İş Sağlığı ve Güvenliği

İş sağlığı ve güvenliğiİŞ, GÜVENLİK, YAŞAM

İGY 3. Zirve “Yüksekte Çalışma”İstanbul / Mayıs 2008

Ayhan Akpınar, İnş. Yük. Müh.Genel Müd. Yrd.

PERI Kalıp ve İskeleleri San. Tic. Ltd. Şti.

2

BÖLÜM I : PERI Hakkında Genel Bilgi (5’) PERI hakkında genel bilgi

BÖLÜM II : KALIP ve İSKELE SİSTEMLERİ GENEL BİLGİLER (15’) Kalıp ve iskele nedir ? Ülkemizdeki kalıp ve iskele türleri (çeşitleri) Kalıp ve iskele sistemlerinde ülkemizdeki durum Sistem kalıplarında iş sağlığı ve işçi güvenliği planlaması Kalıp sistemlerinde iş emniyeti

BÖLÜM III : “İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ” PERI Çözümleri DVD (10’) Yüksek yapılar için güvenlik panelleri CCP ve RCS sistemleri PERI Up Rosette Flex iş iskelesi sistemi

PROGRAM

ANA FİRMA PERI GmbH

PERI‘nin merkezi Almanya / Weissenhorn

Plant 1, Toplam alan 360.000 m²

Plant 2, alan 78.000 m²

ANA FİRMA PERI GmbH

PERI KARDEŞ ŞİRKETLERİ

PERI GmbH GermanyArtur Schwörer, Alexander Schwörer, Christian Schwörer, Dr. Josef Spieler

