1/2011

JESIEŃ 2011JESIEŃ 2011

ISSN 0824-6075

Jubileusz 70 lat SIP1941-2011

U góry:Krystyna Sroczyńska,Prezes SIP Okręg Toronto;profesor Stanisław Sko-nieczny, University of To-ronto, Bartek Habrowski,KPK Toronto, HieronimTeresiński, Prezes ZG SIP–Obchody 100. rocznicyodkrycia polonu i raduprzez Marię Skłodo-wską-Curie.

Z prawej:Zjazd SIP w 1944 r. wToronto

Spis treści

70 Years of SIP Page 2

Historia Stowarzyszenia Inżynierów Polskich

w Kanadzie Page 4

Współpraca SIPwK z Polską Page 5

SIP Presidents Page 6

Pierwszy komputer powstał w Kanadzie Page 7

Inżynierska hierarchia wartości Page 8

A Brief History of Professional Engineering Page 10

Z nadzieją w złoty wiek inżynierii Page 13

2 1/2011

ASSOCIATIONOF POLISH ENGINEERS

IN CANADA

Founded in 1941Incorporated in 1944

Editorial CommitteeSławomir Basiukiewicz, Jerzy Bulik, Jan Jekiełek, Krystyna Sroczyńska,

Maria ŚwiętorzeckaHead Office

206 Beverley StreetToronto, Ontario M5T 1Z3

Tel.: 416-486-7346www.polisheng.ca

BranchesEDMONTON, AB

Marek Kucmierz, Tel.: (780) 720-8094HAMILTON, ON

Ryszard Murynowicz,Tel.: (519) 751-3403

KITCHENER, ONJerzy Bulik, Tel.: (519) 747-1402

LONDON, ONBartłomiej Froncisz,

labatron@execulink.comMISSISSAUGA, ON

Sławomir Basiukiewicz,Tel.: (905) 602-5814

MONTREAL, QCLech Biliński, Tel.: (514) 996-9723

OTTAWA, ONBogdan Gajewski,Tel.: (613) 259-5015

TORONTO, ONKrystyna Sroczyńska,

Tel: (416) 486-7346

President Hieronim TeresińskiVice President Kazimierz BabiarzNew Link Editor Sławomir Basiukiewicz

Jerzy BulikSecretary Janusz MajerskiDeputy Secretary Zbigniew BalkowskiTreasurer Andrzej Wojtala Membership Mariusz KalisiakCultural eventsand Finance Jan CylkeDeputy Treasurer Gienadij MakarewiczDeputy Memb. Ryszard Murynowicz

Grzegorz TautTeleconferencing Maria ŚwiętorzeckaWebmaster Zbigniew Pieciul

Board of Directors

7700 YYeeaarrss ooff SSIIPPAssociation of Polish Engineers in Canada was founded 70 years

ago, in 1941, by a group of 29 Polish engineers, who arrived inCanada to fight for victory of the Allies, dedicating to this greatcause and to this land their patriotism, efforts and enthusiasm, theirprofessional knowledge and experience. Their wisdom and abilityto see things in longer perspective led them to creation of our As-sociation. We owe them respect and gratefulness, which we shouldexpress especially today.It does not mean that before their arrival there were no Polish en-

gineers in Canada. The best known and the most famous amongthem is Sir Kazimierz Stanislaus Gzowski, who entered Canada from the US exactly 100years before the founders of our Association, in 1841. Many roads, railways and bridges insouthern Ontario were built by him. His activity was not limited to the area of civil engi-neering. He was a cofounder of Toronto Stock Exchange, he was the first Commissioner ofthe Niagara Parks Commission and he also served as acting Lieutenant Governor of Ontariofrom 1896 to 1897.

As I mentioned Sir Kazimierz Stanislaus Gzowski was not the only Polish engineerin Canada before 1941, the year when our Association was founded. There were others beforeand after him. However those who were here before World War II did not organize themselvesinto an Association, most likely because a kind of critical mass was not achieved: there wasno sufficient and determined number of people at one place at one time. Our Association isthe first professional organization of Polish engineers in Canada. As such, it accepts an obli-gation, resulting from this fact, to represent all engineers of Polish descent: those of the pastand those of the present time, those who are our members and those who are not our mem-bers.

People who choose the engineering profession share not only an interest in mathe-matics, physics, chemistry and other areas of science but they also share a passion to applytheoretical knowledge in real life, to create new reality. Let’s mention just a few examples ofinventions in technology, implemented and developed by engineers, which have dramaticallychanged peoples’ lives and created entirely new sociological and cultural environment on ourMother Earth. Things like car, aircraft, radio, television, computer, ultrasound imaging, plas-tic and isotope materials, space ships and many others, the list goes on and on. Not all engi-neers are given possibilities to contribute to these spectacular technological achievements,but all of them, as a result of their work, leave certain marks, sometimes only short lived,sometimes more permanent ones. Polish engineers arriving in Canada, similarly as all otherengineers, worked at various places, at various positions, and some of them were lucky to

31/2011find themselves in places and conditions en-abling them to make significant contributionsto various areas of Canadian technology, in-dustry, architecture, education, and others. Atleast some of their achievements deserve tobe mentioned at today’s jubilee.

The majority of Polish engineers, ar-riving in Canada during and just after the war,were specialists in the area of aircraft tech-nology. So, naturally their contribution wasmade to aircraft industry. Such projects asnew version of wooden fighter Mosquito, air-crafts Beaver and Chipmunk, and a jewel ofpost-war Canadian aircraft industry, super-sonic jetfighter Avro Arrow, were designedand implemented in significant degree by Pol-ish engineers; some outstanding members ofthis fairly numerous group were: Błachut, W.Brzozowski, W. Czerwiński, W. Jakimiuk,and E. Kosko.

Stepping down from sky to earth wemay see around us, here in Toronto, manycivil engineering projects, which have Polishhands on them: Eaton Center (L. Alejski), CNTower (A.Rozwadowski), Gardiner Express-way, Yonge Street Subway Line (W.Wyszkowski), several campuses of commu-nity colleges as well as several buildings ofUofT.

Speaking about institutions ofhigher education it is worthwhile to mentionthat Polish engineers who arrived during andafter World War II organized some depart-ments of technology at Canadian universities,for example: Aeronautical Departments atUofT (G. A. Mokrzycki).

It should be also mentioned now thatCanadian School of Management wasfounded by a Polish scientist Jerzy Korey-Krzeczowski.

Polish immigrants were not only or-ganizers of certain areas of studies at Cana-dian universities, they were simultaneouslyoutstanding academics, whose achievementshave been recognized not only in Canada butalso outside our country (G. Glinka and R.Varin – UofW, J. Lipkowski –UofG); some ofthem hold Canada research Chairs (J. Lip-kowski. UofG, J. Pawliszyn, UofW).

It should be also noticed that therehas been a kind of export of Polish engineersfrom Canada to the US. To illustrate it I willmention only two of them. MieczysławBekker, who after several years of work inCanada, accepted a post at GM, where he de-signed and built a lunar rover vehicle, ab-solutely instrumental and critical piece ofequipments for Apollo 15, 16 and 17 mis-sions. Another one in this group and a morerecent case is Ryszard Malinowski, who aftera few years of work in Canada accepted a post

at Intel and now is one of the vice presidentsof this world class corporation.

