12
Iodice de materias Pr6logo a la primera edici6n, por Felix L6pez Gete . . ........ . .. .. ... ... ... ... VII Pr6logo a la tercer a edici6n, por el profesor Miguel Siguan . ... .. ... ....... . ... XI Pr6logo a la quinta edici6n, por el profesor Andre Muller . . . .. ... .... .... .. .. . XlII fndice de materias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XV Capitulo I: DISARTRlAS I. Concepto. . ...... .. .... .. .. ......... .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 II. Etiologia . ... : ... . .. .. ..... .. .. .. .... .. ............ .. . .... .... ... .. 5 1II . Semiologia general de las disartrias ..... . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . 6 IV . Diagn6stico . . . ... .. .. ................. . ....... . ..... .. .... .. ...... . 10 A) Sindromes perifericos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II I) Miopatias . .. ........ .... ... .... . .... .... .. ........... .... .. II a) Sindrome miastenico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II b) Sindrome miopatico paralitico . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . 11 2) Neuropatias perifericas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 a) Sindrome sensitivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 b) Sindrome motor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 12 I. 0 ParaIisi s ......... . ... .. .. .... .. .... .... ... .. ... .... 12 2 .0 Hipotonia . . . .. .. ... .... ..... ... .. . ......... ... .... 13 3. 0 Atrofia muscular . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 4. 0 Fasciculaciones .... . .. .. ..... . ...... .... ...... . . . . . . 13 B) Sindromes centrales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 I) Trastornos del tono muscular . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 a) Hipertonias .... .. . .. .... .. .. ... ... .. .... .. .. .. ... ...... 15 b) Hipotonia .. . ................................... . .. . .... 17 c) Di stonias y espasmos .. . . .. .. . . . . . . . . .. . .. .. .. . . . . .. . .. .. 17 d) Actividad tonicopostural anormal . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . 18 e) Dismimia. .. . .... . ... ........ .... . .... .. . .. .. .... . ..... 18 2) Trastornos del °movimiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 a) Movimientos anormales . .. .... 0 ••••• ••• 0 0 •• 0 ••• •••• 0 18 b) Paresias y paraIisis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 c) Sincinesias ... ............. .. ...... ... . .. .. ..... . .... ... . 19 d) Ataxia .. .. .... ....... ... ... . 0 •• •• •• ••• 0 20 e) Dispraxias y apraxias ..... .. . ..... . ... . ..... ... ........ 0 22 3) Trastornos de la maduraci6n psicomotriz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 4) Sindromes ciasicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 V. Enfermedades que cursan con disartria . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . . 27 A) Enfermedades del sistema periferico ....... .. .. .. ...... . .... .. . .. . 28 I) Mi opatias .......................... . ...... .. .... .. 0 •• •• 0 28 a) Miastenia . . .. .. 0 •••• •• 0 ••••••• •• •• ••• 0 30 b) Distrofia muscular progresiva .... .... ..... . ... .. ... .. .... 32 c) Miotonia amiotr6fica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 d) Artrogriposis. 0 34 e) Enferrnedad de Werdnig-Hoffmann .. 0 •• •••••••• 0 0 0 34 2) Enfermedades de los nervios perifericos ..... . .... . .. . .... ... 0 35 a) Polineuritis ...... .. .. ........... 0 35 b) ParaIisis aisladas de los nervios craneales . . . .. . .. .. .. .. .. .. 36 1. 0 ParaIisis del trigemino . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 2.0 ParaIisis facial ... .. ... .. .. .... .. ..... .... 0 •••• 0 36 3. 0 ParaIisis del vagospinal .... .. ..... . .... .. ... .. ...... 37

Iodice de materias - recursosbiblio.url.edu.gtrecursosbiblio.url.edu.gt/publicjlg/biblio_sin_paredes/fac_salud/... · DISFEMIA Definici6n ..... ... . .... . .. ... .....

Embed Size (px)

Citation preview

Iodice de materias

Pr6logo a la primera edici6n, por Felix L6pez Gete . . ........ . .. .. . . . ... . . . ... VII

Pr6logo a la tercer a edici6n, por el profesor Miguel Siguan . ... .. . . . ....... . ... XI

Pr6logo a la quinta edici6n, por el profesor Andre Muller . . . .. . . . .... . . . . .. .. . XlII

fndice de materias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . XV

Capitulo I: DISARTRlAS

I. Concepto. . ...... .. . . . . .. . . ......... . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 II. Etiologia . ... : ... . .. .. . . . . . .. . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . .. . .... . . . . ... .. 5

1II . Semiologia general de las disartrias ..... . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . 6 IV. Diagn6stico . . . ... . . .. ................. . ....... . ..... .. .... .. ...... . 10

A) Sindromes perifericos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II I) Miopatias . .. ........ .... . . . .... . .... . . . . .. . . . . . . . . . . . .... . . II

a) Sindrome miastenico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . II b) Sindrome miopatico paralitico . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . 11

2) Neuropatias perifericas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 a) Sindrome sensitivo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 b) Sindrome motor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 12

I. 0 ParaIisis......... . ... .. .. . . . . .. .... .... ... .. ... . . . . 12 2.0 Hipotonia . . . .. .. . . . .... ..... . . . .. . ......... ... .... 13 3. 0 Atrofia muscular . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 4. 0 Fasciculaciones.... . .. . . ..... . ...... . . . . ...... . . . . . . 13

B) Sindromes centrales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 I) Trastornos del tono muscular . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

a) Hipertonias .... .. . .. .... . . .. . . . ... .. . . . . .. . . .. ... . . . . . . 15 b) Hipotonia .. . ................................... . .. . .... 17 c) Distonias y espasmos .. . . .. .. . . . . . . . . .. . .. .. .. . . . . .. . .. .. 17 d) Actividad tonicopostural anormal . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . 18 e) Dismimia. .. . .... . ... .... .... .... . .... .. . .. . . .... . ..... 18

2) Trastornos del °movimiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 a) Movimientos anormales . .. .... 0 ••••• ••• • 0 • • 0 • •• 0 ••• •••• 0 • 18 b) Paresias y paraIisis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 c) Sincinesias ... ............. .. . . . . . . ... . .. .. ..... . .... ... . 19 d) Ataxia .. .. .... ....... . . . ... . 0 • • •• • • • •• • • • • • •• • • • • • ••• 0 • 20 e) Dispraxias y apraxias . . . . . .. . ..... . ... . ..... . . . ........ 0 • 22

3) Trastornos de la maduraci6n psicomotriz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 4) Sindromes ciasicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

V. Enfermedades que cursan con disartria . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . .. . . 27 A) Enfermedades del sistema periferico ....... .. .. . . ...... . .... .. . .. . 28

