Upload
others
View
14
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
IseIseIseIseꞌdna ilabna ꞌdna ilabna ꞌdna ilabna ꞌdna ilabna
gana ikëgana ikëgana ikëgana ikëꞌna xtiꞌdznaꞌna xtiꞌdznaꞌna xtiꞌdznaꞌna xtiꞌdzna
Aprendamos a leer y escribir nuestro idioma Libro 3
Libr 3Libr 3Libr 3Libr 3
Ditsë gun xne minn
San Francisco Ozolotepec
Publicado por el Instituto Lingüístico de Verano, A.C.Instituto Lingüístico de Verano, A.C.Instituto Lingüístico de Verano, A.C.Instituto Lingüístico de Verano, A.C.
México, D.F. 2017
Método CÓMELEMétodo CÓMELEMétodo CÓMELEMétodo CÓMELE Combinación de métodos de lectoescritura Libro 3 Autores: Marcelo Reyes Roque, Renato Juárez Pérez Revisión: Celiflora Pérez Gallardo, Luiz Pérez Cruz, José Pérez Cruz
D. Jonatán Córdova Rodríguez y Jennifer Córdova, asesores lingüísticos Instituto Lingüístico de Verano, A.C. Apartado postal 22067, 14000 Tlalpan, D.F., México Tel. 5-573-2024, www.sil.org/mexico © 2017 por el Instituto Lingüístico de Verano, A.C. Derechos reservados conforme a la ley. Esta obra puede reproducirse para fines no lucrativos, siempre y cuando no se altere en forma alguna.
Primera edición CÓMELE Libro 3CÓMELE Libro 3CÓMELE Libro 3CÓMELE Libro 3
Zapoteco de San Francisco Ozolotepec ztg 17-006 1C México, D.F. 2017
35
Xne minn ñudz ngwix lo or lë ngwix xded lën yu, xnusa xdal ngwix gana xka xiu ngwix nter lën yu, liga xkaw bitser ndal lën lidz minn yu ngwix lo liga nënda ba xiu ngwix.
f n D e
dz o l i
gw x̱ ñ k
y u x t
ë a j kw
nej fiad xiu n
sdzeb gwix zë jar
xnu yun stson falt
taj kwa ko zap
gwiy ch̲̲ol lëdz sa
ngwix
ngwix n - gwix
n - gwix n - gwix
n - gwix n - gwix
n - gwix n - gwix
n - gwix ngwix
gw i y
gwiy
k o n e j
ko - nej
konej
n gw i x
n - gwix
ngwix
f a l t
falt
34
UseUseUseUseꞌd 48ꞌd 48ꞌd 48ꞌd 48
NgwixNgwixNgwixNgwix
Yu tib nay mbich̲̲o, tibda xlob nay lën
lidz nay. Ñana tib dze udzinn nay uwiy nay
lë ndal ngwix yu idib lën yu. Ubix ldo nay
uwiy lo ngwix, nanda nay xkun gunn. Nen
uyab gik nay ugwiy nis, loxna udzib nis lë
knu lëd ngwix, xka lë ngwix ulox.
1. ¿Xkun uyun nay ulox ngwix?
2. ¿Bapa nak dit ngëts xiu ngwix lën yu?
XkuXkuXkuXkunnnn nak libr nak libr nak libr nak libr ch̲̲ch̲̲ch̲̲ch̲̲eeeennnn
Libr ch̲̲en uya dzekna xka xnusa isedna x̱ik xkun nakna minn San Francisco Ozolotepec ilabna gana ikëna xtidz‑zëna.
Gana ich̲̲ësa gun zid lën libr ch̲̲en lëna giennu gana isednu. Gana uya libr ch̲̲en dzekna xka iluwna nch̲̲obdo nak xtidz-zëna gana zak tsa xtidz-zëna.
Ndal mod yu gan xkun ised minn iza minn dele ba didz. Nana libr ch̲̲en uya uyakstsin método CÓMELE (Combinación de Métodos de Lectoescritura).
Libr ch̲̲en nak libr tson lo gion libr isedna.