Polish engineers have been activeand successful not only in the areas of tech-nology, education, managements, administra-tions and some others but they have been alsoactive in other organizations, “delivering”presidents to such organizations like Cana-dian Polish Congress (S. Orłowski, A. Gar-licki), Association of Polish Combatants (A.Garlicki) as well as Professional Engineers ofOntario (W. K. Bilanski)

Contributions made by some of Pol-ish engineers were so significant that a few ofthem were awarded Order of Canada (A. Gar-licki).

I presented to you only some out ofmany outstanding accomplishments of Polishengineers in Canada. However we should beaware that it is only the tip of an iceberg,There were and there are many engineers ofPolish descent in Canada very successful intheir profession and there were and there aremany, who are not generals but just officers,simply medium level employees and man-agers in industry, in research and educationalinstitutions as well as owners of dozens ofprivate businesses of various sizes. Theirgood work, innovative spirit, initiative andentrepreneurship have comprised an impor-tant contribution to our common house, calledCanada.

The Association whose 70th an-niversary we celebrate today has been a kindof silent partner and ally for many of thesepeople, for their activities and for their suc-cesses. It has operated in the background,sometimes not very visible, nevertheless itssignificance not only for Polish engineers butfor the whole Polish community in Canadaand in this way for various areas of life ofCanadians has been absolutely essential.Many individual achievements could nevertake place if there were no favourable condi-tions created by the Association for contacts,cooperation and mutual help among people,and if there were no various forms of supportavailable from the Association. Obviously theneeds of Polish engineering community werechanging over the years and synchronouslywith them main accents and directions of theAssociation programs and actions werechanging as well. In the 40-ies and in the 50-ies the most important thing was to helpnewly arriving engineers to improve or evento learn the language, to find work and to helpthem accommodate to Canadian society. Suchneeds practically disappeared during the lastfew decades. They have been replaced bynew directions and forms of activity and newprograms. One of them arose when after the

collapse of communism Poland joined thefamily of democratic free countries. It was de-veloping cooperation between engineers andscientists in the area of technology fromPoland and Canada, which was realized byCommittee for Technological Cooperationwith Poland created by our Association. Withtime passing, new problems and new chal-lenges have appeared. Nuclear versus renew-able energy, combustion versus electricalengines for cars, replacing traditional materi-als by new composite materials, etc. The As-sociation takes part in looking for solutionsfor essential problems of facing today’s tech-nology by organizing conferences, wheresuch hot topics are presented and discussedby most knowledgeable and experienced pro-fessionals from Canada and from Poland.

This flexibility and responsivenessto changing conditions, needs and tasks,which has been demonstrated over the yearsby the Association is a source of strength ofour organization and we look with confidenceand optimism to its future.

A shape, a character of each organi-zation is defined formally by various legaldocuments like its constitution, bylaws, rules,etc. However, practically the critical factor,which decides about failures and successes oforganization are people who work for it. TheAssociation was lucky that during its wholeexistence, just from the very beginning, fromthe moment of its foundation, it was awardedby many gifted and dedicated people. Peoplewho at various levels of the organization heldpositions, like presidents, secretaries, treasur-ers, people, who were members of variousbodies like Boards of Directors, EditorialBoards, committees, etc. Volunteers, who de-voted their talents and their time to the Asso-ciation, to realization of its programs and itsactions. People, who, by their work for theAssociation, helped other people and workedfor the communities. Without their dedicatedservice, without their hard work, work -which was performed in parallel with theirfamily and professional duties – the Associa-tion would not be able to play such an impor-tant role on the Canadian scene, as it hassuccessfully done over the years. All of usowe them, activists of the Association, respectand thanks, which they very much deserve.

The result of their work is 70 yearsof outstanding service of the Association forPolish Engineers, for Polish community, forCanada and for Poland. Congratulating thisimpressive jubilee we wish the Associationfor the years to come becoming continuouslymore valuable part of Canadian landscape ofsocial and professional communities.

Jerzy Bulik

4 1/2011

HistoriaStowarzyszenia Inżynierów Polskich

w KanadzieW tym roku zamyka się historia

siedemdziesięciu lat jednej z najstarszych or-ganizacji w Kongresie Polonii Kanadyjskiej,Stowarzyszenia Inżynierów Polskich wKanadzie. Historia Stowarzyszenia była jużwielokrotnie na łamach naszego biuletynuopisywana. Historii się nie zmienia, alehistorię się przypomina.

Historia Stowarzyszenia InżynierówPolskich sięga pierwszych lat II-giej WojnyŚwiatowej, kiedy po zakończeniu kampaniiwrześniowej, wielu polskich inżynierówznalazło się poza granicami kraju. Podobniejak w innych organizacjach polonijnych nacałym świecie, pierwsze lata połączyły ludzio wspólnych zainteresowaniach, dla przetr-wania II Wojny Światowej, aby po jejzakończeniu powrócić do wolnej ojczyzny. Wjesieni 1939 roku powstało StowarzyszenieInżynierów i Techników Polskich we Francji,a w końcu roku 1940, Stowarzyszenie Tech-ników Polskich w Wielkiej Brytanii.

W początkowych latach II WojnyŚwiatowej Kanada rozbudowywała swójprzemysł obronny i odczuwała brakwyszkolonej kadry technicznej. Podczas swejwizyty w Londynie, kanadyjski ministerdostaw wojskowych C. D. Howezainteresował się możliwością sprowadzeniado Kanady polskich specjalistów. Wkrótcedoszło do zawarcia umowy, na mocy którejpolscy inżynierowie i technicy mieli przybyćdo Kanady na wizy okresowe. W dniu 17lutego 1941 w Londynie odbyło się zebranieSTP, na którym postanowiono, że członkowiepo przybyciu do Kanady zorganizują „koło”Stowarzyszenia Techników Polskich zWielkiej Brytanii.

Pierwsza grupa polskich inżynierów,w liczbie około 20, wylądowała w porcie Hal-ifax w marcu 1941 roku. Zgodnie zpostanowieniem podjętym w Londynie,inżynierowie, którzy znaleźli się w Kanadzie,zwołali w Ottawie zebranie, dnia 15 czerwca1941 roku. Decyzją o historycznym znacze-niu, podjętą podczas tego zebrania, było

przyjęcie wniosku o utworzeniu samodziel-nego Stowarzyszenia Techników Polskich wKanadzie z niezależnym Zarządem i KomisjąRewizyjną, a nie jak poprzednio planowano,„koła” STP z Wielkiej Brytanii na terenieKanady.

Zebranie w Ottawie, z dnia 15 czer-wca 1941, z udziałem 29 członków, zapisanejest w kronice Stowarzyszenia jako I WalnyZjazd. Na XLII Walnym Zjeździe w Ottawie,w październiku 1996 r. zmienionodotychczasową polską nazwę STP na SIP,Stowarzyszenie Inżynierów Polskich wKanadzie, co odpowiada oficjalnej angiel-skiej i francuskiej nazwie.

Były różne etapy w życiu SIP wKanadzie. Na przestrzeni 70 lat, polscyinżynierowie, dzięki wysokim kwalifikacjomzawodowym, oddali duże zasługi dlaprzemysłu kanadyjskiego, co podniosłoopinie władz kanadyjskich o Polakach. Tapierwsza grupa, przybyła w roku 1941,oddała duże zasługi dla wojennego przemysłukanadyjskiego. W latach 1944 i 1945 Sto-warzyszenie wydawało własny kwartalnikpod nazwą „The Polish Engineering Review”,przekształcony w 1946 r. w „Biuletyn Sto-warzyszenia”, który przetrwał do lat obec-nych jako „The New Link”.

