Upload
dinhhanh
View
215
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Sterowanie procesem
INŻYNIERIA SYSTEMÓW PROJAKOŚCIOWYCH
Wykład 3 „Sterowanie procesem”
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Sterowanie procesem
Sterowanie – zaplanowany cykl działań, za pomocą którego osiąga się
zamierzony cel, wynik lub zgodność ze wzorcem (Juran, Gryna, 1974).
System sterowania składa się z systemu sterującego (funkcje
sterownicze) i systemu sterowanego (funkcje wykonawcze). Podstawowe
elementy systemu sterowania:
• wrażliwe wyjście,
• komparator porównujący aktualne wyjście z wyjściem zaplanowanym,
• zapis zaplanowanego wyjścia (pamięć przechowująca wartości
wzorcowe),
• element sterujący.
Sprzężenie pomiędzy systemami składowymi może być realizowane
w układzie zamkniętym (sprzężenie zwrotne) lub w układzie otwartym
(sprzężenie proste).
W sterowaniu wyróżnia się działania programujące lub regulujące.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Sterowanie procesem
Sterowanie jakością to część zarządzania jakością zorientowana na
spełnienie wymagań jakościowych.
Sterowanie jakością obejmuje monitorowanie procesów (rozumiane jako
stałe śledzenie i przekazywanie informacji), jak i eliminowanie przyczyn
niezadowalającego wykonawstwa na poszczególnych lub wszystkich
etapach cyklu istnienia wyrobu. Dla potrzeb odróżnienia zasięgu
oddziaływania, przyjęto pojęcie obwodów sterowania jakością, wśród
których wyróżnia się:
a) małe (krótkie) obwody sterowania jakością, bezpośrednio
wykorzystujące dane z przyrządów pomiarowych oraz informacje o
niskim stopniu przetworzenia (występują przede wszystkim w obszarze
produkcji i koncentrują na konkretnym stanowisku lub grupie stanowisk
oraz na wykonywanych operacjach technologicznych, np. karty
kontrolne Shewharta).
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Sterowanie procesem
b) lokalne (średnie) obwody sterowania jakością, w małym stopniu
korzystające z bezpośrednich danych pomiarowych, a zasilane przede
wszystkim informacjami wstępnie przetworzonymi (wykraczają poza
stanowiska pracy, czy linie lub gniazda; funkcjonują w ramach jednego
lub kilku powiązanych ze sobą etapów; są skoncentrowane na konkretnym
wyrobie lub procesie technologicznym; decyzje są podejmowane np. na
podstawie okresowych raportów wydziałowych czy też wyników
przeglądów projektów)
c) rozległe (długie) obwody sterowania jakością, charakteryzujące się
długim czasem zbierania oraz wysokim stopniem przetworzenia danych i
informacji wykorzystywanych do podejmowania decyzji sterowniczych
(obejmują cały cykl istnienia wyrobu, ich celem jest rozpoznawanie
ogólnych prawidłowości, występujących w poszczególnych obszarach
funkcjonowania przedsiębiorstwa, a także na rynku konsumenta – w
odniesieniu do jakości.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Sterowanie procesem
Sterowanie jakością procesu polega m.in. na:
• rozpoznaniu stanu procesu,
• zwrotnym wykorzystaniu wyników,
• zestawieniu i przygotowaniu wyników do tzw. zarządzania
wzrokowego.
Dowodem sterowania procesem są:
• plany jakości, instrukcje,
• zapisy z monitorowania procesu,
• zapisy dotyczące kwalifikowania.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Sterowanie procesem
Sterowanie jakością procesu obejmuje:
▪ udokumentowane procedury,
▪ odpowiednie wyposażenie i stanowisko,
▪ zgodność z normami, planami, procedurami itd.
▪ monitorowanie wymaganych parametrów,
▪ zatwierdzanie wyposażenia i procesów (o ile konieczne),
▪ określenie kryteriów akceptacji (tolerancji),
▪ ochronę wyposażenia,
▪ szkolenie, podnoszenie kwalifikacji i dobór ludzi.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Sterowanie procesem
Przykładowy program sterowania jakością:
1. opracowanie organizacji sterowania jakością,
2. planowanie działań związanych z jakością,
3. opracowanie procedury kontroli i instrukcji warsztatowych,
4. systematyczna kontrola dokumentacji technicznej w celu aktualizacji
zmian wprowadzonych w projekcie,
5. konserwacja sprzętu kontrolnego i pomiarowego,
6. kontrola jakości zakupywanych materiałów,
7. kontrola gotowego wyrobu,
8. analiza kosztów związanych z jakością,
9. zapewnienie działań korygujących w przypadku niewystarczającej
jakości.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Sterowanie procesem
KARTA KONTROLNA – wykres z zaznaczoną górną i/lub dolną granicą
kontrolną, na którym rejestrowane są wartości pewnej miary
statystycznej, uzyskane z serii próbek lub podzbiorów, zwykle w
porządku ich występowania w czasie lub w porządku numerów próbki.
Często na karcie występuje linia centralna, która ułatwia śledzenie
trendu, jaki wykazują rejestrowane wartości względem granic
kontrolnych [PN-ISO 3534-2].
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Sterowanie procesem
KARTA KONTROLNA SHEWHARTA – karta kontrolna służąca do pokazania,
czy proces znajduje się w stanie statystycznie uregulowanym [PN-ISO
3534-2].
KARTA KONTROLNA SHEWHARTA jest wykresem danych liczbowych lub
alternatywnych otrzymywanych z próbek pobieranych w czasie realizacji
procesu i nanoszonych na wykres karty kontrolnej. Określają one
rzeczywistą zmienność procesu ustabilizowanego i muszą mieścić się w
ustalonych granicach kontrolnych.
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Sterowanie procesem
GRANICE KONTROLNE – na karcie kontrolnej, granica poniżej której
(górna granica) lub powyżej której (dolna granica), lub granice pomiędzy
którymi z bardzo dużym prawdopodobieństwem znajduje się wartość
rozpatrywanego parametru statystycznego, jeżeli proces jest w stanie
statystycznie uregulowanym [PN-ISO 3534-2].
ZEWNĘTRZNE GRANICE KONTROLNE – na karcie kontrolnej, granica
powyżej której (górna granica) lub poniżej której (dolna granica), lub
granice na zewnątrz których położenie wartości rozpatrywanego
parametry statystycznego powinno prowadzić do działań mających na
celu uregulowanie procesu [PN-ISO 3534-2].
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Sterowanie procesem
LINIA CENTRALNA – linia na karcie kontrolnej reprezentująca wartość
średnią rejestrowanej miary statystycznej, obliczoną na podstawie serii
obserwacji w długim czasie lub reprezentująca założoną z góry wartość
tej miary [PN-ISO 3534-2].
Dla danych ciągłych stosuje się np. karty wartości średniej lub karty
rozstępu.
Dla danych dyskretnych stosuje się np. karty liczby wad w próbce lub
karty wadliwości w próbce
Agnieszka MISZTAL – Inż. Syst. Projakośc. – Sterowanie procesem
Karta kontrolna – przykład poglądowy