¡¡¡¡KimbiaKimbiaKimbiaKimbiasnusnusnusnu idza idza idza idzallll ldo ldo ldo ldolálálálá libr libr libr libr ch̲̲ch̲̲ch̲̲ch̲̲eeeennnn!!!!
4
1. ¿Chu xka zed?
2. ¿Bepe lo gun ch̲̲owma xiu zed?
ZZZZedededed
UseUseUseUsed 33d 33d 33d 33
Zed nak tib gun ich̲̲ësa minn xka,
naku minn ndan yu, naku minn nlas yu, lo
diltsa giend zed nika nixda bekwan gowma
tsuda zed lo.
Gana stibu dele nch̲̲obga zed kuma lo
bekwan lëkga nixda gunu lo nch̲̲ob zed,
sinda nupaga zed xiu lo bekwan dzekna gak
nixu.
33
k a j
kaj
j a r
jar
t a j d o
taj- do
tajdo
j J
j u n g i y
jun - giy
jungiy
Tib dze lë tajdo jungiy këzë lo gix, ga dzekna lë tib dad udzinn unaszë jungiy loxna uguzë jungiy lën kaj. Konde udzinn dad yu, giendzëla jungiy lo nch̲̲az x̱an kaj uch̲̲azë jungiy.
u j ë d
r g kw j
ts d J n
j o y x̱
a k t i
jun Juan kwëts taj
tej n Job dzinn
do jar x̱its jund
Jul ni jambr spej
xne kaj i giy
jungiy
jungiy j
jun - giy ju
jun jun
ju jun - giy
j jungiy
32
UseUseUseUsed 47d 47d 47d 47
jungiyjungiyjungiyjungiy
Tib dze lë tib dad uya gos x̱ench̲̲ ich̲̲op
x̱in, ñana lëla nomba jungiy unas nib lo ndal
jungiy yuzë lger knu. Konde udzinn yu,,,, uyal
ch̲̲ow dit ugu nib x̱ench̲̲,,,, lit nomba jungiy nak
man yu lën knu, lo lëla jungiy uyunn nib
x̱ench̲̲, lë x̱ench̲̲ uyunn nib jungiy.
1. ¿Ba gos uya dad ich̲̲op x̱in?
2. ¿Chupa man ña x̱ik ña jungiy?
5
z Z
zed z
ze ze
z zed
zed
z e d
zed
m z i n
m - zin
mzin
u z o l
u - zol
uzol
ë z l p
Z m a k
u d i z
dz o ch̲̲ ë
y n x e
zin zed u kiy
i zu n zë
zol ch̲̲ëp kë zob
zëb li zey zak
xgu zob pxoz m
ch̲̲ ë p z ë
ch̲̲ëp - zë
ch̲̲ëpzë
Tib dze lë tib nay usan zed lën yu. Ga lo sdzal ldo mzin zed, lox gunu konde lë nay ugës, lë mzin uya uyow zed. Ga dzekna lo nal, lox gunu sial uzol mzin gi udzë mzin lët lë nay nix naxkës.
6
UseUseUseUsed 34d 34d 34d 34
X̱X̱X̱X̱iiiidzdzdzdz
Tib dze uyaná Giedzdo. Ñana uyaná
lo lgiy ga uwiyná x̱idz ga dzekna ukaná tib
x̱idz, lo nanná sdzalch̲̲o ldo demëdná x̱idz,
gana nanná nlë nex x̱idz or ch̲̲owma.
Konde udzinn-ná yu neyná x̱idz,
uch̲̲ug x̱idz uyownu. Ga dzekna lë gun
uyan ux̱ixkwa nis, uyanu lo ney. Nana kad
or xianá Giedzdo lë demëdná xkëb x̱idz lo
nan minndo nixch̲̲o x̱idz.
1. ¿Ba ukaná x̱idz?
2. ¿Xkun gowlá x̱idz diltsa lu uka x̱idz?
