณภาพทางการศกษาโดยรวมของประเทศตอไป

วตถประสงคของการวจย การศกษาวจยครงน มงศกษาปจจยความส าเรจทมอทธพลตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐ โดยมวตถประสงคในการวจย เพอศกษาปจจยความส าเรจของคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐ

กรอบแนวคดและทฤษฎ แนวคดคณภาพการบรหารโรงเรยน ผวจยศกษาพจารณาจากมาตรฐานและตวบงชมาตรฐาน คณภาพ ความเปนเลศ ประสทธผล และประสทธภาพ จากมาตรฐานการศกษาของชาต ของส านกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ และมาตรฐานการศกษาและตวบงช ระดบการศกษาขนพนฐาน ของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) เปนหลกในการพจารณาตวบงชคณภาพการการบรหารโรงเรยนวาสามารถบรหารโรงเรยนไดบรรลเปาหมายหรอไม สรปไดวา คณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐ หมายถง ระดบคณภาพการบรหารซงมความโดดเดนเปนพเศษบงชถงสภาพของความเปนอตลกษณของนกเรยนของโรงเรยนสาธต โดยสามารถวดคณภาพของการบรหาร ซงเปนผลผลตและผลลพธ (output & outcome) จากการด าเนนการตามภารกจหลก ไดแก 1) มาตรฐานดานผเรยน และ 2) มาตรฐานดานการจดการศกษา ส าหรบแนวคดปจจยความส าเรจ ผวจยไดใชแนวคดปจจยแหงความส าเรจ (The concept of Critical Success Factors: CSFs) ของ Daniel (1961) การพฒนาปจจยสความส าเรจ ของ Johnson & Friesen (1995) และแนวคดแมแบบการจดการศกษาเชงคณภาพ SIPPO MODEL ของโชตชวง พนธเวส (2551) เปนหลกในการพจารณาปจจยความส าเรจทมอทธพลตอคณภาพการบรหารโรงเรยน ประกอบกบแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวกบปจจยความส าเรจในการบรหารทงในประเทศและตางประเทศ โดยใชตารางสงเคราะหองคประกอบจงได


730

ปจจยทใชในการวจยครงน พบวา มปจจยความส าเรจทมอทธพลตอคณภาพการบรหารโรงเรยน ทใชในการวจยน จ านวน 4 ตวแปร ไดแก 1) การมระบบบรหารจดการทด 2) ความเปนมออาชพของผบรหาร 3) การมวสยทศนของผบรหาร และ 4) การมสวนรวมของทกภาคสวน พฒนาเปนกรอบแนวคดในการวจย (Conceptual framework) ไดดงภาพประกอบ 1

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย

วธการด าเนนวจย เพอใหการวจยครงนด าเนนการเปนไปตามระเบยบวธวจย และสอดคลองกบวตถประสงคของการวจยทก าหนดไว ผวจยจงไดก าหนดขนตอนการด าเนนการวจยไว 2 ระยะดงน ระยะท 1 ศกษาคณภาพการบรหารโรงเรยนและปจจยความส าเรจในการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐ มขนตอนการด าเนนการ 3 ขนตอน ประกอบดวย ขนตอนท 1 รวบรวมขอมลเชงคณภาพ (Qualitative Research Methodology) ผวจยศกษาวเคราะหแนวคด ทฤษฎ งานวจยทเกยวของกบคณภาพการบรหารโรงเรยนและปจจยความส าเรจในการบรหารโรงเรยน เพอสงเคราะหองคประกอบ และตวแปรในการวจย และก าหนดกรอบความคดของการวจย เครองมอทใชในระยะท 1 เปนเครองมอวจยเชงคณภาพ ไดแก แบบสมภาษณชนดมโครงสราง (Structure Interview) เพอรวบรวมประเดนทเกยวกบคณภาพการบรหารโรงเรยนและปจจยความส าเรจในการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐ เพอน ามาพจารณารวมกบตวแปรทไดจากการศกษาเอกสาร เนนสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth Interviews) ทดสอบเครองมอโดยการตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content Validity) ของขอค าถาม จากนนท าการวจยน ารอง (Pilot Study) กบผทรงคณวฒทเปนผบรหารหรออดตผบรหารโรงเรยนสาธตทไมใชกลมตวอยาง 1 ทาน เพอปรบเปลยนค าถามใหเหมาะสมและท าความเขาใจกบกระบวนการเกบขอมล โดยแบบสมภาษณแบงออกเปน 3 ตอน ไดแก ตอนท 1 แบบสมภาษณความคดเหนเกยวกบตวบงชปจจยความส าเรจใดบางทมอทธพลตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐ จ านวน 14 ขอ

การมสวนรวม ของทกภาคสวน

คณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต

ความเปนมออาชพของผบรหาร

การมระบบบรหารจดการทด

การมวสยทศนของผบรหาร


731

ตอนท 2 แบบสมภาษณความคดเหนเกยวกบตวบงชคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐ จ านวน 10 ขอ ตอนท 3 แบบแสดงขอเสนอแนะหรอความคดเหนเพมเตม ขนตอนท 2 สมภาษณผเชยวชาญและผทรงคณวฒ จ านวน 5 คน มคณสมบต ดงน 1) ผบรหารระดบผอ านวยการหรอรองผอ านวยการโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยของรฐ ทไมใชกลมตวอยาง และ 2) อดตผบรหารระดบผอ านวยการหรอรองผอ านวยการโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยของรฐ ทไมใชกลมตวอยาง ดวยวธการเลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ด าเนนการสมภาษณดวยตนเองโดยใชเทคนคการสมภาษณไมถามชน าและสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth Interviews) ขนตอนท 3 วเคราะหขอมลจากการสมภาษณผเชยวชาญและผทรงคณวฒ และขอสรปจากการศกษาเอกสารแนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ โดยการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เพอน าผลทไดมาสรปเปนตวแปรและน ามาสรางกระทงค าถาม เพอน าไปพฒนาสรางเปนแบบสอบถามส าหรบเกบขอมลเชงปรมาณ และสรปผลขอมลในการด าเนนการวจยระยะท 2 อกทงขอมลและขอคนพบทผ วจยไดจากการสมภาษณผเชยวชาญจะสามารถเสนอเปนแนวทางในการพฒนาผบรหารและพฒนาโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยของรฐไดอกดวย

สรปผลการวจย ผลการวจยในการด าเนนการวจยระยะท 1 จากการศกษาและสงเคราะหเอกสารแนวคด ทฤษฎ งานวจยทเกยวของ และวเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณผบรหารและอดตผบรหารโรงเรยนสาธต ตามวตถประสงคเพอศกษาปจจยความส าเรจของคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐ พบวา คณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยม มองคประกอบมาตรฐานทวดไดจากตวบงช 2 มาตรฐาน ไดแก 1) มาตรฐานดานผเรยน และ 2) มาตรฐานดานการจดการศกษา ขณะทผลจากการสงเคราะหปจจยทเปนกรอบแนวคดเชงทฤษฎ (Theoretical Ramework) ผวจยไดสงเคราะหกรอบแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของทงในตางประเทศและภายในประเทศ พบวา มปจจยความส าเรจทมอทธพลตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต ทจะใชเปนกรอบแนวคดเพอการวจย (Conceptual Framework) ไดปจจยความส าเรจทมอทธพลตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต จ านวน 4 ปจจย ไดแก 1) ปจจยดานการมระบบบรหารจดการทด 2) ปจจยดานความเปนมออาชพของผบรหาร 3) ปจจยดานการมวสยทศนของผบรหาร และ 4) ปจจยดานการมสวนรวมของทกภาคสวน ผลผลการสงเคราะหองคประกอบทเปนนยามเชงปฏบตการ จากแนวคด ทฤษฎ งานวจยทเกยวของ และจากทศนะของนกวชาการแหลงตางๆ เพอก าหนดเปนองคประกอบทจะใชในการวจย น าไปสการศกษาและก าหนดนยามเชงปฏบตการและตวแปรสงเกตของตวแปรทใชในการศกษาครงน พบวา ปจจยความส าเรจทง 4 ปจจย สามารถวดไดจากองคประกอบทเปนตวแปรสงเกต ดงน 1. ปจจยดานการมระบบบรหารจดการทด สามารถวดไดจากองคประกอบทเปนตวแปรสงเกตได 4 ตวแปร คอ 1) การวางแผน 2) การบรหารงานบคคล 3) การบรหารงบประมาณ และ 4) การควบคมการปฏบตงาน


732

2. ปจจยดานความเปนมออาชพของผบรหาร สามารถวดดวยตวแปรสงเกต 3 ตวแปรไดแก 1) มคณธรรมจรยธรรม 2) การท างานรวมกบผอน และ 3) การมความคดรเรมสรางสรรค 3. ปจจยดานการมวสยทศนของผบรหาร สามารถวดดวยตวแปรสงเกต 3 ตวแปรไดแก 1) การสรางวสยทศน 2) การเผยแพรประชาสมพนธ และ 3) การก าหนดแนวทางการปฏบตงานตามวสยทศน 4. ปจจยดานการมสวนรวมของทกภาคสวน สามารถวดดวยตวแปรสงเกต 4 ตวแปรไดแก 1) การมสวนรวมในการตดสนใจ 2) การมสวนรวมในการด าเนนงาน 3) การมสวนรวมตดตามและประเมนผล และ 4) การมสวนรวมในการรบผลประโยชน ผลจากการวจยในระยะท 1 สามารถก าหนดสมมตฐานแสดงความสมพนธระหวางตวแปรตางๆ และพฒนาเปนตนแบบปจจยความส าเรจของคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต ไดดงภาพประกอบ 2

ภาพประกอบ 2 ตนแบบของปจจยความส าเรจของคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต จากภาพประกอบท 2 สามารถก าหนดเปนสมมตฐานแสดงความสมพนธระหวางตวแปรตางๆ น ามาก าหนดเปนสมมตฐานการวจยในครงน ไดดงน 1. ปจจยดานความเปนมออาชพของผบรหารและปจจยดานการมสวนรวมของทกภาคสวน มอทธพลทางตรงตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต (สดาพร ทองสวสด และสจตรา จรจตร, 2556) 2. ปจจยดานการมวสยทศนของผบรหารมอทธพลทางออมตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต โดยผานปจจยดานความเปนมออาชพของผบรหาร และผานปจจยดานการมสวนรวมของทกภาคสวน (กมลทพย ใจด, 2557), (ณฐมนวรรณ ศรสขชยวฒ, 2552)

คณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต

มาตรฐานดานผเรยน

มาตรฐานดาน การจดการศกษา

การท างานรวมกบผอน

การมระบบบรหารจดการทด

ความเปนมออาชพของผบรหาร

การมวสยทศนของผบรหาร

การมสวนรวมใน การตดสนใจ

การมความคดรเรม สรางสรรค

การเผยแพรประชาสมพนธ

การสรางวสยทศน

การก าหนดแนวทางการปฏบตงานตาม

วสยทศน

การมสวนรวม ของทกภาคสวน

มสวนรวมในการด าเนนงาน

การมสวนรวมตดตามและประเมนผล

การมสวนรวมในการรบผลประโยชน

การวางแผน

การบรหารงานบคคล

การบรหารงบประมาณ

การควบคมการปฏบตงาน

มคณธรรมจรยธรรม

1

1

2

2

3

3


733

3. ปจจยดานการมระบบบรหารจดการทด มอทธพลทางออมตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต โดยผานปจจยดานความเปนมออาชพของผบรหาร และผานปจจยดานการมสวนรวมของทกภาคสวน (กมลทพย ใจด, 2557), (ณฐมนวรรณ ศรสขชยวฒ, 2552)

อภปรายผล ผลการการศกษาและสงเคราะหเอกสารแนวคด ทฤษฎ งานวจยทเกยวของ และวเคราะหขอมลทไดจากการสมภาษณผบรหารและอดตผบรหารโรงเรยนสาธต พบวา คณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยม มองคประกอบมาตรฐานทวดไดจากตวบงช 2 มาตรฐาน ไดแก 1) มาตรฐานดานผเรยน และ 2) มาตรฐานดานการจดการศกษา สอดคลองกบตวบงชการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนสาธตทพฒนาจากองคประกอบคณภาพเพอการประกนคณภาพภายใน ของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) (2554) องคประกอบคณภาพเพอการประกนคณภาพภายใน ของส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (2557) องคประกอบคณภาพเพอการประกนคณภาพภายในของมหาวทยาลย และองคประกอบคณภาพเพอการประกนคณภาพภายนอก ของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2554) โดยสามารถอภปรายไดวา คณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมวดไดจากมาตรฐานดานผเรยน และมาตรฐานดานการจดการศกษา ทประกอบดวยตวบงชจ านวน 10 ตวบงช มาสรางเปนตวแปรหรอสรางกระทงค าถาม ขณะท ปจจยความส าเรจทมอทธพลตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต พบวา ปจจยความส าเรจสามารถมอทธพลไดทงทางตรงและทางออมตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต กรณทมอทธพลทางตรง คอ ปจจยดานการเปนมออาชพของผบรหาร และดานการมสวนรวมของทกภาคสวน สอดคลองกบ สดาพร ทองสวสด และสจตรา จรจตร (2556) สรปไววา คณลกษณะผบรหารทมอทธพลตอประสทธผลของการบรหารสถานศกษา ซงประกอบดวยการมวสยทศน และความเปนมออาชพในการบรหาร กรณอทธพลทางออม คอ ปจจยดานการมวสยทศนของผบรหารมอทธพลทางออมตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต โดยผานปจจยดานความเปนมออาชพของผบรหาร และผานปจจยดานการมสวนรวมของทกภาคสวน และปจจยดานการมระบบบรหารจดการทด มอทธพลทางออมตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต โดยผานปจจยดานความเปนมออาชพของผบรหาร และผานปจจยดานการมสวนรวมของทกภาคสวน สอดคลองกบ กมลทพย ใจด (2557) พบวา ผลการด าเนนงานสความเปนเลศของโรงเรยนเอกชนไดรบอทธพลทางออมจากองคประกอบดานการมวสยทศนของผบรหาร โดยสงผานปจจยดานการเปนมออาชพของผบรหารและการมสวนรวมของทกภาคสวน ขณะทปจจยดานการมระบบการบรหารจดการทดมอทธพลทางทางออมตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต โดยสงผานปจจยดานการเปนมออาชพของผบรหารและการมสวนรวมของทกภาคสวน และ ณฐมนวรรณ ศรสขชยวฒ (2552) สรปไววา ปจจยดานการบรหาร มอทธพลทางออมตอคณภาพของระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาผานปจจยดานบคลากร ปจจยดานกระบวนการ และปจจยดานทรพยากร โดยปจจยดานการบรหารเปนสงทท าใหสถานศกษาเกดการท างานเปนทม การใชกลยทธและการมสวนรวมของชมชนและผทเกยวของ จงน าผลการศกษาขางตนก าหนดสมมตฐานแสดงความสมพนธระหวางตวแปรตางๆ และพฒนาเปนตนแบบของปจจยความส าเรจของคณภาพการบรหารโรงเรยนในการวจยครงน และน าผลทไดจากการวจยระยะท 1 น าไป


734

ด าเนนวจยในระยะท 2 ตอไป โดยน าตวแปรและองคประกอบทคนพบมาสรางกระทงค าถาม เพอน าไปพฒนาสรางเปนแบบสอบถามส าหรบเกบขอมลเชงปรมาณ และสรปผลขอมล

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1.1 โรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐ ควรน าผลการวจยในระยะท 1 ไปใชโดยสามารถน าปจจยความส าเรจทมอทธพลตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐ มาปรบปรงและพฒนาการบรหารจดการโรงเรยนสาธตฝายมธยมสงกดมหาวทยาลยของรฐ ใหมคณภาพสอดคลองกบนโยบายของตนสงกดได และสามารถใชเปนแนวทางในการพฒนาผบรหารในด าเนนการบรหารโรงเรยนอยางมคณภาพ โดยตระหนกปจจยความส าเรจทง 4 ปจจย ไดแก 1) การมระบบบรหารจดการทด 2) ความเปนมออาชพของผบรหาร 3) การมวสยทศนของผบรหาร และ 4) การมสวนรวมของทกภาคสวน 1.2 โรงเรยนสาธตฝายมธยมในสงกดอนๆ สามารถน าผลการวจยมาปรบปรงและพฒนาการบรหารจดการโรงเรยนสาธต ใหมคณภาพสอดคลองกบนโยบายของตนสงกดได 2. ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป ผวจยอาจเพมกลมผเชยวชาญและผทรงคณวฒทใหสมภาษณ เปนผบรหารหรออดตผบรหารของโรงเรยนสาธตฝายมธยมขนาดเลกรวมถงโรงเรยนสาธตฝายประถมในสงกดมหาวทยาลยของรฐ และในสงกดของมหาวทยาลยราชภฏ เพอใหไดขอมลเชงลกมากขนเกยวกบตวแปรหรอองคประกอบอนๆ ทเปนปจจยความส าเรจทมอทธพลตอคณภาพการบรหารโรงเรยนสาธต

เอกสารอางอง กมลทพย ใจด. 2557. “รปแบบความสมพนธเชงสาเหตขององคประกอบทมอทธพลตอผลการด าเนนงานสความ เปนเลศของโรงเรยนเอกชน.” วารสารดษฎบณฑตทางสงคมศาสตร (ฉบบมนษยศาสตรและ สงคมศาสตร). 4(1) มกราคม-เมษายน 2557. 1-15. โชตชวง พนธเวส. 2551. แมแบบการจดการศกษาเชงคณภาพ SIPPO MODEL. กรงเทพฯ: ศนยสอและสงพมพ แกวเจาจอม มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา. ณฐมนวรรณ ศรสขชยวฒ. 2552. ปจจยทสงผลตอคณภาพของระบบประกนคณภาพภายในสถานศกษาขน พนฐานทไดรบการรบรองมาตรฐานการศกษาในเขตภาคเหนอตอนลาง. กรงเทพฯ: เคมบรดจ เอดยเคชน. บญชา ชลาภรมย. 2553. “การวเคราะหปจจยทสงผลตอประสทธผลองคการโรงเรยนสาธต.” ครศาสตรดษฎ บณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สดาพร ทองสวสด และ สจตรา จรจตร. 2556. การสงเคราะหงานวจยเกยวกบปจจยทมอทธพลตอประสทธผล ของการบรหารสถานศกษา. การวจยเพอพฒนาสงคมไทย. การประชมหาดใหญวชาการครงท 4, เอกสารประกอบการสมมนา. 338-348.


735

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. 2554. แนวทางการประเมนคณภาพตามมาตรฐานการศกษาขน พนฐานเพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา. กรงเทพฯ: ส านกงานพระพทธศาสนา แหงชาต. ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. 2557. คมอการประกนคณภาพการศกษาภายในระดบอดมศกษา พ.ศ. 2557. พมพครงท 1. พฤษภาคม 2558. กรงเทพฯ: ภาพพมพ. ส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน). 2554. คมอการประเมนคณภาพ ภายนอกระดบอดมศกษา. กรงเทพฯ: จดทอง. Daniel, D.R. 1961. Management information crisis. Harvard Business Review, (Sept-Oct): 111-116. Johnson, J. A., & Friesen, M. 1995. The Success Paradigm: Creating Organizational Effectiveness

Through Quality and Strategy. New York: Quorum Books. Nation Association of Laboratory schools. 2007. “What are the Function of Laboratory School.” Retrieved March 17, 2015, from http://www.edinbora.edu/cwis/educationals.him

http://www.edinbora.edu/cwis/


736

การวเคราะหประเดนยทธศาสตรในการพฒนามาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

THE ANALYSIS OF STRATEGIC ISSUES FOR STANDARDS, INDICATORS AND CRITERIONS DEVELOPMENT FOR INTERNAL QUALITY

ASSURANCE OF SRINAKHARINWIROT UNIVERSITY DEMONSTRATION SCHOOLS

นนทนา โมลวงศ นสตการศกษามหาบณฑต แขนงการตรวจสอบและประกนคณภาพการศกษา สาขาการวจยและพฒนาศกยภาพมนษย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

E-mail: [email protected] อทธพทธ สวทนพรกล

อาจารยประจ าภาควชาการวดผลและวจยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหประเดนยทธศาสตรในการพฒนามาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ โดยการวเคราะหเนอหาจากแมบทยทธศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ผลการวเคราะหประกอบดวย 5 ประเดน ดงน ประเดนยทธศาสตรท 1 สรางองคความรดานการศกษาเพอพฒนาคณภาพการจดการเรยนรของผเรยน สามารถก าหนดมาตรฐานไดแก โรงเรยนตนแบบการจดการศกษาขนพนฐานหรอ Best Practice ประกอบดวย 3 ตวบงช ประเดนยทธศาสตรท 2 พฒนางานวจยและนวตกรรม สการแกปญหาสงคม ชน าสงคม และความเปนสากล สามารถก าหนดมาตรฐาน ไดแก สงเสรม สนบสนนบคลากรในการสรางสรรคงานวจยทมคณภาพ ประกอบดวย 2 ตวบงช ประเดนยทธศาสตรท 3 สรางองคความรและพฒนาโครงการบรการวชาการทมคณภาพ เพอพฒนาชมชนและสงคมอยางยงยน สามารถก าหนดมาตรฐาน ไดแก การบรการวชาการทมคณภาพ เพอชมชนและสงคม อยางยงยน ประกอบดวย 2 ตวบงช ประเดนยทธศาสตรท 4 สบสานและสรางองคความรในการท านบ ารงวฒนธรรมและศลปะ สามารถก าหนดมาตรฐาน ไดแก บคลากรและผเรยนมจตส านกในการอนรกษสบสานวฒนธรรมและศลปะ ประกอบดวย 2 ตวบงช ประเดนยทธศาสตรท 5 พฒนาระบบบรหารทมคณภาพโดยใชเครองมอทางการบรหารและเทคโนโลยสารสนเทศทเหมาะสม สามารถก าหนดมาตรฐาน ไดแก การบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล ประกอบดวย 3 ตวบงช รวมทงสน 5 มาตรฐาน 12 ตวบงช

ค าส าคญ: ประเดนยทธศาสตร, มาตรฐาน, ตวบงช, เกณฑ, การประกนคณภาพภายใน



737

ABSTRACT The purpose of this study was to analyze the strategic issues for standards, indicators and criterions development for Internal Quality Assurance of Srinakharinwirot University Demonstration School content analysis of the Strategy of Srinakharinwirot University was used in this study. The result was consisted of 5 strategic issues as follows; 1) Creating the educational knowledge for developing learning management quality for learners. The standard of this strategic issue was the model school of basic educational management or best practice (3 indicators). 2) The research and innovation development for solving the social problems and globalization. The standard of this strategic issue was promoting and supporting the educational staffs to conduct the qualified research (2 indicators). 3) Creating knowledge and developing qualified academic service project for the sustainable community and society development. The standard of this strategic issue was a qualified academic service for the sustainable community and society development (2 indicators). 4) Continuing and creating knowledge of culture and arts preservation. The standard of this strategic issue was having a good sense of preservation and continuing of culture and arts of educational staffs and learners (2 indicators). 5) Developing the qualified administrative system by using the suitable information technology and administrative instruments. The standard of this strategic issue was an administration in accordance with good governance (3 indicators). The overall of this study, there were 5 standards and 12 indicators.

KEYWORDS: Strategic issues, standards, indicators, criterions, Internal Quality Assurance

บทน า

การประกนคณภาพและการประเมน เปนองคประกอบทส าคญในวาทกรรมดานการศกษาในประเทศฟนแลนด โดยเรมตงแตชวงตนทศวรรษ 1990 ซงถอวาเปนการเปลยนแปลงระบบการศกษาและเปนการปฏรประบบราชการของประเทศฟนแลนด (Hannu Simola; et al. 2009: 1) ตอจากนนอกประมาณหนงทศวรรษ ระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาไดเรมตนขนในประเทศไทย โดยมพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ก าหนดใหหนวยงานตนสงกดและสถานศกษาตองมระบบการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา และก าหนดใหมมาตรฐานการศกษาขนพนฐานเพอพฒนาระบบการประกนคณภาพการศกษาภายในของสถานศกษา (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. 2554: 1)

กระทรวงศกษาธการ ประกาศกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ. 2553 ลงวนท 11 มนาคม พ.ศ. 2553 ในขอ 15 การก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา ตามขอ 14(1) ตองสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาต เอกลกษณของสถานศกษาและมาตรฐานการศกษาระดบขนพนฐานตามทกระทรวงศกษาธการประกาศก าหนด และตองครอบคลมสาระการเรยนร และกระบวนการเรยนร รวมทงค านงถงศกยภาพของผเรยน ชมชนและทองถนดวย (ราชกจจานเบกษา. 2553: 27)

วนท 16 กมภาพนธ พ.ศ. 2554 กระทรวงศกษาธการประกาศใชมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน เพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษาและในเวลาตอมาป พ.ศ. 2556 โรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ไดมการด าเนนงานประเมนคณภาพตามมาตรฐานการศกษาขนพนฐานเพอการประกนคณภาพ


738

ภายในของสถานศกษา ส านกทดสอบทางการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน แบงเปน 5 ดาน 15 มาตรฐาน 65 ตวบงช

จากความส าคญดงกลาวขางตน ผวจยจงมความประสงคทจะพฒนามาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ โดยการวเคราะหประเดนยทธศาสตร จงไดสมภาษณผชวยผอ านวยการฝายวางแผนและพฒนา ผลการสมภาษณผชวยผอ านวยการ ฝายวางแผนและพฒนา เหนดวยกบการวเคราะหยทธศาสตรในการพฒนามาตรฐาน ตวบงช และเกณฑ ส าหรบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ โดยประเดนยทธศาสตร มดงน 1) สรางองคความรดานการศกษาเพอพฒนาคณภาพการจดการเรยนรของผเรยน 2) พฒนางานวจยและนวตกรรมสการแกปญหาสงคม ชน าสงคม และความเปนสากล 3) สรางองคความรและพฒนาโครงการบรการวชาการทมคณภาพ เพอพฒนาชมชนและสงคมอยางยงยน 4) สบสานและสรางองคความรในการท านบ ารงวฒนธรรมและศลปะ 5) พฒนาระบบบรหารทมคณภาพโดยใชเครองมอทางการบรหารและเทคโนโลยสารสนเทศทเหมาะสม (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. 2558: ออนไลน)

การวจยเรองการวเคราะหประเดนยทธศาสตรในการพฒนามาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ผวจยมงหวงในการน าไปใชในการประกนคณภาพภายในสถานศกษาและยงท าใหสถานศกษามกรอบทศทางในการจดการศกษาทชดเจนขน ท าใหมระบบประกนคณภาพทมคณภาพและมการพฒนาอยางตอเนอง สอดคลองกบสภาพความตองการ และเปนทยอมรบของสงคมตลอดจนใหผเกยวของหรอผทสนใจน าไปใชประโยชนเพอการพฒนามาตรฐาน ตวบงช และเกณฑ ตอไป

กรอบแนวคดและทฤษฎ การศกษาวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของในครงน ผวจยไดก าหนดกรอบแนวคดในการวจย โดยใช

แนวคดการพฒนาจากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการประกนคณภาพการศกษา การก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาตามกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ. 2553 แนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษา ส านกทดสอบทางการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2554 และประเดนยทธศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ในการพฒนามาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายใน ของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ โดยมรายละเอยดกรอบแนวคดในการพฒนามาตรฐาน ตวบงช และเกณฑ ดงแสดงในภาพท 1

แนวคดเบองตน 1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการประกนคณภาพการศกษา 2. กฎ กระทรวงวาดวยระบบหลกเกณฑ และวธการประกน

คณภาพการศกษา พ.ศ. 2553 3. มาตรฐานการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2554 4. ประเดนยทธศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

รางมาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายใน ของโรงเรยนสาธต สงกดมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย


739

วตถประสงคของการวจย

เพอวเคราะหประเดนยทธศาสตรในการพฒนามาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

วธการด าเนนวจย

การวจยนเปนการวเคราะหประเดนยทธศาสตรในการพฒนามาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ โดยการวเคราะห เนอหา จากเอกสารและงานวจยท เกยวของกบการประกนคณภาพการศกษา การก าหนดมาต รฐานการศกษา ของสถานศกษาตามกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ .ศ. 2553 แนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษา ส านกทดสอบทางการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2554 และประเดนยทธศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ

สรปผลการวจย ประเดนยทธศาสตรท 1 สรางองคความรดานการศกษาเพอพฒนาคณภาพการจดการเรยนรของผเรยน การวเคราะหประเดนยทธศาสตรท 1 สรางองคความรดานการศกษาเพอพฒนาคณภาพการจดการเรยนร

ของผ เรยน ไดมาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ดงน

มาตรฐานท 1 โรงเรยนตนแบบการจดการศกษาขนพนฐานหรอ Best Practice โรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มโครงการหรอหลกสตรทมลกษณะเปนแนวปฏบต

ทดโดยผานการทดลองใชและพบวามผลด จนมโรงเรยนอนน าไปใชประโยชน โดยแนวปฏบตนจะตองเกยวของกบการจดการศกษา เชน การพฒนาหลกสตร การจดกจกรรมการเรยนการสอน การพฒนาสอการเรยนการสอน การวดและประเมนผลโดยมเปาหมายในการพฒนาทมงเนนการจดการศกษาขนพนฐานเปนส าคญ

ตวบงชท 1.1 การจดการเรยนการสอนเพอสงเสรมศกยภาพผเรยน ตามศกยภาพของตน การจดการเรยนการสอนในระดบชนมธยมศกษาตอนตน จดท าเปนฐานการเรยนร และแบงผเรยน

เปนกลมๆ ใหแตละกลมไดเรยนครบทกฐานทก าหนดขนในแตละระดบชน และมการเตรยมผเรยนใหพรอม ในการเลอกเรยนวชาเอก ในระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย โดยมการจดการเรยนการสอน ทงสน 15 วชาเอก โดยมเกณฑ ดงน 1) ผลงานของผเรยนจากการจดการเรยนการสอน 2) ผลสมฤทธทางการเรยนจากการจดการเรยนการสอน 3) จ านวนผเรยนทไปเขารวมแขงขนหนวยงานภายนอก

ตวบงชท 1.2 การจดการเรยนการสอนเพอสงเสรมผเรยนทมความสามารถพเศษ การจดการเรยนการสอนเพอสงเสรมผเรยนทมความสามารถพเศษ ในระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย

จดแยกผเรยนตามความถนดของผเรยนอยางแทจรง มวชาเอก รวมทงสน 15 วชาเอก ไดมการจดการเรยนการสอนตามทฤษฎพหปญญา ใหสอดคลองกบการเลอกวชาเอก มการบรณาการกบอดมศกษา เพอใหนกเรยนสามารถศกษาตอในระดบอดมศกษาไดตรงตามวชาเอก โดยมเกณฑ ดงน 1) ผลงานของผเรยนจากการจดการเรยน


740

การสอน 2) ผลสมฤทธทางการเรยนจากการจดการเรยนการสอน 3) จ านวนผเรยน ทไปเขารวมแขงขนหนวยงานภายนอก 4) รอยละของผเรยนทเขาศกษาตอในระดบอดมศกษา

ตวบงชท 1.3 การจดการเรยนการสอนเพอสงเสรมผเรยนทมความตองการพเศษ : ศนยตนแบบพฒนาศกยภาพเดกทมความตองการพเศษ โรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ โรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ในปจจบนมนกเรยนมความตองการพเศษดานตางๆในทกระดบชน และมจ านวนเพมมากขนทกปการศกษา จงมบคลากรทางการศกษาทางดานการศกษาพเศษ และหลกสตรส าหรบการจดการศกษาพเศษ รวมทงหองปฏบตการในการจดการเรยนส าหรบเดกทมความตองการพเศษ โรงเรยนในฐานะเปนหองสาธต ทดลอง ศกษาวจยทางการศกษา เพอสรางนวตกรรมทางการศกษาทเปนตนแบบของการจดการศกษาขนพนฐานของสงคมไทยอยางยงยน โดยมเกณฑ ดงน1) ผลงานของผเรยนจากการจดการเรยนการสอน 2) ผลสมฤทธทางการเรยนจากการจดการเรยนการสอน 3) ผเรยนทไปเขารวมแขงขนหนวยงานภายนอก

ประเดนยทธศาสตรท 2 พฒนางานวจยและนวตกรรมสการแกปญหาสงคม ชน าสงคม และความเปนสากล

การวเคราะหประเดนยทธศาสตรท 2 พฒนางานวจยและนวตกรรมสการแกปญหาสงคม ชน าสงคม และความเปนสากล ไดมาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ) ดงน

มาตรฐานท 2 สงเสรม สนบสนนบคลากรในการสรางสรรคงานวจยทมคณภาพ การวจยเปนพนธกจหน งทส าคญของโรงเรยนสาธต สงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ การด าเนนงานตามพนธกจอยางมประสทธภาพและประสบความส าเรจนน สามารถพจารณาไดจากผลงานวจยและงานสรางสรรคทมคณภาพ และมการเผยแพรอยางกวางขวาง และผลงานวจยทสงตพมพวารสาร

ตวบงชท 2.1 ระบบกลไกกระตนใหบคลากรผลตผลงานวจยและนวตกรรม ปจจยส าคญทสงเสรมและสนบสนนใหเกดการผลตงานวจย คอ เงนทนสนบสนนงานวจย ดงนน

โรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ จงมการจดสรรเงนเพอสนบสนนการท าวจยอยางมประสทธภาพตามสภาพแวดลอม นอกจากนนเงนทนวจยไดรบจากแหลงเงนทนภายนอกโรงเรยนยงเปนตวบงช ทส าคญทแสดงศกยภาพดานการวจยของโรงเรยน โดยมเกณฑ ดงน 1) จ านวนโครงการวจยทบคลากรไดรบทนสนบสนน 2) จ านวนผลงานวจยทสงตพมพวารสาร 3) รายงานสรปการจดสรรทน

ตวบงชท 2.2 บคลากรไดรบความรและน าผลการวจยไปใชพฒนางานของตน งานวจยของบคลากรน าประโยชนจากการแกไขปญหาตามวตถประสงคทระบในโครงการวจย และรายงานการวจย และสามารถน าไปสการแกปญหาไดอยางเปนรปธรรม มความคดรเรมสรางสรรค โดยหลกฐานปรากฏชดเจนถงการน าไปใชใหเกดประโยชนในการพฒนางาน โดยมเกณฑ ดงน 1) บคลากรน างานวจยมาพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนไดรบการพฒนาทสงขน 2) ผลการส ารวจความพงพอใจ ของผรบบรการ


741

ประเดนยทธศาสตรท 3 สรางองคความรและพฒนาโครงการบรการวชาการทมคณภาพ เพอพฒนาชมชนและสงคมอยางยงยน

การวเคราะหประเดนยทธศาสตรท 3 สรางองคความรและพฒนาโครงการบรการวชาการทมคณภาพ เพอพฒนาชมชนและสงคมอยางยงยน ไดมาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายใน ของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ดงน

มาตรฐานท 3 การบรการวชาการทมคณภาพ เพอชมชนและสงคม อยางยงยน การบรการวชาการทมคณภาพเปนการพฒนาชมชนและสงคม อยางยงยน เพอเปนการถายทอดความร

ความเชยวชาญ และเทคโนโลย ลดความเหลอมล าของสงคม สงเสรมจตอาสา และเศรษฐกจพอเพยงใหชมชนและสงคม อยางยงยน โดยมเกณฑ ดงน

ตวบงชท 3.1 การบรการวชาการทสอดคลองกบความตองการของชมชนและสงคม อยางยงยน การบรการวชาการทสอดคลองกบความตองการของชมชนและสงคม อยางยงยน เปนการบรการวชาการทตอบสนองกบความตองการทชมชนมความประสงคทขอรบบรการวชาการเพอเปนการพฒนา หรอแกไขปญหาของชมชน อกทงเปนการพฒนาคณภาพชวตของชมชนและสงคมใหสงขน โดยมเกณฑ ดงน 1) การส ารวจความตองการของชมชนเพอรบบรการวชาการ 2) โครงการบรการวชาการแกชมชนและสงคม 3) การสรปผลโครงการบรการวชาการแกชมชนและสงคม

ตวบงชท 3.2 การบรหารจดการโครงการบรการวชาการแกชมชนและสงคมทมประสทธภาพ การบรหารจดการโครงการบรการวชาการแกชมชนและสงคม ทมการวางแผนและเตรยมงาน โดยคณะกรรมการทมการแตงตงตามค าสงของโรงเรยน เพอการด าเนนงานของโครงการบรรลตามวตถประสงคและตวช วดทก าหนดไว มการก าหนดผ รบผดชอบในสวนงานตางๆ จดสรรงบประมาณท ไดรบมา ใหเกดประสทธภาพสงสด ตดตอประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ มการประสานงานรวมกนระหวาง ผใหบรการวชาการและผรบบรการวชาการ จดท าเอกสารเพอการเรยนการสอน เพอใหการบรการวชาการ แกชมชนและสงคมบรรลตามทตงไว โดยมเกณฑ ดงน 1) โครงการบรการวชาการ 2) ค าสงแตงตงคณะกรรมการบรการวชาการแกชมชนและสงคม 3) การส ารวจความพงพอใจของผเขารบบรการวชาการแกชนชนและสงคม 4) การสรปผลโครงการบรการวชาการแกชมชนและสงคม

ประเดนยทธศาสตรท 4 สบสานและสรางองคความรในการท านบ ารงวฒนธรรมและศลปะ การวเคราะหประเดนยทธศาสตรท 4 สบสานและสรางองคความรในการท านบ ารงวฒนธรรม

และศลปะ ไดมาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ดงน

มาตรฐานท 4 ระบบและกลไกการท านบ ารงวฒนธรรมและศลปะ

โรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มกลไกการท านบ ารงวฒนธรรมและศลปะ ในรปแบบการจดการเรยนการสอนใหกบผเรยนจาก กลมสาระการเรยนรศลปะ (ดนตร) กลมสาระการเรยนรศลปะ (นาฏศลป) และกลมสาระการเรยนรศลปศกษา ในลกษณะวชาเอก วชาพนฐาน วชาเพมเตมเลอก และชมรม เพอเปนการรกษาศลปวฒนธรรม สรางองคความร ท านบ ารงอนรกษและการสบสานใหคงอยตลอดไป


742

ตวบงชท 4.1 บคลากรและผเรยนมจตส านกในการอนรกษสบสานวฒนธรรมและศลปะ บคลากรและผเรยนมการจดกจกรรมรวมกนในการอนรกษสบสานวฒนธรรมและศลปะ ใหทกคนไดมสวนรวมในการด าเนนงานทกกจกรรมททางโรงเรยน ไดจดขนและรวมกนอนรกษสบสานวฒนธรรมและศลปะ เชน โครงการแสดงโขนเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ กจกรรมพธไหวคร กจกรรมรบขวญนอง งานสายสมพนธ การตกบาตรพระสงฆ เปนประจ าทกเชาวนพฤหสบด การรณรงค ใหบคลากรสวมใสผาไทยทกวนจนทรและวนส าคญตางๆ จนเกดเปนวฒนธรรมขององคกร โดยมเกณฑ ดงน 1) รอยละของบคลากรและผเรยนมสวนรวมโครงการตางๆ 2) รอยละของผเรยนมสวนรวมในการแสดงผลงาน

ตวบงชท 4.2 การเผยแพรกจกรรมดานการท านบ ารงวฒนธรรมและศลปะ ตอสาธารณชน โรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มการท านบ ารงและมการเผยแพรดานวฒนธรรมและศลปะ โดยการด าเนนกจกรรมมการเผยแพรประชาสมพนธ ผานทางเวบไซต และเฟสบคของโรงเรยน รวมถงการท าขาวจากส านกขาว ทางสอโทรทศน และหนงสอพมพ เพอเปนการใหขอมลขาวสารการด าเนนกจกรรมดานการท านบ ารงวฒนธรรมและศลปะแกผทเกยวของและผสนใจ โดยมเกณฑ ดงน 1) รอยละ ความพงพอใจของผเขารวมกจกรรม 2) จ านวนของผเขารวมกจกรรม

ประเดนยทธศาสตรท 5 พฒนาระบบบรหารทมคณภาพโดยใชเครองมอทางการบรหารและเทคโนโลยสารสนเทศทเหมาะสม

การวเคราะหประเดนยทธศาสตรท 5 พฒนาระบบบรหารทมคณภาพโดยใชเครองมอทางการบรหารและเทคโนโลยสารสนเทศทเหมาะสม ไดมาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายใน ของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ดงน

มาตรฐานท 5 การบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล โรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มการบรหารงานตามโครงสรางของฝายบรหาร ทชดเจน โดยมผอ านวยการโรงเรยน, รองผอ านวยการ และผชวยผอ านวยการ ท าหนาทบรหารงานตามสายงานโดยแตละกลมสาระการเรยนรและหนวยงาน มการปฏบตงานตามภาระงานทตนไดรบมอบหมาย มการวดผล และประเมนผลตามกรอบทมหาวทยาลยไดก าหนดไวเพอความถกตองและเปนธรรม มระบบประกนคณภาพการศกษาทมการพฒนาอยางตอเนอง มการน าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชบรหารดานการจดการเรยนการสอน และบรหารงานในทกหนวยงาน

ตวบงชท 5.1 ระบบบรหารงานทมความรบผดชอบตอสงคม โรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มระบบบรหารงานทเปนระบบ มการแตงตงคณะกรรมการการด าเนนงาน มการวางแผน และประเมนผลการด าเนนงาน เพอน ามาแกไขปรบปรง การด าเนนงานในครงตอไป เพอใหผมสวนเกยวของไดรบความพงพอใจจากการบรหารงานทมความรบผดชอบตอสงคม โดยมเกณฑ ดงน 1) รอยละความพงพอใจของผเรยน 2) รอยละความพงพอใจของผปกครอง

ตวบงชท 5.2 ระบบประกนคณภาพการศกษาทไดมาตรฐาน โรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มการด าเนนงานดานประกนคณภาพการศกษา ท เปนระบบ ไดรบการประเมนคณภาพการศกษาภายในเปนประจ าทกป จากหนวยงานตนสงกด คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ และรบการประเมนคณภาพภายนอกทก 5 ป เพอเปนการพฒนา


743

ระบบประกนคณภาพการศกษาใหไดมาตรฐาน โดยมเกณฑ ดงน 1) ผลการประเมนคณภาพภายใน 2) ผลการประเมนคณภาพภายนอก

ตวบงชท 5.3 ระบบการสอสารทมคณภาพ โรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มระบบสอสารทมคณภาพ มการประชาสมพนธ

ใหขอมลขาวสารทถกตองแมนย าแกผทมสวนเกยวของไดรบทราบการด าเนนงานของโรงเรยนอยางสม าเสมอและตลอดเวลา ทงทางเวบไซตและเฟสบคของโรงเรยน มการประชมบคลากรเปนประจ าทกเดอนเพอเปนแจงผลการด าเนนงานทผานมาและแผนงานในอนาคต ซงถอวาเปนการหารอ แลกเปลยนความคดเหนกนระหวาง การประชมโดยทกคนสามารถแสดงความคดเหนของตนไดอยางอสระบนพนฐานความถกตองและชอบธรรม โดยมเกณฑ ดงน 1) รอยละความพงพอใจของผเรยน 2) รอยละความพงพอใจของผปกครอง 3) รอยละ ความพงพอใจของบคลากร

อภปรายผล จากผลการวเคราะหประเดนยทธศาสตร ไดแก 1) สรางองคความรดานการศกษาเพอพฒนาคณภาพการ

จดการเรยนรของผเรยน 2) พฒนางานวจยและนวตกรรม สการแกปญหาสงคม ชน าสงคม และความเปนสากล 3) สรางองคความรและพฒนาโครงการบรการวชาการทมคณภาพ เพอพฒนาชมชนและสงคมอยางยงยน 4) สบสานและสรางองคความรในการท านบ ารงวฒนธรรมและศลปะ 5) พฒนาระบบบรหารทมคณภาพโดยใชเครองมอทางการบรหารและเทคโนโลยสารสนเทศทเหมาะสม ท าใหไดมาตรฐานรวมทงสน 5 มาตรฐาน 12 ตวบงช ซงมความสอดคลองกบแนวคดเบองตนจากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการประกนคณภาพการศกษา การก าหนดมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาตามกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ. 2553 แนวทางการพฒนาระบบประกนคณภาพภายในของสถานศกษา ส านกทดสอบทางการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2554 เปนผลใหไดมาซง รางมาตรฐาน ตวบงช และเกณฑส าหรบการประกนคณภาพภายในของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ขอเสนอแนะ ควรมการน าเนอหาทไดจากการวเคราะหประเดนยทธศาสตรไปพฒนาเปนรางมาตรฐาน ตวบงช

และเกณฑ และด าเนนการตรวจสอบคณภาพของมาตรฐาน ตวบงช และเกณฑ ส าหรบการประกนคณภาพภายใน ของโรงเรยนสาธตสงกดมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ตอไป

รายการอางอง มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (2558). แผนปฏบตการ (Action Plan) ตามแผนยทธศาสตร 15 ป มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ (พ.ศ. 2553 - 2567) ฉบบปรบปรง ปงบประมาณ พ.ศ. 2558 – 2559). สภามหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ อนมตในการประชม ครงท 11/2557 วนท 24 ธนวาคม 2557. สบคนเมอวนท 11 สงหาคม 2558, จาก http://www.swu.ac.th/information/pdf/actionplan_58_59.pdf


744

ราชกจจานเบกษา. (2553). กฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ.2553. (2 เมษายน พ.ศ.2553). ราชกจจานเบกษา. เลม 127 ตอนท 23 ก. หนา 27.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2554). แนวทางการประเมนคณภาพตามมาตรฐานการศกษาขนพนฐานเพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต.

Hannu Simola, RistoRinne, JanneVarjo, Hannele Pitkanen Jaakko Kauko. (2009). Quality Assurance and Evaluation (QAE) in Finnish compulsory schooling a national model or just unintended effects of radical decentralization?.Department of Education, University of Helsinki & Centre for Research on Lifelong Learning and Education (CELE), University of Turku. Journal of Education Policy, 24(2), 2009: P. 1


745

การสงเคราะหองคประกอบการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวม ระดบประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

FACTORS SYNTHESIS ON THE EVALUATION OF INCLUSIVE SCHOOLS PROJECT UNDER THE OFFICE OF BASIC EDUCATION COMMISSION

ผศ.วนทนย บางเสน นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม ผศ.ดร.สบน ยระรช

วทยาลยบณฑตดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม ผศ.ดร.จรรยา ชนเกษม

ศนยการศกษาพเศษ มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) สรางกรอบแนวคดเกยวกบโมเดลการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมระดบประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ 2) สงเคราะหองคประกอบการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมระดบประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน แบบแผนของการวจยเรองน คอ การวจยเอกสาร (Documentary research) กลมเปาหมายประกอบดวย 1) เอกสารทางวชาการและรายงานการวจยทเกยวกบการประเมนโครงการ จ านวน 13 รายการ และ 2) เอกสารทางวชาการและรายงานการวจยทเกยวกบการศกษาพเศษ และการจดการเรยนรวมตงแต พ.ศ. 2547 เปนตนมา จ านวน 40 รายการ เกบรวบรวมขอมลโดยวธการทบทวนวรรณกรรมจากเอกสาร (Documentary Review) วเคราะหเนอหาแบบกรณศกษา (Case Study) แลวท าการสงเคราะหตามวตถประสงคการวจย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบบนทกขอมล จ านวน 1 ชด ผลการวจยสรปไดดงน

(1) การประเมนโครงการตามแนวคดการประเมนผลโดยใชโมเดล CIPP ของ Stufflebeam มความเหมาะสมทจะใชเปนแนวทางในการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมระดบประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานในครงน เพราะเปนรปแบบการประเมนทางการศกษาทเปนระบบและครอบคลมทกดานทกขนตอนเหมาะกบการตดสนใจ ตดสนคณคา และมประสทธภาพน ามาใช ในการประเมนการด าเนนโครงการตางๆไดเปนอยางด

(2) องคประกอบการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมระดบประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ม 4 ดาน ไดแก บรบท (Context ) ประกอบดวย 3 รายการ ปจจยน าเขา (Input) ประกอบดวย 5 รายการ กระบวนการ (Process) ประกอบดวย 11 รายการ และ ผลผลต (Product)


746

ประกอบดวย 3 รายการ ผลทไดจากการสงเคราะหองคประกอบการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมนนน ามาสรางเปนกรอบแนวคดและการสรางเครองมอในการวจยตอไป ค าส าคญ: การประเมนโครงการ โครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวม โมเดล CIPP

ABSTRACT The objectives of this research were to 1) establish conceptual framework on the evaluation model of

inclusive schools project under the Office of Basic Education Commission, and 2) synthesize the factors on the Evaluation of Inclusive Schools Project. The research methodology was documentary research. The sample was selected from 1) 13 documents and research reports on the Evaluation of Project, and 2) 40 documents and research reports on special education and inclusive education, since 2004. The data were synthesis by documentary review and by using content analysis to apply on a case study. The research instrument was a set of record form. The results showed that 1) CIPP model is a form of educational assessment that is systematic and covering all aspects of every stage. Moreover, CIPP model is suitable for decision-making value judgments and effectively applied in implementing of various projects. Therefore, the concept of project evaluation using CIPP model of Stufflebeam is appropriate to use in evaluating of Inclusive Schools Project, and. 2) an explore overview performance factors in evaluating of Inclusive Schools Project consists of 4 factors: 1. Context (3 items), 2. Input (5 items), 3. Process (11 items), and 4. Product (3 items). This study could improve research framework and questionnaires for further research. KEYWORDS: Project Evaluation, Inclusive Schools Project, CIPP Model

บทน า

โครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวม เปนโครงการทส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยส านกบรหารงานการศกษาพเศษจดท าขนเพอใหนกเรยนทมความตองการพเศษเรยนรวมในชนเรยนกบเดกนกเรยนปกตในโรงเรยนโดยไดรบการพฒนาเตมตามศกยภาพของแตละบคคล โรงเรยนตนแบบการเรยนรวม เปนการจดการศกษาทใหผเรยนทกคนไดรบสทธและไดรบโอกาสในการศกษาอยางเสมอภาค มการบรหารจดการทเหมาะสมในโรงเรยนและในหองเรยนเพอชวยใหผเรยนไดรบประโยชนโดยยดหลกปรชญาของการอยรวมกน (Inclusion) สามารถเรยนรวมกนไดโดยไมแบงแยกและเลอกปฏบตโดยเนนใหมการบรการสนบสนนตาง ๆ มาบรหารจดการในกระบวนการเรยนการสอน สนองความแตกตางระหวางบคคล โดยเพมทางเลอกใหหลากหลายในการพฒนานกเรยนทมความตองการพเศษ นอกจากนโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมยงเปนแหลงเรยนรใหกบโรงเรยนใกลเคยงทมนกเรยนทมความตองการพเศษดวย ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา และส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาไดคดเลอกโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวมทมอยจ านวน 5,014 โรงเรยนทวประเทศ (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน, 2555) เขารวมโรงการเรมตงแตปการศกษา


747

2556 และเพมเตมในปการศกษา 2557 รวมทงสน 1,228 โรงเรยน โดยครอบคลมทกอ าเภอในทกส านกงานเขตพนทการศกษา รวมทงโรงเรยนศกษาสงเคราะห และโรงเรยนราชประชานเคราะห โดยมเปาหมายหลกเพอพฒนาใหเปนศนยบรการทางการศกษาพเศษ (Student support services: SSS) หรอ Support Unit และไดจดสรรงบประมาณ และก าหนดกรอบด าเนนการของโรงเรยนตนแบบการเรยนรวม

จากการทโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมไดด าเนนการมาแลว 3 ป ผวจยมแนวคดทจะประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมระดบประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน โดยใชรปแบบโมเดล CIPP: C=Context (บรบท), I= Input (ปจจยน าเขา), P=Process (กระบวนการ), และ P=product(ผลผลต) โมเดล CIPP เปนการประเมนเชงระบบทงในดานบรบท ปจจยน าเขา กระบวนการด าเนนงาน และผลผลต ซงการประเมนสามารถบอกคณคาทแทจรงของโครงการ และขอมลทบงชวาโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมทก าลงด าเนนการอยเปนไปตามวตถประสงคและกรอบของโครงการทก าหนดไวหรอไม เกดการเปลยนแปลงหรอขยายผลไปในทศทางใด รวมถงปจจยทเกยวของกบความส าเรจหรอไมส าเรจของโครงการ มผลดมากนอยเพยงใด ควรปรบปรงหรอเปลยนแปลงในประเดนใด เพอให โครงการมประสทธภาพยงขน เปนโครงการทมคณคา ผวจยไดสงเคราะหเอกสารและงานวจยเกยวกบการประเมนโครงการและงานการวจยเกยวกบการศกษาพเศษ และการจดการเรยนรวม เพอพฒนากรอบแนวคดในการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวม และเพอสงเคราะหองคประกอบของการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวม น าไปใชในการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมระดบประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานตอไป

ค ำถำมกำรวจย 1. โมเดลการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมระดบประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทเหมาะสมเปนอยางไร

2. การประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมระดบประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานประกอบดวยองคประกอบใดบาง


1. เพอสรางกรอบแนวคดเกยวกบโมเดลการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมระดบประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

2. เพอสงเคราะหองคประกอบของการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมระดบประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

วธการด าเนนวจย ประชากรและกลมเปาหมาย ประชากร ม 2 กลมตามวตถประสงคการวจย ไดแก

1. เอกสารทางวชาการและรายงานการวจยทเกยวกบการประเมนโครงการ จากฐานขอมล ThaiLIS และแหลงสารสนเทศออนไลน โดยเอกสารภาษาไทยใชค าคนวา “การประเมนโครงการ” และเอกสาร


748

ภาษาองกฤษใชค าคนวา “project evaluation” พบเอกสารทางวชาการและรายงานการวจยทเกยวกบการประเมนโครงการ จ านวน 165 รายการ

2. เอกสารทางวชาการและรายงานการวจยทเกยวกบการศกษาพเศษ และการเรยนรวมไดมาจาก

ฐานขอมล ThaiLIS, CMU e-Theses, Thesis Online ส านกหอสมดกลาง มหาวทยาลยศลปากรและ ส านกหอสมดกลาง มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ โดยเอกสารภาษาไทยใชค าคนวา “การศกษาพเศษ” “การเรยนรวม” และ “โรงเรยนตนแบบการเรยนรวม” และเอกสารภาษาองกฤษใชค าคนวา “special education” , “inclusive

education” และ “inclusive schools” พบเอกสารทางวชาการและรายงานการวจยทเกยวกบการศกษาพเศษ และการเรยนรวมจ านวน 250 รายการ การเลอกกลมเปาหมาย มเกณฑการคดเลอก ดงน

1. เอกสารทางวชาการและรายงานการวจยทเกยวกบการประเมนโครงการ มเกณฑการคดเลอกมาเปนกลมตวอยาง โดยหาคาฐานนยมของแนวคด ทฤษฎ จากนนน าองคประกอบทสงเคราะหแลวทตรงกน 5 แนวคดขนไปไดเอกสารทางวชาการและรายงานการวจยทเกยวกบการประเมนโครงการ เปนกลมตวอยาง จ านวน13 รายการ น ามาก าหนดเปนกรอบแนวคดเกยวกบโมเดลการประเมนโครงการ

2. เอกสารทางวชาการและรายงานการวจยทเกยวกบการศกษาพเศษ และการเรยนรวม มเกณฑคดเลอกกลมตวอยาง คอ 1) เปนเอกสารทางวชาการ และงานวจยตงแต พ.ศ. 2547 เปนตนมา 2) มความถของแตละองคประกอบของการประเมนทสงเคราะหแลวตรงกนโดยมความถตงแต 5 ขนไป ไดเอกสารทางวชาการและรายงานการวจยทเกยวกบการศกษาพเศษ และการจดการเรยนรวม ทกลมตวอยางจ านวน 40 รายการ (เอกสารของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานทก าหนดใหโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมตองด าเนนการ จ านวน 2 รายการ เลอกมาเปนกลมตวอยางแบบเจาะจง คอ โครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวม และ มาตรฐานการเรยนรวมเพอการประกนคณภาพภายในของสถานศกษา ป พ.ศ. 2555)

แบบแผนของการวจยเรองน คอ การวจยเอกสาร (Documentary research) เกบรวบรวมขอมลโดยวธการทบทวนวรรณกรรมจากเอกสารทเปนกลมตวอยาง โดยการวเคราะหเนอหาแบบกรณศกษาแลวท าการสงเคราะหตามวตถประสงคของการวจย

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล แบบบนทกขอมล จ านวน 1 ชด


749

กรอบแนวคดในการวจย

จากการสงเคราะหเอกสารทางวชาการและรายงานการวจยทเกยวกบการประเมนโครงการ ท าใหไดกรอบแนวคดดงน


สรปผลการวจย

1. การสงเคราะหกรอบแนวคดโมเดลการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวม จากการสงเคราะหองคประกอบการประเมนโครงการจากแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ สรปผลตามตารางท 1

ตำรำงท 1 การสงเคราะหองคประกอบการประเมนโครงการจากแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ แนวคด ทฤษฎ และ งานวจยทเกยวของ

ประเดนการประเมน

เยาวด

วบล

ยศร

(2546

)

Patto

n (20

13)

Chen

(201

2)

Stake

(200

4)

Guba

& Li

ncoln

(198

1)

Kirkp

atrick

(197

8)

Hamm

ond (

1973

)

Stuffl

ebea

m (19

71)

Alkin

(196

9)

Prov

us (1

969)

Scriv

en (1

967)

Cron

bach

(196

3)

Tyler

(193

0)

รวมค

วามถ

บรบท Context) ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ 6 ปจจยน าเขา (Input) ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ 5 กระบวนการ (Process) ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ 11 ผลผลต (Product) ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ 11

กรอบแนวคด ในการประเมนโครงการโรงเรยน ตนแบบการเรยนรวม

แนวคด/ทฤษฎเกยวกบ โมเดลการประเมน

กรอบแนวทางการด าเนนงาน ตามโครงการโรงเรยนตนแบบ

การเรยนรวม ปงบประมาณ 2557

มาตรฐานการเรยนรวม

เพอการประกนคณภาพภายใน

ของสถานศกษา ป พ.ศ. 2555

รายงานการวจย เกยวกบการศกษาพเศษ และการจดการเรยนรวม

องคประกอบ การประเมนโครงการโรงเรยน

ตนแบบการเรยนรวม


750

จากตารางท 1 การสงเคราะหกรอบแนวคดเกยวกบการประเมนโครงการจากแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ จ านวน 13 รายการใชความถตงแต 5 ขนไป พบวานกการศกษาและนกวชาการ ไดน าเสนอแนวคดเกยวกบการประเมนโครงการทางการศกษาไวหลากหลาย โดยประเดนการประเมนทมความถตามเกณฑทก าหนดตงแต 5 ขนไป ม 4 ประเดน คอ การประเมนบรบท การประเมนปจจยน าเขา การประเมนกระบวนการ และการประเมนผลตผล ซงสอดคลองกบโมเดล CIPP ของ Stufflebeam (1971) ผวจยจงตดสนใจใช โมเดล CIPP ส าหรบการวจยในครงน โดย สรปความสมพนธขององคประกอบการประเมน กบสารสนเทศเพอการตดสนใจ และการใชประโยชนจากการประเมนดวยโมเดล CIPP ตามภาพท 2

ภาพท 2 ความสมพนธขององคประกอบการประเมน สารสนเทศเพอการตดสนใจ และการใชประโยชน ในการประเมนแบบโมเดล CIPP

2. การสงเคราะหองคประกอบและตวบงชการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวม จาก

การศกษาเอกสารและงานวจยเกยวกบการศกษาพเศษและการเรยนรวม สรปผลตามตารางท 2

องคประกอบการประเมน สารสนเทศเพอการตดสนใจ การใชประโยชน

บรบท ( Context )

ปจจยน าเขา (Input )

เลอกแนวทางในการน า โครงการไปปฏบต

กระบวนการ (Process )

ผลผลต (Product ) ทบทวนโครงการ

ความพรอมของโครงการ

ความเหมาะสมของปจจยน าเขา

ก าหนดทศทาง

การบรหารจดการ

ผลการด าเนนงาน

เลอกแนวทางในการก าหนดโครงสราง

Feed back


752

ตารางท 2 การสงเคราะหองคประกอบของการประเมนตามโมเดล CIPP จากเอกสาร และงานวจยทเกยวของกบการศกษาพเศษ และการเรยนรวม


752

จากตารางท 2 สงเคราะหองคประกอบของการประเมนโครงการ จากเอกสารเกยวกบการจดการเรยนรวม จ านวน 3 รายการ งานวจยของประเทศไทย จ านวน 31 รายการ และงานวจยตางประเทศ จ านวน 6 รายการ ไดองคประกอบในการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวม ระดบประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน แบบโมเดล CIPP 4 ดาน โดยองคประกอบการประเมนแตละดานทมความถตามเกณฑทก าหนด คอความถตงแต 5 ขนไป ไดแก การประเมนบรบท ประกอบดวย 1) วตถประสงค และเปาหมายของโครงการ 2) กจกรรมการด าเนนงานตามโครงการ และ 3) การเตรยมความพรอมกอนด าเนนโครงการ การประเมนปจจยน าเขา ประกอบดวย 1) ระบบ/โครงสรางการบรหารจดการเรยนรวม 2) ความพรอมของครและบคลากร 3) งบประมาณ 4) อาคารสถานท และวสดอปกรณ 5) การด าเนนงานของศนยบรการทางการศกษาพเศษ การประเมนกระบวนการ ประกอบดวย 1) การบรหารจดการเรยนรวมโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School-Based Management: SBM) 2) การบรหารจดการเพอเตรยมความพรอมส าหรบการจดการเรยนรวม 3) การพฒนาหลกสตรส าหรบการเรยนรวม 4) การจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) 5) การจดท าแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (IIP) 6) กระบวน การจดการเรยนร 7) กระบวนการวดและประเมนผลการเรยนร 8) ระบบการนเทศ ก ากบ ตดตามประเมนผลโครงการ 9) การวจยการวจยเพอพฒนาการเรยนรของนกเรยน 10) การสรางความรวมมอในการพฒนาการจดการเรยนรวม 11) การประกนคณภาพภายในของสถานศกษา และ การประเมนผลผลต ประกอบดวย 1) คณภาพของการไดรบบรการเพอการพฒนานกเรยนทมความตองการพเศษ 2) คณภาพของการพฒนานกเรยนทมความตองการพเศษ 3) คณภาพของการจดการเรยนรวม ดงแสดงตามภาพท 3

ภาพท 3 กรอบการประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมตามรปแบบการประเมนแบบโมเดล CIPP

การประเมนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวม

บรบท

- วตถประสงค และเปาหมายของโครงการ - กจกรรมการด าเนนงานตามโครงการ - การเตรยมความพรอมกอนด าเนนโครงการ

ปจจยน าเขา

- งบประมาณ - ครและบคลากร - ระบบ/โครงสรางการบรหารจดการเรยนรวม - วสดอปกรณ - สอ เทคโนโลย - อาคารสถานท - การสนบสนน - ศนยบรการทางการศกษาพเศษ

กระบวนการ

- การบรหารจดการเรยนรวมโดยใชโรงเรยนเปนฐาน - การวางแผนโครงการ - การจดการเรยนร - การบรหารจดการ - การจดท า IEP - การจดท า IIP การนเทศ ตดตาม - การประเมนผล - การมสวนรวม

ผลผลต

- คณภาพของการไดรบบรการเพอการพฒนานกเรยนทมความตองการพเศษ - คณภาพของการพฒนานกเรยนทมความตองการพเศษ - คณภาพของการจดการเรยนรวม

ขอมลยอนกลบ


753

อภปรายผล การประเมนผลโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวม ผวจยเลอกใชการประเมนโครงการตาม

แนวคดการประเมนผลโดยใชโมเดล CIPP ของ Stufflebeam เพราะจากการศกษาแนวคดทฤษฎ และงานวจยเกยวกบการประเมนโครงการ พบวา นกการศกษาและนกวชาการตางๆ เสนอแนะวาการประเมนโครงการทางการศกษานนนยมประเมนทงภาพรวมของโครงการ ซงการประเมนผลโดยใชโมเดล CIPP ของ Stufflebeam มความเหมาะสมทจะใชเปนแนวทางในการวจยในครงน เพราะเปนรปแบบการประเมนทางการศกษาทเปนระบบและครอบคลมทกดานทกขนตอน เหมาะกบการตดสนใจ ตดสนคณคา และมประสทธภาพน ามาใช ในการประเมนการด าเนนโครงการตางๆ ไดเปนอยางด ซงสอดคลองกบ พสณ ฟองศร (2556) ทกลาวถง โมเดลการประเมนทางการศกษาวา โมเดลทมอทธพลและไดรบความนยมกนมากม 4 รปแบบ คอ โมเดลการประเมนทยดจดมงหมายของ Tyler โมเดลสนองความตองการของ Stake โมเดลทชวยในการตดสนใจ โมเดล CIPP ของ Stufflebeam และโมเดลการประเมนประสทธผลการอบรมของ Kirkpatrick แตทนยมใชกนมากทสด คอ โมเดล CIPP ของ Stufflebeam และสอดคลองกบ เชาว อนใย (2553) กลาววา โมเดล CIPP เปนกระบวนการรวมรวบ และวเคราะหขอมลเพอใหไดขอมลสารสนเทศทมประโยชนในการน าไปใชเปนทางเลอกประกอบการตดสนใจ มจดมงหมายเพอเตรยมขอมลทเกยวของไวใชในการตดสนใจ ผท าการประเมนจะรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล และเสนอผลการวเคราะหขอมลเพอประกอบการตดสนใจของผบรหาร ผวจยจงตดสนใจใชโมเดล CIPP ส าหรบการวจยเรอง การประเมนการด าเนนโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวม ระดบประถมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน เพราะเปนรปแบบการประเมนทมความตอเนองกนในการด าเนนงานอยางครบวงจร มการเกบรวมรวมขอมลตามทไดก าหนดไว แลวน าขอมลทไดนนจดท าใหเปนสารสนเทศ เพอน าโครงการไปปฏบต เพอปรบปรงโครงการอยางทนทวงท และสอดคลองกบ เยาวด รางชยกล วบลยศร (2551) ทกลาววา แนวคดการประเมนของ Stufflebeam เปนกจกรรมทมลกษณะเปนกระบวนการคอ มความตอเนองกนในการด าเนนงานอยางครบวงจร จะตองมการระบหรอบงชขอมลทตองการ และมการเกบรวบรวมขอมลตามทไดระบหรอบงชไว แลวน าเอาขอมลทเกบรวบรวมมาไดนน จดท าใหเปนสารสนเทศ โดยสารสนเทศทไดมานน จะตองมความหมายและประโยชน เพอน าไปเสนอใชประกอบการตดสนใจในการก าหนดทางเลอกใหม หรอแนวทางด าเนนการตอไป สอดคลองกบสวมล ตรกานนท (2550) ทกลาววา แบบจ าลองการประเมนของ Stufflebeam มแนวคดในการสรางสารสนเทศเพอการตดสนใจ ประกอบดวย 4 ประเดนตามประเภทของการตดสนใจ ไดแก การประเมนสภาพแวดลอมเพอการวางแผนใชก าหนดนโยบาย หรอเปาหมาย และเพอการคดเลอกโครงการทเหมาะสม การประเมนปจจยน าเขาเพอก าหนดโครงสรางของการด าเนนงาน ยทธวธ วธการและแผนในการด าเนนงาน การประเมนกระบวนการเพอก ากบและตดตามการด าเนนงานตามแผน เพอปรบปรงวธในการด าเนนงาน และรายงานความกาวหนาของโครงการ และการประเมนผลผลต เพอตดสนใจยต ชะลอ หรอขยายโครงการ และยงสอดคลองกบ สมคด พรมจย (2550) ทไดกลาววา การประเมนโดยใชโมเดล CIPP เปนการประเมนทเปนกระบวนการตอเนอง โดยมจดเนนทส าคญ คอ ใชควบคกบการบรหารโครงการเพอหาขอมลประกอบการตดสนใจอยางตอเนองตลอดเวลา

ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป เมอโครงการตนแบบโรงเรยนเรยนรวมด าเนนงานไปไดระยะ

หนง (อาจจะ 5 ปขนไป) ผวจยอาจประเมนผลโครงการโดยใชโมเดล CIPPIEST (รตนะ บวสนธ, 2556) ซงเปน


754

สวน ปรบขยายของรปแบบการประเมน CIPP โดยปรบ ขยายการประเมนผลผลต (Product Evaluation) ออกเปนการประเมนผลกระทบ (Impact Evaluation :I) การประเมนประสทธผล (Effectiveness Evaluation: E) การประเมนความยงยน (Sustainability Evaluation: S) และการประเมนการถายทอดสงตอ (Transportability Evaluation: T) ของสงทไดรบการประเมน ไดแก โครงการ แผนงานหรอสงแทรกแซงตางๆ โดยทสวน ขยายของมตการประเมนทเพมขนน มความหมาย ครอบคลมรวมถงการประเมนผลผลตเดมและการ ประเมนผลลพธ ท าใหไดสารสนเทศการด าเนนงานโครงการโรงเรยนตนแบบการเรยนรวมสมบรณยงขน

เอกสารอางอง

เชาว อนใย. 2553. การประเมนโครงการ. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. พสณ ฟองศร. 2556. เทคนควธการประเมนโครงการ. พมพครงท 8. กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ. เยาวด รางชยกล วบลยศร. 2551. การประเมนโครงการ: แนวคดและแนวปฏบต. พมพครงท 6. กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. รตนะ บวสนธ. 2556. “รปแบบการประเมน CIPP และ CIPPIEST มโนทศนทคลาดเคลอนและถกตอง

ในการใช”. วารสารศลปากรศกษาศาสตรวจย ปท 5 ฉบบท 2 (กรกฎาคม - ธนวาคม 2556): 7-27. สมคด พรมจย. 2550. เทคนคการประเมนโครงการ. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: จตพรดไซน สวมล ตรกานนท. 2550. การประเมนโครงการ : แนวทางสการปฏบต. พมพครงท 7. กรงเทพฯ:

โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. 2555. แผนพฒนาการจดการศกษาส าหรบคนพการ ระยะ 5 ป

(พ.ศ. 2555- 2559) ของกระทรวงศกษาธการ. กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการการศกษา ขนพนฐาน.

Stufflebeam, D, L. (2004). The 21st Century CIPP model. London: SAGE. Stufflebeam, D.L. et al. (1971). Educational Evaluation and Decision Making. Itasca. Illinois:

Peacock Publishing.


755

รปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ A MODEL OF PERSONNEL MANAGEMENT WITHIN PRIVATE

SCHOOLS IN THE NORTH EAST OF THAILAND

พระพงษ พนธพนจ นกศกษาหลกสตรปรชญาดษฎบณฑตสาขาวชาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยราชภฏบรรมย E-mail :[email protected]

ประเสรฐ ภเงน ผชวยศาสตราจารย คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยราชภฏบรรมย

E-mail :[email protected]

บทคดยอ การวจยครงนมจดมงหมายเพอ 1) ศกษาสภาพปจจบน สภาพทพงประสงคการบรหารงานบคคลของ

โรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2) สรางรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และ 3) ประเมนรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออก เฉยงเหนอวธด าเนนการวจยแบงออกเปน 3 ขนตอน ผลการวจยสรปไดดงน

1. สภาพปจจบน และสภาพทพงประสงคการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชน ความคดเหนของผบรหารเกยวกบสภาพปจจบน โดยรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดานพบวา สวนใหญอยระดบปานกลาง และความคดเหนเกยวกบสภาพทพงประสงค โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สวนใหญอยระดบมาก และความคดเหนของครเกยวกบสภาพปจจบน โดยรวม อยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สวนใหญอยระดบปานกลาง และความคดเหนเกยวกบสภาพทพงประสงค โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ทกดานอยในระดบมาก

2. รปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชน ม 3 สวน คอ สวนท 1 หลกการของรปแบบ ประกอบดวย 10 หลกการ สวนท 2 วตถประสงคของรปแบบประกอบดวย 5 ขอและสวนท 3 องคประกอบของรปแบบ ประกอบดวย 6 ดานและการตรวจสอบรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เปนการตรวจสอบรปแบบเชงคณลกษณะดานการประเมนความเหมาะสมและความครอบคลมจากผทรงวฒ 10 คนพบวา ความคดเหนของผทรงคณวฒเกยวกบความเหมาะสมของรปแบบ โดยรวมอยในระดบมากทสดเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สวนใหญอยในระดบมากทสด และความคดเหนเกยวกบความครอบคลมของรปแบบโดยรวมอยในระดบมากทสด เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สวนใหญ อยในระดบมากทสด




756

3. ผลการประเมนรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชน ความคดเหนของครและผบรหารโรงเรยนเกยวกบความเปนไปไดของรปแบบ โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สวนใหญอยในระดบมาก และความคดเหนเกยวกบความมประโยชนของรปแบบ โดยรวมอยในระดบมากทสด เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สวนใหญอยในระดบมากทสด

ค าส าคญ : รปแบบการบรหารงานบคคล โรงเรยนเอกชน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ABSTRACT The purposes of this research were: 1) to study the actual state and the desired conditions in personnel management against those needed to reach a higher level of personnel management in private schools in the North East, 2) to construct a model of administration management within private schools in the North East, and 3) to evaluate the model of personnel management within private schools in the North East. The research process was divided into 3 phases: The results revealed: 1) The actual state and desired conditions in personnel management of private schools. The individual and majority opinion of management concerning the state of personnel management is that personnel management is at a medium level. The individual and majority opinion of management concerning the desired conditions in personnel management is that they are above medium level, and the individual and majority opinion of teachers concerning the state of personnel management is that personnel management is at a medium level. The individual and majority opinion of teachers concerning the procedures used in personnel management is that they are above medium level. 2) The model of administration management within private schools has 3 parts. Part 1.The principle of the model including 10 separate principles.Part, 2. There are 5 objectives contained in the model. Part 3. The element of the model consists of 6 parts. The model of administration management within private schools in the North East was checked for inclusion and suitability by 10 experts. The experts individual and majority opinion was that the inclusion of the model was higher than medium level. The experts individual and majority opinion was that the suitability of the model was higher than medium level. 3) The result of the evaluation of the model of personnel management within private schools. The individual and majority opinion by both management and teachers as to the models feasability was seen as higher than medium level. The individual and majority opinion by both management and teachers as to the utility of the model was seen as higher than medium level.

KEYWORDS : A Model of Personnel Management, Private School, the North East of Thailand


757

1.บทน า

ในโลกยคโลกาภวตน ซงมการเปลยนแปลงรวดเรวแตกตางจากในอดต การเปลยนแปลงทเกดขนน จะอยภายใตโลกยคศตวรรษท 21 คอ การเปลยนแปลงทมลกษณะทงทางโลก ทางสงคมแบบใหมทเรยกวาสงคมสารสนเทศ สงคมแหงการเรยนร หรอสงคมเศรษฐกจฐานความร ลกษณะดงกลาวสงผลใหสงคมทมความรกลายมาเปนทรพยากรทมคายง การพฒนาความรเพอการแขงขนและสรางความเขมแขงจะเปนฐานทส าคญยงในการพฒนาประเทศ ซงประเทศตาง ๆจ าเปนตองปรบตวพรอมรบการเปลยนแปลงทรวดเรว บคคลและสงคมปรบตวไมทนและกอใหเกดความไมสมดลของการพฒนาประเทศในหลายลกษณะ ท าใหประเทศไทยมปญหาเรองวกฤตทางภมปญญา นนคอคนขาดคณภาพ (วรภทร ภเจรญ.2548 : 1) จงมงพฒนาคน ทจะตองไดรบการ เอาใจใสโดยองคกรทเกยวของทงจากภาครฐและเอกชน เพราะเชอวา คนเปนหวใจของการท างานทกระบบและ มผลใหงานนนส าเรจหรอลมเหลวไดโดยการปฏรปการศกษา

การบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชน จงมความส าคญ ในการปฏรปบคคล พฒนาบคคลใหมความร ความสามารถปฏบตงานตามภารกจไดบรรลวตถประสงคขององคกร ซงความส าเรจของการน านโยบายไปปฏบต ขนอยกบปจจย 3 ดานคอ จ านวนและความเพยงพอของบคคล คณภาพของบคคล และระดบการน าบคคลไปใชประโยชน (วรเดช จนทรศร. 2551: 50) นอกจากน ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2553: 120 - 122) ยงพบปญหาและอปสรรคในการบรหารการศกษาของโรงเรยนเอกชนคอ จ านวนนกเรยนในระดบอนบาล และระดบประถมศกษาของโรงเรยนเอกชนลดลงจากปญหาเศรษฐกจทเกดขน เมอจ านวนนกเรยนลดท าใหรายไดของโรงเรยนเอกชนลดลงดวย โรงเรยนเอกชนจงจ าเปนตองลดรายจายดานตางๆของโรงเรยน รวมทงลดคาจาง เงนเดอนคร และบคลากร ผลดงกลาวกระทบท าใหครเดอดรอน หมดก าลงใจการท างาน ขาดความมนใจและความมนคงดานวชาชพ กอใหเกดปญหาในการเรยนการสอน สงผลกระทบตอคณภาพมาตรฐานการศกษาของโรงเรยน ซงมผลตอการตดสนใจสงบตรหลานเขาศกษามาก

สวนส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน (2553 : ภาคผนวก) พบวา 1) รฐยงไมสามารถสนบสนนคาใชจายตอรายหวนกเรยนใหใกลเคยงคาใชจายจรงหรอเทยบเทากบโรงเรยนรฐบาล 2) ส านกงานเขตพนทการศกษา ยงไมพรอมด าเนนการสงเสรมและสนบสนนใหโรงเรยนเอกชนมโอกาสพฒนาบคลากรทางการศกษา 3) โรงเรยนเอกชนไมสามารถเขาถงการสนบสนน เรงรด ในการสรางและขยายโครงสรางพนฐานทางการศกษาในรปแบบของโครงการเงนก หรอการใหสนเชอดอกเบยต า 4) รฐยงไมไดใหการสนบสนนและสงเสรมใหโรงเรยนเอกชนก าหนดผลตอบแทนบคลากรทางดานการศกษาในสงกด ตามหลกการตอบแทนตามผลการปฏบตงานนอกเหนอจากการตคาตามวฒทางการศกษา 5) รฐยงไมพรอมทจะจดใหมกองทนหรอแหลงทนเพอพฒนาคณภาพการจดการศกษาใหกบโรงเรยนเอกชน 6) องคกรปกครองสวนทองถนไมจดสรรงบประมาณเพอพฒนาการศกษาของโรงเรยนเอกชน และ 7 ) บคลากรทางการศกษาของรฐ ยงไมปรบเปลยนแนวคด และกระบวนทศน ทมตอการจดการศกษาของโรงเรยนเอกชน จากการจดการเชงพาณชยมาเปนการชวยลดภาระคาใชจายของรฐ และ ดานการบรหารบคคล พบวาขวญและก าลงใจของครลดลง ครทมอายนอยบางสวนลาออกไปสอบบรรจเปนขาราชการ ไมมโครงการจดอบรมสมมนาส าหรบโรงเรยนเอกชน รฐเปนผก าหนดเงนเดอนของครเอกชน ครผสอนโรงเรยนเอกชนจะตองมใบประกอบวชาชพ ขาดครทมคณภาพ ครทมอายมากมปญหาในการจดท าสอ ICT


758

จากสภาพและปญหาดงกลาวขางตน โรงเรยนเอกชน จ าเปนตองสรางรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชน ทเหมาะสมเพอใหสามารถพฒนาคณภาพการศกษาไดทดเทยมกบโรงเรยนรฐบาล โรงเรยนเอกชนจะตองเตรยมความพรอมทกดาน เรงปรบปรงคณภาพการศกษา ใหเปนทไววางใจ เกดความพงพอใจกบผปกครอง และปจจบนยงขาดขอมลดานการวจย ทมการศกษาวจยเกยวกบรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชน ผวจยจงไดศกษา รปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เพอใชเปนแนวทางในการพฒนากระบวนการการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนใหมคณภาพ ซงจะสงผลตอการพฒนาคณภาพการศกษาของโรงเรยนเอกชนใหบรรลวตถประสงคและเปาหมายตอไป

2. กรอบแนวคดและทฤษฏ

หลกการบรหารงานบคคล กตมา ปรดดลก (2542) หลกการบรหารงานบคคล 12 ประการ 1.หลกความเสมอภาค 2. หลกความสามารถ 3. หลกความมนคง 4. หลกความเปนกลางทางการเมอง 5. หลกพฒนา 6. หลกแหงความเหมาะสม 7. หลกความยตธรรม 8. หลกสวสดการ 9. หลกเสรมสราง 10. หลกมนษยสมพนธ 11. หลกประสทธภาพ 12. หลกการศกษาวจย บรรยงค โตจนดา (2546) 1.หลกความเปนธรรม 2. บรหารงานอยางเปดเผย 3. บคคลเปนสวนหนงขององคการ 4. มความเปนกนเอง 5. หลกความสามารถ 6. บคคลมความสามารถทกคน

องคประกอบของการบรหารงานบคคล Flippo(1971) Armstrong (1995) Lunenberg&Ornstein (2000 ), ธงชย สนตวงษ (2542). มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2546). สมเดช สแสง (2549), ภาณศกด ค าแผง ( 2550). สมาน อศวภม ( 2551), สมยศ นาวการ ( 2551) ประกอบดวย 1. การวางแผนงานบคคล 2. การสรรหาและการคดเลอกบคคล 3. การพฒนาบคคล 4. การธ ารงรกษาบคคล 5. การประเมนผลการปฏบตงานบคคลและ 6. การพนจากงาน

ทฤษฎทเกยวของกบการบรหารงานบคคล ทฤษฎบรหารแบบมสวนรวม1. ทฤษฎมนษยสมพนธ 2. ทฤษฎเชงพฤตกรรมศาสตร 3. ทฤษฎวาย 4. ทฤษฎสถานการณทฤษฎเกยวกบแรงจงใจ 1) ทฤษฎความตองการของมาสโลว 2) ทฤษฎ 2 ปจจย 3) ทฤษฎของอลเดอรเฟอร

รปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชน ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ประกอบดวย 1. หลกการบรหารงานบคคล 2. วตถประสงคของการ บรหารงานบคคล 3. องคประกอบของกระบวนการบรหารงานบคคล ขอบขายงาน การปฏบตงาน ประกอบดวย 3.1 การวางแผนบคคล 3.2 การสรรหาและการคดเลอกบคคล 3.3 การพฒนาบคคล 3.4 การธ ารงรกษาบคคล 3.5 การประเมนผลการปฏบตงานบคคล 3.6 การพนจากงาน

รปแบบการบรหารคณภาพวงจรคณภาพเดมมง (Deming Cycle) : PDCA 1. การวางแผน (Plan) 2. ปฏบตตามแผน (Do) 3. การตรวจสอบ (Check) และ 4. ด าเนนการใหเหมาะสม (Act)


759

3.วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาสภาพปจจบน สภาพทพงประสงค ของกระบวนการการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2. เพอสรางรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

3. เพอประเมนรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

4.วธด าเนนการวจย การด าเนนการวจยแบงออกเปน 3 ขนตอน ขนตอนท 1 ศกษาสภาพปจจบน สภาพทพงประสงคการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ผวจยศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของเกยวของกบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชน ส ารวจความคดเหนเกยวกบสภาพปจจบนและสภาพทพงประสงคของการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ โดยก าหนดขนาดของกลมตวอยางตามตารางสดสวนของเครจซและ มอรแกน (Krejcie & Morgan ; อางถงใน พรรณ ลกจวฒนะ. 2553 : 150) ไดขนาดกลมตวอยางเปนโรงเรยนจ านวน 267 โรงเรยนโดยท าการสมแบบหลายแลวท าการเลอกแบบเจาะจงโดยก าหนดใหเปนผบรหาร จ านวน 267 คน และคร 267 คน รวมทงสน 534 คน และสมภาษณผบรหารและครโรงเรยนเอกชนทไดรบรางวลพระราชทาน โดยการเลอกแบบเจาะจง จ านวน 6 โรงเรยน รวมจ านวน 12 คน ขนตอนท 2 การสรางรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอประกอบดวย 2 สวน สวนท 1 น าผลทไดจากการศกษา เอกสาร งานวจยทเกยวของ ผลการวเคราะหแบบสอบถาม และการสมภาษณ ตอสภาพปจจบน สภาพทพงประสงคการบรหารบคคล ในตอนท 1 มาเปนกรอบในการรางรปแบบ สวนท 2 ตรวจสอบความเหมาะสมและความถกตองครอบคลมของรปแบบโดยผทรงคณวฒ 10 คน ลกษณะของแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ ขนตอนท 3 การประเมนรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออก- เฉยงเหนอผวจย ไดส ารวจความคดเหนของผบรหารครโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอเกยวกบ ความเปนไปไดหรอความมประโยชนของรปแบบโดยก าหนดขนาดของกลมตวอยางโดยใชเกณฑรอยละ 10 - 15 ( บญชม ศรสะอาด. 2545 : 45) โดยใชโรงเรยนเปนหนวยการสม ไดก าหนดกลมตวอยาง 100 โรงเรยน แลวท าการเลอกแบบเจาะจง โดยก าหนดใหเปนผบรหารไดแก ผบรหาร จ านวน 100 คน และคร จ านวน 100 คน รวมทงสน จ านวน 200 คน

5. สรปผลการวจย สรปผลไดดงน 1. ผลการศกษาสภาพปจจบน และสภาพทพงประสงคการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาค

ตะวนนออกเฉยงเหนอตามองคประกอบทง 6 ดาน คอ ดานการวางแผนบคคล ดานการสรรหาและการคดเลอกบคคลดานการพฒนาบคคลดานการธ ารงรกษาบคคลดานการประเมนผลการปฏบตงานบคคล และดานการพน จากงาน พบวา


760

1.1 ความคดเหนของผบรหารโรงเรยนเกยวกบสภาพปจจบนการบรหารงานบคคล โดยรวมอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สวนใหญอยระดบปานกลาง โดยดานทมคาเฉลยสงสดคอ ดานการธ ารงรกษาบคคล และสภาพทพงประสงคของการบรหารงานบคคล โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สวนใหญอยระดบมาก โดยดานทมคาเฉลยสงสดคอ ดานการวางแผนงานบคคล

1.2 ความคดเหนของครเกยวกบสภาพปจจบนของการบรหารงานบคคล โดยรวม อยในระดบ ปานกลาง เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สวนใหญอยระดบปานกลางโดยดานทมคาเฉลยสงสดคอ ดานการธ ารงรกษาบคคล และสภาพทพงประสงคของการบรหารงานบคคล โดยรวม อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ทกดานอยในระดบมาก โดยดานทมคาเฉลยสงสดคอ ดานการวางแผนงานบคคล ดานการสรรหาและ การคดเลอกบคคล และดานการประเมนผลการปฏบตงานของบคคล 2. การสรางรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2.1 รปแบบการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอประกอบดวย 3 สวนคอ สวนท 1 หลกการของรปแบบ ประกอบดวย 10 หลกการ คอ 1) หลกความเสมอภาค 2) หลกความยตธรรม 3) หลกการมสวนรวมทางการเมอง 4) หลกการพฒนา 5)หลกแหงความเหมาะสม 6) หลกเสรมสราง 7) หลกมนษยสมพนธ 8) หลกแหงความมนคง 9) หลกสวสดการ และ 10) หลกประสทธภาพ สวนท 2 วตถประสงคของรปแบบประกอบดวย 5 ขอ คอ 1) เพอใหโรงเรยนเอกชนคดสรร สรางแรงจงใจใหบคคลทมความรความสามารถ เปนคนด เขามาปฏบตงานและชวยใหโรงเรยนเอกชนพฒนาใหบคคลใชทกษะ ความร ความสามารถประสบการณ ในการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ และประสทธผล 2) เพอสรางแรงจงใจและธ ารงรกษาบคลากรทมความรความสามารถไวใหกบโรงเรยนเอกชน 3) เพอใหโรงเรยนเอกชน มรปแบบการบรหารบคลากรทสงเสรมใหผบรหาร และบคคลในโรงเรยนสามารถปฏบตงานอยางมประสทธภาพ และประสทธผล 4) เพอสรางมาตรฐานของรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนส าหรบเปนเครองมอหรอแนวทางทชวยใหโรงเรยนบรรลวตถประสงคและเปาหมายตามทก าหนด และ 5) เพอพฒนารปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนทมงเนนการมสวนรวมและมกระบวนการบรหารงานบคคลดวยวงจรของเดมมง (Deming Cycle) และสวนท 3 องคประกอบของรปแบบ ม 6 ดานคอ 1) ดานการวางแผนบคคล 2) ดานการสรรหาและคดเลอกบคคล 3) ดานการพฒนาบคคล 4) ดานการธ ารงรกษาบคคล 5) ดานการประเมนผลการปฏบตงาน และ 6) ดานการพนจากงาน 2.2 การตรวจสอบรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เปนการพจารณาความเหมาะสมและความถกตองครอบคลมจากผทรงวฒ 10 คนพบวา ความเหมาะสมของรปแบบ โดยรวมอยในระดบมากทสด เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สวนใหญอยในระดบมากทสด โดยดานทมคาเฉลยสงสดคอ ดานวตถประสงคของรปแบบ และความถกตองครอบคลมของรปแบบ โดยรวมอยในระดบมากทสด เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สวนใหญอยในระดบมากทสด โดยดานทมคาเฉลยสงสดคอ ดานวตถประสงคของรปแบบ และดานองคประกอบของรปแบบ 3. การประเมนรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 3.1 ความคดเหนของครและผบรหารโรงเรยน เกยวกบความเปนไปไดหรอความมประโยชนของรปแบบ พบวาความคดเหนของครและผบรหารโรงเรยนเกยวกบความเปนไปไดของรปแบบ โดยรวมอยในระดบ


761

มาก เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สวนใหญอยในระดบมาก โดยดานทมคาเฉลยสงสดคอ ดานวตถประสงคของรปแบบ และความคดเหนของครและผบรหารโรงเรยน เกยวกบความมประโยชนของรปแบบ โดยรวมอยในระดบมากทสด เมอพจารณาเปนรายดาน พบวา สวนใหญอยในระดบมากทสด โดยดานทมคาเฉลยสงสดคอ หลกการของรปแบบ 3.2 ความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม ทมตอรปแบบและองคประกอบตาง ๆ ของรปแบบ ดานหลกการของรปแบบทมจ านวนมากทสด คอ เปนหลกการทดมความเหมาะสมแลว ดานวตถประสงคของรปแบบ ทมจ านวนมากสด คอ ควรผนวกรวมวตถประสงคใหเหลอ 3 ขอหลกนาจะเหมาะสมมากยงขน และ ดานองคประกอบของรปแบบ ทมจ านวนมากสด คอ เปนองคประกอบทมความละเอยดมากและควรน าไปทดลองใชจรงกบโรงเรยนเอกชน

6. อภปรายผล การวจยเรอง รปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 1.ศกษาสภาพปจจบน สภาพทพงประสงคการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาค

ตะวนออกเฉยงเหนอ 1.1 ผลการศกษาสภาพปจจบน สภาพทพงประสงคการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนใน

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอพบวา ความคดเหนเกยวกบสภาพปจจบนการบรหารงานบคคลของผบรหารและครโรงเรยน โดยรวม อยในระดบปานกลาง และ ความคดเหนเกยวกบสภาพทพงประสงคการบรหารงานบคคลโดยรวม อยในระดบมาก สาเหตมาจากขอจ ากดของโรงเรยนเอกชน โดยเฉพาะกระบวนการบรหารบคคล ซงขนอยกบการตดสนใจของผบรหารโรงเรยนเทานน และเมอพจารณาคาเฉลยของการบรหารบคคล พบวา ดานการธ ารงรกษาบคคล มคาเฉลยสงสด ทง 2 กลม เนองจากปญหาครและบคลากรทางการศกษาโรงเรยนเอกชน ความไมเทาเทยมกนและเสมอภาคกบครของภาครฐในเรองคาตอบแทน วทยฐานะ สวสดการ สทธประโยชน สงผลใหเกดการไหลไปสภาครฐ โดยเฉพาะมการสอบและเรยกบรรจครในระหวางภาคเรยน ท าใหโรงเรยนเอกชนตองรบครทไมมใบอนญาตประกอบวชาชพเขามาใหม เพอทดแทน และการเขา-ออกของครบอยๆ ดงนนโรงเรยนจงตองจดหาสวสดการตางๆ ใหครและบคลากรทางการศกษา เพอการการธ ารงรกษาบคคลใหอยกบโรงเรยนเอกชนนานๆซงสอดคลองกบงานวจยของ โสมนส ทองงาม (2546 : 51- 53), ยพวลย มงบญมอบ (2549 : 139 – 48) และ วทญญ ศรจรรยา (2551 : 122 - 124) ทกลาววา สภาพการบรหารงานบคคลของผบรหารและคร ตองมการวางแผนอตราก าลง การบ ารงรกษาบคคล การพฒนาบคคล การสรรหาและการบรรจแตงตง และดานการพนจากงาน ตามล าดบ 2. การสรางรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2.1 รปแบบการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอม 3 สวนคอ สวนท 1 หลกการของรปแบบ ประกอบดวย 10 หลกการ สวนท 2 วตถประสงคของรปแบบประกอบดวย 5 ขอ และสวนท 3 องคประกอบของรปแบบ ม 6 ดาน ซงหลกการบรหารงานบคคลโรงเรยนเอกชนควรยดหลกดงน หลกความเสมอภาค หลกความยตธรรม หลกการมสวนรวมทางการเมอง หลกการพฒนา หลกแหงความเหมาะสม หลกเสรมสราง หลกมนษยสมพนธหลกแหงความมนคง หลกสวสดการ และ หลกประสทธภาพ


762

ซงสอดคลองกบแนวคดของ วราภรณ ชชตะวรรณ (2541 : 7) ทกลาววา หลกการการบรหารงานบคคลอยางนอยจะตองยดหลกในการจดระบบการบรหารงานบคคล ทง 10 ขอ และ กตมา ปรดดลก ( 2542: 22) สรปวา การบรหารงานบคคลในสภาพทไดมววฒนาการถงปจจบนไดประยกตเอาความกาวหนาทางดานการบรหารมาประกอบหลกการการบรหารบคคลดวย การบรหารงานบคคลแผนใหม จงยดหลกการส าคญ 12 ประการซงสอดคลองกบแนวคดของ ฟลปโป (Flippo. 1971 : 6) กลาววา กระบวนการบรหารบคคล ประกอบไปดวย การสรรหา การพฒนาการบรหารคาตอบแทนการประสานประโยชนการบ ารงรกษา และการพนจากองคกร, อารมสตรองค (Armstrong. 1995 : 97) สรปไววา กระบวนการบรหารการบรหารงานบคคล มดงนการแสวงหาบคคลการจายคาตอบแทนการประเมนผลการปฏบตงานการพฒนาบคคลการใหบรการกบบคคลการใหพนจากงาน และการเสรมแรงงานสมพนธ และลเนนเบอรกและออนสไตล (Lunenbergg&Ornstein. 2000 : 48 5 - 520) กลาววา กระบวนการบรหารบคคล ประกอบดวย 6 ขนตอน คอ การวางแผนบคลากร การสรรหา การคดเลอก การพฒนา ประเมนผลงาน และการจดสวสดการ 2.2 การตรวจสอบรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ดานวธการประเมนความเหมาะสมและความถกตองครอบคลมจากผทรงวฒ 10 คนพบวาความเหมาะสมของรปแบบ โดยรวมอยในระดบมากทสด สวนความถกตองครอบคลมของรปแบบ โดยรวมอยในระดบมากทสด ซงการตรวจสอบรปแบบ สามารถใชผเชยวชาญหรอผทรงคณวฒเปนผตรวจสอบ เพอหาขอสรปของความเหมาะสมและความถกตองครอบคลมของรปแบบทประเมน สอดคลองกบแนวคดทกลาวถง การตรวจสอบรปแบบของ พลสข หงคานนท (2540 : 55), อทมพร จามรมาน (2541 : 23) และ จนตนา ศกดภอราม (2545 : 13 - 14) 3. การประเมนรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 3.1 ความคดเหนของครและผบรหารโรงเรยน เกยวกบความเปนไปไดของรปแบบ โดยรวมอยในระดบมาก สวนความมประโยชนของรปแบบ โดยรวมอยในระดบมากทสด จะเหนไดวาความเปนไปไดของรปแบบอยในระดบมาก ทเปนเชนนเพราะโรงเรยนเอกชนเปนนตบคคล การบรรจ การถอดถอนคร การบรหารงานบคคลมความคลองตว รวดเรว การตดสนใจโดยสวนมากขนอยกบผบรหาร ถาผบรหารมความพงพอใจในรปแบบการบรหารงานบคคลทจะน าไปสการปฏบต ยอมเปนผลดกบโรงเรยนตนเอง เพอใหโรงเรยนมมาตรฐานในการบรหารงานบคคลตอไป สวน ความมประโยชนของรปแบบ อยในระดบมากทสด เพราะรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ไดผานการวเคราะห การกลนกรองจากผบรหารโรงเรยนและคร ซงผบรหารโรงเรยนและครมประสบการณอนยาวนานจงนาจะเปนสงยนยนไดวา รปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จะมประโยชนอยางมากทสดถาโรงเรยนไดน าไปปฏบตอยางตอเนอง ซงสอดคลองกบงานวจยของ จตตนนท ภมอาจ (2549 : 139 - 141), ยพวลย มงบญมอบ (2549 : 48), มงคล ตระดเรก (2550 : บทคดยอ) และ ทศนนท ชมชน (2554 : บทคดยอ)


763

7. ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะในการน าผลวจยไปใช กระทรวงศกษาธการ และส านกงานคณะกรรมการสงเสรม

การศกษาเอกชน ควรเขามาชวยเหลอและดแลโรงเรยนเอกชน ในปญหาดานปญหาดานครและบคลากรทางการศกษาเอกชน ความไมเทาเทยมและเสมอภาคกบครของภาครฐ ในเรองคาตอบแทน วทยฐานะ สวสดการ สทธประโยชน สงผลใหเกดการไหลไปสภาครฐ โดยเฉพาะมการสอบและเรยกบรรจในระหวางภาคเร ยน ท าใหโรงเรยนเอกชนตองรบครทไมมใบประกอบวชาชพเขาทดแทน กระบวนการบรรจและจางครตางชาต มความยงยากและลาชา

2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไปควรมการวจยเพอศกษาประสทธผลของรปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและควรน ารปแบบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอไปทดลองใชในโรงเรยนเอกชนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

8. เอกสารอางอง กตมา ปรดดลก. (2542). ทฤษฎการบรหารองคการ. กรงเทพฯ : ชนะการพมพ. จตตนนท ภมอาจ. (2549). “สภาพและปญหาการบรหารงานงานบคคลของโรงเรยนเอกชนประเภทสามญศกษา

จงหวดอดรธาน หนองคาย หนองบวล าภ”. วทยานพนธ ค.ม.(การบรหารการศกษา). อดรธาน : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน.

จนตนา ศกดภอราม. (2545). “การน าเสนอรปแบบการบรหารโรงเรยนในก ากบของรฐส าหรบ ประเทศไทย”. วทยานพนธ ค.ด. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ทศนนท ชมชน. (2554). “องคประกอบภาวะผน าของผบรหารกบการบรหารงานบคคลของโรงเรยนเอกชนใน กรงเทพมหานคร”. วทยานพนธ ศษ.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

บรรยงค โตจนดา. (2546). การบรหารงานบคคล. กรงเทพฯ : รวมสาสน. บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. พมพครงท 7. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน พรรณ ลกจวฒนะ. (2553). วธการวจยทางการศกษา. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : คณะครศาสตร

อตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง. พลสข หงคานนท. (2540). “การพฒนารปแบบการจดองคการของวทยาลยกระทรวงสาธารณสข”. วทยานพนธ

ศศ.ด. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. มงคล ตระดเรก. (2550). “การบรหารงานบคลากรของโรงเรยนอนบาลเอกชน เขตพนทการศกษา เชยงราย

เขต 3”. วทยานพนธค.ม. (การบรหารการศกษา). เชยงราย : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย.

ยพวลย มงบญมอบ. (2549). “ความคาดหวงของครทมตอการบรหารงานบคคลโรงเรยนเอกชนในเขตพนทการศกษาลพบร เขต 2”. วทยานพนธค.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏพระนคร.


764

วรภทร ภเจรญ. (2548). องคกรแหงการเรยนรและการบรหารความร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน. วรเดช จนทรศร. (2551). ทฤษฎการน านโยบายสาธารณะไปปฏบต. พมพครงท 2.กรงเทพมหานคร : บรษท

พรกหวานกราฟฟคจ ากด. วทญญ ศรจรรยา. (2551). “สภาพและปญหาการบรหารงานบคคลของผบรหารและครในโรงเรยน

สงกดส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน ส านกงานเขตพนทการศกษา กรงเทพฯเขต 2”.วทยานพนธ ค.ม. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏจนทเกษม.

วราภรณ ชชตะวรรณ. (2541). การบรหารงานบคคล. กรงเทพฯ : แอลเพรส. ส านกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน. (2553). รายงานการวจย เรองการกระจายดานบรการและ ทรพยากรทางการศกษาของการศกษาเอกชน. กรงเทพฯ : ส านกนายกรฐมนตร. ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2553). ระบบโรงเรยนคณภาพระดบโลกขนมาสความเปน โรงเรยนคณภาพชนน าไดอยางไร. กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟค. โสมนส ทองงาม. (2546). “แนวทางการบรหารงานบคลากรครของโรงเรยนอนบาลเอกชน ใน

อ าเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม”. วทยานพนธ ศษ.ม (การบรหารการศกษา) เชยงใหม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

อทมพร จามรมาน. (2541). การพฒนาหลกสตรการศกษาขนพนฐานและหลกสตรทองถน. ภาควชาเทคโนโลยและสอการศกษา คณะศกษาศาสตร

Armstrong, Michael. (1995). A Handbook of Personnel Management Practice.London :Kogan. Flippo,E.B. (1971). Personnel Management. 6thed. New York : McGraw Hill. Lunenburg, F. C. &Omstein, A. C. (2000). Educational Administration : Concept and Practice. 3rd ed.

Belmont, California :Wodworth / Thomson Learning.


765

ปจจยทสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน มหาวทยาลยวงษชวลตกล จงหวดนครราชสมา

FACTORS AFFECTING EFFICIENCY OF THE INTERNAL AUDITOR’S PERFORMANCE OF VONGCHAVALITKUL UNIVERSITY,

NAKHON RATCHASIMA

ผชวยศาสตราจารย ดร.ฐตรตน มมาก อาจารยประจ าหลกสตรบรหารธรกจดษฎบณฑต คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยวงษชวลตกล

E-mail : [email protected] อาจารยรตกร บญสวาท

อาจารยประจ าสาขาวชาการบญช คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยวงษชวลตกล E-mail : [email protected]

บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบทสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน ท าการเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม กลมตวอยางทใชในการวจยคอ บคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ มหาวทยาลยวงษชวลตกล จงหวดนครราชสมา จ านวน 121 คน วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถต ไดแก คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสมประสทธสหสมพนธ และการวเคราะหถดถอยพหคณ ผลการวจยพบวา ปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบ 2 ดาน ไดแก ดานการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน และดานความรความสามารถของผตรวจสอบภายใน สงผลตอประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .0.0 โดยสงผลถงรอยละ 47.7 ค าส าคญ: ประสทธภาพการท างาน ความรความสามารถ ผตรวจสอบภายใน

ABSTRACT The purposes of this research were to study the factors related to the auditing performance efficiency that affected the internal auditor’s performance efficiency. Questionnaire was used as a data collection tool. The samples were 121 employees from the inspected unit, Vongchalitkul University . The statistical methods used in analyzing the collected data were percentage, mean, standard deviation, simple correlation and multiple regression analysis. The results show that factors are related to the auditing performance efficiency in 2


766

aspects which were the internal auditor’s performance and the internal auditor’s skill and knowledge affecting the internal auditor’s performance at the significant level of 0.05 or 47.7 percent. KEYWORDS: Working Efficiency, Competency, Internal Auditor

บทน า การด าเนนงานหรอการบรหารจดการของมหาวทยาลยใหมประสทธภาพนน ขนอยกบปจจยทงภายในและภายนอกองคกร ปจจยทส าคญอยางหนงคอ ระบบการบรหารงานทมประสทธภาพซงจะสรางแรงจงใจใหบคลากรทมเทในการปฏบตงานในหนาทอยางเตมก าลงความสามารถ และสงผลใหมหาวทยาลยประสบความส าเรจในการด าเนนงาน (วรช สงวนวงควาน, 2546: 21) งานตรวจสอบภายใน (Internal Audit) เปนเครองมอทส าคญอยางหนงของฝายบรหาร ผบรหารสามารถน าผลผลตของงานตรวจสอบภายในไปใชในการตดสนใจ (Decision Making) และบรหารงานไดอยางมประสทธภาพ (Efficiency) ชวยใหเกดมลคาเพม (Value) และความส าเรจแกองคกรได (กรมบญชกลาง, ม 0ป 0ป 0: 1) ลกษณะของงานตรวจสอบภายในเปนงานทใหบรการดานการตรวจสอบ การประเมนผล การใหค าปรกษาเกยวกบการตรวจสอบภายใน การบรหารจดการทงในเรองความถกตองเชอถอไดของขอมลทางการเงนและทางการบรหาร การดแลทรพยสน การปฏบตตามกฎระเบยบ ขอบงคบ ประสทธภาพและประสทธผลของการด าเนนงาน ดงนนการตรวจสอบภายในจงตองเผชญกบสงททาทายหลายประการ เชน ความเจรญเตบโตขององคกร สภาวการณเปลยนแปลงตางๆ รวมถงเทคโนโลยทางดานอเลคทรอนกสคอมพวเตอร ฉะนน ผตรวจสอบภายในจงจ าเปนตองมการพฒนาตนเองดานวชาชพทงในดานความร ทกษะ และความสามารถอนๆ เพมเตมอยางตอเนอง และตองน าความร ทกษะ และประสบการณไปใชปฏบตหนาทใหบรการตรวจสอบภายในอยางเตมท เพอเพมประสทธภาพในการปฏบตหนาท ซงจะเหนไดวางานตรวจสอบภายในเปนเครองมอของผบรหารในการตรวจสอบและก าหนดมาตรการในการควบคมดานตางๆ ใหมประสทธภาพ (จนทนา สาขากร และคณะ, 2554: 7-1) การตรวจสอบภายในเปนกจกรรมทใหความเชอมนและใหค าปรกษาอยางเทยงธรรมเปนอสระ ซงจดใหมขนเพอเพมคณคา และปรบปรงการปฏบตงานขององคกรใหดขน การตรวจสอบภายในจะชวยท าใหองคกรบรรลเปาหมายและวตถประสงคทก าหนดไวนนตองมการประเมนและปรบปรงประสทธผลของกระบวนการบรหารความเสยง การควบคมและก ากบดแลอยางเปนระบบ ดงนนการตรวจสอบภายในจงเปนสวนหนงทท าใหองคกรประสบความส าเรจในดานการบรหารจดการอยางมคณภาพและประสทธภาพ (กรมบญชกลาง, 2557: 1) การปฏบตงานใหบรรลถงวตถประสงคของงานนนยอมตองอาศยเปาหมายหรอมาตรฐานการก าหนดเปาหมาย หรอมาตรฐานของงานนนๆ เพอคาดการณสงทจะเกดขนในอนาคตไดใกลเคยงกบความเปนจรงมากทสด กลาวคอตองสามารถวดไดทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ และตองแลวเสรจภายในระยะเวลาทก าหนดไว (ประชม รอดประเสรฐ, 2547: 332-333) ในการบรหารงานบคลากรและการพฒนาประสทธภาพในการท างานเปนสงส าคญอยางหนง ซงจะชวยยกระดบความรความสามารถในการปฏบตงานใหกาวทนการเปลยนแปลงของกระบวนการ เครองมอ อปกรณ และเทคโนโลยใหมๆ เพอเพมความส าเรจขององคกร นอกจากนการพฒนาประสทธภาพการท างานยงตอง


767

ค านงถงการบรรลเปาหมายความส าเรจ การจดหาและใชปจจยทรพยากร กระบวนการปฏบตงาน และความพอใจของทกฝาย ซงองคกรจะมประสทธภาพมากนอยเพยงใดจะขนอยกบประสทธภาพของคน และองคกรจะตอ งด าเนนไปพรอมกน (สมใจ ลกษณะ, 2552: 263) ซงประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบภายในกคอความสามารถในการปฏบตงานตรวจสอบภายในตามทไดรบมอบหมายดวยความถกตอง รวดเรวภายในระยะเวลาทก าหนด และผลงานการตรวจสอบภายในสามารถชวยลดตนทนและเปนประโยชนตอผลการด าเนนงานขององคกรอยางแทจรง ดงท Harrington (1912 อางถงใน สมพงษ เกษมสน, 2549: 30) ไดกลาววา คณลกษณะของประสทธภาพในการปฏบตงานนน บคลากรตองมการท างานทเชอถอได งานตองส าเรจทนเวลา และผลงานถกตองไดมาตรฐาน จากความเปนมาและความส าคญของปญหาดงกลาว ผวจยจงสนใจศกษาปจจยทสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน ทงนเพอใชเปนแนวทางในการพฒนาการปฏบตงานตรวจสอบของผตรวจสอบภายใน อกทงมหาวทยาลยและหนวยงานอนทสนใจสามารถน าผลการวจยไปใชเปนแนวทางในการพฒนาการปฏบตงานตรวจสอบภายในใหมประสทธภาพมากยงขน

วตถประสงคการวจย 10 เพอศกษาปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบ 20 เพอศกษาประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน 30 เพอศกษาปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบทสงผลตอประสทธภาพ การปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน

สมมตฐานของการวจย ปจจยสวนบคคลของบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบแตกตางกน มความคดเหนตอปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบและประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายในแตกตางกน


768

กรอบแนวคดในการวจย

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย

แนวคดและทฤษฎ ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฏทเกยวของกบการวจยดงน ปจจยสวนบคคล ผวจยไดศกษาผลงานวจยทเกยวของของนกวจยหลายทาน พบวาปจจยสวนบคคลเปนปจจยหนงทจะท าใหการปฏบตงานมประสทธภาพ ซงไดแก เพศ ประสบการณท างาน และต าแหนงงาน ปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบ ผวจยไดประยกตใชแนวคดแนวทางการตรวจสอบภายในของจนทนา สาขากร และคณะ (2554) ซงประกอบไปดวย 1) ดานความพงพอใจในภาพรวมของงานตรวจสอบภายใน 2) ดานความรความสามารถของผตรวจสอบภายใน และ 3) ดานการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน ประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน ผวจยใชหลกเกณฑในการประเมนประสทธภาพการท างานของ Harrington (1912 อางถงใน สมพงษ เกษมสน, 2549) ในดานผลงานถกตองไดมาตรฐาน เชอถอได และทนเวลา

วธการด าเนนการวจย ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยครงนคอ อาจารยและบคลากรของมหาวทยาลยวงษชวลตกลทเปนบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ จ านวน 24 หนวยงาน ประกอบดวย 9 คณะวชา 15 ศนย/ส านก มบคลกรของ

ปจจยสวนบคคล 1. เพศ 2. ประสบการณท างาน 3. ต าแหนงงาน

ประสทธภาพการปฏบตงาน ของผตรวจสอบภายใน

- ผลงานถกตองไดมาตรฐาน เชอถอได และทนเวลา

ปจจยทเกยวของกบประสทธภาพ การปฏบตงานตรวจสอบ

1. ดานความพงพอใจในภาพรวม ของงานตรวจสอบภายใน 2. ดานความรความสามารถ ของผตรวจสอบภายใน 3. ดานการปฏบตงานของ ผตรวจสอบภายใน


769

หนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ในปการศกษา 2557 จ านวน 151 คน (มหาวทยาลยวงษชวลตกล ฝายแผนและพฒนา, 2557) ขนาดของกลมตวอยาง (Sample Size) ใชวธการค านวณของ Taro Yamane (1973: 727) ซงไดก าหนดคาความเชอมน 95 % คาความคลาดเคลอนไมเกน 0.05 ไดจ านวน 121 คน ผวจยไดท าการสมตวอยางแบบชนภมอยางเปนสดสวน (Proportional Stratified Random Sampling) โดยเทยบสดสวนกลมตวอยางจากประชากรในแตละหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ (กลยา วานชยบญชา, 2008: 19) เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แบบสอบถาม (Questionnaire) เนอหาของแบบสอบถามในการวจยครงน แบงออกเปน 6 สวน โดยสวนท 1 เปนขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม สวนท 2 – 5 เปนแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา 0 ระดบ (Rating Scale) ตามมาตรวดแบบ Likert Scales สวนท 6 เปนขอเสนอแนะอนๆ ทใหบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ แสดงความคดเหนเกยวกบการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน มลกษณะค าถามเปนแบบปลายเปด (Open End) การตรวจสอบคณภาพเครองมอ ผวจยไดท าการทดสอบหาคาความเทยงตรง (Validity) และความเชอถอได (Reliability) ของแบบสอบถาม โดยมวธการดงน 10 การหาความเทยงตรง (Validity) โดยการน าแบบสอบถามฉบบรางเสนอตอผเชยวชาญเพอชวยตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) โดยการหาคาดชนความสอดคลอง (Item Objective Congruence: IOC) ไดคา IOC อยระหวาง 0.80 - 1.00 จ านวน 20 ขอ 20 การหาความเชอถอได (Reliability) โดยน าแบบสอบถามทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใช (Try – Out) กบบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ จ านวน 30 ชด (ทไมใชกลมตวอยาง) เพอหาขอบกพรองหรอขอผดพลาดในแบบสอบถาม และน าแบบสอบถามทไดมาวเคราะหหาคาความเชอถอได โดยใชวธหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Coefficient Alpha) ไดคาความเชอถอไดอยระหวาง .0816 – .0963 การเกบรวบรวมขอมล เปนการเกบรวบรวมขอมลโดยการแจกแบบสอบถามทไดรบการตรวจสอบคณภาพแลว ใหกบกลมตวอยาง คอ บคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบในระดบหวหนางาน จ านวน 121 คน โดยผวจยไดท าการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. การวเคราะหขอมลแบบสอบถามสวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม โดยการแจกแจงความถ (Frequency Distribution) และคารอยละ (Percentage) 2. การวเคราะหขอมลแบบสอบถามสวนท 2 –5 คอ ความพงพอใจในภาพรวมของงานตรวจสอบภายใน ความรความสามารถของผตรวจสอบภายใน การปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน และประสทธภาพการปฏบต งานของผตรวจสอบภายใน โดยใชวธหาคาเฉลย (Mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)


770

3. ใช t-test, F-test เพอทดสอบสมมตฐานทวาปจจยสวนบคคลของบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบแตกตางกน มความคดเหนตอปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบและประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายในแตกตางกน 4. ใช Correlation Coefficient ในการทดสอบคาความสมพนธระหวางตวแปรอสระ ซงไดแกตวแปรดานปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบ 5. ใชการวเคราะหการถดถอยพหคณ (Multiple Regression Analysis) ในการวเคราะหปจจยทสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน โดยผวจยไดท าการทดสอบคาความสมพนธระหวางตวแปรอสระ ไดแกตวแปรดานความพงพอใจในภาพรวมของงานตรวจสอบภายใน ดานความรความสามารถของผตรวจสอบภายใน และดานการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน โดยตวแปรอสระตองมคาสมประสทธสหสมพนธไมสงเกนไป แสดงวาไมมปญหา Multicollinearity จงจะสามารถน าตวแปรเหลานไปวเคราะหการถดถอยพหคณได (Black, 2006: 585) ซงสามารถเขยนเปนสมการโครงสรางได ดงน Z = C1+B1X1+B2X2+B3X3 โดยท C แทน คาคงท B1, B2 และ B3 แทน คาสมประสทธถดถอยของตวแปรอสระแตละตว

X1 แทน ดานความพงพอใจในภาพรวมของงานตรวจสอบภายใน X2 แทน ดานความรความสามารถของผตรวจสอบภายใน X3 แทน ดานการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน Z แทน ประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน

สรปผลการวจย

1. บคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ มความคดเหนเกยวกบปจจยท เกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบ ภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานพบวา อยในระดบมากทกดาน โดยบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ มความพงพอใจในภาพรวมของงานตรวจสอบภายใน เปนอนดบแรก รองลงมาไดแก ดานความรความสามารถของผตรวจสอบภายใน และดานการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน ตามล าดบ 2. บคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ใหความคดเหนทงภาพรวมและรายขอ วาผตรวจสอบภายใน มการปฏบตงานทมประสทธภาพในระดบมาก โดยใหความเหนวาผตรวจสอบภายในไดเปดโอกาสใหบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ชแจงการปฏบตงานในความรบผดชอบ ใหขอเสนอแนะทปรากฏในรายงานเปนประโยชนและสามารถปฏบตได และประเดนทตรวจพบมการชแจงและรายงานอยางถกตอง 3. จากการทดสอบสมมตฐาน พบวาบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ทมเพศตางกน มความคดเหนเกยวกบปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบในดานความรความสามารถของผตรวจสอบภายใน และดานการปฏบตงานของผตรวจสอบภายในแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 บคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบทมต าแหนงงานตางกน มความคดเหนเกยวกบปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบดานความพงพอใจในภาพรวมของงานตรวจสอบภายใน ดานความร


771

ความสามารถของผตรวจสอบภายใน และดานการปฏบตงานของผตรวจสอบภายในแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .0.0 สวนบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ทมเพศ ประสบการณท างาน และต าแหนงงานตางกน มความคดเหนเกยวกบประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายในไมแตกตางกน 4. ปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน ผวจยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณ (Multiple Regression Analysis) ผลการวเคราะหขอมลปรากฏในตาราง 1 ตาราง 1 ปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงาน ของผตรวจสอบภายใน

ล าดบท B Std.Error Beta t P-value 1. ดานการปฏบตงาน

ของผตรวจสอบภายใน (X3) 0.687 0.156 0.513 4.397* .0...