I) Miopatias .......................... . ...... .. .... .. 0 •• •• 0 • • • 28 a) Miastenia . . .. .. 0 • • •••• •• • 0 ••••••• • • • •• • •• ••• 0 • • • • • • • • • • 30 b) Distrofia muscular progresiva .... . . . . ..... . ... .. ... . . .... 32 c) Miotonia amiotr6fica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 d) Artrogriposis. 0 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 34 e) Enferrnedad de Werdnig-Hoffmann .. 0 •• • •••••••• • • 0 • 0 • 0 • • 34

2) Enfermedades de los nervios perifericos ..... . .... . .. . .... . . . 0 • 35 a) Polineuritis ...... .. . . ........... 0 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 35 b) ParaIisis aisladas de los nervios craneales . . . .. . .. . . .. .. .. . . 36

1. 0 ParaIisis del trigemino . . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 2.0 ParaIisis facial ... .. ... . . .. .... .. . . . . . .... 0 •••• • • 0 • • 36 3. 0 ParaIisis del vagospinal . . . . .. ..... . .... .. . . . .. . . . . . . 37

iNDICE DE MA TERIAS

4. 0 ParaIisis del hipogloso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 c) Poliomielitis anterior aguda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Laringe . .. . .. .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 38 Terapeutica foniatrica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

B) Enfermedades del sistema nervioso central . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 41 1) Paralisis cerebral infantil (PCI) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

a) Definici6n ............ .. ......... . .... . . . .. . . . . . . . . . . .. 43 b) Etiologia ... . ............. . . . . ... . . .. . . . ... . ... . . . ... . . . 43 c) Anatomopatologia ..... . .. . ... . . .. . . . .. . . ......... . ... . . 43 d) Clinica y diagn6stico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

1. 0 Aumentos de tono ... . . . .. .. . .. .. . .... ... . ... ... .. . 46 2 .0 Hipotonias. ...... . . ... . .... .. . . .. .... .. ... . . .. .... 46 3. 0 Distonias ... . . . ............. . . ............... . ... . . 46 4. 0 Discinesias. . . . ... . ...... . .. . . .. . . . ... .... .. . .. . .. . 46 5.0 Trastornos po stu lares . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 6. 0 Paresias y paralisis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 7. 0 Trastornos de la coordinaci6n . . . . . . . .. . .... . . . . ... . . 49 8.0 Patrones anormales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

e) Sintomas foniatricos ... . .. . . . ........ . .. . . . ........... .. 50 1.0 Audici6n .. . ......... . . . . . ... . ...... . ........ . . . . . . 50 2.0 Sintomas respiratorios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 3.0 Voz ........ . .............. . . . . . .. .... ... ... . ... . . 53 4.0 Habla .. . . . ....... . ... . . . ..... . ................ .. . . 54 5. 0 Lenguaje ... . .. . . . . ·... . . . . .. . . . . . . . .. . . . . . . . . .... .. 59 6.0 Otros sintomas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

f) Tratamiento . . ......... . . . . . . . . .... . . . . . ... . .. . .... . .. .. 60 Fisioterapia . . . . ....... . . . ... . . . . . .. .. . . ... . . . . ...... . . . 61 Terapeutica medica ... . ...... . . . ... . ... . ... . . . . . . . . ... . . 62

g) Tratamiento logopedico. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 1. 0 Relajaci6n general . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 2.0 Masticaci6n y degluci6n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 3. 0 Audici6n. .. .. ................ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 4.0 Respiraci6n .. . ......... . ............ . .. . . . . . .. .. . . . 69 5.0 Fonaci6n ..................... . . .. . . . .... . ... .... . . 71 6. 0 Articulaci6n ..... . .............. . ........... . ..... . 72 7. 0 Creaci6n del lenguaje interior . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 8. 0 Comunicaci6n con artificios . Comunicaci6n

aumentativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 h) Centros de rehabilitaci6n . ... . .. . . . .. ... .... . . . .. . .. . . ... 77 i) Pron6stico . . .................... . .. . ...... . ..... . ... . . . 78

Bibliografia ....... ... .. . . ... . . . . . . . . . . . .. .. .... .... ... ... .. ... 79 2) Encefalopatias infantiles con trastornos mot rices y psiquicos . . . . . 84 3) Encefalopatias infantiles de evoluci6n progresiva . . . ..... . . . ... . 85

a) Enfermedades heredodegenerativas . . . . . . . .. . .. ... . . . . 86 b) Enfermedades metab6licas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

4) Epilepsias ...... . .......... . ........... . . . . .. ... . . . ... . . .... 89 a) Etiologia. .. . .. . . . .. . . . .. . .. . . . . . . . . . . . . ... .. ... . .. ..... 90 b) Clasificaci6n ... . . . .. . . . ...... . ...... . ..... .. ........... 91 c) Lenguaje ....... . . . . . . . . ..... . . . . . . . ..... . . . . ..... . .... . 91 d) Herencia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 e) Tratamiento . . ..... . . . .. . ............................... 95 f) Epilepticos celebres . ...... . . . ........ . ........ . ..... . . . . 95

5) Trastornos motrices de origen cerebral en el adulto . . . . . . . . . . . . . 96 a) Sindrome piramidal bilateral . . .... .. ..... . . . . . . . . . . . . . . . . 98 b) Sindrome seudobulbar encefaIico .. ... ....... . ... . . . .... . . 98 c) Sindromes bulbares posteriores . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

iNDICE DE MA TERIAS XVII

d) Lesiones del tronco cerebral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 1. 0 Lesiones pedunculares . . ............ .. .. . ........... 103 2.0 Lesiones protuberanciales ..... ... .... .. ... ... . ...... 103 3. 0 Mioclonia faringolaringea .. . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . 104 4. 0 Mutismo acinetico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 5.0 Mutismo postcontusional. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . 105

e) Sind rome talamico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 106 f) Agenesia del cuerpo calloso . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . 106 g) Paralisis supranuclear progresiva. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 h) Lesiones extrapiramidales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

6) Encefalopatias evolutivas del adulto. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 a) Enfermedades endogenoconstitucionales .... .. ... .. . ..... .. 108

I. 0 Enfermedad de Parkinson . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 2. 0 Siringobulbia .... . ...... ... . . . . . . . . ... .. . ... . . ... . . 110 3.0 Encefalopatias seniles primitivas . ... ... .... . . . . . . . ... III 4 .0 Paralisis bulbar progresiva .......... .. .... . . . . . .. ... 112 5. 0 Esclerosis lateral amiotr6fica . . ... . .. . . . .. ... .... . ... 112

b) Enfermedades hereditarias ..... . .. . ........ . ........ . ... . 114 1.0 Heredodegeneraciones espinocerebelosas ... .. ......... 114 2.0 Corea de Huntington . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. 114 3.0 Temblor esencial familiar hereditario . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

c) Encefalopatias desmielinizantes ..... . ... . .. '. . . . . . . . . . . .. . . lIS I. 0 Esclerosis en placas 0 esclerosis multiple . . . . . . . . . . . . . . 115 2. 0 Esclerosis aguda diseminada . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . lIS

d) Desintegraci6n lacunar ....... . .... . . . . .. ....... . .. . ..... III; VI. Traumatismos craneocerebrales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 116

A) Lesiones cerebrales traumaticas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 8) Lesiones traumaticas del tronco cerebral ..... ....... . ...... . . . ... . 118 C) Logopatias secundarias a intervenciones cerebrales . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 D) Lesiones cerebelosas traumaticas . . . . .................. . . . ...... . . 120

VII. Tratamientode las disartrias en general ......... . ..... . ... . ........... 120 VIII. Disartricos celebres ................ . ..... . . .. . . . .. . . .. .... . . . .. . .... 122

I. II .

III. IV .

V.