W pierwszych latach powojennychnastąpił w Stowarzyszeniu okres krytyczny.Niepokojące wieści z Polski nie skłaniały dopowrotu. Większość członków STPzdecydowała się pozostać w Kanadzie.Stanęli w obliczu wielu trudności rodzinnychi zawodowych. Przemysł kanadyjski zacząłsię przeorganizowywać z wojennego napokojowy, co dla wielu oznaczało utratę lubzmianę pracy, często też zmianę miejsca za-mieszkania. Stowarzyszenie przestało byćorganizacją skupiającą ludzi, dla którychpobyt w Kanadzie był tylko etapem w oczeki-waniu na możliwość powrotu do Polski. Z in-icjatywy Oddziału Toronto, rozpoczętostarania w Urzędzie Imigracyjnym osprowadzenie do Kanady kolegów z różnych

zakątków świata. W wyniku tych starańprzyjechało do Kanady, za poręczeniem Sto-warzyszenia, około 270 inżynierów i tech-ników.

W latach 50-tych zaczęli przybywaćdo Kanady byli żołnierze polskich formacjiwojskowych na Zachodzie, którzy po zdemo-bilizowaniu znaleźli się w Wielkiej Brytanii itam, korzystając z pomocy rządowej, podjęlistudia. Wielu spośród nich aktywnie włączyłosię do działalności w Stowarzyszeniu.

Lata 60-te i 70-te to okresmniejszego naplywu imigracji i wzmożonejdziałalności STP. Kwitło życie towarzyskie.Organizowane były odczyty, regularnespotkania przy herbacie i doroczne balekarnawałowe, z udzialem gubernatoraKanady i ważnych osobistości z życia polity-cznego. Debiutantki na balu, które wkraczaływ wielki świat, przedstawiane były guberna-torowi. Przed balem przechodziły szkolenie,jak się zachować i jak prezentować białądługą suknię, na którą rodzice nie szczędzilipięniędzy. Sporządzane były albumy z fo-tografiami. Starsi członkowie w późniejszychlatach wspominali, jak to niegdyś na„opłatkach”, ich żony z dumą popisywały sięsłodkimi delicjami przez siebie przygo-towanymi.

Po sierpniu 1980 rozpoczęła sięnajwiększa od czasu zakończenia II-giejWojny Światowej fala imigracyjna. STP ak-tywnie zareagowało na zaistniałą sytuację.Były organizowane kursy przygotowania za-wodowego dla nowoprzybyłych inżynierów itechników przy finansowym poparciu Minis-terstwa Imigracji i Zatrudnienia. Odbywałysię kursy komputerowe prowadzone przezwykładowców z STP i comiesięczneprelekcje na tematy związane z poszuki-waniem pracy i przystosowaniem do życia wKanadzie. Wielu nowoprzybyłych znalazłodach i wyżywienie u członkow STP, którychsytuacja w Kanadzie była już ustabilizowana.

W wyniku przemian i odzyskaniaprzez Polskę suwerenności w roku 1989,

51/2011

przed STP stanęły nowe zadania. W 1990roku, pod egidą STP powstał Komitet Tech-nologicznej Współpracy z Polską. Szczególneznaczenie miała też współpraca zkanadyjskimi firmami.

Obecnie SIPwK posiada osiemoddziałów i skupia kilkuset członków. Ocelach Stowarzyszenia mówi statut. SIP posi-ada stronę internetową www.polisheng.ca iwydaje drukowany magazyn “The NewLink”, który zamieszczony jest też na stronieinternetowej. Siedzibą zarówno ZarząduGłównego jak i Oddziału Toronto jest domKoła 20 SPK przy 206 Beverley St. wToronto. Oddziały prowadzą działalność wswoich miastach, gdzie odbywają się spotka-nia, odczyty i imprezy. Zainteresowaniprzynależnością do Stowarzyszenia mogąotrzymać tam informacje i wypełnićdeklaracje członkowskie. O warunkachprzynależności można przeczytać także nastronie internetowej.

Stowarzyszenie należy do KongresuPolonii Kanadyjskiej od roku 1946. Wieluspośród członków SIP pełniło i nadal pełniczołowe funkcje w Zarządach Okręgowych iw Zarządzie Głównym KPK, a pani TeresaBerezowska, prezes KPK, jest córką dawnegoczłonka STP, kol. Romualda Woj-ciechowskiego.

Obecny zarząd glówny i członkowieSIP, to w większości ludzie przybyli doKanady w ostatnim trzydziestoleciu, ale sąwśród nas starsi, którzy pamiętająnajwcześniejsze lata i współpracowali zzałożycielami Stowarzyszenia.

Nazwiska założycieli: Antoni Ascik,Witold Brzozowski, Zygmunt Cyma, Wacław

Czerwiński, Bronisław De Michelis, TadeuszFilip, Ryszard Herget, Wsiewołod Jakimiuk,Zygmunt Jarmicki, Tadeusz Jasiński, Zbig-niew Karczewski, Kazimierz Korsak, JerzyKorwin-Gosiewski, Stanisław Krzyczkowski,Kazimierz Ksieski, Mieczysław Kurman,Bolesław Lepszy, Tadeusz Maliszewski,Jerzy Meier, Stanisław Nycz, Bolesław Prza-snyski, Stefan Rodwin, Wiesław Stępniewski,Zygmunt Suchorab, Aleksander Szwarc, Zyg-munt Tworek, Marceli Weinreb, Jan Zubko.

W materiałach archiwalnych SIPznajduje się ocena książki o osiągnięciachpolskich inżynierów w Kanadzie, opracow-anej z okazji 50-lecia STP. Obok wielu in-nych słów krytyki, napisano „Inżynierówpolskiego pochodzenia, którzy osiągnęlipoważne stanowiska było i jest nieporów-nanie więcej.”. Dalej po przytoczonychprzykładowych nazwiskach, czytamy:„Tychludzi pominąć nie wolno, tym bardziej, że wzrozumieniu potrzeby chwili uaktywnili się.”

To wyjaśnia, dlaczego nazwiskzasłużonych członków tutaj nie będzie. Syl-wetki wybitnych inżynierów polskich byłyprzedstawiane przy różnych okazjach. Możnasięgnąć do dawnych biuletynów „The NewLink”. Kilku inżynierów znalazło się pośród61 wybitnych postaci w eksponatach wys-tawy „Polish Spirit”, opracowanej przezFederację Polek w Kanadzie. Oddani Sto-warzyszeniu członkowie, którzy tworząhistorię SIP w Kanadzie, zasługują na osobneopracowanie i to będzie następowało w miaręmożliwości.

Dla podkreślenia wkładu kolegów,do dziś aktywnych w SIP, wymienione tu sątrzy nazwiska. Kol. Tomir Bałut, obok wielu

cennych materiałów, przysłał nam miłąpamiątkę - list potwierdzający przyjęcie godo STP w roku 1953 z poinformowaniem owysokości składki rocznej $2.50. Kol. Hen-ryk Raston jest cenionym doradcą SIP OT.Kol. Hieronim Teresiński przyjechał w latach„Solidaności”. Był młody i energiczny. Takimdo dziś pozostał, tylko już nie sam, lecz zdzieciakami na rękach.

Skoro już jestem „przy piórze” ...eh,poprawiłby inż. Leszek Solski, „przy klaw-iaturze”, zakończę akcentem osobistym.

Kol. Roman Jagła pewnie niepamięta, ale ja pamiętam, jak 20 lat temuogłosił wynik głosowania na walnym zebra-niu wyborczym SIP OT. „Wygrała Krystyna”.Pamiętam też swój list, który napisalam pozakończeniu trzeciej kadencji.Odpowiedziałam w nim, sobie i wszystkim,na pytanie: „Co ja od Stowarzyszeniadostałam?” - „Poznałam ludzi, których nigdybym nie poznała”.