31
f F
f w e r s d o
fwers - do
fwersdo
f w e r t
fwert
f o k
fok
Tib dad gol uya fund ñana ñeyda dad fok. Konde lë fund ulox,,,, fwersdo ubi dad lo wenda nak ñaz, ñala fok chen dad nle dzitskia yutsëw.
f ñ w ts
d o i F
e f ch o
t k n gw
a s r f
fe gwiy ch̲̲a fwers
fwert do fwer xi
fok m zol ta
ñow stse fwers kal
kë fiad de fab
fok
fok fok
fok fok
fok fok
30
UseUseUseUseꞌd 46ꞌd 46ꞌd 46ꞌd 46
FokFokFokFok
Tib dze uka tib dad tib fok, ñana
konde udzinn dad lidz,,,, uwiy dad xkëda fok
xni. Ga ulë gik dad ulë dad fok knu.
Konde uyelo ulë fok or knuch̲̲a uyax
xni gik dad ch̲̲ëp dad: “Ley nanná nlëdná fok
masda ñaná ñetsëná fok”. Ber ñakdach̲̲a
bekwan ñunn dad.
1. ¿Xkun ulë dad fok?
2. ¿Bekwan xkë xni lo minn bokla or giend
fok? 7
i I
x̱idz
x̱idz x̱i
x̱i x̱i
x̱i x̱idz
w i l
wil
dz i n
dzin
u k i x
u- kix
ukix
x̱ i dz
x̱idz
Tib dad ukë dzin uzu x̱idz lën chen.... Konde lë x̱idz uzobzë, nle dad. Ga dzekna tib dze lë wil uyu lëla wil uya dad nika slëdzda dad x̱idz. Konde uded lo knu uya dad, lë minn uyowzëla x̱idz.
ë ch z I
i x̱ n i
x w t k
u ë i d
l dz g o
kix nu didz in
ëd wil bidz knu
bil ch̲̲a ch̲̲il m
x̱il u dzin ib
zob x̱idz ded bëg
8
UseUseUseUsed 35d 35d 35d 35
GutsGutsGutsGuts
Or sdzinn tiemb xiu guts, or knu ndal
minn xia ch̲̲exi guts, loxna xkë giat guts.
Giat guts nak tib giat gun nixch̲̲o or
xiu lën kafe. Loxna gunu diltsa zëxda gowlá
giat guts, wen or tsu guts gunnlá preb giat
guts.
1. ¿Bekwan ch̲̲ak guts?
2. ¿Xkun nan minn or sdzinn tiemb wenla
guts ikë giat? 29
gw Gw
n gw z i y
n - gwziy
ngwziy
k i gw a
ki - gwa
kigwa
gw a y
gway
Tib dze lë giach̲̲o uyab gana lë ngwziy uyuslo ch̲̲atsye, ñana or knu mer lëd tib gway uyab ngwziy uyëtgax gway.
gway
gway gway
gway gway
gway gway
i Gw n nn
a e k ch̲̲
ë dz r n
gw ñ z d
y i ts gw
gwziy gax gwza ki
ma rin gway dzi
gwiy n be gwa
gew gwiy minn da
u x̱on ñadz gwey
gw e y d a
gwey - da
gweyda
28
UseUseUseUsed 45d 45d 45d 45
GwayGwayGwayGway
Tib gway yen zak ikama chob loma
gak gway gol. Nonga gun naku nkin idedma
gun gow gway wen, dzekna xka chob gway
gana nlë ina man.
Konde lë gway chob, man nak man
gunn yudma gwey yag o dele bekwanda.
Dzekna xka lëma nlë xkisa zinkë x̱its man, lo
lëkga nlas xnama gweyma bekwan, loxna
gunu lëwuga ikama tib gway.
1. ¿Bekwan gunn gway yudma?
2. ¿Xkun ch̲̲unn minn ch̲̲ak ndo gway ndzeb?
9
Giat guts nixch̲̲o nap nika xnusa gowma tson giat guts idzal kafe, gana lëkga zak gowmu idzalo nized x̱ik ch̲̲owma giat nkits.
guts
guts guts
guts guts
guts guts
n k i ts
n - kits
nkits
ts o n
tson
i ts u k
i- tsuk
itsuk
ts Ts
g u ts
guts
g a k p
ch̲̲ z Ts ë
u ts a i
s b o x̱
ts m dz n
tsuk yë n do
kits tsi ch̲̲ats tser
tsi tsëw guts na
gëts bëts tsil i
u këts tson lëts
10
UseUseUseUseꞌd 36ꞌd 36ꞌd 36ꞌd 36
TsaTsaTsaTsabbbb
Tsab nak tib man win nika nonda
pkodz nak.