PERI AG 1974

Switzerland

PERI Group

Hans Schläppi

PERI S.A.S 1974

France

PERI S.A. 1975 Spain

Gerhard Hexel

PERI N.V. 1979 Belgium

Geert Dekleermaeker

PERI B.V. 1979 Netherlands

René van Zutven

PERI F.S. Inc. 1982 USA

Tom Ameel

PERI S.p.A. 1983 Italy

Sergio Dal´Soglio

PERI Oplate i Skele 2004

CroatiaSergej Vujatovic

PERI Japan K.K. 2006 Japan

Noriyuki Kimura

PERI Pvt Ltd 2007India

Raj Lakhani

PERI Qatar LLC 2007Qatar

Fady Abdo

TOW PERI 2000

UkraineSergej Lopata

OOO PERI 2000

RussiaVladimir Kuzmin

PERI Ltd. 2001 Egypt

Mahmoud Ezz Eldin

PERI AS 2002 Estonia

Raivo Vesiaid

PERI UAB 2002 Lithuania

Virginijus Gaidimavicius

PERI SIA 2002 Latvia

Harijs Cika

PERI S.A. 2003 de C. V. Mexico

Javier Gutierrez

PERI Ltd. 1990 Turkey

Orhan Terzioglu

PERI Kft. 1990 Hungary

Tibor Laczai

PERI-HORY 1991

Asia SingaporePeter Schwarz

PERI 1991 Formwork Malaysia

Helmut Schleich

PERI Ges.m.b.H. 1992 Austria

Hubert Mayerhofer

PERI s.r.o. 1992 Czech Republic

Libor Cermak

PERI Norge AS 1993

NorwayTom Wium

PERIForm 1993 Sverige AB Sweden

Sören Alling Toubro

PERI A/S 1993 Denmark

Per Egede Nielsen

PERI Suomi 1993 Ltd. Finland

Pekka Ylänne

PERICofrag. 1994

Lda. PortugalJuan Horstmann

PERI Korea Ltd. 1994

South KoreaYoung-Ho JeonPeter Schwarz

PERI S.A. 1996 Argentina

Daniel Belloni

PERI Formas 1996 e Esc. Brazil

Martin Eugenio Sola

PERI Spol. sro. 1996 Slovakia

Miroslav Faktor

PERI (Romania) 1996

s.r.l. RomaniaOctavian Capatina

PERI Australia 1997

Pty. AustraliaJosef Hetesi

PERI (L. L. C.) 1997

United Arab EmiratesHans-Joachim Rau

PERI F.S. Inc. 1998 Canada

Gaspare Caia

PERI Hellas Ltd. 1999 Greece

Peter Radel

PERI Ltd. 1999 Formwork Eng. Israel

Yaron Shay

1969

Hani Samaha

PERI Ltd. 1989 Great Britain

Carl Heathcote

PERI Oplate d.o.o. 2003

Serbia-MontenegroMile Bojanic

PERI sp. zo. o. 1993

PolandWiktor Piwkowski

PERI Chile Ltda. 1996

ChileGabriel Munoz

PERI Bulgaria 2000

BulgariaGeorgi Yakimov

PERI LLP 2007Kazakhstan

Orhan Terzioğlu

PERI KARDEŞ ŞİRKETLERİ

1 GermanyWeissenhorn

7 USAElkridge, MD

13 HungaryBudapest

19 FinlandHyvinkää

25 ArgentinaEscobar

31 AustraliaGlendenning

37 LebanonBeirut

43 KazakhstanAlmaty

49 MexicoEstado de Mexico

55 IndiaMumbai

2 FranceMeaux Cedex

8 IndonesiaJakarta

14 MalaysiaKuala Lumpur

20 NorwayDrammen

26 BrazilSao Paulo

32 Estonia Saku vald

38 LithuaniaVilnius

44 RussiaMoskau

50 AzerbaijanBaku

56 JordanAmman

3 SwitzerlandOhringen

9 ItalyBasiano

15 SingaporeSingapore

21 PolandPlochocin

27 ChileSantiago de Chile

33 GreeceKoropi

39 MoroccoTanger

45 South AfricaBellville

51 Turkmenistan Asgabat

57 KuwaitKuwait

4 SpainAlgete / Madrid

10 JapanTokyo

16 AustriaNussdorf ob der Traisen

22 SwedenHalmstad

28 RomaniaBalotesti – ILFOV

34 LatviaRiga

40 IsraelPetach Tikva

46 UkraineKiew

52 BelarusMinsk

58 Saudi ArabiaJeddah

5 Belgium / LuxemburgLonderzeel

11 Great Britain / IrelandRugby

17 Czech RepublicJesenice

23 KoreaSeoul

29 Slovenia Maribor

35 United Arab EmiratesDubai

41 BulgariaSofia

47 EgyptHeliopolis / Cairo

53 CroatiaDonji Stupnik / Zagreb

59 QatarDoha

6 NetherlandsSchijndel

12 TurkeyIstanbul

18 DenmarkGreve

24 PortugalQueijas

30 Slovakia Senec

36 CanadaBolton, Ontario

42 IcelandHafnarfjordur

48 Serbia / MontenegroNovi Beograd

54 IranTehran

60 AlgeriaKouba – Alger

1970 – 2007 ARASI TOPLAM CİRO (million EUR)

CİRO

PERSONEL SAYISI

9

PERI KALIP VE İSKELELERİ (PERI, Türkiye)

10

11

12

13

14

15

16

KALIP ve İSKELE NEDİR ?

BETON çok eskiden beri bilinen bir yapı malzemesidir.

Ancak DONATI ÇELİĞİ ile BETONUN birlikte çalıştığı kompozit, taşıyıcı yapı malzemesi olan BETONARME ile ilgili büyük ve önemli gelişmeler geçtiğimiz yüzyılın başlarında olmuştur.

20nci yüzyılda inşaat teknolojilerinde yaşanan hızlı değişimler ve dinamik ilerlemeler sayesinde BETONARME yapılar günümüze kadar gelişerek ulaşmıştır.

BETON şantiyede de rahatlıkla şekillendirilebilen bir malzemedir. Yerinde dökme beton teknikleri ve teçhizatları da geliştikçe ve bu konudaki imkanlar da yaygınlaştıkça, BETON günümüzde olduğu gibi gelecekte de tercih edilecek ideal bir malzeme olacaktır.