2. ดานความรความสามารถ ของผตรวจสอบภายใน (X2)

0.387 0.177 0.283 2.185* .0.31

n=121 ,Constant=0.626, R=0.700, R2=0.490, R2adj=0.477, S.E.est=0.597, F=37.430

*0 มนยส าคญทางสถตทระดบ .0.0

จากตาราง 1 จากการวเคราะหการถดถอยพหคณ (Multiple Regression) พบวาปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบ 2 ดาน ไดแก ดานการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน (X3) และดานความรความสามารถของผตรวจสอบภายใน (X2) สงผลตอประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .0.0 โดยสงผลถงรอยละ 47.7 (R2adj = 0.477) มความคลาดเคลอนมาตรฐานการพยากรณ S.E.est= 0.597 สามารถเขยนเปนสมการไดดงน Z = 0.626 + 0.687 X3 + 0.387 X2


772

อภปรายผล

จากผลการวจยเรอง ปจจยทสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน มหาวทยาลยวงษชวลตกล จงหวดนครราชสมา สามารถน าผลการวจยมาอภปรายไดดงน 1. บคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ใหความคดเหนในภาพรวมและรายขอ วามความพงพอใจผตรวจสอบภายในอยในระดบมาก โดยมความพงพอใจเรองการมมนษยสมพนธในการตดตอประสานงานกบบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ และมความพงพอใจทมตอสมพนธภาพของผตรวจสอบภายในกบบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ซงสอดคลองกบแนวคดของ จนทนา สาขากร และคณะ (2554) ทกลาววา การประกอบวชาชพตรวจสอบภายในทประสบความส าเรจเกดจากปจจยหลายประการ ซงไดแก ผตรวจสอบภายในจะตองมมนษยสมพนธด ใหความชวยเหลอ ใหค าแนะน าทด มวสยทศนทกวางไกลและมประโยชน ใหความรวมมอ มทกษะการสอสารทดและมประสทธภาพ และตองไดรบการยอมรบจากบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ สมพนธภาพระหวางผตรวจสอบภายในกบบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ เปนไปดวยด ตางฝายตางรวมมอกน โดยมงเนนประโยชนขององคกรเปนเปาหมายรวมกน 2. บคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ใหความคดเหนในภาพรวมและรายขอวาผตรวจสอบภายในมความรความสามารถในระดบมาก โดยพบวาผตรวจสอบภายในมความรและมความเชยวชาญในเรองทท าการตรวจสอบ ทงในดานการเงน ดานการปฏบตงานตามกฎ ระเบยบ และขอบงคบ นอกจากนนผตรวจสอบยงมทกษะในการสอสารทชดเจนและมประสทธภาพ ซงสอดคลองกบงานวจยของ วลาศณ ชอบด (2554) ไดศกษาเรอง ผลกระทบของความรความสามารถทางวชาชพทมตอคณภาพการตรวจสอบภายในของผตรวจสอบภายในส านกงานเขตพนทการศกษา ทพบวา ผตรวจสอบภายในมความคดเหนเกยวกบการมความรความสามารถทางวชาชพโดยรวมและเปนรายดานอยในระดบมากเชนกน 3. บคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ใหความคดเหนในภาพรวมและรายขอวาผตรวจสอบภายในมการปฏบตงานทเหมาะสมในระดบมาก โดยผตรวจสอบมการอธบายขอบเขตและวตถประสงคการตรวจสอบไวอยางชดเจน ระยะเวลาทใชในการปฏบตงานตรวจสอบมความเหมาะสม บคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ มความพงพอใจในภาพรวมตอการใหค าปรกษาของผตรวจสอบภายใน ซงสอดคลองกบงานวจยของ รจ เบยดนอก (2554) ทไดศกษาเรอง ผลกระทบของมาตรฐานการปฏบตงานวชาชพการตรวจสอบภายในทมตอประสทธภาพการท างานของผตรวจสอบภายใน สงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ ทพบวา ผตรวจสอบภายใน สงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ มความคดเหนเกยวกบการมมาตรฐานการปฏบตงานวชาชพการตรวจสอบภายในดานการปฏบตงานโดยรวมและรายดานอยในระดบมากเชนกน 4. บคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ใหความคดเหนในภาพรวมและรายขอวาผตรวจสอบภายในมการปฏบตงานทมประสทธภาพในระดบมาก โดยผตรวจสอบภายในเปดโอกาสใหผรบการตรวจสอบชแจงการปฏบตงานในความรบผดชอบ รายงานการตรวจสอบมเนอความทกระชบ ชดเจนและเขาใจงาย นอกจากนนผตรวจสอบภายในใหขอเสนอแนะทปรากฏในรายงานทเปนประโยชนและสามารถน าไปปฏบตได ซงสอดคลองกบงานวจยของ พระนนท บตรจตรส (2553) ไดศกษาเรอง คณสมบตของผรบตรวจทมตอความคดเหนเกยวกบประสทธภาพการตรวจสอบภายในของส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ทพบวา ความคดเหนของผรบตรวจในภาพรวมและรายดานเกยวกบประสทธภาพการตรวจสอบภายในอยใน


773

ระดบสง สอดคลองกบงานวจยของ รจ เบยดนอก (2554) ไดศกษาเรอง ผลกระทบของมาตรฐานการปฏบตงานวชาชพการตรวจสอบภายในทมตอประสทธภาพการท างานของผตรวจสอบภายใน สงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ ทพบวาผตรวจสอบภายใน สงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ มความคดเหนเกยวกบการมประสทธภาพการท างานโดยรวมและรายดานอยในระดบมากเชนกน 5. บคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ทมเพศและต าแหนงงานตางกน มความคดเหนเกยวกบปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบ ดานความรความสามารถของผตรวจสอบภายใน และดานการปฏบตงานของผตรวจสอบภายในแตกตางกน และบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ทมต าแหนงงานตางกน มความคดเหนเกยวกบปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบ ดานความพงพอใจในภาพรวมของงานตรวจสอบภายในแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .0.0 ซงสอดคลองกบงานวจยของรจ เบยดนอก (2554) ไดศกษาเรอง ผลกระทบของมาตรฐานการปฏบตงานวชาชพการตรวจสอบภายในทมตอประสทธภาพการท างานของผตรวจสอบภายใน สงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ ทพบวา ผตรวจสอบภายใน สงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ ทมต าแหนงงานตางกนตางกน มความคดเหนเกยวกบมาตรฐานการปฏบตงานวชาชพการตรวจสอบภายในดานมาตรฐานการปฏบตงานแตกตางกน 6. ปจจยทเกยวของกบประสทธภาพการปฏบตงานตรวจสอบ ดานการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน และดานความรความสามารถของผตรวจสอบภายในสงผลตอประสทธภาพการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .0.0 ซงสอดคลองกบงานวจยของ รจ เบยดนอก (2554) ทไดศกษาเรอง ผลกระทบของมาตรฐานการปฏบตงานวชาชพการตรวจสอบภายในทมตอประสทธภาพการท างานของผตรวจสอบภายใน สงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณ ผลการวจยพบวา มาตรฐานการปฏบตงานวชาชพการตรวจสอบภายใน ดานมาตรฐานการปฏบตงาน มความสมพนธและผลกระทบเชงบวกกบประสทธภาพการท างาน และสอดคลองกบแนวคดของ จนทนา สาขากร และคณะ (2554) ทกลาววา การทจะท าใหงานของการตรวจสอบภายในประสบความส าเรจนน ผตรวจสอบภายในควรมความรและความช านาญเชงวชาการหลากหลายแขนงวชาในระดบเบองตนและระดบกลาง และอาจมความรความช านาญในบางแขนงวชาในระดบสง ชอบหาความรอยเสมอ ใฝร อยางไมหยดยง ไมวาจะเปนความรภายในองคกรและความรใหมๆ ทมสวนชวยในการพฒนาและปรบปรงงานและองคกร มความร ความช านาญในมาตรฐานการปฏบตงานวชาชพตรวจสอบภายใน และเทคนคทจ าเปนในการตรวจสอบ มความสามารถในการสอสารและรจกเลอกใชเทคนคการน าเสนอทด มความรเกยวกบธรกจขององคกร การวางแผนและการควบคมคณภาพงาน รวมทงตองมความเปนอสระและการสอสารทดทงวาจาและลายลกษณอกษร ตลอดจนมมนษยสมพนธทด นอกจากนนการตรวจสอบภายในตองวดผลการด าเนนงานจรงทเกดขนเปรยบเทยบกบเกณฑในการตรวจสอบทไดมการตกลงกนไวลวงหนา เพอสรางการยอมรบของทกฝายทเกยวของและน าวธการตรวจสอบแบบมสวนรวม (Participative Audit) มาใชอยางเหมาะสม และขอสรปผลจากการตรวจสอบตองมาจากขอเทจจรงหรอหลกฐานทถกตองและครบถวนตรงตอความเปนจรง


774

ขอเสนอแนะ ผวจยขอเสนอแนะผลทไดการวจย ดงน 1. ดานความรความสามารถ ผตรวจสอบภายในควรพฒนาความรและความเชยวชาญในเรองทท าการตรวจสอบ โดยเขารบการอบรมในเรองทเกยวกบการตรวจสอบภายใน ซงอาจเปนสมาคมผตรวจสอบภายในหรอหนวยงานอนจดขน เพอเพมพนความรและพฒนาตนเอง พฒนาการท างานใหมประสทธภาพ นอกจากนนผตรวจสอบจะตองมทกษะในการสอสารทชดเจน มการสรางความสมพนธอนดกบหนวยรบตรวจ และมการแสดงความคดเหนอยางสรางสรรค 2. ดานการปฏบตงาน ผตรวจสอบภายในควรระมดระวงในเรองทจะท าใหสงผลกระทบตอการท างานของบคลากรของหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ส านกงานตรวจสอบภายในควรเพมการบรการใหค าแนะน า การใหค าปรกษาเกยวกบเรองทตรวจสอบ รวมถงกฎหมาย ระเบยบขอบงคบทเกยวของอยางชดเจน และควรเพมความถในการเขาตรวจสอบใหมากกวา 1 ครง 3. เพอใหมการปฏบตงานตรวจสอบภายในมประสทธภาพมากยงขน ประเดนทตรวจพบผตรวจสอบภายในควรมการชแจงและรายงานอยางถกตองและรวดเรว โดยในรายงานจะตองมความถกตองและเชอถอได และควรน าเสนอขอมลและรายงานทางการเงนทไดจากการสรปผลการตรวจสอบในทกกรณและทกประเดนอยางถกตองและครบถวน ไมเอนเอยงไปตามความสนทคนเคย ปฏบตหนาทดวยความเทยงธรรม ซอสตยสจรต มจรยธรรม และควรปฏบตงานใหสอดคลองกบนโยบาย แผนงาน ระเบยบ กฎหมาย ขอบงคบทเกยวของอยางเครงครด ถกตองและชดเจน 4. ผตรวจสอบภายใน ควรมการตดตามผลการตรวจสอบอยางสม าเสมอ และใหความส าคญกบการตดตามผลวาหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ ไดปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะหรอไม ดงนน ผตรวจสอบควรหารอกบหวหนาหนวยงานทไดรบการตรวจสอบ เพอก าหนดตารางการตดตามผล และเพอขอความรวมมอและอ านวยความสะดวกในการตดตามผลครงตอไป 5. ฝายบรหารหรอผบรหารระดบสงของมหาวทยาลย ตองมการก าหนดนโยบายและใหการสนบสนนอยางจรงจง และจรงใจแกส านกงานตรวจสอบภายใน โดยเฉพาะความเปนอสระในการปฏบตงานของผตรวจสอบภายใน

รายการอางอง กรมบญชกลาง0 2557. “ระเบยบกระทรวงการคลงวาดวยการตรวจสอบภายใน พ0ศ 02551.” สบคนเมอวนท 4

กรกฎาคม 2557. จาก http://www.2.cgd.go.th/knowldata_Cat_witn_subcat.asp?cat=8 กรมบญชกลาง0 ม0ป0ป0 แนวปฏบตการตรวจสอบภายใน. กรงเทพฯ: กลมงานมาตรฐานดานการตรวจสอบภายใน. กลยา วานชยบญชา. 25580 สถตส าหรบงานวจย. พมพครงท 90 กรงเทพฯ: สามลดา0 จนทนา สาขากร นพนธ เหนโชคชยชนะ และศลปพร ศรจนเพชร. 25540 การตรวจสอบภายในและการควบคม

ภายใน. กรงเทพฯ: ทพเอน เพรส0 ประชม รอดประเสรฐ. 2547. นโยบายและการวางแผน: หลกการและทฤษฎ. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: เนตกล.

http://www.2.cgd.go.th/knowldata_Cat_witn_subcat.asp?cat=8


775

พระนนท บตรจตรส. 25530 “คณสมบตของผรบตรวจทมผลตอความคดเหนเกยวกบประสทธภาพการตรวจสอบภายในของส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต0” วทยานพนธปรญญาบญชมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา0

มหาวทยาลยวงษชวลตกล. 25570 ขอมลเกยวกบมหาวทยาลย0 นครราชสมา: ฝายแผนและพฒนา0 รจ เบยดนอก. 25540 “ผลกระทบของมาตรฐานวชาชพการตรวจสอบการปฏบตการทมตอประสทธภาพการ

ท างานของผตรวจสอบภายใน0” วทยานพนธ ปรญญาบญชมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม0

วรช สงวนวงศวาน. 25460 การจดการและพฤตกรรมองคกร. กรงเทพฯ: ซเอดยเคชน0 วลาศณ ชอบด0 25540 “ผลกระทบของความรความสามารถทางวชาชพบญชทมตอคณภาพการตรวจสอบ ของผตรวจสอบภายในส านกงานเขตพนทการศกษา0” วทยานพนธ ปรญญาบญชมหาบณฑต

มหาวทยาลยมหาสารคาม0 สมใจ ลกษณะ0 25520 การพฒนาประสทธภาพในการท างาน. พมพครงท 6. กรงเทพฯ: สถาบนราชภฏ

สวนสนนทา0 สมพงษ เกษมสน. 25490 การบรหาร. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร0 Black, K. 2006. Business Statistics for Contemporary Decision Making. 4th ed. New York: John Wiley & Sons. Yamane, Taro. 1973. Statistics: An Introductory Analysis. 3th ed. New York: Harper and Row Publication.


776

ตวแปรทสงผลตอประสทธภาพ e-Learning ส าหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชนเครอไทย-เทค

THE VARIABLES AFFECTING EFFICIENCY OF E-LEARNING FOR DIPLOMA STUDENTS OF PRIVATE VOCATIONAL EDUCATION

COLLEGES IN THE THAI-TECH GROUP

รงษณ คอทอง ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรปทม

Email: [email protected] ดร.วราภรณ ไทยมา

ผอ านวยการหลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม

Email: [email protected]

บทคดยอ การศกษาครงนมวตถประสงค 1) เพอศกษาประสทธภาพ e-Learning และ 2) เพอวเคราะหตวแปรทสงผลตอประสทธภาพ e-Learning ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ประชากรของการศกษา คอ นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ชนปท 2 วทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ปการศกษา 2558 กลมตวอยางถกเลอกแบบมระบบ จ านวน 313 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสอบถาม ขอมลถกวเคราะหและน าเสนอดวยคาความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน ผลการศกษา พบวา ประสทธภาพ e-Learning ดานประสทธภาพเนอหาและดานประสทธภาพสอ อยในระดบมาก ตวแปรทมอทธพลตอการใช e-Learning ไดแก ดานความนาสนใจของสอ ดานประสทธภาพของอนเทอรเนต ดานทกษะความรทางคอมพวเตอรและดานเจตคตทมตอ e-Learning โดยตวแปรดานเจตคตทมตอ e-Learning ตวแปรดานความนาสนใจของสอ และตวแปรดานทกษะความรทางคอมพวเตอร สามารถรวมกนอธบายการผนแปรของประสทธภาพของ e-Learning ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ไดรอยละ 66.30 อยางมนยส าคญทางสถตท 0.01

ค าส าคญ : ประสทธภาพ, e-Learning, วทยาลยเครอไทย-เทค


777

ABSTRACT The purposes of this study were: 1) to study the efficiency of e-Learning and 2) to analyze the variables that have an effect on the efficiency of e-Learning in private vocational colleges in the Thai-tech Group. The sample was the second year diploma students from private vocational colleges in the Thai-tech Group during the 2015 academic year. The sample was selected by Systematic Random Sampling and consisted of 313 students. The research instruments were questionnaires, statistical analysis, and the presentation of the data at a frequency, Percentage, Mean, Standard Deviation and Stepwise Multiple Regression to analyze the variables that affect the efficiency of e-Learning. The research findings were as follows: The efficiency of e-Learning both in content and in efficiency in regards to using media in private vocational education colleges in the Thai-tech Group were at a high level. The variable attitude towards e-Learning such as variable interest of the media and variable in computer knowledge skills could explain the variability of the efficiency of e-Learning in private vocational colleges Thai-tech Group was 66.30 percent and, a statistically significant at 0.01

KEYWORDS: Efficiency , e-Learning , Thai-tech Group

บทน า การจดการเรยนการสอนดวย e-Learning เปนทางหนงของการเรยนรดวยตนเอง ทอาศยเทคโนโลยเขามาชวยในการจดการศกษา มผลการวจยสนบสนนวา การจดการเรยนการสอนดวย e-Learning สามารถน ามาทดแทนหรอใชเสรมระบบการเรยนการสอนแบบเดม (Traditional Instruction) ไดอยางมประสทธภาพและมผลสมฤทธทางการเรยนในระดบสง (ธนท อาจสนาค, 2548; สรพร ทพยสงเนน, 2547) โดยวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน (สช.) ไดตระหนกถงการจดการศกษาเพอใหผเรยนสามารถศกษาเพมเตมไดดวยตนเอง จงไดท าการปรบเปลยนรปแบบการจดการเรยนการสอน ใหนกศกษาสามารถหาความรไดทงจากภายในและภายนอกหองเรยนไดมากขน โดยน าวธการเรยนการสอนแบบ e-Learning มาใชเปนวธการศกษาแนวใหมซงเปนระบบการศกษาผานเครอขายคอมพวเตอร โดยมหนวยงานรบผดชอบในการวางระบบงาน ผลตบทเรยนบนเวบไซต และด าเนนการจดการเรยนการสอนในรปแบบ e-Learning ของวทยาลยศกษาเอกชน ในเครอไทย-เทค จากการตดตามและเกบขอมลการใช e-Learning ของนกศกษา พบวา การใช e-Learning ของนกศกษา ไมมประสทธภาพเทาทควรจะเปน และทางวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทคยงไมไดมการศกษาวเคราะหถงตวแปรทสงผลตอประสทธภาพการใช e-Learning ของนกศกษา ดวยเหตผลดงกลาว ท าใหผวจยสนใจทจะศกษาตวแปรทสงผลตอประสทธภาพ e-Learning ส าหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง วทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย -เทค ซงผลของการศกษาจะเปนแนวทางในการพฒนาและปรบปรงประสทธภาพของ e-Learning ใหดยงขน


778

แนวคดและทฤษฏ แนวคดเกยวกบประสทธภาพของ e-Learning ยวด เปรมวชย (2552) กลาวถง บทเรยน e-Learning เปนสอการสอนชนดหนง ซงเมอน าบทเรยน

e-Learning บรรจเขาไวในระบบ และมการเรยนการสอนตามระบบ e-Learning ทสมบรณแลว ซงการวดประสทธภาพของบทเรยน e-Learning นนตองเปนการวดวา บทเรยนนนมลกษณะความเปนสอไดดเพยงใด ดงนน การวดประสทธภาพของ e-Learning ดานประสทธภาพของสอ เปนการตรวจสอบคณภาพทวไปของสอทสรางขน วาสอนมความเหมาะสมในดานตางๆ ระดบใด เชน เพอตรวจสอบความเหมาะสมของสอ ในดานการออกแบบ ขนาดของตวอกษร ภาพนง /เคลอนไหว ค าบรรยาย ส เสยง ดานการใชภาษา รปแบบตวอกษร ความสามารถดงดดความสนใจ รปแบบการน าเสนอของสอนาสนใจ งายตอการเรยนร มประสทธภาพ เปนตน

ธงชย แกวกรยา (2552) กลาววา การประเมนคณภาพดานเนอหา และ สอ ทน ามาใชบนระบบ m-learning มการประเมน ดานคณภาพของเนอหา ประกอบดวย ความถกตองของเนอหา เนอหาวชาสอดคลองครอบคลมวตถประสงค เนอหาของบทเรยนจดล าดบอยางเปนระบบท าใหเขาใจงาย ภาษาเหมาะสมกบกลมเปาหมาย ปรมาณของเนอหา ความทนสมยของเนอหา

แผนภาพท 1 กรอบแนวคดของการวจย


1. เพอศกษาประสทธภาพของ e-Learning ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค 2. เพอวเคราะหตวแปรทสงผลตอประสทธภาพของ e-Learning ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอ

ไทย-เทค

สมมตฐานการวจย 1. ประสทธภาพของ e-Learning ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค อยในระดบปานกลาง 2. ตวแปรอสระแตละตวมอทธผลตอประสทธภาพของ e-Learning ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอ

ไทย-เทค

วธด าเนนการวจย ประชากรทใชในการศกษา ไดแก นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ชนปท 2 วทยาลย

อาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ปการศกษา 2558 จ านวน 9 แหง ทงสน 1,699 คน (วทยาลยอาชวศกษาเอกชน

ตวแปรตาม ตวแปรอสระ

- ความนาสนใจของสอ - ประสทธภาพของอนเทอรเนต - ทกษะความรทางคอมพวเตอร - เจตคตทมตอ e-Learning

ประสทธภาพของ e-Learning -ประสทธภาพเนอหา -ประสทธภาพสอ


779

เครอไทย-เทค, 2558) ซงค านวณหาขนาดของกลมตวอยางโดยใชสตรตารางเครซและมอรแกน (Robert V. Krejcie and Earyle W. Morgan) ไดจ านวน 313 คน และสมตวอยางแบบมระบบ (Systematic Random Sampling) จากรายชอของนกศกษา ตามสดสวน

การศกษาเรองตวแปรทมอทธพลตอประสทธภาพ e-Learning ส าหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ครอบคลมเนอหาเกยวกบประสทธภาพของ e-Learning ทวดจากความพงพอใจตอ e-Learning ของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง วทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ซงเปนตวแปรตามของการศกษา ประสทธภาพของ e-Learning ใน 2 ดาน คอ ดานประสทธภาพเนอหาและดานประสทธภาพสอ ส าหรบตวแปรอสระของการศกษาครอบคลมเนอหาดานตางๆ คอ ความนาสนใจของสอ ประสทธภาพของอนเทอรเนต ทกษะความรทางคอมพวเตอร และเจตคตทมตอ e-Learning เครองมอของการศกษา คอ แบบสอบถาม ทพฒนาขนจากการทบทวนวรรณกรรม และตรวจสอบคณภาพของเครองมอโดยผเชยวชาญ จ านวน 5 ทาน เพอตรวจสอบความตรงของแบบสอบถามดวยคาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงคหรอเนอหา (IOC : Index of item Objective Congruence) และน าแบบสอบถามทผานการตรวจสอบไปทดลองใช (Try out) กบประชากรทไมใชกลมตวอยางของการศกษาจ านวน 30 คน เพอตรวจสอบความเทยงของแบบสอบถาม และพจารณาคาสมประสทธแอลฟา ของครอนบาค (Cronbach’s alpha) ทมากกวา 0.75 ซงแบบสอบถามประกอบดวย ขอค าถามเกยวกบขอมลทวไป ความคดเหนเกยวกบตวแปรทมอทธพลตอการใช e-Learning ของนกศกษาฯ และความพงพอใจตอ e-Learning การวเคราะหขอมลใช สถตเชงพรรณา (Descriptive Statistics) เพอพรรณาคณลกษณะทวไปของนกศกษา ความนาสนใจของสอ ประสทธภาพของอนเทอรเนต ทกษะความรทางคอมพวเตอร เจตคตทมตอ e-Learning ตลอดจน ความพงพอใจตอประสทธภาพของ e-Learning ดวยคาความถ (Frequency) รอยละ (Percentage) คาเฉลย(Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) หรอเพอตอบวตถประสงคขอท 1 และสถตเชงอนมาน (Inferential Statistics) การวเคราะหการถดถอย (Multiple Regression Analysis :MRA)แบบขนตอน (Stepwise Method) เพอวเคราะหตวแปรทมอทธผลตอประสทธภาพ e-Learning ของนกศกษา หรอตอบวตถประสงคขอท 2

สรปผลการวจย 1. คณลกษณะทวไปของกลมตวอยางเพศหญงมากกวาเพศชาย (เปรยบเทยบรอยละ 54.30 กบรอยละ

45.70) กลมตวอยางศกษาในวทยาลยเทคโนโลยไทยบรหารธรกจเปนสดสวนสงทสด หรอรอยละ 31.60 รองลงมาคอ วทยาลยเทคโนโลยทกษณาบรหารธรกจ วทยาลยเทคโนโลยไทยอโยธยาบรหารธรกจ และวทยาลยเทคโนโลยไทยเบญจบรหารธรกจ ชลบร คดเปนรอยละ 25.30 16.60 และรอยละ 14.70 ตามล าดบ โดยศกษาในสาขาวชาคอมพวเตอรธรกจในสดสวนสงสด รอยละ 46.60 รองลงมา คอ สาขาวชาการตลาด สาขาวชาบญช และสาขาวชาคอมพวเตอรกราฟค คดเปนรอยละ 21.10 17.60 และรอยละ 8.60 ตามล าดบ ส าหรบความถของ การใช e-Learning พบวา กลมตวอยางมจ านวนความถเฉลยของการใช e-Learning เทากบ 2.62 ครงตอสปดาห สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 1.76 ครงตอสปดาห ในภาพรวมอยในระดบการใช e-Learning นอยครง (1-3 ครงตอสปดาห) ซงกลมตวอยางสวนใหญใช e-Learning นอยครง หรอ 1-3 ครงตอสปดาห ในสดสวนสงสด รอยละ


780

81.50 รองลงมาคอ บางครง (4-5 ครงตอสปดาห) บอยครง (ตงแต 6 ครงตอสปดาห) คอเปน รอยละ 14.00 และรอยละ 4.50 ตามล าดบ (ตาราง 1)

ตาราง 1 ขอมลคณลกษณะทวไปของนกศกษา (n=313)

คณลกษณะทวไป รอยละ คณลกษณะทวไป รอยละ

เพศ สาขาวชา ชาย 45.70 คอมพวเตอรธรกจ 46.60 หญง 54.30 การตลาด 21.10 วทยาลยทศกษา บญช 17.60 เทคโนโลยไทยบรหารธรกจ 31.60 คอมพวเตอรกราฟค 8.60 เทคโนโลยทกษณาบรหารธรกจ 25.30 การทองเทยว 3.20 เทคโนโลยไทยอโยธยาบรหารธรกจ 16.60 ความถในการใช (ครง/สปดาห) รอยละ

เทคโนโลยไทยเบญจบรหารธรกจ ชลบร

14.70 ไมเคย 0.00

เทคโนโลยไทยบรหารธรกจ ขอนแกน 3.50 นอยครง 81.50 เทคโนโลยพฒนวทยบรหารธรกจ 3.20 บางครง 14.00 เทคโนโลยเชยงราย 1.90 บอยครง 4.50 เทคโนโลยสรวฒนาบรหารธรกจ 1.90 Mean= 2.62, S.D. = 1.76 เทคโนโลยวฒนาบรหารธรกจ 1.30

2. ผลการศกษาความคดเหนเกยวกบตวแปรทมอทธพลตอการใช e-Learning ของนกศกษาระดบ

ประกาศนยบตรวชาชพชนสง ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค พบวา กลมตวอยางมความคดเหนตอตวแปรมอทธพลตอการใช e-Learning อยในระดบมากในทกดาน ซงไดแก ดานความนาสนใจของสอ ดานประสทธภาพของอนเทอรเนต ดานทกษะความรทางคอมพวเตอร และดานเจตคตทมตอ e-Learning เมอน ามาจดล าดบระดบความคดเหนของตวแปรทมอทธพลตอการใช e-Learning โดยพจารณาจากคะแนนเฉลย พบวากลมตวอยางมความคดเหนตอตวแปรดานทกษะความรทางคอมพวเตอร ในระดบสงสด (คะแนนเฉลย 3.83 คะแนน สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.92 คะแนน รองลงมา คอ ตวแปรดานเจตคตทมตอ e-Learning ตวแปรดานความนาสนใจของสอ และตวแปรดานประสทธภาพของอนเทอรเนต (คะแนนเฉลย 3.82 3.81 และ 3.54 คะแนน สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.95 0.85 และ1.04 คะแนน ตามล าดบ) (ตาราง 2)


781

ตาราง 2 ความคดเหนเกยวกบตวแปรทมอทธพลตอการใช e-Learning ของนกศกษาระดบประกาศนยบตร วชาชพชนสง ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค (n=313) ความคดเหนเกยวกบตวแปรทมอทธพลตอการใช e-Learning X S.D. แปลผล

ดานความนาสนใจของสอ 3.81 0.85 มาก ดานประสทธภาพของอนเทอรเนต 3.54 1.04 มาก ดานทกษะความรทางคอมพวเตอร 3.83 0.92 มาก ดานเจตคตทมตอ e-Learning 3.82 0.95 มาก

3. ผลการศกษาประสทธภาพของ e-Learning ท วดการความพงพอใจของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค พบวา ในภาพรวม e-Learning มประสทธภาพในระดบมาก (คะแนนเฉลย 3.73 คะแนน สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.91 คะแนน) เมอพจารณาแยกรายดานพบวา ประสทธภาพของ e-Learning ทงในดานเนอหาและดานสออยในระดบมาก (คะแนนเฉลย 3.82 และ 3.64 คะแนน สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.95 และ 0.94 คะแนน ตามล าดบ) (ตาราง 3) ดานประสทธภาพเนอหา เกยวกบเนอหาของบทเรยน e_Learning มความทนสมย และ ดานประสทธภาพสอ เกยวกบ e_Learning เปนสอทอยในระบบการเรยนร สะดวกตอการใชและ งายตอการเรยนรท ทมคะแนนเฉลยสงสด

ตาราง 3 ประสทธภาพของ e-Learning ส าหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสงวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ของกลมตวอยาง (n=313)

ประสทธภาพของ e-Learning X S.D. แปลผล

ประสทธภาพ e-Learning ภาพรวม 3.73 0.91 มาก ประสทธภาพดานเนอหา 3.82 0.95 มาก ประสทธภาพดานสอ 3.64 0.94 มาก

4. การวเคราะหตวแปรทสงผลตอประสทธภาพ e-Learning ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอ ไทย-เทค ดวยการวเคราะหการถดถอยพหคณแตละขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) เรมตนจากการตรวจสอบความสมพนธระหวางตวแปรทใชในการศกษา โดยใชคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson’s Product Correlation Coefficient) และพบวาคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรอสระดวยกนทงหมด 4 ตว ไดแก ดานความนาสนใจของสอ ดานประสทธภาพของอนเทอรเนต ดานทกษะความรทางคอมพวเตอร และดานเจตคตทมตอ e-Learning มทศทางของความสมพนธในทางบวกทงหมด ทระดบนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 และ ตวแปรอสระทง 4 ตวแปร มความสมพนธกบตวแปรตาม ไดแก ประสทธภาพของ e-Learning ตามทระดบนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 จากการตรวจสอบคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรทใช ผวจยน าตวแปรอสระเขาสมการตามล าดบดงน 1) ตวแปรดานเจตคตทมตอ e-Learning (X4) 2) ตวแปรดานความนาสนใจของสอ (X1) และ 3) ตวแปรดานทกษะความรทางคอมพวเตอร (X3) ส าหรบตวแปรดานประสทธภาพของอนเทอรเนต (X2) เมอพจารณาจากคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรอสระกบตวแปรตาม มคาสมประสทธสหสมพนธต าสด ผวจยจงพจารณาไมน าตวแปรดงกลาวเขาในสมการ


782

ตาราง 4 ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน พบวา ตวแปรดานเจตคต (X4) สามารถท านายประสทธภาพของ e-Learning ส าหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ไดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 โดยมคาสมประสทธพยากรณ (R2) เทากบ 0.593 แสดงวา ตวแปรดานเจตคต สามารถพยากรณประสทธภาพของ e_Learning ส าหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ไดรอยละ 59.30

เมอเพมตวพยากรณตวแปรดานความนาสนใจของสอ (X1) มผลท าใหคาสมประสทธพยากรณ (R2)

เทากบ 0.651 แสดงวา ตวแปรดานความนาสนใจของสอ สามารถเพมประสทธภาพการพยากรณไดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 นนคอ ตวแปรดานเจตคตและตวแปรดานความนาสนใจของสอ สามารถรวมกนพยากรณประสทธภาพของ e-Learning ของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ไดรอยละ 65.10

และเมอเพมตวพยากรณตวแปรดานทกษะความรทางคอมพวเตอร (X3) มผลท าใหคาสมประสทธพยากรณ (R2) เพมขนเปน 0.663 แสดงวาตวแปรดานทกษะความรทางคอมพวเตอร สามารถเพมประสทธภาพการพยากรณไดอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 นนคอ ตวแปรดานเจตคต ตวแปรดานความนาสนใจของสอ และตวแปรดานทกษะความรทางคอมพวเตอร สามารถรวมกนพยากรณประสทธภาพของ e-Learning ส าหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ไดรอยละ 66.30

ตาราง 4 แสดงการวเคราะหถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis)ของตวแปรเพอพยากรณประสทธภาพ e-Learning ส าหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค (n=313)

ล าดบการเขาสมการ R R2 R2adj F

(X4) 0.770 0.593 0.592 453.592** (X4) (X1) 0.807 0.651 0.649 51.144** (X4) (X1) (X3) 0.814 0.663 0.660 11.307** ** ระดบนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 X1 = ดานความนาสนใจของสอ X3 = ดานทกษะความรทางคอมพวเตอร X4 = ดานเจตคตทมตอ e-Learning R = คาสมประสทธสหสมพนธพหคณ R2 = คาสมประสทธพยากรณ F = คาสถตทใชพจารณาใน F-distribution

ผลการวเคราะหตวแปรทสงผลตอประสทธภาพ e-Learning ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค พบวา ตวแปรดานเจตคตทมตอ e-Learning (X4) ตวแปรดานความนาสนใจของสอ (X1) และตวแปรดานทกษะความรทางคอมพวเตอร (X3) สงผลตอประสทธภาพ e-Learning ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอ ไทย-เทค อยางมนยส าคญทางสถตท 0.01 โดยตวแปรดานเจตคตทมตอ e-Learning ตวแปรดานความนาสนใจของสอ และตวแปรดานทกษะความรทางคอมพวเตอร สามารถรวมกนอธบายการผนแปรของประสทธภาพ e-Learning ไดรอยละ 66.30 (R2 = 0.663) (ตาราง 5)


783

ตาราง 5 ผลการวเคราะหสมประสทธสหสมพนธการถดถอยพหคณแตละขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) ของตวแปรพยากรณทสงผลตอประสทธภาพ e-Learning ส าหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ตวแปรพยากรณ b ß t p-value

ดานเจตคตทมตอ e-Learning (X4) 0.438 0.485 9.968 0.000 ดานความนาสนใจของสอ (X1) 0.297 0.278 5.903 0.000 ดานทกษะความรทางคอมพวเตอร (X3) 0.138 0.151 3.363 0.001

R = 0.814 R2 = 0.663 SEest = 0.415 a = 0.373 SEest = ความคลาดเคลอนมาตรฐานในการพยากรณ b = คาสมประสทธการถดถอยพหคณของตวแปรพยากรณในรปคะแนนดบ a =คาคงทของสมการพยากรณในรปคะแนนดบ ß =คาสมประสทธการถดถอยพหคณของตวแปรพยากรณในรปคะแนนมาตรฐาน

สมการพยากรณตวแปรทสงผลตอประสทธภาพ e_Learning ส าหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค

สมการพยากรณในรปคะแนนดบ คอ Y = (0.373) + (0.438)X4 + (0.297)X1 + (0.138)X3 และ สมการพยากรณในรปคะแนนมาตรฐาน คอ Z = 0.485Z4 + 0.278Z1 + 0.151Z3

อภปรายผล 1. ผลการศกษา พบวา ประสทธภาพ e-Learning ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทคอยในระดบมาก ซงไมสอดคลองกบสมมตฐานทตงไว อยในระดบปานกลาง ทงน เนองจากวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ไดตระหนกถงการจดการศกษาใหผเรยนสามารถศกษาเพมเตมไดดวยตนเองทงภายในและภายนอกหองเรยน และมนโยบายสงเสรมวธการเรยนการสอนผานเครอขายคอมพวเตอรโดยใหมหนวยงานหลกรบผดชอบดแลดานการจดการเรยนการสอนผาน e-Learning อกทง อาจารย ยงไดเขารบการอบรมเทคนคการสราง e-Learning พฒนาดานเนอหาใหทนสมย สอดคลองตามวตถประสงคของบทเรยน พฒนาระบบทดสอบและแจงผลการทดสอบใหผเรยนทราบทนท และ พฒนาดานสอ e-Learning ใหนาสนใจมากขน ท าใหนกศกษามความพงพอใจตอ ประสทธภาพของ e-Learning ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ดานประสทธภาพดานเนอหาในระดบมากสด รองลงมา คอ ประสทธภาพดานสอ ซงผลการศกษาดงกลาว สอดคลองกบ ปทมา นพรตน (2548) ลกษณะองคประกอบของ e-Learning ทส าคญทสด คอ เนอหาบทเรยน แมวาจะพฒนาใหเปนแบบ e-Learning กจะตองใหความส าคญกบเนอหาเปนอนดบแรก และสอดคลองกบการศกษาของ ธงชย แกวกรยา (2552) ทศกษาเรอง e-Learning กาวไปส m_Learning ในยคสงคมของการสอสารไรพรมแดน พบวากลมตวอยางมความพงพอใจในการใชงานระบบ m_Learning โดยรวมอยในระดบมาก 2. ผลการศกษา พบวา ตวแปรอสระ 3 ตวแปร คอ ตวแปรดานเจตคตทมตอ e-Learning ตวแปรดานความนาสนใจของสอ และตวแปรดานทกษะความรทางคอมพวเตอร สงผลตอประสทธภาพ e-Learning ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ทงนตวแปรดานเจตคตทมตอ e-Learning สงผลตอประสทธภาพ e-Learning นนอาจเปนเพราะ กลมตวอยางซงสวนใหญศกษาอยในสาขาวชาทศกษาดานเทคโนโลย ประกอบกบ


784

การทผเรยนมความรดานเทคโนโลยสงผลตอเจตคตทมตอ e-Learning อาท ชอบเรยนรผานอนเตอรเนต ตวแปรดานความนาสนใจของสอ จะเหนไดวาสอ e-Learning มความสะดวกสบายในการเขาศกษาโดยไมจ ากดเวลาหรอสถานท สอมความสะดวกในการใช งายตอการเรยนร เรยนไดไมจ ากดครง การน าเสนอของสอนาสนใจ มภาพเคลอนไหว เปนสวนสงเสรมใหผเรยนมความสนใจการเรยนผาน e-Learning จงเปนเหตผลใหความนาสนใจของสอ มผลตอประสทธภาพ e-Learning ซงสอดคลองกบสมาคมอเลรนนงแหงประเทศไทย ทกลาววา e-Learning เขามามบทบาทตอการศกษา ผ เรยนจะสามารถเขาไปเรยนรบทเรยนไดในรปแบบตางๆ มภาพเคลอนไหว วดโอ ซงสามารถเปดเรยนซ าไปซ ามาได เมอมขอสงสยจะตดตอกบอาจารยผสอนได สามารถเรยนรไดในเวลาทตองการไมวาจะเปนเวลาใดหรอเรยนจากสถานทใดกไดขนอยกบความตองการของผเรยน ส าหรบตวแปรดานทกษะความรทางคอมพวเตอรทสงผลตอประสทธภาพ e-Learning จะเหนไดวา ผเรยนทพรอมจะเรยนผาน e-Learning ควรมความรความสามารถดานคอมพวเตอรขนพนฐาน พรอมทจะเรยนรผานระบบเครอขาย เกยวกบการใชอนเตอรเนตในการสบคน และการตดตอสอสาร ซงผลการศกษานสอดคลองกบ ภทรชย ลลตโรจนวงศ (2546) ทกลาวถง องคประกอบทตองค านงในการพฒนา e-Learning คอ คณสมบตของผเรยนวามความรในระดบใด จะท าใหการพฒนา e-Learning ท าไดอยางมประสทธภาพ เนองจากผเรยนแตละกลมมความสามารถในการเรยนรและการใชเทคโนโลยทแตกตางกนไป ดงนน e-Learning ทเหมาะสมจงอาจมลกษณะทแตกตางกนไป ส าหรบผเรยนทพรอมจะเรยนดวย e-Learning ควรมคณสมบตพนฐาน คอ การใชคอมพวเตอร และเทคโนโลยใหมๆ ไดเปนอยางดจะท าใหการพฒนา e-Learning ท าไดอยางมประสทธภาพ

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการน าผลวจยไปใช

1. ผลการศกษาประสทธภาพของ e-Learning พบวา ดานประสทธภาพดานเนอหา เกยวกบแบบฝกหดสอดคลองกบเนอหา ทมคาเฉลยต าสด ดงนนทางวทยาลยฯ ควรมการแตงตงคณะกรรมการตรวจสอบแบบฝกหด เพอพฒนาปรบปรงดานการตงขอค าถามแบบฝกหดใหสอดคลองกบเนอหา ส าหรบดานประสทธภาพดานสอ ทมคาเฉลยต าสด คอ สอมความเหมาะสมของเสยง ดงนน ควรพฒนาปรบปรงดานเสยง หรอ เพมวดโอการสอน เพอเพมสสนใหกบสอ และดงดดความสนใจของผเรยนใหเกดการเรยนรมากขน

2. ผลการวเคราะหตวแปรทสงผลตอประสทธภาพของ e-Learning พบวา ตวแปรดานทกษะความรทางคอมพวเตอร สงผลตอประสทธภาพe-Learning ดงนน ผบรหารควรจะมนโยบายสงเสรมการใช e-Learning ใหกบนกศกษาฯ มากขน เพอทจะใหนกศกษาใช e-Learning มากยงขน

3. ส าหรบตวแปรดานเจตคตทมตอ e-Learning ทสงผลตอประสทธภาพ e-Learning วทยาลยฯ ควรประชมชแจงใหความรถงประโยชนและความส าคญของการเรยนผาน e-Learning ใหกบนกศกษาและสรางแรงจงใจในการเรยนผาน e-Learning อาท เชน การใหรางวลหรอประกาศชมเชยนกศกษาทใช e-Learning ท าไดตามเกณฑททางวทยาลยฯ ตงไว เพอใหเกดเจตคตทดตอการใช e-Learning มากขน

4. ตวแปรดานความนาสนใจของสอซงมผลตอประสทธภาพ e-Learning เปนตวกระตนหรอเราใหผเรยนเกดความสนใจทจะเรยน ท าไดโดย การจดท าสอใหดงดดความสนใจในการเรยนผาน e-Learning เชนการ


785

ใชภาพกราฟก ภาพเคลอนไหว หรอการใชเสยงประกอบสอ ดงนน ทางวทยาลยฯ ควรตงทมงานหรอผเชยวชาญในการผลตสอ เพอพฒนาคณภาพของสอใหมความนาสนใจมากขน

ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. ควรมการศกษาปญหา อปสรรค โอกาส ของการเรยนผาน e-Learning ของนกศกษา ในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค เพมเตม เพอน าไปพฒนางานวจย ตอไป 2. ควรมการศกษาความพรอมของนกศกษา ในดานคอมพวเตอรและเครอขายอนเตอรเนต ทมผลตอการใช e-Learning ของนกศกษา เพมเตม เพอน าไปพฒนางานวจย ตอไป

เอกสารอางอง ปทมา นพรตน. 2548. “e-Learning ทางเลอกใหมของการศกษา.” วารสารกรมวทยาศาตรบรการ. 53, 167: 15-16. ภทรชย ลลตโรจนวงศ. 2546. องคประกอบททตองค านงถงในการพฒนาอเลรนนง. Retrieved May 15, 2015. from http://www.nectec.or.th/pub/book/2004-5-27-362913-eLearning.pdf. ธงชย แกวกรยา. 2552. “E-Learning กาวไปส M-Learning ในยคสงคมของการสอสารไรพรมแดน.” วารสารรมพฤกษ. 28, 1: 129. ธนท อาจสนาค. 2548. “การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนดวยบทเรยนคอมพว เตอรชวยสอนแบบ e-

Learningกบการสอนปกต วชาเทคโนโลยสารสนเทศเพอ การเรยนร(หลกสตรสถาบนราชถฎ พ.ศ.2542).” วทยานพนธครศาสตรอตสาหกรรม มหาบณฑต. คณะครศาสตรอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

ยวด เปรมวชย. 2552. “การประเมนประสทธภาพของบทเรยนอเลรนนง.” วารสารโรงเรยนนายเรอ. 9, 1 Retrieved May 15, 2015. from http://library.rtna.ac.th/web/RTNA_Journal/y.9c.1/02.pdf. สรพร ทพยสงเนน. 2547. “การสรางและหาประสทธภาพบทเรยน e-Learning เรอง ความร เบองตนเกยวกบ

คอมพวเตอรและอนเตอรเนต ส าหรบนกเรยนมธยมปลาย สงกดกรมสามญ.” วทยานพนธครศาสตรอตสาหกรรมมหาบณฑต. คณะครศาสตร อตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ. Retrieved May 15, 2015. from http://dcms/thailis.or.th/ dcms.

สมาคมอเลรนนงแหงประเทศไทย. บทบาทอเลรนนงกบการศกษาไทยในยคปจจบน. Retrieved May 15, 2015. from www.e-lat.or.th/joomla/index.php/Th/home-th/80-e-learning-reports/76-2012-05-22-08-25-31.

http://www.nectec.or.th/pub/book/2004-5-27-362913-

http://library.rtna.ac.th/

http://dcms/thailis.or.th/%20dcms

http://www.e-lat.or.th/joomla/index.php/Th/home-th/80-e-learning-reports/76-2012-05-22-08-25-31


786

การศกษาเหตผลจงใจและความคาดหวงของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน ในเครอไทย - เทค

THE STUDY OF MOTLVATING REASONS AND EXPECTATION OF PARENTS TO SEND STUDENTS TO FURTHER STUDY

IN THAI - TECH GROUP

ศภฤกษ ศรชะฎา ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรปทม

E-mail: [email protected] ผชวยศาสตราจารย ดร.สบน ยระรช

วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม E-mail: [email protected]

บทคดยอ การศกษาวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาเหตผลจงใจและความคาดหวงของผปกครองในการสง

นกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชนในเครอไทย – เทค และเพอน าเสนอแนวทางการบรหารจดการในการสงเสรมใหผปกครองสงนกเรยนเขาศกษาตอในวทยาลยอาชวศกษาเอกชนในเครอไทย – เทค กลมตวอยางทใชในการวจยคอ ผปกครองนกเรยนอาชวศกษาเอกชนในเครอไทย – เทค ปการศกษา 2558 จ านวน 320 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถามและวเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรปทางสถต โดยสถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ ความถ รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวจยพบวา 1. เหตผลจงใจของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชนในเครอไทย – เทค ในภาพรวมอยในระดบมาก และเมอพจารณารายดาน พบวาเหตผลจงใจมากทสดคอดานอาคารและสภาพแวดลอม รองลงมาคอดานคร 2. ความคาดหวงของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชนในเครอ ไทย – เทค ในภาพรวมอยในระดบมาก และเมอพจารณารายดาน พบวาความคาดหวงมากทสดคอดานมความรทกษะพนฐานและทกษะงานอาชพ รองลงมาคอดานด ารงตนอยในสงคมไดอยางมความสข ค าส าคญ: เหตผลจงใจ ความคาดหวง การศกษาตอ เครอไทย - เทค


787

ABSTRACT

This research aims to study the motivations and expectations from parents sending their children into Thai – Tech group. The outcomes will be used as guidelines to manage and to encourage parents to send their children into Thai – Tech group, classifying them by personal needs and interests. This study has been based on survey research; samples that were used in this study were 320 parents who sent their children into Thai – Tech group during the academic year of 2015. The questionnaire has been used as a tool to collect information and data was analyzed by using different computer programs. Statistics that were used during the data analysis were frequency, percentages, means and standard deviation. The results have shown that: 1. Parents’ motivations in sending their children into Thai – Tech group – different factors have been taken into account, The most motivation factor is facilities and environment and the second one is teachers. The results have respectively shown very high numbers in all these factors. 2. Parent’s expectations in sending their children into Thai – Tech group - The overall result is considerably high. When considering each segment, it can be found that, parents have the highest expectations in basic skills and professional knowledge. Secondly, in how their children live in the society happily. KEYWORDS: Motivating reasons, Expectation, Further study, Thai-Tech group

1. ความส าคญและทมาของปญหาวจย ตามนโยบายของรฐบาลไดใหความส าคญในการยกเครองอาชวศกษาเพอสรางแรงงานทมคณภาพใหสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงานโดยเตรยมการพฒนาอาชวศกษาแบบครบวงจรใหเปนหนงในสเสาหลกทผลกดนใหเศรษฐกจไทยยงยน และรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการมนโยบายในการเพมปรมาณผเรยนสายอาชพจากสดสวนผเรยนสายสามญตอสายอาชพจากปจจบน 65:35 เปน 60:40 และ 50:50 ในอนาคต เพอรองรบความตองการก าลงคนในภาคเศรษฐกจของประเทศและเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยน ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษาซงเปนหนวยงานหลกทมหนาทในการผลตก าลงคนทมคณภาพทกษะฝมอ และสอดคลองกบความตองการก าลงคนในภาคเศรษฐกจเพอสรางความเขมแขงใหแกประเทศ ซงการจดการศกษาใหตรงตามความตองการของภาคเศรษฐกจจะประสบความส าเรจไดนน ตองเกดขนจากความรวมมอทเขมแขงระหวางภาครฐและเอกชนในการรวมกนจดการศกษาซงจะเปนแนวทางทสามารถสรางงานสรางรายไดสรางความมนคง และความกาวหนาในอาชพ อกทงสรางความเขมแขง และความเจรญกาวหนาใหประเทศได (บทสรปผบรหารการตดสนใจเลอกศกษาตอสายวชาชพในสถานศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา) วนท 27-28 พฤศจกายน 2557 ณ อมแพค เมองทองธาน จงหวดนนทบร ปจจบนนกเรยนจะเลอกเรยนตอสายสามญ (สายสามญหมายถงระดบชนมธยมศกษาชนปท 4-6) มากกวาสายอาชพเพราะเหตผลหลายประการ ไมวาจะเปนเพราะมมมองของผปกครอง หรอตวนกเรยนเอง ทมความคดวาคนทเรยนสายอาชพจะตองเปนคนเรยนไมเกง หรอไมสามารถเรยนสายสามญไดจงเลอกเรยนสาย


788

อาชพ รวมทงคนทเรยนสายอาชพสวนใหญเปนคนทไมตองการเรยนสง แคตองการเรยนเพอจะไปท างานใหไดเรวทสด จงท าใหอดตจนถงปจจบนนกเรยนจากสายสามญไมวาจะเปนนกเรยนชนมธยมศกษาป ท 3 ศกษาตอในระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) หรอจะเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ศกษาตอระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง(ปวส.) นอยลงหรอแทบไมมเลย สวนมากนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จะศกษาตอชนมธยมศกษาปท 4 หรอนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ศกษาตอระดบมหาวทยาลยมากกวา (พชรรตน เอยมบรรจง, 2558) ในปจจบนรฐบาลไดจดการเรยน การสอน เพอผลตบคลากรออกมาสนองตอบความตองการของภาคอตสาหกรรมไดไมเพยงพอ จงท าใหเอกชนเขามาชวยจดการศกษาในดานอาชวศกษามากขน กรงเทพมหานครเปนสวนหนงทมการสงเสรมการลงทนจากรฐบาลท าใหมอตสาหกรรม และมบรษทตางๆ เขามาตงด าเนนการผลตอยเปนจ านวนมากมแรงงานเขามาท างานทงคนไทยและตางประเทศเปนจ านวนมาก จงท าใหเกดการกระตนความสนใจในการประกอบวชาชพกนมาก ประกอบกบการโฆษณาประชาสมพนธของรฐบาลทสนบสนนใหนกเรยนมความสนใจหนมาเรยนทางดานอาชวศกษากนมากขน เมอเรยนจบกมงานรองรบอยเปนจ านวนมาก (กฤษณ บตรเรยน และคณะ, 2554) ปญหาของการจดการศกษาของโรงเรยนอาชวศกษาเอกชน คอ สถานการณการแขงขน ทางธรกจของโรงเรยนอาชวศกษาเอกชนในปจจบน เนองจากโรงเรยนอาชวศกษาเอกชนและรฐบาลเปดเพมมากขนและจากผลกระทบภาวะวกฤตเศรษฐกจ อนสงผลตอการตดสนใจของนกเรยนและผปกครองในการเลอกเขาศกษาตอในสถานศกษานน ๆ ท าใหนกเรยนเลอกศกษาตอมจ านวนนอยลง (ปรญญา บญเลศล า, 2547) จ านวนนกเรยนทลดนอยลงไมวาจะเปนทศนคตของนกเรยนผปกครอง และความไมสนใจในการเรยนการสอน ท าใหโรงเรยนอาชวศกษาเอกชนหลายแหงตองปดตวลงและสงผลใหประเทศตองขาดก าลง แรงงานทส าคญทมสวนส าคญ ในการขบเคลอนเศรษฐกจ เนองจากการเรยนสายอาชพจะมงเนน สรางทกษะ ความช านาญประสานความเปนสากล ฝกฝนคนใหเปนนกธรกจและเชยวชาญงานดานตาง ๆ ปญหาดง กลาวจงเปนสาเหตทส าคญ และควรรบแกไขหรอรถงปจจยปญหาเพอท าการแกไขจดการและบรณาการการเรยนการสอนสายอาชพใหเปนทสนใจและเปลยนมมมองใหมใหกบผปกครองและตวนกเรยนอกดวย (ละเอยด ศรหาเหงา, 2549) การจดการศกษาเปนหนาทของรฐ ดงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย 2540 มาตรา 10 และ 13 กลาวถงสทธและหนาททางการศกษาไววา (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน, 2544) ทงนการศกษาการตดสนใจของผปกครองในการเลอกศกษาตอระดบอาชวศกษาหลก สตรประกาศนยบตรวชาชพ ซงจะเปนแนวทางเพมจ านวนนกเรยนเพอสรางแรงงานทมทกษะดานวชาชพทมคณภาพสามารถแขงขน กบแรงงานตางชาตได รวมทงเพอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศตอไป โรงเรยนเอกชน ตองสรางมาตรฐานทางวชาการการเรยนการสอน และคณภาพของนกเรยนจะตองท าการพฒนาโรงเรยนทกวถทางเพอใหโรงเรยนมชอเสยงมคณภาพสงกวาเกณฑมาตรฐานทวไป จะตองท าใหโรงเรยนเปนทนยมเชอถอ ศรทธาของผปกครองและนกเรยนโดยทวไป ในชมชนโรงเรยนจะตองน ามาตรการในกระบวนการบรหารมาใชอยางจรงจง (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน, 2544) ดงนน ผวจยจงไดท าการศกษาเหตผลจงใจตอการตดสนใจสงบตรหลานเขาศกษาตอและท าใหผปกครองสมประสงคตอการคาดหวงเกยวกบอรรถประโยชนของสถานศกษาทบตรหลานตองการเขาเรยนในวทยาลยอาชวศกษาเอกชนในเครอไทย-เทค ระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) ชนปท 1 เพอตองการน าขอมลมาเปนแนวทางในการวางนโยบายปรบปรง การบรหารงาน และการจดการดานตางๆ ในวทยาลยอาชวศกษา


789

เอกชนในเครอไท- เทค ดานบคลากรผสอน ดานอาคารสถานทความพรอมดานอปกรณการเรยนการสอน คณภาพ ชอเสยงของวทยาลย เพอใหเกดความสอดคลองกบความตองการของผปกครองทจะสงบตรหลานเขาศกษาตอไป

2. วตถประสงคของการวจย

(1) เพอศกษาเหตผลจงใจและความคาดหวงของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน ในเครอไทย - เทค (2) เพอน าเสนอแนวทางในการบรหารจดการทสงเสรมใหผปกครองสงนกเรยนเขาศกษาตอทวทยาลยอาชวศกษาเอกชน ในเครอไทย – เทค

3. กรอบแนวคดในการวจย การศกษาวจยครงน ผวจยมงศกษาเหตผลจงใจและความคาดหวงของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชนในเครอไทย - เทค ในครงนผวจยไดยดกระบวนการศกษาตามกรอบแนวคดทใชในการวจย ซงสามารถเขยนเปนแผนภาพไดดงตอไปน

แผนภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

ศกษาเหตผลจงใจของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน ในเครอไทย - เทค

ดานอาคารสถานทและสภาพแวดลอม ดานวชาการ ดานชอเสยง ดานคร ดานบรการ

ความคาดหวงของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน ในเครอไทย - เทค

ดานมความรทกษะพนฐานและทกษะ ในงานอาชพ ดานมคณธรรม จรยธรรมและคานยม ทพงประสงค ดานด ารงตนอยในสงคมไดอยางมความสข


790

4. วธด าเนนการวจย 4.1 ประชากรทใชในการวจย การวจยเรองนเปนการวจยเชงส ารวจ (Survey research) โดยวธเกบขอมล

ผวจยท าการเกบขอมลจากผปกครองนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพชนปท 1 วทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย - เทค ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 งานวจยนใชกลมตวอยาง สมดวยวธการค านวณของYamane ซงก าหนดความเชอมน 95 คาความคลาดเคลอนไมเกน 0.05 ไดกลมตวอยาง 320 4.2 ตวแปรทศกษา ไดแก (1) ศกษาเหตผลจงใจของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน ในเครอไทย - เทค และ (2) ความคาดหวงของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน ในเครอไทย - เทค

4.3 ระยะเวลาทใชในการวจย จ านวน 7 เดอน (เมษายน 2558 – ตลาคม 2558) 4.4 เครองมอทใชในการวจย เปนแบบสอบถามแบงออกเปน 4 ตอน คอ ตอนท 1 แบบสอบถาม

เกยวกบปจจยพนฐานสวนบคคล ตอนท 2 แบบสอบถามเกยวกบขอมล การศกษาเหตผลจงใจของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย -เทค ตอนท 3 แบบสอบถามเกยวกบ ความคาดหวงของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย -เทค และตอนท 4 ความคดเหนและขอเสนอแนะส าหรบตอนท 1 เปนแบบตรวจสอบรายการ (Check list) ตอนท 2 – 3 มลกษณะเปนมาตรประมาณคา (Rating scale) จ านวน 5 ระดบ และตอนท 4 มลกษณะเปนค าถามปลายเปด (Open-ended question) การตรวจสอบคณภาพดานความตรงเชงเนอหา ใชวธการค านวณหาคา IOC เทากบ 1

สวนการตรวจสอบคณภาพดานความเทยงแบบความสอดคลองภายใน (Internal consistency reliability) ใชวธการค านวนหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) ผลการน าเครองมอวจยไปทดลองใช (Try out) กบผปกครองนกเรยนจ านวน 30 คนพบวาไดคาความเชอมน 0.901

ตารางท 1 เครองมอวจยจ าแนกตามกลมผใหขอมล ท กลมผใหขอมล ประเภทของเครองมอวจย การตรวจสอบคณภาพของเครองมอวจย 1 อาจารยทปรกษา แบบบนทกการสงเคราะหเอกสาร ความตรงเชงเนอหา 2 ผปกครองนกเรยน แบบสอบถามปลายปด ความตรงตามเนอหาและความเหมาะสม

ของเนอหา 3 ผปกครองนกเรยน แบบสอบถามปลายเปด ความตรงตามเนอหา

ความเทยงแบบความสอดคลองภายใน หาดวยวธหาคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค

4.5 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยด าเนนการเกบขอมลดวยตนเองทกขนตอน โดยมรายละเอยด ดงน (1) น าหนงสอขออนญาตจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรปทม เพอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลและสนบสนนการวจย (2) ผวจยท าการแจกแบบสอบถามดวยตนเองออกไปยงกลมตวอยางจ านวน 320 ชด(3) จดเกบรวบรวมแบบสอบถามดวยตนเองใชเวลา 30 วน (4) สามารถรวบรวมแบบสอบถามทสมบรณมาจน


791

ครบ 320 ชด (5) ตรวจสอบความสมบรณของค าตอบในแบบสอบถาม (6) จดหมวดหมของขอมลในแบบสอบถาม เพอน าขอมลไปวเคราะหทางสถต

4.6 การวเคราะหขอมล ใชสถตเชงบรรยาย (Descriptive statistics) ไดแก ความถ (Frequency) รอยละ(Percentage) คาเฉลยเลขคณต (Arithmetic mean) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation)

5. สรปผลการวจย การศกษาวจยเรอง “ เหตผลจงใจและความคาดหวงของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอ ไทย – เทค ผวจยสรปผลการวจยดงน 5.1 สรปผลขอมลปจจยพนฐานสวนบคคลของผปกครองของนกเรยนวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอ ไทย – เทค พบวา ผปกครองเปนเพศหญงมากกวาเพศชาย คดเปนรอยละ 69.7 โดยมอายระหวาง 41- 45 ป มากทสด คดเปนรอยละ 42.2 รองลงมา คอ มอาย 36-40 ป คดเปนรอยละ 26.5 มอายระหวาง 46 – 50 ป คดเปนรอยละ 15 มอายระหวาง 30 – 35 ป คดเปนรอยละ 7.5 มอายระหวาง 51-55 ปคดเปนรอยละ 5.0 และมอายสงกวา 56 ปขนไป นอยทสดคดเปนรอยละ 3.8 ตามล าดบ มสถานภาพสมรสมากทสด คดเปนรอยละ 75.3 รองลงมาสถานภาพแยกกนอย คดเปนรอยละ 12.2 และมสถานภาพโสด คดเปนรอยละ 6.3 และหยาราง คดเปนรอยละ 6.3 นอยทสด อาชพลกจางมากทสด คดเปนรอยละ 38.4 รองลงมา อนๆ คดเปนรอยละ 23.1 บรษทเอกชน คดเปนรอยละ 19.7 ขาราชการ คดเปนรอยละ 7.5 รฐวสาหกจ คดเปนรอยละ 6.5 อาชพเจาของกจการนอยทสด คดเปนรอยละ 5.0 ตามล าดบ รายไดต ากวา 10,000 บาท มากทสด คดเปนรอยละ 37.2 รองลงมา มรายได 10,001-20,000 บาท คดเปนรอยละ 36.3 มรายได 20,001 – 30,000 บาท คดเปนรอยละ 19.4 มรายได 40,001 ขนไป คดเปนรอยละ 5.9 มรายได 30,001 -40,000 บาท นอยทสด คดเปนรอยละ 1.3 ตามล าดบ ระดบการศกษา มธยมศกษามากทสด คดเปนรอยละ 40.3 รองลงมา ระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 20.6 และอนๆคดเปนรอยละ 20.6 ระดบประถมศกษา นอยทสด คดเปนรอยละ 18.4 ตามล าดบ ตารางท 2 จ านวนและรอยละขอมลปจจยพนฐานสวนบคคลของผปกครองนกเรยน

ขอมลปจจยพนฐานสวนบคคลของผปกครองนกเรยน จ านวน (n = 320)

รอยละ

1. เพศ 320 100 ชาย 97 30.3 หญง 223 69.7 2. อาย 320 100 30 – 35 ป 24 7.5 36 – 40 ป 85 26.5 41 – 45 ป 135 42.2 46 – 50 ป 48 15.0 51 – 55 ป 16 5.0


792

ตารางท 2 (ตอ) ขอมลปจจยพนฐานสวนบคคลของผปกครองนกเรยน จ านวน

(n = 320) รอยละ

2. อาย 56 ปขนไป

12

3.8

3. สถานภาพ 320 100

โสด 20 6.3 สมรส 241 75.3 หยาราง 20 6.3 แยกกนอย 39 12.2 4. อาชพ 320 100 บรษทเอกชน 63 19.7 ขาราชการ 24 7.5 รฐวสาหกจ 20 6.3 เจาของกจการ 16 5.0 ลกจาง 123 38.4 อนๆ 74 23.1 5. รายได 320 100 ต ากวา 10,000 บาท 119 37.2 10,001 – 20,000 บาท 116 36.3 20,001 – 30,000 บาท 62 19.4 30,001 – 40,000 บาท 4 1.3 40,001 บาทขนไป 19 5.9 6. ระดบการศกษา 320 100 ประถมศกษา 59 18.4 มธยมศกษา 129 40.3 ปรญญาตรขนไป 66 20.6 อนๆ 66 20.6


793

ตารางท 3 คาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เหตผลจงใจของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ในภาพรวมแตละดาน รวม 5 ดาน

เหตผลจงใจของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค

ระดบเหตผลจงใจของผปกครอง

( ) S.D. แปลผล 1. ดานอาคารสถานทและสภาพแวดลอม 4.39 0.708 มาก 2. ดานวชาการ 4.14 0.775 มาก 3. ดานชอเสยง 4.14 0.797 มาก 4. ดานคร 4.21 0.800 มาก 5. ดานบรการ 4.08 0.879 มาก

รวม 4.19 0.7918 มาก 5.2 โดยสรป จากผลการวเคราะหขอมลในตารางท 3 พบวาเหตผลจงใจของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย – เทค พบวาเหตผลจงใจของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย – เทค ในภาพรวมอยในระดบมาก มคาเฉลย 4.19 และเมอพจารณารายดานโดยเรยงล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย คอ ดานอาคารสถานทและสภาพแวดลอม ดานคร ดานวชาการ ดานชอเสยง และดานบรการ อยในระดบมาก ตารางท 4 คาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ความคาดหวงของผปกครองในการสงนกเรยนเขา

ศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ในภาพรวมแตละดาน รวม 3 ดาน ความคาดหวงของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาใน

วทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย-เทค ระดบความคาดหวง

( ) S.D. แปลผล 1. ดานมความรทกษะพนฐานและทกษะงานอาชพ 2. ดานมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค(ด) 3. ดานด ารงตนอยในสงคมไดอยางมความสข

4.08 3.95 4.01

0.798 0.833 0.876

มาก มาก มาก

รวม 4.01 0.835 มาก

5.3 โดยสรป จากผลการวเคราะหขอมลในตารางท 4 พบวา ความคาดหวงของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย – เทค พบวาความคาดหวงของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอไทย – เทค ในภาพรวมอยในระดบมาก มคาเฉลย 4.01 คอ ดานมความรทกษะพนฐานและทกษะงานอาชพ เปนดานทผปกครองมความคาดหวงสงสด รองลงมาคอ ดานด ารงตนอยในสงคมไดอยางมความสข และผปกครองมความคาดหวงล าดบสดทาย คอ ดานมคณธรรม จรยธรรมและคานยมทพงประสงค(ด)


794

6. อภปรายผล การศกษาเหตผลจงใจและความคาดหวงของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอ ไทย – เทค ผวจยมขอคนพบและประเดนทนาสนใจ น ามาอภปรายดงน 6.1 เหตผลจงใจของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชนเครอไทย – เทค ดานอาคารสถานทและสภาพแวดลอม อยในระดบมาก ทงน วทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอ ไทย – เทคมสถานทตงอยตดถนนการเดนทางไปมาสะดวกสอดคลองกบงานวจยของ พรพรณ หาญนอก (2549) ซงท าการศกษาเรอง ปจจยทมผลตอการตดสนใจของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในโรงเรยน: กรณศกษาโรงเรยนกฬากรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา ปจจยดานอาคารสถานทและสภาพแวดลอมอย ในระดบมาก ดานคณภาพของครตองมองคความรและมบคลกลกษณะทพงประสงค อกทงคณภาพทางวชาการตรงกบความตองการและเปนสาขาทนยมในความตองการของตลาดและทางสถาบนมการใหบรการสงสนบสนนทางการศกษาเชน การจดหาทนการศกษาเพอนกเรยนทเรยนดแตขาดทนทรพย และมการใหบรการประกนอบตเหตและคารกษาพยาบาลใหกบนกเรยนทกคน 6.2 ความคาดหวงของของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในวทยาลยอาชวศกษาเอกชน เครอ ไทย – เทค ดานมความรทกษะพนฐานและทกษะงานอาชพทงนผปกครองมความคาดหวงสงสด คอ ใหนกเรยนส าเรจการศกษา สามารถประกอบอาชพไดตามสาขาทศกษาและนกเรยนมความรทกษะพนฐานและทกษะงานอาชพ สอดคลองกบงานวจยของ สมศกด พงก (2546) ไดศกษาเรองความคาดหวงของผปกครองทมตอการจดการศกษาของโรงเรยนกฬาจงหวดสพรรณบร โดยศกษาการจดการศกษาใน 7 ดาน คอ หลกสตร การสอน การวดและประเมนผล การเสรมสรางและพฒนาคณธรรม และจรยธรรม และ บคลกภาพการกฬา และ การจดสภาพแวดลอม ผลการวจยพบวา ดานหลกสตร การสอน ครผสอน การวดและประเมนผล การกฬาและการจดสภาพแวดลอม ผปกครอง มความคาดหวงอยในระดบมาก

7. ขอเสนอแนะ 7.1 ขอเสนอแนะจากผลการวจย

(1) จะตองพฒนาเตรยมความพรอมของหองสมดใหทนสมย มต ารา เอกสาร ใหเพยงพอกบความตองการของนกเรยนในการสบคนและศกษา คนควา เพมเตมรวมทงตองน าเทคโนโลยททนสมยมาใหบรการกบนกเรยน (2) สงเสรมนกเรยนเขาแขงขนกบสถานบนตางๆในเรองวชาชพและใหไดรบรางวลอกทงใหความชวยเหลอสงคมเพอเปนการประชาสมพนธใหผปกครองและสาธารณะชนไดรบทราบมากขน

(3) การบรณาการเรองคณธรรมจรยธรรมเขาไปในการเรยนการสอน ทกกลมสาระวชา เพอใหผเรยนทกคนมคณธรรมจรยธรรมทเปนคณลกษณะประจ าตวแบบยงยนตอไป

7.2 ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป (1) ควรศกษาเหตผลจงใจของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาใน สถาบนรฐบาล เพอทราบระดบเหตผลจงใจของผปกครองในการสงบตรหลานเขาศกษาตอและน าผลของการศกษามาเปนแนวทางในการปรบปรงแกไข วางแผน การเรยนการสอน ใหมประสทธภาพตอไป


795

(2) ควรศกษาความคาดหวงของผปกครอง ทมตอคณภาพผเรยนในดานการเลอกอาชพและแผนการศกษาตอในระดบทสงขน

เอกสารอางอง กฤษณ บตรเนยน และคณะ. 2554. “ปจจยในการเลอกเขาศกษาในโรงเรยนอาชวศกษาเอกชนในจงหวด

ปราจนบร.” วารสารบณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ ในพระบรมราชปถมภ. 5, 2: 44-52.

ปรญญา บญเลศล า. 2547. “ปจจยทเกยวของกบการตดสนใจเลอกศกษาตอหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพชนสงโรงเรยนศรธนาพาณชการเทคโนโลยเชยงใหม.” วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา อาชวศกษา มหาวทยาลยเชยงใหม.

พชรรตน เอยมบรรจง. 2558. “การตดสนใจของผปกครองในการสงบตรหลานเขาศกษาตอในวทยาลยเทคโนโลยไทยอโยธยาบรหารธรกจ.” วารสารวชาการมหาวทยาลยอสเทรนเอเชย ฉบบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร. 5, 2: 155-160.

พรพรณ หาญนอก. 2549. “ปจจยทมผลตอการตดสนใจของผปกครองในการสงนกเรยนเขาศกษาในโรงเรยน: กรณศกษาในโรงเรยนกฬากรงเทพมหานคร.” วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต (พลศกษา) สาขาวชาพลศกษา ภาควชาพลศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ละเอยด ศรหาเหงา. 2549. “ปจจยทมอทธพลตอการตดสนใจของนกศกษาในการเลอกศกษาตอในโรงเรยนระดบ อาชวศกษาของเอกชนในเขตอ าเภอเมอง จงหวดเชยงใหม.” วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต สาขาเศรษฐศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยเชยงใหม.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน. 2544. คมอประเมนมาตรฐานคณภาพการศกษาของโรงเรยนเอกชน ระดบประถมศกษา. กรงเทพมหานคร: ส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชน.


796

IMPRESSIONS OF JAPANESE PEOPLE BY THAI LEARNERS OF

JAPANESE LANGUAGE:

SURVEY RESULT AT SRIPATUM UNIVERSITY

Yasumasa Mori

Assistant Professor, Sripatum International Institute of Languages and Cultures

E-mail: [email protected]

ABSTRACT

The purpose of this paper was to clarify the impressions of Japanese people by Thai

learners of Japanese language. The target group was the group of learners (45 students) who

enrolled in JPN331 Japanese 1 (1/2014 semester) as a compulsory subject at Sripatum University

(Bangkhen Campus). The classroom research was conducted by means of a questionnaire with

open-ended questions. Internal reliability coefficient (Cronbach’s alpha) was 0.86 in answering

behaviour of 45 respondents. A text mining methodology was applied and important keywords

were extracted, in order to collect and analyse text data obtained by free description type answer.

There were 43 keywords regarding the impressions of Japanese people in general (SD = 4.29). The

survey result found a wide range of keywords based on learners’ own interests. It was understood

that language and cultural literacy has an important role in connecting language and culture in

Japanese language education as a part of a foreign language class. Therefore, further discussion on

the relation of language and cultural literacy is expected.

KEYWORDS: Impressions, Japanese people, Thai learner, language and cultural literacy,

Sripatum University

บทคดยอ

จดประสงคของงานวจยน เพออธบายถงความประทบใจตอชาวญปนของผเรยนภาษาญปนชาวไทย กลมเปาหมายเปน

นกศกษาจ านวน 45 คนทลงทะเบยนเรยนวชา JPN331 ภาษาญปน 1 ซงเปนวชาบงคบ ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2557 ของ

มหาวทยาลยศรปทม วทยาเขตบางเขน การวจยในชนเรยนครงน ไดเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถามปลายเปด ซงผานการ


797

ตรวจสอบความเทยงตรงภายในของพฤตกรรมการตอบค าถามของผตอบแบบสอบถามทง 45 คน (Cronbach’s alpha) เทากบ 0.86

การวเคราะหขอมลใชวธการท าเหมองขอความ โดยการคดแยกค าส าคญ เพอจดหมวดหมค า และวเคราะหขอมลเหลานนซงไดจาก

การเขยนค าตอบโดยอสระ ซงไดค าส าคญทงหมดจ านวน 43 ค าทแสดงถงความประทบใจตอชาวญปนโดยทวไป (SD = 4.29) ผล

การส ารวจพบวาค าส าคญทหลากหลายเหลานนขนอยกบความสนใจของผเรยนแตละคน จงสรปไดวาการรภาษาและวฒนธรรมม

บทบาทส าคญในการเชอมโยงภาษาและวฒนธรรมในการศกษาภาษาญปน ในฐานะสวนหนงของการเรยนภาษาตางประเทศในชน

เรยน ดงนนจงนาจะมการอภปรายเพมเตมเกยวกบความสมพนธของการรภาษาและวฒนธรรมกนตอไป

ค ำส ำคญ: ความประทบใจ ชาวญปน ผเรยนชาวไทย ความรภาษาและวฒนธรรม มหาวทยาลยศรปทม

INTRODUCTION

From a historical point of view, the origin of relationship between Thailand and Japan is said

to be traced to about 600 years ago. This relationship has a long history of both countries

maintaining friendly contacts. The documented establishment of official diplomatic relations was

The Declaration of Amity and Commerce between Japan and Siam signed on September 26, 1887

and the bilateral exchange or interaction has been observed in politics, economy, society and the

other fields after this declaration and it has been continued until modern time. In spite of the

historical fact that there was the anti-Japan sentiment during a moment of time in the past, it is

generally thought that Thai people are very interested in Japan and have basically good image or

impressions (as a kind of view) of Japan. Various media in Thailand are reporting news about not

only Japanese politics, economy, society and culture but also tourism, fashion, dishes,

manufactured goods, high-tech products and so on in their programs. In addition to the reports in

mainstream media, there are other popular communication tools like SNS (social networking

service) among internet users, which also transmit a lot of information about Japan. This is the

evidence that shows high level of interest in Japan. Japanese pop culture including cartoon

(manga), animation, games, songs, drama, movies, cosplay and so on has reached the pool of

interests of Thai young people. To give some significant statistical figures regarding the presence

of Japanese culture in Thailand, there are a large number of Japanese companies, many Japanese

residents living there, a lot of Japanese visitors to Thailand and the same time there is an increasing

number of Thai tourists visiting Japan after the exemption of tourist visa for Thai citizens in July

2013. All these statics are high ranking in the world. There are, of course, many Japanese language

learners (129,616 learners), which ranks Thailand number seven in the world as of 2012. Thai

learners of Japanese are interested in various aspects of Japanese language, Japanese culture or the

country. In response to the above background, the study on the concrete images or impressions of

Japanese people by Thai learners will gather beneficial information for further analyses leading to

formation, promotion and expansion of understanding Japanese culture and will also lead to

development of Japanese language education in Thailand.


798

BENEFITS OF RESEARCH

It is recognized that the more interpersonal relationships advance, the more importance of

language communication between people occurs. Further, direct or indirect, interpersonal

communication not only conveys the meaningful transmission of language, but also strongly

reflects a way of thinking or looking by those who use a language. This relation of thinking of

things is regarded as an aspect of language and culture, therefore, the people who use a foreign

language need cross-cultural competence with language competences (linguistic, sociolinguistic

and pragmatic ones). In that sense, cultural understanding or knowledge is required in a

communication by means of a language. From the viewpoint of communicative behaviour, it is

advocated that language and cultural literacy is very important, and it means to understand

something and to be able to use the understanding for communicative behaviour (Hosokawa 2014:

15). It is expected that at the same time as Thai learners of Japanese language improve their own

language proficiency, they also improve communicative competence with Japanese people in

Japanese language by enhancing language and cultural literacy. It is thought that the Japanese

language teachers themselves should be the first ones to discuss methodology or approaches on

intercultural understanding in language and cultural literacy and to review teaching materials in

cross-cultural language education.

PREVIOUS RESEARCH

Although previous researches relating to the images, impressions or attitudes of Japan in

Japanese language education were different in the purpose of research, the method of survey, and

qualitative or quantitative study, respective researches were conducted mainly with China, South

Korea and Taiwan covering a great majority of Japanese learners in Japan and overseas as a target

(Xu 1996, Nakagawa, Kamiya & Lee 2006, Yoshimoto 2007, Oh 2008, Hachiwaka & Fujiwara

2010, Oe 2012 and Osaka 2012). Xu examined the images of Japan to target Chinese students, who

returned home, by using the Semantic-Differential technique with 18 bipolar adjectives.

Nakagawa et al. investigated positive-negative awareness of Japan and Japanese culture towards

Japanese language learners including major and non-major in South Korea with a five-point scale.

Yoshimoto measured the consciousness of Japan for Chinese learners in Japan using 27 pairs of

adjectives with a seven-point scale and structured interview, and Oh explored its formative factors

through a comparison of the features acquired by free description type questionnaire answers

between Japanese language learners and non-learners in South Korea regarding the images of

Japan. A study by Hachiwaka et al. was a case study of non-native Japanese language teachers

residing overseas concerning the images of Japan using PAC Analysis (Analysis of Personal

Attitude Construct). Oe aggregated the multiple answers with 40 items regarding the images of


799

Japan and Japanese for South Korean learners in South Korea and Japan and investigated the

frequency of its appearance. Osaka surveyed the images of Japan for the Chinese students of the

Japanese language at universities in Hong Kong and Mainland China by scoring 30 items with a

five-point scale and by using factor analysis method. However, images of Japan or Japanese have

never been researched in Thailand in relation to Japanese language education. It is presumed that

Thai learners of the Japanese language will have a priori background of the image of Japan and this

will be a favorable factor. The supporting evidence of an existing image of Japan amongst Thai

people, according to the Opinion Poll on Japan by Ministry of Foreign Affairs of Japan (2008), the

following images of Japanese people by general Thai citizens were pointed out: Efficient (79.7%),

Diligence (72.2%), Consideration of traditional culture (70.7%), Team spirit (68.4%), Person of a

calculating nature (57.3%), Polite (54.9%), Compliance of promise (53.9%) and Obedience

(53.1%) in the items that accounted for more than 50%. Although some items were negative, the

other images would be regarded as good for the most part.

PURPOSE OF RESEARCH

The purpose of this research was to clarify impressions of Japanese people that Thai learners

of the Japanese language have, feel, know or understand. The word of impressions includes feeling,

consciousness, attitude and recognition etc. in terms of human values. Besides, this research aimed

to discover the overall tendency and individual trend in their impressions of Japanese people

through the analysis of a tabulation result. It should be noted that this research was based on a

framework of classroom research.

RESEARCH METHODOLOGY

TARGET GROUP

The target group consisted of 45 students who enrolled in JPN331 Japanese 1 (Section 02)

as compulsory subject in the first semester (August-December) in 2014 academic year at Sripatum

University, Bangkhen Main Campus (SPU). JPN331 Japanese 1 was the subject that the

researcher taught. The number of male students was 12 (26.67%, rounded off to 2 decimals place,

the same hereinafter) and 33 female students (73.33%), thus, the response rate was 100.00%.

Although their learning institutions and learning periods were different, 4 female students had

already experience of learning Japanese language and 2 female students had experience of direct

contact with Japan as tourists or taking education in Japan. The research was conducted in the

normal class hours on August 28, 2014.

INSTRUMENT

A questionnaire method with open-ended questions was used as an instrument in this


800

classroom research. The reason that this questionnaire method was adopted was to enable the

questioner to acquire undistorted and natural answers from the respondents. The answers were

descriptions, sentences or phrases in Thai language, which is respondents’ mother tongue, with the

intention to express freely their opinions about Japanese people.

DATA COLLECTION

All free descriptive answers of 45 SPU students were collected as text data by using text

mining method (User Local, Inc. 2015) in order to be able to analyse text information

quantitatively and objectively, that is, text data obtained by the text mining tool extracted words

that were often appeared and characteristic words through the data processing. These words were

summarised as important keywords in association with impressions of Japanese people. The total

number of keywords was 115 in total (Table 1). In the number of extracted keywords per person

out of 45 respondents, there were only 10 students giving only one keyword (22.22%). On the one

hand, the highest number of 6 keywords was given only by 1 student (2.22%).

Table 1 Answer behaviour by the 45 respondents

Keywords 1 2 3 4 5 6 115

Respondents 10 13 12 8 1 1 45

Percentage 22.22% 28.89% 26.67% 17.78% 2.22% 2.22% 100.00%

The average words were 2.56 per respondent and internal reliability coefficient or internal

consistency using Microsoft Excel 2010 indicated 0.86 (Cronbach’s alpha).

DATA ANALYSIS

The total 115 keywords that represented the impressions of Japanese people as data were

divided into the same word group and were counted for the appearance frequency for each

keyword (Table 2). A standard deviation (SD) was 4.29.

Table 2 Impressions of Japanese people

No. Keyword Frequency 22 Amiable 1

1 Lovely 26 23 Not take advantage 1

2 Orderly 14 24 Attentive 1

3 Punctually 6 25 Good habit 1

4 Neat 5 26 Easy access 1

5 Kind, kindly 4 27 Friendly 1

6 Responsible 4 28 Familiarity 1

7 Mannered 4 29 Respect each other 1


801

No. Keyword Frequency 22 Amiable 1

8 Polite 4 30 Smart 1

9 Cute 3 31 Frankly 1

10 Calmly 3 32 Respectful 1

11 Cordial, cordially 3 33 Timid 1

12 Humble 3 34 Read a book & bring it anywhere 1

13 Easily smile 2 35 Funny 1

14 Generous 2 36 Bright skin 1

15 High discipline 2 37 Fresh face 1

16 Companionable 2 38 Admirable 1

17 Fair-spoken 2 39 Strictly and serious working 1

18 Organized 1 40 Harmony spirit 1

19 Clean 1 41 Good human relationship 1

20 Beautiful 1 42 Strict rule 1

21 Unique 1 43 Funny like a child in manner 1

As shown in Table 2, 43 keywords group were found. The most frequent occurring keyword

in the top five ranking was Lovely (26), the second one was Orderly (14), the third one was

Punctuality (6), the fourth one was Neat (5), and the fifth one was Kind or Kindly, Responsibility,

Mannered and Polite (each keyword was 4 indicating the same frequency), that is, the top five

words occupied 58.26% in all. The keywords of third most frequency out of all the keywords were

Cute, Calmly, Cordial or cordially and Humble (10.43%). The second most frequent words used

by the respondents were Easily smile, Generous, High discipline, Companionable and Fair-spoken

(8.70%). The frequency of answers with only one description included 26 different keywords, as

shown in Table 2, items from No.18 to 43 (22.61%).

FINDINGS

The findings showed that the 43 keywords quoted in Table 2 represented concrete

impressions of surveyed students and these keywords were impressions of Japanese people based

on learners’ own interests or concerns. In that sense, at the same time that it was considered that

these words showed a wide range of impressions by Japanese language learners. The choice of

language used by the students showed that they had an individualistic view of impressions, to the

extent that the analysis results in this research show, that there was no biased view or tendentious

tendency on impressions of Japanese people. In addition to it, it was also noted that there was a

tendency to express favourable impressions among the Japanese language learners.


802

Table 3 Impression of Japanese people divided into 3 attributes

Attributes Item No. No. of

items

No. of

frequencies

Percent

%

Personality 1,4,5,9,10,11,13,12,14,17,22,24,25,27,28,30,31,33,35 19 62 53.91

Sociality 2,3,6,7,8,15,16,18,23,26,29,39,40,41,42,43 16 45 39.13

Others 19,20,21,30,32,34,36,37,38 8 8 6.96

Total 43 115 100.00

In relation to the study results analysis, Table 3 was created to present overall trends or to

point out the outline of the all 43 keywords gathered in Table 2. The keywords used by surveyed

students were divided into 3 categories of attributes (character, personality and temperament in the

internal or external aspect) with the focus on the meaning and the concept of the 43 keywords

concerning impressions of Japanese people. The provisional definition of 3 attributes was as

follows: 1) Personal attributes, 2) Social attributes, and 3) Other attributes. The impressions given

by Thai learners of the Japanese language at SPU were mainly related to the emphasis on the

personal attributes rather than social attributes. The difference in emphasis resulted from the fact

that the learners were university students and had no social or work long-term experiences. Unlike

the impressions as shown in Opinion Poll on Japan (2008) mentioned in this paper, there were no

impressions of Efficient, Diligence, Considerations on traditional culture, and Person of a

calculating nature in 43 keywords of the learners at SPU. On the other hand, along with the side of

the social characteristics of Japanese people, the keywords in social attributes also indicated the

social features of Japanese country except the item No. 43. In either case, it could be said that the

social attributes were consolidated into 3 characteristics, that is, Collectivity, Regulaity, and

Equality.

CONCLUSION AND SUGGESTIONS

It was found that the Japanese language learners at SPU had a variety of impressions of

Japanese people and also that they had fairly accurate impressions in personal and social attributes.

Their impressions, however, may be changed and become positive or negative, affirmative or

negative, rational or emotional, in the continuation of Japanese learning in the future. The

formation, transformation and understanding in the impressions of Japanese people with Japanese

language learning will suggest the importance of culture in foreign language education, when

considering a close relation between language and culture. Foreign language-learning is not only

acquisition of language knowledge and skills, but also a catalyst for promoting inseparable


803

relationship of language and culture. In other words, it will be requested to improve language and

cultural literacy (understanding of culture and dealing with it) from the viewpoint of learner’s

cultural background (national traits), learning content by learner (language knowledge and

linguistic performance), and cross-cultural competence (relative understanding of culture). A

teaching or learning method so as to be able to communicate with Japanese people smoothly

should be considered with essential understanding of culture and with usage of language and

cultural literacy focusing on interpersonal communication behaviour. It can be assumed that

language and cultural literacy has an important function to minimize the negative impact of

misunderstanding or friction in communication and to bridge a communication gap by noticing

cultural factors in the context of the impressions of Japanese people. In that regard, foreign

language teachers should assume a leading role to strengthen a mutually profitable relationship

between language and culture in teaching-learning process (Hosokawa 2014: 18-20). At any rate,

it is indisputable that further discussion on language and cultural literacy based on this survey

result is needed.

REFERENCES

Embassy of Japan in Thailand. Overview of Japan-Thailand relationship. Retrieved October 25,

2015, from th.emb-japan.go.jp/jp/relation/gaikan.htm

Hachiwaka Sumiko & Fujiwara Cheimei. (2010). “The View toward Japan of Non-native Japanese

Language Teachers: A Case Study Using PAC Analysis”, Research Bulletin of

International Student Center Ibaraki University No.8, pp.19-42

Hosokawa Hideo. (2014). “From Socio-cultural Competence to Cultural Literacy”, the First

Workshop for Literacies Research, Graduate School of Japanese Applied Linguistics,

Waseda University, pp.14-20

Japan Foundation. (2012). Survey Report on Japanese-Language Education Abroad 2012

Excerpt. Retrieved October 25, 2015, from

https://www.jpf.go.jp/j/project/japanese/survey/result/dl/survey_2012/2012_s_excerpt_

e.pdf

Ministry of Foreign Affairs of Japan. (2008). Opinion Poll on Japan in Six ASEAN Countries.

Retrieved October 27, 2015, from

http://www.mofa.go.jp/mofaj/area/asean/pdfs/yoron08_02.pdf

Nakagawa Kazuko, Kamiya Yoriko and Lee Joonho. (2006). “How do Korean learners of

JapaneseView Japan and Japanese culture (1)”, Hokkai Gakuen University Studies in

Culture No.35, pp.41-69


804

Oe Keiko. (2012). “Impressions of Japan by Korean Students of the Japanese”, Studies in

Language and Culture Vol.20, pp.16-29

Oh Jeong-bae. (2008). “Characteristics and Influences on Japanese Language Learners’ Image of

the Japanese ―A Comparative Analysis of Korean University Student Learners and Non-

Learners―”, Japanese-Language Education around the Globe - Vol.18, pp.35-55

Osaka Eiko. (2012). “An Examination of Japanese Language Learning Motivation and Images of

Japan/the Japanese between University Students of Hong Kong and Mainland China”, the

Ninth Symposium for Japanese Language Education and Japanese Studies

(Proceedings), Hong Kong University

User Local, Inc. (2015). User Local Text Mining (free text mining tool). Retrieved August 05,

2015, from http://textmining.userlocal.jp/

Xu Guangxing. (1996). “A Study on the Returned Country Chinese Students’ Images and Attitudes

toward Japan and the Japanese”, Bulletin of the School of Education, Nagoya

University (Educational Psychology) Vol.43, pp.87-95

Yoshimoto Yoshimi. (2007). “Feelings towards Japan by Chinese Learners of Japanese”, Studies

in Language and Culture Vol.16, pp.77-90


805

ความตองการพฒนาตนเองของอาจารยในมหาวทยาลยเอกชน THE NEED FOR SELF-DEVELOPMENT OF INSTRUCTORS

IN PRIVATE UNIVERITIES

ดารา พงษสมบรณ จตราพร ลละวฒน

สาขาการจดการทรพยากรมนษย คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยศรปทม E-mail : [email protected]

บทคดยอ การวจย เรอง “ความตองการในการพฒนาตนเองของอาจารยในมหาวทยาลยเอกชน” โดยศกษา

มหาวทยาลยเอกชนทมขนาดใหญจ านวน 5 มหาวทยาลย ไดแก มหาวทยาลยหอการคาไทย มหาวทยาลยรงสต มหาวทยาลยธรกจบณฑตย มหาวทยาลยสยาม และมหาวทยาลยศรปทม รวมจ านวน 400 กลมตวอยาง

ในการศกษาใชแบบสอบถามในการเกบรวบรวมขอมล แลวน ามาท าการวเคราะหประมวลผลทางสถตซงผลการวจยพบวา ความคดเหนตอการพฒนาตนเองของอาจารยในมหาวทยาลยเอกชนประกอบดวย การพฒนาตนเองดานความร ดานทกษะ ดานเจตคต พบวา การพฒนาตนเองในดานความร ในภาพรวมอยในระดบมากทกรายขอ โดยมความตองการทจะน าความรไปใชในการพฒนาหลกเทคนควธการสอน เพอใหมความเหมาะสมกบสภาพของผเรยนสงสด รองลงมามความตองการทจะน าความรจากผลการวจยมาใชพฒนาผเรยน และมความตองการทจะน าความรจากการประเมนผลตามสภาพจรงมาใชในการพฒนาการเรยนการสอนใหดยงขน สวนความตองการพฒนาตนเองของอาจารยมหาวทยาลยเอกชนในดานทกษะ พบวา อาจารยมความตองการพฒนาดานทกษะ ในภาพรวมอยในระดบมากทกรายขอมความตองการพฒนาในเรองทกษะการใชเทคนคการสอนอยางเปนระบบสงทสด รองลงมามความตองการพฒนาทกษะการใชคอมพวเตอรไปใชในการสรางสอการเรยนรและสรางขอมลตางๆเพอไปใชประกอบการสอนแบบตางๆ ตามความเหมาะสมของหลกสตรและมความตองการทจะพฒนาทกษะ การจดกจกรรมเตรยมความพรอม กจกรรมเสรมทกษะไดถกตอง เหมาะสมกบสถานการณและมความตองการทจะพฒนาเทคนคทจ าเปนมาใชในการเรยนการสอน ในการใชค าถามกระตนใหคด มาใชในการพฒนาผเรยน

ความตองการพฒนาตนเองของอาจารยในมหาวทยาลยเอกชน ในสวนของการพฒนาตนเองดานเจตคต พบวา อาจารยมหาวทยาลยอยในระดบความตองการพฒนาตนเองดานเจตคต ในภาพรวมอยในระดบมากทกรายขอ โดยมความตองการทจะปฏบตงานอยางมความสขและภาคภมใจในวชาชพของตนเองสงสด รองลงมามเจตคตทดตอวธการวางตนใหเหมาะสมเปนแบบอยางทดในเรองของความประพฤตและบคลกภาพ และมความตองการทจะพฒนาตนเองโดยการฝกอบรม หรอรบการศกษาตอใหมคณวฒสงสดขน

ค าส าคญ: ความตองการพฒนาตนเองของอาจารยในมหาวทยาลยเอกชน


806

ABSTRACT The overall purpose of the study was to explore and explain “The Need For Self – Development of Instructors In Private Universities” from five leading private universities in Thailand including University of the Thai Chamber of Commerce, Rangsit University, Dhurakij Pundit University, Siam University and Sripatum University. The information data was collected from 400 instructors from those universities. From the opinions and satisfactions regarding to self-development of instructors in private universities in term of knowledge development, Technical skill and attitude, the study found that the average level of satisfaction were in “high level”. Firstly, instructors expressed the knowledge development that the need for applied knowledge, the need for applied result of research, and the need for utilized assessment to improve the teaching performance were essential and able to maximize the effective learning for students, respectively. In addition the need for self-development of instructors in private universities in the area of technical skill, the study showed that instructors mostly need to improve overall skills in “high level”. There were the needs for improvement of teaching method, computer skill for creating an effective teaching media and building data base, skill of using appropriate equipment for several courses, management skill for developing active learning in right situation, and motivation skill for enhancing and promoting the student’s critical thinking. The need for self- development of instructors in private universities in area of attitude had been discovered in “high level” for every aspect. The data illustrated that the need for self-esteem was the most important issues. Second need was being a good model for proper manners and personalities. At last, the instructors need for self-development from training or studying in higher degree. KEYWORDS : The need for self-development of instructors in private universities

1. ความส าคญและทมาของการวจย ในปจจบนความอยรอดของเศรษฐกจไทยทามกลางกระแสของการเปลยนแปลงระบบเศรษฐกจโลกและแนวโนมการพฒนาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน(AEC) ทมเทคโนโลยและการใชความรความสามารถของคนเปนฐานในการพฒนาประเทศ นนคอประเทศไทยจะตองเรงพฒนาศกยภาพทรพยากรมนษยในองค กรของอตสาหกรรมหลกในเชงคณภาพทงดานความร (Knowledge) ทกษะ (Skill) และทศนคต (Attitude) ใหสอดคลองกบบรบททางการเมอง เศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลยสารสนเทศ เพอเปนการเพมขดความสามารถในการแขงขนใหกบประเทศ การพฒนาบคคลหรอทรพยากรมนษยนนเปนสงส าคญในการบรหารองคการ หากองคการใดมทรพยากรบคคลทมประสทธภาพ อนงวา องคการนนมทรยพสนอนมคาทจะน าความเจรญกาวหนา มาสองคการนน ๆได ในทางตรงกนขามหากองคการใด มทรพยากรบคคลทดอยคณภาพ หรอไมมประสทธภาพและไมไดรบ


807

การพฒนาทดขน องคการนนกยอมหาความเจรญกาวหนาไดยาก ไมสามารถจะสกบคตอสในวงการธรกจเดยวกนได ฉะนนการพฒนาทรพยากรมนษยจงเปนสงจ าเปนทจะตองใชพฒนาองคการ การพฒนาทรพยากรมนษย หมายถง กระบวนการของการเพมพนความร ทกษะ ทศนคตและความสามารถของคนในสงคม เมอมนษยไดเขาไปเปนบคลากรขององคการแลว การพฒนาทรพยากรมนษยจงเปนกระบวนการในการเพมพน และปรบปรงสมรรถภาพของก าลงคนในองคการ อนมลกษณะเปนการเพมพนคณคาทงในดานความร ความคด ทกษะ และประสบการณ เพอใหบคคลเหลานนมคณคาเปนทรพยากรทมความเหมาะสมกบหนาท และความรบผดชอบ ของต าแหนงทไดรบมอบหมายใหมากทสดเทาทจะเปนไปได สภาพปญหาของทรพยากรมนษยในองคการ คอ ปญหาในดานคณภาพของคนงาน คนนนแตกตางกนหลายลกษณะทงในลกษณะของการดอยความร ทกษะเชงวชาชพ การขาดทศนคตทดในความมงมนปฏบตงาน และขาดความสามารถทจะปรบตวเขากบองคการ กลาวโดยสรปคอ 1. การดอยความรทกษะเชงทกษะเชงวชาชพ แมวาการบรรจแตงตงบคคลเขาปฏบตงานจะไดมการก าหนดคณสมบตและก าหนดกฎเกณฑไวแลวเปนอยางด วธปฏบตและกฎเกณฑเหลานนกมไดเปนหลกประกนทดทสดจะท าใหไดมาซงคนท างานทมความร ทกษะและความสามารถในการปฏบตงาน 2. การขาดทศนคตทดตองาน ทศนคตทดตองาน หมายถง ความศรทธามงมนทจะท างานเพอสวนรวมขององคการหรอเพอประโยชนสวนรวมของสาธารณะ กลาวไดวาเปนปญหาส าคญประการหนงขององคการคอ บคลากรทมความเหนแกตวไมยอมท างานเพอสวนรวม หากวาแสวงหาผลประโยชนใสตนแตฝายเดยว การท างานอยางมประสทธภาพนนปจจยทส าคญประการหนง ไดแก ความมศรทธาในงานไมเบองาน มความพอใจในงานอยางเตมท มความขยนหมนเพยรอยางเตมท และมความมงมนในงาน ผปฏบตงานทมทศนคตทดตองานหรอมความพงพอใจในงานมกมการขาดงานนอย ลาออกนอย รจกคาดการณไกล มความมงอนาคตและมแรงจงใจใฝสมฤทธสง จรงอยทศนคตทดมไดหมายความถงความมผลตภาพ (Productivity) เสมอไปแตกเปนกลไกส าคญทชวยผลกดนใหบคคลมความพรอม และความกระตอรอรนทจะเรยนรและเพมพนความสามารถ อนจะยงประโยชนแกงานทรบผดชอบ 3. ความสามารถในการปรบตวเขากบองคการ โดยเฉพาะการปรบตวเขากบเปาหมายของหนวยงาน ผบงคบบญชา ผใตบงคบบญชา บคคลแตละคนมลกษณะนสยทพฒนามาตางกน ความสามารถในการเรยนรแตกตางกน สงจงใจในการท างานไมเหมอนกน และความสามารถในการปรบตวเขากบสถาพแวดลอมในองคการจงแตกตางกนไปดวย การพฒนาทรพยากรมนษยนบวนจะมความส าคญและมความจ าเปนเพมขนเรอยๆ จากแนวโนมหลายประการทเปนเครองบงถงความจ าเปนและสงตางๆ เหลานลวนเปนปจจยทกระตนใหมการพฒนาทรพยากรมนษยกนอยางจรงจงเพอใหบคลกรสามารถท างานอยางมประสทธภาพโดยเฉพาะการพฒนาทรพยากรมนษยในสถาบนอดมศกษาซงเปนเยาวชนอนเปนก าลงส าคญในการพฒนาสงคมและประเทศโดยรวม ดงนนบคลากร คร อาจารย และผบรหารในสถาบนอดมศกษา จงจ าเปนจะตองมการพฒนาตนเองใหมศกยภาพและคณภาพมากยงขน ปจจบนสถาบนอดมศกษาเอกชนไดเขามามบทบาทในการจดการศกษาระดบสงสดของชาตมากขน โดยรฐบาลเปดโอกาสให เขาไปมสวนรวมในการจดการศกษา และควบคมคณภาพตามพระราชบญญต


808

สถาบนอดมศกษาเอกชน พ.ศ. 2546 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2550 พระราชบญญตดงกลาวใหอ านาจการบรหารเพอใหสถาบนมอสระ โดยเฉพาะการบรหารทรพยากรมนษย นบตงแตการก าหนดต าแหนง เงนเดอน คาตอบแทน สวสดการประโยชนเกอกลอน ระเบยบวนย การเลกจาง ไวทสถาบนอยางคอนขางเบดเสรจ การทสถาบนอดมศกษาเอกชนเปนองคกรทมอสระในการบรหารทรพยากรมนษยอยางมาก ประกอบกบเปนการจดการระบบพนฐานทส าคญอยางยง ทงน เพราะสถาบนอดมศกษาเปนแหลงผลตบณฑตผลตองคความร ทมปจจยแหงความส าเรจ ประกอบดวย หลกสตร อาจารย กระบวนการเรยนการสอนนกศกษา คณภาพบณฑต โดยเฉพาะ บทบาทหนาทในการเปนคร อาจารย ถอวามความส าคญ และจ าเปนอยางยงทจะตองมการพฒนาตนเองใหเปน “ครมออาชพ” ดวยวธการพฒนาทอาจจะตองมความแตกตางกน คร อาจารย บางคนมความสามารถในการพฒนาใหเปนทงผมความรสง และเปนคนด คร อาจารย จะตองมการทบทวนงานของตนเองเพอหาจดเดน และจดดอยในเรองความร ทกษะ ทศนคต วาเปนอยางไร จากนนกจะแสวงหาในการพฒนาตนเอง ตอยอดตอไป สวนครอาจารย จ านวนหนงไมสามารถพฒนาตนเองได หรอไมมความตองการทจะพฒนาวชาชพของตนเอง ซงขนอยกบพนฐานเจตคต ความรสกนกคด และประสบการณทหลากหลาย และปจจยสงแวดลอมทเกอหนนของแตละบคคลแตกตางกนไป ดงนนความตองการในการพฒนาตนเองของคร อาจารยจงเปนสงส าคญ เพราะอนาคตของชาตขนอยกบการสรางพลเมองทมความร ความสามารถ ทกษะ และทศนคต ทดใหกบเยาวชน ซงเปนทรพยากรมนษยท คร อาจารย จะตองหลอหลอม และตองสรางใหกบ เยาวชน นกศกษา มศกยภาพ และมความเขมแขง ซง คร อาจารย จะตองมคณสมบตทด ทงในดานความร ทกษะ และทศนคต เปนแบบอยางทดใหกบ นกศกษา ความส าคญของงานดานการบรหารและพฒนาทรพยากรมนษย ในบรบททมความอสระอยางยงขางตน สถาบนอดมศกษาบางสถาบนมพฒนาการมายาวนาน บางสถาบนจดตงขนใหมรวมทงสนประมาณ 87 สถาบน นาจะมระบบการพฒนาบรหารทรพยากรมนษยทเปนแบบฉบบของตน ทมลกษณะเดนทแตกตางกนไป จงท าใหการพฒนา คร อาจารย มความแตกตางกน บางกประสบความส าเรจ หรออาจจะไมประสบความส าเรจสงเหลานเปนสงทมคณคาในการศกษาวจยเปนอยางยง ซงผลทไดจากการศกษาวจยน จะน าไปชวยแกไขจดออนด านบคลากรตามทปรากฎในกรอบแผนอดมศกษาระยะยาว 15 ป ฉบบท 1 (พ.ศ. 2551-2565) (ส านกงานคณะกรรมการอดมศกษา, 2551)และการพฒนาคณภาพตามเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด าเนนการท เปนเลศอกดวยโดยส านกงานคณะกรรมการอดมศกษาไดจดท าเกณฑคณภาพการศกษาเพอการด าเนนการทเปนเลศ 2552-2553 โดยพฒนามาจาก The Baldrige Criteria Quality Formwork ประเดนปญหาส าคญของการวจยนจะศกษาถงความตองการในการพฒนาตนเองของอาจารยสถาบนอดมศกษาเอกชน ไดมการด าเนนการพฒนาบคลากร คร อาจารยใหมการพฒนาตนเองไดตรงเกณฑคณภาพทางการศกษาไดมมาตรฐานมากนอยเพยงใดและสงผลกระทบตอความส าเรจของสถาบนอดมศกษาเอกชนมากนอยเพยงใด


809

2. วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาความตองการพฒนาตนเองของอาจารยในมหาวทยาลยเอกชน 2.เพอเปรยบเทยบความตองการพฒนาตนเองของอาจารยในมหาวทยาลยเอกชน จ าแนกตาม

สภาพสวนบคคล ไดแก เพศ อาย ระดบคณวฒ ต าแหนงงาน ระยะเวลาในการปฎบตงาน 3.เพอศกษาการใหการสนบสนนของมหาวทยาลย (Supplier) วามความสอดคลองตรงกบความ

ตองการ (Demand) ตอการพฒนาตนเองของอาจารย

3. ค าถามวจย 1. อาจารยในมหาวทยาลยเอกชนมความตองการในการพฒนาตนเอง ในดานความร

ทกษะ และเจตคตอยางไร 2. อาจารยมหาวทยาลยเอกชนแตละมหาวทยาลย มความตองการในการพฒนาตนเอง แตกตางกนมากนอยเพยงใด 3. มหาวทยาลยเอกชนมนโยบายในการพฒนาทรพยากรมนษยโดยการใหการสนบสนนสอดคลองตรงกบความตองการตอการพฒนาตนเองของอาจารยอยางไร

4. วธการด าเนนการวจย 4.1 ประชากรทใชในการวจย

การวจยครงนไดก าหนดประชากรและกลมตวอยางเปน 2 กลม ตามทไดก าหนดไวในขอบเขตการวจยไดแก กลมท 1 ประชากร ไดแก อาจารย ทกคณะ ทกสาขาวชา ในมหาวทยาลยเอกชน

กลมท 2 ประชากร ไดแก กลมผบรหารระดบกลาง และหวหนาสาขาวชา ทกสาขา ทกคณะ กลมตวอยาง โดยการใชวธการสมแบบบงเอญ (Accidental Random Sampling) 4.2 เครองมอการวจย การวจยครงนใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เปนเครองมอส าหรบเกบรวบรวมขอมลจากอาจารย จ านวน 400 คน ก าหนดคาทดสอบทางสถตมระดบนยส าคญทรอยละ 95 และคาความคลาดเคลอนรอยละ 5 4.3 การรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง จ านวนทงสน 400 ฉบบ โดยสอบถามกลมตวอยางอาจารยในมหาวทยาลยเอกชนตาง ๆ ดงน

1. ขอมลทตยภม (Secondary Data) เกบรวบรวมขอมลจากเอกสาร ต าราวชาการ วรรณกรรม งานวจยทเกยวของ

2. ขอมลปฐมภม (Primary Data) เกบรวบรวมขอมลโดยการใชแบบสอบถามแกกลมตวอยางทงหมดและน ามาบนทกขอมลลงในแบบลงรหส และน าไปวเคราะหขอมลทางสถตตอไป


810

4.4 การวเคราะหขอมล ผวจยท าการวเคราะหขอมลและประมวลดวยโปรแกรม SPSS โดยใชสถตทน ามาวเคราะหขอมลไดแก คารอยละ (%) คาเฉลย (X ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D) และจดอนดบตามคาเฉลย ดงรายการละเอยดตอไปน

1. แบบสอบถามตอนท 1 ขอมลลกษณะประชากรของผตอบแบบสอบถามวเคราะหโดยใชการแจกแจงความถ (Frequency) การค านวณหาคารอยละ (Percentage) ตามลกษณะของตวแปร

2. แบบสอบถามตอนท 2 ทศนคตทมตอการพฒนาตนเองของอาจารยในมหาวทยาลย เอกชน วเคราะหโดยการหาคาเฉลย ( Mean) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) และการวเคราะหขอมลเชงอนมาน (Inference statistics)

3. แบบสอบถามตอนท 3 เปรยบเทยบความแตกตางความตองการในการพฒนาตนเองของอาจารยในมหาวทยาลยเอกชนตางๆ โดยใชวธการวเคราะห T- test และคา F- test หรอ One – Way ANOVA

5. สรปผลการวจย กลมตวอยางทตอบแบบสอบถามทงหมด 400 คนสวนใหญเปนเพศหญง มจ านวน 263 คน คดเปนรอยละ 67.75 และเปนเพศชาย 137 คน คดเปนรอยละ 34.25 อาย ของกลมตวอยางผทตอบแบบสอบถามสวนใหญมอายอยในชวง 30 – 39 ป จ านวน 220 คน คดเปนรอยละ 55.00 รองลงมาคออยในชวง 40 – 49 ป จ านวน 90 คน คดเปนรอยละ 22.50 และชวงอาย 50 ปขนไป จ านวน 63 คน คดเปนรอย 15.75 ตามล าดบ ต าแหนงหนาทในปจจบน กลมตวอยางผทตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนอาจารยผสอน จ านวน 336 คน คดเปนรอยละ 84.00 และเปนผบรหาร จ านวน 64 คน คดเปนรอยละ 16.00 ตามล าดบ ระดบคณวฒสงสด กลมตวอยางผทตอบแบบสอบถาม สวนใหญมระดบคณวฒสงสด อยในระดบสงกวาปรญญาตร จ านวน 377 คน คดเปนรอยละ 94.25 รองลงมาอยในระดบปรญญาปรญญาตรหรอเทยบเทา 23 คน คดเปนรอยละ 5.75 ตามล าดบ ระยะเวลาปฏบตงาน กลมตวอยางผทตอบแบบสอบถาม สวนใหญมระยะเวลาปฏบตงาน อยในชวง 5 – 15 ป จ านวน 239 คน คดเปนรอยละ 59.75 รองลงมาระยะเวลา 15 ปขนไป จ านวน 94 คน คดเปนรอยละ 59.75 และต ากวา 5 ป จ านวน 67 คน คดเปนรอยละ 16.75 ตามล าดบ


การวเคราะหขอมลความตองการพฒนาตนเองของอาจารยมหาวทยาลยเอกชน ประกอบดวย การพฒนาตนเองดานความร การพฒนาตนเองดานทกษะ และการพฒนาตนเองดานเจตคต โดยหาคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐานผลการวเคราะหขอมลความตองการพฒนาตนเองของอาจารยมหาวทยาลยเอกชน พบวา

ผลการวเคราะหขอมลในสวนของการพฒนาตนเองดานความร จากผตอบแบบสอบถาม พบวา อาจารยมหาวทยาลยเอกชน มระดบความตองการพฒนาตนเองดานความร ในภาพรวมมคาเฉลยเทากบ 4.24 อยในระดบมาก สอดคลองกบอาร พรธมณ (2546) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มความตองการพฒนาตนเองอยในระดบมากทกขอ โดยมความตองการทจะน าความรไปใชพฒนาหลกเทคนควธการสอน เพอใหมความเหมาะสมกบสภาพของผเรยนสงทสด รองลงมามความตองการทจะน าความรจากผลการวจยมาใชพฒนาผเรยน และมความตองการทจะน าความรจากการประเมนผลตามสภาพจรงมาใชในการพฒนาการเรยนการสอน


811

ผลการวเคราะหขอมลความตองการพฒนาตนเองดานทกษะ ผลการวจยพบวา โดยภาพรวมมคาเฉลยเทากบ 4.15 อยในระดบมากแสดงใหเหนวาอาจารยมความตองการทจะพฒนาตนเองเพอเพมพนทกษะ เพอใหเกดความช านาญในการปฏบตงาน และเชยวชาญในวชาชพมากขน มความสามารถดานการสอนมทกษะการวางแผนการเรยนการสอน การใชเทคนควธการสอนแบบตางๆทกษะการวเคราะหงานการจดกจกรรมเสรมทกษะ การพฒนาและปรบปรงสอ การเลอกใชสอการเรยนการสอน และการใชคอมพวเตอรในการปฏบตงาน สามารถน าทกษะการใชคอมพวเตอรไปใชในการสรางสอการเรยนรและการสรางขอมลตางๆเชนการสรปผล การประเมนผล และมความตองการน าทกษะการใชสออปกรณไปใชในการสอนแบบตางๆตามความเหมาะสมของหลกสตร ซงสอดคลองกบพศน แตงจวง ( 2554 )

ผลการวเคราะหขอมลความตองการพฒนาตนเองของอาจารยมหาวทยาลยเอกชน ในสวนของการพฒนาตนเองดานเจตคต พบวา อาจารยมหาวทยาลยเอกชน มระดบความตองการพฒนาตนเองดานเจตคต ในภาพรวมมคาเฉลยเทากบ 4.18 อยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มความตองการพฒนาตนเองอยในระดบมากทกขอ โดยอาจารยสวนใหญมความตองการทจะปฏบตงานอยางมความสขและภาคภมใจในวชาชพของตนสงทสด และมวธการวางตนใหเหมาะสมเปนแบบอยางทดในเรองของความประพฤต บคลกภาพ และมความตองการทจะพฒนาตนเองโดยการฝกอบรมหรอรบการศกษาตอใหมคณวฒสงขน แสดงใหเหนวาอาจารยมความตองการทจะประพฤต ปฏบตตามจรรยาบรรณวชาชพครอาจารยอยางมคณธรรม จรยธรรม มความรก ความภาคภมใจในอาชพ ซงสอดคลองกบส านกงานเลขาธการครสภา ( 2540 ) การวเคราะหขอมลความพงพอใจตอการสนบสนนของมหาวทยาลย ประกอบดวย ดานนโยบายการบรหารของมหาวทยาลย ดานลกษณะงานและปรมาณงาน ดานความสมพนธกบผบงคบบญชา ดานความกาวหนาในการท างาน และดานความมนคงในการท างาน ผลการวเคราะหขอมลความพงพอใจตอการสนบสนนของมหาวทยาลยในภาพรวมมคาเฉลยเทากบ 3.93 อยในระดบมาก ดานนโยบายการบรหารของมหาวทยาลย พบวา อาจารยมหาวทยาลยเอกชน มระดบความพงพอใจดานนโยบายการบรหารของมหาวทยาลย ในภาพรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มความพงพอใจตอการสนบสนนของมหาวทยาลยดานนโยบายการบรหารของมหาวทยาลย อยในระดบมากทกขอ โดยมความพงพอใจในประเดนทหนวยงานมการก าหนดนโยบายและเปาหมายในการปฏบตงานทชดเจนและสามารถปฏบตตามได สงทสด เทากบความพงพอใจตอการไดรบขอมลขาวสารจากหนวยงานเปนประจ าและตอเนองและความพงพอใจตอการทหนวยงานมการตรวจสอบและการควบคมภายในอยางสม าเสมอ ซงความพงพอใจในงานเปนทศนคตของพนกงานทเกยวของกบปจจยสงแวดลอมในงาน อาท นโยบายและรปแบบการบรหาร ขนตอนในการปฏบตงาน คาตอบแทน ความกาวหนาในงาน ซงสอดคลองมหาวทยาลยมหดล (2552)

เปนทนาสงเกตวาการพฒนาตนเองของอาจารยมหาวทยาลยเอกชนทง 3 ดาน คอการพฒนาดานความร ทกษะและเจตคต เพอจะไดน าความรทไดจากการพฒนาตนเองมาใชในการพฒนาการเรยนการสอนใหเตมศกยภาพและปฏบตงานอยางมออาชพ เพอจะสงผลลพธไปสเปาหมายส าคญคอผเรยน ใหเกดความสมฤทธผลและเปนอนาคตของประเทศชาตทเขมแขงอยางยงยน


812

7. ขอเสนอแนะ 7.1 ขอเสนอแนะในการน าผลวจยไปใช

1. ตามนโยบายการใหการสงเสรมและสนบสนน การพฒนาตนเองของอาจารยในมหาวทยาลยเอกชน ทง 5 แหง ซงอยในเกณฑทด ท าใหเกดความพงพอใจตอตวอาจารยเปนอยางมาก ซงท าใหอาจารยมขวญก าลงใจในการปฏบตงานในหนาทอยางทมเทและค านงถงความเจรญกาวหนาขององคกรเปนหลก เทากบเปนการสรางความจงรกภกด (Royalty Awareness) ตอองคกร ท าใหอาจารยเกดความรสกวาเปนสวนหนงขององคกรและตนเองมความส าคญท าใหเกดคณคาของความรสกกบอาจารย ควบคไปกบการเจรญเตบโตขององคกรแบบยงยนและมนคง ดวยการสงเสรมความตระหนกในความจงรกภกดตอองคกรภายใตเงอนไขการใหก าลงใจแกบคลากรทมการพฒนาตนเองจนท าใหเกดผลสมฤทธแกผเรยนท าใหมหาวทยาลยมชอเสยงและเปนทยอมรบ เปนมาหวทยาลยอยางมออาชพของสงคม และถอวาเปนสงส าคญประการแรกทมหาวทยาลยเอกชนทกแหงตองใหความส าคญเปนอยางมาก 2. การสรางใหอาจารยมความตระหนกในการพฒนาตนเองอยตลอดเวลาและตอเนองโดยใหเวลาและโอกาสใหกบอาจารยไดศกษา คนควา ท างานวจย พฒนาหาความรใหมๆ พฒนาเทคนคการสอน การใชสอเทคโนโลยประกอบการสอนใหทนตอการเปลยนแปลงอยางรวดเรวของกระแสโลกยคใหม โดยเฉพาะการเตรยมความพรอมกาวเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) ดงนนมหาวทยาลยจงตองเพมแรงกระตน ปลกจตส านกใหอาจารยมความตองการพฒนาตนเองของอาจารยใหมความเขมแขงมากยงขนอยตลอดเวลาตราบเทาทยงปฏบตงานในวชาชพนจากความตระหนกของอาจารยทจะปรบปรงพฒนกระบวนการเรยนการสอน การบรหารจดการเพอมงผลสมฤทธแสดงใหเหนวา อาจารยสามารถด าเนนการพฒนาตนเองไดหากไดรบอสระหรอมความเชอมนวาสามารถท าได หรอเมอไดรบการเสรมแรงกระตนจากผบรหารระดบสงเพมขนอยางตอเนองซงสอดคลองตามหลกการของความตองการความมนคงในหนาทการงาน (Security Needs) ไดรบการยอมรบยกยอง (Self – Esteem) ของ Maslow สมตามหลกปรชญาและความเชอของนกการศกษาระดบสงทเชอวาผใหญสามารถเรยนรไดดเมอมแรงจงใจและเมอเหนวาสงเหลานนมคณคา ดงนนมหาวทยาลยเอกชนควรปฏบตดงน

1.สงเสรมและสนบสนนการพฒนาตนเองของอาจารยในรปแบบตางๆ ไมวาจะเปนดานการจดพนทสงแวดลอม สอเทคโนโลยททนสมย การวจย การทดลอง ระยะเวลาในการศกษาคนควา จดหาปจจยตางๆทสงเสรมเอออ านวย ใหการพฒนาตนเองของอาจารยไดด าเนนการไปไดอยางมประสทธภาพ

2.การพฒนาตนเองของอาจารยมหาวทยาลยเอกชนควรมการสรางเครอขาย ผรวมรบผดชอบในการพฒนาสมรรถนะอาจารยตามขอกฎหมายในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ.2542 หวมด7 “ก าหนดใหกระทรวงสงเสรมใหมระบบกระบวนการพฒนาตนเองของอาจารยมหาวทยาลยเอกชนควรมการผลต การพฒนาคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา ใหมคณภาพและมาตรฐานทเหมาะสมกบการเปนวชาชพชนสงโดยการก ากบและประสานใหสถาบนทท าหนาทผลตและพฒนาคร อาจารย รวมทงบคลากรทางการศกษาใหมความพรอมและมความเขมแขง ในการเตรยมบคลากรใหมและการพฒนาบคลากรประจ าการอยางตอเนอง” และควรมการจดสรรงบประมาณและจดตงกองทนพฒนาอาจารยและบคลากรทางการศกษาอยางเพยงพอ ซงเปนกรอบนโยบายในการสงเสรม สนบสนน ใหกบสถาบนอดมศกษาเอกชน


813

7.2 ขอเสนอแนะเพอการท าวจยครงตอไป เพอใหผลการวจยนสามารถพฒนาตอไปในอนาคต ผ วจยขอเสนอแนะความคดเหนเพมเตม

ดงตอไปน 1. การพฒนาการวจยในการรวบรวมขอมลสามารถเกบขอมลในเชงลกเปนรายบคคลไดโดยการใช

การสมภาษณเชงลก ( Deep Interview) ประกอบเพอหไดขอมลทมความระเอยดรอบดานมากยงขน หรออาจจะใชรปแบบงานวจยแบบผสมผสาน ทงเชงปรมาณและเชงคณภาพ ซงอาจจะตองใชระยะเวลาในการเกบรวบรวมขอมลพอสมควร

2. การพฒนางานวจยในรปแบบการศกษาเปรยบเทยบระหวางมหาวทยาลยขนาดใหญกบมหาวทยาลยเอกชนขนาดเลกวาอาจารยมการพฒนาตนเองในดานตางๆมความแตกตางกนมากนอยเพยงใดใหความสนใจใสใจมงมนในการใหการสงเสรมสนบสนน ในการพฒนาอาจารยใหมความเขมแขงในวงกวางมากยงขน และสามารถเขาสระบบประกนคณภาพการศกษาไดอยางมมาตรฐานตามกฎเกณฑของ สกอ. และ สมศ. ท าใหระบบการศกษาของประเทศไทยมประสทธภาพแขงขนกบระบบการศกษากบนานาประเทศไดอยางยงยน

เอกสารอางอง เชาวฤทธ ข าเหลง. 2546. “การพฒนาตนเองของครโรงเรยนประถมศกษาสงกดกรงเทพมหานคร” วทยานพนธ

ปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย ณฏฐพนธ เขจรนนทน. 2551. พฤตกรรมองคการ. กรงเทพมหานคร: ซเอด-ยเคชน จ ากด มหาชน. ปรชญา เวสารชช. 2552. “ยทธศาสตรการบรหารงานบคคลในสถาบนอดมศกษาของรฐ.” สบคนเมอวนท 19 ตลาคม

2556. จาก www.km.wu.ac.th/Program/Download.05.ppt. พศน แตงจวง. 2554. รปแบบการพฒนาสมรรถนะบคลากรทางการศกษา. กรงเทพมหานคร: ดวงกมลพบลซซงไทย. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร . มหาวทยาลยมหดล. 2552. นโยบายและแผนพฒนาบคลากร มหาวทยาลยมหดลป งบประมาณ พ.ศ.2552 – พ.ศ.2554. รง แกวแดง. 2542. ปฏรปการศกษาไทย. พมพครงท 6. กรงเทพมหานคร: พฆเนศ พรนตง. ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. 2556. สกอ.ในการขบเคลอน 8 นโยบาย การศกษาไปสการปฏบต

212/2556. กรงเทพมหานคร: ส านกงานรฐมนตร กระทรวงศกษาธการ. ส านกงานเลขาธการครสภา. 2540. เกณฑมาตรฐานศกษานเทศกของครสภา. กรงเทพมหานคร: โรงพมพ

ครสภา ลาดพราว. สมณฑา พงษมาลา. 2543. เอกสารการปฏบตงานการประกนคณภาพภายใน. กรงเทพมหานคร. เสาวลกษณ มฆเนตร. 2542. “วจยความตองการในการพฒนาบคลากรของครในโรงเรยน ประถมศกษา.” สงกด

ส านกการประถมศกษา อ าเภอประสาท จงหวดสรนทร วทยานพนธ บรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร .

อนศกด สมตสนต. 2540. การบรหารวชาการ. กรงเทพมหานคร: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

http://www.km.wu.ac.th/Program/Download.05.ppt


814

อารยา ธนประสทธพฒนา. 2544. “ความสมพนธระหวางบคลกภาพกบความพงพอใจในงาน ศกษา เฉพาะกรณพนกงานในโรงงานอตสาหกรรมปโตเคม.” วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาจตวทยาอตสาหกรรม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร .

อาร พนธมณ. 2546. จตวทยาสรางสรรคการเรยนการสอน. กรงเทพมหานคร: ใยไหมเอดดเคท.


815

การเรยนรแบบผสมผสานเพอการพฒนาทกษะภาษาองกฤษ: มมมองของผเรยน BLENDED LEARNING FOR IMPROVING OF ENGLISH SKILLS:

LEARNERS’ PERSPECTIVES

ถาวร ทศทองค า อาจารย สาขาวชาภาษาองกฤษสอสารธรกจ คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยศรปทม


บทคดยอ งานวจยน มวตถประสงคเพอศกษาวาการเรยนรแบบผสมผสานจะสามารถชวยใหผเรยนมพฒนาการ

ดานทกษะภาษาองกฤษทดขนหรอไม เพอศกษาความพงพอใจของผเรยนตอการเรยนรแบบผสมผสานเพอการพฒนาทกษะภาษาองกฤษวามอยในระดบใด และเพอศกษาวาผเรยนมมมมองตอการเรยนรแบบผสมผสานเพอการพฒนาทกษะภาษาองกฤษอยางไร กลมตวอยางเปนผเรยนจ านวน 121 คน ไดมาแบบเจาะจง เครองมอทใชประกอบดวย แบบทดสอบวดทกษะการใชภาษาองกฤษ แบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนร แบบผสมผสาน และแบบสมภาษณผเรยนตอการเรยนรแบบผสมผสาน ผลการวจยพบวา การเรยนรแบบผสมผสานชวยใหผเรยนมพฒนาการดานทกษะภาษาองกฤษทดขน ผเรยนมความพงพอใจตอการเรยนรแบบผสมผสานในระดบมากทสด ( x =4.55, SD=0.66). การเรยนรแบบผสมผสานท าใหผเรยนมความยดหยนในเรองของเวลามากขน เปนวธการเรยนรทท าใหผเรยนไดเรยนรอยางมประสทธภาพ และการเรยนรแบบผสมผสานชวยสรางโอกาสทดขนส าหรบการปฏสมพนธระหวางผสอนและผเรยน ผเรยนมสวนรวมในการเรยนรเพมขน เพมความยดหยนในสภาพแวดลอมการเรยนร รวมถงโอกาสในการปรบปรงทกษะภาษาองกฤษอยางตอเนองและยงยน อยางไรกตาม ปญหาของผเรยน คอการบรหารจดการเวลา ความรบผดชอบทมากขนส าหรบการเรยนรของตวเอง รวมถง การใชเทคโนโลยททนสมย ผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนโดยการเรยนรแบบผสมผสานกอนและหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

ค าส าคญ: การพฒนาทกษะภาษาองกฤษ การเรยนรแบบผสมผสาน

ABSTRACT The objectives of this research were to study the utilization of blended learning for improving English

skills, to study the learners’ satisfaction towards studying through blended learning, and to study the perspectives on improving English skills through blended learning. The sample for this research consisted of 121 learners. They were obtained by purposive sampling. The instruments used were (1) pre-test and post-test, (2) a questionnaire on student’s satisfaction with blended learning, and a semi-structure interview form. The research results indicated that a blended learning helps learners to have better improvement in English skills.


816

Satisfaction with learning English via a blended learning was at the level of strong satisfaction ( x =4.55, SD=0.66). A blended learning model provides the learners with greater time flexibility. It is an effective learning method which helps the learners to learn competently and helps to improve their learning outcomes. It enhances opportunities for lecturer-learner interaction. It also increases student engagement in learning, added flexibility in the teaching and learning environment. This includes opportunities for continuous improvement of English skills learning, and opportunities to learn English skills continuously and sustainably. However, the learners’ problems include time management, having greater responsibility for their own learning and using sophisticated technologies. The learning effectiveness is significant at the level of .05. KEYWORDS: Improving of English Skills, Blended Learning

1. บทน า ทฤษฎเกยวกบการเรยนรภาษาองกฤษมอยมากมาย (Borg, 2015) การเรยนรแบบผสมผสานนบเปน

รปแบบการเรยนรหนงทมประสทธภาพ ซงท าใหผเรยนไดเรยนรภาษาองกฤษในรปแบบการเรยนรแบบเผชญหนา (Face-to-Face) การเรยนรผานสออเลกทรอนกส (E-learning) การเรยนรผานรปแบบการน าเสนอการเรยนรหลกสตรตางๆ ทางออนไลน (Massive Open Online Course) และการเรยนรจากการท ากจกรรมตางๆ นอกหองเรยน (Learning by Doing Activities Outside the Classroom) การเรยนรในลกษณะดงกลาวนท าใหผเรยนมโอกาสเรยนรจากวธตางๆ ทหลากหลาย เชน ผานการอภปรายกบผเรยนคนอนๆ และกบผสอนโดยตรง การเรยนผานสอเทคโนโลยชวยสรางโอกาสใหม ๆ ใหแกผเรยนในการโตตอบกบเพอนของผเรยนดวยกนเอง ผสอน และเนอหาภายในและนอกหองเรยน ถอเปนสวนหนงของการเรยนรแบบผสมผสาน การเรยนรแบบผสมผสานหรอการน าเอาวธการเรยนรหลายวธมารวมกนมกถกเรยกวาเปนรปแบบไฮบรด (Hybrid) เปาหมายของการเรยนรแบบผสมผสานคอ การเรยนรเพอใหเกดประสทธภาพสงสด สงเสรมโอกาสในการใชเทคโนโลยสมยใหม เรยนรดวยตนเองและผเรยนมความยดหยนในการเรยนรเพมขน (Garnham & Kaleta, 2002) ดวเบน ฮารทแมน และ มอสคาล (Dziuban, Heartman & Moskal, 2004) เนนวาการเรยนรแบบผสมผสานไมใชการศกษาทางไกล เพราะเนอหาของหลกสตรไมไดน าเสนอไวในออนไลนทงหมด การเรยนรแบบผสมผสานจงเปนการเรยนในหองเรยนแบบดงเดมทเสรมดวยกจกรรมทหลากหลาย และอาจใชรปแบบการเรยนรผานสออเลกทรอนกส รวมถง การใชบทเรยนหรอหลกสตรออนไลนทดแทนบทเรยนในบางเวลาในหองเรยนดวย การเรยนรในรปแบบเดมๆ ไมทาทาย ขาดแรงจงใจในการเรยนร และมวธการเรยนรทไมนาสนใจ แตการเรยนรแบบผสมผสานเนนการจดการการเรยนการสอนทสอดคลองกบความกาวหนาทางเทคโนโลยสมยใหม เพอใหเกดการเรยนรทกษะภาษาองกฤษทมประสทธภาพมากยงขน

2. กรอบแนวคดและทฤษฎ การเรยนรแบบผสมผสาน (Blended Learning) เปนกระบวนการเรยนร ทผสมผสานรปแบบการเรยนรทหลากหลาย ไมวาจะเปนการเรยนรทเกดขนในหองเรยน ผสมผสานกบการเรยนรนอกหองเรยนทผเรยน และ


817

ผสอนไมเผชญหนากนเพยงอยางเดยว หรอการใชแหลงเรยนรทมอยหลากหลาย กระบวนการเรยนรและกจกรรมเกดขนจากยทธวธการเรยนการสอนทหลากหลายรปแบบ เปาหมายอยทการใหผเรยนบรรลวตถประสงคการเรยนรของรายวชาและการมโอกาสไดเรยนรแบบยงยนเปนส าคญ (Borg, 2015) การเรยนรแบบผสมผสานนน ผสอนอาจใชวธการสอนหลายวธในการเรยนการสอน เชน การสอนแบบเผชญหนา รวมกบการน าเสนอเนอหาบทเรยนผานเทคโนโลย หรอการน าเนอหาบทเรยนมาพฒนาเปนสออเลกทรอนกส เรยกวา ระบบอเลรนนง (E-learning) โดยใชระบบแอลเอมเอส (Learning Management System) ซงเนอหาของสออาจเปนเนอหาส าหรบการเรยน ค าอภปรายทเกดจากการอภปรายรวมกนของผเรยนกบผสอนในหองเรยนปกต และการสรปบทเรยน ซงนบเปนการบรณาการระหวางการเรยนในหองเรยนและการเรยนแบบออนไลนทสามารถชวยสงเสรมการเรยนรของผเรยนและการใชเวลาในหองเรยนไดอยางเหมาะสมมากขน อยางไรกตาม การเรยนรจากแบบฝกหดของบทเรยนและเทปเพยงอยางเดยวยงไมสามารถเรยกไดวาเปนการเรยนรแบบผสมผสาน ถงแมวาเปนการผสมผสานของสอในการเรยนร แตกเปนเพยงการเรยนในหองเรยนแบบเผชญหนา (Face-to-Face) เพราะไมไดมชองทางใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองนอกหองเรยนและการมปฏสมพนธระหวางผเรยนกบผสอน ระหวางผเรยนกบผเรยน และผเรยนกบชมชนออนไลน (Woodall, 2012) จากงานวจย (Borg, 2015) ทผานมา พบวา เปนการวจยทเกยวของกบการเรยนภาษาองกฤษโดยทวไป ทส าคญ คอ ยงไมมผลการวจยทเกยวของโดยตรงเกยวกบการพฒนาทกษะภาษาองกฤษโดยการเรยนรแบบผสมผสานของผเรยนในระดบปรญญาตรเลย ผวจยจงเหนวา การศกษาประเดนดงกลาวโดยเฉพาะ ไมจ ากดเพศ ไมจ ากดความรพนฐานของผเรยนนาจะเปนสงส าคญและจ าเปน เพราะผลการวจยทไดจะไดเปนแนวทางส าหรบทงผเรยนและผสอน ผเรยนจะไดน าความรจากการวจยไปพฒนาทกษะภาษาองกฤษใหดขน ส าหรบผสอนจะไดมแนวทางในการจดการเรยนการสอนภาษาองกฤษ ซงจะน าไปสการเรยนการสอนทมประสทธภาพอยางยงยนแทจรง

ส าหรบการวจยน ผวจย ใชรปแบบการเรยนรแบบผสมผสาน (Blended Learning) ทประกอบดวยรปแบบการเรยนรแบบเผชญหนา (Face-to-Face) การเรยนรผานสออเลกทรอนกส (E-learning) การเรยนรผานรปแบบการน าเสนอการเรยนรหลกสตรตางๆ ทางออนไลน (Massive Open Online Course) และการเรยนรจากการท ากจกรรมตางๆ นอกหองเรยน (Learning by Doing Activities Outside the Classroom)

3. ลกษณะของการเรยนรแบบผสมผสาน การเรยนรแบบผสมผสานเนนการเรยนรและการใชงาน มพนฐานอยบนแนวคดของการผสมผสาน 4

องคประกอบหลกคอ การเรยนรแบบเผชญหนาในหองเรยน การเรยนรผานสออเลกทรอนกส การเรยนรผานรปแบบการน าเสนอการเรยนรหลกสตรตางๆ ทางออนไลน และการเรยนรจากการท ากจกรรมตางๆ นอกหองเรยน ความส าเรจเกดขนจากสภาพแวดลอมทางการศกษาท เออตอการเรยนรของผเรยน การเรยนรแบบเผชญหนาในหองเรยนท าใหผเรยนและผสอนไดท าความเขาใจและตกลงวธการเรยนรรวมกนเพอใหบรรลตามวตถประสงคทวางไว การเรยนรผานสออเลกทรอนกส ผเรยนสามารถศกษาเนอหาบทเรยนทผสอนแขวนไวบนระบบกอนการเขาหองเรยน และมโอกาสในการทบทวนบทเรยนนอกชนเรยนซงเปนการเสรมใหผเรยนเขาใจบทเรยนมากขน (Calderón, Slavin & Sánchez, 2011) อกทง ผเรยนสามารถเรยนเนอหาบทเรยนตามความสะดวกในเรองของเวลาและสถานท การเรยนรผานรปแบบการน าเสนอการเรยนรหลกสตรตางๆ ทางออนไลน ท าให


818

ผเรยนสามารถเลอกเรยนเนอหาของบทเรยนตามความสนใจซงชวยใหผเรยนไดเรยนรอยางมความสขและสามารถประยกตใชไดในภายหลง และส าหรบการเรยนรจากการท ากจกรรมตางๆ นอกหองเรยน ผเรยนมโอกาสไดปฏสมพนธและท างานรวมกบบคคลอนๆ ท าใหผเรยนไดเรยนรการท างานในสถานการณจรงรวมกบบคคลอน (Calderón, Slavin & Sánchez, 2011) การเรยนรแบบผสมผสานท าใหผเรยนมโอกาสในการเรยนรผานทางระบบเครอขายอนเทอรเนตตามทผสอนวางแผนไว ผสอนสามารถใชความหลากหลายของเทคนคการเรยนการสอน เทคโนโลยคอมพวเตอร กจกรรมตางๆ ของบทเรยน การจ าลองหรอการท างานออนไลนอนๆ รวมถงการบรรยาย ซงรปแบบการเรยนเปลยนแปลงจากรปแบบการน าเสนอโดยการบรรยายและการเผยแพรขอมลในหองเรยนเพยงอยางเดยวเปนการผสมผสานการเรยนร ดอดจ (Dodge, 2001) ระบวา รปแบบของการเรยนรแบบนเกยวของกบการวางผเรยนของผสอนอยในสถานการณทบงคบใหผเรยนมการอาน การพด การฟงและคดอยางลกซง รวมถง การเขยนดวย ไมใชรปแบบของการเรยนรทก าหนดไวเพอลดเวลาเรยนหรอลดการใชเทคโนโลย แตเปนการเพมโอกาสในการเรยนรใหมากขน เนองจากลกษณะของเนอหาการเรยนการสอนและความตงใจของผสอนทรบผดชอบในการเรยนการสอน (Dziuban, Heartman, Moskal, Sorge & Truemann, 2004) อยางไรกตาม ส าหรบบางบทเรยนจะลดเวลาการเรยนรทจดขนแบบเผชญหนาลง และการลดเวลาลงนนจะตองไมมผลกระทบตอการวพากษวจารณ ในประเดนโอกาสของการเรยนรทลดลง ดวเบน ฮารทแมน จจ มอสคอล และ ซอสจ (Dziuban, Heartmann, Juge, Moskal & Sorg, 2005) ไดชใหเหนวา การเรยนรแบบผสมผสานเปนรปแบบทชวยผสอนและผเรยนสรางความสมพนธระหวางกน รวมทง มการเรยนรผานสออเลกทรอนกส การเรยนรผานรปแบบการน าเสนอการเรยนรหลกสตรตางๆ ทางออนไลน และการเรยนรจากการท ากจกรรมตางๆ นอกหองเรยน ซงการเรยนรแบบนสามารถทจะใชในลกษณะทเกอกล เพอใหเกดการพฒนาและการเรยนรทสมบรณแบบและมประสทธภาพในการเรยนรมากยงขน ดงแสดงในภาพ 1

ภาพ 1 แสดงรปแบบการเรยนรแบบผสมผสาน

4. ความเขาใจและประสบการณการเรยนรแบบผสมผสานเพอพฒนาทกษะภาษาองกฤษ การพฒนาผเรยนใหมทกษะภาษาองกฤษในปจจบนน การเรยนรแบบเผชญหนาเพยงอยางเดยวอาจไม

เพยงพอ ซงสอดคลองกบแนวคดของ คลเดอรอน สลาวน และ แซนเชส (Calderón, Slavin, & Sánchezm, 2011) ทกลาววา การเรยนรภาษาองกฤษทมประสทธภาพเกดจากการเรยนรทหลากหลาย การเรยนรแบบเผชญหนาเพยงอยางเดยวไมชวยสรางแรงจงใจใหเกดกบผเรยนได การเรยนการสอนแบบผสมผสาน (Blended Learning) จงเปนอกแนวทางหนงทเปนการเรยนรแบบผสมผสานหลากหลายวธ เพอใหผเรยนไดมการเรยนรทหลากหลาย และเพอใหผเรยนไดพฒนาเตมศกยภาพเหมาะสมกบบรบทและสถานการณการเรยนรและตอบสนองความแตกตาง


819

ระหวางบคคล เกดการเรยนรและเกดทกษะดานการปฏบต (Practice Skill) โดยใชเทคโนโลย การเรยนรผานสออเลกทรอนกส การเรยนรผานรปแบบการน าเสนอการเรยนรหลกสตรตางๆ ทางออนไลน และการเรยนรจากการท ากจกรรมตางๆ นอกหองเรยน จดมงหมายสงสดอยทผเรยนไดเรยนรเนอหา และไดท ากจกรรมเพอการเรยนร

5. วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาวาการเรยนรแบบผสมผสานจะสามารถชวยใหผเรยนมพฒนาการดานภาษาองกฤษทดขน

หรอไม 2. เพอศกษาความพงพอใจของผเรยนตอการเรยนรแบบผสมผสานเพอการพฒนาทกษะภาษาองกฤษวา

มอยในระดบใด 3. เพอศกษาวาผเรยนมมมมองตอการเรยนรแบบผสมผสานเพอการพฒนาทกษะภาษาองกฤษอยางไร

6. วธด าเนนการวจย 1. กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ ผเรยนสาขาวชาภาษาองกฤษสอสารธรกจ คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยศรปทม ระดบปรญญาตร ชนปท 2 จ านวนทงสน 121 คน ไดมาแบบเจาะจง (Purposive Sampling) 2. เครองมอทใชในการวจยมดงน 2.1 แบบทดสอบวดทกษะการใชภาษาองกฤษ (Pre-Test and Post-Test) จ านวน 100 ขอ แบบทดสอบทง 2 ฉบบมความเชอมน 0.95 แสดงวาความเชอมนของแบบทดสอบอยในเกณฑสง 2.2 แบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรแบบผสมผสาน มคาความเชอมนของแบบสอบถามทงฉบบ 0.94 แสดงวาความเชอมนของแบบสอบถามความพงพอใจอยในเกณฑสง 2.3 แบบสมภาษณผเรยนเกยวกบการเรยนรแบบผสมผสานซงผานการพจารณาโดยผทรงคณวฒ 3. การเกบรวบรวมขอมลเพอการวจยมขนตอน ดงน 3.1 ผวจยน าแบบทดสอบวดทกษะการใชภาษาองกฤษกอนเรยน (Pre-Test) ซงผานการตรวจสอบความเชอมนไปใชกบผเรยนในกลมตวอยางจ านวน 121 คน ในวนแรกของการเรยน 3.2 ผวจยด าเนนการสอนตามแผนการจดการเรยนร 3.3 ผวจยน าแบบทดสอบวดทกษะการใชภาษาองกฤษหลงเรยน (Post-Test) ซงเปนแบบทดสอบชดเดยวกนกบแบบทดสอบกอนเรยน (Pre-Test) ไปใชกบผเรยนในกลมตวอยาง จ านวน 121 คน หลงจากผานการเรยนรแบบผสมผสาน 3.4 ผวจยน าแบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรแบบผสมผสานซงผานการตรวจสอบความเชอมน ไปใหผเรยนในกลมตวอยางตอบหลงจากผานการเรยนรแบบผสมผสานตามแผนการจดการเรยนร 3.5 ผวจยน าแบบสมภาษณ (Se-mi Structure Interview Form) เกยวกบการเรยนรแบบผสมผสานซงผานการตรวจสอบความเชอมน ไปใชสมภาษณผเรยนในกลมตวอยางหลงจากผานการเรยนตามแผนการจดการเรยนร 3.6 ผ วจยน าขอมลทไดจาก แบบทดสอบวดทกษะการใชภาษาองกฤษกอนเรยน (Pre-Test) แบบทดสอบวดทกษะการใชภาษาองกฤษหลงเรยน (Post-Test) แบบสอบถามความพงพอใจตอการเรยนรแบบ


820

ผสมผสาน มาวเคราะหขอมลดวยโปรแกรม SPSS เวอรชน 17.0 และน าขอมลจากแบบสมภาษณเกยวกบการเรยนรแบบผสมผสานมาวเคราะหขอมลเชงคณภาพ และในรปของการพรรณนา 4. สถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ (1) คาเฉลย (2) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และ (3) การทดสอบสมมตฐานโดยใช t-test (pair)

7. สรปผลการวจย 1. ผลจากการตอบแบบทดสอบวดทกษะภาษาองกฤษของกลมตวอยางกอนการเรยน (pre-test) และ

แบบทดสอบหลงการเรยน (post-test) ของกลมตวอยาง จ านวน 121 ตวอยาง พบวาผลสมฤทธกอนเรยนและหลงเรยนรแบบผสมผสานมความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถตทรอยละ 87.40 ดงแสดงในตาราง 1 จงสรปวา การเรยนรแบบผสมผสานสามารถชวยใหผเรยนมพฒนาการดานภาษาองกฤษทดขน

ตาราง 1 ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางผลสมฤทธกอนเรยนและหลงเรยน

ผลสมฤทธ กอนเรยน หลงเรยน กอนเรยน 1 .874 (.00) หลงเรยน .874 (.00) 1

การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนรแบบผสมผสานของกลมตวอยาง

พบวา กอนการเรยนมผลสมฤทธเทากบ 8.5 (คะแนนเตม 20 คะนน) หลงการเรยนทกษะภาษาองกฤษโดยวธการเรยนรแบบผสมผสานกลมตวอยางมผลการเรยนมผลสมฤธเทากบ 12.4 คะแนน เมอความแตกตางระหวางผลสมฤทธกอนเรยนและหลงเรยนโดยใชสถตทดสอบทไดคาคะแนนเทากบ -4.552 ซงนอยกวา .001 จงสรปไดวาผลสมฤทธหลงเรยนมากกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทระดบ .05 ดงแสดงในตาราง 2 การเรยนรแบบผสมผสานสามารถชวยใหผเรยนมพฒนาการดานทกษะภาษาองกฤษทดขน

ตาราง 2 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนโดยวธแบบผสมผสาน

N กอนเรยน หลงเรยน สถตทดสอบ t df P-value

x S.D. x S.D. ผลสมฤทธทางการเรยน 121 8.5 3.92 12.4 0.63 -4.552 121 <.001

2. ผลการศกษาความพงพอใจของผเรยนตอการเรยนรแบบผสมผสานเพอการพฒนาทกษะภาษาองกฤษ

วามอยในระดบมากทสด ( x =4.55, SD=0.66) ดงแสดงในตาราง 3


821

ตาราง 3 ความพงพอใจตอการเรยนรแบบผสมผสาน

จากตาราง 3 พบวาผเรยนมความพงพอใจตอการเรยนรแบบผสมผสานโดยเฉลยอยในระดบมากทสด

( x =4.55, SD=0.66) กลาวคอ ผเรยนระบวา ควรมรายวชาอนๆ เชนนใหมากขนอยในระดบมากทสด ( x =4.89, SD=0.71) การน าเอารปแบบการเรยนรแบบเผชญหนา (Face-to-Face) การเรยนรผานสออเลกทรอนกส (E-learning) การเรยนรผานรปแบบการน าเสนอการเรยนรหลกสตรตางๆ ทางออนไลน (Massive Open Online Course) และการเรยนรจากการท ากจกรรมตางๆ นอกหองเรยน (Learning by Doing Activities Outside the Classroom) มาผสมผสานในรายวชาชวยใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ อยในระดบมากทสด ( x =4.80, SD=0.61) สามารถควบคมจงหวะของการเรยนรของตวเอง อยในระดบมากทสด ( x =4.79, SD=0.69) เวลาทใชเพอการเรยนผานสออเลกทรอนกสดกวาในหองเรยนอยในระดบมากทสด ( x =4.62, SD=0.64) อยางไรกตามปญหาอยทวา ผเรยนสามารถจดการกบเวลาไดดกวาอยในระดบปานกลาง ( x =3.62, SD=0.64)

กลาวโดยสรป จากการวจยพบวาผเรยนมความพงพอใจในระดบมากทสดตอการเรยนรแบบผสมผสานเพอการพฒนาทกษะภาษาองกฤษ

3. ผลจากการสมภาษณผเรยนในกลมตวอยาง 120 คน เกยวกบการเรยนรแบบผสมผสาน ผเรยนมมมมองในเรองนวา มทงขอดและขอเสย

ขอด ผเรยนระบวา การเรยนรแบบผสมผสาน ผเรยนสามารถแบงเวลาเรยนอยางอสระ เลอกสถานทเรยนอยางอสระ เรยนดวยระดบความเรวของตนเอง สอสารอยางใกลชดกบผสอน เปนการผสมผสานระหวางการเรยนแบบดงเดมและแบบใหม ไดเรยนกบสอมลตมเดย เปนการเนนผเรยนเปนศนยกลาง เปดโอกาสใหผเรยนมเวลาในการคนควาขอมลมากขน ท าใหผเรยนสามารถวเคราะหและสงเคราะหขอมลไดเปนอยางด ชวยสงเสรมความแมนย า ถายโอนความรจากผหนงไปยงผหนงได สามารถทราบผลปฏบตยอนกลบไดรวดเรว สรางแรงจงใจในบทเรยนใหเกดขนแกผเรยน มแนวทางในการท ากจกรรม และสบคนความรใหมไดตลอดเวลา สามารถหลกเลยงสงทรบกวนภายในหองเรยนได ท าใหมสมาธในการเรยน มชองทางในการเรยนมากขน สามารถเขาถงผสอนได เหมาะส าหรบผเรยนทคอนขางขาดความมนใจในตวเอง และทส าคญชวยลดตนทนในการเรยนได


822

ขอเสย ผเรยนระบวา การเรยนรแบบผสมผสาน ไมสามารถแสดงความคดเหนหรอถายทอดความคดเหนอยางรวดเรว บางครงมความลาชาในการปฏสมพนธ การมสวนรวมนอยโดยผเรยนไมสามารถมสวนรวมทกคนพรอมกน ความไมพรอมดานซอฟแวรซงบางอยางมราคาแพงมาก ใชงานคอนขางยาก ส าหรบผไมมความรดานซอฟแวร ผเรยนคดวาไมคมคาตอการลงทนเพราะราคาอปกรณคอนขางสง ผเรยนตองมความร ความเขาใจดานการใชงานคอมพวเตอร เพอเขาถงขอมลทางอนเทอรเนต ผเรยนตองมความรบผดชอบตอตนเอง นอกจากน ความแตกตางของผเรยนแตละคนยงเปนอปสรรคในการเรยนการสอนแบบผสมผสาน อกทง บางครงสภาพแวดลอมไมเหมาะสมในการใชเครอขายหรอระบบอนเทอรเนตเกดปญหาดานสญญาณ และหากเนนสวนการเรยนรแบบผานสออเลคทรอนกสมากเกนไปจะท าใหขาดการปฏสมพนธแบบเผชญหนา (face-to-face)

กลาวโดยสรป ผเรยนมมมมองตอการเรยนรแบบผสมผสานเพอการพฒนาทกษะภาษาองกฤษวามทงขอดและขอเสย ในแงมมทวาการเรยนรแบบผสมผสานท าใหผเรยนมความยดหยนในเรองเวลามากขน เปนวธการเรยนรทท าใหผเรยนไดเรยนรอยางมประสทธภาพ และมผลการเรยนรทดขน การเรยนรแบบผสมผสานชวยสรางโอกาสทดขนส าหรบการปฏสมพนธระหวางผสอนและผเรยน ผเรยนมสวนรวมในการเรยนรเพมขน เพมความยดหยนในสภาพแวดลอมการเรยนร รวมถง มโอกาสในการปรบปรงทกษะภาษาองกฤษอยางตอเนองและยงยน อยางไรกตาม ปญหาของผเรยน คอการบรหารจดการเวลา ความรบผดชอบทมากขนส าหรบการเรยนรของตวเอง รวมถง การใชเทคโนโลยททนสมย

8. อภปรายผล ผลการศกษา พบวาการเรยนรแบบผสมผสานสามารถชวยใหผเรยนมพฒนาการดานทกษะภาษาองกฤษทดขน กลาวคอ ผเรยนมผลสมฤทธหลงเรยนมากกวากอนการเรยนอยางมนยส าคญทระดบ .05 ทงน เนองจากการเรยนรแบบผสมผสานมลกษณะเออใหผเรยนสามารถควบคมจงหวะของการเรยนรของตนเองได ซงสอดคลองกบแนวคดของการนแฮมและคาเลตา (Garnham & Kaleta, 2002) ทวาการเรยนรแบบผสมผสานท าใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ ผเรยนมความยดหยนในการเรยนรเพมขน ซงทรรศนะดงกลาว เปนไปในทศทางเดยวกนกบความคดเหนของดอดจ (Dodge, 2001) ทระบวา การเรยนรแบบผสมผสานมประสทธภาพ เนองจากการวางผเรยนของผสอนอยในสถานการณทบงคบใหผเรยนมการอาน การเขยน การฟง การพดและการคดวเคราะหอยางลกซง ส าหรบประเดนปญหาเรองการจดเวลาของผเรยนนน นบเปนเรองปกตทเกดขนได ทงนการเรยนรแบบผสมผสานนนเปนการผสมผสานเอาการเรยนรทหลากหลายมาใชเพอเพมโอกาสของการเรยนรใหแกผเรยน อยางไรกตาม หากผเรยนมความมงมนและตงใจจรงในการวางแผนการเรยนรของตนเอง ผสอนไดพจารณาปรมาณกจกรรมทมอบหมายใหท า สรางบรรยากาศการเรยนการสอนไมใหเกดความตงเครยดเกยวกบกจกรรมตางๆ ใหแกผเรยน กจะชวยใหปญหาดงกลาวนลดลง จากการศกษาความพงพอใจของผเรยน พบวาผเรยนในกลมตวอยางมความพงพอใจในระดบมากทสด ( x =4.55, SD=0.66) ตอการเรยนรแบบผสมผสานเพอพฒนาทกษะภาษาองกฤษนน อาจเปนเพราะการเรยนรแบบผสมผสานเปนการน าเอารปแบบการเรยนรแบบตางๆ เขามาผสมผสานกน ซงแตกตางจากรปแบบการเรยนรแบบเดมๆ ทอาจท าใหผเรยนเกดความเบอหนาย รสกไมทาทาย ขาดแรงจงใจ กจกรรมการเรยนรไมสอดคลองกบยคสมย การเรยนรแบบผสมผสานท าใหผเรยนไดเรยนรผานองคประกอบการเรยนรทหลากหลาย ทมการ


823

ผสมผสานทงมนษยและเทคโนโลย สอดคลองกบแนวคดของ คลเดอรอน สลาวน และแซนเชส (Calderón, Slavin, & Sánchez, 2011) ทวาการเรยนรภาษาองกฤษทมประสทธภาพเกดจากการเรยนรทหลากหลาย ซงชวยกระตนและเปนแรงจงใจใหแกผเรยนในการเรยนร ผเรยนไมรสกจ าเจ แตท าใหผเรยนรสกถงความทาทายในสงทก าลงเรยนรดวยวธการทหลากหลาย ส าหรบผลการศกษาทผเรยนมมมมองตอการเรยนรแบผสมผสานเพอพฒนาทกษะภาษาองกฤษวามทงขอดและขอเสย แสดงใหเหนวาผเรยนมทศนคตตอการเรยนรแบบนในเชงบวก เขาใจขอเทจจรงและสามารถปรบตวเขากบการเรยนรแบบผสมผสานได ผเรยนไดเรยนรผานวธการตางๆทหลากหลาย เปนรปแบบทสรางความสมพนธใหเกดขนระหวางผสอนกบผเรยน ผเรยนกบผเรยน และผเรยนกบบคคลอนๆ ในสอสงคมออนไลน มการเรยนรผานสอตางๆ การเรยนรแบบเผชญหนากบผสอนผสมผสานกน เพมโอกาสในการเรยนรใหแกผเรยน ซงท าใหผเรยนไดเรยนรอยางมประสทธภาพและยงยน สอดคลองกบทรรศนะของดวเบน ฮารทแมน จจ มอสคอล และ ซอสจ (Dziuban, Heartmann, Juge, Moskal & Sorg, 2005) อยางเหนไดชดเจน

9.ขอเสนอแนะ 9.1 ขอเสนอแนะส าหรบการจดการเรยนการสอนในรปแบบผสมผสาน

9.1.1 จดการเรยนการสอนในรปแบบผสมผสานนนผสอนจะตองทมเท เขาใจ มวธการจดการ มการเตรยมการ และวางแผนเปนอยางด 9.1.2 ผเรยนตองมพนฐานความรดานเทคโนโลยเพยงพอ 9.2 ขอเสนอแนะเพอการวจย 9.2.1 ควรมการศกษาความพงพอใจของผเรยนตอจดการเรยนการสอนในรปแบบผสมผสานจากกลมตวอยางทมความหลากหลาย 9.2.2 ควรมการศกษามมมองของผเรยน ผสอน ผบรหาร และบคคลทเกยวของเกยวกบการเรยนรแบบผสมผสานเพอพฒนาทกษะภาษาองกฤษวาแตละกลมมมมมองอยางไร เปนไปในทศทางเดยวกนหรอไม

10.รายการอางอง Borg, S. 2015. Teacher Cognition and Language Education: Research and Practice. Bloomsbury

Publishing. Calderón, M, Slavin, R. & Sánchez, M. (Spring 2011). “Effective Instruction for English Learners,”

The Future of Children, 21(1), 103-127. Dodge, B. 2001. Some Thoughts about Webquests, Retrieved October 20, 2015, from

http://webquest.sdsu.edu/about_webquests.html (accessed March 26, 2007). Dziuban, C.D., Hartman, J., Juge, F., Moskal, P.D., & Sorg, S. 2005. “Blended Learning: Online Learning

Enters the Mainstream.” In C. J. Bonk & C. Graham (Eds.), Handbook of Blended Learning Environment. Indianapolis, IN: Pfeiffer Publications.


824

Dziuban, C., Hartman, J., & Moskal, P. 2004, March. “Blended Learning.” Educause Center for Applied Research Bulletin, 2004(7), 1-12.

Dziuban, C., Hartman, J., Moskal, P., Sorg, S., & Truman, B. 2004. “Three ALN Modalities: An Institutional Perspective.” In J. Bourne & J. C. Moore (Eds.), Elements of Quality Online Education: Into the Mainstream, (pp. 127-148). Needham, MA: Sloan Center for Online Education.

Garnham, C., & Kaleta, R. 2002. “Introduction to Hybrid Courses.” Teaching with Technology Today, 8(6). Retrieved October 19, 2015, from http://www.uwsa.edu/ttt/articles/garnham.htm

Woodall, D. (May 2012). Blended Learning Strategies: Selecting the Best Instructional Method, Retrieved October 20, 2015, from http://www.skillsoft.com/assets/white-papers/ blended_learning_ strategies_wp.pdf

http://www.skillsoft.com/assets/white-papers/


825

การวจยประเมนความตองการจ าเปนในการพฒนาศกยภาพการจดการเรยนร ผานมมมองของนสตครวทยาศาสตรและคณตศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ A NEEDS ASSESSMENT RESEARCH OF POTENTIALS DEVELOPMENT

ON LEARNING PROVISION THROUGH VIEWPOINT OF SCIENCES AND MATHEMATICS TEACHER STUDENTS

IN SRINAKHARINWIROT UNIVERSITY

สกล ตงเกาสกล กฤษณะ หนแสง ศรรตน ผดงสมบต

นสตภาควชาคณตศาสตร หลกสตรการศกษาบณฑต คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ


อทธพทธ สวทนพรกล อาจารยประจ าภาควชาการวดผลและวจยการศกษา คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอประเมนความตองการจ าเปนแบบสมบรณในการพฒนาศกยภาพ

การจดการเรยนรผานมมมองของนสตหลกสตรการศกษาบณฑต สาขาวทยาศาสตรและคณตศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ กลมตวอยางเปนนสตชนปท 3 – 5 ก าหนดสดสวนแบบโควตา จ านวน 226 คน และเลอกแบบเจาะจงเพอท าการสมภาษณเชงลก จ านวน 14 คน เครองมอทใชเปนแบบสอบถามความตองการจ าเปนในการพฒนาศกยภาพดานการจดการเรยนรโดยมคาความเชอมนทงฉบบ เทากบ .96 การวจยนใชวธการประเมนความตองการจ าเปนแบบสมบรณ การวเคราะหขอมลใชสถตบรรยาย เทคนค Modified Priority Needs Index (PNImodified) และใชการวเคราะหเนอหา ผลการวจยพบวา นสตมความตองการจ าเปนในการพฒนาดานความรและทกษะในการสรางและพฒนาหลกสตรในวชาวทยาศาสตร/คณตศาสตร เปนล าดบท 1 (PNImodified = 0.47) และนสตมความตองการจ าเปนในการพฒนาดานคณลกษณะของการเปนผทมความใฝรใฝเรยน มงมนในการพฒนาตนเอง เปนล าดบท 2 (PNImodified = 0.37) ค าส าคญ : การพฒนาศกยภาพดานการจดการเรยนร นสตครวทยาศาสตรและคณตศาสตร การประเมน ความตองการจ าเปน


826

ABSTRACT The research objective was to assess needs on learning provision potentials development through

viewpoint of teacher students majoring in sciences and mathematics in program of education, Srinakharinwirot University. The samples were 226 teacher students in 3th -5th year by using Quota sampling and 14 teacher students by using purposive sampling for depth interview. The research instrument was a questionnaire on learning provision potentials development of teacher students majoring in sciences and mathematics with reliability (α = .96). The complete needs assessment methods was used in the study. The data were analyzed by using descriptive statistics, modified priority needs index (PNImodified) and content analysis. The research results were that the needs of teacher students were development of knowledge and skill on curriculum development and construction in sciences and mathematics (first rank with PNImodified = 0.47), and the need teacher students were development of characteristic on avidity for learning and dedication and commitment to self-development (PNImodified = 0.37)

KEYWORDS : Development of learning provision potentials, Sciences and Mathematics Teacher students, Needs assessment

1. ความส าคญและทมาของปญหาวจย การพฒนาศกยภาพทางวชาชพคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาถอเปนสวนหนงใน

กระบวนการปฏรปการศกษา เพอยกระดบคณภาพการศกษาและความเชอมนทางสงคมของประเทศไทยอยางเปนระบบ พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และแกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2553 ไดระบถงการพฒนาคร คณาจารย และบคลากรทางการศกษาไวหลายมาตรา รวมถงการพฒนาศกยภาพดานการจดการเรยนรทถอเปนสวนหนงของมาตรฐานความรในมาตรฐานวชาชพครทก าหนดขนตามพระราชบญญตสภาครและบคลากรทางการศกษา พ.ศ. 2546 มาตรา 49 เพอก าหนดมาตรฐาน/สมรรถนะของผทตองการจะประกอบวชาชพคร สามารถขอรบใบอนญาตประกอบวชาชพเพอใชเปนหลกฐานแสดงวาเปนบคคลทมความร ความสามารถ และมประสบการณพรอมทจะประกอบวชาชพทางการศกษาได ซงสงส าคญทครและบคลากรทเกยวของกบการจดการเรยนรตองยดหลกทวา ผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ (ส านกงานเลขาธการครสภา. 2549 ; กระทรวงศกษาธการ. 2545)

จากขอมลการประเมนผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนในประเทศไทยทไดรบการประเมน เชน การทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน ระดบชน ป.6 ม.3 และ ม.6 (O – net: Ordinary National Educational Test) การทดสอบความถนดทางวชาชพและวชาการ (PAT :Professional and Academic Aptitude Test) และการประเมนของโครงการ Program for International Student Assessment (PISA) เปนตน ซงผลการประเมนทสามารถวเคราะหความสามารถของนกเรยนชน ป.6 ม.3 และ ม.6 จากคะแนน O – NET พบวา นกเรยนชน ป.6 ม.3 และ ม.6 ยงตองพฒนาความสามารถในรายวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตรทกๆ ดาน สอดคลองกบผลการศกษาแนวโนมการจดการศกษาคณตศาสตรและวทยาศาสตร ระดบนานาชาต พ .ศ. 2554 (Trends in


827

International Mathematics and Science Study 2011; TIMSS 2011) ด าเนนการโดย IEA (The International Association for the Evaluation of Educational Achievement) ซงท าการศกษาเกยวกบการจดการเรยนการสอนของครวทยาศาสตรและคณตศาสตรของประเทศไทย พบวา ครทสอนวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตรของประเทศไทยมพนฐานความรไมตรงกบวชาทสอนสงกวาคาเฉลยของนานาชาต และมความมนใจในการสอนและความพรอมในการเตรยมการสอนวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตรอยในระดบต ากวานานาชาตเชนกน เหนไดวาผลการประเมนตาง ๆ นน สวนหนงสามารถสะทอนใหเหนคณภาพในการจดการเรยนรของครไดเชนกน (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท). 2555 ; สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท). 2556)

ปญหาดงกลาวน ท าใหมหนวยงาน/สถาบนทเกยวของพยายามศกษาและหาแนวทางในการพฒนาผลสมฤทธโดยเฉพาะวชาวทยาศาสตร และคณตศาสตรของนกเรยนใหมพฒนาการทดขน จงจ าเปนตองพฒนาคณภาพในการจดการเรยนรของคร โดยการพฒนาศกยภาพครใหมความสามารถในการจดการเรยนรวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตรไดอยางมประสทธภาพมากขนนน สามารถท าไดตงแตการเรมพฒนาสราง “วาทครประจ าการ” หรอ นสต/นกศกษาครจากสถาบนระดบอดมศกษาทรบผดชอบ และการเสรมศกยภาพ “ครประจ าการ” มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ซงเปนสถาบนทมหนาทรบผดชอบในการผลตและพฒนาคร มการจดการเรยนการสอนในหลกสตรการศกษาบณฑต (กศ.บ.) สาขาวทยาศาสตรและคณตศาสตร ไดรวมมอกนระหวางคณะศกษาศาสตรและวทยาศาสตร ซงมจดมงหมายเพอสรางใหนสตไดมความร ทกษะและจตส านกความเปนครอยางครบถวน สามารถจดการเรยนรในรายวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตรไดอยางมไดอยางมประสทธภาพ ชวยพฒนาผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนใหดยงขน (มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. 2537 ; ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. 2551)

ดวยเหตน ผ วจยจงมความสนใจศกษาวา นสตครวทยาศาสตรและคณตศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ มความตองการจ าเปนในการพฒนาศกยภาพดานการจดการเรยนรในมาตรฐานดานใด อยางไรบาง สาเหตทท าใหเกดความตองการจ าเปนนนคออะไร แลวมแนวทางในการปฏบตอยางไรบาง โดยใชหลกของการวจยประเมนความตองการจ าเปนแบบสมบรณ (complete needs assessment) (สวมล วองวาณช. 2550) เพอใหไดสารสนเทศเกยวกบความตองการจ าเปนในการพฒนาศกยภาพดานการจดการเรยนรของนสตครวทยาศาสตรและคณตศาสตร ซงจะเปนประโยชนตอการวางนโยบายและก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาศกยภาพดานการจดการเรยนรของนสตคร อยางเปนระบบ สอดคลองกบความตองการทเกดขนจรง จะชวยใหการแกปญหาด าเนนการไดตรงกบสภาพจรงทเกดขนตามแนวทางทปฏบตทเหมาะสม

2. กรอบแนวคดในการวจย การวจยน ผวจยด าเนนการศกษาตามขนตอนของการประเมนความตองการจ าเปนแบบสมบรณ (complete needs assessment) ทแบงเปน 3 ขนตอน คอ 1) การระบความตองการจ าเปน 2) การวเคราะหสาเหต และ 3) การเสนอแนวทางปฏบตทเหมาะสม (สวมล วองวาณช. 2550) ส าหรบศกยภาพดานการจดการเรยนรของนสตคร นน เปนศกยภาพทสามารถพฒนาไดสอดคลองตามบรบทของหลกสตรการศกษาบณฑต มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ซงสงเคราะหมาจากมาตรฐานศกยภาพดานการจดการเรยนรของครทองคกรและหนวยงาน


828

ระดบนโยบายทเกยวของกบการปฏรประบบการศกษา ไดแก 1) ส านกงานมาตรฐานวชาชพ ส านกงานเลขาธการครสภา 2) สถาบนพฒนาคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา 3) ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา 4) สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) และ 5) คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ แบงออกเปนศกยภาพ 3 ดาน ไดแก 1) ดานความร (knowledge) 2) ดานทกษะ (skill) และ 3) ดานคณลกษณะ (attribute) สามารถเขยนไดดงแผนภาพตอไปน

แผนภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย

3. วตถประสงคของการวจย เพอประเมนความตองการจ าเปนแบบสมบรณในการพฒนาศกยภาพการจดการเรยนรผานมมมองของนสตหลกสตรการศกษาบณฑต สาขาวทยาศาสตรและคณตศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

4. วธการด าเนนวจย การก าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง : ผวจยก าหนดประชากรทใชในการวจย เปนนสต

ชนปท 3 – 5 หลกสตรการศกษาบณฑต คณะวทยาศาสตร ปการศกษา 2555 แบงออกเปน 5 สาขาวชา ประกอบดวย สาขาวชาคณตศาสตร ชววทยา เคม ฟสกส และวทยาศาสตรทวไป จ านวนทงสน 535 คน โดยก าหนดขนาดกลมตวอยางจากตารางของ Krejcie & Morgan. (1970) และใชการเลอกกลมตวอยางแบบโควตา จ านวน 226 คน จากนนจงใชการเลอกแบบเจาะจงเพอท าการสมภาษณเชงลกกบนสต จ านวน 14 คน

ตวแปรทศกษา : ความตองการจ าเปนในการพฒนาศกยภาพการจดการเรยนร สาเหตทท าใหเกดความตองการจ าเปนและแนวทางการปฏบตทเหมาะสมในการพฒนาศกยภาพการจดการเรยนร

เครองมอทใชในการวจย : แบบสอบถามเพอประเมนความตองการจ าเปนในการพฒนาศกยภาพ การจดการเรยนรผานมมมองของนสต มลกษณะเปนแบบมาตรประมาณคา 5 ระดบ โดยใชรปแบบการตอบสนองค (dual - response format) จ านวน 39 ขอ ซงมคาความเชอมนทงฉบบ เทากบ .96 ความเทยงตรงเชงเนอหาอยระหวาง 0.5 – 1 และมอ านาจจ าแนกรายขออยระหวาง 0.38 – 0.82

การเกบรวบรวมขอมล : ผวจยแบงการด าเนนการเกบรวบรวมขอมลเปน 2 ชวง ดงน 1. ขอมลเชงปรมาณ : ผวจยแจกแบบสอบถามจ านวน 250 ชด โดยไดรบการตอบกลบจ านวน 226 ฉบบ 2. ขอมลเชงคณภาพ : ผวจยสมภาษณเชงลกกบกลมตวอยางจ านวน 14 คน

ความตองการจ าเปนในการพฒนาศกยภาพการจดการเรยนร (ดานความร ดานทกษะ และดานคณลกษณะ)

สาเหตทท าใหเกดความตองการจ าเปน ในการพฒนาศกยภาพดานการจดการเรยนร

แนวทางทเหมาะสมในการพฒนาศกยภาพ ดานการจดการเรยนร


829

การวเคราะหขอมล : ผวจยใชการวเคราะหขอมลโดยใชสถตพนฐานในการบรรยายขอมล ใชเทคนค Modified Priority Needs Index (PNImodified) ในการจดล าดบความส าคญของความตองการจ าเปน และใชการวเคราะหเนอหา (content analysis) ในการวเคราะหสาเหตทท าใหเกดความตองการจ าเปนและแนวทางการปฏบตทเหมาะสมในการพฒนาศกยภาพการจดการเรยนร

5. สรปผลการวจย ผลการวจยแบงเปน 3 สวน ตามขนตอนของการประเมนความตองการจ าเปนแบบสมบรณ ซงม

รายละเอยดของผลการวจย และการอภปรายผลการวจย ดงน 1) ผลวเคราะหความตองการจ าเปน พบวา นสตมความตองการจ าเปนในการพฒนาศกยภาพ

การจดการเรยนรในดานความร (PNImodified = 0.47) และดานทกษะเปนล าดบท 1 (PNImodified = 0.47) ดานคณลกษณะเปนล าดบท 2 (PNImodified = 0.37) โดยในแตละดานทมความตองการจ าเปนมากทสด 3 ล าดบแรก แสดงไดดงตารางท 1

ตารางท 1 ผลการวเคราะหความตองการจ าเปนในการพฒนาศกยภาพการจดการเรยนร ขอ ศกยภาพดานการจดการเรยนร PNImodified ล าดบ

ดานความร 0.47 1 1 การสรางและพฒนาหลกสตรในวชาวทยาศาสตร/คณตศาสตร 0.63 1 2 การประเมนผลการเรยนรในวชาวทยาศาสตร/คณตศาสตร 0.52 2 3 แนวคดเกยวกบคณภาพและมาตรฐานการจดการศกษาวชาวทยาศาสตร/คณตศาสตร 0.52 2 4 การวางแผนและการจดการเรยนรแบบบรณาการระหวางวชาทสอนกบวชาอน ๆ 0.51 3 ดานทกษะ 0.47 1 1 ความสามารถในการสรางและพฒนาหลกสตรในวชาวทยาศาสตร/คณตศาสตร 0.55 1 2 ความสามารถในการผลตและการพฒนาสอ นวตกรรมการเรยนร 0.51 2

3 ความสามารถในการวางแผนและจดการเรยนรบรณาการระหวางวชาทสอนกบวชาอน

0.51 2

4 ความสามารถในการจดกจกรรมปฏบตการทางวทยาศาสตร/คณตศาสตร 0.51 2 5 ความสามารถในการจดกจกรรมการเรยนรตามศกยภาพของผเรยน 0.49 3 ดานคณลกษณะ 0.37 2 1 การเปนผทมความใฝรใฝเรยน มงมนในการพฒนาตนเอง 0.41 1 2 การเปนผทมวสยทศนในการพฒนาการศกษา พฒนาการเรยนการสอน 0.40 2 3 การเปนผทมคณลกษณะทสอดคลองกบจรรยาบรรณวชาชพคร 0.38 3


830

2) ผลการวเคราะหสาเหตทท าใหเกดความตองการจ าเปน โดยน าเสนอขอมลตามประเดนทมความตองการจ าเปนในการพฒนาอยางเรงดวน (PNImodified) มากทสด พบวา

2.1) ดานความร มความตองการจ าเปนในการพฒนาศกยภาพเรองการสรางและพฒนาหลกสตรในวชาวทยาศาสตร/คณตศาสตร เกดจากสาเหต คอ ความส าคญของการสรางและพฒนาหลกสตรในสาขาวชาวทยาศาสตร/คณตศาสตร เพราะนสตจะตองน าความรไปใชในการออกแบบและจดท าแผนการจดการเรยนร และโครงสรางหลกสตรทนสตก าลงศกษาอย ท าใหนสตขาดความร ความเขาใจเกยวกบการสรางและพฒนาหลกสตรในสาขาวชาวทยาศาสตร/คณตศาสตร เพราะโครงสรางหลกสตรทนสตก าลงศกษาอย เนนความรและประสบการณในรายวชาเอก (content knowledge) แตไมไดเนนและใหความส าคญกบรายวชาทเกยวของกบความรและประสบการณดานการจดการเรยนร (pedagogical knowledge) อกทงรายวชาตางๆ ขาดความเปนระบบ มความขดแยงไมสอดคลองเชอมโยงกน ท าใหนสตเกดความสบสนเกยวกบประเดนดงกลาว

2.2) ดานทกษะ มความตองการจ าเปนในการพฒนาศกยภาพเรองความสามารถในการสรางและพฒนาหลกสตรในวชาวทยาศาสตร/คณตศาสตร เกดจากสาเหต คอ ความส าคญของทกษะในการสรางและพฒนาหลกสตร ท าใหนสตจะตองมความสามารถ ความช านาญในการสรางและพฒนาหลกสตรฯ ใหมความถกตองตามหลกวชาการ เหมาะสม สรางสรรค สอดคลองกบสภาพจรงของผเรยนในแตละบรบท และการเรยนการสอนไมสงเสรมใหนสต เหนตวอยางและมความสามารถในการประยกตใช รายวชาสวนใหญอาจารยผสอนไมไดสงเสรมใหนสตไดเหนตวอยางหรอฝกใหน าความรไปใช ท าใหไมมแนวทางในการออกแบบและการจดการเรยนการสอนทเหมาะสมซงเปนสวนหนงของการสรางและการพฒนาหลกสตร

2.3.) ดานคณลกษณะ มความตองการจ าเปนในการพฒนาศกยภาพเรองการเปนผใฝรใฝเรยน มงมนในการพฒนาตนเอง เกดจากสาเหตคอ อตลกษณความเปนนสตคร ซงตองตระหนกและใหความส าคญเพราะเปนหนงในอตลกษณของนสตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ และสอดคลองกบคณลกษณะความเปนครทดในการเปนแมพมพทดของนกเรยน และ เนอหา/วธการจดการเรยนการสอนขาดการกระตนใหนสตมความสนใจ ใฝรใฝเรยน สวนใหญ เนนการสอนแบบบรรยาย เนนทฤษฎ ขาดการมสวนรวมและการลงมอปฏบต เรยนในเนอหาทซ าซอน และมความขดแยงไมเชอมโยงกน และบางรายวชาไมท าใหนสตเหนความส าคญทจะน าไปใชในอนาคต

3) ผลการวเคราะหแนวทางในการปฏบตทเหมาะสมในการพฒนาศกยภาพการจดการเรยนร พบวา นสตเสนอใหคณาจารยทมความเกยวของจากคณะศกษาศาสตรและคณะวทยาศาสตร ด าเนนการดงตอไปน

3.1) ควรประชม/หารอรวมกนในการก าหนดเปาหมายและขอบเขตของเนอหาสาระและภาระงานหรอกจกรรมทเสรมประสบการณของแตละรายวชา

3.2) ควรประชม/หารอรวมกนในการวางแผน ออกแบบและทบทวนการจดการเรยนการสอน และการก าหนดล าดบการเรยนของแตละรายวชาใหมความเขาใจทถกตองตรงกน ไมท าใหเกดความคลาดเคลอนสบสน และใหมความสอดคลองเชอมโยงกนมากยงขน

3.3) ควรปรบรปแบบการจดการเรยนการสอนใหม โดยเพมการเชอมโยงความรในเชงทฤษฎไปสการปฏบตจรง ใหเหนตวอยางการน าความรตาง ๆ ไปประยกตในอนาคต


831

3.4) ควรเพมการจดกจกรรมเสรมหลกสตรทจะฝกใหนสตไดมประสบการณจากการลงมอปฏบตในสถานการณหรอบรบททใกลเคยงกบสภาพความเปนจรงมากทสด

6. อภปรายผลการวจย ผลการวเคราะหความตองการจ าเปน สอดคลองกบคณลกษณะของครไทยในทศวรรษหนา (พ.ศ. 2562)

และความตองการในการพฒนามาตรฐานวชาชพครของนกศกษาครในเรองของการพฒนาและวเคราะหหลกสตร และการเปนบคคลแหงการเรยนร อกทงผลการทดสอบมาตรฐานความรวชาชพคร ซงเปนการวดความรและสมรรถนะทครสภาก าหนด ตงแตป 2550 – 2554 จ านวน 7 ครง พบวา มาตรฐานความรเกยวกบการพฒนาหลกสตร ตงแตครงท 2 – 7 รอยละของผสอบผานอยท 5.49, 2.57, 9.80, 0.00, 1.75 และ 1.37 ตามล าดบ เปนทนาสงเกตวา มผทสอบผานอยไมถงรอยละ 10 และในครงท 5 ไมมผทสอบผานเลย ซงอาจเกดจากผเขาสอบขาดความรพนฐานในประเดนดงกลาว (พรหมมา วหคไพบลย. 2552; ส านกงานเลขาธการครสภา. 2553 ; ส านกงานเลขาธการครสภา. 2554)

ผลการวเคราะหสาเหตทท าใหเกดความตองการจ าเปน สอดคลองกบหลกการ แนวคด ความหมายและความส าคญของหลกสตรในมมมองตาง ๆ ทนกการศกษาดานหลกสตรและการสอนหลายทานไดใหไว สอดคลองกบงานวจยของ สภทรา เออวงศ และคณะ (2552) ทไดศกษาเกยวกบสภาพและปญหาของการบงคบใชกฎหมายวาดวยมาตรฐานวชาชพฯ พบวา ครมความรตรงตามวฒแตขาดประสบการณในการจดการเรยนร มาตรฐานในการฝกอบรม พฒนา และผลตครในแตละสถาบนไมเทาเทยมกน สาระความรบางสาระมมากเกนไปและไมสอดคลองกบสาระความรทก าหนดไว เพราะขาดตวชวดและความชดเจน สอดคลองกบอตลกษณของนสตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒทระบวานสตตองเปนผท “ใฝเรยนรตลอดชวต” (2537) สอดคลองกบ คณลกษณะของครไทยในทศวรรษหนา พ.ศ. 2562 (2553) ทตองการใหครมคณลกษณะทด เปนบคคลแหงการเรยนร อกทงในแงของประสบการณทนสตไดรบจากกระบวนการจดการเรยนการสอนทงในและนอกหองเรยน ท าใหนสตขาดแรงจงใจ ไมมแบบอยางในการปฏบตตวทด ซงไมสอดคลองกบทฤษฎการเรยนรทางสงคมเชงพทธปญญา โดยทฤษฎดงกลาว สรางค โควตระกล (2550) ไดระบวา “การเรยนรของมนษยสวนมากเปนการเรยนรโดยการสงเกต หรอ เลยนแบบ” เปนการเรยนรโดยมครเปนตวแบบ คอยสรางแรงจงใจกระตนใหนกเรยนสงเกต จดจ า และแสดงพฤตกรรมเหมอนตวแบบจากคร

ผลการวเคราะหแนวทางในการปฏบตทเหมาะสมในการพฒนาศกยภาพการจดการเรยนร สอดคลองกบงานวจยของพรหมมา วหคไพบลย (2552) ทไดน าเสนอแนวทางในการพฒนานกศกษาครไววา ควรใหนกศกษาไดทดลองปฏบตจรง ลงไปคลกคลกบนกเรยนในทกรายวชาทเกยวของกบการจดการเรยนร ควรปรบปรงกระบวนการการจดการเรยนรและการพฒนาหลกสตรการฝกหดคร เพอใหคณาจารยไดสอนนกศกษาใหเกดความรความเขาใจในแตละเรองทชดเจนอยางแทจรง สอดคลองกบงานวจยของ สภทรา เออวงศ และคณะ (2552) ทไดน าเสนอแนวทางในการปบปรงการบงคบใชกฎหมายฯ ไววา ควรเพมสาระความรดานประสบการณวชาชพใหมากขน โดยเนนใหมการจดการเรยนการสอนทแสดงถงการพฒนาผเรยน รวมทงเนนประสบการณในการจดการเรยนการสอนใหมากขน


832

7. ขอเสนอแนะ 7.1 ขอเสนอแนะในการน าผลวจยไปใช : อาจารยผสอน หรอผทเกยวของ และมหนาทรบผดชอบใน

หลกสตรการผลตคร ไมวาจะเปน คณะศกษาศาสตร คณะวทยาศาสตร ควรปรบรปแบบการจดการเรยนรในรายวชาตาง ๆ ทเกยวของกบการสรางและพฒนาหลกสตรวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตรใหเขมขนมากยงขน โดยมงเนนการพฒนาในดานความรและทกษะควบคกนไป ควรสงเสรมใหนสตไดมโอกาสฝกปฏบตในการสรางและพฒนาหลกสตรฯ อยางจรงจงมากขน จดโครงการใหนสตไดเขารวมอบรมเชงปฏบตการ เกยวกบการสรางและพฒนาหลกสตรฯ กบผ เ ชยวชาญและมประสบการณดานการพฒนาหลกสตรวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตรโดยตรง หรออาจสงเสรมใหนสตไดมโอกาสในการเรยนรและฝกปฏบตในการสรางและพฒนาหลกสตรวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตรกบโรงเรยนทมความพรอมในบรบทตางๆ เพอใหนสตไดทงประสบการณและความรสอดคลองกบความตองการทจ าเปนทเกดขนในมมมองของนสต

7.2 ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป : ควรมการศกษาวจยในเชงลกเกยวกบแนวทางในการพฒนาศกยภาพดานการจดการเรยนรทสอดคลองกบความตองการจ าเปนของนสตครวทยาศาสตรและคณตศาสตรในมมมองจากคณาจารย ครหรอผเชยวชาญดานการศกษาวทยาศาสตรและคณตศาสตร เพอใหไดแนวทางทชดเจนเปนรปธรรมมากยงขนวา “จะพฒนาศกยภาพดานการจดการเรยนรใหนสตไดอยางไร” และควรมการวจยและพฒนารปแบบการพฒนาศกยภาพดานการจดการเรยนรของนสตครวทยาศาสตรและคณตศาสตร ใหมการตดตามประเมนผลพฒนาการของนสต สงเคราะหองคความรทเกยวกบแนวทางในการปฏบตทด รปแบบหรอนวตกรรมทไดผานการทดลองจรง เพอเปนตนแบบส าหรบสถาบนผลตครทอนๆ

8. รายการอางอง กระทรวงศกษาธการ. (2545). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.

2545. กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. (2537). ศาสตราจารย ดร. สาโรช บวศร ร าลก. กรงเทพฯ: มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ. พรหมมา วหคไพบลย. (2552). การพฒนานกศกษาครใหเปนไปตามมาตรฐานของครสภา : กรณศกษานกศกษา

สาขาคณตศาสตร (ค.บ.) วทยาลยการฝกหดคร มหาวทยาลยราชภฏพระนคร. รายงานการวจย วทยาลยการฝกหดคร มหาวทยาลยราชภฎพระนคร.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.). (2555). การศกษาแนวโนมการจดการศกษาคณตศาสตรและวทยาศาสตร ระดบนานาชาต พ.ศ. 2554. http://www.ipst.ac.th/files/NEWS_%20TIMSS2011.pdf

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.). (2556). สรปผลวเคราะหความสามารถของนกเรยนชน ป.6, ม.3, ม.6 จากคะแนน O-NET. http://www.niets.or.th/index.php/research_th/view/8

ส านกงานเลขาธการครสภา. (2549). คมอการด าเนนงานรบรองปรญญาและประกาศนยบตรทางการศกษาเพอการประกอบวชาชพ. กรงเทพฯ: โรงพมพ สกสค.


833

ส านกงานเลขาธการครสภา. (2553). รายงานการวจยฉบบสมบรณ เรอง การศกษาแนวโนมคณลกษณะของครไทยในทศวรรษหนา (พ.ศ.2562). กรงเทพฯ: สกศ.

ส านกงานเลขาธการครสภา. (2555). รายงานการวจย เรอง มาตรฐานวชาชพครการศกษาขนพนฐาน. กรงเทพฯ: บรษท โบนส พรเพรส จ ากด.

ส านกงานเลขาธการครสภา. (2554). รายงานการวจย เรอง การพฒนาแนวทางการรบรองมาตรฐานความรและประสบการณวชาชพคร. กรงเทพฯ: บรษท โบนส พรเพรส จ ากด.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2551). รายงานการวจย สมรรถนะและแนวทางการพฒนาครในสงคมทเปลยนแปลง. กรงเทพฯ: สกศ.

สภทรา เออวงศ และคณะ. (2552). การตดตามบงคบใชกฎหมายวาดวยมาตราวชาชพและจรรยาบรรณของวชาชพทางการศกษา. รายงานการวจย ส านกงานเลขาธการครสภา.

สรางค โควตระกล. (2550). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สวมล วองวาณช. (2550). การวจยประเมนความตองการจ าเปน. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.


834

การพฒนาศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงสงกดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

AN EFFICIENCY DEVELOPMENT OF MENTOR’S RESEARCHER TEACHERSHIP UNDER THE FACULTY OF EDUCATION, PRINCE OF SONGKLA UNIVERSITY PATTANI CAMPUS

อาฟฟ ลาเตะ ผชวยศาสตราจารย ดร. ภาควชาประเมนผลและวจยทางการศกษา คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน E-mail: [email protected]

มฮด แวดราแม อาจารย ดร. ภาควชาประเมนผลและวจยทางการศกษา คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน E-mail: [email protected]

รอฮานา ซนเยง

อาจารย ภาควชาประเมนผลและวจยทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน


บทคดยอ การพฒนาศ ก ยภ าพความ เป นคร น ก ว จ ย ขอ งอ า จ า ร ย พ เ ล ย ง ส ง ก ด คณะศ กษ าศ าสต รมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน โดยมกลมตวอยางไดมาดวยการเลอกแบบเจาะจงจ านวน 107 คน จาก 37 โรงเรยน อาศยแนวทางการอบรมเชงปฏบตการ การนเทศใหค าปรกษา และการศกษาดวยตนเอง ผลการวจยพบวา กลมตวอยางมผลการประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยทมากกวารอยละ 80 อยางมนยส าคญทางสถต และกลมตวอยางทมประสบการณการเปนอาจารยพเลยง 16 ป หรอมากกวา และมจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท ามากกวา 3 เรอง มคามธยฐานของผลการประเมนสงสด สวนผลการทดสอบความแตกตางของผลการประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงจ าแนกตามประสบการณการเปนอาจารยพเลยง และจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท าดวยสถตทดสอบ Kruskal-Wallis พบวาผลการประเมนแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต

ค าส าคญ : อาจารยพเลยง ศกยภาพความเปนครนกวจย วจยในชนเรยน


835

ABSTRACT An Efficiency development of mentor’s researcher teachership under the Faculty of Education, Prince of Songkla University Pattani campus by workshop, supervision consulting, and self-study approaches with the sample derived by selecting of a specific number of 107 mentor teachers from 37 schools. The results showed that all of sample have evaluated the potential of becoming a researcher teachership at greater than 80 percent with statistical significant and the sample of the experience as a mentor teacher 16 years or older and have a fair amount of research in the class who had done more than three articles were median maximum results. The results of tests to evaluate the potential effect of the difference a researcher teachership by experienced teachers as mentors and number of research in experience with Kruskal-Wallis test statistics, the results showed no statistically significant difference.

KEYWORDS: Mentor Teacher, Efficiency of Researcher Teachership, Classroom Research.

บทน า การฝกปฏบตการสอนในสถานศกษาจะใชเวลาในปท 5 ของหลกสตรคณะศกษาศาสตรถอวาเปนการ

จดประสบการณตรงใหกบนกศกษาเพอใหมความร ความสามารถจากแนวคด หลกการ หรอทฤษฎทเคยเรยนในระดบมหาวทยาลยไปใชในสถานการณจรง สามารถแกปญหาเฉพาะหนาได โดยการฝกปฏบตการสอนจะมประสทธภาพมากนอยเพยงใดนนจะมบคลากรทเกยวของหลายฝาย ไดแก ผบรหารโรงเรยนฝกประสบการณวชาชพ หวหนาฝายฝกประสบการณวชาชพ อาจารยนเทศก อาจารยพเลยง แตบคคลส าคญทจะเปนผน าในการกระตนใหนกศกษาปฏบตการสอนเปนไปตามวตถประสงค กคออาจารยพเลยง เนองจากเปนผใกลชดนกศกษา ชวยสนบสนน พฒนา ใหการดแลและชวยปรบปรงการสอน รวมทงชวยแกปญหาและอ านวยความสะดวกตางๆ ใหแกนกศกษา ในขณะเดยวกนกยงพบปญหาบางประการเกยวกบอาจารยพเลยงทมตอนกศกษาปฏบตการสอน นนคอ อาจารยพเลยงไมเขาใจบทบาทหนาทของตนเอง ความรบผดชอบของอาจารยพเลยงตอนกศกษาปฏบตการสอนมนอย อาจารยพเลยงไมเหนความส าคญของการฝกปฏบตการสอน นกศกษาไมสามารถปฏบตงานดานตางๆ ในหนาทของครไดเทาทควร เนองจากไดรบมอบหมายใหท างานดานอนๆ มากเกนไป อยางไรกตาม ปญหาส าคญประการหนงทพบบอยในกลมอาจารยพเลยงนนคอ อาจารยพเลยงไมสามารถใหค าแนะน าเกยวกบการท าวจยในชนเรยนตอนกศกษาปฏบตการสอนได บางรายมปญหาในเรองการสรางและพฒนาเครองมอวจย บางรายมปญหาในเรองการวเคราะหขอมล สอดคลองกบงานวจยของรตตมา โสภาคะยง เพลนพศ ธรรมรตน และธวชชย ไพใหล (2556) พบวาครท าวจยในชนเรยนนอย ไมมรองรอยหลกฐานในการท าวจยในชนเรยน ครขาดการพฒนาศกยภาพในดานการท าวจย ในชนเรยน รวมทงขาดความรความเขาใจในขนตอนและกระบวนการท าวจยในชนเรยน ครเคยผานการอบรมมาแลวเปนเวลานาน จงขาดทกษะและความมนใจในการท าวจยในชนเรยน และขาดความรความเขาใจ การเขยนรายงานการวจยในชนเรยนแบบเปนทางการ

จากผลการประเมนความตองการจ าเปนในการพฒนาทกษะการวจยของกลมตวอยางทเปนอาจารยพเลยงสงกดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร พบวา กลมตวอยางไดประเมนความร ความเขาใจในปจจบนโดยรวมในระดบปานกลางซงขอค าถาม “การก าหนดประชากรและกลมตวอยาง” ทกลมตวอยางประเมน


836

อยในระดบมาก สวนขอค าถามอนๆ ประเมนอยในระดบปานกลาง และกลมตวอยางไดประเมนความร ความเขาใจทคาดหวงโดยรวมอยในระดบมากทสดซงขอค าถาม “การก าหนดปญหาวจย” และ “การใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถต” ทกลมตวอยางประเมนอยในระดบมาก สวนขอค าถามอนๆ ประเมนอยในระดบมากทสด โดยมความตองการจ าเปนในระดบวกฤตเกอบทกขอตามเกณฑ PNImodified มเพยงอนดบสดทายทคา PNImodified นอยกวา .3 โดยประเดนการใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถตมคา PNImodified เปนอนดบท 1 โดยมคาดชนเทากบ 0.5398 รองลงมา ประเดนการวเคราะหและสรปผลการวจย และการวเคราะหคณภาพเครองมอวจย โดยมคาดชนเทากบ 0.4804 และ 0.4643 ตามล าดบ โดยประเดนการก าหนดประชากรและกลมตวอยางมความตองการจ าเปนต าสดโดยมคาดชนเทากบ 0.1731 (Lateh, Waedramae, and Saneeyeng; 2015) และจากประสบการณการนเทศการสอนของผวจยยงพบวาอาจารยพเลยงบางทานมความรความสามารถในการท าวจยในชนเรยนในระดบปานกลาง และไมคอยใหค าแนะน าแกนกศกษาปฏบตการสอนมากนก อยางไรกตาม ผลการวจยของเลศชาย รตนะ (2554) ใชการวจยปฏบตการอยางกลยาณมตร งานวจยของวราภรณ มลมณ (2554) ใชเทคนคการโคช และงานวจยของ รตตมา โสภาคะยง เพลนพศ ธรรมรตน และธวชชย ไพใหล (2556) ใชการวจยเชงปฏบตการเพอพฒนาศกยภาพการวจยในชนเรยนของครโดยใชกลยทธการอบรมเชงปฏบตการ การนเทศใหค าปรกษา และการศกษาดวยตนเอง ผลปรากฏวาครมความรความเขาใจมากขน และสามารถท าวจยไดอยางถกตอง ผลดงกลาวท าใหผ ว จ ยสนใจพฒนาศกยภาพความเปนครนกวจ ยของอาจารยพ เ ล ยง สงกดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน โดยอาศยแนวทางการอบรมเชงปฏบตการ การนเทศใหค าปรกษา และการศกษาดวยตนเอง เพอสามารถใหค าแนะน าการท าวจยในชนเรยนแกนกศกษาฝกปฏบตการสอนไดอยางมประสทธภาพตอไป

กรอบแนวคดและทฤษฎ การพฒนาศ ก ยภ าพความ เป นคร น ก ว จ ย ขอ งอ า จ า ร ย พ เ ล ย ง ส ง ก ด คณะศ กษ าศ าสต ร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ไดอาศยแนวทางการอบรมเชงปฏบตการ การนเทศใหค าปรกษา และการศกษาดวยตนเองจากงานวจยของเลศชาย รตนะ (2554) วราภรณ มลมณ (2554) และรตตมา โสภาคะยง เพลนพศ ธรรมรตน และธวชชย ไพใหล (2556) เพอพฒนาศกยภาพความเปนครนกวจยดงกรอบแนวคดตอไปน

วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนาศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงสงกดคณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน 2. เพ อ เปรยบ เท ยบความ เปนครนก วจ ย ของอาจารยพ เ ล ย ง สงกดคณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน จ าแนกตามประสบการณการเปนอาจารยพเลยง และจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท า

กระบวนการพฒนาศกยภาพความเปนครนกวจย - การอบรมเชงปฏบตการ - การนเทศใหค าปรกษา - การศกษาดวยตนเอง

ศกยภาพความเปนครนกวจย - ความพงพอใจตอการน าความรไปประยกตใช - การประเมนตนเอง และการประเมนจากผบรหาร


837

สมมตฐานการวจย 1. ศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงสงกดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

วทยาเขตปตตาน มคามากกวารอยละ 80 2. ความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงสงกดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยา

เขตปตตาน จ าแนกตามประสบการณการเปนอาจารยพเลยง และจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท า มความแตกตางกน

วธการด าเนนวจย ประชากรและกล มตวอย างในการ วจ ยคร งน เ ปน อาจารยพ เ ล ย ง สงกดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร ประจ าปการศกษา 2557 ซงประจ าตามโรงเรยนตางๆ ทงในระดบประถมศกษา และมธยมศกษาใน 3 จงหวดชายแดนภาคใตของประเทศไทย โดยมจ านวนประชากรจ านวน 438 คน และกลมตวอยางไดมาดวยการเลอกแบบเจาะจงโดยอาศยความสมครใจไดกลมตวอยางจ านวน 107 คน จาก 37 โรงเรยน โดยมวธด าเนนการดงน

1. ศกษาต ารา เอกสารทเกยวของกบการพฒนาศกยภาพการท าวจยในชนเรยน ขนตอนวธการอบรมเชงปฏบตการ การนเทศใหค าปรกษา รวมทงการศกษาดวยตนเองเพอก าหนดแนวทางการด าเนนงาน

2. สรางคมอปฏบตในการใชแนวทางวธการอบรมเชงปฏบตการ การนเทศใหค าปรกษา และการศกษาดวยตนเอง เพอพฒนาศกยภาพการท าวจยในชนเรยนของอาจารยพเลยง พรอมทงสรางแบบประเมนความพงพอใจตอการน าความรไปประยกตใชเพอประเมนหลงจากการอบรมเชงปฏบตการ โดยแบบประเมนเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ไดแก มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด ส าหรบแบบประเมนตนเอง และแบบประเมนจากผบรหารเพอประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยหลงจากการอบรมเชงปฏบตการ การนเทศใหค าปรกษา และการศกษาดวยตนเอง โดยแบบประเมนเปนแบบรบรกส 5 ระดบ ไดแก ดเยยม ดมาก ด ปานกลาง ควรไดรบการพฒนา/แกไข ซงผานการพจารณาความสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงคการวจยโดยมคา IOC เทากบ 0.50 หรอมากกวาทกขอค าถามของแบบประเมนทง 3 ชด

3. ด าเนนการพฒนาศกยภาพความเปนครนกวจย 3.1 ด าเนนการอบรมเชงปฏบตการเรองการท าวจยในชนเรยนเปนระยะเวลา 12 ชวโมง เนนการ

แลกเปลยนเรยนรในแตละประเดนทเกยวของการท าวจยในชนเรยน รวมทงฝกการใหค าชแนะแกนกศกษาปฏบตการสอน โดยใหอาจารยพเลยงน าโครงรางการวจยของนกศกษาฝกปฏบตการสอนทดแล และ/หรอรายงานการวจยของนกศกษาฝกปฏบตการสอนปการศกษาทผานมา และ/หรอรายงานการวจยของตนเองในการอบรมเชงปฏบตการ พรอมทงประเมนความพงพอใจจากการเขารบอบรมเชงปฏบตการ

3.2 นเทศใหค าปรกษาแกอาจารยพเลยง พรอมทงแนะน าแหลงคนควาเพมเตมเพอใหอาจารยพเลยงสามารถศกษาเรยนรดวยตนเองในการชแนะงานวจยในชนเรยนแกนกศกษาฝกปฏบตการสอน

3.3 จดกจกรรมใหมการศกษาดวยตนเองดวยการแนะน าการเขาถงแหลงขอมลของรายงานการวจยในชนเรยน พรอมทงใหค าปรกษาผานโทรศพท และสอสงคมออนไลน


838

3.4 ประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงดวยการประเมนตนเอง และการประเมนจากผบรหาร

4. วเคราะหขอมลทวไปไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ประสบการณการเปนอาจารยพเลยง และจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท าดวยคารอยละ สวนผลการประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงสงกดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน วเคราะหดวยคามธยฐาน คาต าสด คาสงสด เสนอแผนภาพกลอง (Boxplot) แสดงผลการประเมนจ าแนกตามประสบการณการเปนอาจารยพเลยง และจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท า พรอมทงทดสอบสมมตฐานขอท 1 นนคอ ศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงสงกดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน มคามากกวารอยละ 80

5. ทดสอบสมมตฐานขอท 2 นนคอ ความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงสงกดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน จ าแนกตามประสบการณการเปนอาจารยพเลยง และจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท า มความแตกตางกนหรอไม

สรปผลการวจย การพฒนาศ ก ยภ าพความ เป นคร น ก ว จ ย ขอ งอ า จ า ร ย พ เ ล ย ง ส ง ก ด คณะศ กษ าศ าสต ร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ดวยการอบรมเชงปฏบตการ การนเทศใหค าปรกษา รวมทงการศกษาดวยตนเองโดยมขอมลทวไปของกลมตวอยางดงตารางท 1

ตารางท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยางจ าแนกตามเพศ อาย ระดบการศกษา ประสบการณการเปนอาจารย พเลยง และจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท า

จ านวน (คน) รอยละ

เพศ ชาย หญง

21 86

19.63 80.37

อาย ต าสด 23 ป สงสด 60 ป อายเฉลย 40.44 ป

นอยกวา 25 ป 25-34 ป 35-44 ป 45-54 ป 55 ป หรอมากกวา

2 37 20 33 15

1.87 34.58 18.69 30.84 14.02

ระดบการศกษา ปรญญาตร ปรญญาโท

80 27

74.77 25.23

ประสบการณการเปนอาจารยพเลยง

นอยกวา 5 ป 5-10 ป 11-15 ป 16 ป หรอมากกวา

70 25 5 7

65.42 23.37 4.67 6.54

จ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท า

ยงไมเคยท า 1 เรอง 2-3 เรอง มากกวา 3 เรอง

21 21 52 13

19.63 19.63 48.60 12.14


839

จากตารางท 1 กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง อายระหวาง 25-34 ป ระดบการศกษาปรญญาตร ประสบการณการเปนอาจารยพเลยงนอยกวา 5 ป และมผลงานวจยในชนเรยนจ านวน 2-3 เรอง

ผลจากการอบรมเชงปฏบตการเรองการท าวจยในชนเรยนเปนระยะเวลา 12 ชวโมง เนนการแลกเปลยนเรยนรในแตละประเดนทเกยวของการท าวจยในชนเรยน รวมทงฝกการใหค าชแนะแกนกศกษาปฏบตการสอน โดยใหอาจารยพเลยงน าโครงรางการวจยของนกศกษาฝกปฏบตการสอนทดแล และ /หรอรายงานการวจยของนกศกษาฝกปฏบตการสอนปการศกษาทผานมา และ/หรอรายงานการวจยของตนเองในการอบรมเชงปฏบตการนนพบวา กลมตวอยางมความพงพอใจตอการน าความรไปประยกตใชในภาพรวมของหวขอการอบรมเชงปฏบตการอยในระดบมาก โดยมคาเฉลยเทากบ 4.18 และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.57 เมอพจารณาผลการวเคราะหความพงพอใจแตละดาน พบวา กลมตวอยางมความพงพอใจตอการน าความรไปประยกตใชในระดบทกหวขอ โดยหวขอการก าหนดปญหาวจยมคามากทสด (มคาเฉลยเทากบ 4.35 และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.52) รองลงมา มความพงพอใจหวขอการก าหนดประชากรและกลมตวอยาง (มคาเฉลยเทากบ 4.33 และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.55) และหวขอการก าหนดวตถประสงคการวจย (มคาเฉลยเทากบ 4.31 และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.51) ส าหรบดานการวเคราะหและแปลผลขอมล มคาเฉลยนอยทสด (มคาเฉลยเทากบ 4.02 และสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.65) สวนการนเทศใหค าปรกษาแกอาจารยพเลยง พรอมทงแนะน าแหลงคนควาเพมเตมเพอใหอาจารยพเลยงสามารถศกษาเรยนรดวยตนเองในการชแนะงานวจยในชนเรยนแกนกศกษาฝกปฏบตการสอนนนท าใหอาจารยพเลยงไดรบขอมลยอนกลบทมความกระจางจนรสกองอาจมากขนในการใหค าปรกษาดานการวจยในชนเรยน ผลการทดสอบการแจกแจงของขอมลซงเปนผลการประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงสงกดคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน พบวา ขอมลไมสอดคลองกบการแจกแจงแบบปกตโดยมคาสถตทดสอบ Kolmogorov-Smirnov ทองศาเสร 107 เทากบ .101 คา Sig. เทากบ .009 และผลการประ เมนศ กยภ าพความ เปนครน ก ว จ ยขอ ง อาจ ารยพ เ ล ย ง ส งก ดคณะศ กษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ดวยการประเมนตนเอง และการประเมนจากผบรหารพบวา กลมตวอยางมผลการประเมนทมากกวารอยละ 80 จากคะแนนเตม 25 คะแนน ดวยการทดสอบ Wilcoxon Signed Rank Test ซงมคา Sig. เทากบ .000 เปนไปตามสมมตฐานการวจยขอท 1 โดยในกลมโรงเรยนระดบมธยมศกษา โรงเรยนเดชะปตตนยานกล จงหวดปตตานมผลการประเมนสงสดโดยมคะแนนเฉลยเทากบ 24.75 รองลงมาเปนโรงเรยนสวรรณไฟบลย จงหวดปตตาน และโรงเรยนเบญจมราชทศ จงหวดปตตาน โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 24.00 และ 23.59 ตามล าดบ ในกลมโรงเรยนระดบประถมศกษา โรงเรยนเทศบาล 4 (บานทรายทอง) จงหวดนราธวาสมผลการประเมนสงสดโดยมคะแนนเฉลยเทากบ 24.50 รองลงมาเปนโรงเรยนแหลมทองอปถมภ จงหวดปตตาน และโรงเรยนอนบาลปตตาน จงหวดปตตาน โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 23.81 และ 23.73 ตามล าดบ ส าหรบผลการประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงจ าแนกตามประสบการณการเปนอาจารยพเลยง และจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท า แสดงดงตารางท 2 และรปท 1


840

ตารางท 2 คามธยฐาน คาต าสด และคาสงสดของผลการประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยง คามธยฐาน คาต าสด คาสงสด


นอยกวา 5 ป 5-10 ป 11-15 ป 16 ป หรอมากกวา

23.72 23.63 23.75 23.81

22.00 21.19 22.13 23.00

24.88 25.00 24.69 24.94


ยงไมเคยท า 1 เรอง 2-3 เรอง มากกวา 3 เรอง

23.50 23.75 23.69 24.00

22.19 22.13 21.19 22.44

24.50 24.94 25.00 24.38

รปท 1 ผลการประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงจ าแนกตามประสบการณการเปนอาจารยพ

เลยง และจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท า

16 ป หรอมากกวา11 - 15 ป5 - 10 ปนอยกวา 5 ป


25.00

24.00

23.00

22.00

21.00

ผลการประเมน

62

30

มากกวา 3 เรอง2 - 3 เรอง1 เรองยงไมเคยท า


25.00

24.00

23.00

22.00

21.00

ผลการประเมน

62

30


841

จากตารางท 2 และรปท 1 ผลการประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงเมอจ าแนกตามประสบการณการเปนอาจารยพเลยงพบวา กลมตวอยางทมประสบการณ 16 ป หรอมากกวา มคามธยฐานของผลการประเมนสงสดซงมคาเทากบ 23.81 รองลงมาเปนกลมประสบการณ 11-15 ป นอยกวา 5 ป และ 5-10 ป โดยมคามธยฐานของผลการประเมนเทากบ 23.75 23.72 และ 23.63 ตามล าดบ เมอจ าแนกตามจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท าพบวา กลมตวอยางทมจ านวนงานวจยมากกวา 3 เรอง มคามธยฐานของผลการประเมนสงสดซงมคาเทากบ 24.00 รองลงมาเปนกลมทมจ านวนงานวจยจ านวน 1 เรอง 2-3 เรอง และยงไมเคยท า โดยมคามธยฐานของผลการประเมนเทากบ 23.75 23.69 และ 23.50 ตามล าดบ และเมอพจารณาจากแผนภาพกลองพบวา ผลการประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงจ าแนกตามประสบการณการเปนอาจารยพเลยงในแตละกลมประสบการณการเปนอาจารยพเลยงมลกษณะเบซาย (Negative Skewness) และเมอจ าแนกตามจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท ากใหผลในท านองเดยวกน แตมกลมทมจ านวนงานวจยจ านวน 1 เรอง ทใหแผนภาพคอนขางจะสมมาตรกน สวนผลการทดสอบความแตกตางของผลการประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงจ าแนกตามประสบการณการเปนอาจารยพเลยง และจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท าดวยสถตทดสอบ Kruskal-Wallis พบวาผลการประเมนแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต โดยมคาไควสแควรทองศาเสร 3 เทากบ .441 และ 1.824 คา Sig. เทากบ .932 และ .610 ตามล าดบ ซงไมเปนไปตามสมมตฐานการวจยขอท 2

อภปรายผล การพฒนาศ ก ยภ าพความ เป นคร น ก ว จ ย ขอ งอ า จ า ร ย พ เ ล ย ง ส ง ก ด คณะศ กษ าศ าสต ร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ดวยการอบรมเชงปฏบตการ การนเทศใหค าปรกษา รวมทงการศกษาดวยตนเอง พบวากลมตวอยางมความพงพอใจตอการน าความรไปประยกตใชในภาพรวมของหวขอการอบรมเชงปฏบตการอยในระดบมาก รวมทงการนเทศใหค าปรกษาแกอาจารยพเลยง ตลอดจนการแนะน าแหลงคนควาเพมเตมเพอใหอาจารยพเลยงสามารถศกษาเรยนรดวยตนเองเพอใชในการชแนะงานวจยในชนเรยนแกนกศกษาฝกปฏบตการสอนนนท าใหอาจารยพเลยงไดรบความกระจางมากขนจนรสกองอาจมากขนในการใหค าปรกษาดานการวจยในชนเรยนซงผลทไดสอดคลองกบผลการประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยทพบวากลมตวอยางมผลการประเมนมากกวารอยละ 80 ซงผลขางตนสอดคลองกบงานวจยของวราภรณ มลมณ (2554) ทไดสรปวาการพฒนาครเกยวกบการวจยในชนเรยนโดยใชกลยทธการอบรมเชงปฏบตการ และการนเทศดวยการโคช ท าใหครสามารถพฒนาวจยในชนเรยนไดตามเปาหมายทก าหนดไว เชนเดยวกบงานวจยของเลศชาย รตนะ (2554) ทไดผลการวจยวาครมความรความเขาใจหลกการท าวจย และสามารถท าวจยในชนเรยนไดถกตอง ตลอดจนสามารถน ากระบวนการวจยมาใชในการแกปญหาการจดการเรยนการสอนไดโดยอาศยกลยทธการนเทศใหค าปรกษา และการสงเสรมการศกษาดวยตนเอง รวมทงยงสอดคลองกบงานวจยของรตตมา โสภาคะยง เพลนพศ ธรรมรตน และธวชชย ไพใหล (2556) ทพบวาการใชแนวทางการอบรมเชงปฏบตการ และการนเทศใหค าปรกษาสามารถเพมทกษะและความมนใจในการด าเนนการท าวจยในชนเรยนตามขนตอนทถกตองมากขน ผลการประเมนศกยภาพความเปนครนกวจยของอาจารยพเลยงจ าแนกตามประสบการณการเปนอาจารยพเลยง และจ านวนงานวจยในชนเรยนทเคยท าพบวาใหผลของคะแนนศกยภาพความเปนครนกวจยใกลเคยงกน และการทดสอบความแตกตางระหวางกลมประสบการณของการเปนอาจารยพเลยงทตางกน หรอการมจ านวนงานวจยในชนเรยนทตางกนกไมมนยส าคญทางสถตตอผลการประเมนศกยภาพความเปนครนกวจย ผลทได


842

สอดคลองกบงานวจยขององคณา นตยกล และขนษฐา ปาลโมกข (2554) ทพบวาอาจารยทมระยะเวลาการปฏบตงานและประสบการณการท าวจยตางกน หรอเคยท าวจยมาแลวนนมสภาพการท าวจยในชนเรยนทไมตางกน

ขอเสนอแนะ ผลการประเมนศกยภาพความเปนครนก วจ ยของอาจารยพ เ ล ยง สงกดคณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน มคะแนนทใกลเคยงกนอาจเนองมาจากผวจยใหกลมตวอยางไดประเมนตนเอง และใหผบรหารประเมนหลงจากการไปนเทศใหค าปรกษาท าใหรสกวาตนเองท าไดด และมความมนใจมากขน เปนไปไดวาหากไดผานระยะเวลาสกระยะหนงแลวจงประเมนอาจจะไดผลทแตกตางกนบาง ส าหรบการอบรมเชงปฏบตการ รวมถงการนเทศใหค าปรกษาไดใชเวลาเพยงครงเดยวเนองมาจากระยะเวลา ระยะทางของการไปนเทศ รวมถงการอบรมเชงปฏบตการทเนนการใหความรเพอน าไปชแนะนกศกษาปฏบตการสอนซงกลมตวอยางโดยสวนใหญไดผานการอบรมเชงปฏบตการในหวขอการวจยในชนเรยนมาหลายครงแลวดวย อยางไรกตาม หากไดมการด าเนนการขางตน 2-3 ครง หรอประเมนจากผลการปฏบตงานจรงแทนการประเมนตนเอง หรอการประเมนจากผบรหาร หรออาจใหอาจารยนเทศก นกศกษาฝกปฏบตการสอนรวมประเมนดวย ผลทไดอาจจะแตกตางจากการวจยครงน

กตตกรรมประกาศ ผวจยขอขอบพระคณคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ทไดสนบสนนการวจยโดยใชเงนกองทนวจยคณะฯ ประจ าป 2558

รายการอางอง รตตมา โสภาคะยง เพลนพศ ธรรมรตน และธวชชย ไพใหล. 2556. “การพฒนาศกยภาพครดานการท าวจยในชน

เรยน โรงเรยนบานหวยกอก 1 สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษามกดาหาร.” วารสารบณฑตศกษา. 10, 49: 27-33.

เลศชาย รตนะ. 2554. “การพฒนาศกยภาพการวจยในชนเรยนของคร โดยใชวจยปฏบตการอยางกลยาณมตร: กรณโรงเรยนสองพทยาคม อ าเภอสอง จงหวดแพร.” สบคนเมอ 10 ตลาคม 2557 จาก http://www.songpit.ac.th/innovare/research_leadchai.pdf

วราภรณ มลมณ. 2554. “รายงานการวจยเรองการพฒนาครเกยวกบการวจยในชนเรยน โรงเรยนเมองจ าปาขน อ าเภอสวรรณภม จงหวดรอยเอด”. กลมงานนเทศ ตดตาม และประเมนผลการจดการศกษา ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษารอยเอดเขต 2.

องคณา นตยกล และขนษฐา ปาลโมกข. 2554. “สภาพและแนวทางการพฒนาการท าวจยในชนเรยนของอาจารยมหาวทยาลยราชภฏสวนดสต.” วารสารวจย มสด สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร. 7, 3: 129-145.

http://www.songpit.ac.th/innovare/research_leadchai.pdf


843

Lateh, A, Waedramae, M, and Saneeyeng, R. 2015. “Needs Assessment in order to Develop Research Skill of Mentor Teachers under Faculty of Education, Prince of Songkla University.” Research Report of Department of Educational Evaluation and Research, Faculty of Education, Prince of Songkla University Pattani campus.


844

พฤตกรรมการท างานของคร ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1

WORKING BEHAVIORS OF TEACHER UNDER OFFICE OF EDUCATIONAL PRIMARY SERVICE AREA 1 IN RAYONG

หทยชนก วงศกาฬสนธ ศรญภร ศลปประเสรฐ

หลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยศรปทม

E-mail : [email protected], E-mail : [email protected] ผชวยศาสตราจารย ดร.สบน ยระรช

วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการนกศกษา มหาวทยาลยศรปทม E-mail : [email protected]

บทคดยอ การวจยนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาพฤตกรรมการท างานของครในสงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาประถมศกษาระยองเขต1 2) เพอเปรยบเทยบพฤตกรรมการท างานของคร ตาม อาย ประสบการณการท างาน และ วฒการศกษา ใน 3 ดานคอ ดานการปฏบตการสอน ดานความสม าเสมอในการท างาน และดานการใหความรวมมอ เครองมอในการวจยใชแบบสอบถาม กลมตวอยางไดแก คร ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 จ านวน 311 คน จากการสมโดยใชตารางเครซและมอรแกน สถตในการวเคราะหขอมลคอ ความถ คารอยละ คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาสถต F-test

ผลการวจย พบวาครมพฤตกรรมการท างานในดานความสม าเสมอในการท างาน การปฏบตการสอน และความรวมมอในการท างานอยในระดบมากจนถงปานกลาง และเมอเปรยบเทยบพฤตกรรมการท างานทง 3 ดาน จ าแนกตามอาย ประสบการณการท างาน และวฒการศกษา พบวาครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต1 ทมวฒการศกษาแตกตางกนมพฤตกรรมการท างานไมมความแตกตางกน เมอเปรยบเทยบตามอายและประสบการณการท างาน พบวา ครทมอายและประสบการณการท างานทแตกตางกน มพฤตกรรมการท างานในดานการปฏบตการสอน และการใหความรวมมอ แตกตางกนอยางทนยส าคญทางสถตท 0.05 สวนดานความสม าเสมอในการท างานไมมความแตกตางกน

ค าส าคญ : พฤตกรรมการท างาน , เขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1




845

ABTRACT The objective of this research were to study 1. working behaviors of teacher under office of educational primary service area 1 in Rayong 2.to compare the working behaviors of teacher devided by age experience and degree investigate 3 working behaviors : teaching , regularity to work and cooperation. The research instrument was questionnaire sample were used 311 teachers in office of educational primary service area 1 in Rayong. The data were analyzed by frequency, percentage, means, standard deviation and F-test. The results found that 1.the working behaviors of teacher under office of educational primary service area 1 in Rayong was middle to high level. The working behaviors of teacher compare with age and experience were statistically signification differences at 0.05 level and no difference in degree. KEYWORD : working behaviors , Office of Educational Primary Service Area 1 in Rayong

บทน า การท างานในสถานศกษามกจะเกดปญหาและความขดแยงในการท างานตางๆ นานปการซงปญหาเหลานนมาจาก กลมคนทมพฤตกรรมการท างานทแตกตางกน การท างานอยางเดยวกนท าใหประสทธภาพและประสทธผลของงานทไดนนลดลง สวนใหญจะพบปญหาทครมลกษณะในการปฏบตการสอนทแตกตางกน สงผลตอการเรยนรของนกเรยน หรอครมพฤตกรรมดานการใหความรวมมอกบสถานศกษาแตกตางกนออกไปอยางเชน ครไมด าเนนงานตามนโยบายของสถานศกษาทวางไว หรอไมใหความรวมมอในการท างานตางๆ ซงปญหาทพบเหลานสงผลตอประสทธภาพในการด าเนนงานจงเปนปญหาทตองเรงแกไข ผวจยจงไดท าการศกษาถงพฤตกรรมการท างานของครในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต1 ผลจากการวจยครงนเพอใหทราบพฤตกรรมการท างานทแตกตางกนของคร และน าไปในการแกปญหาเกยวกบการบรหารงานของสถานศกษาตอไป

กรอบแนวคดและทฤษฎ

แผนภาพท 1 กรอบแนวคดและทฤษฎ

แนวคดพฤตกรรมการท างานของคร แบงออกเปน 3 ดาน คอ 1) การปฏบตงานสอน 2) ความสม าเสมอในการท างาน 3) การใหความรวมมอในการท างาน การวจยครงนมงเนนการศกษาพฤตกรรมการท างานของคร ในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1

อาย

ประสบการณการท างาน

วฒการศกษา

พฤตกรรมการท างาน

1. การปฏบตการสอน

2. ความสม าเสมอในการท างาน

3. การใหความรวมมอ


846

ส าหรบพฤตกรรมการท างานของคร ของการวจยครงน อาศยแนวคดของแคทซและแคน (Katz; & Kahn. 1966: 114-115) มพฤตกรรม 3 ประการดวยกนทองคการตองไดรบการสนองตอบจากคนในองคการ ดงน 1) องคการตองมความสามารถในการสรรหาและรกษาทรพยากร ดานคนทมคณภาพ นอกเหนอจากกระบวนการสรรหา บรรจแตงตงบคคลแลว องคการยงตองสามารถรกษาบคคลซงมคณคาเหลานไวใหได ดวยการจดระบบรางวลตอบแทนใหเหมาะสมกบผลงานและตอบสนองความตองการของแตละบคคลไดดวย 2) องคการจะตองมความสามารถในการทจะท าใหพนกงานในองคการปฏบตงานทเชอถอไดตามบทบาททก าหนดไวและปฏบตงานทไดรบมอบหมายอยางดทสด ดวยความเตมใจ และความสามารถปฏบตงานเฉพาะอยาง เฉพาะบทบาทของตนตามความรบผดชอบ 3) นอกเหนอจากการปฏบตงานตามความรบผดชอบและบทบาทแลวพนกงานตองมพฤตกรรมในทางสรางสรรค ซงผวจยน ามาปรบและอธบายพฤตกรรมการท างานของคร โดยองคประกอบทเปนปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการท างานของคร จากการทบทวนวรรณกรรม สรปไดดงน 1. การปฏบตงานสอน การปฏบตงานของครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 ทรบผดชอบในเรองการจดการเรยนการสอนตามหลกสตรประถมศกษา การจดท าแผนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ การน าเทคโนโลยและนวตกรรมการทางการศกษาเขามาใชรวมกบการจดการสอน สงเสรมสนบสนนใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง ใชทรพยากร แหลงเรยนรทเหมาะสมและคมคา

2. ความสม าเสมอในการท างาน ในแงของความรบผดชอบตอหนาท รกษาเวลา ตรงตอเวลา ไมละทงหนาทงานสอน และงานอนๆ ทไดรบมอบหมาย งดเวนการขาด ลา มาสายโดยขาดเหตจ าเปน

3. การใหความรวมมอในการท างาน การใหความรวมมอตอสถานศกษา ทงการประสานงานกบหนวยงานภายในและภายนอก รวมกจกรรมทเปนประโยชน รวมมอรวมใจกนเพอนกบทมงานในการสรางสรรคใหบรรลเปาหมาย ปฏบตงานและหนาททไดรบมอบหมายตามนโยบายอยเสมอ

วตถประสงคการวจย 1. เพอศกษาพฤตกรรมการท างานของครในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ระยองเขต 1 2. เพอเปรยบเทยบพฤตกรรมการท างานของครจ าแนกตาม ตามอาย ประสบการณการท างาน และวฒ

การศกษา ใน 3 ดานคอ ดานการปฏบตการสอน ดานความสม าเสมอในการท างาน และดานการใหความรวมมอ

สมมตฐานการวจย 1. ครทมอายตางกน มพฤตกรรมการท างานทแตกตางกน 2. ครทมประสบการณการท างานตางกน มพฤตกรรมการท างานทแตกตางกน 3. ครทมวฒการศกษาตางกน มพฤตกรรมการท างานทแตกตางกน

ขอบเขตงานวจย ประชากรทศกษา คอครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 จ านวน 1640

คน


847

กลมตวอยาง คอ ครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 จ านวน 311 คน จากการสมอยางงายดวยตารางเครซและมอรแกน เพอใหบรรลเปาหมายงานวจย จงก าหนดขอบเขตงานวจยดงน การศกษาพฤตกรรมการท างานของครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 ตวแปรทศกษา คอพฤตกรรมการท างาน 3 ดาน คอ 1) การปฏบตการสอน 2) ความสม าเสมอในการท างาน 3) การใหความรวมมอ

วธด าเนนการวจย เครองมอทใชในงานวจย แบบสอบถาม แบงออกเปน 2 ตอน ตอนท 1 สอบถามเกยวกบขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบพฤตกรรมการท างานของคร 3 ดานไดแก 1 การปฏบตการสอน 2.

ความสม าเสมอในการท างาน 3.การใหความรวมมอ การวเคราะหขอมล ใชเครองคอมพวเตอรโปรแกรมประมวลผลส าเรจรป 1. หาคาความถ รอยละของแบบสอบถามดานสถานภาพของคร 2. หาคาเฉลย เพอวเคราะหพฤตกรรมการท างานของคร 3 ดานไดแก 1 การปฏบตการสอน 2. ความ

สม าเสมอในการท างาน 3. การใหความรวมมอ 3. เปรยบเทยบคาเฉลยระหวางกลมทศกษา จ าแนกตาม อายและประสบการณการ โดยใชการวเคราะห

ความแปรปรวน (Anova) และตวแปรวฒการศกษา ใชสถตวเคราะหท ( T-test for independent sample)

สรปผลการวจย 1. สถานภาพของครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 จ านวน 311 คน

อายนอยกวา 25 ป จ านวน 56 คน คดเปนรอยละ 18.0 อายระหวาง 26-35 ป จ านวน 71 คน คดเปนรอยละ 22.8 อายระหวาง36-45 ป จ านวน 83 คน คดเปนรอยละ 26.7 อาย 45 ปขนไป จ านวน 101 คน คดเปนรอยละ 32.5 ประสบการณการท างาน 1-3 ป จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ10.6 ประสบการณการท างาน 4-6 ป จ านวน 70 คน คดเปนรอยละ 22.5 ประสบการณการท างาน 7-10 ป จ านวน 94 คน คดเปนรอยละ 30.2 และ 10 ปขนไป จ านวน 114 คน คดเปนรอยละ 36.7 วฒการศกษา ปรญญาตร จ านวน 175 คน คดเปนรอยละ 56.3 และสงกวาปรญญาตร จ านวน 136 คน คดเปนรอยละ 43.7

ตารางท 1 ผลการวเคราะหพฤตกรรมการท างานของครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยอง เขต1

พฤตกรรมการท างาน S.D. ระดบการปฏบต

การปฏบตการสอน 3.70 0.63 มาก ความสม าเสมอในการท างาน 4.27 0.51 มาก การใหความรวมมอ 3.37 0.50 ปานกลาง


848

2. ผลการวเคราะหพฤตกรรมการท างานของครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต1 โดยรวมและจ าแนกเปนรายดาน พบวาครมพฤตกรรมการท างานเฉลยอยในระดบมากจนถงปาน

กลาง โดยเรยงล าดบจากมากไปหานอย คอ ดานความสม าเสมอในการท างาน = 4.27 การปฏบตการสอน =

3.70 และ การใหความรวมมอ = 3.37 เปนล าดบสดทาย 3. ผลการวเคราะหพฤตกรรมการท างานเปนรายดานและรายขอ พบวา

3.1 ดานการปฏบตการสอนคาเฉลยอยในระดบมาก =3.70 เรยงล าดบจากมากไปนอย คอจดท าแผนการสอนเปนปจจบนและปรบปรงใหมทกปการศกษา จดการเรยนการสอนโดยสนบสนนใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง มการจดการเรยนการสอนตามหลกสตรเพอใหเกดประสทธภาพสงสด ใชทรพยากรและแหลงเรยนรส าหรบการจดการเรยนการสอนอยางคมคา และขอทมคาเฉลยต าทสดคอ มการน าเทคโนโลยและนวตกรรมตางๆมาใชในการจดการเรยนการสอน

3.2 ดานความสม าเสมอในการท างานคาเฉลยอยในระดบมาก = 4.27 เรยงล าดบจากมากไปนอยคอ มาท างานตรงตอเวลา มาท างานกอนเวลาเรมงาน 8.00 น. และกลบหลงเวลาเลกงาน 16.30 น. เปนประจ า ลาปวยหรอลากจเฉพาะกรณจ าเปนและเขยนใบลาทกครง ไมละทงการสอนระหวางชวโมงสอนของตนเอง และขอทมคาเฉลยต าสดคอ ท างานทไดรบมอบหมายตามก าหนดเวลาและครบถวน

3.3 ดานการใหความรวมมอ คาเฉลยอยในระดบปานกลาง = 4.37 เรยงล าดบจากมากไปนอย คอ เขารวมกจกรรมของโรงเรยนอยางสม าเสมอ ปฏบตตามนโยบายใหมๆ แมตนเองจะไมมความถนด ประสานงานกบเพอนรวมงานเพอใหงานส าเรจลลวงไปดวยด ใหความรวมมอกบเพอนรวมงานเพอกจกรรมจนส าเรจลลวงไปดวยด และขอทมคาเฉลยต าสดคอ ยอมรบความคดเหนของเพอนรวมงานคนอนแมจะมแนวคดทแตกตาง ตารางท 2 ผลการวเคราะหความแปรปรวนเพอเปรยบเทยบความแตกตางของพฤตกรรมการท างานของครใน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 จ าแนกตามอาย

พฤตกรรมการท างาน Source of Variation Sum of Squares df Mean Square F Sig.

ดานการปฏบต การสอน

Between Groups Within Groups

65.363 59.421

3 307

21.788 .194

112.567* .002

Total 124.785 310

ดานความสม าเสมอในการท างาน


1.158 82.154

3 307

.386

.268 1.443 .230

Total 83.312 310

ดานการใหความรวมมอ


58.164 12.930

3 307

19.388 .042

460.346* .000

Total 71.093 310 *มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05


849

ตารางท 3 ผลการวเคราะหความแปรปรวนเพอเปรยบเทยบความแตกตางของพฤตกรรมการท างานของครใน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 จ าแนกตามประสบการณการท างาน พฤตกรรมการท างาน Source of Variation Sum of Squares df Mean Square F Sig.