Bibliograj(a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

Capitulo II. DISFEMIA

Definici6n ... .. ........... . .. . . ... . . .. .. . .... .. ... . ... ...... . ..... . Sinonimia ... . .. . .. ... .. ... . . . .. . . .. . . . .. ..... . . .. . .. .... . ... ...... . Historia ............ . .. ........ , . .. . . .. .. ... . .. .. ..... . .. . . . . . . ... . Datos generales ................... .. ............... . .. . . ... . . ...... . A) Frecuencia ...... . .. .... . ................... .. . ..... .... ... .... . 8) Edad ..... . ... . . ... ...... ... .. .. ... ... .. . . .... . ... . .. ........ . . C) Sexo . . . .. . . .. .. . . .. .. ... ..... ................ . .. ... . . .. .... .. . D) Constituci6n . .. . . .. . .... . ........... . .. ... ....... ..... . . ...... . Etiologia . ... . . . . . . . . . .. . . . . . . .... . ..... . ...... . . .. . ... . . ... . . . ... . A) Herencia .. ....... .... . ... ... .. .... .... .... ... ..... . . . . . . . . .. . . 8) Zurderia .... . ...... . ..... . . . .... . .. . .. ... . ....... ... ... . .... . . . C) Teorias organicas .... ....... ........ .. . . ... ... .. .. . . . . ... .. .... .

I) Causas neurol6gicas ....... . ........ . .. .. .. ..... . . .. . . . ..... . a) Mielinizaci6n .. . ... . ...... ... .. . ... . . . .... . .. . . . . .... .. . b) Disarmonia evolutiva . . ..... .. ...... . . .. . .. ... ... ... ... . . c) Causas neurovegetativas .... . .... ... . . .... . . ... . .. . .... . . d) Lesiones cerebrales ...... ' .' ............. .. . . ........ . e) Otras causas . . . . ... . . .. .. .. .. . . . . ..... . .. . . . ... . .. .

2) Teorias audi6genas ....... . . ... ... . .... . .. .... .... . . .. . . a) Habla retard ada .. . ....... ... .............. .... .. ..... . .

131 132 132 136 136 137 137 138 139 139 142 144 144 144 144 145 148 150 151 151

'III INDICE DE MATERIAS

b) Transferencia cerebral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 c) Servomecanismo ... . . . . ... . .. ................... . . . ... .. 153

3) Enfermedades generales . .... . . . .. . ... . .. .. .. . .. . .. . . . . ... . . . 153 a) Enfermedades infecciosas .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 154 b) Trastornos respiratorios ... . . . . ... ............. . ...... ... 154 c) Trastornos metab61icos . .. . . . . . . .. . . . .. . . . ... . . . . . .. . . .. . 155

D) Teorias psic6genas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 1) Teorias psic6genas ex6genas. . .. . . .. . . . . . .. . . . . . . . . ..... . . .. . . 155

a) Emociones . ... ........................ . .... .. .. . . . . . .. . 155 b) Diagnosogenia ...... ... ... ..... ... ...... . . ..... . ... . . . .. 157 c) Medio ambiente .......... . . . . . ......... . .. . . . . ......... 159 d) Burlas ... .... . . . ...... ......... . ... . .. . ... . .... . . ... . . . 160 e) Imitaci6n ..... . .. .. . .. .. . .... . . . . ....... . .. . .. .. .. .. .. . 161 f) Bilingiiismo. .. . . . ... . ..... .... . .. . ... . . ..... .. . .... . . . . 161

2) Teorias psic6genas end6genas .. ....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 a) Neurosis. . . ......... . . . ... .... . .. .. . . . .. . .. . ..... . . . . . . 161 b) Histeria .............. .. .......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 c) Insuficiencia linguospeculativa . . . . . . .. . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . 163 d) Conflicto tendencia-rechazo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165

I. Patogenia...... . . ....... . .. . .. .. ... .. .... . ... . ... .. .. ... . . .... . .. . . 166 I. Clasificaci6n. ..... . .. ... . .. . . .. . .............. . . ................... 166 I. Sintomatologia. . .... .. .. .. ............ . .. ...... . .... . ..... . . . .. . .. . 170

A) Anamnesis. ... .. . ... ....... ...... . ... . . ... . . .... . .. . . .. . .. ..... 171 B) Sintomas logopaticos .. ....... .. ... .... . . . . . . ...... . .... . .. . . . .. 172

1) Trastornos respiratorios . . .... .. .............. . . . .. .. .... .. . . 172 2) Fonaci6n ... . ....... . . .... ...... .. .. . ... . .. . .. . ..... . ...... 174 3) Articulaci6n ... . . . . . . .... ... .......... .. ........... . . .. . .. . . 175 4) Lenguaje.. . .. ... .. ... ... .. . ... . ...... .. . . ..... . . . . .... .. . . 178 5) Lectura. . . .. .. . . .. .. .................. .. ..... . . .. . . . . .. . .. . 181 6) Canto. .......... ... ..................... . .. . .... . . .... . . .. 182

C) Sintomas psiquicos ....... . . . . . . . . . ............. . . . .... . . . ..... . 182 1) Lalofobia ..... ... . . . . .......... ... .. . . ..... .. . . . . .. . .. ... . . 182 2) Personalidad. .... . ........ . . ... . . ..... . ... .... . ... 183 3) Inteligencia ..... . . . . ..... ... . . .... . . . .... . ..... . .. . . . .... . . 186 4) Sueilo.... ... . ... . . ..... . .... . . . ........ . ... . ......... .. ... 186

D) Sintomas asociados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 E) Sintomas organicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

1) Sintomas neurol6gicos. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 a) Sentido ritmico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 b) Visi6n. . . .. . ............................. . .. . . .. .. 187 c) Enuresis . . . .. . .... . .. .. ..... . . .. . ................... : .. 188 d) Trastornos extrapiramida1es . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 e) Sintomas neurovegetativos .... .. .... .. . . . .. . ... . .. . .. . . . . 188 f) Electroencefalografia ... . ...... ... ....... . ...... . .. .. . . .. 188 g) Nistagmus ........ . .... .. . . ...... . ..... . . ......... .... . 190 h) Sensibilidad profunda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 i) Silla turca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 j) Musculos .... . ...... . .. . . .. . ..... . .. .... ..... . .... .. ... 190 k) Audici6n.. .. ... ... . . . . ....... . . . ... .................... 191 I) Sensibilidad oral .. . . . . . . .. . . . .. . .. .. . . . . .. . . . .. . . . .. . . . . 191