Poznałam inż. Leszka Solskiego zSopotu, który na zawsze pozostanie w mojejpamięci. Zginął „w dobrym towarzystwie”,jak powiedziała jego żona, dr Ewa Solska, pokatastrofie smoleńskiej.

Każde dziesięciolecie zamyka jedenrozdział w historii i jednocześnie otwieranowy. Dziś, podobnie jak w minionych lata-ch, członkowie SIP w Kanadzie starają sięsprostać nowym wyzwaniom, stoją na strażyStowarzyszenia i pracują nad jego dobrymimieniem .

Opracowane na podstawie istniejącychźródeł i wspomnień własnych:

Krystyna Sroczyńska

Współpraca SIPwK z PolskąWizyta prezesa NOT

1 maja 2005 przedstawicieleSIPwK, kol. Hieronim Teresiński, kol.Janusz Bujnowski, kol. Maria Świętorzecka ikol. Jan Jekiełek spotkali się z prezesemNOT, dr. inż. Wojciechem Ratyńskim. NOTjest organizacją zrzeszającą polskie organiza-cje inżynierskie i techniczne i ma ponad 230tysięcy członków.

Prezes Ratyński odwiedził domKoła 20 SPK, centrum Toronto z Har-bourfront, Casa Loma, dzielnicę chińską, atakże okolice portu i lotniska na wyspie iwieżę obrotową CN Tower. Gość wykazałzainteresowanie bliższymi kontaktami iwspółpracą z SIPwK. Polska, jako członek

Europejskiego Wspólnego Rynku ma większemożliwości działania w porozumieniach zpartnerami europejskimi, a to powinno byćznaczącym atutem dla partnerakanadyjskiego.Spotkanie z profesorami z Politech-niki Warszawskiej

5 maja 2005 przedstawiciele ZGSIPwK spotkali się z delegacją PolitechnikiWarszawskiej w składzie: JM Rektor drStanisław Mańkowski, prof. dr inż. Jacek Wo-jciechowski z Instytutu Radioelektroniki orazdyrektor Centrum MiędzynarodowejWspółpracy PW dr Roman Babut.Spotkanie z prof. dr hab. Stefanem

Chwaszczewskim18 wrzesnia 2007 w siedzibie SIP

przy 206 Beverley St. w Toronto miałomiejsce spotkanie w wąskim gronie członkówSIP, bedących pracownikami Ontario PowerGeneration i Atomic Energy of Canada Ltd.,z profesorem Stefanem Chwaszczewskim.Tematem rozmów były perspektywy i szanserozwoju energetyki jądrowej w Polsce. Konferencja odbyła się 27 września.

Prof. Dr. hab. Stefan Chwasz-czewski pracuje już ponad 50 lat w Instytu-cie Badań Jądrowych i po jego podziale, wInstytucie Energii Atomowej. Przeszedł tuwszystkie stopnie kariery, od pracownikainżynieryjno-technicznego, str. 6

6 1/2011

I Korwin-Gosiewski, Jerzy 15 Jun - 4 Sep’41(acting) Kurman, Mieczysław 4 Sep'41 - 31 May 42II Korwin-Gosiewski, Jerzy 31 May'42 - 28 Feb'43III Nowakowski, Roman 28 Feb'43 - 16 Apr'44IV Rościszewski, Antoni 16 Apr'44 - 18 Feb'45V Korwin-Gosiewski, Jerzy 18 Feb.'45 - 20 Jan'46VI Grzędzielski, Aleksander 20 Jan'46 - 23 Feb'47VII Pawlikowski, Józef 23 Feb'47 - 22 Feb'48VIII Pawlikowski, Józef 22 Feb'48 - 27 Feb'49IX Pawlikowski, Józef 27 Feb'49 - 27 Mar'50X Pawlikowski, Józef 27 Mar'50 - 27 May'51XI Pawlikowski, Józef 27 May'51 - 8 Jun'52XII Pawlikowski, Józef 8 Jun'52 - 17 May'53XIII Martynowicz, Antoni 17 May'53 - 23 May'54XIV Marcinkowski, Władysław 23 May'54 - 5 May'55XV Martynowicz, Antoni 5 May'55 - 21 Jun'56XVI Nyke, Jerzy 21 Jun'56 - 1 Jun'57XVII Mercik, Adam 1 Jun'57 - 31 May'58XVIII Krużyński, Mieczysław 31 May'58 - 30 May'59XIX Krużyński, Mieczysław 30 May'59 - 21 May'60XX Śliwiński, Jerzy 21 May'60 - 20 May'61XXI Marcinkowski, Władysław 20 May'61 - 19 May'62XXII Marcinkowski, Władysław 19 May'62 - 19 May'63XXIII Dziembowski, Ścibor 19 May'63 - 17 May'64XXIV Dziembowski, Ścibor 17 May'64 -25 May'65XXV Chełmiński, Leszek 25 May'65 - 21 May'66XXVI Chełmiński, Leszek 21 May'66 - 12 Nov'67XXVII Orłowski, Stanisław 12 Nov'67 - 25 May'68XXVIII Orłowski, Stanisław 25 May'68 - 31 May'69XXIX Orłowski, Stanislaw 31 May'69 - 30 May'70XXX Skonieczny, Leszek 30 May'70 - 16 Oct'71XXXI Przygoda, Zdzisław 16 Oct'71 - 20 Oct'73XXXII Strok, Wojciech 20 Oct'73 - 15 Apr'78?(acting) Morawski, Szczepan 20 Oct'74 - 15? Apr'76XXXIII Musioł, Michał 15 Apr'78 - 8 Oct'80XXXIV Musioł, Michał 8 Oct'80 - 23 Oct'82XXXV Szałwiński, Stefan 23 Oct'82 - 27 Oct'84XXXVI Słubicki, Jerzy 27 Oct'84 - 25 Oct'86XXXVII Zaremba, Maciej 25 Oct'86 - 15 Oct'88XXXVIII Tymowska, Barbara XXXIX Sobocki, Grzegorz XL Cytowski, Jan 1998 - 2000 XLI Drzewiecki, Andrzej 2000 - 2003(acting) Wesołowski, Tomasz 2003 - 2004XLII Teresiński, Hieronim 2004 - present

Współpraca SIPwK z Polską

kierownika pracowni, kierownika zakładu,zastępcy dyrektora Instytutu i dyrektora In-stytutu. Od magistra, doktora, doktora habil-itowanego do profesora. Zajmował sięreakcjami termojądrowymi. Dalej, to badaniafizyki reaktorów atomowych, kinetyka, dy-namika tych reaktorów, analiza szumów reak-torowych. Prowadził badania na reaktorzeEWA, uruchamiał reaktor MARIA orazprowadził badania reaktorów na neutronachprędkich w Obnińsku pod Moskwą.Prowadził badania dynamiki reaktorówWWER w Nowym Woroneżu i w Kozłoduju.Przygotowywał Instytut do prac nad reak-torami wysokotemperaturowymi i zajmowałsię bilansami energii i paliw energetycznych.Jest prezesem Polskiego Towarzystwa Nuk-leonicznego, członkiem Komitetu Prob-lemów Energetyki przy Prezydium PAN iprzedstawicielem Instytutu Energii Atomowejw WANO.