ดานการปฏบต การสอน


62.741 62.044

3 307

20.914 .202

103.484* .000

Total 124.785 310



.280 83.032

3 307

.093

.270 .345 .793

Total 83.312 310

ดานการใหความรวมมอ


64.615 6.479

3 307

21.538 .021

1020.605* .000

Total 71.093 310 *มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

ตารางท 4 ผลการวเคราะหความแปรปรวนเพอเปรยบเทยบความแตกตางของพฤตกรรมการท างานของครใน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 จ าแนกตามวฒการศกษา พฤตกรรมการปฏบตงานสอน วฒการศกษา จ านวน SD t Sig

ดานการปฏบตการสอน ปรญญาตร

สงกวาปรญญาตร 175 136

3.96 3.76

0.61 0.48

.512

.523


ปรญญาตร สงกวาปรญญาตร

175 136

4.28 4.25

0.45 0.59

.602

.561

ดานการใหความรวมมอ ปรญญาตร

สงกวาปรญญาตร 175 136

3.61 3.54

0.48 0.41

.548 .081

*มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 4. จากตารางท 3-5 ผลการเปรยบเทยบปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการท างานของครในสงกดส านกงาน

เขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 จ าแนกตาม อายและประสบการณการท างาน พบวา ครทอาย และ ประสบการณการท างานตางกน มพฤตกรรมการท างานตางกนใน 2 ดานคอดานการปฏบตการสอน และ ดานการใหความรวมมอ แตกตางกนอยางทนยส าคญทางสถตท 0.05 แตดานความสม าเสมอในการท างานเมอเปรยบเทยบ จากอาย ประสบการณการท างาน และ วฒการศกษา ไมมความแตกตางกน ซงเปนไปตามสมมตฐานการวจย


850

อภปรายผล 1. ผลการวเคราะหพฤตกรรมการท างานของครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา

ระยองเขต1 โดยรวมและจ าแนกเปนรายดาน พบวาครมพฤตกรรมการท างานเฉลยอยในระดบมากจนถงปานกลาง โดยเรยงล าดบจากมากไปหานอย คอ ดานความสม าเสมอในการท างาน การปฏบตการสอน และ การใหความรวมมอ เปนล าดบสดทาย อภปรายผลในแตละดาน ดงน 1.1 ดานความสม าเสมอในการท างาน ผลการวจยพบวาครมพฤตกรรมดานความสม าเสมอในการท างานอยในระดบมากเปนอนดบหนง เนองจากครทกคนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต1 มความรบผดชอบตอหนาทของตนเอง มการปฏบตตามระเบยบทางราชการอยางเครงครด สอดคลองกบงานวจยของพรศลป ศรเรองไร (2553)การศกษาปจจยจงใจในการปฏบตงานของครโรงเรยนประถมศกษา ส ากดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 2 มวตถประสงค เพอศกษาระดบปจจยจงใจในการปฏบตงานของครโรงเรยนประถมศกษา ส ากดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธานเขต 2 และเพอเปรยบเทยบปจจยจงใจในการปฏบตงาน ของครโรงเรยนประถมศกษา ส ากดส านกงานเขตพนทการศกษาปทมธานเขต 2 จ าแนกตามวฒการศกษาและประสบการณการท างานผลการวจยพบวาดานความรบผดชอบ พบวา มปจจยในการปฏบตงานอยในระดบปานกลาง เมอพจารณาในแตละปจจย พบวา ความรบผดชอบงานอนนอกจากงานสอนทตรงกบความสนใจและความสามารถ มปจจยจงใจสงสด รองลงมา เปนการไดรบมอบหมายใหปฏบตงานทส าคญของโรงเรยน เชน จดท าหลกสตรทเหมาะสมใชในสถานศกษา และเคยไดรบแตงตงใหเปนคณะกรรมการท างานระดบโรงเรยนฯ ของเขตพนทการศกษา เชน คณะกรรมการด าเนนการวดประเมนผล ตามล าดบ

1.2 ดานการปฏบตการสอน ผลการวจยพบวาครมพฤตกรรมดานการปฏบตการสอนอยในระดบมากเปนอนดบสอง เนองจาก ครทกคนมการพฒนาตนเองอยางตอเนองมการเทคนคการสอนใหเขากบยคสมยมากยงขนและจดการเรยนการสอนโดยมงเนนทผ เรยนเปนส าคญ สอดคลองกบ จฑารตน กตตเขมากร (2553).ปจจยทางจตสงคมทเกยวของกบพฤตกรรมการท างานดานความรบผดชอบในการปฏบตงานและดานการมสวนรวมของบคลากรสายสนบสนนวชาการมวตถประสงค 1) เพอศกษาความสมพนธระหวางตวแปรลกษณะทางชวสงคมลกษณะทางสงคมลกษณะทางจตเดมลกษณะทางจตตามสถานการณกบพฤตกรรมการท างานดานความรบผดชอบในการปฏบตงานและดานการมสวนรวมของบคลากรสายสนบสนนวชาการ 2) เพอศกษาผลปฏสมพนธระหวางตวแปรลกษณะทางสงคมกบตวแปรลกษณะทางจตเดมตอพฤตกรรมการท างานดานความรบผดชอบในการปฏบตงานและดานการมสวนรวม 3) เพอศกษาผลปฏสมพนธระหวางตวแปรลกษณะทางชวสงคมลกษณะทางสงคมลกษณะทางจตเดมและลกษณะทางจตตามสถานการณทมตอพฤตกรรมการท างานดานความรบผดชอบในการปฏบตงานและดานการมสวนรวมและ 4)เพอศกษาอ านาจในการอธบายพฤตกรรมการท างานดานความรบผดชอบในการปฏบตงานและดานการมสวนรวมของกลมตวแปรลกษณะทางชวสงคมลกษณะทางสงคมลกษณะทางจตเดมและลกษณะทางจต 1.3 ดานการใหความรวมมอในการท างาน ผลการวจยพบวาครมพฤตกรรมดานการใหความรวมมออยในระดบปานกลาง เนองจาก ครแตละกลมมความแตกตางกนในหลายๆดานท าใหมความคดท แตกตางกน มวฒนธรรมองคกรเรองล าดบอาวโส ท าใหพฤตกรรมการท างานดานความรวมมอนอยลงเนองจากครแตละคนมความเปนตวตนของตนเอง สอดคลองกบ ฉตรชย บวกนต (2553) พฤตกรรมการท างานตามคานยมรวมองคกร


851

ของบคลากรในสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา มวตถประสงคทส าคญคอ (1) ศกษาพฤตกรรมการทางานตามคานยมรวมองคกรตามความคดเหนของบคลากรในสงกดสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา 5 ประการคอ“รวมทมทางานสรางสรรคองคกรสอดคลองเปาหมายโปรงใสเปนธรรมนาประโยชนสวนรวม” (2) ศกษาเปรยบเทยบความคดเหนเกยวกบพฤตกรรมการท างานตามคานยมรวมองคกรของบคลากรในสงกดส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาจ าแนกตามเพศอายประเภทบคลากรประเภทต าแหนงขาราชการคณวฒทางการศกษาอายราชการหรออายการปฏบตงานและสานก/หนวยงานทสงกด (3) เพอใหไดขอเสนอแนะเกยวกบแนวทางการปลกฝงคานยมรวมใหแกบคลากรสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษาใหมพฤตกรรมการทางานตามคานยมรวมขององคกรทเหมาะสม

2. ผลการเปรยบเทยบการพฤตกรรมการท างาน จ าแนกตาม อาย ประสบการณการท างาน พบวา ครทอาย ประสบการณการท างาน ทตางกน มพฤตกรรมการท างานในดานการปฏบตการสอน และ ดานการใหความรวมมอ แตกตางกนอยางทนยส าคญทางสถตท 0.05 จ าแนกตามปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการท างานของครไดดงน

2.1 อาย จากการทครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 ทมอายตางกนมพฤตกรรมการท างานทตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ทงดานการปฏบตการสอนและดานการใหความรวมมอ โดยครทมอายนอยกวา จะมพฤตกรรมการท างานในดานการปฏบตการสอนและการใหความรวมมอดกวาครทมอายมากเนองจาก ครทมอายนอยจะมการน าเทคโนโลยใหมๆเขามาใชในการปฏบตการสอนและสามารถปรบตวใหรบนโยบายใหมทมเขามาในสถานศกษาไดตลอดเวลาพรอมจะเรยนรกบสงใหมและใหความรวมมอกบสถานศกษาและเพอนรวมงานไดอยางเตมท สอดคลองงานวจยของธรรมรตน อยพรต (2556) ศกษาระดบของคานยมในการท างานของคนตางเจนเนอเรชนและความสมพนธของคานยมในการท างานของคนตางเจนเนอเรชนกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคกรกลมตวอยางเปนพนกงานบรษทเอกชนในกรงเทพมหานครจ านวน 400 คนโดยใชสถตเชงปรมาณในการวจย (Quantitative Research)ซงใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบขอมลจากกลมตวอยางผลการวจยพบวา (1) คานยมในการท างานทงเจนเนอเรชนวายเจนเนอเรชนเอกซและเบบบมเมอรสเปนไปในรปแบบและทศทางเดยวกนคอคานยมดานการเขาใจผอนมากทสดรองลงมาคอคานยมดานการปรบตวตอการเปลยนแปลงคานยมดานการพฒนาตนเองและคานยมดานการอนรกษตามล าดบ (2) คานยมในการท างานดานการเขาใจผอนดานการปรบตวตอการเปลยนแปลงและดานการพฒนาตนเองมความสมพนธเชงบวกกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคกรโดยทคานยมในการท างานดานการเขาใจผอนมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคกรมากทสดสวนคานยมในการท างานดานการอนรกษไมมความสมพนธกบพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคกรอกทงคานยมดานการเขาใจผอนของเจนเนอเรชนแตกตางกนซงพบความแตกตางระหวางเจนเนอเรชนวายและเบบบมเมอรส

2.2 ประสบการณการท างาน จากการทครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 ทมประสบการณการท างานตางกนมพฤตกรรมการท างานทตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ทงดานการปฏบตการสอนและดานการใหความรวมมอ โดยทครทมประสบการณการท างานนอยกวาจะมพฤตกรรมการท างานทงสองดานดกวาครทมประสบการณในการท างานมากกวา เนองจากครทมประสบการณการท างานมากกวาจะไมคอยปรบเปลยนพฤตกรรมการท างานใหรบกบนโยบายหรอสงทเปลยนแปลงไปตามยค


852

สมย สวนครทมประสบการณการท างานนอยยงตองการเรยนรเพอทจะมความช านาญในการปฏบตงานใหมากขนจงมพฤตกรรมการท างานทแตกตางกน และในดานความรวมมอ ครทมประสบการณการท างานมากกวาจะไมคอยเขารวมกจกรรมหรอรบนโยบายตางๆเนองจาก อยากใหครทมประสบการณนอยไดเรยนรงานอยางรวกเรวจงใหครทมประสบการณนอยกวาเปนผด าเนนงานตางๆในโรงเรยน สอดคลองกบงานวจยของ จฑารตน กตตเขมากรและคณะ (2552) ศกษาปจจยทางจตสงคมทเกยวของกบพฤตกรรมการท างานดานความรบผดชอบในการปฏบตงานและดานการมสวนรวมของบคลากรสายสนบสนนวชาการ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พบวา ผลปฏสมพนธระหวางตวแปรลกษณะทางชวสงคมกบลกษณะทางสงคม ลกษณะทางจตเดมและลกษณะทางจตตามสถานการณทมตอพฤตกรรมการท างานดานความรบผดชอบในการปฏบตงานอยางมนยส าคญทางสถต ไดแก อาย กบการถายทอดทางสงคมฯ ประสบการณในการท างานกบการถายทอดทางสงคมฯ

2.3 วฒการศกษา จากผลการวจยครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 ทมวฒการศกษาตางกนมพฤตกรรมการท างานในดาน การปฏบตการสอน ความสม าเสมอในการท างาน และการใหความรวมมอไมมความแตกตางกน เนองจากครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 มวฒการศกษาขนต าในระดบปรญญาตรเกยวกบการจดการเรยนการสอนและจรรยาบรรณวชาชพครจงท าใหมพฤตกรรมในการท างานไมแตกตางกน สอดคลองกบงานวจย สมถวล ค าทอง (2554) การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานราชการและครศนยการเรยนชมชนสงกดศนยบรการการศกษานอกโรงเรยนอ าเภอภาคตะวนออกและเปรยบเทยบระดบความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานราชการและครศนยการเรยนชมชนสงกดศนยบรการการศกษานอกโรงเรยนอ าเภอภาคตะวนออกจ าแนกตามต าแหนงทปฏบตประสบการณการท างานและวฒการศกษา ผลการวจยพบวา1)ความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานราชการและครศนยการเรยนชมชนสงกดศนยบรการการศกษานอกโรงเรยนอ าเภอภาคตะวนออกโดยรวมอยในระดบมาก2)ผลการเปรยบเทยบความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานราชการและครศนยการเรยนชมชนสงกดศนยบรการการศกษานอกโรงเรยนอ าเภอภาคตะวนออกจ าแนกตามต าแหนงทปฏบตประสบการณการท างานและวฒการศกษาไมแตกตางกน

ขอเสนอแนะ จากการวจยครในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต 1 ทมอายและประสบการณการท างานทแตกตางกนท าให มพฤตกรรมการท างานทแตกตางกน ดงนนผบรหารโรงเรยนในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาระยองเขต1ควรจะมการศกษารปแบบการบรหารงานบคลากรทมชวงอายและประสบการณการท างานทแตกตางกน

รายการอางอง จนทราน สงวนนาม. 2554. ทฤษฎและแนวปฏบตในการบรหารสถานศกษา. บค พอยท. จฑารตน กตตเขมากรและคณะ.2552.“ศกษาปจจยทางจตสงคมทเกยวของกบพฤตกรรมการท างานดานความ

รบผดชอบในการปฏบตงานและดานการมสวนรวมของบคลากรสายสนบสนนวชาการ มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ.” ปรญญานพนธ สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.


853

ธรรมรตน อยพรต. 2556. “คานยมในการท างานทสงผลตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคกรของ เจนเนอเรชนตางๆ.” วารสารบรหารธรกจ. มหาวทยาลยธรรมศาสตร. คณะพาณชยศาสตรและ การบญช. ฉตรชย บวกนต. 2553. พฤตกรรมการทางานตามคานยมรวมองคกรของบคลากรในสงกดส านกงาน คณะกรรมการการอดมศกษา. รายงานการวจย. กลมพฒนาระบบบรหารส านกงาน คณะกรรมการการอดมศกษา ปยวรรณ บญเพญ. 2550. “คานยมสรางสรรคและสถานการณการท างานทสมพนธกบพฤตกรรมการท างานวจย อยางมประสทธภาพของบคลากรสายวชาการในสถาบนอดมศกษาของรฐ.” ปรญญานพนธ. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.สาขาวชาการวจยพฤตกรรมศาสตรประยกต. พรศลป ศรเรองไร. 2553. “การศกษาปจจยจงใจในการปฏบตงานของครโรงเรยนประถมศกษา สงกดส านกงาน เขตพนทการศกษาปทมธาน เขต 2.”วทยานพนธ. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลธญบร. สาขาวชาเทคโนโลยการบรหารการศกษา. สมถวลค าทอง. 2554. “ความพงพอใจในการปฏบตงานของพนกงานราชการและครศนยการเรยนชมชน

ศนยบรการการศกษานอกโรงเรยนอ าเภอภาคตะวนออก.” วารสารบณฑตศกษา. มหาวทยาลยราชภฏ วไลยอลงกรณในพระบรมราชปถมภ.

Davis, Keith.1977. Human Relations at Work. New York : McGraw-Hill Book Company, Griffeth, R. W.; Hom, P.W.; & Gaertner.2000. “A Meta-Analysis of Antecedents and Correlates of Employee Turnover: Update Moderator Test, and Research Implications for the next Millennium.” Journal of Management, no.3. Katz, D.; & Kahn R. L.1978. The Social Psychology of Organization. 2nd ed. New York: John Willy & Sons


854

การพฒนาแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร

THE DEVELOPMENT OF CULTURAL INTELLIGENCE SITUATION SCALE FOR UNDERGRADUATE STUDENTS

เพญพรรณ ศรวงษ นสตหลกสตรมหาบณฑต สาขาการวจยและพฒนาศกยภาพมนษย

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ E-mail: [email protected]

รณดา เชยชม หวหนาภาควชาการวดผลและวจยการศกษา

E-mail: [email protected] นฤมล พระใหญ

อาจารยประจ าภาควชาการแนะแนวและจตวทยาการศกษา E-mail: [email protected]

บทคดยอ การวจยครงนมจดมงหมายเพอพฒนาและตรวจสอบคณภาพของแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบ

สถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร กลมตวอยางเปนนกศกษาระดบปรญญาตร ชนปท 1-4 จ านวน 508 คน ใชวธการสมแบบสองขนตอน เครองมอทใชในการวจย คอ แบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ผลการวจยพบวา แบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ มขอค าถามทงหมด 41 ขอ แบงเปน 4 องคประกอบ 11 ตวบงช โดยมคาอ านาจจ าแนก อยระหวาง 0.20 ถง 0.63 มคาความเชอมน 0.740 และจากการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง พบวาโมเดลการพฒนาแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร มความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ คาไค-สแควร แตกตางจากศนยอยางไมมนยส าคญทางสถต คาไค-สแควรสมพทธ มคานอยกวา 2.00 คาดชนความกลมกลน (GFI) เทากบ 0.981 คาดชนความกลมกลนทปรบแกคาแลว (AGFI) เทากบ 0.968 คารากทสองของคาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสองของการประมาณคา (RMSEA) เทากบ 0.027 และคารากมาตรฐานของคาเฉลยก าลงสองของสวนทเหลอ (RMR) เทากบ 0.003 ค าส าคญ : ความฉลาดทางวฒนธรรม แบบวดความฉลาดทางวฒนธรรม แบบสถานการณ



855

ABSTRACT This research objective were to develop and validate the quality of cultural intelligence situations scale for undergraduate students. The sample comprised 508 undergraduate students in grad 1-4 by using two-stage Random Sampling. The research instrument was a cultural intelligence situations scale. The finding were the results of cultural intelligence situations scale are all question 41 question divided into 4 elements 11 indicators. The discriminant is between 0.20 to 0.63, while the reliability was to 0.740. Second-order confirmatory factor analysis revealed the scale’s construct validity as well using Chi-square, Chi-square relativerather than 2.00, Goodness of Fit Index = 0.981, Adjusted Goodness of Fit Index = 0.968, Root Mean Square Error of Approximate = 0.027 and Standardized Root Mean Square Residual = 0.003. KEYWORDS : Cultural intelligence, Cultural intelligence situations scale

บทน า เมอโลกกาวเขาสศตวรรษท 21 ภายใตโลกยคโลกาภวฒน ไดสรางการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมทางสงคมและวฒนธรรมรวมถงการเปลยนแปลงของวถชวต สงผลใหความสามารถในการปรบตวทามกลางความหลากหลายทางวฒนธรรม กลายเปนปจจยส าคญอนน าไปสความส าเรจในโลกยคโลกาภวฒน (Ang Dyne & Tan, 2012; Livermore, 2011; Moua, 2010) และการเปลยนแปลงทส าคญอกประการหนง คอ การเกดขนของประชาคมอาเซยน (ASEAN Community: AEC) ทจะมจ านวนประชากรมากถง 600 ลานคน จงปฏเสธไมไดวาจะตองมปฏสมพนธกบบคคลและองคกรทมความแตกตางทางวฒนธรรมเพมขน รวมไปถงวงการการศกษา การสรางทศนคตเปดใจยอมรบความแตกตางหลากหลายทางเชอชาต ศาสนา ภาษา และวฒนธรรม จงเปนสงส าคญทจะท าใหบคคลสามารถปรบตวใหเขากบสถานการณใดสถานการณหนงไดอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ เรยนรทจะมชวตอยและท างานทามกลางความแตกตางทางวฒนธรรมโดยปราศจากความขดแยง (ปวณา กลดจ าป, 2556) จากเหตผลดงกลาวจงมความจ าเปนอยางยงทจะน าแนวคดความฉลาดทางวฒนธรรมมาชวยสนบสนนการเรยนรและสงเสรมใหมความเขาใจในวฒนธรรมอนหลากหลาย ดงนนผวจยจงสนใจศกษาและพฒนาแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร

กรอบแนวคดในงานวจย จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบความฉลาดทางวฒนธรรมตามแนวคดแอง และคณะ

(Ang et.al., 2007) พบวา เปนความสามารถในการท าความเขาใจ ยอมรบและปรบตวใหเขากบวฒนธรรมทแตกตางไดอยางเหมาะสม ซงม 4 องคประกอบไดแก ดานอภปญญา (Metacognitive) ดานปญญา (Cognitive) ดานแรงจงใจ (Motivation) ดานพฤตกรรม (Behavioral) และใชตวบงช 11 ตวบงช จากการขยายแนวคดของดน และคณะ (Dyne et al., 2012) ซงองคประกอบแตละดานเปนโครงสรางทมลกษณะเปนพหมต (multidimensional) ท าใหผวจยมความสนใจในการสรางเครองมอทมคณภาพเพอวดคณลกษณะดงกลาว ดงนนในการวจยครงน


856

ผวจยไดสรางแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร และตรวจสอบคณภาพของแบบวด ดงแสดงในภาพท 1

(Metacognitive)

(Motivation)

(Behavioral)

(Cognitive)

1. 2. 3.


วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนาแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร 2. เพอตรวจสอบคณภาพของแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษา

ระดบปรญญาตร

วธการด าเนนการวจย ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยครงน เปนนกศกษาไทยทเรยนรวมกบนกศกษา

ตางชาต หรอก าลงศกษาอยในหลกสตรนานาชาต ระดบปรญญาตร ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2557 ซงมจ านวนทงหมด 20,710 คน

กลมตวอยาง ทใชในการวจยเปนนกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน 508 คน ซงก าหนดขนาดของกลมตวอยางโดยใชแนวคดของแฮร และคณะ (Hair et al., 2010) โดยใชกฎแหงการชดเจน (rule of thumb) โดยก าหนดขนาดกลมตวอยางวาควรมอยางนอย 10-20 คนตอหนงตวแปร การวเคราะหโมเดลสมการโครงสรางครงนมจ านวนตวแปรทสงเกตได 41 ตวแปร ดงนนจ านวนกลมตวอยางในงานวจยครงนมอยางนอย 410 คน โดยใชการสมกลมตวอยางแบบสองขนตอน (Two-stage Random Sampling) คอ แบงเปนประเภทของสถาบนอดมศกษา กลมสาขาวชา และนกศกษาเปนหนวยการสม


857

ผลการวจย 1. แบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร มจ านวน 41

ขอ ประกอบดวย ดานอภปญญา 10 ขอ แบงเปน ความตระหนก 4 ขอ มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.30-0.63 การวางแผน 2 ขอ มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.36-0.43 การตรวจสอบ 4 ขอ มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.30-0.43 ดานปญญา 8 ขอ แบงเปน ความรวฒนธรรมทวไป 4 ขอ มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.28-0.52 ความรวฒนธรรมเฉพาะ 4 ขอ มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.22-0.41 ดานแรงจงใจ 11 ขอ แบงเปน แรงจงใจภายใน 4 ขอ มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.31-0.54 แรงจงใจภายนอก 3 ขอ มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.31-0.45 ความเชอในความสามารถของตนเองในการปรบตว 4 ขอ มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.27-0.43 และดานพฤตกรรม 12 ขอ แบงเปน วจนภาษา 4 ขอ มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.20-0.47 อวจนภาษา 4 ขอ มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.30-0.52 วจนกรรม 4 ขอ มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.21-0.46

2. ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทหนง ผวจยไดแยกทดสอบความสอดคลองความ กลมกลนของโมเดลการพฒนาแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตรกบขอมลเชงประจกษ โดยแยกโมเดลยอย 4 โมเดล ไดแก โมเดลดานอภปญญา โมเดลดานปญญา โมเดลดานแรงจงใจ และโมเดลดานพฤตกรรม พบวา โมเดลยอยทง 4 ดาน มความสอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ พจารณาไดจากคาไค-สแควร คาไค-สแควรสมพทธ คาดชนความกลมกลน (GFI) คาดชนความกลมกลนทปรบแกแลว (AGFI) คารากทสองของคาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสองของการประมาณคา (RMSEA) และคารากมาตรฐานของคาเฉลยก าลงสองของสวนทเหลอ (RMR) ดงน ตาราง 1 ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทหนงของโมเดลยอยทง 4 โมเดล มความสอดคลอง กลมกลนกบขอมลเชงประจกษ

องคประกอบของความฉลาดทางวฒนธรรม

ดชนความสอดคลอง

2 df 2 / df p GFI AGFI RMSEA RMR

ดานอภปญญา (Me) - ความตระหนก(Aw) - การวางแผน (Pla) - การตรวจสอบ

(Che)

43.12 31

1.39

0.0726 0.983 0.970 0.0278 0.0249

ดานปญญา (Cog) - ความรทาง

วฒนธรรมทวไป (Ger) - ความรทาง

วฒนธรรมเฉพาะ (Spe)

21.88 15

1.46

0.1110 0.989 0.975 0.0301 0.0226


858

ตาราง 1 (ตอ)

องคประกอบของความฉลาดทางวฒนธรรม

ดชนความสอดคลอง

2 df 2 / df p GFI AGFI RMSEA RMR

ดานแรงจงใจ (Mo) - แรงจงใจภายใน

(In) - แรงจงใจภายนอก

(Ex) - ความเชอใน

ความสามารถของตนเองในการปรบตว (Sel)

55.20 42

1.31

0.0833 0.981 0.970 0.0249 0.0259

ดานพฤตกรรม (Be) - วจนภาษา (Ver) - อวจนภาษา (Non) - วจนกรรม (Sph)

57.60 46

1.25

0.1173 0.981 0.968 0.022 0.0245

3. ผลการวเคราะหองคประกอบเชงยนยนอนดบทสอง เกดจากการน าตวแปรใหมทไดจากการน า

สมประสทธคะแนนองคประกอบเชงยนยนอนดบทหนง มาสรางสเกลองคประกอบ พบวา โมเดลการพฒนาแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร มความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษ พจารณาไดจาก คาไค-สแควร (2) แตกตางจากศนยอยางไมมนยส าคญทางสถต คาไค-สแควรสมพทธ(2/ df) มคานอยกวา 2.00 คาดชนความกลมกลน (GFI) มคาเทากบ 0.981 คาดชนความกลมกลนทปรบแกแลว (AGFI) มคาเทากบ 0.968 คารากทสองของคาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสองของการประมาณคา (RMSEA) มคาเทากบ 0.027 และคารากของคาเฉลยก าลงสองของสวนทเหลอ (RMR) มคาเทากบ 0.003


859

ภาพท 2 โมเดลการพฒนาแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร

สามารถสรางสเกลองคประกอบของโมเดลการพฒนาแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบ สถานการณส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตรในรปสมการไดดงน ความฉลาดทางวฒนธรรม (Cultural Intelligence: CQ) = 0.765** (Aw) + 0.059** (Pla) + 1.168** (Che) + 0.174** (Ger) + 0.154** (Spe) + 0.949** (In) + 2.877** (Ex) + 1.056** (Sel) + 0.720** (Ver) + 0.464** (Non) + 0.048** (Sph)

4. ผลการวเคราะหคาความเชอมนของแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบ นกศกษาระดบปรญญาตร จ านวน 41 ขอ จากการทดสอบกบนกศกษาจ านวน 508 คน มคาความเชอมนทงฉบบ 0.740 และแตละดานมคาความเชอมน ตงแต 0.351-0.472 ดานทมความเชอมนสงสด คอ ดานอภปญญา รองลงมา คอ ดานแรงจงใจ ดานพฤตกรรม และดานปญญา ซงมคาความเชอมนเทากบ 0.472, 0.351, 0.446 และ 0.432 ตามล าดบ

อภปรายผลการวจย 1. คาอ านาจจ าแนกของแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบ

ปรญญาตร จ านวน 41 ขอ จากการทดสอบกบนกศกษาจ านวน 508 คน พบวา มคาอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.20-0.63 สอดคลองกบ ลวน สายยศและองคณา สายยศ (2543: 185) ทวา โดยทวไปขอค าถามทมคาอ านาจจ าแนกใชไดจะมคามากกวาหรอเทากบ 2.00 และถาขอค าถามนนมคาอ านาจจ าแนกเขาใกล +1 แสดงวาขอค าถามนนสามารถจ าแนกคนผตอบแบบวดได


860

2. คาความเทยงตรงเชงโครงสรางของโมเดลการพฒนาแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบ

สถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร ตรวจสอบดวยวธการวเคราะหองคประกอบเชงยนยน โดยพจารณาจากดชนทใชตรวจสอบความสอดคลองกลมกลนของโมเดลกบขอมลเชงประจกษ พบวา โมเดลการพฒนาแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร เปนไปตามเกณฑของความสอดคลองกลมกลน ซงสอดคลองกบ สวมล ตรกานนท (2555: 249 อางองจาก Engel Moosbrugger & Müller, 2003: 52) ทกลาววา ในการตดสนคาดชนความสอดคลองทใชในการตรวจสอบความสอดคลองของขอมลกบโมเดลทก าหนด ควรมคาไค-สแควรสมพทธ (2 / df) ไมควรเกน 2.00 ดชนความกลมกลนระหวางขอมลเชงประจกษกบโมเดล (GFI) และดชนความกลมกลนทปรบคาแลว (AGFI) ควรมคาเขาใกล 1.00 คารากทสองของคาเฉลยความคลาดเคลอนก าลงสองของการประมาณคา (RMSEA) ควรมคานอยกวา .05 และคารากของคาเฉลยก าลงสองของสวนทเหลอ (RMR) ควรมคานอยกวา .08 ดงนนจงพจารณาไดวาโมเดล การพฒนาแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร สอดคลองกลมกลนกบขอมลเชงประจกษ

3. การวเคราะหคาความเชอมนของแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณส าหรบ นกศกษาระดบปรญญาตรผวจยน าคะแนนของแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร จากการทดสอบกบนกศกษาจ านวน 508 คน มาหาคาความเชอมนทงฉบบของแบบวด ผลการวเคราะหขอมล พบวา คาความเชอมนของแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบนกศกษาระดบปรญญาตร ทงฉบบมคาเทากบ 0.740 ซง ลวน สายยศ และองคณา สายยศ (2543: 209) กลาววา คาความเชอมนจะมคาอยระหวาง +1 ถง -1 และจะพจารณาเฉพาะคาทเปนบวกเทานน ซงมควรมคามากกวา 0.70 จงจะเปนแบบวดทมความเชอมนได สวนคาความเชอมนรายดานทง 4 ดาน มคาความเชอมน 0.472, 0.351, 0.446 และ 0.432 ตามล าดบ จะเหนไดวา ความเชอมนมคาต ากวา 0.70 ซงอาจมสาเหตเนองมาจากจ านวนขอค าถาม ดงท ลวน สายยศและองคณา สายยศ (2543: 232) กลาววา การค านวณหาคาความเชอมนของแบบวดแบบความสอดคลองภายใน (Internal consistency) นน จ านวนขอค าถามจะมผลตอคาความเชอมน เพราะจ านวนขอค าถามนอย ท าใหความแปรปรวนต า การหาคาความเชอมนจะมคาต าดวย สอดคลองกบ ศรชย กาญจนวาส (2556: 86) ทวา การเพมความยาวของแบบวดจะชวยเพมความแปรปรวนของคะแนนจรงมากกวาการเพมความแปรปรวนของคะแนนความคลาดเคลอน จงท าใหสมประสทธความเชอมนสงขนดวย

ขอเสนอแนะในการวจย 1. ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1.1 ในการวจยครงน เปนการสรางแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณ ส าหรบ

นกศกษาระดบปรญญาตร ดงนนหากจะน าแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมแบบสถานการณฉบบนไปใช ควรค านงถงความเหมาะสมของระดบชนกบกลมตวอยางทตองการศกษา เนองจากอาจไมเหมาะสมกบวฒภาวะของกลมตวอยางและอาจท าใหผลการวจยเกดความคลาดเคลอน

1.2 แบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมฉบบน มความเชอมน 0.740 องคประกอบดานอภปญญา ดานปญญา ดานแรงจงใจ และดานพฤตกรรม มความเชอมนต ากวาเกณฑทก าหนดไว ดงนนถาจะน าแบบวดฉบบนไป


861

ใช ควรมการตรวจสอบความเชอมนขององคประกอบทง 4 ดานนกอน หรออาจสรางขอค าถามขององคประกอบทง 4 ดานเพมเตม

1.3 ควรน าขอมลสารสนเทศทไดจากการน าแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมฉบบนไปใช ในการก าหนดแนวทาง เพอชวยสนบสนนการเรยนรและสงเสรมใหนกศกษาระดบปรญญาตรเปนผทมความเขาใจในวฒนธรรมอนหลากหลาย เกดการปรบเปลยนทศนคตและเปดใจยอมรบความแตกตางทางวฒนธรรม อนเนองจากการเพมขนของบคคลทมาจากหลากหลายสงคมและภมหลงทางวฒนธรรมในสถานศกษา เพอรองรบการเขาสประชาคมอาเซยน

2. ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป 2.1 ในการสรางแบบวดความฉลาดทางวฒนธรรมครงตอไป อาจสรางแบบวดในรปแบบอน

เพอไมเกดความเหนอยลาและใชเวลาในการทดสอบนอยลง 2.2 ควรมการตรวจสอบคณภาพเครองมอเพมเตม โดยท าการทดสอบความไมแปรเปลยนของ

โมเดลตามตวแปรอน เชน เพศ เชอชาต สาขาวชา ภมภาคทแตกตางกน เปนตน

รายการอางอง ปวณา กลดจ าป. (2556). เลยงลกใหเปนเดก ASEAN. กรงเทพฯ: ส านกพมพรกลกบกส ลวน สายยศและองคณา สายยศ. (2543). เทคนคการวดผลการเรยนร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ชมรมเดก. ศรชย กาญจนวาส. (2556). ทฤษฎการทดสอบแบบดงเดม. พมพครงท 7. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. สวมล ตรกานนท. (2555). การวเคราะหตวแปรพหนามในงานวจยทางสงคมศาสตร. พมพครงท 2. กรงเทพฯ:

โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. Ang, S.; Van Dyne, L.; Koh, C.; Ng, K.Y.; Templer, K.J.; Tay, C.; Chandrasekar, A.N. (2007). Cultural

Intelligence: Its Measurement and Effects on Cultural Judgment and Decision Making, Cultural Adaptation and Task Performance. Management and Organization Review.

Livermore, David A. (2011). The Cultural Intelligence Difference. New York: American Management Association.

Moua, Mai. (2010). Culturally Intelligent Leadership: Leading Through Intercultural Interactions. Business Expert Press, LLC New York.

Van Dyne.; Ang, S.; Ng, K; Rockstuhl; Tan, M.L; Koh, C. (2012). Sub-Dimensions of the Four Factor Model of Cultural Intelligence: Expanding the Conceptualization and Measurement of Cultural Intelligence. Social and Personality Psychology Compass: 295–313.


862

การตลาดเชงสมพนธกบการบรหารสายการบนแบบตนทนต า LOW COST AIRLINE MANAGEMENT BY RELATIONSHIP MARKETING

สรสวด จกษรกษ อาจายประจาสาขาธรกจการบน คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยศรปทม

E-mail : [email protected] ณฏฐพงษ ฉายแสงประทป

อาจารยประจาสาขาการจดการการทองเท ยว คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยศรปทม E-mail : [email protected]

วชราภรณ อรานเวชภณฑ อาจารยประจาสาขาธรกจการบน คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยศรปทม

E-mail : [email protected] ลคณา สนตณรงค

อาจารยประจาสาขาธรกจการบน คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยศรปทม E-mail : [email protected]

บทคดยอ สายการบนแบบตนทนต า (LCA) เปนตวเลอกหนงส าหรบการเดนทางทางอากาศใหกบผบรโภค แตด าเนนการโดยใชตนทนต าและมประสทธภาพ ดงนนการเปลยนแปลงและปรบตวใหธรกจอยรอดไดในสภาวะการแขงขนสง จงเปนสงส าคญของธรกจการบนทจะตองมกลยทธทเหมาะสมในการจดการสายการบนตนทนต าใหมประสทธภาพ หนงในเครองมอทน ามาใชกบสายการบนตนทนต า เพอใหเกดการเตบโตและรกษาฐานลกคาไว ไดแก การตลาดเชงสมพนธ (Relationship Marketing) ซงเปนการจดการความสมพนธกบลกคา (Customer Relations Management - CRM) เปนเครองมอหลกในการท าใหลกคาเกดความพงพอใจ เกดความภกด มการซอซ าอยางตอเนองและกลายเปนผใหค าแนะน าทด เพราะลกคาทมความสมพนธทดยอมพดถงตราสนคาในแงดและเปนลกคาทดตลอดไป คาสาคญ : การตลาดเชงสมพนธ สายการบนแบบตนทนต า

ABSTRACT Low cost Airline (LCA) undeniably changed the face of travel industry beyond expectation thus provided low cost alternatives but efficient choice of air traveling yet bring about change, survival mode and


863

fierce competition, hence, complex and relevant sort of strategies deemed prerequisite for competitors in this business environment for it is essential that steady growth and sustainability of customer base be maintained by Customer Relation Management: CRM as it is considered the major tool to create customer satisfaction, loyalty and repeat business because the Low Cost Airline is well positioned in customers’ mind. KEYWORDS : Relationship Management, Low Cost Airline

บทนา

ปจจบนธรกจการบนทวโลกแบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก สายการบนทใหการบรการเตมรปแบบ (Full Service Carrier) สายการบนแบบตนทนต า (Low Cost Airline) และสายการบนแบบเชาเหมาล า (Charter Airline) ซงสายการบนตนทนต ามศกยภาพในการเตบโตอยางมากและมการแขงขนทสง อยางไรกตามสายการบนตนทนต าจะตองเผชญกบการสรางความไดเปรยบในการแขงขนกบคแขงรายใหมเสมอและคแขงโดยตรงภายใตสถานการณของการเปลยนแปลงดานสงแวดลอม ดงนนวธท าสายการบนแบบตนทนต าโดยใชการตลาดความสมพนธ เพอเพมประสทธภาพในการดแลรกษาและดงดดลกคาใหมใหเขามาใชบรการ โดยจะตองค านงถงเครองมอเหลานนทใชดวยวาสงผลกระทบตอสายการบนเตมรปแบบหรอไม (Kupka and Jamart, 2009)

ในยโรป แนวคดตนทนต าไดเกดขนในสหราชอาณาจกร และไอรแลนดตามแบบ Southwest Airlines ไดแก สายการบน Easy Jet ของสหราชอาณาจกรและ Ryanair ของไอรแลนด ความส าเรจของทงสองสายการบนไดชวยใหดานเศรษฐกจดขน รวมทงสนบสนนใหเกดอตสาหกรรมสายการบนแบบตนทนต า ในภมภาคเอเชย เกดพฒนาการทเดนชดทสดในรอบ 10 ปทผานมา ไดแก สายการบนนกแอรของไทย ไลออนแอรของอนโดนเซย เปนตน สงผลใหศกยภาพในการรกตลาดของกลมสายการบนดงกลาวยงคงเปนไปอยางตอเนองเชนกน (บทสรปผบรหารการบนไทย, 2556)

ปจจบนผโดยสารมความตองการทหลากหลายและมการเปลยนแปลงอยางรวดเรว กลมธรกจสาย การบนจ าเปนตองปรบเปลยนรปแบบในการด าเนนการปฏบตการบน โดยใหความส าคญกบการด าเนนการทางธรกจใหครอบคลมและตอบสนองความตองการของลกคาในทกกลมตลาด (Segment) มากขน (บทสรปผบรหารการบนไทย 2556) หลายสายการบนเปดตวสายการบนลกทใหบรการกลมลกคาเปาหมายทแตกตางกน เชน สายการบนไทย มสายการบนนกแอรและไทยสมายล ท าการบนในตลาดระดบภมภาค เปนตน นอกจากนน สายการบนชนน าทวโลกตองมการด าเนนการเพอลดความเสยงจากการผนผวนในการพงพารายไดจากธรกจขนสงผโดยสารเปนหลก มการเพมเสนทางบนและขยายจดบน และเพมจ านวนเครองบนในฝงบน รวมทงรปแบบการลงทนดวยตนเองและการรวมทนกบสายการบนตางประเทศ เชน การสรางพนธมตรการบน (Airline Consolidation หรอ Joint Venture) กบสายการบนทใหบรการเตมรปแบบหรอ สายการบนเตมรปแบบ (Legacy Airline) เพอเพมศกยภาพและขยายตลาดการแขงขน ขณะทราคายงคงเปนปจจยหลกในการแขงขนของสาย การบนตนทนต า แมวากลยทธทางธรกจของสายการบนตนทนต าเนนกลยทธอนๆ เชน การจดซอสนคา กลยทธการตลาดหลายชองทาง และเพมความรวมมอกบหนสวนตาง ๆ


864

การตลาดเชงสมพนธ การตลาดเชงสมพนธ คอ การสรางความพงพอใจในระยะยาวทงสองฝายระหวางผใหบรการกบลกคา ในมมมองดานการตลาดเชงสมพนธ มมมองดานการตลาดบรณาการ มมมองดานการตลาดภายใน มมมองดานการตลาดทมความรบผดชอบตอสงคม วตถดบ ผกระจายสนคา และฝายการตลาดอนๆ เพอประกอบกจการและด ารงไวซงธรกจ (Kotler and Keller, 2006) ขณะทผขายจะตองพยายามเรยนรผซอยางตอเนองและปรบตวใหทนตามการเปลยนแปลงของผซอ ท าใหลกคาเหนวาผขายคอเพอนผรใจ วางใจไดในการทจะสรางความสมพนธอยางตอเนองในระยะยาว (เสร วงษมณฑา, 2549) โดยองคกรไมสามารถสงผลตภณฑทลกษณะแบบเดยวกนใหกบลกคาได และผลก าไรขององคกรกลายเปนสงทเกยวของกบความพงพอใจลกคาดวย การตลาดเชงสมพนธใหความส าคญเทากน หรอมากกวาในการรกษาและเพมความสมพนธกบลกคาปจจบนมากกวาการหาลกคาใหม (Shaw. 2004) การตลาดเชงสมพนธเปนทงการซอและกลยทธการรกษาลกคา เปนกลยทธทมความโดดเดนและเปนทยอมรบมากขน โดยจะเนนเรองผลประโยชน 2 ดานจากลกคา (Buttle, 1996) ไดแก 1. ลกคาปจจบนจะมคาใชจายนอยกวาลกคาใหม 2. ลกคาภกดจะสรางผลก าไรทเหนอกวาในระยะยาว Payne and Frow (2005) แนะน าวา การจดการลกคาสมพนธเปนสวนประกอบยอยของการตลาดเชงสมพนธประกอบดวย 1. ก าหนดเปาหมายความสมพนธกบลกคาหลกและลกคาทวไปในสวนแบงตลาดเดยวกน 2. ศกยภาพของความสมพนธทางการตลาดและขอมลลกคาจากการใชเทคโนโลยในการเกบรวบรวมขอมล 3. เนนเรององครวมวธบรหารคน การด าเนนการ การบรณาการขอมลขาวสารตาง ๆ แมวาขอมลทไดรบจะมความหลากหลาย และแตกตางกน ความเขาใจผดอยางหนงในธรกจสายการบน คอการคาดเดาวาการตลาดเชงสมพนธเปนเพยงแคโปรแกรมสะสมไมลการเดนทางททนสมยซงผโดยสารจะไดรบรางวลจากการสะสมไมลของสายบน แมโปรแกรมนมความส าคญและประโยชนในการรกษาความสมพนธทด แตไมเพยงพอ ผลการวจย พบวา สายการบนตองรขอก าหนดของการรกษาลกคาทง 2 ประเภทความสมพนธ ไดแก ผใหค าแนะน าทด (Advocate) and ผบนทอน (Destroyer) ความสมพนธแบบ "ผใหค าแนะน าทด" คอ ลกคาไมเพยงซอสนคาหรอบรการของบรษท แตท าหนาทเปนผใหค าแนะน าทดหรอใหค าปรกษาแกลกคาอนทจะซอ สวนลกคาแบบ "ผบนทอน" เปนลกคาทมศกยภาพ แตไมซอสนคาหรอบรการ และยงกดกนลกคาอน ๆ ทจะซอบรการหรอสนคา กลยทธองคกร สาหรบลกคาภายนอก การตลาดทมงเนนใหความส าคญกบลกคา โดยการสงมอบคณคาของสนคาและบรการ และการสรางความสมพนธทดกบลกคา เพอใหลกคาเกดความประทบใจและกลายเปนลกคาทมความภกดตอองคการ (Cannon, Achrol and Gundlach, 2000) การท าการตลาดเชงสมพนธ ในปจจบนธรกจจะใชเครองมอหลาย ๆ อยางเพอสรางความสมพนธทตอเนอง เพอใหลกคาซอสนคาหรอบรการ และใชสนคา/บรการขององคกรตอไปนาน ๆ เครองมอดงกลาว (Robert and Palmatier, 2008) ไดแก 1. ประโยชนดานสงคม (Social Benefit) การสรางแรงยดเหนยวซงกนและกนโดยสนบสนนใหมกจกรรมรวมกนรสกมสวนรวมและเปนสวนหนงของสงคมนนๆจากลกคาธรรมดาจะกลายเปนลกคาประจ า เชน รถจกรยานยนต Hailey-David on, Apple Computer รเรมใหลกคารวมกลมกนโดยการสรางชมชนของตราสนคานนๆพรอมกบสงเสรมกจกรรมตางๆ อยาง


865

ตอเนอง หรอการสอสารอยางสม าเสมอ สงเหลานจะสรางความผกพนพเศษขนใหกบลกคา ดงนนการตลาดเชงสมพนธซงกนและกน จะมอทธพลตอความสมพนธของลกคากบผขายดวย (Bolton, Smith and Wagner, 2003) 2. ประโยชนดานการเงน (Finance Benefit) การเพมความถในการซอสนคาและใหรางวลแกลกคา เชน การสะสมไมลของสายการบนใชมากจะยงไดแตมสะสมมากขน สวนลดแจกของรางวล หรอเงอนไขการช าระเงนพเศษ หรอการสมครสมาชก เพอไดรบสทธพเศษ เชน ซอสนคา/บรการไดราคาถก สงเพมเตมทองคกรจะไดคอ ฐานขอมลลกคา เพอใชในการวางแผนทางธรกจตอไป ประโยชนดานการเงนมแนวโนมทจะไมยงยนเวนแตองคกรจะมโครงสรางตนทนต าเพราะคแขงอาจจะใชประโยชนดานการเงนไดเชนกน แมวาจะดงดดใจลกคาปจจบน และลกคาคาดหวงได ดวยผลประโยชนและบรการ (Cao and Gruca, 2005), และ Verhoef, 2003 พบวา การใชกลยทธนสามารถใชรวมกบโปรแกรมสรางความภกดได เพราะทงสองกลยทธสามารถเพมการรกษาลกคาและการเตบโตของสวนแบงการตลาดได 3. โครงสรางสมพนธ (Structural Ties) องคกรอาจลงทนใหลกคาหรอลงทน รวมในเครองมอบางอยางเพอการสรางเครอขายทเชอมตอกน เชน การเชอมโยงการประมวลผลขอมลจากอนเตอรเนตทสะดวก รวดเรว หรอบรรจภณฑทก าหนดเองเพมประสทธภาพของลกคาหรอการผลตเพอผลประโยชนของลกคาอยางมนยส าคญทงหมดน คอแนวคดการตลาดยคใหมทเปนการสรางคณคาและเสนอคณคาใหลกคาเพอใหลกคาเกดความพงพอใจ และความผกพนกบสนคาหรอบรการและองคกรในระยะยาวตอไป นอกจากน มเครองมออนทสรางความสมพนธกบลกคา ไดแก 1. การปฏบตตามสญญา สงส าคญทสดของการสรางความสมพนธคอ การปฏบตตามสญญาทไดน าเสนอออกไปในโฆษณา หลายสายการบนสญญาวา ผโดยสารจะไดรบสงตาง ๆ มากกวาทโฆษณาอางถง เชน ทนงสบาย อาหารรสเลศ และการตอนรบทอบอนจากพนกงานตอนรบบนเครองบน โฆษณาดงกลาวมผลตอลกคาหลายคนทเลอกใชบรการกบสายการบนเหลานน แตความเปนจรงกลบตรงขาม มความลาชา สภาพเครองบนเกา อาหารไมอรอย และพนกงานตอนรบบนเครองบนมกรยาไมสภาพและไมมทกษะทางภาษา ซงท าใหผโดยสารรสกถกหลอกลวงและจะกลายเปน "ผบนทอน" แทนผใหค าแนะน าทด ผโดยสารรสกวา พนกงานตองใสใจลกคา รวมถงขอรองเรยนตาง ๆ ซงสามารถน าไปสความสมพนธแบบผใหค าแนะน าทด ถาไดรบการตอบสนองอยางรวดเรว และจะมผลตอบสนองกลบดานบวกเสมอ (Kupka and Jamart, 2009) 2. การส อสาร การสอสารเปนปจจยส าคญในการรกษาลกคาปจจบนและดงดดใจลกคาใหม สายการบนตนทนต าสรางระบบออนไลนในการตดตอกบลกคาโดยสอสารประโยชนทลกคาจะไดรบตามความตองการของลกคา เชน Ryanair มระบบออนไลนเชคอน ขอความประชาสมพนธเฉพาะ การบนตรงตามตารางบน ซงสงเหลานชวยลดการยกเลกเทยวบนและลดปญหาการสญหายกระเปาเดนทาง ซงสามารถท าใหลดอตราการรองเรยนนอยลง (Kupka and Jamart, 2009) นอกจากน ยงใชเพอรบขอคดเหน ขอเสนอแนะทควรปรบปรง Air Berline ใชกลยทธตาง ๆ เพอปรบปรงบรการ โดยผโดยสารสามารถตดตอกบศนยสายดวนตลอด 24 ชวโมง และเวบเพจหรอตดตอโดยตรงทสนามบน เพอบรการผโดยสารทประสบปญหา (Kupka and Jamart, 2009)


866

3. การเกบขอมลลกคา เพอตองการทราบขอมลของผใชบรการ ฐานขอมลควรประกอบดวย ชอ นามสกล ทอย อาชพ ขอมลเหลานตองถกตอง และทนสมยเพอเปนประโยชนตอองคกรและควรมสวนส าคญเฉพาะ เชน อาหารพเศษ หรอซอประกนการเดนทาง เปนตน เพอใหลกคาไมตองกรอกขอมลส าคญทกครงทเขามาจองบตรโดยสาร การเกบขอมลของลกคา ของสายการบน ใชการสอสารและกลยทธการสรางความภกด เพมเตมเพอลดขอขดแยง (OĆonnelly and William, 2005) ดงนนฐานขอมลจงควรจะเปนหนงกลยทธทางการตลาดทพฒนาขนใหมประสทธภาพ สามารถเพมการขายบรการพเศษแกลกคาได โปรแกรมการบรหารจดการลกคาเปนเครองมอทดส าหรบการท าความเขาใจลกคาทมคณคา และมความส าคญและยนดทจะจายคาบรการเพมเตม ส าหรบผทยนดทจะช าระคาบรการ การสะสมไมลจะเปนประโยชนจงใจใหซอบรการเพมเตมและสรางรายไดจากผลประโยชนจากสมาชก องคกรควรสงมอบผลประโยชนตาง ๆ ใหกบลกคาทนททเรมซอสนคา/บรการ (Evert de Boer and Browning, 2013) 4. การหาลกคาใหม โดยใชทนงบนสายการบนเปนรางวลการทองเทยวพเศษ ส าหรบสมาชกของสายการบน เชน Royal Orchid Plus เปนตน โดยขายเปนสกลเงนของสมาชกหรอรปแบบอน ๆ เชน การน าไมลทสะสมไว มาแลกของขวญ เปนตน ทเหมาะสมระหวางสายการบนแบบตนทนต า ไมเพยงจะประสบความส าเรจอยางมนยส าคญสงขน แตยงสามารถเขาถงลกคาใหม ตามขอตกลงกบคคาสามารถสอสารผานตราสนคา และสรางความตระหนกในสายการบนแบบตนทนต าไดในตลาด การดงดดนกธรกจมาใชสายการบนตนทนต ามากขน จะมก าไรจากฐานลกคาสงขนดวย โดยการเพมบรการบางรปแบบของโปรแกรมสมาชกท เกยวของกบการเดนทาง และผลประโยชนส าคญทสมาชกจะไดรบ (Evert de Boer and Browning, 2013) 5. การบรการท ด หลายสายการบนทใหบรการทด เชน Ryanair เสนอบางชวงในการก าหนดทนงไดส าหรบลกคาทยอมจายเพม 1 ยโรเพอดงดดลกคาใหม และใชระบบออนไลนเชคอนเพอหลกเลยงการเสยเวลาส าหรบลกคาทภกด สวน EasyJet เสนอโปรโมชนมากมายทโดดเดนแกลกคาพเศษ เพอใหตรงกบความตองการของลกคา Air Berlin พฒนาการบรการโดยมบตรเครดตของ Air Berlin นตยสารบนเครองบนเปนผใหการสนบสนนสโมสรกฬาและบรจาคเงนใหมลนธ (Kupka and Jamart, 2009) กลยทธองคกร สาหรบลกคาภายใน ผบรหารตองใหความส าคญกบการตลาดภายในดวย นอกเหนอจากการตลาดภายนอก การดแลพนกงานภายในองคการใหมความสขกบการปฏบตงาน เกดความรกในงานและองคการ ความเตมใจทจะใหบรการแกลกคา และความพรอมใหบรการและสงมอบคณคา ตามค ามนสญญาทองคการใหไวกบลกคา หนงในเครองมอนน ไดแก การใชพลงของความสมพนธเพอใหบรรลประสทธภาพสงสดประสทธภาพของบรษทจะขนอยกบความสมพนธภายในระหวางพนกงาน เปนสงส าคญส าหรบการด าเนนงานทราบรนของบรษทมากกวาองคประกอบอน ๆ สายการบน Southwest Airlines เปนผบกเบกในการใชพลงแหงความสมพนธเพอใหบรรลประสทธภาพสงมองคประกอบ 4 ประการบนพนฐานแหงความส าเรจ ไดแก วฒนธรรมองคกร กลยทธ การประสานงาน และความเปนผน า


867

1. ความเปนผนา สายการบน Southwest Airlines เปนทรจกกนดส าหรบการเปนผน าทโดดเดนของ Herb Kelleher อดตประธานเจาหนาทบรหารทมสวนชวยใหบรษทเปนรปเปนราง มวฒนธรรมองคกรไมเหมอนทใดในสหรฐอเมรกา โดยเนนเรองความสมพนธ เชน มเปาหมายรวมกน การแบงปนความรและความเคารพซงกนและกน นอกจากนชวยพฒนาแนวทางปฏบตงานขององคกร เนนความสมพนธทเขมแขงและผบรหารมความสมพนธทดกบพนกงาน (Gittell, 2005) 2. มเปาหมายรวมกน ผจดการ หวหนางาน และพนกงานสวนหนา (frontline) บรเวณพนทท างานทงหมดของสายการบน เปาหมายหลกของพนกงาน ไดแก มความปลอดภย ประสทธภาพเวลา และความพงพอใจของลกคา เปาหมายเหลานจะใชรวมกน โดยพนกงานทกคนจะปฏบตเหมอนเปนบรษทของตนเอง 3. การแบงปนความร กระบวนการท างานของสายการบนพนกงานมการอางองถงกระบวนการท างานรวมกน ทกคนเขาใจการท างานโดยรวม โดยเฉพาะอยางยงการเชอมโยงระหวางงานของตนเองและงานทท ารวมกบเพอนรวมงานในแผนกอน ๆ พนกงานรวธการทงหมดในการท างานวามกระบวนการอยางไรบาง 4. ความเคารพซ งกนและกน ความเคารพในความสามารถของพนกงานคนอนเปนสงส าคญในการประสานงานของกระบวนการท างาน การประสานงานทมประสทธภาพตองด าเนนการผานความสมพนธทมเปาหมายรวมกน การแบงปนความร และความเคารพซงกนและกน ผลลพธทได คอ การสอสารอยางมประสทธภาพและทนเวลา การแกปญหา ระยะเวลาการประสานงานสน ผลตผลของพนกงานมมากขน ขอรองเรยนลกคานอยลง สมภาระสญหายนอยลง และเทยวบนลาชานอยลงดวย (Gittell, 2005) วธปฏบตท ดท สด ในการสรางความสมพนธกบลกคา (Robert and Palmatier, 2008) 1.อยาปลอยใหความขดแยงผานไป โดยไมไดรบการแกไขเพราะจะมผลกระทบตอ การสรางความสมพนธ 2.ก าหนดชองทางการตดตอของลกคาโดยเฉพาะ แมวาลกคาสามารถใชการตดตอไดหลายชอง เชน โทรผานศนยบรการ ออนไลน 3.เนนการฝกอบรมและการสรางแรงจงใจ ซงประกอบไปดวยพนกงานทเปนตวแทนธรกจ ดวยวธทมประสทธภาพมากทสดในการสรางและรกษาความสมพนธ 4.ลงทนดานการตลาดเชงสมพนธโดยเฉพาะ โดยมงเนนประโยชนดานสงคมหรอประโยชนดานการเงน 5.ลดการใชประโยชนดานการเงนเชงรกเชนสวนลดราคาสนคาหรอบรการ เปนตน ส าหรบการสรางความสมพนธแทนทจะพจารณาโปรแกรมเหลานเปนราคา / สวนลดปรมาณหรอการตอบสนองตอการแขงขน 6.ควรมงเนนไปทการเพมปรมาณความถในการซอสนคา/บรการและคณภาพของการสอสารกบลกคาในชวงตนโดยเฉพาะในวงจรความสมพนธเพราะการสอสารเปนเครองมอทแขงแกรงของการสรางความสมพนธทมคณภาพและการเตบโตของความสมพนธในอนาคต


868

8. ประสทธภาพของการตลาดเชงสมพนธสามารถปรบปรง โดยการก าหนดเปาหมายการลงทนตอลกคาอยางแขงขนดวยแนวความสมพนธระดบสง (เนนความตองการและความสมพนธลกคา) 9. เนนการเตบโตความสมพนธมากกวาทจะรกษาความสมพนธ เนองจากการรกษาความสมพนธมกจะน าไปสการปฏเสธ และแสดงถงสถานะความสมพนธไมด 10. ใหผลประโยชนตรงกบความตองการของลกคาสงสดและมคามากทสด 11. ตรวจสอบองคประกอบขององคกรผขาย เชน บรษท กลยทธความเปนผน าวฒนธรรม โครงสรางและการควบคม เปนตน และกระบวนการทางธรกจวามความสอดคลองกบวตถประสงคการตลาดเชงสมพนธหรอไม

สรป ภายใตสภาวการณการแขงขนทรนแรงในภาคธรกจการบน สายการบนแบบตนทนต ากเปนหนงในภาคธรกจการบนทไดรบผลกระทบโดยตรงจากการแขงขนน ดงนนกลยทธหนงทสายการบนตนทนต าตองน ามาปรบใชในสถานการณปจจบน คอ การตลาดเชงสมพนธ เปนสงส าคญยงในการท าการตลาด เพอใหสามารถรกษาลกคาปจจบนใหมาใชบรการอยางสม าเสมอ และตอเนอง และดงดดใจลกคาใหม ทงระดบปจเจกชนและองคกร ใหหนมาใชบรการของสายการบนมากขน ประเดนส าคญของการตลาดเชงสมพนธ คอ การรกษาลกคาไว สงส าคญหลก คอ ฐานขอมลลกคา เพราะองคกรสามารถน าขอมลทไดมาสรางความสมพนธใหแนนแฟนมากยงขน นอกจากฐานขอมลลกคา ยงตองค านงถงการบรการทด การท าตามสญญา และประโยชนดานตาง ๆ เชน ประโยชนดานการเงน เปนตน ทลกคาจะไดรบ เพราะหากสายการบนปฏบตไดสมบรณครบถวนทกขนตอนในการบรการ แสดงวาความสมพนธของผใหบรการและลกคา มความสมพนธอนด และความสมพนธทดจะพฒนาจากผใชบรการสายการบนทวไป เปนลกคาชนด และกลายเปนลกคาภกดในอนาคต ซงสงเหลานจะมผลตอการเตบโต และผลก าไรในระยะยาวของบรษทตอไปในอนาคต เอกสารอางอง บทสรปผบรหารการบนไทย. 2556. แผนธรกจป 2556-2557. เสร วงษมณฑา. 2549. การตลาดเชงสมพนธผกพนกบการสราง Brand. ASTV ผจดการออนไลน. สบคนเมอ 25

พฤศจกายน 2558. ผจดการออนไลน. Beigbeder. 2007. Le “Low Cost”: un levier pour le pouvoird’achat, Analysis made for Luc Chatel, Minister of

consummation and tourism in France, 2007. Bolton, Ruth N., Amy K. Smith, and Janet Wagner. 2003. Striking the Right Balance: Designing Service to Enhance Business-to-Business Relationships. Journal of Service Research 5

(May), 271–91. Buttle F., 2009. Customer Relationship Management: Concepts and Technologies. 2nd Edition. Cao and Gruca, 2005. “Reducing Adverse Selection through Customer Relationship Management.” Journal of

Marketing. 67 (4), 30-45.


869

Cannon, Achrol and Gundlach. 2000. Contracts, Norms, and Plural Form Governance, Journal of the Academy of Marketing Science, Vol. 28(2): 180-194.

Dwyer, F.R. Schurr. P.H. and Oh, S. 1987. Developing buyer-seller relationships, Journal of Marketing, Vol. 51 No. 2, pp.11-27.

Evert de Boer, Ralph Browning.2013. The Legacy effect : RETHINKING LOYALTY FOR LOW-COST CARRIERS. Retrieve from http://www.aimia.com.

Gilbert, D.C. 1996. Relationship marketing and airline loyalty scheme, Tourism Management, Vol. 17, No. 8, pp. 575-582.

Gittell, J.H. 2005. The Southwest Airlines Way: Using the Power of Relationships to Achieve High Performance. London: McGraw-Hill.

Gursoy, D., Swanger, N. 2007. Performance-enhancing internal strategic factors: impacts on financial success. International Journal of Hospitality Management, Vol. 26, No. 1, pp. 213-227.

Gwinner, Gremler and Bitner, 1998. Relational benefits in services industries: The customer's perspective. Journal of the Academy of Marketing Science

26 (2), 101-114. Hakansson and Snehota, 2000. Developing Relationships in Business Networks, London: Routledge. Kotler, P. and Keller,K.L. 2006. Marketing Management. 12thEd., Upper Saddle River, Pearson. Mason and Alamdari. 2007. EU network carriers, low cost carriers and consumer behavior: A Delphi study of

future trends, Journal of Air Transport management, Vol. 13, pp. 299-310. O`Connell, J., Williams, G. 2005. Passengers` perception of low cost airlines and full service carriers: A case

study involving Ryanair, AerLingus, Air Asia and Malaysian Airlines, Journal of Air Transport Management, Vol.11, pp. 259-272.

Oliveira and Huse. 2008. Localized competitive advantage and price reactions to entry: Full-service vs. low-cost airlines in recently liberalized emerging markets, Transport. Res. Part E.

Payne and Frow. 2005. A Strategic Framework for Customer Relationship Management. Journal of Marketing 69 (October), 167–76.

Ravald Grönroos. 1996. The value concept and relationship marketing, European Journal of Marketing, Vol. 30 Iss: 2, pp.19 – 30.

Robert and Palmatier, 2008. Interfirm Relational Drivers of Customer Value. Journal of Marketing (July), forthcoming.

Ryan Leick. 2007. BUILDING AIRLINE PASSENGER LOYALTY THROUGH AN UNDERSTANDING OF CUSTOMER VALUE: A Relationship Segmentation of Airline Passengers Doctorate of Philosophy Thesis. Cranfield University.

Shaw, S. 2004. Airline Marketing and Management. (5 Ed,.). Aldershot : Ashgate.

http://www.aimia.com/


870

Verhoef, Peter C. 2003. “Understanding the Effect of Customer Relationship Management Efforts on Customer. Williams, G. 2002. The Airline Industry and the Impact of Deregulation. Ashgate Books 12 years of flying

across skies. (n.d.) Retrieved November 24, 2015 from http://www.airslovakia.sk


871

ภาพสะทอนสงคมไทยผานผลงานศลปะรวมสมย กรณศกษาผลงานทศนศลป ในป พ.ศ. 2557

THE REFLECTION OF THAI SOCIETY THOUGH CONTEMPORARY ART, VISUAL ART STUDY CASE IN 2014

อษาวด ศรทอง อาจารยสาขาวชาดจทลอารตส คณะดจทลมเดย มหาวทยาลยศรปทม


บทคดยอ ในป พ.ศ. 2557 เปนปทประเทศไทยไดพบเจอกบเหตการณส าคญหลายครงดวยกน เชน เหตการณแผนดนไหวครงใหญทสดครงหนงของไทยซงเกดขนในวนท 5 พฤษภาคม ณ จงหวดเชยงราย ไดสรางความเสยหายใหกบชวตและทรพยสนของประชาชน รวมถงศลปกรรมในพนทของจงหวดเชยงรายเปนอยางมาก ซงในเดอนเดยวกนประเทศไทยยงพบกบการเปลยนแปลงทางการเมองครงส าคญ เมอคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ไดเขาควบคมสถานการณการชมนมทางการเมองทยดเยอยาวนานและสอเคาความรนแรงมาตงแตปลายป พ.ศ. 2556 ในสวนของวงการศลปะนน ป พ.ศ. 2557 ถอเปนปของการศนยเสยศลปนทศนศลปคนส าคญผเปนรากฐานใหกบวงการศลปะรวมสมยของไทยถง 2 ทาน นนคอ ถวลย ดชน และประหยด พงษด า ซงเหตการณตางๆ ทเกดขนนนไดสรางความสะเทอนใจใหกบผคนในสงคมไมนอย เชนเดยวกบศลปน กลมคนผมอารมณ ความรสกไวตอการเปลยนแปลงในเหตการณและสภาวะตางๆ รอบกาย ศลปนจงมกแสดงออกซงความคดและความรสกผานผลงานศลปะ ซงถอเปนอกหนงเครองมอทสามารถใชชวดความเปนไปของสงคมในแตละชวงเวลาไดไมมากกนอย ค าส าคญ : ศลปน, ศลปะรวมสมย, สงคมไทย

ABSTRACT In 2014 Thailand encountered many hard situations. As you can see in the following situations, the strongest earthquake in Thailand on 5th of May in Chiangrai, has caused severe damage to properties, arts and life in Chiangrai area. In the same month Thailand’s political has changed because National Council for Peace and Order (NCPO) was found to control the restive mob that continuously prolonged and became more serious since the end of 2013. In 2014, the arts circle also lost the two important artists who were the root of Thai Contemporary Art: Thawan Duchanee and Prayad Pongdam. All of the situations occurred had brought much misery for the society. Thus the artists who were sensitive to the situations and the circumstance around them


872

had expressed their thought and feeling through their pieces of arts which are the indicator of the events that occurred in each periods of the society more or less. KEYWORDS: Artist, Contemporary Art, Thai Society.

บทน า ผลงานศลปะเปนดงสอสะทอนความคดและทศนะคตของศลปนซงเปนคนกลมหนงของสงคมทมอารมณความรสกไวตอการเปลยนแปลงของสรรพสงรอบกาย เรองราวตางๆ ในสงคมจงมกเปนแรงบนดาลใจใหศลปนหยบยมมาสรางงานศลปะในรปแบบตางๆ เชนเดยวกบผลงานศลปะรวมสมย ทใหความสนใจกบธรรมชาตหรอชวตประจ าวนของคนธรรมดาสามญ หรอกลมคนทเปนรองทางสงคม เชน กลมเพศทสาม คนพการ หรอคนชายขอบ (สธ คณาวชยานนท, 2555, หนา12) ทถกหยบยกมาพดถงหรอใหความส าคญมากขนเชนกน ศลปะรวมสมยของไทยจงมความแตกตาง หลากหลาย จากอารมณความรสกนกคดของศลปนไทยทใชชวตอยในยคสมยทผสมผสานระหวางศลปะและวฒนธรรมตางชาตทหลงไหลเขามาในสงคมไทย แตศลปนยงอาศยจตวญญาณของความเปนไทยทไดรบการบมเพาะตงแตเยาววยมาใชสรางงานศลปะในรปแบบตางๆ ทงศลปะแนวสบสานตอเนองจากศลปะในอดต ศลปะแนวเหมอนจรง ศลปะนามธรรม ศลปะอนสตอลเลชน หรอศลปะคอนเซปชวลกตาม (อทธพล ตงโฉลก, 2550) ดงนนสภาวการณตางๆ ทเกดขนในแตละชวงขณะจงเปนแรงบนดาลใจชนดใหศลปนหยบยมมาสรางสรรคผลงานศลปะ เชนเดยวกบในป พ.ศ. 2557 ทประเทศไทยตองพบเจอกบเหตการณตางๆ มากมาย เชน เหตการณแผนดนไหวครงใหญทสดครงหนงของไทยในวนท 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2557 ซงมขนาดถง 6.3 แมกตจด และศนยกลางการเกดแผนดนไหวลกไปเพยง 6 กโลเมตรจากผนดนของอ าเภอแมลาว จงหวดเชยงราย สงผลใหบานเรอนของประชาชน วดวาอาราม สถานทราชการ และงานศลปะของชาตอยาง วดรองขน ซงตงอยในจงหวดเชยงราย ฝมอรงสรรคโดยเฉลมชย โฆษตพพฒน ศลปนแหงชาต สาขาทศนศลป จตรกรรม ประจ าปพทธศกราช 2554 มอนตองเสยหายลงอยางหนก แตแลวในเดอนเดยวกนขาวความรนแรงของแผนดนไหวทเกดขนกลบจางลง หลงขาวคณะรกษาความสงบแหงชาต น าโดย พลเอกประยทธ จนทรโอชา ไดเขามาคลคลายสถานการณความตรงเครยดทางการเมองภายในประเทศทยดเยอมาตงแตปลายป พ.ศ. 2556 รฐบาลพลเอกประยทธ จนทรโอชา ทควบต าแหนงหวหนาคณะรกษาความสงบแหงชาตและนายกรฐมนตรคนท 29 ของประเทศไทย ไดก าหนดยทธศาสตรในการพฒนาประเทศดานตางๆ โดยในสวนของศลปวฒนธรรม พลเอกประยทธไดใหแนวทางในการพนฟศลปวฒนธรรมไทยผานค าแถลงตอสภาน ตบญญตแหงชาต ในวนศกรท 12 กนยายน 2557 อนมเนอหาใจความตอนหนงวา “อนรกษ ฟนฟและเผยแพรมรดกทางวฒนธรรม ภาษาไทยและภาษาถน ภมปญญาทองถน รวมถงความหลากหลายของศลปวฒนธรรม เพอการเรยนรสรางความภาคภมใจในประวตศาสตรและความเปนไทย น าไปสการสรางความสมพนธอนดในระดบประชาชน ระดบชาต ระดบภมภาค และระดบนานาชาต” (คณะรฐมนตร,ออนไลน,2557) จากยทธศาสตรการพฒนาประเทศในสวนของการฟนฟศลปวฒนธรรมตามแนวทางของคณะรกษาความสงบแหงชาตไดสะทอนผานเทศกาลตางๆ ทกระทรวงวฒนธรรมจดขน อาท “ นทรรศการมหกรรมสอสน าโลก ประเทศไทย” ทจดขนโดยการเชญชวนศลปนไทยและตางชาตกวา 146 คน จาก 33 ประเทศรวมสรางสรรค


873

ผลงานสน ายงจงหวดชลบรและพระนครศรอยธยา อนเปนเสมอนการน าเสนอความงามของธรรมชาตและประวตศาสตรชาตไทยทแฝงอยในสถานทเหลานนผานสายตาของศลปนไทยและตางชาต กอนทผลงานทงหมดจะน ามาจดแสดงใหประชาชนทวไปไดรบรความงามและประวตศาสตรของชาตไทย ณ หอศลปรวมสมยราช-ด าเนน เชนเดยวกบ “เทศกาลหนโลกกรงเทพฯ 2014” ทรฐบาลซงน าโดยกระทรวงวฒนธรรมจดขนในหลายจดของเกาะรตนโกสนทร ซงเปดโอกาสใหประชาชนทวไปสามารถเขาชมโดยไมเสยคาใชจาย เพอใหประชาชนไดเหนและเรยนรในศลปะและวฒนธรรมของประเทศตางๆ กวา 50 ประเทศ ผานการแสดง บทพด เครองแตงกายของหนแตละชนด ซงแสดงใหเหนเอกลกษณของชาตตางๆ ไดเปนอยางด การเยยมชมของประประชาชนในเทศกาลหนโลกกรงเทพฯ จงเทากบการไดรบชมงานศลปะในหลากหลายแขนงทประดษฐประดอยไวในตวหนอยางครบครน สถานการณการเมองทเรมคลคลายจนดเหมอนวาประเทศไทยก าลงคนสความสงบอกครง ผดกบวงการศลปะของไทยทในป พ.ศ. 2557 ไดเกดความสญเสยครงยงใหญถง 5 ครง นนกคอการจากไปของ 5 ศลปนแหงชาต ซงเปนทงศลปน และคร อาจารย ทคอยขบเคลอนวงการศลปะรวมสมยไทยในแขนงตางๆ ดงเชน ถวลย ดชน และประหยด พงษด า ทนอกจากจะเปนศลปนแหงชาตทสรางสรรคผลงานจตรกรรมและภาพพมพมาอยางตอเนอง ทางดานการศกษาถวลยและประหยดไดเปนเรยวแรงส าคญในการพฒนาศกยภาพคร อาจารย และนกศกษาศลปะในประเทศไทยผานโครงการตางๆ เชน “โครงการครศลปสรางสรรคงานศลปรวมกบศลปนแหงชาต” และ “โครงการเยาวชนสรางสรรคงานศลปรวมกบศลปนแหงชาต” ทจดขนตอเนองมาเกอบ 10 ป โดยโครงการดงกลาวจะคดเลอกเยาวชนจากสถาบนการศกษาทมการเรยนการสอนศลปะในประเทศไทยรวมปฏบตงานศลปทบานด านางแล จงหวดเชยงราย โดยนกศกษาทรวมปฏบตงานศลปจะไดรบค าแนะน าจากศลปนแหงชาตในสายทศนศลป อาท ถวลย ดชน, ประหยด พงษด า, อทธพล ตงโฉลก, กมล ทศนาญชล, เดชา วราชน ฯลฯ ทคอยแนะน าการสรางงานศลปใหมเอกลกษณตามบคลกลกษณะของนกศกษาแตละคน กอนจะท าการคดเลอกผลงานของนกศกษาจ านวน 10 คน ใหมโอกาสเดนทางและจดแสดงผลงานศลปะในสหรฐอเมรกา ซงการด าเนนงานดงกลาวไดสรางโอกาส ประสบการณ และองคความรทตางออกไปจากการเรยนในชนเรยน เยาวชนหลายคนตางเตบโตขนมาเปนศลปน คร อาจารยทคอยบมเพาะเมลดพนธทางศลปะใหแกเยาวชนในรนตอไป ดงจะเหนไดจาก ลกปลว จนทรพดซา, อมหทย สวฒนศลป และกฤษฎางค อนทะสอน ศลปนและอาจารยสอนศลปะทเคยเขารวมโครงการดงกลาวและมผลงานศลปะจดแสดงในป พ.ศ. 2557 ดวยเชนกน ผลงานศลปะรวมสมยของศลปนทสรางสรรคขนในแตละชวงเวลาจงมกแอบองกบประสบการณทกอใหเกดความสะเทอนใจและแนวคดในการสรางสรรคผลงานดงทจะปรากฏใหเหนในล าดบตอไป

กรอบแนวคดและทฤษฎ งานวจยชนนเปนการวจยเชงคณภาพโดยศกษาผลงานศลปะรวมสมยไทยในป พ.ศ. 2557 ซงอาศยฐานขอมลจากนทรรศการศลปะในประเทศไทยทถกตพมพผานลายลกษณอกษรในนตยสารศลปะและสจบตรกอนจะน าผลงานศลปะเหลานนมาวเคราะห เพอศกษาปจจยทสงผลใหเกดการสรางสรรคผลงานดงกลาว


874

วตถประสงคของการวจย 1. ศกษาผลงานศลปะรวมสมยของศลปนไทยในสายทศนศลปชวงป พ.ศ. 2557 2. ศกษาปจจยตางๆ ทมผลตอศลปนในการสรางสรรคผลงานศลปะรวมสมยไทยในป พ.ศ. 2557

วธการด าเนนการวจย 1. รวบรวมขอมลทงทางเอกสาร การสมภาษณศลปน ภณฑารกษ และหนวยงานทเกยวของกบศลปะรวมสมยไทยในป พ.ศ. 2557 2. ศกษาขอมลเกยวกบเหตการณตางๆ ของสงคมไทยในป พ.ศ. 2557 เพอน ามาประกอบการวเคราะหถงปจจยในการสรางสรรคผลงานศลปะของศลปน 3. จดพมพและเผยแพรงานวจย

สรปผลการวจย เมอเฝาสงเกตผลงานศลปะรวมสมยทเกดขนในป พ.ศ. 2557 พบวาศลปนมกน าเสนอประเดนตางๆ ทเชอมโยงกบสงคม ดงจะเหนไดจากผลงานในนทรรศการ “เมองคนลวง” โดย มงคล เกดวน ทน าเสนอประตมากรรมซงมรปลกษณคลายอวยวะเพศของบรษและสตร เพอวพากษสงคมและระบบการเมองไทยทนกการเมองบางกลมไดท าการทจรตตอประเทศชาต อนน ามาซงปญหาตางๆ หนงในนนคอการชมนมทางการเมองของกลม กปปส. (คณะกรรมการประชาชนเพอการเปลยนแปลงประเทศไทยใหเปนประชาธปไตยทสมบรณอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข) ทออกมาเรยกรองขอความโปรงใสในการบรหารประเทศตอรฐบาลนางสาวยงลกษณ ชนวตร การเฝาสงเกตและมสวนรวมในเหตการณชมนมของกลม กปปส. ไดท าให อ ามฤทธ ชสวรรณ อกหนงศลปนสรางสรรคผลงานวดโออารตในนทรรศการ “Beat Exhibition” ทสะทอนมมมองและอดมการณทางการเมองของประชาชนผานภาพสถานทการชมนมทเคยคกกรนแตกลบนงสงบปราศจากผคนหลงทคณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ขอคนพนท ท าใหพนทการชมนมเหลานนคงเหลอแคเพยงรองรอยทางประวตศาสตรการเมองไทย ซงการตงค าถามตอขอเทจจรงในขาวสารทางการเมองยงเปน แรงบนดาลใจใหเกรยงไกร กลพนธ สรางสรรคผลงานจตรกรรมสนทรรศการ “ความจรง สมมต” ซงน าเสนอภาพใบหนานกการเมองในอรยาบถตางๆ ในลกษณะเหนอจรงผานโครงสทไดรบอทธพลจากจตรกรรมฝาผนงพนถนอสานอนเปนบานเกดของศลปน (วภาว คงมาลา, 2557, หนา83)

การน าเสนอแนวคดทองกบการทวงตงวฒนธรรมและกฎเกณฑของสงคมยงปรากฏผานนทรรศการศลปะ “ออกเรอน” ของศลปนหญง อมหทย สวฒนศลป ซงตงค าถามตอความดงามของสตรเพศ ผานการกระท าและไมควรกระท าในบางสงบางอยางทสงคมไดก าหนดวาดหรอเลว เชนเดยวกบการแตงงานหรอการออกเรอนทเปนเสมอนพธกรรมทท าใหมนษยเพศหญงถกมองวาท าถกตองตามครรลองครองธรรม ทงทความเปนจรงในสงคมไทยปจจบนหลายคครองไดใชชวตอยกอนแตง (สมภาษณ อมหทย สวฒนศลป , 30 มนาคม 2557.) การวพากษพฤตกรรมและความเชอของคนในสงคมน ามาซงผลงานศลปะทเกดจากการถกทอเสนผมในรปลกษณตางๆ ทแฝงไปดวยความนย โดยอมหทยไดไขปรศนาในผลงานและรปแบบการสรางงานศลปะของตนผานการบรรยายใหนกศกษาศลปะและผสนใจไดเขาใจและเขาถงผลงานของเธอ ซงนบเปนการท าลายเสนแบงระหวาง


875

ศลปน ผชม และตวผลงานไดเปนอยางด เชนเดยวกบ ลกปลว จนทรพดซา ซงน าเสนอนทรรศการศลปะ “แม คณคาของบคคลทรก” นทรรศการครงนลกปลวไดขยายขอบขายของการสรางงานประตมากรรมเขาสพนทแหงการมปฏสมพนธรวมระหวางศลปน ผลงาน และผชม ผานผลงานทมชอวา “บานหลงแรก” ซงจดวางบรเวณโถงกลางของ หางสรรพสนคาเดอะเซนส ปนเกลา “บานหลงแรก” เปนผลงานประตมากรรมทลกปลวไดสรางรปทรงหลกใหมลกษณะคลายกระดก เชงกรานของผหญง ซงครงหนงเคยเปนพนทในการโอบอมลกนอยระหวางอยในครรภมารดา ลกปลวไดน ารปทรงดงกลาวมาดดแปลงใหมลกษณะยดยาวกวาปกต โดยผชมสามารถเขาไปนงหรอนอนในผลงานของ ลกปลวเพอสมผสความอบอนของแมอกครงผานผลงานของเธอทไดรบแรงบนดาลใจจากการเฝาสงเกตความเปลยนแปลงของรางกายมารดาทท างานหนกเพอหาเงนมาจนเจอลกๆ เมอแมแกตวลง กระดกแขนขา และกระดกสนหลงของแมจงผดรป อนเปนผลจากพฤตกรรมการท างานของแม สงเหลานไดสรางความสะเทอนใจใหกบ ลกปลวเปนอยางมาก จนเธอไดน าความสะเทอนใจนนแปรเปลยนเปนพลงในการสรางงานประตมากรรมทน าลกษณะของกระดกแขน ขา และกระดกเชงกราน มาประกอบสรางกบรปทรงคนทมการตดทอนความเหมอนจรง ดงจะเหนไดจากผลงาน เรอรกของแม , Give for Birth No.1 และ Give for Birth No.2 รางกายและสงขารของมนษยทมความเปลยนแปลงในทกปจจบนขณะ ยงสงผลตอแนวคดของคามน เลศชยประเสรฐ อกหนงศลปนรวมสมยทมกน ามมมองจากคตธรรม ค าสอนทอยในชวตประจ าวนของผคนเสนอสผลงานศลปะแนวคอนเซปชวลทกระบวนการนนมความส าคญไมแพตวผลงานศลปะทแลวเสรจ เชนเดยวกบนทรรศการศลปะ “กอนเกด หลงตาย” ซงคามนไดน าผลงานวาดเสนบนกระดาษของสอสงพมพตางๆ กวา 730 ชน ทเขาไดเขยนขนทกวนตลอดระยะเวลา 6 ป มาตดตงบนผนงของแกลเลอรรวมกบผลงานจดวางรป หวกะโหลกทเกดจากการน าถงน ามนกวา 1,089 ชนมาจดวางหอยจากเพดานจนประกอบกนเปนหวกะโหลกขนาดใหญ ซงในรปทรงยอยของหวกะโหลกแตละชนคามนจะเขยนขอความตางๆ ทแสดงถงการตงค าถามและหาค าตอบตอชวตและความตาย ทมกองอยกบหลกธรรมค าสอนทางพทธศาสนา ซงคามนมองวาคอสงทพสจนไดและเปนจรงทสด นนเองทท าใหในทกวนคามนไดท าการหลอมรวมศลปะและศาสนาไวในทกขณะของการด าเนนชวต การพยายามน าศลปะเขาสชวตประจ าวนของผชมจงเปนสงทศลปนและผทมความเกยวของกบวงการศลปะไมวาจะเปนภณฑารกษ นกเขยน หรอนกวชาการศลปะใหความสนใจ เชนเดยวกบ Hotel Art Fair 2014 ทจดขน ณ Luxx XL Hotel ยานลมพน โดยแนวคดในการจดงานครงนนนเปนผลสบเนองจาก ไผทวฒน จางตระกล ศลปนรวมสมย และ วรฑตย เครอวาณชกจ นกออกแบบ ทตองการใหเกดการเสพงานของคนกลมใหมๆ ในพนททไมจ ากดเฉพาะแคหอศลป แตอาจเปนสถานททสรางความผอนคลายและสบายอรยาบถ ทงไผทวฒนและวรฑตย จงชวนเชญแกลเลอรตางๆ ในประเทศไทยมาจดแสดงผลงานศลปะรวมสมย ในหองพกโรงแรมกวา 20 หอง โดยทแตละแกลเลอรตางคดสรรคผลงานและวางคอนเซปหองพกในรปแบบทแตกตางและหลากหลาย เชน ผลงานจตรกรรมของสวทย มาประจวบ ทสอดแทรกประเดนของสงคมยคบรโภคนยม ถกน ามาจดแสดงรวมกบศลปนทานตางๆ จาก ไวทสเปสแกลเลอร ภายใตแนวคดของการยอนหารากเหงาของวฒนธรรมและความเปนพนถนทขาดหายไป (รจรจ สรดนทร, 2557, 53)


876

การน ากลนอายของวฒนธรรมพนถนผสานเขากบยคสมยปจจบน ยงปรากฏผาน นทรรศการศลปะ “ทบลาย” ของ กฤษฎางค อนทะสอน ซงกฤษฎางคไดน าลกษณะของงานจตรกรรมไทยแบบลานนา บานเกดของศลปนมาดดแปลงสเรองราวของกเลส ตณหา กลมเพศทสาม และพฤตกรรมดานลบของมนษย เชน “มวนขนาด” ผลงานซงกฤษฎางคไดน าภาพวาดชนส าคญของโลกอยาง “อาหารมอสดทาย” (The Last Supper) ของ ลโอนาโด ดาวนช (Leonardo da Vinci) มาสรางเรองราวใหม โดยอาศยองคประกอบตามภาพวาดตนแบบ จากทเหลาสาวกของพระเยซครสตก าลงเสวยพระกายยาหาร แตกฤษฎางคกลบดดแปลงตวละครจากจตรกรรมไทยลานมาอยในอากปทไมพงประสงค ทงการเสพเมถน และเสพสงวาสกนอยางโจมครมกลางโตะอาหารทหนหนามาทางผชม เสมอนละครฉากใหญทตงปะทะสายตาผชม “Wolf” คออกหนงนทรรศการศลปะโดย กฤษดา ภควตสนทร ซงจดขน ณ J Gallery ซงกฤษดาน าเสนอความชวรายและความเจาเลหของมนษยผานสญลกษณของหมาปา ดงจะเหนไดจาก “Self Portrait” ผลงานซงปรากฏภาพใบหนาบรษทภายในกลบเตมไปดวยหมาปาหลายสบตวเกาะเกยวกนจนเตมใบหนาคงเหลอแคเพยงสายตาวงวอนของบรษทสงกลบมายงผชม ลกษณะการจดวางองคประกอบภาพทดนงและเรยบเฉยมเพยงดวงตาเปนสอสญลกษณแทนอารมณของตวละครในภาพกลบแฝงไปดวยรองรอยทบงบอกถงประสบการณหรอการด าเนนชวตของเขาในสงคมทอาจไมสวยงาม และหมองหมนดงเชนสขาว ด า ทถกน ามาใชเปนโครงสหลกในภาพเหลานน แงมมตางๆ ของมนษยทเตมไปดวยกเลสตณหา ความเอารดเอาเปรยบยงสะทอนผานผลงานแอนเมชน โดย บญศร ตงตรงศลป หนงในศลปนไทยทไดรบการคดสรรคผลงานออกจดแสดงใน “เทศกาลศลปะสงคโปรเบยนนาเล 2013” ซงจดขนระหวางวนท 26 ตลาคม 2556- 16 กมภาพนธ 2557 ณ ประเทศสงคโปร ผลงาน “Superbarbara Saving the Word” ของบญศรไดท าหนาทกระทบกระแทกสงคม จากการทเธอเลอกใชตวละครหลกอยางตกตายางเพศหญง สญลกษณแทนของเลนทางเพศทบรษหยบยนใหกบสตร โดยตกตายางเพศหญงนนบญศรไดตงชอใหวา “ซปเปอรบาบารา” ทเปนดงฮโรทเขาไปแกไขสถานการณตางๆ ทเกดขนกบสงคม ไมวาจะเปนเหตการณน าทวมทซปเปอรบาบาราไดน ากระสอบทรายมากนขวางกระแสธารแตเพยงล าพงทามกลางสายตาของฝงกาทไมตางอะไรจากสญลกษณของผคนในสงคมทมทงความเหนแกตวคอยเอารดเอาเปรยบและจองท ารายซปเปอรบาบาราอยตลอดเวลา ซงผลงานของบญศรนอกจากจะสะทอนภาพสงคมทมการเอารดเอาเปรยบผานเหตการณและตวละครในผลงานแอนเมชนแลว สงหนงทเราไดรบจากผลงานของบญศรคอการทเธอไดเปดประเดนและเรยกรองความเทาเทยมทางเพศผานผลงานศลปะของเธอดวยเชนกน การน ารปลกษณของผหญงเขามาใชในงานศลปะเพอฉายภาพสงคมยงปรากฏผานนทรรศการศลปะ “Play : เลน เลน” ของ ธวชชย สมคง ผลงานในนทรรศการครงนเกดจากการตงค าถามของ ธวชชย วาเหตใดงานมอเตอรโชวนนจงใจประชาชนใหเขารวมงานไดมากกวานทรรศการศลปะ จนเขาพบวาเหตผลหนงทคนไปเยยมชมงานเหลานนมากขนทกปเปนเพราะคายรถหรอบรษทตางๆ เลอกใชพรตตสาวสวยในการดงดดความสนใจของผมารวมงาน ความคดดงกลาวจงไดจดประกายแนวคดของธวชชยทตองการน าเสนอนทรรศการศลปะทผชมทวไปสามารถเขามาเปนสวนหนงของผลงานเพยงแคพวกเขากาวเขามาในแกลเลอรและถายรปรวมกบนางแบบสาวสวยสองทานทแตงกายดวยชดบกนทมรปหนาของธวชชยพมพลงบนชดดงกลาว ปฏกรยาตางๆ ของผชมทเกดขนนนคอสวนหนงของผลงานธวชชยทตองการเปดพนทและลดความเครงครดของระบบการเขาชมงานศลปะ


877

โดยใหขอจ ากดตางๆ ทผชมเคยมตอชนงานเจอจางลง เสมอนการลดอตตาในตวศลปน โดยธวชชยไดยนยนประเดนดงกลาวดวยการเชญชวนศลปนรวมสมยรนนอง อยาง ล าพ กนเสนาะ, ชลต ภศร และ ธรวฒน นชเจรญ-ผล ใหรวมสรางสรรคผลงานจตรกรรมและภาพถายทเกดจากความตความในชอและแนวคดของนทรรศการ “เลน เลน” รวมกบผลงานของธวชชยทน าเสนอภาพจตรกรรมทวาดเรยนแบบภาพปกของนตยสารเพลยบอย (Play Boy) ทนอกจากจะรวมภาพดารานางแบบสาวในชดวาบหวว เนอหาสาระภายในเลมยงอดแนนไปดวยเรองราวตางๆ ในสงคมและบทสมภาษณผทประสบความส าเรจในสายอาชพตางๆ จนท าใหหนงสอเลมนมอทธพลตอวธคดของคนในสงคมเอมรกาชวงป ค.ศ.1960 หนาปกของนตยสารเพลยบอยทธวชชยน าเสนอจงไมใชการเผยความยวยวนของสตรเพศเทานนแตธวชชยก าลงแฝงไวซงประเดนของการขบเคลอนหรอจดประกายความคดของผคนในแตละยคสมยทสอตางๆ เชน นตยสาร หนงสอพมพ ภาพยนตร หรอละครโทรทศน ตางสงอทธพลตอความคดและการด าเนนชวตของผคนไมมากกนอย “มโนทศน บรบท การตอตาน: ศลปะและสวนรวมในเอเชยตะวนออกเฉยงใต” คออกหนงนทรรศการทมการดงผชมเขามามสวนรวมตอตวงานศลปะ ผานแนวคดของ 3 ภณฑารกษชาวเอเชยอยาง อโอลา เลนซ ( Lola Lenzi) จากสงคโปร อากง ฮจานกาเจนนง (Agung Hujatnikajennong) จากอนโดนเซย และวภาช ภรชานนท จากประเทศไทย ภายใตแนวความคดถงเสรภาพและการตอตานตางๆ ทเกดขนในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงสะทอนผานผลงานของศลปนอาเซยนกวา 40 คน ทมผลงานเกยวเนองกบประเดนดงกลาว ดงจะเหนไดจากผลงานของ สธ คณาวชายานนท ศลปนไทยทรวมตงค าถามกบภาพประวตศาสตรการเมองไทยหลงเปลยนแปลงการปกครองในป พ.ศ. 2475 โดยสธไดน าโตะเรยนทสลกภาพและขอความในประวตศาสตรลงบนโตะ กอนจะใหผชมสามารถเขามามสวนรวมผานการใชดนสอขดขดกระดาษจนไดภาพหรอขอความในประวตศาสตรซงเปนผลงานศลปะของสธกลบบานไป รองรอยของประวตศาสตรการเมองยงถกถายทอดส “Around 11.00-12.00 hrs.” ผลงานวดโออารตโดย ณฐพล สวสด ทก าลงใชยางลบกอนเลกๆ ลบเงาของอนสาวรย ตวแทนของการยกยองวรกรรมและรองรอยประวตศาสตรทไมอาจจะลบเลอน ซง ณฐพล คอหนงในศลปนทไดรบการคดเลอกใหจดแสดงผลงานจากการประกวดศลปกรรมแบรนดนว (Brand New Art Project) ซงถอเปนเวทการประกวดศลปกรรมรวมสมยทจดขนยาวนานมากวา 10 ป ซงมมมองของประวตศาสตรและสงคมยงสะทอนผาน นทรรศการศลปะ “ออนนช” ทจดขน ณ หอศลปตาด ไทยยานยนตร โดยไดสามศลปนรวมสมยอยาง วรพงษ ศรตระกลกจการ, สวทย มาประจวบ และประกฤต แหลมหลวง ทสรางสรรคผลงานวพากษสงคมในมมมองทตางกนออกไว โดยสวทยไดใชถงน ามนโลหะเปนวสดหลกในการสรางประตมากรรมทมรปลกษณคลายนกและกระตาย จดวางรวมกบจตรกรรมทสะทอนผลของสงคมบรโภคนยมผานภาพสตวตางๆ ทถกปรบแตงจนมลกษณะเกนจรง ไมตางจาก วรพงษ ศรตระกลกจการ ทน าเสนอภาพพมพแกะไมขนาดใหญรวมกบผลงานจตรกรรมทไดรบอทธพลหรอแรงบนดาลใจจากลกษณะการใชส ทแปรงและการจดวางองคประกอบของศลปะในยคกลาง ทศลปนมองวามเสนหและนาคนหา โดยวรพงษไมลมทจะสอดแทรกสญลกษณตางๆ ทไดรบแรงบนดาลใจจากสงคมรอบตวไวในผลงานชนตางๆ ดวยเชนกน สวน ประกต แหลมหลวง ศลปนกราฟกตทมผลงานโดดเดนทงในและตางประเทศ ในนทรรศการศลปะ “ออนนช”


878

ประกฤตไดน าผลงานจตรกรรมและกราฟฟตทท าขนสดๆ ในนทรรศการมอบเปนของขวญสงทายปส าหรบผมาชมงาน เมอเฝาสงเกตผลงานศลปะรวมสมยทเกดขนในป พ.ศ. 2557 พบวาศลปนทศนศลปตางกลบไปหาแงมมทางประวตศาสตรและสงคมมาใชเปนแรงบนดาลใจในการสรางสรรคผลงานศลปะในรปแบบเฉพาะตน ดงจะเหนไดจากนทรรศการศลปะ “เลน เลน” ของ ธวชชย สมคง ทน าแรงบนดาลใจจากวฒนธรรมปอปราวป ค.ศ.1960 เขามาผสมผสานรวมกบผลงาน เชนเดยวกบผลงานของ สธ คณาวชยานนท, อ ามฤทธ ชสวรรณ, สวทย มาประจวบ, วรพงษ ศรตะกลกจการ กฤษฎางค อนทะสอน, มงคล เกดวน, ณฐพล สวสด, เกรยงไกร กลพนธ ฯลฯ ทสอดแทรกแงมมตางๆ ของเหตการณในปจจบนทจะกลายเปนประวตศาสตรหนาส าคญของสงคมไทยผานผลงานศลปะรวมสมยไดอยางนาสนใจ อภปรายผล ผลงานชนนเปนงานวจยเชงคณภาพ ทตองการสะทอนแนวคดและกระบวนการสรางงานศลปะของศลปนทมกแอบองกบเรองราวหรอความเปนไปของสงคม โดยเฉพาะสงคมไทยในชวงป พ.ศ. 2557 ทถอไดวามความเปลยนแปลงและเหตการณส าคญเกดขนหลายครงดวยกน เชนเดยวกบวงการศลปะรวมสมยของไทยทนทรรศการและกจกรรมทางศลปะตางๆ ทเกดขนในชวงป พ.ศ. 2557 เปนไปตามยทธศาสตรในการพฒนาประเทศ นนเองทท าใหนทรรศการศลปะในสวนของภาครฐและเอกชนทจดขนนนมความแตกตางกน เชนหอศลปของภาครฐจะน าเสนอนทรรศการทเชอมความเปนเอกลกษณของวฒนธรรมในชาตพนธมาเปนประเดนหลก สวนแกลเลอรเอกชนจะมงเนนการน าเสนอแนวคดและลกษณะผลงานแบบปจเจกบคคล ซงศลปนสวนใหญตางสะทอนภาพความเปนไปของสงคมตามทศลปนไดด าเนนอย ซงประกอบไปดวยเรองราวทางการเมอง ประวตศาสตร การเรยกรองสทธสตร หรอประเดนของกลมเพศทสาม ผลงานศลปะเหลานจงเปนดงกระจกเงาทฉายภาพของผคนในสงคมไทยทเตมไปดวยวฒนธรรมและความหลายหลายทางความคด ความเชอ และการใชชวต

ขอเสนอแนะ ปจจบนศลปนไทยซงเตมไปดวยพลงและความสามารถนนมจ านวนมาก แตการทจะกาวขนเปนศลปนอาชพทสามารถด ารงชพดวยการสรางงานศลปะเพยงอยางเดยวนนยงเปนไปไดยาก อนเนองมาจากปญหาดานเงนทนและการขาดการสนบสนนศลปนอยางเปนระบบ นนเองทท าใหศลปนของประเทศไทยจ านวนมากไมสามารถด ารงชพเพอการสรางงานศลปะแตเพยงอยางเดยว หลายคนจงออกจากวงการศลปะไปอยางนาเสยดาย สงเหลานคอความเปนจรงทบคลากรในแวดวงศลปะตางพบเจอ ซงหากภาครฐและเอกชนรวมมอกนในการจดการหรอสนบสนนกลมศลปนผานการจดซอผลงานศลปะหรอสนบสนนเงนทนในการสรางงานศลปะและการจดแสดงนทรรศการของกลมศลปนไทย ปญหาหรอชองโหวของวงการศลปะในประเทศไทยอาจลดหรอเบาบางลงกเปนได


879

กตตกรรมประกาศ ขาพเจาขอขอบพระคณครอบครวทมสวนสนบสนนความคดและก าลงใจใหขาพเจามาโดยตลอด ขอขอบพระคณ คร อาจารย ผรวมงานทคอยชแนะและชวยเหลอตลอดการด าเนนงานวจยของขาพเจาเสมอมา

บรรณานกรม คณะรฐมนตร.2557. ค าแถลงนโยบายของคณะรฐมนตร พลเอกประยทธ จนทรโอชา นายกรฐมนตรแถลงตอสภา นตบญญตแหงชาต (ออนไลน). เขาถงไดจาก http://www.opdc.go.th/Law/File_download

[2557,พฤศจกายน]. รจรจ สรดนทร.2557. “Hotel Art Fair 2014.” นตยสารไฟนอารท, 11, 115: 53-57. วภาว คงมาลา. 2557. “ความจรง สมมต.” นตยสารไฟนอารท, 11, 116: 88-85. สมภาษณ อมหทย สวฒนศลป, 30 มนาคม 2557. สธ คณาวชยานนท. 2555. ศลปะและวฒนธรรมรวมสมย. ภาควชาทฤษฎศลป บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย

ศลปากร, หนา 12. อทธพล ตงโฉลก. 2550. แนวทางการสอนและสรางสรรคจตรกรรมขนสง. กรงเทพฯ :อมรนทรพรนตงแอนดพบ

ลชซง จ ากด (มหาชน)


880

ความเสยงนโยบาย......ลดเวลาเรยน เพมเวลาร AT RISK POLICY; MINIMIZING STUDYING, MAXIMIZING LEARNING

สาลน มเจรญ

อาจารยประจ าหลกสตรบรหารการศกษา คณะบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรปทม ขอนแกน E-mail: [email protected]

สภทร พนธพฒนกล อาจารยประจ าหลกสตรบรหารการศกษา คณะบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรปทม ขอนแกน


บทน า นโยบาย “การลดเวลาเรยน เพมเวลาร” เปนนโยบายทผเขยนซงเคยด ารงต าแหนงเปนผบรหารสถานศกษามา 22 ป มความเขาใจวา รฐบาลตองการทจะใหเดกนกเรยนมโอกาสทจะพฒนาทกษะดานตางๆ ตามศกยภาพของตนเองไดมากขน เพมขน และเพอแกไขปญหาดานตางๆ โดยเฉพาะดานการเรยนการสอนซงตรงกบความคดเหนของ ตองเตย คลงเพชร (2558) ไดล าดบปญหาทเกดขนกบการเรยนการสอนและกบตวของนกเรยนเอง ไวดงน(1) นกเรยนไมเหนความส าคญของการเรยน โดยมความสนใจกบสงอนๆมากวา เชน อานการตนหรอหนงสออนๆนอกจากหนงสอเรยนในเวลาเรยน นงฟงเพลง พดคยกบเพอนขางๆ ท าใหไมไดรบรสงทครสอน (2) นกเรยนขาดความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย สงงานไมตรงตามก าหนด หรอไมรวมมอกบเพอนในการปฏบตกจกรรมตางๆ (3) นกเรยนขาดทกษะในการ ฟง พด อาน เขยน อนเปนพนฐานในการรบรสงทครอธบาย และใหปฏบตเพอเกดความช านาญในสงทครสอนหรอแนะน า (4) นกเรยนไมเขาใจในสงทครสอน (5) นกเรยนหนเรยน (6) บรรยากาศในการเรยนไมเออการเรยนการสอน เชน มเสยงดงรบกวน อากาศรอนหรอเยนเกนไป (7) นกเรยนขาดสมาธในการเรยน เนองจากมเรองตางๆ มารบกวนจตใจ เชน มการสอบวชาอ นในคาบตอไป (8) สอการเรยนการสอนไมพรอม (9) นกเรยนเขากบเพอนไมได ดงนนนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” นาจะเปนทางออกทส าคญของการจดการเรยนการสอนในปจจบนสอนาคตศตวรรษท 21 ค าส าคญ: ลดเวลาเรยน เพมเวลาร, การบรหารจดการเวลาเรยน, ผบรหาร, คร

ABSTRACT Minimizing Studying, Maximizing Learning” policy is a new policy which the author viewed as an

intention by the government to furnish students with the skills to improve themselves individually and to solve the problems especially in teaching and learning. The idea corresponds with TongToei Klangpetch (2015) as he had stated some problems of teaching and learning and students’ issues: 1) students did not value the


881

importance of learning as they lacked learning interests, 2) students lacked responsibility, cooperation and collaboration, 3) students lacked basic skills such as listening, speaking, reading, and writing to work on classroom activities, 4) students did not understand what teachers said, 5) students skipped class, 6) classroom environment was not suitable for managing classroom activities, 7) students lacked attention, 8) teaching materials were not prompted to be used, and 9) students could not get along well with others. Therefore, this policy would be one of the practical solutions for 21st Century learning.