Dolayısı ile şantiyelerde BETON denildiğinde akla hiç şüphesiz ilk olarak KALIP ve İSKELE gelmektedir ve gelecektir.

17


18

Betona istenilen şeklin verilebilmesi için bir “negatif” veya bir başka değişle bir “model” oluşturulmalıdır.

BETON KESİT

Oluşturulan bu negatif modele“KALIP” ve bu modeli emniyetle

taşıyan sisteme de “İSKELE” diyoruz.

“MODEL”

KALIP ; betonarme yapı elemanlarına (kolon, perde, döşeme, kiriş vs gibi) şekil veren ve beton istenen mukavemete (taşıma gücüne) erişinceye kadar bu şekli emniyet ile taşıyan ve bu süreçte çalışan personelin güvenliğini sağlayan yapı malzemesinin genel adı ve tanımdır.


19

KALIP ve İSKELE TÜRLERİ (ÇEŞİTLERİ)

1. KARA KALIP Ülkemizde çok sık gördüğümüz, geleneksel tahta kalıp sistemidir 5x10 ve/veya 10x10 kereste ile oluşturulan, tahta ile kaplanan ve kavak veya 10x10

kadron direk ve/veya “demir boru direk” olarak tabir edilen teleskopik dikmeler ile kurulan bir sistemdir.

Ülkemizde kalıp iskelesindeki iş kazalarının büyük kısmı bu sistemden kaynaklanmaktadır. Başta kalıp ve iskelenin stabilitesi, hesabı, taşıma gücü gibi konular olmak üzere, modern iş güvenliği şartlarının sağlanamaması bunun temel nedenidir.

20

2. TÜNEL KALIP Ülkemizde son zamanlarda artan özellikle toplu konut projelerinde kullanılmaktadır Bu tür proje üreten idareler bu sistemin kullanılmasını zorunlu kılmaktadır Bilinenin aksine tünel kalıp bir kalıp sistemi olmayıp, bir yapım şeklidir ! Geçmişi 50

yıl önceye dayanan Avrupa menşeili (Fransız, İtalyan) bir yapım tekniğidir. Yapı fiziği açısından eleştirilmektedir.

Yapının statik projesi nerede ise tüm bölme duvarlar dahil olacak şekilde betonarme perde ve döşemeleri ise plak (kirişsiz) olarak veya müteahhidin veya ekibinin elindeki “tünel kalıba” göre çözülür. Bir kenarları açık “U” biçiminde oluşan bu gözler (odacıklar) tünel haline getirilmiş (yan beton duvar ve üst tabliye birlikte) yarım veya tam tek parça kalıp modülleri ile kaplanır.

Beton gören yüzeyi de (3-4-6 mm saç) dahil olmak üzere tüm taşıyıcı sistemi çeliktir. Boyutuna bağlı olarak parça ağırlığı 3000 kg kadar çıkabilir.

Kat etrafında çepeçevre çıkartma iskelesi yapılmak zorundadır. Bu sayede kalıpta çalışma sırasında olabilecek muhtemel düşmeler için yakalama iskelesi teşkil edilmiş olunur.

Betonlamadan sonra “ısımak” ve benzeri ısıtıcılar ile kür uygulanarak ve üzeri bohçalanarak betonun hızlı mukavemet alması sağlanmaya çalışılır, ancak yüksek sıcaklıkla kazandırılan bu erken mukavemetin nihai mukavemeti %35’e kadar düşürdüğü bilindiğinden, hesap ve boyutlandırma sırasında ayrıca tedbir alınmasını zorunlu kılan normlar bulunmaktadır (ACI)


21

3. ENDÜSTRİYEL KALIP / SİSTEM KALIPLARI

Döşeme Kalıpları (yatay kalıplar)

Perde ve Kolon Kalıpları (düşey kalıplar)

olmak üzere iki ana başlık altında sınıflandırılır.