Xne minn dele gwiyma tsab nen
dzakmaga, loxna gunu diltsa xlandma
gwiyma tsab, nkinda saknenma, dzekna xka
bat gwiydma tsab gana nika tsab bat
gwiydma.
1. ¿Be lë xne minn or xwiyma tsab?
2. ¿Xkun ña tib tsab?
27
b i t s e r
bi - tser
bitser
ñ a g d a ch̲̲ a
ñag - da - ch̲̲a
ñagdach̲̲a
kw i l
kwil
Tib minndo uya uyow ndaldo kwil, ga lë sia udzinn lidz. Konde or kwxin lë ldo minndo uyaknë, ga lë minndo uyunn gilxkab xne: “Bitser lo uyowná nomba kwil kwach loxna gunu në ldoná.”
l ch̲̲ ts kw
r ñ i x
w b k d
a Kw g e
m a s kw
rab kwil ñag u
be da bi kwach
ña gway kaj lann
ch̲̲a fwer kwan lu
jar ch̲̲ëp xne tser
kwil
kwil kw
kwi kwi
kw kwil
26
UseUseUseUseꞌd 44ꞌd 44ꞌd 44ꞌd 44
KwilKwilKwilKwil
Tib dze lë dad uxal x̱in dzesu lo yag
kafe. Ñana or udzinn nib lger ilëts nib yag
kafe lëla lo yag kwil uyep nib, gan ba kë
kwil gow nib. Ñana lo xka yu nib lo yag
kwil,,,, tibaga uyatsye yag kwil uch̲̲antin nib
uyab nib lyu. Ga dzekna uyusche nib lë nib
ubi sia udzinn yu, uloxga nika në niy nib
ñepda nib lo yag kwil uch̲̲anga nib.
1. ¿Bekwan uzak nib uyep nib lo yag kwil?
2. ¿Xkun uyatsye yag kwil?
11
z u z ë g a
zu - zë - ga
zuzëga
ts a b
tsab
n i b
nib
Tib dze lë tib nib win nen dzak ikë gon. Loxna tika lë uwiy tsab lë usan ukë gon. Ga lë xna ch̲̲ëp: ―Nika dele uwiylá tsi tsab, laboen ikëlá gon.
tsab ts
tsa tsag
ts tsab
tsab
n d i x
i ts g z
o a k a
b w e dz
u o ë s
lia tsu san ma
tso dzek dil u
zë tsab non ga
na zed tsi nib
tsa zu da zëx
z ë x d a
zëx - da
zëxda
12
UseUseUseUsed 37d 37d 37d 37
DuDuDuDu
Tib dze lë tib nib win uyunnbéy lo
pxoz uyag gixtu, dzekna lë tsu lo knu. Ñala
dad ux̱ig gixtu tib du win, ñana nanda dad
nika ndipda du knu.
Ga dzekna lë nib uyuslo yu lo gixtu,
gana lë schop bëts nib udzinn yu lo gixtu,
ñana nika nanda minndo nika ndipda du gun
ñag gixtu. Ga dzekna lo në minndo tibaga
lë du gun ñag gixtu uch̲̲ug. Konde uwiy
dad lit nika ndipda du knu, axta or knu
dzekna, lë dad ugib stib du ndip nak.
1. ¿Bekwan uyag du?
2. ¿Ba nak dit xkin du lo minn?
25
ñ Ñ
ñ i g a d a
ñi - ga - da
ñigada
ñ u nn d a
ñunn - da
ñunnda
ñ a z
ñaz
ñ a
ña
Tib nay uch̲̲ug ña, lo x̱ik sia nay ñaz uch̲̲al niy nay uyab nay lyu. Ga dzekna nika bët ñunnda nay ña.... Konde udzel lyu axta gidgu uyak ña nay, yu gido.