KEYWORDS: Minimizing Studying, Maximizing Learning, time management, administrators, teachers

นโยบายลดเวลาเรยน เพมเวลาร ในปนรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ พลเอก ดาวพงษรตนสวรรณ ไดใหนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ออกมาใหม ซงทานรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการไดน าพระราชด ารสของ สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยามบรมราชกมาร ทรงมพระราชด ารสในเรองการศกษาวา การจดการศกษาตองดภาพรวมทงประเทศ เพราะทกวนนการศกษาคอนขางออนแอ และมงเนนการเรยนการสอนเนอหาบางเรองมากเกนไป ทรงมพระราชดารใหมการน าองค ๔ แหงการศกษา คอ พทธศกษา จรยศกษา หตถศกษาและพลศกษา และหวใจนกปราชญ คอ ส จ ป ล หมายถง การฟง การคด การถามและการเขยน ซงเปนหวใจส าคญของนกปราชญและบณฑต อกทงยงจะเปนเทคนคในการชวยใหผเรยนมทกษะการเรยนเกงมากขนโดยทรงมพระราชด ารใหน าทงสองเรองมาใชในการจดการศกษา (คมอบรหารจดการเวลาเรยน : 2558) ผเขยนไดอาน คมอบรหารจดการเวลาเรยน “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ของส านกงานวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ไดกลาววา การลดเวลาเรยน เพมเวลาร เปนกรอบวสยทศนดานการศกษา เพอเตรยมนกเรยนใหพรอมเขาสการเรยนรในศตวรรษท 21 ของไทยนน สอดคลองกบของหลายประเทศทเปนผน าดานการศกษาของโลกทเหนพองกนกบแนวคดส าคญในศตวรรษท 21 เรองของจตสานกตอโลก ความรพนฐานการประกอบสมมาอาชพ ความรพนฐานดานพลเมองสขภาพและสงแวดลอม และทกษะทจ าเปนในศตวรรษท 21 อนไดแก ทกษะการเรยนรและนวตกรรมทกษะดานสารสนเทศสอและเทคโนโลย ทกษะการท างาน ทกษะชวตทใชไดจรง (กบครอบครวโรงเรยนชมชนรฐและประเทศชาต) และงานวจยเกยวกบ หลกสตรและผลการใชหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช ๒๕๕๑ ตลอดจนผลการประเมนคณภาพการศกษาตางๆ พบวา ผลการประเมนคณภาพการศกษาของนกเรยนต ากวาเกณฑทก าหนด ทงผลการทดสอบระดบชาต (O-NET) ผลการสอบ PISA ทงๆทโรงเรยนใชเวลาจดการเรยนการสอนมากขนเปนเวลา 7 หรอ 8 ชวโมงตอวน เดกคดไมเปน วเคราะหไมได ขาดทกษะชวต อดแนนเนอหาวชาการมากกวาใหเรยนรดวยตนเอง เดกนกเรยนมภาระงานการบานมากเกนไป หรอตองน าการบานไปท าทบาน เดกเครยดและตองเรยนพเศษมาก อกทงไดใหความหมายของ การลดเวลาเรยน เพมเวลารไวดงน


882

1. ลดเวลาเรยน หมายถง การลดเวลาเรยนภาควชาการ และการลดเวลาของการจดกจกรรม การเรยนรทผเรยนเปนผรบความรเชน การบรรยาย การสาธต การศกษาใบความรใหนอยลง 2. เพมเวลาร หมายถง การเพมเวลาและโอกาสใหผเรยน ไดลงมอปฏบตจรง มประสบการณตรง คดวเคราะห ท างานเปนทมและเรยนรดวยตนเองอยางมความสข จากกจกรรมสรางสรรคทหลากหลายมากขน 3. การบรหารจดการเวลาเรยน หมายถง การจดสดสวนเวลาของการจดกจกรรมการเรยนรทผเรยนเปนผรบความรใหนอยลงและเพมเวลาของกจกรรมการเรยนรทผเรยนเปนผลงมอปฏบตจรงและสรางความรดวยตนเองมากขนเพอใหผเรยนไดรบการพฒนาตามความสนใจความถนดและความตองการไดเพมพนทกษะการคดวเคราะหทกษะชวตความมน าใจการท างานเปนทมและมความสขในการเรยนร

รฐบาลพลเอก ประยทธ จนทรโอชาไดพยายามทจดท านโยบาย ใหนกเรยนลดภาระของนกเรยนใหนอยลง เพอเดกนกเรยนจะไดมเวลาวางมากขน รฐบาลตองการใหเดกนกเรยนทกคน มโอกาสทจะพฒนาทกษะดานตางๆ ตามศกยภาพตามความถนดของตนเองใหไดมากทสด โดยยดดานความแตกตางของแตละบคคลเขามาเปนสวนส าคญ เพอทจะท าใหเดกไดเรยนอยางมความสข สนกกบการเรยน อยากออกมาท ากจกรรมตางๆทโรงเรยน แทนทจะออกไปแสวงหาประสบการณภายนอกทอาจจะเตมไปดวยอบายมข สงเสพตด การมเพศสมพนธกอนวยอนควร และการคบเพอนทไมเหมาะสม นโยบาย การลดเวลาเรยน เพมเวลาร เปนนโยบายทนกเรยนสามารถใชในการเรยนรไดดวยตนเองและการเรยนรดงกลาวไมจ าเปนตองจ ากดเฉพาะในหองเรยน ตามเวลาทครก าหนดนกเรยนสามารถเรยนรไดทกแหงทกเวลาทงในหองเรยนและนอกหองเรยน ตามความพรอมความสามารถของนกเรยนครผสอนตองปรบวธการจดการเรยนรและนกเรยนตองเปลยนวธการเรยนรของตนเองจดการเรยนรโดยเนนผเรยนเปนส าคญ ดวยวธการทหลากหลายอาทเชนการจดการเรยนรโดยใชกระบวนการกลม (Group Process) การจดการเรยนรโดยใชโครงงาน (Project-BaseLearning) เรยนรจากกจกรรมการปฏบตจรงจากประสบการณตรงใชค าถามเพอกระตนใหผเรยนคดวเคราะหและสบคนขอมลนกเรยนมทกษะการเรยนรตลอดชวตสามารถน าไปใชในชวตจรงไดมการจดกจกรรมโดยใหนกเรยนทกคนไดเรยนรรวมกนครจะเปลยนบทบาทจากผสอนมาเปนผอ านวยความสะดวก เปนทปรกษาชแนะชวยเหลอนกเรยนใหประสบผลส าเรจและนกเรยนเรยนรดวยตนเองเรยนรเปนทมหรอจากกลมเพอนมากขนซงการเรยนรลกษณะนท าใหนกเรยนไดเรยนรอยางมความสข และภายใตแนวคดดงน (1) กจกรรมเปนทางเลอกสนองตอบความสนใจความถนดของผเรยนอยางหลากหลาย (2) เรยนรหลกการสรางความรผานกระบวนการและกจกรรม (Process and Content) (3) ลงมอปฏบตและสรางความรในบรรยากาศทอบอนอสระและปลอดภย (4) ปรบบทบาทครจากการเปนผสอนเปนผใหค าปรกษาชแนะ (Coach & Mentor) (5) ครผสอนควรใชวธการประเมนผลทหลากหลายและเปนการประเมนตามสภาพจรงวเคราะห คณภาพและพฒนาการของนกเรยนมากกวาการประเมนนกเรยนจากการสอบเทานน

จากแนวคดของกระทรวงศกษาธการน เพอทจะจดกระบวนการเรยนการสอนใหเดกมเวลาวางมากขน มความสขในการเรยนมากขน มเวลาทจะท ากจกรรมอะไรไดตามความตองการมากขน และใหเดกรจกใชเวลาวางใหเกดประโยชนมากขน ซงตรงกบประเทศสหรฐอเมรกา ผชวยศาสตราจารยสตเวน วอลค (Steven Wolk) คณะครศาสตร มหาวทยาลยนอรทอสเทรน อลลนอยส (Northeastern Illinois University) ชคาโก สหรฐอเมรกา

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B9%8C_%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%82%E0%B8%AD%E0%B8%8A%E0%B8%B2


883

ไดแสดงความเหนวา โรงเรยนควรปรบปรงวธการเรยนการสอนใหม ทเนนสรางผเรยนใหรกการเรยนร โดยแนวทางสรางความสามารถเรยนรใหเกดขนในผเรยน ควรเกดจากการทผเรยนมความอยากรอยากเหนดวยตนเอง ทงในเรองวฒนธรรม การเมอง คณธรรมจรยธรรม โดยปลอยใหผเรยนมแนวทางการเรยนรทเปนของตนเอง โรงเรยนและผปกครองเพยงแคดแลควบคมใหการเรยนรของผเรยนใหอยในทางทถกตอง และสนบสนนผเรยนใหรเรมทจะเรยนรบางเรองอยางตอเนอง เชน การอนญาตใหผเรยนเลอกหนงสอทตองการอานดวยตวเอง ปลอยใหผเรยนออกไปเรยนรนอกหองเรยน หรอใหเวลาอยางนอย 1 ชวโมงในการศกษาหวขอทสนใจจากหองสมด เปดโอกาสใหผเรยนเขยนในสงทอยากเรยนร รวมถงสรางสรรคโครงการทพวกเขาสนใจ เปนตน ซงเปนแนวทางหนง ทท าใหผเรยนเคารพในสตปญญาและความแขงแกรงทเปนเอกลกษณของตนเอง ก าหนดหวขอทเกยวกบการใชชวตประจ าวนและสถานการณโลกไวในหลกสตร โดยเฉพาะหวขอส าคญเกยวกบการใชชวตประจ าวน ทกษะการคด การสรางจตส านกทดงาม คณธรรมจรยธรรม และสถานการณเกยวกบโลก และหรอการจดการศกษาของประเทศสงคโปรทเปนประเทศในประชาคมอาเซยนใกลบานเรา สงคโปรไดใหความส าคญตอการพฒนาการศกษาของคนในชาตเปนอยางมาก ซงระบบการศกษาของสงคโปรเปนทยอมรบของคนทวโลกวา เมอเรยนจบแลว สามารถมงานท าตรงตอสาขาทตวเองเรยนมา ซงถอวาเปนการออกแบบหลกสตรทตอบสนองกบผเรยน และรวาจะพฒนาเศรษฐกจในทศทางไหน อยางไร และทส าคญทสงคโปรใชภาษาองกฤษในการเรยนการสอนสงคโปรประกาศวา จะเปนศนยกลางทางการศกษามาตรฐานโลก โดยจะใหโอกาสเทาเทยมกนในดานการศกษาเปนพนฐาน โดยรฐบาลสงคโปรไดวางยทธศาสตรดานการศกษา (1). มงเนนผลลพธทางการศกษา (2). เนนจตส านก แรงจงใจ การใฝร ดวยตวของผเรยนเอง (3). ทมทรพยากรดานเงนทนทางการศกษา (4). การบรหารจดการแบบศนยรวม (5). หลกสตรการเรยนการสอนทเขมขน (6). ประเมนตวเองของผเรยนใหมากขน (7). แรงสนบสนนจากครอบครวผเรยน (บญชา ชมชยเวทย ; 2558) หรอ ในประเทศฟนแลนด ท PISA (Program for International Student Assessment) ประกาศวา นกเรยนของฟนแลนดไดรบการจดอนดบใหเปน "นกเรยนทมคณภาพทสดในโลก" ประเมนจากนกเรยนทจบการศกษาภาคบงคบของนกเรยนจ านวน 65 ประเทศเนองจากฟนแลนดจะจดใหเดกเรยนทม อาย 6-7 ขวบ (ซงทบานเรานคอ วยเรยนประถมแลว) เปนชวงเวลาทอยากใหเดกมเวลาอยกบครอบครวใหมากทสด เพราะเขาเชอวา ครอบครวสามารถใหทงความรและความรก ความเขาใจในวฒนธรรมและประเพณทดงาม ใหเดกไดดกวาโรงเรยนอนบาล เดกในวยประถมศกษาทฟนแลนด จะเรยนไมเกนวนละ 5 ชวโมง เพราะเคาเชอวา เดกวยนควรจะมเวลาท ากจกรรมในกจกรรมทตวเองสนใจมากกวาหองเรยน ทฟนแลนด จะก าหนดใหมนกเรยนหองละ 12 คน สงสดไมเกน 20 คน ยงเปนโรงเรยนทมชอเสยงกจะยงจ ากดจ านวนเดกในหองใหนอยลง เพราะทฟนแลนดจะเนนการพฒนาคน มเปาหมายเพอพฒนาความสามารถในการเรยนรและการด ารงชวต ซงนกเรยนแตละคนมศกยภาพทแตกตางกน การดแลรายบคคลจงเปนสงทเขาใหความส าคญ (จรวยพร ธรณนทร,2550) จากการศกษาของประเทศสหรฐอเมรกา หรอประเทศสงคโปร หรอประเทศฟนแลนค ทกประเทศมความสอดคลองตองกนวา นกเรยนควรจะมเวลาเรยนในหองเรยน ไมควรเกนวนละ 5 ชวโมง และควรจะมเวลาสก 1 ชวโมงในการไดท ากจกรรมทตนเองมความตองการ มความถนด มความสามารถและสนใจ ซงการศกษาของไทยเราตรงกนขาม คอการจดการศกษาของไทย มสภาพการจดการเรยนการสอนทยดเนอหาสาระมากเกนไป ท าใหครกงวลเกยวกบเนอหาการสอนวาจะสอนไดไมครบตามเนอหาสาระทก าหนดไวในหลกสตร จงใชวธปอน


884

ขอมลความรใหผเรยน แบบทเรยกวา แทบจะปอนความรเขาปากนกเรยนเลย จงท าใหการเรยนร ทใหผเรยนเกดความคดสรางสรรค เกดทกษะของตนเองจงลดทอนลง และจากผลประเมนภายนอกสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน โดยส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) ป 2548 พบวา ผเรยนมความสามารถคดวเคราะห คดสงเคราะห คดมวจารณญาณ คดสรางสรรค คดไตรตรอง และมวสยทศน เพยงรอยละ 11 และมทกษะแสวงหาความรดวยตนเอง รกการเรยนรและพฒนาตนเพยงรอยละ 26.5 ผเขยนมความเหนวา รฐบาลตอนนเดนมาถกทางแลว โดยเฉพาะกระทรวงศกษาธการทด าร นโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมความเวลาร” สงทผเขยนคดวา นาจะมปญหาและมความเสยงในนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” นนกคอ บทบาทของผบรหารโรงเรยน บทบาทของครผสอนและความเขาใจของผปกครอง ผเขยนไมไดมความกงวลหรอเปนหวงทตวของผเรยนหรอนกเรยนมากเทาใดนก เพราะนกเรยนเปนผไดรบผลประโยชนน นกเรยนนาจะชอบและขอบคณนโยบายนอยางมากดวยซ าไป เนองจากทกวนนนกเรยนจะตองเรยนวนละ 8 คาบตอวน และถาเปนนกเรยนในหองเรยนพเศษ เชน หลกสตรหองเรยนพเศษ วทย – คณตหรอ Gifted ซงเปนหองเรยนพเศษ วทย - คณต และเปนชอทโรงเรยนสวนใหญใชกน หมายถ งหองเรยนท เนนการเรยนวทยาศาสตร และคณตศาสตร โดยจะมเนอหาการเรยนทเขมขน รวมถงการเรยนในเนอหาทเกนระดบชน ทหองเรยนปกตหรอหองเรยนธรรมดาเรยนกน บางโรงเรยนเพมคาบจากวนละ 8 คาบเปนวนละ 9-10 คาบ โดยเพมวชา คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาองกฤษ ใหกบนกเรยน เพอใหสมกบท เปนหองเรยนพเศษ หรอเป นหองเรยนแผนวทยาศาสตร อกหลกสตรคอ หลกสตรหองเรยนพเศษภาษาองกฤษ หองเรยน EP (English Program) เปนหองเรยนทเนนภาษาองกฤษ คอการเรยนการสอนทกวชาจะเปนภาษาองกฤษเกอบทงหมด คลายๆกบการเรยนโรงเรยนนานาชาต เพยงแตรายวชาไมเหมอนกน และจะมบางวชาทเรยนเปนภาษาไทย เชน วชาภาษาไทย ,วชาพละ ,วชานาฏศลป รวมถงวชาสงคมศกษาบางบททตองเรยนในเรองของกฎหมาย กจะใชภาษาไทยเพอการเขาใจทงายขน แลวแตการจดของแตละโรงเรยน หองเรยนพเศษ EP นจะมหลากหลายรปแบบ แลวแตความสามารถของเดก และหรอความตองการของผปกครอง จากบทบาทของผบรหารและบทบาทของครทกลาวถงใน คมอบรหารจดการเวลาเรยน “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ของส านกงานวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการไดกลาวบทบาทของผบรหารทส าคญ ไวดงน เปนผน าการขบเคลอนนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ระดบโรงเรยนและการบรหาร จดการเวลาเรยนทเออตอการ “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร”อ านวยความสะดวกปรบปรงและพฒนาปจจยตางๆใหมความพรอมในการปฏบตประสานและแสวงหาความรวมมอจากชมชนแหลงเรยนรนอกสถานศกษาและ ภมปญญาตางๆมารวมในการบรหารจดการเวลาเรยนการจดการเรยนรและการจดกจกรรม “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” นเทศก ากบตดตามอยางเปนระบบและตอเนอง จดเวทเสวนา ทบทวนหลงการปฏบตงาน (After Action Review : AAR) และน าผลการทบทวนหลงการปฏบตงาน (After Action Review : AAR) และผลการประเมนไปใชในการพฒนาการบรหารจดการเวลาเรยนและการจดกจกรรมการเรยนรใหสงผลตอคณภาพของผเรยน ส าหรบบทบาทของครผสอน จะตองวเคราะหผเรยนเปนรายบคคลและจดท าฐานขอมลสารสนเทศเกยวกบความสนใจความถนดและความตองการจ าแนกเปนระดบชนเรยนและเปนรายบคคล ออกแบบกจกรรมเพมเวลารสอแหลงเรยนร การวดและประเมนผลหลกการ และ แนวทางการจดกจกรรม “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” จดการเรยนรและจดกจกรรม “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” โดยเนนการสราง


885

แรงจงใจนกเรยน ใหมความกระตอรอรนในการเรยนรจดการเรยน โดยเนนผเรยนเปนส าคญจดการเรยนรแบบบรณาการและกจกรรมการเรยนรอยางหลากหลาย รวมเสวนาทบทวนหลงการปฏบตและน าผลมาพฒนาการจดกจกรรมอยางตอเนอง ประเมนและพฒนานกเรยนเตมตามศกยภาพของนกเรยนแตละคน รวมกจกรรมแลกเปลยนเรยนรเพอพฒนาตนเองอยางตอเนองและรายงานผลการเรยนรของนกเรยนสสงคม ในบทบาททกลาวมาขางตนเปนบทบาทของผบรหารสถานศกษาและบทบาทของครผสอน ในการขบเคลอนนโยบาย “ลดเวลาเรยนเพมเวลาร” ระดบโรงเรยน ผเขยนเปนหวงโดยเฉพาะบทบาทของผบรหารสถานศกษา ซงมความส าคญอยางมากเพราะสถานศกษาจะเปนหนวยงานทส าคญยง เพราะเปนหนวยปฏบตการ ผลของการจดการศกษาจะเกดขนทสถานศกษา ผบรหารสถานศกษาจงเปนผทมบทบาทส าคญและมสวนรบผดชอบอยางใกลชดตอการศกษา ทจะใหเกดผลอยางมประสทธภาพเพราะความส าเรจของการบรหารสถานศกษาขนอยกบผบรหารเปนส าคญ (จนทราน สงวนนาม, 2551) ผบรหารโรงเรยนมบทบาทส าคญเปนอยางมากตอการบรหารโรงเรยน โดยเฉพาะการปฏรประบบการบรหารการศกษาตองสอดคลองกบการเปลยนแปลงทงทางเศรษฐกจและสงคม รวมทงการเปลยนแปลงทเกดขนจากความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย ผบรหารตองเปนผน าการเปลยนแปลง รวมทงการจดการศกษาใหมคณภาพและยดหลกการกระจายอ านาจการบรหารไปยงโรงเรยนใหมากทสด ซงเปนการบรหารจดการโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School-BasedManagement) ใหโรงเรยนมอสระ มความคลองตว และมอ านาจการตดสนใจในการบรหาร และจดการศกษาของตนเอง (สมมาตร มแตม ,2548) ผบรหารโรงเรยนถอเปนผน าทางการศกษา ทสงเสรมความส าเรจของนกเรยนทกคน เปนผอ านวยความสะดวกในเรองการพฒนา การแสดงความคดเหน การปฏบตตามแผนและการใสใจตอวสยทศนในการเรยนร โดยมการสวนรวมและสนบสนนจากผมสวนเกยวของของโรงเรยน เปนผสนบสนน บ ารง และค าจนวฒนธรรมของโรงเรยน ซงน าไปสการเรยนรของนกเรยน และความเจรญของบคลากรมออาชพ เปนผรวมมอกบครอบครว และสมาชกของชมชน เพอสนองตอบตอผลประโยชนและความจ าเปนอนหลากหลายของชมชน และการใชทรพยากรตางๆ ของชมชนเปนผมความเขาใจตอบสนองและมอทธพลตอสภาพแวดลอมในวงกวางทงในทางการเมอง สงคม เศรษฐกจ กฎหมาย และวฒนธรรม (Fullan,2007) นคอสวนหนงของบทบาทผบรหารสถานศกษา ในการขบเคลอนนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ในระดบโรงเรยนสงทผเขยนเปนหวงนนกคอ..ผบรหารมความตระหนกรและมความเขาใจในนโยบาย “ลดเวลาเรยนเพมเวลาร” มากนอยเทาใด และสามารถจะเปนผน า เปนผเสนอแนะ เปนผจดการ ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนไดมากนอยเทาใด ผเขยนเปนผบรหารโรงเรยนมา 22 ป ตระหนกไดดวา ถาสถานศกษาใดทมผบรหารทเขาใจนโยบายอยางชดเจน ลกซง ตระหนกถงผลดทจะเกดขนกบนกเรยนในอนาคต พรอมกบสามารถเปนวทยากรทจะอบรม สอสารใหครอาจารย ตลอดจนผปกครองเขาใจถงนโยบายไดอยางเดนชด สามารถชแจงขอสงสยในการด าเนนการไดอยางถกตองตรงตามเจตนาของนโยบาย โรงเรยนนนกจะประสบผลส าเรจยอดเยยม โรงเรยนตางๆกสามารถขอเขามาเยยมชม ศกษาดงาน แลกเปลยนประสบการณกบผบรหารและคณะครอาจารยในโรงเรยนนนไดเปนอยางด ซงผบรหารโรงเรยนทรบนโยบายนควรจะมบทบาทดงนตามความเหนของ Knezevich (1984) คอ (1) บทบาทเปนผก าหนดทศทาง (Direction seter) หมายถง การเปนผก าหนดนโยบาย แนวทางการด าเนนงานของสถานศกษา เพอเปนไปตามจดมงหมายของสถานศกษา (2) บทบาทเปนผกระตนความเปนผน า (Leader catalyst) หมายถง การเปนผน าในงานดานตางๆ ของสถานศกษา เปนผมอทธพลและจงใจใหผอนคลอยตาม (3) บทบาทเปนนกวางแผน (Planner)


886

หมายถง การเปนผวางแผนทงระยะสนและระยะยาวรวมกบคณะกรรมการของสถานศกษา (4) บทบาทเปนผตดสนใจ (Decision maker) หมายถง การเปนผก าหนดการตดสนใจตางๆ ในสถานศกษา (5) บทบาทเปนนกจดองคการ (Organizer) หมายถง การเปนผก าหนดโครงสรางการบรหารงานในสถานศกษา (6) บทบาทเปนผจดการเปลยนแปลง (Change manager) หมายถง การเปนผน าการเปลยนแปลง การจงใจในการเปลยนแปลง (7) บทบาทเปนผประสานงาน (Coordinator) หมายถง การเปนผประสานงานกบหนวยงานตางๆ ในสถานศกษา (8) บทบาทเปนผสอสาร (Communicator) หมายถง การเปนผทบคลากรในสถานศกษาตดตอและประสานสมพนธกบหนวยงานตางๆ ทงภายในและภายนอกสถานศกษา (9) บทบาทเปนผแกความขดแยง (Conflict manager) หมายถง การเปนผคอยแกปญหาความขดแยงระหวางบคคลและกลมภายในสถานศกษา (10) บทบาทเปนผแกปญหา (Problem manager) หมายถง การเปนน าในการแกปญหาตางๆ ของสถานศกษา (11) บทบาทเปนผจดระบบงาน (System manager) หมายถง การเปนผน าในการจดระบบงานและการพฒนาสถานศกษา (12) บทบาทเปนผบรหารการเรยนการสอน (Instructional manager) หมายถง การเปนผน าทางดานวชาการ การจดการเรยนการสอนและการบรหารหลกสตรในสถานศกษา (13) บทบาทเปนผบรหารบคคล (Personnel manager) หมายถง การเปนผสรรหา คดเลอก รกษา และพฒนาบคลากรในสถานศกษา (14) บทบาทเปนผบรหารทรพยากร (Resource manager) หมายถง การเปนผน าทรพยากรทงทรพยสน สงของและบคคลมาใชให เกดประโยชนและมประสทธภาพสง (15) บทบาทเปนผประเมนผล (Appraiser) หมายถง การเปนผประเมนผลการท างานและโครงการตางๆ ของสถานศกษา (16) บทบาทเปนประธานในพธ (Ceremonial head) หมายถง การเปนผน าทางดานการจดงานและพธการตางๆ ของหนวยงาน ทงในสถานศกษาและนอกสถานศกษา (17) บทบาทเปนผสรางความสมพนธกบชมชน (Publicrelater) เปนผน าในการสรางความสมพนธกบหนวยงานภายนอก การประชาสมพนธ การตดตอประสานงาน รวมทงการใหบรหารแกหนวยงานอนๆ ซงบทบาทดงทกลาวมา ถาผบรหารสามารถปฏบตได กสามารถท าใหนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ของรฐบาลประสบผลส าเรจ สวนบทบาทของครผสอนทกลาวไวใน คมอบรหารจดการเวลาเรยน “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ของส านกงานวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ กลาวคอนขางละเอยด และถาครมเวลาในเตรยมการ ในการจดกจกรรมการเรยนการเรยนการสอน มการฝกอบรม มการตรวจสอบ ประเมนการการสอน ตรคณ คณ โพธหลา (online, 2015) กลาววา ครทกคนตองเขาใจวา เดกแตละคนมความรความสามารถไมเทากน เพราะพนฐานครอบครวของแตละคนไมเหมอนกน เพราะฉะนน ...ในการจดการเรยนการสอน ตองค านงถงความแตกตางระหวางบคคลดวย... ครมออาชพตองใจเยนในการจดการเรยนการสอนและ ครทดตองมการวางแผนการจดการเรยนร แผนการจดการเรยนรทดตองมการน าไปปฏบต การปฏบตทดตองเปนไปตามแผนการจดการเรยนรทวางไว ซงสามารถเขาใจไดวา การวางแผนการจดการเรยนรนน ถอเปนเรองจ าเปนอยางยงในบรรดากระบวนการทงหมด ครจ าเปนตองล าดบขนใหชดเจนวาจะสอนอะไรกอน สอนอะไรหลง แตถงกระนนแผนการจดการเรยนรควรมความยดหยน เปลยนแปลงไดตามโอกาสและสถานการณจรง ครจงควรมความมนใจทจะเผชญกบสถานการณในชนเรยนไดทกรปแบบ ทเกดขนนอกเหนอความคาดหวงและแผนการจดการเรยนรทเตรยมไว การปรบแผนนนกเพอใหมความเหมาะสม เนองจากวธการทแตกตางนนอาจชวยใหนกเรยนบางคนสามารถเรยนรและเขาใจในเนอหาไดดยงขน นอกจากประเดนขางตน สงท


887

ครตองค านง คอเรองของเนอหาทเตรยมมาในแตละครงของแผนการจดการเรยนรนน ตองเหมาะสมและสอดคลองกบเวลา มความตอเนอง เปนเอกภาพไปตลอดเวลาของการจดการเรยนร ครผสอนตองสามารถปฏบตกจกรรมในแผนนนไดอยางครบถวน หากครผสอนใชเนอหามาก แตเวลานอย ซงเปนสงทไมสมพนธกน นกเรยนจะเรยนหนกและไมไดฝกปฏบตดวยตนเองเทาทควร จงอาจสงผลใหผลสมฤทธทางการเรยนต ากวา เปาประสงคทไดตงไว ครจะตองเนนกระบวนการเรยนการสอน ควรมงเนนการแสดงความคด การฝกใหผเรยนไดมองกวางและมองไกล มความเขาใจในระดบมหพภาคและสามารถวเคราะหแยกแยะไดในระดบจลภาค ยงไปกวานน ครตองใหผเรยนเขาใจวา ความรไมไดจ ากดอยแตในเฉพาะหนงสอหรอในชนเรยนเพยงเทานน ดงนนครควรเชอมชองวางระหวางทฤษฎและการปฏบต ท าใหนกเรยนเกดความช านาญในเรองทนกเรยนสนใจ และสามารถน าไปใชไดจรงในชวต นกเรยนตองไดรบโอกาสในการเรยนรจากการไดปฏบตจรง ลงมอท าจรงดวยตนเอง ครผสอนจงมหนาทสรางความกระตอรอรน และแรงจงใจในการเรยนร คอยกระตน แนะน าในสงทนกเรยนสงสย ตองสรางความใฝรใฝเรยน พรอมกนนนกฝกฝนนกเรยนใหมสมรรถนะทส าคญตามหลกสตร อ นไดแก ความสามารถในการสอสาร ความสามารถในการคด ความสามารถในการแกปญหาความสามารถในการใชทกษะชวต ความสามารถในการใชเทคโนโลย และคณลกษณะทพง (ธเนศ เจรญทรพย, 2558)

ส าหรบผปกครอง ในคมอบรหารจดการเวลาเรยน “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ของส านกงานวชาการและมาตรฐานการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ไดกลาวถงบทบาท และหนาทไวดงน (1)สงเสรมสนบสนนผเรยนในการปฏบตกจกรรม “ลดเวลาเรยนเพมเวลาร” และใหความรวมมอกบโรงเรยนในการด าเนนงานตามนโยบาย “ลดเวลาเรยนเพมเวลาร”(2)ใหขอมลปอนกลบในการปฏบตกจกรรม “ลดเวลาเรยนเพมเวลาร” ของผเรยน (3)ประเมนความกาวหนาการปฏบตกจกรรมของผเรยนและรวมชนชมผลงานของผเรยนซงตรงกบ อบเบน และ ฮวส (Ubben& Hughes, 1992 อางถงใน วลภา พรหมฤทธ, 2550) ไดเสนอแนวทางการสรางการมสวนรวมของผปกครองในการจดการศกษาของโรงเรยน ดงน (1) ครและบคลากรในโรงเรยนตองท างานใกลชดกบพอแมผปกครองและควรเปนความสมพนธในลกษณะ 2 ทาง (2) สมพนธภาพทเหมาะสมจะตองค านงถงคน 4 กลม คอ พอแมผปกครอง คร ชมชนและนกเรยน ครควรหลกเลยงสถานการณทกอใหเกดวกฤตหรอความขดแยงโดยไมจ าเปน (3) ครตองสนใจนกเรยน เพราะนกเรยนจะกลายเปนสอสาระส าคญ น าเรองราวของโรงเรยนไปบอกพอแมผปกครอง (4) การสรางสมพนธภาพกบพอแมผปกครองควรใหเกดความสม าเสมอในระดบนโยบายและใหเกดการปฏบตทดและเปนจรง (5) นกวชาการหรอนกการศกษาทมสวนเกยวของ ไมควรผกขาดหรอแทรกแซงความคดและควรเคารพ “หนสวน” ทกฝาย (6) การสรางความสมพนธ ควรพฒนาจากระดบสวนตวไปสระดบกลมและสาธารณะใหกวางขวางขน (7) การจดกจกรรมใด ๆ ควรวางกฎทยดหยนตอการระดมความรวมมอของบานและชมชน เนนการกระจายทรพยากรของชมชนมาใชประโยชนในการพฒนาการศกษาและ ชมแข พงษเจรญ (2542, อางถงใน จรนนท ฮงกาส, 2551) ไดเสนอแนะแนวทางการสรางการมสวนรวมของผปกครองในการจดการศกษาของโรงเรยนดงน (1)โ รงเรยนควรเชญผปกครองนกเรยน ใหเขามามสวนรวมในกจกรรมของทางโรงเรยนใหมากขน โดยการประชมสมมนาหรอจดงานชมชนตาง ๆ เพอใหผปกครองไดทราบขอมลขาวสารและความเคลอนไหวของโรงเรยน ท าใหเกดความรวมมอขน (2) โรงเรยนควรประชาสมพนธใหผปกครองไดรบทราบขาวสารเกยวกบการจดกจกรรมของทางโรงเรยน


888

อยางทวถง มวธการอยางหลากหลาย เพอผปกครองจะไดสนใจและเขารวมกจกรรมของโรงเรยนมากยงขน (3) โรงเรยนและผปกครองควรไดมโอกาสพบปะพดคยแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกนอยางนอยภาคเรยนละ 1 -2 ครง และทางโรงเรยนควรเปดโอกาสใหผปกครองไดมโอกาสเขาเยยมชมและเขารวมกจกรรมตาง ๆ ของทางโรงเรยนใหมากทสด(4)โรงเรยนควรจดท าเอกสารคมอส าหรบผปกครองขน เพอแจงใหผปกครองไดทราบรายละเอยด ขอบงคบตาง ๆ ของโรงเรยน จะชวยใหผปกครองไดมโอกาสรบรและเหนความส าคญซงจะชวยใหทางโรงเรยนไดรบความรวมมอจากผปกครองในการเอาใจใสดแลใหนกเรยนไดปฏบตตามระเบยบของโรงเรยนมากยงขน

บทสรปและขอเสนอแนะ ดงนนจากการท พลเอก ดาวพงษรตนสวรรณ รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการ ไดก าหนดนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ถอวาเปนนโยบายทสามารถเปนไปได เปนนโยบายทท าเพอใหเดกมความสขกบการเรยนร ไมมความเครยด และไมมการบานเพม เดกมความสขในการเรยนมากขน มความตองการอยากมาโรงเรยนโดยไมตองมการบงคบจากผปกครอง เพราะเดกไดท าในสงทตวเองมความถนด มความสามารถ และผปกครองกจะมความสขเมอเหนลกมความสข ส าหรบคณครอาจจะมความทกข ความกงวลในการทจะตองจดกจกรรมใหตรงกบความตองการการเรยนรของนกเรยน โดยเฉพาะคณครทอยในโรงเรยนขนาดใหญและขนาดใหญพเศษทมจ านวนนกเรยน ตงแต 1,500 คน ถง 3,000 คนขนไป ครจ าตองจดกจกรรมทหลากหลาย ใหเพยงพอกบความตองการส าหรบผเรยน แตการทกระทรวงศกษาธการไดใหเวลาครในการเตรยมตวนอยมาก เหมอนกบกลววาจะไมมผลงานปรากฏแกสงคม ถงแมวาจะมโรงเรยนบางโรงเรยนแจงความประสงคจะเปนโรงเรยนน ารองกตาม ถาความพรอมของครและทกษะในการจดกจกรรมของครไมช านาญพอกจะท าใหเปนการจดกจกรรมแบบลองผด ลองถก ผลลพธกตกอยทนกเรยน ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนจะเปนอยางไร และการทรฐบาลมาเรมท านโยบายในเทอมท 2/2558 ซงเปนเทอมสดทายทนกเรยนจะตองน าผลการเรยนไปศกษาตอ จะมผลหรอไม ผเขยนไดพดคยกบเพอนผบรหารทงทอยในราชการและผบรหารทเกษยณอายราชการออกมาแลวตเรายงมการตดตามความกาวหนาในวงการศกษาเสมอมา มความเหนตรงกนวา รฐบาลควรจะใชนโยบายนในปการศกษา 2559 โดยเรมจากนกเรยนในระดบอนบาลและระดบประถมศกษากอน เนองจากเปนเดกเลกทตองการการฝกทกษะทกดาน ไมวาดานพทธศกษา จรยศกษา หตถศกษาและพลศกษา และหวใจนกปราชญ คอ ส จ ป ล หมายถง การฟง การคด การถามและการเขยน ซงเปนหวใจส าคญของนกปราชญและบณฑต ตามพระราชด ารของสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร เพอใหเดกไดปลกฝงการรกการเรยน เรยนอยางเปนสข สนกกบการเรยน เดกอยากจะมาโรงเรยน มาท ากจกรรม สวนในระดบมธยมศกษาควรจะเรม ตงแตระดบชนมธยมศกษา ปท 1 และระดบมธยมศกษา ปท 4 เปนการทดลองกอนและเมอท าการทดลองไปแลว 1 ภาคเรยนประสบความส าเรจ จงขยายชนเพมมากขน เพอทรฐบาลจะไดมเวลาในการเตรยมผบรหาร มเวลาในการเตรยมคร มการจดอบรมเชงปฏบต จนเกดความตระหนก ความลกซงในกจกรรมทตองการจดเปนการเรยนการสอนส าหรบนกเรยน จากนนประชาสมพนธอยางตอเนองใหสงคม ผปกครองนกเรยนมความวางใจวา กระทรวงศกษาธการเดนมาถกทางแลว จะไดเกดความสขกบทกฝายทง ผบรหารโรงเรยน คณคร นกเรยนและผปกครอง เหมอนดงเพลง “คนความสขใหประเทศไทย"


889

เอกสารอางอง ขาวส านกงานรฐมนตร. (2558).การแถลงนโยบายดานการศกษาของพลเอก ดาวพงษรตนสวรรณรฐมนตรวาการ

กระทรวงศกษาธการ, 27 สงหาคม 2558 คมอบรหารจดการ .(2558). คมอบรหารจดการเวลาเรยน “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ของส านกงานวชาการและ

มาตรฐานการศกษา, ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน.กระทรวงศกษาธการ. จรวยพร ธรณนทร,(2550).บทความ (online). ท าไมฟนแลนดถงเปนประเทศทมระบบการศกษาทดทสดในโลก

.http://www.adviceforyou.co.th/articles/565-finland-education/ ,5 ธนวาคม 2558. จนทราน สงวนนาม. (2551) . ทฤษฎและแนวปฏบตในการบรหารสถานศกษา. (พมพครงท 2 ). กรงเทพฯ: บคพอยท. จรนนทฮงกาส. (2551). การมสวนรวมของผปกครองนกเรยนในการจดการศกษาและคณลกษณะของนกเรยน

โรงเรยนศรราษฎรวทยาคารสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสกลนครเขต 1. วทยานพนธครศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา,คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสกลนคร.

ตองเตย คลงเพชร (online, 2558) ทมา http://my.dek-d.com/k-popclub/blog/ เมอวนท 6 ธนวาคม 2558 ธเนศ เจรญทรพย.(online, 2557). การจดการเรยนรโดยครมออาชพ. โรงเรยนราชนนทาจารยสามเสนวทยาลย 2

กรงเทพฯ. http://www.stou.ac.th/study/sumrit/ เมอวนท 6 ธนวาคม 2558 บญชา ชมชยเวทย .(2558). จอโลกเศรษฐกจ, เทปบนทกรายการ ทางไทยทวสชอง 3 ผชวยศาสตราจารยสตเวน วอลค (Steven Wolk).(2013). อเมรกาปรบวธการสอนในโรงเรยน.

คณะครศาสตร มหาวทยาลยนอรทอสเทรน อลลนอยส (Northeastern Illinois University) ชคาโก สหรฐอเมรกา. http://alittleparfait.com/2013/02/13/highschool/ 6 /12 /2015

วลภา พรหมฤทธ. (2550). การมสวนรวมของผปกครองนกเรยนระดบประถมศกษาในการด าเนนงานโรงเรยนสงเสรมสขภาพ อ าเภอพรหมครจงหวดนครศรธรรมราช.การศกษาอสระ สาธารณสขศาสตร มหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สมมาตร มแตม. (2548). ปญหาการบรหารงานธรการในโรงเรยนมธยมศกษา สงกดส านกงาน เขตพนท การศกษากระบ. วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต (การบรหารการศกษา), บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

Fullan ,M.(2007).The new meaning of educational change. th4 ed London : Routledge Taylor & Francis Group.

Knezevich , S.J.1984. Administration of Public Education : A Sourcebook for the Leadership and Management of Educational Institutions. th4 ed. Cambridge : Harper & Row Publishers.

http://www.adviceforyou.co.th/articles/565-finland-education/

http://my.dek-d.com/k-popclub/blog/%20%20เมอ

http://www.stou.ac.th/study/sumrit/%20เมอ


890

ประชาคมอาเซยนกบความรวมมอดานภาพยนตร ASEAN COMMUNITY AND MOVIE COOPERATION

ชาญวทย พรหมพทกษ

ผชวยคณบด คณะนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรปทม ขอนแกน E-mail : [email protected]

สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต หรอ อาเซยน (Association of Southeast Asian Nations : ASEAN) เปนการรวมตวของประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใต 10 ประเทศ ดงน ประกอบดวย ราชอาณาจกรไทย เนการาบรไนดารสซาลาม ราชอาณาจกรกมพชา สาธารณรฐอนโดนเซย สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว มาเลเซย สาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมาร สาธารณรฐฟลปปนส สาธารณรฐสงคโปร และสาธารณรฐสงคมนยมเวยดนาม กอตงขนเมอวนท 8 สงหาคม 2510 โดยมเปาหมายความรวมมอประกอบดวย 3 เสาหลก ไดแก เสาการเมองและความมนคง เสาเศรษฐกจ และเสาสงคมและวฒนธรรม (กรมอาเซยน, 2556) ความรวมมอดานสงคมและวฒนธรรม (ASEAN Socio-Cultural Community : ASCC) เปนความรวมมอเฉพาะดาน (Functional Cooperation) ภายใตประเดนเชงสงคมและวฒนธรรมทครอบคลมหลายดาน โดยมเปาหมายเพอใหอาเซยนเปนสงคมทมเอกภาพ มความเอออาทรตอกน มความเปนอยดพฒนาทกดาน และมความมนคงทางสงคม ทงนเพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชน สงเสรมการใชทรพยากรอยางยงยน และสงเสรมอตลกษณของอาเซยน (ASEAN Identity) (กรมอาเซยน, 2556) ในสวนของประเทศไทยมกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงมนษย เปนหนวยประสานงานหลกโดยด าเนนงานรวมกบหนวยงานดานสงคมและวฒนธรรมอนๆ เชน กระทรวงวฒนธรรม กระทรวงศกษาธการ กระทรวงสาธารณสข และส านกงาน กพ. เปนตน การด าเนนงานความรวมมอดานวฒนธรรมและสนเทศอาเซยน มการจดตงคณะกรรมการอาเซยนวาดวยวฒนธรรมและสนเทศ (ASEAN Committee on Culture and Information หรอ ASEAN-COCI) ประกอบดวยตวแทนจากประเทศสมาชกทง 10 ประเทศ ในระยะแรกแบงการด าเนนงานออกเปน 4 สาขาหลก ไดแก คณะท างานดานวรรณกรรมและอาเซยนศกษา คณะท างานดานทศนศลปและศลปะการแสดง คณะท างานดานสอสงพมพและสอบคคล คณะท างานดานวทย/โทรทศนและภาพยนตร/วดทศน ตอมาในป 2552 มการปรบโครงสรางการด าเนนงานใหม โดยยกเลกคณะท างานทง 4 คณะ และตงคณะอนกรรมการ 2 คณะ คอ คณะอนกรรมการดานวฒนธรรม (Sub-Committee on Culture) และคณะอนกรรมการดานสนเทศ (Sub-Committee on Information) คณะอนกรรมการมการประชมปละ 1 ครง เชนเดยวกบ ASEAN-COCI ทจะมการประชมปละ 1 ครง (ส านกความสมพนธตางประเทศ, 2557)

ภาพรวมอตสาหกรรมภาพยนตรในประเทศกลมประชาคมอาเซยน จากบทน าจะพบวาไมปรากฏความรวมมอ หรอการเปดเสรทางสออยางชดเจน ไมวาจะเปนสอดานโทรทศน วทย หรอภาพยนตร ทงทสอตางๆ เหลานมการเผยแพรไปในกลมประเทศสมาชกอาเซยนมาโดยตลอด


891

และแมวาความรวมมอดานสงคมและวฒนธรรมจะเปน 1 ใน 3 เสาหลกของประชาคมอาเซยนกตาม แตกมไดมกรอบความรวมมออยางชดเจน แตกอนจะกลาวถงความรวมมอดานภาพยนตร เราจ าเปนตองส ารวจและท าความรจกกบแวดวงภาพยนตรของแตละประเทศในกลมประเทศสมาชกเสยกอน

อตสาหกรรมภาพยนตรในประเทศกมพชา วงการภาพยนตรของกมพชายคกอนสงครามกลางเมองมความรงเรองอยางมาก ในชวงร งเรองทสดมการผลตภาพยนตรสงถง 400 เรองในระยะเวลา 10 ป มภาพยนตรทไดรบรางวลในระดบนานาชาตจ านวนมาก ภายหลงสงครามกลางเมองสนสดลง สงผลกระทบใหวงการบนเทงของกมพชาหยดชะงกลงอยางสนเชง เนองจากการสงหารณนกวชาการ ปญญาชน ศลปน นกแสดง รวมถงผผลตภาพยนตรเปนจ านวนมาก ในขณะเดยวกนยงมนกแสดง นกสรางภาพยนตร และผก ากบบางสวนทสามารถหนรอดจากเหตการณดงกลาว โดยอพยพมายงประเทศไทย หรออพยพไปยงประเทศอนๆ แตพวกเขาเหลานนยงไมหยดทจะผลตผลงาน ซงผลงานสวนใหญเปนผลงานทสะทอนเรองราวในชวงนนๆ ตวอยางเชน ผก ากบภาพยนตรชาวกมพชาทมผลงานเขาชงรางวลออสกาประจ าป 2557สาขาภาพยนตรตางประเทศยอดเยยม ฤทธ ปาน จากภาพยนตรเรอง The Missing Picture ภาพยนตรทเลาเรองราวจากความทรงจ าอนโหดรายในชวงสงครามกลางเมองของฤทธ ปานในวย 13 ปขณะทเกดสงครามและตองอพยพลภยไปยงประเทศฝรงเศส ปจจบนฤทธ ปานเดนทางกลบมายงกมพชา และพยายามสรางนกท าหนงรนใหม และสราง Bophana Center (โบพานาเซนเตอร) หอภาพยนตรเลกๆ ทมภาพยนตรกมพชาเกาๆ นบพนเรอง (รจกอาเซยนผานโลกบนเทง, 2557) ปจจบนวงการภาพยนตรกมพชาอยในชวงของการฟนฟ และไดรบการดแลสงเสรมอยางจรงจงจากภาครฐ ภายใตการดแลของกรมภาพยนตรและศลปะ เนองจากในอดตอสาหกรรมภาพยนตรกมพชามความรงเรองและไดรบความนยมจากประชาชนอยางมาก ส าหรบขอจ ากดของการสรางภาพยนตรในกมพชาในปจจบน คอ การขาดแคลนบคลากรทงดานการผลต ผก ากบ รวมถงนกแสดง และการขาดแคลนเงนทนในการผลตภาพยนตร ปจจบนการสรางภาพยนตรของผผลตชาวกมพชาจะเปนการรวมทนกบตางชาตเปนหลก รวมถงการแลกเปลยนเรยนรของบคลากรดานการผลตอนๆ อกดวย

อตสาหกรรมภาพยนตรในประเทศลาว อตสาหกรรมภาพยนตรในลาวมความซบเซาอยางตอเนอง ตงแตรฐบาลเคยสรางภาพยนตรเรอง บวแดง ในป 2531 กไมมการสรางภาพยนตรทเปนภาพยนตรสญชาตลาวแทๆ อกเลย (รจกอาเซยนผานโลกบนเทง, 2557) ปจจบนอตสาหกรรมภาพยนตรในประเทศลาวก าลงมการพฒนาอยางตอเนอง มผผลตภาพยนตรรนใหมเกดขนตลอดเวลา แมจะเปนผผลตภาพยนตรรายเลก แตสามารถผลตภาพยนตรไดอยางสรางสรรค และยงคงพยายามผลตภาพยนตรอยางตอเนอง ส าหรบประเทศลาวมขอจ ากดในการผลตภาพยนตรอยหลายกรณ เนองจากความขาดแคลนในหลายประการ ทงดานเงนทน ดานบคลากรการผลต รวมถงขาดแคลนนกแสดงมออาชพ และปญหาใหญอกประเดกหนงของอตสาหกรรมภาพยนตรในประเทศลาวคอ ขาดสถานทในการฉายภาพยนตร เนองจากโรงภาพยนตรใน


892

ลาวมจ านวนนอยมาก โดยในนครหลวงเวยงจนทรมโรงภาพยนตรเพยง 2 โรง และยงตองแบงสดสวนการฉายใหกบภาพยนตรจากตางประเทศ ทงภาพยนตรจากประเทศไทยและภาพยนตรจากฮอลวด (Hollywood)

อตสาหกรรมภาพยนตรในประเทศพมา ภาพยนตรเปนความบนเทงทมในประเทศพมามากวา 90 ป แตยครงเรองของอตสาหกรรมภาพยนตรในพมาคอในชวงป 2463 ซงเปนชวงทพมาอยภายใตการปกครองขององกฤษ เปนชวงเวลาทองกฤษไดน าเขาอปกรณ เทคโนโลย รวมถงบคลากรทางการผลตภาพยนตรเขามายง และมการถายทอดความรเรองการผลตภาพยนตรใหกบประชาชนพมาจนมการผลตภาพยนตรมาถงปละเกอบ 100 เรอง และยงมการวมทนกบตางชาตอกดวย ซงจากการทองกฤษไดวางรากฐานการผลตไวเชนนเปนผลดตอผผลตภาพยนตรของพมาในปจจบน (รจกอาเซยนผานโลกบนเทง, 2557) จนกระทงในป 2523 เปนชวงทนบไดวาเปนยคมอดของอตสาหกรรมภาพยนตรของพมาเนองจากเหตผลหลายๆ ประการ ทงการเซนเซอรทเขมงวดอยางมากของรฐบาลทหาร รฐบาลทหารใชภาพยนตรเปนสงโฆษณาชวนเชอ คาเชาอปกรณทแพงมากกวาครงหนงของทนสรางภาพยนตร และการใชภาพยนตรเปนเครองมอในการฟองเงนของเจาหนาททจรตบางคน(รจกอาเซยนผานโลกบนเทง, 2557) ตอมาในปพทธศกราช 2555 สมาพนธสมาคมภาพยนตรแหงชาตพมาสามารถบรหารงานไดดวยตนเองในรปแบบองคกรไมแสวงหาก าไร หรอ NGO และใชภาพยนตรในการประชาสมพนธประเทศในเทศกาลภาพยนตรตางๆ ทวโลก นอกจากนยงสงเสรมใหมการผลตภาพยนตรใหมเพมขนอกดวย ปจจบนอตสาหกรรมภาพยนตรในพมาก าลงคอยๆ พฒนาขนตามล าดบ เปนการกลบสจดเรมตนอกครงหลงจากซบเซามานาน แตการพฒนาของอตสาหกรรมพมามขอจ ากดทงบคลากร เงนทน อปกรณ และเทคโนโลย นอกจากนในปจจบนในพมาเรมมการขยายตวเพมขนของโรงภาพยนตรในรปแบบของมลตเพลกซ (Multiplex) อกดวย

อตสาหกรรมภาพยนตรในประเทศมาเลเซย ภาพยนตรเรมเขามาในมาเลเซยตงแตปพทธศกราช 2473 แตกตองประสบสภาวะซบเซาเนองจากสงครามโลกครงท 2 และกลบมารงเรองอกครงในปพทธศกราช 2493 โดยไดรบอทธพลโดยตรงจากภาพยนตรฟลปปนส อตสาหกรรมภาพยนตรมาเลเซยมขนาดเลกเนองจากผผลตภาพยนตรในมาเลเซยจะสรางภาพยนตรโดยมกลมเปาหมายอยางชดเจน เนองจากลกษณะของผชมทจะเลอกชมภาพยนตรตามสญชาตของตน เชน กลมผชมสญชาตอนเดยจะเลอกชมภาพยนตรน าเขาจากอนเดยโดยตรง หรอกลมผชมสญชาตจนจะเลอกชมภาพยนตรจน หรอภาพยนตรทใชภาษาจนเปนหลก อกทงภาพยนตรจากตางชาตจะตองผานกระบวนการตรวจสอบอยางเขมงวด และใชเวลาในการตรวจภาพยนตรทจะเขาฉายนานถง 4 สปดาห ทงหมดเปนเงอนไขทางดานความหลากหลายทางวฒนธรรมของผชมเปนส าคญ เนองจากในประเทศมาเลเซยมประชากรหลายสญชาต และแตละสญชาตมการเลอกชมภาพยนตรทแตกตางกนไปตามสญชาตของแต


893

ละบคคล อกทงจ านวนโรงภาพยนตรในมาเลเซยยงมจ านวนนอยเมอเทยบกบประชากร โดยท วมาเลเซยมโรงภาพยนตรไมถง 800 โรง (รจกอาเซยนผานโลกบนเทง, 2557) แตรฐบาลของมาเลเซยมการสงเสรมใหมการผลตภาพยนตรโดยมกฎหมายคนภาษรอยละ 10 จากรายไดภาพยนตรใหกบผผลตภาพยนตรเรองนนๆ ซงเปนแรงจงใจทดในการลงทนเพอผลตภาพยนตรในประเทศมาเลเซย

อตสาหกรรมภาพยนตรในประเทศบรไน บรไนเปนประเทศอสลามทมความเครงครดทางศาสนาอยางมาก แตการผลตภาพยนตรไมไดเปนสงตองหามแตอยางใด ถงกระนนการสรางภาพยนตรในบรไนจงตองไดรบความเหนชอบจากรฐบาลกอน ดงนนอตสาหกรรมผลตภาพยนตรในบรไนจงนบไดวาใหมมากเมอเทยบกบประเทศอนๆ ในอาเซยน ภาพยนตรเรองแรกของบรไนผลตโดยกรมศาสนา เพอสอนใจคนในชาต เรอง Echoes from The Minaret และตามดวยภาพยนตรแนวตลกทองถนอก 1 เรอง และภาพยนตรเรองท 3 ของประเทศบรไน เรอง Yasmine ซงหางจากภาพยนตรเรองแรกถง 46 ป (กจการโรงภาพยนตรในบรไน, 2557) เปนสงสะทอนใหเหนวาอตสาหกรรมภาพยนตรของบรไนเปนอตสาหกรรมการผลตทใหมมาก ซงภาพยนตรเรอง Yasmine เปนงานสรางของผก ากบหญงชาวบรไน ชอ Siti Kamaluddin โดยผานความเหนชอบจากหนวยงานรฐบาล Brunei Economic Development board และไดรบเงนสนนสนนเบองตน 120,000 ดอลลารสหรฐหรอกวา 3 ลานบาทจากงบการสรางทงหมดราว 64 ลานบาท และดวยความขาดแคลนบคลากรในทกๆ ดาน ภาพยนตรเรองดงกลาวจงตองอาศยทมงานจากหลายประเทศ เชน คนเขยนบทและนกแสดงจาก อนโดนเซย ผก ากบควบชาวฮองกงทเคยรวมงานกบเฉนหลง เปนตน (กจการโรงภาพยนตรในบรไน, 2557) ประกอบโรงภาพยนตรในบรไนมจ านวนไมมากนก และภาพยนตรทครองตลาดการใหญยงคงเปนภาพยนตรจากฝงฮอลวดเชนเดยวกบประเทศอนๆ ในอาเซยน รองลงมาคอภาพยนตรจากประเทศไทย โดยแนวภาพยนตรทชนชอบเปนพเศษ คอ ภาพยนตรผ และภาพยนตรบ (Action)

อตสาหกรรมภาพยนตรในประเทศอนโดนเซย ประเทศอนโดนเซยนเปนอกประเทศหนงทมความหลากหลายทางวฒนธรรม และเปนประเทศทมศาสนาอสลามเปนศาสนาประจ าชาต ซงทงสองประการสงผลโดยตรงตออตสาหกรรมภาพยนตรของประเทศอนโดนเซย คณะกรรมการพจารณาภาพยนตรของอนโดนเซยมหนาทในการตรวจสอบและพจารณาเนอหาในภาพยนตรทกเรองกอนเขาฉายในอนโดนเซย ซงการพจารณาจะเปนไปตามหลกค าสอนของศาสนาเปนหลก ดงนนเนอหา หรอฉากบางฉากในภาพยนตรทขดตอค าสอนของศาสนาอสลามจะถกตดออกทนท หรออาจมการหามฉายภาพยนตรบางเรองทขดตอหลกศาสนา เชนกรณทหามภาพยนตร เรอง โนอาห (Darren Aronofsky, 2014) อกสงหนงทเกดขนกบอตสาหกรรมภาพยนตรของอนโดนเซยคอประชาชนชาวอนโดนเซยเบอภาพยนตรทผลตในประเทศของตนเอง เนองจากความซ าซากของเนอเรอง จงใหความสนใจกบภาพยนตรจากตาง


894

มากกวาภาพยนตรทผลตในประเทศ โดยชนชอบภาพยนตรจากฮอลวด และรองลงมาคอภาพยนตรจากประเทศไทย ซงภาพยนตรเรองพมากพระโขนงสามารถท ารายไดขนอบดบ 1 ของBox-office และภาพยนตรเรองลดดาแลนดสามารถยนโรงฉายไดถง 3 เดอนและกลายเปนภาพยนตรท ารายไดสงสดตลอดกาลของประเทศอนโดนเซยไดอกดวย

อตสาหกรรมภาพยนตรในประเทศฟลปปนส ประชาชนชาวฟลปปนสชนชอบภาพยนตรจากฮอลวด ดวยเทคนคการสรางทตระการตา เนอเรองทนสมย และการรบชมโดยไมตองมค าบรรยายทองถน เนองจากประชาชนฟลปปนสสามารถใชภาษาองกฤษไดด ท าใหการรบชมภาพยนตรจากฮอลวดไดเขาใจ ส าหรบภาพยนตรทผลตในประเทศนน โดยสวนใหญจะเปนภาพยนตรแนวตลก และแนวตลกโรแมนตก ซงมบรษทผลตภาพยนตรรายใหญทผกขาดเพยงรายเดยว คอ บรษท สตาร ซนมา (Star Cinema) หากแตความนาสนใจของอตสาหกรรมภาพยนตรของฟลปปนสคอการทภาพยนตรนอกกระแสกลบมาจ านวนการผลตมากวาภาพยนตรกระแสหลกถง 2 เทา หรอกวา 100 เรองตอป ซงสะทอนใหเหนวา มผผลตภาพยนตรนอกกระแสจ านวนมากและมผใหความสนใจ อตสาหกรรมภาพยนตรในฟลปปนสเปนอตสาหกรรมทไดรบการสงเสรมจากภาครฐ โดยม The Film Development Council of Philippines เปนหนวยงานหลกในการดแลและชวยเหลอผสรางภาพยนตรนอกกระแส มการจดเทศกาลภาพยนตรทมะนลา และการใหความชวยเหลอในดานอนๆ แตส าหรบผผลตภาพยนตรแลวกลบเหนวาความเชอเหลอดงกลาวยงไมเพยงพอตออตสาหกรรมผลตภาพยนตรของฟลปปนส เพราะยงมอกหลายปจจยทผผลตภาพยนตรยงไมไดรบความสะดวก ทงเรองของแหลงเงนทน การใหการสนบสนนดานบคลากร และโรงภาพยนตรทโดยสวนใหญฉายภาพยนตรจากฮอลวดเปนหลก

อตสาหกรรมภาพยนตรในประเทศเวยดนาม อตสาหกรรมการผลตภาพยนตรในเวยดนามเตบโตสวนทางกบการเตบของอตสาหกรรมโรงภาพยนตรของเวยดนามอยางชดเจน (รจกอาเซยนผานโลกบนเทง, 2557) ในขณะทอตสาหกรรมโรงภาพยนตรเตบโตอยางรวดเรว อตสาหกรรมการผลตภาพยนตรกลบไมไดรบความนยมจากชาวเวยดนามเทาใดนก เนองดวยคณภาพในการผลตยงไมทนสมย อกทงการตรวจสอบเซนเซอรโดยหนวยงานของรฐยงเปนไปอยางเขมงวด เชน หามสรางภาพยนตรทมเนอหาพาดพงเรองการเมอง หามสรางภาพยนตรทเสยดสรฐบาล หามภาพยนตรทมเนอหารนแรง ภาพยนตร สยองขวญ รวมถงภาพยนตรทมเนอหากระทบตอภาพลกษณของประเทศ (รจกอาเซยนผานโลกบนเทง, 2557) สงผลใหในแตละปมภาพยนตรสญชาตเวยดนามเขาฉายเพยงปละ 30 เรองโดยเฉลย ในขณะทอตสาหกรรโรงภาพยนตรกลบไดรบความนยมมาก โดยเฉพาะใหกลมผชมวยรน ซงภาพยนตรทไดรบความนยมอยางมากคอภาพยนตรจากฮอลวดเชนเดยวกบประเทศอนๆ ในอาเซยน โดยภาพยนตรไทยถอวาเปนนองใหมในวงการบนเทงของเวยดนาม แตถงกระนนภาพยนตรกยงไดรบความนยม


895

เชนกน อกประเดนทนาสนใจคอการเซนเซอรภาพยนตรจากตางประเทศเปนไปอยางผอนปลนมากกวาภาพยนตรทผลตโดยผผลตชาวเวยดนาม ซงนนสงผลโดยตรงตออตสาหกรรมการผลตภาพยนตรอยางชดเจน

อตสาหกรรมการภาพยนตรในประเทศสงคโปร การผลตภาพยนตรในสงคโปรยงไมโดดเดนเทาใดนก โดยสวนใหญภาพยนตรทผลตในสงคโปรจะเปนภาพยนตรแนวตลก อกทงตลาดภาพยนตรในสงคโปรเปนตลาดทมขนาดเลก และยงสวนแบงการตลาดสวนใหญยงคงเปนของภาพยนตรจากฮอลวด โดยภาพยนตรทท ารายไดสงสดของสงคโปร คอ ภาพยนตรเรอง The Army ภาค 1 และ ภาค 2 ในขณะทภาพยนตรจากตางประเทศไดรบความนยมอยางมาก และภาพยนตรทไดรบความนยมสงสดยงคงเปนภาพยนตรฮอลวด และภาพยนตรทไดรบความนยมรองลงมาคอภาพยนตรไทย โดยเฉพาะภาพยนตรสยองขวญและภาพยนตรตลก

ความรวมมอดานการผลตภาพยนตรในกลมประชาคมอาเซยน จากการส ารวจอตสาหกรรมภาพยนตรในประเทศตางๆ ในประชาคมอาเซยนจะเหนวาประเทศตางๆ ประสบปญหาคลายๆ กน โดยในหลายประเทศประสบปญหาการขาดแคลนในดานตางๆ ทงบคลากรดานการผลตทงบคลากรดานการเขยนบทภาพยนตร ชางเทคนคตางๆ การขาดแคลนแหลงเงนทน และการเขาฉายของภาพยนตรจากฝงฮอลวดทมกครองสวนแบงการตลาดในทกประเทศอาเซยน ทงหลายเหลานเปนปญหารวมกนของประเทศกลมอาเซยน แตจากการรวมตวกนเปนกลมประเทศอาเซยนนน แตละประเทศยงไมมนโยบายทชดเจนในเรองความรวมมอดานภาพยนตร วาแตละประเทศจะมนโยบายเกยวกบความรวมมอดานภาพยนตรไปในทศทางใด หรอจะมความรวมมอในดานใดบาง ถงแมวาตลาดดานภาพยนตรในอาเซยนจะเปนตลาดขนาดใหญกตาม อกประเดนทอาจเปนปญหาของกลมประเทศอาเซยน คอ ความหลากหลายทางวฒนธรรม ซงในหลายประเทศเปนเงอนไขส าคญของการผลตภาพยนตรใหครอบคลมผชมทกกลมทมความหลากหลายทงดานศาสนา ความเชอ วฒนธรรม

บทบาทของประเทศไทยในอตสาหกรรมภาพยนตรในระดบอาเซยน ประเทศไทยเองกเชนเดยวกบประเทศอนๆ เปนประเทศอนๆ ในกลมประเทศอาเซยนคอ ยงไมมนโยบายทชดเจนเรองความรวมมอของผผลตภาพยนตร หากแตประเทศไทยกลบมบทบาทอยางมากในตลาดอตสาหกรรมภาพยนตรระดบอาเซยน เนองจากประเทศไทยเปนศนยกลางของหองบนทกเสยง หองผสมเสยง หองตดตอ ซงจากการเปนแหลงของหองแลบทางภาพยนตรตางๆ สงผลใหมบรษทของไทยสามารถไปเปดบรษท post-productionในตางประเทศได เชนตวอยางของบรษท กนตนา ทไปเปดบรษททประเทศเวยดนาม นอกจากนภาพยนตรไทยยงเปนอกหนงสนคาสงออกทไดรบความนยมในหลายประเทศ โดยเฉพาะภาพยนตรแนวสยองขวญ และภาพยนตรตลก เปนแนวภาพยนตรทไดรบความนยมอยางมากในตลาดตางประเทศ


896

สรป จากการส ารวจตลาดอตสาหกรรมภาพยนตรในกลมประเทศอาเซยนจะพบวาอตสาหกรรมภาพยนตรในแตละประเทศมปญหารวมกนหลายอยาง โดยเฉพาะดานบคลากร และดานเทคโนโลย ดงนนหากมการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนนาจะสงผลดตออตสาหกรรมภาพยนตร โดยเฉพาะอตสาหกรรมดานการผลตภาพยนตร ซงประเทศไทยมความไดเปรยบอยมากในประเดนเหลาน ถงแมวาในแตละประเทศจะยงไมมความชดเจนในสวนของนโยบายความรวมมอกตาม ดงนนประเทศไทยจงควรผลกดนตนเองใหกลายเปนศนยกลาง (Hub) ของการผลตภาพยนตร ไมวาจะเปนสวนของ Pre-production หรอ post-production กตาม ประกอบกบภาพยนตรไทยยงคงไดรบความนยมในทกประเทศกลมอาเซยน การผลดดนภาพยนตรใหเปนสนคาสงออกอยางเปนรปธรรมกวาทเปนอย ทงนควรไดรบการสนบสนนอยางเปนทางการจากภาครฐมากกวาทเปนอย และควรมการก าหนดกรอบความรวมมอทชดเจนอกดวย

บรรณานกรม กรมอาเซยน. กระทรวงการตางประเทศ. 2556. ASEAN Mini Book. กรงเทพฯ: บรษท Page Maker. ส านกขาวไทย. 2557. “รจกผก ากบชาวกมพชา ฤทธ ปาน จากหนง The Missing Picture” ในรายงานพเศษชด รจก

อาเซยนผานโลกบนเทง. ออกอากาศเมอ 23 กมภาพนธ 2557. ส านกขาวไทย. 2557. “ผกก.กมพชาเผยสสงครามท าอตสาหกรรมเขมรซบเซา” ในรายงานพเศษชด รจกอาเซยน

ผานโลกบนเทง. ออกอากาศเมอ 26 กมภาพนธ 2557. ส านกขาวไทย. 2557. “เจาะลกวงการบนเทงกมพชากบการเตรยมผลกดนกฎหมายดานภาพยนตร” ในรายงาน

พเศษชด รจกอาเซยนผานโลกบนเทง. ออกอากาศเมอ 28 กมภาพนธ 2557. ส านกขาวไทย. 2557. “มมมองการท าหนงลาวปจจบนจากผก ากบลาวเลอดใหม” ในรายงานพเศษชดรจกอาเซยน

ผานโลกบนเทง. ออกอากาศเมอ 25 มนาคม 2557. ส านกขาวไทย. 2557. “จดพลกผนสถานการณภาพยนตรพมาในปจจบน” ในรายงานพเศษชด รจกอาเซยนผาน

โลกบนเทง. ออกอากาศเมอ 24 เมษายน 2557. ส านกขาวไทย. 2557. “วงการภาพยนตรในแดนเสอเหลอง มาเลเซย” ในรายงานพเศษชด รจกอาเซยนผานโลก

บนเทง. ออกอากาศเมอ 31 พฤษภาคม 2557. ส านกขาวไทย. 2557. “กจการโรงภาพยนตรในบรไน” ในรายงานพเศษชด รจกอาเซยนผานโลกบนเทง.

ออกอากาศเมอ 24 มถนายน 2557. ส านกขาวไทย. 2557. “อนโดนเซย ดนแดนทมความหลากหลายทางวฒนธรรม” ในรายงานพเศษชด รจกอาเซยน

ผานโลกบนเทง. ออกอากาศเมอ 29 กรกฎาคม 2557. ส านกขาวไทย. 2557. “วงการหนงอนโดนเซย” ในรายงาน พเศษชด รจกอาเซยนผานโลกบนเทง. ออกอากาศเมอ

2 สงหาคม 2557. ส านกขาวไทย. 2557. “หนงอนโดนเซยบกเมองไทย” ในรายงานพเศษชด รจกอาเซยนผานโลกบนเทง.

ออกอากาศเมอ 3 สงหาคม 2557.


897

ส านกขาวไทย. 2557. “วงการหนงสงคโปร” ในรายงานพเศษชด รจกอาเซยนผานโลกบนเทง. ออกอากาศ เมอ 30 สงหาคม 2557.

ส านกขาวไทย. 2557. “หนงไทยกบโอกาสในฟลปปนส” ในรายงาน พเศษชด รจกอาเซยนผานโลกบนเทง. ออกอากาศเมอ 31 สงหาคม 2557.

ส านกขาวไทย. 2557. “ส ารวจอตสาหกรรมวงการหนงในสงคโปร” ในรายงานพเศษชด รจกอาเซยนผานโลกบนเทง. ออกอากาศเมอ 2 พฤศจกายน 2557.


898

ผลกระทบของประชาคมเศรษฐกจอาเซยนตออตสาหกรรมการผลต ในเขตจงหวดภาคกลาง

IMPACT OF ASEAN ECONOMIC COMMUNITY ON MANUFACTURING INDUSTRY IN THE CENTRAL REGION OF THAILAND

ชลลดา สจจานตย อาจารยคณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยศรปทม

E-mail: [email protected] วศวะ อนยะวงษ

อาจารยคณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยศรปทม E-mail: [email protected]

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาถงการรบรของผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขต

จงหวดภาคกลางเกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ศกษาถงความคดเหนตอผลกระทบทคาดวาจะไดรบจากประชาคมเศรษฐกจอาเซยน และศกษาถงความพรอมในการปรบตวตอประชาคมเศรษฐก จอาเซยนของผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขตจงหวดภาคกลาง การวจยในครงนใชการวจยเชงส ารวจและเกบขอมลดวยแบบสอบถามกบผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขตจงหวดภาคกลาง จ านวน372 ราย จาก 3 จงหวดไดแก จงหวดปทมธาน จงหวดสพรรณบร และจงหวดชยนาท กลมตวอยางของผประกอบการไดมาจากการสมแบบหลายขนตอน

ผลการวจยพบวา ผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขตจงหวดภาคกลางมการรบรเกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในระดบนอย ซงผประกอบการคาดวาจะไดรบผลกระทบทงทางบวกและทางลบจากประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในระดบมากโดยมคาเฉลยของผลกระทบในทางบวกสงกวาคาเฉลยของผลกระทบในทางลบ นอกจากนผลการวจยยงพบวา ผประกอบการมการเตรยมความพรอมในการปรบตวเพอรองรบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในระดบปานกลาง ดงนนจ าเปนอยางยงทผประกอบการควรตระหนกถงความส าคญของของการรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ศกษาผลกระทบทงทางบวกและทางลบ ตลอดจนเตรยมความพรอมของกจการอยางเรงดวน นอกจากน ภาครฐควรเรงประชาสมพนธขอมลเพอทผประกอบการจะไดมความเขาใจเกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทถกตองและเตรยมความพรอมในการสรางโอกาสและปรบตวกบความทาทายทเกดขนจากประชาคมเศรษฐกจอาเซยนไดดยงขน ค าส าคญ: การรบร ความคดเหน ความพรอม ผประกอบการอตสาหกรรมการผลต ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน


mailto:wissawa.a@


899

ABSTRACT This research was conducted to study the perception, opinion and readiness preparation for ASEAN

Economic Community (AEC) of the entrepreneurs in manufacturing industry in the central region of Thailand. The finding was based on a survey of 372 entrepreneurs from 3 provinces Pathumthani, Suphanburi and Chainat. A sample was drawn by using the multistage random sampling techniques.

The results of the study were that the entrepreneurs in manufacturing industries perceived AEC information at low level. Besides, their opinions regarding positive and negative effects of AEC on their industries were rated at high level. It was also found that the positive effects of AEC on the manufacturing industries were rated higher than negative ones. The results also indicated that the entrepreneurs in manufacturing industries in the central region of Thailand moderately prepared themselves for the coming of AEC. Therefore, it is necessary that the entrepreneurs should aware of AEC implementation in 2015, have an intensive study for its positive and negative impact on their business as well as urgently prepare for change. In addition, the government should put more effort to propagate AEC information to help entrepreneurs understand AEC and deal with the coming opportunities and challenges from AEC.

KEYWORDS: Perception, Opinion, Readiness, Manufacturing Industry, ASEAN Economic Community

บทน า นบตงแตวนท 1 มกราคม 2553 เปนตนมา ประเทศสมาชกอาเซยน หรอสมาคมประชาชาตเอเชย

ตะวนออกเฉยงใต (The Association of Southeast Asia Countries: ASEAN) 6 ประเทศเดม ซงไดแก ไทย มาเลเซย สงคโปร ฟลปปนส อนโดนเซย และบรไน ไดลดอตราภาษน าเขาสนคาระหวางกนลงเหลอ 0% ในเกอบทกรายการสนคาภายใตเขตการคาเสรอาเซยน หรอ AFTA (ASEAN Free Trade Area) ยกเวนสนคาออนไหวเพยงไมกรายการ ขณะทสมาชกอาเซยนใหม 4 ประเทศ ไดแก กมพชา ลาว พมา และเวยดนาม จะตองทยอยลดอตราภาษลงเหลอ 0% ภายในป 2558 ซงในปเดยวกนนนเองกเปนปเรมตนของการทประเทศสมาชกอาเซยนจะพฒนากรอบขอตกลงไปสการรวมกลมเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community : AEC) และมเปาหมายใหประเทศอาเซยนเปนตลาดและฐานการผลตเดยวกน (Single Market and Production Base) (ธนาคารเพอการสงออกและน าเขาแหงประเทศไทย 2553,กนยายน) ซงการทอาเซยนรวมกนเปนตลาดเดยวน จะกอใหเกดการเคลอนยายการลงทน ธรกจการคามายงภมภาคนมากขน โดยต าแหนงหรอ ท าเลของประเทศไทย เปนจดแขงทางดานศนยกลางของเอเชย หรออาเซยนอยแลว แตจะตองเรงพฒนาบคลากร หรอคนใหมความเขมแขงทงการสงเสรมคณภาพการเรยนการสอน สงเสรมใหเดกไทยคดนอกกรอบ หรอสนบสนนประเทศทางดานกสกรรม เปนตน จากนนสามารถตอยอดไปสการเพมมลคาสนคาดวยการท าแบรนดผลตภณฑไดตอไป (อภรกษ โกษะโยธน, 2552)

ทงน อาเซยนซงเปนภมภาคทมประชากรราว 580 ลานคน และม GDP คดเปน 2.6% ของ GDP โลก ถอเปนตลาดสงออกส าคญของประเทศไทยตลอดระยะเวลาหลายปทผานมา ในป 2552 ประเทศไทยมสดสวนการ


900

สงออกไปตลาดอาเซยนสงทสดราว 22% ของมลคาสงออกทงหมด และจากการทยอยลดอตราภาษภายใตเขตการคาเสรอาเซยน หรอ AFTA ตงแตป 2536 พบวาประเทศไทยสามารถขยายตลาดสงออกสกลมประเทศอาเซยนจนกลาวไดวา ตลาดอาเซยนไดกาวขนเปนคคาอนดบ 1 ของประเทศไทย แสดงใหเหนถงศกยภาพของสนคาไทยในตลาดดงกลาว โดยโอกาสของสนคาไทยในตลาดอาเซยนประกอบดวย ผลไมสดแชเยนแชแขง เครองดม น าตาลทราย เครองส าอาง สบ เสอผาส าเรจรป ผลตภณฑมนส าปะหลง ผลตภณฑยาง เฟอรนเจอรและชนสวน เครองปรบอากาศ รถยนต รถจกรยานยนตและสวนประกอบ ปนซเมนต อาหารสตว เสนใยประดษฐ ตเยน ตแชแขงและสวนประกอบ ผลตภณฑพลาสตกและเคมภณฑ (ธนาคารเพอการสงออกและน าเขาแหงประเทศไทย, 2553)

และจากกรอบขอตกลงภายใต AEC ในป 2558 นนประกอบดวยการเปดเสรในหลายๆ ดาน ทงสนคา บรการ การลงทน เงนทนและแรงงานฝมอ จะเหนไดวา ประโยชนทไดรบจากการทประเทศไทยเปนหนงในสมาชกอาเซยนซงก าลงจะกาวสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน นอกจากการขยายตลาดสนคาสงออกดงไดกลาวขางตนแลว ในภาคการผลตกสามารถน าเขาวตถดบและชนสวนจากประเทศสมาชกอาเซยนอนๆ ไดโดยไมมภาษ และประเทศไทยยงสามารถเปนแหลงดงดดการลงทนจากประเทศนอกกลมอาเซยนเนองจากมความไดเปรยบในหลายดานเมอเทยบกบประเทศสมาชกอนๆซงจะกอใหเกดเงนทนไหลเขาประเทศและกระตนใหเกดการพฒนาเทคโนโลยเพอการพฒนาภาคการผลตตอไป อยางไรกตามทงภาครฐและภาคเอกชนจ าเปนตองม ความพรอมรองรบการขยายตวทงในภาคการผลต ภาคการสงออก ภาคการบรการ ทงในดานบคลากร ปจจยการผลต ระบบสาธารณปโภค การขนสง และการเอออ านวยความสะดวกในการคาทขยายตวเพมสงขน

ส าหรบในภาคของประชาชนในฐานะผบรโภค ทางเลอกในการบรโภคสนคาจะมใหเลอกมากขนซงจะท าใหการแขงขนสงขนและในขณะเดยวกนการเคลอนยายแรงงานอยางเสรกจะสงผลตอกจกรรมการผลตของผประกอบการไทย ทงในดานทกษะ ฝมอแรงงาน ตนทนแรงงาน ความสามารถทางภาษา ตลอดจนนกลงทนตางชาตทจะเขามาลงทนแขงขนเพมขนภายในประเทศ ดงนนนอกจากประโยชนทประเทศไทยจะไดรบจากขอตกลง AEC ในป 2558 แลว ประเทศไทยจ าเปนตองพรอมปรบตวเพอรบการแขงขนทจะเสรยงขนทงในการเคลอนยายสนคา บรการ การลงทน เงนทน และแรงงาน ทงนจากผลกระทบทงทางบวกและทางลบทคาดวาจะเกดขนจากขอตกลงในการรวมกลมดงกลาว สงส าคญประการหนงคอผประกอบการของไทยมการรบรเกยวกบการรวมกลมเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนหรอไม และคาดวาจะไดรบผลกระทบจากกลมเศรษฐกจดงกลาวทศทางใด ตลอดจนมความพรอมในการปรบตวจากขอตกลงดงกลาวอยางไร จงเปนทมาและความส าคญของงานวจยในครงน

วตถประสงคการวจย 1.เพอศกษาถงการรบรของผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขตจงหวดภาคกลางเกยวกบ

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 2.เพอศกษาถงความคดเหนตอผลกระทบทคาดวาจะไดรบจากประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขตจงหวดภาคกลาง


901

3.เพอศกษาถงความพรอมในการปรบตวตอประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขตจงหวดภาคกลาง

กรอบแนวคดและทฤษฎ การวจยครงนเปนการศกษาการรบรทงในดานความรความเขาใจและการเปดรบขาวสารเกยวกบ

ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ความคดเหนตอผลกระทบทคาดวาจะไดรบและความพรอมในการปรบตวตอประชาคมเศรษฐกจอาเซยนของผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขตจงหวดภาคกลาง ผวจยไดท าการศกษา คนควาและรวบรวมทฤษฎตลอดจนงานทวจยทเกยวของเพอน ามาเปนกรอบในการศกษาวจยดงน

1. แนวคดเกยวกบการรบร (Perception) การรบร เปนกระบวนการทบคคลเลอกสรร จดระเบยบ และแปลความหมายสงเราทมากระทบประสาท

สมผสทงหาซงอาจจะเปนสงเราทางการตลาดหรอสงเราทมาจากสภาพแวดลอม น าไปสความเขาใจทจะแตกตางไปในแตละบคคล (ดารา ทปะปาล, 2542; Kotler and Keller, 2006) ในการรบรเปนกระบวนการในการเปดรบขอมลทไดเลอกสรร การจดระเบยบ การตความและการเกบรกษาขอมลทไดรบ (ศรวรรณ เสรรตน และคณะ, 2541) ซงในการวจยครงน จะท าการศกษาการรบรทเกยวของกบขอมลดานประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ซงจะตองอาศยความรทเกยวของ

2. แนวคดเกยวกบความร (Knowledge) ความร (Knowledge) มองคประกอบ 2 ประการ คอ ความเขาใจ (Understanding) และการคงอย

(Retaining) ซงความรหมายถง ความสามารถจดจ าไดในบางสงบางอยางท เราเขาใจมาแลว (Patrick Meredith,1966 อางใน โชตกา ตงบญเตม, 2551: 32)การเกดความรไมวาระดบใดกตามยอมมความสมพนธกบความรสกนกคดซงเชอมโยงกบการเปดรบขาวสารของบคคลนนเอง รวมไปถงประสบการณและลกษณะทางประชากร (การศกษา เพศ อาย ฯลฯ) ของแตละคนทเปนผรบขาวสาร การศกษาการรบรเกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนนน จะเปนการศกษาวากลมเปาหมายมความเขาใจในขอเทจจรงเกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนอยางไร ซงการเกดความรในเรองใดๆ จะเชอมโยงกบการเปดรบขาวสารของบคคลนน

3. แนวคดเกยวกบการเปดรบขาวสาร (Exposure) พฤตกรรมการเปดรบขาวสาร (Media Exposure Behavior) เปนสวนหนงของกระบวนการการสอสาร

กระบวนการการสอสารหมายถง การถายทอดสารจากบคคลฝายหนงซงเรยกวาผสงสารไปยงบคคลอกฝายหนงซงเรยกวาผรบสารโดยผานสอ (ปรมะ สตะเวทน, 2539)

ทฤษฎเกยวกบสอ สอ (Media) คอพาหนะทน าพาขาวสารจากผสงสารไปยงผรบสาร จ าแนกได 4 ประเภทใหญคอ 1. สอมวลชนหมายถง สอทสามารถจะเขาถงกลมผรบทมจ านวนมากและอยกนอยางกระจดกระจายได

อยางรวดเรว เปนการแพรกระจายขาวสาร ไดแก วทย โทรทศน หนงสอพมพ นตยสารและสออนเตอรเนต 2. สอเฉพาะกจ คอสอทสรางขนหรอซอหรอเชาโดยองคกรใดองคกรหนงเพอใชในการสอสารหรอการ

ประชาสมพนธขององคกรนน โดยทวไปมกลมประชากรทเปนเปาหมายแนนอน


902

3. สอบคคล หมายถง ตวบคคลทน าพาขาวสารจากบคคลหนงไปยงบคคลหนงโดยอาศยการตดตอสอสารแบบตวตอตว ระหวางบคคล 2 คนหรอมากกวา 2 คนขนไป

4. สออนเตอรเนต หมายถงเครอขายคอมพวเตอรขนาดใหญทไดรบการพฒนาและเตบโตมาจากเครอขายทางการทหารของสหรฐอเมรกา ซงคณลกษณะของการสอสารแบบใหมในรปแบบอน เตอรเนตนจะมการไหลของขาวสารจากผสงหลายคนสผรบหลายคน และเปนการสอสารขอมลของบคคลหนงหรอกลมหนงทสงไปยงศนยคอมพวเตอรใหบรการเครอขายผใชขาวสาร หรอระบบกระดานขาวคอมพวเตอร นอกจากนยงลดขอจ ากดดานของเวลา และระยะเวลาของการสอสารออกไป เพราะไมวาผสงสารจะอยบรเวณใดๆของโลกกสามารถสอสารกนได

ซงในการวจยครงนจะท าการศกษาการเปดรบขาวสารเกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนผานสอทง 4 ประเภท

4. แนวคดเกยวกบความคดเหน (Opinion) พจนานกรมศพทสงคมวทยา องกฤษ-ไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน (ราชบณฑตยสถาน. 2549: 246-247)

ไดใหความหมายไววา “ความคดเหนเปนขอพจารณาเหนวาเปนจรงจากการใชปญญา ความคดประกอบ ถงแมวาจะไมอาศยหลกฐานพสจนยนยนไดเสมอไปกตาม” และอกความเหนหนงกคอ “ทศนะหรอประมาณการเกยวกบปญหาหรอประเดนใดประเดนหนง” ในการศกษาความคดเหนทมตอสงตางๆโดยมากมกจะใชวธแบบการวจยตลาด ไดแก การซกถาม สอบถาม และบนทกรวบรวมไวเปนขอมล

5. แนวคดเกยวกบความพรอม (Readiness) ส าหรบการศกษาวจยครงนเปนการศกษาความพรอมของผประกอบการในการปรบตวตอประชาคม

เศรษฐกจอาเซยน จดเปนความพรอมในความหมายของการทบคคลใดบคคลหนงมการเตรยมตวลวงหนาไวเปนอยางดทงทางรางกาย จตใจ อารมณในการปฏบตกจกรรมใดๆเพอใหส าเรจตามวตถประสงคทตงไว (Thorndike, 1932) นนคอมความพรอมในการเตรยมตวลวงหนาส าหรบการทสถานประกอบการจะเผชญกบสงทเปลยนแปลงทเกดขนทงประโยชนทจะไดรบและผลกระทบทเกดจากการรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

6. การศกษาเกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community) อาเซยน หรอ สมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of Southeast Asian Nations

– ASEAN) เกดขนเมอป 2510 นอกจากความรวมมอทางการเมอง สงคม การศกษาและวฒนธรรมแลว อาเซยนยงมงมนทจะขยายความรวมมอทางเศรษฐกจระหวางกนมาโดยตลอด ภายหลงทการด าเนนการไปสการจดตงเขตการคาเสรอาเซยนหรออาฟตาไดบรรลเปาหมายในป 2546 อาเซยนยงคงใหความส าคญในการเสรมสรางความแขงแกรงทางเศรษฐกจรวมกนอยางตอเนอง ทประชมสดยอดอาเซยน (ASEAN Summit) ครงท 8 เมอเดอนพฤศจกายน 2545 ณ ประเทศกมพชา ไดเหนชอบใหอาเซยนก าหนดทศทางการด าเนนงานเพอมงไปสการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community: AEC) ซงมลกษณะคลายคลงกบประชาคมเศรษฐกจยโรป (European Economic Community: EEC)

เปาหมายของ AEC อาเซยนจะรวมตวเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนภายในป 2563 (ค.ศ.2020) โดยจะเปนตลาดและฐาน

การผลตเดยวรวมกน (single market and single production base) มการเคลอนยายสนคาบรการ การลงทน เงนทน


903

และแรงงานมฝมออยางเสร เพอมงใหอาเซยนเปนตลาดและฐานการผลตเดยวรวมกน ตอมาผน าอาเซยนไดลงนามในปฏญญาเซบวาดวยการเรงรดการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนภายในป ค.ศ. 2015 และเพอเรงรดเปาหมายการจดตงประชาคมอาเซยนใหเรวขนอก 5 ป (ส านกอาเซยน กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ, 2554)

ประโยชนและผลกระทบทไทยไดรบจากการเจรจาการคาในกรอบอาเซยนและการปรบตว ปจจบนอาเซยนนบเปนตลาดสงออกส าคญอนดบหนงของไทย มากกวา EU US และญปน และม

แนวโนมขยายตวอยางตอเนอง ในดานการคาและการลงทนอาเซยนจดเปนตลาดส าคญและมศกยภาพ นบเปนการกลมทางเศรษฐกจทมขนาดใหญกลมหนงของโลก ม FDI ทเขามาในภมภาคสงถง 59,440 ลานเหรยญสหรฐฯ (ส านกอาเซยน กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ, 2554)

ประโยชนจากการรวมกลมทางเศรษฐกจอาเซยน 1.1 ชวยขยายโอกาสทางการคาและการลงทน 1.2 เสรมสรางขดความสามารถของผประกอบการภายในประเทศจากการใชทรพยากรการผลตรวมกน

และการเปนพนธมตรในการด าเนนธรกจระหวางประเทศ จะชวยลดตนทนการท าธรกรรมในบางกลมสนคาของอาเซยน

1.3 สรางภาพลกษณของไทยในเวทโลก 1.4 ยกระดบความเปนอยของประชาชนภายในประเทศ 1.5 มการปรบปรงการอ านวยความสะดวกการคาแกผประกอบการไทยใหดขน 1.6 เพมการจางงานของประชากรภายในประเทศ 1.7 เปดโอกาสใหผประกอบการผลตและผบรโภคเขาถงบรการทดขนในราคาทถกลง 1.8 ชวยใหแรงงานฝมอไทยมโอกาสเขาถงตลาดในอาเซยนเพมขน 1.9 ชวยใหแรงงานฝมอมการพฒนาความถนดเฉพาะทางเพมขน ผลกระทบจากการรวมกลมทางเศรษฐกจอาเซยน ภาคการผลตทไมพรอมในการแขงขน หรอไมมความไดเปรยบในดานตนทน ตองเผชญกบผลกระทบท

จะเกดขนอนเนองมาจากการลดอปสรรคในดานการคาและการลงทนตางๆ ท าใหผประกอบการจากตางประเทศสามารถเขาสตลาดไดสะดวกมากขน และเพมการแขงขนในตลาดใหสงขน ดงนน ผประกอบการทไมมความพรอมหรอมขดความสามารถในการแขงขนต าอาจถกกดดนใหตองออกจากตลาดไปหากจะประเมนในภาพรวม สวนใหญประเทศไทยมความพรอม แตอาจมสาขาออนไหวบางสาขา เชนสนคาเกษตรบางรายการทตองอาศยระยะเวลาในการปรบตวคอนขางสง มากกวาสนคาอตสาหกรรม (ส านกอาเซยน กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ, 2554) ผลจากการทบทวนวรรณกรรมดงกลาว สามารถสรปเปนสมมตฐานการวจยไดดงน H1 ลกษณะทางประชากรศาสตรของผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขตจงหวดภาคกลางม ความสมพนธกบการรบรเกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน H2 ผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขตจงหวดภาคกลางทมลกษณะทางประชากรทแตกตางกนม ความคดเหนตอผลกระทบทคาดวาจะไดรบจากประชาคมเศรษฐกจอาเซยนแตกตางกน


904

H3 ผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขตจงหวดภาคกลางทมลกษณะทางประชากรทแตกตางกนมความ พรอมในการปรบตวตอประชาคมเศรษฐกจอาเซยนแตกตางกน

กรอบแนวคดการวจย ลกษณะทาง -การรบรเกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ประชากรศาสตร -ความคดเหนตอผลกระทบทคาดวาจะไดรบจาก ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

-ความพรอมในการปรบตวตอประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

วธด าเนนการวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงส ารวจ ประชากรทใชศกษาวจยคอสถานประกอบการอตสาหกรรมการผลตทมทตงอยในเขตจงหวดภาคกลาง 104,313 แหง (ส านกงานสถตแหงชาต, 2550) จ านวนทงสน 22 จงหวด (คณะกรรมการภมศาสตรแหงชาต, 2520) ผวจยใชวธการสมตวอยางแบบหลายขนตอน (Multi-Stage Sampling) ไดแก

1. แบงขนาดจงหวดในเขตภาคกลางเปน 3 ขนาด

ตาราง 3.1 แสดงจ านวนกลมตวอยางสถานประกอบการทใชในการวจย จ าแนกตามขนาดจงหวด

ล าดบท ขนาดจงหวด จ านวนสถานประกอบการ (แหง) กลมตวอยาง

1. จงหวดขนาดใหญ 74,320 285 2. จงหวดขนาดกลาง 19,398 74 3. จงหวดขนาดเลก 10,595 41 รวมทงสน 104,313 400

ทมา : ส านกงานสถตแหงชาต, 2550

2. แตละขนาดจงหวดสมเลอกจงหวดเพอเปนตวแทนในการเกบขอมล 1 จงหวด (Random Sampling) ไดแก จงหวดขนาดใหญสมเลอกไดจงหวดปทมธาน จงหวดขนาดกลางสมเลอกไดจงหวด สพรรณบร และจงหวดขนาดเลกสมเลอกไดจงหวดชยนาท

3. แตละจงหวดเลอกเกบขอมลกลมตวอยางสถานประกอบการอตสาหกรรมการผลตโดยใชวธเกบขอมลตามสะดวก (Convenience Sampling) โดยกลมตวอยางทเปนผตอบแบบสอบถามจะคดเลอกเฉพาะผบรหารระดบตนขนไป อาท ผจดการแผนก ผจดการฝาย ซงจะรบทราบขอมลเชงนโยบายมากกวาพนกงานระดบปฏบตการ


905

เครองมอทใชในการวจยครงนคอ แบบสอบถาม โดยแบงออกเปน 5 ตอนไดแก ตอนท 1 เปนค าถามเกยวกบลกษณะทางประชากรศาสตรของสถานประกอบการอตสาหกรรมการผลต ตอนท 2 – 4 เปนการวดตวแปรตางๆไดแก การวดการรบรตอ AEC การวดความคดเหนตอผลกระทบทคาดวาจะไดรบจาก AEC การวดความพรอมในการปรบตวตอ AEC และตอนท 5 เปนความคดเหนและขอเสนอแนะเพมเตม ส าหรบการรวบรวมขอมล การวดการรบรมเกณฑการใหคะแนนดงน ตอบถก 11-15 ขอ คอรบรระดบมาก ตอบถก 6-10 ขอ คอรบรระดบปานกลาง และตอบถก 0-5 ขอคอรบรระดบนอย ส าหรบการวดความคดเหนและความพรอม ลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ ดงน มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด ก าหนดน าหนกคะแนนเปน 5 4 3 2 และ 1 คะแนน ตามล าดบ สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน คา t-test และ การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว

สรปผลการวจย การวจยเชงส ารวจรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางจ านวน 372 รายจาก 400 ราย คดเปนรอยละ 93 ม

ลกษณะขอมลทวไปดงตาราง 4.1 ตาราง 4.1 แสดงจ านวน (ความถ) และคารอยละ ลกษณะขอมลทวไปลกษณะทางประชากรศาสตรของสถาน

ประกอบการอตสาหกรรมการผลต

ลกษณะทางประชากรศาสตรของสถานประกอบการอตสาหกรรมการผลต

จ านวน (ราย) รอยละ

รปแบบในการด าเนนธรกจของกจการ

กจการเจาของรายเดยว 213 57.26

หางหนสวนจ ากด 75 20.16

บรษทจ ากด 68 18.28

บรษทมหาชน จ ากด 16 4.30

รวม 372 100.00

ทนจดทะเบยนของกจการ

ต ากวา 50 ลานบาท 231 62.10

51 - 200 ลานบาท 104 27.96

201 - 500 ลานบาท 24 6.45

มากกวา 501 ลานบาท 13 3.49

รวม

372

100.00


906

ลกษณะทางประชากรศาสตรของสถานประกอบการอตสาหกรรมการผลต

จ านวน (ราย) รอยละ

ขนาดของกจการ (ผลประกอบการโดยเฉลยในชวง 3 ป)

ต ากวา 50 ลานบาท 247 66.40

51 - 200 ลานบาท 91 24.46

201 - 500 ลานบาท 21 5.65

มากกวา 501 ลานบาท 13 3.49

รวม 372 100.00

สถานทตงในการประกอบการผลต

ปทมธาน 267 71.77

สพรรณบร 65 17.47

ชยนาท 40 10.75

รวม 372 100.00

ประเภทของการประกอบการผลต

ธรกจผลตสนคาเกษตรกรรม 104 27.96

ธรกจผลตสนคาเกษตรแปรรป 113 30.38

ธรกจผลตสนคาอตสาหกรรม 143 38.44

อนๆ 12 3.23

รวม 372 100.00

จ าแนกการสงออก

มการสงออก 74 19.89

ไมมการสงออก 298 80.11

รวม 372 100.00

การสงออก จ าแนกออกเปน Min Max Mean SD.

- ระยะเวลาการสงออก 2 40 14.16 11.47

- ยอดการสงออกคดเปนรอยละ 2 90 43.57 22.52 - ตลาดในภมภาคอาเซยน

ตลาดอาเซยนทงหมด

ตลาดอาเซยนและประเทศอนดวย

จ านวน (ราย) รอยละ 28 46

37.84 62.16

รวม 74 100.00


907

การวดการรบรตอประชาคมเศรษฐกจอาเซยน การวดความรความเขาใจเกยวกบ AEC โดยการวดระดบการรบรเกยวกบขอมลทถกตองเกยวกบ AEC

พบวา กลมตวอยางสวนใหญรบรนอย รอยละ 86.03 ส าหรบการเปดรบขอมลขาวสารเกยวกบ AEC จ าแนกตามสอตางๆ ของกลมตวอยางพบวา ในดานสอมวลชน กลมตวอยางสวนใหญรบรขอมลเกยวกบ AEC จากโทรทศน คดเปนรอยละ 46.05 มากทสด ในดานสอบคคล พบวากลมตวอยางสวนใหญรบรขอมล จากสมาชกในครอบครว ญาตพนอง คดเปนรอยละ 41.53 มากทสด ในดานสอเฉพาะกจ พบวากลมตวอยางสวนใหญรบรเกยวกบ AEC จากแผนพบ/โปสเตอรของหนวยงานราชการ คดเปนรอยละ 44.05 มากทสด และในดานสออนเตอรเนต พบวากลมตวอยางสวนใหญรบรขอมลเกยวกบ AEC จากสอทางสงคมออนไลน เชน Facebook คดเปนรอยละ 50.34 มากทสด

การวดความคดเหนตอผลกระทบทงทางบวกและทางลบทคาดวาจะไดรบจากประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

การวดความคดเหนตอผลกระทบทงทางบวกและทางลบทคาดวาจะไดรบจาก AEC ของกลมตวอยาง พบวา ความคดเหนตอผลกระทบทางบวกทคาดวาจะไดรบจาก AEC อยในระดบมาก โดยมคาเฉลยเทากบ 4.29 เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาความคดเหนทวา AEC จะชวยใหนกลงทนผลตในประเทศหนงสามารถสงขายไดทวภมภาคมากทสด อยในระดบมาก ดวยคาเฉลย 4.37 รองลงมามความคดเหนวา AEC ท าใหก าลงซอของประเทศเพอนบานดขน เปนโอกาสใหไทยขยายการสงออกและการลงทนอยในระดบมาก ดวยคาเฉลย 4.36

ส าหรบความคดเหนตอผลกระทบทางลบทคาดวาจะไดรบจาก AEC อยในระดบมากเชนเดยวกน โดยมคาเฉลยเทากบ 4.16 เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ความคดเหนทวา AEC มผลกระทบตออตสาหกรรมของไทยทยงไมเขมแขงจะเสยเปรยบในการแขงขนมากทสด อยในระดบมาก ดวยคาเฉลย 4.27 รองลงมามความคดเหนวา AEC จะท าใหสนคาน าเขาตตลาดสนคาในประเทศ การแขงขนรนแรงขนอยในระดบมาก ดวยคาเฉลย 4.22

การวดการเตรยมความพรอมในการปรบตวตอประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ในภาพรวมการวดการเตรยมความพรอมในการปรบตวตอ AEC อยในระดบปานกลาง โดยมคาเฉลย

เทากบ 3.37 เมอพจารณาเปนรายขอพบวา มการวางแผนในการเตรยมความพรอมในการพฒนาเทคโนโลยและปรบปรงประสทธภาพการผลตมากทสด อยในระดบมาก ดวยคาเฉลย 3.66 และนอยทสดคอ มการศกษาความเปนไปไดทจะยายไปลงทนในประเทศทตนทนต าในกลมอาเซยน อยในระดบปานกลาง ดวยคาเฉลย 3.12

ผลการทดสอบสมมตฐาน ผลการทดสอบ H1 พบวา รปแบบในการด าเนนธรกจของกจการ ทนจดทะเบยนของกจการ ขนาดของ

กจการ (ผลประกอบการโดยเฉลยในชวง 3 ป) สถานทตงในการประกอบการผลต กบการรบรเกยวกบ AEC มความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 สวนประเภทของการประกอบการผลต และการจ าแนกการสงออกกบการรบรเกยวกบ AEC ไมมความสมพนธกน

ผลการทดสอบ H2 พบวา ผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขตจงหวดภาคกลางทมทนจดทะเบยนของกจการ ขนาดของกจการ (ผลประกอบการโดยเฉลยในชวง 3 ป) สถานทตงในการประกอบการผลต และการจ าแนกการสงออกทแตกตางกนมความคดเหนตอผลกระทบทคาดวาจะไดรบจาก AEC แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต .01 สวนผประกอบการอตสาหกรรมการผลตทมรปแบบในการด าเนนธรกจ และประเภท


908

ของการประกอบการผลตทแตกตางกน มความคดเหนตอผลกระทบทคาดวาจะไดรบจาก AEC แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต

ผลการทดสอบ H3 พบวา ผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขตจงหวดภาคกลางทมรปแบบในการด าเนนธรกจ ทนจดทะเบยนของกจการ ขนาดของกจการ (ผลประกอบการโดยเฉลยในชวง 3 ป) สถานทตงในการประกอบการผลต และการจ าแนกการสงออกทแตกตางกนมความคดเหนตอผลกระทบทคาดวาจะไดรบจาก AEC แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต .01 สวนผประกอบการอตสาหกรรมการผลตทมประเภทของการประกอบการผลตทแตกตางกน มความคดเหนตอผลกระทบทคาดวาจะไดรบจาก AEC แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต

ส าหรบความคดเหนและ/ขอเสนอแนะอนๆเพมเตมเกยวกบผลกระทบและการเตรยมความพรอมตอ AEC กลมตวอยางไดใหความเหนวา การประชาสมพนธของรฐบาลยงนอยอย ท าใหไมมขอมลและไมสามารถวเคราะหผลกระทบหรอวางแผนการเตรยมความพรอมส าหรบการรวมกลมประชาคมเศรษฐกจอาเซยนไดเทาทควร

อภปรายผล จากผลการวจย ผประกอบการทเปนกลมตวอยางซงอยในเขตจงหวดภาคกลาง สวนใหญยงมการรบร

เกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในระดบนอย ซงสามารถน ามาพจารณาใน 2 ประเดนไดแก ความร (Knowledge) และ การรบร (Perception) ซงการเกดความรไมวาระดบใดกตามยอมมความสมพนธกบความรสกนกคดซงเชอมโยงกบการเปดรบขาวสารของบคคลนนเอง (ดาราวรรณ ศรสกใส, 2542: 41 อางในในศวตา ธรรมพทกษ, 2550: 29) หากผรบขาวสารไมเปดรบขอมลขาวสารหรอเปดรบนอย กจะมความรความเขาใจในเรองดงกลาวนอยดวย นอกจากนในดาน การรบร (Perception) ผรบสารยงเลอกสนใจขอมลทเปดรบ (Selective Attention) และ เลอกเกบรกษาขอมลทรบร (Selective Retention) (Kotler และ Keller, 2006: 176) ทงนอาจเปนเพราะกลมตวอยางเหนวา เรองเกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอ AEC ยงไกลตว จงเลอกทจะไมเปดรบหรอเลอกทจะไมสนใจเกบรกษาขอมล

อยางไรกตามกลมตวอยางของผประกอบการมความคดเหนวาจะไดรบผลกระทบจาก AEC อยในระดบมาก ทงผลกระทบทางบวกและผลกระทบทางลบ ซงการเปดรบขอมลขาวสารสวนใหญรบรจากสอโทรทศน สมาชกในครอบครว แผนพบ/โปสเตอรของหนวยงานราชการ และสอทางสงคมออนไลน เชน Facebook สวนในดานการเตรยมความพรอมในการปรบตวตอ AEC ยงอยในระดบปานกลางโดยมการวางแผนในการเตรยมความพรอมในการพฒนาเทคโนโลยและปรบปรงประสทธภาพการผลตมากทสด รองลงมาคอ มการเตรยมศกษาขอมล/จดอบรมเกยวกบ AEC ศกษาประโยชนและผลกระทบทจะไดรบ อยในระดบมาก และนอยทสดคอ มการศกษาความเปนไปไดทจะยายไปลงทนในประเทศทตนทนต าในกลมอาเซยน อยในระดบปานกลาง จะเหนวา ผประกอบการเตรยมความพรอมในเชงรบมากกวาในเชงรก นนคอ การตงรบภายในประเทศโดยการศกษาขอมลและพฒนาเทคโนโลยและประสทธภาพการผลตมากกวาจะขยายฐานการผลตในกลมประเทศอาเซยนซงตองลงทนในทรพยากรดานตางๆทมากกวา


909

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปประยกตใช 1.1 ขอเสนอแนะส าหรบผประกอบการ

1. การเตรยมความพรอมภายในองคกร -การตระหนกถงความส าคญของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน หรอ AEC ควรเรมจากผบรหาร

ระดบสงขององคกร -ผบรหารระดบสงควรยกระดบเรองการเตรยมความพรอมของกจการในการรองรบ AEC เปน

วาระส าคญของกจการ -การก าหนดนโยบายในการรบมอกบ AEC ควรมการสอสารไปยงทกระดบภายในองคกร -การสรางความรความเขาใจเกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทถกตองใหแกบคลากรทก

คนทกฝายภายในองคกรโดยการจดอบรมสมมนาภายในองคกร การเชญผเชยวชาญเขามาบรรยายใหความร ตลอดจนเตรยมความพรอมดานภาษาองกฤษและภาษาในประเทศอาเซยนใหแกบคลากร เปนตน

-การศกษาผลกระทบทกดานทอาจเกดขนตอกจการโดย การฝกปฏบต (Workshop) ระดมสมองในการเตรยมแผนงานรองรบทงในระดบองคกรและระดบหนวยงาน

-การแตงตงคณะท างานประกอบดวยบคลากรจากฝายตางๆเพอศกษาและเตรยมความพรอมขององคกรในการปรบตวทงดานเทคโนโลย การสรางมลคาเพมใหผลตภณฑ การพฒนาระบบโลจสตกส การรกษาแรงงานทมทกษะและความเชยวชาญขององคกร การพจารณาการใชวตถดบและแรงงานทมาจากประเทศอาเซยนทเหมาะสมส าหรบกจการ การศกษาคแขงขนจากประเทศในกลมอาเซยน การเปดตลาดใหมหรอขยายตลาดในอาเซยน หรอหากกจการมศกยภาพพออาจจะขยายฐานการผลตไปยงประเทศในกลมอาเซยน

-การก าหนดใหแตละหนวยงานภายในองคกรจดท าแผนงานรองรบ (Action Plan) ทงมาตรการเชงรกและมาตรการเชงรบซงเปนแผนงานเฉพาะส าหรบหนวยงานนนๆ

-การประเมนผลความคบหนาในการเตรยมความพรอมของหนวยงานในองคกรในแตละชวงเวลา เปนรายเดอน รายไตรมาส รายป 2. การสรางความรวมมอระหวางสถานประกอบการ หนวยงานราชการ และองคกรอนๆทเกยวของ

-ผประกอบการในกลมธรกจประเภทเดยวอาทธรกจการเกษตร ธรกจการเกษตรแปรรป ธรกจอตสาหกรรม ธรกจบรการ แตละประเภทธรกจควรมการรวมกลมกนเพอเตรยมความพรอมในการรบมอกบการแขงขนทจะมาจากผประกอบการในประเทศอาเซยนทงในรปแบบสนคาน าเขาและรปแบบการยายฐานการผลตมายงประเทศไทย โดยอาจจะมการจดสมมนาในกลมธรกจหรออตสาหกรรมเดยวกนเพอแลกเปลยนขอมลและระดมความคดเหนในการเตรยมความพรอมส าหรบ AEC ทจะมผลในป 2558 การจดท าเวบไซต หรอสรางเพจทใหขอมลปจจบนของ AEC ทเกยวของกบธรกจอตสาหกรรมนนๆ

-ผประกอบการควรก าหนดกลยทธสรางขอมลเครอขาย (Network Strategy) ตงแตกจการตนน าจนถงปลายน า นนคอการสรางขอมลเครอขายเรมตนตงแตผผลตวตถดบของกจการไปจนถงผจดจ าหนายสนคาของกจการ ในการแลกเปลยนขอมลผลกระทบทจะเกดขนจาก AEC ระหวางกนเพอรวมมอกนในการเตรยมความพรอมทงระบบ


910

-ผประกอบการควรมการจดการสรางความสมพนธทด (Partnership Relationship Management) กบผผลตวตถดบ คคา คนกลาง เพอใหการด าเนนงานของกจการในการผลตสนคาหรอใหบรการเขมแขงมนคงรองรบการแขงขนทจะสงยงขน นอกจากนอาจจะมการใหความชวยเหลอในการเตรยมความพรอมเพอรบมอกบ AEC ใหแกผผลตวตถดบ คคา คนกลางของกจการ

-ผประกอบการควรใหความส าคญถงการสรางความสมพนธทดกบผบรโภค (Customer Relationship Management) ดวยเชนกนโดยเฉพาะการรกษาลกคาประจ าไวในระยะยาว เนองจากผบรโภคจะมทางเลอกจากสนคาทหลากหลายจากประเทศในกลมอาเซยน

-ผประกอบการควรเขารวมกจกรรมของภาครฐทจดขนอยางสม าเสมอในเผยแพรขอมลและการเตรยมการของภาครฐในการชวยเหลอภาคเอกชน ซงการแสวงหาขอมลเพมเตมอยางตอเนองเปนสงจ าเปนในการน ามาปรบใชเพอเตรยมความพรอมในองคกรตอไป 1.2 ขอเสนอแนะส าหรบภาครฐ

จากผลการวจยจะเหนวา กลมตวอยางของผประกอบการอตสาหกรรมการผลตในเขตจงหวดภาคกลาง ยงมการรบรนอย ตลอดจนความคดเหนเพมเตมทผประกอบการระบวาภาครฐยงมการประชาสมพนธนอยมากและไมทราบวาจะหาขอมลไดจากหนวยงานใด แหลงใดจงจ าเปนทหนวยงานราชการอาท กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ กรมสงเสรมการสงออก หรอหนวยงานอนๆท เกยวของจะตองมการเผยแพรประชาสมพนธขอมลขาวสารเกยวกบ AEC ใหมากยงขน โดยเพมความเขมขนในการเผยแพรขาวสารขอมลไปยงสอ 3 ประเภทไดแก สอมวลชน สอเฉพาะกจ และสออนเตอรเนต ในดานสอมวลชน กลมตวอยางมการเปดรบขอมลขาวสารทางโทรทศนมากทสดและทางวทยนอยทสด ดงนนหนวยงานราชการควรมการขอความรวมมอกบผจดรายการวทยเพอประชาสมพนธไปยงกลมผฟงในคลนทไดรบความนยมโดยเฉพาะในตางจงหวด ส าหรบสอโทรทศนอาจมการจดท าสารคดสนๆ แทรกในชวงเวลายอดนยมในชองตางๆ โดยเนอหาสรางการรบรและกระตนการเตรยมความพรอมในทกระดบ และเพมชองทางดานสอนตยสารและวารสารทมกลมเปาหมายเปนผประกอบการใหมากยงขน ในดานสอเฉพาะกจ ซงกลมตวอยางสวนใหญมการรบรขอมลทถกตองเกยวกบ AEC จากแผนพบ/โปสเตอรของหนวยงานราชการ รองลงมาเปนการเขารวมอบรมสมมนาของหนวยงานราชการ จงควรเพมชองทางการเผยแพรผานสอแผนพบและการจดสมมนาไปยงองคกรระดบทองถนใหมากยงขน ส าหรบสออนเตอรเนต โดยเฉพาะสอสงคมออนไลนมบทบาทสงยงในปจจบน จงควรมการเผยแพรขอมลขาวสารผานเฟซบค (Facebook) โดยอาจจดท าในลกษณะหนาเฉพาะ (Fanpage) ตลอดจนการใชสอทวตเตอร (Twitter) ในการเผยแพรประชาสมพนธ ทงนเพอใหเกดความเปนอนหนงอนเดยวกนของหนวยงานตางๆ ของราชการ ภาครฐควรจดตงคณะท างานประชาสมพนธขาวสารขอมลเกยวกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนขนมาโดยเฉพาะ ในการสรางและเผยแพรความรความเขาใจไปยงกลมเปาหมายทเปนผประกอบการและประชาชนทวไป ตลอดจนแตงตงคณะท างานเพอศกษาผลกระทบและการเตรยมความพรอม โดยเชญตวแทนจากองคกรธรกจ สถาบนการศกษา องคกรทไมแสวงหาก าไร และตวแทนภาคประชาชนเขามามสวนรวมในคณะท างาน เพอใหเกดความรวมมอในทกดานในการทประเทศไทยจะตองกาวเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในอนาคตอนใกลน


911

2. ขอเสนอแนะเพอการวจยในครงตอไป การวจยครงนยงมขอจ ากดโดยทกลมเปาหมายเปนผประกอบการในเขตจงหวดภาคกลางเทานน ดงนน ในการศกษาวจยทเกยวของกบประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในครงตอไป อาจจะเลอกศกษากลมเปาหมายทแตกตางกนเชน ผประกอบการในภมภาคตางๆ ผประกอบการดานธรกจผลตสนคาและธรกจบรการ เปนตน นอกจากน ยงอาจใชเครองมอวจยรปแบบอนในการศกษาวจยเชน การสมภาษณเปนกลม ซงอาจท าใหไดผลการวจยทละเอยดมากขน

เอกสารอางอง คณะกรรมการภมศาสตรแหงชาต. 2520. “การแบงภมภาคทางภมศาสตร.” อางถงใน ราชบณฑตยสถาน. 2550.

สบคนเมอวนท 25 พฤศจกายน 2553. จาก http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?ID=1378 โชตกา ตงบญเตม. 2551. “การเปดรบขาวสาร ความร ทศนคต และการมสวนรวมในการสอสารเรองเพศศกษา

ของอาจารย โรงเรยนมธยมศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานในเขตกรงเทพมหานคร.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชานเทศศาสตรพฒนาการ คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ดารา ทปะปาล. 2542. พฤตกรรมผบรโภค. กรงเทพ : รงเรองสาสนการพมพ. ธนาคารเพอการสงออกและน าเขาแหงประเทศไทย. กนยายน 2553. “โอกาสและความทาทายของสนคาไทยใน

ตลาดอาเซยน +6” สบคนเมอวนท 21 พฤศจกายน 2553 จากwww.exim.go.th/doc/newsCenter/10009.pdf

ราชบณฑตยสถาน. 2549. พจนานกรมศพทสงคมวทยา องกฤษ-ไทย ฉบบราชบณฑตยสถาน. พมพครงท 3. กรงเทพฯ.

ปรมะ สตะเวทน (2539). การสอสารมวลชน: กระบวนการและทฤษฎ. กรงเทพฯ: หจก.ภาพพมพ ศรวรรณ เสรรตน และคณะ. 2541. กลยทธการตลาด การบรหารการตลาดและกรณศกษา. ม.ป.ท. ศวตา ธรรมพทกษ. 2550. “การเปดรบขาวสาร ความร ทศนคต และพฤตกรรมการแตงกายตามกฎของนสต

นกศกษา มหาวทยาลยในเขตกรงเทพมหานคร.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ส านกงานสถตแหงชาต กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร. 2550. “ขอมลสถตจากการส ามะโน/ส ารวจ/

รายงานสถตจงหวด/รายงานพเศษ.” สบคนเมอวนท 27 พฤศจกายน 2553. จาก http://pathumthani.nso.go.th/nso/project/search/index.jsp?province_id=37

ส านกอาเซยน กรมเจรจาการคาระหวางประเทศ. 2554. ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน/อาเซยน. สบคนเมอวนท 14 มนาคม 2554 จาก http://www.dtn.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id= 6775&Itemid=792&lang=th

http://www.dtn.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=%206775&Itemid=792&lang=th

http://www.dtn.go.th/index.php?option=com_content&view=article&id=%206775&Itemid=792&lang=th


912

อภรกษ โกษะโยธน. 2552. การสมมนาเรอง "เอเอฟทเอ โอกาสและความทาทายของแบรนดไทย" อางใน chatchawan. 2552, กนยายน. “AFTA โอกาสและความทาทาย” สบคนเมอวนท 21 พฤศจกายน 2553 จาก http://www2.thaiechamber.com/cms/content.jsp?id=com.tms.cms.article.Article_8c6e1ed0-c0a81019-75dc5992-3e27bce5

Kotler, P. and Keller, K. L. 2006. Marketing Management. 12th ed., New Jersey :Pearson Education. Thorndike, E. 1932. The Fundamentals of Learning. New York: Teachers College Press. Retrieved on 12

March 2011 from https://en.wikipedia.org/wiki/Principles_of_learning#Readiness

http://www2.thaiechamber.com/cms/content.jsp?id=com.tms.cms.article.Article_8c6e1ed0-c0a81019-75dc5992-3e27bce5

http://www2.thaiechamber.com/cms/content.jsp?id=com.tms.cms.article.Article_8c6e1ed0-c0a81019-75dc5992-3e27bce5


913

การตความพฤตกรรมตามบทบาทหนาทและพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท THE CLARIFICATION OF IN-ROLE AND EXTRA ROLE BEHAVIOR

ผชวยศาสตราจารย ดร.ประเสรฐ สทธจรพฒน E-mail : [email protected]

รงดาว เผอกฟก E-mail : [email protected]

วชรพร วชรพงศชย E-mail : [email protected]

วชราภรณ จระวองวทย วรเชษฐ สงหลอ

คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยศรปทม

บทคดยอ บทความนตองการจ าแนกความแตกตางระหวางพฤตกรรมตามบทบาทหนาทและพฤตกรรมนอกเหนอ

บทบาทหนาทในบรบทของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ งานวจยเกยวกบ OCB จ านวนมากมกใชความเหนของผบงคบบญชาเพยงฝายเดยวเปนตวก าหนดพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ ซงอาจท าใหเกดความผดพลาดได บทความนไดน าเสนอทฤษฎชดบทบาทของ Merton (1957) มาอธบายการแสดงพฤตกรรมในบทบาทของบคคล ซงแตละพฤตกรรมเปนผลมาจากความคาดหวงของผทเกยวของ นอกจากนในบทความนไดน าเสนอพฤตกรรมกงนอกเหนอบทบาทหนาท เมอเกดความเขาใจในพฤตกรรมไมตรงกน ค าส าคญ: พฤตกรรมตามบทบาทหนาท พฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท พฤตกรรมการเปนสมาชกทด ขององคการ ทฤษฎชดบทบาทของ Merton

ABSTRACT

This paper addresses the distinction between in-role and extra-role behavior in the context of Organizational Citizenship Behavior (OCB). Previous research in OCB has examined solely from supervisor’s point of view. This may cause of misunderstand of OCB. To clarify role behavior, this paper used Merton’s role set theory (1957). Those roles are culturally defined expectations associated with particular positions. In addition, this paper also proposed semi-extra role when different perception of role behavior was occurred.



914

KEYWORDS : in-role behavior, extra role behavior, Organizational Citizenship Behavior, Merton’s role set theory

บทน า องคการตองเผชญกบแรงกดดนในการควบคมตนทนและพฒนาคณภาพในตวสนคาและการใหบรการ

ทกองคการมองคประกอบส าคญ คอ ทรพยากรมนษย ความส าเรจขององคการลวนมาจากการการเพมพนความร ทกษะ และความสามมารถของทรพยากรมนษยทกอใหเกดสมรรถนะหลกทโดดเดน เหนอกวาองคการคแขง การบรหารทรพยากรมนษย คอ เรองของนโยบาย แนวทางปฏบตและระบบ เชน กระบวนการเลอกสรร ประเมนผลการปฏบตงาน และการฝกอบรมพนกงาน เพอเพมผลตภาพและลดตนทนการผลต (Latham & Fry, 1988) อยางไรกตาม กจกรรมตาง ๆ ในการบรหารทรพยากรมนษยมกมงเนนไปทพฤตกรรม ทศนคต และผลงานของบคคลผานเครองมอทเปนทางการ เชน สญญาจาง ค าบรรยายลกษณะงาน และผงโครงสรางองคการ และเครองมอทไมเปนทางการและเปนความสมครใจของบคลากรเองทจะแสดงพฤตกรรมทเปนประโยชนตอองคการ (Steward, 1985) พฤตกรรมทไมเปนทางการเชนน สามารถชวยใหองคการบรรลเปาหมาย

องคการตาง ๆ ลวนตองการบคลากรทม พฤตกรรมพเศษ (Extra-Role Behavior) ทนอกเหนอจากบทบาทหนาททรบผดชอบซงก าหนดไวเปนทางการหรอใหปฏบตโดยใชระบบการใหผลตอบแทนอยางเปนทางการ โดยพฤตกรรมเชนนมไดบงคบดวยระบบหรอค าบรรยายลกษณะงาน แตบคลากรเตมใจทจะปฏบตและเปนพฤตกรรมทเปนประโยชนตอองคการ สมาชกขององคการควรจะตองมพฤตกรรมทสรางสรรคตอองคการ ตอกลม ตอเพอนรวมงาน พฤตกรรมเชนน Organ (1988) เรยกวา พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (Organizational Citizenship Behavior: OCB)

พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (Organizational Citizenship Behavior) ไดรบการกลาวถงและวพากษวจารณเปนครงแรกประมาณตนทศวรรษ 1980 (Bateman & Organ, 1983) ในป 1983 Smith, Organ, & Near เปนนกวชาการกลมแรกทระบวาพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคกร มองคประกอบ 2 ดาน คอ การปฏบตท เหนแกประโยชนของผอนเปนทตง (Altruism) และการใหความรวมมอยอมรบ (Generalized compliance) ตอมา Organ (1988) ไดเพมองคประกอบของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคกรออกเปน 5 ดาน ประกอบดวย (นพคณ ทอดสนท, 2552)

1. พฤตกรรมการใหความชวยเหลอผอน (Altruism) หมายถง การสมครใจ การใหความชวยเหลอผอนซงเปนปญหาเกยวกบงาน เชน การชวยเหลอเพอนรวมงานในการวางแผนการขาย ชวยแนะน าพนกงานใหม ในการใชวสด อปกรณ เครองมอ และเครองใชตาง ๆ เปนตน

2. พฤตกรรมการค านงถงผอน (Courtesy ) หมายถง การค านงถงผอนเพอชวยคดและปองกนปญหาทอาจเกดขนตามมาในการท างาน เชน ปรกษาหารอกบเพอนรวมงานกอนด าเนนการ ซงอาจท าใหเกดผลกระทบตามมาในภายหลง ชวยเตอนเพอนรวมงานลวงหนาเกยวกบตารางการท างาน เปนตน

3. พฤตกรรมการอดทนอดกลน (Sportsmanship) หมายถง การมความอดทนอดกลนตอสถานการณทไมสามารถหลกเลยงไดจากการท างาน ความไมสะดวกสบาย หรอความรสกร าคาญใจโดยไมตองเรยกรองสทธหรอท าการรองทกข เปนตน


915

4. พฤตกรรมการส านกในหนาท (Conscientiousness) หมายถง การเอาใจใส และปฏบตงานเกนกวาระดบทองคกรก าหนดไว เชน ปฏบตงานตรงตามก าหนดเวลา รกษาความสะอาด ดแลรกษาเครองมอเครองใชขององคกร เปนตน

5. พฤตกรรมการรบผดชอบและใหความรวมมอ (Civic Virtue) หมายถง ความรบผดชอบและมสวนรวมตอการด าเนนงานภายในองคกร เชน เขารวมประชมดวยความตงใจ การใหขอเสนอแนะทท าใหองคกรพฒนาขน เปนตน ในปค.ศ. 1997 Farh, Earley, and Lin ไดด าเนนการศกษาวจย เรอง Organizational Citizenship Behavior ในประเทศไตหวน ซงเปนการศกษาพฤตกรรมการปฏบตงานฯกบประชากรและกลมตวอยางทมวฒนธรรมทแตกตางไปจากเดมเปนอนมาก เพราะความแตกตางทางวฒนธรรม ระบบความคดความเชอของคน งานศกษาวจยนจงพฒนาองคประกอบของพฤตกรรมการปฏบตงานฯขนใหม แตยงคงประกอบดวยพฤตกรรมการปฏบตงาน 5 องคประกอบเหมอนของ Organ องคประกอบของพฤตกรรมการปฏบตงานฯในงานของ Farh, Earley, and Lin (1997) ประกอบดวย (อมร ถงสวรรณ, 2550) 1. การค านงถงผอน (Altruism) เปนพฤตกรรมทมไดมการคดค านงไวลวงหนา โดยเขาไปชวยเหลอเพอนรวมงาน ผบงคบบญชาหรอลกคาทประสบปญหา 2. ความรส านกในหนาท (Conscientiousness) เปนพฤตกรรมทท างานเกนกวาภาระรบผดชอบของตนอนรวมถงประเดนตางๆทงการเขารวมประชมหรอเขารวมกจกรรมตางขององคการแมวาไมไดรบมอบหมาย แตตนพจารณาแลววาจะเปนประโยชนตอองคการ การปฏบตตนตามกฎ ระเบยบ ขอก าหนดตางๆขององคการ การไมฉวยโอกาสหยดพกในเวลางานเกนจ าเปน การทมเทท างานอยางเตมความสามารถ เปนตน 3. แสดงตนเปนคนขององคการหรอบรษท (Identification with the company) เปนพฤตกรรมทกลาวถงองคการกบบคคลทงภายนอกและภายในในแงทด ปกปองชอเสยงขององคการ ชวยเสนอแนะสงทเปนประโยชนทชวยปรบปรงองคการ 4. ความกลมกลนและความสามารถประสานสมพนธกบบคคลอน (Interpersonal harmony) เปนพฤตกรรมทพยายามหลกเลยงการใชอ านาจของตนในทางมชอบ โดยเฉพาะการพยายามหลกเลยงการใชอ านาจเพอแสวงหาประโยชนสวนตน 5. การปกปองทรพยสนของบรษท (Protecting company resources) เปนพฤตกรรมทพยายามหลกเลยงการใชทรพยขององคการอยางฟมเฟอย ไมมพฤตกรรมทสวนทางกบนโยบายขององคการ

ผลของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ

จากการวจยพบวา OCB ชวยสนบสนนผลการด าเนนงานโดยรวมขององคกร เปนการหาแนวทางในการจดการใหเกดการพงพาอาศยกนของสมาชกในทท างาน เพอเพมความสามารถในการบรรลเปาหมายของสวนรวม ปฏบตงานดวยการวางแผน การวางล าดบความส าคญ การแกไขปญหาอยางมประสทธภาพ (Nettemeyer, Boles, Mckee & McMurrian, 1997) นอกจากน OCB ยงเพมศกยภาพของผบงคบบญชาในการจงใจและธ ารงรกษาบคลากร สรางบรรยากาศทดในการท างาน สนบสนนใหเกดความจงรกภกดตอองคการ (Organ, Podsakoff, &


916

MacKenzie, 2005) นอกจากน ชญารศม ทรพยรตน และประพนธ ชยกจอราใจ (2556) ไดเสนอผลลพธในเชงบวกและลบของพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการไว 4 ประเภท ดงน

1. การเหนแกประโยชนผอนเปนทตง พฤตกรรมประเภทนเปนการกระท าทเกดขนจากแรงจงใจภายในเพอการตอบสนองความพอใจของตน โดยไมไดสนใจรางวลหรอผลตอบแทนจากการกระท า แตเปนความสขใจทไดกระท า

2. ความรบผดชอบบนพนฐานการตอบแทนและการแลกเปลยนผลประโยชนระหวางกน เมอพนกงานรบรในความสมพนธเชงแลกเปลยนทดระหวางหวหนากบพนกงาน การรบรการสนบสนนขององคการในดานตางๆ ทงดานการปฏบตงาน สวสดภาพ คาจาง การพฒนาพนกงาน เปนตน พนกงานจะตอบแทนความสมพนธ ดวยการเพมความไววางใจและการสรางความสมพนธระหวางพนกงานและหวหนา และพนกงานกบองคการ กลายเปนเครอขายทางสงคมในองคการ

3. เชงเครองมอเพอผลประโยชนสวนตน พนกงานใชประโยชนจากการสรางความประทบใจในการบรรลวตถประสงคของตน น าไปใชเพอท าใหตนเองมอทธพลตอความประทบใจ ทศนคต หรอความคดของบคคลทเปนเปาหมาย และเปลยนพฤตกรรมผอน

4. เชงบงคบจากความกดดน ผจดการอาจจะบงคบใหพนกงานยอมทจะปฏบตงานนอกเหนอบทบาททรบผดชอบ (Extra role Behavior) ซงเปนบทบาทหรอการกระท าทมประโยชน

ปญหาจากการนยามบทบาท

แมวาจะมงานวจยเกยวกบ OCB เปนจ านวนมาก แตสงทเปนปญหาส าคญ คอ การนยามขอบเขตของพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท (Extra-Role Behavior) กบพฤตกรรมตามบทบาทหนาท (In-role behavior) ตวอยางเชน Graen (1976) ระบวา บทบาทในองคการคอนขางไมชดเจน แนวคดเกยวกบบทบาทเกดจากการตอรองระหวางผบงคบบญชากบผใตบงคบบญชาในการก าหนดขอบเขตของกจกรรมในงาน สวน Neiman & Hughes (1951) ชวา แนวคดเกยวกบบทบาทคอนขางคลมเครอ ไมชดเจน และขาดนยาม สวน Morrison (1994) ชวา แนวคดเกยวกบบทบาท เชน OCB ควรท าความเขาใจวาบคลากรมความเขาใจในความรบผดชอบในงานของตนอยางไร สวน Dyne, Graham, & Dienesch (1994) กลาวถงการจ าแนกแยกแยะความแตกตางความแตกตางของพฤตกรรมตามบทบาทหนาท (In-role behavior) และพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท (Extra-role behavior) ความพยายามในการศกษาเพอจ าแนกแยกแยะความแตกตางความแตกตางของพฤตกรรมดงกลาวอาจเกดปญหาขนได ทงนเพราะพฤตกรรมตามบทบาทหนาท (In-role behavior) และ พฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท (Extra-role behavior) อาจเปลยนแปลงไปตามสถานการณ เวลา สถานท และบคคลทแตกตางกน

อยางไรกตามงานวจย OCB พยายามหลกเลยงความคลมเครอในตวพฤตกรรมโดยเลอกใชมมมองของผบงคบบญชาเพยงฝายเดยว (Moorman, 1991) ซงอาจสงผลใหผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชาเกดความเขาใจในพฤตกรรมตามบทบาทหนาทและพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาทแตกตางกน เชน ผบงคบบญชาอาจมองวาการชวยเหลอเพอนรวมงานเปนพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท แตผใตบงคบบญชาอาจมองวาเปนพฤตกรรมตามบทบาทหนาท


917

ทฤษฎชดบทบาทของ Merton (Role Set Theory) เพอใหเกดความเขาใจในความแตกตางระหวางพฤตกรรมตามบทบาทหนาท (In-role behavior) และ

พฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท (Extra-role behavior) บทความนจงขอน าทฤษฎชดบทบาทของ Merton (Merton’s Role Set Theory) มาสรางความเขาใจในพฤตกรรมของพนกงานใหงายขน Merton (1957) กลาวถงบทบาทวา บทบาทของบคคลแตละคนจะตองมชดสถานะ (Status-Set) และชดบทบาท (Role-Set) ควบคกนไปไมเหมอนกน บทบาทจะมากนอยเพยงใดขนอยกบบทบาททางสงคมทเขาสงกดอย ตลอดจนลกษณะของตนในสงคมนน เชน นายสมชายเปนผจดการ ฝายการตลาด นายสมชายจะตองตดตอ พบปะกบบคคลหลากหลาย (เจาของบรษท หวหนา ลกนอง ลกคา เปนตน) แตละบคคลกสงความคาดหวงในการแสดงพฤตกรรมมายงนายสมชาย หลงจากนนนายสมชายจะแสดงพฤตกรรมอยางไรกขนอยกบการรบรในความคาดหวงของแตละคน ทศนคต อปนสย สงแวดลอม เปนตน ขณะเดยวกนเมอนายสมชายกลบถงบาน เขากมบทบาทเปนหวหนาครอบครว สมาชกในครอบครวแตละคนกสงความคาดหวงในการแสดงพฤตกรรมมายงเขา (ภรรยา ลก พอ แม พ นอง เปนตน) หากนายสมชายเปนสมาชกสโมสร เขากจะถกคาดหวงจากบคคลในสโมสร (ผบรหารสโมสร เจาหนาท สมาชกคนอน) ดงแสดงในภาพท 1

ภาพท 1: ตวอยางบคคลทนายสมชายตองแสดงบทบาท ในสถานะผจดการฝายการตลาด

ดดแปลงจาก Zanden, V., & Wilfrid, J. (1979). Sociology. New York: John Wiley & Sons, pp.114.