Bunun temel nedeni; kalıp hesaplarının herbir grup için farklı esaslar dikkate alınarak yapılmasıdır. Örneğin; döşeme kalıbı ve iskelesi hesabı (rüzgar yükü hariç) düşey yüklere göre, perde ve kolon kalıbı hesapları ise hidrostatik taze beton basıncına göre yapılmaktadır. Benzer şekilde çalışma esnasında alınması gereken iş emniyeti tedbirleri de özünde aynı olmak ile birlikte uygulamalarda farklı detaylar içerebilmektedir.


22

Döşeme Kalıpları

Vinçsiz sistem

Perde ve Kolon Kalıpları

Vinçsiz sistem

Vinçli sistem (Masa Tipi Kalıp) Vinçli sistem


23

Sistem Kalıplarını “İş sağlığı ve işçi güvenliği” açısından irdeleyecek olursak;

Kalıp ve iskele betonlama sırasında göçük olmayacak şekilde dizayn ve hesap edilmelidir. Buna göre kalıp ve iskele parçalarının “taşıma gücünü tevsik eden” ruhsatı olmalıdır.

Kalıp ve iskele sistemine ait iş sağlığı ve işçi güvenliği ekipmanları bulunmalıdır.

Sistem detayları, çalışan personelin düşme, çarpma, takılma gibi durumlarda emniyetini sağlayacak şekilde çözülmüş olmalıdır ve emniyet ile ilgili parçalar, kolay ve hızlı bir şekilde uygulanabilir nitelikte dizayn edilmelidir. IGY_3_PERI\safety_tips.wmv

Projeye özgün ve çalışma anında oluşabilecek aşağıdaki temel riskleri dikkate alan “güvenlik planına” uygun tebdir alınmalıdır; Personel düşmesi Malzeme ve ekipman düşmesi (temizlik sırasında inşaat atıklarının düşmesi

veya keser, çekiç, makas gibi el aletlerinin düşmesi Hava koşullarına ve çalışılan irtifaya özel olarak oluşabilecek durumlar İşin ani olarak durdurulması anında malzeme ve ekipmanın süratle emniyete

alınması ve personelin olay yerinden tahliye edilmesi Kaza ve yaralanma gibi acil durumlarda personelin güvenle

SİSTEM KALIPLARINDA İŞ GÜVENLİĞİ PLANLAMASI

24

Kalıp ve iskele sistemlerinde yüksekte çalışma emniyet sistemleri AKTİF ve PASİF sistemler olarak iki çeşittir.

AKTİF sistemler doğrudan çalışan personelin kişisel emniyetine yönelik ekipmanlardır. KKD Kişisel Korunma Donanımları (PPE) olarak isimlendirilir. Emniyet kemerleri Uzatma kabloları (halat ve ipleri) Şok emiciler Baret Gözlük Çelik uçlu güvenlik ayakkabısı

PASİF sistemler ise uygulamadaki diğer riskler için ayrıca alınacak tedbirler olarak özetlenebilir. Güvenlik ağları Korkuluklar, çalışma platformları Sabit ve hareketli yaşam hatları

Yatay yaşam hatları (döşeme kalıpları ve çalışma iskeleleri) Dikey yaşam hatları (perde ve kolon kalıpları)

KALIP SİSTEMLERİNDE İŞ EMNİYETİ

25

PASİF SİSTEM Yatay yaşam hattı örnekleri


26

PASİF SİSTEM Yatay yaşam hattı


27

PASİF SİSTEM Dikey yaşam hattı


28

Ülkemizde tüketilen (yurtiçi) çimentonun; %10’u prekast sektöründe %5’i yollarda (parametler, beton yollar, çevre düzenlemeleri vs gibi) %35’i diğer amaçlarla (altyapı, saha betonu, briket, sıva, shotcrete, zemin ıslahı) Kalan %50’sinin ise yerinde dökme betonlarda kullanıldığı düşünülmektedir

Toplamın %50’si olan ve kalıba hitap edern bu çimento sarfiyatının %60’ı geleneksel kalıp/kara kalıp dediğimiz kalıp sistemlerindeki betonlarda kullanılmaktadır.