Spotkanie z profesorami AGH14 maja 2009 w Konsulacie RP w

Toronto miało miejsce spotkanie z profeso-rami z Akademii Górniczo-Hutniczej wKrakowie przebywającymi na wizycieroboczej w Kanadzie. Na spotkanie przybylipolonijni biznesmeni, inżynierowie i ludziezwiązani z kulturą i nauką, w tym grupaczłonków SIP w liczbie około 20 osób.Grupie profesorów przewodniczył prof. drhab. inż. Antoni Tajduś, rektor AGH. W składzespołu wchodzili prof. dr hab. inż. Jerzy Lis,prorektor ds. Współpracy i Rozwoju, prof. drhab. inż. Janusz Kowal, dziekan WydziałuInżynierii Mechanicznej i Robotyki AGH,prof. dr hab. inż. Antoni Kalukiewicz,kierownik Katedry Maszyn Górniczych, Prz-eróbczych i Transportowych AGH, emery-towany prof. dr hab. inż. Zygmunt Kolenda,prezes krakowskiego oddziału Sto-warzyszenia Wspólnota Polska.Akademia Górniczo-Hutnicza im. StanisławaStaszica w Krakowie tego roku świętowałaswoje 90-lecie. Jej otwarcia dokonałMarszałek Józef Piłsudski w dniu 20października 1919 r. w auli UniwersytetuJagiellońskiego. AGH opuściło dotąd 161 tys.absolwentów. Uczelnia należy do czołówkiuczelni technicznych w Polsce. Niestety, wskali światowej nie zajmuje wysokiegomiejsca, bowiem naukowcy uczelni pub-likowali mało prac na Zachodzie, wskutek

str. 11

SIP Presidents

71/2011

Pierwszy komputer powstał w Kanadzie Profesor Zbigniew Stachniak udowodnił światu, że pierwszy komputer osobisty PC powstał w Kanadzie już w 1973 i był szeroko

reklamowany w Ameryce i Europie. Powstał zatem wcześniej niż Apple I opracowany przez Steve Jobsa and Steve Wozniaka w 1976, któregokoncepcję później podchwycił IBM. MCM/70 computer był pierwszym PC-tem wyprodukowanym w Toronto przez firmę elektroniczną Micro Computer Machines. Twórcą iwynalazcą był Mers Kutt, były prezydent Canadian Information Processing Society. Pierwszy PC został opracowany już we wczesnych la-tach 70-tych, a pierwszy prototyp zademonstrowany w maju 1973 r.Pisze profesor Stachniak:

„Po moich badaniach i artykule o MCM/70, który ukazał sie w 2003 w IEEE Annals of the History of Computing (najważniejszymczasopiśmie naukowym w dziedzinie historii informatyki), The Globe and Mail, a także Toronto Star opublikowały na pierwszych stronachartykuły o tym komputerze (tak się złożyło, że w 2003 minęła 30. rocznica budowy tego komputera). Następnie prasa (i internetowe media)na całym świecie podchwyciły tę historię. Obecnie większość historyków dobrze już zna MCM/70 i rolę Kanadyjczyków w budowie pier-wszych PC-ów, a Internet pokazuje wiele milionów stron na ten temat. Moja książka o MCM/70 to pełna historia tego wydarzenia.Profesor Zbigniew Stachniak jest absolwentem Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie uzyskał doktorat z logiki matematycznej i sztucznej in-teligencji (1979). Następnie skończył studia informatyczne na McGill (1984-85). Od 1986 r. do chwili obecnej jest wykładowcą na YorkUniversity Toronto na wydziale Computer Science and Engineering, a także kuratorem Computer Museum na York University. Jest równieżwykładowcą na uniwersytetach: Wrocławskim, Carleton (Ottawa) i Queen's (Kingston). Jest autorem wielu artykułów i książek z dziedzinysztucznej inteligencji, logiki matematycznej, historii polskiej matematyki/logiki i historii informatyki.

Inventing the PC: the MCM/70 StoryIn May 1973, Micro Computer

Machines, a Toronto-based electronicscompany, gave a public demonstration ofa small computer called the MCM/70.Powered by a microprocessor and oper-ated with APL, a sophisticated program-ming language, the MCM/70 waspositioned to be a practical, affordable,and easy-to-use personal computer - thevery first of its kind.

Inspecting the pages of vintagemicrocomputing literature reveals howcrowded and exciting the world's micro-computing scene became in just a fewyears after Intel's introduction of its firstmicroprocessor - the 4004. It was in-evitable that some of that early commer-cial microcomputing effort would bedirected toward the development of com-puters for personal use.

Zbigniew Stachniak's "Inventingthe PC: the MCM/70 Story" (McGill-Queen's University Press, 2011,http://mqup.mcgill.ca/book.php?bookid=2643) details the invention and design ofthe MCM/70 computer, possibly theworld's earliest PC manufactured by aToronto-based electronics companyMicro Computer Machines. The com-puter was invented in the early 1970s byMers Kutt - an inventor, entrepreneur,and former president of the Canadian In-formation Processing Society. The com-

puter's prototype was publicly demon-strated in May of 1973. By the end of1975, when the ideas of affordable com-puting began to crystallize into the per-sonal computing paradigm, the MCM/70computers were already espoused byChevron Oil Research Company, Fire-stone, Toronto Hospital for Sick Chil-dren, Mutual Life Insurance Company ofNew York, Ontario Hydro-Electric PowerCommission, NASA Goddard Space

Flight Centre, and the United StatesArmy, to name just a few of the installa-tions in North America.

Providing comprehensive histor-ical background and rich photographicdocumentation, "Inventing the PC" offersan insider's view of events on the frontlines of pioneering work on personalcomputers. It tells the story of a Canadiancompany on the cutting-edge of the in-formation age.

Prof. Zbigniew Stachniak, Ewa Stachniak, Mariusz Kalisiak spotkanie na Festiwalu Polskim, 17września 2011, w Toronto.

8 1/2011

Inżynierskahierarchia

wartości

System wartości pro-fesjonalnych techników,inżynierów i naukowców jeststrukturalnie łatwo postrze-gany. Liczy się wiedzawłasna, ciepło rodzinne,praca dająca podstawy by-towe i intelektualne orazwystarczające ilości wol-nego czasu na działanie wżyciu społecznym, świeckimlub religijnym.

Właściwa równo-waga działania w tychczterech przestrzeniach jestkonieczna dla osiągnieciasukcesu i pokoju w naszejziemskiej wędrówce ży-ciowej. Chwile utrwalone nazdjęciach zebranych wnaszym archiwumpresentują prawdziwość tejreguły. Stąd wybrany zestawfotografii pokazuje naszeszczęśliwe chwile.

RODZINA

S P O Ł E C Z N O Ś Ć

91/2011

WIEDZA

P R A C A

1/201110

The first professional civil engineer-ing organisation was the Corps des Ingénieursdes Ponts et Chaussées, formed in France in1716. In 1747 the Corps established its owntraining school which was directed by Jean-Rodolfe Perronet. He was the designer whofirst developed the elliptical arch that is usedin his Pont de la Concorde in Paris.By the mid-18th century the professional en-

gineer began to emerge. John Smeaton (1724-92) was probably the first Briton to callhimself a Civil engineer. Noting the successof the French engineers, he advocated a soci-ety to advance the profession. At his sugges-tion, the British society was founded on April15, 1793. The Society of Civil Engineers, asit was known, was the forerunner of the pres-tigious Institution of Civil Engineers, char-tered in England in 1825.

In the United States, the Franklin In-stitute (established in 1824) attracted manyengineers and, in 1852, a group of engineersmet in New York which resulted in the estab-lishment of the American Society of Engi-neers and Architects which was renamed theAmerican Society of Civil Engineers (ASCE)in 1869.