จากภาพท 1 เปนตวอยางบทบาทของผจดการฝายการตลาด เพยงสถานะเดยวเทานน หากนายสมชายม

หลายสถานะกจะความซบซอนในบทบาทมากขน ดงนนในการตความวาพฤตกรรมเชนใดเปนพฤตกรรมตามบทบาทหนาท (In-role behavior) หรอพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท (Extra-role behavior) อาจเปนการรบรรวมกนของสมาชกในชดบทบาท (Role Set) ในสงคมนน นอกจากนการทบคคลแสดงพฤตกรรมหนงแลวไดรบการตความวาเปนพฤตกรรมตามบทบาทหนาท (In-role behavior) แตอาจจะเปนพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท (Extra-role behavior) ในอกสงคมหนง เชน พฤตกรรมการชวยเหลอเพอนรวมงานในสงคมไทยกบสงคมตะวนตก เปนตน


918

อยางไรกตาม โอกาสทสมาชกในชดบทบาท (Role Set) จะมความเหนไมสอดคลองกนกสามารถเกดขนได เชน วศวกรทสละเวลาแนะน าเพอนรวมงานใหมวาจะใชโปรแกรมคอมพวเตอรอยางไร อาจพจารณาวาเปนพฤตกรรมตามบทบาทหนาท (In-role behavior) เพราะบคลากรสวนใหญในองคการกแสดงพฤตกรรมเชนน ซงในบทความนเรยกวา พฤตกรรมกงนอกเหนอบทบาทหนาท (Semi-extra role behavior) ดงแสดงในภาพท 2

ภาพท 2: มตของบทบาท

จากภาพท 2 แสดงใหเหนถงมตของบทบาททสาม คอ พฤตกรรมกงนอกเหนอบทบาทหนาท (Semi-

extra role behavior) ซงมพนททบซอนระหวางพฤตกรรมตามบทบาทหนาท (In-role behavior) กบพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท (Extra-role behavior) ซงพฤตกรรมนมลกษณะเปนพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาทในสายตาคนนอกองคการ แตถอวาเปนพฤตกรรมตามปกตของคนในองคการ ซงถอวาเปนสวนหนงของวฒนธรรมองคการแหงนน (Sitthijirapat, 2005)

บทสรป

การศกษาพฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการ (Organizational Citizenship Behavior: OCB) ทผานมาท าใหเกดความร ความเขาใจในพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท (Extra-role behavior) รวมถงประโยชนทเกดจาก OCB อยางมากมาย อยางไรกตามแนวคดเกยวกบบทบาทกถกวจารณวามความคลมเครอ ขาดความชดเจน (Neiman & Hughes, 1951) งานวจยหลายเรองเกยวกบ OCB (เชน Graen, 1976; Morrison, 1994; Dyne, Graham, & Dienesch, 1994) กพยายามหาค าอธบายเพอสรางความเขาใจในการจ าแนกพฤตกรรมน ส าหรบในบทความนกมความพยายามเชนเดยวกนทจะสรางความเขาใจในการแสดงบทบาทของบคคลในองคการโดยอาศยทฤษฎชดบทบาทของ Merton (Role Set Theory) มาอธบายพฤตกรรมดงกลาว ซงไดกลาววาแตละบคคลมหลายสถานะ แตละสถานะจะตองพบปะผคนทเกยวของ (Stake Holder) โดยบคคลเหลานนจะสงความคาดหวงการแสดงพฤตกรรมตาง ๆ ไปยงเจาของสถานะ พฤตกรรมทตอบสนองกลบมาอาจเปนไปไดทงพฤตกรรมทนอยกวาทปรารถนา เปนไปตามทปรารถนา และเกนกวาทปรารถนา ขนอยกบปจจยหลากหลาย เชน ทศนคต อารมณ ความรสก ในขณะนน อยางไรกตามการตความหมายของพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท (Extra-role


919

behavior) กอาจมความแตกตางกนไประหวางบคคล ระหวางองคการ และระหวางสงคมได ดงนนในบทความนจงเสนอพฤตกรรมกงนอกเหนอบทบาทหนาท (Semi-extra role behavior) ซงคนนอกองคการมองวาเปนพฤตกรรมนอกเหนอบทบาทหนาท แตถอวาเปนพฤตกรรมตามปกตของคนในองคการ

เอกสารอางอง ชญารศม ทรพยรตน และ ประพนธ ชยกจอราใจ. 2556. “พฤตกรรมการเปนสมาชกทดขององคการกบผลลพธท

เกดขน.” FEU Academic Review, 7, 1: 7-22 นพคณ ทอดสนท. 2552. “การวเคราะหพหระดบ : ผลกระทบของควาสมพนธการแลกเปลยนทางสงคมใน

สถานทท างานและภาวะผน าทมตอพฤตกรรมการเปนสมาชกทดของพนกงานสาขา ธนาคารพาณชยไทยในเขตกรงเทพมหานครและปรมณฑล.” วทยานพนธปรญญาเอก หลกสตรการจดการดษฎบณฑต. มหาวทยาลยศรปทม.

อมร ถงสวรรณ. 2550. “ผลกระทบของความยตธรรมและปฏสมพนธระหวางผบงคบบญชากบผใตผบงคบบญชามมตอพฤตกรรมการปฏบตงานเพอประโยชนสงสดขององคการ”. มหาวทยาลยศรปทม.

อทศ ทาหอม. 2554. “บทบาทของครดานผน าทางคณธรรมจรยธรรมในทศนะของนกศกษาระดบอดมศกษา .” วทยานพนธปรญญาโท หลกสตรศลปศาสตรมหาบณฑต (การบรหารการพฒนาสงคม). สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

Bateman, T. S., & Organ, D. 1983. Job Satisfaction and the good soldier: the relationship between affect and employee citizenship. Academy of Management Journal, 26, 587-595.

Dyne, L. V., Graham, J. W., & Dienesch, R. M. 1994. Organizational citizenship behavior: Construct redefinition, measurement, and validation. Academy of Management Journal, 37(4), 765-803.

Graen, G. 1976. Role making processes within complex organization. In M.D. Dunnete (Ed.), Handbook of Industrial and Organizational Psychology, 1201-1245. Chicago: Rand McNally.

Latham, G. P., & Fry, L. W. 1988. Measuring and appraising employee performance. In S. Gael (Ed.), The job analysis handbook (pp. 216-234). New York: Wiley.

Merton, R. K. (1957). The role set: problems in sociological theory. British Journal of Sociology, 8(6), 110-120. Moorman, R. H. 1991. Relationship between organization justice and organization citizenship behavior: Do

fairness perceptions employee citizenship?, Journal of Applied Psychology, 76(6), 845-855. Morrison, E. W. 1994. Role Definition and organizational citizenship behavior: The importance of the

employee’s perspective, Academy of Management Journal, 637: 1543-1567. Nettemeyer, R. G., Boles, J. S., McKee, D. O., & McMurrian, R. (1997). An investigation into the antecedenent

of organization citizenship behaviorin a personal selling context. Journal of Marketing, 61, pp. 85-98.

Neiman, L. J., & Hugh, J. W. 1951. The problem of the concept of role – a resurvey of the literature, Social Forces, 30(2), 141-149.


920

Organ, D. W. (1988). Organizational Citizenship Behavior: The good soldier syndrome. Lexington, Mass: Lexington Books.

Organ, D. W., Podsakoff, P. M., & MacKenzie, S. B. (2005). Organizational citizenship behavior: It’s

nature, antecedents, and consequences. London: Sage. Sitthijirapat, P. 2005. Role and organizational citizenship behavior of UK and Thai university lecturers : A

comparative study. Unpublished Doctoral Thesis. University of Northumbria at Newcastle. Smith, C. A., Organ, D. W. & Near, J. P. 1983. Organizational Citizenship Behavior: Its Nature and

Antecedents. Journal of Applied Psychology, 68(4), 653-663. Steward, R. 1985. The reality of management. London: Heineman. Zanden, V., &Wilfrid, J. 1979. Sociology, New York: John Wiley & Sons.


921

คณภาพการใหบรการเพอสรางความสามารถในการแขงขนทยงยน ในธรกจการขนสงทางอากาศ

THE SERVICE QUALITY FOR SUSTAINABLE COMPETITIVE ADVANTAGE IN AIRFREIGHTS BUSINESS

ศระ สตยไพศาล อาจารยประจ า คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยศรปทม

E-mail : [email protected] พมพนารา พลทรพย

อาจารยประจ า คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยศรปทม E-mail : [email protected]

รงสจนท สวรรณสทศกร อาจารยประจ า คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยศรปทม


บทคดยอ ธรกจการขนสงสนคาทางอากาศเปนหนงในอตสาหกรรมบรการทมความส าคญตอเศรษฐกจโลก เนองจากเปนการบรการขนสงทรวดเรวและมความปลอดภยสงในการขนยายทงสนคาและผโดยสารไปยงทกมมโลก แตการขนสงทางอากาศมตนทนทสงดงนนจงตองมการใหคณภาพในการบรการทดสามารถตอบสนองตอความตองการของลกคาไดอยางเหมาะสม ซงจากการศกษาพบวาปจจยของคณภาพการใหบรการในการขนสงทางอากาศทสงผลกระทบโดยตรงตอความพงพอใจของลกคาคอมลคาเพมในการใหบรการ และการเตมใจในการแกไขปญหาใหลกคา ซงจะสงผลตอความสามารถในการแขงขนทยงยนขององคกร ค าส าคญ : การขนสงสนคาทางอากาศ, คณภาพการบรการ, ความสามารถในการแขงขนทยงยน

ABSTRACT

The airfreights business is one of service industries that has significantly importance to the global economics. It is the fastest and highest security for transporting goods and passengers to all over the world. However, the cost per unit of airfreights service is the most expensive type of transportation , therefore, its service quality has to be high and be able to response to its customer


922

requirements. According to the study, the factors that have the most significant impact to the customer satisfaction are the value-added of its service that customers can perceive; and the willingness to solve the customers' problems. These two factors have affected to the business sustainable competitive advantage. KEYWORDS : Airfreight, Service Quality, sustainable competitive advantage 1. บทน า เนองจากความเปนโลกาภวตนและความทนสมยของเทคโนโลยในปจจบน ทสงผลใหการผลตสนคาไมไดยดตดกบลกษณะทางภมศาสตรเหมอนเชนในอดต ผผลตสามารถเลอกทตงฐานการผลตทมตนทนทต า และใชการบรหารจดการทางดานโลจสตกสในการเคลอนยายสนคาจากผผลตไปยงผบรโภคไดอยางมประสทธภาพ ซงจะเหนไดจากรายงานการวจยของบรษทโบองเกยวกบการขนสงสนคาระหวางประเทศ (Boeing, 2012) พบวาปรมาณการขนสงมการขยายตวเพมขนอยางรวดเรว โดยมอตราเพมขนปละ 5.9% ตลอด 20 ปทผานมา โดย 5 ล าดบแรกทมการเตบโตสงสดคอ การขนสงภายในประเทศจน (9.2%) การขนสงภายในทวปเอเชย (7.9%) การขนสงภายในทวปอเมรกาเหนอ (6.7%) การขนสงระหวางเอเชยและยโรป (6.6%) และการขนสงในยโรปใต (6.5%) ดงนนจะเหนวาการขนสงทางอากาศเปนหนงในอตสาหกรรมบรการ (service industry) ทมความส าคญตอเศรษฐกจโลกในการขนสงสนคา พสดภณฑและไปรษณยภณฑระหวางประเทศ โดยจะมความเกยวของเกยวกบการคาระหวางประเทศดวย (International trade) โดยเฉพาะอยางยงสนคาทตองการความรวดเรวและมความความปลอดภยสง นอกจากนการขนสงทางอากาศยงมบทบาทในการขนสงผโดยสารจากทหนงไปยงอกทหนง ทงผโดยสารทเดนทางเพอธรกจ การท างานและผโดยสารทเดนทางเพอการทองเทยว ซงมความเกยวพนอยางใกลชดกบอตสาหกรรมการทองเทยว รวมทงอตสาหกรรมสนบสนนและเชอมโยงกบการทองเทยวดวย (ศพฤฒ, 2008) ดงนนจงตองมการบรหารจดการใหมประสทธภาพในการขนสงไดตามคณลกษณะทส าคญของการขนสงสนคาทางอากาศคอ 1. ความรวดเรว ซงกระบวนการสงสนคาทางอากาศจะเปนการขนสงทเรวทสด 2. ความแนนอน โดยจะตองมการบรหารจดการใหมคารางทแนนอน สม าเสมอและตรงตอเวลา โดยคณสมบตดงกลาวเปนประโยชนตอผสงสนคาออกโดยตรง ชวยใหการตดตอซอขายกบลกคาทอยตางประเทศด าเนนไปอยางรวดเรว ผสงออกสามารถลดคาใชจายในการสรางโกดง เพอจะเกบสนคาทจะสงออก เนองจากสนคาทผลตแลวสามารถท าการส ารองทเพอจดสงออกไปไดทนท ชวยใหสนคาแบบใหม ๆ โดยเฉพาะสนคาประเภทแฟชน สามารถสงไปถงตลาดตาง ๆ ทวโลกไดในเวลาเดยวกน

2. การทบทวนวรรณกรรม 2.1 ตวแทนรบขนสงสนคา (Freight Forwarder) เปนผทมความส าคญในการเชอมโยงเพอท าใหกจกรรมการขนสงมประสทธภาพ โดยจะมหนาทเปน

ตวแทนของผสงออกในการจดหา และจดการขนสงสนคาของผสงออกไปยงเมองทาปลายทาง บางรายท าหนาท


923

เปนตวกลางระหวางผสงสนคา กบผรบขนสงสนคา บางรายอาจท าหนาทเปนผขนสงสนคาโดยตรง ทงน บรการทตวแทนรบขนสงสนคาสามารถใหบรการ ประกอบไปดวยบรการตาง ๆ ดงตอไปน (ส านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม, 2557) 1. ตวแทนออกของใหกบผสงสนคาหรอผรบสนคา (Customer Broker) 2. ตวแทนในการรบจดการขนสงสนคาระหวางประเทศ (Forwarding Business) แตด าเนนงาน ในฐานะเปนตวแทนของผสงออก หรอ ผน าเขา 3. ตวแทนของผรบขนสงสนคา (Transportation Provider) เชนเปนตวแทนสายการบนในการใหบรการรบขนสงสนคา หรอเปนผขนสงสนคาเอง 4. การรบจดการบรรจหบหอ (Packing) รวมไปถงบรรจภณฑ 5. การใหบรการดานคลงสนคา (Warehouse) โรงพกสนคา การบรหารจดการคลงสนคา โดยใชเครองมอและแรงงานของตนเองใหกบผใชบรการทมคลงสนคาเปนของตวเอง แตไมประสงคจะด าเนนการ บรหารจดการเอง 6. การใหบรการทางดานแรงงาน คนงาน (Stevedoring) เพอการบรรจสนคาเขาตคอนเทนเนอร 7. การใหบรการขนสงตอเนองหลายรปแบบ (Multimodal Transport) 8. ผใหบรการบรหารโลจสตกส ในระบบหวงโซอปทานครบวงจร (Logistics and Supply Chain Service) 9. ผใหค าปรกษาเชงธรกจแกผน าเขาและสงออก (Business Consultant) ซงจะเหนวาลกษณะการปฏบตการจะเปนการใหบรการแกทงผสงสนคาและผรบสนคา ดงนนจะตองมการควบคมคณภาพของการใหบรการตามระดบความพงพอใจของลกคา

2.2 คณภาพ (Quality) Gronroos (1990) กลาววา คณภาพกคอสงทเกดจากการทลกคารบร โดยทวไปบรษททผลตและจ าหนาย

สนคาและบรการมกจะมเปาหมายในการปรบปรงคณภาพของสนคาและบรการ ซงการก าหนดเปาหมายในเรองคณภาพดงกลาวนนมกจะเปนเรองทกระท าภายในบรษท โดยทผบรหารระดบสงของบรษทมกจะเปนผก าหนดวา “คณภาพ” ทบรษทตองการหมายถงอะไร ซงตามปกตคณภาพทถกก าหนดขนในบรษทมกจะมงเนนไปทการปรบปรงคณภาพทกระบวนการตางๆ ภายในบรษท (Internal process) เปนหลก แตในความเปนจรงคณภาพทบรษทก าหนดขนดงกลาวนนอาจจะไมตรงกบคณภาพทลกคาตองการ ท าใหการก าหนดแผนการตลาดและการน าแผนดงกลาวไปปฏบตเกดความลมเหลว เนองจากไมสามารถตอบสนองความตองการของลกคาเปาหมายได ซงจะท าใหการด าเนนงานดานการตลาดของบรษทไมเปนไปตามเปาหมายทไดก าหนดไว (Kordupleski, 1993) ดงนน “คณภาพ” จงไมควรจะถกก าหนดขนตามความตองการของบรษท แตควรจะก าหนดขนจากความตองการของลกคาเปนหลก โดยใชค าพดของลกคาเปนผก าหนด

2.3 คณภาพการใหบรการ (Service quality) เปนระดบของการใหบรการซงไมมตวตนทน าเสนอใหกบลกคาทคาดหวง ซงจะเปนผตดสนคณภาพการ

ใหบรการ (Etzel, Walker and Stanton, 2007) หรอเปนรบรของลกคาซงลกคาจะประเมนคณภาพบรการโดยเปรยบเทยบความตองการหรอความคาดหวงกบบรการทไดรบจรง สงทส าคญประการหนงในการสรางความแตกตางของธรกจการใหบรการ คอ การรกษาระดบการใหบรการทเหนอกวาคแขงขน โดยเสนอคณภาพการใหบรการตามความคาดหวงของลกคา ขอมลตางๆ เกยวกบคณภาพการใหบรการทลกคาตองการจะไดจากประสบการณในอดตจากการพดปากตอปากหรอจากการโฆษณาของธรกจบรการ ลกคาจะเกดความพงพอใจถาไดรบในสงทเขาตองการ (What) เมอเขามความตองการ (When) ณ สถานททเขาตองการ (Where) และในรปแบบทเขาตองการ (How) ซงนกการตลาดตองท าการวจยเพอใหทราบถงเกณฑการตดสนใจซอบรการของลกคา โดยทวไปไมวาธรกจแบบใดกตามลกคาจะใชเกณฑในการพจารณาถงคณภาพของการใหบรการ


924

โมเดลคณภาพของการบรการ (Service-quality model) Parasuraman, Zeithaml and Berry (1985) ไดก าหนดโมเดลคณภาพการใหบรการ โดยเนนความส าคญทการสงมอบคณภาพการใหบรการทคาดหวง ซงเปนสาเหตใหการสงมอบบรการไมประสบความส าเรจ ซงจะมมตทใชวดคณภาพการใหบรการไว 10 ดานคอ 1. ความเปนรปธรรมของการใหบรการ (Tangible) 2. ความไววางใจ (Reliability) 3. การตอบสนองอยางรวดเรว (Responsiveness) 4. สมรรถนะ (Competence) 5. ความมไมตรจต (Courtesy) 6. ความนาเชอถอ (Credibility) 7. ความปลอดภย (Security) 8. การเขาถงบรการ (Access) 9. การตดตอสอสาร (Commu-nication) 10. การเขาใจและรจกลกคา (Understanding/knowing customer) ซงตอมา Parasuraman, Zeithaml and Berry (1988) ไดน าหลกวชาสถตมาใชปรบปรงเพอพฒนาเครองมอส าหรบการวดคณภาพการใหบรการ และไดท าการทดสอบความนาเชอถอ และความเทยงตรง พบวา คณภาพการใหบรการสามารถแบงออกไดเปน 5 มตหลก และยงคงมความสมพนธกบมตทง 10 ประการเดม คณภาพการใหบรการใหมทไดจะเปนการยบรวมในบางมตเขาดวยกน ซงสามารถสรปเปนมตตางๆ ไดดงน 1. ความเปนรปธรรมของบรการ (Tangibility) เปนลกษณะทปรากฏใหเหนหรอสงทสามารถจบตองได 2. ความนาเชอถอ (Reliability) เปนความสามารถทจะด าเนนการใหบรการตามทสญญาไวอยางมคณภาพและถกตองแมนย า 3. การตอบสนองอยางรวดเรว (Responsiveness) เปนความเตมใจทจะชวยเหลอ มความพรอมในการใหบรการ โดยสามารถตอบสนองความตองการของผรบบรการไดอยางทนทวงท 4. การใหความเชอมนกบลกคา (Assurance) ความสามารถในการสรางความเชอมนใหเกดขนกบผรบบรการ 5. การรจกและเขาใจลกคา (Empathy) เปนการดแลเอาใจใสทผใหบรการมตอผใชบรการตามความตองการทแตกตางของผรบบรการในแตละราย

เนองจากทฤษฏของ Parasuraman, Zeithaml and Berry (1988) นนเปนการศกษาดานคณภาพโดยสอบถามจากแนวคดของผรบบรการทว ๆ ไป ไมไดสอบถามจากลกคาของอตสาหกรรมการขนสงโดยเฉพาะ ดงนนจงตองมการศกษาทางดานการวดประเมนคณภาพการบรการเพมเตมในมตของอตสาหกรรมการขนสง เชน การใหบรการการทา (Port Services) (Ugboma, Ogwude, Ugboma, & Nnadi, 2007; Pantouvakis, Chlomoudis, & Dimas, 2008), การใหบรการขนสงสนคาทางอากาศ (air cargo services) (Wang, 2007), การใหบรการขนสงสนคาทางเรอ (shipping carrier services) (Lai, Chen, Wang, & Lin, 2009), การใหบรการทาบรการตสนคา (container terminal services) (Hsu, 2013), การใหบรการศนยกระจายสนคาระหวางประเทศ (international port distribution centers) (Hsu & Huang, 2014) เปนตน

2.4 คณภาพการใหบรการในการขนสงทางอากาศ (The service quality in airfreights) ในการศกษาเรองคณภาพการใหบรการในการขนสงทางอากาศนนสวนใหญนนจะเนนในเรองของธรกจบรการขนสงทางอากาศและตวแทนผใหบรการขนสงทางอากาศ เชน Wang (2007) ไดท าการศกษาดานคณภาพบรการในสวนการบรการขนสงทางอากาศของไชนาแอรไลน พบวามปจจยถง 20 ปจจยในการวดประเมนคณภาพการบรการ โดยไดแบงออกเปน 3 มตคอ ความเปนมออาชพ การใหบรการทเปนรปธรรม และ ความถกตอง โดยผลทไดจากการวจยพบวา 3 ปจจยสงสดทลกคาตองการเพอปรบปรงการใหบรการของไชนาแอรไลนดขนคอ การท างานอยางเตมประสทธภาพ ความเตมใจในการชวยเหลอแกไขปญหาใหกบลกคา และการก าหนดมาตรฐานของขนตอนในการปฏบตงาน Hsu, Li, Patty, and Mark (2009) ไดก าหนด 6 ปจจยของการประเมนอตสาหกรรมการขนสงทางอากาศคอ ลกษณะของการใหบรการ คณคา ตนทนสนคาคงคลง การคดคาขนสง ระยะทางในการขนสงและเวลา


925

ส าหรบการศกษาตวแทนผใหบรการขนสงทางอากาศ Cheng and Yeh (2007) ไดท าการศกษาถงความสมพนธระหวาง สมรรถนะหลกกบความไดเปรยบในการแขงขนอยางยงยน โดยไดก าหนดสมรรถนะหลกออกเปน 3 ปจจยคอ ทรพยากร ขดความสามารถ และการบรการดานโลจสตกส ซงดานทรพยากรจะแบงออกเปน 9 คณลกษณะ ใน 3 ดานคอ 1.ขนาดขององคกรและเครองมอในการจดการขอมลขาวสาร 2. ความสมพนธของลกคา คคาทงดานตนทางและปลายทางและความนาเชอถอขององคกร 3. คณภาพในการใหบรการในอดต ดานขดความสามารถจะแบงออกเปน 10 คณลกษณะ ใน 3 ดานคอ 1. ความสามารถของพนกงานในการใหบรการ 2. ระบบบรหารจดการ และสมรรถนะดานการตลาด 3. สมรรถนะในการลดราคาจากการปรบเปลยนสายการบน ดานการบรการดานโลจสตกสจะแบงออกเปน 19 คณลกษณะ ใน 6 ดานคอ 1.ขอมลขาวสารทางโลจสตกส 2. การใหบรการขนสงสนคา 3. ปรมาณและคณภาพในการขนสง 4. การบรณาการความสมพนธระหวางคคาตนทางและปลายทาง 5. การบรณาการระหวางการใหบรการและการเปลยนแปลงของราคา 6. การเตมใจในการตอบสนองขอรองเรยน โดยผลสรปทไดจะพบวาปจจยทางดานสมรรถนะนนมความจ าเปนอยางมากในการสรางความไดเปรยบในการแขงขนอยางยงยน โดยสมรรถนะของพนกงานจะเปนปจจยทสงผลกระทบสงสด Tsai,Wen, and Chen (2007) ไดท าการศกษาตวแทนผใหบรการขนสงทางอากาศ โดยไดก าหนดทงหมด 15 ปจจย ซงจดกลมออกเปน 4 ดานคอ 1.ตนทนการใหบรการ 2.ประสทธภาพการใหบรการ 3.การเพมมลคาในการบรการ 4.ความสามารถในการรบรความตองการของลกคา โดยผลทไดจะใหความส าคญของประสทธภาพการใหบรการมากทสด รองลงมาคอตนทนการใหบรการและการเพมมลคาในการบรการ Meng, Liang, Lin, and Che (2010) ไดท าการศกษาความพงพอใจของตอคาตอการใหบรการของตวแทนขนสง ซงไดท าการแบงออกเปน 23 คณลกษณะ ใน 5 ดานคอ 1. คณคาในการสงมอบ 2. การพฒนาองคความร 3.มลคาเพมในการใหบรการ 4.คณคาทางดานขอมลสารสนเทศ 5. คณคาความพงพอใจในผลการปฏบตงาน ในขณะทท าการประเมนความพงพอใจของลกคา ซงไดท าการแบงออกเปน 22 ดชนความพงพอใจ ใน 4 ดานคอ 1.ความนาเชอถอ 2.ความคลองตว 3.การปรบใหเหมาะสมกบลกคาแตละราย 4.ความยดหยน ซงผลทไดพบวาการมมลคาเพมในการใหบรการนนมความสมพนธสงสดกบความพงพอใจของลกคา

สรป อตสาหกรรมการขนสงทางอากาศมบทบาทส าคญตอเศรษฐกจในระดบโลก ซงมความจ าเปนอยางยงส าหรบการขนสงสนคาทตองการแขงกบเวลา ลดความเสยหายทมสาเหตจากการขนสงนอยทสด และสามารถสงสนคาไปไดทวทกมมโลก แตการขนสงทางอากาศมคาใชจายตอหนวยสงมากดงนนการบรหารจดการทางดานการขนสงทางอากาศจะตองมบรณาการในกจกรรมทกๆดาน โดยท าการปรบปรงการใหบรการทเหมาะสมตอลกคาแตละราย ในการสรางคณคาและมลคาเพมเพอการตอบสนองความตองการและความพงพอใจทหลากหลายของลกคา โดยจะเปนการสรางความสามารถในการแขงขนขององคกรทยงยน


926

เอกสารอางอง ส านกงานสงเสรมวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม. 2557. การจดท าเนอหาองคความร SMEs ภายใตงานพฒนา

ศนยขอมล SMEs Knowledge Center ป 2557 ศพฤฒ ถาวรยตการต. 2008. การขนสงทางอากาศและมาตรการทเกยวของ (Air Transport Industry and

Regulations), NTMs in Focus, Volume 1. Issue 3. October. Boeing Company. (2012). Word air cargo forecast 2010-2011.

http://www.boeing.com/commercial/cargo/01_06.html. Cheng, Y. H., & Yeh, C. Y. (2007). Core competencies and sustainable competitive advantage in air-cargo

forwarding. Transportation Journal, 46(3), 15e21. Christian Gronroos, (1990) "Service Management: A Management Focus for Service Competition",

International Journal of Service Industry Management, Vol.1 Iss: 1, pp.6 – 14. Etzel, Michael J.; Walker, Bruce J.; & Stanton, William J. (2007) Marketing. 14th ed. Boston: McGraw – Hill. Hsu, W. K. (2013). Improving the service operations of container terminals. International Journal of Logistics

Management, 24(1), 101e116. Hsu, W. K., & Huang, S. H. (2014). Evaluating the service requirements of Taiwanese international port

distribution centers using IPA model based on fuzzy AHP. International Journal of Shipping and Transport Logistics, 6(6), 632e651.

Lai, C. S., Chen, K. K.,Wang, R. L., & Lin, T. S. (2009). On the service quality gap within business customer e in case of Taiwan. Maritime Quarterly, 18(1), 61e100.

Meng, S. M., Liang, G. S., Lin, K., & Che, S. Y. (2010). Criteria for services of air cargo logistics providers: how do they relate to client satisfaction? Journal of Air Transport Management, 16(5), 284e286.

Pantouvakis, A., Chlomoudis, C., & Dimas, A. (2008). Testing the SERVQUAL scale in the passenger port industry: a confirmatory study. Maritime Policy & Management, 35(5), 449e467.

Parasuraman, A., Zeithaml, V. A., & Berry, L. L. (1985), "A Conceptual Model of Service Quality and Its Implications for Future Research," Journal of Marketing, Fall 1985, pp. 41-50.

Parasuraman, A., Zeithaml, V. A., & Berry, L. L. (1988). SERVQUAL: a multiple-item scale for measuring customer perceptions of service quality. Journal of Retailing, 64(1), 12e40.

Ugboma, C., Ogwude, I. C., Ugboma, O., & Nnadi, K. (2007). Service quality and satisfaction measurements in Nigerian ports: an exploration. Maritime Policy & Management, 34(4), 331e346.

Wang, R. T. (2007). Improving service quality using quality function deploymentthe air cargo sector of China Airlines. Journal of Air Transport Management, 13(4),221e228.

http://www.boeing.com/commercial/cargo/01_06.html

http://www.emeraldinsight.com/action/doSearch?ContribStored=Gronroos%2C+C


927

THE ROLE OF SERVICE QUALITY ON CUSTOMER SATISFACTION IN AIRLINE SERVICE INDUSTRY

Ravipa Larpsiri Dean, Faculty of Business Administration, Sripatum University

E-mail : [email protected] Amorntip Kongnium

Lecturer, Faculty of Business Administration, Sripatum University E-mail : [email protected] Ponlanut Pornpoppattrarapak

Lecturer, Faculty of Business Administration, Sripatum University E-mail : [email protected]

Tarit Polsane Lecturer, Faculty of Business Administration, Sripatum University


ABSTRACT Nowadays, one interesting of airline service industry is overcome competition which extremely

severe. The delivery of high quality service becomes a marketing weapon for creating competitive advantage since high quality service that will in turn result in satisfied customers. The airline industry in Thailand is intensely competitive, thus there is a need to study a role of airline service quality on passenger satisfaction. The concurrent studies discussed that the airline business should also seek to alter customer expectations of service quality. Management at the top airlines possesses excellent interpersonal skills, are highly present, and recognize employee performance. Moreover, by creating more realistic consumers’ expectations about the promises that airlines make as this may increase the level of service quality on passenger satisfaction. In order to create the most attractive customer satisfaction, airline managers should focus on creating high-quality service. KEYWORDS: Airline Service, Service Quality, Customer Satisfaction, Customer Loyalty






928

INTRODUCTION The commercial airline service industry is an extremely competitive. As corporations increasingly are

attracted to international markets to overcome stagnant domestic market growth and stimulate revenues in various industries. Major airline industry competitors, seeking to gain or expand market share globally or regionally, provide an opportunity to explore the service expectations and perceptions of customers of different nationalities (Sultan and Simpson, 2000). Currently, in the world of intense competitions, the key to sustainable competitive advantage lies in delivering high quality service that will in turn result in satisfied customers (Shemwell et al., 1998).

In a service business such as airline industry, people buy an experience (Lovelock & Wright, 2002). Therefore the delivery of high quality service becomes a marketing requirement among air carriers as a result of competitive pressure (Ostrowski et al., 1993). Many airlines have turned to focus on airline service quality to increase service satisfaction since service quality condition influences a firm’s competitive advantage by retaining customer patronage and with this comes market share (Archana and Subha, 2012). Thus, customer satisfaction on service quality become a critical role in this context. The purpose of this article is to examine the role of service quality in airline service industry. Since delivering quality airline services to passengers is essential for airline survival and passengers are becoming increasing sensitive to quality.

The purpose of this article is to examine to role of service quality in airline service industry for creating a greater understanding of airline managerial and how to these can be used to guide the development of future airline industry destinations.

LITERATURE THE AVIATITON SECTOR: AIRLINE INDUSTRY IN THAILAND

The industry handbook by Investopedia reviewed that the airline industry exists in an intensely competitive market. In recent years, there has been an industry-wide shakedown, which will have far-reaching effects on the industry's trend towards expanding domestic and international services. In the past, the airline industry was at least partly government owned. This is still true in many countries, but in the U.S. all major airlines have come to be privately held.

Thailand is known as one of the world’s top travel destinations, whether for business or leisure. The airline industry in Thailand is intensely competitive. In 2014, there are over more than 500 airlines traveling to Thailand; there are about 30 low-cost-carriers (LCCs) serving in Thailand. The major airlines in Thailand are Thai airways, Thai Air Asia, Nok Air, and Bangkok Airways, according to the share of passengers through Suvarnnabhumi and Don Muang airports.

The International Air Transport Association (IATA) forecasts the number of air passengers will reach 3.3 billion in 2014. The worldwide economy was weak. The Thai economy grew slowly in the first three


929

quarters of 2014 and domestic political turmoil kept tourists away. Thus in the first 10 months of 2014, the number of air passengers in Thailand did not grow (Mahuttano & Jarurungsipongh, 2014).

The airline industry in Thailand is intensely competitive. The number of LCCs flying in short- to medium-length routes has increased rapidly overtime. To compete effectively with LCCs, premium carriers focus on minimizing their costs, maintain the level of services, and expanding their network. Several premium airlines have launched lower price services for their short and medium-haul routes. The premium airline and offer a variety of choices for theirs customers. For instance, Thai Airways offers services on board for premium segment passengers, services on Thai Smile for hybrid segment passengers, and on Nok Air for the low-cost segment. Not every LCC can cover the long-haul routes like the premium carriers do, because long-haul flights would increase the costs for an LCC. Therefore, Airline competition have intensified. Service offered becoming one of critical factors to compete with the others besides price level and flight scheduled.

AIRLINE SERVICE QUALITY

Service quality can be defined as a consumer’s overall impression of the efficiency of the organization and its services (Park et al., 2004) or as a chain of services in which the entire service delivery is divides into a series of processes (Chen and Chang, 2005). Most definitions of service quality depend on the context Service quality literature recognizes expectations as an instrumental influence in and therefore focus on meeting the customers’ needs and requirements and how well the service delivered matches the customers’ expectations of it. In the airline industry, service quality is composed of various interactions between customers and airlines with employees seeking to influence customers’ perceptions and the image of the carriers (Gursoy et al., 2005). Expectations are understand as the desires or wants of customers, i.e. what the service provider should offer consumer evaluations of service quality (Gronroos, 1984; Parasuraman et al., 1985; Namukasa, J. 2013, Parasuraman et al. 1988).

As the aviation sector has become the most important segment in the economic development of a nation. It plays a vital role in moving people or products from one place to another be it domestic or international, especially when the distances involved are far (Namukasa, J. 2013). In a highly competitive environment the provision of high quality services to passengers is the core competitive advantage for an airline’s profitability and sustained growth. Since the air transportation market has become more challenging, many airlines have turned to focus on airline service quality to increase service satisfaction since service quality conditions influences a firm’s competitive advantage by retaining customer patronage and with this comes market share (Archana and Subha, 2012) . As future growth for airlines competing internationally is forecast to be increasingly in Asia and Eastern Europe, studies of service quality issues and the influence of regional cultures would appear appropriate.


930

A study of Gour C. Saha & Theingi (2009) found that successful low-cost carriers (LCCs) in Thailand in other parts of the world have not only offered low fares to their passengers but have also been sensitive to the quality of services they provide. Thai LCCs have rarely adopted measures to improve service quality and/or customer satisfaction as a solution to their problems. The findings of the study are consistent with those of prior research in concluding that: service quality is a significant determinant of customer satisfaction; and quality and satisfaction influence such behavioural intentions as word-of-mouth, repurchase intention, and feedback. Though price is increasingly used as the primary way to attract customers; some airlines are looking more to service quality to get a competitive edge by distinguishing their products because competitors are relatively efficient in responding to price changes (Jones and Sassar, 1995).

CUSTOMER SATISFACTION AND CUSTOMER LOYALTY For improving marketshare in airline service industry, airline company have to use customer perception and customer expectation of service quality to forecast company profitability with (Sultan F. & Simpson C. M. 2000).

Oliver (1981) defined satisfaction as “a person’s feeling of pleasure or dissppointment resulting from comparing a product’s perceived performance in relation to his or her expectations”. Therefore it is very important to satisfy customers because nowadays most of them have exposure to a variety of information, they are more familiar with the present trends in technology, very well educated and more demanding in the products and services they require.

Many customers become even more satisfied with an organization if a service failure is followed up by a remarkable recovery. Research indicates that the majority of customers are disappointed with the way companies handle their complaints and have even more negative feelings about the organization in question after having gone through the service recovery process (Tax and Brown, 1998).

In order to achieve customer satisfaction, airline business must be able to build and maintain long-lasting relationships with customers through satisfying various customer needs and demands which resultantly motivates them to continue to do business with the organization on an on-going basis (LaBarbera and Mazursky, 1983).

Customer Loyalty can be defined as “a deeply held commitment to re-buy or patronize a preferred service consistently in the future, thereby causing repetitive same-brand purchasing despite situational influences and marketing effort having the potential to cause switching behavior” (Oliver, 1997). Numerous studies have revealed that customer satisfaction positively affects loyalty (Mohsan et al., 2011; Fornell, 1992; Anderson and Jacobsen, 2000). Therefore airline companies need to review and re-examine their strategies in order to sustain customer loyalty (Namukasa, 2013).


931

Fornell (1992) found that high customer satisfaction would result in increased loyalty for the firm and that customers would be less prone to overtures from competition. Thus the underlying assumption is that passenger satisfaction is positively associated with passenger loyalty.

DISCUSSION AND CONCLUSION In terms of enhancing competitive advantage in airline business, the management has to differentiate

their brand from other airlines in terms of service quality. Customers have to be actively involved in the service process to ensure their satisfaction and loyalty in the long run. Management at the top airlines possesses excellent interpersonal skills, are highly present, and recognize employee performance. Moreover, airline companies should strive for value creation and appropriate allocation of resources in international air travel by creating more realistic consumers’ expectations about the promises that airlines make as this may increase the level of passenger satisfaction. The most obvious conclusion to be drawn from the results is that the airline business should also seek to alter customer expectations of service quality such as in their choices and applications of company communication. Airlines cannot offer optimal service to external customers because they don’t know their internal customers very well. Airline administrators must make the connection between external customers value and internal customers “employee”, in order to enhance customer loyalty, customer satisfaction via the value creation of service quality in customers’ perception.

REFERENCES Anderson, H. and Jacobson, P.N. 2000. “Creating loyalty, it’s strategic importance in your customer strategy”,

in Brown S.A. (Ed.), Customer Relationship Management, John Wiley, Ontario: 55-63. Archana, R. and Subha, M.V. 2012. “A Study on service quality and passenger satisfaction on Indian airlines”,

International Journal of Multidisciplinary Research, Vol.2(2): 50-63. Chen, F.Y. and Chang, Y.H. 2005. “Examining airline service quality from a process perspective”. Journal of

Air Transport Management, Vol.11(2): 79-87. Fareena Sultan and Merlin C. Simpson, Jr. 2000. “International service variants: airline passenger expectations

and perceptions of service quality, Journal of Services Marketing, Vol. 14(3):188-216. Fornell, C. 1992. “A national customer satisfaction barometers: the Swedish experience”, Journal of

Marketing, Vol.56(1) :1-18. Gronroos, C. 1984. “A service quality model and its marketing implications”, European Journal

of Marketing, Vol. 18(4): 36-44. Gour C. Saha and Theingi. 2009. “Service quality, satisfaction, and behavioural intentions: A study of low-cost

airline carriers in Thailand”. Managing Service Quality. Vol. 19(3): 350-372.


932

Gursoy, D., Chen, M.H. and Kim, H.Y. 2005. “The US airlines relative positioning based on attributes of service quality”, Tourism Management, Vol.26(1): 57-67.

Jones, T.O. and Sasser, W.E. 1995. “Why satisfied customers defect”, Harvard Business Review, Vol.73(6): 88-99.

LaBarbera, P.A. and Mazurky, D. (1983), “A longitudinal assessment of consumer satisfaction dissatisfaction: the synmiesearch, Vol. 20(4): 393-404.

Lovelock, C. and Wright, L. 2002. “The Dramaturgy of Service Delivery”, Principles of Service Delivery, 2nd ed., Prentice-Hall, Upper Saddle River, New Jersey: 64-69.

Mahuttano, P. and Jarurungsipong, R. 2014. “Airline Industry”, Industry Outlook in TRIS Rating, http://www.trisrating.com

Mohsan, F., Nawa, N.M. Khan, S. Shaukal, Z. and Aslam, N. 2011. “Impact of customer satisfaction on customer loyalty and intentions to evidence from banking sector of Pakistan”, International Journal of Business and Social Sciences, Vol.2(16): 265-268.

Namukasa, J. 2013. “The influence of airline service quality on passenger satisfaction and loyalty: The case of Uganda airline industry”, The TQM Journal, Vol.25(5): 520-532.

Oliver, R.L. 1997. “Satisfaction: A behavioral perspective on the consumer”, McGraw Hill, New York, NY. Oliver, R.L. 1981. “Measurement and evaluation of satisfaction processes in retail settings”, Journal of

Retailing, Vol.57(3): 25-48. Ostrowski, P.L., O’Brien, T.V. and Gordon, G.L. 1993. “Service quality and customer loyalty in the

commercial airline industry”, Journal of Travel Research, Vol. 32, Fall : 16-24. Parasuraman, A., Zeithaml, V.A. and Berry, L.L. 1988. “SERVQUAL: a multiple-item scale for measuring

consumer perceptions of service quality”, Journal of Retailing, Vol. 64(1) : 12-40. Park, J.W., Robertson, R. and Wu.C.L. 2004. “The effect of airline service quality on passengers’ behavioral

intentions a Korean case study”. Journal of Air Transport Management, Vol.10: 435-439. Shemwill, D.K., Yavas, U. and Bilgin, Z. 1998. “Customer-service provider relationships: an empirical test of a

model of service quality, satisfaction and relationship oriented outcome”, International Journal of Service Industry Management, Vol. 72: 201-214.

Steven H. Appelbaum and Brenda, M.F. 2004. “Safety and customer service: Contemporary practices in diversity, organizational development and training and development in the global civil aviation industry”. Management Research News, Volume 27(10)

Tax, S. and Brown, S.W. 1998. “Recovering and Learning from Service Failure”, Sloan Management Review, Fall: 75-88.

The Industry Handbook. 2015. “The Airline Industry”, Investopedia, Retrieved December 10, 2015 , from

http://www.investopedia.com/features/industryhandbook/airline.asp#ixzz33tyiJHOLD by

http://www.investopedia.com/features/industryhandbook/airline.asp#ixzz33tyiJHOLD


933

การจดการโลจสตกสของการจดเกบขยะมลฝอยทมปญหาในเขตเทศบาลนครขอนแกน (ประเทศไทย) เพอแกปญหาเสนทางการเดนรถกบชวงเวลาทก าหนด

THE LOGISTICS MANAGEMENT OF MUNICIPAL SOLID WASTE COLLECTION PROBLEMATIC IN KHON KAEN CITY (THAILAND) FOR SOLVING THE VEHICLE ROUTING PROBLEM WITH TIME

WINDOWS (VRPTW).

ญาณกฤช พวงจนทร อาจารยประจ า คณะบรหารธรกจ สาขาการจดการโลจสตกสและโซอปทาน

มหาวทยาลยศรปทม ขอนแกน E-mail : [email protected]

บทคดยอ โครงการวจยฉบบนผวจยไดศกษาลกษณะของปญหาการจดเกบขยะมล ฝอยในเขตเทศบาลนคร

ขอนแกน, ประเทศไทยและการจดการโลจสตกสส าหรบการแกปญหาทมความซบ ซอนโดยมขอจ ากดของชวงเวลาระหวางเดนทางมาจดเกบขยะและกจกรรมโลจสตกทส าคญภายในเขตเทศบาลนครขอนแกนและวธการปฏบตงานการเกบรวบรวมขยะมลฝอยในวธทมประสทธภาพ สถานการณขยะมลฝอยของจงหวดขอนแกน ซงมขยะมากเปนอนดบ 1 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ หรออสาน มขยะตกคางกระจายอยในพนท 26 อ าเภอกวา 8 แสนตน มากเปนอนดบ 8 ของประเทศไทย นอกจากนยงมขยะใหมเพมเขามาเพอรอการก าจดอกวนละ 1,224 ตนตอวน ในจ านวนนเปนขยะตดเชอ 4.12 ตน/วน ขยะอนตรายอก 300 กโล/วน โดยขยะในเขตเทศบาลนครขอนแกนมปรมาณมากทสดเฉลย วนละ 210 ตนตอวน

ปญหาการจดเกบขยะประกอบดวยเสนทางของการเดนรถในการเกบรวบรวมขยะมลฝอยจากถงขยะของประชาชนในเวลาชวงทก าหนดใน

ABSTRACT The purpose of this project is to study the efficiency of solid waste management in Khon Kaen,

Thailand. It is because the solid waste management in the big city is very complex in term of routing management. The complication involves the time management, the quantity of solid waste that need to be collected and the route selection.

The quantity of solid waste in Khon Kaen is tremendous as it has the solid waste left over in 26 provinces more than 800,000 tons. Moreover, in a day there are 1,224 tons that need to be collected. Therefore,



934

the vehicle routing problem has been considered to solve solid waste management under the objective function to minimize the distance while the collecting time (Time-Window) are met.

KEYWORDS: Logistics, Municipal, Solid waste collection, Vehicle routing problem with time windows

(VRPTW)

1. บทน า ปญหาเรองการจดเกบขยะมลฝอยในเขตเทศบาลนครขอนแกน โดยน าการจดการโลจสตกสมา

ประยกตใชเพอแกปญหาเสนทางการเดนรถในชวงเวลาทก าหนด vehicle routing problem with time windows (VRPTW). รฐบาลจงไดมการก าหนดนโยบายโดยคณะรฐมนตรไดออกระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการจดระบบบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ พ.ศ. 2557 โดยก าหนดใหม ทกจงหวด ซงรวมถงจงหวดขอนแกน ในการจดท าแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอย พ.ศ. 2558 - 2562 เสนอไปยงกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอจดท าเปนแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศพ.ศ. 2558-2562 และน ามาจดท าแผนปฏบตการเพอการด าเนนงานในการจดการขยะมลฝอยจงหวดขอนแกนประจ าป พ .ศ. 2558 แผนบรหารจดการขยะมลฝอยจงหวดขอนแกนพ.ศ. 2558-2562 ไดจดท าขนจากการมสวนรวมของทกภาค สวนทเกยวของโดยการส ารวจพนทรวบรวมขอมลวเคราะหประเดนปญหาสาเหตของปญหาและแนวทางแกไขน ามา พจารณารวมกบขอมลทวไปและสถานการณขยะมลฝอยของจงหวดขอนแกนเพอก าหนดกลยทธใหสอดคลองกบ วตถประสงคและเปาหมายรวมทงไดก าหนดแนวทางมาตรการในการปองกนและแกไขปญหาขยะมลฝอยและของเสย อนตรายของจงหวดขอนแกน ซงผวจยตองการศกษาและมสวนรวมกบการแกปญหาดงกลาว. การจดการขยะมลฝอยของเทศบาลเมองเปนองคประกอบของการท าเพอสงแวดลอมซงเปนหนงในพนทของการพฒนาอยางยงยน บทความนจะดงความสนใจในการแกไขปญหาของการจดการขยะในบรบทของเมองอยางยงยน วตถประสงคของบทความนคอการวเคราะหการเปลยนแปลงในแงของลกษณะการจดการขยะในเมอง (Agata Mesjasz-Lech, Czestochowa University of Technology) การจดการโลจสตกส (Logistics Management) สถาบน Council of Supply Chain Management Professional (CSCMP, 2013) ไดใหความหมายของการจดการโลจสตกส (Logistics Management) วาคอสวนหนงของโซอปทานซงเปนกระบวนการในการวางแผน การน าเสนอและควบคมการไหลทมประสทธภาพและประสทธผล และการเกบสนคา บรการ และขอมลทเกยวของจากจดเรมตนในการผลตไปสจดสดทายของผบรโภค ซงการจดการโลจสตกสจะมงเนนทกระบวนการกจกรรมทเกยวกบการเคลอนยาย การจดเกบ การกระจายสนคาและบรการ ปญหาเสนทางการเดนรถในชวงเวลาทก าหนด (Vehicle Routing Problem with Time Windows) จ านวนของยานพาหนะตงอยทสถานทเดยวและตองใหบรการจ านวนของลกคาทกระจายตวทางภมศาสตร แตละคนมความจทก าหนด ลกคาแตละคนมความตองการทจะไดรบและจะตองท าหนาทภายในหนาตางเวลาทก าหนด มวตถประสงคทจะลดคาใชจายทงหมดในการเดนทาง (M. Desrochers and et.al)


935

ความหมายของ "ขยะ มลฝอย" ตามพระราชบญญต รกษาความสะอาด และความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง พ.ศ.2535 "มลฝอย " หมายความวา เศษกระดาษ, เศษผา, เศษอาหาร, เศษสนคา, ถงพลาสตก, ภาชนะทใสอาหาร, เถา, มลสตว หรอ ซากสตว รวมตลอดถงสงอนใดทเกบกวาดจากถนน, ตลาด, ทเลยงสตว หรอทอน ค าวา " ขยะ" หรอ " มลฝอย " หรอ " ขยะมลฝอย " เปนค าทมความหมายเหมอนกนค าวา " มลฝอย " (Solid wastes) มความหมายครอบคลมกวางขวาง ซงอาจหมายถงและรวมถงของเสยหรอวสดเหลอใชทเกดจากกจกรรมของมนษย หรอกระบวนการผลตทางเกษตรกรรมและอตสาหกรรม เชนมลฝอยในชมชน (Municipal solid wastes) มลฝอยหรอของเสยจากโรงงานอตสาหกรรม (Industrial wastes), มลฝอยตดเชอ (Infectious wastes) จากโรงพยาบาลหรอสถานพยาบาล เปนตน

ประเภทของขยะมลฝอย การแบงประเภทหรอชนดของขยะมลฝอยไดมการแบงไวหลายอยาง 1. จ าแนกตามพษภยทเกดขนกบมนษยและสงแวดลอม ม 2 ประเภท คอ

1) ขยะทวไป (General Waste) หมายถง ขยะมลฝอยทมอนตรายนอย ไดแก พวกเศษอาหาร เศษกระดาษ เศษผา พลาสตก เศษหญาและใบไม ฯลฯ

2) ขยะอนตราย (Hazardous Waste) เปนขยะทมภยตอคนและสงแวดลอม อาจมสารพษ ตดไฟหรอระเบดงาย ปนเปอนเชอโรค เชน ไฟแชกแกส กระปองสเปรย ถานไฟฉาย แบตเตอรหรออาจเปนพวกส าลและผาพนแผลจากสถานพยาบาลทมเชอโรค

2. กรอบแนวคดและทฤษฎ 1) มงเนนการศกษาในเขตเทศบาลนครขอนแกน ทตงและอาณาเขตของเทศบาลนครขอนแกนมพนท

46 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 28,750 ไร ตงอยทางทศตะวนออกเฉยงเหนอตอนบนของประเทศไทย (ภาพประกอบ 1)


936

ภาพประกอบ 1 แผนทถนน เทศบาลนครขอนแกน

2) เสนทางรวมในการเกบขยะดทสด (Optimization) ของเทศบาลนครขอนแกน โดยประยกตใชทฤษฎ

เพอแกปญหาเสนทางการเดนรถในชวงเวลาทก าหนด vehicle routing problem with time windows (VRPTW) (ภาพประกอบ 2)

ภาพประกอบ 2 สตรทฤษฎเพอแกปญหาเสนทางการเดนรถในชวงเวลาทก าหนด vehicle routing problem with time windows (VRPTW)


937

3. วตถประสงค 1) เพอก าหนดแนวทางการจดการเสนทางการเดนรถในการจดเกบขยะมลฝอยทเหมาะสมกบพนทใน

เขตเทศบาลนครขอนแกน 2) ศกษาความสมพนธระหวางกจกรรมของโลจสตกสกบการบรหารจดการขยะมลฝอยอยางถกหลก

วชาการ 3) ศกษา และเกบรวบรวมขอมลส าหรบวางแผนการจดเกบขยะมลฝอยเพอทจะชวยใหการด าเนนการม

ประสทธภาพเพมขน 4) เพอสรางรปแบบบรณาการในการจดเกบขยะมลฝอยในกลมพนทอ าเภอเมองขอนแกน

4. วธการด าเนนวจย

1) ศกษาคนควาขอมล ทบทวนแนวคดและทษฤฎทน าไปใช เกบรวบรวมขอมลจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ

2) สรางเครองมอและพฒนาแบบสมภาษณ แบบสอบถาม และแบบสงเกต ใหมเนอหาครอบคลมคามวตถประสงคของงานวจยและตรวจสอบความถกตอง

3) ด าเนนการเกบรวบรวมขอมลภาคสนามขอมลเสนทาง – ชวงเวลาการเกบขยะมลฝอยของรถขยะของเทศบาลนครขอนแกน

4) น าขอมลมาวเคราะหหาเสนทางทและเวลาทเหมาะสมทสด (Routing and Timing Optimization) 5) สรปผลงานวจย 6) การเสนอแนะ

5. สรปผลการวจย จากการศกษาการจดเกบขยะมลฝอย เทศบาลนครขอนแกน มวตถประสงคเพอหาเสนทางการเดนรถ

โดยรวมทดทสดในการจดเกบขยะมลฝอย ใหไดขอมลอนเกดประโยชนตอการใชเปนขอมลพนฐานก าหนดนโยบายและวางแผนการด าเนนการจดเกบขยะใหเหมาะสมและเกดประสทธภาพสงสด

วธการเกบขยะมลฝอยของเทศบาลนครขอนแกน ด าเนนการโดยรปแบบถงรวม คอการเกบขยะมลฝอยจากถงรวมขยะมลฝอยจากจดรวมขยะมลฝอย จากนนจะมรถบรรทกเกบขยะมลฝอยมาขนไปเทยงสถานทก าจดขยะมลฝอย โดยรถเกบขยะมลฝอยจะเรมออกจากโรงเกบรถ เวลา 22:00 น. ซงจะเกบขยะมลฝอย จ านวนเทยวเฉลย 122 รอบ การเกบขยะมลฝอยของเทศบาลจะใหบรการจดเกบขยะมลฝอยทกวน มการใชรถในการเกบขยะมลฝอยจ านวน 37 คน จ านวนขยะทเกบขนไดในเขตเทศบาล จ านวน 161 ตน/วน เฉลยโดยประมาณ ทดนส าหรบก าจดขยะมพนททงหมด 98ไร หางจากเขตเทศบาลนครขอนแกนเปนระยะทางประมาณ 17 กโลเมตร

ในบทความนเราจะพจารณาการเกบขยะมลฝอยโดยใชทฤษฎ VRPTW ไดรบการแกไขโดยใชแกปญหาการปรบเปลยนคนหาวธการแสดงผลทดขนส าหรบกรณมาตรฐาน กรณทในชวตจรงใหมไดรบการทดสอบและการปรบปรงมากก าลงประสบความส าเรจ


938

6. การอางอง [1] Alonso F, Alvarez MJ, Beasley JE. 2008. A tabu search algorithm for the periodic vehicle routing problem

with multiple vehicle trips and accessibility restrictions. Journal of the Operational Research Society, 59: 963-976.

[2] Angelelli E, Speranza MG. 2002a. The application of a vehicle routing model to a waste-collection problem: two case studies. Journal of the Operational Research Society, 53: 944-952.

[3] Angelelli E, Speranza MG. 2002b. The periodic vehicle routing problem with intermediate facilities. European Journal of Operational Research, 137: 233-247.

[4] Azi N, Gendreau M, Portvin J-Y. An adaptive large neighborhood search for a vehicle routing problem with multiple trips. Cirrelt-2010-08 2010.

[5] Benjamin AM, Beasley JE. 2010. Metaheuristics for the waste collection vehicle routing problem with time windows, driver rest period and multiple disposal facilities. Computers & Operations Research, 37: 2270-2280.

[6] Brandão J, Mercer A. 1997. A tabu search algorithm for the multi-trip vehicle routing and scheduling problem. European Journal of Operational Research, 100: 180-191.

[7] Cordeau J-F, Gendreau M, Laporte G. 1997. A tabu search heuristic for periodic and multi-depot vehicle routing problems. Networks, 30: 105-119.

[8] Crevier B, Cordeau J-F, Laporte G. 2007. The multi-depot vehicle routing problem with inter-depot routes. European Journal of Operational Research, 176: 756-773.

[9] European Commission. EUROPA Commission takes action to make urban travel greener, better organised and more userfriendly. http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/09/1379, 2010. Last accessed October 2010.

[10] Johansson OM. 2006. The effect of dynamic scheduling and routing in a solid waste management system. Waste Management, 26: 875-885.

[11] Kim BI, Kim S, Sahoo S. 2006. Waste collection vehicle routing problem with time windows. Computers & Operations Research, 33: 3624–3642.

[12] Li J-Q, Borenstein D, Mirchandani PB. 2008. Truck scheduling for solid waste collection in the city of Porto Alegre, Brazil. Omega; 36: 1133-1149.

[13] Nikolaev AG, Jacobson SH. 2010. Simulated annealing. In: Handbook of metaheuristics, 2nd edition. Springer, New York; p. 1-39.

[14] Nuortio T, Kytöjoki J, Niska H, Bräysy O. 2006. Improved route planning and scheduling of waste collection and transport. Expert Systems with Applications, 30: 223-232.

[15] Ombuki-Berman BM, Runka A, Hanshar FT. Waste collection vehicle routing problem with time windows using multiobjective genetic algorithms. Brock University 2007; Technical Report # CS-07-04, 91-97.


939

[16] Petch RJ, Salhi S. 2004. A multi-phase constructive heuristic for the vehicle routing problem with multiple trips. Discrete Applied Mathematics, 133: 69-92.

[17] Pisinger D, Ropke S. 2010. Large neighborhood search. In: Handbook of metaheuristics, 2nd edition, Springer, New York; p.399-419.

[18] Ropke S, Pisinger D. 2006. An adaptive large neighborhood search heuristic for the pickup and delivery problem with time windows. Transportation science, 40: 455-472.

[19] Shaw P. 1998. Using constraint programming and local search methods to solve vehicle routing problems. Principles and practice of constraint programming, Lecture notes in computer science. Springer, New York;

[20] Solomon MM. 1987. Algorithms for the vehicle routing and scheduling problem with time window constraints. Operations Research, 35; 254-265.

[21] Taniguchi E, Thompson RG, Yamada T. 1999. Modelling city logistics. In: Taniguchi E, Thompson RG, editors. City Logistics I, Institute of Systems Science Research , Kyoto, p.3-37.

[22] Teixeira J, Antunes AP, De Sousa JP. 2004. Recyclable waste collection planning - a case study. European Journal of Operational Research, 158: 543-554.

[23] Tung DV, Pinnoi A. 2000. Vehicle routing-scheduling for waste collection in Hanoi. European Journal of Operations Research, 125: 449-468.


940

การแสดง (Acting): ไมตองเรยน กแสดงได จรงหรอ AN ACTING: DOESN’ T REQUIRE FORMAL TRAINING ?

สชาญวฒ กงแกว พชญาภา วศษฎศลป

วรญญ ปนฉา อาจารยสาขาวชาศลปะการแสดง คณะนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรปทม

E-mail: [email protected], [email protected] , [email protected]

บทคดยอ

บทความวชาการฉบบนมวตถประสงคเพอศกษาแนวความคดของการเรยนการแสดง โดยไดรบอทธพลมาจากแนวคดทวา “การแสดง (Acting)” เปนเรองของผมความสามารถพเศษเฉพาะกลมบคคล หรอเปนเรองของผมพรสวรรคทมมาแตก าเนด บคคลใดหากมพรสวรรคกสามารถแสดงไดโดยไมตองเรยน “การแสดง (Acting)” จงเกดการตงค าถามวา “การแสดง (Acting) ไมตองเรยนกแสดงได จรงหรอ” โดยวธการรวบรวมขอมลจากหนงสอ ต ารา และเอกสารทเกยวของ และใหผเชยวชาญทางวชาการตรวจสอบ ผลการศกษาพบวานกเรยนการแสดง หรอ นกแสดงไมสามารถศกษาการแสดงผานต าราเพยงอยางเดยวได แตนกแสดงตองไดรบการเรยนการแสดงดวยการฝกปฏบตอยางเปนระบบจากครผมความช านาญดานการแสดง ผานแบบฝกหดทางการแสดงทมงใหผเรยนทดลองคนหาค าตอบดวยตวเอง ดงนน การเรยน “การแสดง (Acting)” จงมความส าคญเปนอยางยงตอนกแสดงหรอผเรยน “การแสดง” ทกคน เพราะนกแสดงทมพรสวรรคและสนใจฝกฝน เรยนร หลกการแสดง และหมนฝกปฏบตจากแบบฝกหดในหองเรยนการแสดง ยอมท าใหผลงาน “การแสดง” อยในความทรงจ าของผชม ไดนาน.

คาสาคญ: การแสดง, การเรยนการแสดง

ABTRACT The research aims to study the hypothesis “ Does an actor with inborn talent require formal training in acting?” From the collected data, interpreted by skilled professionals resulted in the finding that students or actor can’t study acting through textbooks alone. But the actor must have been taking acting classes with systematic practice and guidance by teachers who are skilled in acting. Acting classes are especially important to actors or students, because all the actors who have talent, and have an interest in further training to learn and





941

practice in the classroom, have produced well rounded actors. This leads to a more memorable performance in the minds of the audience for a long time. KEYWORDS: Performing, Acting class

บทนา

“นกแสดง” ถอเปนอกวชาชพหนงทมความส าคญอยางยงในการแสดงละครเพราะในบรรดาการจดแสดงละครนกแสดงคอผอยใกลชดผชมมากทสด ผลงานการสรางสรรคของฝายตางๆ อาท การเขยนบท การก ากบการแสดง การออกแบบเครองแตงกาย การแตงหนา จะไดรบการถายทอดมาสผชมโดยผานทางนกแสดงโดยตรง ดงนนในการสรางสรรคงานละครเราสามารถตดทกสงทกอยางออกไปไดเวนแตนกแสดงและผชม ทส าคญละครจะท าหนาทอนสมบรณของศลปะไดกตองอาศยนกแสดงซงรบบทบาทเปน “ตวละคร” เพอถายทอดเรองราวและความรสกนกคดทมอยในบทละครมาสผชม จากความส าคญดงกลาวนกแสดงจงควรไดรบการฝกฝน เรยนรทกษะดาน “การแสดง (Acting)” อยางเปนระบบเพอน าไปสการสรางสรรคงานละครอยางมสนทรยะ

แตในปจจบนเกดแนวคดทวา “การแสดง (Acting)” เปนเรองของดารา นกแสดง เปนเรองของผมความสามารถพเศษเฉพาะกลมบคคล หรอเปนเรองของผมพรสวรรคทมมาแตก าเนด บคคลใดหากมพรสวรรคกสามารถแสดงไดโดยไมตองเรยน “การแสดง (Acting)” จากแนวคดดงกลาวจงเกดการตงค าถามวา “การแสดง (Acting) ไมตองเรยนกแสดงได จรงหรอ” ผเขยนจงมงมนทจะแสวงหาค าตอบ จากแนวคดดงกลาวโดยการเรยบเรยงและอาศยหลกฐานทางวชาการและประสบการณตรงของตนเองในสาขาศลปะการแสดง เพอพสจนและบงชใหเหนวา “การแสดง (Acting): ไมตองเรยนกแสดงได จรงหรอ” ซงจะเปนประโยชนและเสรมตอการเรยนการสอนและการวจยในสาขาศลปะการแสดงตอไป

วตถประสงค

เพอศกษาแนวคดการแสดงทมอทธพลตอการเรยนการสอน

กรอบแนวคดและทฤษฎ

จากการศกษาคนควาขอมลความเปนมาของการแสดง จากต าราหนงสอ เอกสารทเกยวของ และขอมลจากผเชยวชาญ สามารถเขยนไดดงน

1. ความหมายการกาเนดของการแสดง (Acting) ตรดาว อภยวงศ (2550: 97) กลาวถง การก าเนดของการแสดงมการบนทกโดยนกมานษยวทยาชวงปลาย

ศตวรรษทสบเกาและตนศตวรรษทยสบวา การแสดงนาจะเปนสวนหนงของสงคมมาตงแตสมยโบราณ โดยมการก าเนดจากต านานและพธกรรมทางศาสนา และในบางทฤษฎยงเชอวาการแสดงเกดจากความพยายามในการสอสารของมนษยโดยใชสญชาตญาณการเลยนแบบ


942

สดใส พนธมโกมล (2524: 5) ไดกลาวเพมเตมอกวา ในอดตมนษยน าการแสดงมาใชเพอการสอสาร ดวยความตองการทจะถายทอดเรองราวของตนทเกยวกบการลาสตว โดยการเลยนแบบการตอสใหคนในเผาไดรบร ผานทาทาง ความรสกและอารมณเขาไปดวย ดงหลกฐานทถกบนทกไววา

....วรบรษผพชตหมปาผนนคงจะกระโดดลกขนกลางวงท าทาทางประกอบการเลาเรองหรออาจฉดเพอนขนมาอกคน สมมตใหเพอนเปนหมปาแลวกแสดงการสะกดรอยตามตอสกบหมปา ทามกลางเสยงโหรองและตเกราะเคาะไมของบรรดา “คนด” ทลอมรอบอย ในขณะนนเองพฒนาการไปสการละครกเกดขน คอ มการแสดงทเปนเรอง มตวละครคอวรบรษกบหมปา มขอขดแยงทส าคญซงสามารถน าไปสการขนตนและการลงจบของละครได....... (สดใส พนธมโกมล, 2524: 5)

ณฐพล ปญญโสภณ (2552: 2) ไดอธบายถง “การแสดงในประเทศกรก เมอประมาณ 500 ปกอน ครสตศกราช มการรองร าเฉลมฉลองเทพเจาไดโอนซส (Dionysus) ในเทศกาลฮาโลอา หรอเทศกาลแหงเหลาองน การแสดงกเหมอนกบการละคร ววฒนาการมาจากพธกรรม ซงเปนรปแบบของกจกรรมชมชน

มหาตมา คานธ. (2552: แปลโดย กรณา กศลาศย; 8) กลาวถงหนงสอชวประวตของขาพเจาของมหาอาตมาคานธไดแสดงขอความตอนหนงไววา “ ระหวางน ไดมละครเรมาแสดงใหคนดถงททเราอย ขาพเจาไดมโอกาสไปดละครชนดน และไดดเรอง หรศจนทร ขาพเจาดละครเพยงครงเดยว ยงไมอมใจ อยากดอกหลาย ๆ ครง แตใครเลาจะยอมใหขาพเจาท าเชนนน”

ดงนน นอกจาก “การแสดง” จะก าเนดจาก “ความคด” ของมนษยเพอใชเปนเครองมอถายทอด ความเชอ เรองราว ความรสก หรอพธกรรมตางๆ ของคนในชมชน ทตองการบอกเลาเรองราวผานความสามารถในการลอกเลยนแบบ เพอวตถประสงคอยางใดอยางหนงแลว “การแสดง” ยงมความเกยวพนธอยในวถชวตของมนษยในชมชนอยางยาวนาน

2. แนวคดและหลกการแสดง (Acting) นกวชาการ นกมานษยวทยา และผท างานดานศลปะการแสดงจ านวนมากพยายามใหค านยามค าจดกด

ความ และความหมายของ “การแสดง” ไวมากมาย ดงน สดใส พนธมโกมล (2537: 1) กลาววา “การแสดงเปนศลปะทเกาแกทสดอยางหนงทมนษยสรางสรรค

ขน จากการเลยนแบบชวต เพอแสดงออกถงเรองราว ความรสกนกคดของมนษยและแสวงหาความเขาใจชวตทพงไดรบจากการชมละครทไดสรางสรรคขนนน” สอดคลองกบ ณฐพล ปญญโสภณ (2552: 2) ทไดกลาววา “การแสดงเปนศลปะอยางหนงทเกดขนมาพรอมกบอารยธรรมยคแรกๆ ของมนษย เพอความจ าเปนของชวต เพอการสอสารระหวางมนษยกบเทพเจา ระหวางมนษยกบมนษย รวมถงการสนองความตองการทางอารมณ สตปญญา อนมสวนชวยใหมนษยรจกตวเองและผอนมากขน”

ในขณะท ตรดาว อภยวงศ (2550: 96) ไดกลาวถง “การแสดงวา เราทกคนสามารถทจะแสดงไดหรอเปนนกแสดงได เพราะในชวตประจ าวน เราเกยวของการการสรางสงสมมตหรอโลกสมมตตงแตเลกจนโต ในวยเดกเรามกเลนสมมตเปนโจรกบต ารวจ เปนพอแมลก แมคากบลกคา เพอสรางความสนก เพลดเพลน ซงประสบการณเชนนเปนสวนหนงของชวตมนษยทตองการหลบหนจากความจรงเขาไปอยในโลกแหงจนตนาการทเกดขนจากความตองการภายใน” เชนเดยวกบ มทน รตนน (2550: 3) ไดกลาววา “การแสดง คอ สงทมนษยกระท ามาตงแต


943

เกด และกระท าอยทกวนในบทบาทตาง ๆ เพอสอสารเรองราว ความรสกนกคด และอารมณใหผอนรเหนและมความรสกรวมดวย หรอไดรบความบนเทง หรอไดรบความร ขาวสาร เรองราว

และผเขยนมความเหนสอดคลองกบแนวคดของทงสองทาน กลาวคอ มนษยมประสาทสมผสทงหา อนไดแก ตาทมองเหน จมกทไดกลน หทไดยนเสยง ปากทรบรสผวหนงสามารถสมผสรบรกบอณหภมทอยรอบๆ ตว หากมสงใดมากระทบประสาทสมผสทงหาใน รป เสยง กลน รส มนษยจะเกดความรสก (Fell) กบสงทมากระทบกบประสาทสมผส จากความรสกทเกดขน สมองจะแปรเปลยนเปนความตองการ (Need) อยางใดอยางหนง และเมอเกดความตองการ รางกายของมนษยจะกระท า (Action) บางสงบางอยางตอบสนองกบเหตการณทมากระทบ ซงการกระท า (Action) ทเกดจากสงทมากระทบกบประสาทสมผสของมนษย ผเขยนเรยกวา “Acting” หรอ “การแสดง” นนเอง ในเรองการกระท าของมนษย อลเบรต ไอสสไตน (2537) ไดกลาวไววา “...การกระท าทเกดจากส านกของเราเองนน มาจากความปรารถนาและความรสกหวาดกลวของเรา สญชาตญาณบอกเราวา นนเปนความจรง ทงในบรรดาเพอนมนษยและสตวชนสง เราทงหลายพยายามจากความเจบปวยและความตาย พรอมๆ กบแสวงหาสงทสรางความสขทงกายและใจ...” (อลเบรต ไอสสไตน., 2537: 26)

ตรดาว อภยวงศ (2550: 99-100) ไดสรปวธ “การแสดง” ไวดงมรายละเอยดตอไปน 1. การแสดง คอ การไมพยายามแสดงอะไร แตเนนทการกระท า (Acting is doing) เพราะเมอไหรกตามท

นกแสดงพยายามจะแสดงอะไรออกมา สงทปรากฏมกเปนความพยายามมากกวาความจรง 2. การแสดง คอ การไมแสดงเปนตวละครแตเปนตวละครนนเอง (If you want to be an actor, don’t act.

Be.) กลาวคอ การไมพยายามแสดงความเปนตวละครใดๆออกมา แตใหเชอวาเราเปนตวละครนน ซงเกดจากการศกษา วเคราะหการกระท า และการฝกฝนทกษะการแสดงเพอถายทอดความเปนตวละครนนๆออกมา

3. การแสดง คอ การแสดงออก (To express) กลาวคอ การน าความรสกทมขางในแสดงออกมาใหประจกษภายนอก ใหเกดความรสกรวมระหวางผแสดงกบผแสดง และ ผแสดงกบผชม

4. การแสดง คอ การทนกแสดงสมมตตวเองใหเปนไปในสงทบทละครก าหนด 5. การแสดง คอ การน าเอาสงทผคนเขาท ากนเปนปกตประจ าวนโดยไมรตว มาท ากนบนเวทโดยรสกตว

อย นอกจากน สามมต สขบรรจง (2554: 26) ไดกลาวเสรมวา “การแสดง คอ เครองมอทมนษยใชเปน

ตวกลางในการเชอโยงอารมณ ความรสก ความคดของตนเพอถายทอดใหบคคลอนไดเขาใจรบรสงทตนตองการจะแสดงออก การแสดงถอเปนศลปะของการสอสารทปรากฏภาพเปนรปธรรม ซงผชมสามารถรบรและเขาใจไดงายโดยไมยงยากในการตความ สวนอารมณความรสก แมจะอยในลกษณะทเปนนามธรรมกจรง แตผชมทวๆไป สามารถสอสมผสไดโดยตรงจากผแสดง”

ดงมตวอยางปรากฏในหนงสอ ชวประวตของขาพเจา ของทานมหาตมา คานธ (2552: แปลโดย กรณา กศลาศย; 8-9) ทกลาวไววา“ขาพเจาเคยฝนถงเรองหรศจนทรบอยๆ ขาพเจาครนคดแตในใจวา เหตไฉนคนเราจงไมรกความสตยเหมอนหรศจนทรบางหนอ ขาพเจามนใจวา การทตองไดรบทกขทรมานและมนคงตอความสตยเชน หรศจนทรเทานนแหละ จงจะเปนความสตยทแทจรง.......ทกวนนขาพเจาเกดความคดวา อาจจะเปนไปไดทเรองหรศจนทร ไมใชเปนเรองทมความจรงในประวตศาสตร แตทวาในจตใจของขาพเจานน ตราบจนถงทกวนน


944

เรองของหรศจนทรและเรองสรวณกยงมชวตชวาอย ขาพเจากยอมรบวา แมเดยวนหากไดอานบทละครสองเรองน ขาพเจากอดทจะน าตาไหลไมได ”

ผเขยนจงขอสรปไดวา “การแสดง คอ ศลปะทมนษยใชเพอถายทอดเรองราว อารมณ ความรสกรวมถงอารยะธรรมและวฒนธรรมตงแตยคแรกๆของมนษย โดย “การแสดง” เกดจากการเลยนแบบธรรมชาตทอยรอบ ๆ ตวของเรา หรอคดเลอก “การกระท า” ของมนษยในบทบาทตางๆ ทมลกษณะเหมอนการกระท าในชวตประจ าวนผานการจนตนาการ เพอสอสารความรสกนกคดของมนษย หรอเพอสรางความบนเทง ดวยวธการจดรปแบบการน าเสนอวธการตาง ๆ ใหนาสนใจ โดยผแสดงจะท าหนาทถายทอดเรองราวในบทละครเพอใหความบนเทง จงใจ ใหความร หรอเพอการรณรงค ในเรองตาง ๆ ตามแตวตถประสงคของการจดท าการแสดงทแตกตางกนตามวาระและโอกาส

3. แนวคดการเรยนการแสดง จากแนวคด “ไมตองเรยน การแสดง (Acting) กแสดงได” นกแสดงทเชอในแนวคดดงกลาวมกเลอกศกษาจากต ารา หรอทฤษฎทางการแสดงทถกเขยนจากปรมาจารยดานการแสดงทงในและตางประเทศเพราะมความเชอวาการศกษาจากต ารากนาจะเพยงพอและท าใหตนเองสามารถแสดงละครไดตามตองการ ทฤษฎทางการแสดงทมกใชกนอยางแพรหลาย คอ ทฤษฎการแสดงของ Stanislavski โดยทฤษฎการแสดงของ Stanislavski (ณฐพล ปญญโสภณ, 2552: 7) ไดแบงเปนสองสวนเทา ๆ กน คอ

1. ภายนอกรางกาย (External) คอ การพฒนารางกายของนกแสดงใหถกตอง เชน การออกเสยง การฝกการเคลอนไหวของรางกาย การผอนคลายรางกาย เปนตน

2. ภายในจตใจ (Internal) คอ การพฒนาความรสกภายใน หรอ จตใจของนกแสดง เชน สมาธ ความรสก จนตนาการ และความทรงจ า เปนตน

สม สจรา. (2556: 21) ไดอธบายถง การคนพบทางวทยาศาสตรมาจากการตงสมมตฐานและทดสอบสมมตฐาน แลวกพฒนาเปนทฤษฎหรอกฎทางวทยาศาสตร ซงสมมตฐานทตงกมาจากประสาทสมผสทงหาของมนษย ทฤษฎของ Stanislavski และแนวคดเกยวกบ “การแสดง” ของตรดาว อภยวงศ ทงหมดเกดจากการตงสมมตฐาน ทดลอง คนควา พสจน จนสามารถสรปเปนทฤษฎและแนวคดดงกลาว เพราะฉะนน หากนกแสดงตองการเขาใจในทฤษฎทาง “การแสดง” ไมวาจะเปนทฤษฎหรอแนวคดใดกตาม การอานเพยงต ารายอมไมเพยงพอตอการศกษา ผแสดงตองท าการทดลอง คนควา พสจน หลกการหรอทฤษฎดงกลาวดวย “รางกายและจตใจ” ของตนเองผานการเรยน “การแสดง” เทานน สดใส พนธมโกมล (2537: 118). ไดกลาวไววา “นกแสดงจะตองมความพรอมทางรางกายและจตใจ ถงหมายรวมไปถงอารมณความรสก เปรยบเสมอนเปนไวโอลนทขนสายไวแลวอยางด อยในสภาพทดเยยม (คอ นอกเหนอจากความสามารถทจะใชรางกาย ความคดและจนตนาการในการแสดงออกไดอยางดแลว นกแสดงยงตองมสขภาพทดเยยมอกดวย)” ดงนน กอนทจะเรมการแสดงตามบทบาทในละครไดตองผานการฝกฝน สดใส พนธมโกมล (2537: 1) ไดกลาวถงขนตอนกอนเรมการแสดงไววา “นกแสดงจะตองฝก “เครองมอ” (TOOLS) ของนกแสดงใหพรอมเสยกอน เพอจะไดสามารถ “แสดงออก” ไดทกบทบาทตามทละครเรองทตนแสดงตองการ การฝกการแสดงอาจท าไดจากการเรยนรจากประสบการณจรง โดยการแสดงละครหรอภาพยนตร นกแสดงจะไดรบค าแนะน าจากผก ากบ ผฝกการแสดงหรอจากนกแสดงคนอน ๆ


945

ทแสดงรวมกน การฝกแบบนตองอาศยเวลาในการแสดงนานหลาย ๆ ป หรอเกอบตลอดชวต จงจะมความช านาญสง”

ถานกแสดงมการเตรยมตวและฝกซอม รางกายและจตใจ อยเสมอถงเวลาแสดง นกแสดงผนนกจะสามารถแสดงไดอยางเตมทและมพลง การแสดงนนกจะเตมไปดวยชวตชวา และนาตดตาม แตในทางกลบกนถานกแสดงไมเคยเตรยมพรอมทงทางรางกายและจตใจ และไมไดลงมอฝกทกษะการแสดงอยางจรงจง ไมพยายามท าความเขาในกบรางกาย จตใจ และความรสกของ “ตนเอง” การแสดงทปรากฏกออกมากจะขาดพลง นาเบอและหมดความนาสนใจ สดใส พนธมโกมล (2537: 1) กลาววา “ มนษยเปนสงทลกลบทสดในจกรวาล แมจะสามารถมองเหนและจบตองได ศกษาได วเคราะหได แตในทสดแลว แมตวของมนษยเองกไมสามารถอธบายความลมลกของจตใจ และการเปลยนแปรของอารมณความรสกทเกดขนไดอยางกระจางทกขนตอน ตลอดจนไมอาจทราบทมาและทไปของมนษยไดอยางปราศจากขอสงสย ไมวาจะใชเวลาศกษาคนควากนมานานสกเทาไหรกตาม” สะทอนใหเหนวา มนษยใชความพยายามอยางมาก เพยงเพอท าความเขาใจ “ตนเอง” ถงแมจะมค าอธบายของนกวชาการมากมาย มค าสอนของศาสนาหรอลทธ ตางๆ แตกยงไมสามารถท าใหมนษยเขาใจ “ตนเอง” อยางแทจรง Stephan Bodian (2551, แปลโดย พรศกด อรจฉทชยรตน: 37) และยงกลาวไวในหนงสอ เรอง ตนรสแสงสวาง (Wake up now) วา “...คณไมมวนเขาใจความหมายทแทจรงของค าสอน จนกวาคณจะเปดมนผานเขาไปได จตวญญาณของคณจะรสกถงความวางเปลาตอหนาก าแพงกนทอธบายไมไดน จนกวาคณจะผานพนไป คณตองทมเททกสงทกอยาง ไมใชเพยงแคจตใจเทานน แลวปลอยใหชองโหวทวานผานเขาไปภายในตวของคณ” นอกจากน สม สจรา (2556: 47) ไดกลาวถงค าสงสอนของพระพทธเจาททรงเคยตรสไววา “...เรองของโลกและจกรวาลเปนอจณไตย คอเรองทไมอาจรไดดวยการคด ไมอาจเขาใจไดดวยการอธบาย ตองรไดดวยตวเอง เขาใจดวยตวเอง ประจกษดวยประสบการณของตนเอง...”

ดงนน การเรยน “การแสดง” นน ผศกษาตองลงมอปฏบตดวย “ตวเอง” เพราะ “การแสดง” ไมสามารถเขาใจไดจากการอานต าราหรอค าอธบายเทานน นกแสดงตองเปนผถายทอดตความบท ออกมาเปนทาทาง การกระท าดวยรางกาย การกระท าดวยเสยง ดวยค าพดหรอบทสนทนาใหผชมไดเหนเปนภาพประหนงวาเปนความจรงทเกดขนในชวตแตเปนความจรงทเกดจากการสมมตเลยนแบบชวตและธรรมชาต

วธดาเนนการวจย ผเขยนใชวธการสบคนต าราหนงสอเกยวกบการแสดง และจากเอกสารทเกยวของ โดยรวบรวมขอมลแนวคดและหลกการแสดง ประวตการก าเนดการแสดง และความหมายของการแสดง และวเคราะหเชงบรรยาย ผเขยนจะเรยบเรยง ทบทวนแนวคด เพอการวเคราะหและหาค าตอบ

สรปสาระบทความ นกเรยนการแสดง หรอ นกแสดง ไมสามารถศกษา การแสดง (Acting) ผานต าราเพยงอยางเดยวได แต

นกแสดงตองไดรบการเรยนการแสดง (Acting) ดวยการฝกปฏบตอยางเปนระบบจากครผมความช านาญดานการแสดง ผานแบบฝกหดทางการแสดงทมงใหผเรยนทดลองคนหาค าตอบดวยตวเอง การฝก “การแสดง” ตองมการ


946

ฝกหลายดาน เชน การผอนคลายรางกาย การท าสมาธ การฝกเสยง การเคลอนไหวรางกาย เปนตน ซงเปนความรพนฐานทท าใหผเรยน “การแสดง” แสดงไดอยางเปนธรรมชาตและมประสทธภาพ นกแสดงทมพรสวรรคคดวาตนเองไมจ าเปนตองเรยน “การแสดง” อาจไดรบความสนใจในระยะแรก และหากไมสนใจเรยนร หรอ พฒนาตนเอง ตอไปผชมอาจจะเบอหนายความซ าซากของ “การแสดง” นน ดงนน การเรยน “การแสดง(Acting)” จงมความส าคญเปนอยางยงตอนกแสดงหรอผเรยน “การแสดง” ทกคน เพราะนกแสดงทมพรสวรรคและสนใจฝกฝน เรยนร หลกการแสดง และหมนฝกปฏบตจากแบบฝกหดในหองเรยนการแสดง ยอมท าใหผลงาน “การแสดง” อยในความทรงจ าของผชมไดนาน.

เอกสารอางอง กลวด มกราภรมณ. (๒๕๕๒). การละครตะวนตก. พมพครงท ๑. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. ณฐพล ปญญโสภณ. (๒๕๕๒). การแสดง. พมพครงท ๓. กรงเทพฯ: ส านกพมพมหาวทยาลยกรงเทพ. ตรดาว อภยวงศ. (๒๕๕๐). ปรทศนศลปะการละคร. โครงการเผยแพรผลงานวชาการ คณะอกษรศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. มหาตมา คานธ. (๒๕๕๒). ชวประวตของขาพเจา. แปลโดย กรณา กศลาศย. กรงเทพฯ: ส านกพมพบานพระ

อาทตย. มทน รตนน. (2550). ศลปะการละคอน หลกเบองตนและการฝกซอม. กรงเทพฯ: โรงพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. สดใส พนธมโกมล (๒๕๒๔). ศลปะการละครเบองตน. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา ลาดพราว. สดใส พนธมโกมล (๒๕๓๘). ศลปะการแสดง (ละครสมยใหม). กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สดใส พนธมโกมล. (๒๕๓๗). โครงการวจยเรองการวเคราะหปญหาและวธการแกปญหาของนกแสดงในการ

ก ากบการแสดงละครสมยใหมแนวตางๆในประเทศไทย. กรงเทพฯ: คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

สม สจรา. (๒๕๕๖). ไอนสไตนพบ พระพทธเจาเหน. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง. สามมต สขบรรจง. (๒๕๕๔). โครงการวจยเรองการพฒนาบทเรยน E-Learning รายวชา “การแสดงและสอ”.

กรงเทพฯ: วทยาลยนวตกรรมสอสารสงคม มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. อลเบรต ไอสสไตน. (๒๕๓๗). อลเบรต ไอสสไตน อจฉรยะของโลกกบการจบกระแส วเคราะหวถการ

เปลยนแปลงโลก. ตรรณ มชฌมา บรรณาธการ. กรงเทพฯ: แพรธรรมส านกพมพ. Stephan Bodian. (๒๕๕๑). ตนรสแสงสวาง. แปลโดย พรศกด อรจฉทชยรตน. กรงเทพฯ: ส านกพมพแมค

กรอ-ฮล.


947

การสรางภาพยนตรไทยยคหลงสมยใหม (โพสท-โมเดรน) POST-MODERN FILMMAKING IN THAILAND

สชาญวฒ กงแกว บณฑรกา มงคง

จนทรเพญ สงวรวงษพนา อาจารยสาขาศลปะการแสดง คณะนเทศศาสตร มหาวทยาลยศรปทม

E-mail: [email protected], [email protected], [email protected]

บทคดยอ บทความวชาการฉบบนมวตถประสงคเพอศกษาการสรางสรรคภาพยนตรไทยจากแนวคดหลงสมยใหม

(โพสตโมเดรน) โดยรวบรวมจากแนวคด ทฤษฎ หลกฐานดานวชาการตงแตทมาของแนวคดจากยคสมยใหม (Modern Age) สยคหลงสมยใหม (Postmodern Age), ประวตความเปนมาของภาพยนตรไทย, ประเภท (Genre) ของภาพยนตรไทย รวมถงวฒนธรรมการสรางภาพยนตรไทยหลงยคสมยใหม (Postmodern Age)

จากการศกษาพบวาปจจยทส าคญทสดในการสรางสรรค งานภาพยนตร คอ “ผรบสาร” หรอ “ผชม” เปนหลก เพราะภาพยนตรเปนศลปะ เชงพาณชยทสามารถด ารงอยดวยรายไดและผลก าไรจาก การด าเนนงานนนเอง

โดยแนวคดหลงสมยใหมทมอทธพลในการสรางภาพยนตรไทยมดงน 1) แนวคดการตอตานนยาย /ประวตศาสตรกระแสรอง 2) แนวคดการเนนรปแบบและลลาทหลากหลาย 3) แนวคดการรอสรางใหม

ค าส าคญ: ภาพยนตรไทย ยคหลงสมยใหม

ABSTRACT The research aims to study Post-modern filmmaking in Thailand. The reference materials used for gathering data were as follows: 1. The meaning of Modern Age to Postmodern Age. 2. History of Thai film 3. Genre of Thai film 4. Post-modern filmmaking in Thailand

Thai films are influenced by postmodern filmmakers in Thailand, as follows. 1. The concept of anti-Fiction 2. The concept of focus on form and variety. 3. The concept of re-inventing the storyline into a modern version. The result of the research was most important for the viewer of Thai films, because film is an art medium, whose existence depends on commercial revenues and profits.

KEYWORDS: Post-modern, Thai film




948

บทน า

ยคหลงสมยใหมเปนทถกเถยงกนมากวาเกดขนแลวหรอยง นกวชาการบางสวนมองวายคสมยใหม ยงไมครอบคลมทวโลก ดนแดนหลายสวนในโลกยงลาหลงหางไกลความเจรญ เชน แอฟรกา หรอในบางประเทศ ความทนสมยยงไปไมถง ดงนนค าวายคหลงสมยใหมจงยงหางไกลตวนก ในขณะท ยรฉตร บญสนท (2547: 5) ไดกลาววา สงคมไทยปจจบนจดอยในสภาวะสงคมแบบหลงสมยใหม (Post-modern) ซงเปนสภาวะสงคมทม ความแปรปรวน ในระบบคณคา ความเปลยนแปลงของวธคด รสนยม ฯลฯ เนนวถชวตทเรยกวา “วถชวตแบบโพสตโมเดรน” อาทเชน วถชวตทยดการบรโภคสญญะ/ภาพลกษณมากกวาคณภาพในการใชงาน อยางแทจรง วถชวตหลายอยาง เปนไปเพอแสดงความเปนคนทนยคทนสมย ดงกรณตวอยางของรปแบบ การแตงกายการประกอบพธกรรม การจดงาน และการน าเสนอเปดตวผลตภณฑทใหความส าคญแกสไตลทด “เขาทาเกไก” มากกวาเนอหา สาระ และความหมาย นอกจากลกษณะแบบหลงสมยใหมจะกาวเขามาเปนสวนหนงในวถชวตของผคนในสงคมไทยแลว ทางดานผลงานสอมวลชนเองกปรากฏลกษณะแบบหลงสมยใหมในรปแบบตางๆ มากมายเชนกน จากแนวคด ดงกลาว ในฐานะอาจารยในคณะนเทศศาสตรจงมงมนทจะแสวงหาค าตอบวา ภาพยนตรไทยไดรบอทธพลจาก ยคหลงสมยใหมหรอไม อยางไร โดยการเรยบเรยงและอาศยหลกฐานทางวชาการและประสบการณตรงในการหา ค าตอบในหวขอ “ภาพยนตรไทยยคหลงสมยใหม” ซงจะเปนประโยชนและเสรมตอการเรยนการสอนและการวจย ดานนเทศศาสตรตอไป

วตถประสงคบทความ เพอศกษาแนวคดยคหลงสมยใหม (โพสตโมเดรน) ทมอทธพลตอภาพยนตรไทย เพอเปนประโยชน ในการเรยนการสอนและการวจยดานนเทศศาสตรตอไป

กรอบแนวคดและทฤษฎ 1. จากยคสมยใหม (Modern Age) สยคหลงสมยใหม (Postmodern Age) กอนจะกลาวถงการสรางสรรคภาพยนตรไทยจากแนวคดหลงสมยใหม ผเขยนขอแสดงใหเหนแนวคด ในยคสมยใหมและแนวคดในยคหลงสมยใหมดงน ยคสมยใหม (Modern Age) คอการบรรยายถงโลกทมการเปลยนแปลงในเรองของความรทาง วทยาศาสตร เทคโนโลย เรองเศรษฐกจแบบทนนยมอตสาหกรรมนยม ซงเปนผลสบเนองมาจากการพฒนา ขนของวทยาศาสตร เทคโนโลย และยงหมายถงระบบการเมองแบบประชาธปไตยแบบทประชาชน เปนเจาของอ านาจอธปไตย มแนวคดเรองสทธเสรภาพ ในขณะทจรโชค วระสม ไดใหความหมายเกยวกบ สมยใหมไววา ความเปนสมยใหม หมายถง ชวงสบตอจากยคกลาง (Middle Ages) ของยโรปและยคเรอเนซองส (Renaissance) ชวงเวลาดงกลาวมการเปลยนแปลงทส าคญคอเปนสงคมแบบประเพณน า (traditional society) ถกทดแทนโดยสญลกษณตางๆ เนนการใชเหตผล หรอความสมเหตสมผล (rationality) จะเหนไดวา ยคสมยใหมเปนยคทเกดขนในชวงอตสาหกรรมเฟองฟจงท าใหเชอในความรเชงวทยาศาสตร ความมเหตผล การทดลอง และความคดเชงตรรกะ ทจะสามารถน าไปสความเจรญกาวหนาของมนษยชาต


949

ยคหลงสมยใหม (Postmodern) คอการตงค าถามกบยคสมยใหม การใชค าวา “Post” ทมความหมายวา “หลง” กคอท าใหสามารถหวนกลบไปมองสงคมสมยใหม (Modern) หรอพฤตกรรมทผานมาของมนษย หรอความคดความเชออยางเปนอสระมากขน เพราะหากไมใชค าวา “Post” Modern กยงคงท าหนาทอย

ฟรองซวส เลยวทาร กลาวเกยวกบความรหลงสมยใหมไววา มความจ าเปนทจะตองมการปรบปรงทศนะคตตอ ความรใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงทก าลงกาวเขามา ดวยความชอบธรรมของความรสองประการ คอ ประการแรก ความรทางวทยาศาสตรทถกมองวาเปนความรสงสดในยคสมยใหมไมใชความรแบบเดยว แตยงมความรแบบอนๆ ดวย ซงเรยกวา narrative ประการทสอง เกณฑในการตดสนวาอะไรเปนหรอไมเปน ความร เปนเกณฑเดยวกบผทปกครองใชตดสนวาอะไรยตธรรมในการบงคบใชกฎหมาย ดงนนความรทาง วทยาศาสตรจงไมใชความรจรงบรสทธ แตเจอดวยการเมองและจรยธรรม วรณ ตงเจรญ (2547: 65) ไดกลาว เกยวกบแนวคด หลงสมยใหมไววา ลทธหลงสมยใหมทประกาศอสรภาพทางความคด มความเปนตวของตวเอง ลทธสมยใหมท เตบโตมาพรอมกบบทบาทและอ านาจของชนชนกลางระบบทนนยม และระบบโรงเรยนทม กรอบความคดและ หลกสตรทผลตคนในลกษณะมวลผลต Postmodernism ทกอตวและแสดงตวอยางเปน สากลในทกดาน เปนปรากฏการณรวมในกระแสวฒนธรรมรวมสมยในปจจบน เชนเดยวกบ นพพร ประชากล (2545: 23) ไดกลาวเสรมเกยวกบ แนวคดหลงสมยใหมวา สนทรยศาสตรแบบหลงสมยใหมถอเปนความอหงการ และเจยมเนอเจยมตวพรอมกนไป ในแงหนงคอจวบจาบของสง อวดชนเชงซบซอน หยบเอาแนวตางๆ มาผสมผสาน แตขณะเดยวกนการกระท า ทงหมดเปนการประกาศวาศลปะเปนเพยงศลปะ วรรณกรรมกเปน วรรณกรรมมนไมไดเปนพาหะของการคนพบ สจธรรมอนยงใหญอยางทสนทรยศาสตรสมยใหมอวดอางกน Featherstone อางจาก Arthur Asa Berger (2545: 27) อธบายเกยวกบหลงสมยใหมไววา หลงสมยใหม คอการก าจดเสนแบงระหวางงานศลปะและชวตประจ าวน เปนการพงทลายของความแตกตางตามล าดบชน ระหวางวฒนธรรมทสงสงกบวฒนธรรมมวลชน เลยนแบบ เยอะเยย ละเลน และยงเปนการเฉลมฉลองของพนท ปราศจาก “ความลก” ทางวฒนธรรมตลอดจนเปนการเสอม ถอยของผผลตทมการยดถอความงามทางศลปะ แบบดงเดม หรอแบบอจฉรยะ และยงสมมตวาศลปะเปนเพยงแค “การผลตซ า” เทานน ดงนนจงสรปไดวา แนวคดหลงสมยใหมเกดขนหลงจากแนวคดสมยใหม เมอมนษยไมเชอความจรง อนบรสทธของวทยาศาสตรทเปนความรอนเปนสากลอกตอไป แตเชอในความเปนปจเจกบคคล และยงเชอวา ศลปะ วรรณกรรม ไมสามารถน าชวตมนษยไปสสจธรรมเฉกเชนทแนวคดสมยใหมอางไว ก าจร สนพงษศร (2556: 18) ไดกลาวเปรยบเทยบศลปะสมยใหมและหลงสมยใหมไววา ศลปะสมยใหม มลกษณะ เปนคตนยม ใหความส าคญกบอตลกษณของศลปน เนนการสรางสรรคงานใหม เปนรสนยมของชนชน กลาง และยดความเปนเอกภาพและอสระในงานศลปะ ในขณะทศลปะหลงสมยใหมนยมศลปะเพอธรรมชาต นยมการลอกเลยนแบบ มลกษณะผสมปนเป ไมตองการเอกลกษณ ไมสนใจวาจะเปนศลปะระดบสง ระดบต า แตเนนประชานยมหรอพาณชยศลป ผลงานไมตองอยในหอศลปหรอพพธภณฑนยมความยงเหยง มความเคลอบแคลง จากแนวคดดงกลาวสรปไดวา แนวคดสมยใหมเชอในความรเชงวทยาศาสตร ความมเหตผล การทดลอง และความคดเชงตรรกะ ทจะสามารถน าไปสความเจรญกาวหนาของมนษยชาต สนบสนนความรและ ประวตศาสตรดวยเหตผล มการควบคม ออกแบบ มจดมงหมายชดเจน เนนตรรกะความเปนจรง เนนการ


950

สรางสรรคงานใหม และสามารถก าหนดประเภทได ในขณะทแนวคดหลงสมยใหมไมเชอความจรงอนบรสทธ ของวทยาศาสตรทเปนความรอนเปนสากลอกตอไป แตเชอในความเปนปจเจกบคคล ไมเชอวา ศลปะ วรรณกรรม จะน าพามนษยไปสสจธรรม ไมใหความส าคญกบประวตศาสตร เนนกระบวนการ นยมการลอกเลยนแบบ เนน ความแตกตาง และไมสามารถก าหนดประเภทได อาจกลาวไดวาแนวคดทงสองเปนแนวคดแบบคตรงขาม เพราะแนวคดหลงสมยใหมเปนวาทกรรมทสรางขนเพอตงค าถามใหเกดการฉกคด ใหเกดการรอสราง นอกกรอบ และหลดจากกรอบความรและความเชอแบบเดมๆ เมอทราบถงแนวคดของยคหลงสมยใหม (Postmodern) ล าดบ ตอไปผเขยนขอแสดงใหเหนถงประวตความเปนมา ประเภทของภาพยนตร และแนวคดหลง สมยใหมทมอทธพลตอการสรางภาพยนตรไทย 2. ประวตความเปนมาของภาพยนตรไทย ภาพยนตรถอเปนงานศลปกรรมรวมสมยทเกดจากสรางสรรคศลปะหลากหลายแขนง ทงวรรณศลป (การสรางสรรคบทภาพยนตร) ศลปะการเลาเรองดวยภาพ (การถายท าภาพยนตร) ศลปะการแสดง (การสวมบทบาทเปนตวละคร) ศลปะการแตงหนาและเครองแตงกาย ฯลฯ ดงนน ภาพยนตรจงถอไดวาเปนศลปะ แบบรวม หรอ Composite Arts ปรวน แพทยานนท (2556: 36) ไดกลาวถงความส าคญของภาพยนตรไววา ภาพยนตรเปนสอ สะทอนเหตการณทางสงคม การเมอง และศลปวฒนธรรม ประเพณของชาตในแตละยคสมย จงนบไดวา ภาพยนตรแตละเรองเปนมรดกอนล าคาตอการศกษาของคนรนใหม และเปนททราบกนดวาภาพยนตร ไทยมประวตความเปนมาทยาวนาน มทงยคเฟองฟสลบกบยคทซบเซามาตลอด จนกระทงปจจบนภาพยนตรไทย สามารถขนไปอยบนตารางบอกออฟฟตในประเทศสหรฐอเมรกา และยงไดรบรางวลเทศกาลเมองคานสอกดวย แนวคดดงกลาวแสดงใหเหนถงการพฒนาและความกาวหนาของภาพยนตรไทยในทศทางทด ภาพยนตรเกดขน เมอวนท 28 ธนวาคม พ.ศ. 2438 ซงเปนวนทมการฉายภาพยนตรใหสาธารณชนไดชมเปนครงแรกโดยใชเครอง ฉายภาพยนตรทเรยกวา “ซมาโตกราฟ” แตส าหรบประเทศไทยเครอง “ซมาโตกราฟ” ไดน าเขามาฉายภาพยนตร ครงแรก โดยเปดการแสดงเปนเวลา 3 วนทโรงละครหมอมเจาอลงการ ในราคา 2 สลง จนถง 10 บาทซงปรากฏวา ชาวกรงเทพใหความสนใจเปนอยางมาก จงถอเปนประวตศาสตรส าคญของภาพยนตรไทย ตอมามผสราง ภาพยนตรจากฮอลวดเขามาถายท าภาพยนตรในประเทศไทยหลายราย แตรายทมความส าคญยงตอประเทศไทยคอ คณะท างานของนายเฮนร เอ แมคเร แหงบรษทยนเวอรแซล โดยภาพยนตรเรองแรกทถายท าในประเทศไทย คอ เรอง นางสาวสยาม ตอมาในป พ.ศ. 2470 เรองโชคสองชน เปนภาพยนตรขนาด 35 มลลเมตร เปนภาพขาวด า ไมมเสยง ไดรบการยอมรบใหเปนภาพยนตรประเภทเรองแสดงเพอการคาเรองแรกทสรางโดยคนไทย ในชวงหลง พ.ศ. 2490 ถอเปนยคเฟองฟของภาพยนตรไทย สตดโอถายท าและภาพยนตรมจ านวนมากขน แตหลงจาก ประเทศไทยเขาสสงครามโลกครงทสอง กเปนชวงซบเซาของภาพยนตรไทย เมอสงครามจบลงภาพยนตรไทย จงคอยฟนตว แตเปลยนเปนภาพยนตรขนาด 16 มลลเมตรแทน ในหลายครงทบานเมองอยในชวงทเปนภาวะ คบขน ภาพยนตรไทยหลายเรองไดท าหนาทเปนกระจกสะทอนปญหาการเมอง ปญหาสงคม และปญหาเศรษฐกจ ปรากฏใหเหนในชวง พ.ศ. 2516 – 2529 ตอมาภาพยนตรไทยในชวง พ.ศ. 2530 – 2539 ซงตอนตนทศวรรษ วยรน คอ กลมเปาหมาย รวมถงภาพยนตรโป ภาพยนตรผ และภาพยนตรเกรดบทมการผลตมากขน จวบจนปจจบน อตสาหกรรมภาพยนตรไดมการพฒนามาตรฐานการสรางภาพยนตรจนทดเทยมตางประเทศ โดยตลอดระยะเวลา ทผานมาภาพยนตรไทยถกสรางขนหลายประเภทเปลยนไปตามยคสมย


951

3. ประเภท (Genre) ของภาพยนตรไทย Genre เปนภาษาฝรงเศส (อานวา "ฌอง"หมายถงประเภท รปแบบ (type) หรอ ชนด (kind) Genre ม บทบาทส าคญอยางมากในการศกษาและจดแบงประเภทของวรรณกรรม ละคร ภาพยนตร โทรทศน รวมทง งานศลปะ และสอตางๆ ซงงานแตละประเภท กยอมม Genre ทแตกตางกนออกไป เชน ละครเวทอาจจด Genre ได 5 ประเภท คอ โศกนาฏกรรม (tragedy) ตลกขบขน (farce and comedy) ละครแนวจนตนยม (romance) ละครเรงรมย (melodrama) ละครสมยใหม (modern drama) ซงม'ทงการน าเสนอแบบเรยลสม หรอเหมอนชวต (realism and naturalism) และแบบตอตานเรยลสม (anti-realism) เชนละครแนวสญลกษณ (symbolism) หรอแนวแอบเสรด (absurd) สวนภาพยนตรกม Genre ทแตกตระกลออกไปมากมาย เชน สยองขวญ (horror) ตะวนตก (western) แอคชน (action) ผจญภย (adventure) เปนตน ซงแตละวรรณกรรม ละคร หรอภาพยนตร ยอมมวธการน าเสนอ การเลาเรอง องคประกอบ ทแตกตางกนตามแตบรบทของสงคมและวฒนธรรมเพอ ใหเหมาะกบผชมในสงคมนนๆ ตามท สดใส พนธมโกมลไดกลาวไว (2531: 42) ในขณะท นบทอง ทองใบ (2553: 31) ไดใหความเหนเกยวกบวธการจด Genre โดยการลอง แยกแยะองคประกอบออกมาดงน ตวละคร (Characters), ฉาก เหตการณ (Setting), การสอความหมาย ดวยภาพ (Iconography), การเลาเรอง (Narrative), รปแบบ ลลา (Style) กฤษดา เกดม (2534: 7) นกวชาการภาพยนตรไดจดประเภทของภาพยนตรตางประเทศเปน 10 ประเภท ดงน (1) ภาพยนตรนยายองวทยาศาสตรและจนตนาการ (Science Fiction and Fantasy) จะมเนอหาและ การน าเสนอ มกพาดพงจตวทยาของปจเจกบคคลมากกวาเรองวกฤตของสงคมและ ความเปนไปในสาธารณะ เรองทน าเสนอมกอยในอวกาศอนกวางใหญ เรองราวเปลยนแปลงตลอดเวลาไมคงท เชน เรอง Star wars ในขณะทภาพยนตรจนตนาการ มลกษณะเกยวกบภาพยนตรแนววทยาศาสตรไมจ าเปน ตองอธบายทกอยาง ทกอยางตองไดรบการยอมรบเมอเขาสโลกจนตนาการ เรองราวมกวาดวยการเขาสความฝน และการออกจากความเปนจรง เชน เรอง The Wizard of oz เปนตน (2) ภาพยนตรสยองขวญ (Horror) มแนวทางพาดพงกบงานแนวลกลบตนเตน (Mystery and Suspense) และเขยาขวญ (Thriller) เปน ภาพยนตรทแสดงถงความนาสยดสยองอนเนองมาจากการตายและการฆาฟน ตวเอก หรอ ผมบทบาทส าคญใน ฐานะ “นกฆา” หรอ “ผลา” มกเปนฆาตกรโรคจต ปศาจราย หรอสตวประหลาด สตวหรอมนษยจากตางดาว เชน เรอง The Silence of the lambs เปนตน (3) ภาพยนตรผจญภย (The Adventure Film) มลกษณะรวมรวมแนวทางตางๆ เขาดวยกน เชน ภาพยนตรสงคราม ภาพยนตรตอสฟนดาบ และภาพยนตรทเกยวกบหายนะ เปนตน ถงแมวาแนวทางตางๆ จะมความแตกตางกนหลายดาน แตเมอมองอยาง ละเอยดจะมลกษณะสวนประกอบส าคญทเชอมโยงกนอย เชนเรอง The Mummy return เปนตน (4) ภาพยนตรบกเบกตะวนตก (The Western) เปนภาพยนตรทมความเขมขน มเสนหและเตมไปดวย ความซบซอนมากทสด เพราะมไดแสดงออกใน ความบนเทงเทานน หากยงเปนเรองราวทเตบโตมากบการสราง ของอเมรกา เปนสงทมลกษณะเปน มายาคต (Myth) ซงแสดงลกษณะเฉพาะและประวตความเปนมาของสงคม อเมรกา องคประกอบมกจะมถนนสายใหญ ผานกลางเมอง สสาน คอกมา ธนาคาร ตวอยางภาพยนตร เชน Unforgiven เปนตน


952

(5) ภาพยนตรแกงสสเตอร (The Gangster Film) เปนภาพยนตรทมเนอหาสาระวาดวยอาชญากรรม แสดงออกทางดานความรนแรง และมกเปน เหตการณทเกดขนระหวางทศวรรษ 1920 – 1930 จดเปนภาพยนตร ในกลมแอคชนผจญภยทนาสนใจเปนอยางยง องคประกอบของภาพยนตร มกมฉากทอมครม มบรรยากาศอกทก ครกโครม เปนงานทแสดงภาพสงคมเมอง ผสนหนาแนน สบสนวนวาย แตในขณะเดยวกนกมบรรยากาศทมดมน และใหความรสกทปดกนคบแคบ ตวอยางเชน ภาพยนตรเรอง The Godfather เปนตน (6) ภาพยนตรฟลม นวร (Film Noir) หมายถงภาพยนตรมด ทมดทงดานเรองราวและองคประกอบทาง กายภาพ โลกของฟลม นวร คอ เมองซงมกเปนเวลากลางคน ตวละครสวนมากเปนพวกโกหกหลอกลวง และฆาผอน เนอหาแสดงใหเหนถง ความสนหวง ความรนแรงและความตาย ตวอยางเชน ภาพยนตรเรอง The Guilty เปนตน (7) ภาพยนตรเพลง (Musicals) คอ ภาพยนตรทมฉากเพลงหรอฉากเตนร าเปนองคประกอบส าคญ เพลงจะตองเปนตวด าเนนเรอง เนอหาท าหนาทเปนบทน าใหกบเพลงเทานน โครงเรองมกตรงไปตรงมา ไมยาก แกความเขาใจ แตสวนทยากคอ การคนหาและท าความเขาใจวเคราะหความบนเทงชนดนในเชงวฒนธรรม รวมสมย เพอตระหนกถงนยทางสงคม ทสอดแทรกในเรองราว ตวอยางเชน The Sound of Music เปนตน (8) ภาพยนตรตลก (Comedy) แบงเปน 2 ประเภทใหญๆ ไดแก ประเภทแรก Comedy of Incident เปนตลกทถอเอามขเปนส าคญ มการวางโครงเรองเอาไวอยางหลวมๆ ไมไดก าหนดเหตการณชดเจน เรองราวลวนเกดขนเพอใหผแสดงเลน ตลกเทานน เนอเรองแทบไมมความส าคญอะไรเลย ผทท าภาพยนตรตลก แนวนเชอวามขตลกนน มความสมบรณอยในตวของมนเองแลว ประเภททสอง Comedy of Situation (Sitcom) ถอวาเปนเรองราวหรอ เนอหาสาระเตมไปดวยประเดนส าคญ ใชมขตลกเปนสวนประกอบในการเดนเรองเทานน เชน Mr Bean เปนตน (9) ภาพยนตรศลปะ (The Art Film) เปนภาพยนตรทแตกตางไปจากประเภทอนๆ ทงเนอเรองและวธ การเลาเรอง มการพดถงประเดนทม ความละเอยด ซบซอน มความพยายามในการใชกลวธในการน าเสนอ แปลกใหม เปนงานทหยบยมรปแบบการ น าเสนอจากศลปะอนๆมาใช เชน จตรกรรม การละครและวรรณคด ภาพยนตรเนนการแสดงออกทางดาน ความคดมากกวาคณคาดานความบนเทง เปนภาพยนตรทแสดงใหเหนวาสอทเลาเรองดวยภาพทเคลอนไหว นนมศกยภาพมากมายขนาดไหน ตวอยางเชน ภาพยนตรเรอง Three Women เปนตน (10) ภาพยนตรสะทองปญหาสงคม (The Social Problem Film) เปนภาพยนตรทมฉากเปนเหตการณรวมสมย เนอหามงไปทความขดแยงในประเดนปญหาสงคม ซงมการยอมรบ แลววามนเปนปญหา หรอการถายทอดโดยน าเอาสภาพของปญหาตางๆ ทเกดขนในสงคมมา แสดงใหเหน ท าหนาทเปนปากเสยง เปนตวแทนใหบคคลทไมสามารถจะเรยกรองไดดวยตนเอง ตวอยางเชน ภาพยนตรเรอง Alamo Bay เปนตน จากประสบการณของผเขยนสามารถแบงประเภทของภาพยนตรไทย โดยแบงประเภทจากเนอหา การน าเสนอ ไดดงน (1) ภาพยนตรเบาสมอง เปนภาพยนตรทมเนอหาไมเครงเครยด เนนการสอดแทรกมกตลก เนนให ตวละครเผชญหนากบสถานการณทไมคาดฝน แสดงใหเหนถงความโงเขลา ผดพลาดของตวละคร แตตวละคร ไมเคยยอมแพตอโชคชะตา ความขดแยง (Conflict) หรอความเขมขนของเรองเบาบาง เชน ไอฟาย แทงกว เลฟย,


953

รถไฟฟามาหานะเธอ, เอทเอม เออรก เออเรอ เปนตน การน าเสนอไมจ าเปนตองอยในรปแบบภาพยนตรตลก อาจเปนภาพยนตรผ หรอภาพยนตรวยรน เชน หอแตวแตก ,พมาก พระโขนง เปนตน ปจจบนภาพยนตรประเภทน ไดรบการตอบรบมากทสด ซงอาจเปนเพราะภาวะตงเครยดของประเทศ (2) ภาพยนตรสยองขวญ เปนภาพยนตรทน าเสนอเนอหาและสถานการณเครงเครยด ตวละครตองเผชญ กบปญหาทอาจเกดไดจากทงสงเหนอธรรมชาต เชน ผ ปศาจ วญญาณ เทพเจา ฯลฯ หรอเหตการณทไมทราบ สาเหต เชน มฆาตกรตามฆา การด าเนนเรองตนเตน โดยอาจใชเทคนคคอมพวเตอร หรอ การใชเสยงเพอสราง บรรยากาศใหผชมความตกใจ เนนใหผชมตดตามตวละครทเผชญกบปญหา ตอนจบของเหตการณอาจพลกผน เพอสรางความรสกประหลาดใจใหกบผชม เชน หาแพรง, เดอะชตเตอร, แฝด เปนตน (3) ภาพยนตรรก เปนภาพยนตรทน าเสนอเรองราวเกยวกบความรกของ มนษย ทกเพศ ทกวย เนนการ ด าเนนเรอง ดวย “ความรก” ทงสมหวงและผดหวง มตรภาพในครอบครว ความรกแบบเพอน ความรกใน ประเทศชาต เนอเรองอาจเกดจากสถานการณขดแยง (Conflict) ทงจากภายในและภายนอกของตวละคร อนน า ไปสสถานการณทตวละครตองเผชญหนาและตดสนใจท าอะไรบางอยางจากสถานการณทเกดขน ตอนจบตว ละครอาจสมหวงในความรก หรอทเรยกวาจบแบบ “Happy ending” เชน ฝนหวานอายจบ , เพอนสนท หรอ จบแบบโศกนาฏกรรมทตวละครเกดการสญเสย หรอทเรยกวา “ Tragedy” ขนอยความตองการของผก ากบและ บทภาพยนตร หรอบรษทเจาของทน (4) ภาพยนตรตอส หรอ ภาพยนตรแอคชน เปนภาพยนตรทน าเสนอศลปะการตอสของตวละคร เนอเรองอาจเปนเพยงสถานการณเดยวแตน าไปสการตอส แยงชง เพอแกปญหาทเกดขน เปนภาพยนตรท ตอบสนองสญชาตญาณการตอสของมนษย นยมน าเสนอศลปะการตอสของประเทศไทย เชน มวยไทย มวยไชยา กระบ กระบอง เปนตน ตวอยางภาพยนตรเชน องคบาก ตมย ากง เกดมาลย เปนตน ส าหรบภาพยนตรประเภทน ในตางประเทศไดรบการตอบรบเปนอยางด นอกจากน ผเขยนมความคดเหนวาปจจบนการสรางภาพยนตรไทยเรมมการผสมรปแบบการน าเสนอ และวธการเลาเรองทหลากหลาย ภาพยนตรเรองหนงอาจไมสามารถจดประเภทอยางไดชดเจน อาจเกดจากผผลต เรมเขาใจบรบทของสงคมไทยทมการเปลยนแปลงทงวถชวตและวฒนธรรม ดงนนผผลตปจจบนจงสราง ภาพยนตรทมวธการเทคนค เนอหาและรปแบบการน าเสนอทผสมผสานเพอการเขาถงไดทกกลมผชมอนน าไปส รายไดอนเปนวตถประสงคหลกของผผลตภาพยนตร จากแนวคดการจดประเภทของภาพยนตรขางตน เมอเปรยบเทยบระหวางการจดประเภทภาพยนตร ตางประเทศกบภาพยนตรไทย พบวา ประเภทภาพยนตรไทยมความแตกตางในบางประเภท ไดแก ภาพยนตรอง ประวตศาสตร ภาพยนตรความหลากหลายทางเพศ ภาพยนตรวยรน แตหากพจารณาโดยละเอยดในดานเนอหา ของภาพยนตร จะพบวา การจดประเภทหรอ Genre ของภาพยนตรไทย มทศทางเดยวกนกบภาพยนตรตาง ประเทศ หากแตภาพยนตรไทยแยกยอย เจาะจง เพอใหเหมาะกบบรบทไทย วรณ ตงเจรญ กลาวในหนงสอศลปวฒนธรรมไววา “ศลปกรรมวฒนธรรม” มพนทการเคลอนตว การคดกรอง มการปรบเปลยน มความเหลอมซอน ซงปรากฏการณเหลานจงเปนธรรมดาโลก ดงนน ภาพยนตรไทยในฐานะงานศลปกรรมสอ สมยใหม จงนาจะมการเปลยนแปลงวธคด การสรางสรรค การเลาเรอง ในการผลตภาพยนตร ฯลฯ เพอตอบสนอง “ผชมภาพยนตรไทย” ซงถอเปนปจจยส าคญในการสรางภาพยนตรในบรบทไทย


954

4. วฒนธรรมการสรางภาพยนตรไทยหลงยคสมยใหม (Postmodern Age) หมายถงรปแบบแนะแนวคดในศลปะแขนงตางๆ ทแสดงลกษณะโดยการไมเชอถอในทฤษฎและ ความเชอ ตลอดจนการสรางความสนใจทน าไปสความเปนขนบธรรมเนยมทเคยปฏบต ซงสอดคลองกบ จนทน เจรญศร (2544: 14) ทไดกลาวเกยวกบรปแบบและลลาทางศลปะหลงสมยใหมไววา รปแบบทางศลปะแนว สมยใหม จะให ความส าคญกบความกาวหนา (Avant-garde) และความแปลกใหม (novelty) พรอมกบเนอหา ทเนนการตรวจสอบ ตวเอง และตรวจสอบความเปนจรง ซงศลปะแบบหลงสมยใหมมลกษณะทอาจระบไดดงน 1) พยายามทจะ ลบลางเสนแบงระหวางศลปะกบชวตประจ าวน 2) ยกเลกการแบงล าดบชนระหวางศลปะชนสง กบศลปะชาวบาน มองเปนเพยงความแตกตางทเทาเทยม 3) เนนรปแบบและลลาทหลากหลาย ผสมผสานหลายๆ รปแบบเขาดวยกนเพอสรางความรสก ประหลาดพสดาร (eclectic) 4) มลกษณะเชงละเลน (playfulness) ลอเลยน แบบไมวพากย โดยน ารปแบบศลปะในอดตมา ผสมผสานกนโดยไมเนนความลกซงทางความคด (pastiche) และ 5) เลกเชดชศลปนวามความรเรม และเปนอจฉรยะ โดยมองวาศลปะเปนเพยงสงซ าซากทวนเวยนอยกบการ ลอกเลยนแบบสงเกาๆ จากลกษณะแนวคดรปแบบและลลาของศลปะหลงสมยใหม และแนวคดหลงสมยใหม ผเขยนขอยกตวอยางแนวคดหลงสมยใหมทมอทธพลในการสรางภาพยนตรไทย เชน แนวคดการตอตานนยาย /ประวตศาสตรกระแสรอง : ภาพยนตรเรอง เจาหญงขายกบ ศลปะในยคหลงสมยใหมจะคดคานโครงสรางระเบยบ ล าดบ ไมยดตดกบโครงสรางเพราะถอไดวาเปน แนวคดหลงโครงสรางนยม และแนวคดนจะตอตานจดเรมตนทางประวตศาสตรและจะโหยหาอดต เนองจาก ความไมมนคงทางอตลกษณ อดตไมใชประวตศาสตร แตเปนการท าลายประวตศาสตรเพราะถกน ามาอยใน ปจจบนหรอหลดไปจากบรบทอยางสนเชง ซงภาพยนตรเรอง “เจาหญงขายกบ” เปนการน าเอานทานพนบาน แบบฝรงมาผสมแอคชนและตลกแบบไทยๆ โดยเรองเกดในประเทศไทยแตไมสามารถบอกไดวาเรองราวเกดขน ในสมยใด ฉากและการแตงตวผดแผกไปจากชวตจรงของคนไทย และนคอลกษณะสนทรยะแบบหลงสมยใหม ทไมสนใจประวตศาสตรอยางแทจรง แตหยบยมจดเดนของประวตศาสตรหรอวฒนธรรมบางประเทศมาใช นอกจากนผเขยนมความเหนวาภาพยนตรเรองนนอกจากเปนการรอสรางใหมโดยไมสนใจประวตศาสตรแลว ยงมลกษณะเชงละเลน (playfulness) ลอเลยนแบบไมวพากย (blank parody) โดยน ารปแบบศลปะในอดต มาผสมผสานกนโดยไมเนนความลกซงทางความคด (pastiche) ทงในตวบทและการแตงกายของตวละครอกดวย

แนวคดการเนนรปแบบและลลาทหลากหลาย : ภาพยนตรเรอง สาระแนสบลอ วรณ ตงเจรญ (2544: 31) กลาวไววา ความคดแบบหลงสมยใหมเปนกระแสความคดในเชงบรณาการ ทผสาน สรรพความคด ชวตธรรมชาต สงแวดลอม ศาสตรและศลปเขาดวยกนเปนแนวคดแบบองครวม (Interdisciplinary) ทศลปะหรอศาสตรอนใดมไดแยกอยอยางรฐอสระ ตางเปนสวนหนงของกนและกน พงพาอาศยกน ซงสอดคลองกบการสรางภาพยนตรเรอง “สาระแนสบลอ” เพราะเปนการใชเทคนคผสมผสาน หลายๆ รปแบบเขาดวยกนเพอสรางความรสกประหลาด พสดาร (eclectic) ใหกลายเปนภาพยนตรเรองน โดยไมสนใจขอบเขตประเภทของภาพยนตร มการน าลกษณะของภาพยนตรตลก ผสมภาพยนตรผ ผนวกเขากบ แอคชนและวทยาศาสตร ธรยทธ บญม ไดกลาวไววา นอกจากแนวคดหลงสมยใหม ยงไมเชอในเรองอ านาจของ วรรณกรรมวาสามารถเปลยนแปลงสงคมไดตามทแนวคดสมยใหมเชอกนวาวรรณกรรมสะทอนสงคม และสามารถสราง


955

จตส านกดงามแกสงคมได แนวคดหลงสมยใหม เสนอวาวรรณกรรมมแตกลวธ ขนบ ถอยค า วรรณกรรมประเภทนเปนเรองเลาทมเนอหาวาดวยตวมนเองหรอ metafiction เพอย าเตอนตลอดเวลาวานเปน เรองแตง หรอมฉะนนกไปดงเอาตวบทจากงานชนตางๆ มาอางองคละเคลาเขาไปในสมพนธบท หรอ intertextuality เพอจะบอกวาวรรณกรรมมนสมพนธกนเองมากกวาจะสมพนธกบโลกของความจรง นอกจากน ภาพยนตรเรองนส าหรบผเขยนเหนวถงมการสรางความแตกตางแบบไมเจาะลกทงตวละครและบทภาพยนตร อกทงไมสามารถก าหนดประเภท (Indeterminacy) ของภาพยนตรได แนวคดการรอสรางใหม : ภาพยนตรเรอง Mary is Happy การพฒนาความคดและการสรางสรรคงานศลปะลทธหลงสมยใหม ผลกดนใหเกดการสรางเสรภาพ และสรางสนทรยศาสตรหนาใหม ความคดเรองศลปะ เรองทกษะความงาม เปลยนแปลงไป การแสดงออกทาง ศลปะทสมพนธกนสภาพแวดลอม วฒนธรรมและสงคม ซงภาพยนตรเรอง Mary is Happy เปนภาพยนตรทถก สรางจากทวตเตอรของแมร มาโลน จ านวน 410 ขอความน ามาเรยงตอกนตามล าดบเวลาจรง การเลาจงมลกษณะ เปนเรองทไรรปแบบแตสนก หรอทถกเรยกวา วธการลดความส าคญของการเลาเรองแบบ Meta-Narrative ซงเปนวธการเลาเรองแบบเสนตรง (linear) เชน การเลาเรองในละครโดยทวไป นอกจากนยงใชการน าเสนอเรอง แบบการคดลอก ตดแปะ (Cut and Paste) ทส าคญภาพยนตรเรองนถอเปนการลบเสนแบงระหวางศลปะกบชวต ประจ าวนจนไมสามารถก าหนดประเภทของภาพยนตร (Indeterminacy) ฮมเมลฟารบ กลาววา ลทธหลงสมยใหม คอการปฏเสธความแนนอนตายตวของบรบท (text) ไมวาเรองใด นอกจากนนกไดแก การไมยอมใหผเขยนม ความส าคญเหนอผตความและไมยอมรบหลกการในการจดประเภทวรรณกรรม ประเดนส าคญในแนวคดน อยทการปฏเสธความสอดคลองระหวางภาษาและความเปนจรง และไมยอมรบวาเราสามารถเขาถงความจรง (truth) ทใกลเคยงกบความเปนจรงได จากแนวคดดงกลาวเปนคณลกษณะของภาพยนตรเรอง Marry is Happy จงถอไดวาภาพยนตรเรองนไดอทธพลการสรางตามแนวคดหลงสมยใหม หรอ Postmodern ในการสรางสรรค

วธด าเนนงาน รวบรวมจากแนวคด ทฤษฎ หลกฐานดานวชาการ เพอสรปแนวคดหลงสมยใหมเรมมอทธพลกบ การ

สรางสรรคภาพยนตรไทย

สรปสาระบทความวชาการ แนวคดหลงสมยใหมเรมมอทธพลกบการสรางสรรคภาพยนตรไทยมากยงขน ทงดานวธการน าเสนอ

เนอหา และกระบวนวธการสรางสรรค นอกจากน ศลปะสมยใหมในสอตางๆ ยอมไดรบอทธพลจากแนวคด หลงสมยใหมอยางหลกเลยงไมได แตหากพจารณาบรบทของสงคมไทย ปจจยทส าคญทสดในการสรางสรรค งานภาพยนตร คงปฏเสธไมไดในการพจารณา “ผรบสาร” หรอ “ผชม” เปนหลก เพราะภาพยนตรเปนศลปะ เชงพาณชยทสามารถด ารงอยดวยรายไดและผลก าไรจากการด าเนนงานนนเอง


956

เอกสารอางอง กฤษดา เกดด. 2535. “การวเคราะหเชงเปรยบเทยบกระบวนการวจารณภาพยนตรไทย.” สนานจตต บางสะพาน

กบ สทธากร สนตธวช. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

กาญจนา แกวเทพ. 2549. ศาสตรแหงสอและวฒนธรรมศกษา. (พมพครงท 2). กรงเทพฯ: เอดสน เพรสโพรดกส. ก าจร สนทรศร. 2556. สนทรยศาสตร หลกปรชญาศลปะ ทฤษฎทศนศลป ศลปวจารณ. (พมพครงท 2).