2) Sintomas congenitos .. . ............ .. ........... . ........... 191 a) Malformaciones..... ... . ......... . . .. .. . ......... . ... . . 191

·b) Capilares.. ...... . ...... . . . . .. .. . ..... . ... ... . . . . . . . . .. 191 3) Sintomas metab61icos ... .. . .... .. . . .. ........ .. . .. .......... 192

a) Anorexia ..... . . . . . . . .......... . ... ............ . 192 b) Meteorotropismo . . .... .... . . .. . ... .... . .. . . . ... . . . . . . . . 192 c) Glucemia. ..... . . . ... . .. . . . .. . . . . ... . .. .. . . . .. . . . . . .. . . 192

INDICE DE MATER lAS XIX

d) Calcemia. . .... . . . . . . . . . ......... . . . . .. ... . . . . . . . ..... .. 192 e) Histidina ........... . .. ...... ... .... . .... .. . .. . ......... 192

4) Sintomas endocrinos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 a) HipogenitaIismo. . ... ... .. . ... .. .......... .. . ... . . .... . . 192

5) Sintomas a1ergicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 F) Escala de severidad de la disfemia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193

IX . Diagn6stico. . . .. .... . . . . . .. ... . . . ........ . ..... .... .... . . .. ... .. . . . 196 X. Evoluci6n ...... .. . .. . . . . . .... . . ..... .. . . .. . . .. .. . ......... . ..... . .. 201

XI. Profilaxis ......... . . ... .. . .. .. ...... . . ... . .. .. ..... . . . ... ... . ... . .. 204 XII . Tratamiento. .... . ...... ... ... . .... . ... . ..... .. ............ . . ..... . . 205

A) Directrices generales ...... . . . . . . ... . . .. .. .... . .... . . ...... .... .. 205 B) Duraci6n del tratamiento . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 C) Cuidados generales ... . ............. .......... . ................. 207 D) Tratamiento farmacol6gico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208

1) Tratamiento neurovegetativo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208 2) Sedantes .............. . . . ... ... .... . . ...... . ... . .. ... .. . . . . . 210 3) Tranquilizantes .... . .......... . .. .. ..... . . . . ... . . ... . ... .. . . 210 4) Neurolepticos. . . ... .. ....... . . ... ..... . . . .. . . . ... . . ... .. ... 211 5) Anticonvulsivos ......... . . .... .... . . . . ... . .... . . .... ...... . . 212 6) Acido glutamico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 7) Vitaminas ... . ...... .. ... . . . . ......... ... ..... . . . ...... .. .. . 212 8) Antiparkinsonianos . . . . .... .. . ... . ... . . . . .... . .. . . .. . ..... . . 213 9) Amfetamina .... ... . .. ... . ... .. . .. . . ..... . .. . . . .. . .......... 213

10) Dinitrilos.. ........ . ... . ................................... 213 II) Anhidrido carb6nico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 12) Ionizaci6n calcica . . . . . . . . .. . . . . . . . . .. . . . . .. . . . . . . . . . . .. . . . . . 214 13) Vacuna ... .. . . .. . ... . . . ....... .. . . ....... . ............. . ... 215 14) Otros fihmacos .. . .. . .. ...... .. ..... .. .. ..... ... . ... . .. . . .. . 215

E) Terapeutica psiquica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . 215 I) Psicoterapia ....... . .... .. .. . . . . .. . . . .. . ........ .. . . .. ..... . 215 2) Hipnosis .. . ........ .. .. ... .. . . .. . ..... .... . . .. . ...... . . . ... 219 3) Narcoanalisis. .... . ... . . . . .. . .... ... ... .. ...... . ..... . . ..... 219 4) Relajaci6n. .. . .... .. .. . .. ..... . . ....... .... ..... . . . . . . .... . 219 5) Descarga cinetica . ... . .... . . . ... . .. .. ... .. . . .. . . ... .. .. ... . . 223 6) Metodo norteamericano . . ...... . . .... . .............. .. ... . .. 223

F) Terapeutica foniatrica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 I) Metodos reflexivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225

a) Metodo de Gutzmann . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 b) Metodo de Froeschels ......... .. . ... . ..... . ............. 226 c) Metodo de Stein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 d) Practica voluntaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 e) Metodo de Seeman. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 o Tratarniento pedag6gico . . . ......... . ..... . ..... .. .. .... . 227 g) Metodo de Borel-Maisonny . . . . . .... . ........ . ........... 230 h) Metodo de Ryan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 i) Metodo de Sheehan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 j) Metodo de Boberg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234 k) Tecnica de Perkins . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 I) Bradilalia ........ .. . . . .. ........ ... ..... . . . . . . . . . . . . . . . 236

2) Metodos diversivos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 a) Metodo de Liebmann ... . .. .. . . .. .. . . .. . . .. ... .. ... .. . . . 237 b) Metodo masticatorio (1925) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 c) Ejercicios monorritmicos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 d) Metodo hilarante .......... ... .. . ....... .. . ... . ....... . . 238 e) Musica. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238

3) Metodos combinados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 4) Otros metodos .. . ....... . ........... . ......... .. ....... . ... 242

iNDICE DE MA TERIAS

0) Terapeutica en nifios pequefios . . . . . . ... . . . . .... .... . . . . .. ... . . . . . H) Terapeutica en los escolares . . . . . .. ..... . . . .... . . . . . . . .. . . . . . . . I) Terapeutica de grupo . . . . ..... . ..... . ...... . • .... . ...... . ..... . • J) Terapeutica con aparatos . . ... . . ... . . . ..... . ....... •....... ..

Bibliograj[a . . . .. .. ... . . . . . .. .. . .. . . . . . . .. . . .. . ... . K) Errores. . .. .. .. .... . . ..... .. .. .. . . . .... . . . . . . .. . L) Educacion de los padres . . . .. . .... . .............. . . ...... .

II. Prevision . ..................... . . ..... .. ........... .. ....... .. ... . . A) Resultados. . . . . . .. . .. .. . .. .. . .. .. ... . . ... . . .. .... . . . .. .. . .. . B) Pronostico .. . ..... . . . .. . .. . .. . . . . . C) Recidivas . ......... . .. .... ... . ... . .. . .... .. . . . .. ... . .. .. . . . D) Tenninacion. . . . . . .. .. . . ... . . .. .. . . ... . .. . . .. . . . .. . . ... . . .. .. . E) Profilaxis.... . . . . . . . . . . . . . . .. . . ... . . . .

V. Miscelanea .....

I. II. I. v.

A) Efectos en los demas. B) Disfemicos celebres .... .... . .. .