The formation of Canadian engi-neering educational establishments started inthe mid-19th century with the first programin civil engineering being given at King’sCollege in Fredericton, in 1854: this collegelater became part of the University of NewBrunswick.The graduates of this and the other recentlyestablished late-19th century programs werelooking for recognition so that, after Confed-

eration, the spirit of Canadian nationalismrose in the engineering profession. In 1881, abill to regulate civil engineers in Ontariofailed to gain the necessary support to becomelaw. F.W. Plunkett probably influenced thisbill. He was an Irish-Canadian who, in 1880,had started to interest his colleagues in a na-tional group of engineers, unfortunately un-successfully. In 1886 Alan MacDougall, a

Scots-Canadian, tried to do the same and

meetings were held in Toronto, Montréal andOttawa to explore the possibilities of such agroup. The Montréal meeting, chaired byMacDougall, passed a resolution to form a so-ciety of engineers. A preliminary meeting washeld later in that year to arrange for the es-tablishment of the society, its name and itsconstitution. This meeting was attended byrepresentatives from Montréal, Ottawa and

Toronto.

SIP General Meeting reception on 15 April 1944 r. at the Royal York Hotel

At the VII Congress of NOT in Warsaw 1977, several American Engineers joinedthe conference congratulating on accomplishments in rebuilding the devas-tated country after WWII. They envisioned future collaboration in the auto in-dustry and other areas.

A Brief History of Professional Engineering

1/2011 11In January 1887, a group of engi-

neers met, again in Montréal, to elect mem-bers to the newly established CanadianSociety of Civil Engineers (CSCE). Mem-bers (162) were duly elected and 126 more

were added when the First General Meetingof the Society was held, in Montréal, onFebruary 24th, 1887.

Officers were elected and an appli-cation to Parliament for a Charter was ap-proved. As the result of the efforts of theIrish-Canadian civil engineer Walter Shanly,who, as a Member of Parliament, sponsoredthe Private Member’s Bill to which RoyalAssent was given on June 23rd, 1887, theSociety obtained its Charter. Two days later,Thomas C. Keefer was named FoundingPresident. Casimir Gzowski, John Kennedyand Walter Shanly were the vice-presidents,and Henry T. Bovey the Secretary andTreasurer. MacDougall was elected to theSociety’s Council. The Society, which hadmembers from the several different engi-neering disciplines extant at that time, madeits headquarters in Montreal.

Polish technical associations haveits roots in Paris where in 1835 the first Pol-ish Engineering Association, named PolishPolytechnical Society, was founded. Threepartitions of the Polish-Lithuanian Com-monwealth spread technical elite into newterritorial divisions and established world-wide diaspora named later Polonia. Out of100 most prominent Polish engineers 52lived outside of Poland . NOT (NaczelnaOrganizacja Techniczna) resided from the

year 1905 at the House of Technology, Cza-ckiego 3/5, Warsaw, Poland. In 1945 it wasconverted to soviet form of national techni-cal association. From 1990 to 2005 it existedunder the name Federacja Stowarzyszeń

Naukowo-Technicznych – NOT and since2005 Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych w Polsce.

FEANI-NOT has 37 branch Engi-neering Associations representing all fieldsof technology and 51 Houses of Technologyall over the country. It is a member of 46 in-ternational organizations, including FEANI(EUROPEAN FEDERATION OF NA-TIONAL ENGINEERING ASSOCIA-TIONS) and WFEO (WORLDFEDERATION OF ENGINEERING OR-GANIZATIONS).

The beginning of WWII and Sovietinvasion of Poland on September 17, 1939,prompted massive Polish migrations to theWestern Europe in an attempt to supportfighting allied forces at first in France, thenin England. The STP Polish Engineers inGreat Britain Association was founded atthe first general assembly on September 7,1940. Engineers transferred from Englandto Canada in support of the military industryand new arriving Polish engineers and tech-nologists, new immigrants from other coun-tries, founded the Polish-CanadianEngineers Association in 1941. Formal in-corporation took place in 1944. We onlyhave a copy of the picture from gala dinneron April 15th, 1944, at the Royal York hotelin Toronto.

The latest XXIV Congress of Polish Engineers took place in Lodz, Poland, on24-25 May 2011.

Maria Świętorzecka

Współpraca SIPwK z Polską

znanych ograniczeń w PRL. Uczelnia niezmienia nazwy, choć górnictwo teraz, to tylkodwa kierunki na 44 oferowane na uczelni.Jego Magnificencja Rektor Akademii Gór-niczo-Hutniczej w Krakowie prof. dr. hab. inż.Antoni Tajduś zdefiniował trzy najistotniejszekierunki dla współpracy z Polonią i jej po-mocy dla Kraju: energetyka, pomoc szkol-nictwu, współpraca z uczelnią

Energetyka w kraju jest wpoważnym zagrożeniu. Oparta jest głównie naelektrowniach cieplnych, w tym w 50% nawęglu. Wskutek walki z emisją CO2, niemożna jej dalej bazować na węglu, gazie lubropie naftowej. Pozostaje energetyka jądrowa,która znajduje się w ogniu krytyki niektórychprofesorów, ekologów i innych; niektórzysugerują w tym udział Gazpromu. Elek-trownie węglowe są zagrożone w dostawachwęgla. Polska, ogromny eksporter węgladawniej, ma teraz pozamykane liczne kopal-nie i w ub. roku musiała sprowadzać 10 mlnton węgla z Rosji. Szkolnictwo.Trudna sytuacja panująca w pol-skim szkolnictwie ma ujemne skutki dlaAGH. W szkolnictwie zniesiono matematykę,jako obowiązkowy przedmiot na maturze.Liczba godzin przeznaczana na matematykęzmalała i poziom absolwentów szkół średnichw kraju się obniża, a jak wiadomo, technikabazuje na matematyce.

Inny problem, to naciski odgórne nazniesienie habilitacji w Polsce. Habilitacjadaje rękojmię, że naukowiec będzie starał siępublikować i podwyższać swoje kwalifikacje.Daje też rektorom, dziekanom lub dyrektorominstytutów naukowych narzędzia do zatrudni-ania i zwalniania pracowników naukowych napodstawie ich poziomu i aktywności za-wodowej, a nie bycia „status quo”.

Współpraca Polonii z uczelnia. En-ergetyka musi być własna i nie uzależniona odobcych państw. Polonia może odegrać dużąrolę w przekonywaniu polityków i opinii kra-jowej do energetyki jądrowej, poprzez od-czyty, spotkania, seminaria i wizytyobustronne. Dużą też rolę może Polonia odegrać wprzekonywaniu polityków i rządzących dozmiany podejścia do matematyki.W dyskusji brali udział m.in. członkowie SIP:Kol. Andrzej Sochaj przedstawił swoje

str. 12

1/201112

doświadczenia z zatrudnianiem w swojej fir-mie Cyclone Manufacturing Inc. studentów iabsolwentów z kraju. Miał ich już około 35w ciągu 5 lat. Byli to studenci z PolitechnikiLubelskiej, zatrudniani na okres od 3miesięcy do 1 roku, w ramach porozumieniaz uczelnią. Oprócz przywiezienia do krajuzarobionych pieniędzy, przywieźlidoświadczenie i wiedzę, a świadectwa opracy w firmie Cyclone otwierały im drogi dopracy w dobrych firmach w Polsce i Europie.