กรงเทพฯ: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. คณะศลปะกรรมศาสตร. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

จนทน เจรญศร. 2544. โพสตโมเดรนกบสงคมวทยา. กรงเทพฯ: วภาษา. จ าเรญลกษณ ธนะวงนอย. 2544. ประวตศาสตรภาพยนตรตงแตแรกเรมจนสมยสงครามโลก. (พมพครงท 2).

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. จรโชค วระสม. 2555. “ปรชญา VI Philosophy of Science นวสมย แนวทางการศกษาเชงสงคมศาสตร.” สบคน

เมอวนท 10 ธนวาคม 2557. จาก : http://phd.ru.ac.th/newszianfiles/20121025_111142RU9902-25551028.pdf

ฉลองรฐ เฌอมาลยชลมารค. 2553. “พนจอตสาหกรรมบนเทง พนจสอสมยใหม.” สบคนเมอวนท 5 ธนวาคม2557. จาก: http://www.rsu.ac.th/jca/public/upload/article/20130123LNVW214-2-11.pdf

ชมรมภาพยนตรไทย. 2552. ประวตศาสตรภาพยนตร. สบคนเมอวนท 5 ธนวาคม 2557. จาก: www.rimpingfunds.com

โดม สขวงศ. 2533. ประวตภาพยนตรไทย. กรงเทพฯ: องคการคาของครสภา. ธรยทธ บญม. 2545. เนชนสดสปดาห. ฉบบประจ าวนท 4 เมษายน. กรงเทพฯ. ส านกพมพเนชน. นพพร ประชากล. 2545. เนชนสดสปดาห. ฉบบประจ าวนท 23 กรกฎาคม. ส านกพมพเนชน. กรงเทพฯ. แนวคดสมยใหมและหลงสมยใหม. 2550. สบคนเมอ 11 ธนวาคม 2557. จาก

http://thewesternart.blogspot.com/2012/12/post-modern-era-60-70-hassan-hassan.html ปรวน แพทยานนท. 2556. “ตวละครและสไตลการแสดงในบรบทสงคมและวฒนธรรม.” ปรญญานพนธ มลนธหนงไทย. 2553. ประเภทของภาพยนตรไทย. สบคนเมอวนท 10 ธนวาคม 2557. จาก:

http://prthai.com/articledetail.asp?kid=81 ยคหลงสมยใหม. 2550. สบคนเมอ 11 ธนวาคม 2557. จาก: http://thewesternart.blogspot.com/2012/12/post-

modern-era-60-70-hassan-hassan.html ยรฉตร บญสนท. 2546. ภาวะสงคมหลงสมยใหม. วารสารปารชาต. กรงเทพฯ วรณ ตงเจรญ. 2552. วสยทศนศลปวฒนธรรม. กรงเทพฯ: ศนยส านกพมพมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. __________. 2544. ศลปะจากอดตถงรอยตอสหสวรรษใหมในจนตภาพ. กรงเทพฯ: สนตศรการพมพ __________. 2547. ศลปะหลงสมยใหม. กรงเทพฯ: อแอนดไอคว. สดใส พนธมโกมล. 2531. ศลปะการละครเบองตน. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา ลาดพราว.


957

สวรรณมาศ เหลกงาม. 2555. วฒนธรรมแหงการยอนเวลาในสอโทรทศนไทยยคหลงสมยใหม. กรงเทพฯ: ส านกพมพมหาวทยาลยกรงเทพ.

อรรถกร บญเพง. 2556. ภาพยนตรไทย. สบคนเมอ 11 ธนวาคม 2557. จาก ทมา http://auttakorn.blogspot.com/ The Compact Oxford English Dictionary. Postmodern. สบคนเมอ 19 ธนวาคม 2557. จาก ทมา http://www.oxford.com/concise_oed/postmodernism

Arthur Asa Berger. 2545. Cultural Criticism, A Primer of Key Concept. USA. : Sage Publications, Inc.


958

การพฒนารปแบบความสมพนธระหวางการจดการคณภาพทวทงองคการและความสามารถทางนวตกรรม

DEVELOPING A CAUSAL RELATIONSHIP MODEL OF TOTAL QUALITY MANAGEMENT AND INNOVATIVE CAPABILITY

สรพล บรณกล1

นสรา จนทรแกว 2

ศรพงษ โพธลกษณ3

อาจารยประจ าสาขาการจดการโลจสตกสและโซอปทาน คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยศรปทม E-mail : [email protected], [email protected], [email protected]

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอพฒนารปแบบความสมพนธเชงสาเหตของการจดการคณภาพทวทงองคการ และความสามารถดานนวตกรรมขององคการ จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ พบวาแนวปฏบตของการจดการคณภาพทวทงองคการมอทธพลทางบวกตอความสามารถดานนวตกรรมขององคการ จากผลการศกษาจะสามารถตอยอดเพอศกษาความสมพนธระหวางตวแปรดงกลาวตอไป ผลการวจยทไดรบจะสามารถน าไปใชประโยชนในการบรหารจดการองคการ ทตองการยกระดบความสามารถดานนวตกรรมโดยผานการจดการคณภาพทวทงองคการ

ค าส าคญ: การจดการคณภาพทวทงองคการ ความสามารถ นวตกรรม ความสมพนธเชงสาเหต

ABSTRACT

The purpose of this conceptual paper was to develop a causal relationship model of total quality management (TQM) and innovative capability. Based on an extensive review of the literature, TQM practices were significantly and positively linked to the organizational innovation capability. These findings provided a basis for developing a model to advance the TQM and innovative capability. The practical implications of this study could be useful for administrators, who want to increase innovative capability through implementing TQM practices.

KEYWORDS: Total Quality Management, Innovative Capability, Causal Relationship




959

บทน า ความสามารถดานนวตกรรม (Innovation capability) เปรยบเสมอนเปนสนทรพยทส าคญยงขององคการ

เนองจากมนสามารถสรางการแขงขนทยงยนทงในระดบองคการและระดบประเทศ ดงเหนไดจากกลมประเทศในสหภาพยโรปไดมการวางกลยทธในป 2020 (Europe 2020 strategy) ซงหนงในเรอธง (flagship) ของการก าหนดกลยทธ คอ การเปน“The Innovation Union” (European Commission, 2014) นอกจากนนธนาคารโลกและรายงานของ World Economic Forum ไดมการจดอนดบความสามารถของประเทศทวโลกดวยดชนการวดหลายดาน ซงพบวา ไดรวมคะแนนในดานนวตกรรมเขาไปดวย (The World Bank, 2007; The World Economic Forum, 2008) ซงผลของการจดอนดบจะมอทธพลตอความเชอมนในการลงทน ทงนกลงทนในประเทศและตางประเทศ

จากความส าคญของนวตกรรมดงกลาว จงเปนสาเหตใหคณะผวจยคนหาตวแปรทสามารถยกระดบความสามารถดานนวตกรรมขององคการ ซงพบวาในชวงเวลาทผานมาการจดการคณภาพทวทงองคการ(Total Quality Management : TQM) เปนแนวปฏบตทรบรกนในวงกวางวาเปนปรชญาของการจดการเพอการปรบปรงความพงพอใจของลกคาและเพมสมรรถนะใหกบองคกร (M. Asif et al., 2011) รวมทงมการศกษาจ านวนมากแสดงใหเหนวาการจดการคณภาพทวทงองคการ เปนเครองมอการจดการทมพลงสามารถชวยใหองคกรพฒนาความไดเปรยบในการแขงขนและปรบปรงผลลพธขององคการได (Martıńez-Costa & Martıńez-Lorente, 2008). นอกจากนนการศกษาพบวาการจดการคณภาพทวทงองคการเปนหนงในเงอนไขทตองมมากอนการเกดขนของนวตกรรมในองคการ (Prajogo & Sohal, 2006; Perdomo Gonzalez & Galende, 2006) แมวาปจจบนการจดการคณภาพทวทงองคการ ในฐานะหวของานวจยจะลดความนยมลง รวมทงปรชญาทางธรกจนจะถกมองวาหมดยคกลายเปนอดตไปแลวแตในความเปนจรงเปนทรบรกนในวงกวางวาการจดการคณภาพทวทงองคการยงเปนตวแบบทยอดเยยม และยงไดรบการน าไปใช ในชอทแตกตางออกไป ในแงมมใหมๆ กบธรกจใหมๆโดยเฉพาะในประเทศก าลงพฒนาตางๆ (J. Perdomo-Ortiz et al., 2009)

จากทกลาวมาขางตนวตถประสงคหลกของการวจยครงนเปนพฒนาความสมพนธเชงสาเหตของของการจดการคณภาพทวทงองคการ และความสามารถดานนวตกรรมขององคการ ประโยชนทจะไดรบจากการศกษาคอการน าตวแบบนไปศกษาในบรบทของธรกจของประเทศไทย ซงปจจบนเผชญกบสภาพการแขงขนทรนแรง ซงหนงในหนทางเพอความอยรอด คอการยกระดบความสามารถดานนวตกรรม ผลการวจยทไดรบจะท าใหเขาใจถงแนวทางการเพมระดบความสามารถดานนวตกรรมขององคการดวยการจดการคณภาพทวทงองคการ

ในสวนตอไป จะกลาวถงการทบทวนวรรณกรรมของตวแปรและความสมพนธระหวางตวแปรหลกทท าการศกษา ซงพนฐานจากการทบทวนวรรณกรรมจะน าไปสการก าหนดสมมตฐาน กรอบแนวคดการวจยตอไป

http://ec.europa.eu/europe2020/index_en.htm


960

การทบทวนวรรณกรรม ค าจ ากดความและแนวคดของการจดการคณภาพทวทงองคการ ค าวาการจดการคณภาพทวทงองคการไดรบการน ามาใชเพออธบายระบบของการจดการซง ม

จดมงหมายในการเพมความพงพอใจใหกบลกคาอยางตอเนอง สอดคลองกบ (Bou-Llusar et al. (2009) ทอธบายวา การจดการคณภาพทวทงองคการประกอบดวยมมมองในการน าไปปฏบตสองมตทไมสามารถแยกการจดการออกจากกนได เนองจากมความเกยวของและสนบสนนซงกนและกน ประกอบดวย 1) มตทางสงคม ทมงไปในเรองของทรพยากรมนษย ภาวะผน า การท างานเปนทม การฝกอบรม และการมสวนรวมของพนกงาน และ2) มตทางเทคนค ซงเกยวของกบการปรบปรงวธการด าเนนงานเพอสงมอบสนคา บรการทมคณภาพไปสลกคา อกทง Paul E. Dettmann (2004) อธบายหลกพนฐานของการจดการคณภาพทวทงองคการไวหาประการ คอ 1) การปรบปรงอยางตอเนอง 2) เนนทกระบวนการและความเปนระบบ3) มงเนนลกคา 4) บรหารโดยขอเทจจรงและ 5) เคารพในความความคดเหนของพนกงาน

สรปแลวแนวคดหลกของการจดการคณภาพทวทงองคการ คอ วธการจดการ เพอการปรบปรงกระบวนการท างานและการเรยนรอยางตอเนอง เพอใหเกดความพงพอใจกบลกคาและผมสวนไดสวนเสยขององคกร ดวยการมสวนรวมและการท างานเปนทมของพนกงานทกคนในองคกร

ค าจ ากดความและแนวคดของความสามารถดานนวตกรรมขององคการ Peter F. Drucker เปนหนงในนกวชาการคนแรกๆทกลาวถงความส าคญของความสามารถดาน

นวตกรรม (Innovation capability) เนองจากเขามองวาความสามารถดงกลาวเปนสงจ าเปนทชวยใหองคกรบรรลสมรรถนะทดเลศดานนวตกรรม(Innovation performance) ในสภาพแวดลอมการแขงขนทมลกษณะเฉพาะของตลาดเปลยนแปลงไป กลาวคอ ผลตภณฑมวงจรชวตทสนและมผลตภณฑใหมๆออกสตลาดเปนจ านวนมาก (Drucker, 1954) สอดคลองกบ Olsson et al. (2010) ทอธบายไววา ความสามารถดานนวตกรรมขององคการ คอความสามารถในการพฒนาอยางตอเนองเพอตอบสนองตอสภาพแวดลอมทเปลยนแปลง รวมทง Lawson & Samson (2001) ใหนยามของ ความสามารถดานนวตกรรมวา “ความสามารถ (ability) อยางตอเนองในการแปลงสภาพความรและแนวความคดไปสสนคา บรการ ตลอดจน กระบวนการและระบบใหมๆ ซงกอใหเกดผลประโยชนตอองคการและผมสวนไดสวนเสย (stakeholders) ขององคการ” นอกจากนน Saunila & Ukko (2012) ไดใหแนวคดของ ความสามารถดานนวตกรรมวาประกอบดวย 3 สวน คอ 1) ศกยภาพดานนวตกรรม ประกอบดวยปจจยตางๆทสงผลกระทบตอสถานะปจจบนของความสามารถดานนวตกรรม ซงสะทอนศกยภาพทองคการมในการสรางนวตกรรม 2) กระบวนการนวตกรรม คอระบบและกจกรรมทชวยองคการใหสามารถใชศกยภาพขององคการทมอยในการสรางใหเกดนวตกรรม และ3) ผลลพธของกจกรรมนวตกรรม คอ นวตกรรมในสนคา บรการ นวตกรรมกระบวนการ เปนตน จากแนวคดและความหมายดงกลาวขางตน สามารถก าหนดนยามของความสามารถดานนวตกรรมคอ “ความสามารถของกระบวนการทกอใหเกดการเปลยนแปลงในสนคา บรการ กระบวนการท างาน ซงผลลพธของการเปลยนแปลงน กอใหเกดสงใหมๆกบองคการ เพมคณคาตอลกคา และสรางประโยชนในเชงองคความรใหมๆ ”


961

สมมตฐานการวจย ในหวขอน หลงจากทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบความสมพนธของตวแปรทศกษา แมวาบาง

ความสมพนธระหวางตวแปร คณะผวจยพบวายงมการศกษาจ านวนนอยมาก แตอยางไรกตามจากหลกฐานทปรากฏ กเพยงพอใหคณะผวจยสามารถก าหนดเปนสมมตฐานเพอตอบค าถามการวจยในสวนตอไปได

ความสมพนธเชงสาเหตของการจดการคณภาพทวทงองคการ และความสามารถดานนวตกรรมขององคการ

มการศกษาจ านวนมากทสนบสนนความสมพนธระหวาง การจดการคณภาพทวทงองคการและนวตกรรม โดยชวา การจดการคณภาพทวทงองคการไดรบการพจารณาวาเปนสงทตองมมากอนนวตกรรมซงขอสรปดงกลาว พสจนไดดวยผลการศกษาตางๆดงตอไปน Flynn et al. (1994) ; Baldwin & Johnson (1996) ท าการศกษาพบวาการน า การจดการคณภาพทวทงองคการ ไปประยกตใชสามารถสนบสนนกระบวนการสรางนวตกรรมขององคกรได เนองจากองคประกอบของ การจดการคณภาพทวทงองคการ เชน การปรบปรงอยางตอเนองและการมงเนนทลกคา เปนตวขบเคลอนทส าคญ รวมทง Martıńez-Costa & Martıńez-Lorente (2008) ศกษาความสมพนธระหวาง การจดการคณภาพทวทงองคการ และนวตกรรมขององคกร ผลการศกษาพบหลกฐานชดเจนวา การจดการคณภาพทวทงองคการ เปนตวสนบสนนใหเกดนวตกรรมขนภายในองคกร รวมทง Prajogo & Sohal (2003) ท าการศกษาความสมพนธของ การจดการคณภาพทวทงองคการ สมรรถนะของสนคาและบรการ และสมรรถนะดานนวตกรรม ผลการศกษาพบวา การจดการคณภาพทวทงองคการ มความสมพนธเชงสาเหตอยางมนยส าคญตอคณภาพของสนคาและบรการ รวมทงสมรรถนะดานนวตกรรมของสนคาและบรการ อกทง Hoang &Igel (2005) ท าการศกษาผลกระทบของ การจดการคณภาพทวทงองคการ ตอสมรรถนะดานนวตกรรม ผลการศกษายนยนวาแนวปฏบตของ การจดการคณภาพทวทงองคการ มผลเชงบวกตอความเปนนวตกรรมของบรษท โดย การจดการคณภาพทวทงองคการทมผลตอการเพมความเปนนวตกรรม คอ ภาวะผน าและการจดการทรพยากรมนษย การจดการกระบวนการและกลยทธ ตลอดจนการเปนองคกรแบบเปด รวมทง Ooi et al. (2010) ไดศกษาความสมพนธระหวาง การจดการคณภาพทวทงองคการ กบ สมรรถนะดานนวตกรรมบรษท ซงการวจยไดใชตวแบบของเกณฑทเปนทรจกคอ Malcolm Baldrige National Quality Award ผลการวจยพบวา การจดการคณภาพทวทงองคการ มความสมพนธทางบวกอยางมนยส าคญกบสมรรถนะดานนวตกรรม โดยเฉพาะอยางยง การจดการกระบวนการ การวางแผนกลยทธ การใหความส าคญกบพนกงานและการมงเนนทลกคา จากงานวจยทเกยวของดงกลาวขางตน สามารถก าหนดเปนสมมตฐานของการวจยไดดงน

การจดการคณภาพทวทงองคการมความสมพนธเชงสาเหตกบความสามารถดานนวตกรรมขององคการ

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดการวจย


962

จากภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดการวจย ตวแปรอสระคอการจดการคณภาพทงทงองคการ ตวแปรตามคอความสามารถดานนวตกรรม ซงสามารถวดตวแปรดงกลาวจาก

การวดการจดการคณภาพทงทงองคการ การจดการคณภาพทงทงองคการ เปนวธการจดการทรวมทงมตทางสงคมและมตทางเทคนค โดยม

เปาหมายเพอการบรรลผลลพธทเปนเลศ ซงการจะบรรลผลลพธดงกลาวจ าเปนตองใชแนวปฏบตผานกรอบทเฉพาะเจาะจง เชน Malcolm Baldrige National Quality Award (MBNQA) และThe European Foundation for Quality Management (EFQM) Excellence Model อยางไรกตามในการน ากรอบดงกลาวไปใช หลายๆประเทศไดพฒนาใหสอดคลองเขากบบรบทของตนเอง เพอสงเสรมการรบรในเรองคณภาพและเพอปรบปรงภาคธรกจในประเทศนนๆ (Vanichchinchai & Igel, 2009) ซง MBNQA เปนรางวลทน าแนวคดของการจดการคณภาพทงทงองคการมาใช ประกอบดวยเกณฑการประเมน 7 หมวด คอ 1) การน าองคการ 2) การวางแผนเชงกลยทธ 3) การมงเนนทลกคา 4) การวด การวเคราะหและการจดการความร 5) การมงเนนทพนกงาน 6) การมงเนนการด าเนนงาน และ 7) ผลลพธ (NIST 2011) ดงนนการวดการจดการคณภาพทวทงองคการไดประยกตเกณฑของ MBNQA 6 ดาน ยกเวนหมวดทไปใชเปนตวแปรทสงเกตได (Manifest Variable) ตอไป

การวดความสามารถดานนวตกรรม การวดนวตกรรมมการศกษาเปนสองแง คอ ระดบและขอบเขตของนวตกรรม โดยพบวาประเดนของ

ระดบของนวตกรรม สวนใหญมการศกษาในสองมตคอ แบบฉบพลน( radical) และแบบคอยเปนคอยไป( incremental) สวนประเดนของขอบเขตของนวตกรรม สวนใหญมการวดในมตตางๆ เชน สนคาและบรการ กระบวนการ การตลาด การบรหารจดการและนวตกรรมทางเทคโนโลย (Cooper, 1998; Gopalakrishnan & Bierly, 2001; Prajogo et al., 2004) ขยายความในแงของระดบของนวตกรรมโดย Green et al. (1995) ไดอธบายไววานวตกรรมแบบฉบพลนคอการเปลยนแปลงอยางกาวกระโดดในสนคาบรการ ตลาดและเทคโนโลย สวน นวตกรรมแบบคอยเปนคอยไปGallouj & Weinstein (1997) ไดอธบายไววา คอ การน าเสนอสวนประกอบทปรบปรงใหม หรอสงทดแทน ทเปลยนแปลงเลกๆนอยๆ ของระบบการใหบรการเดม

ดงนนการวดความสามารถดานนวตกรรมในการศกษาครงนผวจยแบงประเภทของนวตกรรมพนฐานสามดานในบรบทของธรกจบรการ ประกอบดวย 1) นวตกรรมในสนคา บรการ 2) นวตกรรมกระบวนการ และ 3) นวตกรรมการบรหารจดการ โดยใชระดบของนวตกรรมในสองลกษณะคอ แบบฉบพลนและแบบคอยเปน คอยไป

การสามารถน าไปใชในทางปฏบต จากผลการวจยทไดรบ แสดงถงนยส าคญของการจดการคณภาพทวทงองคการทมตอความสามารถดาน

นวตกรรม ซงประโยชนในทางปฏบตเพอทผบรหารองคกรธรกจโดยเฉพาะภาคบรการจะก าหนดเปนนโยบายในการน าหลกการจดการคณภาพทวทงองคการมาประยกตใชในการบรหารงานเพอใหบคลากรเกดนวตกรรมในการปฏบตงาน อยางไรกตาม แมวาการจดการคณภาพทวทงองคการจะสงผลตอความสามารถดานนวตกรรมของ


963

พนกงาน แตโครงสรางทเปนองคประกอบของการจดการคณภาพทวทงองคการ (TQM Constructs) กยอมขนอยกบบรบทของสภาพและประเภทของธรกจ

การสามารถน าไปใชในทางวชาการ ขอบเขตของการศกษาทผานมาในเรองความสมพนธของการจดการคณภาพทวทงองคการ และ

ความสามารถดานนวตกรรม ท าการศกษาในประเดนของความสามารถดานนวตกรรมขององคการเฉพาะภาคการผลต เปนสวนใหญ ดงนนการศกษาในขนตอไปผวจยจงไดมงเนนไปทความสามารถดานนวตกรรมในธรกจภาคบรการ ซงเปนชองวางทพบจากการทบทวนวรรณกรรม ท าใหเกดนยส าคญของวงการวชาการ

สรปผลการวจย จากการพฒนาตวแบบความสมพนธเชงสาเหตของการจดการคณภาพทวทงองคการ และความสามารถ

ดานนวตกรรมของพนกงาน ดวยการทบทวนวรรณกรรม สามารถตอยอดแนวคด ทมนกวชาการไดท าการศกษามาแลว เพอสรางความเขาใจมากขนในลกษณะความสมพนธของตวแปรดงกลาวตอนกปฏบตและนกวชาการ องคกรธรกจโดยเฉพาะในภาคบรการควรน ากรอบแนวคดการวจยนไปใชเพอทดสอบหาความสมพนธในเชงประจกษตอไป การวจยในขนตอนตอไปจะศกษาตวแบบความสมพนธเชงโครงสราง (Structural equation modeling : SEM) และตวแบบการวด เพอคนหาตวแปรทสงเกตได เพอใชในการวดตวแปรแฝงทง 2 ตวแปรคอการจดการคณภาพทวทงองคการ และความสามารถดานนวตกรรม เพอทดสอบความสมพนธเชงสาเหตจากขอมลเชงประจกษกบกรอบแนวคดทางทฤษฎตอไป

รายการอางอง Baldwin, J.R. & Johnson, J. 1996. Business strategies in more and less innovative firms in Canada. Research

Policy, Vol. 25 No. 5, pp. 785–804. Cooper, R. J. 1998. A multidimensional approach to the adoption of innovation. Management Decision,

(36)(8), 493-502. European Commission. 2014. Innovation Union. Retrieved April 2, 2014 from http://ec.europa.eu/research

/innovation-union/index_en.cfm?pg=intro. Flynn, B.B., Schroeder, R.G. & Sakakibara, S. 1994. A framework for quality management research and an

associated measurement instrument. Journal of Operations Management, Vol. 11 No. 4, pp. 339–366.

Gopalakrishnan, S. & Bierly, P. 2001. Analyzing innovation adoption using a knowledge-based approach. Journal of Engineering and Technology Management, (18), 107–118.

Green, S.G., Gavin, M.B. and Aiman-Smuth, L. 1995. Assessing a multidimensional measure of radical technological innovation, IEEE Transactions in Engineering Management, Vol. 42 No. 3, pp. 203-14.

http://ec.europa.eu/research


964

Gallouj, F. & Weinstein, O. 1997. Innovation in services. Research Policy, Vol. 26 No.4-5 pp. 537-56. Hoang,D. T., Igel, B. & Laosirihongthong, T. (2006). The impact of total quality management on innovation:

Findings from a developing country. International Journal of Quality & Reliability Management, Vol. 23 No. 9, pp. 1092-1117.

Lawson, B. & Samson, D. 2001. Developing innovation capability in organizations: a dynamic capabilities approach. International Journal of Innovation Management, (5)(3), 377-400.

Martıńez-Costa M. & Martıńez-Lorente A.R. 2008. Does quality management foster or hinder innovation? Anempirical study of Spanish companies. Total Quality Management, Vol. 19 No. 3, pp. 209–221.

Asif M., Usman M. A., Khalid M.K. & Ahmad N. 2011. A model for total quality management in higher education. Springer Science+Business Media B.V. Published online: 18 November 2011.

National Institute of Standards & Technology 2011. The 2011–2012 education criteria for performance excellence. Retrieved September 20, 2012 (http://www.nist.gov/baldrige/publications/education criteria.cfm). Management, Vol. 21 No. 11, pp. 1177–1188.

Olsson, A., Wadell, C., Odenrick, P. and Bergendahl, M.N. 2010, An action learning method for increased innovation capability in organizations, Action Learning: Research & Practice, Vol. 7 No. 2, pp. 167-179.

Ooi, K.B., Lin, B., Teh, P.L. & Chong, A.Y.L. 2010. Does TQM support innovation performance in Malaysia’s manufacturing industry? Journal of Business Economics and Management, Vol. 13 No. 2, pp. 366–393.

Paul E. Dettmann. 2004. Administrators, Faculty, and Staff/Support Staff’s Perceptions of MBNQA Educational Criteria Implementation at the University of Wisconsin Stout, Dissertation faculty of the Virginia Polytechnic Institute and State University.

Perdomo-Ortiz, J., Gonza´lez-Benito, J. & Galende, J. 2006. Total quality management as a forerunner of business innovation capability. Technovation, 26, 1170–1185.

Peter F. Drucker. 1954. The Practice of Management. Harper Business; Reissue edition (October 3, 2006) Prajogo, D. I., Power, D. J. & Sohal, A. S. 2004. The role of trading partner relationships indetermining

innovation performance: An empirical examination. European Journal of Innovation Management, (7), 178–186.

Prajogo, D.I. & Sohal, A.S. 2006. TQM and innovation: A literature review and research framework. Technovation, Vol. 21, pp. 539–558.

Saunila, M. & Ukko, J. 2012. A conceptual framework for the measurement of innovation capability and its effects. Baltic Journal of Management, (7)(4), 355-375.

Vanichchinchai A. & Igel B. 2009. Total quality management and supply chain management: similarities and differences. The TQM Magazine. Vol. 21 No. 3, 2009 pp. 249-260

http://www.nist.gov/baldrige/publications/education%20criteria.cfm

http://www.nist.gov/baldrige/publications/education%20criteria.cfm


965

The Worldbank. 2007. Knowledge Economy Index(KEI) 2007 Rankings. Retrieved September 20, 2008 (http://siteresources.worldbank.org/KFDLP/Resources/461197-1170257103854/KEI.pdf,).

The World Economic Forum. 2008. The Global Competitiveness Report 2007-2008. Retrieved September 25, 2008 (http://www.gcr.weforum.org /).

http://siteresources.worldbank.org/KFDLP/Resources/461197-


966

THE SUPPLY CHAIN MANAGEMENT PRACTICES: A CONCEPTUAL MODEL DEVELOPMEMT

Komn Bhundarak1

Rommaneewan Chanpen2

Prachchakorn Chouaybomrung3

School of Logistics and Supply Chain Management, Sripatum University E-mail: [email protected], [email protected], [email protected]

ABSTRACT

The objective of this model development is to assist Thai Small and Medium Enterprises (SMEs) improve their competences by suggesting the supply chain management (SCM) practices model. In order to validate model, both qualitative and quantitative data collection techniques will be employed to the research. Furthermore, structural equation modelling (SEM) approach and multivariate analysis is applied to analyse the quantitative data. The study focuses on three main processes of firm, which containing networks relationship management, manufacturing flow management and new product development. The rest of processes can be done lately with the framework proposed by this research in the future. The result from research offers a number of managerial implications such as (1) the construct of drivers, impediments and facilitators to SCM implementation which lead to firm’s performance, (2) the suitable model of SCM practice, focused on Thai SMEs environment and can be applied to other developing countries, (3) learning from successfully implemented SCM firms can be a stimulant to Thai SMEs to improve their competitive performance that directly resulting in sustainable growth of Thai economy. KEYWORDS : Supply Chain Management, Supply Chain Management Practices, Structural Equation

Modeling, Small and Medium Enterprises

INTRODUCTION Supply chain management study has been of substantial importance since mid 1980s (Cooper et al.,

1997) and recently has become topic of increasing interest to practitioners and academic researchers. The study are included the managing inter-organisational operations, system integration, partnership model and sharing information. While the goal of business is to meet customer needs better than competitors with the lower resources usage, supply chain management (SCM) is designed to help business to achieve this goal. In order to



967

implement SCM concept to one’s firm the number of firms involved in the supply chain and the activities and functions have to be identified in advance. This leads to the major three components of supply chain management concept (Jespersen and Skjott-Larsen, 2008) which is included network structure, business processes and management.

Small and Medium Enterprises (SMEs) are core business format of country (Stokes and Wilson, 2006, Tan et al., 2006). Thai SMEs create jobs and contribute to Thailand economic growth and enhance country’s rural development (Thailand Business News, 2010). SMEs have realised that good strategies are substantial in order to survive under current complex and competitive business environment with higher demanding customer to get better, cheaper and faster products and services (Thakkar et al., 2008a).

Regarding to SCM study relationship between SMEs and their performance in various countries (Thakkar et al., 2008b, Koh et al., 2007, Vaaland and Heide, 2007, Quayle, 2003), which conclusions that SMEs were (1) lack of proper SCM implementation such as technology and system application resulting in losing their competitive performance, (2) focusing on strategic supply chain can improve SMEs operational efficiency which leading to competitive advantage, (3) relationship management can be built by proper employing SCM. Some literature also conclude that SCM is not suitable to SMEs (Arend and Wisner, 2005) as SCM leading to lower firm’s performance and return on investment.

In the same way, most of Thai SMEs have been left behind the advancement of SCM implementation of performance such as cost, time and reliability (Bhanomyong and Supatn, 2011) due to the SCM concept is dealing with lots of Information Technology as well as collaboration under cooperative, openness and trust between supply chain member organisations. Thai SMEs are mostly reluctant to change and invest. According to the unfavourable Thai SMEs situation, Thai government organisation such as Department of Industrial Promotion, Ministry of Industry, have launched a number of trainings and support programmes about SCM to Thai SMEs but there had never been leading to suggest the suitable SCM practices model to Thai SMEs.

The purpose of this study is to determine the elements of SCM practices which leading to firm’s performance and empirically test a model of SCM practices suitable to SMEs in Thailand.

RESEARCH METHODOLOGY

To examine the SCM practice model, the following research methods will be conducted. Firstly, literature review about the factors in the model that positively related between SCM and firm’s performance will be identified. The list of SCM practices will be developed to an explicit interview in the next step. Then, an empirical study of SCM implementation by using semi-structure interview method for the qualitative purpose is conducted. Resulting from interview, mapping the practices and literatures will be framed as SCM practices for Thai SMEs. Next, a survey questionnaire, self-response, is deployed to validate the SCM practices and firm performance model with Thai SMEs. Finally, the relationship between SCM practices and Thai SMEs


968

performance will be investigated using Structural Equation Modelling (SEM) technique and multiple regression analyses to assess the relative impacts of SCM practices at different levels. Leading the knowledge of conclusion idea for SCM practices model suitable for Thai SMEs (Figure 2).

Figure 2 Research methodology

EXPECTED RESULT The result of this research will be advantageous for Thai SMEs in many aspects. Firstly, as current firm’s rivalry is moving from individual to a network level, the more understanding

and applying SCM to members of network will increase competitiveness for the whole. Thai SMEs should get crystal understanding of SCM practice in order to be an effective member of network. This research will summarise the major practices from current implemented firms and suggest a suitable SCM application for Thai SMEs to apply to their business.

Further, Thai SMEs can learn and understand the SCM concept and practices not only from successfully supply chain implemented firms in Thailand but also from previous researches conducted in other countries. The knowledge will help SMEs to enhance their competitive advantage.

Eventually, in the context of Thai SMEs, how far can SCM knowledge from established firms and academic research will be adapted and simplified to meet with their available resources. The more deepening SCM implementing in organisation the more resources required. The research is going to suggest a suitable level of SCM application to them according to their resources.

CONCLUSIONS

Today, the competition is not only exist in the local company but also international as well as competition among supply chain network. Thai SMEs who cannot response to change or late adjust with the


969

new management concept will lose their key customers. This research provides model and recommendations to Thai SMEs in order to implement SCM to their company. Thus, result from the study will help Thai SMEs to identify their SCM practices implementation without trial and error. Finally, the result of suitable SCM practices will lead them to improve their performance that directly impact to the persistently growth of Thai economy.

REFERENCES AREND, R. J. & WISNER, J. D. 2005. "Small business and supply chain management: is there fit?". Journal

of Business Venturing, Vol. 20 (2005), pp. 403-436. BHANOMYONG, R. & SUPATN, N. 2011. "Developing a supply chain performance tool for SMEs in

Thailand". International Journal of Supply Chain Management, Vol.16/1, pp. 20-31. JESPERSEN, B. D. & SKJOTT-LARSEN, T. 2008. Supply chain management - in Theory and Practice,

Denmark, Copenhagen Business School Press. STOKES, D. & WILSON, N. 2006. Small Business Management and Entrepreneurship, London, Thomson

Learning. THAILAND BUSINESS NEWS. 2010. Small and medium enterprises are making up 99.7% of Thai

companies [Online]. Bangkok: Siam News Network. Available: http://thailand-business-news.com/news/ top-stories/12578-small-and-medium-enterprises-are-making-up-99-7-of-thai-companies [Accessed 2].


970

THE OVERVIEW OF HUMANITALIAN LOGISTICS TRANSPORTATION DURING DISASTER RESPONSES PHASE

Koranee Wiwattananon

Sripatum University, Khon Kaen, Thailand E-mail: [email protected]

Kitikul Punsri

Sripatum University, Bangkok, Thailand E-mail: [email protected]

Bhanarunn Youngsook

Sripatum University, Khon Kaen, Thailand E-mail: [email protected]

ABSTRACT Some disasters normally occur unexpectedly such as earthquake, tsunami and hurricane while there

are others like flood, which can be considered as predictable, and hence we can simulate disaster situation. The consequence of disaster could come from natural phenomena or man-made. The uncertainty of the situation such as time, location and intensity has been rising and is always a challenge for the humanitarian organization. Any decision made by humanitarian organization will incur cost and therefore effective planning and the advance analytical technique of humanitarian logistics have gained the attention of not only practitioner but also academic in the aspect of how to deal with any movement activity flow during the disaster responses phase. In this paper, it reviews the cases of transportation that researchers have studied so far. The majority of the study is in the process of evacuating survivors, which means survivors in a normal condition and the wounded one as well as the study of the route selection in order to distribute the commodities to concerned area. KEYWORDS : Humanitarian logistics, disaster management, transportation, supply chain, relief operation


971

INTRODUCTION In past decade, the disasters have killed more than 1.2 million people, 2.9 billion were affected and 7 trillion USD was the total cost of damage. The United Nations (2013) The number of loses has been challenging to the humanitarian organization, hence, the better humanitarian logistics plan is required in order to deal with the logistics flow before and after disaster. Nikbakhash & Farahani (2011) The Humanitarian Logistics has been defined as the process that consist of planning, controlling and implementing the flow of activity under the objective to maximize the demand met, maximize the response and to minimize the delay. The success of humanitarian logistics considers not only the lead-time but also the priority of the activity. For instant, route selection, vehicle capacity, demand fluctuation, communication system, risk and time management and another unexpected circumstances. Safeer, Anbuudayasankar, Balkumar, & Ganesh (2014) The main purpose of this paper is to introduce the humanitarian logistics fundamental including the review of the humanitarian logistics cases.

LITERATURE REVIEW Overview and Background The responses phase during disaster in Humanitarian Logistics is very complex even though there are

number of proper plans. Still, the plan must also allow a rapid and appropriate response with the objective of minimizing the impact of disaster. Moreover, there are more objective that international humanitarian organization aim which are the increment of the number of stakeholders to involve and increase the complexity of the plan in order to transcend these responses operation. Costa, Campos, & Bandeira (2012). The difficulty that is usually found in Humanitarian responses phase is when it has to deal with human life. Hence, the effective coordinate flow and communication between victims, stakeholder, government and humanitarian organization must be considered. Wisetjindawat, Ito, Fujita, & Eizo (2014)

Figure 1: The communication during disaster responses phase


972

The figure 1 demonstrates the communication during disaster responses phase. The victims in this

paper refer to the victims that stay in the shelter and in the disaster area. In practice, there should be the operation center to avoid overlap process; to communicate with donor to provide only the necessary items to the victim in order to manage the storage or warehouse to keep at the right level and at the right location to deliver to either shelter or disaster area. Government and Humanitarian logistics, both organization should communicate to operation center to avoid doubling unnecessary item that the victim does not needs at that moment. Last, for the stakeholder likes company become more important to support during responses phase such as provide the vehicle to move wounded victims, survivors and to deliver commodities. Additionally, the equipment with trained people will be needed to increase the productivity in each day.

Transportation It is undeniable that transportation plays an important role in humanitarian logistics as it involves

mainly in the process of evacuate people and dispatch the commodity. The evacuation is always the first priority since the process tends to deal with human lives. For instant, the earthquake, the logistics support the basic needs to the survivors either in affected area or the shelter where survivors has been moved to stay. Moreover, the transportation process that needs to evacuate people needs to react as fast as possible as the unpredictable situation like aftershock might occur at any time and even stronger than the main quake and it cause more damage to the transportation route.

The vehicle routing problem has been applied to solve the transportation problem during disaster response phase. The classic vehicle routing problem is to find the shortest route; time between depot (origin) to destination (supply node) under the objective to reduce the cost while the vehicle routing problem in disaster is totally different as it always consider the human live as the top priority. During the disaster, the route selection must be defined and the alternative plan must be prepared. It is because the infrastructure failure is one of the most important constraint that need to be consider during disaster responses phase.

Yi & Kumar (2007) presented a meta-heuristics of ant colony optimization (ACO) to select the route that transport commodity from operation center to distribute to the affected area as well as move wounded people to the medical center. The objective function is to minimize the delay under the different type of vehicles. The conditions are that the first vehicle that release to the relief operation is not required to return back from the supply point as it can wait for the next instructions in order to move to next supply point if necessary and it is allow to visit multiple times in the same supply point since the demand is uncertainty. The communication between vehicles (driver) is possible. It is because; at the same supply point the vehicle might have to deliver the commodity and pickup the wounded people. In this case, the capacity of the vehicle might not sufficient then to communicate with another vehicle to pickup the commodity to transport to another supply


973

point is needed. The result of this problem shown that ACO provides a quality one since it gives the result within a minute which is realistic when use in the real situation like disaster. Najafi, Eshghi, & Dullaert (2013) research the case of earthquake by applied the multi-objective, mode, commodity and multi-period stochastic model in order to manage the transportation of injured people and commodities. The objective function is to prioritize to serve the injured people first then shipping the commodity to the areas. Last, minimize the vehicle which the result perform well. Rottkemper, Fischer, & Blecken (2012) developed the mix-integer programming model under the objective function to minimize the unsatisfied demand and operation cost. In this case, the demand split into certain demand and uncertain demand and specific circumstances, which carry the penalty cost. The result of unsatisfied demand model gives a significant reduced, while the penalty cost slightly increase. Chang, Wu, Lee, & Shen (2014) studied the effective and immediate logistics schedule for make decision during disaster provided that this tools must serve the objective function to minimize the unsatisfied demand for resources, delivery time and cost of transportation. The paper also focuses on the requirement of release the resources to satisfy demand under the condition of minimizing the delay and transportation cost. In addition, the paper applied Greedy-search-based multi-objective genetic algorithm (GSMOGA) as a tool in order to arrange the routing schedule. The solution of GSMOGA provides a good result.

CONCLUSION Transportation models assist the decision maker. It provides a quicker response during the disaster

responses phase. Most of the study that mentioned in this paper describe into two important aspects, evacuate people and deliver commodity to target areas. The paper gives the overview of tools that use in generates the route selection during the relief operation. The ant colony optimization, the multi-objective rebuts optimization model and the Greedy-search-based multi objective genetic algorithm, all of these tools provide an acceptable result, however, the limitation of disaster management still tremendous and need further study. The further study like genetic algorithm to solve Capacitated Vehicle Routing Problem with Time-Window should be another tools to prove their efficiency of the disaster problem.

REFERENCES Chang, F.-S., Wu, J.-S., Lee, C.-N., & Shen, H.-C. (2014). Greedy-search-based multi-objective genetic

algorithm for emergency logistics scheduling. Expert Systems with Applications, 2947-2956. Costa, S. R., Campos, V. B., & Bandeira, R. A. (2012). Supply Chains in Humanitarian Operations: Case and

Analysis. Procedia - Social and Behavioral Sciences , 598 - 607. Haraguchi, M., & Lall, U. (2014). Flood risks and impacts: A case study of Thailand's floods in 2011 and

research questions for supply chain decision making. International Journal of Disaster Risk Reduction, 1-17.


974

Najafi, M., Eshghi, K., & Dullaert, W. (2013). A multi-objective robust optimization model for logistics planning in the earthquake response phase. Transportation Research Part E, 217-249.

Nikbakhash, E., & Farahani, R. Z. (2011). Humanitarian Logistics Planning in Disaster Relief Operation. Logistics Operations and Management Concepts and Models.

Rottkemper, B., Fischer, K., & Blecken, A. (2012). A transshipment model for distribution and inventory relocation under uncertainty in humanitarian operations. Socio-Economic Planning Sciences, 98-109.

Safeer, M., Anbuudayasankar, S., Balkumar, K., & Ganesh, K. (2014). Analyzing transportation and distribution in emergency humanitarian logistics. Procedia Engineering, 97, 2248-2258.

The United Nations, O. o. (2013, March). Disaster Impacts / 2000 - 2012. Retrieved from www.preventionweb.net: http://www.preventionweb.net/files/31737_20130312disaster20002012copy.pdf

Wisetjindawat, W., Ito, H., Fujita, M., & Eizo, H. (2014). Planning Disaster Relief Operations. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 412-421.

Yi, W., & Kumar, A. (2007). Ant Colony optimization for disaster relief operations. Transportation Research Part E 43, 660-672.


975

กลยทธทางการตลาดสากลและความส าเรจทางการตลาดของธรกจสงออกสงทอ ในประเทศไทย

GLOBAL MARKETING STRSTEGY AND MARKET PERFORMANCE OF TEXTILE EXPORTING BUSINESSES IN THAILAND

ชวน ทองสอดแสง นศราวรรณ ไพบลยพรพงศ

อศว ก าแหงฤทธรงค ณฐณพชร ฉตรพชรากรการ

อาจารยประจ าสาขาวชาการจดการ คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยศรปทม ขอนแกน E-mail : [email protected]

บทคดยอ วตถประสงคหลกของการวจยในครงนเพอศกษาความสมพนธระหวางกลยทธทางการตลาดสากล

ความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวต และความเปนเลศทางการตลาดทมอทธพลตอความส าเรจทางการตลาด โดยกรอบแนวคดนอยบนพนฐานของทฤษฎความสามารถเชงพลวต ประชากรและกลมตวอยาง คอ ผประกอบการธรกจสงออกสงทอในประเทศไทย (132 บรษท) ท าการเกบรวบรวมขอมลดวยแบบสอบถามสงทางไปรษณย และวเคราะหขอมลโดยใชเทคนคการวเคราะหการถดถอยก าลงสองนอยทสด (OLS Regression Analysis) พบวา กลยทธทางการตลาดสากลมความสมพนธเชงบวกตอความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวตและความเปนเลศทางการตลาด อยางมนยส าคญทางสถต นอกจากนความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวตมความสมพนธเชงบวกตอความส าเรจทางการตลาด อยางมนยส าคญทางสถต ในขณะทความเปนเลศทางการตลาดไมมความสมพนธเชงบวกตอความส าเรจทางการตลาด จากผลการวเคราะหแสดงใหเหนวา ความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวตท าหนาทเปนตวแปรกลางระหวางกลยทธทางการตลาดสากลและความส าเรจทางการตลาดไดอยางสมบรณ (Fully supported) สวนความเปนเลศทางการตลาดนนไมสามารถท าหนาทเปนตวแปรกลางระหวางกลยทธทางการตลาดสากลและความส าเรจทางการตลาดได (Partial supported) ดงนน ความสามารถยดหยนทางการตลาดจงเปนปจจยส าคญตอการสนบสนนใหองคกรประสบความส าเรจทางการตลาดระดบโลกไดอยางมประสทธภาพ และจากขอจ ากดในการวจยในครงนจะน าไปพฒนางานวจยในอนาคตตอไป ค าส าคญ: กลยทธทางการตลาดสากล ความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวต ความเปนเลศทางการตลาด

ความส าเรจทางการตลาด



976

ABSTRACT The main research objective is to examine the relationships between global marketing strategy,

dynamic marketing capability, and market excellence has influence on market performance. The conceptual model is based on the Dynamic Capability Perspective. In this case selects the population and sample is enterprises of textile exports in Thailand and totally as 132 companies. Moreover, the data collection has operates survey by questionnaire mailing and uses OLS Regression Analysis to hypothesis testing. The finding shows that global marketing strategy has a significant positive effect on dynamic marketing capability and market excellence as respectively. Furthermore, the result demonstrates that dynamic marketing capability has a significant positive influence on market performance, while, market excellence has no significant impact on market performance. The finding indicates that dynamic marketing capability is fully in the role of mediating effect on the relationship between global marketing strategy and market performance. Meanwhile, market excellence is partially in the role of mediating effect on the relationship between global marketing strategy and market performance. Accordingly, dynamic marketing capability is the key success of global market as effectively and limitation of the study will bring develop in future. KEYWORDS: Global Marketing Strategy, Dynamic Marketing Capability, Market Excellence, Market

Performance

1. ความส าคญและความเปนมาของปญหา การด าเนนธรกจในปจจบนไดมการพฒนากลยทธทางการตลาดใหมๆ มากมาย ผบรหารไดตระหนกถงการพฒนาศกยภาพในการด าเนนงานขององคกรและแสวงหาแนวทางทจะยกระดบความสามารถขององคกรใหกาวเขาสตลาดโลกไดอยางมประสทธภาพ องคกรตางๆ จงไดใหความสนใจกบกลยทธทางการตลาดสากล (Global marketing strategy) ทไดมบทบาทส าคญตอการแขงขนทางธรกจในระดบโลก โดยคาดหวงใหธรกจประสบความส าเรจอยางยงยนดวยการใชกลยทธทางการตลาดทสอดคลองกบสภาพแวดลอม สงคม และผบรโภคในตลาดตางประเทศ (Borland, 2009) กลยทธทางการตลาดสากลนจะตองมการวางแผนการด าเนนงานใหครอบคลมทกดานทงภายในและภายนอกองคกรอยางเปนระบบ เพอใหทราบถงปจจยทมความเกยวของกบการด าเนนงานดานการตลาด เชน การตดตอสอสาร กฎหมายการคาระหวางประเทศ วฒนธรรม การคมนาคมขนสง เปนตน (Chae and Hill, 2000) และมงเนนทคณภาพของผลตภณฑและบรการทไดมาตรฐาน มเอกลกษณเฉพาะ จงจะสามารถสรางการจดจ าและยอมรบจากผบรโภคได (Park and Sternquist, 2008) ความทาทายขององคกรคอการก าหนดโครงสรางทางการตลาดใหสอดคลองกบความตองการของผบรโภคทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว (Peterson, 2004) ความกาวหนาทางดานเทคโนโลยกมผลตอการพฒนากลยทธทางการตลาดเชนกน องคกรจงตองมความสามารถในการปรบตวทางการตลาดและแสวงหาความรทางการตลาดใหมๆ อยเสมอ (Chang, 1995) ซงกลยทธทางการตลาดสากลควรเรยนรและท าความเขาใจถงพฤตกรรมของผบรโภคในแบบดงเดม เพอน ามาใชในการตดสนใจก าหนดแนวทางการด าเนนงานทางการตลาด และประยกตใชในการพฒนาทรพยากรมนษยของ


977

องคกรทมความแตกตางกนทางดานเชอชาต ศาสนา และวฒนธรรม (Boudreau, Ramstad, and Dowling, (2015) อยางไรกตาม การสงเสรมกลยทธทางการตลาดสากลใหมประสทธภาพมากขน ควรอยบนพนฐานของเทคโนโลยททนสมยและบคลากรทมความสามารถในการใช จงจะกอใหเกดประโยชนสงสด (Giesen et al., 2007) ซงในความเปนจรงนน เทคโนโลยมความเจรญกาวหนาเกนกวาการพฒนาทกษะความสามารถของบคลากร จะเหนไดวา กลยทธทางการตลาดสากลสามารถชวยใหองคกรประสบความส าเรจไดจากการสรางความแตกตางโดยการบรหารจดการทรพยากรทอยไดอยางเหมาะสมและคมคา

ดงนน การด าเนนธรกจในตลาดโลกมความซบซอนและทาทาย คณะผวจยไดมความสนใจทจะศกษาถงศกยภาพขององคกรทไดน าเอากลยทธทางการตลาดสากลไปใชในการด าเนนธรกจ จงน าไปสวตถประสงคงานวจยและการพฒนากรอบแนวคดการวจย ดงตอไปน

2. วตถประสงคการวจย เพอศกษาความสมพนธระหวางกลยทธทางการตลาดสากล ความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวต และความเปนเลศทางการตลาดทมอทธพลตอความส าเรจทางการตลาด

3. ทบทวนวรรณกรรม จากกรอบแนวคดของงานวจยในครงน ไดยดในหลกการของการพฒนาความสามารถทางการตลาด ซงเกดจากการเรยนรและปฏบตอยางตอเนอง (Teece et al, 1997) จงจะกอใหเกดความเชยวชาญและทกษะในการด าเนนงาน ทสามารถตอบสนองตอการเปลยนแปลงไดอยางมประสทธภาพ น าไปสความสามารถยดหยนในการด าเนนงานและปรบตวใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมไดเปนอยางด (Dreyer and Gronhaug, 2004) คณลกษณะเดนของความสามารถเชงพลวตน คอ การเพมขดความสามารถในการด าเนนงานขององคกรจากการแสวงหาความรใหมๆ ทงภายในและภายนอกองคกร ทชวยใหองคกรมศกยภาพในการแขงขนและสรางความไดเปรยบทเหนอกวาคแขงได (Teece, 2007; Weerawardenaa and O’Cass, 2004) ดงนน องคกรจงไดพยายามทจะบรหารจดการทรพยากรทอยรวมกบความสามารถทางการตลาดเพอพฒนาเปนนวตกรรมผลตภณฑและบรการทมความโดดเดน และตอบสนองไดตรงตามความตองการของผบรโภค จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบการกลยทธทางการตลาดสากลเพอความส าเรจทางการตลาดขององคกร สามารถพฒนาตวแปรและเชอมโยงความสมพนธสกรอบแนวคดการวจยไดดงตอไปน

รปท 1 กรอบแนวคดการวจย

กลยทธทางการตลาดสากล

ความสามารถยดหยนทางการตลาด

เชงพลวต

ความเปนเลศทางการตลาด



978

4. ขอบเขตการวจย การศกษาในครงนเปนการวจยเชงส ารวจทมงเนนศกษากลยทธทางการตลาดของธรกจสงออก โดยเลอกประชากรและกลมตวอยาง คอ ผประกอบการธรกจสงออกสงทอในประเทศไทย จ านวน 566 บรษท เนองจากธรกจนมอตราการเจรญเตบโตอยางตอเนองและสามารถสรางมลคาการสงออกผลตภณฑสงทอไดเพมขนเมอเทยบกบปทผานมา (http://www.depthai.go.th) ซงไดรบขอมลมาจากฐานขอมลของกรมสงเสรมการสงออก กระทรวงพาณชย เมอเดอนสงหาคม ป พ.ศ. 2557 (http://www.depthai.go.th) เครองมอทใชในการเกบรวบรวบขอมล คอ แบบสอบถามทสงทางไปรษณยโดยตรงถงผอ านวยการฝายการตลาดหรอผจดการฝายการตลาด ระยะเวลาในการเกบรวบรวมขอมลทงสน 16 สปดาห ซงแบบสอบถามตอบกลบและมความสมบรณ จ านวน 132 ชด คดเปนรอยละ 24.77 ซงอตราการตอบกลบแบบสอบถามไมควรนอยกวารอยละ 20 (Aaker et al., 2001) นอกจากนไดท าการตรวจสอบ Non-Response Bias เพอทดสอบความแตกตางระหวางกลมของผตอบกลบแบบสอบถามกอนและตอบกลบแบบสอบหลง ดวยสถต T-test โดยใชขอมลทวไปของธรกจ ไดแก ลกษณะการประกอบธรกจ ทนในการด าเนนงาน รายไดเฉลยตอปของธรกจ และตลาดสนคาหลกในตางประเทศ พบวา กลมตวอยางทตอบกอนและตอบหลงนนไมมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถต (p < 0.05) (Amstrong and Overton, 1974) ดงนน ขอมลทไดรบมานสามารถเปนตวแทนทดของกลมประชากรไดและมความเหมาะสมตอการน าไปวเคราะหเพอทดสอบสมมตฐานการวจยไปตอ ในการเกบรวบรวมขอมลไดพฒนาแบบสอบถามมาจากงานวจยทเกยวของในอดตและนยามความหมายของแตละตวแปร ประกอบดวย สวนท 1 ขอมลทวไปของผบรหารธรกจสงออกสงทอ จ านวน 7 ขอ สวนท 2 ขอมลทวไปทเกยวของกบธรกจสงออกสงทอ จ านวน 10 ขอ สวนท 3 คอ ความคดเหนเกยวกบกลยทธทางการตลาดของธรกจสงออกสงทอ จ านวน 17 ขอ โดยแบงขอค าถามตามตวแปรทใชในการวจยไดดงตอไปน (1) กลยทธทางการตลาดสากล จ านวน 5 ขอ ประเมนถงแนวทางการด าเนนงานทางการตลาดเพอสรางโอกาสทางการตลาดและสรางความไดเปรยบทางการแขงขน (2) ความสามารถยดหยนทางการตลาดพลวต จ านวน 4 ขอ ประเมนถงความสามารถในการปรบตวใหสอดคลองกบสถานการณทางการตลาด ความสามารถในการแขงขนและการตอบสนองทางการตลาดไดอยางรวดเรวและมประสทธภาพ (3) ความเปนเลศทางการตลาด จ านวน 4 ขอ ประเมนถงความสามารถทโดดเดนในการน าเสนอสนคาและบรการไดเหนอกวาคแขง และ (4) ความส าเรจทางการตลาด จ านวน 4 ขอ ประเมนถงผลการด าเนนงานในภาพรวมของธรกจทอยในเกณฑทด โดยก าหนดเปนมาตรวดแบบลเครท (Likert Scale) ประเมน 5 ระดบ จากเหนดวยมากทสดถงเหนดวยนอยทสด ซงแบบสอบถามนไดผานการตรวจสอบความตรงดานโครงสราง (Construct Validity) และความตรงดานเนอหา (Content Validity) จากผเชยวชาญทางดานการตลาดทงหมด 3 ทาน เพอใหแนใจไดวา เครองมอทใชการเกบรวบรวมขอมลครงนมประสทธภาพและสามารถวดสงทตองการศกษาไดอยางแมนย า จงไดท าการตรวจสอบความเทยงตรง (Validity) และความเชอมนของแบบสอบถาม (Reliability) โดยใชเทคนควเคราะหองคประกอบเชงยนยน (Confirmatory Factor Analysis) และคาสมประสทธแอลฟาครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) พบวา คา Factor loading มคาอยระหวาง 0.653 – 0.914 ซงมคามากกวา 0.40 แสดงใหเหนถงความเทยงตรงของแบบสอบถาม (Nunnally and Berstein, 1994) และคาสมประสทธแอลฟาครอนบาค มคามากกวา 0.60 แสดงใหเหนถงคาความเชอมนของ

http://www.depthai.go.th/


979

แบบสอบถาม (Hair et al., 2006) นนคอ เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลครงนมความนาเชอถอ ผลการทดสอบในตารางท 1 ตารางท 1 คา Factor loading และคาความเชอมนของเครองมอวด

ตวแปร Factor loading คาความเชอมน () กลยทธทางการตลาดสากล .653 - .873 .854 ความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวต

.708 - .893 .850

ความเปนเลศทางการตลาด .809 - .901 .887 ความส าเรจทางการตลาด .764 - .914 .826

5. ผลการศกษา จากลกษณะทางดานประชากรศาสตรของผตอบแบบสอบถามพบวา สวนมากเปนเพศชาย รอยละ 67.4 มอายมากกวา 50 ป รอยละ 51.5 สถานภาพสมรส รอยละ 60.6 การศกษาอยในระดบปรญญาตรหรอต ากวา รอยละ 55.3 มประสบการณท างานมากกวา 15 ป รอยละ 69.7 และมรายไดเฉลยตอเดอนมากกวา 50,000 บาท รอยละ 63.6 นอกจากนยงพบวา ลกษณะทวไปของธรกจสงออกสงทอ โดยสวนใหญจะจดตงในรปแบบบรษทจ ากด รอยละ 89.4 การด าเนนธรกจเปนกจการของคนไทย รอยละ 81.8 ซงเปนทงผผลตและจดจ าหนาย รอยละ 59.8 มจ านวนพนกงานนอยกวา 100 คน รอยละ 61.4 ทนในการด าเนนงานอยระหวาง 5,000,000-50,000,000 บาท รอยละ 42.4 รายไดเฉลยของธรกจตอปนอยกวา 50,000,000 บาท รอยละ 40.2 ระยะเวลาในการด าเนนงานมากกวา 15 ป รอยละ 75 และตลาดหลกในการสงออกสงทอคอ เอเชย รอยละ 53.8 ในเบองตนไดท าการทดสอบสมมตฐานเพอค านวณหาคาเฉลยไดดงตอไปน กลยทธทางการตลาดสากลและความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวต มคาเฉลยสงสด (X = 3.89, S.D. = 0.58; X = 3.89, S.D. = 0.64) รองลงมา ไดแก ความเปนเลศทางการตลาด มคาเฉลย (X = 3.86, S.D. = 0.71) และความส าเรจทางการตลาด มคาเฉลย (X = 3.36, S.D. = 0.67) ตามล าดบ ผลการทดสอบในตารางท 2


980

ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาสมประสทธสหสมพนธ ตวแปร กลยทธทาง

การตลาดสากล

ความสามารถยดหยนทางการตลาดเชง

พลวต

ความเปนเลศทางการตลาด


ขนาดธรกจ

เวลาด าเนนธรกจ

Mean 3.89 3.89 3.86 3.36 1.58 3.66 S.D. 0.58 0.64 0.71 0.67 0.87 0.64 กลยทธทางการตลาดสากล 1.00 ความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวต

0.532*** 1.00

ความเปนเลศทางการตลาด 0.715*** 0.810*** 1.00 ความส าเรจทางการตลาด 0.572*** 0.476*** 0.514*** 1.00 ขนาดธรกจ -0.034 -0.063 -0.045 0.146 1.00 เวลาด าเนนธรกจ -0.072 -0.084 -0.062 -0.173** -0.020 1.00 *** p<0.01, ** p<0.05, (N=132)

การทดสอบสมมตฐานการวจยในครงน ไดท าการวเคราะหถงความสมพนธระหวางตวแปรตามกรอบ

แนวคด (รปท 1) โดยใชเทคนคการวเคราะหการถดถอยก าลงสองนอยทสด (OLS Regression Analysis) โดยก าหนดใหขนาดของธรกจและเวลาในการด าเนนธรกจเปนตวแปรควบคม พบวา กลยทธทางการตลาดสากลมความสมพนธเชงบวกตอความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวตและความเปนเลศทางการตลาด (β = 0.53, p < 0.01; β = 0.71, p < 0.01) อยางมนยส าคญทางสถต ตามล าดบ นนคอเปนไปตามสมมตฐานการวจยท 1 และ 2 นอกจากนยงพบวา ความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวตมความสมพนธเชงบวกตอความส าเรจทางการตลาด (β = 0.23, p < 0.05) อยางมนยส าคญทางสถต ซงเปนไปตามสมมตฐานการวจยท 3 ในขณะทความเปนเลศทางการตลาดไมมความสมพนธเชงบวกตอความส าเรจทางการตลาด (β = 0.02, p > 0.10) นนคอไมเปนไปตามสมมตฐานการวจยท 4 ผลการวเคราะหแสดงไดในตารางท 3


981

ตารางท 3 ผลการวเคราะหความสมพนธระหวางกลยทธทางการตลาดสากล ความสามารถยดหยนทางการตลาด เชงพลวต ความเปนเลศทางการตลาด และความส าเรจทางการตลาด ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวต

(Model 1)

ความเปนเลศทางการตลาด (Model 2)

ความส าเรจทางการตลาด (Model 3)

กลยทธทางการตลาดสากล 0.53*** (0.07)

0.71*** (0.06)

0.43*** (0.10)

ความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวต 0.23** (0.12)

ความเปนเลศทางการตลาด 0.02 ().14)

ขนาดของธรกจ -0.09 (0.15)

-0.04 (0.13)

0.36** (0.14)

เวลาด าเนนธรกจ -0.16 (0.26)

-0.04 (0.22)

-0.41* (0.24)

Adjust R2 0.27 0.50 0.39 a Beta coefficients with standard errors in parenthesis, *** p < 0.01, **. p <0.05, * p < 0.10

6. อภปรายผล จากผลการวเคราะหแสดงใหเหนวา กลยทธทางการตลาดสากลมอทธพลตอความสามารถยดหยนทาง

การตลาดเชงพลวตและความเปนเลศทางการตลาด สอดคลองกบผลการวจยของ Douglas and Craig (2015) ทไดคนพบวา ในตลาดโลกนนกลยทธทางการตลาดสากลจะสงเสรมใหมการถายทอดทกษะทางการตลาดและเรยนรวฒนธรรมซงกนและกน ท าใหองคกรเขาใจความตองการของตลาดไดงายขน สามารถปรบตวตอการเปลยนแปลงและตอบสนองตอสถานการณตางๆ ไดอยางรวดเรว ในท านองเดยวกน Hitt, Keats, and Yucel (2015) ไดอธบายวา ความสามารถยดหยนทางการตลาดน เปนปจจยส าคญตอการพฒนาความรและการเลอกใชทรพยากรเฉพาะทองคกรมอยไดอยางเหมาะสมและสรางสรรค เกดเปนนวตกรรมผลภณฑใหมๆ ทมความโดดเดน จงจะสรางความไดเปรยบทางการแขงขนในตลาดโลกได พรอมกบ Pernu, Mainela, and Puhakka (2014) ไดเสนอวา องคกรควรตระหนกถงการสรางความสมพนธทดและการมสวนรวมกบลกคา ซพพลายเออร เพอการขยายเครอขายทางธรกจและเกดการยอมรบจากลกคาไดในระยะยาว

นอกจากนความสามารถยดหยนทางการตลาดเชงพลวตมอทธพลตอความส าเรจทางการตลาด สอดคลองกบผลงานวจยของ Sloan, Hazucha, and Katwyk (2015) ทแสดงถง บทบาทของผบรหารทมความส าคญตอการก าหนดแนวทางการด าเนนงานทางตลาด การท างานระหวางหนวยงาน กจกรรมทางการตลาด การพฒนาบคลากร เพอใหเขาใจความแตกตางของตลาดและมศกยภาพในการแขงขนทเหนอกวาคแขง และผลการวจยของ Scott-Jackson et al., (2011) ยงชใหเหนวา องคกรทมงเนนการพฒนาบคลากรจะมโอกาสประสบความส าเรจไดอยางรวดเรว เนองจากบคลากรทไดรบการเรยนรและปฏบตทางการตลาดอยเสมอ จะมความ


982

เชยวชาญทางการตลาด เขาใจในคณลกษณะของผบรโภค และบรบทของตลาดโลกไดเปนอยางด ทงยงม ความพรอมทจะปรบตวใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมทางการตลาดไดอยางมประสทธภาพ ในทางตรงกนขาม ความเปนเลศทางการตลาดไมมอทธพลตอความส าเรจทางการตลาด จากผลการวจยของ Bingham and Hague (2013) ไดเสนอแนะวา ความเปนเลศทางการตลาดของธรกจสงทอนนยงตองมการพฒนาทกระบวนการผลตดวยเทคโนโลยททนสมยอกมาก เพอใหไดผลตภณฑทมคณภาพ และผลตไดทนเวลาตามความตองการของผบรโภค ซงในความเปนจรง จะตองจดสรรงบประมาณในการลงทนคอนขางสง นอกจากน Peterson (2004) ไดอธบายวา แนวโนมความตองการของตลาดโลกมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและตลอดเวลา จงยากตอการสรางสรรคผลตภณฑใหมๆ ออกสตลาดได ซงเปนอปสรรคของการสรางความเปนเลศทางการตลาด หากจะน าไปสความส าเรจทางการตลาดไดอาจจะตองอาศยเวลาและความสามารถทางดานนวตกรรมทางการตลาดสง

7. สรปและขอเสนอแนะงานวจยในอนาคต การศกษาครงนท าใหเขาใจถงปจจยทมความส าคญตอการก าหนดกลยทธทางการตลาด นนคอ การพฒนาความสามารถใหมความพรอมและความยดหยนในการด าเนนธรกจ ผลการวจยไดเออประโยชนตอธรกจสงออกสงทอ ในประเดนทสามารถน าไปประยกตใชในการวางแผนการตลาดไดอยางเหมาะสมและชวยในการตดสนใจเลอกใชกลยทธทางการตลาด ควบคไปกบการพฒนาทางดานนวตกรรมผลตภณฑและแนวโนมการลงทนทางดานเทคโนโลยททนสมย เพอใหตอบสนองความตองการของผบรโภคไดอยางมประสทธภาพ นอกจากนธรกจสงออกสงทอของประเทศไทยยงตองการการสนบสนนจากหนวยงานตางๆ และกจกรรมทสงเสรมการมสวนรวมทางการตลาด ซงการวจยในอนาคตสามารถน าขอจ ากดในครงนไปพฒนาตวแปรใหมๆ ทางดานการตลาด เพอสรางสรรคกลยทธทางการตลาดทมประสทธภาพและเหมาะสมกบบรบทอนๆ

กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณผประกอบการธรกจสงออกสงทอในประเทศไทยทกทาน ทไดสละเวลาและใหความอนเคราะหขอมลทางดานการตลาดและขอมลทเกยวของกบธรกจ ตลอดจนขอเสนอแนะตางๆ ทเปนประโยชนอยางยง และท าใหการศกษาครงนส าเรจลลวงไดดวยด

เอกสารอางอง Aaker, D.A., Kumar, V., and Day, D.S. 2001. Strategic Market Management. John Wiley & Sons, Inc., United

States of America. Armstrong, J.S. and Overton, T.S. 1977. Estimating Non-response Bias in Mail Surveys. Journal of

Marketing Research, 14, 3: 396-402. Bingham, G.A. and Hague, R. 2013. Efficient Three Dimensional Modeling of Additive Manufactured Textiles.

Rapid Prototyping Journal, 19(4): 269-281. Borland, H. 2009. Conceptualising Global Strategic Sustainability and Corporate Transformational Change.

International Marketing Review, 26(4/5): 554-572.


983

Boudreau, J.W., Ramstad, P.M. and Dowling, P.J. 2015. Global Talentship: Toward a Decision Science Connecting Talent to Global Strategic Success. Advances in Global Leadership, 3: 63-99.

Chae, M.S. and Hill, J.S. 2000. Determinants and Benefits of Global Strategic Marketing Planning Formality. International Marketing Review, 17(6): 538-563.

Chang, T.L. 1995. Formulating Adaptive Marketing Strategies in a Global Industry. International Marketing Review, 12(6): 5-18.

Douglas, S.P. and Craig, C.S. 2015. Reassessing Global Marketing Strategy. International Business Scholarship: AIB Follows on the First 50 Years and Beyond Research in Global Strategic Management, 14: 139-153.

Dreyer, B. and Gronhaug, K. 2004. Uncertainty, Flexibility, and Sustained Competitive Advantage. Journal of Business Research 57: 484– 494.

Giesen, E., Berman, S.J., Bell, R. and Blitz, A. 2007. Three Ways to Successfully Innovate Your Business Model. Strategy & Leadership, 35(6): 27-33.

Hair, J.F., Black, B.B., Anderson, R., and Tatham, R.L. 2006. Multivariate Data Analysis 6th ed. New Jersey: Pearson Education.

Hitt, M.A., Keats, B.W. and Yucel, E. 2015. Strategic Leadership in Global Business Organizations: Building Trust and Social Capital. Advances in Global Leadership, 3: 9-35.

Nunnally, J.C. and Bernstein, I.H. 1994. Psychometric Theory (3rd Edition). McGraw-Hill Series in Psychology, McGraw-Hill, Inc., New York: NY, 21: 451-468.

Park, Y. and Sternquist, B. 2008. The Global Retailer’s Strategic Proposition and Choice of Entry Mode. International Journal of Retail & Distribution Management, 36(4): 281-299.

Pernu, E., Mainela, T. and Puhakka, V. 2014. Organizing MNC Internal Networks to Manage Global Customers: Strategies of Political Compromising. Orchestration of the Global Network Organization Advances in International Management, 27: 349-376.

Peterson, E.R. 2004. Seven Revolutions: Global Strategic Trends Out to the Year 2025. Multinational Business Review, 21(2): 111-120.

Scott-Jackson, W., Druck, S., Mortimer, T. and Viney, J. 2011. HR’s Global Impact: Building Strategic Differentiating Capabilities. Strategic HR Review, 10(4): 33-39.

Sloan, E.B., Hazucha, J.F. and Katwyk, P.T. 2015. Strategic Management of Global Leadership Talent. Advances in Global Leadership, 3: 235-274.

Teece, D.J. 2007. Explicating Dynamic Capabilities: The Nature and Microfoundations of (Sustainable) Enterprise Performance. Strategic Management Journal, 28: 1319-1350.

Teece, D.J., Pisano, G., and Shuen, A. 1997. Dynamic Capabilities and Strategic Management. Strategic Management Journal, 18, 7: 509-533.


984

Weerawardena, J. and A. O’Cass. (2004). “Exploring the Characteristics of the Market-driven Firms and Antecedents to Sustained Competitive Advantage,” Industrial Marketing Management. 33: 419-428.


985

NEW MEDIA LITERACY AND COMMUNICATION THEORY

Asst. Prof. Dr. Kanchana Meesilapavikkai Instructor, Sripatum University E-mail: [email protected]

Dr.Siraya Kongsompong Instructor, Sripatum University,

E-maul: [email protected] Dr.Tanachart Junveroad

Instructor, Sripatum University E-mail: [email protected]

ABSTRACT At a moment of profound and prolonged media transition, people have absorbed media content being

rewritten. Now, in this context, new media can be seen as the key drivers and accelerators of a growing integration between culture and commerce. Individuals are defined through their roles as senders and receivers, participants within the new media surrounding culture.

The democratization gives people who have been mere consumers the ability to be creators. Even more exciting, media democratization also turns creators into collaborators. They have only begun to explore the meaning, much less the potential, of this reality.This New Media Literacy Conceptual Model, integratewith threecommunication theory: Diffusion of Innovation (DOI) Theory, Uses and Gratification Theory, and Semiotic Theory.

The factors of production perspective or consumption perspective are integrated to use at that moment, “Facing Time,” of communication. Communication skills and social skills that are experienced by people to realize in “trust” the context or content of new media are very important and value for senders or receivers to gain benefit in new media literacy.

KEYWORDS: New MediaLiteracy, Communication Theory

บทคดยอ ในขณะทสอมการเปลยนแปลงอยางมากมายและยาวนานผคนเกดการซมซบเนอหาของสอทถกเขยนขนใหมขณะนและในบรบทนสอใหมถกมองวาเปนแรงขบเคลอนทส าคญทมสวนเรงในการบรณาการระหวาง




986

วฒนธรรมและการพาณชย ประชาชนทกคนถกก าหนดบทบาทดวยการเปนทงผสงสารและผรบสาร ภายใตบรบทของการเปนผมสวนรวมในวฒนธรรมสอใหม สทธทเกดจากประชาธปไตยชวยใหทกคนสามารถทจะเปนผสรางเนอหาและนาตนเตนมากขนเมอผสรางเนอหา สามารถเปนผทสามารถท างานรวมกนไดพวกเขาสามารถเรมตนเพยงการส ารวจความหมายมากนอยตามศกยภาพของความเปนจรงนแบบจ าลองแนวคดการรเทาทนสอใหมเปนการบรณาการสามทฤษฎเขาดวยกน คอ ทฤษฎการแพรกระจายของนวตกรรม ทฤษฎการใชประโยชนและความพงพอใจและทฤษฎสญญะวทยา จากแบบจ าลองแนวคดการรเทาทนสอใหมสะทอนใหเหนถงปจจยทมผลตอมมมองของการผลตหรอมมมองของการบรโภคเปนการบรณาการเพอการเผชญกบ"เวลาเฉพาะหนา" ในการสอสารทกษะการสอสารและทกษะทางสงคมทเกดจากการมประสบการณของผคนท าใหเกดการตระหนกใน "ความไววางใจ" จากบรบทหรอเนอหาของสอใหมทมความส าคญมากทงตอผสงสารและผรบสารทจะไดรบประโยชนจากการรเทาทนสอใหม ค ำส ำคญ: การรเทาทนสอใหม ทฤษฎการสอสาร

INTRODUCTION From the end of the 1990s onwards the digital divide, commonly defined as the gap between those who have and do not have access to computers and the Internet, has been a central issue on the scholarly and political agenda of new media development.

In this context, media can be seen as the key drivers and accelerators of a growing integration between culture and commerce. Individuals are defined through their roles as ‘consumers,’ each of them has the power to produce and distribute content and is being transformed by his/her new power and responsibility in this emerging media ecology; and in the process of new emphasis on the social networks through which production and consumption occurs. In this context, it may no longer be of value to talk about personalized media; perhaps, YouTube, Second Life, Wikipedia, Flickr, MySpace and Line. Van Dijk (2006)shows in his article that the results of digital divide research are classified under four successive types of access: motivational, physical, skills and usage. A shift of attention from physical access to skills and usage is observed. In terms of physical access the divide seems to be closing in the most developed countries; concerning digital skills and the use of applications the divide persists or widens. Exactly, the article reflects that among the shortcomings of digital divide research are its lack of theory, conceptual definition, interdisciplinary approach, qualitative research and longitudinal research.

NEW MEDIA LITERACY, NML

The term ‘new media’ broadly refers to computer and communication technologies (Chen, Wu, & Wang, 2011), or a wide range of changes in media production, distribution and use. A majority of researchers


987

tend to define new media by its technical characteristics including digitality: dispersal, virtuality, modularity, multimodality, hybridity, interactivity, automation, and variability.

Confronting the Challenges of Participatory Culture: Media Education for the 21st Century (Jenkins et al., 2006), the white paper, identifies the kinds of participatory practices youth are engaged in today, and draws up a provisionary list of the skills these practices demonstrate. Members of the NML team share their thoughts and perspectives on the skills that call the new media literacies, which constitutes the core cultural competencies and social skills that young people need in the new media landscape. Jenkins et al. call them “literacies,” but they change the focus of literacy from one of individual expression to one of community involvement. They build on the foundation of traditional literacy, research skills, technical skills, and critical analysis skills taught in the classroom.Jenkins et al. (2006) conclude a set of core social skills and cultural competencies that young people should acquire if they are to be full, active, creative, and ethical participants in this emerging participatory culture in Table 1.

Table 1. Social Skills and New Media Literacy (Applied from Jenkins et al., 2006)

Social Skills New Media Literacy 1. Play the capacity to experiment with one’s surrounding as a form of problem-solving 2. Performance the ability to adopt alternative identities for the purpose of improvisation and

discovery 3. Simulation ability to interpret and construct dynamic models of real-world processes 4. Appropriation the ability to meaningfully sample and remix media content 5. Multitasking the ability to scan one’s environment and shift focus as needed to salient details 6. Distributed

Cognition the ability to interact meaningfully with tools that expand mental capacities

7. Collective Intelligence

the ability to pool knowledge and compare notes with others toward a common goal

8. Judgment the ability to evaluate the reliability and credibility of different information sources

9. Transmedia Navigation

the ability to follow the flow of stories and information across multiple media

10. Networking the ability to search for, synthesize, and disseminate information 11. Negotiation the ability to travel across diverse communities, discerning and respecting

multiple perspectives, and grasping and following alternative norms K. Meesilapavikkai (2011). New Media Literacy.Journal of Communication Arts,

Vol.29 No.4 2011 pp. 198-199, Faculty of Communication Arts, Chulalongkorn University.

http://www.newmedialiteracies.org/wp-content/uploads/pdfs/NMLWhitePaper.pdf


988

Fostering such social skills and cultural competencies require a more systematic approach to media education in the United States. Everyone involved in preparing young people to go out into the world has contributions to make in helping students acquire the skills they need to become full participants in society.

T. B. Lin, J. Y. Li, F. Deng, & L. Lee (2013) refined framework of NML,the model aims to address the two limitations of Chen et al.’s (2011) framework. Like Chen et al.’s framework, the framework acknowledges NML as indicated by two continua (i.e., functional-critical and consuming-prosuming) that consist of four types of literacy: Functional Consuming (FC), Critical Consuming (CC), Functional Prosuming (FP), and Critical Prosuming (CP). Furthermore, the framework further unpacks the four types of NML into ten more fine-grained indicators, and proposes another new divide that distinguishes Web 1.0 from Web 2.0.

DIFFUSION OF INNOVATION THEORY

Diffusion of Innovation (DOI) Theory, it is one of the oldest social science theories, developed by E.M. Rogers in 1962, which originated in communication to explain howan idea or product gains momentum and diffuses through a specific population or social system to adopt a new idea, behavior, or product make the end result of this diffusion to people.

Rogers (1962) focuses the theory in five categories for DOI as 1)Innovators,2.5% of people, who want to be the first to try the innovation as venturesome and interested in new ideas, willing to take risks, and to develop new ideas. 2)Early Adopters, 13.5% of people, who represent opinion leaders, enjoy leadership roles, and embrace change opportunities. 3)Early Majority, 34% of people,who are rarely leaders, but do adopt new ideas before the average person. 4)Late Majority, 34% of people, who are skeptical of change, and will only adopt an innovation after it has been tried by the majority. 5)Laggards, These people are bound by tradition and very conservative. They, 16%, are very skeptical of change.

Importantly, when promoting an innovation, there are different strategies used to appeal to the different adopter categories. This theory has been used successfully in many fields including communication. Diffusion of Innovation Theory is used to accelerate that typically aim to change the behavior of a social system. The most successful adoption results from understanding the target population and the factors influencing their rate of adoption.

USES AND GRATIFICATION THEORY Uses and Gratifications Theory takes a more humanistic approach to looking at media use. Blumler and Katz (1974) believe that there is not merely one way that the populace uses media. Instead, they believe there are as many reasons for using the media, as there are media users. Uses and gratifications theory focuses on why people use particular media and not what media does to people. According to this theory, Blumler and Katz value that media consumers have a free will to decide how they will use the media and how it will effect to

http://www.aber.ac.uk/media/Students/dzj9401.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Hypodermic_needle_model


989

them. Uses and gratification is the optimist’s view of the media. The theory takes out the possibility that the media can have an unconscience influence over our lives and how people view the world.

SEMIOTIC THEORY

Semiotics is the theory of the production and interpretation of meaning which is made by the deployment of acts and objects which function as "signs" in relation to other signs. Signs are deployed in space and time to produce "texts", whose meanings are construed by the mutually contextualizing relations among their signs (University of Twente, 2015). Pierce (1958) says that there is relationship between a sign, an object, and a meaning. The sign represents the object, or referent, in the mind of an interpreter. “Interpretant” refers to a sign that serves as the representation of an object. Signs can be verbal (words) or nonverbal. People are interpreters of signs.

However, there are still two categories; General Semiotics tends to be formalistic and abstracting signs from the contexts of use and Social Semiotics that takes the meaning-making process, "semiosis", to be more fundamental than the system of meaning-relations among signs, which are considered only the resources to be deployed in making meaning. Multimedia semiotics is based on the principle that all meaning-making, because it is a material process as well as a semiotic practice, necessarily overflows the analytical boundaries between distinct, idealized semiotic resource systems such as language, gesture, depiction, action, etc.

NEW MEDIA LITERACY AND COMMUNICATION THEORY New media literacy, there are dual aspects as production and consumption perspective. When people create media that serves a public interest, they need to understand what it means to be journalistic, as well as how to help make it better and more useful. As today, people have right to be senders to post or share content in any kind of new media platform, even though sometimes is less of social responsibility. This reflects as production perspective. Consumption perspective of new media literacy, it’s absolutely essential to understand the wayspeople (senders) use media to persuade and manipulate, in part to avoid undue influence.In the process people (receivers) all need to have a clear understandingof how journalism works or any senders use new media as a tool. This adds up to a new kind of new media literacy, based on key principles for both consumers and creators. They overlap to some degree, and they require an active, not passive, approach to media. This model integrates many perspectives of new media literacy and three communication theories: Diffusion of Innovation (DOI) Theory, Uses and Gratifications Theory, and Semiotic Theory; see Figure 1.

Production PerspectiveIt includes of threesignificant factors. 1. Sender Encoding

1.1 Citizens’ Right (With Social Responsibility), Citizen journalism alsobe


990

known as participatory journalism or internet journalism is the act of citizens of playing an active role in the process of collecting, reporting, analyzing and disseminating news and information to provide independent, reliable, accurate, wide-ranging and relevant information that a democracy requires, which is not practiced by professional journalists. However, actually most senders are encoding as people to post or share information by themselves. In production perspective, this conceptual model, senders of dual roles: Citizen journalism and most of people should realize in social responsibility

1.2 CommunicationSkills, being able to communicate effectively is the most important and developing communication skills can help all aspects of life. The ability of senders to communicate informationaccurately, clearly and as intended, is a vital life skill and something that should not be overlooked.

Receiver-Decoding Sender-Encoding

Production PerspectiveConsumption Perspective Figure 1. New Media Literacy Conceptual Model

2. Communication Theory

2.1 Diffusion of Innovation Theory, it originates in communication to explainan idea or product gains momentum and diffuses or spreads through a specific population or social system. The end result of this diffusion is that people, as part of a social system, adopt a new idea, behavior, or product. Senders create content as they are Innovators-people who want to be the first to try the innovation, Early Adopters-people who represent opinion leaders, Early Majority-people are rarely leaders, but they do adopt new ideas before the average person, Late Majority-people are skeptical of change, and will only adopt an innovation after it has been tried by the majority, and Laggards- people are bound by tradition and very conservative.Senders in new media era concern in innovation as technology and it reflects senders’ ability.

2.2 Uses and Gratification Theory, it focuses on why people use particular media and not what media does to people. Uses and gratification is the optimist’s view of the media. The theory takes out the possibility that the media can have an unconscience influence over our lives and how people view the

*Citizens’ Right

(With Social

Responsibility)

* Communication

Skills

*Diffusion of

Innovation

Theory

* Uses and

Gratification

Theory

* Semiotic

Theory

*Diffusion of

Innovation

Theory

* Uses and

Gratification

Theory

* Semiotic

Theory

* Communication

Skills

* Social Skills

- Collective

Intelligence

- Judgment

- Networking

New Media

Platform

Content





991

world. Senders use media for approach by their gratifications and they concern by the theory as the nature of the "active" audience; the role of gratification orientations in mediating effects; the social origins of media needs and uses.

2.3 Semiotic Theory, it is the theory of the production and interpretation of meaning by the deployment of acts and objects which function as "signs" in relation to other signs.

Senders use systems of signs by the complex meaning-relations that can exist between one sign and another, primarily relations of contrast and super ordination/subordination. Signs are deployed in space and time to produce "texts", that meanings are construed by the mutually contextualizing relations among their signs.

3. New Media Context 3.1 New Media Platform, new media as computer technology use as a

distribution platform. New media are the cultural objects which use digital computer technology for distribution and exhibition as Internet, Web sites, YouTube, Second Life, Wikipedia, Flickr, MySpace, Facebook, Twitter, LinkedIn and Line, for examples. The term "new media" will be distributed through computers.

3.2 Content, in production perspective, is information and experiences that senders provide value for receivers in specific contexts. Content is something that is to be expressed and delivered via many different new media including. The word is used to identify and quantify the information for formats and genres as manageable value-adding components of useful new media to the target audiences. Content reflects senders’ abilities to create media especiallywith a critical understanding of embedded socio-cultural values and ideology issues.

Consumption Perspective Three factors are important reflection. 1. New Media Context

1.1 New Media Platform, new media as computer technology is provided for receivers as distribution platform. New media are the cultural objects which use digital computer technology for distribution and exhibition as Internet, Web sites, YouTube, Second Life, Wikipedia, Flickr, MySpace, Facebook, Twitter, LinkedIn and Line, for examples. The term "new media" will be distributed through computers.

1.2 Content, in consumption perspective, is information and experiences that senders provide value for receivers in specific contexts. Content is something that is to be expressed and delivered via many different new media including. The word is used to identify and quantify the information for formats and genres as manageable value-adding components of useful new media to the target audiences.

http://en.wikipedia.org/wiki/Information

http://en.wikipedia.org/wiki/Medium_%28communication%29

http://en.wikipedia.org/wiki/Information

http://en.wikipedia.org/wiki/Medium_%28communication%29


992

2. Communication Theory 2.1 Diffusion of Innovation Theory, it originates in communication to explain an idea or product

gains momentum and diffuses or spreads through a specific population/receiversor social system. The end result of this diffusion is that receivers, as part of a social system, adopt a new idea, behavior, or product. Receivers accept content as they are Innovators-people who want to be the first to try the innovation, Early Adopters-people who represent opinion leaders, Early Majority-people are rarely leaders, but they do adopt new ideas before the average person, Late Majority-people are skeptical of change, and will only adopt an innovation after it has been tried by the majority, and Laggards- people are bound by tradition and very conservative. Receivers in new media era concern in innovation such as technology and it reflects receivers’ ability.

2.2 Uses and Gratification Theory, it focuses on why people use particular media and not what media does to people. Uses and gratification is the optimist’s view of the media. The theory takes out the possibility that the media can have an unconscience influence over our lives and how people view the world. Receivers use or accept media for approach by their gratifications and they concern as the nature of the "active" audience; the role of gratification orientations in mediating effects; the social origins of media needs and uses.

2.3 Semiotic Theory, it is the theory of the production and interpretation of meaning by the deployment of acts and objects which function as "signs" in relation to other signs. Receivers use systems of signs by the complex meaning-relations that can exist between one sign and another, primarily relations of contrast and super ordination/subordination. Signs are deployed in space and time to produce "texts", that meanings are construed by the mutually contextualizing relations among signs. 3. Receiver-Decoding

3.1 Communication Skills, being able to communicate effectively is the most important and developing communication skills can help all aspects of life. Receivers are in the process of decoding. They have to integrate all consumption perspectives to interpret content.

3.2 Social Skills;receivers realize in Collective Intelligence: the ability to poolknowledge and compare notes with others toward a common goal; Judgment: the ability to evaluate the reliability and credibility of different information sources; and Networking: the ability to search for, synthesize, and disseminate information.

CONCLUSIONS This democratization gives people who have been mere consumers the ability to be creators. Even more exciting, media democratization also turns creators into collaborators. They have only begun to explore the meaning, much less the potential, of this reality.This New Media Literacy Conceptual Model, the factors of production perspective or consumption perspective is integrated to use at that moment, “Facing Time.”





993

Communication skills and social skillsthat are experienced by people to realize in “Trust” the context or content of new media are very important and value for senders or receivers to gain benefit in new media literacy.

BIBLIOGRAPHY Blumler J.G. & Katz, E. (1974).The uses of mass communications: Current perspectives on gratifications

research. Beverly Hills, CA: Sage. Chen, D.-T., Wu, J., & Wang, Y.-M. (2011). Unpacking new media literacy. Journal on Systemics,

Cybernetics and Informatics, 9(2), 84-88. Van Dijk, J.A.G.M. (2006). Digital divide research, achievements and shortcomings. Poetics 34, 221–235. Jenkins, H. (2006). Convergence culture: Where old and new media collide. New York: University Press. Lin, T.-B., Li, J.-Y., Deng, F., & Lee, L. (2013). Understanding New Media Literacy: An Explorative

Theoretical Framework.Educational Technology & Society,16 (4), 160–170. Meesilapavikkai, K. (2011). New media literacy.Journal of Communication Arts, Vol.29 No.4 2011 pp. 198-

199, Faculty of Communication Arts, Chulalongkorn University. Peirce, C. S. (1958). Selected Writings (8 Vols.). (Ed. Charles Hartshorne, Paul Weiss & Arthur W Burks).

Cambridge, MA: Harvard University Press. Rogers, E. M. (1962).Diffusion of innovations. New York: Free Press. University of Twente. 2015.Semiotic Theory. Retrieved November 11, 2015, from http://www.utwente.nl/cw/theorieenoverzicht/Levels%20of%20theories/micro/Semiotic%20Theories/

http://www.utwente.nl/cw/theorieenoverzicht/Levels%20of%20theories/micro/Semiotic


994

การเลาเรองในหนงสอการตน “วนพซ”: กรณศกษาเรองเลาเขาถงใจคนอาน THE STUDY OF COMIC BOOK NARRATIVE: ONE PIECE

ผชวยศาสตราจารยนบทอง ทองใบ

หวหนาสาขาวชาวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน มหาวทยาลยศรปทม E-mail : [email protected]

บทคดยอ บทความนมวตถประสงคเพอวเคราะหแนวทางการเลาเรองของหนงสอการตนญปนเรองวนพซ โดยใช

แนวคดเกยวกบการเลาเรอง และการสรางตวละครเปนกรอบหลก โดยชใหเหนวาการตนเรองดงกลาวมโครงเรองซบซอนแตมเอกภาพ การสรางตวละครแบบกลมทมความแตกตางทงการออกแบบรปลกษณภายนอกและภายใน เพอสะทอนบคลกผอานปจจบนทมวฒนธรรมกลมและมอตลกษณหลากหลาย การสรางแกนความคดของเรองอนเปนสากลทถายทอดเรองมตรภาพ และความกลาหาญของตวละคร ทงนผเขยนมงหวงวาบทความชนนจะชวยใหผสรางสรรคหนงสอการตน และผเขยนเรองในสออนๆ เหนแนวทางการเลาเรอง และการสรางตวละครทสามารถเขาถงผอานในระดบสากลได

ABSTRACT This article is aimed to analyze the narrative style of the Japanese comic book “One Piece” studying the narration and the characterization as the main frameworks. It indicates that presents the complex plots but unity. The creation of group characters are differently designed for both inside and outside images to reflect the recent readers who own their individual group cultures and various identities. And the creation of the universal core conceptual regarding “friendship and courage” can be transferred to the readers. I hope that this article may be helpful for either comic book creators or any other different media writers to understand the narrative style and characterization that can be able to approach the international readers.

บทน า แมสอสงคมออนไลนก าลงเขามามบทบาทตอคนรนใหมมากขนทกขณะ แตคงไมมใครปฏเสธวา

“หนงสอ” และ “การอาน” ยงคงมความส าคญตอการพฒนาประเทศในระยะยาว และเปนกระบวนการในการสะสมทนมนษยทส าคญยง แตจากผลการส ารวจของสมาคมผจดพมพและผจ าหนายหนงสอแหงประเทศไทยเมอเดอนกมภาพนธ 2558 พบวา รอยละ 12 หรอ 1 ใน 10 ของคนไทย (ทมอาย 15-69 ป ทวประเทศ จ านวน 3,432 ตวอยาง) “ไมอานอะไรเลย” ขณะทระยะเวลาในการอานหนงสอตอวนของคนไทยเหลอเพยงเฉลย 28 นาทตอวน ลดลงจากการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาตในป 2556 ทพบวาคนไทยใชเวลาอานหนงสอเฉลย


995

37 นาทตอวน แตทามกลางความนาวตกถงสถตการอานของคนไทยขางตนนน ยงมประเดนทนาสนใจจากผลส ารวจวาประเภทของหนงสอทคนไทยเลอกอานมากทสดคอ “การตน/นยายภาพ” ถงรอยละ 34.4

บทความชนนจงมวตถประสงคเพอวเคราะห สงเคราะห การตนจากสญชาตญปน ทยงคงไดรบความนยมจากชาวไทยมากทสด (กาญจนา แกวเทพ , ภทรา บรารกษ, ตปากร พธเกส, 2555: 33) โดยเลอกวเคราะห

วธการเลาเรองของการตนญปนเรองวนพซ (One Piece)1 การตนทมยอดตพมพสงทสดในโลกตลอดกาล คอ 320,866,000 เลม จาก 30 ประเทศทวโลก จากการบนทกของ Guinness book World Record เมอสนป พ.ศ. 2557 โดยหวงใหผสรางสรรคหนงสอการตนในบานเราไดเหนแนวทางในการน าเสนอเรองราว และการสรางตวละครทเขาถงคนอานในวงกวาง โดยใชแนวคดการเลาเรอง (Narrative Theory) ของเพญศร เศวตวหาร (2541,11-13) และหลยส จอนเนตต (Giannetti, 1998) และแนวคดการสราง การออกแบบบคลกลกษณะตวละคร (นบทอง ทองใบ, 2552: 31-35) มาเปนกรอบพนฐานในการวเคราะห โดยพบวามแนวทางการน าเสนอเรองดงตอไปน

การสรางโครงเรอง (Plot): โครงเรองหลอมรวมเปนเอกภาพ แมเรองราวของวนพซ จะสามารถเนรมตโลกโจรสลดใหกวางใหญไพศาลแคไหนกไดเพราะเปนอก

โลกเรนลบทคนสวนใหญเคยไดยนเพยงค าเลาขาน แตทกโครงเรองยอยๆ ทปรากฎในวนพซกไมไดใหญโตหรอซบซอนซอนเงอนเสยจนท าใหทศทางของเรองสะเปะสะปะ เพราะทกเหตการณ เรองราวในการตนเรองนมคาเทยบเทาจกซอวหนงชนทตางกชวยท าใหเปาหมายของเรองชดเจนขน โดยผเขยนไมเสยเวลาออมคอมกบเปาหมายของเรองตงแตเปดเรอง เพราะเพยงหนาแรกกดงผอานเขาสเรอง (โลกแหงโจรสลด) ดวยค าพดของเจาแหงโจรสลดอยางโกลด โรเจอรททงปรศนากระตนใหผอานเกดความสงสยพรอมๆ กบเขาใจทศทางของเรองไดวาเรองราวตอไปนคอการแยงชง -ตามหาสมบตของเจาแหงโจรสลดโรเจอรท เรยกวา “วนพซ” นนเอง ขณะเดยวกนตวละครเอกอยางลฟกพดออกมาอยางชดเจนวาเปาหมายของเขาคอการเปนโจรสลดทยงใหญใหไดความฝน (หลก) หรอโครงเรองหลกของการตนเรองนจงเปนการเดนทางผจญภยคนหา “วนพซ” ของกลมโจรสลดหมวกฟาง (กลมของพระเอกอยางลฟ) และนอกจากความฝนหลกของตวละคร (เปาหมายหลกหรอโครงเรองหลก) แลว ผเขยนยงสรางเปาหมายรอง หรอโครงเรองยอยๆ อกเปนจ านวนมาก ซงโครงเรองยอยดงกลาวกเกดขนไดอยางนาเชอถอ เพราะผเขยนสรางตวละครกลม (เพอนพองของลฟ) ทมบทบาทจ าเปนตอเนอเรองขนมา ทงยงสรางใหมบทบาทโดดเดนไมแพตวเอกอยางลฟอกดวย) ดงนนโครงเรองยอยๆ จงเกดจากการทตวละครกลมเหลานตางรวมแรงรวมใจชวยเหลอใหพวกพองของตนท าความฝน (โครงเรองยอยๆ) ใหส าเรจ เชนการปลกแอกครอบครวและคนในหมบานของนามใหรอดพนจากการกดขเกบคาคมครองของกลมเงอก และแมความฝนของตวละครกลมเหลานจะประสบความส าเรจแลวแตพวกเขากยงมเหตผลในการออกเดนทางในฐานะโจรสลดลกเรอของลฟตอไป นนเพราะดวยความสามารถในการ “ใหก าลงใจ” แกคนรอบขางของลฟจงท า

1 วนพซ (One Piece) คอ การตนญปน ทเขยนโดย เออจโร โอดะ ตงแต พ.ศ. 2540-ปจจบน ตพมพเปนภาษาไทยแลว 78

เลม เนอเรองกลาวถง การตามหา "วนพช" โดยผทไดมาครอบครองจะไดเปนจาวแหงโจรสลด ผานตวละครหลกคอเดกหนมชอ ลฟ กปตนเรอโจรสลดผทออกตามหา “วนพซ” ซงระหวางการเดนทางรวบรวมสมาชกลกเรอและการไลลาตามฝนของลฟ กตองผนผานอปสรรคทงการตอสกบกลมขวอ านาจทงหลายอยางกองทพเรอ และรฐบาลโลก พรอมๆ กบการไดเรยนรมตรภาพไปพรอมกน


996

ใหลกเรอของเขามงมนจะไลลา “ความฝนสวนตว” ขน เชนการเปนนกเขยนแผนทเดนเรอไปทวโลกของนาม หรอ การเปนโจรสลดทหาวหาญและสมศกดศรของอซป การออกผจญทะเลในฐานะกลมโจรสลดหมวกฟางทงหมดจงมเปาหมายรวมกนคอ “การท าฝนของตนใหเปนจรง” จากทกลาวมาแสดงใหเหนวาวธการคดโครงเรองยอยๆ ของวนพซ สอดคลองกบโครงเรองหลก (การท าความฝนคอการเปนโจรสลดทยงใหญของตวเอกอยางลฟจะไดมากตอเมอชวยกนสานฝนของพวกพองบนเรอใหเปนจรงเสยกอน) ขณะเดยวกนโครงเรองยอยๆ ทงหมดกสะทอนถงชอเรองวนพซ (One Piece – รวมกนเปนหนงเดยว/ชนเดยว) การตนเรองนจงเปนตวอยางชนดตามแนวคดของอรสโตเตล (อางถงใน วรทพร ศรจนทร, 2551: 11) ทกลาวถงแนวทางการสรางโครงเรองทดนนตองสรางโครงเรองหลก และโครงเรองรองทแมจะมจ านวนมากแตตองหลอมรวมเปนเนอเดยวกนไดอยางมเอกภาพ

ล าดบการเลาเรอง: เลายอนอดตสรางตวละครมมต แมวาการเดนเรองตรงไปขางหนาอยางรวดเรวจะเปนวธการทเหมาะสมกบสอการตน (เพราะผอานกลมใหญยงคงเปนเยาวชนทยากจะมสมาธกบเรองทจงหวะเรยบเรอย) แตวนพซ ทเปนการตนแนวตอส (action) และผจญภย (adventure) กลบใชวธตรงกนขาม การตนเรองนไมเดนหนาสรางสถานการณ-เหตการณใหมๆ เพอผลกดนเรองไปขางหนาเพยงอยางเดยว แตมกจะหยดเลาเหตการณในปจจบนและอนาคตผานการเลายอนอดต หรอแฟลชแบค (flash back) เพอสรางแรงขบ-เหตผลของนสย การกระท า และความมงมนของตวละคร ความโดดเดนในการใชแฟลชแบคแสดงถงความกลาของผเขยน เพราะการเลายอนอดตท าใหเรองราวในปจจบนหยดนง จนท าใหผอานรสกเบอจนพาลเลกตดตามเรองราวได แตการใชวธเลายอนอดตในวนพซกลบท าใหเรองราวในปจจบน และเหตการณทก าลงจะเกดในอนาคตนาเชอถอมากขน เพราะเปนการเลายอนอดตในชวงเวลาทตวละครหลก (ทก าลงด าเนนเรองอยในเวลานน) ก าลงท าพฤตกรรมนาสงสย หรอก าลงสรางเงอนปมบางอยางทกระตนใหคนอานสนใจอยากรถงสาเหตของการกระท าของตวละคร ดงนนการยอนไปเลาถงเหตการณทตวละครประสบในอดต ทงชวตวยเดก และสภาพแวดลอมทตวละครเตบโตขนมา ซงเปนวธการเลาโดยใช “ผลลพธ” กอน “สาเหต” เชนนนเองจงท าใหผอานเขาใจความคด และการกระท าของตวละครในปจจบนมากขน การเลายอนถงปมอดตของตวละครแสดงถงการใหความส าคญกบ “ทมาของตวละคร” ดงนนประวตชวตของตวละครหลกในวนพซจง “ไมธรรมดา” เพราะลวนถกกระท าจากสงคม หรอมแรงกดดนบางอยางทสงผลใหตองเปนโจรสลด และสงผลตอการก าหนดเปาหมายในชวตทนาสนใจ เชน การเลาเรองราวของ “ชอปเปอร” ซงเปดตวละครดวยภาพของกวางเรนเดยรทกนผลปศาจเขาไปจนมรปลกษณก ากงระหวางคนและกวาง ท าใหชอปเปอรมอาการหวาดกลว ไมกลาเผชญหนากบผคน และเมอดงดดผอานดวยคาแรคเตอรประหลาดของชอปเปอรแลว กไดเลายอนไปเฉลยอาการหวาดกลวมนษยของเจากวางเรนเดยรตวนวา เปนเพราะรางกายทผดแผก-แตกตาง ไมใชทงคนและไมใชทงกวาง ท าใหกลมกวางปากไมยอมรบ และกลมมนษยในหมบานกมองวาเปนตวประหลาดจนเอากอนหนมาขวางปาขบไลชอปเปอรอยร าไป แตในชวงเวลาททงรายกายและจตใจบอบช าจากการ “ไมเขาพวก” กบใครเลยนนกลบมชายคนหนงทยอมรบชอปเปอรหมดหวใจ และชายคนทวานกคอหมอประจ าหมบาน และวนหนงหมอทเขารก (และเปนคนเดยวทยอมรบมนษยกวาง) ไดเสยชวตลง นจงเปนแรงผลกดนทท าใหชอปเปอรมงมนในความฝนทตองการเปนหมอชนเซยนระดบโลกใหได


997

การใชแฟลชแบคในวนพซชวยใหผอานไมใชแคมองเหนการกระท าของตวละครตามแบบทผเขยนตองการผลกใหเรองเดนตรงไปขางหนาแตเพยงผวเผนเพยงอยางเดยว แตชวยใหผอาน “เขาใจ” อยางถองแทถงวถการด าเนนชวต และความฝนของตวละคร ดงนนจงไมแปลกทวนพซจะท าใหผอานยอมรบถงการกระท าของตวละครอยางหมดหวใจ และแอบลนกบบทสรปของตวละคร (หากตวละครท าความฝนเปนจรงกเปรยบเหมอนไดชดเชยความรสกของผอานทอยากจะท าความฝนใหเปนจรงเชนกน เพราะในโลกแหงความจรงนนมคนเพยงหยบมอเดยวทฝนกลายเปนจรง) หรอถงขนหลงรกตวละครหลายๆ ตวในเรองนไดไมยาก ซงการสรางตวละครใหมมตลกซง (rounded character) ผานการเลายอนอดตกเปนจดเดนทท าใหวนพซแตกตางไปจากการตนเรองอนๆ ทเนนแนวผจญภย และตอส แบบเดยวกน

การสรางตวละคร (charaterization): ตวละครกลมทแตกตางแตมเอกภาพ (unity) เมอเดกยคใหมตองการตวตน อยากไดพนทยนในสงคมทเปนของตวเองไมซ าแบบใครมากขน แนว

ทางการสรางสารผานสอตางๆ จงตองปรบเปลยนไปตามผเสพในทกแวดวงนเทศศาสตร เหนไดจากวงการเพลงปจจบนทหนไปเปดตวศลปนกลม พธกรรายการโทรทศนกมจ านวนมากขนเชนกน ดงนนแวดวงการตนกไมตางกนเมอหนมาสรางตวละครแบบกลมเพอสรางทางเลอกใหผอานทอาจไมไดชอบพระเอกทหลอ เท ผอมบางตามกระแสหลกของสงคมอยางเดยว เพราะผอานยอมชอบตวละครทมรปราง นสยใกลเคยงกบตวเองมากกวา (เพราะไดเทยบเคยงกบตวเองวาฉนกเปนพระเอกไดเหมอนกน) ดงนนยงมตวละครมากกยงมโอกาสทตวละครจะเหมอนผอานเขาสกตวและสรางความชนชอบ หรอถงขนหลงรกไดงายกวาการสรางตวละครเอกขนมาเดยวๆ ดงนนแนวทางการสรางตวละครในปจจบนจงเนน “ตวละครกลม” ทเรยกไดวายงมากยงคกครน ยงสรางสสนใหเรองราว โดยวนพซสรางตวละครหลกเปนกลมสมาชกโจรสลดหมวกฟางถง 9 คน ทมรปลกษณภายนอกของตวละคร แมจะมวยใกลเคยงกน (สวนใหญเปนวยรนระหวาง 15-19 ป) แตกมรปราง หนาตาแตกตางหลากหลาย เชนตวละครหนมหลอ (กปตนเรอลฟ นกดาบโซโล และพอครวซนจ) ตวละครหญงสาวสวย (แมวขโมย นามและนกโบราณคดสาว โรบน) แตกมตวละครไมหลอ ไมเท อยางจอมโกหกจมกยาว (อซป) รวมทงตวละครทไมใช “มนษย” อยางครงคนครงกวาง (ชอปเปอร) หนมผดดแปลงตวเองเปนไซบอรก (แฟรงก) และโครงกระดกคนชพทรงผมแอฟโฟร (บรค)

แตสงทท าใหตวละครในวนพซเขาไปนงอยใจใจผอานไดคอการการสราง “นสยใจคอ” ทท าใหตวละครกลมโจรสลดหมวกฟางเปนภาพแทนของเดกวยรนในสงคม ซงไมไดมแตลกษณะของตวละครทสงคมใหคณคาวา “ด” (เชนเดกเรยน มน าใจ กตญญเชนลฟ หรอเกงในเรองใดเรองหนงทดเชนซนจเกงท าอาหารและโซโลเกงฟนดาบ) เทานน แตยงสรางภาพแทนของวยรนอกมากท “แปลกแยก” “ไมเหมอนใคร” เชนตวละครทรปรางครงคนครงกวางอยางชอปเปอรทไมมใครรบเขาเปนพรรคพวกเวนแตลฟ หรอกระทงตวละครทมนสยทคนในสงคมสวนใหญประณามเหมอนเชน “จอมโกหก” อยางอซป “แมวขโมย” ทท าทกอยางเพอเงนอยางนาม หรอ “จอมทรยศ” หกหลงคนอนอยางโรบน แตตวละครทมคณลกษณะดานลบเหลานตางกมเหตผลในการกระท าทงสน อซปโกหกเพอหลอเลยงก าลงใจใหแมและเพอน นามขโมยของคนอนเพอหาเงนมาปลดแอกอสรภาพใหครอบครว และโรบนหกหลงคนอนเพราะไมเคยไดรบความ “เชอใจ” จากใครเลยในชวต


998

ภาพประกอบ 1 ตวละครหลกในเรองวนพซ ทมา http://pirun.ku.ac.th/~b521075142/

จากลกษณะนสยใจคอของกลมตวละครเอกทงหมด อาจสรปความแตกตาง พรอมกบภาพรวมบคลกตวละครทงภายนอกและภายในผานตารางดานลางดงน

ตารางท 1 สรปความแตกตางคาแรคเตอรของกลมตวเอกวนพซ

ตวละคร ลกษณะเดนของนสยภายใน คาแรคเตอรโดยรวมทงภายนอกและภายใน ลฟ มงมนในการเปนเจาแหงโจรสลด ราเรง

เปนผน า มน าใจ เชอใจเพอน ยอมตายเพอ “มตรภาพ” สามารถยดหดรางกายไดตามใจ

ตวแทนเดกวยรนทภายนอกดธรรมดา แตท าเรองยงใหญไดส าเรจเพราะความ มงมน จรงใจ มความเปน “ลกพ” ทลกนองยอมถวายหวใหเพราะความมน าใจและเชอใจคนอน

ซนจ รกการท าอาหารเปนชวตจตใจ จงใชแตขาในการตอสไมยอมใชมอ (เพราะตองใชท าอาหาร) เจาช เหนผหญงแลวมกใจออน

ตวแทนหนมเพลยบอยแสนเท ซงภาพภายนอกขดกบความชอบทฝนอยากเปนกกมอหนงของโลก

โซโล มงมนในการเปนนกดาบอนดบหนงของโลก สขม ไมคอยพดมากนก

ตวแทนหนมหลอ มงมน เกงกาจเรองตอส

อซป ถนดในการซมยง และประดษฐอปกรณแปลกๆ มชวตอยไดดวยการโกหก มองวาการเลาเรองโกหกกชวยหลอเลยงชวตผอนได และรกเพอน

ตวแทนเดกวยรนผ “ไมเอาถาน” เพราะเปนเดกหนมทไมมดตามแบบทสงคมชนชม (หนาตาไมด ไมกลาหาญ แถมชอบโกหก) แตอยางนอยกรกเพอน และชอบท าใหคนอนยมได

นาม ถนดเรองขโมย ภายนอกเหมอนเหนแกเงนแตแทจรงท าเพอครอบครว เอาตวรอดเกง มความสามารถในการวาดแผนท ฝนจะเปนนกเขยนแผนทเดนเรอทเกงทสดในโลก

ตวแทนวยรนสาวยคใหม ทสวย ฉลาด แตกแสบอยในท ท าหลายสงทผหญงสวนใหญท าไมได (ตนหนเรอ) และเสยสละเพอครอบครว


999

โรบน เงยบ ขรม ไมไววางใจผอน เพราะถกมองวาเปนปศาจตงแตเดก เนองจากฤทธของผลไมปศาจทท าใหงอกอวยวะออกจากรางกายได เรยนเกง ฝนจะคนหาประวตศาสตรทแทจรงของโลกโจรสลด

ตวแทนคนชายขอบทแมจะเปนสาวสวย มความร แตไมมพนทยนในสงคม เพราะความแปลกประหลาดของรางกาย

ชอปเปอร ฝนจะเปนหมอทรกษาไดทกโรค ซอ ขอาย ตวแทนคนตวเลกๆ คนชายขอบผใสซอ (ครงคนครงกวาง เขาไมไดทงคนทงกวาง) แตแมตวเลกกมฝนยงใหญ จตใจบรสทธอยากเปนหมอรกษาทกคน

แฟรงก บาบน แตรองไหงาย เกงเรองเครองยนตกลไก

ตวแทนหนมหาว ท าอะไรไมยงคด แตแมจะดกลาหาญกลบออนไหวงายและรองไหอยบอยครง

บรค เลนดนตรไดทกชนดเยยงมออาชพ ตวเบา จงกระโดดไดสง ชอบพดมขตลกแตไมตลก

ตวแทนศลปน ผสรางความสขแกคนรอบขางดวยเสยงดนตร และมขตลก

การสรางตวละครเอกใหเปน “กลมวยรน” ทมอตลกษณของตนเอง ซงนอกจากจะแตกตางทงรปราง

หนาตา ความฝน และความสามารถทมทงดานบวกและดานลบเหลานนอกจากจะท าใหเรองราวมสสนมากขนแลว ตวละครนอกคอก แปลกแยกขางตนเหลานลวนเปนภาพแทนของ “ผอาน” ในปจจบนทมความชนชอบ มวฒนธรรมแตกตางหลากหลาย (subculture) ในสงคมปจจบนไดเปนอยางด ดงนนหากผเขยนยงสะทอนความแปลกแยก หลากหลายลงไปในการตนไดมากเทาไหรยอมมโอกาสทเรองราวจะเขาไปนงอยในใจผอานหมมากไดมากเทานน

การสรางเงอนง าและการคลคลายเรอง (falling action): การสรางความเซอรไพรสคอหวใจของวนพซ

ลกษณะการวางเงอนง าของวนพซกไมตางจากการตนเรองยาวโดยสวนใหญทมกท าให “คนอานรนอยกวาตวละคร” เปนระยะเวลานานกวาครงคอนเรองกวาจะเฉลยเงอนง าส าคญนนๆ โดยเรมตนดวยการวางเงอนง าปมหลกของเรองเพยงประเดนเดยวนนคอ “อะไรคอวนพซ” ตามชอเรอง และในชวงแรกของการตนเรองน (10 เลมแรก) อาจดเหมอนไมไดมงหนาคลคลายปมหลกของเรองมากนก แตกลบขบเนนไปทการสรางปมปญหาและการคลคลายปมผานตวละครกลมสมาชกโจรสลดหมวกฟางทไดเดนทางไปยงนานน า และเมองประหลาดตางๆ ซงหากมองเพยงผวเผนอาจเหมอนการเดนทางเพอสรางความสนกสนานตามแนวเรองผจญภยทมกมจดขายทการสรางฉาก สถานการณอนแปลกใหมใหตวละครตองฟนฝา แตแทจร งการเดนทางในแตละสถานทกมความหมายเพอการปลอยรองรอย ใหผอานไดเขาถง “วนพซ” ไปทละนด เชนการคนพบอกษรโพโนกลฟบนเกาะแหงทองฟากท าใหขยบเขาใกลประวตของโลกโจรสลดทปกครองโดยรฐบาลโลก และเขาใกลความหมายของ “วนพซ” มากขน จดเดนของการวางเงอนง าทชวยดงดดผอานในวนพซอกประการกคอ การสรางตวละครหลกขนมาหลายตวโดยทยงไมบอกทมาทไปของตวละครอยางชดเจน โดยเฉพาะตวละครเอกอยางลฟทผเขยนเปดตวดวยคาแรคเตอรภายนอกเทานน หลงจากนนจงคอยๆ เปดเผยรายละเอยดของตวละคร


1000

ภายหลง เชนลฟเปนพนองกบเอส (โจรสลดหนมไฟแรงทโดงดงจากการเปนหวหนาหนวยท 2 ของกลมโจรสลดหนวดขาว กลมโจรสลดทแขงแกรงทสดในโลก) หรอการเปดเผยวาแทจรงแลวลฟเปนลกของนกปฏวตชอดงผก าลงถกกลาวขวญถงในโลกโจรสลด การเปดเรองทท าใหลฟดเหมอนเดกหนม “ธรรมดาๆ” คนหนง (nobody) ซงอาจมดแคเพยงความกลาหาญและความมงมน แลวกลบมาเฉลยหรอคลคลายในภายหลงวาโดยเนอแทนนเดกหนมคนนคอทายาทของบคคนส าคญแหงโลกโจรสลด (somebody) จงสรางความรสกคาดไมถง หรอเซอรไพรสผอานไดเปนอยางด ขณะเดยวกนกชวยใหตวเอกขยบเขาใกลความฝนการเปนเจาแหงโจรสลดไดอยางนาเชอถอมากขนดวย

อาจกลาวไดวากลวธการสรางเงอนง าและการคลคลายของวนพซสะทอนการวางแผนโครงเรองระยะยาวมาอยางดของผเขยน ทมลกษณะการวางเงอนง าส าคญไวแตตนและจะยงไมยอมคลคลายเงอนง านนจนกวาจะถงปลายทางของเรอง แตขณะเดยวกนในระหวางทางของเรองกพยายามหาทางสรางและคลคลายเงอนง ายอยๆ ทนาสนใจผานตวละคร และฉากสถานการณตางๆ เพอดงผอานใหอยกบเรองราวไดตลอดรอดฝง

การคลคลายปมขดแยง: พลงใจส าคญกวาของวเศษ ในขณะทการตนแนวตอสโดยสวนใหญ ตวเอกมกใชพลงฝมอทางรางกายเอาชนะคตอสไมวาจะมาจาก

ความสามารถสวนตว หรอผชวยเหลอ (helper) จ าพวกของวเศษ พลงวเศษ แตลฟ พระเอกในวนพซทแมจะมพลงจากผลไมปศาจทชวยใหรางกายเปนมนษยยางยด แตผเขยนกเลอกจะไมพงพาของวเศษ หรอผวเศษมาคลคลายในปมปญหาส าคญๆ (จดคบขนของตวละคร) แตกลบใชแรงผลกดนจาก “พลงใจ” (ภายใน) ตวละครมาชวยเหลอแทน เชนการตอสระหวางลฟกบครอคโคไดล ซงลฟตกเปนรองและนาจะพายแพหลายตอหลายครงจนท าใหครอคโคไดลตองเอยปากถากถางวาการทลฟตอสเพอพวกพองจนตวตายนนเปนเรองนาขน และจากค าพดทเหยยบย า “มตรภาพ” ระหวางเพอนฝงนเองทท าใหลฟเกดแรงใจทท าใหเกดเปนแรงพลงมากพอจนเอาตวรอดจากสถานการณคบขนได ซงวธการคลคลาย เอาชนะอปสรรคดวยพลงใจ หรอความมมานะจากขางในตวเองโดยไมตองพงของวเศษใหพร าเพรอเชนนกท าใหลฟเปนพระเอกทดเปนมนษยมากขนและยงเปนแบบอยางทดใหกบผอานไดฉกคดถงค าวา “ตนเปนทพงแหงตน” (ไมใชของวเศษเปนทพงแหงตนเหมอนในการตนตอสเรองอนๆ)

ซงขอดของการใชประโยชนจากแรงผลกดนภายในนนนอกจากจะชวยใหผเขยนไมตองขบคดออกแบบหนาตา-คณสมบตของ “ของวเศษ” หรอพลงฝมอใหมๆ เพอมาคลคลายปมอปสรรคใหกบตวละครอยร าไปแลว ยงชวยสรางความรสก “เขาถงตวละคร” จากผอานไดเปนอยางด นนเพราะในโลกแหงความเปนจรงมนษยเดนดนอยางเรากยอมไมมของวเศษหรอพลงฝมออนเหนอมนษยมาคอยชวยเหลอในยามคบขนอยางแนนอน แตแรงใจตางหากทสามารถเกดไดจรงกบคนธรรมดาสามญ แมวามนเปนสงทก าลงขาดแคลนเหลอเกนในโลกปจจบน (และคงดวยความขาดแคลนนเองทท าใหเรายงสมผส เขาถงเรองราวทอาศยแรงใจเปนแรงขบเคลอนใหกบตวละครในวนพซไดเปนอยางด)

แกนเรอง (theme): อะไรคอความด-ความเลว วนพซน าเสนอแกนแกนเรอง “มตรภาพ” และ “การเสยสละ” ไดอยางชดเจนและลกซง เพราะตงแตเปดเรอง การกระท าของแชงคส โจรสลดหนมผมแดงทยอมสละแขนหนงขางของตนเพอชวยชวตเดกชายทไมได


1001

มความเกยวพนทางสายเลอดอยางลฟ (ตวเอกของเรอง) กไดกลายมาเปนแรงผลกดนใหลฟอยากเปนโจรสลดผยงใหญใหได และนอกจาก “ความเสยสละ” จะถกหยบชขนมาเปนแกนส าคญทชวยผลกดนเปาหมายใหกบตวละครเอกอยางลฟตงแตตนเรองแลว แนนอนวาฮโรในใจของลฟอยางแชงคสยอมเปนแบบอยางใหลฟเอาชนะใจลกเรอและผอนดวยการใหคณคากบค าวา “มตรภาพ” แกผคนรอบขางเชนเดยวกน ซงกไดสงผานการชวยเหลอผคนทพวกเขาไดพบเจอระหวางการเดนทางตามหา “วนพซ” นอกจากนลฟยงตคาของมตรภาพผานการแสดงความรสก “เชอใจ” แกลกเรอของเขาแบบหมดหวใจ แกนความคดเรอง “มตรภาพ” ทมกพบไดจากการตนญปนแทบทกเรอง (นบทอง ทองใบ, 2552: 105-107) แมจะสะทอนแนวคดแบบสงคมญปนแตกเปนแกนความคดสากลทใครๆ กเขาถงได ไมเฉพาะชาวญปนเทานน และดวยแกนทสามารถทลายก าแพงเรองวฒนธรรมลงไดนเองจงนาจะเปนสาเหตส าคญประการหนงทเปนแรงเสรมใหวนพซ เขาถงผอานไปทวโลก

สนทรยรส (Aesthetics) : หวเราะทงน าตา (ทงตลกทงเศราในเรองเดยว) วนพซ เปนการตนทสรางแนวเรอง (genre) ทผสมผสานจนเรยกไดวา “ครบรส” เพราะนอกจากแนว

เรองหลกทเปนโลกแฟนตาซซงเหมาะกบการน าเสนอผานสอการตนแลวยงวาดวยการผจญภยพาคนอานหลดจากความจ าเจในโลกแหงความจรง ทส าคญคอวนพซใหสนทรยะทางอารมณทท าใหคนอาน “อน” หรอมอารมณคลอยตามไดตามแนวคดสนทรยรส (นยะดา เหลาสนทร, 2543) โดยวนพซใหทงเสยงหวเราะ (หาสยรส) และขณะเดยวกนกไมลมทจะเรยกน าตา (กรณารส) จากผอานไดในคราวเดยวกนผานการกระท าของกลมตวละครเอก นอกจากนการสรางตวละครทเปยมดวยความกลาหาญ มมานะทจะไปสความฝน หรอเปาหมายในชวต ยงท าใหเกดสนทรยรสแหงความกลาหาญ (วรรส) ซงสะทอนและตอกย าลกษณะนสยของคนญปนทเรยกวา “กม-บต-เตะ (Gambatte) และ ไฟต-โตะ (Fighto)” หรอแปลเปนไทยวา “ความพยายาม” หรอความม “จตใจนกส” ซงกตรงกบงานวจยของพรวลย เบญจรตนสรโชต (2549) ทพบวาการตนญปนสวนใหญมกถายทอดลกษณะความพยายามของคนญปนผานเรองราวอยางชดเจน การถายทอดความเปน “คนญปน” ซงสะทอนวธคด สงคม และวฒนธรรมลงไปในเรองราวเชนน นอกจากจะท าใหผอานตนเตน แอบลนไปกบตวละครทไมลดละความพยายามแลว ยงเปนกลวธทชวยเผยแพรวฒนธรรมแบบญปนอนดงามไดอกทางหนงดวย ซงกนาจะเปนแบบอยางทดส าหรบนกเขยนการตนไทยหรอแมแตนกเขยนเรองในสออนๆ ของไทยทตองการสรางสรรคงานทเปนสากลดวยการน า “ลกษณะนสย” ดานบวกทมเสนหแบบไทยๆ ใสลงไปในลกษณะนสยของตวละครเอก เชนความกตญญ หรอความเปนคนมองโลกในแงด (ยมแยมอยเสมอแมภยมาเยอน) เพอชวยสอดแทรกคณคาของความเปนคนไทย ซงเปนภาพแทนของวฒนธรรมทดทจะชวยใหการตนไทยมโอกาสเดนทางไปสระดบสากลได

บทสรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การสรางสรรคเรองราวและตวละครในการตนยอดนยมอยางวนพซ ทใหความส าคญกบการสรางโครงเรองทเปนเอกภาพ การปนแตงตวละครกลมทแตกตางหลากหลายเพอเปนภาพแทนของคนรนใหมทตางยดความเปนปจเจกชน รวมถงการใหแกนความคดเกยวกบมตรภาพ ความมงมน กลาหาญ ทตอกย าวฒนธรรมของชาวญปนเหลาน คงชวยใหผผลต/ผสรางสรรคหนงสอการตน หรอกระทงนกเขยนเรองในสออนๆ ของไทยไดพอเหนแนวทางในการยอนกลบมาสรางสรรคการตนไทย หนงสอไทย ทเขาไปนงอยในหวใจผอาน และชวยกนเปนอกแรงพลงในการลดสถตคนไทย “ไมอานหนงสอ” ลงไดบาง อยางไรกดการวเคราะหเพยงกลวธการเลา


1002

เรองในการตนกอาจชวยพฒนาเนอในของหนงสอในดานศลปะการถายทอดเรองราว หากแตยงมปจจยแวดลอมอนๆ ทงสภาพเศรษฐกจ พฤตกรรมการอานของคนรนใหมทเนนภาพมากกวาตวอกษร (text) รวมทงการปรบรปลกษณภายนอกของหนงสอใหสอดคลองกบผอานปจจบนกยงเปนประเดนทรอคอยการศกษา คนควาเพอเปาหมายการปลกนสย “รกการอาน” ของคนไทยใหฟนคนมาอกครง

รายการอางอง กาญจนา แกวเทพ, ภทรา บรารกษ และ ตปากร พธเกส. สอทใช ของใครทชอบ: การตน โทรทศนทองถน

แฟนคลบ. นบทอง ทองใบ. 2552. “กลวธการเลาเรองและการสรางบคลกลกษณะของตวละครในหนงสอการตนญปน.”