Bibliograj[a ............. . ... .

Capitulo III: DISLALIA

Definicion Frecuencia . . . . . .. .. . . . . . . . .... ... ... .. . . . Clasificac ion ... . . .... . . ...... . .. . Dislalia funcional . . . . . . . . . . . . ... . . . . . A) Etiologia . . . . .......... . . . ..... . . . . .. . . .. . .... . .

I) Audicion . . . . . . . . .. . .. . .. . . . . . . . . 2) Causas psicologicas . . . . 3) Motricidad. . .. . ........ • . 4) Otras causas ... .... . . . . .. . .. . .

B) Sintomas .... C) D)

Pronostico .... Tratamiento en general .. I) Deglucion infantil. ....... . . . . . . .

E) Dislalias particulares . . . . . . ... . ... . .... .. . ... .. ..... .. . .. . I) Disla lias en las vocales

a) Defectos del fonema l a/ . . . ........ .. ........... . b) Defectos del fonema l ei . .. . . . .. . . . .. . . . ... . ... ..... . c) Defectos del fonema I ii ..... . .. . ... . . . . ... . . . .. . .. . ... . . d) Defectos del fonema 101 . . ....•. .... ... e) Defectos del fonema l ui . .. .. . .

2) Defectos del fonema I pl .. . . . . . ... . . . . . .. . . .. . .. . . . . ... . . . 3) Defectos de l fonema I bl 4) Defectos de l fonema I m l . . . . . .. . .. . . 5) Defectos del fonema I f! .. . .. . . .. . . ... . . 6) 7) 8) 9)

10)

Defectos del fonema I v / . ......... . . Defectos del fonema 101 . Defectos del fonema I t I Defectos del fonema I dl Defectos del fonema l si . a) Etiologia . . . ................ . .. . b) Division .. . ........ .. ......... .

Sigmatismo ....... .. . . . .. . .. .. . . . .. .... .. . . . .. . .. . 1.0 Sigmatismo oral .. . ........ . . . 2. 0 Sigmatismo nasal ...... ..... .. . 3. 0 Sigmatismo faringeo.

243 247 249 250 254 254 255 255 255 258 260 260 260 261 261 262 266

283 283 285 287 287 288 289 289 290 291 293 294 298 300 300 300 300 301 302 302 303 304 304 305 306 306 306 308 309 309 309 310 310 310 310

iNDICE DE MA TERIAS XXI

4. 0 Sigmatismo laringeo . . . . .. . .. . . . .. . . . .. . .. . .. . .. . .. . 310 I. 0 Sigmatismo oral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310

Sigmatismo linguolabial .. . . . . . .... ... .. .. . ...... . . ... . . .. .. . 310 Sigmatismo labiodental . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . .. 311 Sigmatismo interdental .... .. ..... .. ..... . .. . ........ . ... .... 311 Sigmatismo dental. . . . . . . . . . .. .. . . . .. .. .. . . .. .. . . .. ... . . . . .. 312 Sigmatismo palatal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . . . . .. . .. . .. 314 Sigmatismo lateral . . . . . . . . .. . . .. .. . . . . .. . . .. .. . . . . .. . . . . . .. . 314 Sigmatism.o lateroflexus ... . .... .. ........ ... .... .... .... . . .. 314 Sigmatismo estridente . .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 Sigmatismo bilabial . . . . . . . . . . . ... . . . . .. . . . . ... . . . . .. . . .. ... . 315 Sigmatismo inter labial . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315 Sigmatismo multilocular . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . .. . . 315 Sigmatismo cacuminal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315

2. 0 Sigmatismo nasal . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. .. .. . . . 316 a) Sonidos nasales . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316 b) Sonidos velofaringeos .... ..... . . . . . .. .... ... .. .. .. . . .... 316

3. 0 Sigmatismo faringeo .. ... . . . . . . . .. . . . .. . . . .. . .. . .... . .. . ... 318 4. 0 Sigmatismo laringeo. . . . . . . . . . . . . .. . . . . .... . . . . .. . . . 318

a) Pronostico ....... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319 b) Tratamiento .. . .......... . . . .. .. . . . . .... ... .. . . .. .. .. .. . 319

II) Defectos del fonema I nl .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321 12) Defectos del fonema I I/ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322 13) Defectos del fonema I r/ y/ rl . . . . . . ..• . . . . . • . . . . .. .. . . . . . . . .. . 324

a) Etiologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324 b) Historia .... . ... . ... . .. . . . . .. . . . . ..... .... . . . . .... .. . .. 325 c) Frecuencia........ .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326 d) Clasificacion.. . ..... . ................... . .............. 326

1.0 Ruidos de temblor .. . . . . .. . . .. .. . .. . . .... . ... . .. . . . 326 2. 0 Ruidos crepitantes. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330 3.0 Ruidos de frotacion . . . . . ... . .... . . . ........... ... .. 330 4.0 Pararrotacismo. ... . . ... .... . ... . . ......... . ..... . . 330

e) Sintomatologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 332 f) Diagnostico. . . .. .. . ... . . .. . .. . .... . . . . . . . . .... .... .. . . . 332 g) Pronostico ............. . ... . . ... ... . . . .. .. .. .. ... . . . .. . 332 h) Tratamiento .. ... ....... .. . ..... . ..... . ..... . . . . . .. ... .. 332

14) Defectos del fonema l ei . . . . . .. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338 15) Defectos del fonema I y/. . . .. . . . . .. .. . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . 338 16) Defectos del fonema I nl . . . . . . . . . . • . . . . . • . . . . . • . . . . . 338 17) Defectos del fonema I I/ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 18) Defectos del fonema I k l .. . . .. ...... .. . .... . .. .... ... ... . . .. 339 19) Defectos del fonema I g/ . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . ... . . . . . . . . . . . 341 20) Defectos del fonema I x/ . . . . . . . . . . .. . . .. ..... . •..... . ... ... • 342

\' . Efectos psicologicos de las dislalias .... . .. .. .. . .. . . . .......... . ...... . 342 VI. Disl;ilicos celebres .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343

Bibliograjfa . . . . . . . . . . . . . . . . . . • . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344

Capitulo IV: DISLALIA AUDIOGENA

I. Hipoacusia infantil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 A) Etiologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350

I) Rinofaringitis .. .. .. . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . 351 2) Infecciones .... . ... .. .. . . .... .. . .. . ... . . .. ... .... . .. .. .. ... 351 3) Otitis media . . . .. . . . . . . . 351 4) Trauma acustico . 351

XII

II .

II.

iN DICE DE MA TERIAS

5) Sordera subita ...... . ............. . . .. . . . . .. . .. . ... . . . 6) Origen congeni to .... . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . ..... ... .. .... . . . 7) Origen endocrino .. . . .... .... . .. . ... ... .. .. . . . . . . . ...... . .. . 8) Trauma craneal ........... . . . . . .... . .. ..... . . . ... . ......... .