ña
ña ñ
ñ ña
z ñ u a
nn ts i l
Ñ g y u
a i n ñ
r ñ d s
ñats bias n ñi
ta ñunn ñow ma
mer ñid ñaz kwë
ga ñab fer ñad
ñap da ño ña
24
UseUseUseUseꞌd 43ꞌd 43ꞌd 43ꞌd 43
ÑaÑaÑaÑa
Tib dze lë tib dad sia gon dit lë X̱its
Dën. Ñana uyal or xwe lë ña dad uch̲̲ug, ga
dzekna ux̱ig dad ña dad kon tib lach̲̲, loxna
sial lë dad ubi lo gon lo nëch̲̲o ña dad.
Konde lë dad udzinn, lë dad uya lo
nfermer. Ga lë nfermer ugë ña dad, loxna
ukë korit ña dad. Ga dzekna dze uyu dad yu.
Axta lë ña dad uyakwen, lë dad uyobich̲̲ekga
uya gon.f
1. ¿Bekwan uyak ña dad?
2. ¿Diltsa lë ña bëtslá uch̲̲ug bekwan
gunnlá? 13
du
du du
du du
l u
lu
g i d g u l
gid - gul
gidgul
n g u dz
n - gudz
ngudz
u UꞋ
d u
du
Tib du gun ngudz wen ikin ix̱igma yag. Loxna gunu slëdzlá du ngudz zak ikin lolá dzexilá yag, lo du knu wen nak.
n u x̱ g
u dz i ë
d i b l
z ë u d
y k ch̲̲ U
du i xkun gul
gid dzuk lu yud
udz n da un
uts gudz psu nu
giuw m pkug il
14
UseUseUseUseꞌd 38ꞌd 38ꞌd 38ꞌd 38
GeGeGeGewwww
Tib dze lë tib dad sia ted gew ich̲̲op
xpak. Ga dzekna xded dad gilxkab xkun ted
mak lo në dad bitser gakda ted mak gew,
ñana uyeloga lit xnusa uded mak gew.
Konde lë dad sia nded gew udedkia
dad unit nter dad lën gew uyakbën x̱ab dad.
Ga dzekna uyenna dad nlëtsch̲̲a xpak dad nikë
dad.
1. ¿Xkun bekwan uzak dad?
2. ¿Be lë ich̲̲ë gew ch̲̲unnbéyzëlá?
23
r R
l g e r
l - ger
lger
dz i n g r
dzingr
n g r e x
n - grex
ngrex
r a b
rab
Tib dze lë ngrex uyuslo xlan gow rab. Ga lë dzingr uyuslo ch̲̲idz xwiy lo ngrex, lo lger gow ngrex lëd rab, lëla yu xiu ch̲̲ow ngrex lo xnusa xdobdën rab.
rab
rab rab
rab rab
rab rab
g n kw r
i r w a
R o g dz
x b nn k
l m e r
kwa ber de grex
n rab rech dra
ger metr ch̲̲unn ser
dzingr libr na l
bur per dur minn
22
UseUseUseUseꞌd 42ꞌd 42ꞌd 42ꞌd 42
RabRabRabRab
Boka ugu tib dad rab. Ñana konde
udzinn dze lë dad ugolia rab,,,, nch̲̲ob rab
uyaklo lo dad.
Ga dzekna nanda dad xkun gunn rab,
sial uya dad ugad rab ich̲̲ësa lo minn lidz. Lë
rab gun uyan, uya dad uyito lën giedz.
1. ¿Xkun uto dad rab?
2. ¿Xkun ch̲̲ak pniy rab?
15
eꞌ EꞋ
gew
gew ge
ge ge
ge gew
g e w
gew
g a n e ch̲̲
ga - nech̲̲
ganech̲̲
u n e x i
u - ne - xi
unexi
Lë nis xna bed lo lë gia uyab, loxna gunu chut ch̲̲ada nis knu lo wenda xnawu. Nonga ich̲̲ë man nak man ch̲̲a nis knu, lo nika bët xiendna man.
x d e d
xded
n ch̲̲ E g
b e u s
o ë x a
i d y e
ch w Dz m
xne ye u ch̲̲e
ch̲̲o gew ge du
yen x̱u ob bed
ed ots ne da
nech̲̲ ga xded xi
16
UseUseUseUseꞌd 39ꞌd 39ꞌd 39ꞌd 39
MinnMinnMinnMinn
Tib bueld lë chop minn uded ch̲̲ow
lidz tib dad xto gway. Ga lë dad knu uka
gway lo minn knu, lo uwiy dad gët xto minn
knu gway gana stibu nlë xna gway gana ndo
gway.