งานวจยองคความร มหาวทยาลยศรปทม. นยะดา สารกภต (นยะดา เหลาสนทร). 2543. ความสมพนธระหวางละครไทยและละครภารตะ.

กรงเทพมหานคร: แมค าผาง. พรวลย เบญจรตนสรโชต. 2549. “การน าเสนอเกณฑการพจารณาในการจดระดบหนงสอการตนทแปลจาก

ภาษาญปนเปนภาษาไทยในฐานะสอการศกษา.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชานโยบาย การจดการและความเปนผน าทางการศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

เพญศร เศวตวหาร. 2541. “อทธพลของแนวคดยคหลงสมยใหมทปรากฏในภาพยนตรไทยของผก ากบรนใหมระหวางป พ.ศ. 2538-2540.” วทยานพนธนเทศศาสตรมหาบณฑต ภาควชาการสอสารมวลชน จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

รายงานผลการวจยเรอง พฤตกรรมการอานและซอหนงสอของคนไทย. 2558. สบคนเมอวนท 8 ธนวาคม 2558, จาก https://drive.google.com/a/spu.ac.th/file/d/0B2VTRflS5U4mQWxfU240UFU2UVU/view.

วรทพร ศรจนทร . 2551. “การเลาเรองและการดดแปลง เดธโนต ฉบบหนงสอการตน แอนเมชน ภาพยนตร และนวนยาย.” วทยานพนธนเทศศาสตรมหาบณฑต ภาควชาวาทวทยาและสอสารการแสดง จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Giannetti, Louis. 1998. Understanding Movies. 8th ed. New Jersey: Prentice Hall.


1003

ประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชทสงผลตอการตดสนใจของผบรหาร ของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

EFFECTIVENESS OF ACCOUNTING INFORMATION SYSTEM WITH THE EXECUTIVE DECISION OF LISTED COMPANY

IN THE STOCK EXCHANGE OF THAILAND

ชลต ผลอนทรหอม คณะบญช มหาวทยาลยศรปทม

E-mail : [email protected] มนตร ชวยช

คณะบญช มหาวทยาลยศรปทม E-mail : [email protected]

บทคดยอ การศกษาประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชทสงผลตอการตดสนใจของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย มวตถประสงคเพอศกษาประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชทมผลตอการด าเนนงานของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย จ านวน 254 บรษท เครองมอทใชเปนแบบสอบถาม โดยใชสถตพรรณนาอธบายถงลกษณะของตวแปรตางๆ ไดแก การแจกแจงความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage) และในการทดสอบสมมตฐานใชสถตอนมานในการวเคราะหความถดถอยพหคณ (Multiple Regression Analysis) ระหวางตวแปรตนและตวแปรตาม ผลการวจยพบวาประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชมความสมพนธเชงบวกตอการตดสนของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยมากทสด โดยมความยดหยนของระบบสารสนเทศทางการบญช และสวนประกอบของระบบสารสนเทศทางการบญช มความสมพนธเชงบวกตอการตดสนของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยหลกทรพย

ค าส าคญ : ประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญช, ตดสนใจของผบรหาร ABSTRACT The objective of this study is to measure the effectiveness of accounting information systems on the companies’ performance of 254 registered companies in the Stock Exchange of Thailand. In the study, questionnaires together with descriptive statistics methods, including frequency, percentage, and multiple regression analysis, have been used to identify the characteristics of variables, both dependent and independent



1004

variables. The study has shown that the overall effectiveness of the accounting information systems and especially flexibility and components of the accounting information systems positively influence management decisions in the registered companies. KEYWORD: The effectiveness of Accounting Information System, the Executive decision

บทน า

ในปจจบนภาคธรกจทงในประเทศและตางประเทศไดมการแขงขนกนคอนขางสง เนองจากสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงไป สงผลกระทบตอการด าเนนงานขององคกรตาง ๆ อยางรวดเรว จงท าใหผประกอบการหรอเจาของธรกจตองหนมามองการด าเนนงานขององคกร จ าเปนตองใชสารสนเทศมากขน สารสนเทศจดวาเปนทรพยากรอยางหนงขององคกรทจะตองพฒนาขนมา เพอท าใหการใชงานไดอยางมประสทธภาพ ซงการพฒนาระบบสารสนเทศนนผบรหารหรอผจดการโครงการ (Project Manager) แตละองคกรจะตองมความเขาใจในโครงสรางและความสมพนธของระบบยอยตาง ๆ ซงจะชวยใหมการวางแผนพฒนาและออกแบบระบบสารสนเทศอยางเหมาะสมกบองคกร ตงแตการวเคราะหขอมล การบนทกขอมล การเกบรวบรวมสารสนเทศทเหมาะสม ถกตอง ครบถวน และไดมการปรบปรง (Update) สารสนเทศอยางสม าเสมอ เพอใหสารสนเทศนนถกตองทนสมย ทนเวลา เชอถอได ถกตองแมนย า และสารสนเทศนนสามารถพรอมทจะน าไปใชไดเสมอ

ความกาวหนาของเทคโนโลยระบบสารสนเทศเขามบทบาทส าคญอยางยงตอการเปลยนแปลงตากระแสโลกในยคเศรษฐกจทไรพรมแดน ท าใหการตดตอซอขายสนคาและบรการ การเจราตอรอง หรอการดงขอมลสารสนเทศมาใชงาน ไมวาจะอยมมไหนในโลก กสามารถสอสารกนไดอยางงายดาย หากองคกรทจะยนหยดอยในกระแสการเปลยนแปลงทรนแรงเชนน องคการจะตองมองไปขางหนาและพฒนานวตกรรมใหม ๆ และเทคโนโลยระบบสารสนเทศ ระบบสารสนเทศดานการบญช (Accounting information systems) หรอทเรยกวา AIS จะเปนระบบทรวบรวม การจดการขอมลทางบญช ออกมาเปนรายงานเพอประโยชนในการตดสนใจและความพงพอใจของผบรหาร ซงเปนลกษณะของการใชสารสนเทศภายในองคกร หรอน าไปใชประโยชนภายนอกองคกร การรายงานสารสนเทศทางการบญช กจการโดยทวไปมกจะแบงบทบาทหนาทการบรหารงานของผบรหารออกเปน 3 ระดบ ได แก ผบรหารระดบสงท าหนาทตดสนใจในการวางแผนกลยทธ (Strategic Planning) ผบรหารระดบกลางท าหนาทตดสนใจทางการวางแผลกลวธ (Tactical Planning) ผบรหารระดบลางท าหนาทควบคมการปฏบตการ (Operation Control) ผบรหารตองค านงถงความสอดคลองระหวางการด าเนนธรกจ เทคโนโลย และการตดสนใจทตองกระท าอยางสอดคลองกน ปจจบนผบรหารตองประยกตเทคโนโลยสารสนเทศและ การตดสนใจทางธรกจขององคการอยางมประสทธภาพ เพอใหเกดวสยทศนและสรางโอกาสในการประยกตใหเกดประโยชนสงสดแก องคการ ผบรหารตองสามารถจดการกบเทคโนโลยอยางมประสทธภาพ

จากสภาวการณขางตนท าใหผวจยสนใจในสวนของดานความสามารถ และความยดหยนของระบบสารสนเทศทางการบญช ของธรกจทใชอยในปจจบนชวยอ านวยความสะดวกใหกบผบรหารในการตดสนใจทางบญชหรอไม จงท าการศกษาเรอง ประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชทสงผลตอการตดสนใจของ


1005

ผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยวาประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชดานใดบางทมความสมพนธกบการตดสนใจผบรหาร และเพอน าผลทไดจากการวจยในครงนไปปรบปรงหรอประยกตเพอการใชสารสนเทศทางการบญชอยางคมคา มประสทธภาพและบรรลเปาหมายขององคกรทไดตงไวตอไป

กรอบแนวคดและทฤษฏ การวจยเรองประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชทมผลตอการตดสนใจของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยไดท าการศกษาแนวคดและทฤษฏเกยวกบสารสนเทศทางการบญชดงน ดงน 1. ระบบสารสนเทศดานการบญช (Accounting Information System) หรอเรยกวา ระบบ AIS เปนระบบทรวบรวม จดระบบ และน าเสนอสารสนเทศทางการบญชทชวยในการตดสนใจแกผใชสารสนเทศทงภายในและภายนอกองคการ โดยระบบสารสนเทศทางบญชจะใหความส าคญกบสารสนเทศทสามารถวดคาได หรอการประมวลผลเชงปรมาณมากวาการแกปญหาเชงคณภาพ ระบบสารสนเทศทางดานการบญชจะประกอบดวยระบบบญชทางการเงนจะเปนการบนทกรายการคาทเกดขนในรปตวเงน จดหมวดหมรายการตาง ๆ สรปผลและตความหมายในงบการเงน ไดแก งบก าไรขาดทน งบดล และงบกระแสเงนสด โดยมวตถประสงคหลก คอ น าเสนอสารสนเทศแกผใชและผทสนในขอมลทางการเงนขององคการ เชน นกลงทน และเจาหน และระบบบญชผบรหารเปนการน าเสนอขอมลทางการเงนแกผบรหาร เพอใชในการตดสนใจทางธรกจ ระบบ บญชจะประกอบดวย บญชตนทน การงบประมาณ ซงการศกษาระบบสารสนเทศทางการบญชในสมยเรมแรกถกมองวาเปนเพยงสวนหนงของระบบสารสนเทศใหญขององคกร มหนาทในการบนทกรายการคา และน าเสนอขอมลเฉพาะสวน ทเกยวของกบเงนตรา เพอผบรหารสามารถน าไปใชในการวางแผนและควบคม แตปจจบนระบบสารสนเทศทางการบญชขยายวงครอบคลมไปถงการจดเกบขอมลอนๆ ทไมเกยวของกบเงนตรา ซงอาจชวยเพมคาใหแกธรกจไดในภายหนา ค าจ ากดความของค าวา ระบบสารสนเทศทางการบญชจงไมไดจ ากดขอบเขตอยแคการบญชการเงน แตรวมถงการบญชบรหาร และไมไดจ ากดขอบเขตอยแคขอมลทเกยวของกบเงนตรา แตรวมถงขอมลใดๆกไดทสามารถเพมคาใหแกกจการและลกคาของกจการ ซงระบบสารสนเทศทางการบญชมหนาทหลกดงน 1.1 เกบรวบรวม บนทก และจดเกบเหตการณทางธรกจ รายการคา และสรปผลในงบการเงน 1.2 ประมวลผลเหตการณทางธรกจและรายการคาเหลานนเพอน าเสนอสารสนเทศทผบรหารจะน าไปใชในการตดสนใจไดอยางมประสทธภาพ 1.3 มระบบควบคมทสามารถปกปองสนทรพยของกจการรวมถงขอมล ระบบการควบคมนจะตองสามารถควบคมความถกตอง ความนาเชอถอ และความพรอมของขอมลเมอถกเรยกมาใช (พลพธ ปยวรรณ และ สภาพร เชงเอยม, 2550) 2. ประโยชนของระบบสารสนเทศดานประสทธผล (Effectiveness) ดงน 2.1 ระบบสารสนเทศจะชวยในการตดสนใจเปนระบบสารสนเทศทออกแบบส าหรบผบรหาร ตวอยางเชน ระบบสารสนเทศทชวยในการสนบสนนการตดสนใจ (Decision support systems) หรอระบบ


1006

สารสนเทศส าหรบผบรหาร (Executive support systems) จะมความเอออ านวยใหผบรหารมขอมลในการประกอบการตดสนใจไดเปนอยางด อนจะสงผลใหการด าเนนงานนนบรรลวตถประสงคได 2.2 ระบบสารสนเทศชวยในการเลอกผลตสนคาหรอบรการทเหมาะสมกบระบบสารสนเทศจะชวยท าใหองคการนนทราบถงขอมลทเกยวของกบตนทน ราคาในตลาด ในรปแบบของสนคาหรอบรการทมอย หรอจะชวยท าใหหนวยงานนนสามารถเลอกผลตสนคาหรอบรการทมความเหมาะสมกบความช านาญ หรอทรพยากรทมอย 2.3 ระบบสารสนเทศจะชวยปรบปรงคณภาพของสนคาหรอบรการใหดยงขนและระบบสารสนเทศยงท าใหการตดตอระหวางหนวยงานและลกคา สามารถด าเนนไปไดโดยถกตองและรวดเรวยงขน ดงนนจงชวยใหหนวยงานสามารถปรบปรงคณภาพของสนคาหรอบรการใหตรงกบความตองการของลกคาไดดขนและรวดเรวขนอกดวย 2.4 ระบบสารสนเทศสามารถชวยสรางความไดเปรยบในการแขงขน (Competitive Advantage) ซงปจจบน ระบบสารสนเทศไดมการน ามาใชตลอดทงระบบซพพลายตวอยางเชน (Supply Chain) เพอสรางความไดเปรยบในการแขงขน 2.5 ระบบสารสนเทศชวยสรางคณภาพชวตในการท างาน (Quality of Working Life) และระบบสารสนเทศจะตองไดรบการออกแบบออกมาเพอทจะท าใหใหเกดความสมดลระหวางความตองการของมนษยและประสทธภาพของเทคโนโลยไดอกดวย จากผลของการทบทวนแนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของมความเกยวของและเหมาะสมทผวจยจะน ามาวจยตอยอด เพอสรางองคความรใหมใหกบวงการวจย โดยผวจยไดปรบปรงกรอบแนวความคดและแบบสอบถามบางสวนใหเหมาะสมกบงานวจยในครงน

ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ภาพท 1 กรอบแนวคดประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชทมผลตอการตดสนใจของผบรหารของ

บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

การตดสนใจของผบรหาร

ประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญช 1. สวนประกอบของระบบสารสนเทศทางการบญช

1.1 ความถในการรายงานผล 1.2 ความสามารถในการพยากรณ 1.3 การเสนอแนวทางการตดสนใจ 1.4 การรบขอมลโดยอตโนมต

2. ความยดหยนของระบบสารสนเทศทางการบญช 2.1ความยดหยนในการใชงาน 2.2 ความยดหยนในการปรบปรงเปลยนแปลง


1007

วตถประสงคการวจย เพอศกษาประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชกบการตดสนใจของผบรหาร และวเคราะห

ความสมพนธระหวางประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชทสงผลตอการตดสนใจของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

สมมตฐานการวจย 1. ประสทธผลดานสวนประกอบของระบบสารสนเทศทางการบญชมความสมพนธกบการใช

ประโยชนในการตดสนใจของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยในทศทางเดยวกน

2. ประสทธผลดานสวนประกอบของระบบสารสนเทศทางการบญชมความสมพนธกบการใชประโยชนในการตดสนใจของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยในทศทางเดยวกน

3. ประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชมความสมพนธกบการใชประโยชนในการตดสนใจของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยในทศทางเดยวกน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ผลของการศกษาท าใหทราบความสมพนธระหวางประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชกบการตดสนใจของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย เพอไปใชในการเสรมสรางและสนบสนนปจจยทมผลตอประสทธภาพการใชสารสนเทศทางการบญชของผบรหารจะท าใหแตละองคกรทมเครองมออยแลวสามารถใชเครองมอทตนเองมอยใหเกดประสทธภาพสงสดกลาวคอองคกรตางๆ ทมระบบสารสนเทศทางการบญชแลวเมอตองการใหสารสนเทศทไดจากระบบถกน าไปใชอยางมประสทธภาพนน สามารถพจารณาก าหนดปจจยตาง ๆ เหลานเพอสนบสนนการด าเนนงานของผบรหารในการตดสนใจ วางแผนและก าหนดกลยทธอยางมประสทธภาพ

วธการด าเนนวจย การวจยเรองประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชทสงผลตอการตดสนใจของผบรหารของ

บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยเปนการวจยเชงส ารวจ ซงผวจยไดก าหนดวธการวจยไวดงน

1. ประชากรทใชในการวจยเปนผบรหารฝายบญช ของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยซงมทงหมด 690 บรษท และไดท าการค านวณหากลมตวอยางโดยสตรของ Taro Yamane’s ไดกลมตวอยางจ านวน 254 บรษท ตามตารางดงตอไปน


1008

ตาราง 1 แสดงจ านวนประชากรและกลมตวอยาง

กลมอตสาหกรรม จ านวนประชากร จ านวนตวอยาง

เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร 58 21 ทรพยากร 53 19 เทคโนโลย 48 18 ธรกจการเงน 65 24 บรการ 135 50 สนคาอตสาหกรรม 118 43 สนคาอปโภคบรโภค 48 18 อสงหารมทรพย 165 61

รวม 690 254

2. เครองมอทใชในการวจยในครงนเปนแบบสอบถาม (Questionnaire) ซงพฒนาเครองมอมาจากแนวคดทฤษฏทเกยวของทเกยวกบประสทธผลของการใชสารสนเทศทางการบญชของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย ในสวนของการใหคะแนนในแบบสอบถามจะใชการประเมนคาแบบ Likert Scale โดยใหคาคะแนนตามความส าคญของตวแปรในลกษณะทเรยกวา Weight Rating จ านวน 5 ระดบ คอ 5 หมายถง มากทสด 4 หมายถง มาก 3 หมายถง ปานกลาง 2 หมายถง นอย และ 1 หมายถง นอยทสด ดงน 2.1 ประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย แหงประเทศไทยประกอบดวย ดานสวนประกอบ ดานความยดหยนของระบบสารสนเทศทางการบญช Weight Rating จ านวน 7 ขอ มคาความเทยงเทากบ 0.81 2.2 การใชประโยชนจากระบบสารสนเทศทางการบญชในการตดสนใจของผบรหาร Weight Rating จ านวน 17 ขอ มคาความเทยงเทากบ 0.85 3. สถตทใชการวเคราะหขอมล ผวจยน าขอมลทเกบรวบรวมจากกลมตวอยางมาวเคราะหขอมล เพอท าการวเคราะหตวแปรอสระกลมใดสามารถอธบายการผนแปรของตวแปรตามไดมากกวา และตวแปรอสระตวใดมผลตอตวแปรตามอยางมนยส าคญทางสถต โดยใชเทคนคการวเคราะหทางสถตส าหรบการทดสอบสมมตฐาน ดงตอไปน 3.1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม วเคราะหโดยการแจกแจงความถ (Frequency) และหาคารอยละ (Percentage) 3.2 ขอมลเกยวกบระดบความคดเหนของผตอบแบบสอบถามในดานสวนประกอบของระบบสารสนเทศทางการบญช ความยดหยนของระบบสารสนเทศทางการบญช การใชประโยชนจากระบบสารสนเทศทางการบญชในการตดสนใจ วเคราะหขอมลโดยการหาคาเฉลย (Mean) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) การก าหนดเกณฑการจดระดบของคาเฉลย ( X ) เพอน ามาแปลความหมายของขอมลโดยใชเกณฑการวดระดบเกยวกบความคดเหนของผตอบแบบสอบถามตอตวแปรทมผลตอประสทธผลของระบบสารสนเทศ


1009

ทางการบญช และการตดสนใจของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย ซงประกอบดวย 5 อนตรภาคชน (บญชม ศรสะอาด, 2545) การก าหนดเกณฑคะแนนของระดบความคดเหนดงน

ระดบคะแนนเฉลย ระดบประสทธผล 4.21 < x ≤ 5.00 มากทสด

3.41 < x ≤ 4.20 มาก 2.61 < x ≤ 3.40 ปานกลาง 1.81 < x ≤ 2.60 นอย 1.00 < x ≤ 1.80 นอยทสด 3.3 สถตอนมานใชส าหรบวเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐานของการวจยโดยใชสถตในการทดสอบคอการวเคราะหความถดถอยพหคณ (Multiple Regression Analysis) เปนการศกษาถงความสมพนธระหวางตวแปรตาม กบตวแปรอสระ

สรปผลการวจย การศกษาประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชพบวาภาพรวมของประสทธผลของระบบ

สารสนเทศทางการบญชอยในระดบมาก เมอพจารณาในแตละดานพบวาสวนประกอบของระบบสารสนเทศ

ทางการบญชอยในระดบมาก มคาเฉลยอยท 3.83 โดยในรายละเอยดพบวาในดานมความถในการรายงานผลตาม

ความตองการของผใชงานและผบรหารของหนวยงาน อยในระดบมากมคาเฉลยอยท 3.91 ดานมความสามารถใน

การพยากรณแนวโนมขององคกร และลกคาขององคกร อยางนาเชอถอ พรอมทงมการจดหาขอมลทเกยวของมา

สนบสนน อยในระดบมาก มคาเฉลยอยท 3.76 ดานสามารถน าเสนอแนวโนม หรอแนวทางการตดสนใจใหกบ

ผใชหรอผบรหารไดหลากหลายทางเลอก อยในระดบมาก มคาเฉลย 3.88 ดานมความสามารถในการรบขอมล/

update ขอมลการใชงานของฝายบญชไดโดยอตโนมตหรอเชอมตอระบบเครอขายเพอใชฐานขอมลในการท างาน

เชน ระบบสนคาคงคลง ระบบจดสงสนคา อยในระดบมาก มคาเฉลย 3.76 และในดานความยนหยนของระบบ

สารสนเทศทางการบญช พบวาอยในระดบมากมคาเฉลยอยท 3.66 เมอพจารณาในรายละเอยด พบวามรปแบบท

เรยบงาย ไมซบซอน สามารถใชงานไดคลองตวและสะดวก อยในระดบมากมคาเฉลย 3.80 ระบบสารสนเทศ

ทางการบญชในปจจบนสามารถท าการแกไข ปรบปรงเปลยนแปลงเพอใหสอดคลองกบการท างานของ

ผปฏบตงานไดโดยงาย อยในระดบมากมคาเฉลย 3.69 ในดานสามารถท าการเพมเตมตวระบบใหสอดคลองกบภารกจขององคกรทเพมขน โดยไมจ าเปนตองลงทนเพมเตมโดยใชงบประมาณทสงอยในระดบมากตามล าดบ

การวเคราะหเพอทดสอบสมมตฐาน (hypothesis testing) ผวจยเรมดวยการวเคราะหการถดถอยเชงพหคณ (multiple regression analysis) โดยใชหนวยวเคราะหทงหมดจากกลมตวอยาง ซงเปนวธการทดสอบความสมพนธระหวางตวแปรในกรณทมตวแปรอสระมากกวา 1 ตว และตวแปรตาม 1 ตว ส าหรบการทดสอบความสมพนธของสวนประกอบของระบบสารสนเทศทางการบญช ความยนหยนของระบบสารสนเทศทางการบญช และภาพรวมของประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญช กบการตดสนใจของผบรหารของบรษท


1010

จดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย เพอใหไดค าตอบจากการวจยจะทดสอบตามสมมตฐาน ผลการทดสอบแสดงไดดงตารางขางลางน

ตาราง 2 ความสมพนธระหวางของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย

ประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญช Beta t-value Sig. สวนประกอบของระบบสารสนเทศทางการบญช 0.336 5.265 0.003* ความยดหยนของระบบสารสนเทศทางการบญช 0.496 5.265 0.000* ภาพรวมของประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญช 0.787 19.901 0.000* หมายเหต: n = 245, R2 = 0.62, F = 197.75 Sig. = 0.000 * มนยส าคญท 0.05

ผลจากการทดสอบจากตาราง 2 ปรากฏวาคาสมประสทธการตดสนใจ (R2) มคาเทากบ 0.62 แสดงวา

ขอมลทางการบญชไดแก สวนประกอบของระบบสารสนเทศทางการบญช ความยดหยนของระบบสารสนเทศทางการบญช และภาพรวมของประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญช สงผลตอการตดสนของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยไดไดรอยละ 62 ส าหรบการทดสอบสมมตฐานท 1 การทดสอบสมมตฐานท 2 และการทดสอบสมมตฐานท 3 สามารถสรปผลได ดงน

ประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชมความสมพนธเชงบวกตอการตดสนของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยมากทสด (Beta = 0.7870) โดยมความยดหยนของระบบสารสนเทศทางการบญช ( Beta = 0.496) และสวนประกอบของระบบสารสนเทศทางการบญช (Beta = 0.336) มความสมพนธเชงบวกตอการตดสนของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยหลกทรพย ตามล าดบ

ดงนนสรปไดวาผลการทดสอบสมมตฐานท 1, 2 และ 3 ไดรบการสนบสนนทางสถตอยางมนยส าคญ

อภปรายผล ประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชมความสมพนธเชงบวกตอการตดสนของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยมากทสด โดยมความยดหยนของระบบสารสนเทศทางการบญช และสวนประกอบของระบบสารสนเทศทางการบญช มความสมพนธเชงบวกตอการตดสนของผบรหารของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยหลกทรพย ซงสอดคลองกบสอดคลองกบผลการศกษาของมจรนทร แกวหยอง (2548) ทไดศกษาความรความสามารถทางการบญชระบบสารสนเทศทางการบญช คณภาพขอมลทางการบญช และสภาพแวดลอมทางธรกจของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย พบวาจากการวเคราะหความสมพนธละผลกระทบความรความสามารถทางการบญช ระบบสารสนเทศทางการบญช และคณภาพขอมลทางการบญช ความรความสามารถทางการบญช และระบบสารสนเทศทางการบญชมความสมพนธกบคณภาพขอมลทางการบญช เมอพจารณาเปนรายดาน ระบบสารสนเทศทางการบญชดานความเกยวของกบเรองทจะตดสนใจมความสมพนธกบคณภาพขอมลทางการบญช ดานความเกยวของกบปญหา


1011

ระบบสารสนเทศทางการบญชดานการทนเวลามความสมพนธกบคณภาพขอมลทางการบญชดานความเชอถอได ดานความสามารถเปรยบเทยบกนได และดานความสม าเสมอ และยงสอดคลองกบผลการศกษาของจรฐตกาล วฒพนธ (2549) ทศกษาเรองความสมพนธระหวางวฒนธรรมองคกร ความส าเรจของการประยกตใชระบบสารสนเทศทางการบญชและผลการด าเนนงานของธรกจเทคโนโลยสารสนเทศในประเทศไทย พบวา วฒนธรรมองคกรหมายถง ความไววางใจในตวบคคล ความมงมนในความส าเรจ การยดหลกคณธรรมในการด าเนนธรกจ การบรรลวตถประสงคโดยการท างานเปนทม และความยดหยนในการท างานเพอสรางนวตกรรม มความสมพนธและผลกระทบกบความส าเรจของการประยกตใชสารสนเทศทางการบญชและการตดสนใจของผบรหารอกดวย

ขอเสนอแนะ การวจยประสทธผลของระบบสารสนเทศทางการบญชทสงผลตอการตดสนใจของผบรหารของบรษท

จดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทยนน ซงเมอสรปผลการวจยแลวผวจยขอเสนอแนะเพมเตมในดานการใชระบบสารสนเทศทางการบญชควรคดเลอกใหเหมาะสมกบประเภท ขนาด ของธรกจทด าเนนการจงจะเกดประสทธภาพสง พฒนาความรความสามารถของบคลากรทรบผดชอบระบบสารสนเทศตองมความรและประสบการณในการใช และสอดคลองกบระบบสารสนเทศทางการบญชอยางสม าเสมอ ขอมลทไดจากระบบสารสนเทศทางการบญชตองมการวเคราะหและจดท าขอเสนอแนะในแนวทางตางๆ กอนน าเสนอแกผบรหารพจารณาทงนเนองจากอาจสงผลใหผบรหารมความเขาใจทคาดเคลอนได ผบรหารควรน าขอมลสารสนเทศทางการบญชมาใชในการวางแผน ตดตาม ประเมนผลธรกจของตนอยางสม าเสมอ โดยเฉพาะน าไปใชในประเดนกลยทธขององคกร และควรมการศกษาประสทธภาพการใชระบบสารสนเทศทางการบญชอยางสม าเสมอในองคกรธรกจเพอใชในการปรบปรงระบบสารสนเทศทางการบญชของธรกจใหทนสมยและมประสทธภาพ

บรรณานกรม กาญจนา ชดทอง. (2553). “ประสทธผลของระบบสารสนเทศ ส านกบรหารและพฒนาวชาการมหาวทยาลยแมโจ

เชยงใหม”. การศกษาคนควาอสระ มหาวทยาลยเชยงใหม. จรฐตกาล วฒพนธ. (2549). “ความสมพนธระหวางวฒนธรรมองคการความส าเรจของการประยกตใชระบบ

สารสนเทศทางการบญชและผลการด าเนนงานของธรกจเทคโนโลยสารสนเทศในประเทศไทย”. วทยานพนธ บธ.ม., มหาวทยาลยมหาสารคาม.

ธานนทร ศลปจาร. (2557). การวจยและวเคราะหขอมลทางสถตดวย SPSS และ AMOS. พมพครงท 15. กรงเทพฯ: หางหนสวนสามญบสซเนสอารแอนดด.

พลพธ ปยวรรณ และสภาพร เชงเอยม. (2550). ระบบสารสนเทศทางการบญช. กรงเทพฯ : วทยพฒน. พษณ คณชน. (2548). “ผลกระทบของความรความสามารถดานเทคโนโลยสารสนเทศทมตอการปรบปรงองคกร

และผลการด าเนนงานของ SMEs ไทย”. วทยานพนธ บธ.ม., มหาวทยาลยมหาสารคาม. บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. พมพครงท 7. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน


1012

มหาวทยาลยนอรทเชยงใหม. (ออนไลน). เอกสารประกอบการสอนวชาการจดการระบบสารสนเทศ. :http://elearning.northcm.ac.th/mis/content.asp?ContentID=4&LessonID=1

(คนหาเมอวนท 21 ก.ค. 2558) มจรนทร แกวหยอง. (2548). “ความรความสามารถทางการบญช ระบบสารสนเทศทางการบญชคณภาพขอมล

ทางการบญชและสภาพแวดลอมทางธรกจของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพย แหงประเทศไทย”. วทยานพนธ บธ.ม., มหาวทยาลยมหาสารคาม.

สภาณ อนทนจนทน. (2551). “การบรหารความเสยงระบบสารสนเทศทางการบญช”. นครปฐม: มหาวทยาลย ราชภฎนครปฐม.

ศรณยา เชยสวรรณ. (2548). “ความสมพนธระหวางคณลกษณะระบบสารสนเทศทางการบญชกบคณภาพก าไร ของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย”. วทยานพนธ บธ.ม., มหาวทยาลย

มหาสารคาม.


1013

ปจจยดานอตราสวนทางการเงนทมตอผลการด าเนนงานทางการเงนของ บรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

FINANCIAL RATIOS FACTORS AFFECTING THE FINANCIAL PERFORMANCE OF LISTED COMPANIES IN THE STOCK EXCHANGE

OF THAILAND

รมดา คงเขตวณช ดร.มนตร ชวยช

คณะบญช มหาวทยาลยศรปทม E-mail: [email protected]

บทคดยอ การศกษาน ม วตถประสงคเพอ วเคราะหความสมพนธปจจยดานอตราสวนทางการเงนทมตอ

ผลการด าเนนงานทางการเงน และวเคราะหความแตกตางระหวางประเภทอตสาหกรรมของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยเกบรวบรวมขอมลจากแหลงทตยภมจากบรษททจดทะเบยนใน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ทกกลมอตสาหกรรม ยกเวนกลมธรกจการเงนและ กลมบรษททอยระหวางฟนฟการด าเนนงาน จ านวน 220 บรษทในชวงป พ.ศ. 2554 – 2556 และน าขอมลมาท าการทดสอบสมมตฐานโดยใชสถต Multiple Regression และ One-Way ANOVA เพอเปนแนวทางแกนกลงทน ผบรหาร และผสนใจ น าไปใชประกอบการตดสนใจในการลงทนหรอการวางแผนการด าเนนงานและดานอน ๆ

ค าส าคญ: การสอนแบบเนนมโนทศน สถตขนสง การบรหารการศกษา ABSTRACT

This study aimed to analyze the correlation financial ratios factors on financial performance and analyze the differences between types of industrial Listed Companies in the Stock Exchange of Thailand. All data were collected from Secondary Sources from all companies registered in the Stock Exchange of Thailand, except companies in financial sector and 220 companies which in recovery process during year 2011 – 2013. Multiple Regression Analysis and One-Way ANOVA were used to test the hypothesis. This paper will be useful information for investors and others.

KEYWORDS: Financial Ratio, Financial Performance, Stock Exchange of Thailand: SET


1014

1. ความส าคญและทมาของปญหาวจย บรษทจดทะเบยน มบทบาทในการชวยพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทย โดยมตลาดหลกทรพย แหงประเทศไทย เปนผก ากบดแลกจการของบรษทจดทะเบยนใหเปนไปตามหลกการและมาตรฐานสากลอนเปนทยอมรบ ถอเปนตลาดรองในการระดมทนทมความส าคญตอในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศอยางยง (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2558) และในภาวะทเศรษฐกจของประเทศก าลงเตบโต มบรษทขามชาตเขามาลงทนในประเทศมากขน และการกาวเขาสประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ปจจยทจะน าไปสความส าเรจ คอ การบรหารการเงนและการบรหารก าไรอยางมประสทธภาพเพอสรางความสามารถในการแขงขน (สมาคมสงเสรมเทคโนโลย ไทย - ญปน, 2557) และจะสามารถทราบผลประกอบการหรอสถานะของกจการไดจากการประมวลผลการด าเนนงานในรปของรายงานทางการเงน เปนขอมลทส าคญทผบรหารมอยในมอ ซงสามารถน ามาใชประเมนสถานะของกจการได (กฤษฎา เสกตระกล, 2557) โดยเฉพาะนกลงทน การวเคราะหรายงานทางการเงนถอวาเปนสวนประกอบทส าคญในการวเคราะหหลกทรพยโดยใชปจจยพนฐาน (Fundamental Analysis) กลาวคอ เปนขอมลพนฐานเบองตนทผลงทนควรทราบกอนการตดสนใจลงทนในกจการใดหรอหลกทรพยใดๆ จะชวยท าใหการตดสนใจลงทนในหลกทรพยเปนไปอยางมหลกเกณฑและถกตองแมนย าขน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, 2558) การวเคราะหและวดผลการด าเนนงานของกจการ แบงออกเปน การวดผลในดานการเงน (Financial) และการวดผลทนอกเหนอดานการเงน (Non-Financial) (Brewer and Selden, 2000) เพอใหการวดผลดานการเงนมประสทธผลในการตรวจสอบหาสงผดปกตในรายงานทางการเงน ควรมการวเคราะหโดยใชอตราสวนทางการเงน (สรยพา เลศกาญจนาพร, 2554, สวรรณ หวงเจรญเดช, 2546) ในการประเมนหรอการวดผล การด าเนนงานดานการเงน (Financial Performance) เกณฑทใชประเมน ไดแก ตนทนรวม (Total Cost) ตนทนการกระจายสนคา (Distribution Cost) ตนทนการผลต (Manufacturing Cost) ตนทนสนคาคงคลง (Inventory Cost) ผลตอบแทนการลงทน (Return on Investment) รายไดรวม (Total Revenue) และเกณฑทใชวดโดยทวไป คอ ก าไร(Profit) (สภาวชาชพบญชในพระบรมราชปถมภ, 2557) ดงทนกวจยไดน ามาเปนเกณฑในการวดผลการด าเนนงานทางการเงนของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมของประเทศไทย (กนกกร ศกรนทร, 2551) นอกจากนยงใช ก าไร (Profit) เปนฐานส าหรบการวดผลการด าเนนงานทางการเงนอน เชน อตราผลตอบแทนจากการลงทน อตราสวนผลตอบแทนตอสนทรพยและอตราผลตอบแทนจากยอดขาย หรอก าไรตอหน (Narver and Slater, 1990; Slater and Narver, 1995; สปปภาส พรสขสวาง, 2553) และน ามาใชเปนเกณฑในการศกษาเกยวกบความสมพนธระหวางความส าเรจของตววดผลทไมใชดานการเงนกบความส าเรจทางดานการเงน (ณฐกานต หมายชน, 2556) จากทกลาวขางตน ผวจยจงเนนศกษาปจจยดานอตราสวนทางการเงนทมตอผลการด าเนนงานทางการเงนของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยน าเสนอ ในสวนของวเคราะหความสมพนธของอตราสวนทางการเงนทมผลตอผลการด าเนนงานทางการเงนของบรษทจดทะเบยนใน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย และวเคราะหในกลมอตสาหกรรมแตละประเภทวามความแตกตางกนหรอไม ซงผลการวจยนจะชวยเปนแนวทางแกผใชรายงานทางการเงนสามารถน าไปใชประกอบการตดสนใจเกยวกบ การลงทนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย


1015

2. ทบทวนวรรณกรรม 2.1 แนวคดเกยวกบการวเคราะหรายงานทางการเงน

ผวจยแบงหวขอในการน าเสนอเปน 5 ประเดน คอ (1) ความหมายของการวเคราะหรายงานทางการเงน (2) ขอจ ากดการวเคราะหรายงานทางการเงน (3) การวเคราะหอตราสวนทางการเงน (4) ประเภทของอตราสวนทางการเงน และ (5) ประโยชนของอตราสวนทางการเงน

ความหมายการวเคราะหรายงานทางการเงน หมายถง กระบวนการคนหาขอเทจจรงเกยวกบฐานะการเงนและผลการด าเนนงานของกจการใดกจการหนงจากงบการเงนของกจการนน พรอมทงน าขอเทจจรงดงกลาวมาใชประกอบการตดสนใจตอไป (เพชร ขมทรพย, 2554) โดยกระบวนการในการคนหาขอเทจจรงเปนการน าเครองมอ หรอเทคนคการวเคราะหตางๆ มาจ าแนก แยกแยะ ตความ ขอมลในงบการเงนเพอหาความสมพนธหรอประเมน การด าเนนงานของกจการ จากความหมายดงกลาว สามารถแยกการวเคราะหรายงานทางการเงนไดเปน 2 สวน คอ (1) การหาขอเทจจรงเกยวกบฐานะการเงนและผลการด าเนนงานของกจการโดยแยกองคประกอบขอมลในรายงานทางการเงนตามหลกเกณฑวธวเคราะหตางๆ และ (2) การน าผลทไดมาใชประโยชนเพอประกอบการตดสนใจ หรอเสนอแนวทางในการตดสนใจ ดงนน ผท าหนาทวเคราะหรายงานทางการเงนจงจ าเปนตองท าความเขาใจถงหนาทในการวเคราะหทงสองสวนอยางชดเจน เพอใหการวเคราะหแตละครงบรรลเปาหมายและน าไปใชประโยชนไดตามทตองการ ดานนกลงทน การวเคราะหรายงานทางการเงนถอวาเปนสวนประกอบทส าคญในการวเคราะหหลกทรพยโดยใชปจจยพนฐาน (Fundamental Analysis) ซงตองอาศยรายงานทางการเงนทงในปจจบนและอดตทผานมาของกจการ เพอประเมนใหทราบถงฐานะการเงนและความมนคง รวมทงผลการด าเนนงานของกจการ ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย (2558) ซงกลาวไดวาการวเคราะหงบการเงนถอเปนขอมลพนฐานเบองตนทผลงทนควรทราบกอนการตดสนใจลงทนในกจการใดหรอหลกทรพยใดๆ จะชวยท าใหการตดสนใจลงทนในหลกทรพยเปนไปอยางมหลกเกณฑและถกตองแมนย าขน

ขอจ ากดการวเคราะหรายงานทางการเงน มหลายดาน (วนเพญ วศนารมณ, 2551) ดงน (1) การประมาณการ (Estimates) ตวเลขในรายงานทางการเงนหลายรายการเกดจากการประมาณการ (2) การใชราคาทน (Cost) (3) ขอมลจากรายงานทางการเงนไมใชตวแทนทแทจรง (Atypical Data) (4) กจการจะมการประกอบธรกจทหลากหลาย (Diversification) (5) วธปฏบตทางบญชทแตกตางกน (Alternative Accounting Methods) (6) ปจจยส าคญทกระทบตอความสามารถในการท าก าไร และความอยรอดของกจการอาจไมแสดงในรายงานทางการเงน (7) รายงานทางการเงนทจดท าขนตามเกณฑคงคาง (8) การวเคราะหรายงานทางการเงน (9) ผวเคราะหภายนอกมกไมไดรบรายละเอยดทเกยวกบรายการตางๆ ทกระทบตองบก าไรขาดทน (10) การจดประเภทของรายการแตกตางกน (Account Classification Differences) ขอมลทเปนขอจ ากดของงบการเงนดงกลาวขางตนทงหมดน ผวเคราะหควรจะตองค านงถงและใหความสนใจ ประกอบการแสดงความเหนหรอประกอบ การตดสนใจในการใชขอมลทไดจากการวเคราะหรายงานทางการเงนจงจะท าใหผใชขอมลจากการวเคราะหรายงานทางการเงนไดรบประโยชนตามวตถประสงคอยางสมบรณ

การวเคราะหอตราสวนทางการเงนอตราสวนทางการเงนเปนตวเลขทแสดงถงความสมพนธระหวางรายการทส าคญๆ ในรายงานทางการเงน (ธนาคารกสกรไทย, 2558) ความสมพนธจะแสดงในรปรอยละ (Percentage) จ านวนเทา (Rate) หรอสดสวน (Proportion) (อรทย รตนานนท, 2557) ใชเปนเครองมอในการ


1016

ประเมนสถานะผลการด าเนนงาน แนวโนม และความเสยงของกจการ โดยการวเคราะหเปรยบเทยบกบผลการด าเนนงานในอดต หรอเปรยบเทยบกบกจการอนในชวงเวลาเดยวกน (เพชร ขมทรพย, 2554)

ประเภทของอตราสวนทางการเงน สามารถแบงออกไดเปนหลายประเภทขนอยกบเกณฑทใชในการจดกลม โดยหลกบรหารการเงนแบงออกไดเปน 4 ประเภท (เพชร ขมทรพย, 2554; นชจร พเชฐกล, 2555) ดงน (1) อตราสวนวดสภาพคลอง คอ อตราสวนทใชวดสภาพคลองในการด าเนนการ เชน การวดรายการทางการเงนทเกยวกบสนทรพยหมนเวยนตางๆ ทเปลยนสภาพไปช าระหนสนหมนเวยนไดทนท การวดความสามารถในการบรหารงานลกน การวดความสามารถในการขาย และการบรหารงานสนคาคงคลง (2) อตราสวนวเคราะหความสามารถในการใชสนทรพย ประกอบดวย การวเคราะหรายการ ดงน อตราการหมนของลกหน อตราการหมนของสนคา อตราการหมนของสนทรพยถาวร และอตราการหมนของสนทรพยรวม (3) อตราสวนวดสภาพหนสน คอ อตราสวนทใชวดความสามารถในการช าระหนของกจการ โดยเนนถงการช าระหนไมหมนเวยน และหนสนทกอภาระผกพนทจะตองจายช าระดอกเบย ตลอดจนความสามรถในการจายดอกเบย (4) อตราสวนวดความสามารถในการท าก าไร คอ อตราสวนทใชวดขดความสามารถของผบรหารงานในองคกรนนๆ วามประสทธภาพในการบรหารงานใหเกดก าไร และความมนคงแกกจการมากนอยเพยงใด ชใหเหนถงผลการด าเนนงานทผานมาเปนอยางไร บรรลเปาหมายทองคกรตงไวหรอไม

ประโยชนของอตราสวนทางการเงน เพอใหนกลงทนน าขอมลในรายงานทางการเงนมาสมพนธกนในรปของอตราสวนทางการเงนเพอใชในการวเคราะหและตดสนใจลงทนในหลกทรพย โดยอตราสวนทางการเงน มประโยชนในหลายดาน ดงน (เพชร ขมทรพย, 2554) (1) ขอมลในงบการเงนเปนขอมลดบ โดยหากน าขอมลดงกลาวมาวเคราะหจะตองเปรยบเทยบเปนแตละรายการตามรายการทอยในรายงานทางการเงน ท าใหไมเหนภาพรวมโดยการวเคราะหในรปของอตราสวนทางการเงนเปนการวเคราะหควบคกนไปทงทางดานงบแสดงฐานะการเงน งบก าไรขาดทน และขอมลประกอบอนๆ ดงนนจงชวยใหเหนภาพรวมไดชดเจนขน (2) การค านวณอตราสวนทางการเงนเปนขอมลทค านวณไดงาย ไมซบซอน ดงนนจงไมเปนการเพมภาระในการท างานใหกบผทตองการใชขอมล หรอแผนกบญชและการเงนทตองท ารายงานตวเลขดงกลาวเพอการบรหารจดการภายในบรษท (3) การตความหมายของอตราสวนทางการเงนท าไดงาย เนองจากนยามของแตละอตราสวน มการตพมพและน าเสนออยางแพรหลาย สงผลใหสามารถน าขอมลดงกลาวไปใชไดทนท (4) น าอตราสวนทางการเงนมาเปนดชน ชวด หรอก าหนดเปนเปาหมายในการบรหารองคกรในเบองตนได

ในงานวจยนผวจยไดมงเนนทจะท าการวเคราะหอตราสวนทางการเงน 3 ประเภทจาก 4 ประเภท ประกอบดวย อตราสวนวดประสทธภาพในการด าเนนงาน (Activity Ratios) อตราสวนวดสภาพหนสน (Leverage Ratios) อตราสวนวดความสามารถในการท าก าไร (Profitability Ratios) มาใชในการวเคราะหกบขอมลรายงานทางการเงนในแตละกลมอตสาหกรรม ไดแก อตสาหกรรมเกษตรและอตสาหกรรมอาหาร อตสาหกรรมสนคาอปโภคบรโภค อตสาหกรรมสนคาอตสาหกรรม อตสาหกรรมอสงหารมทรพยและกอสราง อตสาหกรรมทรพยากร และอตสาหกรรมบรการ ทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย เพอใหทราบถงความสามารถในการบรหารงานของแตละอตสาหกรรม ซงอตราสวนดงกลาวสามารถน ามาใชพจารณาผลการด าเนนงานทางการเงนในแตละดานการท าความเขาใจเกยวกบการวเคราะหรายงานทางการเงน ไมเพยงแตจะมประโยชนตอผบรหารและนกลงทนเทานน ยงเปนประโยชนแกผทมสวนเกยวของกบธรกจ (Stakeholders’)


1017

ตลอดจนผใชรายงานทางการเงนทวไปดวย โดยอาศยเครองมอในการวเคราะหทเหมาะสม ท าการวเคราะหอยางเปนระบบ จะชวยใหสามารถคนหาขอเทจจรงเกยวกบฐานะการเงนและผลการด าเนนงานของกจการ เพอคนหา สงทซอนเรน หรอภาพลวงตาซงถกสรางขนในหลายๆ รปแบบ เชน การเลอกใชนโยบายการบญชทแตกตางกน เปนตน โดยผท าการวเคราะหสามารถน าผลของการวเคราะหมาเปรยบเทยบปทผานมาของกจการหรอ เปรยบเทยบกบบรษทอนทอยในอตสาหกรรมเดยวกน เพอสรางความอยรอดในระยะยาว และความสามารถในการแขงขน ซงถอเปนปจจยส าคญของการด าเนนธรกจ

จากการทบทวนวรรณกรรมเกยวกบการวเคราะหรายงานทางการเงนมนกวจยหลายทานศกษา การวเคราะหอตราสวนทางการเงน เชน Simpson, Gabriël Pieter (2012) ศกษาการวเคราะหตนทนปรมาณก าไร (CVP) และอตราสวนทางการเงน ซงเปนเครองมอการบญชบรหารและบญชการเงนทสามารถชวยผจดการใหขอมลการตดสนใจการด าเนนธรกจ ให SMEs สามารถน าไปใชในการบรหารธรกจขนาดเลกใหมประสทธภาพบรรลตามเปาหมายในระยะยาวได ซงกลาวไดวาการวเคราะหอตราสวนทางการเงนเปนเครองมอในศกษาขอมลรายงานทางการเงนเพอน ามาใชประกอบการตดสนใจตางๆ และเปนตวชวดผลการด าเนนงานทางการเงนของกจการไดหลากหลายมต เชนเดยวกบ Nguyen, T. H., & Leander, C. (2014) ศกษาเกยวกบเนอหาขอมล สภาพคลองของธนาคาร การประเมนความเชอมโยงระหวางอตราสวนสภาพคลองธนาคารและผลการด าเนนงานทางการเงน พบวาสภาพคลองของธนาคารมความสมพนธกบผลตอบแทนของหนในชวงเวลาเดยวกน อยางมนยส าคญสอดคลองกบสมมตฐาน และอตราสวนสภาพคลองมความสมพนธกบอตราผลตอบแทนตอสวนของ ผถอหนซงบงชวามความสมพนธระหวางอตราสวนสภาพคลองและผลการด าเนนงานทางการเงน สวนผลงานวจยทศกษาความสมพนธของอตราสวนทางการเงนของ แกวมณ อทรมย และกนกศกด สขวฒนาสนทธ (2556) ศกษาความสมพนธระหวางอตราสวนทางการเงนกบผลตอบแทนทคาดหมายของบรษททจดทะเบยนใน ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยศกษาความสมพนธระหวางอตราสวนทางการเงนทง 20 อตราสวนกบผลตอบแทนทคาดหมายของบรษทกลมตวอยาง จ านวน 10 บรษท พบวา อตราสวนทางการเงนทกอตราสวนตางมความสมพนธกบผลตอบแทน อยางมนยส าคญทางสถต ยกเวนอตราการหมนเวยนของสนทรพยรวม และ อตราก าไรจากการด าเนนงานทไมมความสมพนธกบผลตอบแทนทคาดหมาย ขณะท ณฐสภา จวศวานนท (2554) มงศกษาความสมพนธระหวางอตราสวนทางการเงนเฉพาะอตราสวนกระแสเงนสดกบความสามารถในการท าก าไรในอนาคตของธรกจหมวดการแพทยในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ผลการศกษาชวยใหนกลงทนน าขอมลอตราสวนกระแสเงนสดเปรยบเทยบความสมพนธกบความสามารถในการท าก าไรในอนาคตมาใชในการวเคราะหอตราการเตบโตของก าไรและอตราผลตอบแทนของกจการประกอบการพจารณารวมกบปจจยพนฐาน และปจจยแวดลอมของกจการทสนใจเพอประโยชนตอการตดสนใจในอนาคต

2.2 แนวคดเกยวกบผลการด าเนนงานทางการเงน ในประเดนแนวคดเกยวกบผลการด าเนนงาน ผวจยแบงหวขอในการน าเสนอเปน 2 ประเดน คอ

(1) ความหมายของผลการด าเนนงาน และ (2) การวดผลการด าเนนงาน ความหมายของผลการด าเนนงาน โดย Rampsey (2008) กลาววา ผลการด าเนนงาน หมายถง การ

บรรลความตองการตามท ตงไว ซงเกดขนจากการใชความสามารถหรอทรพยากรทงหลายเพอใหไดผลลพธ อกความหมายกลาวถงผลการด าเนนงานขององคการ คอ การบรรลซงเปาหมาย โดยผลการด าเนนงานขององคการ


1018

มกจะประกอบดวย การชวดดวยมตตางๆ บางมตอาจมความส าคญกบองคการหนงในขณะทไมมความส าคญกบอกองคการหนงกเปนได (Singer and Edmondson, 2008) สวน Burke and Litwin (1992) ใหความหมายของ ผลการด าเนนงานวา ผลลพธหรอผลทเปนตวชวดความส าเรจ ผลลพธดงกลาวประกอบดวย ความสามารถในการผลต (Productivity) ก าไร (Profit) คณภาพการบรหาร (Service Quality) และความพงพอใจของลกคาหรอสมาชกองคการ (Customer or Employee Satisfaction) นอกจากนยงมตวชวดอนๆ เชน ความปลอดภยในการท างานของสมาชกองคการ การใหรางวลและคาตอบแทนทมความเปนธรรม งานทมคณคา สภาพแวดลอมในการท างานทเหมาะสม คณภาพชวตการท างาน ทงนเพอรกษา จงใจและสรางความผกพนของสมาชกตอองคการ (Beer and Walton, 1990)

Barrie and Wayne (1998) กลาวถงผลการด าเนนงานขององคการ โดยเปรยบเทยบ 2 แนวคดระหวางการจดการผลการด าเนนการขององคการ (Performance Management) และการเรยนรองคการ (Organizational Learning) สรปไดวา แนวทางเพอการสรางผลการด าเนนงานใหกบองคการนน จะตองตระหนกถงการเรยนรรวมกนตงแตระดบบคคลจนมาสระดบกลมและระดบองคการดวยความรวมมอระหวางองคการ ดวยการสนบสนนใหสมาชกองคการเรยนรอยางเปดกวาง โดยจะสงผลใหองคการเตบโตไดในระยะยาวมากกวาแนวทางของการจดการผลการด าเนนงานขององคการทพยายามจดกรอบองคการอยางเครงครดและใชลกษณะของค าสงมากกวาความรวมมอในอดตผลการด าเนนงานขององคการนยมวดผลตอบแทนจากสนทรพย การเตบโตของยอดขาย ความส าเรจของผลตภณฑใหม (Narver and Slater, 1990; Slater and Narver, 1995) สวนแบง ทางการตลาด ผลการด าเนนงานในภาพรวม (Kohli and Jaworski, 1993) การลดความผดพลาดในการท างาน มาตรฐานในกระบวนการท างาน เพอลดตนทนและปรบปรงประสทธภาพการท างาน (Majchrzak, 1988) อยางไรกตาม Baker and Sinkula (1999) ไดระบวา ผลการด าเนนงานขององคการขางตนสะทอนนยส าคญตางๆ ในการวดความส าเรจขององคการ อาท ความส าเรจของผลตภณฑใหมสะทอนถงความสามารถในการปรบตวขององคการทสามารถตอบสนองตอการเปลยนแปลงจากสภาพแวดลอม เปนตน ทงน หากพจารณาผลการด าเนนงานขางตนจะพบวาเปนผลการด าเนนงานในเชงเศรษฐกจและมองในมมมองทแคบ รวมถงละเลยคณคาอนๆ ในการวดผลการด าเนนงาน อาท ความเทาเทยมและความยตธรรมในการปฏบตงาน (Brewer and Selden, 2000) และการมองผลการปฏบตงานในมมมองทแคบดงกลาว อาจน าไปสการสรางบทสรปทผดพลาดเกยวกบประสทธผลขององคการได (Kaplan and Norton, 1992)

การวดผลการด าเนนงานขององคการโดย Brewer and Selden (2000) กลาววา การวดผลการด าเนนงานขององคการ แบงระดบการวดออกเปนหลายประเภท เชน การวดผลการด าเนนงานภายใน /ภายนอกองคการ หรอการวดผลการด าเนนงานทางการเงน (Financial Performance) สวนนกวชาการ Robert Kaplan จาก Harvard Business School และ David Norton จาก Balanced Scorecard Collaborative (Kaplan and Norton, 1992) ไดพฒนาเทคนคในการวดผลการด าเนนงานขององคการ เชน การวดผลการปฏบตงานแบบดลยภาพ (Balanced Scorecard: BSC) ซงไดมการศกษาและส ารวจเกยวกบสาเหตของการทตลาดหนในประเทศสหรฐอเมรกาประสบปญหาวกฤต เมอป ค.ศ. 1987 นอกจากน ยงพบวาองคการสวนใหญนยมใชในการวดผลการด าเนนงานทางดานการเงน (Financial Performance) เปนหลกในการประเมนผลการด าเนนงานขององคการ


1019

Harvard Business School และ David Norton ไดเขยนบทความ “The Balanced Scorecard Measures that Drive Performance” และไดมการตพมพในวารสาร Harvard Business Review ในป ค.ศ. 1992 โดยน าเสนอแนวคดการวดผลการด าเนนงานขององคการเพอใชเปนเครองมอในการประเมนผลการด าเนนงานซงไมเพยงแตวดผลการด าเนนงานทางการเงน (Financial Performance) เทานน แตยงครอบคลมการวดผลการด าเนนงานทไมใชการเงน (Non - Financial Performance) ดวย นอกจากนในการวดผลการด าเนนงานทางการเงน (Financial performance) เกณฑทใชประเมน ไดแก ตนทนรวม (Total cost) ตนทนการกระจายสนคา (Distribution Cost) ตนทนการผลต (Manufacturing Cost) ตนทนสนคาคงคลง (Inventory Cost) ผลตอบแทนการลงทน (Return on Investment) รายไดรวม (Total Revenue) และผลก าไร (Profit)

3. วธการศกษา การวจยในครงนเปนการวจยเชงประจกษ (Empirical Research) โดยศกษาคนควาจากแหลงขอมล

ทตยภม นอกจากนการเกบรวบรวมขอมลในการวเคราะหค านวณตามตวแบบจ าลอง รวบรวมขอม ลจากฐานขอมล SET SMART ของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

3.1 ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร (Population) ของการวจย คอ รายงานทางการเงนของบรษททจดทะเบยนใน

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยศกษาเฉพาะขอมลป พ.ศ. 2554 – 2556 จ านวน 547 บรษท ไมนบรวมกลมอตสาหกรรมธรกจการเงน และบรษทจดทะเบยนทอยระหวางฟนฟการด าเนนงาน (ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย, มกราคม 2558) เพอใหไดกลมตวอยางทเปนตวแทนทดของประชากร ตามหลกวชาการทวาดวยการก าหนดขนาดกลมตวอยางของ Yamane (1973, p. 56) จ านวน 220 บรษท และเพอใหสามารถเกบขอมลครอบคลมทกอตสาหกรรมจงไดก าหนดกลมตวอยางโดยแยกเปนแตละอตสาหกรรม ดงน

ตารางท 1 ประชากรและกลมตวอยาง กลมอตสาหกรรม จ านวนประชากร จ านวนตวอยาง

เกษตรและอตสาหกรรมอาหาร 49 49 x 220/490 = 22 สนคาอปโภคบรโภค 42 42 x 220/490 = 19 สนคาอตสาหกรรม 82 82 x 220/490 = 37 อสงหารมทรพยและกอสราง 148 148 x 220/490 = 66 ทรพยากร 33 33 x 220/490 = 15 บรการ 95 95 x 220/490 = 43 เทคโนโลย 39 39 x 220/490 = 18

รวม 490 220


1020

3.2 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยมงทจะท าการประเมนผลการด าเนนงานทางการเงน และวเคราะหความสมพนธระหวาง

อตราสวนทางการเงน 3 กลม จ านวน 12 อตราสวน ดงน 1. อตราสวนวดประสทธภาพในการด าเนนงาน (Activity ratios) ประกอบดวย อตราการหมนเวยนของลกหน (RT) ระยะเวลาในการเกบหน (ACP) อตราการหมนเวยนของสนคาคงเหลอ (IT) ระยะเวลาในการขายสนคา (HP) อตราการหมนเวยนของสนทรพยรวม (TAT) 2. อตราสวนวดสภาพหนสน (Leverage ratios) ประกอบดวย อตราสวนหนสนรวมตอสนทรพยรวม (DR) อตราสวนหนสนรวมตอสวนของผถอหน (DER) 3. อตราสวนวดความสามารถในการท าก าไร (Profitability ratios) ประกอบดวย อตราก าไรขนตน (GPM) อตราก าไรจากการด าเนนงาน (PPM) อตราก าไรสทธ (NPM) อตราผลตอบแทนตอสนทรพยรวม ROA) อตราผลตอบแทนตอสวนของผถอหน (ROE) โดยน ามาเปรยบเทยบแตละประเภทอตสาหกรรมกบผลการด าเนนงานทางการเงนของบรษทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย โดยท าการเกบรวบรวมขอมลจากรายงานทางการเงนของบรษทจดทะเบยน ในระหวางชวงป พ .ศ. 2554 - 2556 จ านวน 3 ป ทมผลการด าเนนงานตอเนองและมรอบระยะเวลาบญชส าหรบปสนสด 31 ธนวาคม จะรวบรวมขอมลจากฐานขอมล SETSMART ของตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย

3.3 การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลแบงออกเปน 2 สวน ดงน สวนท 1 การวเคราะหขอมลทวไปของกลมตวอยาง วเคราะหขอมลดวยสถตเชงพรรณนา (Descriptive

Statistics) ดวยคาความถ คารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน สวนท 2 การวเคราะหเพอตอบค าถามการวจย วเคราะหขอมลดวยสถตเชงอนมาน (Inferential

Statistics) สวนการวเคราะหความสมพนธระหวางปจจยดานอตราสวนทางการเงนกบผลการด าเนนงานทางการเงน โดยการทดสอบการวเคราะหสมประสทธสหสมพนธเพยรสน (Pearson Correlation Analysis) และการวเคราะหความถดถอยแบบพหคณ (Multiple Regression Analysis) การวเคราะหการเปรยบเทยบกลมอตสาหกรรมกบอตราสวนทางการเงนโดยใชการทดสอบความแตกตางระหวางคาเฉลยของกลมตวอยางทมมากกวาสองกลมทเปนอสระตอกน ดวยการวเคราะหความแปรปรวน (One-Way ANOVA)

4. ผลการศกษาทคาดวาจะไดรบ 4.1 ประโยชนทางดานวชาการ ท าใหคนพบในเชงวชาการเกยวกบปจจยดานอตราสวนทางการเงนทมตอผลการด าเนนงานทางการเงน

ของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย 4.2 ประโยชนทางดานวชาชพหรอการน าไปปฏบต 1. นกลงทนสามารถน าผลจากการวจยเรอง ปจจยดานอตราสวนทางการเงนทมตอผลการด าเนนงานทาง

การเงนของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ไปใชเปนแนวทางในการตดสนใจเลอกลงทนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย


1021

2. ผบรหารสามารถน าผลจากวจยเรอง ปจจยดานอตราสวนทางการเงนทมตอผลการด า เนนงานทางการเงนของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย ไปใชเปนแนวทางในการเปรยบเทยบขอมลกบคแขงขนในประเภทอตสาหกรรมเดยวกน และน าไปเปนแนวทางในวางแผนการด าเนนงานในอนาคต

เอกสารอางอง กฤษฎา เสกตระกล. (2557). การวเคราะหงบการเงน. (ออนไลน) จาก: http://www.tsi-thailand.org/

ProfessionalEdu/knowledge/knowledge_2.pdf. กนกกร ศกรนทร. (2551). “การวดผลการด าเนนงานทางการเงนของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมของ

ประเทศไทย”. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยการจดการ มหาวทยาลยเทคโนโยลสรนาร.

แกวมณ อทรมย และ กนกศกด สขวฒนาสนทธ. (2556) “ความสมพนธระหวางอตราสวนทางการเงน กบผลตอบแทนทคาดหมายของบรษททจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย กรณศกษากลมอตสาหกรรมเทคโนโลย”. การประชมวชาการระดบชาต ครงท 8 มหาวทยาลยศรปทม. 24 ธนวาคม 2556: 827-837.

ณฐกานต หมายชน.(2556). “ความสมพนธระหวางความส าเรจของตววดผลทไมใชดานการเงนกบความส าเรจทางดานการเงน ของบรษทในอตสาหกรรมบรการและธรกจการเงน ทจดทะเบยนในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย”. งานประชมวชาการบณฑตศกษาระดบชาต ครงท 3 คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร ประจ าป 2556, 192-201.

ณฐสภา จวศวานนท.(2554). “ความสมพนธระหวางอตราสวนกระแสเงนสดกบความสามารถในการท าก าไรในอนาคตของธรกจหมวดการแพทยในตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย”. วารสารวจยมหาวทยาลยราชภฏพบลสงคราม. ปท 7 ฉบบท 14 กรกฎาคม – ธนวาคม 2554: 11-24.

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. (2548). การวเคราะหหลกทรพยโดยใชปจจยพนฐาน. กรงเทพฯ : ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย.

ตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย. (2558). ความเปนมา. (ออนไลน). จากhttp://www.set.or.th/th/regulations/ cg/cg/history_p1.html

ธนาคารกสกรไทย .(2558). บทวเคราะหทางการเงน. วารสารธรกจหลกทรพย. ปท15 ฉบบท 1( มกราคม) นชจร พเชษกล. (2555). รายงานการเงนและการวเคราะห, ปทมธาน: คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยเทคโนโลย

ราชมงคลธญบร. เพชร ขมทรพย. (2554). วเคราะหงบการเงน หลกและการประยกต. กรงเทพฯ: โรงพมพ

มหาวทยาลยธรรมศาสตร. วนเพญ วศนารมณ.(2551). วเคราะหรายงานการเงน. กรงเทพฯ : ทพเอน เพรส. วชาชพบญช ในพระบรมราชปถมภ, สภา. (2557). กรอบแนวคดการจดท ารายทางการเงน. กรงเทพฯ: พ.เอ. ลฟวง. สงเสรมเทคโนโลย (ไทย-ญปน), สมาคม.(2557). การบรการใหค าปรกษา (Consult Service) การบญชและ

การเงน. (ออนไลน) จาก: http://www.tpa.or.th/ shindan/finance _account.php.


1022

สปปภาส พรสสวาง. (2553). การวดผลการด าเนนงานทางการเงน. วารสารบรหารธรกจ. คณะพาณชยศาสตรการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ปท 33 ฉบบท 125, 32-45.

สรยพา เลศกาญจนาพรองคาร. (2554). การประเมนประสทธภาพหวงโซอปทานภาคบรการ. (ออนไลน) จากhttp://tpir53.blogspot.com/2011/01/blog-post_18.html.

อรทย รตนานนท (2557). การวเคราะหงบการเงน. (ออนไลน) จาก: http://ssru.ac.th/. Baker, W. E., & Sinkula, J. M. (1999). The synergistic effect of market orientation and learning orientation on

organizational performance. Journal of the academy of marketing science, 27(4), 411-427. Barrie, J. and Wayne, P.R. (1998). Learning for Organizational Effectiveness: Philosophy of Education and

Human Resource Development. Human Resource Development Quarterly, 98(9)(Spring), pp.39-54.

Beer, M., & Walton, E. (1990). Developing the competitive organization: Interventions and strategies. American Psychologist, 45(2), 154.

Brewer, G. A., & Selden, S. C. (2000). Why elephants gallop: Assessing and predicting organizational performance in federal agencies. Journal of public administration research and theory, 10(4), 685-712.

Burke, W. W., & Litwin, G. H. (1992). A causal model of organizational performance and change. Journal of management, 18(3), 523-545.

Kaplan, R.S. and Norton, D.P. (1992). The Balanced Scorecard-Measures that Drive Performance. Harvard Business Review, pp. 134-147.

Kohli, A. K., & Jaworski, B. J. (1990). Market orientation: the construct, research propositions, and managerial implications. The Journal of Marketing, 1-18.

Majchrzak, A. (1998). The Human Side of Factory Automation. San Francisco, C.A.: Jossey-Bass. Narver, J.C. and Slater, S.F. (1990). The Effect of a Market Orientation on Business Profitability. Journal of

Marketing, 54, pp.20-35. Nguyen, T. H., & Leander, C. (2014). The Information Content of Bank Liquidity: An evaluation of links

between banks’ liquidity ratios and financial performance. Rampsey, Phil. (2008). Learning and Performance: Rethinking the Dance. In Learning and Performance

Matter. Kumar Prem and Rampsey Phil, eds. Singapore: World Scientific. Simpson, G. P. (2012). Relevant cost and financial ratio principles applied in a small business” (Doctoral

dissertation, North-West University). Slater, S.F. and Narver, J.C. (1995). Market Orientation and the Learning Organization. Journal of Marketing,

59, pp.63-74. Yamane, Taro. (1973). Statistics: An Introductory Analysis. Third editio. Newyork : Harper and Row

Publication.


1023

นกการบญชไทยกบความพรอมในการใชมาตรฐานการบญช ตามกรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยน

THAI ACCOUNTANT AND READINESS IN USING ASEAN ACCOUNTING STANDARD

เดอนฉาย ซอนกลาง อาจารยสาขาวชาการบญช คณะบญช มหาวทยาลยศรปทม


บทคดยอ การศกษาเรองนกการบญชไทยกบความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชตามกรอบ มาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนในดานความรความสามารถ ดานทกษะและดานมาตรฐานการบญช จ าแนกตาม เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ ประสบการณท างานทเกยวของกบงานดานบญชกลมตวอยางทใชในการวจยครงน จ านวน 213 คน โดยกลมตวอยางจากการสมภาษณจ านวน 12 คน และจากการตอบแบบสอบถาม จ านวน 201 คน ไดแก ผท าบญช ผมหนาทจดท าบญช ธรกจการจดท าบญช และอาจารยผสอน บญช และไดแบบสอบถามทสมบรณจ านวน 200 ชด เครองมอทใชในการวจยประกอบดวยแบบ สมภาษณเชงลกและแบบสอบถามในการวเคราะหขอมลเชงปรมาณ โดยใชสถต คอ คารอยละ คา คะแนนเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน สถตคาท (t-test) และสถตf – test ผลการวจยพบวา

1. นกการบญชไทยทมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชโดยรวมอยในระดบมากเมอ พจารณาเปนรายดานพบวา ดานความรความสามารถ ดานทกษะ และ ดานมาตรฐานการบญชอยใน ระดบมาก

2. นกการบญชไทยทมเพศแตกตางกนท าใหมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชตาม กรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนดานของมาตรฐานทางการบญช ไมแตกตางกนอยางมนยส าคญ ทางสถตทระดบ .05 โดยเพศชายมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชตามกรอบมาตรฐานกลม เศรษฐกจอาเซยนมากกวาเพศหญง

3. นกการบญชไทยทมอายแตกตางกนท าใหมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชตาม กรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 โดย กลม อาย 20 – 25 ป, 26 – 30 ป และ 31 – 35 ป จะมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญช ตาม กรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนดานความรความสามารถ อยในระดบมาก สวนกลมอาย 36 – 40 ป และ 41 ปขนไป จะมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญช ตามกรอบ มาตรฐานกลม เศรษฐกจอาเซยน ดานทกษะ และดานมาตรฐานทางการบญชอยในระดบมาก

4. นกการบญชไทยทมการศกษาแตกตางกนท าใหมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญช ตามกรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 คอ ผท มการศกษาในระดบ


1024

ปรญญาโท และปรญญาเอก จะมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญช ตาม กรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยน ดานความรความสามารถ ดานทกษะ และดานมาตรฐาน ทางการบญชอยในระดบมาก

5. นกการบญชไทยทมอาชพแตกตางกนท าใหมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชตาม กรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนไมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 โดยผทม อาชพเกยวกบธรกจการจดท าบญช และอาจารยผสอนบญช จะมความพรอมในการใชมาตรฐานการ บญชตามกรอบ มาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนดานความรความสามารถ อยในระดบ มาก ส าหรบ อาจารยผสอนบญช จะมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญช ตามกรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจ อาเซยนดานทกษะ และดานมาตรฐานทางการบญชอยในระดบมาก

6. นกการบญชไทยทมประสบการณท างานแตกตางกนท าใหมความพรอมในการใช มาตรฐานการบญชตามกรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนไมตางกนอยางมนยส าคญทางสถตท ระดบ .01 โดยผทมประสบการณท างานมากกวา 10 ป จะมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญช ตามกรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนดานความรความสามารถ ดานทกษะ และดานมาตรฐาน ทางการบญชอยในระดบมาก

ค าส าคญ : นกบญชไทย,มาตรฐานการบญช

ABSTRACT This study was conducted on how often Thai Accountants complied ASEAN in term of ability, skill, and accounting standard categorized by gender, age, education, occupation, years of work, and working experience that related to accounting and information concerning to accounting standard. Sample used in this study consisted of 213 people, 12 interviewees and 201 questionnaire respondents, included bookkeepers, persons who were responsible in bookkeeping, accounting business, and accounting teachers. There were 200 completed set of questioniare. Instruments used in this research included in-dept interview and questionaire. Qualitative data analysis was conducted by using statistics which included percentage, mean, standard deviation, t-test and f-test. Research result revealed that:

1. In general, Thai Accountants were ready to use accounting standard in a high level. When each aspect was considered, it was found that ability, skill and accounting standard were at a high level.

2. Thai Accountants with different gender did not have different readiness to use ASEAN Accounting Standard at the statistical significance level of .05. Male were ready to use ASEAN Accounting Standard more than female.

3. Thai Accountants with different age did not have different readiness to use ASEAN Accounting Standard at the statistical significance level of 0.1. Thai Accountants at the age of 20-25 years, 26-30 years and 31-35 years were ready to www.ssru.ac.th (4) use ASEAN Accounting Standard at a high level. Thai


1025

Accountants at the age of 36-40 years and 41 years or more were ready to use ASEAN Accounting Standard, in term of skill and accounting standard at a high level.

4. Thai Accountants with different education did not have different readiness to use ASEAN Accounting Standard at the statistical significance level of 0.1. Those who graduated master degree and were ready to use ASEAN Accounting Standard, in term of ability, skill and accounting standard at a high level.

5. Thai Accountants with different occupation did not have different readiness to use ASEAN Accounting Standard at the statistical significance level of 0.1. Those who had occupation that related to accounting business and accoutning teacher were ready to use ASEAN Accounting Standard at a high level. Accoutning teachers were were ready to use ASEAN Accounting Standard, in term of skill and accounting standard at a high level.

6. Thai Accountants with different years of work did not have different readiness to use ASEAN Accounting Standard at the statistical significance level of 0.1. Those who had been working for more than 10 years were ready to use ASEAN Accounting Standard, in term of ability, skill and accounting standard at a high level. KEYWORD : Thai Accountant, Accounting Standard

1. ความเปนมา อาเซยน หมายถงสมาคมประชาชาตแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใตตวยอภาษาองกฤษคอ ASEAN ซงมา

จากชอเตมวา “Association of southeast Asian Nations” แรกเรมกอตงเมอป พ.ศ. 2510 อาเซยนเปนสมาคมของประเทศสมาชก ซงแรกเรมมสมาชกเพยง 5 ประเทศ คอ Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore และ Thailand จนถงปจจบนอาเซยนไดสมาชกมาเพมอก 5 ประเทศ คอ Brunei Darussalam, Cambodia, Lao, Myanmar และ Vietnam การเปนสมาคมของประเทศสมาชกความหมายเพยงการคบคาสมาคมไปมาหาสการประชมเลก ประชมใหญรวมกนเปนระยะๆ ลงนามในเอกสารปฏญญาหรอสนธสญญารวมกน จากนนผน าของทกประเทศกแยกยายกนกลบประเทศตนเองโดยจะไปท าตามความตกลงหรอจะท าชากวาก าหนดหรอจะไมท าอะไรเลยก ไดทง ๆ ทลงนามในความตกลงกนไปแลวโดยไมมบทลงโทษ อาเซยนจงเกดมาอยางไมเตบโต แตขณะนอาเซยนจะเอาจรงในการท างานรวมกน โดยจะปรบบทบาทอาเซยนใหเปน องคกรทมความรบผดชอบมากกวาในสถานภาพสมาคมโดยอาเซยนไดประกาศให 10 ประเทศสมาชก รวมมอกนปรบโครงสรางและเปาหมายของสมาคม ใหเปนประชาคม

ประชาคมเปนกระบวนการสรางสมพนธในอาเซยนมาแตแรกเรมเมอมาถงวนนอาเซยนปรบ แนวทางมามงสรางทงรฐและประชาชนพลเมองของทง 10 ประเทศใหหลอหลอมความคดรวมกนใช ชวตในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตดวยกนดจวาจะรวมทง 10 ประเทศใหเปนเสมอนประเทศ เดยวกนและอาเซยนตองการใหทง 10 ประเทศคดรวมกนใหมเพอหลอมรวมวถการด าเนนชวตทกมต ใหเปน 10 ประเทศรวมชะตากรรมเดยวกนเปนหนงประชาคมและเรยกความสมพนธในภาพรวม ทงหมดนวาเปน “ประชาคมอาเซยน” ถงแมวาแตละประเทศยง


1026

แยกอยเปนประเทศ ๆ แตความรสก นกคดและแนวนโยบายการปฏสมพนธกนในภมภาคใหถอทง 10 ประเทศสมาชกอาเซยนรวมกนเปน “หนงประชาคม” เรยกวา “ประชาคมอาเซยน” ซงทกคนในภมภาคชวยกนท างาน สรางความรวมมอ ระหวางกน ท าใหเกดความรสกจรง ๆ วาประชากรทงหมดเปนประชาคมเดยวกน มความรสกเปนกลมชาต กลมพลเมองทมอตลกษณรวมกน มแนวคดแนวฝนมองการณไกลไปขางหนารวมเปนหนงเดยวกน ดวยเหตนอาเซยนจงสรางค าขวญเปนหลกน าทางวาอาเซยนม “หนงวสยทศน หนงอตลกษณ หนงประชาคม” (One Vision, One Identity, One Community) อาเซยนตงเบาไวสงและตองการท าใหส าเรจภายในป พ.ศ. 2558 หรอ ค.ศ. 2015 แผนกปฏบตการสประชาคมอาเซยน 2009 – 2015 ซงจดแยกแผนงานสรางประชาคมเปน สามเสาหลกซงอาเซยนเรยกเปน 3 ประชาคมแยกยอยเพอค าจนประชาคมอาเซยนในภาพรวมใหมนคงคอ ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Security Community – ASC) มงใหประเทศในภมภาคอยรวมกนอยางสนต มระบบแกไขความ ขดแยงระหวางกนไดดวยด มเสถยรภาพอยางรอบดาน มกรอบความรวมมอเพอรบมอกบภยคกคาม ความมนคงทงรปแบบเดมและรปแบบใหมๆ เพอใหประชาชนมความปลอดภยและมนคง ประชาคม เศรษฐกจอาเซยน (ASEAN Economic Community – AEC) มงใหเกดการรวมตวกนทางเศรษฐกจ และการอ านวยความสะดวกในการตดตอคาขายระหวางกน อนจะท าใหภมภาคมความเจรญมงคง และสามารถแขงขนกบภมภาคอนๆ ไดเพอความอยดกนดของประชาชนในประเทศอาเซยน โดยมงให เกดการไหลเวยนอยางเสรของ สนคา บรการ การลงทน เงนทน การพฒนาทางเศรษฐกจ และการลด ปญหาความยากจนและความเหลอมล าทางสงคมภายในป 2020 ท าใหอาเซยนเปนตลาดและฐานการ ผลตเดยว (single market and production base) ใหความชวยเหลอแกประเทศสมาชกใหมของ อาเซยนเพอลดชองวางการพฒนาและชวยใหประเทศเหลานเขารวมกระบวนการรวมตวทางเศรษฐกจ ของอาเซยน สงเสรมความรวมมอในนโยบายการเงนและเศรษฐกจการเงนและตลาดทน การประกนภยและภาษอากร การพฒนาโครงสรางพนฐานและการคมนาคม พฒนาความรวมมอ ดานกฎหมาย การเกษตร พลงงาน การทองเทยว การพฒนาทรพยากรมนษยโดยการยกระดบ การศกษาและการพฒนาฝมอแรงงานกลมสนคาและบรการน ารองทส าคญ ทจะเกดการรวมกลมกน คอ สนคาเกษตร การประมง ผลตภณฑไม ผลตภณฑยาง สงทอ ยานยนต อเลกทรอนกส เทคโนโลยสารสนเทศ (e-ASEAN) การบรการดานสขภาพ , ทองเทยวและการขนสงทางอากาศ (การบน) ก าหนดใหป พ.ศ. 2558 เปนปทเรมรวมตวกนอยางเปนทางการ ประเทศไทยไดรบมอบหมายให ท า Roadmap ทางดานทองเทยวและการขนสงทางอากาศ (การบน) และประชาคมสงคมและ วฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio-Cultural Community - ASCC) เพอใหประชาชนแตละประเทศ อาเซยนอยรวมกนภายใตแนวคดสงคมทเอออาทร มสวสดการทางสงคมทด และมความมนคงทางสงคม ในสวนของการเคลอนยายแรงงานฝมอ ผประกอบวชาชพเฉพาะ จะเตรยมตวอยางไรโดยผประกอบวชาชพเฉพาะ เกดความวตกถงผลกระทบทจะเกดขนกบการประกอบวชาชพของตนเอง โดยเฉพาะวชาชพทตองมใบประกอบวชาชพหรอใบประกอบโรคศลปะ จากขอมลของกรมเจรจาการคาระหวางประเทศ (Department of Trade Negotiations) ของไทยพบวามการจดท าขอตกลงรวมกน (Mutual Recognition Arrangements: MRAs) เพอเปดโอกาสใหผประกอบวชาชพของแตละประเทศ กาวเขาสการเปนผประกอบวชาชพอาเซยน ซงสามารถไปท างานในประเทศสมาชกตางๆ ได จนถงขณะนม MRAs ทงหมด 7 สาขาวชาชพไดแก วศวกรรม(Engineering Services) พยาบาล(Nursing Services) สถาปตยกรรม (Architectural Services) การส ารวจ (Surveying Qualifications) แพทย (Medical Practitioners) ทนตแพทย (Dental Practitioners) บญช (Accountancy Services) โดยเพม “การทองเทยว”


1027

เปนสาขาท 8 ซงตอไปอาจเพมสาขาวชาชพอนๆมากขนอก เปน สบ ยสบ สามสบ หรอมากกวากได อาเซยนจะเตรยมตวอยางไร ในการเขาสประชาคมอาเซยน ซงจะตองมการปรบกรอบแนวคดใหเปดกวาง ศกษาใหเขาใจถงผลกระทบทกดาน ของการกาวสประชาคมอาเซยน เพอวางใหเหมาะสมกบสถานการณทคบคลานเขามา ซงตองท าทงในระดบ ปจเจกบคคล และระดบสมาคมวชาชพ สภาวชาชพ หรอคณะกรรมการวชาชพ ศกษาและท าความเขาใจความเปนประชาคมอาเซยน ฝกฝนเพมทกษะการใช \ท าความเขาใจความรเกยวกบกฎและระเบยบตางๆ ของอาเซยนและพฒนาทกษะใหมมาตรฐานอยเสมอ เปนทตองการของตลาด ในดานการบญช จะเหนไดวามความจ าเปนอยางยงทจะตองเปลยน มาตรฐานการบญชไทยใหเปนมาตรฐานสากลเพอใหสามารถใชไดในกลมประเทศอาเซยนทงหมด เมอพจารณาถงการเปลยนแปลงในประเดนดงกลาวนคาดวาจะน ามาสการปรบตวในการท ากรอบบญช และทกษะในกลมผปฏบตงาน จากเหตผลดงกลาวจงมความจ าเปนทจะศกษาถงความพรอมของ นกการบญชไทยกบสมรรถนะมาตรฐานการบญชภายใตกรอบของกลมอาเซยนป 2558 กลาวคอ ค าถามวจยนวางหลกไววานกการบญชไทยทงเพศหญงและเพศชาย ตลอดจนต าแหนงหนาทการงาน และประสบการณท างานจะมมมมองเกยวกบมาตรฐานการบญชใน ป 2558 ตามกรอบอาเซยนวาม ความแตกตางหรอเหมอนกบมาตรฐานการบญชของไทยอยางไรบางทงมตในความยากงายและความยงยากของการท าบญชตลอดจนทศนคตหรอประเดนตอความถกตองหรอความคาดเคลอนในการท าบญชอยางไรบาง ประโยชนทคาดวาจะไดรบจากผลการวจยครงน จะสงผลกบสภาวชาชพบญชไทย จากขอความขางตนผวจยจงสนใจศกษาเกยวกบนกบญชไทยกบความพรอมในการใช มาตรฐาน การบญชตามกรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนของนกบญชไทย

2. กรอบแนวคดในการวจย ในการวจยครงนมจดหมายเพอศกษา นกการบญชไทยกบความพรอมของในการใชมาตรฐาน การบญชตามกรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยน ไดก าหนดขอบเขตของการวจย


1028

ตวแปรอสระ ตวแปรตามกรอบแนวคด

ภาพ 1 กรอบแนวความคดในการศกษาคนควา

3. วตถประสงคการวจย 3.1. เพอศกษาความคดเหนดานความพรอมของนกบญชไทยในการใชมาตรฐานบญชตามกรอบ

มาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนโดยพจารณา 1) ความรความสามารถ

2) ทกษะ 3) มาตรฐานบญชตามกรอบกลมเศรษฐกจอาเซยน 3.2. เพอเปรยบเทยบความคดเหนดานความพรอมของนกบญชไทยในการใชมาตรฐานการบญชตามกรอบมาตรฐานกลม เศรษฐกจอาเซยน จ าแนกตาม เพศ อาย ระดบทางการศกษา อาชพ ประสบการณท างานทเกยวของ กบงานดานบญช

1. เพศ 1.1 ชาย 1.2 หญง

2. อาย 2.1 20 – 25 ป 2.2 26 – 30 ป 2.3 31 – 35 ป 2.4 36 – 40 ป 2.5 ตงแต 41 ป

3. ระดบทางการศกษา 3.1 ต ากวาปรญญาตร

3.2 ปรญญาตร 3.3 ปรญญาโท 3.4 ปรญญาเอก

4. อาชพ 4.1 ผท าบญช

4.2 ผมหนาทจดท าบญช 4.3 ธรกจการจดท าบญช

4.4 อาจารยผสอนบญช 5. ประสบการณท างานทเกยวของกบ งานดานบญช

5.1 ต ากวา 5 ป 5.2 5 – 10 ป 5.3 มากกวา 10 ป

ความคดเหนดานความพรอมของนกบญชไทยในการใชมาตรฐานบญชตามกรอบมาตรฐาน กลมเศรษฐกจอาเซยน 3 ดาน

1. ดานความรความสามารถ 2. ดานทกษะ 3. ดานมาตรฐานการบญช


1029

4. สมมตฐานงานวจย นกบญชไทยแตกตางกนดานความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชเมอจ าแนกตาม เพศ อาย ระดบ ทางการศกษา อาชพ ประสบการณท างานทเกยวของกบงานดานบญช และใหความส าคญตอความพรอมในการใชมาตรฐานแตกตางกน

5. ขอบเขตการวจย ในการวจยครงนมจดหมายเพอศกษา นกบญชไทยกบความพรอมในการใชมาตรฐาน การบญชตาม

กรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยน โดยมขอบเขตของการวจย ดงน 1) ประชากร ประกอบดวย ผท าบญช ผมหนาทจดท าบญช ธรกจการจดท าบญช และอาจารยผสอนบญช

ทอยในเขตจงหวดขอนแกน ทงหมดจ านวน 420 คน 2) กลมตวอยางไดแก ผท าบญช ผมหนาทจดท าบญช ธรกจการจดท าบญช และอาจารย ผสอนบญช ไดมาจากการก าหนดขนาดของกลมตวอยางตามเกณฑของเครซและมอร แกน ( Krejcie and Morgan, 1970 ธรวฒ เอกะกล, 2543) ไดจ านวน 201 คนและใชการสมตวอยางแบบสะดวก (Convenience Sampling) 3) พนทศกษาในเขตจงหวดขอนแกน 4) ระยะเวลาการเกบขอมล ตงแตเดอนมนาคม ถง มถนายน 2558

5) ตวแปรในการศกษา - ตวแปรอสระ ไดแก เพศ อาย ระดบทางการศกษา อาชพ ประสบการณท างานท เกยวของกบงานดาน

บญช - ตวแปรตามไดแก คามคดเหนของนกบญชไทยเกยวกบความพรอม

6. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1) เพอใหสภาวชาชพการบญช สามารถน าผลการวจยไปเตรยมความพรอมใหนกการบญชไทยในองคกร ในมหาวทยาลยไดเขาใจมาตรฐานการบญชตามกรอมมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยน 2) เพอน าปญหา และอปสรรคตาง ๆ ทไดจากการศกษาไปพฒนาการจดท าบญช ใหตรงตามมาตรฐานทางการบญชตามกรอมมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยน 3) เพอตอบสนองตอพนธกจของคณะบญชในเรองบรการวชาการทมคณภาพ 4) เพอประยกตใชในการเรยนการสอน

7. นยามศพทเฉพาะ 1) การบญช หมายถง การรวบรวมขอมลทางการคาและบนทกในรปของตวเงนเพอท าการ แยกประเภท

ขอมลเปนหมวดหม และสรปขอมลจดท างบการเงน 2) มาตรฐานการบญช หมายถง หลกการบญชและวธปฏบตทางการบญชทรบรองทวไป หรอมาตรฐาน

การบญชทก าหนดตามกฎหมายวาดวยการนน


1030

3) นกการบญชไทย หมายถงนกบญชไทยอนไดแก ผท าบญช ผมหนาทจดท าบญช ธรกจ การจดท าบญชและอาจารยผสอนวชาทางการบญช

4) ผท าบญช หมายถง ผท าบญชตามพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 มาตรา 7(6) ซง ตองมคณสมบตตามอธบดก าหนดและตองไดรบความเหนของจากรฐมนตร www.ssru.ac.th 6

5) ผมหนาทจดท าบญช หมายถง กรรมการบรษทและหนสวนผจดการของหางหนสวนจด ทะเบยน 6) มาตรฐานการบญชตามกรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยน หมายถง หลกการบญชและวธปฏบต

ทางการบญชทรบรองทวไป หรอมาตรฐานการบญชทก าหนดตามกฎหมายวาดวยการนนตามมาตรฐานอาเซยน 7) ธรกจการจดท าบญช ( Outsourcing business concerned accounting) หมายถง การวาจางส านกงาน

บญชใหเปน ผจดท าบญชของกจการ หรอทเรยกวา outsourcing หนาทงานจาก ภายนอกรบจางใหบรการรบจดท าบญชใหกบ บรษท หางราน มาวาจางใหจดท าบญช บรการอน ๆ ท เกยวของกบการเงน การบญชและภาษอากร

8) อาจารยผสอนวชาทางการบญช หมายถง อาจารยทท าหนาทสอนในวชาบญช 9) ความพรอมหมายถงลกษณะทงหมดในตวบคคลทสามารถรวบรวมกนขนเปนเครองมอให ใชในการ

ตอบสนองสงใดสงหนงดวยวธการใดวธการหนง ความครบครน หรอมทกอยางครบแลว 10) ความรความสามารถหมายถงความช านาญในการปฏบตงานในดานตาง ๆ ใหเปน ผลส าเรจไดดยง

กวาผมโอกาสเทา ๆ กน 11) ทกษะในการปฏบตงาน หมายถง ความช านาญการ ความเชยวชาญ ในการปฏบตงานท เกยวกบการ

บญช

8. ระเบยบวธการวจย การวจยในครงน มงศกษาเกยวกบ นกบญชไทยกบความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชตามกรอบ

มาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยน ผวจยมวธด าเนนงานวจยตามขนตอน ดงน 3.1 ประชากรและกลมตวอยาง

3.2 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล 3.3 วธการสรางเครองมอ 3.4 การเกบรวบรวมขอมล 3.4 การจดท าและวเคราะหขอมล 3.5 สถตทใชในการวเคราะหขอมล

3.1 ประชากรกลมตวอยาง

3.1.1 ประชากร ประชากร แบงออกเปน 2 กลม คอ 3.1.1.1 ผท าบญช ผมหนาทจดท าบญช ธรกจการจดท าบญช และอาจารยผสอนบญชในเขตจงหวดขอนแกนทงหมดจ านวน 12 คน


1031

3.1.1.2 ผท าบญช ผมหนาทจดท าบญช ธรกจการจดท าบญช และอาจารยผสอนบญชในเขตจงหวดขอนแกนทงหมดจ านวน 420 คน ตารางท 1 แสดงจ านวนประชากรและกลมตวอยาง

ประเภทของนกบญช จ านวนประชากร จ านวนตวอยาง ผท าบญช 190 95

ผมหนาทจดท าบญช 120 70

ธรกจการจดท าบญช 101 27

อาจารยผสอนบญช 9 9

รวม 420 201

9. การวเคราะหขอมล ผวจยไดก าหนดแนวทางในการใชวธการทางสถต ดงน 9.1 สถตพนฐาน 1) คารอยละ (Percentage) 2) คาคะแนนเฉลย (Mean) 3) คาความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) 9.2 สถตส าหรบทดสอบสมมตฐาน 1) ทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของกลมตวอยาง 2 กลมใชสถตคาท (t-test) (ชศร วงศรตนะ. 2544 : 178 - 179 ) 2) ทดสอบความแตกตางของคาเฉลยระหวางคาเฉลยของกลมตวอยางมากกวา 2 กลม ใชสถต f – test โดยใชสตร (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2538 : 113)

10. สรปผลการวจย ตารางท 2 ความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชตามกรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนโดยรวมรายดาน (N=200)

รวมรายดาน x

S.D.

คาอนดบ

แปลผล

1. ดานความรความสามารถ 3.6195 .66761 2 มาก 2. ดานทกษะ 3.6790 .68374 1 มาก

3. ดานมาตรฐานการบญช 3.5572 .80700 3 มาก


1032

จากตารางท 2 การวเคราะหนกการบญชไทยมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชของผท า บญช ผมหนาทจดท าบญช ธรกจการจดท าบญช และอาจารยผสอนบญช ดานความรความสามารถ ดาน ทกษะและดานมาตรฐานการบญชสรปผลไดดงน

1) นกการบญชไทยมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชโดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายดานความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชระดบมากคอ ดานทกษะ ดาน ความรความสามารถและดานมาตรฐานการบญช

2) นกการบญชไทยมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชดานความรความสามารถ โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวา ขอทมระดบความพรอมมากคอ ม ความสามารถในการท างานดานบญชใหเพมประสทธภาพในการท างาน ความสนใจการใชมาตรฐาน การบญชมผลตอความสามารถของทานและความสามารถในการใชมาตรฐานการบญชท าใหเปนท ยอมรบในหนวยงาน

3) นกการบญชไทยมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชดานทกษะโดยรวมอยใน ระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาขอทมระดบความพรอมมากคอ มประสบการณในการ ท างานดานบญชท าใหเกดประสทธภาพในการท างาน มความช านาญในวชาชพบญชดวย ความสามารถและระมดระวงรอบคอบและมการพฒนาฝกอบรมการปฏบตงานดวยจรรยาบรรณ วชาชพ

4) นกการบญชไทยมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชดานมาตรฐานการบญช โดยรวมอยในระดบมาก เมอพจารณาเปนรายขอ พบวาขอทมระดบความพรอมมากคอมความพรอม ในเรองของมาตรฐานการบญชฉบบท 7 (ปรบปรง 2558) งบกระแสเงนสด มาตรฐานการบญชฉบบท 18 (ปรบปรง 2558) รายไดและมาตรฐานการบญชฉบบท 2 (ปรบปรง 2558) สนคาคงเหลอ

11. อภปรายผล ผลจากการศกษานกการบญชไทยกบความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชตาม กรอบมาตรฐานกลม

เศรษฐกจอาเซยนจากการสมภาษณ สามารถอภปรายผลไดดงตอไปน 1) ดานความรความสามารถ ความรตามมาตรฐานการบญชผท าบญชมการพฒนา โดยการฝกอบรม

สมมนาตามมาตรฐานการบญชรวมถงมาตรฐานการบญชตามกฎกระทรวงประกาศ และกฎหมายบญชความรดานกฎหมายภาษอากรและมการจดการวางแผนงานและมความรในการท า บญช การสอบบญช การบญชบรหาร การภาษอากรและดานเทคโนโลย

2) ดานทกษะ มการพฒนาฝกอบรมการปฏบตงานดวยจรรยาบรรณวชาชพและตอง ปฏบตงานดวยความเทยงธรรม มการฝกทกษะอยางสม าเสมอเพอใหเกดความช านาญ มการ ปฏบตงานในวชาชพเพอใหเกดความนาเชอถอและเปนประโยชนตอสวนรวมตามกรอบวชาชพ และม การพฒนาความรดานวชาชพบญชใหกาวทนมาตรฐานสากล

3) ดานมาตรฐานการบญชมความเขาใจในมาตรฐานการบญช อาทเชน แมบทการ บญช ในการจดท างบการเงนและการน าเสนองบการเงนใหค าแนะน าในมาตรฐานการบญช มการ ปรบปรงรปแบบการน าเสนองบการเงนเปน งบแสดงฐานะการเงน งบก าไรขาดทนเบดเสรจและใหม การเปรยบเทยบในแตละปมความเขาใจในมาตรฐานการบญชสนคาคงเหลอมความเขาใจในมาตรฐาน การบญชภาษเงนไดมาตรฐานการบญชทดน อาคาร


1033

และอปกรณสญญาเชามาตรฐานการบญชรายได ผลประโยชนของพนกงานเปนการก าหนดวธการทางบญชทงายกวาส าหรบผลประโยชนระยะยาวของ พนกงานแทนผลประโยชนหลงออกจากงาน แนวทางในการรายงานการเงนทมคณภาพทจะกอใหเกด ประโยชนตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผประกอบการและผใชงบการเงน

ผลจากการศกษานกการบญชไทยกบความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชตาม กรอบมาตรฐานกลมเศรษฐกจอาเซยนจากการตอบแบบสอบถาม สามารถอภปรายผลไดดงตอไปน 1) นกการบญชไทยทมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชดานความร ความสามารถโดยรวมอยในระดบมาก ทงนอาจเปนเพราะนกการบญชไทยมความสามารถในการ ท างานดานบญชอยางมประสทธภาพและเปนทยอมรบในหนวยงานซงสอดคลองกบแนวคดของ ปภาว สขมณและฉตรรชดา วโรจนรตน ( 2551 : 60) ทกลาววาความรความสามารถของนกบญชโดย รวมอยในระดบมากไดแกดานความรในวชาชพเชนความรความสามารถทสามารถจดท ารายงาน การเงนไดอยางดและเกดประสทธผลตอการท างาน 2) นกการบญชไทยทมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชดานทกษะโดยรวมอย ในระดบมาก ทงนอาจเปนเพราะนกการบญชไทยมประสบการณในการท างานดานบญชท าใหเกด ประสทธภาพในการท างาน มความช านาญในวชาชพบญชและมการพฒนาฝกอบรมการปฏบตงาน ดวยจรรยาบรรณวชาชพซงสอดคลองกบแนวคดของ ปภาว สขมณและฉตรรชดา วโรจนรตน (2551 : 60) ทกลาววาทกษะของนกบญชโดยรวมอยในระดบมากไดแกดานทกษะทางวชาชพเชนการ ปฏสมพนธทดในการท างานรวมกบผอนสามารถท างานเปนทมได 3) นกการบญชไทยทมความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชดานมาตรฐานการ บญชโดยรวมอยในระดบมากทงนอาจเปนเพราะนกการบญชไทย มความพรอมในเรองของมาตรฐาน การบญชฉบบท 7 (ปรบปรง 2558) งบกระแสเงนสด มาตรฐานการบญชฉบบท 18 (ปรบปรง 2558) รายไดและมาตรฐานการบญชฉบบท 2 (ปรบปรง 2558) สนคาคงเหลอซงสอดคลองกบแนวคดของ นพนธ เหนโชคชยชนะและศลปะพร ศรจนเพชร ( 2552 : 3 - 28) ทกลาววามาตรฐานการบญชเปน แนวทางทนกบญชยดถอเปนแนวปฏบตในการรบร การวดมลคา การแสดงรายการและเหตการณทาง บญชในงบการเงน ขอมลทางการบญชใหประโยชนแกบคคลหลายฝายทเกยวของ ดงนนนกการบญช ไทยมมาตรฐานการบญชใหยดถอเปนแนวทางปฏบตจะท าใหไดขอมลทางการบญชและรายงาน ทางการเงนทมคณภาพนาเชอถอและสามารถใชประโยชนได

12. ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะส าหรบการน าผลการวจยไปใช 1) นกการบญชไทย ในเขตจงหวดขอนแกน ควรใหความส าคญกบ ความรความสามารถ ดานทกษะและ

ดานมาตรฐานการบญชซงอาจสงผลตอการพฒนาคณภาพของ นกบญชใหมประสทธภาพและประสทธผลการท างาน

2) นกการบญชไทย ควรตระหนกและสงเสรมใหนกบญชพฒนาความรอยเสมอเพอให นกบญชเกดความเขาใจ เกดทกษะและความเชยวชาญในการปฏบตงานซงจะชวยเพมประสทธผลใน การท างานและเปนการสรางความเชอมนและการยอมรบของผใชขอมลทางการเงน


1034

3) นกการบญชไทย ควรตระหนกถงประสทธผลในการท างานซงถอเปนสงส าคญอยาง ยงในองคกรผลงานจะดและมคณภาพตองขนกบตวพนกงานและบคลากรในองคกร ถาบคลากร เหลานนมความรความสามารถ และทกษะทดจะท าใหองคกรเกดการพฒนาเกดความกาวหนาท าให องคกรประสบผลส าเรจ

ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป 1) ควรมการศกษาความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชดานอน ๆ 2) การศกษาในโอกาสตอไปควรเพมกลมประชากรในดานอนทมความสอดคลองกบ การศกษาเชนกลม

เจาหนาทส านกงานพฒนาธรกจและกลมเจาหนาทสรรพากร 3) ควรมการศกษาถงความพรอมในการใชมาตรฐานการบญชของนกบญชในเขต ภมภาคของประเทศ

13. บรรณานกรม กมลรตน หลาสวงษ. (2540). จตวทยาสงคม. กรงเทพมหานคร: ภาควชาการแนะแนวและจตวทยา การศกษา

คณะศกษาศาสตร, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. การบญชไทย,สมาคม.(2554) จลสารสมาคมการบญชไทย. กรงเทพฯ : ธรรมนต. ชนญฎา สนชอ. (2548) “ความสมพนธระหวางความรความสามารถ ดานการบญช ดานการ สอบบญช ดานกฎหมาย และดานเทคโนโลยสารสนเทศกบคณภาพการสอบบญช”. วทยานพนธ. บช.ม.

มหาสารคาม : มหาวทยาลยมหาสารคาม. ชศร วงศรตนะ. (2537). เทคนคการใชสถตเพอการวจย. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ทะเบยนการคา, กรม. (2543). พระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543. นนทบร : สวสดการกรมทะเบยนการคา. ธรวฒ เอกะกล. (2543). ระเบยบวธวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. อบลราชธาน: สถาบนราชภฎ

อบลราชธาน. ธญญรศม วศวรรณวฒน และนพนธ เหนโชคชยชนะ.(2554). มาตรฐานการบญชไทยตามทศนะของผท าบญช

ผสอบบญชและอาจารยผสอนวชาทางการบญช. กรงเทพฯ : ธรรมนต นพนธ เหนโชคชยชนะและศลปะพร ศรจนเพชร, (2552) ทฤษฎการบญช. กรงเทพมหานคร : หจก ทพเอน เพรส. ศศวมล ศรเจรญจตร. (2548). Toward competent proffsional accountans. (IEP 2) สมาคมนกบญชและผสอบบญชรบอนญาตแหงประเทศไทย. 2548, มกราคม 3 http://www.icaat.com

Documents

INTERTEXTUALITY OF THE MAIN ACTRESS IN THAI TV ...spucon.spu.ac.th/filemanager/files/SPUCON2015 - 3(2).pdfการประช มว ชาการระด บชาต มหาว