B) Frecuencia ...... . . . .... ... ... .. ..... .. . . . . . . .. ...... . ..... . . .. . C) Sintomas . . . ... .. . . .... . . . . . . . .. .. .. . . . .. . . . . . .. ... . . .. . . . . . . . .

I) Audici6n . . . . . . . . . . . . .. .. . . . .. . .. . . . .. . . . .. . ........ . . . . . . . 2) Habla . . .. . . . .. . . . . . . . .......... . . .... .. .. . . . . . . .. . . . .... . 3) Tiempo y ritmo .... . ...... . . ....... . .. ... . . . . . . ........ . ... . 4) Articulaci6n. ... . ......... . . .. . .. . .... . . . ... . ..... . . 5) Tono .... . . . . . . .. ..... . . ... .. . ... . . . . . .. . . . . . . . . . . .... . ... . 6) Velo palatino . . . . . . . . . . . . . . . . ... . ..... . . . . . . . . . .. . 7) Intensidad fo natoria ... . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . ........ . 8) Timbre ...... . ..... .. ...... . .. . . . . . . . . . . .. . . . 9) Problemas escolares . . . . .. . . ... . . ... .. . . ... .. ..... .. .. . .. . . . .

10) Psiquismo . . . . . . . . . . . . .. . ..... . .. . D) Pron6stico . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .. .. . . . . . . . . .. . ... . . . . . . . . . . . E) Tratamiento . . . . . .. . ... . . . . .... . . .... . .. . . . ... . . . . Cofolalia . . . . . . . . . . .. . . ... . . . . . . . . .. . .. .. . . . .. .. . . . . . . .. . . . . .. . .. . . A) Etiologia. .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... . .... .

I) Presbiacusia . . ..... . .... . . . . ... ... . . ...... .. . . . . . . ... . 2) Supuraci6n de oido .... . . . . . . . .. . . .. . ..... . .... . . . . . .... . . . . 3) Otitis serosa . . . . .. . . . . . . . .. . . .. . .. . . . . . .. . . . . . . . .. . .. . . .. . . 4) Otobaropatias.... . .. . ...... . . ..... ... ..... . .... . . . . 5) Otosclerosis ........... ...... ....... . . ..... ... . . ... . .. . .... . 6) Trauma acustico . . . . ...... . ...... . . ...... . ...... . ..... . . . 7) Ototoxicosis e infecciones .... .. .. . .. . .... . .. . . . . .... . . .. . . .. . 8) Neurinoma del acustico. . . . . .. . . .. .. . ..... .. . . . . . . .. . . . .. . 9) Sordera fluctuante . . . ..... ...... . .... . . .. . . . . .. . .. . . .. .

10) Sindrome de Cogan (1 945) ................... .. . . . . . . . . . . . . . . II) Sordera brusca ......... ... ... . . . .... . . ...... . ... . .. . . . . . . . . 12) Pseudohipoacusia . . . .. ... .. . ... . ...... . . . . . .. . . ..... .. ... . . .

B) Sintomas ...... .. . . . . .... .. . . . . . . . . ...... . . . . ... . . . ... . .. .. . . . . C) Tratamiento . . . . .... . ...... . ...... . .. . ........ . .. . . . . . .. . .. . . . . D) Prevenci6n ..... . ... . . . .. . . . . . ... . . . . . .. . . . ..... . ....... . . .. . . . E) Hipoacusicos celebres . .... . . . . ... . . .... . .. . . . . .. . . .. . ... . . . . ... .

Bibliogrvj(a . . . . . . . . .... . . . . . ... . . . . . .. .. . . .... . .. . . . .. . .... . . Amplificaci6n acustica ............. . .. . . . .. . .. ..................... . A) Pr6tesis acusticas . . . .. . ....... . ... . . ... . . . . . . . ....... . . . . . .... .

I) Cornetes acusticos . .... . . . . . .. . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. .. .... . . 2) Tubos acusticos .. ... . . . . . . . . . . .. . . . .......... . .... . .... . 3) OsteOfonos . . .. . . . .. . . ......... . ...... . . ... . .. . . . . . . .. . . . .. . 4) Timpano artificial . . .... . ......... . .... . . . . . .. . .. .. . . .. . .. . .

B) Pr6tesis auditiva electrica ... . .. ...... . . . ... . .. .. . . . .. . .. ... .. ... . C) Pr6tesis electr6nica . ... . ........ . .. . .. .. . . .. . . . .. . .. . . . . . . . . .. . .

I) Tipos de audifono . . . . .... ... ....... . . . ...... . . ... .. . . . . . . . . 2) Composici6n del audifono ......... .. ..... ... .. . . . . . . . . . .... .

Utilizaci6n de los audifonos en los sordomudos ... .. . . ... . . ... . 3) Condiciones del audifono ...... . ... . . . . . ... . . .. . . . . . ... . .... . 4) Ganancia acustica .. . . ............ . . . . . . . . . . . . ... . . . . . .. . . . . . 5) Curva de respuesta ........ . .. . ... . . . . . . . . . . . . .. ... ..... . . . . . 6) Realimentaci6n ......... ... ...... . . . . ... . . . . . . .. . . ... . . . . . . . 7) Compresi6n de volumen . . ... .. .. . . ..... . . . .. .. . . . . ...... .. . . 8) Distorsi6n . . ... . ............... . . .. .. . . .. . ... . . .. . .. . .

D) Indicaciones c1inicas ... . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . ........ . . . I) Sorderas de conducci6n .... . . . . .... . ...... . ...... . ...... . ... . 2) Sorderas de percepci6n . . . . . .. . ... . .. . ... .. . ... . . .. . .... ... . .

352 352 352 352 352 353 354 356 356 357 357 357 357 357 358 358 358 358 359 359 360 360 360 360 360 361 363 363 363 364 364 364 365 366 368 369 371 373 375 375 375 376 376 376 377 378 379 383 387 388 389 391 392 392 392 393 393

IV .

V.

iNDlCE DE MA TERIAS

3) Presbiacusia . .. . . . .... . . .... . .......... . . . .. . . . .. . . . 4) Sordera infantil .. ... . . ... . ......... . . . . . . .. . .... ... . . .... . . .

E) Prescripci6n de audifonos . . ... .. . .......... .. ..... . ..... . . . . . .. . I) Oido a aparellar .. . ..... .. . . .. . .. . . .... . .. . .. .. .. ... .... . 2) Via a emplear . . . . . . . . . . . . .. ...... . . .... . 3) Audifonos binamales ........... . ... . .. . . ........ . .. .. . . .. . . .

a) Sordera bilateral simetrica .. . ...... .. ...... . . . .... .. ... . . b) Sordera bilateral asimetrica .... . ... ... .... . .. . .. .... . c) Sordera unilateral 0 muy desigual ... . ... . .. . . . . ..... . . ... .