Kol. Hieronim Teresiński, prezesStowarzyszenia Inżynierów Polskich wKanadzie przedstawił historię i dorobek, SIPktórego sukcesem były ostatnie konferencjena temat energetyki jądrowej z udziałemprzedstawicieli największych firm reak-torowych na świecie - Areva, Westinghouse,Atomic Energy of Canada. Odbyła się kon-ferencja na temat energii odnawialnych zudziałem Enwave Energy Corporation iDyrektorem Niagara Tunnel Project -szczycącą się zastosowaniem TBM, TunnelBoring Machine, największej maszyny „gór-niczej” na świecie. Niagara Tunnel Project tonajwiększy program wdrażania energii odna-wialnych na świecie.

Współorganizatorem konferencjibyła IEEE, torontoński oddział największejtechnicznej organizacji na świecie. Jeden zczłonków SIP jest członkiem tej organizacji.Kol. Emil Broś pracujący w Ontario PowerGeneration Inc. nawiązał już współpracę zAGH i jest w fazie uruchamiania studium otematyce energetyki jądrowej.

Spotkanie z Radcą HandlowymAmbasady RP

W listopadzie 2009 miało miejscespotkanie z Radcą Handlowym AmbasadyRP, Włodzimierzem Leszczyńskim oraztowarzyszącymi mu współpracownikamibiura. Prelekcja, po której nastąpiła długadyskusja, przyjęta została z dużym zaintere-sowaniem. Informacje i ciekawe artykuły oWydziale Promocji Handlu i Inwestycji wMontrealu, obejmującego swoją działalnościącałą Kanadę, są zamieszczone na stroniewww.montreal.trade.gov.pl. Znajduja sie tamadresy i telefony do kontaktowania się z bi-urem. Radca Handlowy zachęca dowspółpracy i oczekuje propozycji ze stronyczłonków SIP.

Sympozjum „Materiały Kompozy-towe w Lotnictwie”

W dniach 29-30 kwietnia 2010 Sto-warzyszenie Inżynierów Polskich wKanadzie zorganizowało Sympozjum p.t.„Materiały Kompozytowe w Przemyśle Lot-niczym”. Sympozjum odbyło się z udziałemnajwyższej klasy prezenterów, ekspertów wdziedzinie materiałów kompozytowych.Gościem specjalnym była prof. dr hab.Małgorzata Lewandowska, prodziekan ds.nauki Wydziału Inżynierii Materiałowej Po-litechniki Warszawskiej. Uczestniczyli też:prof. dr hab. Robert Varin, University of Wa-terloo, prof. Craig Steeves Ph.D, Universityof Toronto, Institute for Aerospace Studies,mgr Inż. Krzysztof Guerquin, doświadczonykonstruktor samolotów, konstruktor szybow-ców kompozytowych, absolwent i były pra-cownik Wydziału MEiL PolitechnikiWarszawskiej, wcześniej pracownik deHav-illand Toronto, obecnie Boeing USA.

Pani Dziekan przedstawiła WydziałInżynierii Materiałowej Politechniki Warsza-wskiej, jego unikalną pozycję i osiągnięcia,jako instytucji naukowo-badawczej i aka-demickiej i jako członka „Polish MaterialsScience Society i European Materials Re-search Society”. Prezentacja dotyczyła pracbadawczych i własności materiałowychnanokompozytów, czyli kompozytów zudziałem nanorurek węglowych („CarbonNano Tubes” CNT). Objaśniła, czym sąnanorurki węglowe i jak nawet niewielki ichudział potrafi wielokrotnie polepszyć

własności mechaniczne materiału kompozy-towego. Wskazała na przyszłe ich zas-tosowanie, jako doskonałego przewodnikaelektryczności i osłonę samolotu przed ud-erzeniami pioruna i rozładowania elek-trostatycznego, dwóch bardzo podstawowychzagadnień w przemyśle lotniczym Prezentacja Pani profesor była częścią pracnaukowo badawczych i kooperacji WydziałuInżynierii Materiałowej Politechniki Warsza-wskiej i Concordia University, Departmentof Mechanical and Industrial Engineering,Concordia Centre for Composites in Mon-treal.

Kanadyjski przemysł lotniczy zaj-muje piątą pozycję w rankingu producentówna świecie, a sektor przemysłu lotniczego wprowincji Ontario jest drugi co do wielkościw Kanadzie. Celem Sympozjum było przed-stawienie konstrukcji, produkcji i zastosowa-nia materiałów kompozytowych w przemyślelotniczym, jako technologii przyszłości dlaprodukcji lepszych i lżejszych samolotów. Goście i uczestnicy Sympozjum mieli okazjęzwiedzić miejscowe zakłady produkcyjne ilinie montażowe: • Bombardier Inc. Toronto, jeden zzakładów 3-go co do wielkości producentasamolotów na świecie.• Diamond Aircraft w London, On-tario, największy producent w Ontariomałych samolotów kompozytowych. Głównym sponsorem konferencji był kol.Inz. Andrew Sochaj, właściciel firmy CycloneManufacturing.

Współpraca SIPwK z Polską

“Na rozwagę nigdy nie jest za późno”

Jacek KozakInsurance Agent

Wszelkiego rodzajupolisy ubezpieczeniowe

Plany edukacyjnePlany emerytalne

Zadzwoń, porozmawiamyTo nic nie kosztuje

Tel.: 905--206-9820 wewn. 238, Cell: 647-402-6963

Advantage Group of Finance

1/2011 13

Z nadzieją w złoty wiek inżynierii5-go października 2011 odszedł

Steve Jobs, uwielbiany przez świattwórca Apple - firmy, która pokonujeExxon-Mobil w walce o berłonajwiększej firmy na świecie. Pochlebcy

nazwali go współczesnym Leonardo deVinci. Wszechstronny geniusz: inżynier,wynalazca, przedsiębiorca, esteta i prag-matyczny wizjoner, a nad wszystkoczłowiek niezłomny. Śmierć 56-letniegoJobsa kończy erę pionierstwawspółczesnej inżynierii. Możnapowiedzieć, że to początek nowej ery, eryzłotego wieku inżynierii.

Krótkie życie Jobsa to jeszczejeden symbol zwycięstwa twórczego in-dywidualizmu nad zawsze biurokraty-cznym kolektywizmem, który „zawsze iwszędzie” wdziera się w nasze życie.Nigdzie walka ta nie jest tak ewidentnajak w inżynierii. Weźmy na przykładinnowację generalnie zdominowanąprzez biurokratyczny tandem państwa zfundowanymi przez nie uniwersytetami.Taka innowacja, uniwersalnie prak-tykowana we wszystkich krajach pozaAmeryką, koncentruje się na raportach,zatwierdzaniu i kontroli funduszy.

Dominacja technologicznaAmeryki opiera się na dwóch filarach:masowy ruch wynalazców wspieranyprzez szeroką infrastrukturę biznesu plusudział państwa mocno fundującegoinnowację wojskową. W masowym ruchu

wynalazców jednostki nie tylko mogą,ale często przedzierają się do przoduomijając wszelkie bariery biurokracjidyktując nowe warunki rozwoju ludzkiejcywilizacji.