Konde uded lo knu lë gway uyët, ga
lë dad nlas uyak xne: “Ley nanná nkadná
gway lo minn knu.”
1. ¿Chu man xto minn?
2. ¿Bekwan ch̲̲unn minn gway?
21
n kw e n
n - kwen
nkwen
kw n e
kwne
kw d u x
kwdux
kw Kw
kw a l
kwal
Tib dze lë tib nay ndux lo ngon lo lë ngon uyow kwal chen nay. Ga dzekna or lë bixwan ngon uwiy gunu lë ch̲̲ëp lo nay: ―Ndzeb gok kwdux lo ngon diltsa nanlá ch̲̲ak xne ngon.
kwal
kwal kw
kwa kwa
kw kwal
Kw n d a
e z kw x̱
x kw e u
a ch n ë
ë l nn w
kwë tsi kwedz zë
kwend kwal xkwe n
skwel lë gots kwne
kwdux xkwa kwxen nak
kwen kwa la xi
20
UseUseUseUseꞌd 41ꞌd 41ꞌd 41ꞌd 41
KwalKwalKwalKwal
Tib dze lë tib dad ch̲̲ëp lo xiwna:
―Kwx̱ixkwa tamal gowna, lo ix̱e nak
tsi stse may.
Lë nay ch̲̲ëp lo ximgiy:
―Sinda giend kwal gana giend niz
ich̲̲a kwal.
Ga lë dad nlas ch̲̲ak ldo lo giend kwal
ix̱ixkwa tamal gow.
1. ¿Xkun giend kwal ix̱ixkwa tamal?
2. ¿Xkun gunnlá diltsa giend kwal lolá?
17
nn
g u nn
gunn
m g i nn
m - ginn
mginn
l a nn
lann
m i nn
minn
Tib dze lë tib minn uwiy ndaldo mginn. Ga nanda minn xkun gunn minn inas minn mginn, sial nika lann yu ulal minn lë mginn siazë.
i e nn x
ch̲̲ nn l i
t m u z
a b n dz
g w ts ë
lann u ch̲̲u ka
binn minn gunn mey
ley ch̲̲unn xto m
bann ded tsinn na
da ginn nnech̲̲ lidz
minn
minn minn
minn minn
minn minn
18
UseUseUseUseꞌd 40ꞌd 40ꞌd 40ꞌd 40
NguNguNguNgupppp
Tib dze lë tib dad uch̲̲a sia gos ñana
uwiy dad tib ngup. X̱ik uwiy dad ngup lë
uzinkëla dad ga, xnusa udobdën ngup.
Konde uyab ngup axta giet, usu ngup uwiy
zinkëdch̲̲a dad x̱its. Nle uyak ldo ngup lë
ula lo gilgut.
1. ¿Bekwan uyun ngup or lë dad uwiy
ngup?
2. ¿Xkunch̲̲a zak nx̱on ngup lo dad?
19
ch̲̲ u nn b e y
ch̲̲unn - bey
ch̲̲unnbey
ch̲̲ u s g e d a
ch̲̲us - ge - da
ch̲̲usgeda
n g u p
n - gup
ngup
Ngup nak man ch̲̲ak xdobdën or xch̲̲on lo minn; yuga man nonga xgën lyu xnit, loxna xka xla. Liga xka ch̲̲unn ngup, ch̲̲unn minn gan xnas ngup, beysa man xla.
u x ch̲̲ e
ts a i s
b u n t
i x̱ g y
nn e d p
ge ch̲̲unn tu ch̲̲en
n tson bëts bey
yen këb gup pxoz
xi gix dib da
dzek bed ch̲̲us gunn
ngup
ngup up
n - gup up
gup gup
up n - gup
up ngup