4) Selecci6n de modelo ............. . ... . .... . .. . ......... . 5) Metodos de selecci6n ... . .... . ... . ... . . .. .. . .. . ........ . . .. . .

a) Metodo empirico . ...... . .... . .. . . . ... . . .. . .... . . .. . . . . . b) Metodo de ensayo a prueba ....... .. ..... .. . . ... . ....... . c) .Metodo de pre-reglaje ........ . ......... . . .... . ....... . . . d) Metodo cientifico . ... . . . . .... . ......... . . ....... . .. .. . . .

1. 0

2.0 3. 0

4. 0

5.0

6.0

7. 0

8.0

Ganancia auditiva . ... . . . ..... .. .... . . . ... .. . .. . .. . . Medida de la discriminaci6n ...... . . . .... . . . ........ . Calidad de la audicion .. . ......................... . . Limite de tolerancia .... . . . . . . .. . Eficacia en el ruido . . . .. . . .. .. .. . ..... . .. .. ..... . Aparellaje en el nino ... . ... . . . .. . . . .. . . . . . .. . .... . Aparellaje en el viejo ........ . .... . .. . . . . .. ..... . .. . Conc1usiones . . . ... . .. . . . ... . . . . .. . .. . . .. ... ...... .

Contraindicaciones .... .. . .. .. . . . . . .. . . . . . . . ...... .. . . . . . Inconvenientes .... . . . ... . .. ... . .. . . ........ . ... . . ... . . . . Resultados ....... . ..... . ...... .. ... . . . .... .. . . ..... . .. .

a) Pronostico funcional ... . ....... . ..... . . . .. . ............ . b) Pron6stico social . . . ... . ...... . ... . ... .. .... . .. . .. . .... . Colocaci6n .. . .. . ... . .. .. .. .. . ... ... . . ... . . . . .. . .. . . .. . . ... . Fracasos .... .. .... . ......... . ........ . .. . ..... ... .... .. . . Averias .............................. . . . . . ..... . . . . . . ..... . Relaciones del audi61ogo con el medico ... . . . ..... . . ... . . .. ... . Legislaci6n . . . . . . . . . . . . . . . . ........... . . . . .... . .... . . . ... . Deontologia ........ . . . .. . .. ... . . .. . . .... .. . . . ... . ... . . . . .

Bibliograj(a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . ..... . ... . ... . . Sordera psic6gena .. . . .... . ....... . ..... .. .... . .. .. . . . . . . . .. . .. . . .

Bibliograj(a . . .. . .. ... . . .. ..... . . . . . . . . .. . . .. . ... . ... .. .... . . . . Bilingiiismo . .... . . ... . . . . ... . ....... ... . . .. . .. .. . . . . . . . ...... .. ... . A) Terminologia . . ................. . ........ . ..... .... . . . . . .. . . . B) Causas de bilingiiismo ..................... . . .. .. . . ..... . . .. . .. . C) Instauracion del bilingiiismo ... . . . . . . . ... . . ...... . . . . . .. . . . . .... . D) Aspectos psicologicos . .. . .. . . . .... . ..... . . . ..... . . . . ...... . . . .. .

Bibliogra/fa . ......... . ..... . ...... . .... . . . .. .. . . . .. ... . . . .. . .. .

Capitulo V: DISGLOSIA

XXIII

394 394 395 395 396 396 398 398 398 400 400 400 401 401 401 401 402 402 402 402 402 404 404 404 405 406 406 406 407 408 408 409 409 410 410 414 415 416 416 417 417 420 420

I. Clasificaci6n . . ..... . . . . . . . . . . . . . . . . ........ . ...... . .. . . .. ... . ... . .. 423 II. Disglosia labial. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423

A) Labio leporino . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423 I) Historia ...... . ... .... . ... . . . . .. . ....... . . . .. . . . . . ... . ..... 424 2) Frecuencia . . .... ...... .. . . . . . ...... . . ... . .. . ... . .. .. .. ... . . 424 3) Clinica .. . ..... .. .. .. .. . .... . . .... .. .. . .. .. . .. ....... . . . ... 424 4) Tratamiento ......... .. . . . . . . .... . . . ...... . .. . . . . .. .. . . . .. . . 427

B) Labio leporino medio 0 central ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430 C) Frenillo labial superior hipertrOfico . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432

:IV

II.

v.

I.

iN DI CE DE MA TERIAS

D) Fisuras del labia inferior E) Macrostomia . F) Panilisis facial G) Neura lgia del trigenimo ... ...... . H) Her idas ................... . . Di sglosia mandibular. . .... . ... . ... . . . ... .. .... . . . . ... . .. . . . A) Reseccion del maxilar superio r B) Reseccion de la mandibula. C) Atresia ma ndibular . . .... . ... . D) Progenie .......... . .... . . . ... . . . . ... . . .. . . . . . . . . . ... . . E) Disostosis maxilofacial . . . . . .. . . . . . . .. .. . . . .. . . F) Anomalias dentarias

I) Etiologia . ................ . . . . 2) Alteraciones patologicas. . ... . ... . .. . . . . ...... . . .. . . . . ... . . . 3) Anomalias de erupcion . . ....... .. ... . . . ... . . . . . .

G) Ortodoncia y protesis dentaria ........ • .. I) Ortodoncia y logopedia. 2) Disglosia protesica ... . .. . ... . . . . . .. . . .. . . . . .. . . . . . . . .. . . 3) Pronost ico .. . .......... . . . . . . 4) Rehabilitacion ............. . .. .

H) Anquilosis mandibular ... . . . . ... .. . Bibliograjl'a . . .... . . . ... . . ...... .. . . . . . . . .. .. .. ... .

Disglosia lingual . ............ . A) Anquiloglosia .......... . . B) Panilisis unilateral . . ....... . .. . . . C) Paralisis bilateral de lengua . . .. . ... . ... .. .... . .. .... .. . .. . D) Fulguracion lingual ....... . . E) Glosectomia ......... . .. . F) Malformaciones de la lengua . G) Macroglosia ............... .... .. ..... .. . . . .. ... . . .. . .. .. . H) Glosoptosis . . . . . .. .. . .... . .. . I) Protrusion lingual ......... . . J) Pronostico . . . . . . . . . . . . ..... .. .

K) Tratamiento ......... .. . ..... . . . . . .. . . . . . . ... . . . . . . . . L) Disglosicos celebres .... . . ...... .. .. .. .. . . ... .. . . .. .. . . . .. .... .. .

Bibliograjl'a . . .. . .... . Disglosia palatina . . ..... .. . A) Fisura palatina .

I) Historia ....... . .. .. . ... .. . . .... . .... . . .... . . . . .. . . . . . . 2) Frecuencia ........ ... . 3) Etiologia . . ............. . . .

a) Origen exogeno . . b) Origen endogeno. . ... .. .... .. .. . ... ... . . .. . ...... .. .. . .