Steve Jobs (ur.1955, samouk, półroku college’u, adoptowany synsyryjskiego emigranta) wraz z kolegąSteve’em Wozniakiem (ur.1950, syn Po-laka i Niemki) założyli w 1976 w garażu

Jobsa firmę Apple i budowali pierwszepersonalne komputery Apple I (wsklepach $667). Wielkim sukcesem stalsię zbudowany w 1977 Apple II. Wozniakwkrótce odszedł (chciał sprzedawaćkomputery domowe po dużo niższejcenie) a Jobs opuścił Apple w 1985 pokonflikcie z kierownictwem i założyłwłasną firmę NeXT. W 1986 Jobs kupiłza $10mln studio animacji komputeroweji nazwał je Pixar. Po wielkich sukcesachsprzedał je w 2006 za $7.4 mld. Jobswrócił do Apple w 1996 (sprzedając imNeXT za $402 mln) i wkrótce wpro-wadził na rynek komputer osobisty nowejgeneracji iMac, ze znacznie poprawionąestetyką.

Jobs w czasie swej drugiejreinkarnacji w Apple zrewolucjonizowałwpierw światowy przemysł muzycznykierując wprowadzeniem odtwarzaczaiPod i sklepu internetowego iTunes Store.Następnie przedefiniował światową

telefonię komórkową telefonem iPhone istworzył światowy rynek tabletów kom-puterowych wprowadzając w 2010 iPad.

Jobs nadzorował do swojejśmierci prace nad następnym nowymproduktem, wirtualnym dyskiemsynchronizującym iCloud. Apple rosło,aby stać się największą firmą na świeciepokonując w 2011 olejowego gigantaExxon-Mobil.

Kiedy Jobs definiował pierwszekomputery osobiste, jego rówieśnik BillGates (ur.1955, samouk, 2 lata uniwer-sytetu) eksperymentował z interpreteramisoftware’u BASIC. W garażu swoichrodziców założył z kolegą Paulem Al-lenem firmę Microsoft. Wkrótce zdarzyłasię okazja napisania interpretera BASIC

Steve Jobs

Steve Jobs i Steve Wozniak

Steve Jobs

Bill Gates

1-2/200814

dla planowanego przez IBM masowegokomputera osobistego („Personal Com-puter”) nazwanego IBM-PC.

Gates nazwał swój BASIC inter-preter for IBM systemem operacyjnymMS-DOS twardo negocjując prawamajątkowe dla Microsoftu. IBM otrzymałod Microsoftu licencję na ten produkt podnazwą PC-DOS. W efekcie IBMzmonopolizował rynek komputerów oso-bistych, konkurenci runęli w pogoń, aMicrosoft zrobił fortunę na sprzedażysoftware’u MS-DOS.

Gates stal się najbogatszym oby-watelem świata w latach 1995-2007.

Nowa inżynieria:Przykłady z okresu pionierskiego,

czyli od lat 50-tych do teraz

W 1958 powstała w USA naro-

dowa agencja aeronautyki i lotów kos-micznych NASA. Wyścig w kosmosie

wywołał eksplozję odkryć naukowych ipodążających za nimi niebywałych

rozwiązań inżynieryjnych.W 1959 Dr. Richard Feynman w

opracowaniu „Pokój na dnie” przedstawiłwizję budowania struktur używającatomów jako cegieł do budowy. Takpowstała nanotechnologia i jej stale

rosnące zastosowania.Odkryto fullereny, czyli niespo-

tykanie symetryczne cząsteczki węgla,metody wiązek molekularnych, studnie,druty i kropki kwantowe oraz nanorurki,czyli bardzo długie, niezwyklewytrzymałe, o unikalnychwłaściwościach elektrycznych i ter-micznych puste w środku cząsteczki. K.Eric Dexler przedstawia wizjeprzyszłości nanotechnologii, np.możliwości robienia wszystkich rzeczyprzez zlecanie nanorobotom odpowied-niego ustawiania atomów odpowiednichpierwiastków.

W 1957 Gordon Gould ogłosiłteorię lasera. Pierwszy rubinowy laser

powstał w 1960, a za nim różnorodnośćlaserów i ich zastosowań.

Niedawno zbudowano „MegaLaser” koncentrujący moc równą mocywszystkich promieni słońca trafiającychna Ziemię. „Science Daily” doniosła, żenowy rekordowy laser stworzony przeznaukowców z University of Michigan ma

moc 20 tryliardów watów (wamerykańskim angielskim 20 attowats)na centymetr kwadratowy. Powierzchniatego lasera to ok. jedna setna grubościludzkiego włosa.

Pełna moc tego lasera to 300trylionów watów (w amerykańskim ang-ielskim 300 terawats), ale trwająca w cza-sie tylko 30 tryliardowych części sekundy(w amerykańskim angielskim femtosec-onds) według doniesień żurnalu „OpticExpress”.

Lasery te będą miały zas-tosowanie w medycynie, a także wprzekraczaniu granic istniejącej wiedzy.

Postęp nanotechnologii

Nano Journal

Atomy złota widziane w elektronowym mikroskopie transmisyjnym

Sieć atomów widziana w elektronowym mikroskopie transmisyjnym

1-2/2008 15

Początek złotego wieku inżynierii:na przykład nanotechnologia, czyli

nowe szanse dla wszystkichStudia nanotechnologii wyrastają jakgrzyby po deszczu. W Polsce jestkilkadziesiąt miejsc oferujących pro-gramy i kursy.

Oto jak opisuje studia jednauczelnia: „Student zdobywa wiedzę z za-kresu fizyki, chemii i nauki o materiałach.Uczy się ich zastosowania w różnychproduktach, a także technologii ich wyt-warzania. Absolwenci są przygotowanido rozwiazywania problemów zwią-zanych z konstrukcją, wytwarzaniem,sprzedażą, eksploatacją, serwisowaniem,diagnozowaniem układów mechatron-icznych, maszyn i urządzeń, oraz sys-temów nanostrukturalnych.

Zarządzając pracowniami pro-jektowymi w zakresie projektowaniamateriałowego, technologicznego i kon-strukcyjnego oraz inżynieriimateriałowej. Absolwenci posiadająsprawność komunikowania się orazzarzadzania i kierowania zespołamiludzkimi w przemyśle oraz w małych iśrednich przedsiębiorstwach związanychz budową i eksploatacją maszyn,

nanotechnologią i mechatroniką orazwytwarzaniem i przetwórstwem.”

Nie należy zrażać się radami,jakie daje jedna z uczelni: „Myśl o stu-diowaniu tego kierunku, jeśli niesprawia Ci trudności nauka chemii, bi-ologii oraz fizyki, jesteś osobą cierpliwą

i skrupulatną, posiadasz zdolności man-ualne (precyzja), lubisz pracować z

danymi. Pomyśl o czymś innym, jeżelibrak Ci precyzji, nie jesteś osobącierpliwą, przedmioty ścisłe nie sąTwoją mocną stroną i nie interesujeszsię techniką”.

Moja rada jest inna: Mierz siłyna zamiary. Poza „normalną”,kosztowną i długotrwałą drogą studiów

jest też szybsza, trudniejsza alternatywastudiów własnych. Jobs i Gates jasnoudowodnili, że samouk może osiągnąćwszystko. Jak chcesz coś lepiej zbadać,pójdź do biblioteki i na Internet, sięgnijdo wielu źródeł. Zobacz, czy jesteś w

stanie wzniecić w sobie ciekawość. Pociekawości przychodzi chęć poznania,która może zamienić się w postanowie-nie prowadzące do pasji. Pamiętaj, że

Jobs czy też Gates nie kończyli żadnychstudiów. W inżynierii nowych tech-nologii, rozwijających się najmocniej wAmeryce, o znalezieniu miejsca pracyczęsto decyduje pomysłowość,umiejętności i pasja, nie dyplomy.

Mega laser

Aglomeryzacja cząstek

Elektryczne charakterystyki struktur rurkopodobnych

Grafen

Jan Jekiełek