Dolayısı ile tünel kalıp ve sistem kalıbı sadece kalan %40’lık kısımdaki sarfiyat içindedir ki; bu miktar toplam tüketimin sadece %20’si dir.

Türkiye’de irili ufaklı kalıp ve iskele üretimi yapan 300’ün üzerinde tedarikçi firma bulunmaktadır. Bu sayı “basına yansıdığı kadarı ile takip edebildiğimiz” kalıp ve iskele göçüğünden kaynaklanan ve ölüm ile sonuçlan iş kazaları ile nerede ise aynıdır !

Üniversitelerimizde “kalıp ve iskele” hakkında, konuya ilgi duyan birkaç öğretim üyesinin münferiden yürüttüğü “dönemlik seçmeli” dersler dışında akademik anlamda çalışma yok denecek kadar azdır. Aynı durum meslek örgütleri içinde geçerlidir.

Bu konudaki eksiklik yasal mevzuatlara da yansımış, bilimsel teknik alt yapısı ve dolayısı ile norm, standart ve şartnamelerin de olmadığı bir ortamda oluşan bu boşluk nedeni ile “kalıp ve iskele sistemleri” fırsatını bulan ve tamamen “ben yaptım oldu” düşüncesi ile imalat yapan üreticilerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

KALIP ve İSKELE SİSTEMLERİNDE ÜLKEMİZDEKİ DURUM

29

Ülkemizde “kalıp ve iskele” konusunda herhangi bir üretim normu yoktur !Bu eksiklik nedeni ile kaza halinde üreticiye rücu edilebilecek yasal yaptırımı olan bir alt yapınında

bulunmadığı anlamına gelmektedir.Öykündüğümüz gelişmiş ülkelerde ve AB üye ülkelerinde sözü edilen bu normlar vardır ve son

derece sıkı bir şekilde uygulanmaktadır. Bu normun oluşturulması veya var olanlardan derlenerek yasal mevzuat olarak hayat bulması,

şantiyelere ve uygulama yapan meslektaşlarımıza bu konuda verilen hizmetin kalitesini artıracak ve aynı zamanda güvence de verecektir.

AB tüzüklerinde sigorta şirketleri şantiyede kalıp ve iskele sistemi nedeni ile oluşan kazalarda kusuru bulunan üreticiye oluşan zararı rücu edebilmektedir. Çünkü üretici bu üretimi yapmaya ruhsat almış ve yasal zorunluğu olan normlara uyduğunu belgelemiş durumdadır.

Bu üretim ruhsatları ISO ya benzer kalite belgeleri olmayıp, doğrudan üretimi denetleyen bağımsız kuruluşlar tarafından işletmelere verilmektedir.

Bu ruhsat ile kalıp ve iskele üreticisine; üretim için bir yetki, uluslararası geçerliliği olan bir akreditasyon ve aynı zamanda sorumluluk verilmiş olur.

Bu nedenlerle, şantiyeye gelen herhangi bir kalıp ve iskele malzemesinin üretim normunun tevsiki, bunu üreten firmanın bu üretimi yapmaya ruhsatı veya yetkisi olup olmadığının belgelenmesi kesinlikle gereklidir. Bu koşulları sağlamayan ürünlerin sahada kullanımına izin verilmemelidir.

KALIP ve İSKELE SİSTEMLERİNDE ÜLKEMİZDEKİ DURUM

30

PERI KALIP ve İSKELELERİ KALİTE GÜVENCE SERTİFİKASI

TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ

Sistemin temel amacı, şantiyede ki güvenli ve verimli çalışma ortamını desteklemektir.

KALİTE

TEKNİK

EKONOMİ

31

PERI KALIP ve İSKELELERİ ÜRETİM RUHSATI

KALIP ve İSKELE ÜRETİMİ İÇİN

Kaynak tahkik sertifikası (kalıcı veya geçici taşıyıcı sistem üretme ruhsatı)

Uluslararası geçerli

Yetkili ve sorumlu

DIN ve EUROnorma uygun !

Documents

İş Sağlığı ve Güvenliği