4) Patogenia . 5) Anatomia patologica ........ . .

a) Division simple del velo . . . . . . . . . . . .... ... . b) Division del velo y del pa ladar oseo . . . . ........ . c) Division del paladar con labia leporino unilateral total d) Division del paladar con labia leporino bilateral total e) Aponeurosis . .. . . ......... . . f) M usculos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........... .

1.0 Musculos en el nino 2 .0 Los musculos del paladar en los fisurados adultos.

g) Senos . . . . . . . . . . . . . ........ . . .. ...... . 6) Exploracion . . ..... . . . . . . . .... . . . .... . . . .. .. . . ... .. . . . .. ... . 7) Sintomas... .. ... . . . . . ... . . . ..... .. ..... . . .. . .. . . .

a) Dientes.

433 434 434 438 439 440 441 441 442 444 448 450 451 454 458 459 460 460 462 463 463 464 465 466 468 470 471 472 475 478 479 479 480 480 481 482 484 484 485 485 486 486 487 489 490 490 491 491 49 1 492 492 493 496 497 497 498 498

iNDICE DE MA TERIAS

b) Maxilares ......... .

c) d)

1. 0 Deformidades oseas primitivas en el labia leporino total unilateral con fisura palatina

2. 0 Deformidades oseas primitivas en el labia leporino tota l bilateral con fisura palatina ........... . . .. .

Esfinter nasofaringeo . . . . . . . . . . . . . . .. .. . ... . . . .... .. . Fosas nasales .

e) Otras anomalias .......... . f) Sintomas foneticos . ...... .. .

I .0 Golpe de glotis ........... .. . .. . .. .. ... . .. . ... .. . . 2. 0 Ronquido faringeo ........ . 3. 0 Soplo nasal. 4. 0 Rinofonia . . ........... . 5. 0 Falta de presion aerea oral

g) Dislalias no especificas de la hendidura palatina ....... . . 1.0 T rastornos de origen faringeo. 2. 0 Trastornos de origen auditivo ........... . 3. 0 Trastornos de origen laringeo ...... .. ........ . . .. . 4 . 0 Trastornos de origen glosolabial y maxilar ......... . 5. 0 Trastornos de origen toracico . 6. 0 Vision de conjunto ................ .. . . .

h) Disfagia . . . . . . . . . . .. ..... .... .. . .. . ... . . ... . . i) Desarrollo del habla en el nino fisurado ......... . j) Frecuencia de los sintomas .. .. .... . k) C1asificacion ............... . .. . I) Sintomatologia segun los grupos .... . . .. . . .. . . .. .. . . .. . . . .

m) Psicologia. . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . .. .. .. . n) Inteligencia .. ............. .

8) Tratamiento . . ............... . . a) Tratamiento quirurgico ......... .. .

1. 0 Tecnicas quirurgicas . . .. . .. . .. .. . . . . .. . ... . . .. .. . . 2. 0 Edad para operar 3.0 Resultados anatomicos . 4. 0 Resultados foneticos ...... .. .......... ... ..... . 5 . 0 Resultados en relacion con la edad de operacion

b) Tratamiento logopedico. . ...... . .............. . . 1.0 Reeducacion respiratoria ....... . . . 2. 0 Reeducacion del velo palatino 3. 0 Reeducacion muscular . ............... .. .. . . . . . . . . . . 4 . 0 Reeducacion auditiva .. 5. 0 Correccion de las alteraciones propias

de la hendidura palatina .. . .............. . . . . 6 . 0 Reeducacion de la articulacion .... . . . . . .. .

c) Ortodoncia. . . . . . . . ... . . d) e)

Tratamiento protesico Adenoidectomia

9) Pronost ico .... ... ..... . . ....... .. . . .... ... ... .. .... . . 10) Profilaxis ... . ... . .. . . . . .. .... ... . . .. . Bibliogra/fa ... .

B) Fisura submucosa del paladar . I) Anatomia patologica . . .. . .... ... . . . . . . . 2) Etiologia . . ......... . 3) Frecuencia . ....... . . 4) Sintomas 5) Hipoacusia ...... .. ... ..... . . . . . . . 6) Cirugia .......... . ... . . . . .. . . . ........ . . .... . ... . .. . . 7) Reeducacion ... . . . . . . .... . .

xxv

499

499

500 501 501 502 506 507 508 508 510 510 510 510 511 515 515 516 516 517 518 518 519 519 520 52 1 522 522 522 530 531 533 534 534 536 536 540 542

542 543 544 545 549 550 551 551 558 559 559 559 559 561 561 562

:VI iNDICE DE MATERIAS

Bibliograjia ...... ... . . .. .. . . . . .. . . . . .. . ... . . .. . . . . . . .. ... . ... . . C ) Otras patologias . . . .. . . . . . .... . . . . .. ... .. . . . . .. . . ... . .... .

D)

I) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9)

10)

Paladar corto Uvula bifida Paladar ojival ... . . . . . .. . .. .... . . . ... . .. .. . .. ... .. .. . .. .. .. . Velo largo Perforaciones .... . . . .. .. .. . . .. . Ausencia de pi lares . . . ... . . . . ... . ... ... . . Malformaci6n de la uvula .... .. . . .. .. . . . .. . . . . .. .... . . Torus palatinus . Insuficiencia palatina . MiocIonus velar ....... . . . ..... . .. .... . . . . .

Rinolalia abierta Tratamiento . . . ..... . . . I) Paralisis . . . . ...... . . . . . . . . . . 2) Panilisis difterica ......... . . 3) Paralisis unilateral 4) Hemiplejia congenita del vela palatino

E) Traumatismos ... . ........ . ........ . . ... . . I) Adenoidectomia.. ... . ... . . . . .. .. . . .. . .. . .. ... .. .... . . 2) Amigdalectomia . .... . ..... ... .. ............ . . ...... .. .

Indicaciones de la tonsi lectomia .......... . . . Tratamiento no quirurgico de las amigdalitis Profilaxis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........ .. .. ..... . . . Tratamiento .

3) Perforaciones traumaticas ....... . .. . 4) Sinequia velofaringea ....... .... .. . .. . 5) Uvulectomia .... . . . . .. . ... . .... . ..... . . .. . . . 6) Hioides . . . ....... . . 7) Resecci6n del velo ......... .

v I. Dislalia nasal . ... .. ............. ... . . . .. .. . . ... . . . . . . . . ... . . . . A) Rinolalia cerrada 0 cIa usa B) Rinolalia mixta . C) Cirugia nasal . .. . ..... . . D) Rinolalicos ce lebres ... . . .. . . . . . .. . . . . . .. . . .

Bibliograjia . lice alfabetico . ...... . .... .

562 563 563 565 566 567 567 569 570 570 571 572 573 575 576 577 578 578 579 579 580 584 585 586 586 587 588 588 590 590 590 590 592 593 594 594 597